Έκθεση Ερευνητικών Ομάδων Ερευνητική Εργασία Α΄ Λυκείου
Συντονιστής: Μιχάλης Κατσικαδέλης 2ο Λ ύ κ ε ι ο Ζ α κ ύ ν θ ο υ
Σχολ. Έτος 2011-12
Φυσική Αγωγή =Υγεία; Γυμναστική για τη Γυμναστική ή Τρόπος Ζωής
Τελική Ερευνητική Έκθεση Εισαγωγή Η ερευνητική Εργασία ως μάθημα, αποτελεί μια καινοτόμο -για τα Ελληνικά δεδομένα- προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας για την διερευνητική μάθηση και δημιουργία των μαθητών της Α' Λυκείου. Ξεκίνησε το σχολικό έτος 2011-12 και ο γενικότερος σκοπός αυτής της προσπάθειας μπορεί να περιγραφεί ως η ανάγκη της εποχής για την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία έχοντας τον καθηγητή ως συντονιστή και όχι ως "παροχέα γνώσεων". Συνεπώς, το Project ως δραστηριότητα επιθυμεί να κατευθύνει τους μαθητές στην διερεύνηση των ερωτημάτων που τους απασχολούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μαθαίνουν πως θα..μαθαίνουν. Η ομάδα του Project της Φυσικής Αγωγής του 2ου ΓΕΛ Ζακύνθου αποτελείται από 20 μαθητές που για τις ανάγκες του μαθήματος έχουν χωριστεί σε τέσσερις ομάδες. Στην διάρκεια του εξαμήνου προσπάθησαν να διερευνήσουν κάποιες πτυχές της Φυσικής Αγωγής όχι μόνον ως μάθημα αλλά ως στάση ζωής με τις όποιες κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις αυτή δύναται να έχει και φυσικά θέτοντας ως απαραίτητη παράμετρο τις επιδράσεις της στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Τα θέματα τα οποία επιλέχτηκαν προς ανάλυση αναφέρονται στην:
1. Φαρμακοδιέγερση 2. Διατροφή και Υγεία (2 υπο-ομάδες) 3. Βία στα γήπεδα
Για τις ανάγκες του μαθήματος, δημιουργήθηκε ιστοχώρος (projectpe1.weebly.com) προκειμένου να υπάρχει η απαραίτητη ανατροφοδότηση των μαθητών, η καταγραφή των απόψεων/ θεματική ενότητα και αντικείμενο διερεύνησης καθώς και για την επαφή και χρήση των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση.
2
Τελική Ερευνητική Έκθεση
Σκοπός Ως κύριος σκοπός των ερευνητικών ομάδων τέθηκε η διερεύνηση του φαινομένου της ενασχόλησης των ανθρώπων με τον Αθλητισμό και κατά πόσο η σχέση αυτή αποτελεί ή μπορεί να αποτελέσει τρόπο ζωής.
3
Τελική Ερευνητική Έκθεση
Θεματολογία Ερευνητικής Ομάδας Βιολογική - Κοινωνική Διάσταση του Αθλητισμού
- Το Φαινόμενο της Φαρμακοδιέγερσης -Κοινωνικές και Βιολογικές Προεκτάσεις του προβλήματος Σκοπός Η ομάδα έθεσε ως σκοπό να βρει και να καταγράψει στοιχεία για το φαινόμενο της Φαρμακοδιέγερσης που αποτελεί μια "πληγή" του αθλητισμού. Κατηγοριοποιήθηκαν οι κύριες απαγορευμένες ουσίες, οι επιπτώσεις στην ζωή και υγεία των αθλητών καθώς και οι ηθικές πλευρές του προβλήματος. Ως Φαρμακοδιέγερση ορίζεται: 1. 2.
Η χρήση ενός μέσου (ουσίας ή μεθόδου), η οποία είναι ενδεχομένως βλαβερή για την υγεία τους και είναι ικανή να αυξήσει την απόδοση των αθλητών Η ανεύρεση στο σώμα ενός αθλητή μιας Απαγορευμένης Ουσίας ή απόδειξη της χρήσης από αυτόν ή απόδειξη της χρήσης Απαγορευμένης Μεθόδου.
Κύριες Συνέπειες της Χρήσης Απαγορευμένων Ουσιών: 1) Μείωση του όγκου των όρχεων (μπορεί να είναι μόνιμη εάν υπάρχει παρατεταμένη χρήση των στεροειδών αναβολικών). 2) Μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων 3) Μεγέθυνση του προστάτη 4) Τριχοφυΐα (για τις γυναίκες) 5) Αμηνόρροια 6) Αλλαγή στον τόνο της φωνής Ειδικότερα, οι αναβολικές ουσίες είναι φάρμακα τα οποία προέρχονται από την ανδρική σεξουαλική ορμόνη, την τεστοστερόνη. Προάγουν την ανάπτυξη της μυϊκής μάζας και αυξάνουν την μάζα των ιστών του σώματος που δεν περιέχει λίπος. Τα αναβολικά χρησιμοποιούνται στην ιατρική για θεραπευτικούς σκοπούς. Όμως γίνεται 4
Τελική Ερευνητική Έκθεση και καταχρηστική χρήση από αθλητές και άλλους που θέλουν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και την σωματική τους εμφάνιση!! Η λήψη των αναβολικών χωρίς ιατρική επίβλεψη είναι επικίνδυνη από σωματικής και ψυχολογικής άποψης. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες που λαμβάνουν τα φάρμακα αυτά, παρουσιάζουν συνήθως αλλαγές στα σεξουαλικά τους χαρακτηριστικά. Παρά το γεγονός ότι τα αναβολικά προέρχονται από την τεστοστερόνη έχουν την δυνατότητα να καταστείλουν την κανονική λειτουργία του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Οι άνδρες αρχίζουν να παρουσιάζουν γυναικεία χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα μαλακούς μαστούς, αφού η υπερβολική τεστοστερόνη που μαζεύεται στο σώμα τους (η τεστοστερόνη που παράγει το ίδιο το σώμα συν η τεχνητή τεστοστερόνη που παίρνουν οι ίδιοι) μετατρέπεται από το σώμα τους σε οιστρογόνα, που είναι γυναικείες ορμόνες. Στις γυναίκες συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Λόγω της εισαγωγής τεστοστερόνης στο σώμα, αρχίζουν να παρουσιάζουν ανδρικά χαρακτηριστικά, όπως είναι για παράδειγμα η αλλαγή της φωνής και η σμίκρυνση των μαστών. Στις γυναίκες δηλαδή, οι ουσίες αυτές προκαλούν την ανάπτυξη ανδρικών σεξουαλικών χαρακτηριστικών και άλλα σοβαρά προβλήματα. Ουσίες όπως οι αμφεταμίνες και η εφεδρίνη (που ανήκουν στην ομάδα των διεγερτικών ουσιών) έχουν στο σώμα μια δράση παρόμοια με αυτή της αδρεναλίνης, την οποία παράγει το ίδιο το σώμα μας. Δρουν δηλαδή στο κεντρικό νευρικό σύστημα και "ενεργοποιούν" το σώμα σε μεγάλο βαθμό. Σε μεγάλες ποσότητες όμως, τέτοιες ουσίες απενεργοποιούν τα συστήματα του σώματος μας που μας προειδοποιούν όταν είμαστε για παράδειγμα πολύ κουρασμένοι και πρέπει να σταματήσουμε να τρέχουμε. Ένας αθλητής που παίρνει μεγάλες ποσότητες τέτοιων ουσιών δεν καταλαβαίνει πλέον πότε φτάνει στα όρια του, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε υπερκόπωση, λιποθυμία ή ακόμη και τον θάνατο! Η μορφίνη, η ηρωίνη και η μεθαδόνη είναι οι πιο γνωστές ουσίες από την κατηγορία των ναρκωτικών. Έχουν δράση απαλυντική ενάντια στον πόνο αλλά και ηρεμιστική στο σώμα (πράγμα που για ένα πρωταθλητή του γκολφ ή της τοξοβολίας μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο!). Σε μεγάλες δόσεις μπορούν να οδηγήσουν όμως ακόμη και στο θάνατο! Οι διουρητικές ουσίες χρησιμοποιούνται κυρίως σε αθλήματα όπου πρέπει ο αθλητής να έχει ένα συγκεκριμένο βάρος. Τέτοιες ουσίες μπορούν σε διάστημα ωρών να επιφέρουν απώλεια μεγάλης ποσότητας νερού που σαν αποτέλεσμα έχει βέβαια και 5
Τελική Ερευνητική Έκθεση την απώλεια βάρους του σώματος! Τα διουρητικά είναι όμως πολύ επικίνδυνα! Με το που χάνεται τόσο γρήγορα τόσο νερό από το σώμα, χάνονται και πολλές θρεπτικές ουσίες που χρειαζόμαστε. Το σώμα αφυδατώνεται και μπορούν να πάθουν μεγάλη ζημιά οι νεφροί. Τέλος θα αναφέρουμε το "ντόπιγκ αίματος". Μπορεί να σας ακούγεται λίγο παράξενο, αλλά θα δούμε αμέσως τώρα τι είναι και γιατί ονομάζεται έτσι. Για πολλούς αθλητές είναι πολύ σημαντική η αντοχή. Η αντοχή εξαρτάται από την ποσότητα οξυγόνου που μεταφέρεται στους μυς μας από το αίμα. Για να αυξηθεί η ποσότητα αυτή, να τι σκέφτηκε ο άνθρωπος: Μετά από μια πολύ έντονη προπόνηση, ένας γιατρός παίρνει μια μεγάλη ποσότητα αίματος από τον αθλητή. Ο λόγος είναι ότι μετά από μια τέτοια έντονη προπόνηση στο αίμα υπάρχουν περισσότερο ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά οξυγόνου. Το αίμα αυτό φυλάσσεται και πριν από ένα αγώνα επανεισάγεται στο σώμα του αθλητή. Γιατί το κάνουν αυτό; Επειδή έτσι ο αθλητής εκτός από τα ερυθρά αιμοσφαίρια που είχε εκείνη τη στιγμή στο αίμα του παίρνει και τα επιπρόσθετα ερυθρά αιμοσφαίρια από το αίμα που του είχαν πάρει στην προπόνηση. Η ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα αυξάνεται λοιπόν κατά πολύ, έτσι ώστε να υπάρχουν περισσότεροι "μεταφορείς οξυγόνου", οι μυς να παρέχονται με περισσότερο οξυγόνο και ο αθλητής να αντέχει πιο πολύ! Έξυπνο, έτσι; Αλλά απαγορευμένο! Το ντόπινγκ αντικρούει τις θεμελιώδεις αρχές του Ολυμπισμού, των αθλημάτων και της ιατρικής ηθικής. Απαγορεύεται η σύσταση, πρόταση, έγκριση, εμπορία, παράβλεψη ή διευκόλυνση της χρήσης οποιασδήποτε ουσίας ή μεθόδου που καλύπτεται από τον ορισμό του ντόπινγκ. Κάποια κρούσματα… Οι αθλητές γνωρίζουν, ότι το ντόπινγκ φέρνει τον θάνατο άλλα κάποιοι από αυτούς, προκειμένου να νικήσουν δεν σέβονται το ''ευ αγωνίζεσθαι''. Είχαμε και έχουμε πολλά κρούσματα ντόπινγκ. Το 1974 o μεγαλύτερος μποξέρ όλων των εποχών, Μοχάμεντ Άλι παραδέχεται ότι έχει χρησιμοποιήσει εκχυλίσματα θυροξίνης. Σήμερα πάσχει από πάρκινσον. Ο Μπεν Τζόνσον νικάει στα 100μ. των Ολυμπιακών της 6
Τελική Ερευνητική Έκθεση Σεούλ,
κάνει
ένα
εξωπραγματικό
παγκόσμιο
ρεκόρ
και
συλλαμβάνεται
ντοπαρισμένος. Μετά από δύο χρόνια επαναλαμβάνει το "ατόπημα" του και τιμωρείται με ισόβιο αποκλεισμό. Άλλοι γνωστοί σπρίντερ που βρέθηκαν ντοπαρισμένοι ήταν ο Καρλ Λιουις, ο Λιντφορντ Κριστι και ο Ατο Μπολτον. Τo 1994 ο Ντιέγκο Αρμαντο Μαραντονα τιμωρήθηκε με 15μηνο αποκλεισμό αφού είχε πάρει κοκτέιλ εφεδρινης και μετά την επιστροφή του βρίσκεται θετικός σε χρήση ναρκωτικών. Μια αθλήτρια που απασχόλησε τόσο με τις επιδόσεις της όσο και με σκάνδαλα περί απαγορευμένων ουσιών ήταν η Μαριον Τζοουνς. Στους Ολυμπιακούς αγώνες του Σύδνεϋ το 2000 κέρδισε πέντε χρυσά μετάλλια. Η ίδια όμως παραδέχτηκε, ότι έκανε χρήση της απαγορευμένης ουσίας THG, γνωστή με το όνομα «καθαρή», στη διάρκεια της προετοιμασίας της για την Ολυμπιάδα εκείνης της χρονιάς και επέστρεψε τα μετάλλια της το 2007. Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 στην Αθήνα, η Κατερίνα Θάνου και ο Κώστας Κεντερης, δεν παραβρέθηκαν στον έλεγχο αντιντόπινγκ στις 12 Αυγούστου του 2004, προβάλλοντας την δικαιολογία πως είχαν ατύχημα με την μηχανή. Ο σάλος που δημιουργήθηκε τότε ήταν τεράστιος. Τρια χρόνια μετά οι δυο Έλληνες Ολυμπιονίκες κρίθηκαν αθώοι λογω αμφιβολιών. Επιπτώσεις… Την πικρία της για την αντιμετώπιση που έτυχε τόσο από τη ΔΟΕ, όσο και από την ελληνική ομοσπονδία εξέφρασε η Κατερίνα Θάνου η οποία μίλησε για την περιπέτεια που είχε στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, το ντόπινγκ αλλά και τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας της. «Αυθαίρετα δεν μου επέτρεψαν να αγωνιστώ και μου στέρησαν το χρυσό. Επίσης μετά την αφαίρεση του μεταλλίου της Τζόουνς από το 2004, αυθαίρετα-πάλι-δεν μου έδωσαν το χρυσό και δεν μου επέτρεψαν να τρέξω το 2008». «Ο Έλληνας προτιμάει να κατεβάσει τη σημαία παρά να τη χειροκροτήσει» και «O αθλητισμός ξέφυγε από το δάφνινο στεφάνι και πλέον είναι πόλεμος», ήταν χαρακτηριστικά τα λόγια της Ολυμπιονίκη στην εφημερίδα «Καθημερινή», ξεκαθαρίζοντας σχετικά με το ατύχημα που είχε με τον Κώστα Κεντέρη και στιγμάτισε τους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας πως: «Έχω μιλήσει πολύ γι' αυτά. Αποφάνθηκε στο δικαστήριο και τελείωσε το θέμα». Δηλώσεις
7
Τελική Ερευνητική Έκθεση
Ο λόγος που διαλέξαμε και κάναμε αυτή την εργασία ήταν επειδή είναι σημαντικό για την ζωή μας να γνωρίζουμε για ένα φαινόμενο που συναντάται πολύ συχνά στις μέρες μας. Επίσης, ο σκοπός όλης αυτής της εργασίας ήταν για να μάθουμε να συνεργαζόμαστε με άλλα άτομα. Σύμφωνα με το <<ευ αγωνιζεσθαι>> η νίκη του κάθε αθλητή πρέπει να είναι δίκαιη και χωρίς τη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Απ’ όλα αυτά συμπεραίνουμε ότι η Φαρμακοδιέγερση είναι κάτι αρνητικό για τον αθλητισμό αλλά και τη ζωή μας γενικότερα και δεν συνάδει με τον αθλητισμό όπως τον ξέρουμε, δηλαδή, ότι Φυσική Αγωγή = Υγεία.
8
Τελική Ερευνητική Έκθεση Θεματολογία Ερευνητικής Ομάδας Κοινωνικοπολιτική Διάσταση του Αθλητισμού
Η Βία στα Γήπεδα και ο Φανατισμός
Σκοπός Ως σκοπός της ερευνητικής ομάδας τέθηκε η αναζήτηση των αιτιών που οδηγούν στη βία στα γήπεδα ως φαινόμενο. Καταγράφηκαν κάποια από τα Ελληνικά και Διεθνή περιστατικά και έγινε προσπάθεια για διερεύνηση της αποδοτικότητας των μέτρων που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και αν το φαινόμενο αυτό συνάδει με το γενικότερο αθλητικό ιδεώδες.
Ορισμός: Φανατισμός είναι η δογματική προσήλωση σε ιδέες και δοξασίες και η με υπερβολικό ζήλο, με εγωισμό και εμπάθεια υποστήριξή τους. Η πίστη σε μια ιδέα, βέβαια, και ο αγώνας για την πραγμάτωσή της ήταν ανέκαθεν από τις πιο δημιουργικές δυνάμεις για τον άνθρωπο και την κοινωνία, αλλά όταν αυτή η πίστη ξεφεύγει από κάθε λογικό έλεγχο και μετατρέπεται σε αδιαλλαξία και φανατισμό, τα αποτελέσματα είναι ολέθρια για το άτομο και την κοινωνία. Το ιστορικό παράδειγμα του Μεσαίωνα και της Ιεράς Εξέτασης: η θρησκοληψία και το πνευματικό σκοτάδι που κυριάρχησαν την περίοδο του Μεσαίωνα, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα «ευνοϊκού» κλίματος για την εκδήλωση φαινομένων φανατισμού. Η εγκληματική δράση της περίφημης Ιεράς Εξέτασης, του θρησκευτικού δικαστηρίου δηλαδή, με το οποίο η Καθολική Εκκλησία, προσπάθησε να καταπνίξει 9
Τελική Ερευνητική Έκθεση κάθε αντίπαλη «φωνή» ως αιρετική, θα παραμένει εσαεί ένα παράδειγμα προς αποφυγήν. Γιατί όμως, σήμερα που δεν είναι μεσαίωνας, φανατίζονται πάλι οι άνθρωποι; Θα περίμενε κανείς, σήμερα που η πρόοδος των επιστημών έχει διαλύσει τα σκοτάδια του μεσαίωνα, που η ευχερής διάδοση της γνώσης και οι άλλες κοσμογονικές αλλαγές, «ξύπνησαν» τον άνθρωπο και θωράκισαν την κριτική του σκέψη, τα φαινόμενα του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας να είναι μακρινό παρελθόν. Ωστόσο, πολύ συχνά και σήμερα γινόμαστε μάρτυρες ιερών πολέμων που συνεγείρουν πλήθη πιστών, ακόμα πιο συχνά παρακολουθούμε απαράδεκτα κρούσματα ρατσισμού κατά εθνικών μειονοτήτων και γινόμαστε θεατές πολλών εκδηλώσεων βίας και φανατισμού σε πολλούς τομείς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής (π.χ. φαινόμενα τρομοκρατίας). ΑΙΤΙΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ: Υπόβαθρο του φανατισμού ο δογματισμός (η πίστη σ’ ένα δόγμα) και επειδή το δόγμα δεν ερμηνεύεται ούτε αποδεικνύεται λογικά, όσοι πιστεύουν σ’ αυτό το αποδέχονται άκριτα. Από κει και πέρα, η απουσία ουσιαστικής παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας σε συνδυασμό με την κρίση των αξιών της εποχής μας, ωθούν τον άνθρωπο να βρει καταφύγιο σ’ ένα δόγμα και να αναζητήσει το νόημα της ζωή του στον αγώνα για την υπεράσπισή του. «Η αγάπη, η αφοσίωση, η στοργή γεννούν φανατισμούς σε πολλές περιπτώσεις αδιασάφητους που δύσκολα μπορούν να ερμηνευτούν». Με αυτή τη φράση ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος υπαινίσσεται συναισθηματικούς παράγοντες για φαινόμενα φανατισμού. Αυτή τη συναισθηματική αδυναμία των φανατικών έρχονται συχνά να εκμεταλλευτούν διάφοροι καιροσκόποι ηγέτες, οικονομικοί παράγοντες και τα σύγχρονα ΜΜΕ, που επενδύοντας στο φανατισμό των μαζών εξυπηρετούν τα δικά τους ιδιοτελή συμφέροντα. Μαζοποίηση και Φανατισμός: Απρόσωπος μέσα σ’ ένα απρόσωπο πλήθος ο σύγχρονος άνθρωπος, αποκτά την ψυχολογία και ενεργεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις της μάζας. Όντας άβουλος, χωρίς κρίση και προσωπική ευθύνη, εύκολα
10
Τελική Ερευνητική Έκθεση προσηλυτίζεται
από
κηρύγματα
μισαλλοδοξίας,
πολιτικού
φανατισμού
και
εθνικιστικής υστερίας. Συνέπειες: Οι συνέπειες του φανατισμού εντοπίζονται κυρίως στο ήθος των ανθρώπων, στις σχέσεις τους με τους άλλους αλλά και στον πολιτισμό γενικότερα: η ακλόνητη βεβαιότητα του φανατικού ότι μόνο αυτός κατέχει την αναμφισβήτητη αλήθεια μπορεί, βέβαια, να του εξασφαλίζει μια εσωτερική ισορροπία, ταυτόχρονα όμως χάνει κάθε κριτική δυνατότητα και την πολυτιμότερη μορφή ελευθερίας, την ελευθερία της σκέψης και, φυσικά, την αξιοπρέπεια του, όταν με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο, προσπαθεί με φανατισμό να επιβάλει τις απόψεις του. Ο φανατικός γίνεται απόλυτος στη συμπεριφορά του. Δεν εξετάζει αν οι προθέσεις αυτού που διαφωνεί είναι καλοπροαίρετες. Γιατί, γι’ αυτόν, ή είναι κάποιος μαζί του ή εναντίον του. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας διαζευκτικής λογικής δεν μπορεί να είναι άλλο από την καχυποψία, την αδιαλλαξία και την αντικοινωνικότητα. «Ο φανατικός, σ’ όλες τις εποχές, είναι στενοκέφαλος και στενόκαρδος» (Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος) «Το οπτικό του πεδίο είναι περιορισμένο και το πείσμα του ακατανίκητο. Αγνοεί τους συμβιβασμούς, αλλά αγνοεί και τις καλόπιστες και ευγενικές παραχωρήσεις. Φρουρός συχνά ενός δόγματος που μπορεί να υποστηρίζει τις εξοχότερες αρετές, όσο προχωρεί, τις χάνει ο ίδιος. Γίνεται απάνθρωπος, ωμός, σκαιός, αποθηριώνεται για να εξανθρωπίσει τους ανθρώπους. Ο φανατισμός δημιουργεί καταστάσεις εμπάθειας και μίσους και εν βρασμώ ψυχής φτάνει ακόμη και στην εγκληματική διάθεση. Ο φανατισμός είναι πρόδρομος της βίας, καθόσον ο κυριευμένος από το πάθος του φανατισμού άνθρωπος, για να υπερασπιστεί τα «όσια και τα ιερά», χρησιμοποιεί βιαιότητα και κάθε ανόσιο και ανίερο μέσο. «Παντού, όπου συναντήθηκαν
άνθρωποι
με
συγκρουόμενους
μύθους,
ιδέες
και
δόγματα,
παρατηρήθηκε ένα αμφίπλευρο αβυσσαλέο μίσος και μια ακλόνητη πίστη στην κάθε πλευρά ότι οι «άλλοι» βρίσκονται σε αναμφισβήτητη πλάνη και θεωρούνται ως εισβολείς, άπιστοι, ειδωλολάτρες, προδότες της ιδέας κτλ. Έτσι ακριβώς γεννήθηκαν οι ιεροί πόλεμοι» (Φιλίπ Ουάλι)
11
Τελική Ερευνητική Έκθεση Επιπτώσεις του φανατισμού στην πολιτιστική δημιουργία και την πνευματική εξέλιξη και τους θεσμούς μιας κοινωνίας: η ιστορία και σ’ αυτή την περίπτωση είναι γεμάτη με παραδείγματα, όπου βιβλία με περιεχόμενο διαφορετικό από το κυρίαρχο δόγμα ρίχτηκαν στη φωτιά, έργα τέχνης καταστράφηκαν, πνευματικοί άνθρωποι βασανίστηκαν για τις ιδέες τους. Ολόκληρες ιστορικές περιόδους η ανθρωπότητα βυθίστηκε σε πνευματικό σκοτάδι με ηθικό αυτουργό και δράστη αυτού του εγκλήματος το φανατισμό. Η βία αποτελεί την πιο προχωρημένη και ακρότατη εκδήλωση της επιθετικότητας και του φανατισμού: Βία είναι η χρησιμοποίηση αυταρχικών μεθόδων και βάναυσων μέσων με σκοπό τον καταναγκασμό και την επιβολή και, δυστυχώς, δεν έλειψαν από καμιά ιστορική περίοδο. Η Ιερά εξέταση στο Μεσαίωνα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη διάρκεια των πολέμων κατά τους νεότερους χρόνους, η αγριότητα των εμφύλιων σπαραγμών, οι αυθαιρεσίες και η ωμή καταπίεση των σύγχρονων τυραννικών καθεστώτων ήταν ο κανόνας της ιστορικής εξέλιξης. Στην εποχή μας, μάλιστα, η βία, με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών αλλά και με την αξιοποίηση επιστημονικών πορισμάτων πειθαναγκασμού, μπορεί να παίρνει πολλές και διαφορετικές μορφές. Ωστόσο, οι συνηθέστερες εκφάνσεις της και στις μέρες μας είναι οι πολιτικές διώξεις, τα βασανιστήρια, τα εγκλήματα, η τρομοκρατία, οι κοινωνικές αναταραχές και οι συγκρούσεις, ο χουλιγκανισμός στα γήπεδα κτλ. Οι σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης στις μεγαλουπόλεις ευνοούν την ανάπτυξη βίαιων συμπεριφορών: Επίσης, η αποξένωση και η ανωνυμία των πολιτών στα μεγάλα αστικά κέντρα, ο συνωστισμός, οι έντονες αντιθέσεις ως προς το βιοτικό επίπεδο, οι απαιτήσεις του γρήγορου ρυθμού ζωής, το άγχος, η ανασφάλεια, η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών και η γενικότερη κρίση αξιών, όλα αυτά πιέζουν το σύγχρονο άνθρωπο και, όπως είναι φυσικό, όταν η πίεση αυτή συσσωρεύεται και γίνεται φορτική, οδηγείται σε ανεξέλεγκτες και συχνά βίαιες αντιδράσεις. Η τηλεόραση με τη σειρά της, προβάλλοντας εικόνες ωμής βίας σε κάθε ευκαιρία, κάνοντας «ήρωες» τους ποικίλους εκφραστές της, εθίζει το θεατή να αποδέχεται τα φαινόμενα αυτά σαν φυσιολογικά στη ζωή του και, έτσι, προκαλεί τα πάθη και τα ένστικτά του.
12
Τελική Ερευνητική Έκθεση Μόνο με την παιδεία θα μπορούσαν να μετριαστούν τα φαινόμενα του φανατισμού και της βίας, διότι παιδεία και φανατισμός είναι έννοιες αντίθετες. Ο αληθινά μορφωμένος και πνευματικά καλλιεργημένος άνθρωπος μπορεί ν’ αναζητεί την ουσία και κατανοεί τις λογικές σχέσεις των πραγμάτων. Η πνευματική καλλιέργεια δίνει στον άνθρωπο την ευχέρεια να υποβάλει στον έλεγχο της αμφιβολίας και της κριτικής κάθε δοξασία. Δημιουργεί ερωτηματικά, σκεπτικισμό και ενδοιασμούς. Η συνολική θεώρηση του κόσμου, εξάλλου, δείχνει και τη σχετικότητα των αξιών και τη ματαιοπονία όσων τις υπερασπίζονται με πάθος και φανατισμό. «Δεν είναι δυνατόν α μεταβάλλουμε τον κόσμο, αν δεν ξέρουμε καλά την κοινωνία στην οποία ζούμε κι αν δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς και πότε να την μεταμορφώνουμε: υψώνοντας
σημαίες,
χτυπώντας
γροθιές
στο
τραπέζι,
καταστρέφοντας και λεηλατώντας, δεν είναι δυνατόν να έχουμε αυτή την αλλαγή. Δεν είναι ούτε οι βόμβες ούτε τα πυροβόλα όπλα που μεταβάλλουν την ιστορία, αλλά η νοημοσύνη, η λογική, η διαλεκτική, με μια λέξη η πνευματική καλλιέργεια και, μερικές φορές, η φαντασία» (P. Grassi)
Είδη Βίας: Συνήθως θεωρούμε βία τις βασικές μορφές της που είναι εύκολα ορατή, αλλά πολύ συχνά η βία δεν είναι και τόσο ορατή. Η βία συμπεριλαμβάνει όλες τις παρακάτω μορφές… και ο κατάλογος δεν είναι πλήρης.. Σωματική βία Από χαστούκι μέχρι βαριά σωματική βλάβη, συμπεριλαμβάνοντας καθετί που προξενεί πόνο, τραυματισμό, ακρωτηριασμό ή που έχει πρόθεση να.. Και o βιασμός και κάθε άλλη βίαιη & καταπιεστική συμπεριφορά προς το σώμα ...χτυπήματα, καψίματα, σπρωξίματα, χρήση όπλου, φυσικός περιορισμός, παρεμπόδιση κάλυψης βασικών αναγκών (πχ. τροφή, φάρμακα, ύπνος..) Απομόνωση Περιορισμός της ελευθερίας, έλεγχος της επικοινωνίας με φίλους και συγγενείς,
13
Τελική Ερευνητική Έκθεση περιορισμοί της κοινωνικότητας, 'Ελεγχος της πρόσβασης σε πληροφόρηση, της συμμετοχής σε ομάδες κι οργανώσεις, κλείδωμα σε περιορισμένο χώρο, περιορισμός της
κινητικότητας,
παρακολούθηση
τηλεφώνων,
κλπ.
παράδειγμα: "Γιατί να δεις τους παλιούς σου φίλους και την οικογένεια? Τώρα παντρεύτηκες." "Πού θα πας λέει? Δεν κατάλαβες.. Στο απαγορεύω." Ψυχολογική βία Υποτιμητικές συμπεριφορές, ταπείνωση.. μέχρι σοβαρή ψυχολογική βλάβη (ιδ. σε μακρόχρονη ή και έντονη έκθεση). Διαρκές κριτικάρισμα, υποτίμηση & κοροϊδίες (εαυτού, οικογένειας, φίλων, παρελθόντος..) Προσπάθειες εξευτελισμού, ψέματα, υπονόμευση της αυτοεκτίμησης. Συναισθηματική βία Ιδιαίτερα καταπίεση κι εξαναγκασμοί που εκμεταλλεύονται την ψυχολογική και συναισθηματική μας εξάρτηση, πιθανώς με απειλές κι εκβιασμούς. Τα όρια συγχέονται με την ψυχολογική βία. Ιδιαίτερα σοβαρή για τις νέες και τα παιδιά, αλλά και για κάθε άτομο "αποκλεισμένο" από ευρύτερη κοινωνικότητα. Συχνά σε συνδυασμό με στέρηση-απομόνωση. Λεκτική βία Φωνές, βρισιές, εξευτελισμοί, απειλές & τρομοκράτηση (με στόχο το ίδιο το θύμα ή και οικείους του) Αποτελεί τμήμα της ψυχολογικής & συναισθηματικής βίας, συνήθως
συμπεριλαμβάνει
τις
απειλές,
ενώ
η
τρομοκράτηση
συνήθως
συμπεριλαμβάνει κι άλλους τρόπους βίας.. Απειλές, εκφοβισμοί, εκβιασμοί Απειλές βίας ή πρόκλησης κάθε είδους κακού στον απειλούμενο, στον εαυτό του (απειλούνται), ή σε άλλους (παιδιά, οικογένεια, κατοικίδια κλπ.), Απειλές για καταγγελίες στις αρχές που θα θέσουν σε κίνδυνο κάτι σημαντικό για το θύμα (πχ. επιμέλεια παιδιών, πράσινη κάρτα.. κλπ.) .. ή και αντίστοιχων αναφορών που επίσης μπορεί να κοστίσουν στο θύμα.. πχ. κατηγορίες στην οικογένεια, στη δουλειά, κλπ. Εξαναγκασμός - σε κάθε πράξη ή απραξία του θύματος, παρά στη θέληση του Συχνά επιβάλεται με εκφρασμένες ή μη απειλές κι εκβιασμούς.. και με κάθε άλλο είδος βίας και καταπίεσης.
14
Τελική Ερευνητική Έκθεση Οικονομική βία - Εκμετάλλευση 'Έλεγχος της περιουσίας και των εσόδων του θύματος ή και κατάχρηση, καλλιέργεια οικονομικής εξάρτησης (απαγόρευση εργασίας, αποκλεισμός χρηματοπιστωτικών πόρων και δυνατότητας εργασίας, κλπ.), άμισθη εργασία, καταναγκαστική εργασία (για κέρδος του θύτη) οικονομικές αποφάσεις χωρίς ενημέρωση του συντρόφου (για κοινούς πόρους), παράδειγμα: "η δικιά μου η γυναίκα/κόρη δεν μπορεί να δουλεύει " Συμπεριφορές παρενόχλησης Παρακολούθηση, εμφανίσεις στη δουλειά ή στο σπίτι, επανειλημμένα τηλεφωνήματα στο θύμα ή και στην οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους.. (εμφανίζεται διαρκώς μπροστά μας.. ή επικοινωνεί διαρκώς με κάθε τρόπο, μας επιβάλλει την παρουσία του.) Σεξουαλική βία & παρενόχληση Επιβολή σεξουαλικής πράξης ή συμπεριφορών ενάντια στη θέληση του θύματος, πίεση για σεξουαλικές συμπεριφορές που μας κάνουν να νοιώθουμε άσχημα, κριτικάρισμα της συμπεριφοράς και της απόδοσής μας στο κρεβάτι.. (Και μέσα στο γάμο ή στο ζευγάρι, κάθε σεξουαλικός καταναγκασμός που δεν δέχεται "όχι" είναι βία.) Καταστροφή περιουσίας. Από έπιπλα κι αντικείμενα αξίας, μέχρι ημερολόγια κι αντικείμενα συναισθηματικής μόνο αξίας, και τα κλασικά γυαλικά που η θραύση τους τρομάζει πάντα, ανεξάρτητα από την αξία τους. Κατά προτίμηση με βίαιο τρόπο που να τρομοκρατεί όσο γίνεται περισσότερο. Πέταμα ή με κάθε άλλο τρόπο εξαφάνιση ρουχισμού ή άλλων αντικειμένων του θύματος.. Παραμέληση-στέρηση Στέρηση βασικών δικαιωμάτων, ιδ. ελευθερίας, επικοινωνίας, βασικών αναγκών (& συναισθηματικών) αναγκών σωματικής & ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης, κλπ. Τις περισσότερες φορές οι "απαγορεύσεις" δεν δηλώνονται ρητά, αλλά επιβάλλονται με "τιμωρητικές" συμπεριφορές κάθε φορά που παραβαίνουμε τους υποτιθέμενους "κανόνες" του θύτη, τους οποίους "οφείλουμε" να γνωρίζουμε. Η πιο συνηθισμένη και "απλή" τιμωρία είναι νευράκια, καβγαδάκια κλπ. αμέσως μετά, (μέτριες ή και σοβαρές μορφές ψυχολογικής και λεκτικής βίας).. μέχρι και ζημιές στο σπίτι, αλλά και
κάθε
άλλη
"τιμωρητική"
ή
απειλητική
συμπεριφορά.
"Θα σου κάνω, θα σου δείξω.." και βέβαια κυρίως: "Θα σε μάθω εγώ". Θα σε
15
Τελική Ερευνητική Έκθεση εκπαιδεύσω δηλαδή, να κάνεις ότι ακριβώς θέλω και τίποτα άλλο. Για να ξέρεις την άλλη
φορά
και
να
μην
ξανατολμίσεις
ούτε
να
το
σκεφτείς.
ΕΚΦΡΑΣΗ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΟΡΙΣΜΌΣ! H βία εκφράζεται με πολλούς τρόπους, πιο εύκολα αναγνωρίσιμη με τους πιο φωναχτούς
και
τους
πιο
διαφημισμένους
τρόπους:
ξύλο,
τραυματισμοί,
ακρωτηριασμοί, σκοτωμοί, βιασμοί, σεξουαλική κι οικονομική εκμετάλλευση, κι οτιδήποτε έχει φανερά μετρήσιμα καταστροφικά αποτελέσματα ή προσβάλει τα "χρηστά ήθη" (εμφανής ψυχολογική βλάβη, εξαναγκασμός σε εγκληματικές πράξεις, απειλές βίας, εκβιασμοί, περιορισμός
κίνησης, εκμετάλλευση, καταστροφή
περιουσίας .. ) Αλλά έχει μακροπρόθεσμα καταστροφικά αποτελέσματα και όταν εκφράζεται με μορφές όχι τόσο εύκολα αναγνωρίσιμες και δυστυχώς ευρύτατα διαδεδομένες, συχνά χωρίς να τη συνειδητοποίηση ούτε θύματος ούτε θύτη, όπως για παράδειγμα η λεκτική, η συναισθηματική και η ψυχολογική βία. Βία είναι: Κάθε συμπεριφορά ή συστηματική πολιτική συμπεριφοράς που χρησιμοποιείται για να
εξαναγκάσει,
να
κυριαρχήσει
ή
να
απομονώσει
το
θύμα.
Είναι κάθε σωματική, ψυχολογική και λεκτική κακοποίηση ανθρώπου που δημιουργεί
σωματικό
ή
και
ψυχικό
πόνο
ή
και
πληγές,
Είναι η χρήση κάθε μορφής εξουσίας που επιβάλλεται στο άλλο άτομο για τη διατήρηση του ελέγχου της σχέσης και της συμπεριφοράς του θύματος. Συχνά συμπεριλαμβάνει παραβίαση των δικαιωμάτων του θύματος. Νομικό Πλαίσιο Αντιμετώπισης της Βίας στα Γήπεδα: Η Ελληνική Πολιτεία λόγω των αυξανομένων σε ένταση και έκταση, κρουσμάτων βίας στον Αθλητισμό, ευαισθητοποιήθηκε έγκαιρα από 40ετίας και πλέον για την αντιμετώπισής τους. Η πρώτη Νομοθετική παρέμβαση έγινε με τον Νόμο 75/1975 (Φ.Ε.Κ. 138Α/1975). Τα προβλήματα συνεχίσθηκαν και εντάθηκαν ακόμα περισσότερο μετά την επαγγελματοποίηση του ποδοσφαίρου με το Νόμο 879/1979 (Φ.Ε.Κ. 56Α/1979). Έκτοτε, όλες οι Κυβερνήσεις θέσπισαν δεκάδα και πλέον Νόμων μέχρι και τον προ ολίγων μηνών Νόμο 3773/2009 (Φ.Ε.Κ. 120Α/2009). 16
Τελική Ερευνητική Έκθεση Στο επίκεντρο των Νομοθετικών παρεμβάσεων της Πολιτείας βρίσκεται ο Νόμος 2725/1999 (Φ.Ε.Κ. 121Α/1999) ο οποίος τροποποιήθηκε κ.λπ. με διάφορες διατάξεις άλλων
Νόμων
και
ισχύει
έως
και
σήμερα.
Με το άρθρο 41Α, του Νόμου 2725/1999 (Φ.Ε.Κ. 121Α/1999) συστήθηκε η Δ.Ε.Α.Β. (Διαρκής Επιτροπή Αντιμετώπισης της Βίας) στο οποίο και αναφέρονται λεπτομερώς, όπως και σε άλλα άρθρα του, το έργο, οι αρμοδιότητές της κ.λπ., οι οποίες και συμπληρώθηκαν, προ 2ετίας, με το άρθρ. 6 του Νόμου 3708/2008 (Φ.Ε.Κ. 210Α/2008). Η Δ.Ε.Α.Β. συγκροτήθηκε, σε εκτέλεση του Νόμου, με την υπ’ αριθ. 48771/7.11.2008 απόφαση του Υφυπουργού Πολιτισμού η οποία τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθ. 12179/27.9.2009 απόφασή του, ως προς τον εκπρόσωπο της Αστυνομίας,
(Φ.Ε.Κ.
172/ΤΕΥΧΟΣ
ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ
ΚΛΠ
κ.λπ.
2009).
Η Δ.Ε.Α.Β. διοικείται από 17 άτομα προερχόμενα από τον Αθλητισμό και εκπροσωπούν την Γ.Γ.Α., την Αστυνομία, την Ε.Ο.Ε., Ομοσπονδίες και Διοργανώτριες όλων των επαγγελματικών αθλημάτων και όχι μόνο. Συνεδριάζει πάντοτε 4 φορές το μήνα και εκτάκτως όποτε χρειασθεί. Εκπροσωπείται από το Προεδρείο το οποίο αποτελείται από τον Πρόεδρο Ευριπίδη Ρεβελάκη και τον Αναπληρωτή
Πρόεδρο
Θεόδωρο
Νταβέλο.
Η Δ.Ε.Α.Β. είναι το κυρίαρχο όργανο της Πολιτείας στην αντιμετώπιση της Βίας στον Αθλητισμό. Συνεργάζεται με την Αστυνομία, την Δικαιοσύνη (Αθλητικούς Εισαγγελείς κ.λπ. κάθε βαθμού), Υπηρεσίες της Πολιτείας (Γ.Γ.Αθλητισμού κ.λπ.), τις
Ομοσπονδίες,
τις
Διοργανώτριες,
τα
Σωματεία
κ.λπ..
Στο έργο της η Δ.Ε.Α.Β. βοηθείται από το Σώμα των Παρατηρητών της, όργανο το οποίο προβλέπεται από το άρθρ. 41Α του Νόμου 2725/1999, και απαρτίζεται από ανθρώπους έμπειρους που αγαπούν τον Αθλητισμό και επιτελούν άριστα τα καθήκοντά τους. Το Σώμα των Παρατηρητών της Δ.Ε.Α.Β. έχει συγκροτηθεί με το υπ’ αριθ. 11864/16.3.2006, 10893/8.3.2007 και 40720/2.9.2009 αποφάσεις του Υφυπουργού Πολιτισμού. Οι Παρατηρητές συντάσσουν εκθέσεις για τα γεγονότα που συμβαίνουν σε αγώνες που έχουν ορισθεί, συνεργαζόμενοι με την Αστυνομία και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς. Τις εκθέσεις τους διαβιβάζει η Δ.Ε.Α.Β. στα αρμόδια κατά άθλημα, Δικαιοδοτικά Όργανα. Παράλληλα ασχολούνται με αυτές και τα Μέλη της Δ.Ε.Α.Β. στις συνεδριάσεις τους. Τα στοιχεία που προκύπτουν από αυτές και όχι μόνο, υποβάλλονται στην Πολιτική ηγεσία του Αθλητισμού, μαζί με
17
Τελική Ερευνητική Έκθεση προτάσεις όπως και σε κάθε συναρμόδιο φορέα. Κατά την αθλητική αγωνιστική περίοδο 2008-2009 χρησιμοποιήθηκαν από την Δ.Ε.Α.Β. 2731 Παρατηρητές οι οποίοι κάλυψαν 2219 αγώνες του Επαγγελματικού Αθλητισμού και όχι μόνον, με αποτέλεσμα μόνον η Δ.Ε.Α.Β. και η Αστυνομία να έχουν πλήρη εικόνα για τα συμβαίνοντα σε όλους αγωνιστικούς χώρους. Επίσης, πλέον των 350 Παρατηρητών της Δ.Ε.Α.Β. συμμετείχαν σε συσκέψεις συγκληθείσες από τις Αστυνομίες ή τις Εισαγγελικές
Αρχές,
σύμφωνα
με
τον
Νόμο.
Πέραν αυτών, η Δ.Ε.Α.Β. συμμετείχε και συμμετέχει με πρωτεύοντα ρόλο και λόγο α) στην απαγόρευση του καπνίσματος στους αγωνιστικούς αθλητικούς χώρους, β) στην διάθεση νερού, καφέ, αεριούχων κ.λπ. ποτών σε ανοικτά πλαστικά ποτήρια και στην απαγόρευση διαθέσεως και πωλήσεως κάθε είδους αλκοολούχων ποτών κατά τους αγώνες, γ) στην νομιμοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων ύστερα από κρατικό έλεγχο, δ) στην σύνταξη Κανονισμού Ασφαλείας Αθλητικών Εκδηλώσεων, ε) σε συνεδριάσεις στο Αρχηγείο της Αστυνομίας με συμμετοχή της Πολιτικής και Φυσικής ηγεσίας της Αστυνομίας και της Πολιτικής ηγεσίας του Αθλητισμού. Επίσης, πληθώρα είναι και άλλες δραστηριότητες της Δ.Ε.Α.Β. για την αντιμετώπιση της Βίας στον Αθλητισμό, προσφορά για την οποίαν έχει τύχει γενικής αναγνώρισης. Συνέντευξη στον Πέτρο Παπαγιώργη. Για τη Βία στα Γήπεδα Φταίει και παιδεία. Της Στέλλας Χαραλαμπίδου ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ Η βία που σχετίζεται με αθλητικά γεγονότα ή ομάδες, δεν αποτελεί μόνον ελληνικό πρόβλημα και τα αίτια που την παράγουν, έχουν ερευνηθεί διεθνώς με ιδιαίτερη προσοχή. Ως πρώτη βασική αιτία, αναφέρεται κατά κανόνα η οργάνωση και η λειτουργία της σύγχρονης κοινωνίας, στα πλαίσια της οποίας η επιθετικότητα εμφανίζεται ως δομικό και όχι τυχαίο ή περιθωριακό στοιχείο. «Ο κατακερματισμός του κοινωνικού ιστού στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις και η αποστασιοποίηση του ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον και το φυσικό τρόπο ζωής, επηρεάζουν τη συμπεριφορά ιδιαίτερα των νέων και συντελούν στην εκδήλωση πράξεων βίας».
18
Τελική Ερευνητική Έκθεση Η ελλιπής επικοινωνία στα πλαίσια της οικογένειας, το διαλυμένο σχολείο, ο αδιάφορος δάσκαλος, αλλά και τα μηνύματα που αδιαμεσολάβητα περνούν στα παιδιά από την τηλεόραση, θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση της ανθρώπινης επιθετικότητας, η οποία βρίσκει στο χώρο του αθλητισμού ανοιχτό πεδίο έκφρασης, λόγω της ανωνυμίας που προσφέρει η ανάμειξη με το πλήθος . Ο ίδιος ο αγώνας, έχει συχνά ελάχιστη σημασία, ενώ η χρήση ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ, διευκολύνει απλώς την εκδήλωση της επιθετικότητας και δεν αποτελεί την πραγματική της αιτία, όπως συνήθως επιχειρείται να παρουσιαστεί. Η δεύτερη βασική αιτία, εντοπίζεται πια στο χώρο του αθλητισμού και στον τρόπο της λειτουργίας του. Ο αθλητισμός, επιτρέπει την «ταύτιση» των ατόμων με την ομάδα τους, την «οπαδοποίησή» τους . Ο «οπαδός» αισθάνεται κάθε επιτυχία ή αποτυχία της ομάδας σαν προσωπική του υπόθεση. Παράλληλα όμως, ταυτίζεται και με όλους τους άλλους «οπαδούς» της ομάδας του και έτσι, πέραν της «οπαδοποίησης», επιτυγχάνεται και η δική του «ομαδοποίηση», σε μιαν άλλη ομάδα, η οποία λειτουργεί και υπάρχει παράλληλα με εκείνην των αγωνιστικών χώρων. Οι εκδηλώσεις, έτσι, δεν είναι πλέον ατομική, αλλά συλλογική υπόθεση, που Η «ταύτιση» οικοδομείται επάνω στην έλλειψη επικοινωνίας και πληρότητας στα πλαίσια της οικογένειας ή του επαγγέλματος. Το άτομο αναζητά στην ομάδα τη συντροφικότητα και αναγνώριση που δεν έχει σε άλλους χώρους . Αποκτά ένα στόχο εύκολο, άμεσο, ορατό. Άραγε οι διαφορετικές αυτές εκφάνσεις βίας που κυριαρχούν αυτές τις μέρες στην τρέχουσα επικαιρότητα, είναι άσχετες μεταξύ τους; Καθόλου. Οι πρωταγωνιστές είναι ίδιοι, νέα παιδιά. Οι γενεσιουργές αιτίες και το περιβάλλον όπου εκκολάπτονται τα φαινόμενα, επίσης. Το κοινό που τα παρακολουθεί, ίδιο κι αυτό, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι κάθε επιπέδου «αρχές», από τη γειτονιά και το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων, μέχρι τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα, η κοινωνία ολόκληρη. Που, στο σύνολό της, παρακολουθεί ανυποψίαστη και αμήχανη, με αιδήμονα σιωπή, απόμακρη και απορροφημένη τελείως στο μικρόκοσμο των αναγκών του βιοπορισμού ή της απληστίας, που την οδηγεί σε ένα ανηλεές και χωρίς όρια κυνήγι επίπλαστου ευδαιμονισμού. Η τηλεόραση, η «μεγάλη μας αδελφή», φροντίζει επιμελώς να προβάλλει και να αναπαράγει τα φαινόμενα αυτά και άλλα παρόμοια, εθίζοντας το κοινό – και πρώτα απ’ όλα τα παιδιά – στη φτήνια, τη χυδαιότητα, τη βία… Οι εκπομπές που διδάσκουν
19
Τελική Ερευνητική Έκθεση ευπρέπεια, ήθος, αυτογνωσία, αυτοσεβασμό και σεβασμό του διπλανού, απωθούνται σε ζώνες χαμηλής ακροαματικότητας. Στο βωμό των δεικτών της AGB και των αριθμών τηλεθέασης, έχουν θυσιαστεί η ποιότητα και η διδακτική αποστολή των μέσων ενημέρωσης. Τα περιστατικά βίας στα γήπεδα δεν είναι τωρινά. Ούτε παρατηρούνται μόνο στη χώρα μας. Έρχονται και επανέρχονται στην επικαιρότητα όταν συμβαίνουν σε ακραία μορφή ή με προδήλως επικίνδυνη συχνότητα. Όπως αυτές τις μέρες με τα επεισόδια στη Λάρισα και στο Ολυμπιακό Στάδιο. Οπότε, βρήκαν πάλι την ευκαιρία σχετικοί και άσχετοι, ειδικοί και μη, μέσα από περισπούδαστες αναλύσεις, καταγγελίες και αφορισμούς, να επιδείξουν τις γνώσεις τους ή να αποκαλύψουν την άγνοιά τους, επιχειρώντας και οι μεν και οι δε απλώς και μόνο να εντυπωσιάσουν, ή, μερικοί εξ αυτών, να συγκαλύψουν τη δική τους ηθική αυτουργία σε όσα οι ίδιοι καταγγέλλουν, ή την ενοχή από την αναποτελεσματικότητα και την ανεπάρκειά τους.
20
Τελική Ερευνητική Έκθεση Θεματολογία Ερευνητικής Ομάδας (δύο υπο-ομάδες) Υγεία και Αθλητισμός - Βιολογικές Προσαρμογές
Ως σκοπός της ερευνητικής ομάδας τέθηκε η αναζήτηση όλων εκείνων των παραμέτρων που συνάδουν με την άποψη ότι η ενασχόληση με τον αθλητισμό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της ζωής των ατόμων υπό το πρίσμα της Υγείας. -Θέματα Διατροφής
Σκοπός Ως σκοπός της ερευνητικής ομάδας τέθηκε η αναζήτηση της διατροφικής υποστήριξης των αθλητών και κατά πόσο η ενασχόληση με τον αθλητισμό δίνει τις βάσεις για ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο στην δια βίου εξέλιξη των ανθρώπων.
Κατά τη διάρκεια της διερεύνησής μας ψάξαμε και βρήκαμε πολλά στοιχεία που αφορούν την αθλητική ζωή. Ειδικότερα, Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ, πρέπει να παρέχει: 1.ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 3.ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ 21
Τελική Ερευνητική Έκθεση 4.ΛΙΠΗ(20-25%) 5.ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 6.ΝΕΡΟ-ΥΓΡΑ Ο αθλητής πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες του σε θερμίδες, δηλαδή ενέργεια. Οι υδατάνθρακες πρέπει να αποτελούν το κύριο ενεργειακό καύσιμο για άσκηση υψηλής έντασης. Οι πρωτεΐνες απ' τον οργανισμό για τη δημιουργία και αποκατάσταση ιστών και το σχηματισμό ζωτικών συστατικών του σώματος. Το λίπος είναι σημαντικό, καθώς περιέχει ενέργεια, λιποδιαλύτες, βιταμίνες και απαραίτητα λιπαρά οξέα. Οι βιταμίνες και τα ανόργανα συστήματα έχουν σημαντικό ρόλο στον ανθρώπινο οργανισμό και βρίσκονται σε πληθώρα τροφίμων . Σημαντικό ρόλο ως προς την υγεία και την απόδοση του αθλητή, διαδραματίζουν τα επίπεδα υδάτωσης του οργανισμού. ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΑΣ ΧΟΡΤΟΦΑΓΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ Οι χορτοφάγοι αθλητές χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: 1) ημιφυτοφάγοι: αποφεύγουν μερικά ζωτικά προϊόντα, π.χ πουλερικά, ψάρια,αυγά 2) γαλακτοφάγοι: τρώνε αυγά, προϊόντα γάλακτος, αποφεύγουν πουλερικά, αυγά κ’ ψάρια. 3) λακτο-χορτοφάγοι: τρώνε τροφές ομάδας γάλακτος όπως τυρί και άλλα γαλακτοκομικά 4) αυστηροί χορτοφάγοι: ονομάζονται όσοι δεν καταναλώνουν ζωτικά προϊόντα π.χ αυγό, γαλακτοκομικά και το μέλι. Όπως είναι γνωστό οι αθλητές χρειάζονται μι ισορροπημένη διατροφή για την βελτίωση της σωματικής απόδοσής τους. Για την επίτευξη των στόχων αυτών ο καθένας πρέπει να δημιουργήσει ένα ατομικό πρόγραμμα διατροφής που θα ανταποκρίνεται στην εξατομικευμένη ενεργειακή του κατανάλωση,στο άθλημα και στις απαιτήσεις του.
Θέματα Τραυματισμών Οι περισσότεροι αθλητές ( πρωταθλητισμού ή όχι) τυχαίνει και αντιμετωπίζουν κάποιους τραυματισμούς κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος. Οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί των αθλητών στις αθλοπαιδιές (μπάσκετ, βόλεϊ κα είναι: 22
Τελική Ερευνητική Έκθεση 1. Τραυματισμοί υπερεκμετάλλευσης (από συνεχή καταπόνηση) 2. Τραυματικές κακώσεις 3. Μυϊκές Κακώσεις 4. Διάστρεμμα
Τα σημαντικότερα αίτια είναι: το συνεχές στρες των μυών, των αρθρώσεων και μαλακών ιστών καθώς και η ανεπάρκεια του απαραίτητου χρόνου για επούλωση. Οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί των αθλητών αντοχής είναι:
23
1.
Ορθοστατική Υπόταση
2.
Εξάντληση
3.
Αφυδάτωση
Τελική Ερευνητική Έκθεση Συμπέρασμα Η διερεύνηση του θέματος μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε πολλές πλευρές του αθλητισμού. Σίγουρα, η ενασχόληση με τον αθλητισμό μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη ζωή του ανθρώπου και όλοι μας καταλήξαμε στο συμπέρασμα, ότι η ενασχόληση με τον αθλητισμό είναι τρόπος ζωής. Ένας τρόπος ζωής Υγιής και Θετικός. Απ’ την άλλη, υπάρχουν και σκοτεινές πλευρές του αθλητισμού, όπως η φαρμακοδιέγερση αλλά και τα φαινόμενα της βίας στα γήπεδα που προκαλούν σκέψη για το αν θα πρέπει να ασχολείται κάποιος ή όχι. Πιστεύουμε ότι ο υγιής αθλητισμός είναι μακριά από αρνητικές επιρροές καθώς αυτό που διδάσκει είναι ο σεβασμός στο σώμα μας με τη δύναμη του πνεύματος για να ξεπερνάμε όλες τις δυσκολίες.
24
Τελική Ερευνητική Έκθεση Πηγές: http://projectpe1.weebly.com/ (Ιστοσελίδα Project 2ου Λυκείου) http://blogthea.gr ( Κοινωνικά Θέματα/Αναβολικά) http://www.sentragoal.gr/article.asp?catid=10520&subid=2&pubid=128910399 http://www.ifet.gr/doping/meth_1.htm http://www.medlook.net/Kids/doping.asp http://users.sch.gr/ragian/doping_periptosis.htm http://irakliokidbasket.blogspot.com/2008/03/blog-post_1869.html
Υπόμνημα: 1. Οι Δηλώσεις της Κατερίνας Θάνου Για την σχέση της με τους Κεντέρη και Τζέκο, είπε: «Δεν είμαστε πλέον ομάδα, γιατί δεν αγωνιζόμαστε. Κρατάμε απλώς μια επαφή». Για το αν θα άλλαζε την πορεία της αν ήξερε τι θα γινόταν το 2004: «Δεν θα άλλαζα πορεία. Πήρα πολλά από τον αθλητισμό. Το 2004 είναι μία μικρή κουκκίδα που γυρνώντας πίσω δεν την βλέπω. Το έχω αφήσει πίσω μου. Όταν μου το αναφέρουν το θυμάμαι, δεν το έχω ξεχάσει, όμως το έχω ξεπεράσει». Για το αν θεωρεί ότι η μετέπειτα δικαίωσή της από το δικαστήριο την δικαιώνει και στη συνείδηση του κόσμου: «Τα μηνύματα που λαμβάνω είναι θετικά. Αν εξαιρέσεις τις πρώτες μέρες που ο κόσμος άκουγε πολλά και ήταν επιφυλακτικός. Τώρα μου λένε: "Αυτό που ήθελαν το πέτυχαν, μας στέρησαν δύο μετάλλια"». Για το αν ισχύει αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, πως ο πόλεμος κατά του ντόπινγκ είναι πόλεμος εταιρειών: « Ο πρωταθλητισμός έχει ξεφύγει από το δάφνινο στεφάνι. Αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο ποια χώρα θα διοργανώσει τους Ολυμπιακούς. Τα ποσά που δαπανώνται είναι υπέρογκα. Υπάρχει πόλεμος εταιρειών, με τις χορηγίες, τους σπόνσορες κλπ». Για το αν ο κόσμος του αθλητισμού είναι «καθαρός» ή υπάρχει ομερτά για να καλυφθούν συμφέροντα:«Υπάρχει. Το βλέπουμε και στην πολιτική. Σίγουρα υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα στον αθλητισμό. Τα περισσότερα δεν βγαίνουν προς τα έξω. Ας δούμε πρώτα από όλα πόσο μεγάλος αγώνας γίνεται για να πάρει μία χώρα τους Ολυμπιακούς. Πόλεμος. Στη συνέχεια ακολουθούν εταιρείες, μάνατζερ και φτάνουνε στους αθλητές, αφού χωρίς αυτούς αγώνες δεν γίνονται». Σχετικά με τις πρόσφατες δηλώσεις του Βίκτορ Κόντε ότι στο Σύδνεϋ όλοι οι άνδρες που έτρεξαν στα 100μ. ήταν όλοι ντοπαρισμένοι και για το αν έχει πάρει τέτοια διάσταση η χρήση ουσιών, η Θάνου τονίζει: «Γιατί βγήκε τώρα και το είπε; Ακούγονται πολλά για το ντόπινγκ και ο καθένας μπορεί να λέει μία αλήθεια και δέκα ψέματα. Δεν ξέρεις ποιο να πιστέψεις». Για το αν έχει ακούσει κάτι σχετικό μέσα από συζητήσεις με τις συναθλήτριές της: «Όταν είσαι μέσα στο χώρο σαφώς και ακούγονται διάφορα πράγματα. Ο στίβος είναι από τα πιο ανταγωνιστικά αθλήματα. Πάντα ήμουν επιφυλακτική. Δεν ξέρεις για ποιο λόγο σου λέει κάποιος κάτι. Για να σου χαλάσει την ψυχολογία; Για την Τζόουνς π.χ. Είχα ακούσει πολλά. Τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν αλήθεια». Για το μότο ότι ντοπαρισμένος είναι όποιος πιάνεται: «Δηλώνει κάποιος ότι είναι κλέφτης. Εάν δεν αποδειχθεί μπορεί να πάει φυλακή; Είναι εύκολο να στιγματίσεις κάποιον. Ότι αποτελεί άπιαστο όνειρο για τους πολλούς προσπαθούν να το κηλιδώσουν. Εγώ το έχω βιώσει. Ο Έλληνας προτιμάει να κατεβάσει τη σημαία παρά να τη χειροκροτήσει. Λυπάμαι που το λέω γιατί είμαι Ελληνίδα». Κάνοντας έναν απολογισμό αισθάνεται πως ότι κέρδισε το άξιζε: «Έχω κουραστεί πάρα πολύ. Έδωσα στον πρωταθλητισμό τη μισή μου ζωή και όλη μου την ψυχή. Έκανα ατέλειωτες ώρες προπόνησης κάθε μέρα επί 12 χρόνια, έφτασα το σώμα μου στα όριά του για να πάρω ένα μετάλλιο και το κατάφερα. Νιώθω δικαιωμένη και καλά με τον εαυτό μου. Δεν έχω μετανιώσει για όσα έχω κάνει. Έδωσα και πήρα πολλά από το στίβο». Σε ποιες σελίδες θα σταματούσε αν η ζωή της ήταν βιβλίο: «Στο πρώτο μου χρυσό μετάλλιο το 1996 στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Στοκχόλμης. Στο 2004, το 2008 και φυσικά στο Σύδνεϋ που με καθιέρωσε στο πάνελ των Ολυμπιονικών.
25
Τελική Ερευνητική Έκθεση Για το αν έχει πάρει το χρυσό από την Τζόουνς, αφού βρέθηκε ντοπαρισμένη, και το γεγονός ότι έχει συμφωνήσει με τη ΔΟΕ να μην υπάρξει δημοσιότητα, δηλώνει: «Δεν μου το έχει δώσει. Αυθαίρετα πήραν την απόφαση να μην μου το δώσουν. Στις καταστάσεις των μεταλλίων είμαι περασμένη ως χρυσή Ολυμπιονίκης, αλλά το μετάλλιό μου είναι στα γραφεία της ΔΟΕ». Γιατί δεν την άφησαν να αγωνιστεί το 2008: « Αποτελεί απορία τόσο του κόσμου όσο και δική μου. Όπως αυθαίρετα δεν μου έδωσαν το μετάλλιο, έτσι αυθαίρετα αποφάσισαν και να μην με αφήσουν να τρέξω και το 2008. Είχε περάσει η περίοδος διαθεσιμότητάς μου, γιατί τιμωρία δεν υπήρξε, και είχα διεκδικήσει κανονικά τη συμμετοχή. Αιτιολογία δεν υπάρχει, παρά μόνο η φράση "αυθαίρετες αποφάσεις". Θα μείνω με το "γιατί"». Το σχόλιό της για τον τρόπο που έδειχναν τις διαπιστεύσεις της και του Κεντέρη οι άνθρωποι της ΔΟΕ το 2004, σαν να ήταν εγκληματίες: «Έστησαν ένα σόου και έδειχναν τις διαπιστεύσεις μας μόνο και μόνο για να δείξουν την κυριαρχία της ΔΟΕ. Ήταν μια σαρκαστική κίνηση των ανθρώπων της με στόχο να υποτιμήσουν δύο Ολυμπιονίκες. Έπραξαν όπως ήθελαν. Εμείς ως χώρα τι κάναμε; Τίποτα. Πολλές φορές είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο γι' αυτά που κάνουμε, αλλά και γι' αυτά που δεν έχουμε κάνει». Kαταλήγοντας διευκρίνισε πως: «Η πικρία που έχω είναι γιατί δεν αγωνίστηκα. Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει για έναν αθλητή να προετοιμάζεται μια ολόκληρη τετραετία και να μην του δίνουν το δικαίωμα να δείξει τις δυνατότητές του. Ήταν αυθαίρετο το όχι. Πονάω γιατί στέρησαν από εμένα και τη χώρα ακόμη ένα χρυσό μετάλλιο».
2. WEBQUEST ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η Φαρμακοδιεγερση ειναι 1) Η χρήση ενός μέσου… 2) Η ανεύρεση στο σώμα ενός αθλητή μιας απαγορευμένης ουσίας … ΣΚΟΠΟΣ: Ο λόγος που διαλέξαμε και κάναμε αυτήν την εργασία ήταν… ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Η διαδικασία που ακολουθησαμε αλλωτε καθε ατομο ξεχωριστα και αλλωτε ολοι μαζι ηταν η εξης:Πρωτα πηγαμε στο Google και για καθε ενα θεμα που ειχαμε να βρουμε γραψαμε την καταλληλη λεξη κλειδι και μας εβγαλε διαφορες ιστοσελιδες...Αφου κοιταξαμε μερικες διαλεξαμε αυτες που θεωρησαμε πιο σημαντικες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Βρήκαμε τι είναι η φαρμακοδιέγερση, ποιες οι παρενέργειες της, δηλωσεις της Κατερινας Θανου, το σχέδιο για την καταπολέμηση της φαρμακοδιεγερσης και κρουσματα ντοπινγκ […]
2. Συνέντευξη στον Πέτρο Παπαγιώργη Η βία στα γήπεδα είναι σήμερα το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα, του κυπριακού αθλητισμού. (Είδατε τι ευφάνταστη εισαγωγή ε;). Παρά το ότι είναι φαινόμενο διαχρονικό έρχεται στην επιφάνεια κάθε φορά, που σημειώνονται κρούσματα βίας όπως -κακή ώρα- το περασμένο Σαββατοκύριακο, όπου είδαμε την ανθρώπινη κτηνωδία σε όλο της το μεγαλείο να εκφράζεται μέσα σε ένα αθλητικό χώρο. Οταν δεν υπάρχουν κρούσματα κανείς δεν ενδιαφέρεται σοβαρά για την αντιμετώπισή της. Κλασσικό παράδειγμα της διαπίστωσης, το γεγονός ότι κάθε φορά που επισυμβαίνουν αυτά τα τραγικά γεγονότα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει αδυναμία ακόμη και κατανόησης του φαινομένου. Και αφού υπάρχει αδυναμία κατανόησης του φαινομένου είναι φυσικό να υπάρχει και αδυναμία αντιμετώπισής του.
26
Τελική Ερευνητική Έκθεση Τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και θεραπείας. Η κοινωνιολόγος ερευνήτρια Χριστίνα Λοΐζου είναι ένας από τους ανθρώπους που ασχολήθηκε με τη βία στα γήπεδα σε βάθος. Μαζί με δύο άλλους επιστήμονες, τους Νίκο Περιστιάνη, Πρόεδρο του Συνδέσμου Κοινωνιολόγων και εκτελεστικό διευθυντή του Ιντερκόλλεϊτζ- και Ανδρέα Καπαρδή, Ποινικό Ψυχολόγο Εγκληματολόγο, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου, είναι οι επιστήμονες που έχουν κάνει τη μόνη έρευνα που έχει γίνει για το φαινόμενο στην Κύπρο. Μια έρευνα που έγινε μεταξύ Δεκέμβρη 2000 - Μάρτη 2001 και αφορούσε δείγμα 200 ατόμων. Ομως αυτή η έρευνα ήταν πρωτοβουλία κάποιων ανθρώπων. Αυτό που χρειάζεται είναι έρευνα πιο επισταμένη και σε βάθος χρόνου. Στη συνομιλία μας με την κα Λοΐζου είπαμε αρκετά ενδιαφέροντα σε σχέση με το κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο μέχρι στιγμής έχουμε αποτύχει παταγωδώς, όχι να αντιμετωπίσουμε αλλά να κατανοήσουμε καλά καλά. ΕΡ. Ποιος είναι ο Κύπριος χούλιγκαν κα Λοΐζου; Ο Κύπριος χούλιγκαν προέρχεται απ' όλες τις κοινωνικές τάξεις του πληθυσμού σε αντίθεση με τον χούλιγκαν στην Αγγλία για παράδειγμα, που συνήθως προέρχεται από τις κατώτερες τάξεις. Αυτό είναι αποτέλεσμα της έρευνας που έχουμε κάνει. Αυτό βέβαια είναι ένα από τα αποτελέσματα. ΕΡ. Ποια είναι η συμπεριφορά του; Δεν μπορεί να δεκτεί τη διαφορετικότητα του άλλου. Αυτό οφείλεται στο ότι ούτε η οικογένεια ούτε η εκπαίδευση έχουν καταφέρει να περάσουν στο νέο το σεβασμό στο διαφορετικό. Ο Κύπριος χούλιγκαν είναι αδύνατο να δεκτεί την ήττα της ομάδας του. Θέλει τη νίκη ανεξάρτητα από το μέσο που θα χρησιμοποιηθεί για την επίτευξή της. Δέχεται για παράδειγμα τη νίκη της ομάδας του που θα έλθει ύστερα από χρηματισμό του αντιπάλου, αλλά δεν τη δέχεται σε καμιά περίπτωση αν προέρχεται μετά από χρηματισμό για τη δική του ομάδα.
Μεγάλη η συμβολή του Ιντερνετ
ΕΡ. Ποιοι είναι οι παράγοντες που έχουν συμβάλει στην εξάπλωση του φαινομένου της βίας στα γήπεδα τα τελευταία χρόνια; Είναι πρώτα η τεχνολογική ανάπτυξη. Παρακολουθώντας κάποιος τηλεόραση - η δυνατότητα στις μέρες μας να παρακολουθούμε τι γίνεται παγκόσμια ανήκει σε όλους - βλέπει τις σκηνές βίας που διαδραματίζονται από τους οργανωμένους οπαδούς ομάδων σε άλλες χώρες και προσπαθεί να τους μιμηθεί. Αυτό το πράγμα δεν γινόταν τόσο συχνά τα προηγούμενα χρόνια, αφού δεν υπήρχε τέτοια δυνατότητα επαφής με τα παγκοσμίως διαδραματιζόμενα. Λειτουργεί ο μιμητισμός στους νεαρούς οπαδούς. Ενα δείγμα του μιμητισμού είναι το γεγονός ότι οι «πορτοκαλί» ιδρύθηκαν όταν η ομάδα τους είχε πάει στην Ελλάδα το 1992 να αγωνιστεί με την ΑΕΚ και είδαν τους οργανωμένους οπαδούς της ΑΕΚ.
27
Τελική Ερευνητική Έκθεση Επίσης είναι το άλλο. Εχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι ένα παιδί μέχρι τα έξι του χρόνια έχει παρακολουθήσει 16000 στιγμιότυπα βίας στην τηλεόραση. Αυτό νομίζω λέει πολλά για το τι βιώνει ένα παιδί στις μέρες μας. Εθίζεται στη βία χωρίς να το αντιλαμβάνεται. Ενα άλλο πολύ σημαντικό μέσο για την ανάπτυξη του φαινομένου είναι το «Ιντερνετ». Είναι απίστευτο αυτό που διαπιστώνει κανείς όταν μπει στο διαδίκτυο και παρακολουθήσει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των οπαδών των ομάδων. Το τι βρισίδι πέφτει και το τι φωτογραφίες μπορεί να αντικρύσει το ανθρώπινο μάτι δεν λέγεται. Το δε χειρότερο είναι ότι , αυτό το μέσο είναι αδύνατο να ελεχθεί.
Να σταματήσει αμέσως ο σχολιασμός φάσεων από τους παράγοντες
ΕΡ. - Αλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του φαινομένου, ειδικά στη δική μας πραγματικότητα; Υπάρχουν δυο παράγοντες που συμβάλλουν πάρα πολύ στην εξάπλωση του φαινομένου. Η από τηλεοράσεως εμφάνιση των παραγόντων των ομάδων. Ο πρόεδρος για παράδειγμα μιας ομάδας που έχει επενδύσει λεφτά στην ομάδα του όταν κληθεί να πει την άποψή του για ένα γεγονός σίγουρα αυτό που θα πει δεν θα είναι αντικειμενικό, αφού κοιτάει το συμφέρον της ομάδας του. Επίσης, ένα άλλο γεγονός που είναι αρνητικό είναι η συζήτηση των αμφισβητουμένων φάσεων από τους παράγοντες. Ο καθένας λέει αυτό που του συμφέρει. Πώς να μην εξάπτεται ο φανατισμός; Σ' αυτό το σημείο φταίνε και τα ΜΜΕ που για λόγους θεαματικότητας προβάλλουν αυτά τα πράγματα. Εχω την άποψη ότι αυτό πράγμα, δηλαδή η συζήτηση των φάσεων από τους παράγοντες θα πρέπει να σταματήσει αμέσως. Οι μόνες χώρες του κόσμου που οι παράγοντες βγαίνουν τόσο συχνά από την τηλεόραση είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. ΕΡ. - Είστε υπέρ της πρόληψης υποθέτω. Βέβαια και είμαι υπέρ της πρόληψης Αφού η οικογένεια για παράδειγμα αποτυγχάνει να καταφέρει τα παιδιά να δέχονται τη διαφορετικότητα, θα πρέπει η πολιτεία και ειδικά η εκπαίδευση να αναλάβει αυτό το ρόλο. Ας σημειώσουμε ακόμη ότι η παραβατικότητα στα γήπεδα συνδέεται και με τη σχολική παραβατικότητα. Από τις έρευνες μας έχει αποδεικτεί ότι πολλοί από τους παραβάτες των γηπέδων είναι και παραβάτες των κανονισμών του σχολείου. Η κοινωνιολογία είναι μάθημα επάναγκες. Στα γυμνάσια για παράδειγμα διδάσκεται από τους φιλόλογους. Η κυβέρνηση θα πρέπει να εγκύψει επί του θέματος. Αυτό σαν παρένθεση. Πιστεύω λοιπόν ότι θα πρέπει να διδάσκεται μάθημα κοινωνικής συμπεριφοράς στα σχολεία. Επίσης οι μαθητές στο μάθημα της φυσικής αγωγής θα πρέπει να διδάσκονται το ευ αγωνίζεσθαι. Ακόμη στο ίδιο μάθημα θα πρέπει να διδάσκονται και οι κανονισμοί παιδιάς.
28
Τελική Ερευνητική Έκθεση
Να εφαρμοστεί η κοινωνική εργασία
Ο τομέας απονομής της δικαιοσύνης... Αλλο μεγάλο πρόβλημα αυτό. Θα πρέπει να απλουστευτεί το δίκαιο της απόδειξης. επίσης οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες. Ενας έφηβος κατηγορείται για ένα αδίκημα και μέχρι να τελειώσει η υπόθεση γίνεται ενήλικας. Στην Αγγλία για παράδειγμα υπήρχε κινητό δικαστήριο που δίκαζε την ίδια στιγμή με τη διάπραξη του αδικήματος και επέβαλλε ποινές. Είναι και οι επιταγές του Συμβουλίου της Ευρώπης για θέματα βίας. Θα έλεγα ότι αυτές οι διατάξεις θα πρέπει να διδάσκονται στα παιδιά από το... δημοτικό σχολείο. Οσον αφορά την υπάρχουσα νομοθεσία, που έχει ψηφιστεί το 1994, προνοεί μόνο ποινές φυλάκισης. Υπάρχουν και άλλου είδους ποινές. Στην Αγγλία οι δράστες αναγκάζονται σε ποινές κοινωνικής εργασίας. Κατά την ώρα του αγώνα, εργάζονται για την καθαριότητα πάρκων η πηγαίνουν σε οίκους ευγηρίας και κρατάνε συντροφιά σε ηλικιωμένα άτομα, με την παρουσία ειδικού κηδεμόνα ή ακόμη αναγκάζονται να πηγαίνουν σε αστυνομικό τμήμα όσο διαρκεί ο αγώνας της ομάδας τους.
Μεγάλη η σημασία της έρευνας Απασχολείστε με την έρευνα για τη βια στα γήπεδα. Ποια η σημασία της για την καταπολέμηση του φαινομένου; Είναι τεράστια η σημασία της έρευνας. Δεν έχουμε κάνει όμως κάτι το σημαντικό. Δεν υπάρχουν λεφτά. Εχουμε κάνει έρευνα αλλά είναι μόνο ποσοτική. Δεν έχουμε κάνει άλλου είδους έρευνα. Δεν έχουμε κάνει ποιοτική έρευνα. Δεν έχουμε ασχοληθεί με άτομα που έχουν προβεί επανειλημμένα σε πράξεις βίας στα γήπεδα. Δεν τους έχουμε μελετήσει αυτούς τους ανθρώπους. Δεν έχουμε τη δυνατότητα αν ξέρουμε πως συμπεριφέρονται, πώς μιλούν μεταξύ τους στο «Ιντερνετ» για παράδειγμα. Στην Αγγλία κάνουν έρευνες για πολλά χρόνια σε αυτό τον τομέα. Στη Γερμανία γίνεται έρευνα τα τελευταία δέκα χρόνια σε 29 σεσημασμένους χούλιγκανς στη Νυρεμβέργη. Η έρευνα είναι αναγκαίο εργαλείο για να μελετήσουμε το φαινόμενο Αν δεν το μάθουμε, αν δεν πληροφορηθούμε επαρκώς γι' αυτό, πώς να το αντιμετωπίσουμε; Αυτό συμβαίνει σε όλους του τομείς. στην Κύπρο. Χρειάζονται λεφτά, είναι το επιχείρημα Αν δεν έχουμε τα δεδομένα και δουλεύουμε στα τυφλά, τι κάνουμε; Τίποτα στην ουσία. Για παράδειγμα. Στον τομέα της υγείας δουλεύουμε για 100 ασθενείς αλλά θα πρέπει να δουλεύουμε 10. Αυτό δεν είναι σπατάλη;
29
Τελική Ερευνητική Έκθεση Δεν ξέρω αν έχετε καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα. Εμείς πάντως έχουμε καταλήξει. Αν είναι ευχάριστα; Σας αφήνουμε να μαντέψετε. Αν και δεν χρειάζεται να έχετε μαντικές ικανότητες για να αντιληφθείτε.
3. Για τη Βία στα Γήπεδα Φταίει και παιδεία. Της Στέλλας Χαραλαμπίδου Φταίει και η... παιδεία Φταίει η παιδεία που δεν μας έμαθε να δεχόμαστε ακόμη και τις ήττες. ΠΡΟΤΑΞΗ Η εκδίκηση, το αίσθημα της αδικίας, η βεντέτα αλλά το κυριότερο η έλλειψη παιδείας αποτελούν μερικούς μόνο από τους παράγοντες που οδηγούν τους νεαρούς κυρίως φιλάθλους στη βία εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων. Η αθλητοπρέπεια, εκεί όπου υπάρχει, φαίνεται να ποδοπατείται όταν βρεθεί αντιμέτωπη με τις διάφορες προκλήσεις που δέχονται οι οπαδοί των ομάδων στα γήπεδα. Ευθύνες για τα θλιβερά επεισόδια που αμαυρώνουν το κυπριακό ποδόσφαιρο έχουν τόσο οι οργανωμένοι φίλαθλοι, οι ομάδες, η Αστυνομία, η οικογένεια όσο και η παιδεία μας. Στην προσπάθειά μας να προσεγγίσουμε τις αιτίες που οδηγούν τους φιλάθλους σε τέτοιες ενέργειες συνομιλήσαμε με τους εκπροσώπους τύπου των οργανωμένων φιλάθλων Ομόνοιας κ. Αιμίλιο Ροτσίδη και του ΑΠΟΕΛ κ. Σάββα Κούννο. Αιτίες που οδηγούν τους φιλάθλους στο φανατισμό θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολλοί παράγοντες. Ένα υβριστικό σύνθημα, κατά τον κ. Ροτσίδη, και μια ενέργεια της αντίπαλης κερκίδας είναι αρκετά για να ξεσηκώσουν όχι μόνο τους οργανωμένους φιλάθλους αλλά και τον κόσμο ακόμη. Η σημασία και ο ρόλος που αποδίδουν στο ποδόσφαιρο μερίδα φιλάθλων, τοποθετώντας το πάνω ακόμη και από την οικογένεια τους, όπως επίσης και η πολιτικοποίησή του, αποτελούν άλλες σοβαρές αιτίες πρόκλησης φανατισμού. Οι βεντέτες δεν φαίνεται να έχουν σταματήσει στο κυπριακό ποδόσφαιρο. Ένα γεγονός σε μια ομάδα δεν περνά απαρατήρητο από μια άλλη δημιουργώντας και θρέφοντας έτσι συνεχείς αντιπαραθέσεις μεταξύ τους. Οι αποφάσεις, ακόμη, της δικαστικής επιτροπής, οι ενέργειες του διαιτητή αλλά και των ίδιων των παικτών έρχονται να προσθέσουν περισσότερη ένταση. Η υποψία ότι οι παίκτες μιας ομάδας μπορεί να έχουν «πωλήσει» το παιχνίδι δημιουργεί επιπρόσθετο φανατισμό. Και οι παράγοντες των ομάδων με τις δηλώσεις τους οξύνουν την κατάσταση, αφού μέσα από τη θέση ότι «πρέπει να πάρουμε τη
νίκη»
οι
φίλαθλοι
αναπτύσσουν
εχθρότητα
έναντι
της
άλλης
ομάδας.
Χουλιγκανισμός Η αγάπη για την ομάδα, όπως και το αίσθημα της αδικίας που νιώθουν οι οπαδοί σε πολλές περιπτώσεις είτε από αποφάσεις του διαιτητή είτε από χειρονομίες των αντιπάλων μέσα στο γήπεδο οδηγούν, κατά τον κ. Κούννο, ακόμη και στον χουλιγκανισμό. Ο φανατισμός όμως είναι ένα γενικότερο πρόβλημα του οποίου οι ρίζες θα πρέπει να αναζητηθούν στο ρόλο της παιδείας. «Είναι γεγονός», όπως μας ανέφερε ο κ. Κούννος, «ότι ως φίλαθλοι δεν έχουμε τη σωστή παιδεία, δεν έχουμε μάθει ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιγνίδι όπως γίνεται σε χώρες του εξωτερικού. Οι οπαδοί δεν έχουν μάθει να δέχονται την ήττα, θεωρώντας ότι η ομάδα τους πρέπει να σημειώνει πάντοτε νίκες σε κάθε της αγώνα». Η χρήση, επίσης, ναρκωτικών και ο τοπικισμός που αναπτύσσεται ανάμεσα στους
30
Τελική Ερευνητική Έκθεση οπαδούς της Λευκωσίας και της Λεμεσού και ειδικότερα η «κόντρα» που θέλει τους οπαδούς του ΑΠΟΕΛ και των οπαδών ομάδων της Λεμεσού, οδηγούν στα επεισόδια που κατά καιρούς μαθαίνουμε. «Όποτε, δηλαδή, ο φανατικός οπαδός ή ο χούλιγκαν είτε από τη Λευκωσία είτε από τη Λεμεσό συναντηθούν σ’ έναν αγώνα το μόνο που σκέφτονται είναι η πρόκληση ζημιών σε οπαδούς και φιλάθλους της άλλης πόλης». Οργανωμένοι φίλαθλοι Αποτρεπτικός είναι ο ρόλος των οργανωμένων φιλάθλων, αφού όπως υποστηρίζει ο κ. Ροτσίδης, εάν δεν λειτουργούσε αυτός ο θεσμός τα επεισόδια θα ήταν χειρότερα με τον κάθε φίλαθλο να λειτουργεί ανεξέλεγκτα. Οι σύνδεσμοι γνωρίζουν ποια είναι τα μέλη τους και έχουν τη δυνατότητα να τα ελέγξουν. Η διαγραφή, ωστόσο, μελών από αυτούς τους συνδέσμους δεν οδηγεί κατά συνέπεια και στην απομάκρυνσή τους από τις κερκίδες. Λανθασμένη, ωστόσο, θεωρείται από τους φιλάθλους η τακτική που ακολουθεί η Αστυνομία στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να κατηγορήσει όσους έχουν εμπλακεί στα επεισόδια, αφού αυτό που τους ζητά είναι να παίξουν τον ρόλο του «χαφιέ». Κάτι το οποίο σπάνια έως καθόλου συμβαίνει, με αποτέλεσμα η Αστυνομία να μην οδηγείται στους παραβάτες. Προωθούνται νέα μέτρα Με νέα μέτρα που αναμένεται να προωθήσει η Αστυνομία σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή κατά της βίας και των προέδρων των επαρχιακών δικαστηρίων, επιχειρείται η αντιμετώπιση επεισοδίων βίας στα γήπεδα. Με βάση τις εισηγήσεις της Αστυνομίας, οι οποίες τυγχάνουν της αποδοχής των σωματείων, της ΚΟΠ, του ΚΟΑ και της Εθνικής Επιτροπής κατά της βίας, προβλέπεται η άμεση σύλληψη και φυλάκιση όσων προκαλούν ή συμμετέχουν σε επεισόδια. Προωθείται παράλληλα και η άμεση εκδίκαση αυτών των υποθέσεων.
31