Δ2 2019-2020
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Σε μικρογραφία η Ελλάδα ολόκληρη Γνώρισε κτηνώδεις επιδρομές, ορκισμένους ανθέλληνες κατακτητές και κατάφερε να διατηρήσει την ελληνικότητα της μέσα από τα ιστορικά μνημεία και τη λαϊκής της παράδοση.
Ένα μουσείο ολόκληρη Άπαρτες, θρυλικές ακροπόλεις, μεσαιωνικά κάστρα και φράγκικα κατάλοιπα, νεκρές βυζαντινές πολιτείες και αμέτρητα ιστορικά ενθυμήματα ανάμεσα στις αναμφισβήτητα πανέμορφες φυσικές εναλλαγές του τοπίου. Όμως η Πελοπόννησος, ο Μοριάς, κατά το μεσαίωνα εποχή της φράγκικης κυριαρχίας αλλά και κατά την τουρκοκρατία αργότερα, πέρα από τον αμύθητο πλούτο των ιστορικών αρχαιολογικών της χώρων, διαθέτει κι ενός άλλο είδους μνημειακούς χώρους - κομμάτι κι αυτοί της ελληνικής ιστορίας. Μεσαιωνικά κάστρα και φράγκικα κτίσματα στην πελοποννησιακή γη περιμένουν τον επισκέπτη και, αν και παραμελημένα, εντελώς ασυντήρητα, πολλές φορές μάλιστα ετοιμόρροπα σηματοδοτούν τις επιρροές αλλά και την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής, της πολεμικής τέχνης και του πολιτισμού μας.
Κωνσταντίνα - Καλλιόπη
1
ΓΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ
Ο Πέλοψ, γιος του Βασιλιά της Λυδίας Ταντάλου, ήρθε στην Πίσα της Ήλιδας και με τα γρήγορα άλογα του κέρδισε την Ιπποδάμεια, κόρη του τοπικού βασιλιά Οινόμαου. Ο Πέλοπας κυριάρχησε σε όλη την περιοχή και έδωσε σε ολόκληρη την κάτω του Ισθμού χώρα το όνομα του. Πελοπόννησος... πατρίδα του Πέλοπα, εγγονού του Δία, αλλά και της Ωραίας Ελένης και της Κλυταιμνήστρας και της Ηλέκτρας και της Ιφιγένειας και του Αγαμέμνονα και του Μενέλαου. Θεοί και ημίθεοι, βασιλιάδες και θνητοί σ’ ένα γοητευτικό γαϊτανάκι που χάνεται στο χρόνο.
Έλβις - Κωνσταντίνος
2
ΝΟΜΟΙ- ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΕΣ Νομός Αργολίδας πρωτεύουσα Ναύπλιο Νομός Αρκαδίας
πρωτεύουσα Τρίπολη
Νομός Αχαΐας
πρωτεύουσα Πάτρα
Νομός Ηλείας
πρωτεύουσα Πύργος
Νομός κορίνθιας
πρωτεύουσα Κόρινθος
Νομός Λακωνίας
πρωτεύουσα Σπάρτη
Νομός Μεσσηνίας πρωτεύουσα Καλαμάτα
Θωμάς
3
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
Χωρίζεται από τη Στερεά Ελλάδα με τον Ισθμό της Κορίνθου. Έχει έκταση 21.439.192 τ.χλμ. Οι κυριότεροι κόλποι της Πελοποννήσου είναι: Αργολικός, Λακωνικός, Μεσσηνιακός, Κυπαρισσιακός, Κορινθιακός, Πατραϊκός.
Τα σημαντικότερα ακρωτήρια είναι το Ρίο, Ακρίτας, Ταίναρο, Μαλέας, Σκύλαιο.
4
Πεδιάδες Της Ηλείας, της Μεσσηνίας, του Άργους, της Αχαΐας, της Τριφυλίας και της Κορινθίας.
Τα βουνά της Πελοποννήσου είναι συνέχεια των ελληνικών όγκων της Στερεάς Ελλάδας. Έχουν γενική κατεύθυνση από τα ΒΔ. προς τα ΝΑ. Ταΰγετος Χελμός Ερύμανθος Μαίναλο Πάρνωνας Αρτεμίσιο- Χτενιάς- Παρθένι Παναχαϊκό Μίνθη-Λύκαιο-Τετράζι Όρη Κυπαρισσίας Αραχναίο Ιθώμη (ή Βουλκάνο)
5
2.404 μ. 2.355 μ. 2.224 μ. 1.981 μ. 1.935 μ. 1.772 μ. 1.926 μ. 1.419 μ. 1.225 μ. 1.199 μ. 798 μ.
Οροπέδια Οροπέδιο της Τρίπολης και της Μεγαλόπολης.
Τα νησιά που ανήκουν στο διαμέρισμα της Πελοποννήσου είναι: Πρώτη, Σφακτηρία, Σαπιέντζα, Αγία Μαριανή, Σχίζα και Βενέτικο, Ελαφόνησος.
6
Ποταμοί της Πελοποννήσου είναι η εξής: Ο Αλφειός, ο Πηνειός της Ηλείας, ο Νέδας, ο Ευρώτας.
Λίμνες δεν υπάρχουν στην Πελοπόννησο. Υπάρχουσες σήμερα λίμνες είναι η Τάκα, η Στυμφαλία, και η τεχνητή του Λάδωνα, που δημιουργήθηκε με την κατασκευή των υδροηλεκτρικών έργων.
Σταύρος και Φώτης
7
ΝΟΜΟΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ
Στη μέση ενός ονειρικού μα και σκληρού τοπίου, που μαλακώνει όμως νότια, προς τον κόλπο του Άργους , βρίσκεται η μυθική ακρόπολη των Μυκηνών. Στο δρόμο που συνδέει το Άργος με το Ναύπλιο, βρίσκεται χτισμένη πάνω σε βραχώδες ύψωμα, η αρχαία ακρόπολη της Τίρυνθας μιας από τις σημαντικότερες μυκηναϊκές πόλεις, που συνέδεσε το όνομα με τον μυθικό κύκλο του Ηρακλή. Σε πλαγιά του Κυνόρτιου όρους, μέσα στο λατρευτικό χώρο, σώζεται το γνωστότερο και καλύτερα διατηρημένο θέατρο της αρχαιότητας, το θαύμα της Επιδαύρου, όπως το αποκαλούσαν. Το θέατρο, σήμερα, χρησιμοποιείται κάθε καλοκαίρι για παραστάσεις αρχαίου δράματος. Η πρωτεύουσα του νομού, το Ναύπλιο, χτίστηκε, σύμφωνα με τη μυθολογία, από το Ναύπλιο, γιο του Ποσειδώνα και της Δαναΐδας Αμυμώνης. Το Ναύπλιο ήταν η πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, όπου το 1828, εγκαταστάθηκε η κυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια. Το σημερινό Ναύπλιο είναι από τις πιο όμορφες πόλεις της Ελλάδας, με νεοκλασικά κτίρια, παλαιές εκκλησίες, ιστορικές πλατείες, κάτω από το βαρύ όγκο του Παλαμηδιού και κατά μήκος της παραλίας, μπροστά στο Μπούρτζι – το νησάκι – φρούριο. Το Παλαμήδι είναι φρούριο στο Ναύπλιο το οποίο κατασκευάστηκε το 1687 από τους Βενετούς, ύστερα από την κατάληψη του λόφου (216 μ.) στον οποίο βρίσκεται, μετά από σφοδρή μάχη με τους Τούρκους κατά τον Βενετοτουρκικό Πόλεμο. Πήρε το όνομά του από τον Παλαμήδη. Ο Παλαμήδης ήταν γιος του Ναύπλιου και της Ησιόνης. Έλληνας ήρωας που πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο, εξαιρετικά εύστροφος, επινοητικός και εφευρετικός.
Μελίνα-Παρασκευή
8
ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
Πατρίδα των Πελασγών, η Αρκαδία, κατοικείται πριν από τα Γεωμετρικά χρόνια. Κατά τον Ηρόδοτο και άλλους συγγραφείς οι Αρκάδες και οι Κυνούριοι ήταν αυτόχθονες. Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Δωριείς γύρω στο 1100 π.χ. μετά από σκληρές μάχες με τους Πελασγούς. Τον 7ο αι. Πχ η Ψωφίδα είναι ήδη μια οργανωμένη πόλη και γνωρίζουμε και ονόματα των κατοίκων της, όπως π.χ. ο Αγλαός. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι στην περιοχή η δημοκρατία άνθησε πολύ νωρίτερα από την Αθήνα. Οι αρχαίες αρκαδικές πόλεις της αρχαιότητας ιδρύσαν πολλές αποικίες και είχαν προστριβές με τη γείτονα Σπάρτη. Το 369 πχ ιδρύθηκε στη Μεγαλόπολη το κοινό των Αρκάδων και αργότερα η Αρκαδία προχώρησε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Μεγάλης πόλης βρίσκεται 3 χιλ. έξω από την σημερινή πόλη της Μεγαλόπολης, κοντά στο δρόμο Μεγαλόπολης Καρύταινας, και 35 χιλ. από την Τρίπολη. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει το μεγαλύτερο αρχαίο ελληνικό θέατρο, το Θερσίλειο Βουλευτήριο και λείψανα της αρχαίας Αγοράς στην οποία περιέχονται το Ιερό του Διός και του Σωτήρος, η Φιλίππειος Στοά και η Στοά Μυρόπολης. Η παρακμή άρχισε με τη Ρωμαιοκρατία και συνεχίστηκε μέχρι να ερημωθεί εντελώς η περιοχή με τις επιδρομές του Αλάριχου και των Σλάβων. Τον 12ο αιώνα την Αρκαδία την κυριάρχησαν οι Φράγκοι και το 1458 έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Η Τρίπολη κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας αποτελούσε σημαντικό στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Η Τεγέα μαζί με την Μαντινεία ήταν σπουδαίες πόλεις της Αρκαδίας κατά την αρχαιότητα. Σημαντικότατοι αρχαιολογικοί χώροι της Αρκαδίας βρίσκονται στη Τεγέα, όπως ο αρχαιολογικός χώρος του Ιερού της Αλέας Αθηνάς στο χωριό Αλέα.
Ιωάννα - Βασιλική
9
ΝΟΜΟΣ ΑΧΑΙΑΣ
Τα αρχαιότερα ευρήματα της περιοχής μαρτυρούν ότι πρωτοκατοικήθηκε κατά την Παλαιολιθική εποχή. Αιώνες αργότερα και μετά την κάθοδο των Δωριέων, στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Αχαιοί από τη Σπάρτη και το Αργός, ιδρύοντας σημαντικές πόλης όπως η Πάτρα και το Αίγιο. Οι παλαιότεροι κάτοικοι της περιοχής που ως τότε ονόμαζαν Ιωνία κατέφυγαν σε άλλες πόλεις και κυρίως την Αθηνά από που ξεκίνησαν για τον αποικισμό της Μ. ΑΣΙΑΣ, ιδρύοντας την Ιωνική Δωδεκάπολη. Η πόλη πήρε το όνομα από τον Πατρέα, ο οποίος μαζί με τον πατέρα του Πρευγένη, υπήρξε επικεφαλής των Αχαιών της Σπάρτης που εγκαταστάθηκαν στη περιοχή μετά την εισβολή των Δωριέων. Η πόλη σχηματίστηκε από τη συνένωση τριών πολιχνών και διαδραματίστηκε σημαντικό ρόλο ως τον 3ο αι. π.χ. Η σύσταση της Αχαϊκής συμπολιτείας έφερε ξανά στο προσκήνιο την Πάτρα, η οποία απλώθηκε προς τη θάλασσα και παρουσίασε αξιόλογη πολιτική κίνηση.
Χρήστος – Ανδρέας
10
ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ Επιβλητικά ερείπια μεσαιωνικού κάστρου πάνω από την πόλη, χτισμένο με υλικό από πρωτοχριστιανικά αλλά και αρχαιολογικά κτίσματα, ενσωματωμένα οικοδομικά μέλη ναών που χρησιμοποιήθηκαν και στις πολλές κατά καιρούς επισκευές. Ο περίβολος σχήματος ακανόνιστου τριγώνου, έχει μεγάλο στρογγυλό πύργο και ιδιαίτερη οχύρωση. Το φρούριο άλλοτε περιέτρεχε τάφρος. Σήμερα προσφέρει πανοραμική θέα στην πόλη της Πάτρας και το λιμάνι.
ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΩΡΙΑΣ (Καλαβρύτων) Χτισμένο στη φραγκοκρατία από τους βαρόνους Ντυρναί έχει ενσωματωμένους λίθους και αρχιτεκτονικά μέλη από προχριστιανικά οικοδομήματα.
Ηλιάνα - Μαρία
11
ΝΟΜΟΣ ΗΛΕΙΑΣ
Ο Νομός Ηλείας είναι ιδιαίτερα προικισμένος από της φύση. Το ήπιο κλίμα και οι πολλές βροχοπτώσεις δίνουν την πλούσια βλάστηση. Η Ηλεία έχει μακραίωνη ιστορία. Πιστεύεται ότι πήρε το όνομα της από το βασιλιά Ηλείο. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Επειοί που κατάγονταν από τους Αχαιούς και εγκαταστάθηκαν στην Ήλιδα στα 1.500 π.Χ. Επίσης εγκαταστάθηκαν και διάφοροι άλλοι λαοί στο πέρασμα του χρόνου, όπως: Σλάβοι, Άραβες, Ενετοί, Φράγκοι και Τούρκοι. Τα ιστορικά μνημεία και οι πεντακάθαρες θάλασσες συνδυάζονται με όμορφα τοπία. Η Ολυμπία, παγκόσμια γνωστός αρχαιολογικός χώρος, στον οποίο τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Περιλάμβανε σειρά από κτίρια και ναούς, από τα οποία ανασύρθηκαν και φυλάσσονται στο τοπικό μουσείο. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Πύργος. Οι κυριότερες περιοχές είναι: Ζαχάρω, Αμαλιάδα, Λεχαινά, [Αρχαία] Ολυμπία.
Γιώργος – Βαγγέλης
12
ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥTΣΙ
Χτίστηκε από τον Γοδεφρείδο Β΄Βιλλεαρδουίνο (1220), παραφθορά του αρχαίου ονόματος Χελωνάτα, και θεωρήθηκε το ωραιότερο γνήσιο παράδειγμα Γαλλικής αρχιτεκτονικής του 13ου αι. στην Ελλάδα. Από Φράγκους και Βενετούς πήρε διάφορα ονόματα. Λόγω της προνομιακής θέσεως, δέσποζε όχι μόνο του κάμπου της Γλαρέντζας (Κυλλήνη) αλλά έδινε δυνατότητα ελέγχου των απέναντι νησιών και της Αιτωλοακαρνανίας. Απρόσιτο και ισχυρό οχυρό για την ατείχιστη Ανδραβίδα, πρωτεύουσα του πριγκιπάτου του Μορέως, το σπουδαιότερο κι επιβλητικότερο όλων και το καλύτερα διατηρημένο σήμερα. Εδώ λειτούργησε νομισματοκοπείο που έκοβε τα τορνέζικα νομίσματα. Περιλαμβάνει δύο οχυρωματικούς περιβόλους (εξωτερική κι εσωτερική σειρά τείχους με εξαγωνικό σχήμα).
Αλέξανδρος
13
ΝΟΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Η Κορινθία είναι ένας από τους ωραιότερους νομούς με πλούσια ιστορία και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Ο νομός έχει δύο λίμνες: τη Στυμφαλία, που είναι γνωστή γιατί εκεί ο Ηρακλής σκότωσε τις στυμφαλίδες όρνιθες και τη λίμνη της Βουλιαγμένης. Ο Ισθμός της Κορίνθου αποτελούσε από την αρχαιότητα εμπόδιο για τα καράβια που κατευθύνονταν προς τη δύση. Η ίδρυση των αποικιών στην Δύση τον 8ο π.Χ. αιώνα, έκανε επιτακτική την ανάγκη ενός τεχνικού έργου που θα έλυνε το πρόβλημα. Έτσι τον 6ο π.Χ. αιώνα ο Περίανδρος κατασκεύασε έναν πλακόστρωτο δρόμο [Δίολκος], μέσω του οποίου μεταφέρονταν τα πλοία πάνω σε τροχοφόρα οχήματα. Κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή έγιναν προσπάθειες για την κατασκευή διώρυγας, οι οποίες όμως έμειναν άκαρπες. Τελικά η διώρυγα κατασκευάστηκε το 1893.
14
Οι κάτοικοι του νομού Κορινθίας ασχολούνται με τον τουρισμό, το εμπόριο, την κτηνοτροφία, την βιοτεχνία και την βιομηχανία. Πολύ γνωστό προϊόν του νομού είναι η κορινθιακή σταφίδα. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Κόρινθος, στην οποία βρίσκεται το εκκλησιαστικό και λαογραφικό μουσείο. Πόλη των τεχνικών και πλουσίων εμπορίων, η πατρίδα του Σίσυφου και του ήρωα Βελλεροφόντη, ήταν μία από τις αρχαιότερες Ελληνικές πόλεις και ανάμεσα στις πιο σπουδαίες. Κοντά στην Κόρινθο βρίσκονται τα Ίσθμια, με το λαμπρό Ιερό του Ποσειδώνα. Απέναντι από την Κόρινθο ιδρύθηκε τον 8ο π.Χ αιώνα το Ιερό της Ήρας. Βραχώδες ύψωμα κοντά στην Κόρινθο, στην κορυφή του οποίου βρίσκονται αξιόλογα μνημεία πολλών ιστορικών περιόδων.
Ακροκόρινθος Βραχώδες ύψωμα κοντά στην Κόρινθο, στην κορυφή του οποίου βρίσκονται αξιόλογα μνημεία πολλών ιστορικών περιόδων και θρησκειών.
Φαίη - Δέσποινα
15
ΝΟΜΟΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ
O νομός Λακωνίας με ηγέτιδα πόλη τη Σπάρτη συνδυάζει την παράδοση με την φυσική ομορφιά σε αρμονική εναλλαγή από τα ορεινά τοπία ως τις εύφορες πεδιάδες και τις ηλιόλουστες ακρογιαλιές. Η ιστορία της ξεκινά από την αρχαιότητα. Γύρω στα 1100 π.χ. εγκαταστάθηκαν οι Δωριείς και έκαναν κέντρο τους τη Σπάρτη. Αργότερα, στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου, η Σπάρτη έφτασε στο απόγειο της δύναμής της. Τον 13ο μ.χ. αιώνα, η περιοχή υποτάσσεται στους Φράγκους. Λίγα χρόνια μετά, ιδρύεται το Δεσποτάτο του Μοριά, με έδρα το Μυστρά, το οποίο οι δεσπότες Παλαιολόγοι κυβέρνησαν επί δυο αιώνες. Παρά τις προσπάθειες των Τούρκων δεν καταλήφθηκε οριστικά παρά στα μέσα του 17ου αιώνα, η περιοχή όμως της Μάνης διατήρησε πάντα αυτονομία και προνόμια. Αρχαία μνημεία του νομού είναι ο τάφος του Λεωνίδα, το Μενέλαιον στην πόλη Θεράπνη, το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης, ο Μυστράς, το κάστρο της Μονεμβασιάς, κ.ά. Η χερσόνησος της Επιδαύρου, ο βράχος της Μονεμβασιάς και το ακρωτήρι Κάβο Μαλιά είναι κάποιες από τις φυσικές ομορφιές της Λακωνίας.
Θεοφανία
16
ΝΟΜΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Η Μεσσηνία θα μπορούσε να είναι νησί, αφού διαθέτει 140 χλμ ακτών. Τις φυσικές ομορφιές της Μεσσηνίας συμπληρώνουν τα φαράγγια και οι λιμνοθάλασσες. Ιστορικά μνημεία της περιοχής, που δηλώνουν την πανάρχαια ιστορία της, είναι τα ανάκτορα του Νέστορα, τα τείχη της Αρχαίας Μεσσήνης, καθώς και τα ενετικά κάστρα της Πύλου, της Κορώνης και της Μεθώνης.
Πρωτεύουσα του νομού είναι η Καλαμάτα. Η Καλαμάτα έχει πάρει το όνομά της από μια εικόνα της «Παναγιάς της Καλαματιανής». Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του Ταϋγέτου κοντά στην αρχαία πόλη Φαραί, και υπάρχει εκεί από τα βυζαντινά χρόνια.
Φένια - Μαριτίνα
17