Έντεκα σημεία για την επανασυσπείρωση των αγωνιστών του ΝΑΡ Εισήγηση της μειοψηφίας της Συντονιστικής Επιτροπής στη Β’ Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Το κείμενο κατάθεσαν οι Κώστας Θύμης, Κώστας Κάππος και Κώστας Μπατίκας
1. Η κατάσταση στον κόσμο σήμερα Το πέρασμα στην τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα σημαδεύτηκε από συνταρακτικά γεγονότα. Η κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, η ανοιχτή υποταγή της ηγεσίας της περεστρόικα στις επιλογές του ιμπεριαλισμού άλλαξαν δραματικά την όψη του κόσμου. Στο παγκόσμιο Εργατικό και Κομμουνιστικό Κίνημα η σοβούσα επί δεκαετίες κρίση έφτασε στην κορύφωση της καθώς επικράτησαν σ' αυτό πλήρως οι οπορτουνιστικές και φιλοαστικές δυνάμεις, οι δυνάμεις της ανοιχτής συνεργασίας με το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό. Η επιστημονικοτεχνική επανάσταση, η έκρηξη της επιστήμης και της τεχνικής δεν οδήγησε, όπως θα μπορούσε κάτω από άλλες προϋποθέσεις, την ανθρωπότητα σε μια άνετη, ευτυχισμένη και ειρηνική ζωή. Ο σημερινός κόσμος συνταράσσεται από εκρηκτικές αντιθέσεις Συγκέντρωση του πλούτου σε μια χούφτα ιμπεριαλιστικές χώρες από τη μια και πείνα, υπερχρέωση, χρεοκοπία, εξαθλίωση στις χώρες του τρίτου κόσμου. Στις ίδιες τις ιμπεριαλιστικές χώρες όπου απ' τη μια ο πλούτος και η χλιδή περισσεύουν, από την άλλη, εκατομμύριο εργαζομένων που έχασαν τη δουλειά τους. πέρασαν στο περιθώριο, ζουν σε συνθήκες νέας φτώχειας και εξαθλίωσης στις λεγόμενες κοινωνίες των δυο τρίτων. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις, τα ναρκωτικά και οι αρρώστιες θερίζουν κυριολεκτικά εκατομμύρια ανθρώπους σ' όλο τον κόσμο. Οι τεράστιοι στρατιωτικοί εξοπλισμοί δεν κατασπαταλούν μόνο υλικά μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ειρηνικούς σκοπούς, απειλούν την ανθρωπότητα με ολική καταστροφή. Ο σημερινός κόσμος δεν είναι ένας κόσμος ειδυλλιακός, ένας κόσμος όπου κάποιο υπερμονοπώλιο ή κάποιος δήθεν υπεριμπεριαλισμός εξαφάνισε τις αντιθέσεις και τους κινδύνους για την ανθρωπότητα. 1.1 Η σύγχρονη καπιταλιστική αναδιάρθρωση
Η μαζική καπιταλιστική χρησιμοποίηση της επιστήμης και της τεχνικής στην παραγωγή, είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Μαζί με τη σχετική υπεραξία, που προέρχεται αποκλειστικά από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, συνυπάρχουν και οι μορφές σχηματισμού απόλυτης υπεραξίας (εντατικοποίησης της δουλειάς κ.λπ.). Η αύξηση της παραγωγικότητας οδηγεί στη μείωση του αναγκαίου χρόνου εργασίας και στην αύξηση της υπερεργασίας, στην αλλαγή της σχέσης υπεραξία - αξία της εργατικής δύναμης δηλ. στην αύξηση του ποσοστού υπεραξίας. Έχουμε να κάνουμε δηλ. με μια διαδικασία απαξίωσης της εργατικής δύναμης, με πτώση της αξίας της εργατικής δύναμης. Η έκρηξη στην άνοδο του ποσοστού υπεραξίας και η αύξηση της μάζας υπεραξίας οδηγεί στην απότομη αύξηση του κοινωνικού πλούτου που ιδιοποιούνται οι καπιταλιστές και στην υπερσυσσώρευση κεφαλαίου. Αυτή ήταν η απάντηση των καπιταλιστών στην κρίση που πήρε απειλητικές διαστάσεις. Αυτή είναι η βάση της σύγχρονης λεγόμενης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. Η ουσία της βρίσκεται στην αύξηση του ποσοστού εκμετάλλευσης με στόχο την ισορρόπηση της πτωτικής τάσης του μέσου ποσοστού του κέρδους και την προσωρινή διάσωση του καπιταλιστικού 1
συστήματος. Είναι η ευρέως διαδομένη μέθοδος της παραγωγής σχετικής υπεραξίας που κατά τον Μαρξ «επαναστατικοποιεί πέρα για πέρα τα τεχνικά προτσές της εργασίας και τους κοινωνικούς συσχετισμούς». Αυτή η κατάσταση οδηγεί στη συνεχή χρησιμοποίηση νέων τεχνολογιών. Οι γοργές ανακαλύψεις και η χρησιμοποίηση στην παραγωγή νέας τεχνικής, η παραγωγή νέων προϊόντων σχεδόν σε καθημερινή βάση αποτελούν το έδαφος για την αναδιάρθρωση όλων των σχέσεων εκμετάλλευσης. Η ανάγκη να μεταφερθεί γρήγορα στο νέο προϊόν η αξία του πάγιου κεφαλαίου ωθεί τους καπιταλιστές στην τελειοποίηση των μεθόδων εκμετάλλευσης, προωθεί σημαντικές αλλαγές στην οργάνωση της παραγωγής, απαιτεί συνεχή λειτουργία των παραγωγικών εγκαταστάσεων σε 24ωρη βάση. Αυτό είναι που οδήγησε και οδηγεί στην ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, στην τέταρτη βάρδια και στα ελαστικά ωράρια που αναστατώνουν τη ζωή των μισθωτών. Με τα διάφορα συστήματα πληρωμής, τη σύνθεση του μισθού με την παραγωγικότητα επιδιώκεται μαζί με την αύξηση της παραγωγικότητας και η εντατικοποίηση της εργασίας. Πάνω σ' αυτή τη βάση αναπροσαρμόζονται, αναδιαρθρώνονται και όλες οι σχέσεις στο εποικοδόμημα, στην κοινωνία, την ιδεολογία και την πολιτική. Στο βωμό της αύξησης των κερδών περικόπτονται δραστικά οι κοινωνικές δαπάνες με την καταλήστευση του κοινωνικοποιημένου μέρους του μισθού των εργαζομένων που πήγαινε για κείνες τις πλευρές και τις ανάγκες της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν ατομικά (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση), μέσω της κατάργησης ή της δραστικής μείωσης της κοινωνικής λειτουργίας του κράτους και την παράδοση αυτών των λειτουργιών στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Η αλματώδικη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας με τη χρήση των νέων τεχνολογιών που οδήγησε στην έκρηξη του ποσοστού υπεραξίας δηλ. στην έκρηξη της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης έδωσε μια ανάσα στον καπιταλισμό αλλά δεν τον απάλλαξε από τις αντιθέσεις του, αντίθετα γέννησε καινούργιες. Όξυνε στο έπακρο τη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας, η «εκρηκτική» ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνικής, η ανάπτυξη των εργαλείων της παραγωγής, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων συνοδεύεται στις μέρες μας από μια πρωτοφανή χωρίς προηγούμενο στην ιστορία αυτού του συστήματος καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. "αϊ ιδιαίτερα καταστροφή της βασικής παραγωγικής δύναμης που είναι η εργατική τάξη. Η χρήση νέας τεχνικής στις συνθήκες της ιδιωτικής ιδιοκτησίας καταδικάζει ένα μεγάλο ποσοστό της εργατικής τάξης στην έξοδο από την παραγωγή, στην ανεργία που παίρνει πιο μόνιμο χαρακτήρα. Εκατομμύρια μισθωτοί στις χώρες του κεφαλαίου καταδικάστηκαν στη μόνιμη ανεργία, στη νέα φτώχεια και στην εξαθλίωση. Πίσω από τη βιτρίνα της χλιδής υπάρχει στις χώρες αυτές ο κόσμος της φτώχειας και ανέχειας, της πείνας και της εξαθλίωσης. Και ενώ στις μητροπόλεις του καπιταλισμού τυφλώνει ο φανταχτερός πλούτος για ένα μέρος της κοινωνίας, η τεράστια πλειοψηφία των χωρών του κόσμου οδηγείται στην καταστροφή του παραγωγικού της δυναμικού, στην αποδιάρθρωση των οικονομικών τους δομών, στην υπερχρέωση, στη χρεοκοπία. Η πείνα, η αθλιότητα και ο θάνατος είναι μόνιμος συνοδός σ' αυτές τις χώρες. Όλα αυτά δείχνουν ότι οι παραγωγικές δυνάμεις δεν χωρούν πλέον στα στενά πλαίσια των παραγωγικών σχέσεων της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Αυτές οι παραγωγικές σχέσεις σήμερα όχι μόνο δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας του εργάτη (δηλ. της συντριπτικής πλειοψηφίας πάνω από 90% του ενεργού πληθυσμού στις βασικές καπιταλιστικές χώρες), αλλά τον καταστρέφουν, τον καταδικάζουν στην περιθωριοποίηση και την πείνα. Η επαναστατική ανατροπή αυτών των κοινωνικών σχέσεων, η σοσιαλιστική επανάσταση 2
είναι γι' αυτό όσο ποτέ άλλοτε άμεση κοινωνική ανάγκη και προϋπόθεση για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του εργάτη, για την απρόσκοπτη και ολόπλευρη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Ανατροπή της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης σημαίνει γι' αυτό ανατροπή του καπιταλισμού γενικά. 1.2 Τα μονοπώλια, ο ιμπεριαλισμός
Η χρησιμοποίηση νέας τεχνολογίας κατέστρεψε ολόκληρους κλάδους της παραδοσιακής παραγωγής, επιτάχυνε τη διαδικασία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου και της παραγωγής, διαδικασία που πριν 100 χρόνια είχε οδηγήσει στη δημιουργία των μονοπωλίων. Τα σημερινά μονοπώλια γιγαντώθηκαν μέσα απ' αυτές τις διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, η διεθνοποίηση του κεφαλαίου έφτασε σε νέα επίπεδα, ως τις περιφερειακές καπιταλιστικές ολοκληρώσεις. Σήμερα μια χούφτα μονοπώλια διεθνικά ή υπερεθνικά που έχουν τη βάση τους στις βασικές ιμπεριαλιστικές χώρες διαφεντεύουν τον κόσμο. Μια χιλιάδα γιγάντων μονοπωλιακών ενώσεων (κάθετοι και οριζόντιοι συνδυασμοί κοντσέρν, γιγάντια τραστ και πολυκλαδικά με επιχειρήσεις χωρίς καμία παραγωγική σχέση μεταξύ τους) ελέγχουν το 1/3 της παραγωγής στο σημερινό καπιταλιστικό κόσμο. Η τεραστίων διαστάσεων συγκέντρωση και συγκεντροποίηση δεν οδηγεί ωστόσο στο υπερμονοπωλιο. Η τάση για το υπερμονοπωλιο δεν ολοκληρώθηκε ούτε πρόκειται να ολοκληρωθεί. Ο ανταγωνισμός που γέννησε τα μονοπώλια δεν αναιρείται, ούτε και η γιγάντωσή τους και η τελειοποίηση των μορφών οργάνωσης τους σήμερα μπορεί να εξαφανίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ τους. Το κυνηγητό του μονοπωλιακού υπερκέρδους οδηγεί τις διάφορες μονοπωλιακές ενώσεις σε συγκρούσεις, στην καταλήστευση των εξαρτημένων χωρών, στην κοινωνική και πολιτική αντίδραση. Τα σύγχρονα μονοπώλια με την τεράστια δύναμη που διαθέτουν μπορούν σήμερα περισσότερο απ' ό,τι προηγούμενα να παρακάμπτουν τις κυβερνήσεις ολόκληρων χωρών επιβάλλοντας τη θέληση τους, αυτό όμως δεν μπορούν να το κάνουν όταν πρόκειται για τις κυβερνήσεις των βασικών ιμπεριαλιστικών χωρών ή τις υπερεθνικές τους ενώσεις τύπου ΕΟΚ. Μ' αυτές τις κυβερνήσεις βρίσκονται σε προσωπική ένωση και η σχέση τους με τα ξεχωριστά ιμπεριαλιστικά κράτη ή τις ιμπεριαλιστικές υπερεθνικές ενώσεις τύπου ΕΟΚ, είναι σχέσεις στα πλαίσια της συνένωσης της δύναμης τους με τη δύναμη του ιμπεριαλιστικού κράτους. Το πέρασμα από τα ξεχωριστά ιμπεριαλιστικά στις υπερεθνικέ!: ιμπεριαλιστικές ενώσεις κρατών στα πλαίσια των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων ρύθμισης δεν αναιρούν τα βασικά χαρακτηριστικά του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού. Το καπιταλιστικό μονοπώλιο είναι και σήμερα η οικονομική βάση του ιμπεριαλισμού. Οι καπιταλιστικές ολοκληρώσεις, η δημιουργία των ιμπεριαλιστικών κέντρων δεν οδηγεί στον υπεριμπεριαλισμό. Οι περιφερειακές ολοκληρώσεις αποτέλεσμα της διεθνοποίησης και υπερεθνικής συγκέντρωσης αποτελούν μια αντιφατική διαδικασία, προωθούν αλλά και εμποδίζουν την παραπέρα προώθηση της διεθνοποίησης. Δεν σταμάτησε η διαπάλη και οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στα διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αντίθετα, οι παραπέρα διαδικασίες διεθνοποίησης συνοδεύτηκαν και θα συνοδεύονται από σοβαρές συγκρούσεις και ανακατατάξεις. Η κατάσταση ασταθούς ισορροπίας που τα χαρακτηρίζει στο μεταξύ τους ανταγωνισμό συντελεί σε μια διαδικασία συνεννοήσεων και συγκλήσεων ταυτόχρονα με τους ανταγωνισμούς και τις συγκρούσεις τους. Ούτε οι καπιταλιστικές ολοκληρώσεις, ούτε η σχετική κυριαρχία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού μπορεί να οδηγήσουν σε συμπεράσματα για δήθεν σταμάτημα των συγκρούσεων ανάμεσα στους ιμπεριαλισμούς. 3
Τα γεγονότα στον Κόλπο, όπου οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές χρησιμοποιούν τη στρατιωτικοπολιτική τους υπεροχή για να επιβεβαιώσουν την κυριαρχία τους, δείχνουν μόνο την ανειρήνευτη αντίθεση και τους ανταγωνισμούς που βρίσκονται στην αρχή μιας νέας όξυνσης. Ιδιαίτερα αν η προσπάθεια καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην Σ.Ε. δεν ανατραπεί, τότε, λόγω εξαφάνισης αντίπαλου δέους θα απελευθερωθούν και θα οξυνθούν οι αντιθέσεις και οι συγκρούσεις για το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Έτσι, είτε αλλιώς, αυτή η κατάσταση oδηγεί στο δυνάμωμα των ανισομετριών στην ανάπτυξη όχι μόνο στον τρίτο κόσμο σε σχέση με τις μητροπόλεις, αλλά και ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και μέσα στις ίδιες τις καπιταλιστικές ολοκληρώσεις. Οι θεωρίες για μια δήθεν ειρηνική εξέλιξη στερούνται από κάθε επιστημονική τεκμηρίωση. Η «οικονομία της ειρήνης» στις συνθήκες κυριαρχίας των υπερεθνικών μονοπωλίων, και του ιμπεριαλισμού αποτελούν επικίνδυνη αυταπάτη και βρίσκεται σε κατάφωρη αντίθεση με τη ζωντανή σκληρή πραγματικότητα. Όλα τα χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού όπως περιγράφτηκαν από τους μαρξιστές στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα και ιδιαίτερα από τον Λένιν επιβεβαιώνονται σήμερα στον υπέρτατο βαθμό. Ο ιμπεριαλισμός είναι και στο τέλος του αιώνα ο καπιταλισμός της εποχής μας, ο καπιταλισμός που σαπίζει και θα πεθάνει με την ανατρεπτική δράση του επαναστατικού εργατικού κινήματος. Αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για την ανθρωπότητα. Η ανατροπή του, η ανατροπή του καπιταλισμού γενικά, αποτελεί άμεση κοινωνική ανάγκη. Η σοσιαλιστική επανάσταση που θα γκρεμίσει τον ιμπεριαλισμό, τον καπιταλισμό γενικά και θα εγκαθιδρύσει τη μεταβατική περίοδο για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, την περίοδο της δικτατορίας του προλεταριάτου, αντικειμενικά είναι πιο κοντά από ό,τι ποτέ ως τώρα. Η παράταση της ζωής αυτού του εκμεταλλευτικού κοινωνικοπολιτικού συστήματος για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα εξαρτάται αποκλειστικά από την πορεία ανασυγκρότησης του παγκόσμιου εργατικού και επαναστατικού κινήματος από τη δική του επαναστατική δραστηριότητα. Γι' αυτό η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό για να είναι αποτελεσματική πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα με την πάλη ενάντια στο ρεφορμισμό, τον οπορτουνισμό και τον αναθεωρητισμό, για το ξερίζωμα κάθε αστικής επιρροής στο εργατικό κίνημα για την επιτυχία της μεγάλης προσπάθειας για την επαναστατική του ανασυγκρότηση.
2. Οι εξελίξεις στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στη Σοβιετική Ένωση Στα τέλη της δεκαετίας του '80 κατέρρευσαν τα καθεστώτα της Αν. Ευρώπης και στις χώρες αυτές συντελείται η παλινόρθωση του καπιταλισμού. Η εγκατάλειψη των καθεστώτων από το παραδοσιακό τους στήριγμα, την Σ.Ε., τα οδήγησε στην πτώση με τις πρώτες λαϊκές αντιδράσεις. Η γραφειοκρατική δομή και η αποξένωση τους από τις πλατιές μάζες της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζόμενων ήταν η βασική αιτία της κατάρρευσης τους. Στις περισσότερες ωστόσο περιπτώσεις, η συνεργασία της ηγεσίας της περεστρόικα με τον ιμπεριαλισμό νια την πτώση τους είναι πασιφανής, και έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην κατάρρευση τους. Σε αυτές τις χώρες πνέει τώρα ένας αντεπαναστατικός άνεμος που μπορεί να σαρώσει όλες τις κατακτήσεις της ε.τ. Ο ίδιος άνεμος πνέει και στην (δια τη Σ.Ε., όπου η αντεπανάσταση τιτλοφορούμενη ψευδεπίγραφα «περεστρόικα» απειλεί να καταστρέψει όλες τις κατακτήσεις της 0-οχτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης και να πισωγυρίσει τη χώρα στον καπιταλισμό. Με την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση η εργατική τάξη της Ρωσίας κατάργησε το καπιταλιστικό καθεστώς, αφαίρεσε την ιδιοκτησία των καπιταλιστών στα μέσα παραγωγής, εγκαθίδρυσε την εργατική εξουσία, τη δημοκρατία των Σοβιέτ, προχωρώντας έτσι στη με4
ταβατική περίοδο για την οικοδόμηση του Σοσιαλισμού και του Κομμουνισμού. Η εργατική δημοκρατία, η δημοκρατία της συντριπτικής πλειοψηφίας, δημοκρατία ασύγκριτα πιο πλατιά από το στενό ορίζοντα του αστικού κοινοβουλευτισμού καθιέρωσε τον εργατικό έλεγχο και την εργατική διαχείριση στην παραγωγή και την οικονομία, άρχισε το έργο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, την προσέλκυση της εργατικής τάξης και των πλατιών λαϊκών μαζών στο έργο της διακυβέρνησης. Με την εργατική δημοκρατία που λειτούργησε στην επαναστατημένη χώρα η εργατική τάξη της Σ.Ε. κατόρθωσε να συντρίψει τους ιμπεριαλιστές επιδρομείς και να περιφρουρήσει τη νικηφόρα επανάσταση της. Ο επαναστατικός ενθουσιασμός και η προωθητική δύναμη της επανάστασης οδήγησε στη δημιουργία τεράστιων έργων, στη γρήγορη εκβιομηχάνιση της κατεστραμμένης χώρας και στην κολεχτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας που ήταν αποφασιστικής σημασίας για το μετέπειτα τιτάνιο έργο της συντριβής του φασισμού από τους λαούς της Σ.Ε. Όλα αυτά έγιναν σε συνθήκες έντονης ταξικής πάλη που δεν εξαλείφθηκε με την επανάσταση αλλά συνεχίστηκε με άλλες μορφές. Το γεγονός ότι η επανάσταση δεν νίκησε σε άλλες βασικές χώρες του καπιταλισμού, το ότι αφέθηκε μόνη της η προλεταριακή οικοδόμηση της νέας κοινωνίας σε μια χώρα που είχε, όπως αποδείχτηκε, τις μεγαλύτερες προϋποθέσεις για τη νίκη της επανάστασης, αλλά τις λιγότερες για το έργο της οικοδόμησης ^υ σοσιαλισμού, βάρυνε στην όλη προσπάθεια. Η γραφειοκρατία σαν έκφραση αστικών συμφερόντων ήταν πάντα παρούσα, δεν εξαφανίστηκε με τη νίκη της επανάστασης. Η αστική τάξη στην επαναστατημένη χώρα ηττήθηκε, συντρίφτηκε, μα δεν εξαφανίστηκε, είχε στα χέρια της τη γνώση, είχε τα διεθνή της στηρίγματα, τον ιμπεριαλισμό του οποίου αποτελούσε τμήμα. Οι τεράστιες δυσκολίες εκφράστηκαν και στη συνειδητή πρωτοπορία με τις διαφορετικές εκτιμήσεις και απόψεις για την αντιμετώπιση τους που εμφανίστηκαν στο ίδιο το κομμουνιστικό κόμμα και ήταν αντανάκλαση των αντιφάσεων της προσπάθειας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Η διαπάλη για το ξεκαθάρισμα τους δεν έγινε με ανοιχτούς όρους, με όρους κοινωνίας, με την πλατιά συμμετοχή της ε.τ. Η αντιμετώπιση των διαφορετικών εκτιμήσεων και απόψεων — λαθεμένων είτε σωστών δεν έχει σημασία — με τη φυσική εξόντωση των φορέων τους οδήγησε σε ακρωτηριασμό της εσωκομματικής δημοκρατίας. Αυτό συνοδεύτηκε από ανακοπή της προσέλκυσης των μαζών στη διακυβέρνηση πράγμα που είχε, σαν συνέπεια να ατονίσουν τα λαϊκά όργανα εξουσίας. 1-1 σταδιακή γραφειοκρατικοποίηση του μεταβατικού κράτους σήμαινε την ανακοπή της πορείας μετάβασης στο σοσιαλισμό, τη μετατροπή του σε αποξενωμένο όργανο πάνω από την κοινωνία. Η ε.τ. περιθωριοποιούνταν πολιτικά, αποπολιτικοποιούνταν. Η γραφειοκρατικοποίηση του προλεταριακού κράτους και του κόμματος ήταν μια διαδικασία επικράτησης αστικών αντιλήψεων. Αυτή ευθύνεται για την αντικατάσταση της επαναστατικής στρατηγικής από τον οικονομισμό. Αυτή οδήγησε μέσα από μια μακρόχρονη πορεία στη σημερινή ανοιχτή νίκη της αστικής αντίληψης, στην περεστρόικα που αποτελεί ολοκλήρωση της γραφειοκρατικοποίησης και πλήρη υποταγή στις επιλογές του ιμπεριαλισμού. Σε αυτή την πορεία, στην ανακοπή της πορείας μετάβασης στο σοσιαλισμό, σημαντικό ρόλο έπαιξε η τεράστια πίεση του ιμπεριαλισμού και ο εξαναγκασμός της Σ.Ε. σε υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες που αποδείχτηκαν δυσβάσταχτες. Ανεξάρτητα από τη σημερινή κατάσταση και από την τελική έκβαση της επιχείρησης καπιταλιστική παλινόρθωση, η ύπαρξη της Σ.Ε. αποτέλεσε τεράστια κατάχτηση του παγκόσμιου προλεταριάτου. Οι εργαζόμενοι της Σ.Ε. είχαν σημαντικές και πρωτόγνωρες κατακτήσεις σε πολλούς τομείς. Η ύπαρξη της Σ. Ε. συνέβαλε στις κατακτήσεις σε πολλούς τομείς. Η ύπαρξη της Σ.Ε. συνέβαλε στις κατακτήσεις και σε μια καλύτερη διαβίωση της εργατικής τάξης των 5
καπιταλιστικών χωρών, όπου οι καπιταλιστές κάτω από το φόβο να χάσουν την ιδιοκτησία και την εξουσία τους προχώρησαν σε παραχωρήσεις. Συνέβαλε στην απελευθέρωση των λαών από την αποικιοκρατία, αποτέλεσε στήριγμα των καταπιεζομένων όλου του κόσμου. Με την κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας αποδείχτηκε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να ζήσει χωρίς τους καπιταλιστές, ότι η εξάλειψη της ανεργίας είναι δυνατή. Η εβδομηντάχρονη προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού θα αποτελέσει για την παγκόσμια και την ελληνική εργατική τάξη αστείρευτη πηγή γνώσης και εμπειρίας, η αξιοποίηση της οποίας μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή λαθών στις νέες προσπάθειες, στις νέες εξορμήσεις για τον κομμουνισμό. Σημερινό διεθνιστικό χρέος μας είναι η διαφώτιση των εργαζομένων της χώρας μας για το αντεπαναστατικό έργο της περεστρόικα και η εκδήλωση έμπρακτου διεθνισμού σε εκείνες τις δυνάμεις που παλεύουν ενάντια στην καπιταλιστική παλινόρθωση, για τη διατήρηση της ιστορικής κατάχτησης της ε.τ., που ήταν η κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, που παλεύουν για την αποκατάσταση της εργατικής δημοκρατίας για το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό.
3. Η σύγχρονη εξέλιξη του καπιταλισμού στην Ελλάδα και η θέση του στο σύστημα του ιμπεριαλισμού Στη μεταπολεμική περίοδο καθώς παραμερίστηκαν και τα τελευταία φεουδαρχικά υπολείμματα στη χώρα μας οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής έφτασαν στην πλήρη κυριαρχία τους. Η βιομηχανία καταλάμβανε την πρώτη θέση στην υλική παραγωγή και ο καπιταλισμός αναπτύχτηκε και στην αγροτική οικονομία εκτοπίζοντας τα μικρομεσαία νοικοκυριά. Εντάθηκαν οι διαδικασίες προλεταριοποίησης της αγροτιάς και συντελέστηκαν διαρθρωτικές αλλαγές στη γεωργία. Με την παραπέρα συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου και της παραγωγής γιγαντώθηκαν τα ντόπια μονοπώλια που προπολεμικά δρούσαν σε εμβριώδη μορφή, δημιουργήθηκαν νέα και συνδέθηκαν πιο στενά με το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο που επέκτεινε τη δράση του στη χώρα. Η διαδικασία αυτή οδήγησε στην κυριαρχία του μονοπωλιακού κεφαλαίου σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας, στις τράπεζες, στη βιομηχανία και στην αγροτική οικονομία. Το χρηματιστικό κεφάλαιο που συνδέθηκε στενά με τα ξένα μονοπώλια έλεγξε όλους τους τομείς της οικονομίας και επεξέτεινε την κυριαρχία του στην πολιτική, στην ιδεολογία, σε όλο το κοινωνικό γίγνεσθαι. Η συνύφανση της δύναμης των μονοπωλίων με τη δύναμη του κράτους οδήγησε στη δημιουργίας του ΚΜΚ. Το κράτος της μονοπωλιακής ολιγαρχίας αναλαμβάνει αυξανόμενο ρόλο στις διαδικασίες αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Μέσω του δημοσίου τομέα της οικονομίας, με την ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος υπέρ των μονοπωλίων μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό, με τις χαριστικές, συμβάσεις και παροχές προς αυτά, με τις δημόσιες επενδύσεις, τις κρατικές παρεμβάσεις στην πίστη, στη νομισματική κυκλοφορία, στη βιομηχανία και στην αγροτική οικονομία, στις τιμές και στο εξωτερικό εμπόριο, στις αποδοχές των εργαζομένων, στην εργατική νομοθεσία και με την κοινωνική πολιτική, το κράτος παρεμβαίνει για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μονοπωλίων και για τη διατήρηση και εδραίωση του εκμεταλλευτικού συστήματος. Οι κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις στόχο έχουν τον έλεγχο των κοινωνικών διαδικασιών, την άμβλυνση των κοινωνικών συγκρούσεων, τη διεύρυνση των κερδών και τη διαφύλαξη των συνολικών συμφερόντων του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Το κράτος αυτό, στις συνθήκες της Ελλάδας σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές πελατειακές σχέσεις και ρουσφετολογικές ανάγκες του αστικού κομματικού συστήματος διατηρεί έναν υπερτροφικό γραφειοκρατικό μηχανισμό. Λόγω της υποταγμένης στον ιμπεριαλισμό φύσης 6
της αστικής τάξης της Ελλάδας οι υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες το χαρακτηρίζουν, και συνοδεύονται από έναν πολυδαίδαλο καταπιεστικό μηχανισμό ενάντια στους εργαζόμενους. Το κράτος αυτό ήταν και είναι ο καταπιεστικός μηχανισμός των κυρίαρχων τάξεων, μηχανισμός διατήρησης της κυριαρχίας της μονοπωλιακής ολιγαρχίας. Οι εκσυγχρονισμοί που έγιναν και επιχειρούνται και σήμερα, στόχο έχουν να εξυπηρετήσουν καλύτερα το κεφάλαιο και να εκσυγχρονίσουν τις σχέσεις εκμετάλλευσης. Η φιλολογία του νεοσυντηρητισμού για το λιγότερο κράτος αποτελεί συγκάλυψη της ενδυνάμωσης της κατασταλτικής του λειτουργίας σε βάρος της κοινωνικής. 3.1. ΕΟΚική ολοκλήρωση και ελληνικός ΚΜΚ
Με την επέκταση των διεθνών οικονομικών σχέσεων της χώρας, τη μεγαλύτερη διείσδυση του ξένου κεφαλαίου και την αλληλοδιαπλοκή του με το ντόπιο μονοπωλιακό κεφάλαιο η Ελληνική οικονομία διεθνοποιούνταν όλο και περισσότερο και οδήγησε στη σύνδεση της χώρας με την ΕΟΚ και τώρα στην πλήρη ενσωμάτωση της στην ΕΟΚική ολοκλήρωση. Η σύνδεση με την ΕΟΚ δεν ήταν απλά μια πολιτική επιλογή της ε.τ. Σήμερα σε συνθήκες ένταξης στην ΕΟΚ με την αλληλοδιαπλοκή των ντόπιων με τα υπερεθνικά μονοπώλια ενισχύθηκε απόλυτα η εξάρτηση, και η οικονομία της χωράς οδεύει προς την πλήρη ενσωμάτωση της στα πλαίσια της ΕΟΚ. Η χώρα αναπτύσσεται κάτω από τις επιλογές του υπερεθνικού μονοπωλιακού κεφαλαίου που επεκτείνει τη διείσδυση του και τη δράση του στη μουσική, στο θέατρο, τον αθλητισμό, τη ραδιοτηλεόραση, την παιδεία και την υγεία. Η ελληνική ολιγαρχία μετατρέπεται σήμερα όλο και περισσότερο λόγω της αλληλοδιαπλοκής με το υπερεθνικό κεφάλαιο σε ενεργό συμμέτοχο στην ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση άλλων χωρών ενώ η συνολική της θέση στο διεθνή καταμερισμό εργασίας υποβαθμίζεται. Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι η πάλη για την έξοδο της χώρας μας από την ΕΟΚ συνδέεται άμεσα με την πραγματοποίηση της προλεταριακής σοσιαλιστικής επανάστασης και ότι η εθνική ανεξαρτησία είναι δυνατή μόνο σε συνδυασμό με την εγκαθίδρυση της εξουσίας της ε.τ. Η πάλη για την έξοδο από την ΕΟΚ δεν μπορεί να αναβληθεί. Η συνεργασία και η κοινή δράση με το εργατικό κίνημα των χωρών της ΕΟΚ δεν πρέπει να κατευθύνεται στον εκδημοκρατισμό των υπερεθνικών μηχανισμών αλλά στη συντριβή τους και την ανατροπή του καπιταλισμού. Το μονοπωλιακό κεφάλαιο επιχειρεί και στη χώρα μας να προχωρήσει στην καπιταλιστική αναδιάρθρωση. Η εισαγωγή νέας τεχνολογίας οδηγεί και εδώ σε μια σειρά αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές τροποποιούν ορισμένες πλευρές του ΚΜΚ, δεν τον αναιρούν. Οι κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις αλλάζουν μορφές, κατευθύνονται στην ενίσχυση της καπιταλιστικής και ιδεολογικής σε βάρος της κοινωνικής λειτουργίας του κράτους που περιορίζεται οριστικά υπέρ των κερδών του κεφαλαίου. Συντελούνται σημαντικές αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία, στην οργάνωση της παραγωγής στις εργασιακές σχέσεις, που ελαστικοποιούνται για να προσαρμοστούν στις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου. Με την αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις και με την αυταρχική παρέμβαση του κράτους επιδιώκεται η εξατομίκευση των συλλογικών συμβάσεων, η αποδυνάμωση και αποδιάρθρωση του συνδικαλιστικού κινήματος. Αναδιαρθρώσεις δε γίνονται μόνο στη βάση αλλά και στο εποικοδόμημα, γίνονται στην οικονομία αλλά και στην πολιτική και στην ιδεολογία. Ο νεοσυντηρητισμός είναι η ιδεολογική κατεύθυνση, η οικονομική πρακτική και η πολιτική που αντιστοιχεί στις ανάγκες αναδιάρθρωσης των εκμεταλλευτικών σχέσεων. Αλλαγές γίνονται και στην ίδια την εργατική τάξη και την θέση της στην παραγωγή. Η σύγχρονη παραγωγή απαιτεί υψηλότερα ειδικευμένη ε.τ. μεγαλύτερη ευθύνη και μόρφωση. Η σύγχρονη ε.τ. της Ελλάδας είναι η πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού, είναι πιο μορφωμένη, εντείνονται στις γραμμές της οι διαφοροποιήσεις. Αυτή η σύγχρονη ε.τ. είναι σήμερα αντικειμενικά περισσότερο ικανή να εκπληρώσει τον ιστορικό της ρόλο και να αναλάβει τη διεύθυνση της 7
κοινωνικής εξέλιξης. Η συνειδητοποίηση της, η ενότητα όλων των τμημάτων της, η αναδιοργάνωση της, σε τάξη για τον εαυτό της είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκρουση της πρόσδεσης τμημάτων της σε συμμαχία με την αστική τάξη, για την ολόπλευρη προετοιμασία της για τη ματαίωση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, για την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος.
4. Η νεοσυντηρητική επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους Η κυβέρνηση της Ν.Δ. εξαπέλυσε μια πρωτοφανή επίθεση για την καταστροφή όλων των καταχτήσεων για την αφαίρεση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζόμενων. Για την εξασφάλιση των κερδών των μονοπωλίων προχωρεί στην παράδοση κερδοφόρων κρατικών επιχειρήσεων,κρατικών λειτουργιών καθώς και κερδοφόρων δημοσίων υπηρεσιών στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Εφαρμόζει πολιτική αρπαγής του εργατικού εισοδήματος μέσω των πρωτοφανών ανατιμήσεων και της δραστικής μείωσης των μισθών, ημερομισθίων και συντάξεων. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την περίθαλψη, την κοινωνική ασφάλιση και τη σύνταξη περιορίζονται δραστικά στην ιδιωτική ασυδοσία. Με την ουσιαστική κατάργηση του δικαιώματος της συλλογικής διαπραγμάτευσης και σύμβασης, την εξατομίκευση του, με την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας, με την ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας, την κατάργηση της μονιμότητας, την εφαρμογή ι'ης μερικής εργασίας, τη σύνδεση του μισθού με την παραγωγικότητα, την προστασία της απεργοσπασίας, η δικτατορία του επιχειρηματία καπιταλιστή γίνεται απόλυτη, αποδυναμώνεται επικίνδυνο η δυνατότητα της εργατικής αντίστασης καθώς απειλούνται με αποδιοργάνωση οι δομές οργανωμένης αντίστασης δηλαδή το συνδικαλιστικό κίνημα. Το πρόβλημα της ανεργίας οξύνεται στο έπακρο και απειλεί να πάρει μόνιμο χαρακτήρα για ένα μεγάλο τμήμα των εργαζομένων που καταδικάζονται έτσι στη νέα φτώχεια και την πείνα. Με την κατάργηση κάθε ευνοϊκής ρύθμισης για τα μεσαία στρώματα της πόλης αυτά οδηγούνται στην παραπέρα υποβάθμιση του οικονομικού τους ρόλου, στη χρεοκοπία και την πύκνωση της στρατιάς των ανέργων Μέσα απ' τη διαδικασία καταστροφής και συνεχούς εμφάνισης νέων, τα μεσαία στρώματα οδηγούνται με εντατικούς ρυθμούς στην παραπέρα πρόσδεση και υποταγή τους στο μονοπωλιακό κεφάλαιο, στην ανασφάλεια και το άγχος. Η μικρομεσαία αγροτιά καθώς οι ΕΟΚικές επιδοτήσεις κατευθύνονται σε ένα λεπτό στρώμα μεγαλοαγροτών και στο μονοπωλιακό κεφάλαιο εμπορίας και βιομηχανικής επεξεργασίας των αγροτικών προϊόντων οδηγείται στην γοργότερη εκτόπιση από την αγροτική παραγωγή και στην εντονότερη προλεταριοποίηση. Οι χαμηλές τιμές των προϊόντων της σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές των γεωργικών εφοδίων και μηχανημάτων που τους επιβάλλουν τα μονοπώλια εντατικοποιούν τις διαδικασίες συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης της γης και της παραγωγής και των μηχανημάτων ενώ οι μικροαγρότες που καταστρέφονται οδηγούνται στη μόνιμη ανεργία ή στον παρασιτισμό. Απειλούνται βασικά δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες. Με τους διάφορους αυταρχικούς νόμους (αντιαπεργιακός, αντιτρομοκρατικός), τελειοποιείται το αυταρχικό κράτος. Η αντιμετώπιση αυτής της νεοσυντηρητικής λαίλαπας είναι αυτή τη στιγμή πρωταρχικό καθήκον για όλους τους αγωνιστές, για την εργατική τάξη, για τους εργαζόμενους, την νεολαία.
5. Το κομματικό σύστημα Τα αστικά κόμματα πάντοτε ακολουθούν τις κυρίαρχες επιλογές των κεφαλαίων. Η πολιτική τους, άλλων σε μικρότερο και άλλων σε μεγαλύτερο βαθμό ανταποκρίνονται στη βασική αυτή επιλογή, που σήμερα είναι ο νεοσυντηρητισμός. Όχι μόνο τα δεξιά αλλά και τα 8
σοσιαλδημοκρατικά κόμματα αναπροσαρμόζουν την τακτική τους για να την αντιστοιχίσουν με τις κυρίαρχες επιλογές του κεφαλαίου. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι εξαλείφονται οι διαφορές. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει γιατί θα κινδύνευε το αστικό πολιτικό σύστημα. Η Νέα Δημοκρατία, το παραδοσιακό κόμμα του μονοπωλιακού κεφαλαίου, είναι σήμερα ο βασικός εκφραστής του νεοσυντηρητισμού. Στην ηγεσία της υπάρχουν εκφραστές των διάφορων μονοπωλιακών ομάδων και ιμπεριαλιστικών συμφερόντων. Η ΝΔ την τελευταία δεκαετία προχώρησε σε εκσυγχρονισμούς, δημιούργησε φιλολαϊκότερο προφίλ, διαθέτει πλέον οργανωμένη επιρροή στην εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους, στοιχείο που την βοηθάει να διοχετεύει την πολιτική της σε τμήματα των εργαζόμενων και να συγκαλύπτει την ταξική της φύση. Είναι το κόμμα που μπορεί καλύτερα να εφαρμόσει την επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους για την καταλήστευση τους, για την κατεδάφιση των κατακτήσεων τους, για τη διεύρυνση των κερδών του κεφαλαίου. Από αυτή την άποψη είναι αναντικατάστατη η παρουσία του με τη μια ή την άλλη μορφή στα κυβερνητικά σχήματα της δεκαετίας που διανύουμε. Το ΠΑΣΟΚ ολοκλήρωσε την πορεία του και την μετατροπή του σε ένα κόμμα σοσιαλδημοκρατικού τύπου, με μεγάλη οργανωμένη παρουσία και στήριξη στην εργατική τάξη και στους άλλους εργαζόμενους. Η ανάγκη αναπροσαρμογής του στις κυρίαρχες επιλογές του κεφαλαίου, η εφαρμογή μιας πολιτικής με σημαντικά νεοσυντηρητικά στοιχεία, το έφερε σε αντίθεση με τα συμφέροντα της βάσης του. Έχασε προσωρινά την εμπιστοσύνη των κυρίαρχων κύκλων, οδηγήθηκε σε κρίση και έχασε την κυβερνητική εξουσία. Την κρίση του την ξεπέρασε προσωρινά σχετικά ανώδυνα μόνο χάρη στο γεγονός ότι η Αριστερά υποτάχτηκε και αυτή στις κυρίαρχες επιλογές του κεφαλαίου. Στην αντιπολίτευση, είτε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι πλέον αυτό που ήταν... Είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει πολιτική ηπιότερη η σκληρότερη σε κατεύθυνση πάντως νεοσυντηρητική. Αποτελεί το δεύτερο ισχυρό πόλο στη λειτουργία του αστικού κομματικού συστήματος για τη διαφύλαξη της κυριαρχίας του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ δημιουργήθηκε για να υλοποιήσει την πολύχρονη προσπάθεια της άρχουσας τάξης να υποτάξει πλήρως το ΚΚΕ και το εργατικό κίνημα. Είναι μια συμμαχία του ΚΚΕ με μικροαστικά στοιχεία και αστούς πολιτικούς υπό την ηγεμονία τους. Είναι μια συμμαχία για να συρθεί το εργατικό κίνημα στις κυρίαρχες επιλογές του κεφαλαίου. Η κυβερνητική του συνεργασία με την ΝΔ, και με την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ στην Οικουμενική, αποτέλεσε το φροντιστήριο για την αναμόρφωση του σε μια συμπληρωματική δύναμη του κομματικού αστικού κινήματος. Η παραδοχή και ενσωμάτωση στην πολιτική του, στοιχείων του νεοσυντηρητισμού μαζί με τις εγγενείς αντιφάσεις του. μια και την εκλογική του πελατεία αποτελούν οι εργαζόμενοι, θα οδηγούν τον ΣΥΝ από κρίση σε κρίση, θα τον σέρνουν πότε στην ουρά του ΠΑΣΟΚ και πότε της ΝΔ. Η παραπέρα εκλογική του συρρίκνωση και περιθωριοποίηση του θα είναι η συνέπεια χωρίς να αποκλείεται η διάσπαση και διάλυση του. και η μόνιμη προσκόλληση του ενός τμήματος του στο ΠΑΣΟΚ και ενός άλλου στη ΝΔ όταν η αναδιάρθρωση και σταθεροποίηση του αστικού κομματικού συστήματος ολοκληρωθεί. Όπως και να είναι η συναίνεση όλων των κομματικών σχηματισμών είναι δεδομένη και έχει τη βάση της στην υποταγή της Αριστεράς στις επιλογές του κεφαλαίου. Η παρουσία αντιπολίτευσης από τη σκοπιά των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων αποτελεί αναγκαιότητα και θα υπάρξει. Το ζητούμενο ωστόσο είναι να υπάρξει πραγματική κοινωνική και πολιτική αντιπολίτευση, αντιπολίτευση ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα στο σύνολο του.
9
6. Για την επαναδιατύπωση της επαναστατικής στρατηγικής. Η σοσιαλιστική επανάσταση Ύστερα από την εγκατάλειψη κάθε επαναστατικής προοπτικής από το ΚΚ και το πέρασμα τους σε σοσιαλδημοκρατικές θέσεις, η επαναδιατύπωση της επαναστατικής στρατηγικής αποκτάει ζωτική σημασία για το εργατικό κίνημα και είναι σημαντικός όρος στην πορεία για την επαναστατική του ανασυγκρότηση. Στη σημερινή Ελλάδα η λύση όλων των προβλημάτων υπέρ των εργαζομένων εξαρτάται από τη λύση της βασικής αντίθεσης, της αντίθεσης κεφαλαίου-εργασίας. Καθώς ο αστικοδημοκρατικός μετασχηματισμός στη χώρα ολοκληρώθηκε προ πολλού, κανένα από τα μεγάλα προβλήματα δεν μπορεί να λυθεί αστικοδημοκρατικά. Η λύση τους μπορεί να προκύψει μόνο με ανατροπές σοσιαλιστικού χαρακτήρα. Η σύγχρονη αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή επανάσταση είναι η προλεταριακή σοσιαλιστική επανάσταση. Μόνο με την πραγματοποίηση της είναι δυνατή η θεμελίωση μιας κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης υπέρ των εργαζομένων. Σοσιαλιστική επανάσταση ανεξάρτητα από τις μορφές που θα αναδείξει η ταξική πάλη, είναι η βίαιη ανατροπή της κυριαρχίας των μονοπωλίων, του καπιταλισμού γενικά. Είναι ο ριζικός μετασχηματισμός του κράτους (τσάκισμα του αστικού κράτους) η εγκαθίδρυση εργατικής δημοκρατίας, της δικτατορίας του προλεταριάτου. Είναι η αφαίρεση της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής από τους καπιταλιστές και το πέρασμα τους στα χέρια του κράτους της εργατικής δημοκρατίας, είναι δηλαδή η κατάργηση της αστικής ταξικής κυριαρχίας και η επίτευξη της πολιτικής κυριαρχίας της εργατικής τάξης. Είναι στις σύγχρονες συνθήκες η αποχώρηση της χώρας από την ΕΟΚ από κάθε οικονομική πολιτική και στρατιωτική ιμπεριαλιστική ένωση και η επίτευξη της εθνικής ανεξαρτησίας. 6.1. Η Εργατική Δημοκρατία
Η εργατική δημοκρατία είναι το κράτος της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Η νίκη της Επανάστασης και η επιβεβαίωση της πολιτικής κυριαρχίας της εργατικής τάξης είναι το σημείο έναρξης αυτής της μεταβατικής περιόδου. Η εργατική τάξη με τη νίκη της χρησιμοποιεί την εργατική δημοκρατία στην πάλη της για την επίτευξη του τελικού στόχου της σοσιαλιστικής επανάστασης που είναι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Σ' αυτό το στόχο υποτάσσει όλα τα μέτρα που παίρνει. Έργο της εργατικής δημοκρατίας είναι η καταστολή της αντίστασης των καπιταλιστών, και η έναρξη της διαδικασίας προσέλκυσης των πλατιών μαζών των εργαζομένων στη διακυβέρνηση που αποτελεί όρο για την επιτυχία της πραγματικής κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και για τη νίκη του σοσιαλισμού. Το προλεταριακό κράτος που διαχειρίζεται αρχικά στο όνομα της κοινωνίας τα μέσα παραγωγής προχωράει στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, παίρνει δραστικά μέτρα για την ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων, καθιερώνει δωρεάν παιδεία, υγεία, περίθαλψη, παίρνει δραστικά μέτρα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ενισχύει ολόπλευρα τους μικροπαραγωγούς για την ανόρθωση των νοικοκυριών τους, θεσπίζει κίνητρα και τους παροτρύνει να προχωρήσουν εθελοντικά τη συνεταιριστικοποίηση. Απαγορεύει την εκμετάλλευση ξένης εργασίας. Εγγυάται στους μικροπαραγωγούς μακροπρόθεσμα όχι την μικροϊδιοκτησία τους αλλά την ιδιοποίηση των αξιών που δημιουργούν με την προσωπική τους εργασία, κάνοντας πράξη την υπόσχεση της εργατικής τάξης προς τους συμμάχους μικροπαραγωγούς ότι θα τους απαλλάξει από την μονοπωλιακή καταπίεση που τους έκλεβε ένα μέρος αυτής της αξίας. Εκείνο όμως που διαφοροποιεί ριζικά την εργατική δημοκρατία από το κράτος στον 10
καπιταλισμό είναι τα μέτρα που παίρνει στην κατεύθυνση της αποκέντρωσης του, τοποθετώντας στο κέντρο των αποφάσεων τον εργαζόμενο άνθρωπο. Επιβάλλει παντού τον εργατικό έλεγχο, όπου οι αιρετοί και ανακλητοί εκπρόσωποι των εργαζομένων αποφασίζουν για όλα σε καθεστώς διαφάνειας, αφού καταργείται κάθε απόρρητο απέναντι στους εργαζόμενους και τον λαό. Οι αποφάσεις τους είναι υποχρεωτικές για τις διοικήσεις των κρατικών επιχειρήσεων και για τις διευθύνσεις των ιδιωτικών (όσο καιρό υπάρχουν ακόμα τέτοιες), και μπορούν να αναιρεθούν μόνο από τους ίδιους. Δημιουργεί επαναστατικούς θεσμούς για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Καθιερώνει την αιρετότητα, την άμεση ανακλητότητα όλων των λαϊκών οργάνων, καθώς και τη λογοδοσία των αιρετών μπροστά σ' αυτούς που τους εξέλεξαν μπροστά, στο λαό. Καθιερώνει θεσμούς και παίρνει κάθε είδους μέτρα για να διευκολύνει την πολιτικοποίηση των μαζών και το τράβηγμα τους στη διακυβέρνηση του κράτους. Καθιερώνει νομικά και στην πράξη, πλήρη δικαιώματα στις μαζικές οργανώσεις, την ταξική αυτοτέλεια των συνδικάτων και των άλλων μαζικών οργανώσεων. Το δικαίωμα της απεργίας. Καθιερώνει την πραγματική ελευθεροτυπία διαθέτοντας τα υλικά μέσα στις οργανώσεις των εργαζομένων ώστε να εκδίδουν τις εφημερίδες και τα περιοδικά τους, να δημιουργούν ραδιοσταθμούς. Καθιερώνει το δικαίωμα των μαζικών οργανώσεων για την τακτή οργάνωση εκπομπών στην κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση και για πλήρη συμμετοχή και έλεγχο στο περιεχόμενο των υπόλοιπων ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών της κρατικής ραδιοτηλεόρασης. Βασικό μέσο για την καταπολέμηση της αστικής ιδεολογίας του σκοταδισμού και του θρησκευτικού μυστικισμού αποτελεί η οργανωμένη επιστημονική — ιδεολογική πάλη. Το κόμμα δεν διοικεί, καθοδηγεί. Παλεύει για να αποδείξει την ορθότητα των θέσεων και απόψεων του, για να επιβεβαιώσει την ηγεμονία του και να κατακτά καθημερινά και στην πράξη τον καθοδηγητικό του ρόλο. Για να εκλέγονται τα μέλη του στα όργανα των μαζικών οργανώσεων και στα τοπικά, περιφερειακά και κεντρικά λαϊκά-κρατικά όργανα που θα αναδείξει και θα καθιερώσει η ταξική πάλη και η επανάσταση. Στο βαθμό που το τράβηγμα των εργαζομένων στη διακυβέρνηση θα πλαταίνει ποσοτικά και θα βαθαίνει ποιοτικά θα συντελείται η πλήρης κοινωνικοποίηση και η πλατιά ανάπτυξη της εργατικής δημοκρατίας. Σε συνδυασμό με το πέρασμα στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και άλλων χωρών και όταν το πέρασμα αυτό συντελεστεί παγκόσμια, ή τουλάχιστον στις βασικότερες χώρες του κόσμου, το προλεταριακό κράτος, η πολιτική, το κόμμα θα προχωρούν στο μαρασμό και την απονέκρωση και οι εργαζόμενοι της χώρας μας θα γνωρίσουν το πέρασμα στην κοινωνία των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών, στο βασίλειο της ελευθερίας, στον πλήρη σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Σε όλη αυτή την περίοδο η έκφραση έμπρακτης αλληλεγγύης και διεθνισμού προς τα εργατικά και επαναστατικά κινήματα άλλων χωρών που παλεύουν για παρόμοιους στόχους αποτελεί βασικό καθήκον του εργατικού κινήματος, του κόμματος και της εργατικής δημοκρατίας. 6.2 Κινητήριες δυνάμεις
Η βασική επαναστατική δύναμη της εποχής μας, το κοινωνικό επαναστατικό υποκείμενο είναι η εργατική τάξη. Αυτή είναι η καθοδηγητική και ηγεμονική δύναμη της σοσιαλιστικής επανάστασης. Για την πραγματοποίηση της επανάστασης χρειάζεται ασφαλώς η εργατική τάξη για τον εαυτό της. Κανένας άλλος δεν μπορεί να την απελευθερώσει, η απελευθέρωση της θα είναι έργο αποκλειστικά δικό της. Συμφέρον αντικειμενικά για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης έχουν και οι άλλοι μισθωτοί (Ν.Μ.Μ.Σ.) οι επιστήμονες και οι τεχνικοί. Έχουν οι μικρομεσαίοι αγρότες και οι επαγγελματοβιοτέχνες, όλοι οι εργαζόμενοι, τα παλιά και νέα μεσαία στρώματα της πόλης 11
και του χωριού. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν αποτελούν μια «αντιδραστική μάζα». Για να μετατραπεί ωστόσο το αντικειμενικό συμφέρον σε συνειδητή επαναστατικότητα χρειάζεται τα στρώματα αυτά να αποβάλουν τις αυταπάτες. Στο βαθμό που θα δεχτούν την άποψη της εργατικής τάξης τα στρώματα αυτά αποτελούν δυνάμεις της σοσιαλιστικής επανάστασης. Η συμμαχία της εργατικής τάξης με την μικρή αγροτιά, τους επαγγελματίες και βιοτέχνες και την επιστήμη είναι δυνατή και αναγκαία στην πάλη ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό, ενάντια στον καπιταλισμό γενικά, για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης. Οι εργαζόμενες γυναίκες, οι νεολαίοι εργαζόμενοι, σαν ειδικές κατηγορίες εργαζομένων καθώς και οι μαθητές και οι σπουδαστές αποτελούν σημαντικό επαναστατικό δυναμικό στη στρατιά των δυνάμεων της σοσιαλιστικής επανάστασης.
7. Για την επαναστατική ανασυγκρότηση του ελληνικού εργατικού κινήματος Το εργατικό κίνημα της χώρας μας έχει πίσω του μια μακρόχρονη εμπειρία πάλης για τα δικαιώματα των εργαζομένων, για την εθνική ανεξαρτησία, την κοινωνική απελευθέρωση και τον σοσιαλισμό. Συσπείρωσε πολλές φορές γύρω του τα άλλα εργαζόμενα στρώματα, δημιουργώντας πλατιά μέτωπα των εργαζομένων και απείλησε επανειλημμένα την εξουσία της αστικής τάξης. Οδήγησε όλους τους εργαζόμενους στην ηρωική πάλη ενάντια στους κατακτητές χτίζοντας το πλατύ μέτωπο της εθνικής αντίστασης το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Έδωσε την κορυφαία ταξική σύγκρουση με την αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό στον εμφύλιο πόλεμο 1946-49. Αντιπάλεψε την εξάρτηση, την υπανάπτυξη και την μιζέρια που επέβαλε στη χώρα η υποταγμένη στον ιμπεριαλισμό αστική τάξη της Ελλάδας. Στην πάλη αυτή το εργατικό μας κίνημα έχει να επιδείξει σημαντικές κατακτήσεις, γνώρισε νίκες αλλά και ήττες πικρές. Στη σκληρή ταξική πάλη στις ελληνικές συνθήκες η αντιδραστική αστική τάξη με τη βοήθεια του ιμπεριαλισμού κατέφυγε στην ωμή βια και τρομοκρατία και εξανάγκασε το ε.κ. να δρα στην παρανομία σε συνθήκες φασιστικών και ημιφασιστικών καθεστώτων που αποτελούσαν συνηθισμένο φαινόμενο στις τελευταίες 7 δεκαετίες. Στην πάλη του το ε.κ. πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος για τις όποιες κατακτήσεις του και για την κοινωνική πρόοδο. Το συνδικαλιστικό του σκέλος, το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα γνώρισε την ωμή βία, τις κρατικές παρεμβάσεις, που άρχισαν πολύ νωρίς, ενισχύθηκαν με την εμφάνιση των μονοπωλίων στην ελληνική οικονομία και τελειοποιήθηκαν με τη δημιουργία του ελληνικού ΚΜΚ στις 3-4 τελευταίες δεκαετίες ως τις μέρες μας. Ο οικονομισμός και άλλες ρεφορμιστικές αντιλήψεις συμπλήρωσαν το καταστροφικό έργο της ωμής κρατικής παρέμβασης στη ζωή και δράση των συνδικάτων. 7.1 Το ΚΚΕ
Το πολιτικό σκέλος του ε.κ. το ΚΚΕ συνέβαλε αποφασιστικά στην οργάνωση των αγώνων της ε.τ. και των άλλων εργαζομένων, η ιστορία του είναι στενά συνυφασμένη με τη νεότερη ιστορία του τόπου. Όσο και αν η αστική επιρροή πάνω στο ΚΚΕ ήταν σε όλη του την ιστορική πορεία παρούσα και συνήθως κυριαρχούσε μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του παρέμβασης και επηρεάζοντας αρνητικά όχι μόνο την πάλη για την τελική απελευθέρωση της ε.τ. της Ελλάδας αλλά και την πάλη για τα άμεσα ζητήματα, το ΚΚΕ, οι αγωνιστές του. ιδιαίτερα οι αγωνιστές της βάσης του. έδωσαν ηρωικές μάχες δημιουργώντας μια αγωνιστική, προλεταριακή, κομμουνιστική παράδοση. Η αξιοποίηση αυτής της πείρας, της κομμουνιστικής αυτής παράδοσης θα αποτελεί πηγή έμπνευσης και προβληματισμού για τις νεότερες γενιές του 12
ελληνικού προλεταριάτου, για τη σύγχρονη ε.τ. και το σύγχρονο ε.κ. Η ίδρυση του ΚΚΕ απαντούσε σε μια κοινωνική ανάγκη, στην ανάγκη αυτοτελούς πολιτικής έκφρασης της ε.τ., στην ανάγκη να συνδεθεί το ε.κ. με το σοσιαλισμό. να οργανωθεί και να προετοιμαστεί η ε.τ. για την εκπλήρωση του ιστορικού της ρόλου. Ωστόσο αυτό ο ρόλος του ΚΚΕ διαστρεβλώθηκε πολλές φορές γιατί στην ηγεσία του επικράτησαν ιδιαίτερα στις κρίσιμες καμπές της ταξικής πάλης οπορτουνιστικές δυνάμεις και αντιλήψεις αστικής επιρροής, που οδήγησαν το ε,κ. στην υποταγή και την ήττα. Μια από τις αιτίες αυτής της κατάστασης ήταν και η ταξική σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, όπου από ποσοτική άποψη κυριαρχούσαν τα μικροαστικά στοιχεία που σπρώχνονταν στην πάλη από τη βίαιη καταστροφή που επέβαλε η καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας. Η ε.τ. μόλις την τελευταία δεκαετία έγινε η πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού. Το ΚΚΕ αποτελούσε συχνά μια ιδιότυπη συμβίωση πρωτοπόρων εργατών, ανώριμων στρωμάτων της ε.τ. καθώς και μικροαστικών στοιχείων από τα άλλα εργαζόμενα στρώματα. Μια συμβίωση επαναστατών κομμουνιστών με τους οπορτουνιστές και άλλους μικροαστούς δημοκράτες. Μια συμβίωση διεθνιστών με εθνικιστικά στοιχεία της μικροαστικής δημοκρατίας. Μέσα σε συνεχή εσωκομματική διάπλαση επικρατούσαν αντιλήψεις αστικής επιρροής και οι αντίστοιχοι φορείς τους που έβρισκαν στήριξη στην κυρίαρχη αστική ιδεολογία ιδιαίτερα στις κρίσιμες καμπές. Γι' αυτό ακριβώς δεν μπόρεσε ποτέ να κατακτήσει την προλεταριακή κοσμοαντίληψη, να την αφομοιώσει και να την αναπτύξει στις ελληνικές συνθήκες, να την κατακτήσει με την έννοια να γίνει σταθερή καθοδήγηση στη δράση του Η παραμέληση της θεωρητικής δουλειάς, ο πραχτικισμός που επικράτησε πολύ νωρίς στο ΚΚΕ, η αντιγραφή έτοιμων αναλύσεων και η κατανάλωση αναφομοίωτης ξένης εμπειρίας οδήγησαν στο σεχταρισμό και τον αναθεωρητισμό που συνόδευαν το ΚΚΕ σε όλη τ^υ ^ιστορική πορεία. Συνήθως δεν είχε ξεκάθαρη διατυπωμένη επαναστατική στρατηγική. Και όταν κατόρθωνε να διατυπώσει αυτή τη στρατηγική, αυτή δεν γινόταν ποτέ κτήμα ολόκληρου του κόμματος, σαμποτάρονταν, αναθεωρούνταν, ελαχιστοποιούνταν και εγκαταλείπονταν τελικά. Η συνεχής αντίφαση ανάμεσα στα πραγματικά συμφέροντα της ε.τ. που έπρεπε \<Λ εκφράσει το ΚΚΕ και στην οπορτουνιστική, φιλοαστική πολιτική που εφάρμοζαν τα ηγετικά στελέχη αντιλήψεων αστικης επιρροής ηταν η μόνιμη πηγη και Ι·.^ για της αλλεπάλληλες κρίσεις του που εκφράζονταν σαν κρίσεις ηγεσίας. Στις κρίσεις αυτές ο γραφειοκρατικής συγκεντρωτισμός, που αντικατέστησε τις αρχές λειτουργίας του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, έδινε τη λύση. Σήμερα το ΚΚΕ οδηγήθηκε ακόμα μια φορά στην υποταγή. Επικράτησαν στα ηγετικά του κλιμάκια αντιλήψεις αστικής επιρροής που οδηγούν το κόμμα αυτό στη σοσιαλδημοκρατικοποίηση, στη μετατροπή του σε κόμμα του συστήματος στην ουρά της αστικής τάξης και των Ε-ΟΚικών υπερεθνικών μηχανισμών. Η για πρώτη φορά στην ιστορία του κάπως μακριά περίοδος νομιμότητας, η πλατιά ανάδειξη στελεχών από τα νέα μισθωτά μεσαία στρώματα από τη διανόηση και τους επιστήμονες, η ανάδειξη στελεχών από τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία, οι δυσκολίες στη δουλειά στην ε.τ. και η λόγω των δυσκολιών εγκατάλειψη της, η έλλειψη έμπειρων και εκπαιδευμένων ταξικών στελεχών παλιότερων γενιών λόγω της μακρόχρονης απουσίας κομματικών οργανώσεων καθώς και οι κομματικές επιχειρήσεις, η αποδέσμευση των δημοσιογραφικών του οργάνων από την κομματική βάση σε συνδυασμό με την κρίση στο παγκόσμιο ΚΚ συντέλεσαν αποφασιστικά στην πορεία σοσιαλδημοκρατικοποίησής του. Έχοντας υπόψη όλα αυτά δεν υπάρχει δυνατότητα να μετατραπεί ξανά το ΚΚΕ σε επαναστατικό κόμμα. Το επαναστατικό δυναμικό που βρίσκεται στις γραμμές του θα κατανοήσει 13
αυτή την αλήθεια και θα συμβάλει στη δημιουργία του νέου επαναστατικού κόμματος της ε.τ., στην επαναστατική ανασυγκρότηση του ε.κ.
7.2 Επαναστατική ανασυγκρότηση — ανάγκη επαναστατικού κόμματος Η επαναστατική ανασυγκρότηση είναι μια ανάγκη της εποχής. Είναι μια σύνθε-"τη διαδικασία συνειδητοποίησης, αναπροσανατολισμού στόχων και οργανωτικών μορφών στην κατεύθυνση της συνειδητοποίησης της ε.τ. και της προετοιμασίας για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης. Η ανάγκη προσανατολισμού είναι επιταχτική για το συνολικό ε.κ. συνδικαλιστικό και πολιτικό. Σε αυτή τη διαδικασία ανασυγκρότησης, το ε.σ.κ. είναι ανάγκη να αποκρούσει όλες τις κρατικές παρεμβάσεις, την επιρροή του ρεφορμισμού και του οικονομισμού, κάθε αστική επιρροή. Να κατακτήσει σύγχρονες μορφές α-οργάνωσης κατά κλάδο παραγωγής και οικονομίας όπου θα συμμετέχουν όλοι χωρίς εξαίρεση, ασχέτου φύλου, ειδικότητας και εργασιακής σχέσης. Είναι ανάγκη να μετατραπεί σε πραγματικό σχόλιο της ταξικής πάλης και του σοσιαλισμού. Βασικό στοιχείο της επαναστατικής ανασυγκρότησης του ε.κ. είναι η αναγκαιότητα ύπαρξης επαναστατικού κόμματος της ε.τ: Ένα κόμμα που θα μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην οργάνωση της ταξικής πάλης, φτάνοντας την ως τα εσχατα όριά της, στην κατάργηση του καπιταλισμού και το χτίσιμο του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Ένα κόμμα για να επαναδιατυπώσει την επαναστατική στρατηγική της ε.τ. Ένα κόμμα που θα είναι τμήμα του ε.κ. και θα εκπροσωπεί στους αγώνες του σήμερα το μέλλον του κινήματος, θα κατέχει τη γνώση της επιστημονικής εξέλιξης, θα καθοδηγείται από τον επιστημονικό σοσιαλισμό τον Μ-Λ που θα τον υπερασπίζεται αναπτύσσοντας τον παραπέρα μέσα από την ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας. Ένα κόμμα που θα αποκαταστήσει συντροφικές αγωνιστικές σχέσεις με το σ.κ. και όλες τις κοινωνικές οργανώσεις προϋποθέτοντας την ταξική τους αυτοτέλεια. Ένα κόμμα που θα καθοδηγεί, δεν θα διοικεί, που θα οργανώνει τις συμμαχίες της ε.τ. που θα συνδέει την οικονομική, την πολιτική και την ιδεολογική πάλη στα πλαίσια της ενιαίας ταξικής πάλης. Ένα κόμμα που θα συνδέει την επαναστατική στρατηγική με την εσωτερική του λειτουργία και ζωή. Γι αυτό θα είναι πολέμιος της γραφειοκρατικοποίησης, θα αναπτύσσει πλατιά την εσωκομματική δημοκρατία. Ένα κόμμα του δημοκρατικού και όχι γραφειοκρατικού συγκεντρωτισμού. Ένα κόμμα που θα αποτελείται από ομοϊδεάτες οπαδούς του επιστημονικού σοσιαλισμού. που θα οργανώνει την πλατιά συζήτηση που αποτελεί στοιχείο ζωντάνιας και αποτελεί το μόνο δρόμο για την καταπολέμηση της αστικής επιρροής του σεχταρισμού του δογματισμού, του δεξιού αναθεωρητισμού και κάθε οπορτουνισμού, τη μόνη δυνατότητα για την υπεράσπιση της Μ-Λ θεωρίας και για την παραπέρα ανάπτυξη της. Ένα κόμμα γνήσια διεθνιστικό. Πρόκειται δηλ. για την οργάνωση της συνειδητής πρωτοπορίας και όχι για κάποια «εργατική» οργάνωση ή για κάποια «πολιτική οργάνωση με εργατικά χαρακτηριστικά». Η διαφορά αυτής της αντίληψης για το κόμμα, από τους οπαδούς της αυθόρμητης συνειδητοποίησης της ε.τ. δεν βρίσκεται στο χρόνο ίδρυσης, βρίσκεται στην αναγνώριση της αναγκαιότητας ύπαρξης κόμματος ή μη.
14
8. Ο ρόλος του ΝΑΡ Ο βασικός όγκος των δυνάμεων που συγκρότησαν το ΝΑΡ προέρχεται από εκείνους τους αγωνιστές που εγκατέλειψαν το ΚΚΕ μετά την ανοιχτή συνεργασία του με την αστική τάξη και το πέρασμα του ανοιχτά σε μικροαστικές σοσιαλδημοκρατικές θέσεις. Την ανοιχτή υποταγή και τη μετατροπή του σε κόμμα του συστήματος. Μαζί τους στο ΝΑΡ εντάχθηκαν και οι δυνάμεις που είχαν εγκαταλείψει παλιότερα τα κόμματα της Αριστεράς ή το ΠΑΣΟΚ. Όλες αυτές οι δυνάμεις δεν ήρθαν ουρανοκατέβατες. Είναι η συνέχεια εκείνων των δυνάμεων στο ε.κ., που στη μακρόχρονη περίοδο αντιπάλεψαν το μικροαστισμό και την αστική επιρροή και συνέβαλαν στην ηρωική του ιστορία. Στα χρόνια της χούντας και στο μεταχουντικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα διαπαιδαγωγήθηκαν και ανδρώθηκαν χιλιάδες αγωνιστές. Στο ΚΚΕ οι νεότερες γενικές συνδέθηκαν με το προλεταριακό κομμάτι που απόμεινε από τις παλιότερες γενιές. Παλιές και νέες δυνάμεις του ΚΚΕ με αναφορά στην εργατική τάξη συνέβαλαν στη μεταχουντικη περίοδο σε κάποιες σύγχρονες θεωρητικές επεξεργασίες και με την πρακτική τους δράση ενδυνάμωσαν το ε.λ.κ. Εκείνοι που βρέθηκαν στα καθοδηγητικά όργανα του ΚΚΕ μαζί με όλους τους αγωνιστές έδωσαν ως ένα βαθμό τη μάχη κατά του οπορτουνισμού. Ωστόσο τα μέλη της ΚΕ και του ΚΚΕ που αποχώρησαν έχουν τεράστιες ευθύνες. Δεν οργάνωσαν την ανοιχτή ιδεολογική πάλη, πράγμα που θα επέτρεπε στους αγωνιστές να κατανοήσουν έγκαιρα τον οπορτουνιστικό κατήφορο και να συμβάλουν στην καταπολέμηση του.Περιόρισαν τη διαπάλη στα καθοδηγητικά όργανα και με την πρακτική τους πολλές φορές έγιναν συμμέτοχοι σε διαγραφές αγωνιστών και το κυριότερο, με τη στάση τους εξωράισαν την πολιτική της κυρίαρχης ομάδας της κομματικής ηγεσίας, με το να ερμηνεύουν επί το αριστερότερο τη γραμή, πράγμα που οδηγούσε σε αδικαιολόγητο εφησυχασμό των αγωνιστών της βάσης. Δεν κατάγγειλαν ανοιχτά τα διάφορα πραξικοπήματα, π.χ. το θέμα της αυθαίρετης αλλαγής της θέσης για την ΕΟΚ. Δεν κατάγγειλαν έγκαιρα και δημόσια την ανοιχτή προσχώρηση του ΚΚΕ στην μικροαστική δημοκρατία με το κοινό πόρισμα ΚΚΕ - ΕΑΡ περιοριζόμενοι να εκφράσουν τη διαφωνία του στην Κ.Ε. και μόνο. Και όταν τα πράγματα έφτασαν μέχρι την κυβερνητική συνεργασία με τη Ν.Δ., πολλοί αγωνιστές δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν το βαθύτερο νόημα αυτής της πράξης. Αλλά και ο τρόπος που διαχώρισαν τη θέση τους τα μέλη της Κ.Ε., κατά δόσεις, έδερνε την έλλειψη προετοιμασίας ενιαίας αντίληψης και ταχτικής. Η έξοδος από το ΚΚΕ συνέπεσε με την κατάρρευση των καθεστώτων της Αν. Ευρώπης, πράγμα που πρόσθετε καινούριες δυσκολίες. Όλα τα παραπάνω, αλλά ιδιαίτερα η έλλειψη ενιαίας αντίληψης δυσκόλεψε την προσπάθεια του ΝΑΡ από τη γέννηση του, αφού στην πορεία αποδείχνονταν ότι ανάμεσα στις δυνάμεις που το συγκρότησαν υπήρχε ή προκύψαν στην πορεία σημαντικές ιδεολογικές διαφορές. Η απροθυμία ή η ανικανότητα να οργανωθεί η συζήτηση για το ξεκαθάρισμα των διαφορών, ορισμένες συνήθειες και πρακτικές αποκτημένες από την πολύχρονη παραμονή στο μηχανισμό δεν επέτρεψαν στη Σ. Ε. που εκλέχτηκε το Φλεβάρη να παίξει κάποιο ρόλο σαν συλλογικό όργανο. Η έλλειψη συγκεκριμένης ι-π κατεύθυνσης σε συνδυασμό με την ΚΚΕδολογία και τη συστηματική προβολή, ιδιαίτερα από το «ΠΡΙΝ» διάφορων «νεομαρξιστικών» αντιλήψεων και των φορέων τους οδήγησαν σε μια μεγάλης έκτασης αποσυσπείρωση. Το ΝΑΡ, αν δεν κατορθώσει να αποκτήσει μια σύγχρονη Μ-Λ ιδεολογικοπολιτική βάση, αν δεν κατορθώσει να αποκρούσει τις «νεομαρξιστικές», «νεοαριστερές» και αυθόρμητες επιρροές, είναι σίγουρο ότι όχι μόνο καμιά συμβολή δεν θα έχει στην κατεύθυνση της επαναστατικής ανασυγκρότησης του ε.κ. αλλά και θα συρρικνωθεί παραπέρα και το πολύ να επιβιώσει σαν μια ακόμα αριστερή ομαδούλα. 15
9. Για μια πολιτική ενότητα της ε.τ., για τη συσπείρωση γύρω της των άλλων εργαζομένων, για το σοσιαλισμό Στις δυνάμεις του κεφαλαίου οι αριστερές ανατρεπτικές δυνάμεις πρέπει να αντιτάξουν την πολιτική της ενότητας της ε.τ. και της συσπείρωσης γύρω της των άλλων εργαζομένων, να αντιτάξουν το μέτωπο των εργαζομένων ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό για την εργατική δημοκρατία και το σοσιαλισμό. Η πολιτική της ενότητας της ε.τ. και της συσπείρωσης όλων των εργαζομένων είναι μια πολιτική που με βάση τα καθημερινά ζητήματα, μέσα στην πάλη των εργαζομένων για την απόκρουση των επιθέσεων του μονοπωλιακού κεφαλαίου, για τη βελτίωση της θέσης τους, για την εδραίωση και διεύρυνση των δημοκρατικών τους δικαιωμάτων, προβάλλει συνεχώς με συγκεκριμένους στόχους την ανάγκη να ανατραπούν τα μονοπώλια και ο ιμπεριαλισμός, να καταργηθεί ο καπιταλισμός και να εγκαθιδρυθεί η εργατική δημοκρατία για να μπορεί να αρχίσει "η οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Είναι η οργάνωση της ταξικής πάλης και η συνένωση σε ένα ενιαίο σύνολο της οικονομικής, ιδεολογικής και πολιτικής πάλης της ε.τ. Η δράση του μετώπου των εργαζομένων για το σοσιαλισμό στρέφεται πρώτα και κύρια ενάντια στη μονοπωλιακή ολιγαρχία και τους πολιτικούς της εκφραστές. Ενάντια στο νεοσυντηρητισμό και την καπιταλιστική αναδιάρθρωση για την ανατροπή του καπιταλισμού. Στη σύγκρουση του αυτή αντιπαλεύει τη ρεφορμιστική και νεορεφορμιστική πολιτική και επιρροή, κάθε αστική και μικροαστική εκδοχή της ενσωμάτωσης των εργαζομένων στο σύστημα. Αξιολογεί τις κατακτήσεις των εργαζομένων από τη σκοπιά του στόχου της κοινωνικής απελευθέρωσης και προβάλλει συγκεκριμένα αιτήματα όχι μόνο εκείνα που μπορούν να ικανοποιηθούν στα πλαίσια του συστήματος αλλά και άλλα που δείχνουν το σοσιαλιστικό μέλλον των εργαζομένων. Δεν παραμένει δηλ. στο έδαφος του εφικτού, προβάλλει έμπρακτα τη στρατηγική του κινήματος και αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για περισσότερες κατακτήσεις στα σημερινά πλαίσια. Δεν είναι δηλ. μια πολιτική των μέσων όρων των σημερινών εξωκοινοβουλευτικών δυνάμεων της Αριστεράς, ούτε πολύ περισσότερο μια υπόκλιση στον αυθορμητισμό. Είναι μια προσπάθεια για να συνειδητοποιήσουν πλατιά στρώματα των εργαζομένων τα πραγματικά τους συμφέροντα και τους δρόμους που οδηγούν στην απελευθέρωση τους. Μέσα στην πάλη για την άνδρωση αυτού του μετώπου θα πολλαπλασιαστούν οι δυνάμεις για τη συγκρότηση του επαναστατικού κόμματος της ε.τ. πράγμα που θα συμβάλει αποφασιστικά στο να κατανοηθεί η πολιτική του μετώπου από τις πλατιές μάζες των εργαζομένων, θα επιτυγχάνεται η ενότητα και η συσπείρωση για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης.
10. Η παρέμβαση στο μαζικό κίνημα Το μ.λ.κ. είναι ο αποφασιστικός κρίκος, το βασικό πεδίο για την προετοιμασία της ε.τ. να προχωρήσει στο έργο της κοινωνικής απελευθέρωσης. Η εργατική τάξη χρειάζεται ένα σ.κ. που θα συγκεντρώνει τις δυνάμεις της, θα τις εκπαιδεύει στην πάλη για τη βελτίωση της θέσης της και θα τις διαπαιδαγωγεί για το σοσιαλιστικό της μέλλον. Στον αναπροσανατολισμό του σ.κ. σε μια τέτοια κατεύθυνση πρέπει να στοχεύει η παρέμβαση των αγωνιστικών ταξικών δυνάμεων. Για να απαλλαγεί το σ.κ. από τις κρατικές παρεμβάσεις (διοικητικές, δικαστικές, οικονομικές) να οργανώσει και να διευρύνει την εσωσυνδικαλιστική δημοκρατία, να στηρίζεται οικονομικά αποκλειστικά στη συνδρομή των μελών του. Να απαλλαγεί από τη γραφειοκρατικόποίηση και τη δράση των κομματικοσυνδικαλιστικών μηχανισμών που του επέβαλαν ένα ασφυκτικό έλεγχο και μια πρακτική όπου όλα προαποφασίζονται και οι γ.σ. και τα συνέδρια μετατράπηκαν σε σώματα κοινοβουλευτικής πρακτικής όπου μιλούν οι αρχηγοί και οι υπόλοιποι χειροκροτούν. Για δημοκρατικές διαδικασίες όπου όλες οι απόψεις και τα ιδεολογικά ρεύματα θα 16
μπορούν να εκφραστούν. Μόνο έτσι είναι δυνατόν η ταξική κατεύθυνση να κυριαρχήσει και να απομονώσει το ρεφορμισμό και άλλες κατευθύνσεις αστικής επιρροής. Για να αποκτήσει το σ.κ. σύγχρονες οργανωτικές δομές όπου όλοι οι εργαζόμενου κάθε μεγάλου κλάδου παραγωγής ή οικονομίας θα ανήκουν στο ίδιο συνδικάτο άσχετα από ηλικία, φύλλο, ειδίκευση, σχέση εργασίας, άσχετα αν είναι εργαζόμενοι ή άνεργοι και το συνδικάτο θα είναι διακλαδωμένο στα εργοστάσια και τους τόπους δουλειάς με παραρτήματα και καταστατικά κατοχυρωμένες δικαιοδοσίες να αποφασίζουν για όλα τα ζητήματα του επιμέρους χώρου τους. Ένα τέτοιο σ.κ. μπορεί να καταχτηθεί σε συνδυασμό με την οργάνωση της πάλης ενάντια στη νεοσυντηρητική επίθεση για την υπεράσπιση και διεύρυνση των κατακτήσεων της ε.τ. Με την οργάνωση της πάλης για την υπεράσπιση του βιοτικού επιπέδου, για 35 ώρες δουλειάς, μείωση του χρόνου συνταξιοδότησης για δημόσια παιδεία και υγεία, για την κοινωνική ασφάλιση. Για τον έλεγχο των συνθηκών δουλειάς, ενάντια στα ελαστικά ωράρια και τη σύνδεση του μισθού με την απόδοση. Για τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος, για τα δικαιώματα της εργαζόμενης γυναίκας και της νεολαίας. Για την απόκρουση των ιδιωτικοποιήσεων και την εθνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής με εργατικό έλεγχο. Για το εργατικό έλεγχο της παραγωγής και της οικονομίας. Για τη διεύρυνση της δημοκρατίας για το δικαίωμα της απεργίας, της συλλογικής διαπραγμάτευσης, κατάργηση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους. Για την έξοδο της χώρας από την ΕΟΚ και από κάθε οικονομικό, πολιτικό ή στρατιωτικό ιμπεριαλιστικό οργανισμό. Η παρέμβαση των αγωνιστικών δυνάμεων στο σ.κ. πρέπει να αποσκοπεί στο να παίρνονται σωστές αποφάσεις και να εφαρμόζονται στην πράξη. Και σωστές αποφάσεις μπορούν να παίρνονται μόνο όταν διασφαλίζεται η πλατιά συμμετοχή των μελών των συνδικάτων. Η παρέμβαση στο συνδικαλιστικό κίνημα της μικρομεσαίας αγροτιάς πρέπει να αποσκοπεί στην απαλλαγή του από την επιρροή της μεγαλοαγροτιάς, στην ενότητα και τον εκδημοκρατισμό του. Στην κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού και της ενδυνάμωσης του, της ανάπτυξης, της διάθεσης για συμμαχία με την εργατική τάξη πρέπει να στοχεύει η παρέμβαση στο κίνημα των μικροαστικών στρωμάτων της πάλης και στα διάφορα άλλα κινήματα.
11. Η θέση μας για τον επιστημονικό σοσιαλισμό Με τη νίκη της αστικής αντίληψης στο παγκόσμιο ε.κ., μια πρωτοφανής ιδεολογική εκστρατεία των απολογητών του ιμπεριαλισμού επιχειρείται ενάντια στην κοσμοαντίληψη της ε.τ, τον επιστημονικό σοσιαλισμό. Ο Μαρξ πάλιωσε και ο Λένιν ήταν διαστρεβλωτής του, η θεωρία της εκμετάλλευσης δεν ισχύει πια και οι θεωρίες του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό και την επανάσταση που εφαρμόστηκαν και με την πρακτική των μπολσεβίκων οδήγησαν στην Οκτωβριανή επανάσταση, που ήταν το μεγάλο ατύχημα της ιστορίας, είναι η μόνιμη επωδός όλων των απολογητών της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης μέσα και έξω από το ε.κ. Επιτίθενται μανιωδώς δήθεν ενάντια στο σταλινισμό αλλά στο νου τους έχουν τον λενινισμό που τον μισούν ιδιαίτερα γιατί καθοδήγησε και πραγματοποίησε την Οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση και απόδειξε έμπρακτα ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ένα αιώνιο σύστημα, ότι η ε.τ. μπορεί να νικήσει και η ανθρωπότητα να προχωρήσει χωρίς τους καπιταλιστές. Μισούν ιδιαίτερα το λενινισμό γιατί είναι ο μαρξισμός της εποχής του ιμπεριαλισμού και των προλεταριακών επαναστάσεων 17
Άλλοι επιδίδονται σε μια εικονομαχία και οργανώνουν κονταρομαχίες για τους όρους, που «υπέστησαν φθορά». Φυσικά οι συζητήσεις για τους όρους είναι συζητήσιμες για την εγκατάλειψη της ουσίας του μαρξισμού και εκεί στοχεύουν και εκείνοι που τους επικαλούνται και οι άλλοι που τους καταργούν, εφόσον ο μαρξισμός δεν καθοδηγεί την καθημερινή τους δράση και πρακτική. Ο επιστημονικός σοσιαλισμός, ο Μ-Λ είναι η κοσμοαντίληψη, η κοσμοθεωρία, η ιδεολογία της εργατικής τάξης. Είναι επιστήμη και σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Δεν ήταν ποτέ και δεν είναι και σήμερα ούτε δόγμα ούτε εικόνισμα, είναι καθοδήγηση για δράση. Δεν ήταν ποτέ κάτι το τελειωμένο, θεμελιώθηκε από τον Μαρξ και τον Ένγκελς, αναπτύχθηκε παραπέρα από τον Λένιν και από άλλους μαρξιστές της εποχής του, από το παγκόσμιο εργατικό κίνημα ως τις μέρες μας. Επιταχτικό καθήκον για τους σημερινούς μαρξιστές είναι να υπερασπίσουν τον επιστημονικό σοσιαλισμό, να τον απαλλάξουν από όλα τα ξένα επιστρώματα. από τις αστικές επιρροές (δογματισμό, σεχταρισμό, δεξιό αναθεωρητισμό και κάθε λογής οπορτουνισμό). Να τον χρησιμοποιήσουν για την ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας και την καθοδήγηση της ταξικής πάλης και έτσι να τον αναπτύξουν παραπέρα. Η καλύτερη υπεράσπιση του Μ-Λ μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων του επαναστατικού κινήματος. Ο μαρξισμός έχει και στην Ελλάδα τη δική του ιστορία. Αποτελεί χρέος μας να απορρίψουμε τις διαστρεβλώσεις που υπέστη και να τον αναπτύξουμε παραπέρα στη σημερινές συνθήκες στη χώρα μας.
18