bursa rehberi

Bursa Kent Rehberi Raif Kaplano¤lu / ‚smail Cengiz

Bursa Kent Rehberi

www.bursa-bel.gov.tr Yap›m / Producer

Kültürpark ‹çi Açık Hava Tiyatrosu Altı Çekirge / BURSA Tel: +90 224 234 29 29 (pbx) Fax: +90 224 234 90 60 bilgi@bursakultur.com / www.bursakultur.com Genel Yay›n Yönetmeni / Publishing Director

Akif Koçyi¤it Dan›flman / Consultant

Ahmet Erdönmez Editör / Editor

‹smail Cengiz Yaz› / Text

Raif Kaplano¤lu ‹smail Cengiz Çeviri / Translation

Mustafa Ersin / Umut ‹san / Hülya Süngü Görsel Yönetmen / Art Director

Y›ld›z Metan / Nüans Foto¤raflar / Photography

Fehim Ferik / Cenk Pekcanatt› / Gökhan Çelikliay Ömer Ya¤l›dere / Alper Keskin / Bar›fl Güleç / H. Bar›fl Ifl›tan Demet Argun / Nilay Kabal / Seçkin Yalç›n / Murat Ayd›nl›lar / Müberra Öz Arflivler / Archives

Bursa Büyükflehir Belediyesi Basın Koordinatörlü¤ü / Bursa Kültür A.fi.

Bursa Kültür Sanat Turizm Vakf› / Osmangazi Belediyesi Bursa fiehir Kütüphanesi / BUFSAD Bask› - Cilt / Press - Binding

Seçil Ofset Tel: 0212. 629 06 15 I. Bask›, fiubat 2008 / 1st Edition, Fabruary 2008 2. Bask›, Temmuz 2008 / 2nd Edition, July 2008 3. Bask›, Mart 2009 / 3nd Edition, March 2009 ISBN 978-975-01932-1-7 Metin Copyright © Bu kitap, telif sahibinin önceden yaz›l› izni olmadan k›smen ya da tamamen yeniden bas›lamaz.

Rehberdeki bilgilerin bas›ld›¤› s›rada mümkün oldu¤u kadar güncellefltirilmesi için çaba harcanm›fltır. Ancak telefonlar, saat ve di¤er ayr›nt›lar her zaman de¤iflebilir. Bu nedenle rehberin kullan›m›ndan do¤acak sonuçlardan hiçbir sorumluluk kabul edilmemektedir.

Bursa’ya Hoflgeldiniz Osmanl› Devleti’nin ilk baflkenti Bursa; geçmifli gelece¤e ba¤layan uygarl›klara ev sahipli¤i yapm›flt›r. Ayn› zamanda dinlerin ve tacirlerin buluflma merkezi olmas›ndan dolay› Bursa, insanl›¤› kucaklay›c› bir misyon üstlenmifltir.

celikle konukseverli¤i, do¤al güzellikleri, Roma, Bizans ve Osmanl› dönemine ait kültürel, sosyal mekânlar› ile görmeye, gezmeye de¤er bir kültür flehridir Bursa... Bu flehrin zarafeti o kadar etkileyicidir ki, birçok filme, fliire konu olmufltur.

Gerek ulusal, gerekse uluslararas› alanda rekabet gücüne sahip, tan›n›rl›¤› ve prestiji yüksek firma ve markalara kucak açan Bursa; Osmanl›’n›n ilk Sultan Külliyelerine ve ilk hastanesine yani insanl›¤a yön veren zengin kültüre ev sahipli¤i yapmaktad›r.

fiairlere, ilham veren, krallara flifa da¤›tan Bursa’n›n görülmeye, gezilmeye de¤er yerlerini konu alan “Kent Rehberi”ni haz›rlamaktaki amac›m›z; gerek yerli, gerek yabanc› konuklar›m›za bir dünya kenti olan Bursa’n›n tarihi, do¤al, kültürel ve turizm de¤erlerini tan›tmak, kültürel miras› yaflatarak devam ettirmektir.

Mimari yap›lar›, külliyeleri, köprüleri, tarihi evleri, flifa veren kapl›calar›, çinisi, dört mevsim karla kapl› Uluda¤’› ve medeniyetlere befliklik yapan ‹znik’i ile Bursa’y› ziyaret etmeniz için birçok neden bulunmaktad›r. Ön-

Medeniyetlerin befli¤i Bursa’n›n tarihi hazinelerini gizleyen büyüleyici sokaklar›nda sizleri a¤›rlamaktan mutluluk duyaca¤›z.

Bursa’ya hoflgeldiniz.

‹Ç‹NDEK‹LER

Önsöz: Bursa’ya Hoflgeldiniz / 3 Gezginlerin Gözüyle Bursa / 8 Ad›m Ad›m Bursa / 12 ALTERNAT‹F GEZ‹ ROTALARI / 16 I. Alternatif Gezi: Kent Merkezi’den fiehir Turu / 16 II. Alternatif Gezi: Do¤udan Bat›ya fiehir Turu / 19 III. Alternatif Gezi: Cumal›k›z›k / fielale / Misi / Zoopark / Botanik / 25 IV. Alternatif Gezi: Teleferikle Uluda¤ Gezisi / 28 V. Alternatif Gezi: Karayolu ‹le Uluda¤ Gezisi / 30 VI. Alternatif Gezi: Uluda¤ Yörük Köyleri / 31 VII. Alternatif Gezi: Do¤a Yürüyüflü Güzergâhlar› / 32 VIII. Alternatif Gezi: Mudanya / Kumyaka / Zeytinba¤› / 36 IX. Alternatif Gezi: Apolyont (Uluabat) Gölü Çevresi / 38 X. Alternatif Gezi: ‹znik ve ‹znik Gölü / 40 D‹GER ALTERNAT‹F YERLER / 45 Suuçtu fielalesi / Kufl Cenneti / Yeniflehir / Plajlar Oylat Kapl›calar› / Ayvaini ve Oylat Ma¤aralar› BURSA M‹MAR‹S‹ / 49 Bursa Evleri / 50 Tarihi Yap›lar / 51 Ekonomik ve Sosyal Yap›lar / 52 Tarihi Hanlar / 53 Tekkeler / 55 Kilise ve Sinagoglar / 56 Camiler, Türbeler / 57 HAMAMLAR, KAPLICALAR / 61 BURSA MÜZELER‹ / 67 BURSA KÜLL‹YELER‹ / 77

Y›ld›r›m Külliyesi / 78 Yeflil Külliyesi / 81 Muradiye Külliyesi / 83 Hüdavendigâr Külliyesi / 90 Emir Sultan Külliyesi / 92 GENEL B‹LG‹LER / 95 Tarih / 96 Bursa’n›n ‹lçeleri / 99 Ekonomi / 104 Bursa Mutfa¤› / 108 Kültür / 111 Geleneksel El Sanatlar› / 111 Geleneksel Halk Oyunlar› / 112 Bursa’da Kültür Sanat / 114 Kültürel Mekânlar / 114 Kültürel Etkinlikler ve Festivaller / 118 Bursa Çarfl›lar› / 122 Bursa’da Konaklama / 128 Ulafl›m / 134 GEREKL‹ TELEFONLAR / 137 Acil / Ar›za / Sa¤l›k / Emniyet / Jandarma / YerelYönetim / Kültür Merkezleri Sivil Toplum Kurulufllar› / Konsolosluklar / Bas›n Yay›n / Hamamlar Al›flverifl / Antikac›lar / Kitabevleri / Müzeler Restoranlar / 144 E¤lence Mekânlar› / 154 Bursa Otelleri / 155 Ulafl›m ve Turizm / 158 ‹DO Deniz Otobüsü / Arabal› Vapur / H›zl› Feribot / Havaalan› / Teleferik Otobüs Terminali / Otobüs Firmalar› / Oto Kiralama / Özel Taksi Dura¤› Seyahat Acenteleri / H›zl› Feribot Sefer Saatleri Bursa’n›n Önemli Günleri / 164

Bursa, 2200 y›ll›k tarihi geçmifle sahip bir kent...

GEZG‹NLER‹N GÖZÜYLE BURSA Do¤al zenginlikler, yeflil doku; yafllar› 100 ila 600 aras›nda de¤iflen 833 an›t a¤aç ve flifal› kapl›calar gibi özelliklere sahip olmas›ndan dolay› “Yeflil Bursa” olarak ün salan bu tarihi kent, günümüzde oldu¤u gibi geçmiflte de birçok gezginin ve tarihçinin ilgisini çekti.

1840'l› y›llarda Bursa'ya gelen Dr. Bernard, Bursa'y› flöyle anlat›r: “Bursa, do¤an›n en hofl güzelliklerini sundu¤u bir köfledir. ‹lkbahar›n tazeli¤i ve yeflilli¤i, k›r ve ovalar›n›n hofllu¤u, su ve havas›n›n güzelli¤i insana nefle verir.

Güneflin s›cakl›¤› karl› da¤lar›n serinli¤iyle ›l›klafl›r. Da¤ eteklerinden akan sularla k›rlar ve ovalar y›kand›¤› için havas› çok tatl›d›r.”

Richard Pockocke de Bursa'da gördü¤ü manzaray› flöyle betimler: “Dut ve di¤er a¤açlar›ndan oluflan bu kar›fl›m, dünyan›n en güzel görüntüsünü oluflturuyor.”

George William'a göre Bursa, gidenler için her ad›m› birbirinden daha cazip bir kent: “Kent servi a¤açlar›yla dolu bir ovadan yükselir. Ba¤l›klar, incir a¤açlar›, karadutlar ve hemen her a¤ac›n yan›ndan her fidan›n aras›ndan bembeyaz flirin minareler yükselir. Bunlar›n hemen üstünde ise Uluda¤, uçurumlar›yla bir

abidedir sanki. Anadolu'nun bu tan›d›k gö¤ünde, bu nefis gün bat›fl› alt›nda yolumuza devam ederken, karadut ve servilerin renk senfonisi gökyüzünün binbir rengini dam›t›rken, kayal›klar solan ›fl›klar alt›nda her dakika daha bir pembelefliyordu. Her fley bütünüyle fiark, her fley tümüyle büyüleyici.”

Ekrem Reflit Rey'in Cumhuriyetin ilk y›llar›nda çizdi¤i Bursa manzaras› da farkl› de¤ildir:“‹lkbaharda (her yer) öyle bir yeflil ki, misli yoktur. Adeta par›ldar. En aç›k yeflilden en koyusuna kadar gider, kar›fl›r ve harikulade bir levha arz eder. Bursa'ya gelir gelmez, yolcu kendisini birkaç as›r geride hisseder. En ufak bir rüzgarda h›fl›rdayan bu nebati nehir hakiki bir nehirden daha hassast›r.”

Miss Pardoe'n›n Bursa'da gördükleri daha da güzeldir: “Hiç böyle güzel bir kentten geçmemifltim. Sonsuz bir biçimde uzanan ovalar, dev gibi a¤açlar›n eteklerine yay›lm›fllard›. Portekiz hakk›nda yazd›¤›m küçük eserimde, oradaki yabani çiçeklerin güzelli¤ini anlatm›flt›m. Ancak burada, Anadolu yabani çiçeklerinin onlar› da geçti¤ini anlad›m.

Güzel çiçek fidanlar›, tan›ms›z kokulu otlar, her renk çiçek açm›fl a¤açlar hep yolumuzun üzerinde s›ralanm›fllard›. Ortas› alt›n sar›s› benekli leylak rengi laden a¤açlar›, kokulu kozas› ile kar gibi beyaz k›na a¤açlar›, yabani hatmi çiçe¤i, Avrupa'daki-

ler kadar saydam ve çeflitli renkte çad›r çiçe¤i, soluk pembe ve beyaz yaprakl› ebegümeci çiçe¤i, gök mavisi renginde ve k›r papatyas› büyüklü¤ünde firuze çiçe¤i, yolun yan›ndaki kayal›klar›n aras›ndan f›rlayan ve kötülükle savaflan iyilik gibi kayal›klarla çeliflki içinde, oldu¤undan iki kat daha güzel gözüken ar› kovan› çiçe¤i, her yapra¤› sürekli olarak titredi¤inden kaynanadili denilen parlak sar› bir çiçek, mis gibi kokulu eflatun renkli niflasta çiçe¤i, yabani güller, han›meli ve hepsinden üstün Avrupa'da yetifltirildi¤inden biraz küçük, ama soluk pembe rengini ve güzelli¤ini oldu¤u gibi koruyan aflk çiçe¤i ve tan›mad›¤›m›z daha birçok çiçek k›rlar›, yollar› doldurmufllard›.

Kelebekler küçüktüler. Renkleri koyuydu ve pek çoktular.”

Von Moltke de, aç›k yeflil yapraklar› göz alabildi¤ine her yan› kaplayan bereketli bir ova olarak betimledi¤i Bursa Ovas› için, flunlar› yazar: “Tablonun ön taraf› ne kadar cana yak›nsa, uzaklar›n›n görünüflü de o kadar muhteflem. Çiçekteki üzümler havay› kuvvetli bir muhabbet çiçe¤i kokusuyla dolduruyor, buna alabildi¤ine yeti-

flip azm›fl han›melleriyle ad›n› bilmedi¤im sar› bir çiçek de yard›m ediyor. Osmanl› hükümdarlar›n›n her iki baflkentinden hangisinin, eskisinin mi, yoksa yenisinin mi, Bursa'n›n m›, ‹stanbul'un mu yerinin daha güzel oldu¤unu kestirmek gerçekten çok güçtür. ‹nsan› büyüleyen fley, orada deniz burada karad›r. Birinde tablo mavilerle ötekinde yeflillerle ifllenmifltir. Asmalar muazzam a¤aç gövdelerine sar›l›r ve dallara as›l›r. Oradan da tekrar yere sarkar. Beri yandan han›melleri ve çiçekli sarmafl›klar da asmalar›n üzerine at›l›r.

Spreewald'e bakan Lübenau kulesinden baflka hiçbir yerde bu kadar genifl, bu kadar bafltan afla¤› yeflil manzara seyretmedim. Üstelik burada daha zengin bir bitki alemiyle bir ovay› s›n›rland›ran muhteflem da¤lar da var.”Bir baflka gezgin Poujoulat da: “Bursa sanki 1001 Gece Masallar›'ndaki gerçeküstü flehirleri gibi idi” derken, Robert Walsh'un ifadesi daha ilginçtir: "Do¤a, Bursa'y› sanki Türkler için yaratm›fl".

B U R S A

K E N T

R E H B E R ‹

ADIM ADIM

BURSA 2200 Y›ll›k Tarihi Geçmifl Bursa, Marmara Denizi’nin güneydo¤usunda yer al›r ve nüfusu yaklafl›k 2.500.000 olup, Türkiye’nin 4. büyük kentidir.

1 2

dür. ‹stanbul’dan Anadolu’ya özellikle Akdeniz ve Ege bölgesine geçifl yollar›n›n üzerinde yer alan Bursa’ya ‹zmir, Ankara, Konya ve di¤er flehirlerden karayolu ile rahatl›kla ulaflabilirsiniz.

Geçifl yollar› üzerinde bulundu¤undan hemen her saat bafl› di¤er illerden Bursa’ya gelebilece¤iniz gibi, buradan baflka kentlere de rahatl›kla gidebilirsiniz.

Do¤uda Bilecik, Adapazar›, kuzeyde ‹zmit, Yalova, ‹stanbul ve Marmara Denizi; güneyde Eskiflehir, Kütahya ve bat›da ise Bal›kesir illeriyle çevrilidir.

‹stanbul üzerinden ise hem karayolu ile hem de denizyolu ile gelebilirsiniz. Yenikap›’dan kalkan h›zl› feribotla Güzelyal›’ya ya da Yalova’ya veya Dar›ca - Eskihisar aras› arabal› vapurla Yalova üzerinden Bursa’ya gelebilirsiniz.

Denizden yüksekli¤i 155 metre olan Bursa, genelde ›l›man bir iklime sahiptir. Kentin en s›cak aylar› Temmuz-Eylül, en so¤uk aylar› ise Ocak-Mart’t›r.

‹stanbul Yenikap›’dan h›zl› feribotla 75 dakika sonra Güzelyal›’ya gelebilir ve buradan otoban üzerinden 4 saat sonra ‹zmir’e ulaflabilirsiniz.

Bursa’y› bulundu¤u konum itibariyle Anadolu’nun Bat›’ya aç›lan kap›s› olarak görmek mümkün-

Helikopter ve özel uça¤›n›zla havayolundan da Bursa’ya ulaflabilirsiniz.

1 3

Kestanesi, geleneksel El Sanatlar›, ‹skender Kebab›, ‹negöl Köftesi, Çinisi, ‹pe¤i, Havlusu, Kadifesi, Çile¤i, Erguvan›, fieftalisi, B›ça¤›, Zeytini, Kemalpafla Tatl›s›, Karagözü, Külliyeleri, Türbe-

B U R S A

K E N T

R E H B E R ‹

leri, Evliyalar›, Kefliflleri, fiifal› Termal Sular›, Irgand› Çarfl›l› Köprüsü, Arap fiükrü Soka¤›, Teleferi¤i, Tarihi Kapal›çarfl›s› ve Hanlar›, Yüzy›ll›k Evleri, Bedestenleri, Ç›narlar›; Yörük Köyleri, Uluda¤’›, Apolyont Gölü, ‹znik’i, Mudanya’s›, Trilye’si, Cumal›k›z›k’›, Misi’si velhas›l 2200 y›ll›k geçmifliyle Bursa; görülmesi, gezilmesi gereken kentlerin bafl›nda yer almaktad›r.

Bursa; sahip oldu¤u kültürel, tarihi ve do¤al zenginlikleri ile, dünyadaki her bireyin kendisinden ve insanl›k tarihinden bir iz bulabilece¤i kadar özgün ve 365 gün turizm hareketine sahip bir kenttir.

Bursa; tarih öncesi devirlerden bu yana yerleflim yeri olmufl, tarihi ve kültürel dokusu, termal kaynaklar›, inanç turizmi, do¤al güzellikleri ve k›fl turizmi aç›s›ndan Marmara Bölgesi’nde alternatif turizm potansiyeline sahip bir flehirdir. ‹nanç turizmi aç›s›ndan Bursa; birçok medeniyete ve dinlere befliklik etmifl illerin bafl›nda geliyor. 325 ve 787 y›llar›nda 1. ve 7. Konsül Bursa vilayetinde, ‹znik’te toplanm›flt›r. Bu bak›mdan ‹znik, H›ristiyan dinince ülkemizdeki 8 kutsal hac merkezinden birisidir. ‹slamiyet aç›s›ndan

B U R S A

K E N T

R E H B E R ‹

1 4

Mekke, Medine, Kudüs’ten sonra beflinci makam olarak kabul edilen Ulucami Bursa’dad›r. Ayn› flekilde Sultanlara k›l›ç kuflatan Emir Sultan Buhari, Somuncu Baba gibi evliyalar›n türbeleri Bursa’dad›r.

Bursa, do¤al ve kültürel de¤erleri aç›s›ndan da benzersizdir. Hemen yan› bafl›nda yükselen Uluda¤, Yeflil Bursa’n›n güzelli¤inin doruk noktas›d›r. Uluda¤, ayn› zamanda Türkiye’nin en önemli kayak ve do¤a yürüyüflü merkezlerinden biridir. Baflta Kültürpark, Botanik Park› ve Zoo Park olmak üzere kent içinde düzenlenen parklar, Bursa’n›n yeflilli¤ine yeflillik katm›flt›r.

Orhan Park›

Di¤er yandan, tarihi kimlik ve mimari miras bak›m›ndan Bursa, Avrupa’da bir çok flehirle yar›flacak ölçüde zengindir. Osmanl›’n›n ilk alt› Padiflah› zaman›nda yap›lan mimari yap›lar Bursa’ya kent ölçe¤inde bir aç›k hava müzesi görünümü kazand›rm›flt›r.

Termal turizmi bak›m›ndan Bursa; bir çok hastal›klara iyi gelen flifal› su kaynaklar› ile yaln›z Türkiye’de de¤il tüm Avrupa’da da tan›nm›flt›r. Kükürtlü ve çelikli olan bu flifal› sular, yüzy›llard›r kapl›calardan akarak insanlara sa¤l›k sunmay› sürdürmektedir.

Bursa: Türkiye’nin 5. Büyükflehri. Foto¤raf: Yusuf

GEZ‹LECEK YERLER

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Alternatif Gezi Rotalar› Bursa’y› tam olarak tan›mak ve anlamak için Bursa’da en az üç günlük bir gezi yap›lmas›n› öneriyoruz. Bu süre içinde, Bursa’n›n de¤iflik turizm etkinliklerinden yararlanabilirsiniz. Ayrıca bu rehberde, Bursa’y› günübirlik gezecek turistler için de önerilere yer verdik. Günübirlik gezecekler için sadece kent merkezindeki tarihsel mekânlar› ve Çarfl›'y› gezmelerini öneriyoruz. ‹ki günlük geziler için ise, ikinci gün Bursa kentinin yak›n çevresindeki Cumal›k›z›k ile Uluda¤, Saitabat ve Botanik Park gibi do¤al ve kültürel turizm alanları; üç günlük gezi düflünülüyorsa, H›ristiyanl›¤›n amentüsünün yaz›ld›¤›, üç imparatorlu¤a bafl-

1 6

kentlik yapm›fl ‹znik baflta olmak üzere, Mudanya ve Gölyaz› gibi merkezlerin ziyaret edilmesini tavsiye ederiz. Bursa’y› gezip görmek isteyenler için Bursa’y› gezme süreleri veya ilgi alanlar›na göre belirleyebilecekleri alternatif turizm seçenekleri bu kitapta ayr›nt›s›yla sunulmufltur. ‹yi gezmeler…

Bursa’dan Bir Görünüm

I. ALTERNAT‹F GEZ‹

Bursa Kent Merkezi Bursa’da günübirlik (veya iki günlük) yap›lacak geziler için iki gezi ak›fl› öneriyoruz. Bu gezilerden ilkine Bursa Kent Müzesi’nden bafllamak gerekir. Çünkü Bursa'y› bütünüyle alg›layabilmek ancak Kent Müzesi'nden bafllanacak bir geziyle gerçekleflebilir. Böylece, gezilecek yerler hakk›nda genel bir bilgi sahibi olundu¤u gibi, gezilecek yerlerin maket üzerindeki konumlar›yla, önemlerini anlayabilirsiniz.

Türkiye’nin en önemli ve ilk Kent Müzesi olan bu müzede edinilen izlenim ile yap›lacak gezi çok daha anlaml› ve anlafl›l›r olacaktır.

Uzunçarfl›

Bursa’n›n Merkezinden Bir Görünüm. Heykel

Kent Müzesi'nden sonra yaya olarak geziyi sürdürebilirsiniz. Müzenin sol taraf›ndaki Atatürk heykelinin ilerisindeki alt geçitten yolun karfl› taraf›na geçerek sol taraf›na yürüdü¤ünüzde Orhan Park›’na geleceksiniz. S›rt›n›z caddeye dönükken park›n solunda Ulu Cami sa¤›nda ise Orhan Cami’sini göreceksiniz. Park›n hemen arkas›ndaki Kapal›çarfl›’da kadifeler,

1 7

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

havlular ve ipek kumafllar aras›nda al›flveriflinizi yapabilir, isterseniz a¤açlarla bezeli tarihi hanlarda geçmiflle yüzleflebilirsiniz. Özellikle dinlenip çay içmek için Koza Han, Pirinç Han ile

Balibey Han

Emir Han önerilir. Bak›rc›lar Çarfl›s›'ndan geçip Balibey Han›'na girip burada Bursa'n›n geleneksel sanatlar›n›n yap›ld›¤› esnaflar› izleyebilir, Bursa'ya iliflkin hediyelik eflyalar sat›n alabilirsiniz.

Balibey Han›'n›n dördüncü kat›n›n teras›ndaki geleneksel Bursa kahvehanesinde, surlara karfl› nargilenizi, çay›n›z› içebilirsiniz.

Dinlendikten sonra Saltanat Kap›s›'ndan geçip Tophane'yi gezmenizi öneririz. Osmanl› Devleti'nin kurucular› olan Osman ve Orhan Gazi Türbeleri’nin bu mekânda olmalar›n›n yan› s›ra, Tophane, Bursa'y› kufl-

Bursa Evleri

bak›fl› görebilece¤iniz bir aland›r. Böylece, kenti kuflbak›fl› daha iyi alg›layabilir; buradan dürbünle gezece¤iniz noktalar› görebilirsiniz. Tophane’den ç›kt›ktan sonra, Bursa’n›n sivil mimari örneklerini en iyi görebilece¤iniz Kale Sokak'a girip eski evleri inceleyebilirsiniz. Vaktiniz varsa, labirent gibi sokaklar›ndan geçerek P›narbafl›'na gitti¤inizde, as›rlard›r Bursa'n›n tüm su ihtiyac›n›n sa¤land›¤› Çarflaf'› izleyebilir, Romal›lardan günümüze gelen su yollar›n› görebilirsiniz. Fetih Kap›'y› gezdikten sonra, sur dibinden Zindan Kap›'ya gitmeli, oradan da Cilimboz Vadisi’ne inilmelidir. Cilimboz'un gizemli vadisinde ilerlerken bir yandan as›rlar önce güvenlik amac›yla kale gibi düzeltilmifl kayalar›, di¤er yandan ise derin dere yata¤›n› izleyebilirsiniz. Cilimboz vadisini izledi¤inizde yolunuz sizi Muradiye'ye getirir. Muradiye, Bursa'n›n en Cumhuriyet Meydan› ve Yeni Saat Kulesi.

Ft: A. Yedikardefl

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

1 8

I. Murat (Hüdavendigâr) Cami

eski ve korunmufl mahallelerinden biridir. Mahalleye ilk girdi¤inizde sizi, Bursa'n›n en eski ve en önemli iki fabrikas› karfl›lar. Önceleri Madam Brotte'un iflletti¤i, sonralar› uzun y›llar Frans›z konsoloslu¤u yapm›fl olan Romangel taraf›ndan iflletilen ipek fabrikas› ile Fabrika-i Hümayun'u gezerek, Bursa'n›n tekstil sanayisinin geçmiflini anlayabilirisiniz.

Fabrika-i Hümayun'dan sonra hemen karfl›s›ndaki Kayabafl› Soka¤›’na girerseniz, 80 y›l önce kenti terk etmek zorunda kalan Rum mahallesine girmifl olursunuz. Çok say›da tarihi ev ve sokaklar› izleyerek Muradiye Meydan›’na ulafl›rs›n›z. Askerlik fiubesi’nin bahçesinde, çat›s› y›k›lm›fl Rum Kilisesi’ni uzaktan görebilirsiniz. Ard›ndan Muradiye Camii’ni ve gizemli Muradiye Türbeleri’ni gezmenizi öneririz. Özellikle de Sultan Murat ile Sultan Cem'in türbelerini...

Bu arada Külliye’nin hemen karfl›s›nda bulunan, ülkemizin alan›nda tek müzesi olan Yeflil Türbe Uluumay Halk K›yafetleri ve Tak›lar› Müzesi’ni, 17. yüzy›l Osmanl› Evi'ni ve Hüsnü Züber’in Yaflayan Müzesi’ni

görmenizi öneririz. Yorulup ac›kt›ysan›z, külliyenin imaretinde faaliyet gösteren Darüzziyafe'de Osmanl› yemeklerinden yiyebilirsiniz. Ö¤leden sonra ise, gezilecek iki yol önerilir. Bir araçla Çekirge istikametinde bir gezi yap›labilir.

Böylece yol üzerinde bulunan Atatürk Müzesi, Orman Müzesi ve Karagöz Müzesi görülebilir. Çekirge'de benzeri olmayan I. Murat Camii-Medresesi ve türbesini de gezdikten sonra, külliyenin bahçesinde dinlenebilirsiniz. Ya da Bursa'yla özlefltirilen kapl›calardan birinde banyo yaparak yorgunlu¤unuzu unutabilirsiniz.

Daha sonra araçla önce Y›ld›r›m Külliyesi, ard›ndan Emir Sultan Külliyesi ve Yeflil Külliyesi’nin gezilmesi önerilir.

Yeflil Kahvehaneleri’nde çayın tadına doyum olmaz.

Uluumay Müzesinde Sergilenen Bir Osmanl› K›yafeti

1 9

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

II. ALTERNAT‹F GEZ‹

Do¤udan Bat›ya Bursa'da iki günlük flehir gezisi için önerimiz, Y›ld›r›m Külliyesi'nden bafllanılmas›d›r. Kent merkezinde, h›zland›r›lm›fl turistik gezi dura¤›m›z›n bafllang›ç noktas› olarak flehrin en do¤usunda yer alan Y›ld›r›m Külliyesi'ni seçtik. Dünyan›n ilk modern hastanesi olan külliyenin do¤usunda kalan Darrüflifa'y› görmeniz tavsiye edilir. Bu külliye ziyaretinin ard›ndan Börekçi fievY›ld›r›m Külliye Girifli

Yeflil’den Bir Sokak. Ft: A. Yedikardefl

ket'in yerinde kahvalt› yapabilirsiniz. ‹kinci adresiniz padiflahlara k›l›ç kufland›ran, Sultan Y›ld›r›m'›n damad›, evliyalardan Emir Sultan Külliyesi olacak. ‹stanbul'daki Eyüp Sultan Türbesi'nden sonra en çok ziyaret edilen mekânlardan olan Emir Sultan Külliyesi'nden sonraki dura¤›n›z, Bursa'n›n sembollerinden olan Yeflil Türbe'nin yer ald›¤› Yeflil Külliye olabilir. Sultan Mehmet Çelebi taraf›ndan yapt›r›lan Yeflil Külliye’nin etraf›ndaki antikac›lardaki turistik eflyalar›n ilginizi çekece¤ini umuyoruz. Yeflil Kahvehanesi'nde Türk kahvesi içerek dinlenebilirsiniz.

Türk ‹slam Eserleri Müzesi

Yeflil'den hareket etmeden önce Külliye'nin bir parças› olan medresedeki Türk-‹slam Eserleri Müzesi'ni gezmeyi unutAtatürk may›n. Yeflil'den An›t› Heykel'e yani kent merkezine do¤ru yürüdü¤ünüzde 500 metre ilerde tarihi Setbafl› Köprüsü ve onun öncesinde solda tarihi Mahfel Kahvehanesi'ni görürsünüz.

Arzu ederseniz “Toplanma Yeri” anlam›na gelen Mahfel'de simit eflli¤inde çay içerek soluklanabilir ya da köprüye girmeden hemen sa¤daki yola girerek Gök-

Irgand› Köprüsü

dere üzerinde konuflland›r›lm›fl olan Irgand› Çarfl›l› Köprüsü'ne giderek, köprü üzerindeki sanatkârlar›n çal›flmalar› eflli¤inde çay›n›z› yudumlayabilirsiniz. Unutmay›n, üzerinde dükkanlar›n yer ald›¤› bu tarzdaki köprüden dünyada sadece 4 adet

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

2 0

olursunuz. Kent Müzesi'nden sonra solda Ulucami ile tarihi hanlar›n yer ald›¤› Atatürk Caddesi'ne do¤ru yönelebilir ya da Kent Müzesi

var. Irgand›'dan sa¤a do¤ru giderseniz asl›na uygun restore edilen Gökdere Medresesi'ne ulafl›rs›n›z. Bu arada vaktiniz bolsa Umurbey Mahallesi’ndeki “Tofafl Araba Müzesi”ni de görebilirsiniz. Setbafl› Köprüsü'nü geçti¤inizde ilerde solda Atatürk Heykeli'ni göreceksiniz. Heykelin arka taraf›nda küçük bir meydanda karfl›l›kl› iki bina bulunur.

Sa¤daki bina Bursa Kent Müzesi'dir. 3 katl› müzeyi gezdi¤inizde kent hakk›nda hemen hemen her fleyi görmüfl ve ö¤renmifl

Ulu Cami

sa¤ tarafta otopark›n arka taraf›na geçerek, müze binas› sa¤›n›zda kalacak flekilde Bursa Kale surlar›n›n yer ald›¤› “Hisar Bölgesi”ne do¤ru ilerleyebilirsiniz.

2 1

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Tercihiniz e¤er ikinci güzergâh ise taksi duraklar›n›n karfl›s›ndaki Hac›lar Camii’nin yan›ndaki Güllü soka¤› takip ederek ‹brahim Pafla Caddesi’ne ulafl›rs›n›z.

Biraz yukar› do¤ru ilerledi¤inizde ‹brahimpafla veya Mahkeme Hamam›'n› göreceksiniz. Hamam›n alt taraf›nda Musluhittin Soka¤›na (veya K›z Okulu Caddesi’ne), buradan da Akb›y›k Caddesi üzerinden s›ras›yla Maksem Caddesi, buradan da ‹nebey Sokak üzerinden tarihi “Tahtakale Çarfl›s›”na ulaflm›fl olursunuz. Çarfl›dan sonra s›rayla Ya¤c›lar Sokak, Çak›r Sokak ve Çak›r Caddesi’ni izleyerek Çak›r Hamam›'na ve Osmangazi Caddesi’ne ulaflabilirsiniz. Bursa Kalesi ve

Saltanat Kap› ve Surlar

surlar›n›n yer ald›¤› Tarihi Hisar Bölgesi caddenin sol taraf›nda kal›r. Ayr›ca bu bölgede Haraçç›o¤lu Medresesi, Üftade Camii ve Türbesi, Yerkap› Camii, Kavakl› Camii, Veled-i Yaniç Mescidi, Lala fiahin Pafla Medresesi, daha yukar›larda Molla Fenari Camii, Alaaddin Pafla Camii, Alacah›rka Camii ve restore edilen Kale Sokak gibi tarihi mekânlar yer al›r.

Osmangazi Caddesi’nin Kâz›m Baykal Caddesi ile birleflti¤i girifl noktas›nda sa¤da Tophane Park›'n›n afla¤› taraf›nda “Gazi Timurtafl Pafla Türbesi” ile “Okçu Baba Türbesi”ni görebilirsiniz. Cadde’den biraz ilerledi¤inizde Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nun kurucusu Osman Gazi Türbesi ile Bursa'y› fetheden o¤lu Orhan Gazi’nin Türbesi’ne gelmifl olursunuz. Türbelerden ç›kt›¤›n›zda park içinde yer alan, Tarihi Saat Kulesi ve fiehitler Abidesi önünde hat›ra foto¤raf› çektirebilirsiniz. Bu arada ö¤le vakti olmuflsa, karn›m›z ac›kt› diyorsan›z parktan ç›kt›¤›n›zda sol tarafta kalan kebapç›da gönül rahatl›¤› ile Bursa'ya özgü yemeklerin tad›na bakabilirsiniz.

Tophane Saat Kulesi

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

fiehitler An›t› ve Osman Gazi Türbesi

Tophane'den sonraki yolculu¤unuz, Hasta Yurdu Caddesi üzerinden Kapl›ca Caddesi’ni takip ederek fiehzade türbelerinin bulundu¤u Muradiye Külliyesi olabilir. Yol üzerinde fiehadet, Fenari, Alâaddin Pafla Camileri ile Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan gençlik kültür merkezi olarak hizmet vermek üzere asl›na uygun restorasyon çal›flmalar› sürdürülen “Fabrika-y› Hümayun Binas›”n›, “Üç Han›m K›z-

Orhan Park›, Ulu Cami, Koza Han

2 2

lar Türbesi”ni ziyaret edebilirsiniz. Kapl›ca Caddesi’nin bitiminde Hamzabey Caddesi ile kesiflti¤i noktada sa¤ tarafta afla¤›da 2.

Murat Caddesi üzerinde yer alan Fatih Sultan'›n babas› Sultan II. Murad’›n yapt›rd›¤› Muradiye Külliyesi; ölümle yaflam›n, rüya ile hakikatin ve hüzün ile huzurun bir arada tad›ld›¤› kutsal ve mistik mekânlardan biridir. Külliye ziyaretinden sonra, Muradiye Camii’nin önündeki meydana ç›kt›¤›n›zda, 17. yüzy›ldan kalma, Sultan II. Murad'›n ikâmet etti¤i söylenen ve bugün müze haline getirilen Muradiye Kona¤› olarak bilinen “Osmanl› Evi” ile yak›n›nda yer alan “fiair Ahmet Pafla Medresesi” binas›nda bulunan “Uluumay Osmanl› Halk K›yafetleri ve Tak›lar› Müzesi”ni ziyaret edebilirsiniz.

Bu arada e¤er akflam vakti Muradiye’ye tekrar gelmek isterseniz Külliye’ye ait olan 2. Murad ‹mareti içinde faaliyet gösteren Darüzziyafe Restoran›'nda fas›l eflli¤inde kendinize ya da dostlar›n›za ziyafet verebilirsiniz. Külliye ve çevresindeki ziyaretiniz sonras› II. Murat ve Beflikçiler caddelerini takip ederek Çekirge

2 3

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Kent Merkezi

Caddesi’ne ç›kabilirsiniz. Ya da külliyenin bat› taraf›nda kalan Hamzabey Caddesi’ne ç›k›p Atatürk Müzesi

Hamzabey ve Kara Mustafapafla Türbeleri’ni ziyaret ederek Çelikpalas Oteli’nin yan›ndan Çekirge Caddesi’ne ç›kabilir ve müze haline getirilen Atatürk Köflkü'ne girebilirsiniz. Buradan biraz ilerideki Türkiye’nin tek Ormanc›l›k Müzesi’ne u¤rayabilirsiniz. Daha sonra yol üzerinde Hacivat-Karagöz an›t› ile “Süleyman Çelebi An›t Mezar›”n› göreceksiniz. Karagöz An›t›’n›n karfl›s›nda yer alan ve Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan

Süleyman Çelebi An›t Mezar› Ft: Alper Keskin

yeniden düzenlenerek hizmete aç›lan “Karagöz Müzesi”ni ziyaret ettikten sonra kentin en bat›s›nda yer alan Çekirge semtindeki üçüncü Osmanl› padiflah› “I. Murad Hüdavendigâr Külliyesi”ni gezebilirsiniz. Türbenin yan›ndaki çay bahçesinde flehri seyrederek çay eflli¤inde yorgunlu¤unuzu att›ktan sonra bir taksiyle Çekirge Caddesi’nden tekrar geriye dönüp Çelik Palas karfl›s›nda Kültürpark’›n kap›s›ndan içeri girerek Roma ve Bizans dönemi eserlerinin sergilendi¤i “Arkeoloji Müzesi”ni mutlaka görmelisiniz. Müze ziyaretinden sonra bir taksiyle tarihi Büyükflehir Binas› ile Tayyare Kültür Merkezi'nin bulundu¤u flehir merkezine inerek; tarihi Belediye binas›n›n arkas›ndaki “Orhan Gazi Camii ve “Ulucami”yi ziyaret ettikten sonra art›k gönlünüzce gezebilir, al›flveriflinizi yapabilirsiniz. ‹sterseniz Koza Han'a, Emir Han'a, Pirinç Han'a ya da eski Arkeoloji Orhan Hamam› Müzesinde olan Aynal› Çarbir büst. fl›'ya gidebilirsiniz. ‹sterseniz kuyumcular›n, gümüflçülerin, mobilyac›lar›n, yorganc›lar›n,

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Ulu Cami Ziyaretçileri

çeyizcilerin, havlucular›n, iplikçilerin bulundu¤u Bedesten ve Uzun Çarfl›'ya gidip ihtiyac›n›z› karfl›layabilirsiniz. Ac›kt›ysanız ve can›n›z ›zgara çektiyse Çiçek Izgara'ya, ‹skender istiyorsan›z Tayyare Kültür Merkezi'nin yan›ndaki ‹skender Kebapç›s›'na, fast food türü yiyecek isterseniz Zafer Plaza'ya, can›n›z köfte çektiyse ve orijinal yerinden yemek istiyorsan›z ‹vaz Pafla Kap›s›'n›n hemen giriflinde yer alan “Üç Köfte Lokantas›”na gidebilirsiniz. Gösteriflsiz bir yer ama tavsiye ederiz. Köftenin d›fl›nda mutlaka sütlü Kemalpafla tatl›s›nı yemeyi ihmal etmeyiniz. Bak›rc›-

Orhan Cami

2 4

lar Çarfl›s›'na girdikten sonra sa¤ tarafta kalan Akay Lokantas›'nda Tatar usulü orijinal mant› ve çi¤ börek ya da Gürsulu ‹dris, Küçüksaray veya Hac›o¤lu'nda “Kayhan Usulü Pideli Köfte” yiyebilirsiniz. Yemek sonras› eski tarihi Belediye binas›n›n sa¤ taraf›nda bulunan Köylü Pazar›'n›n köflesindeki Âflıklar Kahvesi'nde nefis bir çay içerek mola verebilirsiniz. Çay içerken birkaç âfl›ktan ba¤lama eflli¤inde türkü dinleyebilirsiniz veya Atatürk Caddesi’ne ç›karak Zafer Plaza taraf›nda yolun karfl› s›ras›ndaki Büyükflehir Belediyesi'nin restore etti¤i tarihi Balibey Han'›nda yorgunluk kahvesi içerek gezinize nokta koyabilirsiniz. E¤er gece e¤lenmek istiyorsan›z Çekirge, Alt›parmak caddeleri üzerinde, Kültürpark içinde yer alan

Kapal› Çarfl›ya Giden Yol

e¤lence mekânlar›na u¤rayabilirsiniz. Akflam fas›l müzi¤i dinleyerek veya müzi¤e bizzat efllik ederek e¤lenmek, bal›k yemek istiyorsan›z flüphesiz en güzel mekân Arap fiükrü Soka¤›'ndaki restoranlar olacakt›r.

Arap fiükrü’de E¤lence Ft: B. Güleç

2 5

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

III. ALTERNAT‹F GEZ‹

Cumal›k›z›k Saitabat fielalesi Kültür - Botanik ve Zoopark Yaflayan Osmanl› Köyü:

CUMALIKIZIK Bursa’n›n do¤usunda Ankara yolu üzerinde Bursa’ya 10 km. mesafede, Uluda¤’›n yamaçlar›nda befl k›z›kl› köyden biridir ve Osmanl› dönemi konut dokusunu günümüze kadar koruyan nadir köylerden olan 700 y›ll›k tarihi Cumal›k›z›k Köyü, Osmanl› dönemi k›rsal mimarisinin önemli örneklerinden biri olarak, halen geleneksel yaflam biçimini korur.

Köyde bulunan evlerin birer odasının restore edilerek ev pansiyonuna çevrilmesi çal›flmalar› devam etmektedir. Cumal›k›z›k evleri, Osmanl› Türk mimarisinin özelliklerini tafl›r. Genellikle iki ya da üç katl› olan evlere sokaktan iki kanatl› ahflap kap›yla avludan geçilerek girilir. Avlunun zemini toprak veya tafltan yap›lıd›r. Alçak tavanl› ara kat evin k›fll›k bölümünü oluflturur. Evlerin zemin katlar›na ahflap hat›ll› geleneksel tafl malzeme, üst katlar›na ise ahflap çatk› aras›nda kerpiç malzeme, çat›da ise alaturka kiremit kapl› k›rma çat›l› ahflap malzeme hâkimdir. Duvarlar› genellikle sar›, mavi, beyaz, mor ve yeflil renktedir. Bursa'ya

Cumal›k›z›k Köy Meydan›

Cumal›k›z›k’ta Do¤al Ürünler. Ft: A. Yedikardefl

20 dakika mesafedeki 700 y›ll›k Osmanl› köyü olan Cumal›k›z›k'ta kahvalt› yapman›z› tavsiye ederiz. Bol bol foto¤rafl›k malzeme ile dönece¤iniz Cumal›k›z›k'a otobüs veya minibüsle gidebilirsiniz. Cumal›k›z›k’ta her y›l haziran ay›n›n 3. haftas› “Ahududu fienlikleri” düzenlenmektedir.

k›z›k’ta Cumal› isteyenler, k a m konakla r Konak la Bulan 2 48 69 7 0224. 3 ansiyon ler. ir oncuk P Mavi B 55’da kalabil 09 3 7 3 .

4 022

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

SA‹TABAT fiELALES‹ Bursa'dan 12 km. uzakl›kta yer alan Saitabat, yemyeflil çimenler ve ç›nar a¤açlar›yla çevrili bir alandır. Uluda¤ eteklerindeki flelalenin akt›¤› kanyon, do¤a sporlar› ile u¤raflanlar›n buluflma noktas›dır. Odun ateflinde, kiremitte tereya¤› ile piflirilen alabal›klar›yla meflhur olan flelalenin çevresinde piknik alanlar› bulunur.

2 6

kezinden 12 kilometre uzakl›kta, do¤all›¤›ndan hiçbir fley kaybetmemifl baflka bir güzellikle sizi a¤›rlayacak olan Misi Köyü, asma yapra¤›, misket üzümü ve flarab› ile çok ünlüdür. Bugün Gümüfltepe Mahallesi ad›yla Nilüfer Belediyesi’ne ba¤lanan Misi Köyü çok eski bir yerleflim yeri oldu¤u gibi, H›ristiyanlar için de önemli bir bölgedir. M.S.183 y›l›nda Alex adl› bir keflifl, seksen befl kiflilik maiyetiyle H›ristiyanlar›n öncüleri olarak ‹nkaya ve Misi köylerine yerlefltikleri, “konsül”ün toplanarak ‹ncil tart›flmas› yap›ld›¤› tarihi kay›tlarda mevcuttur; bugün kal›nt›lar›na rastlan›lan manast›r civar›nda ‹ncil’in bir nüshas›n›n gömülü oldu¤una inan›l›r.

Bursa Yeflilinin Minyatürü:

BOTAN‹K PARKI

Saitabat fielalesi

Safl›¤›n ve Yeflilli¤in Adresi:

M‹S‹ KÖYÜ (GÜMÜfiTEPE)

Botanik Park›

Misi Köyü’nün Tarihi Evleri

Bursa’da yeflil kuflak kapsam›nda, kente bol oksijen, yeni dinlenme ve sa¤l›kl› spor alanlar› kazand›rmak amac›yla 1998 y›l›nda hizmete aç›lan So¤anl› Botanik Park›; 400.000 m2’lik alan›nda, 150 türden 8000 a¤aç, 76 türden 100.000 çal›, 20 türden 50.000 yer örtücü ve 27 türden 6000 gül ile Bursa Ovas›'n› korumakla birlikte, bitkisel araflt›rma ve bilimsel çal›flmalara da aç›k bir parkt›r. Ziyaretçilerine sa¤l›kl› yaflam için spor yapma imkân› da sunulan parkta 12 kilometrelik do¤al yürüyüfl yollar›, do¤al koflu yolu, 1 kilometrelik so¤uk asfalt kaplamal› bisiklet yolu ve göletler bulunur. Botanik Park›'nda 17. 18. ve 19. yüzy›llara ait bazı ünlü eski Bursa evlerinin benzerleri de infla edilmifltir.

Do¤anc› Baraj›'ndan sonra görece¤iniz Orhaneli-Bursa Yolu üzerinde eski bir Rum Köyü olan, üzümü ve flarab› ile ünlü Misi köyü, Uluda¤'›n güneyindeki da¤l›k ve ormanl›k bölgede yer alan tarihi bir köydür. Tarihi çok eskilere dayanan Gümüfltepe (Misi) köyünün ilk ad›n›n Mysia oldu¤u san›l›yor. Bursa'n›n mer-

2 7

Bursa Hayvanat Bahçesi:

BURSA ZOO PARK 1998'de hizmete aç›lan Bursa Zoo Park’ta, y›lan, timsah, iguana, pelikan, ördek, flamingo, deve kuflu, kartal, atmaca, flahin, akbaba, kelaynak gibi y›rt›c› kufllar; ay›, kurt, yaban domuzu, deve, geyik, ceylan, leopar, lama,

Bursa'n›n Oksijen Deposu

KÜLTÜRPARK Bursa kent merkezinin “Oksijen Deposu” olarak bilinen “Kültürpark”, Osmangazi merkez ilçesi s›n›rlar› içinde, Çekirge Caddesi ile Bursa-‹zmir Yolu, Stadyum ve Yeni Kapl›ca Caddeleri aras›nda kalan genifl bir bölgeyi kapsar.

Arkeoloji Müzesi ile festivallerin yap›ld›¤› Aç›khava Tiyatrosu'nun yer ald›¤› Reflat Oyal Kültürpark›, kentin merkezinde, çay molas›

Kültür Park Ft: N. Kabal

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

yaban efle¤i, arslan, maymun, tavus kuflu gibi hayvanlar; köy tarz›nda düzenlenen binalarda da çeflitli kümes hayvanlar›; sülün, güvercin, papa¤an gibi kufllarla inek, koyun ve keçi gibi evcil hayvanlar bulunur. Hayvanat Bahçesi'nde eski köy evleriyle köy yaflant›s›n›n canland›rmas› da yap›lmaktad›r.

verece¤iniz, yürüyüfl ve spor yapabilece¤iniz, göl k›y›s›nda romantik anlar yaflayabilece¤iniz, yaz›n çocuklar›n›zla ailece hofl vakit geçirebilece¤iniz, ç›nar, kestane a¤açlar› ile bezeli yemyeflil bir parkt›r.

Bursa'n›n en büyük dinlenme yeri olan park içinde; sandalla gezilen bir göl alan›, çevresinde çay bahçeleri, lokantalar, barlar, Lunapark bulunur. Park içindeki Aç›khava Tiyatrosu'nda 1963'ten bu yana Bursa Festivali ile Alt›n Karagöz Halk Danslar› Yar›flmas› düzenlenmektedir.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

IV. ALTERNAT‹F GEZ‹

Olimpos’tan Uluda¤’a Uluda¤, 2.543 metre yüksekli¤i ile kuzey-bat› Anadolu'nun en yüksek zirvesini oluflturur. Bu yönü ile amatör da¤c›lar›n ve do¤a yürüyüflü yapanlar›n u¤rak yeridir. Ola¤anüstü do¤al yap›s›, flora ve faunas›n›n zenginli¤i ile bilinen Uluda¤ Milli Park›'nda 2'si kampl› olmak üzere 4 adet kullan›m alan› mevcuttur. Bunlar; Sar›alan, Çobankaya, Kirazl›yayla ve Karabelen kamp ve günübirlik kullan›m alanlar›d›r.

Uluda¤'da kayak sporu ve turizme yönelik 17 adet turistik tesis de mevcuttur. Ayr›ca çeflitli kamu kurumlar›na ait 16 adet tesis bulunur.

Uluda¤'a sabahları taksi-dolmufllara binerek karayolu ile ç›kabilirsiniz. Dönüflünüzü teleferik ile yapabilirsiniz. Ya da teleferik ile Uluda¤'a ç›k›p, taksi dolmufllarla karayolundan dönüfl yapabilirsiniz.

Uluda¤ Oteller Bölgesi

2 8

Dönüfl yolunuz üzerinde bulunan ‹nkaya An›t A¤ac›'nda bir kahve-çay molas› vermek üzere inebilir ve daha sonra bir baflka dolmuflla Çekirge'ye ulaflabilirsiniz.

Otelinizde dinlendikten sonra yapaca¤›n›z bir hamam (kapl›ca) sefas› bütün yorgunlu¤unuzu üzerinizden atacakt›r.

TELEFER‹K’LE ULUDA⁄’A Uluda¤, sadece Bursa'n›n de¤il tüm Türkiye'nin önemli turizm, kayak ve e¤lence merkezlerinden biridir. Özellikle k›fl turizmi aç›s›ndan oldukça hareketli olan Uluda¤'›, vaktiniz varsa görmenizi, bir gününüzü ay›rman›z› tavsiye ediyoruz.

Bursa'ya gelmiflken Uluda¤'› görmeden gitmek ve Teleferik'e binmemek büyük bir kay›p. Hele hava aç›ksa, teleferik yolculu¤u oldukça keyifli olur. fiehriyle, ovas›yla bütün Bursa'y› ayn› anda görebilir, foto¤raflayabilirsiniz. Kimi zaman çam ve kestane a¤açlar›n› yalayarak kimi zaman da “Kaynana Çukuru” gibi derin uçurumlar› geçerek Uluda¤'a ulaflabilirsiniz. Bu arada her direk geçiflinde teleferi¤in biraz salland›¤›n› hat›rlatal›m ki bu sizi korkutmas›n.

2 9

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Hatlar› yenilenen ve modern hale getirilen Teleferi¤in ilk dura¤› Kad›yayla'd›r. Buras› 1.200 metre yükseklikte bir yayla… Piknik için ya da ata binmek veya çeflitli flifal› otlar toplamak için arzu ederseniz burada mola verebilirsiniz. Bu yaylaya ancak teleferikle ya da t›rmanarak ulaflabilirsiniz; karayolu yok.

yudumlayabilirsiniz. Ya da kar tutmuflsa oteller bölgesinden kiralayaca¤›n›z kayak tak›mlar›yla Uluda¤'›n keyfini kayarak ç›karabilirsiniz.

Daha çok trekkingcilerin yürüyüfl parkuru olarak tercih ettikleri Kad›yayla'dan sonra ikinci ve son durak ise 1.600 metre yüksekli¤indeki Sar›alan'd›r.

mantik ve keyifli bir yolculuk yapmay› ve Çobankaya'ya ulaflt›¤›n›zda ovadan Uluda¤'›n en yüksek yeri olan Bakacak mevkiinde yorgunluk çay› içmeyi sak›n

De¤ifliklik olsun isterseniz e¤er; Sar›alan'dan iki kiflilik telesiyejlere binerek biraz daha ilerideki Çobankaya Yaylas›'na ulaflabilirsiniz. Bu küçük teleferiklerle ro-

Taksi dolmufllarla da gidebilece¤iniz Sar›alan'da “kendi piflir, kendin ye” restoranlar›nda keyifli bir gün geçirebilirsiniz. Özellikle Palab›y›k lâkapl› Cemâl Amca'n›n yerini tavsiye ederiz.

E¤er hava kapal› veya ya¤murlu ise topraktan f›flk›ran o tertemiz oksijeni içinize çekerek çay›n›z›

unutmay›n. Hava aç›ksa Marmara Denizi'ni hatta ‹stanbul'un siluetini dahi bu tepeden görebilirsiniz.

Tabii ki k›fl mevsimindeyseniz, kayaklar›n›z da yan›n›zda ise kaymay› asla unutmay›n›z.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

V. ALTERNAT‹F GEZ‹

Karayolu ile Uluda¤ Gezisi ‹NKAYA ÇINARI VE KÖYÜ Uluda¤'a teleferi¤in d›fl›nda karayolu ile kendi araban›zla ç›kmay› düflünüyorsan›z, sabahleyin aç karn›na kahvalt›y› planlayarak hareket etmenizi tavsiye ederiz.

Tabii ki k›fl mevsiminde kendi arac›n›zdan ziyade taksi-dolmufllar› tercih etmeniz daha sa¤l›kl› olur. Karayolunda ilk dura¤›n›z ‹nkaya Köyü olacakt›r. Sabahleyin karayolu ile kentin bat› ucunda, Çekirge yolu üzerinden Uluda¤'a ç›karken 3 km. uzakl›kta ‹nkaya Köyü'nde, 600 y›ll›k tarihi ‹nkaya Ç›nar a¤ac›n›n gölgesinde, tamamen köylülerin en güzel ürünlerinin yer ald›¤› nefis bir kahvalt› yapabilirsiniz. Ulu-

Tarihi Misi Köyü Foto¤raf: Nilay Kabal

As›rl›k Tarihi ‹nkaya Ç›nar›

3 0

da¤'dan dönüflte ise çap› 3, yüksekli¤i ise 35 metre olan bu an›t a¤ac›n gölgesinde yorgunluk çay› içebilirsiniz. Kirazl›yayla'ya ulafl›ncaya kadar sa¤l› sollu birçok et ve mangal restoran› göreceksiniz. Onun öncesinde hemen yolun kenar›nda özellikle k›fl aylar›nda geyiklerin toplanarak koruma alt›na al›nd›¤› “Geyik Çiftli¤i” ilginizi çekecektir. Geyik Çiftli¤i’nden sonra Uluda¤ Milli Park s›n›rlar›na da girmifl oluyorsunuz. Kirazl›yayla iflte bu noktadan bafllayarak Sar›alan (Oteller) bölgesine kadar ulafl›yor. Karayolu ile Uluda¤'a ç›karken Kirazl›yayla mevkiinde yol ikiye ayr›l›r. Birinci yol sizi Sar›alan'a götürürken ikinci yol da sizi So¤ukp›nar köyüne götürür. Köyün yak›n›nda “Aras fielalesi”ne de u¤rayabilirsiniz. Bu köyden Keles'e, Keles'ten de Yörük flenliklerinin yap›ld›¤› Kocayayla'ya ya da ‹negöl'e kadar gidebilirsiniz. Tabii ki alt›n›zda iyi bir cip olmal›. fiüphesiz yol boyunca bol bol foto¤raf malzemesi toplayacaks›n›z. Tabii burada yeri gelmiflken bir baflka alternatif yoldan bahsetmekte fayda var. Dönüfl yolculu¤unu So¤ukp›nar'a dönmeyip Do¤anc› Baraj› üzerinden yapabilirsiniz. Baraj sonras› tarihi Misi Köyü’nü ziyaret edebilirsiniz.

3 1

VI. ALTERNAT‹F GEZ‹

ULUDA⁄ YÖRÜK KÖYLER‹ GEZ‹S‹ Uluda¤, sadece k›fl turizmine de¤il, daha farkl› bir turizm etkinli¤ine de ev sahipli¤i yapar. Yaz aylar›nda vaktiniz varsa, Uluda¤'›n eteklerindeki tarihe tan›kl›k eden ve as›rlard›r geleneklerin yaflat›ld›¤› Yörük ve Türkmen köylerini görmenizi tavsiye ederiz. Tertemiz, bozulmam›fl harika bir tabiat sizi bekliyor. ‹nan›n bu köylere yapt›¤›n›z ziyaretten hiç piflman olmayacaks›n›z. As›rlard›r kullan›lagelen ahflap evleri, oldukça ilkel bir aletle yap›lan bel kuflaklar›n›n nas›l yap›ld›¤›n› hayretle göreceksiniz. Bir as›r önce yerleflik hayata geçen Yörüklerin geleneksel yaflant›lar›na tan›kl›k edeceksiniz. Köylerde; Anadoluda kullan›lan iki tekerlekli ka¤n› arabalar› ile karasaban›n kullan›ld›¤›na flahit olacaks›n›z. Seferi›fl›klar köyünde, dervifllerin türbelerini ve Bizans kal›nt›lar›n› göreceksiniz.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

geçip gittikleri bir yer olarak betimlenmifltir. Oysa Uluda¤'›n bir de görünmeyen yüzü vard›r.

Uluda¤'›n bu görünmeyen arka yüzü, Yörük köyleriyle bir kültür atlas›d›r. Belki de bu nedenle, geçmiflte Türkiye'ye gelen hemen her gezgin Uluda¤'a ç›k›p, Uluda¤ Yörükleri’nin ilginç yaflamlar›ndan kesitler aktarm›fllard›r. Neredeyse hemen her hafta,

Yörük Kad›nlar› Ocak Bafl›nda

Uluda¤ Yörükleri’nin tüm özelliklerini, kültürlerini en ayr›nt›l› bir flekilde bilen fiinasi ve U¤ur Çelikol taraf›ndan Uluda¤'›n arka yüzündeki Yörük köylerini görmek için geziler düzenlenir.

Yörükler

ULUDA⁄’IN ARKA YÜZÜ Teleferikten Bursa Manzaras›

Belle¤imizde Uluda¤; her zaman karl› da¤lar› ve zenginlerin k›fl›n kayak yapmak için günübirlik

Seferi›fl›klar Köyü

Gerçek Türkmen ve Yörükleri görmek için ise, da¤›n öbür yakas›na geçmek gerekir. Da¤›n güneyindeki genifl vadide s›ralanm›fl köyler, Da¤dibi köyleri olarak an›l›rlar. Epçeler, Da¤dibi, Afla¤›deliler, Yukar›deliler, P›narc›k, Kozbudaklar, Güneybudaklar, Çaybafl›, Güneybay›r›, fieytanbudaklar köylerinin tümü Türkmen köyüdür.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

VII. ALTERNAT‹F GEZ‹

DO⁄A YÜRÜYÜfi PARKURLARI Bursa, k›fl ve do¤a sporlar› ile avc›l›k aç›s›ndan oldukça uygun bir kenttir. Do¤ay› seviyorsan›z, afla¤›daki güzergâhlardan birini seçerek do¤a yürüyüflü yapabilir, bol bol foto¤raf çekebilir, gezerken avc›l›k hobinizi de¤erlendirebilirsiniz. Uluda¤ bölgesi yaz ve k›fl döneminde do¤a yürüyüflüne elveriflli olup, tercih edilen alt› parkur belirlenmifltir.

3 2

Do¤ader (0224 222 96 01) ve Zirve Da¤c›l›k (0532 246 26 92)’den yard›m talep edebilirsiniz.

Oteller Bölgesi

CENNET KAYA BÖLGES‹ Bafllang›ç noktas› rak›m› 1865 metre olan 2 km.lik parkur üzerinde kuzey yamaçtan Gemlik Körfezi'nin, güney yamaçtan ise tüm da¤ köylerinin manzaras› eflli¤inde, do¤a yürüyüflü yapabilirsiniz.

3 3

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Oteller Bölgesi

Oteller Bölgesi

SARIALAN - ÇOBANKAYA PARKURU

Z‹RVE TEPES‹ PARKURU

Bafllang›ç ve bitifl noktas› rak›mlar› 1850 metre ve 1750 metre yükseklikte son bulan 5200 metre mesafedeki bu parkurda, yol boyunca p›r›l p›r›l akan dereler ve yemyeflil a¤açlar eflli¤inde keyifli bir yürüyüfl yapabilirsiniz.

Oteller Bölgesi

SOFTABO⁄AN fiELALES‹ PARKURU

Bir yanda denizin, öte yanda Apollon Gölü’nün doyumsuz panoramas› eflli¤inde Uluda¤ ve yöresinde do¤a ve bitki örtüsünün ola¤anüstü görüntülerini görmek istiyorsan›z, 7615 metre mesafeye sahip Oteller Bölgesi ile Zirve Tepesi aras›ndaki parkuru tavsiye ederiz. T›rmanaca¤›n›z zirvenin yüksekli¤i 2487 metredir.

Wolfram-Madenler Bölgesi

GÖLLER YÖRES‹ PARKURU Mesafesi 6000 metre, bafllang›ç noktas› rak›m› ise 1800 metre olan bu orman parkurunda Uluda¤'›n dere, gölet ve taraçalar halinde afla¤›ya inen flelalesi bulunur. Su sesleri ve eflsiz manzaralar›n rehberli¤inde Bursa Ovas›'n›n muhteflem panoramas› ile do¤a yürüyüflünü sonuçland›rabilirsiniz.

BA⁄LI KÖYÜ PARKURU 7500 metre mesafeye sahip olan ve 1865 metre yükseklikten bafllayan inifl parkurunda zirveden afla¤›ya do¤ru inerken as›rlard›r geleneklerin devam ettirildi¤i da¤ köylerinde Türkmen ve Yörüklerin konukseverli¤ine ve zengin kültürüne hayranl›kla tan›k olabilirsiniz.

2300 metrelik rak›mda da¤ manzaralar›n›n eflli¤inde sadece Uluda¤'a has kelebek cinslerini, da¤ çiçeklerini gözlemlemenin ayr›cal›¤›n› yaflamak ve Kara Göl, Aynal› Göl, Kilimli Göl, Buzlu Göl gibi buzul göllerinin muhteflem atmosferini hissetmek istiyorsan›z ve bünyeniz sa¤lamsa 9800 metre uzunlu¤undaki Madenler Bölgesi ile Göller Yöresi aras›ndaki parkurda yürüyüfl yapabilirsiniz.

ORHANEL‹ KANYONU Bir di¤er tavsiye edebilece¤imiz yürüyüfl parkuru Orhaneli Sada¤› Kanyonu’dur.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

ULUDA⁄’DAK‹ KAYAK P‹STLER‹ Otel Kartanesi teleskisiyle 610 metre yüksekteki ara istasyonuna ç›k›labilmektedir. Tesiste, Gençlik ve Spor ‹l Müdürlü¤ü’nden al›nan ve 1350 metre uzunlu¤uyla en uzun iki liftten biri olan telesiyejden faydalanabilirsiniz. Ç›k›lan pist bafllang›çta dik, daha sonra yumuflak bir e¤im al›yor. ‹yi derecede kayanlara göredir. Otel bünyesinde yeni ve orta düzey kayakç›lar için 3 adet teleski hizmet veriyor. Yeni bafllayacaksan›z, otel bünyesindeki kayak okulundan k›sa süreli kayak e¤itimi alarak kayman›z mümkün.

Otel Beceren Teleski 630 metre, orta zorluk derecesindedir. Uluda¤'›n en kalabal›k liftlerinden biri olan Beceren'de; çok h›zl› ç›k›fl sa¤layan lift, yan yana çift teleskiden olufluyor. Biri afla¤› inmek, di¤eriyse a¤açlar›n aras›ndan sol tarafa do¤ru uzan›p Kervansaray'›n pistine kat›lmak üzere iki pist seçene¤i sunuyor. Her iki pist de afla¤›da birleflip Beceren Cafe'nin büyük pistine kar›fl›yor.

Hotel Grand Yaz›c› Teleski 670 metredir. Beceren Teleski ile ayn› yerde bafllayan ve ayn› yerde biten lift de uzun kuyruklar olabiliyor. Fakat bu liftle iki pistte kayma imkân›n›z var. Biri afla¤› inerken, di¤eri sa¤ tarafa yöneliyor. ‹kisi de Beceren Cafe'nin önündeki pistte birlefliyor.

Hotel Kervansaray Telesiyeji 740 metre olup, orta zorluk derecesindedir. Bu liftle kullan›labilen pistin en h›zl› telesiyeji dir. Belvü Kafeterya'ya ç›kan liftle, Beceren Cafe önündeki pistler kullan›l›yor.

A¤ao¤lu Telesiyeji 510 metredir.

Liftin hemen yan›ndan inen pistte oldukça dik bir e¤im var oldu-

3 4

¤undan, kalabal›k oldu¤u için zemin, iyi kayanlar için müsaittir.

Sol taraftan inen pist ise orta derece kayanlara göredir. "Cennet" olarak adland›r›lan pist orta ve alt› seviye için uygundur. Garan Telesiyeji dik bir e¤ime sahiptir, fakat genifl bir alanda kay›ld›¤› için zorluk derecesi azalan bir pisttir. Garan Teleski ise iyi kayanlar için uygundur. Bu lift de Fatin Tepe'ye ç›k›yor. Liftin yan›ndan inen dik ve engebeli pist ustalar içindir Hotel Ergün teleski 600 metre uzunlu¤undad›r. Fatin Tepe'ye iflleyen liftin ç›k›fl› rahat ve h›zld›r. Bu liftle kullanabilece¤iniz üç pist seçene¤iniz var. Liftin hemen yan›ndan inen pist oldukça dik, engebeli ve zordur. Di¤er iki pist için, liftten ç›k›nca karfl›ya geçilmesi gerekiyor. Buradan Gençlik ve Spor Müdürlü¤ü tesislerinin yan›ndaki pistlere ulafl›labiliyor.

Alkoçlar Otel’de yer alan Osman Yüce pisti zor bir pist olup, Cennetkaya pisti, kolay pistlerindendir.

Fahri Otel’deki Telesiyejin uzunlu¤u ise 750 metredir ve orta zorluk derecesindedir.

3 5

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Teleski-Telesijej

Pist

Uzunlu¤u ve Zorlu¤u

Beden terbiyesi Kuflakl›kaya grand Tutyeli Belvü Yaz›c› teleski Garan teleski Alkoçlar Karkay telesiyej A¤ao¤lu Yaz›c› telesiyej Beceren teleski Kervansaray telesiyej Fahri telesiyej Karakuvvetleri telesiyej Wolfram Detachable Lift Baia Teleski Karinna Teleski Mand›ra Teleski K›rkgözler Teleski

Beden terbiyesi kuflakl› Kuflakl› Grandyaz›c› tutyeli Belvü ‹talyan yokuflu Garan Ergün Karkay Osman Yüce pisti Yaz›c› pisti Beceren pisti Kervansaray pisti Fahri Özel Maden Baia Karinna Mand›ra K›rkgözler

2750 m 3000 m 2750 m 900 m 650 m 1300 m 800 m 700 m 650 m 1175 m 900 m 1100 m 1100 m 1100 m 1989 m 500 m 500 m 500 m 500 m

ORTA ZOR ORTA KOLAY ORTA ORTA ORTA KOLAY ORTA KOLAY KOLAY ORTA ORTA ORTA ZOR KOLAY KOLAY KOLAY KOLAY

ULUDA⁄’IN Z‹RVELER‹ Uluda¤ tepe Çifte senaber tepe Karatafl tepe Zirve tepe

2543 2524 2486 2485

mt. mt. mt. mt.

Rasatdüzü tepe Kuflakl›kaya tepe Paflaçay›r tepe Fatin tepe Cennetkaya tepe

2480 2232 2099 2045 1990

mt. mt. mt. mt. mt.

ULUDA⁄’A ULAfiIM Bursa'dan karayolu ve teleferikle ulafl›m yap›lmaktad›r.

Minibüsler ile; Sar›alan’dan oteller bölgesine ulafl›m vard›r, mesafe 7 km’dir.

Teleferik ile; toplam dört hat bulunmaktad›r iki hat Bursa-Kad›yayla aras›nda (1235 m) di¤er iki hat Kad›yayla-Sar›alan aras›ndad›r. (1621 m) Önemli Not: Teleferiklerde kayak tak›m› tafl›mak yasakt›r. K›fl aylar›nda günün her saatinde Bursa merkezden minibüs ve taksi bulabilirsiniz. Minibüs ile 1.5 saat sürmektedir. Özel arac›n›z ile gidiyorsan›z arac›n›zda zincir, takoz ve çekme halat› bulundurman›z gerekmektedir, e¤er yoksa yol üzerinden kiralayabilir veya sat›n alabilirsiniz ve en uygun güzergâh Çekirge yoludur.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

VIII. ALTERNAT‹F GEZ‹

Mudanya Si¤i Köy (Kumkaya) Trilye (Zeytinba¤›) Bursa'n›n Liman›

MUDANYA Bursa'ya 20 km. uzakl›ktaki Mudanya, Bursa'n›n en eski liman kentlerinden biridir. Bursa ile Mudanya'n›n kaderleri sanki ortak yaz›lm›flt›r. Her iki kent de, her zaman birbirine muhtaç olmufltur.

Mudanya'n›n kuruluflu ‹.Ö. 8. yüzy›la kadar inmektedir. Eski Mudanya kentinden günümüze fazla bir kal›nt› kalmam›flt›r. fiehrin eski kalesi, Orhan Bey taraf›ndan 1321 y›l›nda ele geçirildikten sonra, bir daha düflman›n eline geçmesin diye y›k›ldı. Ancak gezginlerin ifadesine göre, 19. yüzy›la kadar Mudanya'daki eski kentin kal›nt›lar› bulunuyordu.

Rumlardan kalma mahalleleriyle ve sahilindeki deniz turizmiyle dikkat çeken Mudanya'dan sahil yoluyla bat›ya do¤ru gidilirse, bölgenin en flirin beldelerinden Trilye / Zeytinba¤› ve Si¤i / Kumyaka köylerine gelinir.

Bu iki köy de kiliseleri ve eski evleriyle birçok filmin ve dizinin

Mudanya Tren ‹stasyonu (Montanya Oteli)

3 6

çekildi¤i Bursa'n›n flirin köfleleridir.

S‹⁄‹ KÖY (Kumyaka) Mudanya ilçesi Merkez kasabas›na ba¤l›, ilçenin sayfiye köylerinden biridir. Mudanya ve Zeytinba¤›'n›n ortas›nda, Roma-Bizans döneminden kalma eski bir kenttir. Bizans dönemindeki ad›, Siguino'dur. Luwi diline göre bu kelimenin anlam› 'yar›mada' veya 'bo¤az yeri'dir. Eski bir Rum köyüdür. Köyün, Hagios Taxiarchoi/Archaneloi ad›nda bir kilisesi

Si¤i Köy’de Bir Kilise

vard›r. Kilisenin 19. yüzy›l›n sonlar›nda yap›ld›¤› söylenir.

Ancak kilisenin yap›m›n›n, 780 y›llar›na kadar indi¤ine iliflkin bilgiler de vard›r. Nitekim Texier, 1833 y›lında, burada Hagios Michael ad›na bir baflka kilisenin bulundu¤unu yazar. Köyü terkeden Rumlar›n yerine Girit'in Kan-

3 7

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

diya kasabas›ndan gelen göçmenlerin yerlefltirildi¤i Si¤i sahilinde, bir gezginin ifadesiyle denize naz›r asma a¤açlar›n›n gölgesinde, sessizli¤in sesini dinleyerek çay keyfi yapabilirsiniz.

Mudanya Sahilinin Keflfedilmemifl Cenneti:

TR‹LYE (Zeytinba¤›) Bursa'ya ba¤l› Mudanya sahilinin keflfedilmemifl cennet köflelerinden biri olan Trilye, zeytini ve flarab› ile tan›nan bir kasabad›r.

Oldukça bol bal›k ç›kart›lan kasabada Rumlardan kalma 7 kilise ve 3 ayazma bulunur.

Sütunlar› ‹skenderiye'den getirilen Panagia Pantobalissa adl› "kemerli kilise"nin dünyada duvar›na resim yap›lan ilk kilise oldu¤u ifade edilir. Kasabadaki Fatih Camii ise eski St. Stephanos Kilisesi'nden çevrilmifltir.

Eskiden bölgenin en kalabal›k yeri olan Trilye'den, yüzy›l önce

Trilye Liman›ndan Görünüm

Trilye (Zeytinba¤›) Evleri

Avrupa'ya flarap ve zeytinya¤› ihraç edilirmifl. Kasabadaki en önemli bina 1907 y›l›nda “Papaz Okulu” olarak yap›lan ve Taflmektep ad›ndaki büyük binad›r.

Bursa'da en iyi bal›¤›n Trilye'de yendi¤ini, zeytinya¤›n›n has›n›n burada bulundu¤unu unutmay›n.

Dönüflte vaktiniz kal›rsa ve mevsim yazsa, Karacabey yoluna sapabilirsiniz. Yol üzerindeki Eflkel'de denize girebilirsiniz. Ya da ‹zmir yoluna ç›k›p Bursa istikametinde ilerlerken sa¤ taraftaki yol ayr›m›ndan Apolyont (Uluabat) Köyü'ne ulaflabilirsiniz. ye’de 0 l Tril Hote 563 22 2 .

4 2 2 n’da 0 nsiyo a Pa 26 08 n o r Sava 24. 563 de 02 Otel’ utik 0 33 B r a Ç›n 4. 563 2 iniz.

022 ayabilirs kl kona

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

IX. ALTERNAT‹F GEZ‹

Apolyont (Uluabat) Gölü - Gölyaz› Köyü Iss›z Han Yörük Köyleri ULUABAT (Apolyont) GÖLÜ ve GÖLÜN SIRLARI

3 8

d›r. Üst örtüsü tamamen çökmüfltür. Kaynaklara göre 7-8 kefliflin yaflad›¤› bu kilise, Aziz Konstantinos'a adand›¤› için adaya “Konstantinos” da denilmektedir. Uluabat Gölü'nün bal›klar› oldukça ünlü olup; turna, kefal, sazan bal›¤›, gölden en çok ç›kar›lan bal›klard›r. Ancak, göle akan derelerin kirlenmesi nedeniyle, Apolyont'un o ünlü yay›n bal›¤› art›k yok denecek kadar azalm›flt›r. 1998 y›l› “RAMSAR Uluslararas› Su Kufllar› Bak›m›dan Önemli Sulak Alanlar Sözleflmesi” kapsam›nda Uluabat Gölü koruma alt›na al›nm›flt›r.

Bal›kç› Kad›nlar›n Köyü:

Uluabat Gölünden Bir Köfle

Uluabat Gölü, Bursa ile Karacabey aras›nda, Bursa-‹zmir yolunun 5 km. güneyinde, Bursa'ya 30 km. uzakl›ktad›r. Göle gitmek için, Bursa'dan kalkan köy minibüsleri veya Belediye otobüslerine binmek gerekiyor. Ya da her yar›m saatte, Bursa'dan ‹zmir yönüne giden otobüslerden birine binip, Gölyaz› kavfla¤›na inilebilir; k›sa bir yürüyüfl ile göle ulaflabilirsiniz. Böylece zeytin a¤açlar› aras›nda, k›vr›larak giden yoldan yürüyerek köye yaklafl›rken, uzaktan Uluabat Gölü'nü de¤iflik aç›lardan görme imkân›n›z olur. Gölün üzerindeki alt›n sar›s› renk, sanki içinde bir hazine saklarcas›na insan› kendisine çeker. Yolun 3 kilometresinin antik kal›nt›lar aras›ndan geçti¤ini de hat›rlatal›m.

Gölyaz› çevresinde gezerken, adan›n dört bir yan›n›n kay›klarla dolu oldu¤unu görürsünüz.

Neredeyse, kay›klardan sahil görünmez. Uluabat gölündeki adalardan en büyü¤ü olan Nailbey Adas›'nda bulunan manast›r, Bursa ve çevresinde, günümüze kadar gelebilen en eski manast›rlardan biridir. 825 y›l›ndan önce yap›ld›¤› tahmin edilen bu yap›, birçok kez onar›lm›fl olmas›na karfl›n bugün oldukça bak›ms›z-

GÖLYAZI KÖYÜ

Gölyaz› Köyü

Bursa s›n›rlar› içinde, do¤a ile tarihin bir arada bulundu¤u eflsiz bir güzellik de Uluabat Gölü k›y›s›ndaki Gölyaz› Köyü'dür. ‹lkbaharda yükselen sular nedeniyle su içinde kalan a¤açlar, yine bu sularda sevgi dolu bir melodi gibi süzülen ördekler, Arnavut kald›r›ml› dar sokaklar; antik ça¤da Apolyont olarak bilinen bu köyün güzelliklerinden yaln›zca birkaç›d›r. Tümüyle S‹T alan› olan bölge, özellikle Apollon Tap›na¤› ve kilisesi ile dikkati çeker. Sabahleyin gölde kay›klarla bal›k avlayan kad›nlar› görürseniz flafl›rmay›n. Çünkü bu köyde kad›nlar da erkekleriyle birlikte bal›k av›na ç›kar. Kad›nlar bal›klar› ay›klayıp efllerine teslim ederek evin yolunu tutarken, erkekler de göl k›y›s›nda kurulan mezat yerinde bal›klar› satar.

3 9

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

ESK‹KARAA⁄AÇ KÖYÜ VE LEYLEKLER Bursa-Karacabey karayoluna 3 km. uzakl›kta bulunan ve Balkan göçmenlerinin yaflad›¤› Eskikaraa¤aç Köyü'nde Mikhael Archangelos ad›n› tafl›yan bir kilise kal›nt›s› ile kale bulunur. Uluabat Gölü'nün kuzey k›y›s›nda yer alan tarihi Eskikaraa¤aç Köyü'nde her y›l 12-14 May›s tarihleri aras›nda Leylek fienli¤i yapılır.

GÖL ÇEVRES‹NDEK‹ D‹⁄ER MEKANLAR Göl alan›ndaki do¤al güzellikler göl ve köylerle s›n›rl› de¤ildir.

Göl çevresinde yapaca¤›n›z gezintilerle k›sa sürede de¤iflen foto¤rafl›k manzaralarla karfl›laflabilir, buradaki do¤al bitki örtüsünün gölden tepelere kadar flafl›rt›c› de¤iflimini gözlemleyebilirsiniz. Gölyaz› Köyünün nilüferleri, Akçalar köyünün so¤anlar›, Fad›ll› köyünün zengin meyve bahçeleri ve Akçap›narOnaç köylerinin erguvan ve defneleri aras›nda sa¤l›kl› yürüyüfl yapabilirsiniz. Gölü kufl bak›fl› görmek için Dorak Köyü'ne hakim tepesine ç›kabilirsiniz. Gölün bat› k›y›s›ndaki Akçalar bel-

Karaa¤aç’›n Leylekleri

desinin 3 km. do¤usunda yer alan Aktoprakl›k Höyü¤ü'nü, Akçap›nar Köy Kilisesi ile Ayvaini Ma¤aras›'n› ziyaret edebilirsiniz.

Ayr›ca Apolyont’un güney yakas›ndaki yörük köylerini gezebilirsiniz. Çeki, Bostandere, Gölbafl›, Kuruçeflme ve Sarn›ç köylerinde bahar mevsiminde yörük flenlikleri düzenlenmektedir.

ISSIZ HAN Uluabat'›n 5 km. do¤usunda, Kufl Cenneti’nin hemen yak›n›nda, Uluabat gölü k›y›s›ndaki, as›rlarca ‹pek Yolu yolcular›na hizmet eden Iss›z Han; 1394 y›l›nda Tanr› misafiri konuklar› a¤›rlamak amac›yla yapt›r›lm›flt›r.

Nitekim kap›s›n›n üzerinde, “Yolcular için paras›z yiyecek, içecek ve yatacak yeri olarak hizmet verildi¤i” yaz›l›dır. ‹lk Osmanl› devri yap›lar› içinde en özgün yap›lardan biri olan Han, son olarak 1956 y›l›nda basit bir onar›mdan geçirilmifltir.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

X. ALTERNAT‹F GEZ‹

‹znik ve ‹znik Gölü Tanr›lar›n Kutsad›¤› fiehir

‹ZN‹K ‹znik kenti Bursa'n›n en önemli turizm merkezlerinden biridir. ‹znik, H›ristiyan dünyas›n›n Do¤u'ya egemen olmas›n› önleyen Anadolu Selçuklu Devleti, (10751097) Bizans ‹mparatorlu¤u (1204-1261) ve Osmanl› Devleti (1331-1335) gibi cihan devletlerine baflkentlik yapm›fl, gizem dolu bir kenttir. ‹ki bin y›ll›k surlar aras›nda s›k›fl›p kalm›fl olan ‹znik kasabas›, ‹znik Gölü'nün do¤usundad›r.

Geçmifli M.Ö. 258 tarihlerine dayanan ‹znik Kalesi’nde 131 burç bulunur. 4970 metre uzunlu¤undaki surlar›n karfl›l›kl› dört görkemli kap›s› vard›r. ‹znik'te iki H›ristiyan Konsülü toplanm›flt›r. ‹lki 325 y›l›nda, H›ristiyanl›¤›n amentüsünün belirlendi¤i ilk konsüldür. ‹flte bu nedenle de ‹znik, 1962 y›l›nda Vatikan'da toplanan 19. Konsül'de; Kudüs ve Vatikan'dan sonra üçüncü kutsal kent ilan edilmifltir. Bu sebeple inanç turizmi çerçevesinde ‹znik önemli bir yerdir.

4 0

Bursa'n›n yan› bafl›ndaki, ‹stanbul'a sadece iki saat uzakl›ktaki çinileriyle ünlü ‹znik'ten zeytin ve zeytinya¤› ile köpük helvas› almay›, çini atölyelerini ve ‹znik Müzesi'ni (Tel: 757 10 27) gezmeyi, 1391 y›l›nda infla edilen Yeflil Camii'yi, özellikle akflama do¤ru ziyaret etmeyi sak›n unutmay›n. Surlar›n içindeki, ‹mparatorluklara baflkentlik yapan ‹znik'te dolaflt›kça, kendinizi baflka ça¤larda gibi hissedeceksiniz.

Vaktiniz varsa her taraf› tarih kokan ‹znik'te bir gece konaklaman›z tavsiye edilir.

Roma Tiyatrosu: ‹znik kentinin güneybat›s›nda yer al›r. M.S. 98-117 y›llar›nda ‹mparator Trajanus taraf›ndan infla edilen ve bugün büyük ölçüde y›k›lan tiyatronun bulundu¤u yerde 1980 y›l›ndan bu yana bilimsel kaz›lar sürdürülmektedir.

‹znik Müzesi

‹znik kent merkezinde, 787 y›l›nda, 7. H›ristiyan Konsülü'nün topland›¤› Ayasofya Kilisesi (Cami) vard›r. Bizans dönemine ait baz› fresk kal›nt›lar›na rastlanan Kilise, bazilika planl›d›r.

4 1

Bir Kuyu Suyu:

‹ZN‹K GÖLÜ Ülkemizin en güzel köflelerinden biri olan ‹znik gölü, Bursa'ya 70 km. uzakl›kta olup, 45 dakikada bu gizemli güzelli¤e ulaflabilirsiniz. ‹çinizi ferahlatan Gemlik Körfezi'nden sonra, Karsak Bo¤az›'ndan geçerek Gölyaka köyünde ‹znik gölüne ulafl›rs›n›z.

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

ka köyden ç›karak yol al›rs›n›z.

Göl çevresindeki köylerin tümü de yörük köyleri olup, yüzy›llard›r bu güzelim mekân› terketmemifller ve s›rtlar›n› güvenli bulduklar› da¤lara verip gözlerini gölün gizemli görüntüsüne dikmifller. ‹flte bu köylerden en ilginci Sölöz kasabas›d›r.

Kasabadaki 3-4 katl›, birkaç as›rl›k ahflap evler görülmeye de¤erdir.

Gölün bat›s›nda Orhangazi, do¤usunda ise ‹znik kenti ve ovas› bulunur. Gölü çepeçevre kuflatan bir karayolu vardır. Bu nedenle göle ziyarete gelenlere,

Bu ahflap evlerin daha güzellerini, biraz ilerdeki Paflap›nar ve Narl›ca köylerinde de görebilirsiniz. Paflap›nar köyünden göle do¤ru toprak yoldan giderseniz,

gölün çevresinde bir tur atmas› önerilir. Çünkü gölün dört bir yan›nda da ayr› güzellikler vard›r. Zeytin a¤açlar›yla kuflat›lm›fl yollarda bir köyden girip bir bafl-

sazl›klar aras›ndaki bal›khaneler ile, a¤lar›n› telaflla toplayan bal›kç›lar› görebilirsiniz. Bir de, daha ilerdeki Balar›m ile, gölün kuzeyinde bulunan Boyalca köyün-

‹znik Gölü

Gölyaz›. Foto¤raf: Murat Ayd›nl›lar

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

4 4

Marmara Bölgesi'nin en büyük, Türkiye'nin ise beflinci büyük gölü olan ‹znik Gölü’ne gelip de bal›k yemeden dönmek olmaz.

Gölün tertemiz suyunda çok lezzetli bal›klar yetiflir.

‹znik Surlar›ndan ‹stanbul Kap›

den de gölün seyri oldukça hofltur. Buralarda bir çay molas› verip, doyumsuz güzellikteki ‹znik Gölü’nü seyredebilirsiniz.

Gölün çevresini dolafl›rken, gümüfl renkli zeytin a¤açlar› çevrenizi görmenizi engeller. Ülkemizin en lezzetli sofral›k zeytinleri, iflte bu gölün çevresinde yetifltirilir. ‹znik'e yaklaflt›kça, zeytin a¤açlar›n›n yan› s›ra ba¤lar ve salk›m salk›m ‹znik'in Müflkile üzümleri karfl›lar sizi. Narl›ca köyünden sonra iflte bu üzümlere ad›n› veren Müflküle Köyü’ne ç›karsan›z, o eski bal kokulu üzümleri de¤il ama, dünyan›n en güzel zeytinlerini yiyebilirsiniz.

‹stanbul Kap›s›.

I. yüzy›lda yaflam›fl Strabon'dan Evliya Çelebi'ye kadar, ‹znik Gölü’nü ziyaret eden tüm gezginler, gölün ünlü bal›klar›ndan söz etmifllerdir. Sazan, akbal›k, k›z›lkanat ve dev cüsseli yay›n bal›klar›n›, gölün dört bir yan›nda bulunan tertemiz k›r gazinolar›nda yiyebilirsiniz. Ancak evinize götürmek isterseniz, o zaman yolunuzun üzerinde bulunan Çak›rca Köyü’ne u¤raman›z gerekecek.

Zeytinin getirdi¤i zenginlik nedeniyle, göl çevresinde çok az köy bal›kç›l›k ile geçinir. Bu köylerden en önemlisi Çak›rca'd›r. Gölde son y›llarda kerevit av› da çok önem kazanm›flt›r.

Antik dönemde Ascania Limne olarak an›lan ‹znik gölü, Homeros'un ünlü “‹lyada”s›nda bile yer al›r. Gölün özellikle Orhangazi yakas›nda, Türkiye'nin en genifl ve en güzel piknik alan› ile karfl›laflacaks›n›z.

Bir taraf› çaml›k, di¤er tarafı tertemiz gölü, Türkiye'nin her yerinden binlerce insan› çeker kendisine... Günübirlik dinlenme alanlar› d›fl›nda çad›r turizmine de aç›kt›r.

4 5

D‹⁄ER ALTERNAT‹F YERLER Ça¤layanlar›n Buluflma Adresi:

SUUÇTU fiELALES‹

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

kufl çeflidinin bar›nd›¤› Kufl Cenneti, mavi selvi, limoni selvi, ladin, sedir gibi a¤açlar›yla da görülmeye de¤er gerçek bir do¤al cennettir. Kufl bilimcilerin incele-

Suuçtu fielalesi

Mustafakemalpafla'dan 10 km. uzakl›kta bulunan Suuçtu fielalesi, do¤ayla bafl bafla kalmak isteyenlerin, bu isteklerine fazlas›yla cevap veren bir yer. Bölgeye ad›n› veren 11 ça¤layan, y›llar›n yorgunlu¤unu bir anda insan›n üstünden silip atabilecek bir etkileyicili¤e sahip. 38 metre yükseklikten, kendisini özgürlü¤e b›rakan sular›n mutluluk dolu flark›s› insan›n ruhunda bambaflka duygular›n kap›lar›n› aral›yor.

Bursa'n›n Büyülü Güzelli¤i:

KUfi CENNET‹ Bursa - Çanakkale yolunun 45. km.'sinde yer alan Kufl Cenneti, Bursa'n›n bir baflka do¤al ayr›cal›¤›d›r. Tavuskufllar› baflta olmak üzere; sülün, keklik gibi birçok

1890’l› Y›llardaki Yeniflehir

me yapmak için s›k s›k ziyaret ettikleri Kufl Cenneti, güzelli¤iyle tüm ziyaretçilerini büyülüyor.

Osmanl›'n›n Yerleflti¤i ‹lk fiehir:

YEN‹fiEH‹R Bursa - Ankara Yolu üzerinde ilerlerken Kestel ve Gölbafl›'n› geçer geçmez Yeniflehir'e sapabilirsiniz. Bugün Bursa'n›n bir ilçesi olan Yeniflehir ve ‹negöl ilçelerinin bulundu¤u bölge, Osmanl›'n›n Bursa'n›n fethinden önce yerleflti¤i, gezindi¤i yerlerdir. Bu bak›mdan Osmanl› Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin kurdu¤u Yeniflehir ve civar›nda birçok kahraman ve Evliyan›n mezarlar› bulunur. Osmanl›'n›n ilk dönemlerinden kalma Yeflil Camii, Kurflunlu Camii

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

gibi eserleri görebilirsiniz. Ayr›ca fiemaki Evi Müzesi'ni (Tel: 773 00 83) ziyaret edebilirsiniz.

4 6

AYVA‹N‹ ve OYLAT MA⁄ARALARI

fiifa Kayna¤› Oksijen Deposu:

OYLAT KAPLICALARI Ayvaini Ma¤aras›

Oylat Kapl›calar›

Bursa'n›n ‹negöl ilçesine ba¤l›, ilçe merkezine 26 km. uzakl›ktaki Oylat Kapl›calar›'nda güz ve bahar› ayn› anda kucaklayabilir, tertemiz oksijeni soluyabilir, yeflilin her tonunu ayn› anda görebilirsiniz.

4 mevsim tatil ve tedavi merkezi Oylat'›n kapl›ca sular›, özellikleri bak›m›ndan dünyada ikinci s›rada yer al›r. Dünyan›n ‹sviçre'den sonra ikinci flifal› suyuna sahip Oylat'ta suyun en büyük özelliklerinden birisi kana kana içilebilmesi ve 40 derece kaynayarak do¤al haliyle kullan›ma haz›r olmas›d›r. ‹stanbul taraf›ndan gelenler, Bursa'dan Ankara istikametine hareketle ‹negöl'e ve buradan da 7 km. sonra Domaniç-Tavflanl› yoluna saparak tabela takibi ile Oylat Kapl›calar›'na ulaflabilir. ‹negöl üzerinden otobüs ve dolmufllarla da Oylat'a gelebilirsiniz.

Y›l›n on iki ay› hizmet veren Oylat Kapl›calar›'nda kalabilece¤iniz üç otel bulunuyor. 210 yatak kapasiteli Büyük Otel, 160 yatak kapasiteli Ça¤layan Otel ile 250 yatak kapasitesine sahip Blok Motel'de konaklayabilirsiniz.

Otellerde dört adet yüzme havuzu bulunur.

Ayvaini Ma¤aras›, Bursa iline ba¤l› Ayva Köyü’nde yer al›r. Girifl k›sm› hariç yatay geliflmifl bir ma¤arad›r. ‹ki a¤›za sahip ma¤aran›n hemen giriflinde 17 metrelik dikey bir inifl yer almaktad›r.

Oylat Ma¤aras›, Bursa - Ankara yolundan 17 km içeride ‹negöl Hilmiye Köyü’nün 1 km güneyindedir. ‹çeride dev kazanlar› ve damlatafl havuzlar› ile iri blok sark›t, dikit ve sütun buzullar bulunur.

Oylat Ma¤aras›

BURSA PLAJLARI Marmara Denizi'nin güneyinde yaklafl›k 135 km uzunlu¤unda k›y›s› bulunan Bursa ilinde, Karacabey, Mudanya ve Gemlik ilçelerinde genifl do¤al kumsallar ile ‹znik ve Uluabat (Apolyont) gölleri k›y›lar›nda güzel plajlar bulunmaktad›r. Yeniköy, Bayramdere (Malkara) kesimi ile Mudanya'n›n Zeytinba¤ kesimine dek uzun ve genifl do¤al kumsallar vard›r. Kum kalitesi iyi olan bu k›y›larda Kurflunlu, Bayramdere, Yeniköy-Mudanya kesiminde de Mesudiye, E¤erce ve Esence plajlar› bulunmaktad›r.

4 7

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Uluslararas› su kaya¤› göleti.

SUKAYPARK

Bursa Osmangazi ilçesine ba¤l› Çukurca’da 60 bin metrekare alan üzerinde faaliyete geçen su kaya¤› göleti, Bursa’n›n yeni e¤lence ve dinlenme merkezlerinden biri oldu. Türkiye’de bir ilk olan su kaya¤› merkezinde; sporcular için soyunma ve dinlenme odalar›, dufllar, tuvaletler, spor malzemeleri sat›fl reyonu ile kahvehane ve restoran yer al›yor.

Göletin d›fl›nda kalan yaklafl›k 17 bin metrekarelik bölüm ise yeflil alan, yürüme yollar› ve peyzaj düzenlemeleri için ayr›lm›fl.

Uluslararas› su kaya¤› müsabakalar›na uygun olarak düzenlenen ve derinli¤i 1,5 metre olan göletin tam ortas›nda yapay bir ada bulunuyor. Adaya ulafl›m da, göletin alt›ndan geçirilen bir tünel/koridor arac›l›¤› ile sa¤lan›yor.

Bursa’n›n Piknik Mekan›:

DEREKIZIK KÖYÜ Uluda¤’›n kuzey eteklerinde yer alan, flelaleleri ile ünlü Derek›z›k Köyü, Bursa’ya 19, Kestel ilçe merkezine ise 7 kilometre uzakl›kta olup; do¤a sporlar›yla ilgilenenler kadar, piknikçilerin de dinlenmek ve mangal yapmak için s›kça ziyaret etti¤i yerlerin bafl›nda yer almaktad›r. Saitabat fielalesi’nin yak›n›nda yer alan Derek›z›k köyünün yükseklerinde bulunan çiçek tarlalar› aras›ndaki Tozuyan fielalesi gerçekten de büyüleyici bir güzelli¤e sahiptir.

Adeta yeflilin bin bir rengiyle, her tonuyla bezeli olan ormanl› alan›n›n ortas›nda yer alan Tozuyan fielalesi’ne özel araçlarla gitmek mümkün. Zirve Da¤c›l›k ve Do¤a Sporlar› Bursa flubesi yetkilileri, “fielale ziyaretinden sonra Derek›z›k Köyü’nde tahin helvas›n›n süt ile ezilip f›r›nda piflirilmesiyle haz›rlanan s›cak helvadan tatman›z›” özellikle tavsiye ediyorlar

Derek›z›k Köyü

G E Z ‹ L E C E K

Y E R L E R

Kuytudaki Cennet Köy:

ALAÇAM KANYONU VE fiELALES‹

4 8

kap›’dan deniz otobüsü ile de ulafl›lan sahil beldesi Armutlu ayn› zamanda termal sular› ile ünlü bir kapl›ca merkezidir. Kapl›ca suyunun, kalp ve romatizma hastal›klar›na iyi geldi¤i söylenmektedir.

ARAS fiELALES‹ Alaçam Kanyonu ve fielalesi

Patika yollar›, yeflilli¤i, kanyonu ve flelalesi ile do¤aseverler ve da¤ sporu ile ilgilenenler için muhteflem bir yer olan Alaçam köyü, Uluda¤’›n güneydo¤usunda yer al›yor. Özellikle da¤ yürüyüflü yapmak isteyenler için ideal bir yer olan Alaçam Köyü’nün bitki örtüsü, Uluda¤’›n 1800 metresine kadar uzan›yor. Zirve Da¤c›l›k ve Do¤a Sporlar› Kulübü’nün sürekli düzenledikleri da¤ yürüyüfl gezilerine kat›larak Bursa’n›n sakl› cennet köflelerini gezebilirsiniz.

Marmara Bölgesi’nin Sayfiye Yeri:

ARMUTLU

Aras fielalesi

Aras Deresi ve Aras fielalesi Uluda¤'›n kar sular›n› tafl›yan ve tam kayal›klar›n içinden 15 metre yükseklikten düfler. Bursa-So¤ukp›nar aras› 30 km olup, köyden itibaren 5 km stabilize bir yolla Ketenlik yaylalar›na, oradan da flelaleye var›l›r.

DO⁄ANCI BARAJI Bursa-Bal›kesir taraf›nda Keles yolu üzerinde yer alan Do¤anc› Baraj›, Bursa’n›n su ihtiyac›n›n karfl›land›¤› suni göldür. Sazan, kefal, k›z›lkanat gibi tatl› su bal›klar›n›n bulundu¤u baraj gölünün çevresinde piknik alanlar› ve k›r lokantalar› bulunmaktad›r.

Armutlu

Bursa’ya 30 km uzakl›ktaki Gemlik Körfezi’nin ç›k›fl noktas›nda (kent merkezinden 30 km uzakl›kta) yer alan Armutlu, Bursa ve ‹stanbullular›n sayfiye yeridir. Ç›narç›k ve Gemlik’ten karayolu ile ulafl›ld›¤› gibi, ‹stanbul Yeni-

Do¤anc› Baraj›

BURSA M‹MAR‹S‹

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

Bursa Evleri Bursa evleri, sivil mimarinin önemli ürünleridir. Bursa evleri, genellikle iki katl›, bir k›sm› da üç katl›d›r. Bu evlerde ço¤unlukla üst katta üç oda, altta bir oda, bir sofa ve f›r›n bulunur.

Konumland›klar› yerin e¤imine göre özel olarak tasarlanan bu evlerin en önemli özellikleri, “çeflmeli bahçeleri”dir. Bursa evleri, 16. yüzy›la kadar kerpiçle yap›l›r. Bu yüzy›ldan sonra evlerde önemli ölçüde ahflap kullan›l›r. 18. yüzy›ldan bafllayarak Bursa evlerinde ahflap süslemeler artar ve duvarlar afl›boyalar›yla s›vanmaya bafllan›r. Eski Bursa evlerinin, kentte ayakta kalm›fl en eski örne¤i evliyalardan Somuncu Baba Evi'dir.

19. yüzy›l sonunda yap›lm›fl çok say›da sivil mimari örne¤i bulunan Reyhan mahallesi; Cumhuri-

Kale Sokak

5 0

yet, ‹nönü, Haflim ‹flcan ve Fevzi Çakmak bulvarlar› aras›ndad›r.

Evler ahflapt›r ve bahçelidir; Mutfak ve tuvalet genellikle bahçededir. Ara katlar k›fll›k ya da koza üretimi için; üst katlar ise yaflam alanlar›, sofalar da dolaflma mekânlar› olarak tasarlanm›flt›r.

Osmangazi Mahallesi’ndeki Kale Sokak, Osmanl› Bursa's›n› yaflatan ender sokaklardan biridir. Sokaktaki karfl›l›kl› 10'nun üzerindeki ev, Osmanl› sivil mimari örneklerine göre restore edilerek koruma alt›na al›nm›flt›r. ‹çlerinde oturulmaktad›r. Kale Sokak’taki evler genellikle iki katl›d›r. Tek ya da çift ç›kmal›d›r.

5 1

Tarihi Sosyal Yap›lar An›tlar BURSA KALES‹ Bursa Kalesi'nin yap›l›fl› ‹.Ö. 2. yüzy›la, yani Bursa'n›n kurulufluna kadar gider. Kaynaklara göre kale, 1. Prusias döneminde, ünlü Romal› General Hannibal'›n önerisiyle yap›lm›flt›r. Birçok kez kuflat›l›p y›k›lan surlar, yeniden yap›lm›fl ve bak›m görmüfltür. Hastaneye giden yolun bafl›nda Hisar / Saltanat Kap›s› bulunur.

Y›ld›z Kahve'nin önünde ise Kapl›ca Kap›s› yer alır. Buradan Zindan Kap›'ya kadar surlar devam eder.

P›narbafl› önünde, kalenin dördüncü kap›s› olan P›narbafl› Kap›s› bulunur. Üftade'nin bulundu¤u alanda ise beflinci kap› olan Yerkap› vard›r. Surlar›n toplam uzunlu¤u 3,38 km.’dir.

IRGANDI KÖPRÜSÜ Gökdere üzerinde, Setbafl› Köprüsü'nden ovaya do¤ru inildi¤inde ilk köprüdür. 1442 y›l›nda, Irgand› Hoca Muslihiddin'in babas› Pir Ali taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r.

1855 depreminde büyük hasar gören köprü, son olarak Yunan

Saltanat Kap›

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

iflgalinde bombalanarak büyük darbe alır. 1940'l› y›llara kadar ulafl›ma kapal› olan köprü, tarihi dokusuna uygun olarak yeniden hayata kazand›r›lır. Nitelik ve özellik aç›s›ndan dünya üzerinde yer alan arastal› yani çarfl›l› dört köprüden biri olan köprü, yeni

Gökdere ve Irgand› Köprüsü

ifllevi ile bir yakadan di¤er yakaya yaln›zca ulafl›m› sa¤lama arac› de¤il ayn› zamanda bir sanat köprüsü olma özelli¤ini de tafl›r. Bugün Bursa'da; Abdal, Nilüfer, Mihrapl›, Setbafl›, Irgand›, Tatarlar gibi birçok tarihi köprü bulunuyor.

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

SAAT KULES‹

5 2

mefle direklerinin aras› tu¤lalarla doldurularak yap›lm›flt›r. ‹ki katl› olan binan›n bir de yar› bodrum, yar› zemin bir kat› vard›r. Atatürk, ilk Bursa gezisinde halka bat› kap›s›n›n sahanl›¤›ndan seslenmifltir. Yine Atatürk'ün son balosu olarak bilinen toplant› da 2 fiubat 1938 gecesi ikinci kattaki salonda düzenlenmifltir. Halen Bursa Büyükflehir Belediye Baflkanl›¤› binas› olarak kullan›lıyor.

FABR‹KA-‹ HÜMAYUN

Saat Kulesi

Tophane'de Osman ve Orhan Gazi Türbeleri’nin bulundu¤u mekânda yer alan yedi katl› saat kulesi, 1904 y›l›nda yang›n kulesi olarak yap›lm›fl olup, kulenin yan›nda bulunan toplarla milli ve dinsel bayramlarda top at›fl› yap›l›r.

BELED‹YE B‹NASI

‹lk ‹pek Fabrikas›

Sultan Abdülmecid döneminde, 1854 y›l›nda ipek dokumac›l›¤›n›n ilk fabrikalar›ndan biri olarak kurulan Fabrika-i Hümayun, cumhuriyet döneminde Tekel Deposu olarak kullan›ldı.

Muradiye'de Cilimboz Deresi'nin kenar›ndaki yap›, müze ve Kültür Merkezi olarak yeniden düzenlenmek üzere çal›flmalar yap›lmaktad›r.

Tarihi Belediye Binas›

Türkiye'nin ayakta kalm›fl en eski belediye binalar›ndand›r. Atatürk Caddesi üzerinde Orhan Park›'n›n sa¤ taraf›nda Orhan Camii'nin do¤usundad›r. Yap›m y›l› 1880'dir.

Su basman› düzeyine kadar kesme taflla örülen duvarlar, Valilik Binas›

Atatürk heykelinin bulundu¤u meydanda yeralan Valilik, (solda) Adliye ve Defterdarl›k binalar› ulusal mimarl›k dönemine ait örneklerdir. Adliye binas› bugün Kent müzesi olarak hizmet vermektedir.

5 3

Tarihi Hanlar EM‹R HAN

Emir Han (Bey Han›), Orhan Gazi Külliyesi’nin bir parças› olarak 1340 y›l›nda yap›lm›flt›r. 36 mahzen ve 38 odan›n yer ald›¤›, ortas›nda flad›rvanl› bahçenin bulundu¤u, Ulucami’nin yak›n›nda yer alan Emir Han dün oldu¤u gibi bugün de hem ticaret hem de kent merkezini oluflturma görevini devam ettirmektedir. As›rlard›r iki ulu ç›nar›n bekçilik yapt›¤› Emir Han’da tekstil ihtiyaçlar›n›z› giderebilirsiniz.

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

78 oda bulunmaktad›r. Han avlusunda çevresi 7.10 metre olan tarihi ç›nar a¤ac›n›n gölgesinde dinlenebilirsiniz.

Pirinç Han

‹PEK HAN Sultan Mehmet Çelebi taraf›ndan yapt›r›lm›fl olup, zemin katta 39, üst katta 41 olmak üzere 80 oda bulunmaktad›r.

KOZA HAN

Bursa’n›n çarfl› merkezinde yer alan, en güzel ve en büyük yap›lar›ndan biri olan ‹pek Han’da tekstil ve mefruflat esnaf› hizmet vermektedir.

Ulucami ve Orhan cami aras›nda yer alan iki katl› tarihi han, 1490/92’de Sultan II. Bayezid taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r. Bahçenin ortas›nda alt kat› çeflme olan iki katl› mescit bulunur. 95 odas› bulunan Koza Han, Türkiye’nin koza al›m merkezidir.

Handaki dükkânlardan ipek eflarp ve kumafllar sat›n alabilece¤iniz gibi, bahçesinde çay ve kahvenizi yudumlayarak soluklanabilirsiniz.

GEYVE HAN Hanlar Bölgesi’nin en özgün yap›lar›ndan biri olan Geyve Han 15. yüzy›lda yapt›r›lm›flt›r. ‹ki katl› yap›da kare bir avlu çevresinde s›ralanm›fl, alt kat›nda 26, üst kat›nda ise 30 oda vard›r.

Bursa Osmangazi Belediyesi’nce 2007’de restore edilen Han’›n yaklafl›k 100 y›ld›r kapal› olan Kuzey kap›s› da aç›lmak suretiyle Han’›n Bursa ile yeni yüzüyle buluflmas› sa¤lanm›flt›r

P‹R‹NÇ HAN 1508 y›l›nda Sultan II. Bayezid taraf›ndan yapt›r›lan Pirinç han;, büyük bir avlunun çevresinde iki katl› olarak yap›lm›fl olup toplam

Geyve Han

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

TUZ HANI

5 4

BEDESTEN VE KAPALIÇAfiI

Bursa hanlar Bölgesinde Uzunçarfl›’da Tuzpazar› Caddesi üzerinde yer alan Tuz Han› 1454 y›l›nda avlu etraf›nda s›ral› iki katl› olarak yapt›r›lm›flt›r. Üst katta 23, alt katta da 20 adet odas› mevcuttur. Yap›, Bursa’n›n en küçük hanlar›ndan biridir.

BAL‹BEY HAN Atatürk Caddesi üzerinde yer alan, orijinali 3 katl› ve 64 odal›, 500 y›ll›k tarihi geçmifle sahip Bal›bey Han’da; çini, gümüfl, hal›, antika, havlu, ipek gibi turistik ve hediyelik eflyalar›n sat›fla sunulaca¤› dükkanlar ile geleneksel Türk kahvehanesi ve turistik bir restorant yer almaktad›r.

Balibey Han

Orhan Gazi’nin yapt›rd›¤› ve ilk Bedesten olarak bilinen Emir Han’›n yetersiz kalmas› üzerine Y›ld›r›m Bayezid taraf›ndan XIV. yy’›n sonunda yap›lan 100 dükkanl› Bedesten günümüzde hem Bursa’n›n hem de Kapal›çarfl›’n›n kalbini oluflturmaktad›r.

Kentin merkezindeki Emir Han, Koza Han, Geyve Han gibi hanlar›n aralar›n›n zaman içinde çat› ile kapat›larak oluflturulan Kapal› Çarfl›; daha sonralar› Sahaflar, Aktarlar, Yorganc›lar, Sand›kç›lar, Kuyumcular, Kavukçular, ‹plikciler, Sipahiler ve Bak›rc›lar›n ilave edilmesiyle geniflletilmifltir.

Geçmiflte al›flverifl ve ticaretin nabz›n›n att›¤› Ulucami’nin arka taraf›ndaki Kapal›çarfl› ve Bedesten günümüzde de tüm zenginli¤i ve canl›l›¤› ile hizmet vermeye devam ediyor.

5 5

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

Tekkeler ve Medreseler

say›da özel eflyas› ile sema için kullan›lan defter bulunur.

KARABAfi-‹ VEL‹ TEKKES‹

Tekke, her derde deva olarak, Bursal›larca ziyaret edilip adaklar adan›r. Bursa'da do¤up, Bursa'da yaflayan Üftade Mehmet Muhittin, Anadolu ve Balkanlara yay›lan Celveti Tarikat›'n›n piridir.

1581'de vefat eden Üftade Hazretleri’nin talebesi ve müridi olan Aziz Mahmud Hüdai de ilk tasavvuf e¤itimini bu tekkede alm›flt›r.

SOMUNCU BABA EV‹ (F›r›n›) Karabafl-i Veli’de Mevlevi Kültürü Sürdürülüyor

Bursa'da, dinsel yap›lar içinde tekkelerin önemi büyüktür. Bunlardan Karabafl-i Tekkesi, mimari olarak çok güzel süslemelere sahiptir. 1550 y›l›nda ölen Yakup Çelebi taraf›ndan yap›lan tekkenin, semahanenin, sekiz ahflap direk üzerine oturan ahflap kubbesi oldukça ilginçtir. Kubbe ve çevresindeki ahflap iflçilik dönemin en güzel örneklerindendir. Özgün yap›s› ile Bursa'n›n sahip oldu¤u en de¤erli yap›lardan biri olan Karabafl-i Veli Tekkesi'nde yerli ve yabanc› ziyaretçilere otantik bir ortamda Mevlevi kültürü sunulmaktad›r.

ÜFTADE TEKKES‹

Evliyalardan Somuncu Baba'n›n Sultan Y›ld›r›m Bayezid döneminde (1400-1412) ayn› zamanda f›r›n olarak kulland›¤› bu ev ayn› zamanda en eski orijinal Bursa evlerinden biridir. 1412-13'de vefat eden Somuncu Baba, Ulucami'nin aç›l›fl günü Emir Sultan'›n

Somuncu Baba Evi

arzusuyla ilk hutbeyi okuyan kiflidir. Rivayetlere göre hutbe ve namaz sonras› caminin dört ayr› kap›s›nda ayn› anda Somuncu Baba görülmüfltür.

SEYY‹D USUL DERGÂHI

Üftade Tekkesi

16. yüzy›lda yap›lan Üftade Külliyesi'nde; mescit, semahane, harem, çilehane ve çeflme vard›r. Çilehane iki katl›, kare planl› ve ahflap tavanl› basit bir yap›d›r. Çilehane içinde Üftade'nin çok

Bursa'n›n en eski tekkelerinden biridir; dervifllerden Seyyid Usul taraf›ndan 15. yüzy›lda kurulur.

Seyyid Usul'ün, evliyalardan Emir Sultan ve Seyyid Nas›r ile birlikte Bursa'ya geldi¤i rivayet edilir. 1516 y›l›nda vefat eden bu zat, zaviyenin bahçesine defnedilir. Zaviye, ek binalarla medrese haline getirilir; günümüzde ise yeniden restore edilmifltir.

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

Kilise ve Sinagoglar MAYOR S‹NAGOGU Arap fiükrü (Yahudilik) Soka¤›'nda bulunan bu sinagogu, ‹spanya'n›n Mayorka Adas›'ndan 15.yüzy›lda gelen ve Bursa'ya yerlefltirilen Yahudiler yapar. Sinagoga toplulu¤un geldi¤i Mayorka'dan ötürü Mayor ismi verilir.

Sinagog dikdörtgen planl› ve içerisi renkli kalem iflleri ile bezelidir.

GERUfi S‹NAGOGU

Gerufl Sinagogu

Frans›z Kilisesi

5 6

Bursa Yahudilik (Arap fiükrü) Soka¤›'nda bulunan bu sinagog 16. yüzy›l›n bafllar›nda Sultan II.Selim'in izni ile yapıl›r. ‹brani dilinde “Gerufl” kovulmufl anlam›na gelir. Bu isimden ötürü de sinagogun ayr› bir önemi vard›r.

Dikdörtgen planl› olan yap›, kesme tafltan yap›l›dır. Günümüze iyi bir durumda gelmifltir.

FRANSIZ K‹L‹SES‹ 19.yüzy›lda Frans›zlar taraf›ndan, bazilika plan tipinde yap›lm›flt›r.

Misyonerlik amac›yla yap›lan Kilise’nin üslubu baroktur. Hocaalizade Mahallesi’ndeki kilisenin üst örtüsü ahflap çat›l› ve kiremit örtülüdür. “Kültür Evi” olarak hizmet vermek üzere restore edilen kilisenin orijinal ad› “Santa Maria Kilisesi”dir.

Haigos Aberkios Kilisesi

5 7

Camiler ve Türbeler Osmanl›’n›n kurulufl döneminden Y›ld›r›m Bayezid döneminde kadar geçen 65 y›l içinde 140 kadar cami ve mescitin yap›ld›¤› tespit edilmifltir. Osmanl›’n›n son dönemine gelindi¤inde 1905 y›l›nda ise Bursa’da sadece 165 cami ve mescit bulunmaktayd›. 700 y›l sonra günümüze ulaflarak ayakta kalabilen 127 tarihi cami ve mescit bulunmaktad›r.

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

metrik flekillerin günefl sistemini tasvir etti¤i tahmin edilmektedir.

Caminin duvarlar› ve sütunlar› Kur’an ayetlerinin farkl› üsluptaki hat yaz›lar›yla bezenmifltir.

Ahflap kap›lar cevizden yap›lm›fl olup, üzerinde oyma geometrik motifler bulunur.

Külliye camilerinin d›fl›nda kalan en önemli di¤er camiler; Orhan Camii, Ulu Cami, Alaaddin Camii, fiahadet Camii, Kavakl› Camii, Demirtafl (Timurtafl) Camii, Çandarl›o¤lu Ali Pafla Camii ve Nalbanto¤lu Camii’dir.

ORHAN CAM‹‹

Bursa Ulu Cami; Mekke, Medine, Kudüs ve fiam’dan sonra ‹slam dininde beflinci makam olarak bilinmektedir. Minberin yan›nda güney taraf›nda Mekke’den getirilen Kabe’nin orijinal örtüsü as›l›d›r. Mihrab›n sa¤›nda ise Mevlana’n›n gönderdi¤i hat eseri bulunmaktad›r.

Orhan Camii

1339/40 y›l›nda Sultan Orhan Gazi taraf›ndan yapt›r›lan “Orhan Camii”, Ulucami’nin yak›n›nda, tarihi Belediye binas›n›n yan›ndad›r. Orhan Gazi flehri geniflletmek amac› ile cami ve medrese, hamam, han ve imaretten oluflan külliyeyi o dönemin flehir surlar› d›fl›na yapt›rm›flt›r. fiehir (surlar) d›fl›na yapt›r›lan ilk camidir.

ULU CAM‹ Sultan Y›ld›r›m Bayezid taraf›ndan 1400 y›l›nda yapt›r›lm›flt›r.

On iki ayak üzerine yirmi kubbe ile üzeri örtülen Ulu Cami, flehrin merkezinde yer alan önemli tarihi yap› ve ibadet merkezidir.

Caminin minberi, a¤aç ifllemecili¤inin en güzel örneklerinden birini oluflturur. Üzerindeki geo-

Ulu Cami ‹çi. Ft: C. Pekcanatt›

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

ALAADD‹N CAM‹‹

5 8

T‹MURTAfi CAM‹‹ Yeniyol ile eski Hal aras›ndaki bu cami, Sultan Y›ld›r›m Bayezit’in komutanlar›ndan Timurtafl Pafla taraf›ndan mescit olarak yap›lm›fl, daha sonra camiye çevrilmifltir.

Alaaddin Camii

Sur içinde Devlet Hastanesi yak›n›nda olup, Orhan Gazi’nin kardefli, Osman Gazi’nin o¤lu Alaaddin Bey taraf›ndan 1355’te yapt›r›lm›flt›r. Bursa’daki ilk Osmanl› camisi olup, dekoratif görünümündeki tu¤ladan yap›lan minaresi ilginçtir.

fiAHADET CAM‹‹

fiahadet Camii

Caminin kuzeyinde, 10 mt uza¤›nda yer alan minaresi, alt› adet tu¤la aya¤›n üzerin- Timurtafl Camii de, alt›gen flad›rvan›n üzerinde bulunmaktad›r. fiad›rvanl› minaresi ile meflhur olan bu tarihi caminin 1390 y›l›nda yap›ld›¤› bilinmektedir.

SÜLEYMAN ÇELEB‹ ANIT MEZARI

Tophane’de, Hisar bölgesinde, Orduevi’nin karfl›s›ndad›r. Bursa’n›n mutlaka görülmesi gereken en güzel sokaklar›ndan biri olan Kale soka¤›n sonunda yer al›r.

Osmanl›’n›n ilk camilerindendir.

Caminin inflas›ndan k›sa bir süre sonra Sultan Murad Han’›n Kosova’da flehit olmas›ndan dolay›, “fiahadet Camii” ad› verilmifltir.

Deprem sonras› y›k›lan cami, 1892’de asl›na sad›k kal›narak onar›lm›flt›r.

Çekirge yolu üzerinde, Karagöz An›t Mezar›’n›n karfl›s›nda yer alan Süleyman Çelebi’nin kabri, etraf› aç›k dört ayak üzerine oturtulmufl bir yap›d›r. Orhan Gazi döneminde do¤an ve Y›ld›r›m Bayezid döneminde Ulucami’ye imaml›k yapan Süleyman Çelebi, Hz. Muhammed’in kiflili¤ini anlatan ve öven Mevlüd’ün yazar›d›r.

Süleyman Çelebi’nin An›t Mezar›. Ft: Alper Keskin

5 9

OKÇU BABA TÜRBES‹

B U R S A

M ‹ M A R ‹ S ‹

Osman Gazi’nin bulundu¤u sandukan›n etraf› sedef kakmal› parmaklarla çevrilidir. En çok ziyaret edilen bu türbe, Osman Gazi’nin vasiyeti üzerine Sainte Elie adl› Bizans Manast›r›’n›n flapeli üzerine infla edilmifltir.

Bursa’y› fetheden, Osman Gazi’nin o¤lu Orhan Gazi’nin (1281-1362) türbesinde, flehrin metropolit manast›r› olarak kullan›lan Sainte Elie Manast›r›’n›n di¤er bölümündeki zemin mozaikleri üzerine infla edilmifltir.

Okçu Baba Türbesi

Tophane Park›’n›n hemen afla¤› taraf›nda, Hisarkap› yamac›nda bulunan türbede, Bursa’n›n fethine kat›lan ve Okçu Baba lakab›yla bilinen Nasrettin/Nusret Pafla’n›n mezar› bulunmaktad›r.

Bursa’n›n ilgi gören türbelerinden biridir. Bu türbenin yak›n›nda Timurtafl Pafla Türbesi yer almaktad›r.

OSMAN GAZ‹ VE ORHAN GAZ‹ TÜRBELER‹ Kentin merkezinde kente hâkim bir tepe üzerindeki Tophane Park›’nda yan yana yer alan türbelerden ilki Osmanl› Devleti’nin kurucusu ve Bursa’n›n fethini haz›rlayan Osman Gazi’ye (12581326) aittir. Türbenin ortas›ndaki

Bursa’y› Fetheden Orhan Gazi Türbesi

Osmanl›’n›n Kurucusu Osman Gazi’nin Türbesi

HAMAMLAR KAPLICALAR

H A M A M L A R

K A P L I C A L A R

Hamamlar, Kapl›calar Günümüze gelebilen Bursa merkezindeki kapl›calar›n en tan›nm›fllar›; Sultan I. Murad taraf›ndan yapt›r›lan Eski Kapl›ca (Armutlu), Sultan I. Bayezid taraf›ndan yapt›r›lan Kükürtlü Kapl›ca, Sultan Kanuni Sultan Süleyman'›n veziri Rüstem Pafla taraf›ndan yapt›r›lan Yeni Kapl›ca, Kara Mustafa Pafla'n›n kendi ad›na yapt›rd›¤› Kara Mustafa Pafla Kapl›calar›'d›r.

Ayr›ca I. Murad dönemine ait G›rç›k (Ç›kç›k) Hamam›, 14. yüzy›la ait Çekirge Hamam› ve Sultan II. Murat dönemine ait Çak›ra¤a Hamam›’nda günlük yo¤un tempomuz içerisinde yorulan vücudunuzu dinlendirebilirsiniz. fiifal› sular›n bulundu¤u kapl›calarda ise y›pranan ruh ve beden sa¤l›¤›n›z› tazeleyip yenileyebilirsiniz.

Yeni Kapl›ca Ft: Gökhan Çelikliay

6 2

As›rlard›r imparatorlar›, kraliçeleri, sultanlar› iyilefltiren, hastalara derman olan Bursa kapl›calar›n›n sular›; yüksek enerjisiyle iyilefltirici etkisi oldu¤una inan›lan kehribara benzetilir.

Osmanl› devrinde ve Cumhuriyet döneminde Bizans'tan kalan kapl›calar›n onar›mlar› gerçeklefltirildi¤i gibi yeni hamam ve kapl›calar infla edilerek kapl›ca gelene¤i günümüze de¤in devam ettirilmifltir. Günümüze kadar gelebilen tarihi hamam say›s› 27'dir.

Bursa merkezinin d›fl›nda; ‹negöl’de Oylat Kapl›calar› ile Çitli Maden Suyu; Bursa Mudanya yolu üzerinde Kara Mustafa Hamam›; M. Kemal Pafla’ya ba¤l› Akarca Köyünde Tümbüldek Kapl›cas›; Armutlu’da Armutlu Kapl›calar›; Gemlik’te Umurbey Kasabas› yolunda Terme Kapl›cas›; Orhaneli’ne ba¤l› A¤açhisar ve Sada¤ Kapl›calar› as›rlard›r flifa da¤›tmaya devam ediyor.

6 3

ESK‹ KAPLICA (ARMUTLU HAMAMI) “Eski Kapl›ca” ismi ile tan›nan Armutlu Hamam› olarak bilinen bu hamam, Sultan I. Murad döneminde 1385 y›l›nda yap›lm›flt›r.

Bursa'da yap›lm›fl en eski kapl›ca hamam›d›r. Nitekim bu kapl›can›n ilk kal›nt›lar›n›n Bizans dönemine kadar indi¤i görülmektedir.

7 metre çap›nda havuz çevresinde yer alan s›cakl›k bölümünde arslan a¤z› bafll›klardan s›cak sular akmaktad›r.

Kapl›can›n Bizans sütunlar›yla çevrili armut biçimli havuz k›sm›nda, “havuzdan yükselen buharla, kendinizi bir Wagner opera sahnesinde hissedebilirsiniz.

Havuzdaki su 45 derece, kaynakta ise 90 derecedir. ‹lginç olan, ayn› yamaçta, Türklerin tabiriyle - karpuz çatlatacak- derecede, buz gibi so¤uk p›narlar da yer almaktad›r”.

Eski Kapl›ca (Armutlu Hamam›)

H A M A M L A R

K A P L I C A L A R

Evliya Çelebi'nin verdi¤i bilgiye göre, burada bir banyo yapt›ktan sonra insan vücudu, kulak memesine kadar yumufluyor ve insan›n eli vücudunda bir sabun gibi kay›yor.

Günümüzde, hamam›n alt›nda bulunan zarif Kemerli Çeflme'den kalp çarp›nt›s›na iyi geldi¤i söylenen sudan içerek flifa arayabilirsiniz.

Eski Kapl›ca suyunun; sindirim yolu, kad›n hastal›klar› ve kalpdamar hastal›klar›na iyi geldi¤i söylenir.

H A M A M L A R

K A P L I C A L A R

YEN‹ KAPLICA Bursa'n›n en bilinen kapl›calar›ndan olan Yeni Kapl›ca, küçük bir hamam iken Kanuni Sultan Süleyman'›n nikris hastal›¤›na iyi gelmesi üzerine damad› Rüstem Pafla taraf›ndan 1552 y›l›nda yapt›r›lm›flt›r.

6 4

Kap›n›n giriflindeki sa¤ taraftaki odan›n suyu hiç kar›flmadan geldi¤i için çok s›cak olup, halk aras›nda “Eflek Terleten” ad›yla ifade edilir.

Kükürtlü Mahallesi Yeni Kaplıca Caddesi No: 6 Osmangazi / BURSA Tel: 0224. 236 69 68

KÜKÜRTLÜ KAPLICASI Çekirge'de Yeni Kapl›ca'n›n yan›ndaki bu tarihi kapl›can›n erkekler bölümü Sultan I. Murad, kad›nlar bölümü ise Sultan I. Bayezid taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r.

Gezgin Evliya Çelebi'ye göre kapl›can›n suyu uyuz hastal›¤›n›n tedavisine iyi gelmekteymifl.

Bat›l inançlara göre, H›ristiyanlar

için kutsal olan bu kapl›can›n suyu Bademli Bahçe kayna¤›ndan gelmekte olup, bugün Uluda¤ Üniversitesi rehabilitasyon merkezi olarak hizmet vermektedir.

Uluda¤ Üniv. Rehabilitasyon Uygulama ve Araflt›rma Merkezi Kükürtlü Caddesi Tel: 0224. 234 76 87

ÇEK‹RGE HAMAMI Bursa Çekirge semtinde I. Murad Caddesi'nin yol seviyesinin alt›nda kalan Çekirge Hamam› 1365'li y›llarda yap›lm›flt›r. Bursal› kad›nlarca flifal› ve kutsal bilinen bu hamam 1365’li y›llarda yap›lm›flt›r. Yolun birkaç basamak alt›nda girifli bulunan hamam›n kap›s› üzerinde tu¤la ile deniz dalgalar›na benzeyen bir motif ifllenmifltir.

hamama götürülüp yaln›z b›rak›l›rm›fl. E¤er hasta ölecekse kazma sesi gelirmifl. Hasta iyi olacaksa içerden hayvan sesi gelirmifl. Bugün dahi kad›nlar taraf›ndan “adak hamam›” olarak kullan›lan bu kapl›can›n bir rivayete göre Bursa'n›n fethi esnas›nda askerlerin y›kanmas› için yapt›r›ld›¤› belirtilmektedir.

Bir evliya taraf›ndan yap›ld›¤› belirtilen bu hamam ile ilgili söylencelere göre, eli ve aya¤› kötürüm olan hastalar, gece bu Hamamlar Cad. Askeri Hastane Karflısı Çekirge - Bursa Tel: 0224. 233 92 10

6 5

H A M A M L A R

ÇAKIRA⁄A HAMAMI Bursa, Tophaneye ç›kan yolun solunda, kalenin de ete¤inde bulunan Çak›r A¤a Hamam›’n› Sultan II. Murad döneminde Sek-

K A P L I C A L A R

ban Bafl› ve ayn› zamanda Çak›rc› Bafl› görevlerini yapm›fl olan Çak›r A¤a yapt›rm›flt›r. 15. yüzy›l›n ilk yar›s›na tarihlenen hamam›n erkekler k›sm› kad›nlar k›sm›na göre çok daha genifltir. Kentin ifllek hamamlar›ndan biridir.

Osmangazi Cad. Çakır Sok. Osmangazi - Bursa Tel: 0224. 221 25 80

BURSA V‹LAYET‹ SALNÂMES‹NDEK‹ (1927) KAPLICA SULARI fiEMASI

Emir Sultan’dan Bursa’ya Bak›fl. Ft: Demet Argun

BURSA MÜZELER‹

B U R S A

M Ü Z E L E R ‹

6 8

Müzeler BURSA KENT MÜZES‹ 7000 y›ll›k geleneksel Anadolu ve Osmanl› kültürünün oluflumu ve geliflimi sürecinde öncü kent kimli¤i tafl›yan Bursa'da, kentlinin ve kenti ziyaret eden turistlerin tüm bu birikimi görerek ve hatta yaflayarak ö¤renebilece¤i Kent Müzesi'nde; Bursa kentinin tarihi, co¤rafi, kültürel, sosyal, ekonomik, ticari ve turistik yap›s›na iliflkin bilgi ve belgeler gör-

sel sunum, obje ve animasyonlarla tan›t›l›r.

Müzenin bodrum kat›nda yer alan 'Tarihi Esnaf Soka¤›'nda; Bursa'n›n geleneksel ticaret hayat› özgün dekor ve canland›rmalarla sergilenmektedir.

Girifl kat›nda kentin tarihi geliflimi, birinci katta ise Bursa'n›n özellikleri ve de¤erleri tematik olarak anlat›l›r.

Bursa Kent Müzesi, kentin tam merkezinde bulunan Atatürk heykelinin arkas›ndad›r.

Büyükflehir Belediyesi Kent Müzesi her y›l sergi, tiyatro, konferans ve konser gibi birçok kültür ve sanat etkinli¤ine imza atıyor. Kültür Sanat Vakf›, Kültür A.fi., Bursa Araflt›rmalar› Vakf› gibi kurumlar›n deste¤i ile geleneksel kültür ve sanat› korumay›, yaflatmay› amaçlayan sergi, kurs, seminer, panel gibi kent kimli¤ini ön plana ç›karan çal›flmalara ev sahipli¤i yapan Kent Müzesi'ndeki çal›flmalar› izlemenizi tavsiye ederiz.

Atatürk Cad. Cumhuriyet Meydan›, Heykel Ziyarete Aç›k Saatler: 09: 30 - 17:30 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 220 26 26

6 9

B U R S A

ARKEOLOJ‹ MÜZES‹

Kültürpark'ta ça¤dafl bir yap›da hizmet veren müze, 3.500 m2'lik bir alan› kaplamaktad›r. Yap›da dört sergi salonu, galeriler ve bahçenin yan› s›ra depo, foto¤raf odas› ve kitapl›k bulunmaktad›r. Müzenin bafll›ca bölümleri flunlard›r:

M Ü Z E L E R ‹

Sanat Galerisi, Seramik-Cam ve Madeni Eserler Salonu, Sikke ve Prehistorik Eserler Salonu ile Tafl Eserler Salonu…

Müzede, M.Ö. 3. bin’den Bizans dönemi sonlar›na kadar, Bitinya ve Misya bölgesinde bulunan eserler sergilenmektedir.

Kültür Park ‹çi Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 234 49 18

ULUUMAY OSMANLI HALK KIYAFETLER‹ VE TAKILARI MÜZES‹

Muradiye semtindeki Ahmetpafla Medresesi'nde, 18 Eylül 2004 tarihinde aç›lan müzede, ülkemizde örne¤i olmayan Esat Uluumay'a ait Osmanl› giysileri ve tak›lar› sergilenmektedir. Müzede ülkemizin çeflitli yörelerindeki 79 tak›m giysi ile 400 parça etnografik tak› teflhir edilmektedir. Bursa'n›n ilk özel etnografya müzesinde zaman zaman, Esat Uluumay'›n sergileme imkân› bulamad›¤› çorap, foto¤raf veya bak›r eflyalardan oluflan farkl› koleksiyonlar da sergilenmektedir.

Muradiye Mah. Kapl›ca Cad. Aral›k Sok. Ziyarete aç›k saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 221 35 42

B U R S A

M Ü Z E L E R ‹

7 0

YAfiAYAN MÜZE; HÜSNÜ ZÜBER EV‹ Devlet Misafirhanesi ve daha sonralar› Rus Konsoloslu¤u olarak hizmet veren 19. yüzy›l Osmanl› evi, Hüsnü Züber taraf›ndan restore edilerek Bursa Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan 1992'de ziyarete aç›lm›flt›r. Müzede sanatç› Hüsnü Züber'in yakma-da¤lama koleksiyonu da sergilenmektedir.

Ahmet Pafla Medresesi, II. Murad Cad. Muradiye Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 225 48 13

ATATÜRK MÜZES‹ Çelik Palas Oteli'nin hemen yan›nda, 19. yüzy›l sonlar›nda yap›ld›¤› san›lan, çat› kat›yla birlikte üç katl› kâgir bir köflktür. Bursa'y› ikinci ziyareti s›ras›nda, sat›n al›narak Atatürk'e arma¤an edilmifltir. Atatürk de binay› 1938'de Belediye'ye arma¤an etmifltir. Köflk, Cumhuriyet'in 50. y›l›nda, (29 Ekim 1973)'te Atatürk Müzesi olarak aç›lm›flt›r. Bursa'daki sivil mimarinin en güzel örneklerindendir. Salon ve odalar›, Atatürk'ün kulland›¤› eflyalarla birlikte sergilenmektedir.

Çekirge Cad. Atatürk Köflkü - Osmangazi Ziyarete aç›k saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 234 77 16

7 1

B U R S A

ORMANCILIK MÜZES‹

Türkiye'nin ilk ve tek Ormanc›l›k müzesidir. Çekirge Caddesi üzerinde Saatçi Köflkü olarak bilinen iki katl› yap›da 1989'da aç›lan müzede hayvan ve bitki fosilleri, haberleflme ve orman mühendisli¤i ayg›tlar›, harita ve foto¤raflar, ormanc›l›k tarihi ile ilgili belgeler baflta olmak üzere 2 bin kadar

M Ü Z E L E R ‹

obje sergilenmektedir. Müzede; insan siluetini and›ran bir ceviz a¤ac› kesiti, 250 milyonluk fosiller, 8 milyon y›ll›k tortul tabaka üzerindeki ç›nar yapra¤›n› mutlaka görmelisiniz.

Bursa'n›n say›l› yap›lar›ndan biri olan köflkün yonca biçimli aslan a¤›zl› flad›rvan, kameriye, genifl teraslar ve a¤açlar› ile bezeli bahçesinde keyif alarak dinlenebilirsiniz.

Çekirge Cad. Saatçi Ali Bey Köflkü - Osmangazi Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 234 77 18

17. YÜZYIL OSMANLI EV‹ MÜZES‹

lap, geometrik dekorlu ahflap tavan ve alt›gen tavan göbe¤i zarif görünüflleri ile 17. yüzy›l süslemelerinin güzel ve karakteristik özelliklerini yans›tmaktad›r.

Muradiye semtinde II. Murad Külliyesi'nin karfl›s›nda bulunan ahflap evi, plan ve süslemeleri bak›m›ndan 17. yüzy›l özelliklerini tafl›makta olup Bursa'da halen ayakta kalan en eski evlerden en güzel olan›d›r. Üst katta bafl oda diye adland›r›lan odada kalem ifli bitki ve çiçek motifleriyle dekorlu flahane ahflap doMuradiye Mah. Muradiye Külliyesi Yan› Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 222 08 68

B U R S A

M Ü Z E L E R ‹

7 2

TÜRK - ‹SLAM ESERLER‹ MÜZES‹ (YEfi‹L MEDRESE) Önceleri Arkeoloji Müzesi yap›tlar›n›n sergilendi¤i Yeflil Medrese, 1975 y›l›ndan itibaren Türk‹slam Eserleri Müzesi olarak hizmete girmifltir. Binada 12. yüzy›ldan 20. yüzy›la uzanan maden, keramik, ahflap, iflleme, silah, el yazmas› kitaplar, sikke, kitabeler ve mezar tafllar› ile etnografik malzeme teflhir edilmektedir.

Yeflil Külliye Yan›, Yeflil Mah. Yeflil Cad. Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 327 76 79

TOFAfi ANADOLU ARABALARI MÜZES‹ Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan kazand›r›lan, 30.000 m2'lik terkedilmifl bir ipek iflleme fabrikas›nda aç›lan Tofafl Anadolu Arabalar› Müzesi, Türkiye'de ilk ve tektir. Müze'de, Anadolu'da kullan›lm›fl eski arabalar sergilenmekte; çift beygirli Bursa at arabas›ndan, günümüz ça¤dafl otomobillerine geçiflin hikâyesi anlat›lmaktad›r.

Umurbey Mah.Kap›c› Sok.Y›ld›r›m /Bursa Ziyarete Aç›k Saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 329 39 41

HÜNKÂR KÖfiKÜ Temenyeri semtinde, Uluda¤ yamac›nda bulunan köflk, 1844 y›l›nda Sultan Abdülmecid için yapt›r›lm›flt›r. Bu zarif yap›, iki katl› olup içi ve d›fl› çok süslüdür. Bu köflk 19 gün gibi k›sa bir sürede ve Frans›z ampir üslubunda yap›lm›flt›r. Sultan Abdülaziz, Sultan V. Mehmet Reflat ve Kurtulufl Savafl›'n›n hemen sonunda Atatürk bu köflkte konaklam›flt›r.

Temenyeri - Y›ld›r›m / Bursa Ziyarete aç›k saatler: 10:00 - 17:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 329 34 98

7 3

B U R S A

M Ü Z E L E R ‹

KARAGÖZ MÜZES‹ Ad› Bursa ile özdeflleflmifl Karagöz-Hacivat sanat›n› uluslararas› platforma tafl›yacak olan Karagöz Sanat Evi Bursa Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan restore edilerek fiubat 2007'de yeni yüzüyle kap›lar›n› Bursal›lara açt›. Müze statüsüne kavuflan Karagöz Evi'nde Prof. Dr. Metin And'›n 61 parçadan oluflan “Karagöz Figürleri Koleksiyonu”nu gezebilir ve gölge oyunu ustalar› Nevzat Çiftçi veya Tayfun Özeren’den gölge oyunu gösterisi izleyebilirsiniz.

Ya da arzu ederseniz ve vaktiniz varsa kukla ve gölge oyunlar› ile ilgili

sanat etkinliklerinin sürekli yap›ld›¤› Karagöz Evi'nde düzenlenen “Karagöz Yap›m ve Oynat›m Kurslar›”na kat›larak kukla ve gölge oyunlar› konusunda e¤itim alabilirsiniz.

Çekirge Cad. Karagöz An›t Mezar› Karfl›s› Çekirge - Bursa Ziyarete aç›k saatler: 10:00 - 16:00 (Pazartesi hariç hergün) Tel: 0224. 232 18 71

CELAL BAYAR MÜZES‹ Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü Cumhurbaflkan› Celal Bayar ad›na Gemlik’in kuzeyindeki Umurbey Kasabas›’nda 1970’de hizmete aç›lan müze ve kütüphanede; Bayar’›n an›t mezar› ile Bayar’›n çal›flma y›llar›na ait foto¤raflar, an› eflyalar, tablolar; çeflitli belgeler, niflanlar, madalyalar, flilt ve plaketler yer almaktad›r.

Celal Bayar Müzesi ve Kütüphanesi pazartesi günü ö¤leden sonra, sal› tam gün kapal›d›r. Haftan›n öteki günleri ve hafta sonlar›nda mesai saatlerinde ziyarete aç›kt›r.

Umurbey Kasabas› / Gemlik Sal› hariç her gün 08.30-17.00 arası açıktır.

Tel: 0224. 525 00 98

B U R S A

M Ü Z E L E R ‹

‹ZN‹K MÜZES‹ Osmanl› döneminde kurulan tarihi Nilüfer Hatun ‹mareti, bugün müze olarak kullan›l›yor. ‹maret 1388 y›l›nda Osmanl› Sultan› 1.

Murad taraf›ndan annesi Nilüfer Hatun’un an›s›na infla ettirilmifltir. Cumhuriyet döneminde de¤iflik gereksinimler için kullan›lan bina, 1960 y›l›nda müze olarak

7 4

hizmete girmifltir. Müzede, ‹znik ve çevresinden toplanan arkeolojik kal›nt›lar ve eserler sergilenmektedir.

Müze Cad. ‹znik - Bursa Tel: 0224. 757 10 27

YEN‹fiEH‹R fiEMAK‹ EV‹ MÜZES‹ Bursa’n›n Yeniflehir ilçesinde yer alan müze, ad›n› 18. yüzy›lda ‹ran’›n fiemaki kasabas›ndan göç ederek, Yeniflehir’e yerleflen fiemaki ailesinden al›r. Evi süsleyen nebati motifli ve manzara dekorlu kalem iflleri 19.yy’a aittir. Müze Ev, dönemin özelliklerine göre düzenlenmifltir.

Yeniflehir / BURSA. Ziyarete Aç›k Saatler: 09.30 - 17.30 (Pazartesi hariç her gün) Tel: 0224. 773 00 83

BURSA SA⁄LIK MÜZES‹ Sa¤l›k Oca¤› ve Kanser Araflt›rma Merkezi’nin faaliyet gösterdi¤i Muradiye Medresesi’nin salon ve koridorlar›nda camekânlar içinde, Bursa’da doktorlar›n kulland›¤› eski t›bbi araç ve gereçler sergilenmektedir. Resmi günlerde mesai saatleri içinde ziyaret edilebilecek bu mekân, Türkiye’nin iki sa¤l›k müzesinden biridir.

Muradiye Medresesi

II. Murat Cad. Muradiye Medresesi, Muradiye, Osmangazi Tel: 0224. 225 33 88

7 5

B U R S A

BURSA BASIN MÜZES‹ Bursa bas›n› ve matbaac›l›¤›n gelifliminin tarihsel bir süreç içinde, objelerle birlikte sunuldu¤u Bas›n Müzesi, Bursa Gazeteciler Cemiyeti’nin Bas›n Kültür Saray› içinde yer al›yor. Nilüfer ilçesindeki 3 katl› Bas›n Kültür Saray› içinde müzenin d›fl›nda, kütüphane ile konferans, konser, tiyatro ve balenin yap›labildi¤i etkin-

M Ü Z E L E R ‹

lik salonu ve yiyecek-içecek birimlerinden haz›r giyime ve e¤lence mekânlar›na kadar her fley var.

Bas›n Kültür Saray›, Ataevler Mah. Emek Cad., No:19 Nilüfer Tel: 0224. 441 74 70

CUMALIKIZIK ETNO⁄RAFYA MÜZES‹

Halk taraf›ndan ba¤›fllanarak toparlanan Cumal›k›z›k Köyü’nün geçmifline ait çeflitli eflyalar› müzede görebilirsiniz. 18, 19 ve 20. yy’a ait güzel bir koleksiyon oluflturulan müzede; ayd›nlatma ve ›s›tma araçlar›, mutfak eflyalar›, tar›m aletleri, silahlar, teknik araçlar, av malzemeleri, binek ve tafl›ma araçlar› bulunmaktad›r.

Müzenin bahçesinde, sundurma ile örtülü k›s›mda; at arabalar›, flaraphane, üzüm çi¤neme teknesi, dibek tafl›, yalak ve sütun bafll›klar› bulunur.

Cumalik›z›k Köyü - Y›ld›r›m Tel: 0224. 327 40 39

MUDANYA MÜTAREKE EV‹ MÜZES‹ 19. yüzy›l sonlar›nda yap›lm›fl, kâgir bir binad›r. Bodrum ve çat› kat›n›n d›fl›nda iki katl›d›r. 1. katta; Türk ve ‹tilaf devletlerinin çal›flma odalar› ve mütarekenin yap›l›p imza edildi¤i salon bulunur. 2. katta; ‹smet ‹nönü ile As›m Gündüz Pafla ile yaverlerinin yatak odalar› bulunur. Mütareke Evi Müzesi, Türk ulusunun

askeri alanda kazand›¤› baflar›n›n sonucu siyasi alanda da TBMM hükümetinin emperyalist güçlere karfl› kazand›¤› ilk anlaflman›n yap›ld›¤› yerdir.

Mudanya / BURSA Tel: 0224. 544 10 68

Fidan Han Avlusu. Ft: C. Pekcanatt›

BURSA KÜLL‹YELER‹

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

Bursa Külliyeleri YILDIRIM KÜLL‹YES‹

Y›ld›r›m semtinde, bir tepecik üzerinde bulunan külliyeyi, Y›ld›r›m Bayezid (1389-1402) 1390'l› y›llarda yapt›rm›flt›r. Bursa'n›n en görkemli an›tlar›ndand›r.

Y›ld›r›m Cami Avlusu. Ft: C. Pekcanatt›

DARÜfifi‹FA Y›ld›r›m Külliyesi’nin bir parças› olan Dârüflflifâ, 1390 y›l›nda, yapt›r›lm›flt›r. Külliyeden oldukça uzak bir baflka tepe üzerindedir.

Osmanl› Devleti'nin ilk hastanesi olarak kabul edilir. 2001 y›l›nda onar›m› tamamlanan Darüflflifa, Göz Hastanesi olarak yeniden hizmete aç›lm›flt›r.

7 8

Osmanl› Devleti’nin mimarl›k ve yap› alan›nda bir üslup bütünlü¤ünü simgeleyen Y›ld›r›m Küllyesi, o döneme göre Bursa'n›n do¤usundaki bir tepede olup, etraf› da bir duvarla çevrilmiflti.

Bugün sadece cami, hamam, medrese ile dârüflflifâ kalm›flt›r.

Y›ld›r›m Külliyesi; mimari, sanat ve üslup aç›s›ndan “Beylik”ten “Devlet”e geçiflin en önemli göstergelerinden biridir.

7 9

YILDIRIM MEDRESES‹ 1390 y›l›nda, Y›ld›r›m Bayezid taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r. Osmanl› mimarisinde, önü kapal› ilk medresedir. Girifl cephesinin tafl, di¤er k›s›mlar›n ise tu¤la süslenmesi, o dönemdeki tafl süslemelerinin daha önemli say›ld›¤›n›

YILDIRIM BAYEZ‹D TÜRBES‹ Y›ld›r›m Külliyesi içinde bulunan türbe, 1406 y›l›nda o¤lu Emir Süleyman taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r.

Mimar› ise Hüseyin o¤lu Ali'dir.

Y›ld›r›m Bayezid öldü¤ü zaman ilk önce Akflehir'de gömülmüfl, daha sonra o¤lu Musa Çelebi cenazeyi Bursa'ya getirtmifltir.

Türbe, önündeki revak›yla, daha sonra yap›lan revakl› Osmanl› türbelerinin öncüsü olmufltur.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

göstermektedir. Medrese, bugün sa¤l›k oca¤› ve kanser araflt›rmalar› merkezi olarak kullan›lmaktad›r.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

YILDIRIM CAM‹‹ Y›ld›r›m semtinde, bir tepecik üzerinde bulunan cami, Y›ld›r›m Bayezid (13891402) taraf›ndan 1390'l› y›llarda yapt›r›lm›flt›r. Bursan›n en görkemli an›tlar›ndand›r.

Zaviyeli ve yan mekânl› cami tipinde yap›lm›flt›r. “Ters T”

Y›ld›r›m Camii. Ft: C. Pekcanatt›

8 0

planl› camilerin en özgünü olan Y›ld›r›m Camii, Bursa tipi kemerlerin ilk kullan›ld›¤› yap›d›r. Tafl iflçili¤i çok iyi bir yap›d›r. Osmanl› mimarisinde, özenli bina yapma gelene¤ini getiren bu camide yer yer çini ifllemeleri vard›r. Pencereleri mermer oymac›l›¤›n›n eflsiz örneklerindendir.

8 1

Yeflil Külliyesi Yeflil semtinde bulunan külliye, 1419 y›l›nda, Çelebi Sultan Mehmed taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r.

“Yeflil Külliye” içinde yer alan “Yeflil Türbe ve Camii”, Timur

YEfi‹L CAM‹‹ Yeflil semtinde bulunan cami, 1419 y›l›nda, Çelebi Sultan Mehmed taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r. “Ters T” planl› camilerden olan Yeflil Cami, Bursa'n›n oldu¤u kadar Türkiye’nin en güzel tarihsel yap›lar›ndan biridir. Yap›da, baz› Bizans döneminden kalma yap› malzemesi de kullan›lm›flt›r. Yeflil Camii'nin giriflindeki taç kap›, Türk tafl oymac›l›¤›n›n güzel bir ürünüdür. Caminin büyük bölümü çini ile kapl›d›r. ‹ç duvarlar, tavanlar, mahfiller ve geçifl eyvanlar› tümüyle çiniyle kapl›d›r. Camideki çini iflçi-

Yeflil Camii Ana Girifl Kap›s›. Ft: A. Yedikardefl

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

yenilgisi sonras› sars›lan Osmanl›n›n yeniden diriliflinin göstergesi olarak, Bursa ile özdeflleflen görkemli bir eserdir. Cami, medrese, türbe, hamam ve imaretten oluflan Yeflil Külliye'nin di¤erlerinden fark›, bu yap›lar›n serbest olarak yerlefltirilmifl olmas›d›r.

li¤inin en mükemmel örneklerinden biri de, on metreden yüksek olan mihrab›d›r. Çeflitli geometrik motiflerle çiçeklerin yer ald›¤› mihrap, caminin en güzel yerlerinden biridir.

Pencere kapaklar›, devrin ahflap iflçili¤inin güzel örneklerindendir. Cami içinde güzel bir flad›rvan vard›r. fiad›rvan›n tek parçadan yap›lm›fl f›skiyesi eflsiz inceliktedir.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

8 2

YEfi‹L TÜRBE

Yeflil Türbe, Sultan II. Mahmud taraf›ndan 1421 y›l›nda yapt›r›lm›flt›r. Bursa'n›n sembolü niteli¤inde olan Yeflil Türbe plan olarak Selçuklu kümbetlerinin devam› gibidir. Türbenin içi ve d›fl› tamamen renkli s›r ve mozaik çini tekniklerinden yap›lm›fl dikdörtgen ve alt›gen çinilerle kapl› olup, bunlar›n üzeri sar› yald›zla süslenmifltir. Duvarlar firuze renkli alt›gen levha çinilerle kapl› olup aralar›nda renkli su tekni¤iyle yap›lm›fl çinilerden oluflan madalyonlar vard›r. Türbenin ortas›nda, zeminde bir kademe ile yükseltilmifl sekizgen kaide üzerinde l. Mehmed'in muazzam çini lahdi bulunmaktad›r. Tamamen renkli s›r niteli¤indeki kabartma çinilerle kapl› lahit üzerinde Çelebi Sultan Mehmed'in ölüm tarihi yaz›l›d›r.

YEfi‹L MEDRESE SULTAN‹YE

den biridir. Dikdörtgen bir avlunun etraf›nda s›ralanan on üç oda, bir müderris odas›, girifl eyvan› ile tuvaletler vard›r. Halen Bursa Türk ‹slam Eserleri Müzesi olarak hizmet vermektedir.

Osmanl› döneminde Bursa'n›n en önemli medresesiydi. Yeflil Camii'nin yan›nda bulunan medrese, 1419 y›l›nda, Çelebi Sultan Mehmed taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r.

Yeflil Külliyesi'nin bir parças›d›r.

Sultaniye Medresesi, en yüksek unvanl› müderrislerinin görev yapt›¤› bir e¤itim kurumuydu.

Bursa'n›n en güzel medreselerin-

8 3

Muradiye Külliyesi Muradiye Külliyesi, Bursa’da Osmanl› Sultanlar› taraf›ndan yapt›r›lan son külliyedir. Sultan II. Murad taraf›ndan 1425-1426 y›llar› aras›nda yapt›r›lm›fl ve içinde bulundu¤u semte ismini vermifltir. Cami, medrese, hamam, darüflflifa ve türbeden oluflan “Muradiye Külliyesi” daha sonraki dönemlerde flehzadelerin de buraya defnedilmesiyle türbelerle dolmufltur. Dolay›s›yla “bugün Muradiye deyince sadece cami ya da II. Murad Türbesi de¤il; türbelerin topluca bulundu¤u bahçe ve çevresi, sonuçta koca bir mahalle akla gelmektedir.

Türbelerin 12’si bir bahçe (hazire) içinde, biri d›flar›dad›r. Ama bu türbelerin hiç biri II. Murad dönemi eseri de¤ildir. En eskisi olan Hüma Hatun Türbesini, o¤lu Fatih Sultan Mehmed (14511481), yapt›rm›flt›r. Ötekiler de II. Bayezid (1481-1512), Kanuni (1520-1566) dönemlerinde yapt›r›lm›flt›r.

Muradiye Külliyeleri Genel Görüntüsü

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

Külliye, ilk dönem Osmanl› külliyelerinin en kutsal ve en romantik atmosferli mekân› olarak ziyaret edilmektedir. Bursa’n›n en güzel yeflil ve sessiz köflelerinden biri olan Külliye’nin bahçesinde sergilenen Osmanl› mezar tafllar›n› da görebilirsiniz. Ölüm ile yaflam›, rüya ile hakikati, hüzün ile huzuru bir arada tadabilece¤iniz, hissedebilece¤iniz bu mistik mekân›n bahçesinde yer alan ç›narlar, serviler, çiçekler aras›nda hem bedenen hem de ruhen dinlenebilirsiniz.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

8 4

II. MURAD CAM‹‹ 1425/26 y›l›nda yapt›r›lan II. Murad Camii, zaviyeli camiler grubuna girer. “Bursa Kemerli” girifli olan caminin plan›, bu tipin en yal›n biçimini yans›t›r.

Buna karfl›l›k, gerek d›fl gerekse iç süsleme bak›m›ndan zengindir. Girifl cephesinin zengin süslemesine karfl›l›k, öteki cephelerde yal›n bir tu¤la-tafl duvar iflçili¤i ve geometrik motifler egemendir. Bu özellik dönemin pek çok yap›s›nda bulunmaktad›r.

Bafll›ca iç süslemeleri ise, duvarlar›n alt bölümlerini kaplayan tek renkli çiniler ve çevrelerindeki çini bordürlerdir. Buna karfl›l›k, mihrap süslemesinde çini bulunmamaktad›r. Camii’nin önündeki befl birimli, kubbeli son cemaat yerinde iki adet antik granit sütun dikkatinizi çekecektir.

Ortadaki kubbe zarif kabartmalara sahip olup, yine kabartma tekni¤inde ifllenmifl yaprak ve çiçek motifleri içeren geometrik süslemelerin bulundu¤u ahflap girifl kap›s› da dikkatinizi çekecek bir baflka noktad›r. Kap› kanatlar›, ahflap iflçili¤in en güzel örneklerinden biridir.

Muradiye Cami Minaresi. Ft: Ahmet Ö. Ayd›n

Caminin yan›ndaki güzelim bahçe, ulu ç›narlar›, devasa m›zrak ucu gibi yükselen servileri, çiçekleri ve çeflmeleriyle ziyaretçiye bir huzur hissi veriyor. Bu his, Osmanl› hanedan›n›n tu¤la ve tafl s›ralar›yla almafl›k düzende örülmüfl duvarlara sahip bir düzine türbesinin zarif melankolisiyle güzel bir kar›fl›m oluflturuyor.

Muradiye Külliyesi ‹çindeki Hazire ve Bahçe: Bursa’n›n en mistik mekân›...

8 5

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

II. MURAD TÜRBES‹ Dünyevi zevkleri bilen ayn› zamanda uhrevî aleme de gereken ba¤l›l›¤› gösteren II. Murad’›n türbesi, külliyenin merkezinde, caminin güney-bat›s›ndad›r.

Mermerden bir eyvandan geçilerek türbeye girilmektedir. Ahflap saça¤› son derece mükemmeldir.

On iki köfle y›ld›zlar›n etraf›nda, yald›zl› çiviler, geometrik süslemeler vard›r.

Kare planl› türbede bulunan II. Murad’›n mezar› mermer levhal› olup, vasiyeti gere¤i, kubbenin orta k›sm›nda geniflçe bir bölüm ya¤murun mezar›n üzerine ya¤mas› için aç›k b›rak›lm›flt›r.

Türbenin içindeki yan odada iki büyük o¤lu ile bir k›z›n›n mezarlar› bulunmaktad›r.

Sultanl›ktan kendi iste¤iyle ayr›lan ilk ve son hükümdar olan II. Murad, Bursa’da gömülen son Osmanl› Padiflah›d›r.

1451’de Edirne’de hayat›n› kaybeden Sultan II. Murad, 1443’te kaybetti¤i büyük o¤lu Alaaddin’in yak›n›na gömülmek istedi¤i için cenazesi Bursa’ya getirilmifl ve küçük o¤lu Fatih Sultan Mehmed taraf›ndan yapt›r›lan bu türbeye gömülmüfltür.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

MURAD‹YE TÜRBELER‹ Bursa’y› “Osmanl› Türbeleri fiehri” gibi gösteren, Muradiye Külliyesi, II. Murad Camii ile birbirine çok yak›n mesafelerde bulunan 12 türbeden ibarettir. Fatih Sultan Mehmed’ten itibaren 100 y›l› aflk›n bir dönem içinde peyderpey yapt›r›lan bu yap› kompleksinde; Hüma Hatun (Hatuniye) Türbesi, fiehzade Alaaddin Türbesi, fiehzade Ahmet Türbesi, fiehzade Mustafa Türbesi, fiirin

8 6

Hatun Türbesi, Gülruh Hatun Türbesi, Fatih Sultan Mehmet’in ebesi Ebe Hatun (Gülbahar Hatun) Türbesi, fiehzade Mahmut Türbesi, Mükrime Hatun Türbesi, Gülflah Hatun Türbesi ile saraya mensup kimselerin (cariyelerin) gömülü oldu¤u Cariyeler / Sarayl›lar Türbesi bulunmaktad›r.

Muradiye’deki 12 türbeden baflka, hazirenin d›fl taraf›nda fiair Ahmet Pafla Medresesi ile Süleyman (Karfl› Duran) Türbesi ve Muradiye Kona¤› yer al›r.

8 7

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

fiEHZADE AHMET TÜRBES‹ CAR‹YELER & SARAYLILAR TÜRBES‹

fiehzade Ahmet Türbesi

Sultan II. Bayezid’in akrabalar›n›n türbesi olarak bilinen Türbe kap›s›ndan içeri ad›m›n›z› att›¤›n›zda ilk dikkatinizi çekecek fley simsiyah ve parlak mavi duvar çinileri ile aç›k ve toprakla doldurulmufl mezarlar olacakt›r.

HÜMA HATUN TÜRBES‹ 1449’da yapt›r›lan türbede Fatih Sultan Mehmed’in annesi Hüma Hatun yatmaktad›r. Türbenin içindeki kalem ifli madalyon ilginizi çekebilir.

Caminin bat›s›nda yer alan ve XV. yüzy›lda yap›ld›¤› tahmin edilen türbede yatan iki kad›n›n kim olduklar› bilinmiyor. Her yan› aç›k olan Türbenin, Sultanlara ayr›lan özel bölümde yer almas›n› düflünerek burada yatanlar›n kimlikleri ve Sultan ailesiyle olan iliflkileri konusunda hikâyeler, söylenceler anlatmakta özgürsünüz.

fiEHZADE MUSTAFA TÜRBES‹ Kanuni Sultan Süleyman’›n o¤lu olan ve üvey annesi Hürrem Sultan taraf›ndan Padiflah olmamas› için bo¤durulan (1553) fiehzade Mustafa’n›n gömülü oldu¤u türbe; lâle, karanfil desenleriyle süslü ‹znik çinileriyle donat›lm›flt›r. Çinilerin üzerinde kalan bölümler, kubbe ve mihrap da zengin kalem iflleri ile dekore edilmifltir.

fiehzade Mustafa Türbesi

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

GÜLfiAH HATUN TÜRBES‹

8 8

CEM SULTAN & fiEHZADE MUSTAFA ÇELEB‹ TÜRBES‹

Fatih Sultan Mehmed’in efli, fiehzade Mustafa’n›n annesi Gülflah Hatun’un (ölm.1486) türbesi, XV. yüzy›lda yapt›r›lm›fl olup, Muradiye bahçesindeki en küçük türbedir.

MÜKR‹ME HATUN TÜRBES‹ Fatih Sultan Mehmed’in ilk efli, Dulkadiro¤lu’nun k›z› Mükrime Hatun’un (ölm.1517) türbesi kare planl› olup, içerisi basit bir mihrap ile XVI. yüzy›l kalem iflleri ile dekore edilmifltir.

fiEHZADE MAHMUT TÜRBES‹ Sultan II. Beyazid’in o¤lu fiehzade Mahmut (1475-1506) için annesi Bülbül Hatun taraf›ndan yapt›r›lan türbenin içerisi pencere üstlerine kadar lâcivert, turkuaz renklerde alt›gen çinilerle bezenmifltir. Ayr›ca bunlar›n d›fl›nda kalan alanlar ve kubbe çok renkli kalem iflleri ile dekore edilmifltir. Kap› ve pencere kapaklar› orijinaldir.

Cem Sultan, fiehzade Mustafa Çelebi Türbesi

fiüphesiz ki bu türbeler içinde 1474/79 y›llar›nda yap›lan Fatih’in o¤lu fiehzade Mustafa Türbesi’ni özellikle gezmenizi tavsiye ediyoruz. Çünkü alt›gen planl› bu türbe, talihsiz Sultan Cem Sultan’›n mezar›n› bar›nd›rmaktad›r.

Türbenin kubbe ve duvarlar› zengin kalem iflleri ile bezelidir.

Duvarlar pencere üzerlerine kadar alt›gen firuze çinilerle kapl›d›r. Girifl k›sm› mermerdendir.

fiehzade Mahmut Türbesi

Cem Sultan’›n sandukas›n›n yan›nda kardefli flehzade Mustafa ile II. Bayezid’in (ya da Fatih Sultan’›n) Sultan Abdullah ve Alem fiah adl› iki o¤luna ait oldu¤u söylenen iki sanduka daha bulunmaktad›r.

8 9

EBE HATUN (GÜLBAHAR) TÜRBES‹

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

MURAD‹YE BAHÇES‹ & HAZ‹RES‹

Bursa Muradiye Camisi haziresinde yer alan Fatih Sultan Mehmet’in ebesine ait olan türbenin yanlar› aç›kt›r.

GÜLRUH SULTAN TÜRBES‹

Muradiye Bahçesi, Haziresi

Muradiye Camii’nin arka taraf›nda, giriflte sol tarafta yer alan a¤açlarla bezeli bahçe içindeki haziredeki mezar tafllar›na bakarak ölümün güzelli¤ine ya da sessizli¤ine flahit olabilirsiniz.

II. MURAD MEDRESES‹ 1951 y›l›ndan bu yana “Verem Savafl Dispanseri” olarak hizmet veren medresenin dershane cephesindeki dekoratif tu¤la iflçili¤i ve içerideki baz› çiniler ilginizi çekecektir.

Gülruh Sultan Türbesi

1502 y›l›nda ölen Sultan II.Beyaz›t’›n kar›s› ve Alem fiah’›n annesi Gülruh Sultan’a aittir.

Türbenin kap› ve pencere kapaklar› 16.yüzy›la ait orijinal örneklerdir.

Bursa’n›n en güzel medresesi olan yap›, geleneksel Anadolu üslubuna göre bir avlu çevresinde düzenlenmifltir. Dershanenin duvarlar› ise firuze ve lâcivert çinilerle süslenmifl olup, tu¤la iflçili¤i görülmeye de¤er güzelliktedir.

fi‹R‹N HATUN TÜRBES‹ Caminin bat›s›nda yer alan türbe XV. yüzy›l›n sonlar›nda yap›lm›fl olup kare planl›d›r. Kap› ve pencereler orijinal olup, kasnak pencereleri renkli caml›d›r. Türbede mermerden yap›lm›fl üç sanduka bulunmakta olup, II. Bayezid’in han›m› fiirin Hatun’un sandukas› ortadad›r.

II. Murad Medresesi

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

Hüdavendigâr Külliyesi Hüdavendigâr Külliyesi olarak bilinen Sultan I. Murad Külliyesi 1363-1366 y›llar›nda Bursa ovas›na bakan tepenin üzerinde yap›l-

9 0

m›fl olup, cami, medrese, imaret, çeflme, hamam ve türbeden oluflmaktad›r. Abdesthane ve tuvaletlerin önünde, iki adet an›tsal özelliklere sahip ç›nar a¤ac› vard›r. Külliyenin bulundu¤u mahalle, Bizansl›lar döneminden beri varolan bir mahalledir.

Hüdavendigâr Külliyesi. Ft: Ömer Ya¤l›dere

HÜDAVEND‹GÂR TÜRBES‹ Hüdavendigâr Camii'nin karfl›s›nda yer alan, 1. Kosova Savafl›'nda (1389) flehit olan Sultan I. Murad'›n türbesini o¤lu Sultan Y›ld›r›m Beyazid yapt›rm›flt›r. Yuvarlak kemerli dokuz pencere ile ayd›nlat›lan Türbenin ortas›nda pirinç parmakl›klarla çevrili Sultan I. Murad'›n sandukas› vard›r.

Türbede ayr›ca 8 fiehzadeye ait sanduka bulunmaktad›r.

Cami ve türbe ziyaretinin ard›ndan Hüdavendigâr Külliyesi'nin bahçesinde çay içerken kenti seyrederek soluklanabilirsiniz.

Hüdavendigâr Türbe Girifli

9 1

HÜDAVEND‹GÂR CAM‹‹ ve MEDRESES‹ 1363 y›l›nda yap›m›na bafllanan ancak 19 y›lda tamamlanabilen Hüdavendigâr Camii, Ters T planl› yap› özelli¤ine sahip olmas›na ra¤men, caminin kemerleri ve girifl bölümünün yap› biçimi incelendi¤inde hiçbir Bursa yap›s›nda görülmeyen özellikler tafl›d›¤› görülür. Büyük bir kubbesi olan camiinin son cemaat yeri, befl küçük kubbeyle örtülüdür.

Sultan I. Murad (Hüdavendigâr) taraf›ndan yapt›r›lan cami, iki katl›d›r. Altta cami, üstte medrese yer almaktad›r. Caminin d›fl›nda, ayr› alanlarda olmas› gereken zaviye ve medrese mekânlar› burada ibadet yeri ile iç içedir. Üst kattaki medreseye caminin her iki yan›nda bulunan merdivenle ç›k›lmaktad›r. ‹slam dinini özgürce ve mistik biçimde yorumlayan dervifller ile ‹slam dinini bilimsel verilerle yorumlayan ulema ve ö¤rencilerin bu camide bir arada yaflamalar› sa¤lanm›flt›r. Böylece ‹slamiyet'in hem tasavvufi hem de Sünni (Ortodoks) unsurlar› bir araya getirilmifltir. ‹lginç bir Akdeniz mimari yap›s› ve süslemeleriyle di¤er camilerden farkl› özelliklere sahip olan

Hüdavendigâr Camii

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

Hüdavendigâr Camii'nde dikkat edilmesi gereken bir baflka özellik; mihrab›n üzerinden dua edilen alana aç›lan esraHüdavendigâr Camii ‹çi rengiz penceredir. Mihrab›n üzerindeki dar bir geçit ile ulafl›lan esrarengiz odan›n Sultan Murat'a ait oldu¤u söylenmektedir.

Normalde ziyarete aç›k olmayan medresenin balkonuna ç›kmak için izin alabilirsiniz.

Caminin tek minaresi tu¤ladan örülmüfltür. Mermer sütunlar ve bafll›klar Bizans yap›lar›ndan al›narak burada kullan›lm›flt›r. Hatta söylencelere göre; cami mimar›n›n bir Rum oldu¤u ve caminin bir Bizans kal›nt›s› veya eski bir Bizans Saray› üzerine infla edildi¤i belirtilmektedir.

Venedik saraylar›n› and›ran gösteriflli bir yap› olarak tarif edilen I. Murad Camii'nde görece¤iniz cami-medrese birlikteli¤ini, dervifl-ulema beraberli¤ini bir baflka eserde göremeyece¤inizi hat›rlatmak isteriz.

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

9 2

Emir Sultan Külliyesi

Hatun'la evlenir. 1429'da ise vebadan vefat eder.

Emir Sultan Külliyesi bir padiflah külliyesi olmamakla birlikte “Sultan Külliyesi” olarak an›lan önemli bir dini ziyaret yeridir. Özellikle, önemli dini günlerde insanlar ak›n ak›n külliyeyi ziyaret eder. Her gün mevlût okutulan Emir Sultan Camii ve Türbesi yabanc› turistler taraf›ndan ilgi gördü¤ü kadar, Bursal›lar için de çok büyük önem tafl›r. Çünkü Bursa’da sünnet çocuklar› Emir Sultan Hazretleri’nin türbesine götürülür ve dualar edilir; evlenecek olanlar›n yolu da buradan geçer. Ada¤› olanlar da bu külliyeye gelirken, dilek tutacaklar da buraya u¤rar. Hatta yaflam›n› tamamlay›p gözünü yumanlar›n bir bölümü son yolculu¤una Emir Sultan’dan u¤urlanır.

Bursa'da hatta Türkiye genelinde en çok ziyaret edilen camii ve türbeler aras›nda ‹stanbul’daki Eyüp Sultan Türbesi’nden sonra ikinci s›ray› alan Emir Sultan Külliyesi'nin bulundu¤u tepecikten Y›ld›r›m Külliyesi'ni hatta Yeflil Türbe ve camisini seyredebilirsiniz.

Çok özel bir tarihi ve manevi dokuya sahip olan Emir Sultan Camii ve Türbesi’nin Bursa Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan yapt›r›lan çevre düzenlemesi neticesinde, do¤al ve tarihi dokusunu uzun y›llar devam ettirmesi bekleniyor.

Buhara’da do¤an ve külliyeye ad›n› veren Emir Sultan, Es-Seyyid Buhari olarak bilinir. Bursa’ya 1391’de göç eder ve Sultan Y›ld›r›m Bayezid'in k›z› Hundi

9 3

B U R S A

K Ü L L ‹ Y E L E R ‹

EM‹R SULTAN CAM‹‹ Y›ld›r›m Bayezid’in k›z› ve Emir Sultan’›n efli olan Hundi Fatma Hatun taraf›ndan, 15. yüzy›l›n bafl›nda, Emir Sultan ad›na yapt›r›lır. Emir Sultan Camii’nin girifl bölümünde, flad›rvanl› genifl ve güzel bir avlu bulunur. Bursa camileri içinde en genifl ve avlusu en güzel olan camidir. Bursa’da kubbesi en büyük olan bu cami, 1795 y›l›nda tamamen y›k›lır, 1804 y›l›nda ise, III. Selim taraf›ndan tekrar yapt›r›lır.

Emir Sultan Camii ‹çi

EM‹R SULTAN TÜRBES‹ Üç Osmanl› Sultan› döneminde yaflayan, Sultan Y›ld›r›m’a, Çelebi Mehmet’e ve II. Murad’a k›l›ç kufland›ran Emir Sultan’›n efli Hundi Sultan taraf›ndan yapt›r›lan Emir Sultan Türbesi, caminin kuzeyinde yer alır. Özgünlü¤ünü kaybetmifl olmas›na karfl›n sufilikte velilik rütbesini kazanan Emir Sultan Hazretleri’nin türbesinin Müslüman dünyas›nda beflinci makam oldu¤unu ileri sürenler de vard›r.

Peygamber soyundan geldi¤i için “Emir”, gönülleri fethetti¤i için

“Sultan” ünvan›n› alan Emir Sultan'›n sandukas› türbenin ortas›nda pirinç parmakl›klar aras›nda yer alır. Türbede o¤lu Emir Ali, efli Hundi Hatun ve iki k›z› yatmaktad›r.

BURSA GENEL B‹LG‹LER

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Tarih Uygarl›klar befli¤i Anadolu'nun cennet köflelerinden Bursa ve çevresi, çok eski ça¤lardan beri yerleflimlere sahne olur. Bölgede eski yerleflim alanlar›n›n yaratt›¤› uygarl›klar›n ‹.Ö.

5200 y›llar›na kadar gitti¤i, Il›p›nar Höyü¤ü kaz›lar›nda ortaya ç›kar.

Bursa ve çevresinin en eski yerleflimleri ‹znik Gölü çevOsman Gazi resindedir. Sadece ‹znik Gölü çevresinde, tafl devirlerinde kuruldu¤u anlafl›lan befl önemli höyük bulunur.

BURSA’NIN KURULUfiU Bursa Bölgesi, ‹.Ö. 4. yüzy›lda Bitinya Devleti kurulana dek çeflitli kolonilerin ve ülkelerin ege-

9 6

menli¤inde yaflar. Bursa ve civar› ile ilgili en eski bilgi, ‹.Ö. 5. yüzy›lda yaz›lan ünlü Herodot Tarihi'nde yer al›r. Ancak bu kayna¤a göre o tarihte Bursa ve civar›nda var olan tek kent Kius/Gemlik'ti. Kius kentinin kuruluflu, ‹.Ö. 12. yüzy›ldır. Apamea/Mudanya kentinin ise ‹.Ö. 10. yüzy›lda kuruldu¤u san›l›r. ‹.Ö. 2. yüzy›lda M.Kemalpafla yak›nlar›ndaki Melde Tepesi'nde antik Miletopolis kenti, 356 y›l›nda Orhangazi'de Basilinopolis kenti kurulur.

Bölgenin bir di¤er, belki en önemli kenti de Nicaea/‹znik'tir. ‹znik, ‹.Ö. 5.

Orhan yüzy›ldan önce kurulur ve Helikore ad›n› tafl›r. Gazi ‹.Ö. 316 y›l›nda iflgal edilip Yunan kolonisi olur.

Bursa'n›n kent statüsüne yükselip çevresinin surlarla çevrilmesi,

Bursa’n›n Osmanl›larca Kuflat›ld›¤›n› Tasvir Eden Bir Minyatür. Sanatç›: Müberra Öz

9 7

B U R S A

Bitinya kral› I. Prusias (‹.Ö. 232192) döneminde gerçekleflir.

Kartaca kral› Hannibal, Roma imparatoru ile yapt›¤› savafl› kaybedince, askerleriyle birlikte I. Prusias'a s›¤›nır. Hannibal'a büyük itibar gösteren I.Prusias, onun onuruna Bursa kentini kurar. Kente bu nedenle Prusa ad› verilir. Bursa'n›n ‹.Ö. II-III. yüzy›lda kuruldu¤unu kabul edebiliriz.

Daha sonra uzun y›llar Roma egemenli¤inde bulunan Bursa ile ilgili belge ve kaynaklar II. yüzy›ldan sonra azal›r. Bursa, önce Romal›lar, sonra da Bizansl›lar›n bir ili olarak varl›¤›n› sürdürür. Türklerin Bursa civar›na geldikleri tarihe kadar bölge, Bitinya ad›n› korur.

OSMANLI DÖNEM‹ Türkler, bölgeye ilk kez 1071 y›l›ndan sonra gelirler. ‹znik, 1081-1097 y›llar›nda Anadolu Selçuklu Devleti’nin baflkentli¤ini yapar. 1097 y›l›nda ise Haçl› Savafllar›'na sahne olur. ‹znik, Haçl›lar›n eline geçer. Bu savafllar s›ras›nda ‹stanbul'da Latin Hükümeti kurulunca, Bizans ‹mparatorlu¤u’nun baflkenti ‹znik olur. 1204 y›l›nda Theodor Laskaris'in kurdu¤u ‹znik Bizans ‹mparatorlu¤u, 1261 y›l›na kadar varl›¤›n› sürdürür.

Latinler, ‹stanbul'u iflgal ettikleri zaman Bizans prensleri, bu yeni düflman›n elinden kurtulmak için Müslüman yöneticilerle ba¤daflma yapmakta hiç tereddüt etmeyip, Theodor Laskaris Selçuk Sultan›’yla ba¤daflma yaparak Bursa'y› ele geçirir. ‹mparator'un yeri say›lan kale,

Bursa Kale Kap›s›

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

tüm sald›r›lara karfl› direnerek kurtulufl tarihi olan 1214 y›l›na kadar Rumlar›n elinde kal›r. Osman Gazi, Tekfurlar Savafl› sonras›nda buray› kuflatana kadar Bursa bir Rum kenti olarak varl›¤›n› sürdürür. Osmanl› hanedan›n› kurmufl olan Osman Bey, baflar›lar›n›n sonuçlar›n› görmeden, Bursa surlar› önünde yap›lan savafl›n kar›fl›kl›¤› s›ras›nda yaflam›n› yitirir (1324). Bursa'n›n Rum yöneticileri, uzun süren bu kuflatmaya dayanamay›p, 6 Nisan 1326 tarihinde flehri Orhan Bey'e teslim eder.

Fatih Sultan döneminde ‹stanbul’un al›nd›¤› 1453 y›l›na de¤in Osmanl›’ya Edirne ile birlikte baflkentlik yapan Bursa, ‹stanbul’un fethinden sonra manevi baflkent olarak bir as›r daha etkisini sürdürür.

Bursa, Cumhuriyet dönemine kadar Osmanl› ‹mparatorlu¤u iktidar›nda önemli bir flehir olmufltur.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

KURTULUfi SAVAfiI’NDA BURSA 8 Temmuz 1920 tarihinde Bursa, Yunanl›lar taraf›ndan iflgal edilir; 11 Eylül 1922 tarihinde de düflman iflgalinden kurtulur. Daha sonra da, 3 Ekim'de Mudanya Ateflkes görüflmeleri bafllar ve 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya Ateflkes Antlaflmas› imzalanır.

Kurtulufl Savafl› sonras›nda Bursa'da bazı yerler yak›l›p, y›k›lır.

Cumhuriyet öncesi, Bursa nüfusunun yaklafl›k üçte birine ulaflan gayrimüslim nüfusun Bursa'y› terk etmesi üzerine yerlerine gelen Mübadele göçmenleri her fleye yeniden bafllarlar. Zaten Bursa, 1880'li y›llardan beri yo¤un göçmen ak›n›na u¤rar.

Nusret Çolpan’›n Bursa Minyatürü

9 8

Cumhuriyet yönetimi; yak›lm›fl, y›k›lm›fl bir Bursa'dan k›sa sürede modern bir kent yaratmay› baflarır. Yeniden ipek fabrikalar› kurulur; gerek kent merkezi, gerekse ilçe ve köylerinde büyük bir imar at›l›m› bafllar. Cumhuriyet devrimlerine de sahip ç›kan Bursa, çok k›sa bir sürede geliflir ve ülkenin dördüncü büyük kenti olur.

9 9

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Bursa’n›n ‹lçeleri N‹LÜFER Bursa'n›n merkez ilçesidir. 1987 y›l›nda Bursa, Büyükflehir statüsüne girince, üç merkez ilçeye ayr›lm›flt›. Çekirge'nin bat›s›ndaki bölge Nilüfer olarak an›lm›flt›r.

OSMANGAZ‹ Bursa merkez ilçesidir. 1987 y›l›nda, Bursa Büyükflehir olunca kurulmufltur. Y›ld›r›m ve Nilüfer ilçeleri aras›nda, Bursa'n›n en büyük ilçesidir. Gökdere ile Çekirge aras›ndad›r.

YILDIRIM Bursa'n›n do¤usunda merkez ilçesidir. Osmangazi ile Y›ld›r›m ilçeleri aras›nda s›n›r Gökdere'dir. 1987 y›l›nda, Bursa Büyükflehir olunca kurulmufl olan ilçedir.

Geyve Han

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 0 0

BÜYÜKORHAN

hinde kurulufl ifllemlerini tamamlayarak ilçe olarak hizmete bafllar.

Bugün ilçe merkezi olan flehrin 1574 y›l›ndan sonraki y›llarda kuruldu¤u bilinir. Adranos kazas› hakk›nda genifl bilgi veren son devir kaynaklar›ndan Hüdavendigâr vilayeti salnamelerine bakıldı¤ında Orhan-› Kebir ad›na burada rastlanır.

HARMANCIK

GEML‹K Eski ad› Çard› olarak bilinen Harmancık’ın tarihi, ilçeden ç›kan para ve heykelciklere göre, Bizans ve Roma dönemlerine kadar gider. 1987 y›l›nda ilçe statüsüne kavuflan Harmanc›k, Bursa'ya 96 km. uzakl›kta, Uluda¤'›n güneyindeki yüksek yaylalar aras›nda yer al›r.

Gemlik, Bursa'n›n 32 km. kuzeybat›s›nda, Marmara Denizi'nin en sakin ve ad›n› verdi¤i körfezin k›y›s›nda ‹.Ö. 12. yüzy›lda kurulur ve Osmanlı ‹mparatorlu¤u'nun ikinci hükümdar› Orhan Bey zaman›nda Türk topraklar›na kat›lır. Padiflah I. Murad zaman›nda deniz kuvvetlerine savafl gemisi yapan tersanelerin bulundu¤u bir yer olmas› nedeni ile, önce Gemilik ad›n› alır, daha sonra bu isim de¤iflikli¤e u¤rayarak Gemlik haline gelir.

GÜRSU Gürsu düz bir ovada yer alır ve Sus›¤›rl›k ad›yla, 15. yüzy›ldan önce kurulmufl eski bir yerleflim yeridir. 1 Mart 1930 y›l›nda Sus›¤›rl›k Belediyesi ad›yla belediye teflkilat› kurulur, 1931 y›l›nda ise Gürsu ad›n› al›r. Ekim 1991 tari-

‹NEGÖL

Marmara Bölgesi’nde Bursa iline ba¤l› ilçe olan ‹negöl'de yerleflimin ne zaman bafllad›¤› bilinmemekle birlikte flehirde bulunan höyükte yap›lan kaz›larda ‹.Ö.

3000 y›llar›na kadar uzanan kal›nt›lara rastlanılır. Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Yunanl›lar taraf›ndan iflgal edilen ilçe 6 Eylül 1922 tarihinde kurtar›lır. ‹negöl'ün ad›, Bizans döneminde tafl›m›fl oldu¤u Angelakoma isminden gelir.

1 0 1

‹ZN‹K

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

KELES Keles, Ege Bölgesi'nin ‹ç Bat› Anadolu bölümünün kuzeyinde yer al›r. ‹lçe Uluda¤-E¤rigöz da¤lar› aras›nda uzanan genifl platoyu yaran Kocasu çay›n›n bir kolu olan Keles deresinin vadisinde kurulur.

Güney Marmara Bölgesi’nde kendi ad›n› verdi¤i gölün do¤usunda kurulan ve turistik bir ilçe olan ‹znik'in ba¤l› bulundu¤u Bursa iline uzakl›¤› 85 km'dir. ‹znik ilk önce ‹.Ö. 7. yüzy›lda Helikore ad›yla Traklar taraf›ndan kurulur. ‹.Ö. 316'da Makedonya Kral› Büyük ‹skender'in kumandanlar›ndan Antigonos taraf›ndan yeniden kuruldu¤unda ise, Antigonia ad›n› al›r. Daha sonra Lysimakhos ‹znik'i alır ve ardından güzel efli Nikaia'n›n ad›n› verir. H›ristiyanl›¤›n ilk amentüsü, 325 y›l›nda ‹znik'te toplanan ilk konsülde belirlenir.

787 y›l›nda ‹znik'te toplanan 7.

Konsül’de ‹kona k›r›c›lar konusu tart›fl›lır.

KARACABEY

Keles'in tarihi oldukça eskilere dayan›r. Kesin bir tarih vermek mümkün de¤ilse de 12. veya 13. yüzy›llarda kuruldu¤u söylenebilir. Süleyman fiah idaresinde Mo¤ol istilas›ndan kaçarak Anadolu'ya göç eden Türk boylar› o

zamanki Selçuklu ‹mparatoru I. Alaattin Keykubat'›n izni ile uç beyli¤i olarak Karacada¤ yöresine yerleflirler.

Daha sonra Osmanl› Beyli¤i’nin genifllemesi sonucu Keles ve yöresindeki yaylalar yazl›k olarak kullan›lmaya bafllanır. 1860-1915 y›llar› aras›nda kad›s›, serdar› ve belediyesi olan kasaba, 1931 y›l›nda nahiye ve nihayet 1953 y›l›nda tekrar ilçe olur.

KESTEL

Karacabey, Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara bölümünde, Bursa - Çanakkale ve Bursa-Bal›kesir-‹zmir karayollar›n›n kavflak noktas›nda yer al›r. Osmanl›larca bölgenin fethinden sonra buralara Türk aileleri yerleflir ve “Karaca Ailesi” flehrin yönetimini eline al›r.

Denizden yüksekli¤i 124 m. olan ilçe, ›l›man iklim kufla¤› içerisinde bulunur. Yüzölçümü 374 km2'dir. Do¤u Roma ‹mparatorlu¤u'nun s›n›r kalesi olmas› nedeni ile Latin dilinde Kalecik anlam›na gelen Kastel ismi, kalenin 1306 y›l›nda Osmanl›lar taraf›ndan al›nmas› ile Kestel olarak de¤iflir.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 0 2

MUDANYA

den Osmanl› egemenli¤ine geçen ilçenin 1911 y›l›na kadar Atranos olan ad› 1934 y›l›nda TBMM karar› ile Orhaneli olarak de¤ifltirilir.

Marmara Bölgesi’nde 28-29 boylam, 40-41 enlemleri aras›nda bulunur. Do¤usunda Gemlik, bat›s›nda Karacabey ilçeleri, güneyinde Bursa, kuzeyinde Gemlik Körfezi yer alır. Mudanya'n›n tarihi ‹.Ö. 7. yüzy›la kadar dayanır.

Arkeolojik araflt›rmalar sonucunda, yaklafl›k olarak bu yüzy›lda ‹yon’lu kolonistlerden Kolofonlular taraf›ndan Mirleia ad›yla kuruldu¤u anlaflılır. Daha sonra Apamia da iflgale u¤rar ve sonradan imar edilerek Montania ad›n› al›r.

MUSTAFAKEMALPAfiA

ORHANGAZ‹

Orhangazi ilçesi, Marmara Bölgesi'nin do¤usunda, Gemlik Körfezi ile ‹znik Gölü çevresinde kurulur. Il›p›nar Höyük kaz›lar›na göre ülkemizin en eski yerleflim alanlar›ndan biri olan Orhangazi'nin tarihi ‹. Ö. 5200’e kadar gider. Roma döneminde Basilinopolis olarak an›lan Orhangazi, Osmanl› sultan› Orhan Gazi taraf›ndan 1330'lu y›llarda fethedilir.

YEN‹fiEH‹R Bursa'n›n bat›s›nda, merkeze 77 km. uzakl›ktad›r. Kuzeyden Uluabat Gölü, Karacabey ve Nilüfer, do¤udan Orhaneli ve Büyükorhan, güneyden ise Bal›kesir ile çevrilidir. Antik dönemde, kent yak›nlar›ndaki Melde Bay›r›'nda Miletopolis adl› bir kent vard›. Miletopolis ‹.Ö. 4. yüzy›lda kurulur. Eski ad› Kirmasti'dir.

1336 y›l›nda Orhan Bey taraf›ndan Osmanl›lar›n eline geçer.

ORHANEL‹ ‹lçe tarihinin, Roma ‹mparatoru Hadrianus'la bafllad›¤› san›lır.

1325 y›l›nda Bizans egemenli¤in-

Yeniflehir ilçesi kendi ismini tafl›yan ovan›n do¤uya yak›n orta k›sm›nda kurulur. Yeniflehir'in bilinen tarihi 14. yüzy›la kadar uzan›r. Osmanl›’n›n beylikten devlet düzenine geçti¤i y›llarda Köprühisar ve Yarhisar'›n zapt›ndan sonra Yeniflehir Ovas›'n› topraklar›na katan Osman Bey, gazilerine bu bölgeyi k›l›ç hakk› olarak verir.

Tophane Saat Kulesi

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Ekonomi

1 0 4

sa, çal›flan insan ve iflyeri say›s› bak›m›ndan da ‹stanbul ve ‹zmir'den sonra 3. s›rada yer alır.

Türkiye toplam ihracat›n›n beflte birini gerçeklefltiren Bursa, ülke ekonomisine ciddi katk› sa¤layan illerin bafl›nda gelir. Bursa özellikle tekstil ve otomotiv endüstrisi bak›m›ndan ülke ihracat›n›n omurgas›n› oluflturur.

Buttim Ticaret Merkezi

Bursa'n›n geçmifline bak›ld›¤›nda, Bizans Dönemi'nde bafllayan ve Osmanl›lar zaman›nda da süregelen canl› bir yap› görülür.

Bugün, sanayi tesislerinin say›s› ve kurulu güç kapasitesi miktar› itibariyle, "Türkiye'nin Sanayi Üssü" durumunda olan Bursa; mutlak de¤er olarak ifade edildi¤inde, yarat›lan katma de¤er s›ralamas›nda ‹stanbul, Kocaeli ve ‹zmir'den sonra dördüncü s›rada yer al›r. Sahip olunan toplam çeviri güç kapasitesinde ‹stanbul, Kocaeli, ‹zmir ve Zonguldak'tan sonra 5. s›rada yer alan Bursa, Türkiye genelinde sosyo-ekonomik geliflmifllik s›ralamas›nda ise ‹stanbul, Ankara, ‹zmir ve Kocaeli'den sonra 5. s›radad›r. Bur-

Dünyaca Meflhur Bursa Havlular›

1 0 5

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Kapal›çarfl›dan Bir Köfle

TEKST‹L SANAY‹ Tekstil sektöründe faaliyet gösteren yaklafl›k 8.000 iflyeri vard›r.

Türkiye'de kurulu 11 sentetik iplik fabrikas›ndan 8'i Bursa'da bulunur. Sentetik iplik üretim kapasitesi bak›m›ndan Bursa, Türkiye'nin toplam kapasitesinin yüzde 75'ine sahiptir. Dünyada bu kadar çok iplik fabrikas›n›n bir arada bulundu¤u ender bir bölgedir.

Bursa'da dokumac›l›kla birlikte, çeflitli pamuk ipli¤i, naylon iplik, polyester iplik, yün ipli¤i, dikifl ve nak›fl ipli¤i gibi, baflta dokuma sanayi olmak üzere, çeflitli sektörlerde kullan›lan iplikler üretilir. Türkiye'de üretilen flofl ipli¤inin yüzde 75'i Bursa kaynakl›d›r.

2008 y›l› itibariyle Türkiye'nin toplam binek otomobil üretiminin yaklafl›k % 60'›nı, minibüs üretiminin %5,29'unu, midibüs üretiminin ise %38'ini yapmıfltır.

T‹CARET D‹E verilerine göre Bursa'da s›naî üretim yapan çeflitli ölçeklerde atölye, imalathane, fabrika say›s› yaklafl›k 30.000; ticaret ile u¤raflan iflyeri say›s› da 48.000 civar›ndad›r. Tekstil ve konfeksiyon firmalar›n›n oran› % 23,7; inflaat firmalar›n›n oran› % 19; g›da ve tar›m sektörünün oran› % 13; otomotiv firmalar›n›n oran› ise %7,2'dir.

OTOMOT‹V SANAY‹ Bugün Bursa'da iki adedi binek tipi otomobil, bir adedi de minibüs ile az say›da kamyonet üretiminin gerçeklefltirildi¤i üç adet otomobil fabrikas› mevcuttur.

Verilere göre bu üç fabrika da

Bursa Otomotiv Üretiminde Türkiye’nin En Büyü¤ü

“Velhas›l Bursa Su’dan ‹barettir”. Foto¤raf: Murat Ayd›nl›lar

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 0 8

Mutfak Kültürü

KESTANE fiEKER‹

Bursa'da iklim ve co¤rafyan›n tar›ma elveriflli olmas› nedeniyle her türlü sebze ve meyve çeflidi bulunur. Bu da Bursa mutfak kültürünün zenginleflmesini sa¤lar. Bunlar›n d›fl›nda zeytinya¤l›lar, etli yemekler, bal›k türleri, tatl› ve çorbalar Bursa mutfa¤›ndaki yerini al›r.

Bursa'n›n özgün ürünlerinden biri kestanedir. Uluda¤ eteklerindeki kestaneden flekerli flerbetle kaynat›larak kestane flekeri yap›l›r.

BURSA MUTFA⁄I Osmanl› ve Selçuklu Devletlerine ev sahipli¤i yapan Bursa bölgesi zengin mutfak kültürüne sahiptir. ‹skender Kebap, ‹negöl Köfte, Kemalpafla Tatl›s›, Kestane fiekeri, Mihaliç Peyniri Bursa'n›n Türk ve Dünya mutfa¤›na arma¤an etti¤i yemek ve tatl› çeflitleridir. Bursa'n›n özgün befli olarak bilinen bu ürünlere fleftaliyi, cant›k ve pideli köfteyi de ilave edebiliriz. Bunlar›n d›fl›nda kuzu etinden yap›lan Bursa Güveçini, piliç etinden yap›lan Sultan Taba¤›n›, Yörük Kebab›n›, Uluda¤ Tatl›s› ile Uluda¤ Ezmesini ve bilhassa köy ziyaretleri esnas›nda önceden siparifl vermek kayd›yla Sütlü O¤maç Çorbas› ile kestaneli etli lahana dolmas›n› yemenizi tavsiye ederiz.

Bursa'da as›rlard›r evlerde üretilen kestane flekeri 1900'lü y›llar›n bafl›nda sat›fla yönelik üretilmeye bafllanm›flt›r.

‹SKENDER KEBABI Bursa'dan tüm dünyaya yay›lan bir marka olarak ‹skender Kebab› 150 y›l önce keflfedilmiflti. Kebapç› ‹skender Bey (1848-1934), 19. yüzy›l›n ikinci yar›s›na kadar, yüzlerce y›ld›r atefle paralel piflirilen kuzuyu, kemik ve sinirlerinden ar›nd›rarak dikey madeni çubuk üzerinde, kendi ekseni etraf›nda döndürerek yeni bir kebap icat etmifltir.

1 0 9

Orijinal ‹skender kebab›n› Atatürk Caddesi üzerinde TKM (Tayyare Kültür Merkezi) yak›n›ndaki küçük dükkanda ya da Heykel’de Ünlü Cadde üzerindeki Kebapç› ‹skender’de yiyebilirsiniz.

Tabii ki ‹skender Kebab›n servisi de onun geçmifline ve lezzetine yak›fl›r flekilde yap›l›yor. Sosla ›slat›lm›fl küçük parçalar halinde dilimlenen pidelerin üzerine yat›r›lan leziz dönerin üstüne mis gibi kokan tereya¤› yay›l›rken, a¤z›n›z›n suyu akacakt›r.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

peynirinden yap›lmaktad›r. Peynir, un, irmik ve yumurta ile yo¤rularak 3-4 cm çap›nda küçük kurabiyeler haline getirilir ve büyük piflme tablalar›nda f›r›nlan›r. Daha sonra torbalan›r ve sat›fla sunulur. Piflirilmesi ise kaynayan flekerli flerbete at›lmas›yla olmaktad›r.

Size tavsiyemiz ‹skender'in yan›nda bir baflka geleneksel tat olan fi›ra suyundan içmenizdir.

‹NEGÖL KÖFTES‹ ‹negöl'e özgü bir ›zgara köftedir.

Yuvarlak ve iri olarak yo¤rulan köfteler ›zgara ile piflirilmektedir. ‹negöl köftesinin en önemli özelli¤i baharat kullan›lmayan bir köfte olmas›d›r. ‹negöl köftesi; dana eti, kuzu eti, tuz, sodyumbikarbonat ve so¤an›n belirli oranlarda kar›fl›m›ndan oluflur.

KEMALPAfiA TATLISI M.Kemalpafla'da yap›lan ve 'peynir tatl›s›' olarak da an›lan yöreye özgü bir tatl›d›r. Bu tatl›, köy

KELLE PEYN‹R‹, MAHLAÇ PEYN‹R‹ Bursa'n›n Karacabey ilçesinde üretilen bu peynir, koyun ve inek sütünün kar›flt›r›l›p piflirilmesi ile imal edilir. Çok gözenekli, çok tuzlu ve kendine özgü tattad›r. Kelle peyniridir. Ad› Karacabey'in eski ad› olan Mihaliç ad›ndan gelir.

P‹DEL‹ KÖFTE Köfteli ‹skender de denilen pideli köfte, çok ince pideden yap›l›r. Kare biçiminde kesilen pideler tereya¤l› et suyuna bat›r›larak yumuflat›l›r. Büyük bir kebap sahan›na muntazam olarak dizilir.

Orta yere kavrulmufl kuflbafl› etler konulur. Üstü gene pideyle kapat›l›r. Yemeden önce k›zg›n tereya¤›, istenirse yo¤urt ve salça dökülerek servis yap›l›r.

1 1 1

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Kültür

‹ZN‹K Ç‹N‹C‹L‹⁄‹

GELENEKSEL EL SANATLARI

‹znik’te çinicili¤in bafllang›ç tarihi 14. yüzy›l›n ikinci yar›s›d›r.

O devirlerden kalan en iyi örnek, 1378 y›l›nda yap›lan ‹znik Yeflil Camii’nin minaresinde görülebilir.

Geleneksel el sanatlar› bak›m›ndan zengin bir geçmifle sahip olan Bursa'da; ipek kumafl ve kadife dokumac›l›¤›, havluculuk, boyac›l›k, b›çakç›l›k, camc›l›k, kafl›kc›l›k, saraçl›k, çinicilik ve seramikçilik; oymac›l›k ve kuyumculuk gibi el sanatlar› oldukça geliflmifltir.

15. yüzy›lda yap›lan çinilerde -Selçuk çinilerinden farkl› olarak“s›r” denilen renkli bir teknik kullan›lm›flt›r. Örnekleri Bursa Yeflil Camii ve Türbesi’nde görülebilir. Bu teknikte sar› renk hâkim renktir.

“Renkli s›r” denilen bu teknik ilk defa Türkler taraf›ndan Anadolu’da kullan›lm›flt›r.

Günümüzde “çini ve seramik atölyeleri” Süleyman Pafla Medresesi’nde, ‹znik Çini Araflt›rma Merkezi’nde hizmet vermeye devam etmektedir. Bugün dünyan›n bütün müzelerinde sergilenen en de¤erli çini koleksiyonlar›n›n ‹znik yap›m› oldu¤unu rahatl›kla söyleyebiliriz.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 1 2

BURSA BIÇAKLARI Türkiye’nin b›çakç›l›k merkezlerinden olan Bursa’n›n kendine özgü b›ça¤› meflhurdur. Çekiçle dövülerek yap›lan Bursa b›ça¤› keskin ve sa¤lam olur.

GELENEKSEL HALK OYUNLARI

Farkl› meslek gruplar›ndaki insanlar ile söz ve saz üstatlar›n›n haftada bir gün bir araya gelerek flark›lar eflli¤inde düzenledikleri “Gezek” ad› verilen e¤lenceli toplant›lar eskiden oldu¤u gibi bugün çok fazla ilgi görmemektedir.

Bursa'n›n geleneksel halk oyunlar›n›n canl› ve ritmik bir yap›s› vard›r. ‹ki ya da daha çok kifliyle, “karfl›lama ve halka” biçiminde oynan›r. Ekip oyunu özelli¤i vard›r. Bölge oyunlar›nda el ve kol ba¤lant›lar› yoktur. Genellikle elde zil ya da kafl›k bulunur. Çeflitli yörelerden gelen göçmenlerin oluflturdu¤u Bursa yöresinin halk oyunlar› da çeflitlilik gösterir. Geleneksel Türkmen oyunlar›n›n d›fl›nda bafll›ca oyunlar›; “Güvende”, “Sekme”, “Çiftetelli”, “Köro¤lu”, “Artvin Horonlar›”, “Türkmen Oyunlar›”, “Rumeli Horonlar›” ve “K›l›ç - Kalkan” oyunlar›d›r.

GEZEK VE E⁄LENCE Bursa'da en önemli e¤lence hayat›, “gezek”ler ve mesire kültürüdür. Kent içinde ve d›fl›nda birbirinden ferah ve yeflil, Temenyeri, P›narbafl›, Veyselkarani, Acemler ve Geçit gibi piknik alanlar› Bursal›lar›n en önemli e¤lence mekânlar› olmufltur.

1 1 3

ARAP fiÜKRÜ SOKA⁄I

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

KILIÇ - KALKAN OYUNU

Bursa'n›n kent merkezindeki Arap fiükrü Soka¤› kentin en gözde e¤lence mekân›d›r. Bu soka¤›n tarihi, biraz da Bursa'n›n tarihidir. Bursa'n›n Osmanl›lar taraf›ndan fethinin ard›ndan, Orhan Gazi taraf›ndan kale surlar›n›n hemen dibinde yer alan bu mahalleye Musevilerin yerleflmesine izin verir. Ard›ndan bu mahallede sinagog da yap›l›r. ‹spanya'dan sürülen Yahudiler 1492 y›l›nda II. Beyazit taraf›ndan bu soka¤a yerlefltirilir.

“Yahudi Mahallesi” olarak bilinen Arap fiükrü Soka¤›, son 50 y›lda büyük bir de¤iflim geçirip Bursa'n›n yemek ve e¤lence merkezi olmufltur.

MEHTER TAKIMI Mehter Tak›m›, bando tak›m›d›r.

Kökeni Anadolu Selçuklular›'na kadar uzan›r. Orhan Bey'in Bursa'nın fethinden sonra, Bursa Mehterhanesi'ni kurdu¤u kabul edilir.

1826 y›l›nda Yeniçerili¤in kald›r›lmas›yla, mehter tak›mlar› da ortadan kald›r›ld›, yerine bugünkü gibi bando tak›mlar› oluflturuldu. Cumhuriyet döneminde ilk kez 1963 y›l›nda yeniden kurulan Bursa Mehter Tak›m›, 1991 y›l›nda örgütlenerek yeniden Bursa'da düzenli olarak faaliyete geçmifltir.

K›l›ç-kalkan, müziksiz oynanan halk oyunlar›ndan biridir. Oyun, ad› üzerinde, oyuncular›n kufland›klar› k›l›ç kalkanla oynan›r. K›l›ç ve kalkan ile oyuncular›n ayak ve diz vurufllar›yla ç›kard›¤› sesler, müzi¤in ve ritmin yerini tutar. Eski dönemin savafllar›n› simgeleyen k›l›ç-kalkan oyunlar› alt› figürden oluflur ve her birinin anlam› vard›r.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Bursa’da Kültür Sanat

Gökdere Medresesi

Büyükflehir Belediyesi, Bursa'n›n zengin kültürel geçmifline uygun ulusal ve uluslararas› kültür ve sanat etkinliklerine baflar›l› flekilde ev sahipli¤i yapar. Bursa'y› tarihi, kültürel ve turizm de¤erleriyle birlikte düflünerek, 1961’den bu yana sürdürülen; Julia ‹plesias, Kim Wilde Emma Shapplin, Vanessa Mae gibi starlar›n kat›ld›¤› “Bursa Festivali”, çeflitli ülke kültürlerini ayn› sahnede buluflturan ve 1986’dan bu yana düzenlenen “Alt›n Karagöz Halk Danslar› Yar›flmas›”, ilki 2006'da düzenlenen “Uluslararası Bursa ‹pek Yolu Film Festivali” gibi organizasyonlar›; “Çocuk ve Gençlik Tiyatrolar› Festivali”, Uluslararas› Kukla ve Gölge Oyunu Festivali ile 1995’ten bu yana düzenlenen “Bursa Edebiyat Günleri”, 1990’dan bu yana düzenlenen “Bursa Foto¤raf Günleri” gibi etkinlikleri gerçeklefltiren Büyükflehir Belediyesi, Bursal›lar› kültür sanat hayat›n›n en güzel örnekleriyle tan›flt›rıyor.

Bilgi için: www.bursakultur.com sitesine bakabilirsiniz.

1 1 4

TAYYARE KÜLTÜR MERKEZ‹ (TKM) VE SANAT GALER‹LER‹ Büyükflehir Belediyesi Kültür Daire Baflkanl›¤›'na ba¤l› Tayyare Kültür Merkezi’nde; Sami Güner Sanat Galerisi, Cemal Nadir Güler ve fiefik Bursal› Sanat Galerileri ile Cep Sanat Galerisi'nde çok say›da foto¤raf, resim, karikatür, suluboya, minyatür gibi kültür sanat etkinlikleri düzenleniyor. Bilgi için: 220 88 48 www.bursakultur.com

BÜYÜKfiEH‹R BELED‹YES‹ KONSERVATUARI

Her e¤itim döneminde Türk Sanat Müzi¤i, Türk Halk Müzi¤i Oyunlar› ve Bando bölümlerinde yaklafl›k 500 ö¤rencinin ö¤renim gördü¤ü Belediye Konservatuvar›, y›l boyunca çok say›da etkinlikte konser veriyor. Belediye Konservatuar›'n›n d›fl›nda; Senfoni Orkestras› her y›l 30 konser haftas› düzenlemektedir. Ayr›ca Devlet Klasik Türk Müzi¤i Korosu taraf›ndan her y›l yaklafl›k 15.000 kiflinin izledi¤i yirmiden fazla konser verilmekte.

Bilgi için: 234 49 17

1 1 5

fiEH‹R T‹YATROSU

Bursa Büyükflehir Belediyesi, Osmanl› döneminde ilk tiyatronun kuruldu¤u Bursa'da, bünyesinde fiehir Tiyatrosu'nu oluflturarak, kentin kültürel yaflam›nda eksikli¤i hissedilen bir bofllu¤u doldurarak tiyatroseverleri yeni oyunlarla buluflturuyor.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Kültür Sanat Turizm Vakf›, Kültür A.fi., Bursa Araflt›rmalar› Vakf› gibi kurumlar›n deste¤i ile geleneksel kültür ve sanat› korumay›, yaflatmay› amaçlayan, sergi, kurs, seminer, panel gibi kent kimli¤ini ön plana ç›karan çal›flmalara ev sahipli¤i yapan Kent Müzesi'ndeki çal›flmalar› izlemenizi tavsiye ederiz.

Bilgi için: 220 26 26

AÇIK HAVA T‹YATROSU

Bilgi için: 220 88 47

fiEH‹R KÜTÜPHANES‹ Reflat Oyal Kültür Park› içinde yer alan Aç›khava Tiyatrosu 3500 ‘ü koltuklu olmak üzere toplam 5000 kiflilik olup, bir çok festivale ve konsere ev sahipli¤i yapmaktad›r.

Bilgi için: 234 49 12 Heykel'de Setbafl› Köprüsü'nün yan›nda yer alan fiehir Kütüphanesi'nden her y›l onbinlerce kifli yararlanmaktad›r. Ayr›ca konferans, meslek tan›t›m›, seminer ve konser gibi her y›l yaklafl›k 150’den fazla etkinli¤in gerçeklefltirildi¤i fiehir Kütüphanesi'nde çay içerek, kitap okuyarak vaktinizi geçirebilirsiniz.

GÖKDERE MEDRESES‹

Bilgi için: 326 56 49

Kayhan Mahallesi, Kayhan Caddesi üzerinde yer alan Gökdere Medresesi Kültür Sanat Merkezi’nde; her gün 10.00 - 18.00 aras›nda söylefli, dinleti, konser gibi etkinlik ve kurslar›n yan› s›ra her gece saat 18.00 - 20.00 aras›nda Tasavvuf, Sanat ve Halk Müzi¤i derslerine kat›labilirsiniz. 2006 y›l›nda restore edilen bu merkezde; Perflembe akflamlar› Halk Müzi¤i Cuma günleri akflam› Tasavvuf Müzi¤i, Cumartesi akflam› ise Sanat Müzi¤i dinletisi eflli¤inde hofl dakikalar geçirebilirsiniz.

KENT MÜZES‹

Büyükflehir Belediyesi Kent Müzesi her y›l sergi, tiyatro, konferans ve konser gibi birçok kültür ve sanat etkinli¤ine imza atıyor.

Bilgi için: 220 31 19

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

HARAÇÇIO⁄LU MEDRESES‹

Bursa’n›n en eski yerleflim yerlerinden olan Kavakl› caddesinde Nakflibendi Tekkesi olarak yap›lm›flt›r. De¤erli bir kütüphaneyi bar›nd›ran bu tarihi medrese binas› günümüzde restore edilerek kültürel etkinliklerin düzenlenebilce¤i sosyal tesis olarak hizmete girmifltir.

Bilgi için: 221 00 00

KARABAfi-‹ VEL‹ DERGAHI KÜLTÜR MERKEZ‹

Geçmifli 16, yüzy›la uzanan Maksem Caddesi Karabafl sokaktaki dergâh restore edilerek, kültür merkezi statüsü ile ifllevsel hale getirilmifl ve ziyaretçiler için otantik bir ortam haz›rlanm›flt›r.

Merkezde sema gösterilerinden el sanat› sergilerine kadar bir çok aktiviteyi müzik ve kahve eflli¤inde bir arada yaflayabilirsiniz.

Bilgi için: 222 03 85

Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi

1 1 6

FETH‹YE KÜLTÜR MERKEZ‹ Konser, tiyatro gösterisi, konferans, seminer, toplant› gibi kültürel etkinliklerin yap›labildi¤i Kültür Merkezi’ndeki her türlü teknik donan›ma sahip büyük salonun koltuk kapasitesi 1039 kifliliktir. Nilüfer ilçesindeki bu merkez, Uluda¤ Üniversitesi’ne aittir.

Bilgi için: 243 36 63

MER‹NOS ATATÜRK KÜLTÜR VE KONGRE MERKEZ‹ Uluslararas› festivallere ve toplant›lara ev sahipli¤i yapan Kültürpark Aç›k Hava Tiyatrosu ile Tayyare Kültür Merkezi'ni elden geçirerek eksiklerini tamamlayan Büyükflehir Belediyesince projelendirilen Merinos Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi inflaat› tamamland›¤›nda, Bursa yeni ulusal ve uluslararas› kongrelere ev sahipli¤i yapacak.

Bilgi için: 234 29 29

ÖRDEKL‹ HAMAMI KÜLTÜR MERKEZ‹

Haflim ‹flcan caddesi üzerinde yer alan ve “Kültür Merkezi” olarak yeniden düzenlenen bu tarihi yap› içinde tiyatro oyunlar›n›n

1 1 7

sahnelenebilece¤i 200 kiflilik iki büyük salon ile hat, ebru, minyatür ve tezhip gibi geleneksel el sanatlar›n›n icra edilece¤i sergi salonlar› bulunmakta.

Bilgi için: 221 80 69

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

ULUDA⁄ ÜN‹VERS‹TES‹ KÜLTÜR MERKEZ‹

BARIfi MANÇO KÜLTÜR MERKEZ‹ Kültürel ve sanatsal etkinlikler için tasarlanan, Y›ld›r›m ilçe merkezi Mimar Sinan Mahallesindeki Bar›fl Manço Kültür Merkezi’nde; 750 kiflilik tiyatro, 500 kiflilik çok amaçl› salonu, sinema salonlar›, kütüphanesi, çok amaçl› salonlar›, sergi alanlar› ve kafeterya yer al›yor. Bilgi için: 220 88 47

Görükle Üniversite kampusü içindeki merkezde ö¤rencilerin yarat›c›l›klar›n› kullanabilmeleri ve sergileyebilmeleri amac› ile bofl zamanlar›n› en iyi flekilde de¤erlendirmelerine imkân sa¤lamak üzere; resim, foto¤raf, tiyatro, müzik ve benzeri kültür ve sanat dallar›nda e¤itim, kurs ve gösteri gibi etkinlikler düzenlenmektedir.

Bilgi için: 294 01 67

EK‹M SANAT ATÖLYES‹ KONAK KÜLTÜR EV‹ 1988’den bu yana Selçukhatun Mahallesi’nde faaliyet gösteren özel kurs merkezinde; tiyatro, drama, diksiyon, resim, dans ve foto¤raf atölye çal›flmalar› yap›l›yor. Kurslar ücretlidir.

Bilgi için: 224 75 57

Nilüfer ilçe merkezindeki kültür evinde rutin olarak düzenlenen; tiyatro, bale, söylefli, konser gibi etkinliklerin d›fl›nda; Halk Danslar›, Müzik, Bale e¤itimi verilmekte ve talebe göre kurslar gerçeklefltirilmektedir.

Bilgi için: 452 45 00

BASIN KÜLTÜR SARAYI Bas›n Müzesi ve Y›lmaz Akk›l›ç Kütüphanesi’nin yer ald›¤› Nilüfer ilçesi, Emek Caddesi’ndeki Kültür Saray›’nda yer alan 1000 kiflilik salonda, kongre, tiyatro ve konser etkinlikleri yap›l›yor.

Bilgi için: 441 74 70

‹ZN‹K SÜLEYMAN PAfiA MEDRESES‹ SANAT ATÖLYELER‹ 1332 y›l›nda Orhan Gazi’nin o¤lu Süleyman fiah taraf›ndan yapt›r›lan Süleyman Pafla Medresesi, geleneksel çini sanat›n› yaflatmak ve gelecek nesle ulaflt›rmak amac›yla restore edilerek yeniden düzenlenmifltir. “Çiniciler Çarfl›s›” olarak hizmet veren Medrese’de seramik üretimi yapan dokuz sanat atölyesi bulunmakta olup, bu atölyelerde geleneksel ‹znik çinileri üretilmekte, Çini sanat› ö¤retilmekte ve sat›lmaktad›r. 757 79 08 757 38 43 - 757 34 35 nolu telefonlardan bilgi sahibi olabilirsiniz.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Festivaller ULUSLARARASI BURSA FEST‹VAL‹

12 Haziran-12 Temmuz tarihlerinde düzenlenen Uluslararas› Bursa Festivali etkinliklerine yurt içinden Ebru Gündefl, Sibel Can, K›raç, Candan Erçetin, Arif Sa¤, Fatih Erkoç, Belkis Akkale, ‹zzet Alt›nmefle, Sertab Erener, Hande Yener; yurt d›fl›ndan Yunanistan'›n alt›n sesi Glykeria, Cezayir as›ll› Frans›z rock sanatç›s› Rashid Taha, dünya star› Emma Shopplin, Afrikal› sanatç› Minyeshu, gitar›n dünyaca ünlü isimlerinden Gerardo Nunez, dünyaca ünlü keman sanatç›s› Vanessa Mae, Balkanlar›n en iyi Brass Bandlar›ndan Karandilla Brass Band, Moskova Devlet Balesi, Boney M, Liz Mitchell, Enrico Macios ve Thomas Anders, dünyaca ünlü pop y›ld›z› Kim Wilde ve ‹spanyol sanatç› Julia Iglesias gibi ünlü starlar, gruplar ve sanatç›lar kat›ld›lar. Bursal›lara sanatla iç içe, coflku dolu akflamlar yaflatan Bursa Festivali’ne kat›l›m her yıl daha da artıyor.

1 1 8

ULUSLARARASI BURSA ALTIN KARAGÖZ HALK DANSLARI YARIfiMASI

Kent halk›na farkl› ulusal kültürleri ve danslar›n› tan›ma olana¤› sunmak, geleneksel kültürel de¤erlerin unutulmas›n› önlemek amac›yla her y›l 7-12 Temmuz tarihleri aras›nda yaklafl›k 25 ülkeden 800 kiflinin kat›l›m›yla düzenlenen festival, 2008’de 22. senesine ulaflm›flt›r.

Festival süresince kat›l›mc› ülkelerin halk danslar› gruplar›nca dans gösterileri ve sahne uygulamas› alan›nda yar›flma ve bir hafta süresince d›fl parklarda, cadde ve sokaklarda, çevre ilçelerde gösteriler düzenlenmektedir.

Festivalle ilgili www.altinkaragoz.org web sayfas›ndan bilgi edinebilirsiniz.

1 1 9

ULUSLARARASI BURSA ‹PEK YOLU F‹LM FEST‹VAL‹ 13-17 Aral›k 2006 tarihleri aras›nda ilki düzenlenen Uluslararas› Bursa ‹pek Yolu Film Festivali, Bursa’n›n ilk uluslararas› film festivali olarak Bursal›lara ve tüm sinemaseverlere sinema flöleni yaflat›yor.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Dünya çocuk tiyatrosunun önemli örneklerini bir araya getiren “Uluslararas› Bursa Çocuk ve Gençlik Tiyatrolar› Festivali”ne 10’un üzerinde ülkeden topluluklar kat›lıyor.

BURSA FOTO⁄RAF GÜNLER‹

Ödüllü uzun metrajl› ve belgesel film yar›flmalar› ile ücretsiz sinema kurslar›n›n düzenlendi¤i festival kapsam›nda; sinema ile ilgili resim, foto¤raf sergileri, sinevizyon, belgesel ve k›sa film gösterimleri, work-shoplar düzenlenmekte.

ULUSLARARASI BURSA ÇOCUK VE GENÇL‹K T‹YATROLARI FEST‹VAL‹

Büyükflehir Belediyesi Kültür A.fi.'nin, Bursa Foto¤raf Sanat› Derne¤i'nin katk›lar› ile geleneksel olarak her y›l düzenledi¤i Foto¤raf Günleri’nde tan›nm›fl foto¤rafç›lar›n kat›l›m›yla sergi, söylefli ve sinevizyon gösterileri düzenlenmekte.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

BURSA EDEB‹YAT GÜNLER‹ Her y›l geleneksel olarak tan›nm›fl yazarlar, romanc›lar›n kat›l›m›yla düzenlenen “Edebiyat Günleri”nde fliirden romana, öyküden tiyatroya edebiyat›n her konusu ile ilgili söylefliler, kitap elefltirileri yap›lmakta ve kitap sergisi ile birlikte imza günleri düzenlenmektedir.

RAMAZAN ETK‹NL‹KLER‹ Yüzy›llard›r farkl› tatlarla yaflan›la-gelinen ve kültürümüzün en renkli halkalar›ndan biri olan Ramazan akflamlar›nda düzenlenen çeflitli kültürel etkinliklerle halk›n huzur dolu bir ay geçirmesi sa¤lanmaktad›r. Ramazan süresince; tasavvuf müzi¤i, orta oyunu, neyzenler, mehter, fas›l,

1 2 0

sema gösterileri, Mevlevi ayini, ney ve tambur resitali, HacivatKaragöz Gölge Oyunu gibi Türk - ‹slam kültürünün zenginlikleri sergilenmektedir.

YEfi‹L BEYAZ BURSA KONSERLER‹ Bursa’n›n Gürsu, Gemlik, Kestel, Mudanya ve Nilüfer ilçelerinde A¤ustos ay›nda organize edilmektedir. ‹lk kez 2007 y›l›nda halk› sevdi¤i sanatç›larla buluflturarak, küresel

1 2 1

›s›nma mesaj›n› daha genifl kitlelere yaymak amac›yla düzenlenmifltir. Her sene de farkl› sosyal sorumluluk temalar›n› belirleyerek hem Bursal›lar› e¤lendirmek hem de gelece¤imize yönelik mesajlar› genifl kitlelere ulaflt›rmak için düzenlenen konserlerle ilgili www.yesilbeyazkonserleri.org sitesinden bilgi edinebilirsiniz.

ULUSLARARASI KUKLA VE GÖLGE OYUNLARI FEST‹VAL‹ Yurtdıflından ve yurtiçinden toplam 12 grup olmak üzere yaklaflık 50 sanatçı katıld›¤› festival

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

iki y›lda bir Kas›m ay›nda düzenleniyor.

Karagöz ve Hacivat efsanesini ve Türk Gölge Oyunu gelene¤ini bafllatarak unutulmas›n›n önüne geçmeye çal›flan Bursa Büyükflehir Belediyesi festivalin amac›n›; uluslararası platformlarda yeniden gündeme getirmek, farklı ulusların gölge oyunu ve geleneksel tiyatro örneklerini bir araya getirerek kaynafltırabilmek, ortak noktaların tespiti ile evrensel barıfl ülküsü çerçevesinde ortaya koymak ve bu yolla dünya barıflına katkıda bulunmaktır” fleklinde aç›kl›yor.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 2 2

Bursa Çarfl›lar› ALIfiVER‹fi

Bursa, çarfl› gezmeyi sevenler için adeta bir cennettir. Tarihi ‹pekyolunun güzergâh› üzerinde yer alan Bursa, tarih boyunca önemli bir ticaret merkezi olarak, dünya ticaretinde söz sahibi olmufltur.

Bursa’n›n fethinden sonra Orhan Ga-

zi’nin yapt›rd›¤› Emir Han, kentin ilk bedesteni olarak ticaretin merkezi konumundayd›. Daha sonraki dönemlerde Emir Han etraf›na yapt›r›lan Koza Han, ‹pek Han, Bedesten ile Uzunçarfl›, Bitpazar›, Tahtakale, Tuz pazar›, Tavuk Pazar›, Bak›rc›lar gibi han ve çarfl› merkezlerinin

1 2 3

B U R S A

bulundu¤u bölge dün oldu¤u gibi günümüzde de Bursa ticaretinin can damar›d›r. ‹pekçiler, Bak›rc›lar, B›çakc›lar, Demirciler, Havlucular, Kumaflc›lar, Yorganc›lar ve Kuyumcular gibi zanaat ve esnaf gruplar› için ayr› ayr› oluflturularak bir araya getirilen Kapa-

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

l›çarfl› içinde, Uzun Çarfl›’da ve Zafer Plaza’ya kadar uzanan Cumhuriyet Caddesi üzerinde gönül rahatl›¤› ile al›flverifl yapabilir, Bursa havlular›ndan, Bursa kadifesinden, Bursa ipekli kumafl›ndan, Bursa b›ça¤›ndan sat›n alabilirsiniz.

Tarihi Hanlar bölgesinin d›fl›nda Zafer Plaza, Özdilek, Nalbanto¤lu, As Merkez, Yeflil Çarfl›, Buttim gibi modern çarfl›lardan da Bursa’ya özgü çeflitli tekstil ürünlerinden sat›n alabilirsiniz.

Bursa Hanlar Bölgesi

Antika almak istedi¤inizde en do¤ru seçenek Yeflil semti olacakt›r. Yeflil Türbe etraf›ndaki aç›k hava müzesini and›ran dükkânlardan mobilya ve ev eflyalar›n›n d›fl›nda cam sanat›, sedef iflçili¤i, gümüfl, metal eflya, gramafon, eski hal›, tak› gibi her tür eski eflya ve antikay› alabilirsiniz.

IRGANDI KÖPRÜSÜ

Ayn› flekilde bu tür el sanat ürünleri ve çiniler için Irgand› Köprüsü’ne de u¤rayabilirsiniz.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 2 4

ALIfiVER‹fi MERKEZLER‹

KUMLUK ALIfiVER‹fi MERKEZ‹

ZAFER PLAZA Cemal Nadir Cad. No:181 0224 225 39 00

Yalova yolunda bulunan Kumluk Al›flverifl Merkezi bünyesinde Çarfl› Ma¤azas›, cafe, fast-food ve sinema bulunmaktad›r. Ulafl›m için ücretsiz servisler mevcuttur ya da santral garajdan minübüslerle gidilebilmektedir.

BURÇ PASAJI

56.100 m2 kapal› alan içinde 120 ma¤azan›n bulundu¤u, bir çok markan›n bir çat› alt›nda topland›¤› Zafer Plaza’da ayn› zamanda sinema, 12 adet cafe, fast-food ve restaurant ve bowling salonu bulunmaktad›r. Bursa’n›n merkezinde yer alan cam piramit fleklindeki Zafer Plaza ayn› zamanda Bursal›lar›n buluflma, e¤lence ve yemek merkezlerinden biridir.

AS MERKEZ 0224 261 51 51

Alt›parmak caddesinde bulunan Burç Pasaj›’nda Burç Sinemas›, müzik marketler ve üniversite kitaplar›n› bulabilece¤iniz kitapç›lar bulunmaktad›r.

KENT MEYDANI AVM 0224 255 44 60 K›br›s fiehitleri Cad. No:64

2008 y›l›nda hizmete giren Kent Meydan› ad›ndan da anlafl›ld›¤› gibi ortas›nda 10.000 metrekarelik bir meydan› olan bir yer.

Birbirine ba¤l› ve entegre olan üç ana binadan oluflan al›flverifl ve e¤lence merkezinde; 96 ma¤aza, sinema salonlar›, kafe ve restorantlar ile anfi tiyatro bulunuyor.

SÖNMEZ ‹fi SARAYI

Yalova Yolu 8. km’deki Sönmez Plaza’da bulunan As Merkez’de çok say›da ma¤azan›n yan›s›ra, buz pateni, fast-food, sinema, bowling salonu ve çeflitli aktiviteler bulunmaktad›r.

Heykel’in merkezinde bulunan Sönmez ‹fl Saray› ayn› zamanda Bursa’n›n en eski al›flverifl mer-

1 2 5

kezidir. Burada sizin ilginizi çekecek olan bölüm zemin katlarda bulunan kitapç›lar sahaflar ve müzik marketlerdir. ‹NEGÖL ÇARfiISI Bilgisayar ile ilgili ihtiyaçlar›n›z› Sönmez ‹fl Saray›’n›n hemen yan›ndaki ‹negöl Çarfl›s›’nda bulunan ma¤azalardan karfl›layabilirsiniz.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

ÖZD‹LEK ALIfiVER‹fi MERKEZ‹ ‹stanbul - Yalova karayolunun 4.

Km'de bulunan 12.000 m2 kapal› alana sahip Özdilek Bursa Alıflverifl Merkezi’nde her türlü havlu çeflidinden tekstil ürünlerine kadar ev eflyalar›n› bulabilece¤iniz ma¤azan›n d›fl›nda, 600 kiflilik kafe, 220 kiflilik restoran yer almaktad›r.

BUTT‹M T‹CARET MERKEZ‹ 0224 211 14 16

MER‹DYEN SALI PAZARI Heykel’de Sönmez ‹fl Saray›’n›n arkas›ndad›r. Buras› daha çok giyim üzerine kurulmufl bir merkezdir. Ucuz giysi sat›n almak isteyenler için ideal bir yerdir.

NALBANTO⁄LU ÇARfiISI Heykel’de Atatürk Caddesinin üst taraf›nda kalan ve uzun bir cadde olan Nalbanto¤lu, ma¤aza, g›da ve hediyelik eflya ürünlerinin sat›ld›¤› bir mekand›r.

Bursa ‹stanbul Otoyolu 4. Km de bulunan görkemli kompleks Buttim, tekstil dünyasının ve ipek yolunun yeni ba¤lantı noktası olarak yerini alıyor.

Buttim, ifl yerlerine ve bürolara ayrılmıfl 28 katlı plazası, befl katlı, befl ayrı blokta 60 ile 100 metrekare arası de¤iflen toplam 1579 ma¤azasının bulundu¤u ana binadan oluflmakta.

Kazahan

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 2 6

MAGAZ‹N OUTLET CENTER Nilüfer ilçesi Emek Caddesi’ndeki Bas›n Kültür Saray›’nda bulunan Outlet Center’da çeflitli butik ma¤azalar, restoran ve sinema salonlar› yeral›yor.

KORUPARK (KORUMAX) 0224 242 35 35 Bursa-Mudanya yolu üzerinde Organize Sanayi Bölgesi'nin tam karfl›s›nda yer alan yüzlerce ma-

Kozahan Taç Kap›

¤aza ve 9 sinema salonunun bulundu¤u bu merkez, ‹stanbul'daki Cevahir ve Ankara'daki Ankamall'dan sonra Türkiye'nin 3. büyük al›flverifl merkezidir.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Bursa’da Konaklama

1 2 8

ULUDA⁄ OTELLER‹ A⁄AO⁄LU MY RESORT OTEL***

Konaklama bak›m›ndan Bursa'da hemen hemen her kesime hitap eden dinlenme tesisi bulunur.

K›fl›n tatil ve spor amac›yla kente gelmiflseniz, k›fl turizminin merkezi Uluda¤'da konaklayabilece¤iniz bir çok tesis bulunmaktad›r.

K›fl sporlar›n›n yap›ld›¤›, I. Geliflim Bölgesi olarak bilinen Oteller bölgesi'nde özel turistik tesislerin d›fl›nda resmi kurumlara ait 14 adet dinlenme tesisi bulunmaktad›r.

Toplam yatak kapasitesi 5000'nin üzerindedir. E¤er sa¤l›k, dinlenme amac›yla geldiyseniz Çekirge'deki flifal› sular›n bulundu¤u termal otellerden birinde mola verebilirsiniz.

ULUDA⁄’DA KONAKLAMA 3000’nin üzerinde yatak kapasitesine sahip olan Uluda¤'da; kamu kuruluflu niteli¤inde 12 adet konaklama tesisi ile özel sektöre ait 15 adet olmak üzere toplam 27 otel bulunmaktad›r. Bursa'ya 30 km. mesafede olan Oteller Bölgesi’nde; 11 adet pist, 7 adet telesiyej ve 6 adet teleski tesisi bulunmaktad›r. Bölgede ayr›ca Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤üne ait 2 adet kayak evi ile 2 adet telesiyej tesisi bulunmaktad›r. Uluda¤’daki konaklama tesislerinin Bursa’ya mesafesi 25 ile 35 km aras›nda de¤iflmektedir.

Uluda¤ Otel rezervasyonu için 0212 518 87 34 telefon nolu ‹stanbul merkez ofisi arayabilirsiniz.

184 oda, 650 yatak, 6 süit odas› bulunan A¤ao¤lu My Resort Otel’in tüm odalar›nda küvet, minibar, telefon, televizyon, saç kurutma makinesi ve merkezi ›s›tma sistemi mevcut olup; k›fl sporlar›n›n d›fl›nda disco, jogging, gece kulübü gibi imkanlar sunulmaktad›r.

0224 285 20 01 GRAND YAZICI OTEL **** Merkezi ›s›tma sistemli 236 oda ve 513 yatakl› 4 y›ld›zl› tesisin; sa¤l›k ve güzellik merkezi, solarium ve ›s›tmal› kapal› yüzme havuzu bulunmaktad›r. K›fl sporlar›n›n d›fl›nda ücretsiz fitness center ve ›s›tmal› kapal› yüzme havuzu ile akflamlar› canl› müzik imkân› sunulmaktad›r.

0224 285 20 50 WORLD OF WONDERS OTEL *** 2 özürlü odas›, 122 standart olmak üzere toplam 124 odal›, merkezi ›s›tma sistemli otelde canl› müzik eflli¤inde her fley dahil servis sunulmaktad›r. Otelde; Türk hamam›, Sauna, Masaj, Fitness Center gibi sa¤l›k ve e¤lence merkezleri yer almaktad›r.

0224 285 22 88 MONTE BA‹A OTEL *** 183 standart oda olmak üzere toplam 186 oda kapa-

1 2 9

siteli, da¤ manzaral› otelde, ›s›tmal› kapal› havuz, hamam, jakuzi, solaryum, kayak pisti, sa¤l›k merkezi gibi imkanlar, tam pansiyon servis karfl›l›¤›nda sunulmaktad›r. Otelin 300 kifli kapasiteli toplant› ve kongre salonu bulunmaktad›r.

2224 285 23 83 ALKOÇLAR BÜYÜK OTEL Da¤ manzaral› Alkoçlar Büyük Otel, 169 odal›, 400 yatak kapasitelidir.

Kongre ve toplant› etkinliklerine uygun salonlar›n bulundu¤u otel her fley dahil sistemi ile hizmet vermektedir. Kayak ve k›fl sporlar› için Clup Voyage Alkoçlar tesisi kullan›lmaktad›r.

0224 285 22 17

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

VOYAGE ALKOÇLAR OTEL *** 171 toplam odal›, 596 toplam yatak kapasiteli ve merkezi ›s›tma sistemli otel her fley dahil sistemi ile hizmet vermektedir. Tesis, kayak ve k›fl sporlar› imkân› sunmaktad›r.

0224 285 22 51 ATASU OTEL *** 4 balay› odas›, 56 standart oda olmak üzere toplam 60 odal› ve 175 yatak kapasiteli, da¤ ve flehir manzaral› otelin gece kulübü, k›fl sporlar›na uygun alan› ve kayak pisti bulunmaktad›r. 0224 285 20 71

YAZICI REGENCY OTEL ***

AK OTEL ***

3 suit oda, 19 ba¤lant›l› oda, 35 çift yatakl› oda, 45 üç yatakl› oda, 13 aile odas› olmak üzere 115 oda kapasiteli otelde ›s›tmal› kapal› havuz, Türk hamam›, sauna, masaj, fitness center, gece kulübü, snow board, kayak okulu gibi imkânlar sunulmaktad›r. Tam donan›ml› 4 toplant› odas›n›n bulundu¤u otel, k›fl sezonunda her fley dahil sistemi ile çal›flmaktad›r. 0224 285 20 40

Toplam 40 toplam odal›, 80 yatak kapasiteli, merkezi ›s›tma sistemli otel, da¤ kenar›nda yer almaktad›r. 0224 285 20 29

BECEREN OTEL *** 4 suit oda, 7 junior suit dahil toplam 75 odal›, 150 yatak kapasiteli ve da¤ manzaral› otelde sauna, masa tenisi, basketbol, 90 kiflilik tam donan›ml› 2 toplant› salonu yer almaktad›r. Merkezi ›s›tma sistemli otel, tam pansiyon hizmet vermektedir. 0224 285 21 11

AYDIN YILDIZ OTEL *** 1 suit, 26 odal› ve 52 yatak kapasiteli otel, denizi, flehri ve tarihi yerleri gören bir manzaraya sahiptir.

0224 285 21 11 ERGÜN OTEL *** 31 oda, 110 yatak ve 2 süit oda kapasiteli, merkezi ›s›tma sistemli otelde konaklad›¤›n›z süre içinde, A¤ao¤lu My Resort Otelinde tüm k›fl sporlar›n› yapabilirsiniz. 0224 285 21 00

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

KAR‹NNA OTEL *** 2 kral dairesi, 14 suit oda, 2 özürlü odas›, 225 standart oda ve 1 executive kat dahil toplam 251 oda ve 753 yatak kapasiteli otelin deniz, da¤, ve orman manzaras› bulunmaktad›r. Kapal› yüzme havuzu, Türk ve Fin hamamlar›, sauna, disco, fitness center, aerobik, gece kulübü, do¤a sporlar›, özel teleski asansörü gibi imkânlar›n sunuldu¤u otelde toplam 800 kifli kapasiteli, donan›ml› 4 toplant› odas› yer almaktad›r. 0224 285 23 60 KARKAY OTEL *** 5’i suit, 62 standart olmak üzere toplam 67 odal› ve 188 yatak kapasiteli otel, da¤ manzaras›na sahip olup; masa tenisi, bilardo, sauna, disko, jogging ile k›fl ve do¤a sporlar› yapabilece¤iniz kayak pisti gibi imkânlar sunmaktad›r. Otelde donan›ml› 100 kiflilik toplant› salonu bulunmaktad›r. 0224 285 23 90 KAR OTEL *** Otelde 67 toplam odal›, 188 toplam yatak, 5’i suit, 62’si standart toplam 67 oda ve 188 yatak kapasiteli otelde; sauna, disko, jogging ile k›fl ve do¤a sporlar› yapman›z için kayak pisti gibi imkânlardan yararlanabilirsiniz.

Donan›ml› 100 kifli kapasiteli toplant› salonu yer almaktad›r.

0224 285 21 21 KERVANSARAY OTEL *** Toplam 184 oda, toplam 650 yatak, 6 süit kapasiteli otelde; disko, k›fl sporlar›,

1 3 0

jogging, gece kulübü imkânlar›ndan yararlanabilirsiniz. Otelde donan›ml› 250 kiflilik toplant› salonu bulunmaktad›r. 0224 285 21 87 K‹RAZLIDO⁄A OTEL *** Kirazl›do¤a Otel, Uluda¤ Kirazl›yayla bölgesinde Bursa merkeze 25 km.

Uluda¤ oteller bölgesine 7 km. mesafede olup,12 ay 70 oda 220 yatak kapasitesi ile Tam Pansiyon hizmet vermektedir. Dünyan›n üçüncü yüksek oksijen oran›na sahip, 250 dönüm, tamam› çam olan orman içerisinde 21 dönüm kapal› alan üzerine infla edilen otelde k›fl sporlar›n› yapabilece¤iniz kayak pistleri yer almaktad›r. 0224 283 21 37 LE CHALET YAZICI OTEL **** 24 oda kapasiteli butik otel ço¤unlu¤u ahflap malzeme ile dekore edilmifl olup, kayak pistinin yan›nda müflterilerine hizmet vermektedir. Bursa’ya 34 km uzakl›ktaki bu flirin otel, piyano eflli¤inde sessiz bir tatil için sizleri bekliyor. 0224 285 23 40 AKFEN CLUB OTEL *** 6 Suit Oda ve 48 Toplam Odas› ile her fley dahil sistemiyle hizmet veren Otelde; kayak, k›fl sporlar›, sauna, masaj, kayak malzemeleri, s›n›rs›z telesiyej gibi aktivitelerden faydalanabilirsiniz. 0224 285 20 20 FAHR‹ OTEL *** Otel Fahri'de toplam 66 oda, 150 yatak ve 4 süit bulunmakta olup, sauna,

1 3 1

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

jakuzi, spor salonu, disko, gece kulübü ve k›fl sporlar› imkânlar›ndan faydalanabilirsiniz. 150 kiflilik toplant› salonu bulunmaktad›r.

0224 285 20 10

pasiteli donan›ml› toplant› odas›n›n bulundu¤u otel, masa tenisi, jogging, bilardo gibi imkânlar sunmaktad›r. 0224 285 21 36

BÜYÜK ULUDA⁄ OTEL

Uluda¤'›n en yeni ve en modern liftlerine sahip olan otel, Bölgedeki 7 ayr› telesiyejden faydalanma imkân›n› her fley dahil sistemi sunuyor. Sauna, fitness center, aç›k hava jakuzi, sinema imkan›n›n bulundu¤u 185 odal› otelde, yeni bafllayanlara veya profesyonellere kayak ve snowboard dersinin verildi¤i kayak okulu bulunmaktad›r.

0224 285 21 21 - 285 24 17

Büyük Otel'de toplam 100 oda, 250 yatak, 8 süit bulunmakta olup, Bario Latino, Teras Bar, Kav Bar ve Gece Kulübü’nde keyifli dakikalar geçirebilirsiniz. 0224 285 22 44 ULUKARDEfiLER OTEL *** Merkezi ›s›tma sistemli otel, toplam 32 oda ve 90 yatak kapasitelidir.

90 kiflilik ka-

Uluda¤’dan Bir Görünüm. Ft: Nilay Kabal

KAR TANES‹ OTEL ***

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

Ulafl›m

1 3 4

Bursa Yeniflehir Havaalan› henüz tam olarak faaliyete geçmemekle birlikte, özel helikopter ve küçük uçaklarla yapaca¤›n›z seyahatler için kullanabilirsiniz.

Bursa Havaalan›’ndan Diyarbak›r, Trabzon ve Erzurum’a tarifeli uçak seferleri düzenlenmektedir.

Yaz döneminde ‹zmir ve Antalya’ya da uçak seferleri yap›lmaktad›r. Uçufllar hakk›nda

Yüksek ‹htisas Kavfla¤›

Bursa’n›n rak›m› 155 mt., yüzölçümü 10.819 km olup; km.ye düflen nüfus 192’dir.

www.sunexpress.com/bursa adresinden bilgi alabilirsiniz.

Bursa’y›, bulundu¤u mevki itibariyle Anadolu’nun Bat›’ya aç›lan kap›s› olarak görmek mümkün. ‹stanbul’dan Anadolu’ya özellikle Ege ve Akdeniz bölgesine geçifl yollar›n›n üzerinde yer alan Bursa’ya karayolu ve denizyolu hatta havayolu ile ulaflabilirsiniz. fiehir içinde Belediye Otobüslerini kullanabilece¤iniz gibi, taksidolmufllarla hemen hemen her noktaya ulaflabilirsiniz. Ayr›ca Metro hatt›n› da kullanabilirsiniz.

Kamuya ait metro, otobüs gibi toplu ulafl›m araçlar›ndan sorunsuz faydalanman›z için daha önceden büfelerde sat›lan günlük biletlerden alman›z› tavsiye ediyoruz.

Avrupa Ulafl›m Ödülü Alan Bursaray

1 3 5

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

ULUDA⁄ TELEFER‹K HATTI 1963 y›l›ndan bu yana kullan›lan Teleferik, Bursa’n›n Teleferik semtinden 20 dakikada bir kalkar. 30 kiflilik kabinler ile önce 1235 metre yükseklikteki Kad›yayla’ya gelinir, orada kabin de¤ifltirilir ve 1621 metre yükseklikteki Sar›alana’a giden kabinlere binilir. Yolculuk her iki kademe aras›nda yaklafl›k 8’er dakika sürer. Uzunlu¤u 4817 metre olan Teleferi¤in ilk dura¤› olan Kad›yayla’da sadece durak binas› ve hediyelik eflya dükkân› vard›r.

Sar›alan’da k›r gazinosu, hediyelik eflya sat›fl dükkanlar›, piknik alanlar›, et-mangal lokantalar›, bungalovlar, çad›r alanlar› gibi tesisler bulunur.

Daha ileri gitmek isteyenler, Sar›alan’dan minibüse binerek 7 km. uzakl›ktaki Oteller Bölgesi’ne gidebilir. Yaz›n 1750 metre yükseklikteki Çobankaya’ya gitmek için telesiyeje binmek de mümkündür.

Teleferik ile kayak tak›mlar›n› tafl›mak yasakt›r. Bu nedenle sadece piknik ve do¤a yürüyüflü gibi amaçlarla Uluda¤’a gidenler teleferi¤i kullan›r, kayak için gidenlerin karayolu ile ulafl›m› tercih etmesi gerekir.

‹STANBUL-BURSA ARASI FER‹BOT HATTI Büyükflehir Belediyesi’nin tamamlad›¤› Güzelyal› H›zl› Feribot ‹skelesi sayesinde, ‹stanbulBursa aras›nda h›zl› arabal› feribot ulafl›m› ile günlük 1500 arac›n d›fl›nda binlerce insan Osmangazi ve Orhangazi adlar› verilen h›zl› feribotlarla Bursa’dan ‹stanbul’a, ‹stanbul’dan Anadolu’ya 75 dakikada tafl›nmaktad›r.

Güzelyal› ‹skelesi’nin Bursa kent merkezine uzakl›¤› 15 dakikad›r.

B U R S A

G E N E L

B ‹ L G ‹ L E R

1 3 6

‹stanbul’dan Bursa’ya, Bursa’dan ‹stanbul’a her gün 17.30 - 10.30 ve 21.00 saatlerinde h›zl› feribot ile gidebilirsiniz. Ayr›ca cuma günleri sabah 11.30’da karfl›l›kl› ek seferler düzenlenmektedir.

Seferler ve di¤er deniz ulafl›m› hakk›nda www.ido.com.tr adresinden bilgi edinebilirsiniz.

‹STANBUL-YALOVA ARASI DEN‹Z OTOBÜSLER‹ ‹stanbul Yenikap›’dan yaz döneminde her gün 19.30, 13.30, 15.45, 18.30 ve 19.30 saatlerinde h›zl› feribotlarla 75 dakikada Yalova’ya, Yalova’dan da iskele önünde bekleyen otobüslere binerek bir saatlik yolculuk sonras› Bursa Otobüs Terminali’ne ulaflabilirsiniz.

Bursa’dan ‹stanbul dönüflünüzü de bu güzergâh üzerinden yapmak isterseniz Yalova’dan saat 17.30, 09.30, 13.30, 15.45 ve

19.30 saatlerinde ‹DO Deniz Otobüsleri ve h›zl› feribotlar ile ‹stanbul’a hareket edebilirsiniz.

‹STANBUL-YALOVA ARASI ARABALI VAPUR Özel arac›n›zla ‹stanbul Pendik Eskihisar iskelesinden 24 saat çal›flan ve her 30 dakikada karfl›l›kl› hareket eden Arabal› Vapurlar› kullanarak Yalova’ya 15 dakika uzakl›ktaki Topçular iskelesine geçifl yapabilir, buradan da karayolu ile Bursa’ya 1 saat 30 dakikada ulaflabilirsiniz.

GEREKL‹ TELEFONLAR

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

GEREKL‹ TELEFONLAR AC‹L Polis ‹mdat 155 Jandarma ‹mdat 156 Alo Trafik 154 Polis Bilgi Hatt› 174 Yang›n ‹hbar 110 Orman Yang›n ‹hbar 117 H›z›r Acil 112 Telekom Dan›flma 161 Alo Zab›ta 183 Alo Büyükflehir 153 Sa¤l›k Dan›flma 184 Cenaze Hizmetleri 188 Tüketici Hatt› 175 Bilinmeyen Numaralar 11811 Alo Turizm Bilgi Hatt› 170 Alo Valilik 179

ARIZA Su Ar›za 185 Elektrik Ar›za 186 Do¤algaz Ar›za 187 Data Ar›za 124 Telefon Ar›za 121 TTNet 145 Uyand›rma 135

SA⁄LIK H›z›r Acil 112 Sa¤l›k Dan›flma 184 Bursa Tabip Odas› 256 08 65 H›z›r Acil Servis 233 38 83

K›z›lay Kan Merkezi 221 15 08 Hava Ambulans 232 05 05 Belediye Ambulans 222 32 75 Özel Ambulans 222 80 61 Devlet Hastanesi 220 00 20 T›p Fakültesi 442 84 00 Askeri Hastane 239 38 40 K›z›lay T›p Merkezi 221 11 50 Sa¤l›k Bakanl›¤› T›p Merkezi 223 60 36 SSK Çekirge Hastanesi 234 20 00 Sa¤l›k Bakanl›¤› Çocuk Hastanesi 234 48 48 fievket Y›lmaz Devlet Hastanesi 366 22 00 Bekamed Ortepedi 223 44 69 Bekamed Evde Fizik 223 77 33 Ac›badem 270 44 44 Akflemsettin Çocuk Hastanesi 233 22 00 Alt›parmak T›p Merkezi 225 42 00 Bahar T›p Merkezi 272 22 22 Bursa Çocuk Hastanesi 220 70 40 Bursa Göz Merkezi 444 0 469 Duaç›nar› Hastanesi 239 37 47 Difl Hastanesi 366 85 60 Doruk T›p Merkezi 364 34 00 Gö¤üs Hastanesi 233 38 40 Hayat Hastanesi 225 08 50 Medical Park 270 60 00 Onkoloji Hastanesi 223 82 00 Osmangazi T›p Merkezi 253 99 99 RENTIP Böbrek Diyaliz 250 50 90

1 3 8

Setbafl› T›p Merkezi 222 27 27 Spastik Çocuklar Has. 216 00 66 Vatan Hastanesi 220 10 40 Y›ld›r›m T›p Merkezi 364 60 90 Yüksek ‹htisas Hastanesi 360 50 50 Zübeyde Han›m Do¤umevi 233 38 39

EMN‹YET Polis ‹mdat 155 Polis Bilgi Hatt› 174 Emniyet Müdürlü¤ü Santral 270 50 00 Bursa Emniyet Müdürlü¤ü 271 19 87 Emniyet Müdürlü¤ü Acemler 233 96 30 Emniyet Nöbetçi Amirli¤i 271 21 58 Bölge Trafik Müdürlü¤ü 211 07 92 Osmangazi Emniyet Müdürlü¤ü 225 53 39 Y›ld›r›m Emniyet Müdürlü¤ü 361 81 81 Nilüfer Emniyet Müdürlü¤ü 245 80 10 Çarfl› Polis Merkezi 224 00 68 Çekirge Polis Merkezi 234 56 56 Muradiye Polis Merkezi 225 53 37 Kültürpark Polis Merk.

236 48 88 Merinos Polis Merkezi 271 43 57 Ifl›klar Polis Merkezi 327 70 10 Ertu¤rul Gazi Polis Merkezi 366 82 36 ‹hsaniye Polis Merkezi 246 72 21 Beflevler Polis Merkezi 451 17 40 Emir Sultan Polis Merk.

360 60 70

1 3 9

Y›ld›r›m Polis Merkezi 360 65 46 Nilüfer Polis Merkezi 451 17 40 Küçük Sanayi Polis Merkezi 441 25 51 Organize San. Polis Merkezi 242 00 62 Turizm fiubesi Müd.

364 18 55

YEREL YÖNET‹M BELED‹YELER Bursa Büyükflehir Belediyesi 234 40 00 Büyükflehir Belediyesi, Heykel 225 18 09 Büyükflehir Belediyesi, Acemler 444 16 00 Büyükflehir Zab›ta 225 48 17 Büyükflehir Trafik 234 77 52 Büyükflehir Teleferik 327 74 00 Büyükflehir ‹tfaiye, Y›ld›r›m 360 65 00 Büyükflehir ‹tfaiye, Zafer 221 10 10 Büyükflehir ‹tfaiye, Gençosman 253 01 86 Osmangazi Belediyesi 444 16 01 Y›ld›r›m Belediyesi 363 55 00 Gemlik Belediyesi 513 45 21 Gürsu Belediyesi 371 50 00 Kestel Belediyesi 372 10 01 ‹negöl Belediyesi 715 22 02 ‹znik Belediyesi 757 10 10 Mudanya Belediyesi 544 16 50 Orhangazi Belediyesi 573 38 01

G E R E K L ‹

Küçükleri Koruma Müdürlü¤ü 368 74 85

JANDARMA Jandarma ‹mdat 156 ‹l Jandarma Kom. 261 57 00 Osmangazi Jandarma 261 57 07

Yeniflehir Belediyesi 773 00 16 Umurbey Belediyesi 525 00 05 Gölyaz› Belediyesi 485 50 36 Güzelyal› Belediyesi 554 93 02 Zeytinba¤› Belediyesi 563 20 15

VAL‹L‹K VE KAYMAKAMLIKLAR Alo Valilik 179 Bursa Valili¤i 256 76 56 Osmangazi Kaymakaml›¤› 220 27 28 Y›ld›r›m Kaymakaml›¤› 220 25 00 Nilüfer Kaymakaml›¤› 249 32 00 Gemlik Kaymakaml›¤› 513 10 51 Gürsu Kaymakaml›¤› 371 10 06 Karacabey Kaymakaml›¤› 676 10 95 Keles Kaymakaml›¤› 861 20 05 Kestel Kaymakaml›¤› 372 46 00 ‹znik Kaymakaml›¤› 757 10 01 ‹negöl Kaymakaml›¤› 715 10 01 Mustafakemalpafla Kaymakaml›¤› 613 10 01 Mudanya Kaymakaml›¤› 544 10 01 Orhangazi Kaymakaml›¤› 573 17 27

T E L E F O N L A R

Nilüfer Jandarma 470 29 00 Y›ld›r›m Jandarma 327 70 03 Uluda¤ Jandarma 285 21 49 Merkez Komutanl›¤› 239 22 44 Garnizon Komutanl›¤› 261 57 07

Orhaneli Kaymakaml›¤› 817 10 10 Yeniflehir Belediyesi 773 00 39

‹L MÜDÜRLÜKLER‹ Cumhuriyet Baflsavc›l›¤› 272 50 04 Defterdarl›k 221 10 49 Özel ‹dare ‹l Müdürlü¤ü 256 64 20 Bölge Çal›flma Müdürlü¤ü 221 12 17 Gümrük Müdürlü¤ü 243 37 98 Sanayi ve Ticaret Müdürlü¤ü 253 40 64 Turizm ve Kültür Müdürlü¤ü 223 83 08 Turizm Dan›flma 220 18 48 TÜRSAB 234 52 02 ‹znik Turizm Müdürlü¤ü 757 19 33 TSE Müdürlü¤ü 243 80 00 DS‹ Bölge Müdürlü¤ü 360 50 00 Milli E¤itim Müdürlü¤ü 256 70 00 SSK Bölge Müdürlü¤ü 223 20 11 Meteoroloji Müdürlü¤ü 246 86 15 Anadolu Ajans› Müdürlü¤ü 234 67 28 TRT Haber Müdürlü¤ü 233 47 02

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

KÜLTÜR MERKEZLER‹ BKSTV Bursa Kültür Sanat Vakf› 234 49 12 Bursa Kültür A.fi.

253 66 68 TKM Tayyare Kültür Merkezi 220 88 48 Ahmet Vefik Pafla Tiyatrosu 221 92 44 fiehir Kütüphanesi 326 56 49 Halk Kütüphanesi 221 77 53

Kent Müzesi Salonlar› 220 26 26 Kültürpark Aç›khava Tiyatrosu 234 49 12 Büyükflehir fiehir Tiyatrosu 220 88 47 Tiyatro Müdürlü¤ü 222 89 90 Büyükflehir Konservatuar› 234 49 17 AVP Devlet Tiyatrosu 221 29 44 As Kültür Merkezi AKM 261 58 78 - 261 57 67 Akp›nar Kültür Merkezi 243 73 43 Adile Naflit Tiyatrosu 368 51 20 Bursa Filormoni Derne¤i 233 72 74

Setbafl› ve fiehir Kütüphanesi

Bursa Foto¤raf Sanat Derne¤i BUFSAD 225 51 50 Bursa Mehter Müzi¤i Derne¤i 234 31 08 Bas›n Kültür Saray› Bar›fl Manço Kültür Merkezi 220 88 47 Buttim Kültür Merkezi 211 21 20 Çocuk Sanat Evi 225 18 09 Çocuk Kültür Park› 326 56 49 Devlet Senfoni Orkestras› 234 47 90 Fethiye Kültür Merkezi 243 36 63 Gökdere Medresesi Kültür Merkezi 220 31 19 Klasik Türk Müzi¤i Korosu 232 16 34 Karabafl-i Veli Kültür Merkezi 222 03 85 Konak Kültür Evi 452 45 00 U¤ur Mumcu Kültür Merkezi 544 07 00 Üftade Gösteri Salonu 326 56 49 Haraçc›o¤lu Medresesi 221 00 00 Sinema Derne¤i 222 11 12 - 255 51 50 Alman Kültür Derne¤i 232 27 50 Frans›z Kültür Derne¤i 222 90 93 ‹talyan Kültür Derne¤i 233 55 14 Büyükflehir Yerel Gündem 21 220 95 99 Yerel Gündem 21 Hemflehri Evi 223 44 61 BUG‹AD Konferans Salonu 224 73 21

1 4 0

Elmasbahçeler Kültür Merkezi 250 01 41 Ekim Sanat Atölyeleri 224 75 57 Feraizcizade Oda Tiyatrosu 222 89 10 Günefl Sanat Evi 220 65 40 Görükle Kültür Salonu 483 21 83 ‹znik Süleyman Pafla Medresesi Sanat Atölyeleri 757 65 20 - 757 53 31 757 13 12 - 757 65 82 Hüsnü Züber Evi 221 35 42 Osmangazi Belediyesi Kültür Merkezi 250 01 41 Ördekli Hamam› Kültür Merkezi 221 80 69

GALER‹LER

TKM Sami Güner Sanat Galerisi 220 88 47 TKM Cemal Nadir Güler Galerisi 220 88 48 TKM fiefik Bursal› Galerisi 225 18 09 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi 223 26 59 Baykufl Sanat Galerisi 232 14 02 Akbank Sanat Galerisi 224 16 40 Mahfel Mado Sanat Galerisi 326 88 88 Akp›nar Sergi Salonu 243 73 43 Kent Müzesi Sergi Salonu 220 26 26

1 4 1

Osmangazi Bld Sergi Salonu 250 01 41 Kamuran Sanatevi 225 54 73 Galeri Love Art ‹lter 234 88 39 Radyo S Sanat Galerisi 261 10 70 Kent Meydan› Galerisi 261 51 51

S‹V‹L TOPLUM KURULUfiLARI ‹fi DÜNYASI Bursa Ticaret ve Sanayi Odas› 243 15 00 Bursa Ticaret Borsas› 221 13 58 Bursa Sanayi ‹fl Adamlar› Derne¤i 233 50 18 Arsiyad 250 28 80 Bosab 484 23 10 Beflevler Organize Sanayi Bölgesi 441 25 53 Bursa Organize Sanayi Bölgesi 243 15 00 Bugiad Giriflimci ‹fladamlar› Der. 211 30 34 Bugümder 243 60 15 Buseb 524 86 89 Buttim 211 14 16 Buysad 211 09 58 Gesiad 211 07 17 Kalder 541 60 10 Müsiad 253 47 77 Rumelisiad 211 63 64 Tugiad 211 30 50 Bursa Aktif ‹fladamlar› Derne¤i 224 73 21 Gemlik Ticaret ve Sanayi Odas› 513 10 23

G E R E K L ‹

‹negöl Ticaret ve Sanayi Odas› 714 82 60 Karacabey Ticaret ve Sanayi Odas› 676 15 19 Mustafa Kemal Pafla Ticaret ve Sanayi Odas› 613 16 58 Orhangazi Ticaret ve Sanayi Odas› 573 10 87 Yeniflehir Ticaret ve Sanayi Odas› 773 02 38 ‹znik Genç ‹fladamlar› Derne¤i 757 45 55

D‹⁄ER BGC Bursa Gazeteciler Cemiyeti 223 75 25 - 441 74 70 Ça¤dafl Gazeteciler Derne¤i 233 03 06 Bursa Yaz›n ve Sanat Derne¤i 223 15 55 Bursa Araflt›rmalar› Vakf› 220 29 22 Bursa Sivil Toplum Derne¤i 211 06 46 Bursa Yazarlar Birli¤i 221 52 92 Bursa Birlik Vakf› fib.

233 71 01 Ali Osman Sönmez Vakf› 261 04 40 Mevlevi Kültürünü Yaflatma Der. 222 03 85 Çevre Koruma Vakf› 249 42 16 Türk E¤itim Vakf› TEV 222 46 06 Bursa Spor Klubü 413 63 00 Yerel Gündem 21 220 95 99 TMMOB Mimarlar Odas› Bursa fiubesi 223 02 20 TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odas› 252 47 60

T E L E F O N L A R

TMMOB Kimya Mühendisleri Odas› 220 99 93 Bursa Halkla ‹liflkiler Derne¤i 220 60 10 Bursa Tüketiciler Derne¤i 221 64 75 TSYD Bursa fiubesi 221 47 58

KONSOLOSLUKLAR Almanya Fahri Konsoloslu¤u 221 00 99 Arnavutluk Fahri Konsoloslu¤u 220 90 40 Avusturya Fahri Konsoloslu¤u 242 19 19 Bulgaristan Fahri Konsoloslu¤u 271 59 58 ‹ngiltere Fahri Konsoloslu¤u 220 04 36 Fransa Fahri Konsoloslu¤u 252 16 30 ‹talya Fahri Konsoloslu¤u 234 96 82 Kazakistan Fahri Konsoloslu¤u 234 65 65 Kuzey K›br›s Türk Konsoloslu¤u 222 44 39 Malezya Fahri Konsoloslu¤u 220 88 17 Romanya Fahri Konsoloslu¤u 211 40 25

S‹NEMALAR AFM Zafer Plaza 225 45 60 As Merkez 261 58 96 Atm Park 244 94 01 Cine Moda Y›ld›r›m 366 08 36 Cinetrome Burç 221 48 06

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

Sönmez Plaza 261 58 59 Alt›parmak Burç 221 23 50 Bademli Burç 244 61 37 Setbafl› Prestige 224 99 39 Megapol Demirtafl 261 57 67

SPOR MERKEZLER‹ Alt›nceylan 234 34 34 Formback 239 40 40 Bursa Body 220 24 97 Ekol Spor Merkezi 326 36 36 Nilüfer Asya Spor 249 64 55 Olimpic Spor Merkezi 223 14 81

KARGO & KURYE Aras Kargo 233 62 13 Aktif Da¤›t›m 251 06 00 Ekspres Kargo 223 02 76 ‹hlas Kargo 247 47 31 Kent Kurye 271 17 26 TNT ekspres Worldwide 271 63 23 UPS 256 65 00 Yurtiçi Kargo 232 22 36 Mail Boxes Etc. 233 70 97

Ç‹ÇEKÇ‹LER Duygu Çiçekçilik 232 05 68 Fakülte Çiçek Evi 360 51 57

Mimoza Çiçe 221 91 26 Roza Çiçekçilik 220 68 20 Ya¤mur Çiçekçilik 235 35 93

BASIN YAYIN Bursa Hakimiyet Gazetesi 261 10 40 Bursa Haber Gazetesi 271 48 00 Kent Gazetesi 256 60 60 Bursa Meydan Gazetesi 251 02 22 Avrupa Gazetesi 373 00 05 Olay Gazetesi 372 72 00 Eko Haber Gazetesi 224 89 00 As TV 261 10 40 Olay TV 331 70 00 Line TV 373 01 83 Flash TV 273 37 00 AA Anadolu Ajans› 234 67 28 DHA Do¤an Haber Ajans› 252 85 55 BHA Bursa Haber Ajans› 261 10 40 THA Turkuaz Haber Ajans› 250 30 41 ‹HA ‹hlas Haber Ajans› 256 97 07 TRT Bursa 233 47 02 Olay FM 372 85 86 Uluda¤ FM 242 95 95 Radyo S 261 60 90 Radyoaktif 242 72 10

1 4 2

Ç‹L‹NG‹RC‹LER Akgün Anahtar 222 00 63 Bayrak Anahtar 513 57 21 Çilingir Ünal 221 23 33 Key Shop 237 73 17

HAMAMLAR 2. Murat Hamam› 223 02 09 Boyugüzel 233 38 50 Çak›ra¤a Hamam› 221 25 80 Çelik Palas Hamam› 233 38 00 Day›o¤lu Hamam› 221 54 50 Demirtafl Hamam› 250 84 40 Eski Kapl›ca (Kervansaray) 233 93 00 Gönlüferah Hamam› 233 92 10 Kara Mustafa Kapl›ca 236 69 56 Kaynarca Kapl›ca 236 69 55 Nasuhpafla Hamam› 221 67 82 Oruçbey Hamam› 220 70 61 Oylat Kapl›calar› 715 11 10 Yeni Kapl›ca 236 69 68 Yeflil Hamam› 327 77 90 ‹nebey Hamam› 224 27 72 Y›ld›r›m Hamam› 361 95 12 Y›ld›z Termal 233 96 10

1 4 3

ALIfiVER‹fi ALIfiVER‹fi MERKEZLER‹ As Al›flverifl Merkezi 261 58 96 Ar›can Shopping Center 224 89 64 Bim Supermarket 261 13 80 Burç Ma¤azalar› 221 58 08 Carrefour SA 452 57 21 Çarfl› 225 00 44 Gima 220 41 25 Kumluk Al›flverifl Merkezi 257 33 00 Magazin Outlet Al›flverifl Merkezi 441 04 14 Metro 441 56 00 Migros 261 58 61 Özdilek Çarfl› 219 60 00 Pembe Çarfl› 234 65 50 Real Al›flverifl Merkezi 273 04 00 Tezken 261 53 91 Zafer Plaza 225 39 00 Korumax 242 35 35 Kent Meydan› AVM 255 44 60 ‹KEA Bursa 270 85 00 Korupark 242 33 35 Tansafl 261 58 35 Aku¤ur Al›flverifl Merkezi 451 50 40

ANT‹KACILAR Bursa Antik 221 21 34 Ekinci Ticaret 328 47 85 Güler Antika 328 05 69 Karagöz Antique Shop 221 87 27

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

Okçular Antik 326 12 44 Specialist Antique Shop 222 92 32 Yeflil Çarfl› 327 72 83

BUT‹K MA⁄AZALAR Benetton 221 35 00 Beymen Club 223 28 10

MÜZELER

K›¤›l› 225 43 10 Poyraz Sanat Mrk. Irgand› 220 29 22 Destina Deri 247 89 06 Kent Dükkan› 220 26 26 ‹pekevi, Kozahan 222 49 58 Bursa Antik Plak Evi 221 21 24

K‹TABEVLER‹ Alfa Kitabevi 223 60 16 Asa Kitabevi 220 40 74 D&R Müzik Kitap Shop 225 21 31 Dünya Aktüel Kitap 223 42 42 Ezgi Kitabevi 220 97 97 Gaye Kitabevi 224 13 90 Haflet Kitabevi 222 55 58

Arkeoloji Müzesi 234 49 18 Atatürk Müzesi 234 77 16 Bas›n Müzesi 441 74 70 Bursa Kent Müzesi 220 26 26 Celal Bayar Müzesi 372 40 39 Cumal›k›z›k Müzesi 225 21 31 Hüsnü Züber Evi Müzesi 221 35 42 Hünkar Köflkü Müzesi 329 34 98 ‹znik Müzesi - ‹znik 757 10 27 Karagöz Evi Müzesi 232 18 71 Mütareke Binas› Mudanya 544 10 68 Ormanc›l›k Müzesi 234 77 18 Osmanl› Evi Müzesi 222 08 68 Sa¤l›k Müzesi 225 33 88 fiemaki Evi Müzesi Yeniflehir 773 00 83 Tahir Pafla Kona¤› Mudanya 234 49 18 Türk ‹slam Eserleri Müzesi 327 76 79 Tofafl Anadolu Arabalar› Müzesi 329 39 41 Uluumay K›yafet ve Tak› Müzesi 225 48 13

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

RESTORANLAR

1 4 4

/ DÜNYA MUTFA⁄I KAT 3 BAR

VENIVIDI BAR

Magazin Oulet Center, Ataevler, ‹hsaniye 443 22 72

Oulu Cad. Oylum Sitesi Çarfl›s›, Kükürtlü 233 99 99

KIRMIZI PUB RESTAURANT Gazi Cad. No:53, ‹hsaniye 452 97 07

ALTIN CEYLAN RESTAURANT

KAD‹FE RESTAURANT

Kültür Park ‹çi, Bursa 234 34 34

Ulubatl› Hasan Bulvar›, Almira Otel ‹çi 250 20 20

T‹KE

KAfiIKARA

KULE RESTAURANT & BAR

BARBA YALIM RESTAURANT Mudanya Yolu, Bademli Girifli 549 11 98

Göynüklü Mudanya 566 35 66

BECEREN RESTAURANT

KONAK B RESTAURANT

Yak›n Çevre Yolu So¤anl› Botanik Park› 211 52 60

Kükürtlü Mah. Çekirge Cad. 235 37 07

BEY KONA⁄I

ÇEL‹K PALAS RESTAURANT

Yak›n Çevre Yolu, Çekirge Cad. Botanik Park, No:79, Hotel So¤anl› 211 22 14 Çelik Palas içi 233 38 00 BORSA LOKANTASI GALER‹ ZAF‹RA Band›rma Yolu Bademli, 1. km, Karacabey Mefleliköy Mevkii 676 25 55 549 24 30 CAFE DE PARIS HOLIDAY INN Eski Mudanya Görükle Yolu Geçit Kampusü, 244 99 48 Görükle 442 85 40 CHA CHA RESTAURANT IVORY BAR Odunluk Kavfla¤›, Kükürtlü Cad. Dikkald›r›m Kükürtlü 452 13 50 234 91 90

Mudanya Yolu Bursa 549 20 75

VICI CLUB Mudanya Yolu, Ça¤r›flan Mevkii 7. km.

244 73 73

Eski Mudanya Yolu Agora ‹fl Mrk No:2 Bademli 244 62 52

V‹LLA RESTAURANT Uluda¤ Yolu 235 31 32

MONTAINA RESTAURANT ‹znik 211 22 13 MONTAINA RESTAURANT

‹TALYAN MUTFA⁄I PUCINELLA RESTAURANT Gemlik, Bursa 514 53 55

KROKOD‹L R‹STORANTE Eski ‹stasyon Cad. 234 38 88 Merkez fiUfi‹ 544 60 00 ÇUKURKÖfiK OTANT‹K CLUP 234 62 00 OTEL Yak›n Çevre Yolu, So¤anl› Botanik Park› 211 32 80

1 4 5

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

OTEL RESTAURANTLARI SAFRAN RESTAURANT

BURSA HOL‹DAY INN

ÇEL‹K PALAS

Safran Otel ‹çi, Orta Pazar Cad. No:4 Tophane 224 72 16

Uluda¤ Üniv.

GörükleKampusü, Görükle 442 85 40

Çekirge Cad. Çekirge 233 38 00

MONTAN‹A RESTAURANT

BÜYÜK YILDIZ Uluda¤ Yolu 3. km, Çekirge 239 69 90

ALM‹RA Ulubatl› Hasan Bulvar›, Osmangazi 250 20 20

Mudanya 544 60 00

KERVANSARAY Çekirge Meydan›, Çekirge 233 93 00

KÜLTÜRPARK RESTAURANTLARI AKARSU RESTAURANT

DÖRTLER RESTAURANT

SELÇUK RESTAURANT

Reflat Oyal Kültür Park ‹çi, Göl yan› O.gazi 234 49 51

Reflat Oyal Kültür Park ‹çi, Osmangazi 234 50 98

Reflat Oyal Kültür Park ‹çi, Osmangazi 234 49 51

ALTINCEYLAN RESTAURANT

K‹MYON PARK RESTAURANT

YUSUF RESTAURANT

Reflat Oyal Kültür Park ‹çi, Osmangazi 234 34 34

Kültür Park ‹çi ‹pekifl Kap›s› Girifli 234 29 12

Reflat Oyal Kültür Park ‹çi, Osmangazi 234 49 54

DEN‹Z ÜRÜNLER‹ RESTAURANTLARI ARAP fiÜKRÜ ÇET‹N Sakarya Cad. Arapflükrü Sk No:6 Alt›parmak 221 14 53

ATLANT‹K Çatalfırın Altıparmak 222 56 21

AHTAPOT RESTAURANT ARAP fiÜKRÜ KIVANÇ

BALIKÇI RESTAURANT Bademli Girifli, Agora ‹fl Han›, Mudanya 549 24 75 BEYAZ KAYALAR

Arap fiükrü Sk. Alt›parmak 222 19 95

Halitpafla Cad. No:27 Kordonboyu Mudanya 544 68 37

ARAP fiÜKRÜ RESTAURANT

ALA MERCAN RESTAURANT

AYVALIK BALIKÇILIK

Çatal F›r›n, Alt›parmak 223 05 21

K.S.S. 1. Bulvar› No:2, B. Evler 441 11 56

Eski Mudanya Yolu 244 92 38

Alt›ntafl Yolu 1. km.,Kurflunlu Taraf› Burgaz, Güzelyal› 554 82 36 BOKSÖR’ÜN YER‹ Gemlik 513 12 34

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 4 6

BADEGÂH RESTAURANT

DEN‹ZDEN BALIK

HÜSRET RE‹S’‹N YER‹

MER‹Ç RESTAURANT

Arap fiükrü Sk. 220 33 55

Küçük Kumla ‹skele meydan› Gemlik 538 50 51

Gemlik 544 20 71

Halitpafla Cad. No:96 Mudanya 544 50 55

EROL BALIK

Mudanya Yolu 544 20 71

CUNDA BALIKÇISI Bademli Girifli, Bademli 244 83 41 549 28 00

Arnavutköy, Mudanya 544 66 30 EZG‹ BALIK RESTAURANT Halitpafla Cad. No: 33 Mudanya 544 29 09

CENG‹ZLER RESTAURANT ‹zmir Yolu 7. km.

No:291, Nilüfer 413 43 33 ÇAPAR‹ RESTAURANT Sakarya Cad. No:41, Alt›parmak 220 78 08 DEN‹ZATI Yeni Liman ç›k›fl›, Y›ld›ztepe, Trilye 544 51 51

‹STAKOZ RESTAURANT

KOÇ BALIK ‹skele Meydan›, Halitpafla Cad. No: 95 Mudanya 544 16 53 L‹MAN RESTAURANT

FAHR‹ BABA BALIK LOKANTASI

Trilye (Zeytinba¤›) 563 20 49

Organize Sanayi Bölgesi, Demirtafl Tel:

MAHUR RESTAURANT

GOLDSTAR RESTAURANT ‹skele Meydan› No: 15 Gemlik 513 42 20

‹skele Cad. Sahil Sk., Zeytinba¤› (Trilye) 563 26 67

FAHR‹ BABA RESTAURANT ‹znik Göl K›y›s›, Orhangazi 582 21 65 SAVARONA RESTAURANT ‹skele Cad. Trilye (Zeytinba¤›) 563 26 08 fiEKER EV RESTAURAN ‹skele Cad. Yal› Sk. No:9, Trilye (Zeytinba¤›) 563 20 06

Tarihi Merinos Tren ‹stasyonundaki Vagon Kafe

Bursa Kent Müzesi ‹çindeki Kent Kafe

Tarihi Cumal›k›z›k Köyönde Sabah Kahvalt›s›

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 4 8

TÜRK MUTFA⁄I HEYBEL‹ RESTAURANT

OTTOMAN RESTAURANT

Mudanya Yolu Ça¤r›flanköy girifli 244 66 77

Hotel Almira ‹çi, Ulubatl› Hasan Bulvar› 250 20 20

KAHVEBEYAZ Göynüklü Köyü, Tepeberdent girifli, Bademli 566 34 47 KONYA MUTFA⁄I

AB‹D‹N USTA Tuzpazar›, Bayathane Cad. Heykel, Osmangazi 222 23 78 ALA MERCAN Küçük Organize Sanayi, Beflevler 441 11 56 BECEREN RESTAURANT

Alt›parmak Cad. 222 90 84

EGE MUTFA⁄I Fevzi Çakmak Cad. Katl› Otopark Binas› No:43 Fomara 222 00 40

Lokantas› Han ‹çi, Hanlar Bölgesi, Osmangazi 225 00 21

BEY KONA⁄I

BAB-I Z‹YAFET

Yak›n Do¤u Çevre Yolu, So¤anl› Botanik Park› 211 22 14

Balibey Han› 225 58 01

II. Murat Cad. No:36 Muradiye Camii karfl›s› 224 64 39

Ünlü Cad. No:14/C Heykel 221 84 24

Ünlü Cadde No: 2 Heykel 223 13 45 ‹MREN LOKANTASI Tahtakale Çarfl›s› 220 85 16 D‹VAN LOKANTASI Eski Santral Garaj Karfl›s› No:143 251 84 23

F‹DAN MALT‹Z

Yak›n Çevre Yolu Botanik Park içi So¤anl› 211 52 60

DARÜZZ‹YAFE

LALEZAR LOKANTASI

TATAR fiEVKET Ç‹⁄ BÖREK

HAYAT LOKANTASI Merinos Park› içi Osmangazi 272 27 27

MER‹NOS TREN ‹STASYONU

GÜNEYDO⁄U KEBAP

Gaziakdemir Cad. ‹nönü Cad. No:39 Heykel Merinos Fab. Karfl›s› Osmangazi 222 89 13 251 53 33 KAFE VAGON YALIM BARBA LOKANTASI RESTAUARNT Merinos Tren Eski Mudanya Yolu, Emek Ya¤ Fabrikas› yan› 549 11 99 YÜCE HÜNKÂR Yeflil Külliye Karfl›s›, Yeflil 327 89 10

‹stasyonu Tesisleri Gazi Akdemir Cad. 251 53 33

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 5 0

‹SKENDER KEBAP ‹SKENDER Gümüflçeken Cad. KEBAP Atatürk Cad. TKM No: 3 Heykel Yan›, No: 60 220 34 01 Heykel BURSA KEBAP 221 10 76 BEYLER KEBAP

Osmangazi Cad. No: 32 Tophane 224 46 36

‹SKENDER KÖY RESTAURANT

Mudanya Yolu, HACIBEY KEBAP Ça¤r›flan Köyü Girifli Y. Yalova Yolu 244 99 01 Kimlik Ma¤azas› Yan› No: 60 KEBAPÇI ‹SKENDER 211 00 28 Ünlü Cad. No: 7 Heykel 221 46 15

KEBAPÇI ‹SKENDER As Merkez Migros Yan› Bursa ‹stanbul girifli 261 60 30 KEBAPÇI ‹SKENDER Botanik Park, So¤anl› 211 26 90 ULUDA⁄ KEBAPÇISI Santral Garaj Karfl›s›, O.Gazi.

254 72 64

P‹DEL‹ KÖFTE HACIO⁄LU Hanlar Bölgesi 221 00 00

GÜVE P‹DEL‹ KÖFTE

P‹DEL‹ KEBAP

Nalbanto¤lu 241 28 88

Aynal› Çarfl›, Okçular Tel: GÜVEN KEBAPÇISI KÜÇÜKSARAY P‹DEL‹ KÖFTE

KÜÇÜKSARAY P‹DEL‹ KÖFTE

Maksem Cad. Postane Yan›

Cumhuriyet Cad. Köken ‹flhan› No: 141 221 19 66

220 43 24

Çetin A¤abeyin Yeri, Kayhan Çar.

Kiriflcik›z› Sk. 224 08 84

F‹L‹BE KÖFTEC‹S‹ Cumhuriyet Caddesi, Uçak Sk. Uzun Çarfl› Tel:

IZGARA KEBAP Ç‹ÇEK IZGARA Belediye Cad. No:15 Tuz Pazar›, Heykel 221 65 26

BADEML‹ ET LOKANTASI

ÖMÜR KÖFTEC‹S‹

Meflelik Mevkii 262 34 42

Ulucami karfl›s›, Çarfl› gir. Heykel 221 45 24

GÜVEN KEBAP-2 ANADOLU ET LOKANTASI Mudanya Yolu, Bademli Girifli, 549 23 02

Korumax Al›flverifl Mrk. Mudanya Yolu, 205 241 28 88

BEYLER KEBAP

MEVLANA KEBAP LAHMACUN

ÖZ URFALI HACI DAYI

Halitpafla Cad. No: 55 Mudanya 544 14 70

Osmangazi Cad. No: 32 Tophane 220 22 32

PARK IZGARA Mudanya Yolu, Bademli girifli 244 94 01 YÜCE D‹YAR SOFRASI

Gümüfl Çeken Cd. Acemler Yolu üz.

No: 3 Pembe Çarfl› alt› 220 34 01 249 58 86

1 5 1

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

‹NEGÖL KÖFTE ORHAN LOKANTASI Bursa - ‹negöl Yolu Üzeri 2. km.

714 19 19

BESLER KÖFTE K. Samipafla Cad. No: 3 ‹ngöl 715 32 61

ÜÇ KÖFTE ‹vazpafla Kapal› Çarfl› No:3 221 55 26

‹MREN IZGARA ZEYNEL LOKANTASI Bursa - ‹negöl Yolu Üzeri, Organize San. Sit. 225 48 23 SEV‹NÇ LOKANTASI ‹negöl 5. Cad. 714 82 74 HACI AZ‹Z LOKANTASI Burhaniye Mah. ‹stiklal Cad. No: 11 ‹negöl 715 14 93

Ç‹ÇEK IZGARA Atatürk Cad. ‹znik K. Sami Pafla Cad. 757 35 77 No: 3/A 715 33 67 YEN‹CEL‹ ET LOKANTASI ‹zmir yolu, Kemalpafla sapa¤› 613 30 12 Ç‹ÇEK IZGARA Belediye Cad. No:15, Orhan Camii yan› 221 12 88

MANGAL KEBAP DE⁄‹RMEN Uluda¤ Yolu 236 47 67 BADEML‹ ET MANGAL Mudanya Yolu, Ça¤r›flan Mevkii, Bademli 244 84 60

BARAKFAK‹ KÖFTEC‹LER‹

ÇA⁄RIfiAN ET MANGAL

Ankara Asfalt›, Barakfaki Köyü Tel:

Mudanya Yolu, Ça¤r›flan Mevkii 244 91 00

GÜRSU ET MANGAL

ÇAM RESTAURANT

Zafer Mah. No:30 Gürsu 371 12 92

Uluda¤ Yolu.

8.Km Çekirge 236 75 34

V‹LLA Uluda¤ Yolu 239 64 67 YAYLA ET MANGAL Eski Yalova Yolu 2. Km. Demirtafl 262 34 42

CAFE & RESTAURANTLAR KENT CAFE

LAÇ‹N CAFE

PRONTO CAFE

EXIT CAFE

Bursa Kent Müzesi ‹çi

Fatih Sultan Mehmet Bulvarı 451 36 49

Mudanya Yolu VSB Tesisleri 244 76 26

Oulu Cad. No:13 Kükürtlü 234 19 07

MAX F‹RES

ECL‹PSE Selvinaz Sok. No.1 Çekirge 239 69 87

SU‹ KÖfiK

223 06 16 CAFE MÜSADEN‹ZLE Altıparmak Cad.

Fatih Sultan Mehmet Bulvarı 245 81 95

220 94 28

MAC RENZ‹

ÇIRA⁄AN CAFE

Zafer Plaza 225 39 00

Çekirge Cad.

S‹ESTA

235 55 00

223 51 01

YÜCE HÜNKAR CAFE ve PASTA Yeflil Camii Yan› No:19 Yeflil 327 89 10

234 62 00

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 5 2

CAFELER B‹G-MAMAS CAFE Oulu Cad. Oylum Sitesi Çarfl›s›, Kükürtlü 233 99 99 IRGANDI CAFE Irgand› Köprü Üzeri, Osmangazi 224 09 60

MAHFEL CAFE

SIESTA CAFFE

ÇARfiI

Namazgah Cad. No:2 Setbafl› Heykel 326 88 88

Nalbanto¤lu Çarfl›s›, Heykel 221 53 01

MERKEZLER‹

MADO Fatih Sultan Mehmet Bulvar› No:73 Nilüfer 452 50 00

KENT KAHVES‹

METREKARE CAFE

Bursa Kent Müzesi ‹çi, Heykel 220 26 26

Kurto¤lu Mah. Yafl›t Sk. No:8 Setbafl› 327 58 98

ÖZGEN NARG‹LE Kültürpark içi 234 16 16

Zafer Çarfl›s›, As Merkez, Özdilek Çarfl›, Pembe Çarfl›, Korumax, Carefour, Magazin Outlet ve Kent Meydan›

Kent Kahvesinde Küçük Bir Mola

DONDURMACILAR GEYE DONDURMA

KAFKAS DONDURMA

Setbafl›, Özdilek, 222 11 68

Heykel, Fomara, Zafer Plaza, Terminal, Korumax, Kent Meydan› 225 25 95

MAHFEL MMD Mahfel, Setbafl› Köprüsü yan›, Heykel 326 88 88

UZAY PASTANES‹ Alt›parmak, Çekirge, ‹hsaniye, Geçit 221 84 49

UNLU MAMÜLLER

BAfiAK UNLU MAMÜLLER‹ Ünlü Cadde, Selçuk Hatun Sk No: 23 Heykel 0536 428 48 66 BÖREKÇ‹ fiEVKET Ulucami Cad. Ulucami Bat› Kap›s› Karfl›s› No:3 223 40 95

ÜLKÜ PASTANES‹

ÇINAR PASTANES‹

KAFKAS PASTANES‹

Ç›nar Pastanesi FSM Bulvar› ‹fl Bankas› yan›, ‹hsaniye 235 54 49

Atatürk Cd. Heykel Maksem Cad. 225 25 95 221 82 93

DURAK MUHALLEB‹C‹S‹ Çekirge Meydan› No: 171 Çekirge 235 06 04 DURAK MUHALLEB‹C‹S‹ Alt›parmak Cad. No: 74 223 27 19 UZAY PASTANES‹ Alt›parmak, Çekirge, ‹hsaniye, Geçit 221 84 49

ULUS PASTANES‹ Atatürk Cad. Ulucami, Heykel 221 14 37 RIHTIM PASTANES‹ Çekirge Meydan› No: 170 Çekirge 236 83 58 SETBAfiI S‹M‹T EV‹ Atatürk Cad. No:2/B, Setbafl› 223 33 93 ÜLKÜ PASTANES‹ Nalbanto¤lu Cad. Ulucami karfl›s›, Heykel 222 44 82

MAHKEME FIRINI ‹brahimpafla Mah. Ö¤reten Cad. No: 5 Heykel 221 34 01 ZAMBAK BÖREK Feraizci Sk. No: 9/C A. Mescit Mah. 225 43 47

1 5 3

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

BURSA RESTAURANTLARI MUDANYA Anadolu Et Lokantas› Bademli Köyü 549 23 02 Ahtapot Restaurant Halitpafla Cad. No: 27 544 68 37 Bal›kç› Restaurant Bademli Girifli Agora ‹flhan› 549 24 75 Filiz Restaurant Arnavutköy 544 66 30 Ezgi Bal›k Restaurant Halitpafla Cad. 544 29 09 Koç Restaurant Halitpafla Cad. 544 16 53 Meriç Restaurant Halitpafla Cd. 544 50 55 Club Mercan Bursa Konaklar› Göynüklü 566 32 36 Mevlana Kebap Lahmacun Halitpafla Cad. 544 14 70 TR‹LYE (ZEYT‹NBA⁄I) Mahur Restaurant ‹skele Cad. 563 26 67 fieker Ev Restaurant Yal› Sk. No: 9 563 20 06 Savarona Restaurant ‹skele Cad. 563 26 08

Liman Restaurant 563 20 49

ORHANGAZ‹

HARMANCIK

Kumluk Mercan Restaurant Yalova Yolu, 8.

Km. Kumluk Mevkii 257 05 56

Heybeli Restaurant Hatay Sofras› Ça¤r›flanköy Girifli Yalova Bursa Yolu 244 66 77 573 40 26 KELES Istakoz Restoran Rahmi Baba Özen Lokantas› 544 2071 Atatürk Cd. No:4/A Restaurant Park Izgara 861 21 26 ‹znik Göl K›y›s›, Park Plaza, Geçit 582 21 65 Merve Izgara 244 94 01 Tahir Hoca Cad. YEN‹fiEH‹R 8613454 Yal›m Barba Güleç Izgara Restaurant KARACABEY Salonu 549 11 99 Borsa Lokantas› Yeni Hal ‹çi Band›rma Yolu Kule Restaurant 772 34 63 1. km.

Agora ‹fl Mrk, 676 25 55 244 62 52 GÜRSU

Arapo¤lu Restaurant Çevre Yolu 881 23 33 ‹NEGÖL Turan Restaurant F.S.M Bulvar› 245 81 95 Beflyol Kebapç›s› A.V. Pafla Cad. 245 49 10-11 Saray Kebap Salonu Cami Sk. 10/A 247 47 37 Çiçek Izgara Kemalettin Sami Pafla Cad. No:3/A 715 33 67 GEML‹K

ULUDA⁄ YOLU Afliyan 234 41 41 Çam Restaurant 236 75 34 De¤irmen Restaurant 236 47 67

Hanc› Restaurant Bademli Girifli 244 86 91 Kebapç› ‹skender 16.km 244 99 01 YEN‹ YALOVA YOLU Beflyol Kebapç›s› 4.km 255 00 38

Villa Restaurant 239 64 67

KESTEL

MUDANYA YOLU

Durak Mangal Cumhuriyet Meydan›, Kestel 372 71 72

Anadolu Et Lokantas› Geçit 244 95 82

‹ZM‹R YOLU

Zora Kebap Gemlik 513 95 45

Ayval›k Restaurant 244 92 38

Akçaabat Köfte Salonu Koçman Çiftli¤i Kars›s› 441 44 22

Denizden Bal›k ‹skele meydan›, 538 50 51

Yamaç Restaurant 244 72 44

Çifty›ld›z Et Lokantas› 398 42 38

Goldstar Restaurant ‹skele Meydan› 513 42 20

Ça¤r›flan Restaurant Ça¤r›flan Köyü 244 91 00

Cengizler Restaurant 7 Km. Nilüfer 413 43 33

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 5 4

E⁄LENCE BARLAR & D‹SKOLAR Agora Meyhanesi 233 90 12 Anadolu Evi 224 97 76 BC Luzz Bar/Almira 250 20 20 Cha Cha Bar 452 13 50 Clup Vici 244 73 73 Clup Rene 442 81 28 Clup Vici 244 83 04

Jazz Bar 239 62 54

M Pub 220 94 28

Timeless Bar 239 77 64

Clup Q Plus 232 01 01

Kat 3 443 22 72

Piccolo Bar

Clup Ayçi 233 24 79 Do Bar 452 82 00

Vivaldi Bar&Restoran 221 22 61

K›rm›z› Pub

Downtown 443 33 70

221 63 73

GVZ Bar 235 00 24

Leman Kültür

452 97 07 La Bella

224 44 54

221 93 89 Rakkase VIP Club 234 34 21 Resimli Bar 223 68 51 Boykot Bar 224 51 01

Bursa’da E¤lencenin ‹kinci Adresi Festivaller ve Konserler...

Zilli Bar 221 86 99 Ka Bar Çekirge High Out 233 00 60

1 5 5

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

BURSA OTELLER‹ fiEH‹R OTELLER‹ Almira Otel HHHHH Merkez: 250 20 20 Anatolia Otel HHHH Çekirge: 233 94 00 Authentique Club Özel Botanik: 211 32 80 Adapalas Otel Çekirge: 233 39 90

Efehan Otel

HHH

Heykel: 225 22 60

Medine Tugra Özel Çekirge: 234 37 40

Akdo¤an Otel HHH Çekirge: 233 82 00

Gold Hotel

Öz Çak›r Otel

Merkez: 224 49 24

Merkez: 272 23 30

Artݍ Otel HH Heykel: 224 55 00

Gönlüferah

Pafla Otel HHH

Otel

Merkez: 514 34 34

Boyugüzel Termal Çekirge: 239 99 99

Çekirge: 233 92 10

HHH

Holiday Inn

HHHH

Görükle: 442 85 40 Huzur Otel Çekirge: 234 52 50 Kent Otel

HHH

HHH

Safran Otel Butik Heykel: 224 72 16 Sergün Otel Merkez: 398 11 99 V‹P Apart Apart Kükürtlü: 234 34 75

Heykel: 223 54 20 Yat Termal

Bursa Ç›narl› Otel Çekirge: 236 83 03

Kervansaray

Büyük Özkan Otel Merkez: 272 15 00

Çekirge: 233 93 00

Büyük Y›ld›z Otel Çekirge: 239 69 90

Bursa

Merkez: 220 00 00

‹nönü Cad: 252 50 57

Central Otel HHHH Merkez: 273 55 00

K›rc› Otel

Gold-2 Termal

Çelik Palas HHHHH Çekirge: 233 38 00 Diamond Otel HH Merkez: 271 44 01 Dilmen Otel HHHH Çekirge: 233 95 00 Diyar Otel Merkez: 220 97 87

Termal

Çekirge: 233 93 35

HHHHH

Kervansaray

Y›ld›z Termal

Otel Gold-3

HHH

HHH

Çekirge: 220 20 00

HH

Çekirge: 239 69 80 HHH

HHH

Çekirge: 232 19 64

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

M‹SAF‹RHANELER

‹LÇE OTELLER‹

Bursa Ö¤retmen Evi 224 21 62

Angelacoma

Köy Hizmetleri 360 70 00

Otel HHHH ‹negöl: 719 50 00 Güven Otel Oylat ‹negöl: 733 11 01

Uluda¤ Üniversitesi Sokollu Otel HH 233 79 91 ‹negöl: 000 00 00 TEDAfi Türkiye Elektrik Da¤›t›m A.fi.

271 66 40 TAKAV Tapu Kadastro Vakf› 233 18 50 Defterdarl›k 327 46 86

Oylat Kapl›calar› Termal ‹negöl: 733 11 00 Topuz Otel HHH ‹negöl: 713 36 66 Ayd›n Otel ‹znik: 757 76 50

DS‹ Devlet Su ‹flleri Babacan Otel 360 50 00 ‹znik: 757 12 11 TÜB‹TAK Burcum Motel 233 94 40 Maden-‹fl Sendikas› ‹znik: 757 10 11 323 06 07

Atamer Otel Gemlik: 513 45 93 Tibel Otel H Gemlik: 513 12 72 Familia Otel HHH O.Gazi: 573 90 25 Hande Otel HH M.K.Pafla: 613 23 45 Hotel fiehir Karacabey: 676 10 71 Hotel Toru Karacabey: 676 24 72 Kocayayla Tesisi Keles: 861 34 47 Keskino¤lu Otel Keles: 861 30 53

H

Montania Otel Özel Mudanya: 544 60 00 Savarona Pansiyon Z. Ba¤›: 563 26 08 Trilye Otel Z. Ba¤›: 563 22 20

Otelcilik Turizm Meslek Lisesi 221 38 25 G›da Araflt›rma 246 47 21

Cem Pansiyon Özel

Bursa Linyitleri ‹flletmesi 817 19 88

‹znik: 757 16 87

Çaml›k Motel Özel Çal›flma Müdürlü¤ü ‹znik: 757 16 31 468 28 48 Kaynarca Otel Kredi Yurtlar ‹znik: 757 17 53 Kurumu 368 79 81

Nidai Otel

‹negöl Ö¤retmen Evi 715 10 60

‹znik: 757 56 71

Kestel Ö¤retmen Evi 372 52 88

‹znik: 757 22 42

Mustafakemalpafla Ö¤retmen Evi 614 10 33

1 5 6

Önder Pansiyon

Safira Otel ‹znik: 757 17 00 fiener Otel ‹znik: 757 13 38

Köksal Otel Güzelyal›: 554 79 79 Bulanlar Konak C. Kaz›k: 372 48 69 Ç›nar Butik Otel Z. Ba¤›: 563 20 33 ULUDA⁄ OTELLER‹ A¤ao¤lu My Resort HHH 285 20 01

1 5 7

G E R E K L ‹

Ergun Oberj 285 21 00

Kirazl›do¤a Otel 283 21 37

Fahri Otel 285 20 10

La Chalet Otel 285 23 40

Grand Yaz›c› 285 20 50

HHHH

Genç Yaz›c› HHH 285 20 40

Ak Otel 285 20 29 Akfen Club 285 20 20 Alkoçlar Otel 285 22 51 Alkoçlar Büyük Otel 285 22 17 Ayy›ld›z Oberj 285 21 40 Beceren Otel HHH 285 21 11

Uluda¤. Foto¤raf: Hakan Ayd›n

T E L E F O N L A R

Kar Otel Oberj 285 21 21

Monte Baia Otel 285 23 83 World Wonders Otel 285 22 88 ULUDA⁄ KAMU TES‹SLER‹

Kervansaray Uluda¤ 285 21 87

ODTÜ Tesisi 285 21 06

Ulukardefller Oberj 285 21 36

Karayollar› Tesisi 285 20 79

Yaz›c› Pansiyon 285 23 42

Maliye Tesisi 285 21 95

Büyük Uluda¤ Otel 285 22 44

DS‹ Tesisi 285 20 70

Karkay Otel 285 23 90

Polis Evi Tesisi 285 22 56

Karina Otel 285 23 60

PTT Tesisi 285 22 04

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 5 8

ULAfiIM & TUR‹ZM ‹DO DEN‹Z OTOBÜSÜ

‹DO Park Plaza 244 94 01

‹DO Mudanya 544 30 60

ARABALI VAPUR

‹DO Yalova 0226 812 04 99 ‹DO Yenikap› 0212 458 26 45 ‹DO Güzelyal› 444 4 436

Topçular Mevkii 363 43 19 Eskihisar Mevkii 655 60 31 Yalova 814 10 20

Yeniflehir Hava Liman› 773 00 64 Türk Hava Yolar› 254 27 28 - 224 06 72 Onur Air 221 92 92 Mash Air 246 89 59 And/Göktürk Air 246 77 53 And/Göktürk Air 246 77 53 TELEFER‹K ‹stasyon Müdürlü¤ü 222 32 75 ‹flletme fiefli¤i 327 74 00

‹DO Bursa

HIZLI FER‹BOT

OTOBÜS TERM‹NAL‹

256 77 84

Yalova 0226 811 13 23

261 54 00

Yenikap› 0212 516 12 12

OTOBÜS F‹RMALARI

‹DO Dan›flma 444 4 436 0212 517 96 96

Nilüfer Seyahat

HAVAALANI

261 50 00

Bursa H.liman› 246 50 00

Lüks Yalova

‹DO Topçular 0226 353 38 35 0226 363 43 19 ‹DO Eskihisar 0262 655 60 31 ‹DO Dan›flma 444 4 436 ‹DO Zafer Plaza 225 39 00

444 00 99 Kamil Koç

261 51 90

1 5 9

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

Metro Turizm 261 62 10

Çarfl› Taksi 223 07 07

Uluda¤ Turizm 261 51 11

Çekirge Taksi 236 71 04

Pamukkale Turizm 261 51 71

Çelik Palas Taksi 233 27 79

Akaju 224 28 88

Asya Tur 261 61 02

Emir Sultan Taksi 328 66 67

Aygroup 232 03 81

OTO K‹RALAMA

Muradiye Taksi 224 71 41

Bonjour 233 44 33

Nilüfer Taksi 245 05 98

Ça¤la Turizm 273 31 86

Santral Taksi 254 82 87

Deva Turizm 366 14 79

Alize Rent A Car 220 93 44 Budget Rent A Car 222 83 22

Europcar Interrent Setbafl› Taksi 223 28 50 328 90 91 Hertz Teleferik Taksi 236 06 34 329 71 36 Intercity Uluda¤ Birlik Taksi Rent A Car 250 59 41 233 86 31

EKT Turizm 250 64 64 F&M Turizm 232 26 00 Karagöz Travel 221 87 27 Mesa Turizm 250 73 73 Nil Turizm 224 95 12 Ottoman Tur 221 00 21 Plaza Tur 234 58 58

Star Limuzin 272 88 88 ÖZEL TAKS‹ DURA⁄I

Uluda¤ Taksi 222 35 14 Yeflil Taksi 327 63 20

Rutes Turizm 236 51 33 Tuana Turizm 234 39 50

233 60 75

Y›ld›r›m Taksi 360 53 68

Van Der Zee Turizm 220 35 28

Almira Taksi 252 86 38

SEYAHAT ACENTELER‹

Vezir Turizm 224 96 69

Alt›parmak Taksi 222 16 44

Altes Tur 251 11 36

Yaz›c› Turizm 233 27 30

Acemler Taksi

G E R E K L ‹

T E L E F O N L A R

1 6 0

HIZLI FER‹BOT SEFERLER‹ KIfi TAR‹FES‹ Bursa - Yenikap› Kalk›fl Var›fl 07.30 08.50 17.30 18.50 20.30 21.50 Yenikap› - Bursa Kalk›fl Var›fl 07.30 08.50 17.30 18.50 20.30 21.50 Cuma ve Pazar yap›l›r

Yalova - Yenikap› Kalk›fl Var›fl 09.30 10.40 11.30 12.40 15.30 16.40 19.30 20.40 Yenikap› - Yalova Kalk›fl Var›fl 09.30 10.40 11.30 12.40 15.30 16.40 19.30 20.40 Sal› günü yap›lmaz

Yalova - Pendik Kalk›fl Var›fl 07.00 07.45 08.15 09.00 12.00 12.45 14.00 14.45 17.45 18.30 21.30 22.45 Pendik - Yalova Kalk›fl Var›fl 07.00 07.45 08.15 09.00 12.00 12.45 19.00 19.45 20.15 21.00 21.30 22.15

Yalova - Kartal Kalk›fl Var›fl 07.30 08.10 10.15 10.55 19.25 20.05 Kartal - Yalova Kalk›fl Var›fl 06.45 07.20 09.15 09.55 18.30 19.10 Armutlu Yenikap›&Bostanc› Kalk›fl Var›fl 08.00 09.15 18.45 20.00 Pazar günleri yap›l›r

Yenikap›& Bostanc› - Armutlu Kalk›fl Var›fl 18.15 20.00 YAZ TAR‹FES‹ Bursa - Yenikap› Kalk›fl Var›fl 07.30 08.45 10.30 11.45 17.30 18.45 21.00 22.45 Yenikap - Bursa Kalk›fl Var›fl 07.30 08.45 10.30 11.45 17.30 18.45 21.00 22.15 Yalova - Yenikap› Kalk›fl Var›fl 07.30 08.40 09.30 10.40 13.30 14.40 15.45 16.55 19.30 20.40 Pazar günü yap›lmaz

Yenikap› - Yalova Kalk›fl Var›fl 09.30 10.40 13.30 14.40 15.45 16.55 18.30 19.40 19.30 20.40 Pazar günü yap›lmaz

Yalova - Kartal Kalk›fl Var›fl 07.30 08.10 09.30 10.10 11.15 11.55 15.15 16.55 19.25 20.05 21.00 22.40 Kartal - Yalova Kalk›fl Var›fl 06.45 07.20 08.15 08.55 12.15 12.55 16.30 17.10 18.30 19.10 20.15 20.55 Armutlu Yenikap›&Bostanc› Kalk›fl Var›fl 08.00 09.15 11.15 12.30 18.45 20.00 20.00 21.15 Yenikap›&Bostanc› Armutlu Kalk›fl Var›fl 09.30 11.00 15.30 17.00 18.15 20.00 ARABALI VAPUR SEFERLER‹ Eskihisar Topçular Eskihisar 00.20’den 24.00’e kadar her gün her 20 dakikada karfl›l›kl› olarak vapur seferleri düzenlenmektedir.

B U R S A ’ N I N

Ö N E M L ‹

G Ü N L E R ‹

1 6 4

BURSA’NIN ÖNEML‹ GÜNLER‹ Mart

Temmuz

• Edebiyat Günleri (2 y›lda bir) • Kitap Fuar› 03-11 Mart • E¤itim ve Biliflim Fuar› 03-07 Mart • Yap› ve Yaflam Fuar› 21-25 Mart

• Uluslararas› Alt›n Karagöz Halk Danslar› Yar›flmas›

Nisan • Bursa Foto¤raf Günleri • Bursa'n›n Fethi fienlikleri 06 Nisan • Erguvan Bayram› 27-29 Nisan • Oto Show 03-08 Nisan • Bursa G›da ve Ambalaj Fuar› 19-22 Nisan • Afet, Yang›n ve Güvenlik Fuar› 19-22 Nisan

May›s • Uluda¤ Üniversitesi Bahar fienli¤i • Uluslararas› Eskikaraa¤aç Leylek fienli¤i • Mobilya ve Dekorasyon Fuar› 09-13 May›s

A¤ustos • Yeflil - Beyaz Bursa Konserleri • Bebe ve Çocuk Haz›r Giyim Fuar› 02 - 05 A¤ustos

Eylül • Bursa’n›n Kurtuluflu fienlikleri 11 Eylül

Ekim • Bursa Tar›m Fuar› 24-28 Ekim • Uluslararas› Çocuk ve Gençlik Tiyatrolar› Festivali

Kas›m • Uluslararas› Alt›n Karagöz Kukla ve Gölge Oyunlar› Festivali • Bursa Tekstil Makineleri ve ‹plik Fuar› 22 - 25 Kas›m

Haziran

Di¤er

• Uluslararas› Bursa Festivali • Cumal›k›z›k Ahududu fienli¤i • Motorshow ve Spor Fuar› 06-10 Haziran

• Uluslararas› ‹pek Yolu Film Festivali • Temafla-i Ramazan Etkinlikleri • Bursa Al›flverifl fienli¤i

Festivallerle ve di¤er etkinliklerle ilgili olarak Bursa Kültür A.fi.’ye ait 0224.234 29 29 no.lu telefondan veya www.bursakultur.com ile www.bkstv.org sitelerinden bilgi alabilirsiniz.

Tüyap Bursa Uluslararas› Fuar ve Kongre Merkezi'nde düzenlenen fuarlar›n düzenleme tarihlerinde olabilecek de¤ifliklikler ve di¤er bilgiler için 0224. 251 50 81 no.lu telefondan ya da www.tuyap.com.tr internet adresinden bilgi edinebilirsiniz.

1 6 5

D ‹ Z ‹ N

D‹Z‹N

a Abdal Köprüsü 51 Abidin Usta 148 Aç›khava Tiyatrosu 27, 115 Adranos kazas› 100 A¤açhisar Kapl›cas› 62 Ahududu fienlikleri 25, 160 Ahmet Pafla Medresesi 69 Akb›y›k Caddesi 21 Akay Lokantas› 24 Akarca Köyü 62 Akçap›nar-Onaç Köyü 39 Akçap›nar Köy Kilisesi 39 Akçalar Köyü 39 Akflehir 79 Aktoprakl›k Höyü¤ü 39 Alacah›rka Camii 21 Alaaddin Bey 58 Alaaddin Pafla Camii 21, 22, 57, 58 Alaattin Keykubat 101 Alaçam Kanyonu ve fielalesi 48 Alem fiah 88 Al›flverifl 122 Antigonos 101 Ankara 104 Apolyont Gölü 13 Apollon Tap›na¤› ve Kilisesi 38 Apollon (Apolyont) Bkz. Uluabat Gölü Arabal› Vapur 136, 160 Aras fielalesi 48 Arap fiükrü Soka¤› 13, 56, 113 Armutlu 48 Armutlu Hamam› Bkz. Eski Kapl›ca Armutlu Kapl›cas› 62 Arkeoloji Müzesi 23, 69, 72 Askerlik fiubesi 18 As Merkez 123, 124 Ascanid Limne (‹znik Gölü) 44 Afla¤›deliler Köyü 31 Afl›klar Kahvesi 24 Atatürk 52, 70, 72 Atatürk Müzesi 18, 23, 70 Atatürk Heykeli 20, 53 Atatürk Caddesi 20, 24, 54 Atatürk Köflkü, Bkz. Atatürk Müzesi Ayvaini Ma¤aras› 39, 46 Ayva Köyü 46 Aynal› Çarfl› 23 Aynal› Göl 33 Aziz Kostantinos 38 Aziz Mahmud Hüdayi 55

b Bal›bey Han› 17, 24, 54 Ba¤l› Köyü Parkuru 33 Bakacak Mevkii 29 Bak›rc›lar Çarfl›s› 17, 24 Bal›kesir 102 Basilinapolis Kenti 96

Bas›n Müzesi 75 Bas›n Kültür Saray› 117 Bar›fl Manço Kültür Merkezi 117 Bernard, Dr. 8 Beflikçiler Caddesi 22 Bedesten 24, 54 Bizans Dönemi 23, 63, 69, 90, 100, 102, 104 Bizans Manast›r› 59 Bitinya Devleti 69, 96 Bitinya Kral› 97 Botanik Park› 14, 16, 24, 26 Bostandere Köyü 39 Börekçi fievket 19 Bulanlar Konak 25 Bursa Kent Müzesi, Bkz. Kent Müzesi Bursa Kale Surlar› 20, 21 Bursa Zoo Park Bkz. Zoopark Bursa Evleri 17 Bursa B›ça¤› 112 Bursa Ovas› 9 Bursa Plajlar› 46 Bursa Çarfl›lar› 122 Bursa Mimarisi 49, 50 Bursa Evleri 50 Bursa Müzeleri 67 Bursa Külliyeleri 77 Bursa Mutfa¤› 108 Bursa Restoranlar› 153 Bursa Otelleri 155 Bursa Bas›n Müzesi 75 Bursa Sa¤l›k Müzesi 74 Buttim Ticaret Merkezi 125 Büyükflehir Belediye Konservatuar› 114 Bursa Kültür A.fi. 68, 119 Bursa Araflt›rmalar› Vakf› 68 Buzlu Göl 33 Bursa Kukla ve Gölge Oyunlar› Festivali 121 Bursa Ramazan Etkinlikleri 120 Bursa Festivali 118 Bursa Alt›n Karagöz Halk Danslar› Yar›flmas› 118 Bursa ‹pek Yolu Film Festivali 119 Bursa Fotograf Günleri 119 Bursa Edebiyat Günleri 120 Bursa Çocuk ve Gençlik Tiyatrolar› Festivali 119 Bursa Yeflil-Beyaz Konserleri 120 Burç Pasaj› 124 Büyükorhan 100 Büyük ‹skender 101

c Cariyeler (Sarayl›lar) Türbesi 87 Cafe Restoranlar 151 Cafeler 152

Cilimboz Vadisi 17, 52 Cemal Amca 29 Cem Sultan (Mustafa Çelebi) Türbesi 88 Cennet Kaya Bölgesi 32 Celveti Tarikat› 55 Celal Bayar 73 Celal Bayar An›t Mezar› 73 Celal Bayar Müzesi 73 Cumal›k›z›k 13, 16, 25 Cumal›k›z›k Etnografya Müzesi 75 Cumhuriyet Meydan› 17

ç Çarflaf 17 Çarfl› 16 Çak›r Caddesi 21 Çard› 100 Çak›r Sokak 21 Çak›r A¤a 65 Çak›r (A¤a) Hamam› 21, 65 Çak›rca Köyü 44 Çaybafl› Köyü 31 Çandarl›o¤lu Ali Pafla Camii 57 Çekirge 18, 28, 30 Çekirge Caddesi 23 Çekirge Hamam› 64 Çelik Palas Oteli 23, 70 Çeki Köyü 39 Ç›nar Butik Otel 37 Ç›narc›k 48 Çiçek Izgara 24 Çini 13 Çitli Maden Suyu 62 Çobankaya 28, 29

d Darüflflifa 19, 22, 78 Dar›ca 12 Darüziyafe 18 Da¤dibi Köyleri 31 Derek›z›k Köyü 47 Demirtafl (Timurtafl) Camii 57 Deniz Otobüsleri 136, 160 Deniz Ürünleri Restoranlar› 145 Do¤anc› Baraj› 26, 30, 48 Dondurmac›lar 152 Dorak Köyü 39 Do¤u Roma 101 Dünya Mutfa¤› 144

e Ebe Hatun (Gülbahar) Türbesi 89 Edirne 85, 97 E¤erce Plaj› 46 E¤lence Yerleri 154 Ekrem Reflit Rey 8

D ‹ Z ‹ N

Ekim Sanat Atölyesi 117 El Sanatlar› 111 Emir Sultan Buhari 14, 55, 92, 93 Emir Han 17, 23, 53, 122 Emir Sultan Külliyesi 18, 19, 92 Emir Sultan Camii 93 Emir Sultan Türbesi 93 Emir Süleyman 79 Epçeler Köyü 31 Erguvan 13 Esat Uluumay 68 Eskihisar 12 Eskikaraa¤aç Köyü 39 Eski Kapl›ca 63 Esnaf Soka¤› 68 Eflkel 37 Evliya Çelebi 44, 63, 64 Eyüp Sultan Türbesi 19

f Fabrika-yi Hümayun 18, 22, 52 Fatin Tepe 34 Fatih Camii 37 Fatih Sultan 85, 86, 88, 89, 97 Fetih Kap› 17 Fethiye Kültür Merkezi 126 Feribot Hatt› 135, 158, 160 Festivaller 118, 119 Fidan Han 76 Frans›z Konsoloslu¤u 18 Frans›z Kilisesi 56

g Garan Teleski 34 Gazi Timurtafl Pafla Türbesi 21 George William 8 Gemlik Körfezi 32, 41 Gemlik 46, 73, 100 Gerufl Sinagogu 56 General Hannibal 51 Geyve Han 53, 99 Geyik Çiftli¤i 30 Gezek 112 Gökdere 19, 51, 99 Gökdere Medresesi 114, 115 Gölyaz› Köyü 16, 38, 42,43 Göller Yöresi Parkuru 33 Gölbafl› Köyü 39 Gölyaka Köyü 41 Göz Hastanesi 78 Gülruh Sultan Türbesi 89 Güllü Soka¤› 21 Gülflah Hatun Türbesi 88 Gürsu ilçesi 100 Gürsulu ‹dris 24 Güneybudaklar Köyü 31 Gümüfltepe Bkz. Misi Köyü Güzelyal› 12 Güzelyal› ‹skelesi 135, 160

1 6 6

h Hac›lar Camii 21 Hadrianus 102 Hagios Taxiarchoi Kilisesi 36 Hagios Michael 37 Halk Oyunlar› 112, 123 Hamzabey Caddesi 22, 23 Hamzabey Türbesi 23 Hannibal 97 Harmanc›k ilçesi 100 Hasta Yurdu Caddesi 22 Haraçc›o¤lu Medresesi 21, 116 Havlucular 123 Havaalan› 158 Hayat Lokantas› 148 Hayvanat Bahçesi Bkz. Zoopark Heredot Tarihi 96 Heykel 19, 20 H›ristiyan Konsülü 40 Hisar Bölgesi 20, 21 Hisar Kap› Bkz. Saltanat Kap› Hilmiye Köyü 46 Hotel Trilye 37 Hocaalizade Mahallesi 56 Hoca Muslihiddin 51 Homeros 44 Hüdavendigâr Eyaleti 100 Hüdavendigâr Külliyesi 23, 90 Hüdavendigar Camii Medresesi 91 Hüdavendigar Türbesi 90 Hüma Hatun Türbesi 87 Hünkar Köflkü 72 Hüsnü Züber 70 Hüsnü Züber Yaflavan Müze 18, 70 Hüseyin O¤lu Ali 79 Hz. Muhammed 58

› Il›p›nar Höyü¤ü 96, 102 Irgand› Köprüsü 13, 19, 123, 149 Iss›z Han 38, 39 Izgara Kebap 150

i ‹brahim Pafla Caddesi 21 ‹brahim Pafla Hamam›, Bkz. Mahkeme Hamam› ‹lçe Otelleri 156 ‹negöl Köfte 13, 109, 151 ‹negöl 45, 46, 100 ‹negöl Çarfl›s› 125 ‹nebey Sokak 21 ‹nkaya An›t A¤ac› 28, 30 ‹nkaya Köyü 30 ‹pek Han 53, 122 ‹stanbul Kap›s› 44 ‹skender Kebab› 13, 108, 109, 150

‹skender Kebap 24 ‹skenderiye 37 ‹spanya 56 ‹vaz Pafla Kap›s› 24 ‹zmir 104 ‹znik 13, 40,41, 101, 111 ‹znik Gölü 40, 41, 44, 46 ‹znik Yeflil Cami 40, 46 ‹znik Müzesi 40, 74 ‹znik Kalesi 40 ‹znik Surlar› 44 ‹znik Çinicili¤i 111

k Kabe’nin Örtüsü 57 Kad›yayla 28, 29, 35 Kale Sokak 17, 21, 50, 58 Kanser Araflt›rma Merkezi 74 Kanuni Sultan Süleyman 64, 83, 87 Kapal›çarfl› 13, 16, 54, 105 Kapl›calar 18 Kapl›ca Caddesi 22 Kapl›ca Kap›s› 51 Kara Göl 33 Karagöz Müzesi 18, 23, 73 Karagöz An›t› 23, 58 Karsak Bo¤az› 41 Kara Mustafa Pafla Türbesi 23 Kara Mustafa Pafla Hamam› 62 Karabafl-i Veli Tekkesi 55, 116 Karaca Ailesi 101 Karacabey Yolu 37, 101 Karacada¤ 101 Karabelen Kamp› 28 Kartaca Kral› 97 Kavakl› Camii 21, 57 Kayabafl› Soka¤› 18 Kayak Pistleri 34, 35 Kaynana Çukuru 28 Kaz›m Baykal Caddesi 21 Kebapç› ‹skender (Bey) 109 Keles 30, 48, 101 Kemalpafla Tatl›s› 13, 24, 109 Kemerli Kilise 37 Kent Müzesi 16, 20, 68, 115 Kent Meydan› AVM 124 Kent Cafe 147, 151 Kestane (fiekeri) 13, 108 Kestel 47, 101 K›l›ç Kalkan 113 K›z Okulu Caddesi 21 Kirazl›yayla 28 Kirmasti 102 Kilimli Göl 33 Kocaeli 104 Kolofonlular 102 Konsül 13, 40 Konak Kültür Evi 117 Korupark (Korumax) 126

1 6 7

Kostantinos Adas› 38 Kosova Savafl› 90 Koza Han 17, 23, 53, 122 Kozahan Taç Kap› 126 Kozbudaklar Köyü 31 Köprühisar 102 Köylü Pazar› 24 Kumyaka (Si¤iköyü) 36 Kufl Cenneti 39, 45 Kuruçeflme Köyü 39 Kudüs 40, 57 Kurflunlu Camii 46 Kurflunlu Plaj› 46 Kurtulufl Savafl› 98, 100 Kültür Sanat Etkinlikleri 114 Kültürpark 14, 23, 27, 69 Kültürpark Restoranlar› 145 Kükürtlü Kapl›cas› 64

l Lala fiahin Pafla Medresesi 21 Leylek fienli¤i 38 Lysimakhos 101

m Madenler Bölgesi 33 Magazin outlet Center 126 Mahkeme Hamam› 21 Maksem Caddesi 21 Mahfel Kahvesi 19 Mangal Kebap 151 Marmara Denizi 12, 29, 100, 101, 102 Mayor Sinagogu 56 Mayorka Adas› 56 Medine 57 Melde Tepesi 96, 102 Mehter Tak›m› 113 Mesudiye Plaj› 46 Metin And, Prof.Dr. 73 Merinos Kültür ve Kongre Merkezi 116 Meridyen Sal› Pazar› 125 Mevlana 57 Mihaliç Peyniri 109 Miletopolis 96 Mihrapl› Köprüsü 51 Mikhael Archangelos 39 Mirleia 102 Misafirhaneler 156 Misi (Gümüfltepe) Köyü 13, 26, 30 Miss Pardoe 8 Misyonerlik 56 Molla Fenari Camii 21 Montania 102 Mudanya 13, 16, 36, 37, 46, 102 Mudanya Mütareke Evi Müzesi 75 Mudanya Kalesi 36 Murad-I Camii ve Medresesi 18 Murad - 2 ‹mareti 22

D ‹ Z ‹ N

Murad-2 Türbesi 85 Murad -2 Caddesi 22 Muradiye (II. Murad) Camii 18, 22, 84, 89 Muradiye Türbeleri 18, 86 Muradiye Külliyesi 22, 83 Muradiye (II. Murad) Medresesi 89 Muradiye Haziresi 89 Muradiye Mahallesi 17 Muradiye Kona¤› 22, 86 Musa Çelebi 79 Musluhittin Soka¤› 21 Mustafakemalpafla 45, 102 Mutfak Kültürü 108 Mükrime Hatun Türbesi 86, 88 Müflküle Üzümleri 44

n Narl›ca Köyü 41, 44 Nalbanto¤lu Camii 57 Nalbanto¤lu Çarfl›s› 123,125 Nakflibendi (Haraçc›o¤lu) Tekkesi 126 Nailbey Adas› 38 Nasrettin (Nusret) Pafla Bkz. Okçu Baba Nevzat Çiftçi 73 Nilüfer Köprüsü 51 Nilüfer Hatun 74 Nilüfer Hatun ‹mareti 74 Nikris Hastal›¤› 64 Nilüfer ilçesi 99, 102

o Okçu Baba Türbesi 21, 59 Olimpos Bkz. Uluda¤ Orduevi 58 Orhan (Gazi) Camii 16, 23, 53, 57 Orhan Park› 16 Orhangazi 41, 102 Orhan Gazi 54, 58, 59, 102 Orhan Gazi Türbesi 59 Orhaneli 102 Orhaneli (Sada¤›) Kanyonu 33 Orhan Hamam› Bkz. Aynal› Çarfl› Orhan Bey 36, 97 Orhan Gazi Türbesi 17, 21, 52 Orhan Gazi Külliyesi 53 Ormanc›l›k Müzesi 18, 23, 71 Osman Gazi Türbesi 17, 21, 52, 59 Osman Gazi 45, 58, 59, 97, 102 Osmangazi ilçesi 47, 99 Osmangazi Mahallesi 50 Osmangazi Belediyesi 53 Osmangazi Caddesi 21 Osmanl› Evi Müzesi 18, 22, 71 Osmanl› Dönemi (Beyli¤i) 101, 102, 104

Osman Yüce Pisti 34, 35 Otel Kartanesi Teleski 34, 35 Otel Beceren Teleski 34, 35 Otel Grand Yaz›s› Teleski 34, 35 Otel Kervansaray Telesiyeji 34, 35 Otel A¤ao¤lu Telesiyeji 34, 35 Otel Fahri Telesiyeji 34, 35 Otel Alkoçlar Telesiyeji 34, 35 Otel Ergun Teleski 34, 35 Oteller Bölgesi 32, 33 Otel Restoranlar› 145 Otobüs Firmalar› 158 Oto Kiralama 159 Otomotiv Sanayi 105 Oylat Kapl›calar› 46, 62 Oylat Ma¤aras› 46

ö Ördekli Hamam› Kültür Merkezi 116 Özel Taksi Dura¤› Bkz. Taksiler

p Palab›y›k Bkz. Cemal Amca 29 Panagia Pantobalissa Kilisesi 37 Papaz Okulu 37 Paflap›nar Köyü 41 P›narbafl› 17 P›narc›k Köyü 31 P›narbafl› Kap›s› 51 Pideli Köfte 109, 150 Pirinç Han 17, 23, 53 Prusa 97 Prusias-I 51, 97 Pir Ali 51

r Restoranlar 144 Reyhan Mahallesi 50 Richard Pockoche 8 Roma Tiyatrosu 40 Roma Dönemi 100, 102 Robert Walsh 9 Romangel 18 Rus Konsoloslu¤u 70 Rumlar 97 Rüstem Pafla 64

s Saltanat Kap› 16, 17, 21, 51 Saat Kulesi 21, 52, 103 Saatçi Köflkü 71 Sada¤ Kapl›cas› 62 Sa¤l›k Müzesi 74 Saitabat fielalesi 16, 24, 26, 47 Sainte Elie Manast›r› 59 Sar›alan 28, 29, 35

D ‹ Z ‹ N

Sar›alan-Çobankaya Parkuru 33 Sarn›ç Köyü 39 Savonora Pansiyon 37 Sefer›fl›klar Köyü 31 Setbafl› Köprüsü 19, 51, 114 Seyahat Acentalar› 159 Seyyid Usul Dergâh› 55 Seyyid Nas›r 55 Si¤i köyü Bkz. Kumyaka Siguino 37 Somuncu Baba 14 Somuncu Baba Evi 50, 55 Softabo¤an fielalesi Parkuru 33 Sölös Kasabas› 41 Sönmez ‹fl Saray› 124 Sus›¤›rl›k Belediyesi 100 Sultan Murad Hüdavendigar 90, 91, 100 Sultan Mehmed Çelebi 19, 53, 53, 81 Sultan 2. Murad 22 Sultan 2. Bayezid 53 Sultan Abdulmecid 52, 72 Sultan Y›ld›r›m Bayezid 54, 55, 57, 90 Sultan V. Mehmet Reflat 72 Sultan Abdulaziz 72 Sultan II. Selim 56 Sultan Murad (Hüdavendigar) Han 58, 59 Sultaniye (Yeflil) Medrese 82 Suuçtu fielalesi 45 Sukaypark 47 St. Stephanos Kilisesi 37 Süleyman Çelebi An›t Mezar› 23, 58 Süleymanpafla Medresesi 111, 117 Süleyman fiah 101

fl fiair Ahmed Pafla Medresesi 22, 86 fiahadet Camii 22, 57, 58 fiam 57 fieftali 13 fiehitler Abidesi 21 fiehir Kütüphanesi 115 fiehir Otelleri 155 fiehzade Mahmut Türbesi 86, 88 fiehzade Mustafa 86, 87, 88 fiehzade Ahmet Türbesi 86, 87 fieytanbudaklar Köyü 31 fiemaki Evi Müzesi 46, 74 fiemaki Ailesi 74 fi›ra Suyu 109 fiinasi Çelikol 31 fiirin Hatun Türbesi 89

1 6 8

t Tahtakale Çarfl›s› 21, 122 Tahin Helvas› 47 Taksi Duraklar› 159 Tarihi Büyükflehir Binas› 23, 52 Tafl Mektep 37 Tatarlar Köprüsü 51 Tatar fievket 148 Tavuk Pazar› 122 Tayyare Kültür Merkezi 23, 24, 114 Tayfun Özeren 73 TBMM 75 Teleferik 13, 28, 29, 35 Tekel Deposu 52 Tekstil Sanayi 105 Tekfurlar Savafl› 97 Teleferik Hatt› 135, 158 Texier 36 Temenyeri 72 Terme Kapl›cas› 62 Theodor Laskaris 97 Ticaret 105 Timur 81 Timurtafl Pafla Türbesi 59 Tophane 16, 17, 52 Tophane Park› 21 Tophane Saat Kulesi, Bkz. Saat Kulesi Tofafl Anadolu Arabalar› Müzesi 20, 72 Tozuyan fielalesi 47 Tuz Han 54, 122 Tümbüldek Kapl›cas› 62 Türk Mutfa¤› 148 Türk ‹slam Eserleri Müzesi 19, 72 Türkmen Köyü 31 Traklar 101 Trilye (Zeytinba¤›) 36, 37

u U¤ur Çelikol 31 Ulafl›m 134, 136, 158, 160 Uluabat Köyü 37, 38 Uluabat Gölü 33, 37, 38, 39, 102 Uluda¤ 13, 14, 16, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 32, 47, 48, 100 Uluda¤’da Kayak Pistleri 34 Uluda¤’da Konaklama 128 Uluda¤ Otelleri 128, 156 Uluda¤ Kamu Tesisleri 157 Uluda¤’da Ulafl›m 35, 135, 158 Uluda¤ Yörükleri 31 Uluda¤ Yörük Köyleri 31 Ulucami 14, 16, 20, 23, 53, 55, 57 Uluumay Halk K›yafetleri ve Tak›lar› Müzesi 18, 69

Unlu Mamülleri (Pastaneler) 152 Umurbey Kasabas› 73 Uzunçarfl› 16, 24, 54, 122, 123, 127

ü Üç Han›m K›zlar Türbesi 22 Üç Köfte Lokantas› 24 Üftade Camii ve Türbesi 21 Üftade Tekkesi 51, 55 Üftade Mehmed Muhittin 55 Ünlü Cadde 109

v Vagon Cafe 147, 148 Vatikan 40 Valilik Binas› 52 Veled-i Yaniç Mescidi 21 Verem Savafl Dispanseri 89 Von Moltke 9

y Yalova 12 Yakma-Da¤lama Koleksiyonu 70 Yakup Çelebi 55 Yahudiler 56, 113 Yahudilik Soka¤› 56, 113 Yeflil Külliyesi 18, 19, 81 Yeflil Camii 81, 111 Yeflil Türbe 19, 82, 111 Yeflil Kahve 18, 19 Yeflil Çarfl› 123 Yenikap› 12, 51 Yeni Kapl›ca 64 Yerkap› 51 Yerkap› Camii 21 Yeni Saat Kulesi 17 Yeniflehir ilçesi 45, 102 Y›ld›r›m ‹lçesi 99 Y›ld›r›m Külliyesi 18, 19, 78 Y›ld›r›m Camii 80 Y›ld›r›m Bayezid Türbesi 79 Y›ld›r›m Medresesi 79 Y›ld›z Kahve 51 Yukar›deliler Köyü 31 Yunan 51 Yunanl›lar 100 Yorganc›lar 123 Yörük Köyleri 38 Yörük fienlikleri 30, 160

z Zafer Plaza 24, 123, 124 Zeytinba¤› Bkz. Trilye Zindan Kap› 17, 51 Zirve Tepesi Parkuru 33 Zonguldak 104 Zoo Park 14, 24, 27