119 118
Болат Төлеубаев: “Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың” - «Болат шоумен стиліндегі асаба» дегенді жиі естиміз. Бұл өз таңдауың ба, жоқ әлде елдің сұранысына жауап беру ме? - Мен негізі көптің алдына қазақша КВН арқылы шықтым.Университетте оқып жүрген кездерімде Қарағандыда қазақша КВН лигасы енді-енді қалыптасып, жандана бастаған еді. Біздер алғашқылардың бірі болдық. Университет, облыс көлемінде бақ сынадық. Жетістіктеріміз де болды.Менің той басқарудағы стилімді айқындаған осы қазақша КВНның сахнасы деп ойлаймын. Ал енді тойдың базарына араласа бастаған кезімде жүргізуші- шоумендік стиль үстемдік құрып келе жатты. Осы стильдегі ағалардың соңынан ердім.Тәлімін алдым,үлгісін ұстандым. Айдос Бекмағанбетов, Ержан Найманбаев сынды аға тамадалардың қасында жүріп, көп нәрсені үйрендім.Ол ағаларымыз тойларды ғана емес,облыстық,тіпті Республикалық деңгейдегі кез келген мәдени шараны атқарып жүрген өз ісінің шеберлері дер едім. Қаншалықты шоумен болып кеткенімді білмеймін. Бірақ, аяғымыз аспаннан салбырап түскен жоқ. Ескінің есті сөзін алдық, жаңаның жақсылығын игердік, үлкендерден үйрендік.
ТАМАДА - Осы шоумендік стильдің ерекшелігі неде? Мысалға классикалық ұғымдағы асабамен салыстырғанда. - Мен бір керемет сарапшы емеспін. Бірақ, анау асаба, мынау шоумен деп халқым өзі жіктеп алған сияқты ғой. Асаба ақындығымен, әртістігімен немесе әзілкештігімен елді баурайды. Ал шоумен тойдың өту динамикасына көбірек мән береді. Жиылған жұрттың көңіл күйіне қарай атмосфера тудыруға тырысады. Дикция, дауыс ырғағы ,сөйлеу жылдамдықтарында да аздаған айырмашылықтар бар-ау деп ойлаймын. - Қандай ортада той басқарғанды ұнатасың? - Әр асабаның өз ортасы бар ғой. Әйтсек те, әмбебап болған дұрыс. Көпшіліктің ішінде көсемі де, шешені де отырады. Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың. Үлкенімен үлкенше, жасымен жастай сөйлесе білу керек. Яғни, асабаның басты міндеті - алдында отырған аудиторияның психологиясын игеріп алу. Өз басым қазақ, орыс тілі аралас ортада көп жүремін. Жүргізу стилім де сол ортаға әбден бейімделген десем болады. - Асабаға репертуарды жаңартып отыру оңай емес. Жұртты жалықтырып алмау үшін қалай ізденесің? - Негізгі мамандығым филолог. Қазақ тілі мен әдебиетінің маманы деген күректей дипломым бар. Сондықтан, тойдың тақырыбына сай өлең жаттап, қарасөз қарастыру мен үшін аса қиын шаруа емес. Қазіргі тойлар ізденбеске қоймайды. Нарық дамыған сайын той иелерінің де талабы күшейіп келеді. Кейде мүлдем бөлек сценарийге тапсырыс беретін ағайындар да кездеседі. Ондай ортада әр сөзің, әрекет, мәнерің сараптаудан өтеді. Мына заманда тапсырыс берушінің қалауын тауып, талабын орындай алмасаң, тамадалығың бес тиын. - Қазіргі тойларда плагиат көп. Бір асабаның айтқан сөзі, әзілі, ойыны айналдырған бір-екі айдың ішінде барлық асабаның илеуіне түсіп, жұртты әбден жалықтырады. Бұған деген көзқарасыңды білсек. - Қайталаушылық қашан да болған. Бірақ қазіргідей дүниені интернет билеген заманда
119
қайталауға ұрынбау мүмкін емес сияқты. Әсіресе, асабалық жолға жаңа түскен жас асабалар біреудің айтқанын қайталауға бейім тұрады. Еліктеу кезеңінде елдің бәрі өткен бұл жолдан. Мысалға, бір жас асаба аға буыннан біреуді өзіне ұстаз тұтады да, өзі той басқарғанда сол ұстазының сөзін, әрекетін айна қатесіз қайталайды. Олай істедің деп тым жазғыра беруге де болмас. Тілеген ағамыз айтқандай «шеберлік тәжірибемен шыңдалады». Ұстазы мықты, ұстанымы бекем болса, сол жас асабаның күндердің күнінде өз жолын тауып, бас асаба болмасына кім кепіл. Қазір асабалықты бизнестің түрі нәпақа табудың көзі деп қарайтындар да көбейді. Ондайларға бәлен деп сын айту қиындау. - Әр өңірдің тойларында болып жүресің. Қарағанды тойларының ерекшеліктерін айта аласың ба? - Қарағанды тойларына қонақтың ерте шақырылатынын өз алдына бір ерекшелік деп айтар едім. Ал енді басқалай өзгешелік байқамадым. Сол той, сол ниет, кең дастархан, керемет пейіл қай өңірге барсақ та көретініміз. Беташар рәсімі де Қарағандыда салттан гөрі театрландырған қойылымға көбірек ұқсайды. Ешбір туыстың аты аталмайды. Келінге көрімдік салынбайды. Бұл тұрғыда басқа өңірден келген меймандардан сын естіп те жүрміз. Мысалы, басқа өңірлерде келіннің беташарын той болғанға дейін туған-туыстың басын қосып, бөлек өткізеді. Салтқа жүгінсек дұрысы сол ғой. - Той ұжымына тілегіңіз - Журнал тойшыл қазақтың қызығын бөлісетін қызықты басылымға айналды. Біздер мен той иелерінің арасында тамаша көпір қалыптастырды. Жас асабалардың, әнші, бишілердің елге танылуына сіңіріп жатқан еңбектеріңіз ерен деп білем. Сіздерге шығармашылық табыс тілеймін.
119 118
ТАМАДА
119
Болат Төлеубаев:
“Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың”
- «Болат шоумен стиліндегі асаба» дегенді жиі естиміз. Бұл өз таңдауың ба, жоқ әлде елдің сұранысына жауап беру ме? - Мен негізі көптің алдына қазақша КВН арқылы шықтым.Университетте оқып жүрген кездерімде Қарағандыда қазақша КВН лигасы енді-енді қалыптасып, жандана бастаған еді. Біздер алғашқылардың бірі болдық. Университет, облыс көлемінде бақ сынадық. Жетістіктеріміз де болды.Менің той басқарудағы стилімді айқындаған осы қазақша КВНның сахнасы деп ойлаймын. Ал енді тойдың базарына араласа бастаған кезімде жүргізуші- шоумендік стиль үстемдік құрып келе жатты. Осы стильдегі ағалардың соңынан ердім.Тәлімін алдым,үлгісін ұстандым. Айдос Бекмағанбетов, Ержан Найманбаев сынды аға тамадалардың қасында жүріп, көп нәрсені үйрендім.Ол ағаларымыз тойларды ғана емес,облыстық,тіпті Республикалық деңгейдегі кез келген мәдени шараны атқарып жүрген өз ісінің шеберлері дер едім. Қаншалықты шоумен болып кеткенімді білмеймін. Бірақ, аяғымыз аспаннан салбырап түскен жоқ. Ескінің есті сөзін алдық, жаңаның жақсылығын игердік, үлкендерден үйрендік. - Осы шоумендік стильдің ерекшелігі неде? Мысалға классикалық ұғымдағы асабамен салыстырғанда. - Мен бір керемет сарапшы емеспін. Бірақ, анау асаба, мынау шоумен деп халқым өзі жіктеп алған сияқты ғой. Асаба ақындығымен, әртістігімен немесе әзілкештігімен елді баурайды. Ал шоумен тойдың өту динамикасына көбірек мән береді. Жиылған жұрттың көңіл күйіне қарай атмосфера тудыруға тырысады. Дикция, дауыс ырғағы ,сөйлеу жылдамдықтарында да аздаған айырмашылықтар бар-ау деп ойлаймын. - Қандай ортада той басқарғанды ұнатасың? - Әр асабаның өз ортасы бар ғой. Әйтсек те, әмбебап болған дұрыс. Көпшіліктің ішінде көсемі де, шешені де отырады. Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың. Үлкенімен үлкенше, жасымен жастай сөйлесе білу керек. Яғни, асабаның басты міндеті - алдында отырған аудиторияның психологиясын игеріп алу. Өз басым қазақ, орыс тілі аралас ортада көп жүремін. Жүргізу стилім де сол ортаға әбден бейімделген десем болады. - Асабаға репертуарды жаңартып отыру оңай емес. Жұртты жалықтырып алмау үшін қалай ізденесің? - Негізгі мамандығым филолог. Қазақ тілі мен әдебиетінің маманы деген күректей дипломым бар. Сондықтан, тойдың тақырыбына сай өлең жаттап, қарасөз қарастыру мен үшін аса қиын шаруа емес. Қазіргі тойлар ізденбеске қоймайды. Нарық дамыған сайын той иелерінің де талабы күшейіп келеді. Кейде мүлдем бөлек сценарийге тапсырыс беретін ағайындар да кездеседі. Ондай ортада әр сөзің, әрекет, мәнерің сараптаудан өтеді. Мына заманда тапсырыс берушінің
қалауын тауып, талабын орындай алмасаң, тамадалығың бес тиын. - Қазіргі тойларда плагиат көп. Бір асабаның айтқан сөзі, әзілі, ойыны айналдырған бір-екі айдың ішінде барлық асабаның илеуіне түсіп, жұртты әбден жалықтырады. Бұған деген көзқарасыңды білсек. - Қайталаушылық қашан да болған. Бірақ қазіргідей дүниені интернет билеген заманда қайталауға ұрынбау мүмкін емес сияқты. Әсіресе, асабалық жолға жаңа түскен жас асабалар біреудің айтқанын қайталауға бейім тұрады. Еліктеу кезеңінде елдің бәрі өткен бұл жолдан. Мысалға, бір жас асаба аға буыннан біреуді өзіне ұстаз тұтады да, өзі той басқарғанда сол ұстазының сөзін, әрекетін айна қатесіз қайталайды. Олай істедің деп тым жазғыра беруге де болмас. Тілеген ағамыз айтқандай «шеберлік тәжірибемен шыңдалады». Ұстазы мықты, ұстанымы бекем болса, сол жас асабаның күндердің күнінде өз жолын тауып, бас асаба болмасына кім кепіл. Қазір асабалықты бизнестің түрі нәпақа табудың көзі деп қарайтындар да көбейді. Ондайларға бәлен деп сын айту қиындау. - Әр өңірдің тойларында болып жүресің. Қарағанды тойларының ерекшеліктерін айта аласың ба? - Қарағанды тойларына қонақтың ерте шақырылатынын өз алдына бір ерекшелік деп айтар едім. Ал енді басқалай өзгешелік байқамадым. Сол той, сол ниет, кең дастархан, керемет пейіл қай өңірге барсақ та көретініміз. Беташар рәсімі де Қарағандыда салттан гөрі театрландырған қойылымға көбірек ұқсайды. Ешбір туыстың аты аталмайды. Келінге көрімдік салынбайды. Бұл тұрғыда басқа өңірден келген меймандардан сын естіп те жүрміз. Мысалы, басқа өңірлерде келіннің беташарын той болғанға дейін туған-туыстың басын қосып, бөлек өткізеді. Салтқа жүгінсек дұрысы сол ғой. - Той ұжымына тілегіңіз - Журнал тойшыл қазақтың қызығын бөлісетін қызықты басылымға айналды. Біздер мен той иелерінің арасында тамаша көпір қалыптастырды. Жас асабалардың, әнші, бишілердің елге танылуына сіңіріп жатқан еңбектеріңіз ерен деп білем. Сіздерге шығармашылық табыс тілеймін.
119 118
Болат
ТАМАДА
Төлеубаев:
119
“Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың” - «Болат шоумен стиліндегі асаба» дегенді жиі естиміз. Бұл өз таңдауың ба, жоқ әлде елдің сұранысына жауап беру ме? - Мен негізі көптің алдына қазақша КВН арқылы шықтым.Университетте оқып жүрген кездерімде Қарағандыда қазақша КВН лигасы енді-енді қалыптасып, жандана бастаған еді. Біздер алғашқылардың бірі болдық. Университет, облыс көлемінде бақ сынадық. Жетістіктеріміз де болды.Менің той басқарудағы стилімді айқындаған осы қазақша КВНның сахнасы деп ойлаймын. Ал енді тойдың базарына араласа бастаған кезімде жүргізуші- шоумендік стиль үстемдік құрып келе жатты. Осы стильдегі ағалардың соңынан ердім.Тәлімін алдым,үлгісін ұстандым. Айдос Бекмағанбетов, Ержан Найманбаев сынды аға тамадалардың қасында жүріп, көп нәрсені үйрендім.Ол ағаларымыз тойларды ғана емес,облыстық,тіпті Республикалық деңгейдегі кез келген мәдени шараны атқарып жүрген өз ісінің шеберлері дер едім. Қаншалықты шоумен болып кеткенімді білмеймін. Бірақ, аяғымыз аспаннан салбырап түскен жоқ. Ескінің есті сөзін алдық, жаңаның жақсылығын игердік, үлкендерден үйрендік. - Осы шоумендік стильдің ерекшелігі неде? Мысалға классикалық ұғымдағы асабамен салыстырғанда. - Мен бір керемет сарапшы емеспін. Бірақ, анау асаба, мынау шоумен деп халқым өзі жіктеп алған сияқты ғой. Асаба ақындығымен, әртістігімен немесе әзілкештігімен елді баурайды. Ал шоумен тойдың өту динамикасына көбірек мән береді. Жиылған жұрттың көңіл күйіне қарай атмосфера тудыруға тырысады. Дикция, дауыс ырғағы ,сөйлеу жылдамдықтарында да аздаған айырмашылықтар бар-ау деп ойлаймын. - Қандай ортада той басқарғанды ұнатасың? - Әр асабаның өз ортасы бар ғой. Әйтсек те, әмбебап болған дұрыс. Көпшіліктің ішінде көсемі де, шешені де отырады. Аңдамай сөйлесең, абыройсыз қаласың. Үлкенімен үлкенше, жасымен жастай сөйлесе білу керек. Яғни, асабаның басты міндеті - алдында отырған аудиторияның психологиясын игеріп алу. Өз басым қазақ, орыс тілі аралас ортада көп жүремін. Жүргізу стилім де сол ортаға әбден бейімделген десем болады. - Асабаға репертуарды жаңартып отыру оңай емес. Жұртты жалықтырып алмау үшін қалай ізденесің? - Негізгі мамандығым филолог. Қазақ тілі мен әдебиетінің маманы деген күректей дипломым бар. Сондықтан, тойдың тақырыбына сай өлең жаттап, қарасөз
қарастыру мен үшін аса қиын шаруа емес. Қазіргі тойлар ізденбеске қоймайды. Нарық дамыған сайын той иелерінің де талабы күшейіп келеді. Кейде мүлдем бөлек сценарийге тапсырыс беретін ағайындар да кездеседі. Ондай ортада әр сөзің, әрекет, мәнерің сараптаудан өтеді. Мына заманда тапсырыс берушінің қалауын тауып, талабын орындай алмасаң, тамадалығың бес тиын. - Қазіргі тойларда плагиат көп. Бір асабаның айтқан сөзі, әзілі, ойыны айналдырған бір-екі айдың ішінде барлық асабаның илеуіне түсіп, жұртты әбден жалықтырады. Бұған деген көзқарасыңды білсек. - Қайталаушылық қашан да болған. Бірақ қазіргідей дүниені интернет билеген заманда қайталауға ұрынбау мүмкін емес сияқты. Әсіресе, асабалық жолға жаңа түскен жас асабалар біреудің айтқанын қайталауға бейім тұрады. Еліктеу кезеңінде елдің бәрі өткен бұл жолдан. Мысалға, бір жас асаба аға буыннан біреуді өзіне ұстаз тұтады да, өзі той басқарғанда сол ұстазының сөзін, әрекетін айна қатесіз қайталайды. Олай істедің деп тым жазғыра беруге де болмас. Тілеген ағамыз айтқандай «шеберлік тәжірибемен шыңдалады». Ұстазы мықты, ұстанымы бекем болса, сол жас асабаның күндердің күнінде өз жолын тауып, бас асаба болмасына кім кепіл. Қазір асабалықты бизнестің түрі нәпақа табудың көзі деп қарайтындар да көбейді. Ондайларға бәлен деп сын айту қиындау. - Әр өңірдің тойларында болып жүресің. Қарағанды тойларының ерекшеліктерін айта аласың ба? - Қарағанды тойларына қонақтың ерте шақырылатынын өз алдына бір ерекшелік деп айтар едім. Ал енді басқалай өзгешелік байқамадым. Сол той, сол ниет, кең дастархан, керемет пейіл қай өңірге барсақ та көретініміз. Беташар рәсімі де Қарағандыда салттан гөрі театрландырған қойылымға көбірек ұқсайды. Ешбір туыстың аты аталмайды. Келінге көрімдік салынбайды. Бұл тұрғыда басқа өңірден келген меймандардан сын естіп те жүрміз. Мысалы, басқа өңірлерде келіннің беташарын той болғанға дейін туған-туыстың басын қосып, бөлек өткізеді. Салтқа жүгінсек дұрысы сол ғой. - Той ұжымына тілегіңіз - Журнал тойшыл қазақтың қызығын бөлісетін қызықты басылымға айналды. Біздер мен той иелерінің арасында тамаша көпір қалыптастырды. Жас асабалардың, әнші, бишілердің елге танылуына сіңіріп жатқан еңбектеріңіз ерен деп білем. Сіздерге шығармашылық табыс тілеймін.