Imerologio 2018 cover web by Φιλοπρόοδος Ένωση Ξάνθης

Σταθμός στον πολιτισμό

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

το πολιτιστικό δίκτυο

2018 Λαϊκός πολιτισμός Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο - Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α 2 018

«Καλό είναι να υπάρχεις, αλλά να ζεις είναι άλλο πράγμα» Φώτης Κόντογλου

ανδρέας • ντίνα • κώστας • γκιονούλ • παύλος • αναΐδα • πέτρος • κατερίνα • φιλιώ • κιμπριέ • αναστασία • γιάννης • πασχάλης • γιούλα • ευγένης • ζήνα • σαμπάν • βίκτωρας • xasan • ηλίας • ανέστης • άννα • βάγια • ελευθερία • αυγή • δέσποινα • μιχάλης • δώρα • αλέκος • άλπερ • ίνγκριτ • στράτος • παναγιώτης • μαρία • τουλάι • τριαντάφυλλος • γερακίνα • γιώργος • ιουλία • πόπη • αντιγόνη • χριστίνα • μαργαρίτα • χρύσα • θάνος • σάββας • βαγγέλης • λιάνα • λεωνίδας • σπύρος • βάνια • ιωάννα • πηνελόπη • ιάσονας • ειρήνη • κατερίνα • γαβριήλ • αλέξανδρος • νικόλας • ισιδώρα • χάρης • αγγελική • σοφία • βασίλης • μαρκετα• φωτεινή • νικολέτα • τηλέμαχος • χριστίνα • αριάδνη • στέλλα • αθανασία • κύρος • φώτης • χρόνης

Σταθμός στον πολιτισμό

Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ Αντίκα 7, 67132 Ξάνθη Τηλ.: 25410 25421, 6937120986 fexanthis@gmail.com, fexorg@otenet.gr

www.fex.org.gr https://www.facebook.com/FEXANTHI ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ ΥΛΟΠΟΙΕΊΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΉ ΧΟΡΗΓΊΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΤΜΕΖΑ • ΚΤΗΜΑ ΒΟΥΡΒΟΥΚΕΛΗ • ΣΚΑΡΠΕΛΟ - ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ • ΤΑΒΕΡΝΑ «ΤΟ ΔΡΟΜΑΚΙ» • ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ - ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΡΟΥ • ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ «ΠΥΡΓΕΛΗ» • B-I-O-LIVE ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ • ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΟΡΦΕΑΣ • ΑΒΑΞ Α.Ε • ΑΒΑΤΟ ΒΙΑΕΡΙΟ ΞΑΝΘΗΣ • BOUTIQUE HOTEL 1905 • ΜΕΖΕ ΜΠΑΡ • ΣΕΚΕ

Η φωτογραφία του εξωφύλλου: «χρυσοκέντητο γιλέκο» από τη συλλογή του Λαογραφικού και ιστορικού Μουσείου Ξάνθης. Οι φωτογραφίες κάθε μήνα είναι από το αρχείο της ΦΕΞ. Tα κείμενα «λαϊκός πολιτισμός. O κύκλος του χρόνου», εισαγωγικά, λαογραφική προσέγγιση του περιεχομένου των δώδεκα (12) μηνών, πανηγύρεις, γιορτές και δρώμενα συνέγραψε και επιμελήθηκε η Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου. Το πολιτιστικό ημερολόγιο – πρόσραμμα 2018 συνολικά επιμεληθήκαν οι: Πασχάλης Ξανθόπουλος, Βασιλική Στρώλη, Ισιδώρα Βουλκίδου και ο Αλέξης Ζαμίδης.

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

το πολιτιστικό δίκτυο

2018 Λαϊκός πολιτισμός Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο - Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α 2 018

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΗΜΕΡΟΛΌΓΙΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΕΙ ΚΕΊΜΕΝΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ ΚΑΙ ΈΝΑ ΚΎΚΛΟ ΕΚΔΗΛΏΣΕΩΝ, ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΌΗΣΗ «ΤΗΣ ΛΑΪΚΉΣ ΜΑΣ ΠΑΡΆΔΟΣΗΣ» ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΌΤΕΡΑ ΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΊΑ ΤΗΣ ΘΡΆΚΗΣ.

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ Σταθμός στον πολιτισμό Η ΦΕΞ ΕΊΝΑΙ ΣΉΜΕΡΑ Η ΠΟΛΥΠΛΗΘΈΣΤΕΡΗ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΉ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΉ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ. ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΛΈΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΈΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΉ ΜΑΣ. ΔΙΑΧΕΙΡΊΖΕΤΑΙ ΤΡΕΙΣ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΩΡΑΙΌΤΕΡΟΥΣ ΧΏΡΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΌΛΗ, ΠΕΡΊΠΟΥ 2000 Τ.Μ. (ΣΠΊΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΚΑΠΝΑΠΟΘΉΚΗ ΦΕΞ).

Φιλοπρόοδη Εθελοντική δομή που διαχειρίζεται πολιτιστικό αγαθό Ένωση το πολιτιστικό δίκτυο που προκύπτει από την ένωση: 30 ομάδων (54 τμημάτων 900 μελών). Ξάνθης Με κέντρο δράσης, από και για την Ξάνθη από το 1952

Η ΦΕΞ, ο παλαιότερος και πολυπληθέστερος πολιτιστικός φορέας της περιοχής μας, προσφέρει εδώ και έξι δεκαετίες μια ιδιαίτερη γεύση πολιτισμού. Στόχος της είναι να ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στην ποσότητα και την ποιότητα. Να καλύπτει με υψηλή αισθητική τις απαιτήσεις των κατοίκων για εκδηλώσεις. Να φροντίζει τη διατήρηση της παράδοσής μας και την διάδοση της νεότερης ιστορίας με υποδομές, αξιοπιστία και επιστημονικό υπόβαθρο. Αποκατέστησε και συντηρεί τρία από τα ωραιότερα κτίρια στην Ξάνθης όπου στεγάζει τις δραστηριότητές της.

Απευθύνεται πρώτα σ’ αυτούς που δεν γνωρίζουν τίποτα… Σ’ όσους γνωρίζουν κάτι… και τελευταία σε όσους γνωρίζουν πολλά και ενδιαφέρονται ειδικά… Απευθύνεται στο νου και την καρδιά της τοπικής κοινωνίας και προσωπικά στον καθένα μας με ονόματα και επώνυμα και στους επισκέπτες της πόλης μέσω του Μουσείου. Ενημερώνει άμεσα 900 μέλη που παρακολουθούν κάποιο από τα εργαστήρια, 10.000 επισκέπτες στο Μουσείο, περισσότερους από 30.000 επισκέπτες το χρόνο, στο σύνολο των καθημερινών σχεδόν εκδηλώσεων, με το έντυπο εξαμηνιαίο πρόγραμμα, τις αφίσες, τις προσκλήσεις, το διαδίκτυο, τα δελτία τύπου (περισσότερα από 4.000 email την εβδομάδα και προσκλήσεις στο facebook) και άμεση δημοσίευση από τα Μ.Μ.Ε. Η ΦΕΞ είναι ο σύγχρονος φορέας πολιτισμού όπου οι κάτοικοι της περιοχής διεκδικούν την ποιότητα ζωής τους.

Οι τομείς δραστηριοποίησης είναι: ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ - ΣΠΙΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑ - CULTURE DEPOSIT ΕΘΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

ΦΕΞ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΔΊΚΤΥΟ ΞΆΝΘΗΣ Το κλειδί είναι η απλότητα, όχι η απλούστευση αλλά η απλότητα στη χρήση. Το «πολιτιστικό δίκτυο ΦΕΞ» είναι το πλάνο βιωσιμότητας, με βάση τη «θεωρία των συγκοινωνούντων δοχείων», για τη διάσωση κτιρίων, υποδομών και των δράσεων. Η ΦΕΞ είναι μια ένωση (πολιτιστικό δίκτυο). Η δομή της έχει ως Βάση τα μέλη της (περισσότερα από 900) και τη Γενική Συνέλευση. Το εννεαμελές διοικητικό συμβούλιο καθορίζει την στρατηγική της, ενώ η διεύθυνση (γραμματεία - λογιστήριο και τα συντονιστικά της είναι η καρδιά του σωματίου. Οι 30 ομάδες έχουν τη δική τους - εφορεία – συντονιστική επιτροπή - ένα άτυπο Δ.Σ. Κάθε εβδομάδα - τα 100 περίπου μέλη των εφοριών (3-5 μέλη κάθε ομάδας) συζητήσουν και να ενημερώνουν για την πορεία τους. Οι 9 τομείς οργάνωσης μας δίνουν την δυνατότητα μια πολύπλευρης ανάπτυξης με πολλές θεματικές και περισσότερες συνεργασίες. Τα 24 εργαστήρια με τα 54 τμήματα (παιδικά – αρχαρίων – προχωρημένων) είναι τα εργαλεία των ομάδων που τις τροφοδοτούν με νέα μέλη και έντονη δραστηριότητα. Κατόρθωσε να δημιουργήσει τις υποδομές, τόσο για την ομαλή, συνεχή και αξιόπιστη λειτουργία του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Ξάνθης, όσο και για την ενίσχυση των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δράσεων που οργανώνει για το κοινό της ευρύτερης περιοχής. Οργανώνει στην Ξάνθη επτά (7) κινηματογραφικά Φεστιβάλ, πέντε (5) μουσικά Φεστιβάλ, παρουσιάσεις για το βιβλίο και την τέχνη με περισσότερες από τριακόσιες (300) εκδηλώσεις το χρόνο. *Μια σύνοψη της ΦΕΞ, δηλαδή της πολιτιστικής δράσης στην Ξάνθη, έχετε στα χέρια σας με το πρόγραμμα του πολιτιστικού ημερολογίου 2018. Αναλυτικά η δομή της και οι δράσεις της στις σελ. 232.

ΟΙ ΧΏΡΟΙ ΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΊΖΕΤΑΙ Η ΦΕΞ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Είναι το μεγαλύτερο κτήριο στη βόρεια Ελλάδα, πλήρως αποκαταστημένο με τόσο εκτενή όγκο τοιχογραφιών, οροφογραφιών, ξυλόγλυπτων ταβανιών, μουσαμάδων, καθώς και στο μεγαλύτερο αριθμό των εκθεμάτων του. Περισσότεροι από 5.000 επισκέπτες & μαθητές ξεναγήθηκαν στην ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης.

ΣΠΊΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΦΕΞ Κτήριο των πρώτων χρόνων του 20ου αιώνα, σε νεοκλασικό ύφος. Κτίστηκε στον τότε κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης για να στεγάσει την «Ελληνική Λέσχη» και είναι τυπικό των κοινοτικών κτισμάτων κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανοκρατίας. Το σπίτι πολιτισμού στην είσοδο της παλιά πόλης είναι ο πολυχώρος της ΦΕΞ. Οι περισσότερες από τις δραστηριότητες της ΦΕΞ, αρχής γενομένης από τη Βιβλιοθήκη, στεγάστηκαν σ’ αυτό. Λειτουργούν εκθέσεις, εκδηλώσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, προτείνοντας μια γνωριμία με την πόλη και τους ανθρώπους της. Μας συστήνει σε ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων, καθιστώντας το εξαιρετικό αυτό κτίριο, ένα δυναμικό πολυκέντρο στην καρδιά της παλιάς πόλης.

ΚΑΠΝΑΠΟΘΉΚΗ ΦΕΞ Ο νέος πολυχώρος της ΦΕΞ όπου διαμορφώνεται για να στεγάσει το αρχείο και συλλογές του Μουσείου αλλά και κάποιες από τις πολιτιστικές δραστηριότητές της. Φιλοξενείται η έκθεση από την συλλογή του μουσείου «νήματα με νοήματα»

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

«ΛΑΪΚΌΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ. Ο ΚΎΚΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ» Τα κείμενα αποτελούν προδημοσίευση από το υπό έκδοση βιβλίο της Γαρυφαλλιάς Γ. Θεοδωρίδου «λαϊκός πολιτισμός. Δώδεκα μήνες στην Ξάνθη»

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Το ημερολόγιο περιέχει κείμενα λαογραφικής ύλης και ερμηνείας, φωτογραφίες και πληροφορίες σχετικές με μια σειρά εκδηλώσεων· επιχειρεί λοιπόν την ελάχιστη συμβολή στην κατανόηση «του λαϊκού πολιτισμού» που παραδίδεται ή αναβιώνεται αναφορικά με τη λαογραφία της Θράκης, του άστεως – της πόλης της Ξάνθης και των χωριών της. Στο τέλος του κάθε μήνα παρατίθεται συνολική αναφορά των πανηγύρεων και πανηγυρικών εκδηλώσεων (θρησκευτικών και κοσμικών), χωρίς να διατεινόμαστε την απολύτως συστηματική καταγραφή της πληθώρας των ιερών χώρων (εκκλησιών, παρεκκλησίων) του νομού και των χρόνων που εορτάζουν, διότι αυτό αποτελεί αντικείμενο άλλης εργασίας. Με σημείο αναφοράς τον κατάλογο των Ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου και τη χρόνια επιτόπια έρευνα της υποφαινομένης στους ενοριακούς ναούς αναφορικά με τη λαϊκή θρησκευτική συμπεριφορά στον νομό Ξάνθης, πρόθεσή μας είναι να αποτελέσει πρόταση για τη συμμετοχή του λαού σε κάθε εορταστική εκδήλωση στον κύκλο του χρόνου. Η ιδέα του προγράμματος βασίζεται στον ημερολογιακό κύκλο δώδεκα (12) – «θεματικών», μαθημάτων-διαλέξεων, τα οποία διεξήχθησαν στην ΦΕΞ από την Γαρυφαλλιά Θεοδωρίδου κατά τη χρονιά 2017, όσα οι μήνες του χρόνου, τα «δώδεκα παλικάρια» σύμφωνα με τον τρόπο που αναπαριστώνται στη λαϊκή αφήγηση. Με βάση τον προβληματισμό «γιατί το συγκεκριμένο έθιμο γίνεται αυτήν την εποχή του χρόνου;» επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε τα έθιμα των πληθυσμών στη Θράκη (Θρακιωτών, Μικρασιατών, Ποντίων, Βλάχων, Σαρακατσάνων) και στον νομό Ξάνθης (των χωριών και της πόλης). Ο στόχος των «προσεγγίσεων» ήταν να γνωρίσουμε τον λόγο («γιατί;») για τον οποίο επιτελούμε τα έθιμα που οικειοποιηθήκαμε μέσα σε ένα παραδεδομένο πλαίσιο πολιτισμού. Αναζητήσαμε ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τελετουργική πράξη και στον χρόνο που αυτή επιτελείται. Ποια είναι η έννοια, το περιεχόμενό τους; Τι σημαίνουν και πώς ερμηνεύεται η «παράστασή» τους; Τι συμβολίζουν ακόμη και στις μικρότερες λεπτομέρειές τους; Τι επικοινωνούμε με αυτά; Ποια η λειτουργία τους και η λειτουργικότητά τους; Ποιοι οι λόγοι τους και οι σκοποί τους; Γιατί γίνονται τα συγκεκριμένα τελετουργικά δρώμενα και όχι κάποια άλλα; Ποιες οι ομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσα στις παραδόσεις των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων κλπ.

Ο λαϊκός πολιτισμός της Ξάνθης. Εφόσον μιλούμε για λαό οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι ο λαϊκός πολιτισμός της Ξάνθης διαμορφώθηκε σε συνθήκες συνοίκησης και συνύπαρξης διαφορετικών επιμέρους πληθυσμιακών ομάδων. Προς τούτο συνέβαλαν αφενός η ανάπτυξη της περιοχής λόγω φυσικών, οικονομικών συνθηκών και συγκυριών (του καπνού, των λιμανιών Πορτο-Λάγους και Καβάλας, της πυρκαγιάς της Γενισέας το 1860, της μετακόμισης της έδρας του επάρχου το 1872, της κατασκευής του σιδηροδρομικού σταθμού το 1891, γεγονός που σήμαινε μεταφορικό πλεονέκτημα), αφετέρου οι εγκαταστάσεις πληθυσμών (Σαμακοβιτών, Ηπειρωτών, Μακεδόνων), οι οποίοι αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα της πόλης (εντούτοις ήταν και αυτοί μετακινούμενοι, οι περισσότεροι αποχώρησαν δε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου). Η πολυπρισματική πολιτισμική ενότητα, η πληθυσμιακή ετερογένεια δεν διεκόπη κατά την ενσωμάτωση της πόλης στο νέο ελληνικό κράτος (1919). Εν συνεχεία, στην Ξάνθη του Μεσοπολέμου σημειώνεται η παρουσία ενός εκρηκτικού αριθμού προσφύγων και, επιπλέον, μουσουλμάνων, που εξαιρέθηκαν από τη συνθήκη της Λωζάνης, Αρμενίων, Εβραίων και όλων των προαναφερομένων πληθυσμών (Ηπειρωτών, Μακεδόνων κ.ά.). Η εν λόγω πληθυσμιακή παρουσία, συνοίκηση, εγκατάσταση, μετατόπιση και διέλευση συνιστά ένα ιδιαίτερο στοιχείο που σηματοδοτεί την τοπική ταυτότητα (locality), την οποία διακρίνει ανέκαθεν η ετερογένεια. Η διαρκής κινητικότητα του πληθυσμού διαμόρφωσαν μια ιδιαίτερη τοπικότητα, η οποία χαρακτηρίζεται -όπως

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

λέμε- από πολυτμηματικότητα (segmentation), που σημαίνει ότι ο λαϊκός πολιτισμός της περιοχής διαμορφώνεται πολλαπλώς από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες και τους πολιτισμούς τους που συνοικούν στη μακρά διάρκεια. Συνεπώς ο λαϊκός πολιτισμός της Ξάνθης δεν είναι ένας, αλλά φέρει πάμπολλα στοιχεία από πολλούς λαϊκούς πολιτισμούς που μέχρι τις μέρες μας διατηρούν και προβάλλουν τη διακριτή τους ταυτότητα. Η διαμόρφωση αυτού του ψηφιδωτού διαφαίνεται στους πλείστους εθνοτοπικούς συλλόγους, Εβρίτες, Μικρασιάτες, Καππαδόκες, Ανατολικοθρακιώτες, Βλάχους, Σαρακατσάνους, Ποντίους, Κρήτες, Κυπρίους, Θρακιώτες, παλαιούς Ξανθιώτες, και όλων των χωριών του νομού, όπως παρουσιάζονται στο πολιτιστικό ημερολόγιο πρόγραμμα της ΦΕΞ 2015 και στα προγράμματα των Γιορτών Παλιάς Πόλης. Τι σημαίνει λαϊκός πολιτισμός σήμερα. Τον λαό της μελέτης μας, τον διακρίνουμε διττά, σε παραδοσιακό και νεωτερικό. Μέχρι τη δεκαετία του 1980 και στην περίπτωση της Ξάνθης ισχύει αυτό που στη λαογραφία ονομάζουμε αγροτοαστικό δίπολο, δηλαδή υπάρχει η αντίθεση ανάμεσα στον λαό της υπαίθρου (folk) και στον λαό της πόλεως (popular)· μετά όμως τη δεκαετία του 1990 καταργείται το δίπολο χωριού και πόλης, η ύπαιθρος ενοποιείται με το άστυ (σε επίπεδο χαρακτηριστικών ζωής και λαού), συνεπώς σταματά η παραπάνω διάκριση. Θα επικεντρωθούμε στην επιτυχή μεταφορά του όρου popular (λαϊκός πολιτισμός της πόλεως) από τον Ευ. Αυδίκο και στην επισήμανση του Μ. Γ. Σέργη ότι ο λαός ορίζεται αναφορικά όχι με το ποιος παράγει αλλά και με το τι αυτός καταναλώνει. O όρος λαϊκός πολιτισμός αναφέρεται λοιπόν σε ό,τι έχει σχέση με τη συμπεριφορά του λαού, ό,τι απευθύνεται στον λαό· λαϊκό είναι το ομαδικό έστω και αν πρόκειται για ομάδες που μετέχουν σε πολιτισμικά προϊόντα, τα οποία δεν παράγονται από τις ίδιες. Κατά τον λαογράφο Αlan Dundes η έννοια του λαού μπορεί να αναφέρεται σε οποιαδήποτε ομάδα, τα μέλη της οποίας

μοιράζονται τουλάχιστον έναν κοινό παράγοντα. Η αντίληψη αυτή καθιερώνει μια νέα πολιτισμική πραγματικότητα, μια νέα τοπικότητα, που τείνει να αποκτήσει μορφή λαϊκής πολιτισμικής έκφρασης. Ποιο είναι το περιεχόμενο του χρόνου στη λαϊκή αντίληψη. Ο χρόνος στη σύγχρονη μοντέρνα αντίληψη αποτελεί μια αφηρημένη μαθηματική έννοια, «είναι χρήμα» (δηλαδή εμπορευματοποιημένος, αξιοποιείται με βάση τη συσσώρευση και το κέρδος, καταναλώνεται, εξαντλείται, αγοράζεται και πωλείται, δεν αφήνει ίχνη), έχει την έννοια της γραμμής – δηλαδή της ευθύγραμμης πορείας προόδου προς τα «ανώτερα» στάδια πολιτισμού. Αντιθέτως ο παραδοσιακός (και σε διάφορες εκφράσεις του και ο σύγχρονος, ο νεωτερικός άνθρωπος) κατανοεί τον χρόνο πρακτικά σαν εμπειρία και σαν αποτέλεσμα (με βάση τα φυσικά σημεία -την ανατολή του ηλίου, τη θέση του φεγγαριού, το κρύο, την ηλικία κάθε όντος κλπ.), ανάλογα με την εναλλαγή και τη συνεχή επανάληψη της νύχτας-ημέρας, του χειμώνα-καλοκαιριού, της ξηρασίας-πλημμύρας, της ζωής-του θανάτου-πάλι της γέννησης, της νεότητας-του γήρατος. Είναι ο λεγόμενος «φυσικός» χρόνος. Με βάση το παραπάνω, η παραγωγική δράση των αγροτοκτηνοτροφικών κοινωνιών οργανώνεται κυκλικά: σπορά-καρποφορία-σπορά, διότι βασίζεται στην αυξομείωση του φωτός, κατ’ επέκταση βιώνεται από τη λαϊκή σκέψη ως εμπειρία του χρόνου: οι κτηνοτρόφοι για αιώνες όριζαν τη δράση τους ανάλογα με τη χρονική στιγμή κατά την οποία ξεκινούσαν με τα κοπάδια τους, οι τεχνίτες όταν άρχιζε η περίοδος των εργασιών τους, ενώ ο κύκλος του σιταριού ως βασικής τροφής του Έλληνα ακολουθούσε το παρακάτω σχήμα: χειμερινή τροπή (25 Δεκεμβρίου) -τέλος σποράς, θερινή τροπή (24 Ιουνίου)-τέλος θερισμού, εαρινή ισημερία (25 Μαρτίου)-τα σιτάρι ψηλώνουν, φθινοπωρινή ισημερία (23 Σεπτεμβρίου)-προετοιμασία σποράς. Συνεπώς και η παραδοσιακή αναπαράσταση του χρόνου είναι κυκλική.

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

Εν τέλει θεωρούμε ότι ο φυσικός χρόνος «κατασκευάζεται» ως κοινωνικός, καθώς τα φυσικά σημάδια, οι τροπές του ηλίου ανάγονται σε όρια, δηλαδή σε οριακές στιγμές περάσματος - διάβασης των ανθρώπων και των κοινωνιών τους από το ένα στάδιο στο άλλο, προσδιορίζουν τις εργασίες, τις τροφές, τις γιορτές κλπ.· είναι ο ιερός χρόνος της κοινότητας που εναλλάσσεται αδιάκοπα με τον καθημερινό χρόνο. Το εκκλησιαστικό έτος (ο κύκλος των εορτών) συνάδει με την παραγωγική δράση: πλείστα θρησκευτικά έθιμα και πανηγύρια συνδέονται με φάσεις της αγροτικής δραστηριότητας π.χ. οι γιορτές της Παναγίας στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) ονομάζονται «Παναγία ή Μεσοσπορίτισσα», «Παναγία η Αποσοδειά», «η Καρυδού» κλπ. Η Εκκλησία δηλαδή τοποθέτησε στα κρίσιμα σημεία (τροπές και ισημερίες) τον εορτασμό των Γενεσίων και των Συλλήψεων του Χριστού και του Προδρόμου αντίστοιχα, με τρόπο συμμετρικό και αντίστροφο. Συγκεκριμένα, στα δυο ηλιοστάσια «σημείωσε» (με την έννοια του συμβόλου) δυο σημαντικές γιορτές -τα Χριστούγεννα που αποτελούν τις χειμερινές τροπές (25 Δεκεμβρίου) όταν το φως νικά το σκοτάδι, και το Γενέσιο του Προδρόμου (ο λαός τον γιορτάζει ως Κλήδονα) στις θερινές τροπές (24 Ιουνίου)-, ενώ στις ισημερίες του Μαρτίου (εαρινή 25 Μαρτίου) και του Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή, 23 Σεπτεμβρίου) τοποθέτησε αντίστοιχα τις γιορτές του Ευαγγελισμού και τη Σύλληψη του Προδρόμου, αλλά και την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)· ακόμη η κορύφωση της αναγέννησης επιτελείται την άνοιξη με τον γιορτασμό του Πάσχα, αφού προϊδεάζει η Αποκριά με τα άφθονα ευετηριακά δρώμενα τα ανάλογα προς το Δωδεκαήμερο. Αλλά και στις σύγχρονες κοσμικές γιορτές της νεωτερικής Ξάνθης, η εθιμική τέλεση οριοθετεί τα «περάσματα». Υπενθυμίζουμε τις Γιορτές Παλιάς Πόλης στην αρχή κάθε Σεπτεμβρίου που λειτουργούν για τον λαό ως διαβατήρια περίοδο από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο και ως μετάβαση στις εργασίες του χειμώνα, οι οποίες μάλιστα βρίσκονται στον αντίποδα του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού που επίσης τελείται σε ένα άλλο πέρασμα (συμμετρικό και αντίστροφο) στην αρχή της άνοιξης. Τι είναι τα έθιμα; Στην παραδοσιακή κοινωνία στα σημεία, όπου έναρξη και λήξη ταυτίζονται, τοποθετούνται τα χρονικά όρια, τα σύνορα που επειδή ενώνουν τα αντίθετα (αρχή και τέλος, ζωή και θάνατο), τα όρια αυτά λειτουργούν ως «κατώφλια» και ως «σημεία επαφής» των δύο κόσμων (πρόκειται για «μια νεκρά ζώνη»)· γι' αυτόν τον λόγο θεωρούνται «επικίνδυνα», «ανοιχτά», πηγή άγχους. Σε αυτά επιτελούνται τα έθιμα, τα οποία είναι επαναλαμβανόμενες τελετουργίες, συμβολικές και πρακτικές

δραστηριότητες, που σκοπεύουν να δηλώσουν και να σημαδέψουν, να περιγράψουν και να επικοινωνήσουν ότι εδώ συμβαίνει μετάβαση (π.χ.) από το σκοτάδι στο φως, από τον θάνατο στη ζωή και αντίστροφα· κυρίως να δραματοποιήσουν αυτήν ακριβώς την αντιστροφή -«το πάνω-κάτω», «ανάποδος κόσμος» με την ανατροπή της τάξης και των ρόλων: π.χ. στο Καρναβάλι δηλώνεται με χίλους τρόπους: με την άρση των απαγορεύσεων, την υπερβολική κατανάλωση τροφής και ποτού, την ελευθεριότητα στον λόγο, τις προσφορές στους νεκρούς κλπ. Επιπλέον, τα έθιμα σκοπεύουν να εξασφαλίσουν την επιτυχή διαχείριση από τα άτομα και τις κοινότητες του περάσματος, την καλοχρονιά, τη γονιμότητα, την αφθονία, ακόμη να επιβεβαιώσουν την ίδια την κοινότητα, τα όριά της, τα μηνύματά της, τους ρόλους και τις σχέσεις του σχήματος εμείς και οι άλλοι. Γι’ αυτό όλες οι διαβατήριες τελετουργίες έχουν ως κεντρικό μοτίβο την επ' άπειρον επανάληψη, όπου ο κόσμος αναδημιουργείται (η άνθιση ακολουθεί μετά τον μαρασμό) π.χ. στις μιμητικές νεκραναστάσεις και στα καρναβαλικά μιμοδράματα που επιτελούνται επίσης στο Δωδεκαήμερο, στις Απόκριες, στη γιορτή του Λαζάρου, στους αγιασμούς σε διάφορα χρονο-σημεία (Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια, των σχολείων, των εγκαινίων κλπ.), στις καθαρτήριες, φυλακτήριες και αποτροπαϊκές φωτιές (στις γονιμικές τελετές των Αποκρεών και της Πρωτομαγιάς), στα έθιμα των Ψυχοσαββάτων και στις πανσπερμίες-πολυσπόρια («βαρβάρα» κλπ.), στους τελεστικούς ανταγωνισμούς (τυχερά παιχνίδια, εθιμική κλοπή της φωτιάς της Αποκριάς στον ξανθιώτικο Τζάρο, στο εθιμικό ψευδολόγημα της Πρωταπριλιάς, στα αθλήματα των πανηγυριών,

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

στο τσούγκρισμα των αυγών του Πάσχα κλπ). Καθώς ο άνθρωπος ποτέ δεν παραδέχεται το τέλος, όλα τα βλέπει ως περάσματα και μεταβάσεις, που τού ανανεώνουν τις ελπίδες, τού ενδυναμώνουν τη διάθεση και την ελπίδα ακόμη και για μεταθανάτια ζωή. Οι λαογράφοι (παλαιότεροι και σύγχρονοι) λοιπόν συνέγραψαν πλείστα γι' αυτά τα ζητήματα. Πρόκειται για ένα «παιχνίδι» σημείων, τα οποία καλούμαστε να αποκρυπτογραφήσουμε ώστε να φανεί το τι κρύβεται κάτω από το δίκτυο των σημαινομένων, να αποκαλύψουμε δηλαδή μέσα από τις πράξεις, τις κινήσεις, τη μουσική, τα τραγούδια, τον λόγο, τον χορό, τις λέξεις κλπ., κρυμμένες ταξινομήσεις, αντιθέσεις, σχέσεις, έννοιες, σύμβολα και εικόνες ενός πολιτισμού πλούσιου σε νοήματα. Επιχειρούμε όλα τα παραπάνω τόσο στο παραδοσιακό τους πλαίσιο στο χωριό και στην πόλη, όσο και στη σύγχρονη εκδοχή των εθίμων βάσει της οποίας αυτά επιτελούνται άλλοτε έχοντας διατηρηθεί και επιβιώσει εν μέρει ή καθ' ολοκληρίαν, και άλλοτε στις αναβιώσεις τους (από Πολιτιστικούς Συλλόγους κλπ.). Στη σύγχρονη μοντέρνα κοινωνία (τη νεωτερικότητα όπως τη λέμε) η παράδοση είναι μια «κατασκευή» του παρελθόντος που γίνεται σήμερα δηλαδή σε ένα παρόν, το οποίο είναι διαφοροποιημένο από το παρελθόν του παλαιού πολιτισμού. Πολλά από τα έθιμα αυτά τα γνωρίζουμε μέσω της αναβίωσής τους. Οι αναβιώσεις είναι αυτό που ονομάζουμε «εφαρμοσμένη «λαογραφία», όταν τα έθιμα αποκτούν μια «δεύτερη ζωή», (μια «δεύτερη ύπαρξη»), π.χ. λαϊκή τέχνη, ενδυμασία, τραγούδι. Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνθρωποι νοσταλγούν λιγότερο ή περισσότερο αυτό που έχασαν από την προβιομηχανική κοινωνία στην οποία ζούσαν, όπου όλα γίνονταν με τα χέρια. Η μεταβιομηχανική κοινωνία εξιδανικεύει πολλές εκφάνσεις του παρελθόντος π.χ. κεντήματα, παλιά έθιμα κλπ, και τότε μιλούμε για φολκλορισμό και διαχείριση της παράδοσης από επίσημους φορείς (πολιτεία), από πολιτιστικούς συλλόγους και από τον ίδιο τον λαό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΥΔΙΚΟΣ, ΕΥΑΓΓ. ΓΡ. (2002), «Παγκοσμιοποίηση και λαϊκός πολιτισμός στον 21° αι.», στον τόμο Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης (επιμ.), Θητεία. Τιμητικό αφιέρωμα στον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Μ. Γ. Μερακλή, Αθήνα - Ιωάννινα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 111-123 - (2007), «Το κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου Διδυμοτείχου. Η θρησκευτικότητα ως έκφραση κοινωνικής αντιρρόπησης» στο βιβλίο του ιδίου Η Θράκη και οι άλλοι. Ιχνηλατώντας τα πολιτισμικά όρια και την ιστορική μνήμη, Αθήνα: Οδυσσέας, 143-56 - (2009), Εισαγωγή στις σπουδές του λαϊκού πολιτισμού. Λαογραφίες, λαϊκοί πολιτισμοί, ταυτότητες, Αθήνα: Κριτική - (2010), Λαϊκοί πολιτισμοί και σύνορα στα Βαλκάνια, Αθήνα: Πεδίο ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ, ΜΗΝΑΣ ΑΛ. (1987), «Do, ut des», Δωδώνη 1, 16:1 (Αφιέρωμα στον Καθηγητή Στέφανο Ι. Παπαδόπουλο), 253-265 ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Μ. Γ. (1995), Παραδοσιακή Θρησκευτική Συμπεριφορά και Θρησκευτική Λαογραφία, Αθήνα: Οδυσσέας - (1997), Θεωρητικά της ελληνικής λαογραφίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα - (2004), «Λαϊκή παράδοση και λατρεία για τον Άγιο Γεώργιο το νέο στη Δρυμιά της Ξάνθης», Περί Θράκης 4, 219-236 - (2006), Θράκη. Ιστορική και λαογραφική προσέγγιση του λαϊκού πολιτισμού της, Αθήνα: Αλήθεια - (2007α), «Ο καθαγιασμός της φύσης στην ελληνική λατρευτική παράδοση», Νέα Σιών 91, 63-73 - (2007β), «Λαϊκά δρώμενα της Θράκης και της Μακεδονίας», στην έκδοση Υπουργείο Πολιτισμού – Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Διονύσου λόγος. Μουσική-Χορός-Θέατρο-Παραδοσιακά δρώμενα. Θεσσαλονίκη 25-26 - (2008α), «Ποντιακή αγιολατρεία», στο Μανόλης Γ. Σέργης (επιμ.), Πόντος. Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού, Αθήνα: Αλήθεια, 85-104 - (2008β), «Όψεις της σύγχρονης λαϊκής θρησκευτικότητας των Ελλήνων», στον τόμο Κωνσταντίνος Ι. Χολέβας (έκδ.), Ελληνορθόδοξη Πορεία. Ανθολόγιο Κειμένων, Αθήνα: Ιδιωτική έκδοση, 219-239 - (2010α), Λαϊκές θρησκευτικές τελετουργίες στην Ανατολική και τη Βόρεια Θράκη, Αθήνα: Πορεία - (2010β), «Ενοριακή ζωή και σύγχρονες λαϊκές θρησκευτικές εκδηλώσεις», Χοροστάσι 30, 5-7 - (2010γ), «Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά στην ελληνική λαϊκή παράδοση», Ιστορία 510, 6-14 - (2013), «Όψεις της ελληνικής λαϊκής αγιολατρείας», Χοροστάσι 42, 8-9 - (2015), Λαϊκή θρησκευτικότητα και εθιμικές πρακτικές. Μελετήματα θρησκευτικής και κοινω-

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

νικής λαογραφίας, Αθήνα: Ηρόδοτος - (2016α), «Ο Τίμιος Σταυρός στην ελληνική λαϊκή λατρευτική παράδοση», Παρρησία 11, 10-13 - (2016β), «Ελληνικά λαϊκά πανηγύρια», Πειραϊκή Εκκλησία 281, 42-43 - (2017), Εισαγωγή στη Θρησκευτική Λαογραφία. τ. Α’: Λαϊκή θρησκευτικότητα και παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά, Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κ. και Μ. Αντ. Σταμούλη - (2017), Εισαγωγή στη Θρησκευτική Λαογραφία. τ. Β’: Ο κύκλος του χρόνου. Ο κύκλος της ζωής. Ο κύκλος της λατρείας, Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κ. και Μ. Αντ. Σταμούλη’ ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ Μ.Γ, ΣΕΡΓΗΣ Μ.Γ, ΔΑΜΙΑΝΟΥ, ΔΕΣΠΟΙΝΑ, ΜΑΧΑ-ΜΠΙΖΟΥΜΗ, ΝΑΝΤΙΑ, ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ, ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΑ Γ. (2016) (επιμ.), Η διαχείριση της παράδοσης. Ο λαϊκός πολιτισμός ανάμεσα στον φολκλορισμό, στην πολιτιστική βιομηχανία και στις τεχνολογίες αιχμής, Θεσσαλονίκη: εκδοτικός οίκος Κ. και Μ. Αντ. Σταμούλης ΒΑΦΕΙΑΔΟΥ, ΒΑΛΑΣΙΑ (1974), «Ήθη και έθιμα Σωζοπόλεως», Λαογραφία 29, 115-225 ΒΕΪΚΟΥ-ΣΕΡΑΜΕΤΗ, ΚΑΤΙΝΑ (1961), «Επιβάτες. Ιστορία, ήθη και έθιμα, γλωσσάριο», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 26, 181-329 ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ, ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΑ Γ. (1996), Ξάνθη, Παλιά Πόλη, Ξάνθη: Εκδόσεις Δημοτική Επιχείρηση Δήμου Ξάνθης (Πολύχρωμο) - (1997), Αποκρηάτικες Ενθυμήσεις της Ξάνθης: Η ιστορία ενός θεσμού. Μέρος Α’ (1966-1990), Ξάνθη: Εκδόσεις Δημοτική Επιχείρηση Δήμου Ξάνθης (Πολύχρωμο) - (1998), «Οι τρόποι διατροφής ως συστήματα πολιτισμικών σχέσεων, διαφοροποιήσεων και ανταλλαγών. Οργάνωση της δίαιτας στους χριστιανικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς της πόλης της Ξάνθης: ταυτότητα και ετερότητα, εγγύτητα και απόσταση», Μεταπτυχιακή εργασία (αδημοσίευτη). Εκπονήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Νεότερης, Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας - (2014), «Oι τελετουργικές τροφές ως σύστημα ανταλλαγών στον λαϊκό πολιτισμό: η “κίνησή” τους μεταξύ των ορθοδόξων χριστιανών στην πόλη της Ξάνθης (1920-2000)», στον τόμο Δημήτρης Α. Μαυρίδης - Αρχιμανδρίτης π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης (επιμ.), Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας Λαογραφίας με θέμα: Επτά εισηγήσεις από τη θεματολογία του «παραδοσιακού» και του «νεωτερικού» (ειδικότερα του «popular») λαϊκού πολιτισμού, Ξάνθη 21 Φεβρουαρίου 2014, 101-132,

www.fthrace.gr/wb/media/seminaria_2014/praktika_hmeridas_laografias_full.pdf - (2016), «“Η πόλη με τα χίλια χρώματα”: Οι “Γιορτές Παλιάς Πόλης της Ξάνθης” ως σκηνοθετημένη όψη του σύγχρονου λαϊκού πολιτισμού» στον τόμο Μ. Γ. Βαρβούνης – Μ. Γ. Σέργης – Δέσποινα Μ. Δαμιανού – Νάντια Μαχά-Μπιζούμη – Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου (επιμ.), Η διαχείριση της παράδοσης. Ο λαϊκός πολιτισμός ανάμεσα στον φολκλορισμό, την πολιτιστική βιομηχανία και τις τεχνολογίες αιχμής, Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλη, 271-301 - (2017), Η λαϊκή προσευχή στην καθημερινότητα και στον ιερό χρόνο των ορθοδόξων χριστιανών στον νόμο Ξάνθης (1950-1915), Διδακτορική διατριβή (υπό υποστήριξη 7.12.2017). Εκπονήθηκε στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολτισμού των Παρευξεινίων Χωρών, Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστιών Σπουδών του ΔΠΘράκης ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ-ΜΟΥΦΤΕΙΑ ΞΑΝΘΗΣ (2009), Θρησκευτικά μνημεία στο νομό Ξάνθης, επιστ. Επιμ.: Γ. Τσιγάρας, Ξάνθη: έκδ. Ιεράς Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου ΚΙΟΥΡΤΣΑΚΗΣ, Γ. (1985), Καρναβάλι και Καραγκιόζης. Οι ρίζες και οι μεταμορφώσεις του λαϊκού γέλιου (μελέτη), Αθήνα: Κέδρος ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ-ΝΕΣΤΟΡΟΣ, ΑΛΚΗ (1986), Οι Δώδεκα μήνες. Τα λαογραφικά, Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης-Παιδεία - (1989), Λαογραφικά Μελετήματα Ι, Αθήνα: Εταιρεία Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου - (1993), Λαογραφικά Μελετήματα ΙΙ, Αθήνα: Πορεία _ΜΑΡΚΟΥ, ΚΑΤΕΡ. (2005), Χώρος, κοινωνικές σχέσεις και ταυτότητες στο χώρο στην πόλη Ξάνθης, Ανάτυπο, Εθνολογία 11 (2004-2005), Αθήνα ΜΕΓΑΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. (1911-1912), «Θυσία ταύρων και κριών εν τη ΒΑ Θράκη», Λαογραφία 3, 148-171. - (1923) «Παραδόσεις περί των ασθενειών του ελληνικού λαού», Λαογραφία 7, 465-520 - (1939), (1941-42), (1942-43), Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας, τχ. Α’, τχ. Β’, τχ. Γ’, Ανάτυπον εκ της Επετηρίδος του Λαογραφικού Αρχείου, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών - (1943-1944), «Μαγικαί και Δεισιδαίμονες συνήθειαι προς αποτροπήν επιδημικών νόσων», Επετηρίς Λαογραφικού Αρχείου 5-6, 5-58 - (1992), Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας. Εισαγωγικό σημείωμα: Μ. Μερακλής, Αθήνα: Οδυσσέας ΜΕΡΑΚΛΗΣ, Μ.Γ. (1973), Σύγχρονος ελληνικός λαϊκός πολιτισμός, Αθήνα: Καλλιτεχνικό και Πνευματικό Κέντρο «Ώρα»

ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

- (2004), Λαογραφικά Ζητήματα, Αθήνα: Καστανιώτης και Διάττων - (2011), Ελληνική Λαογραφία, Κοινωνική Συγκρότηση. Ήθη και Έθιμα. Λαϊκή Τέχνη. Τρίτη Έκδοση Συμπληρωμένη, Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα ΛΟΥΚΑΤΟΣ, ΔΗΜ. Σ. (1945-46), «Λαογραφικά-γλωσσικά Στενιμάχου Β’. Λαογραφικά Στενιμάχου», Αρχείον Θρακικού Γλωσσικού και Λαογραφικού Θησαυρού 12, 138-166. - (1985), Συμπληρωματικά του χειμώνα και της άνοιξης, Αθήνα: Φιλιππότη - (²1988), Πασχαλινά και της Άνοιξης, Αθήνα: Φιλιππότη - (²1992), Τα καλοκαιρινά, Αθήνα: Φιλιππότη - (1995), Τα φθινοπωρινά, Αθήνα: Φιλιππότη - (1997), Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών, Αθήνα: Φιλιππότη ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗ-ΜΟΥΣΙΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΛΛΙΟΠΗ (1979), Λαογραφικά Θράκης Α’, Αθήνα: χ. έκδ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΠΟΛΥΔ. (1936-37), Χριστούγεννα στη Θράκη, Αθήναι - (χ.χ.), «Το Δεκαπενταύγουστο στη Θράκη», Νέα Εστία (555), 1057-1508 - (1953), «Τ’ αναστενάρια από νέα στοιχεία του 1952 (Μαΐου 21)», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 18, 131-178 ΠΟΛΙΤΗΣ, Ν. Γ. (1900), Παροιμίαι, τ. B’, εν Αθήναις - (1904) Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Παραδόσεις, τ. Α', Εν Αθήναις - (1910), «Αναθήματα κατ’ ευχήν», Λαογραφία 2, 125-130 - (1911-12), «Μαγικαί τελεταί προς πρόκλησιν ονείρων», Λαογραφία 3, 3-50 - (1912-13α) «Τα δημώδη ελληνικά άσματα περί της δρακοντοκτονίας του αγίου Γεωργίου», Λαογραφία 4, 185-235 - (1931), «Αι ασθένειαι κατά τους μύθους του ελληνικού λαού», Λαογραφικά Σύμμεικτα 3, εν Αθήναις, 64-100 ΠΟΥΧΝΕΡ, ΒΑΛΤΕΡ (1994), Βυζαντινά θέματα της Ελληνικής Λαογραφίας. Η ρωμαϊκή γιορτή των Ρόδων στη Βαλκανική Χερσόνησο. Βυζαντινός Οιδίππους και Μεσαιωνικός Ιούδας (Aa Th 931). Έτυμον και Έθιμον: Τρεις περιπτώσεις, Αθήνα: Δελτίον της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας. Παράρτημα 11 - (2007), Λαϊκό θέατρο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια (συγκριτική μελέτη), Αθήνα: Πατάκη ΣΕΡΓΗΣ, Μ.Γ. (2007), Διαβατήριες τελετουργίες στον Μικρασιατικό Πόντο (μέσα 19ου αιώνα-1922): γέννηση-γάμος-θάνατος, Αθήνα: Ηρόδοτος - (2008α), «Σα ταφία: μια παραλλαγή της αναμνηστήριας τελετουργίας από το Θρυλόριο Κομοτηνής», στον τόμο Γ. Παπάζογλου (επιμ.), Ανατολική ΜακεδονίαΘράκη. Λαογραφικό οδοιπορικό, Κομοτηνή: Περιφέρεια Ανατολικής ΜακεδονίαςΘράκης, 130-135 - (2008β), Εκκλησιαστικός λόγος και λαϊκός πολιτισμός τον 16ο αιώνα: Η περίπτωση του Παχώμιου Ρουσάνου, Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης -(2008γ) «Οι γιορτές του Αγίου Τρύφωνος στα χωριά του νομού Ροδόπης (1923-

1970)», στον τόμο Γ. Παπάζογλου (επιμ), Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, Λαογραφικό οδοιπορικό, Κομοτηνή: Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 124-129 - (2009α), «Το Δωδεκάμερο ως διαβατήρια περίοδος στον εθιμικό κύκλο του χρόνου: παραδείγματα από την ελληνική και τη βουλγαρική Λαογραφία», Παρνασσός, τ. 51 , 315-346 - (2009β) «Έθιμα του Πάσχα από τη Θράκη», Κομοτηνή: Παρατηρητής της Θράκης -(2010, «Η αρχαία ρωμαική γιορτή Robigalia στον Οβίδιο» στον τιμητικό τόμο Γλώσσα, ψυχής άγγελος. Αφιέρωμα στην Ελευθερία Γιακουμάκη, Αθήνα: Σήμα, 581-605 - (2013), «Φωτιά και ‘‘ιεροί επισκέπτες’’: η περίπτωση των καλικαντζάρων και της προξενήτρας», στον τόμο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Μουσείο Λαϊκής Τέχνης (εκδ.), Η φωτιά πηγή ζωής, δύναμης και καθαρμού, Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης (Αθήνα, 1-3 Απριλίου 2011), που οργάνωσε το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και Οι Φίλοι του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Αθήνα: Citronio, 39-51 - (2014α), «Εποχικά δρώμενα και χρόνος: Δωδεκάμερο, ρογκατσάρια, αποκριάτικα, ισημερίες», στον τόμο Ευ. Αυδίκος (επιστημονική – γενική επιμέλεια), Ελληνική λαϊκή παράδοση: Από το παρελθόν στο μέλλον, Ελληνικές Εκδόσεις, Αθήνα, 207-219. -(2014β), «Τελετές μύησης: Βάπτιση και ονοματοδοσία, κουρά και ενθρόνιση» (σε συνεργασία με τον Μ.Γ. Βαρβούνη), στον τόμο Ευ. Αυδίκος (επιστ.-γενική επιμ.) Ελληνική λαική παράδοση: Από το παρελθόν στο μέλλον, Αθήνα: Ελληνικές Εκδόσεις, 199-20. -(2016) Αστική Λαογραφία. Αναπαραστάσεις της Αθήνας (1880-1896) στο συγγραφικό έργο του Μιχαήλ Μητσάκη: χώρος κοινωνία, πολιτισμοί, ταυτότητες, Αθήνα: Ηρόδοτος ΣΤΑΜΟΥΛΗ-ΣΑΡΑΝΤΗ, ΕΛΠΙΝΙΚΗ (1934), «Ο Άγιος Γεώργιος εις την Θράκην», Μεσαιωνικά Γράμματα 1, 146-169 - (1938α), «Τα Δωδεκάμερα εις την Θράκην», Ελληνίς 3, 16-19 - (1938β), «Πώς γιάτρευαν στη Θράκη», Θρακικά 9, 195-286 - (1943), «Από τα αγιάσματα της Θράκης», Θρακικά 18, 219-290 - (1950), «Το ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής», Νέα Εστία 47, 593. - (1956 / 1959), Από την Ανατολική Θράκη, η Σηλύβρια με τα γύρω της χωριά, τ. Α', τ. Β'Αθήναι ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ (1957), Σαρακατσάνοι, Αθήνα

Ιανουάριος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

Φώτα - Βώλακας Δράμας - Βώλακας Δράμας - Βώλακας Δράμας Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο cinema club / με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup με 24 γράμματα και όχι μόνο 2-3 πράγματα που ξέρω για… Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Φεστιβάλ Αμερικανικού κινηματογράφου στην Ξάνθη Φεστιβάλ Αμερικανικού κινηματογράφου στην Ξάνθη Φεστιβάλ Αμερικανικού κινηματογράφου στην Ξάνθη Φεστιβάλ Αμερικανικού κινηματογράφου στην Ξάνθη Φεστιβάλ Αμερικανικού κινηματογράφου στην Ξάνθη Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για…

ΤΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΜΗΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

ΔΡΏΜΕΝΑ ΤΟΥ ΒΏΛΑΚΑ ΔΡΆΜΑΣ ΣΆΒΒΑΤΟ 6 ΈΩΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΈΡΑ 8 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2018 Τα Δρώμενα του Βώλακα αποτελούν τοπικές παραλλαγές του εθίμου των μεταμφιέσεων του Δωδεκαημέρου που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα με εκπληκτική ζωντάνια κι αυθεντικότητα. ΟΡΓΆΝΩΣΗ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΏΝ ΧΟΡΏΝ ΤΗΣ ΦΕΞ – 2541025421 & WWW.CHRYSALLIDA.GR

4° ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΎ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΠΈΜΠΤΗ 25 ΈΩΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΈΡΑ 29 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2018

[21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική λέσχη της ΦΕΞ, με το Αμερικανικό προξενείο και το Youth Lab Ξάνθης, μας ταξιδεύουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΤΗΣ ΦΕΞ ΞΆΝΘΗΣ, ΤΗΛ. 25410 25421

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΡΊΤΕΣ 9 -16- 23 & 30 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΣΤΆΝΛΕΪ ΝΤΌΝΕΝ Ο Μετρ του κινηματογραφικού μιούζικαλ. Ο Stanley Donen (1924-) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης και χορογράφος του οποίου τα πιο διάσημα έργα είναι το Τραγουδώντας στην Βροχή και στην Πόλη. Έλαβε Τιμητικό Βραβείο Όσκαρ το 1998 για το σύνολο του έργο του και ένα Χρυσό Λεξικό Καριέρας από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 2004. Χαρακτηρίζεται ως «βασιλιάς των μούζικαλ» του Χόλιγουντ. Ο Ντόνεν πιστώνεται με τη μετάβαση των μουσικών ταινιών του Χόλιγουντ από τα ρεαλιστικά δράματα του παρασκηνίου σε μια πιο ολοκληρωμένη μορφή τέχνης στην οποία τα τραγούδια εμφανίζονται ως μια φυσική συνέχεια της ιστορίας. Είναι ο τελευταίος εν ζωή σκηνοθέτης της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ.

ΤΕΤΆΡΤΗ 17 ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΛΑΪΚΆ ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΔΩΔΕΚΑΗΜΈΡΟΥ, ΤΩΝ ΓΙΟΡΤΏΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΕΝΆΡΗ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής. ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ.

MEETUP- «MUSIC WRITES WITH YOU». Η μουσική είναι κινητήριος δύναμη, ενεργοποιεί το μυαλό σου και σου ξυπνά ένα σωρό ιστορίες. Κλείσε τα μάτια, αφέσου στη μουσική και έπειτα βάλε τις λέξεις να χορέψουν στο χαρτί.

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

«ΜΟΥΣΕΊΟ ΛΑΟΓΡΑΦΊΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΊΑΣ ΤΈΧΝΗΣ ΟΡΕΣΤΙΆΔΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΑΣ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεών του.

ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΥ 2018 [19.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ

ΠΈΜΠΤΗ 11 & 28 ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο.

ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ

ΤΕΤΆΡΤΗ 24 ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΥ 2018

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: στο http://elmexanthis. blogspot.gr/

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 19 ΙΑΝΟΥΆΡΙΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε

www.facebook.com/FEXANTHI

ΣΆΒΒΑΤΟ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2018 Ετήσιος χορός του Χορευτικού εργαστηρίου της ΦΕΞ

Ιανουάριος

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

January

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΆΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Αγίου Βασιλείου (1 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) (σε κάθε ναό) Θεοφάνεια (6 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) τελετουργική ρίψη Σταυρού στον ποταμό Κόσυνθο Ξάνθης, στο Πόρτο Λάγος και κατά οικισμούς σε κάθε χώρο ύδατος Σύναξις Τιμίου Προδρόμου Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Ξάνθης (7 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) Ημέρα της Μπάμπως (8 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) Μάγγανα & Νέα Κεσσάνη. (αναβίωση εθίμου - γυναικοκρατία) Άγιος Αθανάσιος (18 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) (ομώνυμο χωριό) Άγιος Αθανάσιος Συδινής (18 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ) (κουρμπάνι)

2 Τρίτη |

3 Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

✝ ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Βασιλείου του Μεγάλου, Πρωτοχρονιά (αργία)

Σιλβέστρου πάπα Ρώμης, Θεαγένους ιερομάρτυρος, Σεραφείμ του Σάρωφ

Μαλαχίου προφήτου, Γορδίου μάρτυρος

07:41 Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:16

07:41 Ανατολή: 7:41 17:17 Δύση: 17:16

Ανατολή: 07:41 7:41 Δύση: 17:18 17:16

4 Πέμπτη |

Thursday

5 Παρασκευή |

Πανσέληνος

Friday

Ιανουάριος

Monday

January

1 Δευτέρα |

6 Σάββατο |

11:15:18

Saturday

Σύναξις 70 αποστόλων, Θεοκτίστου, Ονουφρίου εν Χίω

Θεοπέμπτου, Θεωνά, Συγκλητικής οσίων (νηστεία)

✝ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΙΑ (αργία)

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:20

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:19

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:20

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:21

7 Κυριακή |

Sunday

✝ Σύναξις Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ «Ω ΓΕΝΆΡΗ ΚΑΛΑΝΤΆΡΗ ΚΑΙ ΚΑΛΆ ΚΑΛΑΝΤΙΣΜΈΝΕ» (ΠΌΝΤΟΣ) Ο Ιανουάριος είναι ο πρώτος μήνας του ημερολογίου με καταγωγή από το ρωμαϊκό θεό Ιανό – Janus (που εθεωρείτο ο θεός της αρχής και του τέλους), επόπτευε σε κάθε καμπή τον χρόνο της ζωής και του έτους. Ο Ιανός εθεωρείτο επιπλέον διπρόσωπος (τον παρίσταναν να κοιτάζει μπρος και πίσω), δηλαδή να ατενίζει το παρελθόν και το μέλλον, όπως εξάλλου ο χρόνος. Στο χέρι του κρατούσε κλειδί με το οποίο συμβολικά άνοιγε τις πύλες του νέου έτους. Στο δεξί χέρι έφερε τον αριθμό 300, στο αριστερό τον αριθμό 65, δηλαδή όσες οι μέρες του έτους. Οι Έλληνες τον παρετυμολογούσαν από το Αιών>Αιωνάριος σε Ιανουάριος. Για τους Ρωμαίους η Πρωτοχρονιά βέβαια στην αρχή εορτάζετο την πρώτη Μαρτίου, εφόσον οι Ρωμαίοι ως πολεμικός λαός ξεκινούσαν την Άνοιξη τις επιχειρήσεις τους. Τον χειμώνα όπου ο χριστιανισμός τοποθέτησε το Δωδεκαήμερο, οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Σατουρνάλια (17-23 Δεκεμβρίου) και η πρώτη των Καλενδών ήταν η 1 Ιανουαρίου. Παράλληλα κατά τον πρώτο μήνα του έτους (γιορτή Πρωτοχρονιάς) από τους αρχαίους Ελληνες επιτελούνταν τα Κρόνια, ένα πανηγύρι προς τιμή του Κρόνου. Η χριστιανική Εκκλησία δέχτηκε τα έθιμα που επεβίωσαν βαθιά ριζωμένα στον λαό (π.χ.) τις μεταμφιέσεις, τα τυχερά παιχνίδια, τις μαντικές ενέργειες και επέτρεψε να ενσωματωθούν στα πατροπαράδοτα έθιμα της περιόδου αλλάζοντας τη σημασία τους, κάνοντας αυτό που στη λαογραφία ονομάζουμε μετασήμανση (π.χ.) βασιλόπιτα με φλουρί, η οποία έχει μαντικό σκοπό. Ο Ιανουάριος βρίσκεται στο επίκεντρο της οριακής περιόδου του Δωδεκαημέρου που ξεκινά από την 23η Δεκεμβρίου και τελειώνει των Φώτων. Η πρώτη εμπειρία του μήνα που ετυμολογεί και προσδιορίζει το περιεχόμενο των ρήσεων και των παροιμιών είναι η γέννηση του φωτός, του ηλίου: «γιατί το λεν Γενάρη; γιατί γεννά η μέρα και τ' αρνιά». Από τις τρεις γιορτές που τοποθετήθηκαν στα πιο φορτισμένα σημεία της περιόδου του Δωδεκαημέρου, εν αρχή η Γέννηση του Χριστού γιορτάζονταν τα Θεοφάνεια, καθώς ο Ιησούς υμνογραφικά θεωρήθηκε ως «ο ήλιος της Δικαιοσύνης». Στην περίοδο αυτή κατά την οποία ο λαϊκός άνθρωπος παρατηρεί εμπειρικά το σκοτάδι να μάχεται το φως, οι λαοί φαντάστηκαν τον ήλιο να βγαίνει νικητής ενάντια στις δυνάμεις του σκότους. Γι' αυτόν τον λόγο, το συγκεκριμένο διάστημα βρίθει από εθιμικές επαναλαμβανόμενες τελετουργίες, συμβολικές και πρακτικές δραστηριότητες, που σκοπεύουν να σημειοδοτήσουν τη μετάβαση, να συμβολοποιήσουν την αναγέννηση, να επιφέρουν ζωή, αφθονία, γονιμότητα, παραγωγή, ευετηρία συνταιριάζοντας προσφορές και προσευχές με τις καίριες ώρες, και λαμβάνοντας προστατευτικά μέτρα ώστε να εκβιάσουν τη διασφάλιση της ευτυχίας.

Τετάρτη | Wednesday

Γεωργίου Χοζεβίτου, Δομνίκης, Κύρου Κωνσταντινουπόλεως, Παρθένας Εδεσσαίας

Πολυεύκτου μάρτυρος, Ευστρατίου οσίου

Γρηγορίου επισκόπου Νύσσης, Δομετιανού, Μαρκιανού

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:22

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:23

Τελευταίο τέταρτο

Ανατολή: 07:42 Δύση: 17:24

Πέμπτη | Thursday

Παρασκευή | Friday

Σάββατο | Saturday

Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου, Αγαπίου οσίου

Τατιανής, Ευθασίας, Μερτίου και Πέτρου μαρτύρων

Ερμύλου, Στρατονίκου μαρτύρων, Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου

Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:27

Κυριακή | Sunday

Αγνής μάρτυρος, Των εν Σινά αναιρεθέντων Αββάδων

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:25

Ανατολή: 07:41 Δύση: 17:26

Ανατολή: 07:40 Δύση: 17:28

Ιανουάριος

Τρίτη | Tuesday

January

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

Τα μέσα αυτά -όπως και στα Χριστούγεννα- είναι: 1. ο «καλός» λόγος (κάλαντα, ευχές και αντευχές), από αυτοσχέδιες οργανωμένα παιδικές ομάδες ή Φιλαρμονικές, Ομίλους και Συλλόγους. Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς έχουν σαφή τελετουργικό, γονιμικό και ευετηριακό χαρακτήρα (π.χ.) το ξερό κλαδί που αναβλασταίνει: Αρχιμηνιά πρωτοχρονιά κι αρχή καλός μας χρόνος Άις Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία χωρίς ραβδί χωρίς χαρτί, χωρίς και καλαμάρι μόν' έβγαλ' απ' τον κόρφο του κλαδί μαλαματένιο (Θρακιώτες, Φιλιππούπολη) Ο «συμπυκνωμένος» μουσικός λόγος μέσα από την αναγωγή σε κοινά πρότυπα του ατομικού, οικογενειακού και συλλογικού βίου, οδηγούσε στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με τον τονισμό των ισχυόντων αξιών. Π.χ. δίνονται τελετουργικές ευχές για τον ανύπαντρο γιο, για τον μαθητή κλπ. Η μάνα που ’χει τουν ιγιό τουν πουλυουκανακάρη, τουν έλουζι, τουν χτένιζι κι στου σκουλειό τουν στέλνει για να μαθαίνει γράμματα να γένει γραμματέας, κι ου δάσκαλους τουν έδειρνι μι μια χρυσή βιργίτσα. Κυρά μ' τη θυγατέρα σ' κυρά μ' την ακριβή σ' πέντε ρηγάδες τη ζητούν και δέκα πριγκιπάδες (Θράκη) Βέβαια τα αστικά έθιμα είναι πολιτισμικές εξελίξεις των αγροτικών: Οι νεωτερικές ευχές δίδονται σήμερα μέσω της ηλεκτρονικής τεχνολογίας που αντικατέστησε τις αστικές ευχετήριες κάρτες αντί των παραδοσιακών προφορικών ευχών, όπως η υποδοχή του νέου χρόνου τελείται ενίοτε στα νεωτερικά χρόνια «έξω» στον κοινό χώρο της κεντρικής πλατείας στην πόλη, ή ακόμη γίνεται φολκλορική αναβίωση δρωμένων με κουδουνάτους κ.ά. 2. η μορφή του Αγίου Βασιλείου που ποτέ δεν εμφανίζεται κατσούφης, αλλά παριστάνεται καρποφόρος και βλαστερός, να κρατά στα χέρια του καλούδια. Τα παραδοσιακά θρακιώτικα κάλαντα μας δίνουν την εικόνα του δικού μας Άη Βασίλη.

16 Τρίτη |

Tuesday

17 Τετάρτη |

Wednesday

Παύλου και Θηβαίου, Ιωάννου του Καλυβίτου

Προσκύνησις αλύσεως Πέτρου, Πευσίππου και Νεονίλλης μαρτύρων

✝ Αντωνίου του Μεγάλου, Αντωνίου Βεροίας, Γεωργίου Ιωαννίνων

Ανατολή: 07:40 Δύση: 17:29

Ανατολή: 07:40 Δύση: 17:30

Ανατολή: 07:39 Δύση: 17:31

18 Πέμπτη |

Thursday

19 Παρασκευή |

Friday

20 Σάββατο |

Νέα σελήνη

Saturday

✝ Αθανασίου και Κυρίλλου πατριαρχών Αλεξανδρείας

Μάρκου Ευγενικού, Μακαρίου Αιγυπτίου, Αρσενίου Κερκύρας

✝ Ευθυμίου του Μεγάλου, Ζαχαρίου Άρτης

Ανατολή: 07:38 Δύση: 17:34

21 Κυριακή |

Sunday

Μαξίμου ομολογητού, Νεοφύτου, Ευγενίου μάρτυρος

Ανατολή: 07:39 Δύση: 17:32

Ανατολή: 07:38 Δύση: 17:33

Ανατολή: 07:37 Δύση: 17:35

Ιανουάριος

Monday

January

15 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

Ιστορικά τα βυζαντινά κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ήταν περισσότερο θρησκευτικά άσματα και επαινούσαν τον άγιο ως πραγματικό ιεράρχη, ύστερα πέρασαν σε περιγραφές σκηνών του τύπου ο γραμματιζούμενος άγιος που έρχεται από την Καισαρεία και σε μια πιο νεώτερη εποχή τον παρουσίασαν ως απλό ζευγολάτη που συναντά τον Χριστό. Η δεύτερη εκδοχή είναι η πιο κλασική. Σημειώνουμε ότι τα ημίστιχα τσακίσματα «συ σ' αρχόντισσα κυρία / άρχοντες τον κατέχετε / ζαχαροκάντιο-ζυμωτή / δες κι εμέ το παλικάρι» αποτελούν βιαστικές εκκλήσεις για παινέματα και φιλοδωρήματα. Βεβαίως οφείλουμε να δούμε την εικόνα του δυτικού Άη Βασίλη, εφόσον η μορφή του κατακλύζει τις ημέρες αυτές τα πάντα. Κατά τον 13ο αιώνα, ο Άγιος Νικόλαος ήταν άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας που είχε την φήμη του δωροδότη (τοποθετούσε κέρματα στα παπούτσια φτωχών, οι οποίοι τα άφηναν γι’ αυτόν τον σκοπό). Τον 17ο αιώνα ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που συνεισέφερε στην εικόνα του Άη Βασίλη ήταν η μορφή του «Πατέρα των Χριστουγέννων», επίσης γνωστό ως «άρχοντα των Χριστουγέννων». Πρόκειται για μια παραδοσιακή φιγούρα της αγγλικής λαογραφίας που ταυτίζεται με τη γενειοφόρο θεότητα Woden, ο οποίος αντιπροσωπεύει το πνεύμα της γενικότερης ευθυμίας των Χριστουγέννων, χωρίς όμως να συσχετίζεται με παιδιά και δώρα. Παρόλο που η ανατολική ακτή της Αμερικής ήταν γεμάτη από Ολλανδούς εποίκους, εντούτοις η εικόνα του «Sinterklaas» θα γινόταν γνωστή στις αρχές του 19ου αιώνα και θα δημιουργούσε τον «αμερικανοποιημένο» Άη Βασίλη. Μετά την Αμερικανική Επανάσταση, η ήδη ισχυρή Ολλανδική επιρροή στη Νέα Υόρκη έστρεψε ένα νέο κύμα ενδιαφέροντος στα Ολλανδικά έθιμα συμπεριλαμβανομένου και του Αγίου Νικολάου. Το 1804 ο John Pintard ίδρυσε τον Ιστορικό Σύλλογο Νέας Υόρκης και προώθησε τον Άγιο Νικόλαο ως πολιούχο της πόλης. Ο Pintard ανέθεσε στον καλλιτέχνη Alexander Anderson να σχεδιάσει μια εικόνα του αγίου για ένα δείπνο υπέρ του αγίου. Η απεικόνιση του Άντερσον είχε θρησκευτική χροιά, αλλά πλέον συμπεριελάμβανε την απόθεση δώρων στο τζάκι και τις κάλτσες, παραπέμποντας έτσι στην ανταμοιβή της καλής διαγωγής των παιδιών. Με την πάροδο του χρόνου, όλο και περισσότερα στοιχεία προσετίθεντο στον μύθο του Άη Βασίλη. Ο γελοιογράφος Thomas Nast το 1863 καθόρισε την τρέχουσα εμφάνιση του Άη Βασίλη δημοσιεύοντας μια εικόνα σε άρθρο του Harper με τίτλο «Μια Χριστουγεννιάτικη άδεια». Αργότερα στα σχέδια του Nast προστέθηκε το σπίτι στον Βόρειο Πόλο ως εργαστήριο κατασκευής παιχνιδιών, καθώς και ένα μεγάλο βιβλίο που περιείχε τα ονόματα των παιδιών που ήταν άτακτα ή φρόνιμα. Αν και ο Nast είχε συμπεριλάβει τα παρελκόμενα, όπως ταράνδους έλκηθρο, κλπ., εντούτοις το περίφημο κόκκινο κοστούμι δεν είχε ακόμη καθιερωθεί. Στις επόμενες δεκαετίες ο Άη Βασίλης θα εμφανιζόταν με ποικίλα χρώματα, όπως μπλε, πράσινο και κίτρινο κατά πώς απεικονίζεται το 1864 στην έκδοση του Moore «Μια επίσκεψη του Αγίου Νικολάου». Σε διαφήμιση του 1868 για δαμάσκηνα συναντούμε τον Άη Βασίλη να έχει κόκκινο σακάκι, αλλά το καπέλο του έχει πράσινο χρώμα και δεν φορά παντελόνι. Σταδιακά χηματοποιήθηκε η γνωστή φιγούρα που εν καιρώ πήρε όλα τα σημερινά τα χαρακτηριστικά της. 3. η ομοιοπαθητικά ή αναλογικά προκληθείσα αφθονία της εορταστικής τράπεζας έχει σκοπό να επιτεύξει άμεσα και συνειρμικά την ευωχία του σπιτιού. Σε αυτό το σημείο λειτουργεί η αναλογική μαγική λαϊκή σκέψη, όπως δηλαδή είναι πλούσιο, επαρκές και φορτωμένο το τραπέζι των αγίων και μεταβατικών αυτών ημερών («αρχική αφθονία») κυρίως της πρώτης ημέρας του χρόνου, έτσι ο οίκος να διαθέτει καθ’ όλον τον χρόνο όλα τα εδέσματα, συνεπώς τα μέλη της οικογένειας να μην στερηθούν τίποτα και το «σπιτικό» να μην απειληθεί από το φάσμα της πείνας

Tuesday

24 Τετάρτη |

Wednesday

Τιμοθέου Αποστόλου, Αναστασίου του Πέρσου

Κλήμεντος επισκόπου Αγκύρας, Αγαθαγγέλου μάρτυρος, Διονυσίου του εν Ολύμπω

Ξένης οσίας, Ζωσιμά οσίου, Βαβύλα ιερομάρτυρος

Ανατολή: 07:37 Δύση: 17:36

Ανατολή: 07:36 Δύση: 17:37

Ανατολή: 07:36 Δύση: 17:38

25 Πέμπτη |

26 Παρασκευή |

Thursday

Friday

27 Σάββατο |

Saturday

✝ Ανακομιδή λειψάνων Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Κλήμεντος Αθηναίου

✝ Γρηγορίου του Θεολόγου, Αυξεντίου νεομάρτυρος

Ξενοφώντος οσίου, Συμεών οσίου του Παλαιού

Ανατολή: 07:34 Δύση: 17:42

✝ ΤΕΛΏΝΟΥ & ΦΑΡΙΣΑΊΟΥ (αρχή Τριωδίου), Εφραίμ του Σύρου, Παλλαδίου και Ιακώβου οσίων

20 Ανατολή: 07:35 Δύση: 17:39

Πρώτο τέταρτο

Διεθν. ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος

28 Κυριακή |

Ανατολή: 07:34 Δύση: 17:41

Ανατολή: 07:33 Δύση: 17:43

Sunday

Ιανουάριος

23 Τρίτη |

Monday

January

22 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

4. τα τελετουργικά εδέσματα και κατεξοχήν η βασιλόπιτα που αποτελεί «σημείον» συμβολικής μετάβασης από τον παλιό στον νέο χρόνο. Αναφέρεται η παραδοσιακή ενθύμηση της ιστορίας του Μεγάλου Βασιλείου που επέστρεψε τα συγκεντρωμένα τιμαλφή στον λαό της Καισάρειας καθώς αυτά δεν χρειάστηκε να δοθούν προς αποτροπή επιδρομής αλλοφύλου· είπε λοιπόν να φτιάξουν μικρές πίτες-ψωμάκια, μέσα στις οποίες έβαλαν ένα χρυσό νόμισμα, ή κάτι άλλο από όλα τα πολύτιμα πράγματα που είχαν συγκεντρωθεί από τον κόσμο. Οι πίτες αυτές μοιράστηκαν σε όλους και ο καθένας κράταγε ό,τι του τύχαινε. Η βασιλόπιτα είναι συνδυσμός εορταστικού άρτου και μελήπικτου των αρχαίων προσφορών προς τους προγόνους (θεούς, νεκρούς, κακούς δαίμονες κλπ.), με σκοπό την εξασφάλιση της υγείας, ευετηρίας, μαντικής και καλοτυχίας· στη Θράκη εμφανίζεται ως άρτος «χαρούμενος» ως «ζυμωτός» («γλυκιά» βασιλόπιτα) και «πλακούς», «νεκρολατρικός» («αλμυρή» κρεατόπιτα της παραμονής). Είναι τα γνωστά δύο είδη: Η «φυλλωτή» πίτα της Αδριανούπολης και η «ζυμωτή» για ανήμερα της Πρωτοχρονιάς (που συναντώνται επίσης στην παλιά Ξάνθη). Γενικώς η βασιλόπιτα παρασκευάζεται ως ψωμί («μεγάλαρτος» στην αγροτική παράδοση) και ως γλύκισμα (στην αστική). Κατά την κοπή της δίδονται οι απαρχές (προσφορές) προς το θείον (το πρώτο κομμάτι για τον Χριστό, την Παναγία, τον Άγιο Βασίλη) και προς τα εφέστια πνεύματα (το κομμάτι «για το σπίτι» απευθύνεται απρόσωπα στους νεκρούς προγόνους που κατοίκισαν την εστία όπου διαβιώνουμε), για τους αγρούς, τους ξενιτεμένους, τα ζώα κλπ. Τα κομμάτια κόπτονται διαδοχικά, αφότου ο νοικοκύρης σχηματίσει το σημείο του σταυρού ή επιτελέσει το θύμιασμα για να υποδηλωθεί η θεϊκή προστασία. Εν συνεχεία, τα κομμάτια ονοματίζονται κατά σειράν: τον προστάτη άγιο ακολουθεί το μερίδιο του πατέρα και ιεραρχικά των υπολοίπων μελών - έτσι εμπεδώνονται αξίες, πιστοποιούνται οι θέσεις που έχουν τα μέλη στην εσωτερική συγκρότηση του κάθε νοικοκυριού. Η γλυκιά βασιλόπιτα μεταφέρει γλυκύτητα στον νέο χρόνο με σκοπό αυτός να είναι εύφορος, να υπάρχει πληρότητα στο τραπέζι του σπιτιού καθ' όλη τη νέα χρονιά συνοδευμένη με την ευχή «και του χρόνου καλύτερα» που μας μεταφέρει η Ελπινίκη Σταμούλη-Σαραντή. Το νόμισμα, αμετάβλητο και σταθερό υλικό, έχει την έννοια της ευλογίας μέσω του αγιασμένου ζυμώματος και εν συνεχεία λαμβάνεται ως μαντική. Το χρυσό και γενικά το στιλπνό χρώμα θεωρείται αντιβασκάνιο. Ο «παράς» φέρνει τύχη και ευτυχία σε όποιον το κρατεί, εν γένει η βασιλόπιτα επιφέρει ευλογία, γι' αυτό τη ρίχνουν στα χωράφια, τη δίνουν στα ζώα κλπ. Σε κοινωνικές και επαγγελματικές συγκεντρώσεις είθισται να παραμένει ως έθιμο από τις συναδελφικές ακόμη πρωτοβουλίες του πρωτομάστορα που ως πατέρας έκοβε την πίτα, με αδελφικό πνεύμα για την καλή πορεία του επαγγέλματος.

Τετάρτη | Wednesday

Ανακομιδή λειψάνων Ιγνατίου του Θεοφόρου

✝ Τριών Ιεραρχών (σχολική γιορτή), Ανάμνησις ευρέσεως εικόνος Ευαγγελιστρίας Τήνου

Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων, Αρσενίου εν Πάρω

Ανατολή: 07:32 Δύση: 17:44

Ανατολή: 07:32 Δύση: 17:45

Ανατολή: 07:31 Δύση: 17:46

Εφραίμ του Σύρου, Παλλαδίου και Ιακώβου οσίων

Ανακομιδή λειψάνων Ιγνατίου του Θεοφόρου

✝ Τριών Ιεραρχών (σχολική γιορτή), Ανάμνησις ευρέσεως εικόνος Ευαγγελιστρίας Τήνου

Ανατολή: 07:34 Δύση: 17:34

Ανατολή: 07:36 Δύση: 17:31

Ανατολή: 07:35 Δύση: 17:33

Ανατολή: 07:33 Δύση: 17:35

Tuesday

Πανσέληνος

Πέμπτη Thursday να παρακολουθήσω Παρασκευή | Friday Σάββατο | Saturday Να μην| ξεχάσω αυτόν το μήνα

5 Κυριακή |

Sunday

Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων, Αρσενίου εν Πάρω

Ιανουάριος

30 Τρίτη |

Monday

January

29 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

Στην ξανθιωτική ύπαιθρο τοποθετούσαν μέσα στην πίτα επαγγελματικά σύμβολα π.χ. κλαδάκι για τον γεωργό, γκλίτσα για τον βοσκό κλπ. Στην ανατολική Θράκη για τον ίδιο ευετηριακό σκοπό παρασκεύαζαν γλυκά μελένια εδέσματα (μηλίνες), ενώ η νοικοκυρά πετούσε βρασμένο στάρι (ή σπόρια από ρόδι ως καταχύσματα, έθιμο που επιβιώνει ακόμη στα χωριά του νομού Ξάνθης). Πρόκειται για τελετουργική ρίψη της διαβατήριας πανσπερμίας που συνοδεύεται με καλοχρονικές ευχές, μια πράξη ομοιοπαθητική και συνειρμική για να πληθύνουν τα περιουσιακά στοιχεία όπως τα βρασμένα σπυριά ή για να επέλθει γονιμότητα (όπως συμβολίζει το ρόδι) και αφθονία (όπως σημειοδοτεί το χλωρό πουρνάρι). Ενθυμίζουμε ότι τα μελομακάρονα είναι επίσης μειλίχιες (μελένιες) προσφορές προς τα πνεύματα και τους θεούς του Κάτω Κόσμου (πολλές φορές το μέλι προσεφέρετο από τον λαό προς εξευμενισμό προς τις Μοίρες, τις Νεράιδες και τις Αρρώστιες, ακόμη τελούσαν π.χ. το κέρασμα της βρύσης του χωριού με μελίγματα, ως δωρήματα στις θεότητες για τις οποίες πίστευαν πως κατοικούσαν εκεί και φύλασσαν το νερό)· αντίστοιχα τα ζαχαρόμικτα κόλλυβα και τα ηδύσματα παραπέμπουν σε λατρεία (όπως λένε οι λαογράφοι) των νεκρών. Ας μην ξεχνούμε πως γλυκά προσφέρονται σε επισκέψεις και γάμους, καθώς πρόκειται για μια ομοιοπαθητική συνάφεια προς το ηδύ. 5. τις τελετουργικές ενέργειες, π.χ. σε Αίνο και παλιά Ξάνθη, συνήθιζαν το άνοιγμα της βρύσης «για να τρέχει η ευτυχία» (ομοιοπαθητικά και αναλογικά) σαν το νερό· είναι μια τελεστική δράση που αποσκοπεί στη συμβολική μέσω της ροής εξασφάλιση αφθονίας και πλούτου στην οικογένεια, παρόμοια με την εθιμική πράξη της μεταφοράς στον οίκο αμίλητου νερού στην πρώτη ημέρα του έτους (αντίστοιχο έθιμο με της Πρωτομαγιάς). Είναι το νερό, πηγή ζωής, επιπλέον το αμίλητο νερό εθεωρείτο φορτισμένο με εξαιρετικές ιδιότητες και το μετέφεραν σε κάθε μαντική ενέργεια (των Αγίων Θεοδώρων ή του Κλήδονα κλπ.), πίστευαν ότι είχε φυτικό και αναβλαστικό ρόλο, και έτσι από τη φύση η δύναμη μετεδίδετο στην ανθρώπινη ζωή και κοινωνία, όπως η παρουσία των άφθονων φρούτων και ξηρών -λόγω του χειμώνος- καρπών είναι φορέας της επιθυμητής παγκαρπίας. Σε προφορικές αφηγήσεις από τα Μάγγανα Ξάνθης, οι πρόσφυγες της ανατολικής Θράκης εισέρχονταν στο σπίτι τους με αμίλητο νερό κρατώντας ένα εικόνισμα ή έχοντας στην αγκαλιά ένα νεογέννητο ζώο (π.χ. μοσχαράκι) - φορέα ζωής. Παρατηρούμε ότι τα τελετουργικά σημεία (εικόνισμα, ζωάκι) αγκαλιάζονται και γίνονται ένα με το ανθρώπινο σώμα προκειμένου να μεταγγιστούν σε αυτό οι επιθυμητές

7. τα δρώμενα, με τη δημιουργία συμβολικών μαγικών προστατευτικών κύκλων και κάθε λογής προφυλάξεις (π.χ.) των μεταμφιεσμένων (ρογκατσάρια, μπαμπόγεροι, αράπηδες, καπεταναραίοι, καλινδράδες κ.ά.) με τους αποδιωκτικούς θορύβους και τους συμβολικούς τους ανταγωνισμούς (παρωθούσαν με τον πανάρχαιο συμβολισμό τους την αναβλάστηση της γης) κ.ά, τελούσαν μαγικές συμβολικές επιδιώξεις της Πρωτοχρονιάς για προστασία, υγεία, ευετηρία, γονιμότητα, αναβλάστηση. ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ-ΦΩΤΑ (6 Ιανουαρίου) Ο τρίτος και τελευταίος εορτολογικός σταθμός του Δωδεκαημέρου σχετίζεται με τον καθαγιασμό της φύσης και του εξορκισμού των πονηρών πνευμάτων και των δαιμονικών που κυριάρχησαν την προηγούμενη περίοδο. Το κύριο μέσον για τον καθαγιασμό είναι ο Μεγάλος Αγιασμός. Και αυτή μάλιστα η πνευματική μεταστοιχείωση αναπέμπεται με επιμονή στα κάλαντα («να αγιασθεί ο αφέντης με την κυρά»). Το αγιαστικό στοιχείο οδηγεί στη γονιμότητα, η αναγεννητική δύναμη του αγιασμού απλώνεται στον περιβάλοντα χώρο (φυσικό και ανθρωπογενή). Ο λαογράφος Μ. Γ. Βαρβούνης επισημαίνει ότι ολόκληρο το τριήμερο των Φώτων (Παραμονής Αγιασμού, Θεοφάνεια, Άη Γιάννης) γιορτάζεται με μια υπολανθάνουσα «λατρεία» προς το νερό (θάλασσας, λίμνης, ποταμών, πηγαδιών, βρύσης σπιτιού, πηγαδιού, ποταμού), τα οποία ο ευεργετημένος άνθρωπος «λάτρευε»· θεωρούσε ότι το νερό έχει δική του οντότητα, π.χ. έλεγε ότι «κοιμάται», παλαιότερα το καλημέριζαν - «καλημέρα το νερό!», πίστευαν πως έχει φύλακα ένα στοιχειό, ή εκπροσωπείτο από Νύμφες ή Νεράιδες, ότι διαθέτει μαγικές δυνάμεις· ο λαός μετέφερε το «αμίλητο» νερό, επιτελούσε μαντικά τελετουργικά δρώμενα (π.χ. Πρωτοχρονιάς, Κλήδονα κλπ,), κρατούσε μυστηριακή εκδήλωση σιγής, περισσότερο συγκεντρωνόταν σε αγιάσματα προσκυνητών με ιαματικές ιδιότητες, μέχρι σήμερα πίνει τον αγιασμό ή το αγίασμα σαν μετάληψη. Με τον ύμνο «Σήμερον των υδάτων αγιάζεται η φύσις», θεωρείται ότι φεύγουν οι φόβοι από τα ξωτικά του χειμώνα. Οι «ακάθαρτες μέρες» τελειώνουν, μαζί με τον δεισιδαιμονικό φόβο των ανθρώπων να λουστούν, να γνέσουν, να πλύνουν ή να στεγνώσουν τα ρούχα τους. Κατά τον Μ. Γ. Βαρβούνη είναι μια αγιοτική καθυπόταξη των υδάτων, ανανεωτική για τον νέο χρόνο («του Θεού τα νερά»), που επιζητεί να κρατήσει άφθονα και καθαρά τα νερά, και καλοτάξιδα τα πελάγη. Υπάρχει μια λαϊκή μέριμνα σε

Ιανουάριος

6. τις μαντικές ενέργειες για την τύχη. Ο λαογράφος Δημ. Λουκάτος υπογραμμίζει ότι τα πλούτη, η υγεία και ο έρωτας είναι τρία αγαθά που δεν τα χάρηκε ο λαός (τόσο ρέοντα και ευμετάβλητα!), συνεπώς τα κυνηγάει νύχτα και μέρα με τράπουλες, συναπαντήματα, ποδαρικά. Τον ίδιο ρόλο επιτελούσαν παλαιόθεν αυτές τις ημέρες τα τυχερά παιχνίδια, η μαντική με το φλουρί της βασιλόπιτας, αλλά και οι παραδοσιακότερες μαντικές συνήθειες (ωμοπλατοσκοπία, οστεομαντεία, εμπυροσκοπία, ονειρομαντεία, οιωνισμοί με τη φωτιά και το νερό, σπλαχνοσκοπία με τη σπλήνα του χοίρου ή το συκώτι του).

January

ιδιότητές τους. Ακόμη επιτελείται το αποτροπαϊκό για τον δαίμονα θυμιάτισμα, τοποθετείται καντήλα στο παράθυρο (να ημερέψει το άγριο «έξω») ή ένα ποτήρι γεμάτο ύδατος που παραμένει μέχρι το πρωί στα άστρα και μεταβάλλεται σε καινούργιο νερό. Το «καλό ποδαρικό» είναι από τα ζητήματα που παλαιόθεν μέχρι σήμερα προσέχει και φροντίζει ο λαϊκός άνθρωπος: ο πρώτος άνθρωπος που θα έμπαινε στον οίκο, έπαιρνε τη σιδερένια μασιά από τη φωτιά η οποία παρέμενε αναμμένη στο τζάκι, και συμμορφωνόταν με την προτροπή της νοικοκυράς να καθήσει εκεί «για να καθήσουν κι οι κλώσσες μας» επιτελώντας ταυτόχρονα τελετουργική εκφορά του λόγου: «όσες σπίθες στη φωτιά, τόσες θυμωνιές στ' αλών', τόση σοδειά στο σπίτ', τόσες κότες στην αυλή». Στον οικισμό Πολύσιτο Ξάνθης η νοικοκυρά έβαζε τη σκούπα «να κάτσει» στο κοτέτσι. Ενώ οι Πόντιοι στη Γενισέα συνηθίζουν να βγάζουν την εικόνα έξω στα άστρα (αποδεικνύεται για άλλη μια φορά πόσο ρευστή είναι η διάκριση της μαγικοθρησκευτικής πρακτικής) και κατεβάζουν το νεαρότερο μέλος της οικογενείας έξω για να πάρει το εικόνισμα να το φέρει μέσα στον οίκο.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ

Μπάμπως

πολλά έθιμα να μην σταματήσει η ευλογημένη ροή (ακόμη και καντήλι άναβαν στη βρύση, ή τελούνταν επισκέψεις των νιόπαντρων στις βρύσες). Τα κάλαντα των Φώτων είναι ιδιότυπα στους στίχους και στο μέλος. Παλιά έστελναν τα φωτίκια (δώρα στους βαπτιστικούς), τιμούσαν τους νονούς χάριν της Βαπτίσεως του Θεανθρώπου. Η κοπή της πίτας επαναλαμβάνεται (μια «ζυμωτή» για τα Φώτα) και στους Ξανθιώτες. Γονιμικό εθεωρείτο και το δώρο των περασμένων σε σπάγγο αποξηραμένων καρπών που προσέφεραν ως δώρο. Οι βουτηχτάδες είναι το δρώμενο της ημέρας, μάλιστα παλαιότερα περιτριγύριζαν τις συνοικίες της πόλης και των χωριών με το Σταυρό και λάμβαναν δωρήματα για τη λήψη του. Στα Θεοφάνεια τελούνταν συνήθως δρώμενα π.χ. «Καμήλα», όπως αναπτύξαμε στον μήνα Νοέμβριο, διότι στη Θράκη η «Καμήλα» παριστάνετο στην αρχή του χειμώνα ή στις αρχές Νοεμβρίου και στη σύγχρονη εποχή εδώ και πολλά χρόνια αναβιώνεται την Καθαρά Δευτέρα στον οικισμό της Σταυρούπολης Ξάνθης. Η εν λόγω αναπαράσταση παρά τον παιγνιώδη χαρακτήρα φαίνεται να συνδέεται με ζωομορφικές μεταμφιέσεις, με τη γονιμότητα της γης και τη συμβολική και τελετουργική επιδίωξή της, με τη συνέχιση της ύπαρξης. Είναι λαϊκό θέατρο, ομαδική λαϊκή δημιουργία. Τα δρώμενα πέρασαν ύφεση και εξαφανίστηκαν για κάποια περίοδο μετάβασης προς τη σύγχρονη κοινωνία, αλλά σήμερα όλο και περισσότερο αναβιώνονται, στο πλαίσιο ενός φολκλορισμού. Π.χ. Το έθιμο της «Καμήλας» αναβίωσε ο σύλλογος Εβριτών Ξάνθης την παραμονή των Χριστουγέννων του 2016 στην κεντρική πλατεία της πόλης. Την ίδια περίοδο του Δωδεκαημέρου ετελούντο παλαιότερα τα Μωμογέρια του Πόντου. Το τέλος των εορτασμών και των τελετουργικών εθίμων στην Ανατολική Ρωμυλία σημαδεύονται από τη γιορτή και το δρώμενο της «Μπάμπως» ή την «ημέρα της Μαμής» (ένα έθιμο που ετελείτο σε ελληνικά χωριά της Μεσημβρίας και της Αγχιάλου) και σήμερα αναβιώνεται σε προσφυγικές κοινότητες όπως τα Μάγγανα Ξάνθης. Επικεντρώνουμε στις τελετουργικές σκηνές στο σπίτι της μαμής οι οποίες έχουν αρχέγονο χαρακτήρα: στολισμοί με λουλούδια, σταφίδες, σύκα, χαρούπια, σκόρδα και κρεμμύδια, σχήματα - αναπαραστάσεις γεννητικών οργάνων, δώρα και δρώμενα της γέννας με στόχο την επίτευξη της γονιμότητας. Είναι μια γονιμολατρική μαγεία που εκλείπει πλέον ως πνεύμα του δρωμένου και κυριαρχεί η αποκριάτικη διασκέδαση με τις ελευθερίες της. Παλαιά σε αυτήν τη μυστική σύναξη της γυναικείας ομήγυρης παρίστατο μόνο ο γκαϊντατζής, τον οποίον μάλιστα όρκιζαν να μην μιλήσει για όσα θα δει, σήμερα που η κάλυψη

Ιανουάριος

Ο μήνας Ιανουάριος κλείνει με τη σχολική εορτή των Τριών Ιεραρχών που επί Οθωμανοκρατίας -κατά πως σημειώνουν οι λαογράφοι- αντικαθιστούσε την 25η Μαρτίου, οι μαθητές εκκλησιάζονταν με το θρησκευτικό λάβαρο και άκουγαν στο σχολείο τους λόγους που μιλούσαν για τον ελληνισμό.

January

των εθίμων επιτελείται από τηλεοράσεως έχει αρθεί ο μυστικιστικός χαρακτήρας της τελετουργίας. Υπάρχει πλέον η ιδεολογία για την επιστροφή στις ρίζες στο πλαίσιο της προβαλλόμενης συλλογικής πολιτισμικής παράδοσης. Στο δρώμενο επιτελείται επιπλέον τιμητικό πλύσιμο των χεριών της μαμής, διότι εθεωρείτο ότι η ζωή των γυναικών είναι στα χέρια της, σε διάφορα χρονο-σημεία: γέννηση, γάμος, αρρώστια, θάνατος. Εξάλλου η λαϊκή ιατρική και η προφορική παράδοση έχουν ως μεσολαβήτριες τις γυναίκες που «τοποθετούνται» ανάμεσα στους δυο κόσμους, του ορατού και του αοράτου, του φυσικού και του υπερφυσικού, του εδώ και του εκεί. Εν συνεχεία, μετέφεραν τη μαμή με τελετουργικό τρόπο -με ανθοστόλιστο αμάξι- στο κέντρο του χωριού στη βρύση και ακολουθούσε πανηγυρικό γεύμα των γυναικών. Συμβολικά είναι μια πρώιμη υποδοχή της άνοιξης, ένας «ανάποδος κόσμος» (γυναικοκρατία), διότι την ημέρα εκείνη αναλαμβάνουν τις οικιακές εργασίες οι άρρενες, αλλά σήμερα πλέον στο πνεύμα ενός έντονου φολκλορισμού. Μέσα στον μήνα όμως επιτελούνται μεγάλες πανήγυρεις με ζωοθυσίες (κουρμπάνια) με στόχο την εξασφάλιση και την ενίσχυση της υγείας των ανθρώπων και της κοινότητας τελεστικά και συμβολικά. Ως επί το πλείστον πρόκειται για τάματα, με διανομή κρέατος ώστε να ενισχυθεί η κοινότητα και να παραμείνει η ευλογία εντός της, με μεταφορά βρασμένου κρέατος στα σπίτια του οικισμού, με το αίμα του ζώου ως όριο ανάμεσα σε αρρώστια και υγεία, γονιμότητα και στειρότητα, θάνατο και ανάσταση. Αντίστοιχο δίκτυο προστασίας από τις ασθένειες εγκαθιδρύεται προσευχητικά στην εορτή του Αγίου Αθανασίου (18 Ιανουαρίου) της Συδινής Ξάνθης, συνεπικουρούμενο από ζωοθυσίες. Ο Άγιος Αθανάσιος σημειοδοτείται συνειρμικά με την λέξη αθάνατος και θεωρείται ιδανικός θεράπων, μετά από τη σχετική επίκληση προς αυτόν. Οι κάτοικοι των όμορων οικισμών τον ονομάζουν «παππού Θανάση», σημειολογική έκφραση της οικειότητάς τους προς αυτόν. Η εν λόγω ενορία αναφέρθηκε πολλάκις στη λαϊκή προσευχή των ευχετών της πεδινής υπαίθρου, κυρίως των ανατολικών οικισμών του νομού, διότι σε αυτήν κατέφευγαν οι λαϊκοί έως και την δεκαετία του 1970 περιστατικά και τακτά (κάθε Σάββατο), επιτελώντας εγκοίμηση· αυτήν, κατά τον Μ.Γ. Βαρβούνη, την πανάρχαιη, πανανθρώπινη, μαγικοθρησκευτική, ιαματική πρακτική που η εκκλησία ενέταξε στον ιδεολογικό της οπλοστάσιο και την μετέβαλε επί το χριστιανικότερον, ώστε οι παρακλήτορες να θεραπεύονται υπερφυσικά

Xασιρτζόγλου 3-5, Παλιά Πόλη, Ξάνθη Τηλ. 25410 77363

Φεβρουάριος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28]

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup Το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας ταξιδεύει στην Ξάνθη Το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας ταξιδεύει στην Ξάνθη ΑΠΟΚΡΙΕΣ με τη ΦΕΞ (έως 19 φεβρουαρίου) Ο κινηματογράφος των δημιουργών ΤΣΙΚΝΟΠΈΜΠΤΗ

ΑΠΟΚΡΙΕΣ Λαογραφίας Ο κινηματογράφος των δημιουργών Bal d’ enfant / Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

ΑΠΟΚΡΙΕΣ - παρελαση Καθαρά Δευτέρα Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για…

ΤA ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΜΗΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ

ΑΠΟΚΡΙΈΣ - ΘΡΑΚΙΚΈΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΈΣ ΕΟΡΤΈΣ Στο πλαίσιο των απόκρεων η ΦΕΞ οργανώνει ένα πλούσιο πρόγραμμα με μουσικές θεατρικές παραστάσεις και πολλές εκδηλώσεις για τους μικρούς φίλους, εργαστήρια κατασκευής μάσκας, παραμύθια παραστάσεις καραγκιόζη κ.λπ.

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΑΙΝΙΏΝ ΜΙΚΡΟΎ ΜΉΚΟΥΣ ΔΡΆΜΑΣ ΤΑΞΙΔΕΎΕΙ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΣΆΒΒΑΤΟ 3 & ΚΥΡΙΑΚΉ 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική λέσχη της ΦΕΞ σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας μας ταξιδεύουν στον κόσμο του μικρού μήκους με τις βραβευμένες ταινίες του 39ου Φεστιβάλ.

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΡΊΤΕΣ 6 -13- 20 & 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΙΕΡ ΠΆΟΛΟ ΠΑΖΟΛΊΝΙ. Ο Πρωτέας του Κινηματογράφου Ο Pier Paolo Pasolini, μια εξαιρετικά πολυσχιδής προσωπικότητα, γεννήθηκε το 1922, τη χρονιά που ανέβηκε στην εξουσία ο Μπενίτο Μουσολίνι, στην πόλη Μπολόνια της Ιταλίας. Σκηνοθέτης συγγραφέας και δημοσιογράφος. Μια πολύπλευρη και αντιφατική προσωπικότητα, μια προσωπικότητα, που αντιστέκεται στις εύκολες κατατάξεις σαν τον μυθικό Πρωτέα, μεταμορφώνεται συνεχώς και ξεγελάει τους πάντες. Καταραμένος ποιητής και περιθωριακός σκηνοθέτης, ο Παζολίνι ήταν πρόσωπο δισυπόστατο, ταυτόχρονα μαρξιστής και μυστικιστής, ρεαλιστής και ποιητής, τραγικός και γκροτέσκος, ερωτικός και πουριτανός. Έζησε δημιουργικά την αντίφασή του, πλάθοντας μακριά απ’ οποιαδήποτε καθαρότητα ένα κόσμο σύνθετο «ρεαλιστικό-μυθικό» και «επικό-θρησκευτικό», ένα κόσμο ετερογενή, που τον διέπουν κυρίως η σεξουαλική επιθυμία και το αίσθημα του ιερού. Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 1975 στην παραλία της Όστια, κοντά στη Ρώμη, σε μια θέση χαρακτηριστική των μυθιστορημάτων του. Ο θάνατός του ήταν πολιτική δολοφονία, πιθανώς από φασίστες που ενοχλήθηκαν από την τελευταία του αντιφασιστική ταινία Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα.

Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής

ΤΕΤΆΡΤΗ 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Meetup- «Write from your soul, for your soul» Γράψε με την ψυχή σου, για να απελευθερώσεις την ψυχή σου. Απελευθέρωσε κάθε σκέψη σου, κάθε ιδέα, κάθε λέξη, στο χαρτί.

«ΤΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΆ ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΦΛΕΒΆΡΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΆΣ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ. ΤΕΤΆΡΤΗ 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018

ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ. Τηλ. 25410 67540

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

[21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

«ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΈΧΝΗΣ ΜΕΤΑΞΙΟΎ ΣΟΥΦΛΊΟΥ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του.

MEETUP- “WALKING WITH A POEM” Φθινοπωρινός περίπατος στην παλιά πόλη, παρέα με την απαγγελία ποιημάτων.

ΤΕΤΆΡΤΗ 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

«ΛΑΙΚΌΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΚΑΙ ΠΑΡΆΔΟΣΗ Σ’ ΈΝΑ ΜΕΤΑΒΑΛΛΌΜΕΝΟ ΚΌΣΜΟ» Με την Αικατερίνη Μάρκου, Ιστορική-κοινωνική ανθρωπολόγος , Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, ΔΠΘ

ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική... ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: ΦΕΞ - 2541025421

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΠΈΜΠΤΗ 2, 9, 16 & 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. Με την υποστήριξη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Β'θμιας Εκπαίδευσης ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ στο http://elmexanthis.blogspot.gr/

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ Ενημερωθείτε για τις δράσεις των εργαστηρίων από www.facebook.com/FEXANTHI

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΑΠΟΚΡΙΈΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ Αναλυτικά στο πρόγραμμα του Δήμου Ξάνθης.

Φεβρουάριος

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

February

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΦΛΕΒΆΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Άγιος Τρύφων Ξάνθης Λαχανόκηπων (1 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Υπαπαντή του Χριστού Γενισέας (2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Υπαπαντή του Χριστού Σαμακώβ παρεκκλήσιο (2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Άγιος Χαράλαμπος Σελίνου (10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Χαράλαμπος Ι. Ν. Αγίου Ραφαήλ Ξάνθης, παρεκκλήσιο (10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Άγιος Βλάσιος Ξάνθης (11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Αγία Φωτεινή (της Σαμαρείτιδος) Χρύσας (26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Πορφυρίου επ. Γάζης Ι. Μετόχιο Αγίου Πορφυρίου Γέρακα της Ι. Μ. Καλαμούς (26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ) Απόκριες (Ξανθιώτικο καρναβάλι) Καθαρή Δευτέρα (Ξανθιώτικο καρναβάλι)

Τρίτη | Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

1 Πέμπτη |

Thursday

2 Παρασκευή |

Friday

3 Σάββατο |

Τρύφωνος μάρτυρος, Περπετούας, Αναστασίου νεομάρτυρος

✝ Η Υπαπαντή του Ιησού Χριστού

Ανατολή: 07:28 Δύση: 17:50

Ανατολή: 07:30 Δύση: 17:47

Ανατολή: 07:29 Δύση: 17:48

Ανατολή: 07:27 Δύση: 17:51

Saturday

Συμεών του Θεοδόχου, Άννης προφήτιδος

Παγκόσμια ημέρα υγροτόπων

4 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΟΥ ΑΣΏΤΟΥ,Ισιδώρου του Πηλουσιώτου, Νικολάου ομολογητού Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου

Φεβρουάριος

Δευτέρα | Monday

February

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ «Ο ΦΛΕΒΆΡΗΣ ΚΙ ΑΝ ΧΙΟΝΊΣΕΙ, ΠΆΛΙ ΆΝΟΙΞΗ Θ' ΆΝΘΊΣΗ» Το όνομα Φεβρουάριος προέρχεται από το λατινικό ρήμα februare που σημαίνει καθαρίζω, εξαγνίζω. Φεβρούα (Februa) ήταν η ρωμαϊκή θεά που επόπτευε τους καθαρμούς (καθαρτήριες τελετές) και ο Φέβρουος (Februs) ήταν ο θεός των νεκρών. Η φροντίδα των νεκρών (από την αρχαία λατρεία του Πλούτωνα) συνδέεται άμεσα με τους καθαρμούς, καθώς ό,τι έχει σχέση με τον θάνατο θεωρείται μολυσμένο και πρέπει να καθαρίζεται. Ενθυμίζουμε τα Ψυχοσάββατα του ετησίου κύκλου. Ο λαός αντιλαμβάνεται το περιεχόμενο και μορφοποιεί τον μήνα Φεβρουάριο ως εξής: α. Είναι ο πιο μικρός μήνας του χρόνου, από το ελλιπές των 28 ημερών του λέγεται Κουτσοφλέβαρος, Κούτσουρος ή Κούντουρος δηλαδή με κομμένη ουρά (στον Πόντο), Κουτσούκης, Μικρός, Κούτσουλος (στην Κύπρο), Φλεβάρης, Κουτσοφλέβαρος, «έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα» και κάθε τέσσερα χρόνια παίρνει μία ημέρα, άρα είναι ένας ανώμαλος μήνας, δίσεκτος που κατά τη λαϊκή αντίληψη φέρει όλα τα κακά: «Σαν έρθουν χρόνοι δίσεκτοι και μήνες οργισμένοι», συνεπώς τον μήνα αυτόν (όπως και τον Μάιο) «ούτε αμπέλια φυτεύονται, ούτε θεμέλια μπαίνουν, ούτε γάμοι γίνονται». Αυτός είναι ο κοινωνικός χρόνος δηλαδή όλα τα μέλη της κοινωνίας μετέχουν στην εμπειρία του χρόνου: «Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς / Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς», αναφέρει η λαϊκή ρήση για τις αποφράδες ημέρες και τους μήνες. Μαθηματικά επρόκειτο για την ημέρα που έπρεπε να προστεθεί κάθε τέσσερα χρόνια από τους Ρωμαίους στο ημερολόγιο ώστε αυτό να συμβαδίζει με το ηλιακό ημερολόγιο, διότι ήταν μία μέρα μετά την 24η Φεβρουαρίου (έκτη πριν από τις Καλένδες Μαρτίου) δις-έκτη. Ο λαός όμως βλέπει με καχυποψία οποιαδήποτε ανωμαλία και τη θεωρεί αποφράδα, κακότυχη, γρουσούζα. Λέει η παράδοση μάλιστα ότι ο μεθυσμένος Φλεβάρης ενώ τα έπινε με τον Γενάρη και τον Μάρτη από ένα πιθάρι όπου είχαν συλλέξει το κρασί τους, τρύπησε το κάτω μέρος, τους έκλεψε το κρασί και για τιμωρία εκείνοι τού αφήρεσαν μιαν ημέρα. Γι’ αυτό λοιπόν ο Φλεβάρης θεωρείται μεθυσμένος, άστατος (κάτι που αποδεικνύεται εμπειρικά από την ακαταστασία του καιρού αυτόν τον μήνα): Άλλοτε βρέχει καταρρακτωδώς «Ο Φλεβάρης φλέβες (του νερού) ανοίγει και πόρτες σφαλάει», «Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει»,«Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό / Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει». Άλλοτε ο μήνας μπορεί να αποτελέσει πρόδρομο του καλοκαιριού, αλλά ξεγελάει: «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει / μ’ αν τις φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει». Ο Φλεβάρης κατά πρώτον είναι ο μήνας των αμπελιών διότι τότε λαμβάνουν χώρα οι αμπελουργικές εργασίες: κλάδεμα, καθάρισμα, τσάπισμα, φύτεμα. Συνεπώς στην

Τετάρτη | Wednesday

Αγάθης μάρτυρος, Θεοδοσίου εν Σκοπέλω

Φωτίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Βουκόλου επισκόπου Σμύρνης

Παρθενίου επισκόπου Λαμψάκου, Λουκά οσίου του εν Στειρίω

Ανατολή: 07:26 Δύση: 17:52

Ανατολή: 07:25 Δύση: 17:53

Ανατολή: 07:24 Δύση: 17:54

Τελευταίο τέταρτο

Πέμπτη | Thursday

Παρασκευή | Friday

Σάββατο | Saturday

Ζαχαρίου προφήτου, Θεοδώρου του Στρατηλάτου

Νικηφόρου μάρτυρος, Παγκρατίου Ταυρομενίου

✝ Χαραλάμπους ιερομάρτυρος, Αναστασίου Ιεροσολύμων, Ζήνωνος Ταχυδρόμου

Ανατολή: 07:21 Δύση: 17:57

Κυριακή | Sunday

✝ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ, Βλασίου ιερομάρτυρος, Θεοδώρας Αυγούστας

Ανατολή: 07:23 Δύση: 17:55

Ανατολή: 07:22 Δύση: 17:56

Ανατολή: 07:20 Δύση: 17:59

Τσικνοπέμπτη

Φεβρουάριος

Τρίτη | Tuesday

February

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

πρώτη ημέρα του τοποθετήθηκε η εορτή που Αγίου Τρύφωνος, που σύμφωνα με το Συναξάρι ήταν βοσκός, θεωρήθηκε λοιπόν προστάτης των χωραφιών, των κήπων και των αμπελιών· μάλιστα υπάρχει σχετική εκκλησιαστική ευχή «των ερπετών, και ακρίδεων και ζωυφίων». Ή ακόμη κατατίθεται «ο εξορκισμός του Αγίου Τρύφωνος». Στο Διδυμότειχο ο αγρότης έκοβε τρεις βέργες και πριν αρχίσει το κλάδεμα ρωτούσε: «“Πού είσαι Άη Τρύφωνα;” και απαντούσε μοναχός του “εδώ είμαι, αλλά απ’ τα σταφύλια δεν φαίνομαι”». Τηρείται η αργία για την προφύλαξη από το ποντίκι των αγρών και οι παραδόσεις αναφέρουν την τιμωρία και τους αυτοτραυματισμούς για τους παραβάτες της αργίας του αγίου (π.χ. λένε ότι κάποιος γεωργός που εργάστηκε την ημέρα αυτή, του κόπηκε η μύτη). Στην πόλη της Ξάνθης ο Άγιος Τρύφων εορτάζεται σε ναό χωρικά και συμβολικά ενταγμένον στους Λαχανόκηπους. Η Υπαπαντή του Χριστού και του Αγίου Συμεών (Συμιού) στις 2 και 3 Φεβρουαρίου αντίστοιχα, είναι δυο γιορτές που σχετίζονται με τον Σαραντισμό του Χριστού και συνεπώς με την προστασία των νεογνών και των εγκύων. Η Υπαπαντή του Χριστού εορτάζεται στην Γενισέα, μάλιστα με ζωοθυσία (στο ναό της που ανοικοδομήθηκε το 1835) και στο παρεκκλήσιο του Σαμακώβ (χτισμένο το 1834 και ξαναχτισμένο πρόσφατα από τις αδελφές Αγοραστού). Η Παναγία η Ποπαντή είναι στην προφορική παράδοση της πόλης, άλλη μια μορφή που η αφήγηση την τοποθετεί να περιδιαβαίνει το Σαμακώβ. Την ημέρα της Υπαπαντής γίνονται μαντέματα για τον καιρό «Παπαντή καλοβρεμμένη, ή κοφίνα γεμισμένη / Καλοκαιριά της Παπαντής, Μαρτιάτικος χειμώνας». Ο Άγιος Συμεών με παρετυμολογία από το ρ. σημειώνω, σημειωμένος, θέλει προσοχή από την ειδική κατηγορία των εγκύων, διότι η παράδοση προειδοποιεί πως μια επίτοκος που δεν ετήρησε την αργία του και γονάτισε να βάλει βεντούσες, γέννησε το παιδί της παράλυτο. Ο Άγιος Χαράλαμπος, προστάτης από τις λοιμώδεις θανατηφόρες επιδημίες, είναι επίσης αποδέκτης των εορταστικών εθίμων των κατοίκων ειδικά του χωριού Σέλινου Ξάνθης. Στην καρδιά του χειμώνα (10 Φεβρουαρίου) οργανώνεται ένα εξαιρετικό κουρμπάνι και παρασκευάζονται πανηγυρικά κόλλυβα (τελετουργική πανσπερμία), προκειμένου να εξουδετερωθεί η κακοποιός επίδραση των ασθενειών. Την επομένη (11 Φεβρουαρίου) τιμάται πανηγυρικά ο Άγιος Βλάσιος στον ναό της πόλης, του οποίου η ανέγερση ολοκληρώθηκε το 1838. Η συλλογική προσευχή συνοδεύεται με προσφορά κόλλυβου, ενδεχομένως λόγω της θεωρούμενης ιδιότητάς του ως ιατρού κατά της λοιμικής ευλογιάς, αντίστοιχου της Αγίας Βαρβάρας και του Αγίου Χαραλάμπους. Πρόκειται για ιερό πρόσωπο με ισχυρή λατρεία μεταφερμένη από την Βόρεια Θράκη, διότι ο Άγιος Χαράλαμπος ήταν γνωστός ως προστάτης της πανώλης που κατά τον μεσαίωνα ερήμωνε τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία (αντίστοιχα μεταφερμένες λατρευτικές λαϊκές συμπεριφορές εκδηλώνονται στον νομό Ξάνθης για τον Άγιο Βλάσιο από την Αίνο, τον Προφήτη Ηλία από τη Μεσημβρία, την Αγία Παρασκευή από την Ανατ. Ρωμυλία). Η εγκατάστασή τους στη νέα γη των προσφύγων λειτούργησε ως συνέχεια στον χωροχρόνο, στην ιερή λατρεία και στην ταυτότητα των προσφύγων και του συγκεκριμένου τόπου με την ιδιαίτερη ετερογενή τοπικότητα (locality). Όμως η κύρια εορτή του Φεβρουαρίου είναι οι Αποκριές. Συνδέονται με τον κύκλο του Πάσχα συγκεριμένα με τη Σαρακοστή σαν μια περίοδο πένθιμη 40 ημερών, ένα μεταβατικό στάδιο για την προετοιμασία των πιστών προς τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Κυρίου. Η περίοδος αυτή βρίθει από προχριστιανικά έθιμα με όριο την Καθαρά Δευτέρα. Αποκριά σημαίνει τη λήξη της κρεοφαγίας. Η λέξη «Καρναβάλι» προέρχεται από το λατινικό carnem levare ή carnis levamen που σημαίνει ότι «διακόπτω τη σάρκα», «τη βρώση κρέατος», η οποία έχει ξεκινήσει και κορυφώνεται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης

Tuesday

14 Τετάρτη |

Wednesday

✝ Μελετίου πατριάρχου Αντιοχείας, Αντωνίου πατριάρχου Κων/πόλεως

Ακύλλα και Πρισκίλλης αποστόλων, Μαρτινιανού

Ημέρα κόκκινου χεριού

Παγκόσμια ημέρα ραδιοφώνου

Του αγίου Βαλεντίνου

Ανατολή: 07:19 Δύση: 18:00

Ανατολή: 07:18 Δύση: 18:01

Ανατολή: 07:17 Δύση: 18:02

15 Πέμπτη |

16 Παρασκευή |

Thursday

Friday

Αυξεντίου, Μάρωνος οσίων, Γεωργίου Μυτιλήνης

17 Σάββατο |

Saturday

Ονησίμου αποστόλου, Ευσεβίου οσίου, Ανθίμου εν Χίω

Παμφίλου μάρτυρος, Φλαβιανού πατριάρχου Κων/πόλεως

✝ Θεοδώρου του Τήρωνος, Μαρκιανού και Πουλχερίας

Ανατολή: 07:13 Δύση: 18:05

Ανατολή: 07:14 Δύση: 18:04

Ανατολή: 07:12 Δύση: 18:0

20 Ανατολή: 07:16 Δύση: 18:03

Νέα σελήνη

18 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΉΣ, Ψυχοσάββατον, Λέοντος πάπα Ρώμης, Αγαπητού ομολογητού

Φεβρουάριος

13 Τρίτη |

Monday

February

12 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

ΤΟ ΕΘΙΜΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ: 1η «ΤΡΙΩΔΙ» - ΚΥΡΙΑΚΗ «ΠΡΟΦΩΝΟΥΣΙΜΗ» (κατά την Εκκλησία TEΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ) •ΕΒΔΟΜΑΔΑ (κατά τον λαό «ΑΠΟΛΥΤΗ») •2η ΚΥΡΙΑΚΗ (κατά την Εκκλησία «ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ») •ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ •3η ΚΡΕΑΤΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ •4η ΤΥΡΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ (κατά τον λαό «ΤΡΑΝΗ» ΑΠΟΚΡΙΑ) •ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ - 1η (κατά την Εκκλησία «ΤΡΙΩΔΙΟ» / κατά τον λαό «ΤΡΙΩΔΙ» - όριο με την προηγούμενη καθημερινότητα ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΚΥΡΙΑΚΗ (κατά την Εκκλησία ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ) - όριο για την έναρξη της κρεοφαγίας ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ – όριο έναρξης της περιόδου στην οποία αποκορυφώνεται η κρεοφαγία (καθεαυτό περίοδος Αποκριάς) 3η ΚΡΕΑΤΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ – όριο τέλους κρεοφαγίας 4η ΤΥΡΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ (κατά τον λαό «ΤΡΑΝΗ» ΑΠΟΚΡΙΑ) –όριο τέλους βρώσης γαλακτερών ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ – όριο αρχής νηστείας («Τρίμερο», τριήμερη αποχή τροφής και νερού) ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ Εξηγούμε το παραπάνω σχήμα: Λέγοντας ο λαός «Τριώδι» εννοεί την έναρξη της Αποκριάς («Άρχεται Τριώδιον», από το εκκλησιαστικό Τρεις Ωδές, δηλαδή το εκκλησιαστικό βιβλίο που θα χρησιμοποιείται στην Εκκλησία έως το Μεγάλο Σάββατο με πρώτη Κυριακή την κινητή Τελώνου και Φαρισαίου). Η Κυριακή ονομάζεται λαϊκά «προφωνούσιμη» από τον εκκλησιαστικό όρο Προφωνήσιμη εβδομάδα: στα βυζαντινά χρόνια έλεγαν «Προφωνούμαί σοι, πτωχέ, / το σακκίν (το ρούχο σου) πώλησον / και την εορτήν σου διαβίβασον». Οι λαϊκοί προτρέπουν: «Προφωνούσιμη βδομάδα / προφωνέσου, νοικοκύρη, κι αν δεν έχει το πουγγί σου / πάρε πούλε το βρακί σου»,. Τα φαγοπότια άρχιζαν από την Κυριακή του Ασώτου. Χρονικά είναι μια περίοδος τεσσάρων Κυριακών και τριών εβδομάδων Την πρώτη Κυριακή (Προφωνήσιμος, Τριώδι) ο κάθε νοικοκύρης επιζητούσε τρόπους για να εξασφαλίσει το κρέας, έστω μια όρνιθα. Η ίδια εβδομάδα μετά το Τριώδι ονομάζεται «Απολυτή» (δηλαδή επιτρέπεται η ελεύθερη βρώση και πόση) και κλείνει με την Κυριακή του Ασώτου. Η κρεοφαγία της Τσικνοπέμπτης είναι εναρκτική για την περίοδο μέχρι την Κρεατινή Κυριακή, γαστρονομική, αποβλέπει στην υπαρξιακή παρουσία του σπιτιού που θα δώσει το παρόν στη γειτονιά και θα ενισχύσει το οικογενειακό γόητρο ότι το συγκεκριμένο νοικοκυριό έχει τις στοιχειώδεις δυνατότητες, θα μυρίσει ώστε να η κοινότητα να μην θεωρεί την οικογένεια φτωχή και συνεπώς ευάλωτη. Η μυρωδιά μάλιστα θα φτάσει έως τα κακά πνεύματα, σαν την κνίσα των αρχαίων θυσιών. Η Τυρινή Εβδομάδα παλαιότερα ήταν για το λαό (που τηρούσε τις νηστείες κατά το γράμμα) μια γέφυρα, μια μετάβαση ανάμεσα στην απόλυτη κρεοφαγία της την οποία κρατούσε έως την Κυριακή της Κρεατινής και στη Σαρακοστή που ξεκινούσε την Καθαρή Δευτέρα, διότι η Τυρινή έδινε μόνο την άδεια των γαλακτερών. Ο λαός την ονόμασε Τρανή Αποκριά, ενδεχομένως με παρετυμολογία από το Τυρινή-Τρανή, διότι εκεί τελούνται οι τρανοί χοροί. Η λήξη της γίνεται με αρτυμοφαγία και «χάσκα» (ένα παιχνίδι

21 Τετάρτη |

✝ ΚΑΘΑΡΆ ΔΕΥΤΈΡΑ, Φιλοθέης της Αθηναίας, Φιλήμονος και Απφίας αποστόλων

Λέοντος επισκόπου Κατάνης, Αγάθωνος πάπα Ρώμης

Τιμοθέου εν Συμβόλοις, Ευσταθίου Αντιοχείας

Ανατολή: 07:11 Δύση: 18:07

Ανατολή: 07:09 Δύση: 18:08

Ανατολή: 07:08 Δύση: 18:09

22 Πέμπτη |

Thursday

Tuesday

23 Παρασκευή |

Friday

Wednesday

Παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσας

24 Σάββατο |

Saturday

Των εν τοις Ευγενίου μαρτύρων, Θαλασσίου οσίου

Πολυκάρπου επισκόπου Σμύρνης, Γοργονίας, Δαμιανού οσίου

✝ Θαύμα κολλύβων αγίου Θεοδώρου, Α´ και Β´ εύρεσις Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου

Ανατολή: 07:04 Δύση: 18:12

✝ Α' ΝΗΣΤΕΙΏΝ (Ορθοδοξίας), Ταρασίου πατριάρχου Κων/πόλεως, Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου

Ανατολή: 07:07 Δύση: 18:10

Ανατολή: 07:06 Δύση: 18:11

25 Κυριακή | 11 Πρώτο τέταρτο

Ανατολή: 07:03 Δύση: 18:14

Sunday

Φεβρουάριος

20 Τρίτη |

Monday

February

19 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

με αβγό κρατημένο από κλωστή). Καταλήγει στην Κυριακή που είναι μια μέρα σοβαρή, σκεφτική, μελαγχολική επιβάλλει την εσωτερική περίσκεψη της Σαρακοστής: «Σ’ αυτόν τον κόσμο που ‘μαστε, άλλοι τον είχαν πρώτα, / εμείς τον εχαιρόμαστε, / κι άλλοι τον καρτερούνε!». Τα βασικά χαρακτηριστικά των αποκρεάτιμων εθίμων συνοψίζονται στα παρακάτω: Αντιστροφή του κόσμου, καθώς είναι γιορτές με κοινό χαρακτηριστικό την αλλαγή των εποχών, την αναγέννηση του κόσμου, την επανάληψη της δημιουργίας, το τέλος του παλιού, την αρχή του καινούριου, συνεπώς ισχύει το σχήμα τέλος-αρχή, πίσω-μπρος κλπ. Η αντιστροφή κάτω/πάνω που εντοπίζουμε είναι φυσική, λεκτική, επιτελεστική (δηλαδή εκφράζεται στις τελετουργίες και στα δρώμενα), κοινωνική. Χρονικό και τελεστικό σημείο έναρξης και λήξης είναι η ενθρόνιση και το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου με μια πομπή - παρωδία παρελάσεων, που συμβολίζει τον κοσμικό χρόνο. Είναι ένα θέαμα που παίζει η ίδια η ζωή και αναπαρίσταται σε πάμπολλους ιστορικούς πολιτισμούς (Ρώμη, Νάπολη, Βενετία, Νυρεμβέργη, Κολωνία, Παρίσι κ.ά.) με χαρακτηριστικό γνώρισμα έναν κόσμο ο οποίος έχει δικούς του άρχοντες και δικούς του νόμους. Π.χ. η Γιορτή των Τρελών στο δυτικό κόσμο κατά την Πρωτοχρονιά ή το Δωδεκαήμερο. Εκκωφαντικοί θόρυβοι, μουσικές κινήσεις, ανταλλαγές, ένας εντατικός ρυθμός υπερπανηγυριού μεταφράζονται σε σάρκα, τροφή, χώμα (π.χ. : ο Ραμπελαί αναφέρεται στην αδελφότητα του λουκάνικου που προστάζει το λουκάνικο να εξομολογηθεί), χλευάζει και δοξάζει, υποβάλει το «χοντρό» καρναβαλικό γέλιο με υποβιβασμό και εξύψωση του «κάτω» σε «πάνω» (ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό, κυρίως με την ιεροσυλία και την τελετουργική βωμολοχία). Κατά τον Κιουρκτσάκη, «το δράμα που παίζεται στο καρναβάλι είναι μια δοξολογία του σώματος, του προβαλλόμενου χοντροκομμένου γκοτέσκου σώματος» (όπως του Καραγκιόζη με την ακόρεστη πείνα, που παραπέμπει συμβολικά στην άσβεστη πείνα των ανθρώπων για αθανασία). Μετά το κάψιμο του συμβόλου Καρνάβαλου, αυτός θα αντικατασταθεί από μια άλλη συμβολική μορφή, τη Σαρακοστή, φιγούρα βλοσυρή, στεγνή και αποστεωμένη, που συμβολίζει τον χρόνο της Εκκλησίας (τον επίσημο, σοβαρό χρόνο των απαγορεύσεων). Εντοπίζουμε τις αντιθέσεις των δύο περιόδων: κρεοφαγία v νηστεία / αφθονία v λιτότητα / ελευθεριότητα v γέλιο / αισθησιασμός v εγκράτεια. H απελευθέρωση και η αντιστροφή ξεκινά εν πρώτοις με τον λόγο που φτάνει μέχρι το απόλυτο άσεμνο και βωμολοχικό - λόγια, πειράγματα, τραγούδια, παρωδίες εκκλησιαστικών κειμένων. Ανοίξω το στόμα μου και βάλλω οίνον γλυκύτατον άσπρο μαύρο ωραιότατο και οφθήσομαι την κούπα την γυαλένια να γεμίσουμε και άσω γηθόμενος κέρνα να πίνουμεν α. Η φυσική αντιστροφή του κόσμου σημειοδοτείται τελετουργικά με τη μεταμφίεση, τη μάσκα, τη μεταμόρφωση του σώματος και την παραμόρφωσή του (όπως οι καμπούρηδες γελωτοποιοί), με τον τονισμό των φυσικών λειτουργιών, που υπενθυμίζουν και υπογραμμίζουν τον δεσμό του θνητού με τη γη, την ύλη, την τροφή, με το φυσικό και κοσμικό σύμπαν. Τονίζεται η έξαρση του σώματος και των λειτουργιών του, η αποκάλυψη των αδιάκοπων παραμορφώσεων και μεταμορφώσεων. Οι κλασικοί συγγραφείς αποσιωπούν τις φυσικές ανάγκες, την ερωτική ζωή. Π.χ. στην ελληνορωμαϊκή γλυπτική

27 Τρίτη |

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

✝ Φωτεινής της Σαμαρείτιδος, Πορφυρίου επισκόπου Γάζης

Προσκοπίου του Δεκαπολίτου, Γελασίου μάρτυρος(αργία)

Βασιλείου ομολογητού, Κασσιανού οσίου του Ρωμαίου

Ανατολή: 07:02 Δύση: 18:15

Ανατολή: 07:00 Δύση: 18:16

Ανατολή: 06:59 Δύση: 18:17

Ευτροπίου, Κλεονίκου, Βασιλίσκου μαρτύρων

Τσικνοπέμπτη

Γερασίμου του Ιορδανίτου, Παύλου και Ιουλιανής μαρτύρων

✝ Ψυχοσάββατον, Κόνωνος οσίου, Αρχελάου, Ευλαμπίου

Ανατολή: 06:48 Δύση: 18:16

Ανατολή: 06:51 Δύση: 18:14

Ανατολή: 06:50 Δύση: 18:15

Ανατολή: 06:47 Δύση: 18:17

Πέμπτη Thursday να παρακολουθήσω Παρασκευή | Friday Σάββατο | Saturday Να μην| ξεχάσω αυτήν την εβδομάδα

6 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ, Των εν Αμορίω 42 μαρτύρων, Εύρεσις Τιμίου Σταυρού

Φεβρουάριος

Monday

February

26 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

(αλλά επίσης στην Αναγέννηση και στον 17ο αιώνα) το σώμα είναι έτοιμο και τελειωμένο, αυστηρά οριοθετημένο, κλεισμένο στον εαυτό του, δεν αναμιγνύεται με άλλο σώμα διότι θεωρείται ατομικό, έτσι ο θάνατος και η γέννηση δεν συμπίπτουν ποτέ. Αντιθέτως το καρναβάλι υπογραμμίζει τα σημεία εκείνα που το σώμα ξεπερνά τον εαυτό του (π.χ)., μύτη, καμπούρα, κοιλιά ή τα σημεία που ο κόσμος «καταβροχθίζεται» από το σώμα (π.χ.), στόμα, προεξοχές και ανοίγματα, σημεία που στη σκέψη των συγγραφέων της κλασικής εποχής υποβαθμίζονται, συγκαλύπτονται, περιορίζονται· αποκαλύπτει τη γονιμοποιητική ικανότητα, τη ζωική και δαιμονική δύναμη που καθιστούν το σώμα ατελές και ημιτελές με τον γύρω κόσμο. Αναδεικνύει τη μεταμόρφωση που βασίζεται στην υπερβολή, σε ένα δεύτερο σώμα (π.χ.) κοιλιά, καμπούρα, μύτη κλπ., υποβιβάζει το πάνω και γίνεται κάτω, προβιβάζει το σωματικό και κοινωνικό «κάτω», με απώτερο στόχο την πρόκληση του γκροτέσκου, του χοντρού καρναβαλικού γέλιου. Το δράμα στο καρναβάλι γίνεται καρναβαλική αντιστροφή. Π.χ. στον θρακιώτη Καλόγερο, η μπάμπω είναι άσχημη και παραμορφωμένη, έχει καμπούρα, περπατά ξυλοκοπώντας το εφταμηνίτικο παιδί της, ενδεδυμένο με κουρέλια, κυνηγά τα κορίτσια, δεν χωρεί στο καλάθι. Σε άλλους πολιτισμούς οι βιολογικές λειτουργίες θεωρούνται ως ιερουργίες και δεν υποβιβάζονται, η εικόνα του σώματος που γεννιέται, ζευγαρώνει, πεθαίνει, ανασταίνεται είναι αυτή που ο θνητός αποδέχεται στην καρναβαλική μεταμόρφωση. β. Η κοινωνική ανατροπή και αντιστροφή του κόσμου. Εν συνεχεία, αντιστρέφεται η τάξη και η κοινωνική ιεραρχία (γύρισμα του χρόνου και του κόσμου από την ανάποδη), οι άνθρωποι βγάζουν τα ρούχα τους, οι άντρες ντύνονται γυναίκες, οι ζητιάνοι άρχοντες, οι μωροί γίνονται σοφοί, οι φτωχοί πλούσιοι και σε αυτό το σημείο το «κάτω» προωθείται «επάνω». Το γέλιο είναι καθολικό, γελοιοποιεί όλες τις πλευρές της ζωής και του κόσμου (ό,τι είναι ανώτερο κοροϊδεύεται), εν τέλει οικοδομεί ένα δικό του κόσμο απέναντι στον επίσημο κόσμο, στην εκκλησία, στο κράτος, παντρεύει, κηδεύει, συντάσσει επιτάφιες επιγραφές, εκλέγει βασιλιάδες και επισκόπους. Το «κάτω» και οι κοινωνικές του συμπεριφορές/εκφράσεις (π.χ.) κραιπάλη, χυδαιολογία, ασχήμια, κουταμάρα, τρέλα, κακάσχημοι κουρελήδες μασκαράδες και καμπούρηδες γελωτοποιοί γίνονται κυρίαρχα, ο μωρός αποκαλείται σοφός και ο σοφός μωρός. Π.χ. στο λαϊκό άσεμνο αποκριάτικο άσμα (με την τελετουργική βωμολοχία) αποθαίνει ο Γιάνναρος και αφήνει διαθήκη να μην ταφεί σε εκκλησιά, ούτε σε μοναστήρι, αλλά στο κρίσιμο διαβατήριο σταυροδρόμι (όπου παλαιόθεν τελούνταν τα δείπνα της Εκάτης, όπου εξέθεταν τα βρέφη που απειλούνταν με θάνατο για να τα βρουν τυχαίοι που θα τα βαφτίσουν δηλαδή να γίνουν «βρετά») και να αφήσουν το «κάτω» σώμα του Γιάνναρου έξω από το χώμα «για να περνά ο βασιλιάς να δένει τ’ αλογό του». Εν τέλει το καρναβάλι κοροϊδεύει τον θάνατο και διατηρεί τη ζωή παρόλη την φθορά των θνητών. Το καρναβάλι δεν είναι άρνηση, εκφράζει θετική θέαση, καθώς συνίσταται αμφίπλευρο και αμφίσημο (όλοι γελούν με όλους και με τον εαυτό τους), εκφράζει έναν αδιάρρηκτο δεσμό με την ελευθερία (κρεοφαγία, σεξουαλική δραστηριότητα, αφύπνιση του διονυσιασμού, ξεφάντωμα, απελευθέρωση του γέλιου και του σώματος, μια προσωρινή διακοπή ολόκληρου του επίσημου συστήματος των απαγορεύσεων και των φραγμών), απελευθέρωση του πνεύματος και του λόγου (αθυροστομία, εφήμερη ελευθερία). Υπενθυμίζουμε ότι κανείς δεν γελά στην εκκλησία, στα βασιλικά ανάκτορα, στον πόλεμο, μπροστά στον προϊστάμενο του γραφείου, στον αστυνόμο. Όμως η απελευθέρωση του ανορθολογικού εορτάζετο ήδη στο μεσαιωνικό Καρναβάλι των Τρελών (15ος αιώνας) με σκοπό η μωρία να αφεθεί ελεύθερη. Παραπέμπουμε στο σύνηθες αποκριάτικο έως τις μέρες μας σύνθημα: «ζήτω η τρέλα». Η μωρία σμίγει με το συμπλήρωμά της, τη σοφία, σκοτώνει κάθε λογικό νόημα, το ενταφιάζει και οι ανοησίες καθίστανται έκφραση του σωματικού δράματος. Το γέλιο προκύπτει από το συνταίριασμα των εικόνων π.χ. ένας

1. Αποκριάτικη πομπή (Σαμάκοβο Ανατ. Θράκης κατά την περιγραφή του Θ. Π. Κιακίδη όπως τη συνοψίζει ο Β. Πούχνερ): Πομπή που προχωρά με ταμπούρλα, μουντζουρώματα με πίτουρο ή με στάχτη και με κραυγές. Την πομπή αποτελούν η αρκούδα και ο αρκουδιάρης, ο κουρέας με τα ξυράφια του και ο χαμάλης· μια γριά ερωτοτροπεί και τραγουδά άσεμνα, ο ντελάλης κουβαλά ένα

Φεβρουάριος

γ. Η ανατροπή της φύσης με τα παραδοσιακά δρώμενα (αναπαραστάσεις): Γιορτή με ολοφάνερα αγροτική προέλευση συνδυάζει την ανάκληση του χθόνιου κόσμου με τις επίγειες απολαύσεις, τον θάνατο με την έκρηξη της ζωής, επιζητώντας να αποπέμψει τα κακά πνεύματα και να χαρίσει καλοχρονιά. Εξόχως ισχυρά, αρχετυπικά και πανανθρώπινα τα έθιμα, η Εκκλησία αναγκάστηκε να τα ενσωματώσει στον δικό της εορταστικό κύκλο. Στην αναγέννηση της ανοιξιάτικης φύσης οι Αποκριές ορίζουν ένα οριστικό ξέσπασμα που ετοιμάζει την ευφορία της γης και τη γονιμότητα των ανθρώπων. Γι’ αυτό επιτελείται το άναμμα και το σβήσιμο της φωτιάς (κάψιμο ή ενθρόνιση και αποθρόνιση του παλιού χρόνου του Καρνάβαλου, ο πόλεμός του με τη Σαρακοστή), οι αναπαραστάσεις της γενετήσιας πράξης, του θανάτου/νεκρανάστασης, οι παρωδίες γάμου και κηδείας, τα πλουσιοπάροχα συμπόσια με μέθη, η αθυροστομία, οι πομπές των προσωπιδοφόρων, αγριανθρώπων με μαγκούρες (σαν τα πνεύματα της φύσης, σαν τις ψυχές των νεκρών που επισκέπτονται τον κόσμο των πολιτισμένων), τα μιμοδράματα κουρελήδων κουδουνοφόρων που εισβάλλουν λερώνοντας, αναστατώνοντας τον πολιτισμένο κόσμο, με εκκωφαντικούς θορύβους και πειράγματα. Αναφέρουμε ορισμένες αναπαραστάσεις που επιτελούντο παλαιότερα όταν ο άνθρωπος με την τελετουργία ευελπιστούσε να επιφέρει την ποθητή καλοχρονιά. Σήμερα παρουσιάζονται αναβιωμένες ως θεατρικές παραστάσεις από πολιτιστικούς συλλόγους ως σκηνοθετημένος πολιτισμός:

February

ετοιμοθάνατος ανήμπορος χορεύει, τραγουδάει, τρώει, πίνει και παντρολογιέται, ξαναγίνεται νέος παραπέμποντας έτσι στην ανθρώπινη λαχτάρα για αφθαρσία. Το σώμα (όπως και το πνεύμα) σμίγει με το συμπλήρωμά του (ο ψηλός και ο κοντός, ο αδύνατος και ο χοντρός, ο έξυπνος και ο χαζός) και το ταίριασμά τους.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

κοντάρι με βρώμικο κουρέλι, ο κουδουνάς, ο γκαϊντατζής, ο γαμπρός είναι ντυμένος με κουρέλια και τεράστιο μουστάκι, η νύφη έχει τεράστιο στήθος, η προίκα μεταφέρεται σε γαϊδούρι με τσίπουρο και παλιά κιβώτια. Ακολουθεί ένας γιατρός, ένας σάτυρος κι ένα ελάφι. Ο κόσμος κατά την παλαιότερη επιτέλεση του εθίμου (τότε που αυτό ήταν οργανικά δεμένα με τις ανάγκες της κοινότητας) έπινε, αισχρολογούσε, τραγουδούσε άσεμνα και ξεσπούσε σε ευχές: «[Το στάρι να γίνει ένα μπόγι. Το χιόνι να πλακώσει τη γη, να σεντονιάσει. Θανατικό να μην εύρει τις κότες. Πνευματικά και καρκαντζέλοι γκρεμιστείτε από δω. Ελάτε διψασμένα και καλοκρεατωμένα ελάφια. Φάτε, πιέστε, πιέστε κρούσταλο πα’ την πηγή νερό, χορτάστε κι ο Θεός μαζί μας]». 2. Θρακικός καλόγερος (κατά την πρώτη περιγραφή του ποιητή Γ. Βιζυηνού): Δυο άντρες συγκρούονται για μια γυναίκα, σκοτώνονται και ανασταίνονται θαυματουργικά (και αυτό σημειοδοτεί τον αγώνα του οργιαστικού και του κατανυκτικού, του χαρμόσυνου και του πένθιμου). Φορούν δέρματα, μυτερά καπέλα και κουδούνια στη ζώνη τους. Ο Αρχικαλόγερος κρατούσε το βέλος και ο δεύτερος καλόγερος τον φαλλό. Τα κορίτσια, τις νύφες, τα υποδύονταν ανύπαντρα αγόρια (εκλεγμένα από την κοινότητα κάθε τέσσερα χρόνια). Η πομπή περιελάμβανε: τη μπάμπω (με καμπούρα, ατημέλητα ρούχα) που φασκιώνει το εφταμηνίτικο μωρό με κλεμμένα ρούχα, τους κατσίβελους που προσπαθούν να φτιάξουν ένα αλέτρι με ντενεκέδες, το παιδί δεν χωρά στο καλάθι, ενηλικιώνεται απότομα, το υποδύεται μασκοφορεμένος καλόγερος. Ακολουθεί παρωδία γαμήλιας τελετής με άσεμνες πράξεις. Μετά τα στέφανα ο καλόγερος που έκαμε τον κουμπάρο, παρωδεί τα καμώματα του ζεύγους και ξεκινά συμπλοκή. Ο δεύτερος καλόγερος σκοτώνει τον πρώτο, η νύφη θρηνεί τον νεκρό, ο αντίπαλος μετανιώνει και τον μοιρολογεί με αισχρόλογα, τον λιβανίζει με κοπριά, τέσσερις άντρες σηκώνουν τον νεκρό για να τον θάψουν, κι αυτός ζωντανεύει και χοροπηδάει. Οι καλόγεροι παρουσίαζαν στον Πρωτόγερο του χωριού (Προύχοντα) ένα αλέτρι (φτιαγμένο καινούργιο για την περίσταση), ζεύονταν στο αλέτρι και ένας προύχοντας φώναζε: -Να γίνει δέκα γρόσια το κιλό το στάρι! -Πέντε γρόσια το κιλό η σίκαλη! -Τρία γρόσια το κιλό το κριθάρι Κι ο κόσμος απαντούσε: -Αμήν Θεέ μου για να φάνε οι φτωχοί! -Ναι, Θεέ μου, για να χορτάσει η φτωχολογιά. Ώσπου να φέρουν με το αλέτρι μια βόλτα στην πλατεία (εικονική όργωση). Ο θρακικός Καλόγερος συνουσιάζεται συμβολικά με τη σπαρμένη και οργωμένη γη (όπως στην Καμήλα-Τζαμάλα, στους Μωμόγερους που τελούνται στο τέλος της φθινοπωρινής σποράς ή κατά το Δωδεκαήμερο), γίνονται άσεμνες χειρονομίες. Το ιερό δράμα του θεού που κατεβαίνει στον Άδη είναι και εδώ παρόν, όπως ο βαθύς δεσμός του θανάτου με τον γάμο, της γέννας με τη γέννηση, της τροφής με την ανάπτυξη, του γάμου με το ζευγάρωμα· όλες οι αρχετυπικές πράξεις του κοσμικού δράματος αναπαριστώνται σε μια σύνθεση αντιθέσεων (π.χ., χάδι και ξυλοφόρτωμα, το εφταμηνίτικο παιδί γίνεται θεριό) και συνυπάρχουν όλες οι όψεις της ζωής (π.χ., γάμος και κηδεία, γέλιο και κλάμα, φόνος και μετάνοια, όργιο και κατάνυξη). Το καρναβάλι δεν σέβεται τον θάνατο, τον γελοιοποιεί, τον ταυτίζει με τη ζωή, μεταμορφώνει τα γεράματα σε νειάτα, τον θάνατο σε ζωή σε μια εξίσωση κωμική. Ο καρναβαλικός θάνατος είναι η προϋπόθεση της αναγέννησης (θεωρείται γόνιμος και περιέχει την ιδέα της ανάστασης), οι νεκροί θεωρούνται σαν τους σπόρους που θάπτονται στο χώμα.

-Η φλάσκα να γέν χοντή ίσα.... - Αμήην -Τα πεπόνια να σκάσουν σαν .... -Τα αγγούρια να γένουν -αμήηην 5. Σεϊμένηδες και Πιτεράδες (από τις πρώτες αναβιώσεις του Θρακικού Καρναβαλιού στην Ξάνθη) είναι ένα έθιμο από το Σαμάκοβο, οι μεταμφιεσμένοι ήταν νεαροί και ηλικιωμένοι κωμικοί με νυφική πομπή στην οποία συμμετείχαν ο αρκουδιάρης, ο κουρέας, ο αχθοφόρος, ο Κουτρούλης, οι Σεϊμένηδες ντύνονταν με κάτασπρα πτυχωτά φουστάνια, κόκκινα φέσια, πλουμιστό τσεμπέρι, γελέκια κεντημένα και έστηναν χορό με τους ήχους της γκάιντας). Στον αντίποδα των παραδοσιακών δρωμένων το αστικό καρναβάλι αναβιώνει το Γαϊτανάκι, ένα ιταλικό ή ισπανικό έθιμο που αγαπήθηκε πολύ. Ανάμεσα στα παμπάλαια δρώμενα και μιμοδράματα η Αποκριά της Ξάνθης σε μια μακρά παράδοση οργανωμένου καρναβαλιού ενσωμάτωσε μέσα του όλα τα χαρακτηριστικά αυτών των γιορτών και των παλιών παραδοσιακών (δρώμενα, καθαρμούς, τζάρο). Στην αστική Ξάνθη του 1926 ιδρύεται «κομιτάτο Απόκρεω», οι καρναβαλικές στολές ετοιμάζονται στα μοδιστράδικα, σε εσπερίδες και βεγγέρες κυριαρχούν απάχηδες, καντάδες, παϊτόνια, κρινολίνα. Τα καρναβάλια διέρχονται τρις εις την πλατείαν της Δημοκρατίας. Το 1966 μια ομάδα συμπολιτών με το όνομα Τοπική Επιτροπή Τουρισμού (η ιδέα ανήκει στον γιατρό Στάθη) κηρύσσει την έναρξη ενός οργανωμένου θεσμού Αποκριάτικων Εορτών, με ειδική τελετή στην Εμπορική Λέσχη υπό τον δήμαρχο Βλαχόπουλο. Σημεία αναφοράς της, αφενός, το αστικό παρελθόν της πόλης, αφετέρου, η αναβίωση λησμονημένων εθίμων του «παραδοσιακού» πολιτισμού της Θράκης: σατιρικά άρματα, μεταμφιεσμένοι κουδουνάτοι, γαϊτανάκι (στοιχεία της αστικής Αποκριάς). Ονομάζει τις γιορτές «Θρακικές Λαογραφικές», προσδιορισμός διατηρημένος μέχρι σήμερα. Το 1991 προστίθεται επίσημα ο όρος «Ξανθιώτικο Καρναβάλι». Έτσι δημιουργούνται δύο εκδοχές καραβαλιού: αστικού (αναβίωση πλακιώτικης Αποκριάς, αθηναϊκής καντάδας κλπ) και αγροτικού της Θράκης (δρώμενα, μιμοδράματα, παραδοσιακοί χοροί και έθιμα π.χ γάμος). Μετά το 1991 το Ξανιώτικο Καρναβάλι ακολουθεί το Πατρινό: Στη σύγχρονη νεωτερική μορφή του, οι αναβιώσεις παραστάσεων και μιμοδραμάτων του θρακικού παραδοσιακού πολιτισμού από πολιτιστικούς λαογραφικούς συλλόγους, οι πολύχρωμες στολές των μεταμφιεσμένων ομίλων, ομοιόμορφες κατά δεκάδες γύρω από τα σατιρικά άρματα, εκκωφαντικές μουσικές, τα πάμπολλα κέντρα διασκέδασης, τα παζάρια, ένα ατελείωτο δούναι και λαβείν ήχων, εικόνων, κινήσεων μετατρέπουν την πόλη σε ένα υπαίθριο λαϊκό θέαμα. Τα έθιμα που κλείνουν την Αποκριά είναι πρωτίστως ο Τζάρος («Η Τζάρους»). Πρόκειται για έθιμο της Ανατ. Θράκης, του οποίου η πρώτη αναβίωση στην Ξάνθη μαρτυρείται το 1966. Λέγεται ότι ονομάστηκε έτσι από τον ήχο τζ,τζ, εθεωρείτο ότι γινόταν «για τ’ς ψύλοι». Υπενθυμίζουμε τον τελετουργικό λόγο και τις ενέργειες για την εκδίωξη του χειμώνα, όπως οι παραπλήσιες φράσεις

Φεβρουάριος

4. Κούκερος ή Χούχουτος (κατά την περιγραφή του λαογράφου Δημ. Α. Πετρόπουλου) παραπλήσια μιμοφράματα με εικονική άρωση έδιναν ευχές

February

3. Μπέης (στην Αδριανούπολη κατά την περιγραφή του Πολυδ. Παπαχριστοδούλου): παρίστανε μια εικονική δίκη, ετελείτο με μεταμφίεση δύο ανδρών (τους εξέλεγε Επιτροπή) ο ένας σε γυναίκα και ο άλλος σε υπηρέτη, που κουβαλούσαν ένα ξύλο με κουρέλια βρεγμένα σε λασπόνερο, γύριζαν τις γειτονιές για να προσκαλέσουν τον κόσμο και να πάρουν δώρα. Μάλιστα ξυλοκοπούσαν όποιον δεν πρόσεφερε. Τη Δευτέρα τα μέλη μεθούσαν τον υποδυόμενο Μπέη. Έβαφαν πρόσωπο και χέρια, έβαζαν καπέλα με κρεμασμένες παλαμίδες κουδουνάκια και φτερά, κρεμούσαν κουδούνια, αρμαθιές σκόρδα σε ραβδί, η πομπή γύριζε με αλαλαγμούς, η γριά και ο υπηρέτης όποιον συλλάμβαναν τον πήγαιναν στον Μπέη, ο καθένας έδινε κρασί υποχρεωτικώς, και όποιος δεν έδινε, τον μαύριζαν.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΥ

«Βγαίνει ο κακόχρονος / μπαίνει ο καλόχρονος / Όξω ο Κουτσοφλέβαρος / Όξω ψύλλοι, ποντικοί / μέσα Μάρτης και χαρά / και καλή νοικοκυρά». Μεταφέρουμε τη μαρτυρία της Κατ. Βέικου-Σεραμέτη: Η τζάρους ήταν μεγάλη φωτιά που ανάβανε τις αποκριές και κυρίως την τελευταία Κυριακή, στις πλατειούλες, σε υψώματα και στ’ Αλούτς προπαντός γινόταν ο τζάρος, τον πηδούσαν για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Όμως γνωρίζουμε ότι η συμβολική σημασία της φωτιάς είναι σημειολογικά πολυεπίπεδη: καθαρτήριος, εξαγνιστική, καταστροφική και ταυτόχρονα αναζωογονητική, αποτρόπαιη, προστατευτική, ανιχνευτική, διαβατήριος, μαγική, καθοδηγητική. Παράλληλα σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία το πανδιμόνιο συνεχιζόταν και την Καθαρή Δευτέρα με ευετηριακά καταχύσματα (σαν κομφετί, ρύζι, ρόδια, στάρια). Τον γενικό θόρυβο επιτείνουν οι εκπυρσοκροτήσεις μέχρι σήμερα, διότι κατά την λαϊκή παραστατικότητα: Εψόφησ’ ο Λουκάκινος, ψυχομαχάει ο Τύρος Κι η βρούβα ή παλιόβρουβα στέκεται στην κουτάλα να πέσει στην τσουκάλα/ Τ’ ακούτε τι παράγγειλεν η Καθαρή Δευτέρα πέθανε ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει κι ο Τύρος σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένεια Ο Λαζανάς ψυχομαχεί κι ο Μακαρούνης κλαίει κι ο Κρόμμυδος σοσουραδεί επάνω στο τραπέζι Όταν ο ήλιος λοιπόν πλησιάζει στη δύση του, λέει ο λαογράφος Γεώργιος Α. Μέγας, και σημάνει η καμπάνα του εσπερινού, τότε άνδρες και γυναίκες ξεκινούν για την

Στο τέλος του μήνα, όταν αυτός φτάνει 29 ημέρες υπάρχει ένα άγιος που θεωρείται τιμωρημένος, ο Άγιος Κασσιανός που εορτάζει κάυε τέσσερα χρόνια. Η ιστορία του που μεταφέρεται σύμφωνα τη λαϊκή παράδοση, λέει: «όταν ο Χριστός μοίραζε αρμοδιότητες στους αγίους (στον άγιο Νικόλα να σώζει τα καράβια που βολοδέρνουν, στον άγιο Τρύφωνα να διώχνει τις αρρώστιες από τα δέντρα και να φροντίζει τα χωράφια και τ’ αμπέλια με το κλαδευτήρι που κρέμεται στην μέση του), ο Άγιος Κασσιανός οκνός και αργός τον ρώτησε τι να κάνει· “γέλασε τότε ο Χριστός, δε βάσταξε και του ‘πε: Αμ εσύ, είσαι που είσαι οκνός. Φύλαγε λοιπόν το Φλεβάρη, κι άμα δεις και τραβάει είκοσι εννιά, έμπα μέσα στο 29 και κάνε τη δουλειά σου. Πάλι, σα δεν έχει 29, κάτσε απ’ όξω».

Φεβρουάριος

Την Καθαρά Δευτέρα, πρωτονήστιμη ή αρχιδευτέρα, αλλού σταματούν και αλλού συνεχίζονται οι εορταστικές εκδηλώσεις π.χ. μουντζουρώματα. Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια την ημέρα αυτή, πλείστοι πολιτιστικοί σύλλογοι στα ορεινά και στα πεδινά του νομού οργανώνουν αντίστοιχα νηστίσιμα γεύματα (φασολάδα, χαλβά, ελιές), χορούς, δρώμενα (π.χ.) Καμήλα στη Σταυρούπολη. Παλιότερα βέβαια δεν ήταν αργία, αλλά ετελείτο το πάνδημο καθάρισμα της Καθαροδευτέρας, μια καθολική κάθαρση οικιών και σωμάτων. Η Κατ. Βέικου-Σεραμέτη μεταφέρει: «Την Καθαρά Δευτέρα οι νοικοκυρές καθαρίζανε και ξετινάζανε όλο το σπίτι, ιδιαίτερα την κουζίνα. Προπάντων τα μαγειρικά σκεύη που έπρεπε να να τριφτούν. Τα βράζανε με στάχτη για να ξιλιγδουθούνι». Ότι περίσσευε από τα φαγητά τα έδιναν σε φτωχές ετερόδοξες, οι οποίες γύριζαν από το πρωί στις ελληνικές συνοικίες, με σκοπό την συλλογή των υπολειμμάτων των τροφών. Στον Πόντο η χαρακτηριστική έκφραση των αλλόθρησκων που απηύθυναν μόλις αντίκριζαν μια ελληνίδα νοικοκυρά ήταν: «Κόγκσου, αρτούχ ‘μαρτούχ γιόκμου;» Δηλαδή: «Γειτόνισσα, περισσεύματα, ξεπερισσεύματα δεν έχει;». Και οι ελληνίδες σχολίαζαν μεταξύ τους: «Οσήμερον οι τουρξάδες α έχ’ νε μπαϊράμ». Γενικώς επικρατούν συνήθειες κοινωνικής μορφής (μοιράσματα ειδικών φαγητών σε γείτονες και παιδιά, π.χ. ξυνοφάι στη Σινώπη, στη γειτονιά για ψυχικό κλπ), με πρώτιστο τη λαγάνα άζυμο άρτο, δηλαδή ψωμί που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «λάγανον», που ήταν μια πλακωτή ζύμη από αλεύρι και νερό. Άζυμος άρτος χρησιμοποιήθηκε από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο με την καθοδήγηση του Μωυσή. Από τότε ο Μωσαϊκός Νόμος τον επέβαλε στους Ισραηλίτες για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός κατά την διάρκεια του τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

February

εκκλησία διότι πρόκειται να διανύσουν το πέλαγος της Μεγάλης Σαρακοστής και θέλουν να εισέλθουν σε αυτό απαλλαγμένοι από ό,τι τους βαραίνει. Εκεί τελείται αμοιβαία συγχώρηση ιερέων και εκλησιάσματος («συγχώρα με/συγχωρεμένος να ‘σαι»). Όταν σημάνουν λοιπόν οι καμπάνες για το Μεγάλο Απόδειπνο (πρώτη ακολουθία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής) σταματούν οι οργιαστιακές αποκριάτικες εκδηλώσεις. π.χ. στο θρακιώτικο έθιμο το τραπέζι της Παναγίας καταναλώνεται αλιπανάβατη πίτα παρασκευασμένη με αλεύρι από κοινού, από όλους τους συνδαιτημόνες, στη μέση του τραπεζιού τοποθετείται καντήλα -αυτό το αρχέγονο και σεβαστικό προς τα δαιμονοποιά πνεύματα φως-, τελείται θυμιάτισμα και κοπή ψωμιού με το χέρι (χωρίς τη βίαιη παρέμβαση μαχαιριού). Πρόκειται για οριακές τελετουργίες, οδόσημα της διάβασης, με προκαθορισμένο ιερό αριθμό φαγητών (όπως τα 9 φαγητά στα Χριστούγεννα), μια οριακή στιγμή, που υποδηλώνει το οριστικό πέρασμα στη διάδοχη κατάσταση. Αφού απόκρευαν, ενίοτε ο μεγαλύτερος ρωτούσε «φάγατε; -φάγαμε -χορτάσατε- χορτάσαμε -πάντα χορτασμένοι να ‘στε» και ετελείτο ο «χάσκας» (ένα παιχνίδι στο κλείσιμο του δείπνου): κρεμούσαν ένα αβγό ή το χαλβά από μια κλωστή και όταν απότρωγαν καθώς καθότανε όλοι γύρω στο τραπέζι, έφερνε βόλτα το τραπέζι ο γεροντότερος και δοκίμαζαν ο καθένας να το πιάσει με το στόμα του. Μέσα σε ατμόσφαιρα γέλιου το αβγό αποτελούσε την ύστατη άρτυμη τροφή και με τη φράση «με τ’ αβγό το κλειω, με τ’ αβγό τ’ ανοίγω», «σφράγιζαν το στόμα». Θα το «ξεβουλώσουν» με την εορταστική αυτή τροφή αμέσως μετά την Ανάσταση. Το αβγό ανάγεται σε σύμβολο ζωής, αναγέννησης, δημιουργίας.

Μάρτιος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup Cinema club / με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Mε 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Mε 24 γράμματα και όχι μόνο Επέτειος της Επανάστασης του 1821 Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΜΗΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΡΤΊΟΥ

ΤΟ 12ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΚΛΑΣΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΑΠΌ ΔΕΥΤΈΡΑ 26 ΈΩΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΉ 31 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 Η ΑΝΟΙΞΙΆΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΉ ΚΛΑΣΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ Το φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ξάνθη με μια ποιοτική προοπτική στον πολιτισμό συμπλήρωσε τα δώδεκα χρόνια παρουσίας του στην ευρύτερη περιοχή. Εκφράζει το χώρο της σοβαρής μουσικής σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου των τοπικών ωδείων και μουσικών σχολείων. Λάμπης Βασιλειάδης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 6 -13- 20 & 27 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΖΆΝΓΚΕ ΖΊΑ ΚΑΙ ΤΣΕΝ ΚΆΙΓΚΕ. Τα μυστήρια της Ανατολής χρωματίζουν τις ταινίες του αφιερώματος της Κινηματογραφικής Λέσχης το μήνα Μάρτιο. Συναρπαστικές ιστορίες που πηγάζουν απ’ την κινέζικη κουλτούρα, τη σύγχρονη εποχή, αλλά και τους μύθους της, αφηγούνται οι τέσσερις ταινίες του αφιερώματος. Ο Τσεν Κάιγκε (1952-) είναι ένας κινέζος σκηνοθέτης οδηγός της πέμπτης γενιάς του κινέζικου κινηματογράφου. Έγινε γνωστός με το Αντίο Παλλακίδα μου, που τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών το 1993. Είναι από τις ταινίες που άνοιξαν τους ορίζοντες του σύγχρονου κινέζικου σινεμά στο παγκόσμιο κοινό. Στους πρωταγωνιστές συναντάμε την 28χρονη τότε Γκονγκ Λι. Ο Ζία Ζανγκ-Κε (1970-) σπούδασε στην Ακαδημία Κινηματογράφου του Πεκίνου και είναι από τις ηγεμονικές μορφές της αποκαλούμενης «6ης Γενιάς» των κινέζικου κινηματογράφου, συνεχιστής της «5ης Γενιάς» των Ζανγκ Γιμού και Τσεν Κάικγε. Η ταινία του Ακίνητες ζωές κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα Καλύτερης Ταινίας στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 2006. Το φιλμ Αίσθηση αμαρτίας απέσπασε το βραβείο σεναρίου στις Κάννες το 2013 για την τολμηρή κοινωνική ακτινογραφία μιας χώρας που αλλάζει ραγδαία. ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΕΤΆΡΤΗ 7 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΊΧΟΥ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του. ΤΕΤΆΡΤΗ 14 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΤΑ “ΜΑΡΤΙΆΤΙΚΑ”: Η ΛΑΟΓΡΑΦΊΑ ΤΗΣ ΆΝΟΙΞΗΣ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου, Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 1 – 8 – 15 & 22 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: στο http:// elmexanthis.blogspot.gr/

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 2 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP-

«WHAT MAKES YOU ANGRY? JUST WRITE». «Θυμός», Μια λέξη, πολλά συναισθήματα, σου ζητούν να εκφραστείς και να οδηγήσεις τον εαυτό σου σε ένα ταξίδι λέξεων. Ένα ποίημα δίχως μέτρο και δίχως περιορισμούς σε στίχους αναμένει να του δώσεις πνοή. ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 16 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP“DIALOGUES VS MONOLOGUES” VS Πρώτος : Που είμαστε Δεύτερος: Δεν έχω ιδέα.. Είμαστε… Τρίτος: Ούτε εγώ. Μα παίζει κανένα ρόλο. Έχει καμία σημασία που είμαστε; Δεύτερος: Αλλά εγώ… Πρώτος: Ναι αλλά εσύ ήσουν κάποτε ήδη εδώ (Απόσπασμα από το έργο το Jon Fosse “Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι»)

Ηλικιωμένη γυναίκα (μιλάει στον εαυτό της) Σα να ‘ταν πάντα αυτό εκεί αι ποτέ / και ποτέ να μην μπορεί να γίνει κατανοητό / κι ούτε να εγκαταλειφθεί . Αυτό είναι μια ζωή. Με μιαν συμφιλίωση . Από αυτήν που τώρα εμείς πρόκειται να δούμε (Απόσπασμα από το έργο του Jon Fosse “Παραλλαγές Θανάτου»)

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ www.facebook.com/FEXANTHI

3 - 12 ΜΑΡΤΊΟΥ 2018 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Μάρτιος

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

March

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΜΆΡΤΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων παρεκκλήσιο Ι. Μ. Αρχαγγελιωτίσσης (9 ΜΑΡΤΊΟΥ) Ψυχοσάββατα (σε όλους τους ναούς και τα νεκροταφεία του νομού) (ΚΙΝΗΤΈΣ ΕΟΡΤΈΣ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΆΣΧΑ) Αγίων Θεοδώρων π. Ξάνθης παρεκκλήσιο (ΚΙΝΗΤΉ ΕΟΡΤΉ Α’ ΣΆΒΒΑΤΟ Μεγάλης Τεσσαρακοστής) Αγίων Θεοδώρων Σταυρουπόλεως παρεκκλήσιο (πλησίον του ναού των Παμμεγίστων Ταξιαρχών) Χαιρετισμοί (σε όλους τους ναούς) τις πέντε Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής με τελευταία την Παρασκευή του Ακαθίστου Ύμνου (ΚΙΝΗΤΈΣ ΑΚΟΛΟΥΘΊΕΣ) Παναγίας Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Σταυρουπόλεως (25 ΜΑΡΤΊΟΥ) Ακαθίστου Ύμνου π. Ξάνθης (5η ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ΚΙΝΗΤΉ ΕΟΡΤΉ)

✝ ΚΑΘΑΡΆ ΔΕΥΤΈΡΑ, Προσκοπίου του Δεκαπολίτου, Γελασίου μάρτυρος(αργία)

Βασιλείου ομολογητού, Κασσιανού οσίου του Ρωμαίου

Ευδοκίας οσιομάρτυρος, Μαρκέλλου μάρτυρος

Ανατολή: 06:58 Δύση: 18:09

Ανατολή: 06:56 Δύση: 18:10

Ανατολή: 06:55 Δύση: 18:11

1 Πέμπτη |

Thursday

2 Παρασκευή |

Friday

3 Σάββατο |

Saturday

Ευδοκίας οσιομάρτυρος, Μαρκέλλου μάρτυρος

Νικολάου του Πλανά, Ησυχίου και Ευθαλίας μαρτύρων

Ευτροπίου, Κλεονίκου, Βασιλίσκου μαρτύρων

Ανατολή: 06:50 Δύση: 18:15

Ανατολή: 06:57 Δύση: 18:18

Ανατολή: 06:56 Δύση: 18:19

4 Κυριακή |

Sunday

✝ Β' ΝΗΣΤΕΙΏΝ,Γερασίμου του Ιορδανίτου, Παύλου και Ιουλιανής μαρτύρων

11 Πανσέληνος

Ανατολή: 06:55 Δύση: 18:20

Μάρτιος

March

Δευτέρα Monday να παρακολουθήσω Τρίτη | Tuesday αυτήν την εβδομάδα Τετάρτη | Wednesday Να μην| ξεχάσω

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ «ΑΠΌ ΜΆΡΤΗ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΚΙ ΑΠΌ ΑΎΓΟΥΣΤΟ ΧΕΙΜΏΝΑ» Το σχήμα των ισημεριών και των ηλιοστασίων στα οποία η Εκκλησία τοποθέτησε αντίστοιχα τις γιορτές του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου) και της Συλλήψεως του Τιμίου Προδρόμου (23 Σεπτεμβρίου), αποδίδεται στις λαϊκές παροιμίες «Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια», «Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα». Ο μήνας Μάρτιος ονομάστηκε προς τιμήν του ρωμαϊκού θεού Mars που σημαίνει θεός του πολέμου (Άρης). Ήταν ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού έτους, ο Ρωμύλος τον ονόμασε Μάρτη επειδή οι Ρωμαίοι άρχιζαν τότε τις πολεμικές τους επιχειρήσεις. Ακόμη και μετά τη μετάθεση της Πρωτοχρονιάς τον Ιανουάριο, η 1η Μαρτίου εξακολουθούσε να θεωρείται Πρωτοχρονιά για τους Ρωμαίους. Ονομαζόταν πάτριος Πρωτοχρονιά σε αντίθεση με την ιερατική Πρωτοχρονιά του Ιανουαρίου, που σχετίζεται με το ηλιακό έτος και την πολιτική ή κυκλική Πρωτοχρονιά (του Σεπτεμβρίου), η οποία διατηρήθηκε στο Βυζάντιο (ως βυζαντινές ινδικτιώνες), καθώς σε αυτήν τότε συγκέντρωναν τους φόρους μετά τη σπορά. Με βάση όλα τα παραπάνω, τα έθιμα του Μαρτίου σχετίζονται με την ανανέωση της φωτιάς και του νερού (όπως ακριβώς την Πρωτοχρονιά), με τη μεταφορά δροσιάς στο σπίτι, θαλερότητας και γονιμότητας μέσω του χτυπήματος κλαδιών. Συγκεκριμένα στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό το περιεχόμενο του Μαρτίου προσδιορίζεται ως: 1. «ανοιξιάτης» («βλάσταρος»: «Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεντόνα», «Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα». Τα έθιμα έχουν ιδιαίτερη αξία στις παραδοσιακές αγροτοκτηνοτροφικές κοινωνίες, στις οποίες γεννήθηκαν για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους. Η αναμενόμενη άνθιση και καρποφορία πάσης φύσεως της άνοιξης (των γεωργικών καλλιεργειών) με τις οποίες συσχετιζόταν η επιβίωση των ανθρώπων και των οικογενειών, αλλά και εν συνόλω της κοινότητας επέβαλε την έναρξη (1η Μαρτίου) με συμβολικό και τελετουργικό τρόπο. Αναφερόμαστε στο τελετουργικό έθιμο του χελιδονίσματος ή άσμα της χελιδόνας. H άφιξη των χελιδονιών δηλώνεται με τα χελιδονίσματα που είναι αγερμοί, δηλαδή ομάδες παιδιών που τριγύριζαν στα σπίτια του οικισμού λέγοντας ειδικά τραγούδια και με ομοιώματα χελιδονιών έφερναν ευετηριακά το χαρμόσυνο μήνυμα (περίπου σαν το περιστέρι του Αγίου Πνεύματος). Το χελιδόνι συμβολικά είναι φορέας της καλής αγγελίας, έτσι τα κάλαντα αυτά του Μάρτη από το Βυζάντιο ακόμη, αγγέλλουν ότι ο χειμώνας πέρασε και έρχεται το καλοκαίρι, η βλάστηση και η άνθιση, δίδουν ευχές για καλοχρονιά, γονιμότητα των ζώων και των φυτών.

6Τρίτη |

7Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

Κόνωνος οσίου, Αρχελάου, Ευλαμπίου

Των εν Αμορίω 42 μαρτύρων, Εύρεσις Τιμίου Σταυρού

Λαυρεντίου οσίου, Εφραίμ Αντιοχείας

Ανατολή: 06:52 Δύση: 18:22

Ανατολή: 06:50 Δύση: 18:23

Ανατολή: 06:49 Δύση: 18:24

8Πέμπτη |

Thursday

Θεοφυλάκτου επισκ. Νικομηδείας, Ερμού αποστ.

9Παρασκευή |

Friday

10 Σάββατο |

Saturday

Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας

Αγίων 40 μαρτύρων εν Σεβαστεία, Καισαρίου Θαυματουργού

Κορδάτου εν Κορίνθω, Αναστασίας της Πατρικίας

Ανατολή: 06:44 Δύση: 18:27

Ανατολή: 06:47 Δύση: 18:25

Ανατολή: 06:46 Δύση: 18:26

11 Κυριακή |

Sunday

Σωφρονίου Ιεροσολύμων, Θεοδώρας εν Άρτη

11 Τελευταίο τέταρτο

Ανατολή: 06:43 Δύση: 18:28

Μάρτιος

Monday

March

5Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

Στην πόλη της Ξάνθης σήμερα αναβιώνονται από τους μαθητές των σχολείων· παραθέτουμε ένα παραδοσιακό χελιδόνισμα από τις Μέτρες της Θράκης σε κλασικό μοτίβο των πανελληνίων ασμάτων τέτοιου τύπου: Ήρθε, ήρθε χελιδόνα, ήρθε κι άλλη μελιδόνα, κάθησε και λάλησε, και γλυκά κελάδησε: Μάρτη, Μάρτη μου καλέ, και Φλεβάρη φοβερέ, κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις. Κι αν χιονίσεις, κι αν κακίσεις, πάλιν άνοιξιν θ’ ανθίσεις. Θάλασσαν επέρασα και στεριάν δεν ξέχασα, κύματα κι αν έσχισα, έσπειρα, ‘κονόμησα. Έφυγα κι αφήκα σύκα, και σταυρόν και θημωνίτσα, κι ήρθα τώρα κι ηύρα φύτρα, κι ηύρα χόρτα, σπάρτα, βλίτρα, βλίτρα, βλίρτα, φύτρα, φύτρα. Συ, καλή νοικοκυρά, έμπα στο κελάρι σου, φέγ’ αυγά περδικωτά, και πουλιά σαρακοστά, δώσε και μιαν ορνιθίτσα, φέρε και μια κουλουρίτσα... Μέσα ‘δω που ‘ρθαμε τώρα, μέσα γεια, μέσα χαρά, στον αφέντη, στην κυρά, στα παιδιά και στους γονείς, σ’ όλους τους τους συγγενείς. Μέσα Μάρτης, έξω ψύλοι, έξ’ οχτροί, σας τρών’ οι σκύλοι. Μέσα φίλοι, μέσα φτήνεια, και χαρές, χοροί, παιχνίδια. Τα παιδιά, με το τραγούδι τους, επικαλούνται τα αληθινά χελιδόνια, να έρθουν στον τόπο τους και μαζί μ’ αυτά να καταφθάσουν η άνοιξη και η καλοκαιρία. Η νοικοκυρά έπαιρνε λίγα φύλλα κισσού από το καλάθι της χελιδόνας, τα τοποθετούσε στο κοτέτσι, για να γεννούν πολλά αυγά οι κότες (πάλι η ομοιοπαθητική αναλογική λαϊκή σκέψη), έδινε ένα ή δυο αυγά στα παιδιά και εκείνα ξεκινούσαν για άλλο σπίτι. Όπως είναι γνωστό, ο βαθυπράσινος κισσός είναι σύμβολο της αειθαλούς βλαστήσεως και θεωρείται μέσον ικανό να μεταδώσει τη θαλερότητα και τη γονιμότητα στις όρνιθες και στα άλλα ζώα. Οι καλαντιστές (όπως και στο Δωδεκαήμερο και στο Λάζαρο) έπαιρναν ως αμοιβή γλυκίσματα και χρήματα σε αντί-δωρο των ευχών που πρόσφεραν για ευημερία και ευγονία. Η επανάληψη της φράσης «βλήτρα, βλήτρα, φύτρα, φύτρα» είναι καθαρή επωδή (όπως λέμε στη λαογραφία) που αναπέμπεται για να επιφέρει την άνθιση. Ακόμη η αντίθεση μέσα/έξω παρουσιάζει ενδιαφέρον: μέσα επιδιώκεται να μπουν και να παραμείνουν όλα τα καλά, έξω αποτρέπεται παν κακό (ενοχλητικά ζωΰφια, εχθροί, βλαβερά ζώα) Χελιδόνα έρχεται από τη μαύρα θάλασσα θάλασσα επέρασε πύργο εθεμέλιωσε κάθισε κι ελάλησε κι έμαθε τα γράμματα γράμματα ελληνικά που μαθαίνουν τα παιδιά. Εμείς για τούτο ήρθαμε να σας παρακαλέσουμε να μας δώσε πέντε αυγά, πέντε αυγά πέντε κοκά να γεννάει η κλωσσαριά, καθώς η μάνα τα παιδιά. κι άλλα πέντε την Πασχαλιά. Μάρτης μας ήρθε, καθώς μας ήρθε τα δέντρα ανθίζουν, τα λιβάδια πρασινίζουν και τα ζώα χαίρονται. Μέσα γεια μέσα χαρά και το Πάσχα μας με γεια. Να ζήστε, ν’ ακούστε χελιδόνα Αμήν!

13 Τρίτη |

Tuesday

14 Τετάρτη |

Wednesday

Συμεών Νέου Θεολόγου, Θεοφάνους ομολογητού, Γρηγορίου Διαλόγου

Ανακομιδή λειψάνων Νικηφόρου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

Βενεδίκτου οσίου, Ευσχήμονος επισκόπου Λαμψάκου

Ανατολή: 06:41 Δύση: 18:22

Ανατολή: 06:40 Δύση: 18:29

Ανατολή: 06:38 Δύση: 18:30

15 Πέμπτη |

Thursday

Αγαπίου μάρτυρος, Αριστοβούλου αποστ. Μανουήλ νεομάρτυρος - Παγκόσμια ημέρα

16 Παρασκευή |

Friday

17 Σάββατο |

Saturday

Σαββίνου, Ρωμανού μάρτυρος, Χριστοδούλου εν Πάτμω

Αλεξίου ανθρώπου του Θεού, Θεοστηρίκτου ομολογητού

Ανατολή: 06:34 Δύση: 18:33

Ανατολή: 06:37 Δύση: 18:31

Ανατολή: 06:35 Δύση: 18:32

Ανατολή: 06:32 Δύση: 18:34

καταναλωτή & κατά της αστυνομικής βαρβαρότητας

18 Κυριακή |

Νέα σελήνη

Sunday

Κυρίλλου πατριάρχου Ιεροσολύμων

Μάρτιος

Monday

March

12 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

Ομοίως οι νεαροί καλαντιστές εύχονταν γονιμότητα σε αγαθά και ανθρώπους, συνδέοντας την κλωσσαριά με τη γυναίκα, ένας συνήθης παραλληλισμός γνωστός επίσης στα γαμήλια έθιμα. Επιπλέον επεδίωκαν την αποτροπή του κακού με τη μαγική χρήση της στάχτης και με το αποτροπαϊκό έθιμο της θραύσης πήλινων αγγείων που το τελούσαν την πρώτη του Μάρτη. Η διαβατήρια υπόσταση του δρωμένου στην Αδριανούπολη και στα Γανόχωρα της Ανατ. Θράκης όπου συνήθιζαν να σπάζουν πήλινα σκεύη με ρωγμές ή έξω από το σπίτι όπου έσπαζαν παλιά αγγεία γεμάτα στάχτη, ήταν ένας τελετουργικός εξορκισμός του κακού και ένα ευετηριακό ξεκίνημα της νέας περιόδου στη ζωή των ανθρώπων, περιόδου αναβλάστησης και αναδημιουργίας της φύσης. Την εποχή που ξεκινούν οι επιδημίες και τα επιβλαβή ζωΰφια (ποντικοί, φίδια, μαμούνια) στη Θράκη και στη Ραιδεστό οι άνθρωποι επιχειρούσαν να τα εξορκίσουν για να απαλλαγούν από την ενόχλησή τους («όξω ψύλλοι και κοριοί, μέσα γεια, μέσα χαρά. Έμπα καλόχρονε, έβγα κακόχρονε ή μέσα ήλιος και χαρά και καλή νοικοκυρά»). Στα Φάρασα έριχναν μια φούχτα στάχτη σε ξένο σπίτι μεταβιβάζοντας το κακό στον ξένο: «Ο Μάρτης σε μας, οι ψύλοι σε σας». Είδαμε από το Δωδεκαήμερο ήδη ότι η στάχτη συνδέεται με τελετουργικές ενέργειες και πράξεις συμβολικής ύλης π.χ. η φωτιά θεωρείται ως διαβατήρια οδό και όριο ανάμεσα στον «Εδώ» και τον «Άλλο» κόσμο, που σημειοδοτεί την αναγεννητική, εξαγνιστική, ευγονική, καθαρτήρια, αποτροπαϊκή, φυλακτήριο λειτουργία της (π.χ. τις τελετές της εστίας, το «πάντρεμα της φωτιάς», το «χριστοκούτσουρο» και τη χρήση αναγεννητικής στάχτης). 2. Ο ήλιος καίει. Κατά τη λαϊκή παράδοση, την Πρωτομαρτιά πέφτει απ’ τον ουρανό το κάρβουνο στη γης, να ζεσταθεί κι από τότε αρχινούν οι ζέστες, λέει ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας («Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού», «Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει», «Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια», «Οπόχει κόρης ακριβή / του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει»). Έτσι η ομώνυμη κλωστή (κόκκινη και λευκή) του Μάρτη (ο «μάρτης») είχε μεγάλη δύναμη και στο παρελθόν εθεωρείτο ότι προφύλασσε τους ανθρώπους από το μαύρισμα του ήλιου που καίει αυτό το μήνα παράξενα. Το κόκκινο στη λαογραφία θεωρείται προστατευτικό και αποτρεπτικό των κακών δυνάμεων. Κατά τον Μ. Γ. Σέργη, το χρώμα αυτό σημειοδοτεί τη χαρά, αλλά και τον θάνατο που όμως προετοιμάζει δυναμικά την αναγεννημένη ζωή, είναι εξορκιστικό, όπως τα κόκκινα αυγά που μοιράζονται ως αντίδωρο στη Δεύτερη Ανάσταση. Το λευκό χρώμα του «μάρτη» συνδέεται με μια παλαιά δοξασία των Βυζαντινών, ο οποίοι πίστευαν ότι n άσπρη κλωστή συμβολίζει το πρωινό φως του ήλιου, σε αντίθεση με το κόκκινο που παραπέμπει στον μεσημεριανό ήλιο· και τα δυο χρώματα μαζί αποδιώχνουν (αποτρέπουν) την καυτή δράση της δυνατής ηλιαχτίδας και έτσι προστατεύεται το πρόσωπο και ο λαιμός των ανθρώπων που τη φορούν από την μαρτιάτικη κάψα. Ακόμα n κλωστή του Μάρτη είχε τη δύναμη να προστατεύει από διάφορες αρρώστιες, ειδικά από τους πυρετούς. Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει ότι πρέπει να συσχετιστεί με την κρόκη (κλωστή που οι μύστες έδεναν κατά τα Ελευσίνια στο δεξί χέρι και στο αριστερό πόδι). Πάντως η χρήση της είναι αποτρεπτική, η προετοιμασία της μαγική (την εκθέτουν την νύχτα στ’ άστρα, όπως το κιούπι του Κλήδονα και τόσα άλλα), σε άλλους τόπους (π.χ. Κάρπαθο) έστελναν τον Μάρτη στον αρραβωνιαστικό (στην ξενιτειά μέσα σε γράμμα). Η παράδοση λέει ότι οι λαϊκοί έφτιαχναν τους «μάρτηδες» με τέχνη και τους κρεμούσαν σε κλώνους αμυγδαλιάς ή τριανταφυλλιάς, ενώ συγχρόνως τραγουδούσαν χαρμόσυνες στροφές. Οι κοπέλες τούς κρεμούσαν στα δέντρα για να κοκκινίζουν τα μάγουλά τους, ή τους έβαζαν σε μια πετρούλα και τους έβρεχαν στο πηγάδι ώστε να είναι δροσερές (όλα βάσει της

Χρυσάνθου και Δαρείας μαρτύρων, Δημητρίου νεομάρτυρος

20 Τρίτη |

21 Τετάρτη |

Των εν τη μονή Αγίου Σάββα αναιρεθέντων Πατέρων

Ιακώβου ομολογητού, Θωμά πατρ. Κων/πόλεως

Tuesday

Wednesday

Εαρινή ισημερία

Παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού, Παγκόσμια ημέρα δασοπονάς, Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Ανατολή: 06:31 Δύση: 18:35

Ανατολή: 06:29 Δύση: 18:36

Ανατολή: 06:28 Δύση: 18:37

22 Πέμπτη |

Τελευταίο τέταρτο

Thursday

23 Παρασκευή |

Friday

24 Σάββατο |

Saturday

Βασιλείου επισκόπου Αγκύρας, Καλλινίκης μάρτυρος

Νίκωνος και 199 μαρτύρων, Λουκά νεομάρτυρος

✝ Δ' ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΊ, Παρθενίου πατριάρχου Κων/πόλεως

Παγκόσμια ημέρα νερού

Παγκόσμια ημέρα μετεωρολογίας

Παγκόσμια ημέρα κατά της φυματίωσης

Ανατολή: 06:23 Δύση: 18:40

25 Κυριακή |

Πρώτο τέταρτο

Sunday

✝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ Επέτειος της Επανάστασης του 1821 (αργία)

Ανατολή: 06:26 Δύση: 18:38

Ανατολή: 06:25 Δύση: 18:39

Ανατολή: 07:22 Δύση: 19:41

Μάρτιος

Monday

March

19 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

ομοιοπαθητικής και αναλογικής σκέψης: όπως είναι το νερό δροσερό, έτσι και εκείνες μέσω της μαγικής αυτής κλωστής). Τους κρατούσαν έως την Ανάσταση, και τότε τους άφηναν στην τριανταφυλλιά, αλλού τους κρατούσαν μέχρι να πρωτοδούν χελιδόνι ή πελαργό (κατά τον Γ. Α. Μέγα). Έτσι άλλη παράδοση λέει ότι έβγαζαν τον «μάρτη» όταν αντίκριζαν το πρώτο χελιδόνι και τραγουδούσαν «Χελιδόνι μου γοργό, που ’ρθες απ’ την έρημο, τι καλά μας έφερες; / Την υγεία και τη χαρά και τα κόκκινα τ’ αυγά». Στη Σωζόπολη της Θράκης τούς απέθεταν σε πέτρα και παρακολουθούσαν μετά από 40 μέρες μαντικά αν θα βρουν μυρμήγκια, σημάδι το οποίο σήμαινε ότι θα έρθει ευτυχία. 3. «βροχερός». Η ευεργετική δύναμη των βροχών και ο ζεστός ήλιος που γονιμοποιεί και βλασταίνει τη γη εντοπίζεται στον παροιμιακό λόγο «αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά, πο ‘χει πολλά σπαρμένα», «Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε-δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πως στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πως ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινίζει», «Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι», «Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται», «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει». Η βροχή είναι απολύτως επιθυμητή αυτή την περίοδο για την ευόδωση της παραγωγής. Η αγροτική δράση μορφοποιείται σε δυο γιορτές (των Σαράντα Μαρτύρων, «ό,τι φυτέψεις, πιάνει» – δέντρα, λουλούδια, κλήματα) και του Ευαγγελισμού, «Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος». 4. «άστατος» με όλα τα σχετικά δηλωτικά επίθετα του άστατου καιρού και κατά συνέπεια -όπως απεικονίζεται στη λαϊκή σκέψη- του δύστροπου χαρακτήρα του μήνα: «Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει», «Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό», «Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ’ Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ’ αβγό», «Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα» [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου], «Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι’ ο κακός στον ήλιο», «Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις», «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο». Μια σειρά από λαϊκές ρήσεις και επίθετα χαρακτηρίζουν τον μήνα ως: Κλαψομάρτη («O Μάρτης ο κλαψόγελος»), ως Πεντάγνωμο [«Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος», «Το Μάρτη τον πεντάγνωμο οπού γελά και κλαίει, θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει», «Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει», «Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνοιωσε που δεν εξαναχιόνισε», «Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο» (δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πηγαίνεις δίπλα στο τζάκι)] και Ντελή Μάρτης [«Τι απαντέχεις απ’ τον παλαβό Μάρτη, που το γάιδαρο το πουρνό τον ψόφησε (από το κρύο) κι ως το βράδυ τον βρώμισε (απ´τη ζέστη);», «Nα μην είναι η αγάπη μας σαν του Μαρτιού το χιόνι, όπου το ρίχνει από βραδύς κι ως το πουρνό το λιώνει», «Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα» (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει). «Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη)»]. Αιτία θεωρείται στη λαϊκή σκέψη η ιδιωτική του ζωή, η άστατη, «έχει δυο γυναίκες μια καλή κι ανοιχτόκαρδη και μια σκουντουφλιάρα και θυμώδισσα», αλλού «μια γυναίκα από πίσω όμορφη κι από μπροστά, Θε μου συγχώρεσέ με!». Για την αλλαγή της διάθεσής του καταλήγει λοιπόν παλουκοκάφτης: «Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης», «Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει», «Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια», «Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην

Ιωάννου της Κλίμακος, Σύναξις αρχαγγ. Γαβριήλ, Των εν Γοτθία 26 μαρτύρων

Ματρώνης οσίας, Φιλητού και Λυδίας μαρτύρων

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

Παγκόσμια ημέρα θεάτρου

Ιλαρίωνος οσίου, Ηρωδίωνος εκ των 70 αποστόλων

Ανατολή: 07:20 Δύση: 19:42

Ανατολή: 07:19 Δύση: 19:43

Ανατολή: 07:17 Δύση: 19:44

Έναρξη εφαρμογής θερινής ώρας

29 Πέμπτη |

Thursday

30 Παρασκευή |

Friday

Σάββατο | Saturday

✝ Μέγας Κανών, Μάρκου επισκόπου Αρεθουσίων, Ιωνά, Βαραχησίου μαρτύρων

Ευβούλης μάρτυρος, Ζαχαρίου επισκόπου Κορίνθου

✝ ΑΚΆΘΙΣΤΟΣ ΎΜΝΟΣ, Υπατίου επισκόπου Γαγγρών, Ακακίου οσίου

Ανατολή: 07:13 Δύση: 19:46

Κυριακή | Sunday

✝ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ, Γεροντίου και Βασιλείδου μαρτύρων

Ανατολή: 07:16 Δύση: 19:45

Ανατολή: 07:14 Δύση: 19:45

Ανατολή: 07:11 Δύση: 19:47

Πανσέληνος

Μάρτιος

27 Τρίτη |

March

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

κάψεις τα παλούκια», «Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει», «Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε», «Τσομπάνη, μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγε την». Στον Πόντο τον θεωρούσαν σαν μήνα κακότροπο με τις κάθε τόσες κακοκαιρίες του, όπως λέει το παρακάτω γνωμικό: «Ο Μάρτης φερ’ τα χελιδόνια / κελαηδούν και λυν´τα χόνε» ή «Ο Μάρτης όταν μαρτεύκεται, καλοκαιρίαν μυρίζει / κι´ όταν παραχολάσχεται / τον Κούντουρου διαβαίνει». Εκτός από τους παραπάνω στίχους, υπήρχε και η έκφραση: «Εγέλασεν και ο Μάρτης» αφορά ανθρώπους δύσθυμους, που έχουν πάντα τα μπουρίνια τους και ευδοκούν καμία φορά να γελάσουν και να αστειευθούν. Τους τέτοιους συνήθως τους ονόμαζαν «ο αγέλαστον ο Μάρτ´ς». Επιπλέον εθεωρείτο μήνας που φέρνει διάφορες αρρώστιες και πολλούς θανάτους. Ιδιαίτερα ξεκαθάριζε τους φυματικούς: «Ο Μάρτ´ς χωρίζ´ κ σετσεύ´ τ´ ανθρώπ´ς. Ας πέραν αποπάν - ατ ο Μάρτ´ς κ´επεκεί ελέπομε». Σαν τέτοιος επικίνδυνος φυσικά έχει τις δρίμες, δηλαδή όντα δαιμονικά που στις κρίσιμες ημέρες (3 πρώτες, 3 μεσαίες και 3 τελευταίες ή τις 10 ή 12 πρώτες μέρες του, μάλιστα συναντώνται στην αρχή των δύο εξαμήνων Μάρτη και Αυγούστου), μπορούν

Μάρτιος

March να φέρουν κακό: τότε οι λαϊκοί πρόσεχαν να μην πλένουν, γιατί πίστευαν ότι τα ρούχα λιώνουν, δεν έκοβαν ξύλα γιατί θεωρούσαν ότι αυτά θα σαπίσουν και δεν λούζονταν, γιατί είχαν φόβο ότι θα πέσουν τα μαλλιά τους. Στις δρίμες του Αυγούστου δεν έκαναν μπάνιο στη θάλασσα: «Αλί στα μαρτοκλάδευτα και τ’ απριλοσκαμένα» [δηλ. το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]. Στην Αδριανούπολη παλιά έκαναν μερομήνια δηλαδή μετεωρολογικές μαντικές παρατηρήσεις. 5. «πεντάγδαρτος» διότι «γδέρνει», καθώς τελειώνουν τα αποθέματα στις κοφίνες, γι’ αυτό τον χαρακτηρίζουν ως ξεροκοφινά ή τιναχτοκοφινά . Γενικά επιβάλλεται η λαϊκή πρόνοια: «Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι». 6. «φυτευτής», «βλαστάρης»: «Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω» [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]. Την ημέρα των Αγίων Σαράντα συνίσταται το φύτεμα, μαζί με τον πλούσιο ευωχικό εορτασμό: «σαράντα φας, σαράντα πιεις, σαράντα δώκεις για την ψυχή σ’, σαράντα δέντρα φύτεψε να τα ‘χεις λεημοσύνη / σαράντα βάλε στη γη για την ψυχή σ’ / βασιλικόν εφύτεψα με τα σαράντα φύλλα/ σαράντα σ’ αγαπήσανε, μα πάλι εγώ σε πήρα». Στη Μεσημβρία σαράντα κλωστές

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

κεντούσαν τα κορίτσια, σαράντα πιοτά έπιναν οι άντρες και σαράντα κερνούσαν, σαράντα ψέματα έλεγαν. Στις Μέτρες της Θράκης έσπερναν βασιλικό για να γίνει φουντωτός και σαραντάκλωνος, στη Λακωνία τα φίδια λέγεται ότι κατεβαίνουν σαράντα οργιές κάτω από τη γη. Μπορούσαν να φάνε και να πιουν σαρανταπλάσια αλλά έπρεπε να θυμηθούν να κάμουν και σαράντα ψυχικά για φιλανθρωπία (γενναιόδωρο δόσιμο). Παρατηρούμε τη μαγική σημασία του αριθμού σαράντα για κάθε αφθονία, που κατέστη με την αφορμή των αγίων η πιο πλούσια ελπίδα και ευχή για την ανοιξιάτικη βλάστηση και την ολοχρονική καρποφορία. Οι εργασίες της περιόδου είναι: σπορά καλαμποκιού και τριφυλλιού, φύτεμα καλοκαιρινής πατάτας, ντομάτας, μελιτζάνας, πιπεριάς και κολοκυθιάς, θειάφισμα (σήμερα ψέκασμα) δέντρων, αποκοπή μικρών αρνιών από τις μάνες τους. 7. «σαρακοστιανός»: δεν λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή, στην οποία υποβάλλονται οι χριστιανοί, στον τύπο της σαρανταήμερη νηστείας του Χριστού. Μάλιστα οι λαϊκοί έφτιαχναν ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για την περίοδο αυτή: η κυρά Σαρακοστή γινόταν με χαρτί ή με πατάτα ψημένη ή κρεμμύδι (στον Πόντο) με εφτά φτερά κότας κρεμασμένη από το ταβάνι, το έλεγαν «κουκουρά» και αποτελούσε φόβητρο για τα παιδιά. Πρόκειται για μια κατασκευή από ένα μεγάλο κρεμμύδι με μεγάλες μουστάκες (ίνες της ρίζας του) ή μία μεγάλη πατάτα, μαυρισμένο καλά, του ζωγράφιζαν με κιμωλία άσπρα μάτια· πάνω σε αυτό κάρφωναν, σε ημικύκλιο, εφτά φτερά είτε κότας είτε κόκορα, στα πλευρά του, μπηγμένα γύρω γύρω κάθετα και σε ίσα διαστήματα, όπου τα φτερά αριθμούν τις εβδομάδες της νηστείας. Στη συνέχεια το έδεναν από την ουρά (δηλαδή από το αποξηραμένο στέλεχος) και το κρεμούσαν στο ταβάνι της μεγάλης κάμαρας την Καθαρή Δευτέρα τα ξημερώματα. Στο πρωινό ξύπνημα τα παιδιά αντίκριζαν με μεγάλη περιέργεια, με δέος και με φόβο τον κουκαρά να κρέμεται αλλά και να κινιέται στο ταβάνι. Έξω στην γειτονιά ρωτούσαν μεταξύ τους: «ο κουκαράς, σ’ εσέτερα πα έρθεν;» («ο κουκαράς ήρθε και σ’ εσάς;»). Αν δεν συμμορφώνονταν με την τήρηση της νηστείας, τα φοβέριζαν ότι θα τα φάει ο κουκαράς, ο οποίος κουνιόταν και περιστρέφονταν καθώς τον φυσούσαν διακριτικά οι μητέρες και αποτελούσε μεγάλο φόβητρο για τα μικρά παιδιά. Αφαιρούσαν ένα φτερό μετά το τέλος κάθε εβδομάδας μέχρι την πολυπόθητη μέρα του Πάσχα. Αναφέρεται ότι ήταν φόβητρο για μικρούς και ανήξερους που τους έφερνε σε θεογνωσία: «Ρίζα μ’, ωρία παίρετεν τυρίν για βούτερον και τρώτεν, αμάν θα χολιάσκεται και θα σείεται ο κουκαράς!».

Η τήρησή των Ψυχοσαββάτων καθιερώνεται αυστηρή, όπως υποδηλώνεται από τον παροιμιακό λόγο: «Ανάθεμα ποιος δούλευε τα τρία Ψυχοσαββάτα, την Κρεατινή και την Τιρ’νή και τ’ άη Θεοδώρου!».

Μάρτιος

Στο λατρευτικό και τελετουργικό περιβάλλον των εθίμων του Φεβρουαρίου-Μαρτίου που σχετίζονται με την αναγέννηση της γης είναι φυσικό αυτές τις «οριακές» ημέρες να επιτελείται η λατρεία των νεκρών, ως στοργικό αντιβασκάνιο, για μη ζηλεύουν οι πεθαμένοι τους ζωντανούς. Τις ημέρες της Τεσσαρακοστής πιστεύεται ότι μαγικά παντοδύναμα και μαντικά πνεύματα νεκρών προγόνων βρίσκονται στον Απάνω Κόσμο. Στην πίστη αυτή στηρίζεται η νεκρολατρική πρακτική των Ψυχοσαββάτων, υπό το χριστιανικό βεβαίως επικάλυμμα και με τους όρους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι οριακές αυτές ημέρες από την έναρξη της Τεσσαρακοστής έως την Πεντηκοστή έχουν έντονο νεκρολατρικό και νεκροδαιμονικό χαρακτήρα, αναφέρουν οι λαογράφοι (Μ. Γ. Βαρβούνης, Μ.Γ. Σέργης κ.ά.). Στις γυναίκες παραδοσιακά ανήκει ο ρόλος της τέλεσης θρηνητικών και επιταφίων τελετουργιών, διότι οι νεκροί πρέπει να τιμηθούν καθώς έχουν περάσει στον Άλλο Κόσμο και πλέον έχουν λάβει τον χαρακτήρα των ενιαύσιων και βλαστικών δαιμόνων. Έτσι συνδέονται με τη βλάστηση, την καλοσοδειά και την ευετηρία και δεν πρέπει να θυμώσουν επ’ ουδενί, καθώς η αρνητική διάθεσή τους ενδέχεται να επηρεάσει με άσχημα αποτελέσματα τη σοδειά. Βεβαίως οι προσφορές υπέρ των νεκρών έχουν χριστιανική σήμανση, αλλά διατηρούν την πανάρχαια κληρονομιά τους από όλες τις αγροτοκτηνοτροφικές κοινωνίες. Η ιδέα του θανάτου/τέλους/χειμώνα σε αντίθεση με την ανάσταση/αρχή/άνοιξη, η άρρηκτη ενότητα τού εδώ με το επέκεινα στην ολότητα της κοινωνίας, η άγρια σκέψη που δεν εκπολιτίζεται ποτέ (πάντοτε και στον πλέον μορφωμένο άνθρωπο ελλοχεύει ο φόβος του θανάτου) κάνουν ώστε να συστρατεύονται όλες οι δυνάμεις για να επιφέρουν την καλοχρονιά. Η τιμή των νεκρών είναι μια εορταστική περίσταση τελετουργικά φορτισμένη, πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα για την ατομική, οικογενειακή, συλλογική ζωή.

March

8. «βαγγελιώτης»: Από την ονομασία του σημαίνει ότι ο μήνας είναι ευλογητικός και ευοίωνος. Στη θεομητορική γιορτή του Ευαγγελισμού το νέο για το θείο βρέφος έρχεται την ώρα που ξυπνούν οι αναγεννητικές δυνάμεις της φύσης. Είναι από τις θρησκευτικές γιορτές που διατήρησαν την αγροτική επίδρασή τους: οι νομάδες ανεβαίνουν στα ψηλότερα, οι κλέφτες επί Οθωμανοκρατίας στα βουνά (εξάλλου η άνοιξη ήταν η εποχή του πολέμου), οι μελισσοτρόφοι πρωτοβγάζουν τις κυψέλες στην ύπαιθρο, οι νοικοκυρές δεν σάρωναν διότι πίστευαν ότι ούτε τα χελιδόνια (πουλιά της Παναγίας) δεν χτίζουν τις φωλιές τους εκείνη την ημέρα, σύμφωνα με την Ελπινίκη ΣταμούληΣαραντή. Στην Καππαδοκία ζύμωναν πίτες και έβαζαν μέσα κάτι πολύτιμο, τα ζευγάρια οφείλουν να προσέχουν πολύ τις συζεύξεις τους. Επιπλέον έβγαζαν τον «μάρτη», χτυπούσαν ταψάκι ή ταβά, κουδούνια (στις κτηνοτροφικές κοινωνίες) και έλεγαν επωδικά λόγια: «φευγάτε φίδια, γουστερίτσια». Τα κορίτσια κάθονταν πάνω στα σπαρτά και τα αγκάλιαζαν για να μεταδώσουν τη νεανική γονιμοποιό δύναμή τους στη γη που αυτή τη χρονική στιγμή την έχει ανάγκη για να καρπίσει, έκαναν κούνιες (όπως και του Αγίου Γεωργίου ή την Πρωτομαγιά), δεν έβγαζαν νερό από το πηγάδι, δεν άνοιγαν σεντούκι, δεν πήγαιναν στα περιβόλια (κατά τις πληροφορίες του Γ. Α. Μέγα). Μια πανέμορφη παράδοση ταυτίζει στη λαϊκή σκέψη το γεωργικό ορόσημο του ψηλώματος των σιταριών με το θρησκευτικό ορόσημο του Ευαγγελισμού, ενώ παρουσιάζεται με εύγλωττο τρόπο ο παραλληλισμός της μοίρας του σταριού με την ανθρώπινη μοίρα. Είναι η ιδέα του κύκλου του σταριού. Την ημέρα αυτή λοιπόν, λέει η αφήγηση, τα στάχυα αποχαιρετούν τη μάνα γη λέγοντας: «έχε γεια μανούλα μας, πα να μας φαν οι λύκοι» και η γη τούς απαντά: «εσάς οι λύκοι τρώγου σας, μα γω τρώγω τους λύκους». Οι άνθρωποι τελούν ψαροφαγία, όπως των Βαΐων (έτερη δεσποτική γιορτή), καταλύουν το λάδι, και συνοδεύουν με τη σκορδαλιά τον μπακαλιάρο, διότι για λόγους οικονομικούς οι κάτοικοι της ενδοχώρας δεν μπορούσαν να προμηθευτούν φρέσκο ψάρι. Εθνικά και σχολικά, η ημέρα του Ευαγγελισμού γιορτάζεται ευρέως. Είναι μια εθνική γιορτή βαθιά αναγνωρισμένη από το λαϊκό αίσθημα που τελείται με επίσημες εκλησιαστικές τελετές, σχολικές εκδηλώσεις, πομπές, σημαιοστολισμούς, ηρωικές θεατρικές παραστάσεις.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ

Κατά τον λαογράφο Δημ. Λουκάτο, η Εκκλησία καθιέρωσε ως αντίποδα στον ξέφρενο χαρακτήρα του καρναβαλιού την περισυλλογή για τους νεκρούς. Στο Ψυχοσάββατο της Αποκριάς, τελείται γενικότατο μνημόσυνο των απανταχού και απ’ αιώνων νεκρών που καλύπτει συμπονετικά όλες τις μορφές του θανάτου («μνείαν επιτελούμεν πάντων των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς, επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου»). Κατά το Σάββατο της Τυρινής τελείται ειδικότερο μνημόσυνο που ξεχωρίζει τους ασκητές άνδρες και γυναίκες προκειμένου να εξαρθεί ο ασκητικός αγώνας της νηστείας και της εγκράτειας. Τέλος, στο Σάββατο των Αγίων Θεοδώρων (το πρώτο της Σαρακοστής) «το διά των κολλύβων θαύμα του αγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος εορτάζομεν». Κατά τον Δημ. Λουκάτο, στα τρία Ψυχοσάββατα του χειμώνα με το κρύο της πρώιμης άνοιξης, μόλις τα βλαστάρια ξεμυτίσουν η θύμηση λαμβάνει άλλο νόημα. Πλησιάζουν οι ζώντες ύστερα από την εγκατάλειψη του βαρύ ψύχους για να τους ζεστάνουν με το λιβάνισμα και τα κεριά, να κουβεντιάσουν με την υμνητική φωνή του ιερέα που μελετά («ανακαλεί» λέμε στη λαογραφία) έναν προς έναν τους πεθαμένους. Το ονομαστικό φώνημα («ανακάλημα») ήταν και είναι από τους λαούς ο απομένων δεσμός της θύμησης. Κεριά και λιβάνι ίσως ευφράνουν. Οι μητέρες, οι σύζυγοι και οι κόρες παρασκευάζουν πρόσφορα, γράφουν σε ψυχοχάρτι τα ονόματα, διαβάζουν, διαβιβάζουν στον Θεό και στους νεκρούς τη θύμηση ότι τους διατηρούν στην μνήμη τους. Στάρι και δημητριακοί καρποί (βρασμένοι συνήθως) ήταν από τα αρχαία χρόνια μια προσφορά στη γη και τους νεκρούς (μελίπηκτα). Στον χριστιανικό κόσμο διακρίνονται στα «νεκρώσιμα» κόλλυβα και στα «πανηγυρικά» («σπερνά», «χαρούμενα»). Ταυτόχρονα υποδηλώνεται ο κοινωνικός ρόλος των συγκεντρώσεων στα Ψυχοσάββατα: έτρωγαν και κάπως χόρταιναν συμπενθούντες και πανηγυριστές, ενώ με τα ψυχούδια χαίρονται οι νεκροί, ανακουφίζονται από τις ευχές εκείνων που τα έτρωγαν. Εκτός από τα νεκρώσιμα και τα πανηγυρικά κόλλυβα, υπάρχουν επίσης τα μαντικά: Με κόλλυβα των Αγίων Θεοδώρων οι κοπέλες προέλεγαν τις τύχες. Έβαζαν 3 ή 9 σπυριά σε άσπρο πανάκι με μαύρη κλωστή στο προσκέφαλο, αφού τα σταυρώναν στο

Το παρεκκλήσιο των Αγίων Θεοδώρων περιλαμβάνεται μεταξύ των ναών του παραδοσιακού ιστού της πόλης της Ξάνθης που κτίστηκαν κυρίως τον 19ο αι., αφιερωμένων στην Παναγία, τον Τίμιο Πρόδρομο, τους Αγίους Βλάσιο, Γεώργιο, Παρασκευή, στους ψυχοπομπούς Ταξιάρχες. Οι σωτήρες στην αγιολατρεία της πόλης και των χωριών της είναι είτε δρακοντοκτόνοι (‘Αγιοι Γεώργιος, Παρασκευή και Προφήτης Ηλίας), είτε μορφές με ηλιολατρική καταγωγή (Άγιοι Κωνσταντίνος, Προφήτης Ηλίας) είτε δυναμικότατοι (Άγιοι Νικόλαος που παλεύει νυχθημερόν με τα κύματα, Τίμιος Πρόδρομος ο εικονιζόμενος ως Αρχάγγελος) είτε ισχυροί στρατηλάτες άκρως προσφιλείς στον λαό της Ξάνθης (Παμμεγίστοι Ταξιάρχες, Άγιοι Γεώργιος, Δημήτριος, Θεόδωροι και Μηνάς). Η Κυριακή της Ορθοδοξίας λειτουργούσε σαν εθνική γιορτή και η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης έως στο Μεσοσαράκοστο συνιστά μια ανοιξάτικη γιορτή των λουλουδιών, με συγκέντρωση του λαού στην εκκλησία. Σε αυτήν ανθοστολίζεται προκαταβολικά ο σταυρός, για να τονιστεί η νηστεία και η προσήλωση των πιστών προς το επερχόμενο θείο Πάθος, αντίστοιχα με τις άλλες δύο μεγάλες γιορτές της ανθοφορίας (του Σταυρού στις 14 του Σεπτέμβρη που στολίζεται ο σταυρός με βασιλικό και της Κυριακής των Βαϊων που χρησιμοποιούνται δάφνες). Η γιορτή τοποθετείται καθώς πλησιάζει το Πάσχα και προαγγέλλεται το Σάββατο του Λαζάρου που κι εκείνο με τη σειρά του προαγγέλει την Ανάσταση. Τα σταυρολούλουδα τα μεταχειρίζονται οι λαϊκοί για εξορκισμούς και σταυρώματα, ξεματιάσματα ανθρώπου ή ζώου. Οι Ακολουθίες των Χαιρετισμών (λέει ο Δημ. Λουκάτος) συνιστούν από τις δημοφιλέστερες βραδινές ακολουθίες της Εκκλησίας, εκτός από την χαρούμενη ποίηση και την πολυφωνική ψαλτική συμπίπτουν με την ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα των ελληνικών δειλινών και έχουν θρησκευτικό και ειδυλλιακό χαρακτήρα. Άφθονα εκείνη την εποχή τα λουλούδια και η μοσχοβολιά τους εντυπώνουν στη λαϊκή γλώσσα τις εκκλησιαστικές φράσεις: Εξίσταμαι και ίσταμαι, χαίρε βάθος αμέτρητον, η γη της επαγγελίας, μέλι και γάλα, άκουσμα και λάλημα, εφθάσαμε στο άφθαστο κλπ 9. Κλείνοντας τον μήνα, αναφέρουμε ότι ο Μάρτιος καθίσταται δίδυμο με τον Απρίλιο: «Ο Μάρτης έχει τ’ όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια», «Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει».

Μάρτιος

Ακόμη τελούσαν ονειρομαντεία, φέρνοντας αμίλητο νερό στο δρόμο και μαντεύοντας από τα ονόματα που άκουγαν ή φύτευαν ένα βασιλικό λέγοντας «σε σπέρνω σε ποτίζω κι όποιος είναι για ναν τον επάρω να ‘ρθει να το θερίσουμε μαζί». Επισημαίνεται από τους λαογράφους (Μ. Γ. Βαρβούνης) ότι ήδη από την έναρξη της Τεσσαρακοστής την τελευταία Κυριακή των Απόκρεων, η στιγμή είναι κατάλληλη για την άσκηση τελετουργικής μαντείας, γι’ αυτό έφτιαχναν την αρμυροκουλούρα ή σαρακοστοκουλούρα, και την έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι. Για το κρίσιμο ζήτημα του γάμου, που σχετίζεται με τη γονιμότητα συσσωρεύονται και πάλι όλες οι δυνάμεις προκειμένου να ευοδωθεί.

March

προσκυνητάρι στην εικόνα των Αγίων Θεοδώρων, λέγοντας «Άγιε Θόδωρε καλέ μου / άξιε και θαυματουργέ μου / κει στην έρημο που πας και τις τύχες συναντάς, / σαν ιδείς και τη δική μου να τη διπλοχαιρετίσεις».

ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ Ώρες επισκέψεων: Καθηµερινά από 10:00 έως 17:00

ΚΤΗΜΑ ΒΟΥΡΒΟΥΚΕΛΗ ΑΕ Άβδηρα Ξάνθης, T.K. 67061 T. +30 25410 51580 - F. +30 25410 51937 - Κιν. 69792 25504 www.ktima-vourvoukeli.gr - e-mail: info@ktima-vourvoukeli.gr

Απρίλιος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30]

ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ Μεγάλη Δευτέρα Μεγάλη Τρίτη Μεγάλη Τετάρτη Μεγάλη Πέμπτη Μεγάλη Παρασκευή Μεγάλο Σάββατο Κυριακή του ΠΑΣΧΑ Ο κινηματογράφος των δημιουργών

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ / TAI CHI DAY ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΙΛΙΟΥ

ΤΟ 20ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΈΡ ΘΕΣ/ΚΗΣ ΤΑΞΙΔΕΎΕΙ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΑΠΌ ΠΈΜΠΤΗ 26 ΈΩΣ & ΣΆΒΒΑΤΟ 30 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018 [18.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ πιστή στο ραντεβού φιλοξενεί και φέτος ταινίες Ελλήνων δημιουργών. Πληροφορίες αναλυτικό πρόγραμμα: Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ Ξάνθης

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 10- 17 & 24 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ. ΓΈΡΖΙ ΣΚΟΛΙΜΌΦΣΚΙ. Πυγμάχος, Ποιητής, Κινηματογραφιστής. Γεννημένος στο Λοτζ το 1938, ο Jerzy Skolimowsky είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Ποιητής, σκηνοθέτης, ηθοποιός, ντράμερ, δοκιμιογράφος αλλά και πρώην πυγμάχος, έγινε γνωστός κατ' αρχάς ως συνσεναριογράφος του Ρόμαν Πολάνσκι στο Μαχαίρι στο νερό και αργότερα ως σκηνοθέτης ταινιών όπως οι Walkover, Το πλοίο των παρανόμων και Στο φως του φεγγαριού. Ένας Πολωνός κινηματογραφιστής, αυτόχθων σαν τον Βάιντα, κοσμοπολίτης σαν τον Πολάνσκι, μπουρλέσκ σαν τον Μουνκ, αιρετικός και εσωτερικός σαν τον Κισλόφσκι. Όπως κι αυτοί, γαλουχήθηκε και στοχάστηκε στη μεταπολεμική, αντιφασιστική, κομμουνιστική Πολωνία. Ακολούθησε όμως δικό του δρόμο μέσα στον παγκόσμιο κινηματογράφο, ορίζοντας την προσωπική του κοσμοαντίληψη, άπατρις και, ταυτόχρονα εκφραστής της πολωνικής κόλασης. «Δεν αισθάνομαι πολίτης του κόσμου ούτε Ευρωπαίος. Είμαι Πολωνός, με μια δόση πικρίας για τις ρίζες μου, αλλά αυτό είναι το πεπρωμένο μου». Γέρζι Σκολιμόφσκι ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ… ΤΙΣ ΠΌΛΕΙΣ Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού… ΤΕΤΆΡΤΗ 18 ΑΠΡΙΛΊΟΥ2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΎΠΟΛΗΣ»

ΤΕΤΆΡΤΗ 25 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2017 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΆ ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΠΡΊΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΆΣΧΑ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 12 & 19 ΑΠΡΊΛΙΟΥ 2017 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ http://elmexanthis.blogspot.gr/

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής … ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ. Τηλ. 25410 67540

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 20 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ MEETUP - «SHARE AND LISTEN» Βγάζουμε ιστορίες που είχαμε αφήσει κλειδωμένες στο συρτάρι και τις μοιραζόμαστε με την ομάδα.

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική... ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ : ΦΕΞ - 2541025421

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΕΟΡΤΑΣΜΌΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΈΡΑΣ TAI CHI CHUAN & QI GONG 2018 28 Απριλίου - ώρα 18.00 Γήπεδο Χρύσας - μέλη Εργαστηρίου

Απρίλιος

April

Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΡΊΛΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Αγία Μαρία της Αιγυπτίας, Ι. Μ. Κομνηνών, ομώνυμο παρεκκλήσιο (2 ΑΠΡΙΛΊΟΥ) Άγιοι Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Ξάνθης (3Η ΗΜΈΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΊΜΟΥ ΕΒΔΟΜΆΔΟΣ κινητή σύμφωνα με το Πάσχα) Άγιοι Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Σταυροχωρίου (3Η ΗΜΈΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΊΜΟΥ ΕΒΔΟΜΆΔΟΣ) Άγιοι Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Εξοχής (3Η ΗΜΈΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΊΜΟΥ ΕΒΔΟΜΆΔΟΣ) Άγιος Θωμάς Σουνίου (ΚΥΡΙΑΚΉ ΤΟΥ ΘΩΜΆ, κινητή σύμφωνα με το Πάσχα) Ζωοδόχος Πηγή Ξάνθης παρεκκλήσιο Σιγάλα (ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΊΜΟΥ ΕΒΔΟΜΆΔΟΣ, κινητή σύμφωνα με το Πάσχα) Ζωοδόχος Πηγή Βελόνης / Ζωοδόχος Πηγή Ευμοίρου Ζωοδόχος Πηγή Λευκόπετρας παρεκκλήσιο (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Ζωοδόχος Πηγή Λυκοβουνίου (ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΈΝΟ) Ζωοδόχου Πηγή Νεοχωρίου (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Ζωοδόχου Πηγή Παλαιού Ζυγού (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Ζωοδόχου Πηγή Χαλεπίου (ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΈΝΟ) Ζωοδόχου Πηγή Ι. Μετόχι Καλαμούς (ΣΕ ΓΈΡΑΚΑ) Άγιος Γεώργιος Ξάνθης (23 ΑΠΡΙΛΊΟΥ) Άγιος Γεώργιος Άνω Ιωνικού Αγίου Γεωργίου Δαφνώνα (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Αγίου Γεωργίου Διομήδειας (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Αγίου Γεωργίου Δρυμιάς (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Άγιος Γεώργιος Εχίνου Άγιος Γεώργιος Καλλιθέας (ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΈΝΟ) Άγιος Γεώργιος Κουτσού (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) / Άγιος Γεώργιος Κυψέλης Άγιος Γεώργιος Λευκόπετρας (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων (ΜΟΝΑΣΤΗΡΆΚΙ) (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Άγιος Γεώργιος Μάνδρας (ΚΟΥΔΟΥΝΆΣ) (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) / Άγιος Γεώργιος Μυρτούσσης Αγίου Γεωργίου Μυρωδάτου (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Αγίου Γεωργίου Νέου Ζυγού (ΚΟΥΡΜΠΆΝΙ) Άγιος Γεώργιος Ν. Ολβίου Άγιος Γεώργιος Πολύσιτου / Αγίου Γεωργίου παρεκκλήσιο στρατοπέδου Γλαύκης

Ιλαρίωνος οσίου, Ηρωδίωνος εκ των 70 αποστόλων

Μάρκου επισκόπου Αρεθουσίων, Ιωνά, Βαραχησίου μαρτύρων

Ευβούλης μάρτυρος, Ζαχαρίου επισκόπου Κορίνθου

Ανατολή: 07:10 Δύση: 19:41

Ανατολή: 07:08 Δύση: 19:42

Ανατολή: 07:07 Δύση: 19:44

Πέμπτη | Thursday

30 Παρασκευή |

✝ Μέγας Κανών, Μάρκου επισκόπου Αρεθουσίων, Ιωνά, Βαραχησίου μαρτύρων

Ευβούλης μάρτυρος, Ζαχαρίου επισκόπου Κορίνθου

✝ ΑΚΆΘΙΣΤΟΣ ΎΜΝΟΣ, Υπατίου επισκόπου Γαγγρών, Ακακίου οσίου

Ανατολή: 07:13 Δύση: 19:46

Ανατολή: 07:16 Δύση: 19:45

Ανατολή: 07:14 Δύση: 19:45

Ανατολή: 07:11 Δύση: 19:47

Friday

Σάββατο | Saturday

1 Κυριακή |

Πανσέληνος

Sunday

✝ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ, Γεροντίου και Βασιλείδου μαρτύρων

Απρίλιος

April

Δευτέρα Monday να παρακολουθήσω Τρίτη | Tuesday αυτήν την εβδομάδα Τετάρτη | Wednesday Να μην |ξεχάσω

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ «Ο ΑΠΡΊΛΗΣ ΜΕ ΤΑ ΛΟΎΛΟΥΔΑ ΚΙ Ο ΜΆΗΣ ΜΕ ΤΑ ΡΌΔΑ» Tο όνομά του προέρχεται από το λατινικό aperio, που σημαίνει ανοίγω, επειδή αυτόν τον μήνα ανοίγουν τα δέντρα, τα λουλούδια, ο καιρός, τα πάντα. «Έστησ' ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη κι η φύση ηύρε την γλυκιά και την καλή της ώρας», λέει ο Διονύσιος Σολωμός. Για τον λαό, ο Απρίλης είναι ο Ανοιξιάτης, ο Λαμπριάτης, ο Αη-γιωργίτης. Το περιεχόμενο του ελληνικού Απρίλη είναι ξεκάθαρα η Άνοιξη και το Πάσχα, σύμφωνα με τις φυσικές συνθήκες και την Ορθοδοξία. Βέβαια ο καιρός αυτήν την εποχή έχει μια καλή και μια κακή όψη. Η καλή συνίσταται στο ότι σταθεροποιείται πλέον προς τη σταδιακή βελτίωσή του· το όριο μάλιστα αποτελεί η 18η Απριλίου με το παλιό ημερολόγιο. «Και τ' Απριλιού στις δεκαοχτώ, πέρδικα κάθεται στ' αυγό» ή το αντίθετο: «Και τ' Απριλιού στις δεκαοχτώ, πέρδικα πάγωσε τ' αυγό (δηλ. έχει κρύο)». Η ζωή είναι γεμάτη αντιφάσεις. Η απριλιάτικη βροχή θεωρείται ευεργετική: «Του Απρίλη η βροχή, κάθε κόμπος (στάλα) και φλουρί. Τα νερά τ' Απρίλη, του φτωχού τα πλούτη». Το αντίθετο της βροχής, άκρως επιβλαβές για τα σπαρτά είναι το χαλάζι. Πρόκειται για την κακή όψη του Απρίλη εν σχέσει με τους κινδύνους που εμπερικλείει η Άνοιξη. Οι άνθρωποι ξορκίζουν το χαλάζι που είναι άσπρο και λαμπερό με κάτι ακόμη πιο άσπρο και λαμπερό βάσει της αναλογικής σκέψης. Ποιο μπορεί να είναι αυτό; το φως της Ανάστασης (π.χ. όταν ο ιερέας αναπέμπει το Χριστός Ανέστη ή ακόμη με μεγάλες φωτιές κλπ). Αλλά η πραγματικά κακή όψη του Απρίλη είναι η όψη της πείνας: Απρίλης, γρίλης, τιναχτοκοφινίδης λέγεται έτσι διότι τελειώνουν από τις κοφίνες το σιτάρι και το κριθάρι της χρονιάς. Το περιεχόμενο του μήνα μορφοποιείται στις δύο γιορτές: του Πάσχα και του Άη Γιώργη. Η πρώτη του μέρα, η Πρωταπριλιά είναι μια διαβατήριος επικίνδυνη ημέρα, γι' αυτό, όπως τις Απόκριες, ο λαός φροντίζει να φέρει τον κόσμο ανάποδα με το πρωταπριλιάτικο ψέμα προκειμένου να επιτύχει την «παραπλάνηση του δαίμονα», όπως λέμε στη λαογραφία. Η νεκρανάσταση της φύσης από τη χειμερία νάρκη και η προσδοκώμενη γονιμότητα αποτελεί το σταθερό μοτίβο όλων των τελετουργιών και των θεατρικών δρωμένων του παραδοσιακού πολιτισμού από την αρχή του Δωδεκαημέρου, επίσης στα της Αποκριάς, στις αναπαραστάσεις της αρχής της άνοιξης, ολοκληρώνεται δε με τις επιτελέσεις του Πάσχα, της Πρωτομαγιάς και σε εκείνες της αρχής του καλοκαιριού.

✝ Μεγάλη Δευτέρα, Θεοδώρας της Παρθένου, Τίτου οσίου, Αιδεσίου και Αμφιανού μαρτύρων

3Τρίτη |

Tuesday

✝ Μεγάλη Τρίτη, Των 10 Παρθένων, Ιωσήφ του Υμνογράφου, Νικήτα ομολογητού

4Τετάρτη |

Wednesday

✝ Μεγάλη Τετάρτη, ης αλειψάσης τον Κύριον πόρνης γυναικός, Πλάτωνος του Στουδίτου, Θεωνά αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης 8

Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου

Ανατολή: 07:09 Δύση: 19:48

Ανατολή: 07:08 Δύση: 19:49

Ανατολή: 07:06 Δύση: 19:50

5Πέμπτη |

Thursday

6Παρασκευή |

Friday

7Σάββατο |

Saturday

✝ Μεγάλη Πέμπτη, Ο Μυστικός Δείπνος, Κλαυδίου, Διοδώρου μαρτύρων, Θεοδώρας οσίας εν Θεσσαλονίκη

✝ Μεγάλη Παρασκευή, Τα Άγια και Σωτήρια Πάθη του Κυρίου, Γρηγορίου Σιναΐτου, Ευτυχίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (αργία)

✝ Μέγα Σάββατον, Η εις Άδου κάθοδος του Κυρίου, Καλλιοπίου και Ακυλίνης μαρτύρων

Ανατολή: 07:02 Δύση: 19:53

✝ ΤΟ ΆΓΙΟΝ ΠΆΣΧΑ, Η ΑΝΆΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ, Ηρωδίωνος, Ρούφου, Ερμού αποστόλων, Κελεστίνου πάπα Ρώμης (αργία)

Παγκόσμια ημέρα Υγείας

8Κυριακή |

Ανατολή: 07:05 Δύση: 19:51

Ανατολή: 07:03 Δύση: 19:52

Ανατολή: 07:01 Δύση: 19:54

Sunday

Τελευταίο τέταρτο

Απρίλιος

Monday

April

2Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

Κατά τον λαογράφο Μιχαήλ Μερακλή, το Πάσχα είναι «μια κανονική λαϊκή γιορτή αν κρίνουμε από τη μαζικότητα της συμμετοχής». Μέσα στην ανοιξιάτικη φύση με χαρμόσυνη μαζική συγκίνηση συνεγείρεται σχεδόν όλος ο πληθυσμός. Συντελείται μια απόλαυση υλική (των γήινων αγαθών) π.χ. η επαφή με μια κυριολεκτικά ερωτική ύπαιθρο, γεμάτη γόνιμους χυμούς και πνοές, ερεθισμούς και παρωθήσεις, επιπλέον (τελούνται) πλούσιοι συμποσιασμοί, καθώς έτσι το θέλει το έθιμο. Οι λαϊκές εκδηλώσεις του Πάσχα αποτελούν μια σύνθεση από διάφορες πολιτισμικές φάσεις του ελληνικού λαού. Οι χριστιανοί με την Ανάσταση του Κυρίου προσέδωσαν νέο περιεχόμενο στο εβραϊκό Πάσχα (την εθνική και γεωργική γιορτή Πεσάχ). Η Α' Οικουμενική Σύνοδος όρισε να εορτάζεται το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, ώστε να διαφοροποιηθεί από την εβραϊκή εορτή που τελούνταν ανήμερα την πανσέληνο και για να εναρμονιστεί με το ιστορικό γεγονός της Σταύρωσης που έγινε μετά το εβραϊκό Πάσχα. Ωστόσο το Πάσχα δεν είναι μόνον οι δύο εβδομάδες των σχολικών διακοπών. Η μείζων περίοδος αρχίζει με την έναρξη του Τριωδίου (Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου) και τελειώνει με την Πεντηκοστή, το σύνολο πάνω από εκατόν είκοσι μέρες. Σε αυτή την περίοδο εν αρχή πραγματώνεται η προετοιμασία του πιστού για να παρακολουθήσει το θείο Δράμα. Ο στενότερος κύκλος του Πάσχα αρχίζει από την κλιμάκωση του δράματος κατά το Σάββατο του Λαζάρου, που προεικονίζει οκτώ ημέρες πριν τον θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού, κορυφώνεται στην Ανάσταση με την νίκη του Χριστού πάνω στον μεγαλύτερο εχθρό του ανθρωπίνου γένους, τον θάνατο. Ακολουθεί μια χαρμόσυνη περίοδος πενήντα ημερών με δύο άλλες κορυφώσεις του θριάμβου του Χριστού, την Ανάληψη, δηλαδή την επιστροφή του Υιού στον Πατέρα που παίρνει τη θέση του εκ Δεξιών και με την Πεντηκοστή, κατά την οποία αποστέλλεται το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές. Για τον λαό το Πάσχα έγινε η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή, την οποία αισθάνεται με υψηλή βιωματικότητα. Η ορθόδοξη Εκκλησία από τα πρώτα της βήματα επεδόθη σε μια τεράστια ιδεολογική προσπάθεια προκειμένου να δημιουργήσει ένα σύστημα νέων νοημάτων σε παλιά σύμβολα. Η σημασία του Πάσχα κατέστη μεταφυσική. Σε αυτό το πλαίσιο εντάχθηκαν λοιπόν ως λαϊκά έθιμα πάμπολλες προχριστιανικές, παγανιστικές συνήθειες που συνδέονται με τη βλάστηση και τους κινδύνους, οι οποίοι την απειλούν και τα οποία η Εκκλησία από τον 4ο αιώνα μετέβαλε επί το πνευματικότερον. Άρα τα έθιμα αυτά έχουν χαρακτήρα γονιμικό και αποτρεπτικό, σύμφωνα με τον τρόπο σκέπτεσθαι του πρωτόγονου ανθρώπου, τον αρχετυπικό. Γιατί οι λαϊκές εκδηλώσεις για το Πάσχα δείχνουν αγάπη για τη φύση, αγωνία για το μέλλον της βλάστησης. Ο λαός παλαιόθεν βίωνε το Πάσχα ως γιορτή της άνοιξης, της φύσης και της γονιμότητας. Γι’αυτό είναι μοναδική η αξία των λαϊκών θρησκευτικών τελετουργιών και η αποκρυπτογράφηση του λαϊκού πολιτισμού. Η κεντρική ιδέα των ημερών του Πάσχα εντάσσεται στο σχήμα Θάνατος-Ανάσταση. Η ιδέα του πάσχοντος και του θνήσκοντος θεού είναι πανανθρώπινη (από τους Βαβυλωνίους, τους Ασσυρίους, τους Αιγυπτίους, από τον Άδωνι ακόμη, τον Διόνυσο και την Περσεφόνη). Ο θνήσκων θεός συμβολίζει το θάνατο του παλαιού· η γένεση του νέου είναι η αναδημιουργία του κόσμου. Η θαυμαστή περίπτωση του θρακιώτη εθίμου του Λαζάρου εντάσσεται επίσης στο σχήμα του θνήσκοντος και του αναστώμενου ήρωα («Πρώτη Λαμπρή»). «Είναι μια πρόδρομη και περισσότερο ανθρώπινη ανάσταση λόγω της χοϊκής και οικείας για τον λαϊκό άνθρωπο φύσης του Λαζάρου» λένε οι λαογράφοι. Στη γεωργική Θράκη, οι άνθρωποι όπως γενικότερα συμβαίνει με τους χωρικούς που

April

Απρίλιος

11 Τετάρτη Τετάρτη | |

✝ Δευτέρα Διακαινησίμου, Μακαρίου Κορίνθου

✝ 3η Διακαινησίμου, Ραφαήλ Νικόλαος και Ειρήνη Άγιοι Μυτιλήνης

✝ Αγίων Θεοχάρους και Αποστόλου των αυτάδελφων

(αργία)

Ευψυχίου μάρτυρος, Βαδίμου ιερομάρτυρος

Tuesday Tuesday

Wednesday Wednesday

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

Ανατολή: 06:59 Δύση: 19:55

Ανατολή: 06:58 Δύση: 19:56

Ανατολή: 06:56 Δύση: 19:57

12 Πέμπτη Πέμπτη | |

13 Παρασκευή Παρασκευή | |

14 Σάββατο Σάββατο | |

Οσίου Ακακίου Καυσοκαλυβίτου, Οσίας Ανθούσας

✝ Ζωοδόχου Πηγής, Αγίας Θεοδοσίας και Γεροντίου, Αγίου Μαρτίνου

Αγίου Αριστάρχου Αποστόλου, Αγίας Θωμαΐδος μάρτυρος

10 10

Thursday Thursday

Friday Friday

Saturday Saturday

10 10

11 11

12 12

Ανατολή: 06:527:41 Ανατολή: Δύση: Δύση: 20:59 17:18

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 18

19 19

10 10

15 Κυριακή Κυριακή | |

Sunday Sunday

✝ Του Θωμά, Αγίου Λεωνίδη Ιερομάρτυρος, Άγιου Κρήσκη του Μάρτυρα 9

20 20

11 11

Ανατολή: 06:55 Δύση: 19:57

Ανατολή: 06:53 Δύση: 19:58

Ανατολή: 06:50 Δύση: 20:00

Απρίλιος

10 Τρίτη Τρίτη | |

Monday Monday

April

9Δευτέρα Δευτέρα | |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

ζουν κοντά στη φύση, εξοικειώνονται από νωρίς με τους μηχανισμούς της και συμφιλιώνονται με τη σκέψη και την ύπαρξη του θανάτου. Ο θάνατος του Ιησού και η Ανάστασή του παρέχει αυτή την αντίληψη όπως διατυπώνεται πχ από τον Απόστολο Παύλο: «άφρον, συ ο σπείρας, ου ζωοποιείται εάν μη αποθάνη· και ό σπείρεις, ου το σώμα το γενησόμενον σπείρεις αλλά γυμνόν κόκον, ει τύχοι σίτου ή τινος των λοιπών (...) Ούτω και η ανάστασις των νεκρών. Σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία». Ο Dieterich στο έργο του «Μάνα γη» αναφέρεται στη λαϊκή άποψη ότι από τη γη προέρχεται η ψυχή του ανθρώπου, σ' αυτήν ξαναγυρίζει και εκείνη τον ξαναγεννά με μια νέα ανθρώπινη γέννηση. Έτσι πίστεψαν όλοι οι λαοί, βλέποντας τον κύκλο των φυτών, το θαύμα του σπόρου. «Άπαντα τίκει χθων, πάλιν τε λαβάνει» γράφει ο Ευριπίδης, ενώ παραστατικά έθιμα που εικονογραφούσαν στο λαϊκό αγροτικό επίπεδο αυτήν την αντίληψη καταγράφηκαν σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Επί παραδείγματι: Κατά τον λαογράφο Μιχαήλ Μερακλή, ο Φτωχολάζαρος έχει ευρεία λαϊκή απήχηση, καθώς μετά την Ανάστασή του ήταν αγέλαστος και γέλασε μόνο μια φορά όταν σε ένα παζάρι είδε κάποιον να κλέβει μια στάμνα, «βρε τον ταλαίπωρο για ιδές πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί. Ξέχασε ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως το σταμνί. Το 'να χώμα κλέβει τ' άλλο. Μα δεν είναι να γελούν κι οι πικραμένοι;». Η φιγούρα του Λαζάρου έχει για τον λαό αντιμεταφυσικό χαρακτήρα, αναδίδει μια βαθιά μελαγχολία, το αίσθημα της καθορισμένης θνητότητας και του πεπερασμένου της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Δημ. Λουκάτος μεταφέρει: «Πες μας Λάζαρε, τι είδες, εις τον Άδη που επήγες: - Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους. - Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι, της καρδίας, των χειλέων και μη μ' ερωτάτε πλέον», σχολιάζοντας ότι παρόλες τις παρήγορες και σωστά σκόπιμες διδασκαλίες για μια ευδαίμονα μεταθανάτια πέραν του τάφου ζωή, οι λαοί δεν αποδέχτηκαν ποτέ την ιδέα του θανάτου, οι ζωντανοί δεν τον επιζητούν, οι νεκροί θεωρείται ότι δεν τον ανέχονται. Τα δημοτικά τραγούδια διαπιστώνουν δραματικά ότι «ο κάτω Κόσμος είν' κακός, γιατί δεν ξημερώνει, γιατί δεν κράζει ο πετεινός και δεν λαλεί τ' αηδόνι». Και βάζουν τους νεκρούς να νοσταλγούν: «Τάχα να στέκ' ο ουρανός, να στέκ' ο απάνου Κόσμος, να στέκουν τα χοροστασιά, σαν που ήτανε και πάντα;». Ο Όμηρος έβαζε τον Αχιλλέα να προτιμά τη ζωή του υπηρέτη του φτωχού αγρότη, παρά να είναι βασιλιάς των νεκρών στο σκοτάδι του Άδη. Στη λαϊκή σκέψη καημός όλων των νεκρών θεωρείται η στέρηση του ήλιου. Αυτόν σκέπτεται ο Λάζαρος που διατρέχει την ανοιξιάτικη ύπαιθρο για να αναπαραστήσει το θαυματουργικό γεγονός με τελετές και τραγούδια. Το Σάββατο του Λαζάρου λοιπόν σε όλη την Ανατ. Θράκη γίνονταν αγερμοί, δηλαδή γύροι ομάδων παιδιών μέσα στο χωριό, από σπίτι σε σπίτι, που εκφωνούσαν κάλαντα με ευχές και ως αντί-δωρο εισέπρατταν υλική αμοιβή, όπως ακριβώς τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, τα Φώτα, την Πρωτομαρτιά. Κινούνταν κυκλικά στον οικισμό, όπως την Πρωτομαγιά, επίσης στο έθιμο «γκαίνιασμα», στον κύκλο του Επιταφίου, στην Ανάσταση, στη λιτανεία, στο συμβολικό περισχοινισμό του ναού ή του χωριού, όπως είναι το σχήμα της βέρας, του στεφανιού, του γάμου κλπ. Οι καλαντιστές ήταν κορίτσια στην πιο παραγωγική ηλικία, και επιλέγονταν κατά τον Μ.Γ. Σέργη, βάσει της ιδέας της σχέσης μάνας-γης, μητέρας-μήτρας στην πιο ζωοοδότρα στιγμή της (ενθυμίζουμε ότι οι λέξεις material, matter, matrix = μήτρα έχουν κοινή ρίζα). Πρόκειται για αναλογική μαγική σκέψη που συνδέει τα κορίτσια με τη γονιμότητα. Είναι η συνύπαρξη χριστιανικών και προχριστιανικών εθίμων, τα οποία συνοδεύουν τους ανθρώπους στη μετάβαση προς την αναγέννηση της φύσης με σκοπό να την εξασφαλίσουν. Εντάσσεται στα αγροτικά και αστικά έθιμα με μαγικοθρησκευτικούς στόχους υπέρ της αύξησης της σοδειάς, που

Tuesday

18 Τετάρτη |

Wednesday

Αγίων Λεωνίδη Χαρίσσας Νίκης Γαλήνης Καλλίδας, Αγίας Χιόνας

Ιερομάρτυρος Συμεώνος επισκόπου εν Περσία, Αγαπητού πάπα Ρώμης, Μάρτυρος Αδριανού

Παγκόσμια ημέρα πολιτιστικής κληρονομιάς

Ανατολή: 06:49 Δύση: 20:01

Ανατολή: 06:48 Δύση: 20:02

Ανατολή: 06:46 Δύση: 20:03

19 Πέμπτη |

Νέα σελήνη

Thursday

20 Παρασκευή |

Friday

Νεομάρτυρος Ιωάννου του ράπτου

2 1 Σάββατο |

Saturday

Άγιος Θεόδωρος και οι συν αυτώ Φιλίππα Διόσκορος Σωκράτης και Διονύσιος

Αγίου Ζακχαίου του Αποστόλου

Αγίας Αλεξάνδρας βασιλίσσης, Αγίων Ιανουαρίου και Φαύστου

Ανατολή: 06:42 Δύση: 20:06

✝ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΌΡΩΝ, Αγίου Νεάρχου, Αγίου Ναθαναήλ του Αποστόλου

Διεθνής ημέρα της μητέρας Γης

Ανατολή: 06:45 Δύση: 20:04

Ανατολή: 06:43 Δύση: 20:05

Ανατολή: 06:41 Δύση: 20:07

22 Κυριακή |

Sunday

Πρώτο τέταρτο

Απρίλιος

17 Τρίτη |

Monday

April

16 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

συνταιριάζονται με τις ώρες της παραγωγής και της συγκομιδής, μια πράξη τελεστική η οποία επιφέρει το ποθητό αποτέλεσμα (αφθονία αγαθών στο σπίτι του νοικοκύρη). Οι Λαζαρίνες με τα κάλαντα πρόσφεραν ευχές, λάμβαναν αντευχές και υλικά δώρα (δωρεά-ανταμοιβή): καρπούς για καλοδοσειά, γλυκά για ευτυχία, νομίσματα για πλούτο· αν κάποια νοικοκυρά δεν ολοκλήρωνε τη σχέση δωρεάς-ανταμοιβής, δεν άνοιγε την πόρτα ή δεν φιλοδωρούσε, οι λαζαρίνες τής τα έψελναν «κυράτσα κουντουθώρητη, κυράτσα κουντιδιάρου», της έλεγαν δηλαδή ένα τραγούδι σαν απευχή-κατάρα. Σήμερα το έθιμο αναβιώνεται από πάμπολλα σχολεία με τη συμμετοχή και των αγοριών. Ανήκει στα παραστατικά τελεστικά έθιμα με έξοδο ομάδων που «λένε τον Λάζαρο», με ανθοστόλιστα καλάθια, με δραματική αφήγηση του θαύματος που είτε απλώς ψάλλεται είτε αναπαρίσταται σε υπαίθριο θέατρο, σε μια μαγική επιδίωξη ψυχολογικής απολύτρωσης και βιοτικής ανάστασης: «Τότε ο Χριστός δακρύζει και τον Άδη φοβερίζει / Άδη Τάρταρε και Χάρο, Λάζαρο θε να σου πάρω / Δεύρο έξω Λάζαρέ μου, φίλε και αγαπητέ μου! / Και ευτύς από τον Άδη Λάζαρος απελυτρώθη, / ανεστήθη κι εσηκώθη». Ο Λάζαρος ως ομοίωμα παρίσταται αλλού με μια κούκλα, ή με καλάμια δεμένα σταυρωτά ή με ρόκα και πάντοτε με ένα καλαθάκι στολισμένο με πολύχρωμες κορδέλες και χίλια λογιών λουλούδια, ακόμη με μια τρυπητή κουτάλα που έχει γαρύφαλο για στόμα. Άλλοτε το Λάζαρο παρίστανε ένα παιδί ξαπλωμένο σαν τον πεθαμένο σε στολισμένο με λουλούδια και φύλλα κρεβάτι (μια αδώνιδα παράσταση). Ετελούντο ακόμη ολόσωμες αναπαραστάσεις και προσωποποιήσεις Λαζάρων από μεταμφιεσμένα με κλαδιά νεαρά κορίτσια σε βλαστικά πνεύματα (στην Ανατ. Θράκη), ακόμη ο Λάζαρος αναπαρισταίνεται με τα λεγόμενα λαζαρούδια-λαζαρόνια-λαζαράκια (αρτοπλαστική τέχνη), δηλαδή ειδικά κουλούρια σπαργανωμένα με σταφίδες, καρύδια και μύγδαλο, που στη Θράκη μάλιστα τα τύλιγαν σε φύλλα δάφνης και τα πρόσφεραν στα παιδιά που τραγουδούσαν: «Βάια, βάια του βαιού ως την άλλη Κυριακή / με τη Λαμπρή την Πασχαλιά και τον καλό το χρόνο». Στην ιστορική Θράκη εν τέλει το έθιμο του Λαζάρου σχετίζεται με πανάρχαια ευετηριακά έθιμα, με τον έρωτα, κατά τον Μ.Γ. Σέργη, την καρποφορία της γης. Π.χ. στο χωριό Μεταξάδες οι Λαζαρίνες (με τόσα παραπλήσια ονόματα στον ελλαδικό χώρο π.χ. Λαζαρίτσες, Λαζαραίοι, Λαζαράκια, Λαζαρίτσια), κορίτσια 11-15 χρόνων ετοιμάζονταν από την Καθαρά Δευτέρα σε ομίλους 5-8 ατόμων. Κοπέλες άνω των 15 ετών δεν τολμούσαν να εξέλθουν, γιατί αντιμετώπιζαν τη χλεύη των άλλων γυναικών. Ανήμερα ντύνονταν με τη δέουσα φορεσιά: πολύχρωμη, κεντημένη με πολύτιμα μπρισίμια, σειρήτια, δαντέλες, πούλιες, χάντρες πεντόλιρα, ντούμπλες, ασημένια γκερντάνια του λαιμού. Η οικοδέσποινα ήλεγχε και έβαζε το πρώτο αβγό - δώρο για καλή αρχή στο ανθοστόλιστο καλάθι και έδινε χρήματα στην κορυφαία του αγερμού. Άρα το έθιμο είχε έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, την παρουσία γυναικών ώριμων για γάμο, την αλληλογνωριμία των μελών της κοινότητας· αφενός για τις κόρες ήταν μυητικό έθιμο με σκοπό την εισαγωγή τους στην εφηβεία, αφετέρου στόχευε στη δημόσια παράσταση του εαυτού, όπου κρινόταν η καθεμιά από τη συμπεριφορά της ως μέλλουσα νύφη και σύζυγος. Τραγουδούσαν τραγούδια για τον Γιαννακάκη, τον γεωργό που σπέρνει, για το άροτρό του, για προσκλήσεις σε ερωτικές συναντήσεις με απεσταλμένα μήλα και λεμόνια ως ερωτικά σύμβολα προς το αντικείμενο του πόθου τους, πρόσφεραν ευχές μακροζωΐας και υπερβολικής σοδειάς που «νοματαίοι δεν θα κατάφερναν να την θερίσουν και να την κουβαλήσουν» (παριστάνοντας έτσι την ποθούμενη ευκαρπία της γης). Αυτά προϋπήρχαν πριν τον χριστιανισμό, αλλά εκτιμά ο Μ. Γ. Σέργης ότι από το Βυζάντιο κ.ε., η αγροτική γονιμική τελετουργία μεταλλάχτηκε, έτσι σε όλον τον ελληνικό κόσμο και σε κάποια χωριά της Θράκης τα λαζαρικά κάλαντα επικράτησαν με έντονο θρησκευτικό

Τετάρτη | Wednesday

Γεωργίου του Τροπαιοφόρου

Ελισάβετ οσίας, Νικολάου νεομάρτυρος εκ Μαγνησίας

✝ Μάρκου ευαγγελιστού, Νίκης μάρτυρος

Παγκόσμια ημέρα βιβλίου και κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων

Ημέρα μνήμης γενοκτονίας Αρμενίων

Ανατολή: 06:39 Δύση: 20:08

Ανατολή: 06:38 Δύση: 20:09

Ανατολή: 06:37 Δύση: 20:09

Πέμπτη | Thursday

Παρασκευή | Friday

Σάββατο | Saturday

Βασιλέως επισκόπου Αμασείας, Γλαφύρας μάρτυρος

Συμεών επισκόπου Ιεροσολύμων

Των εν Κυζίκω 9 μαρτύρων, Θεόγνιδος, Μέμνονος οσίου

Ανατολή: 06:33 Δύση: 20:12

Κυριακή | Sunday

✝ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ, Του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Τιμίου Σταυρού

Ανατολή: 06:36 Δύση: 20:10

Ανατολή: 06:34 Δύση: 20:11

Ανατολή: 06:32 Δύση: 20:13

Παγκόσμια ημέρα διανοητικής ιδιοκτησίας

Παγκόσμια ημέρα για υγεία & ασφάλεια στην εργασία

Παγκόσμια ημέρα χορού

Απρίλιος

Τρίτη | Tuesday

April

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

χαρακτήρα που αφηγούντο πλέον την ανάσταση του φίλου του Χριστού, τη συνάντησή του Ιησού με τις αδελφές του Λαζάρου κλ.π. Π.χ. στο Σουφλί τα λαζαρικά λέγονται με λόγια γλώσσα που μαρτυρεί τη θεολογική τους προέλευση: «Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός / και στην πόλη Βιθυνία κλαίει Μάρθα και Μαρία / Λάζαρον τον αδελφόν της, τον γλυκύτερον υιόν της. / Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν / την ημέρα την Τετάρτη κίνησε ο Χριστός για ν' έρτη». Άλλοτε είχαν ταυτόχρονα θρησκευτικό και κοσμικό περιεχόμενο. Σε πολλές παραλλαγές των λαζαρικών συναντώνται πάμπολλοι επαινετικοί στίχοι για τα μέλη της οικογένειας, τα εξέχοντα μέλη της κοινότητας κλπ. Τα χρήματα τα έδιναν στην πρώτη κοπέλα που τα λάμβανε με χειροφίλημα, μια πράξη που την επιτελούσε και η τελευταία καθώς αποχωρούσαν. Σε κάθε στάσιμο ανέπεμπαν ειδικό τραγούδι. Κατέληγαν στο σπίτι όπου ξεκίνησαν μετά από κυκλική πορεία στον οικισμό, μοιράζονταν ακριβοδίκαια χρήματα κι αβγά. Όσα αβγά περίσσευαν τα άφηναν αμοίραστα και τα έτρωγαν τη δεύτερη Πασκαλόμερα τηγανητά και τότε γλεντούσαν, γελούσαν, έλεγαν αστεία και κρυφά «λόια». «Ήρτ' ο Λάζαρος, ήρταν τα Βάγια./ Κόσκινα, πίττες, πέντ' αυγά,/ κι ένα βοτσί κρασί / να πιουν τα παλικάρια να μεθύσουνε / να κάτσδουνε καρσί καρσί να τραγουδήσουνε». Το μικρό κορίτσι που υποδυόταν το Λάζαρο μετά το τέλος του τραγουδιού καθόταν σταυροπόδι καταγής «για να κάτσουν κότες, κλώσσες και να βγάλν' πουλιά» (αναλογική μαγική σκέψη). Η Κυριακή των Βαΐων τελείται εις ενθύμιον της θριαμβευτικής πορείας του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Το έθιμο θεσπισμένο από την Εκλησία ήδη από τον 9ο αιώνα παίρνει ειδυλλιακή μορφή με τη χρήση του βαγιού, όπως το σταυρολούλουδο, ο βασιλικός στην Ύψωση του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), το χριστουγεννιάτικο δέντρο, το πρωτομαγιάτικο στεφάνι. Κατά τον Μ. Γ. Σέργη, τα βάγια έφερναν νεόνυμφοι και η πρώτη που θα τα προσκόμιζε θα γεννούσε αγόρι· άλλωστε είναι γνωστή η επιθυμία για αρρενογονία. Ετελούντο επιπλέον βαγιοχτυπήματα: Το κίνητρο αυτής της θεατρικής πράξης είναι η απόκτηση παιδιών, η μεταφορά της γονιμότητας γίνεται μέσω μιας νεκραναστημένης γι' αυτό διπλά γονιμικής δύναμης. Βάσει αυτού του συνειρμού, οι ζώντες πήγαιναν το βάι στον τάφο του αγαπημένου νεκρού, όπως το Μεγάλο Σάββατο τού απέθεταν λαμπάδα και χαιρετίσματα από τον Απάνου Κόσμο. Η αποστολή του βάγιου συνιστά αίτημα -παρατηρεί ο Γ. Μέγας- του ίδιου του νεκρού που εκφράζεται στο μοιρολόι: «Παιδί μου σε παρακαλώ και νια εντολή σ' αφήνω / στείλε μου των Βαγιώ κλαρί και τη Λαμπρή λαμπάδα / και το Μεγάλο Σάββατο τα ρούχα μου ν' αλλάξω / για να σηκώσω ανάσταση με τους νεκρούς αντάμα». Εξάλλου σύμφωνα με την πλατιά διαδεδομένη πίστη, οι ψυχές βγαίνουν από τον Άδη και «ξανασαίνουν» επί πενήντα ολόκληρες ημέρες. 'Υστερα ξαναγυρίζουν στον τόπο τους. Το κλωνί λοιπόν αποκτούσε μαγικές ιδιότητες: αν ήταν ανθισμένο οι όρνιθες θα κλωσσούσαν πολλά πουλιά και η χρονιά θα ήταν μπερεκετλίδ'κη. Το έβαζαν στα κλαδιά για να καρπίζουν (καρποκλάδια, δηλαδή καρποφόρα δέντρα), ενώ πίστευαν στη θεραπευτική και αποτρεπτική δύναμή του (το φυλούσαν στο εικονοστάσιo, το χρησιμοποιούσαν για το ξεμάτιασμα, έδιωχναν με αυτό ψύλλους και ζωΰφια αναπέμποντας τη μαγική επωδή

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

Ιακώβου αποστόλου, Δονάτου, Αργυρής νεομάρτυρος

Ιερεμίου προφήτου, Ευθυμίου εκ Δημητσάνης

Ανακομιδή λειψάνων Μεγάλου Αθανασίου

Πρωτομαγιά (αργία)

Ανατολή: 06:31 Δύση: 20:14

Ανατολή: 06:30 Δύση: 20:15

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:16

Πανσέληνος

Πρώτο τέταρτο

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

Απρίλιος

1 Τρίτη |

Monday

April

30 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

«μέσα βάγια και χαρές, όξω ψύλοι»). Φυσικά το ειδικό φαγητό της ημέρας ήταν ψαρικό, παστό ή φρέσκο, προκειμένου να «κρατήσει», τους πιστούς για την αυστηρή νηστεία της Μεγαλοβδομάδας που ακολουθούσε. Η Μ. Εβδομάδα, ως προέκταση της Σαρακοστής, είναι από τις πλέον παραστασιακές στιγμές της Ορθοδοξίας, η πιο τελετουργική, ώστε με αυτόν τον τρόπο να κορυφώνεται η έντονη βίωση των γεγονότων από τους λαϊκούς. Συνιστά ένα σύνολο λαμπρών θρησκευτικών παραστάσεων και τελετουργιών, που στοχεύει στον επηρεασμό των εμπλεκομένων μελών, με σκοπό τη συνάντηση των ανθρώπων και τη δημιουργία ενός συγκινησιακού φορτίου. Σε αυτό τον χρόνο «δένεται» η ενορία και η κοινότητα. Kατά τον Μ. Γ. Βαρβούνη, ο λαός ανέκαθεν απολάμβανε, θαύμαζε και αγαπούσε το τελετουργικό, ένιωθε έλξη ως προς αυτό (υπενθυμίζω τον Β. Πούχνερ). Με τις Καλονυχτιές-Ακολουθίες καθ' όλη τη Μεγαλοβδομάδα επιδιώκεται η σταδιακή συμπόρευση και συμπαράσταση των πιστών στην πολυαφηγημένη από τους Ευαγγελιστές μαρτυρική περιπέτεια του Δασκάλου τους. Στο κέντρο των αφηγήσεων τοποθετείται ο θάνατος και η Ανάσταση του Ιησού, όπως επιμερίζεται στις Ακολουθίες της Εβδομάδας των Παθών. Η Εκκλησία προετοιμάζει δραματικά τον πιστό να συμ-πορευτεί, αναπαριστά με τα υμνογραφικά και με Ακολουθίες που διαδέχονται προπαρασκευαστικά η μια την άλλη (που περιλαμβάνουν προφητικές ομιλίες του μελλοθάνατου Χριστού) την προδοσία και τη σύλληψη, την περιγραφή της μεγάλης δίκης κλπ: «Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος» ή το κατανυκτικό «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται». Κατά τον Δημ. Λουκάτο, ο λαός όλων των αιώνων βίωσε συμμετοχικά και συμμερίστηκε τα στάδια αυτά· παρακολουθούσε τις ανοιξιάτικες βραδινές Ακολουθίες που αφηγούντο τα Πάθη, ιδιαίτερα τα Δώδεκα Ευαγγέλια και τη δίκη του Χριστού, εντυπωσιάστηκε από τις επαναλαμβανόμενες ανθρώπινες κακίες, συκοφαντίες, ψευδομαρτυρίες, αρνήσεις, όπως συμβαίνει και με τις οικείες ανθρώπινες συμπεριφορές στην καθημερινή ζωή· πόνεσε, θύμωσε για τα βασανιστήρια του Χριστού· οι μητέρες συμπόνεσαν την θλιμμένη Παναγία και οι κοπέλες θρήνησαν τον όμορφο θεό. Γι' αυτό και παράλληλα τις ώρες εκείνες ο λαός δεν σταματούσε την χαρούμενη προετοιμασία των αβγών, των τσουρεκιών, του αρνιού και του ασβεστώματος των σπιτιών. Ενώ παράλληλα επεδείκνυε την εγκράτεια της νηστείας, ετοίμαζε την τελετουργική τροφή (πασχαλινά αβγά, τσουρέκια) χωρίς να τα γεύεται. Και τη Μ. Παρασκευή ακολουθούσε την πομπή του Επιταφίου, «σαν μια κηδεία συμβολική του αιώνιου αγαθού, που όπως η γύρω άνοιξη ποτέ δεν σταματά να ξαναθάλλει και να δικαιώνεται». Από τη Μ. Δευτέρα άρχιζε ο πάνδημος καθαρισμός των σπιτιών και των σωμάτων με την αυστηρή νηστεία (ξεροφάγι - ελιές, ψωμί, χαλβά). Η εργασία απαγορευόταν. Τη Μ. Τρίτη οι λαϊκοί συγκεντρώνονταν για να ακούσουν το Τροπάριο της Κασσιανής. Με βάση την παράδοση ο ακριβής διάλογος της Κασσιανής με τον Θεόφιλο ήταν: «Εκ γυναικός τα χείρω.-Kαι εκ γυναικός τα κρείττω». Δηλαδή «Από μία γυναίκα ήρθαν στον κόσμο τα κακά» είπε ο Θεόφιλος αναφερόμενος στην αμαρτία και τις συμφορές που προέκυψαν από την Εύα. Η Κασσία, ετοιμόλογη, του απάντησε: «Αλλά κα’ διά γυναικός πηγάζει τά κρείττω», «Και από μία γυναίκα [ήρθαν στον κόσμο] τα καλά». Τη Μ. Τετάρτη τελείται το Μέγα Ευχέλαιο: Έτερο υλικό στοιχείο, με ανάλογο προς τον αγιασμό συμβολισμό είναι το έλαιον, επικουρικό της ανθρώπινης ίασης και ευετηρίας, το οποίο επίσης ιεροποιείται, αλλά και μετασχηματίζεται διά της προσευχής κατά την Ακολουθία του Μεγάλου Ευχελαίου της Μεγάλης Τετάρτης. Η αγιαστική, αποτροπαϊκή και φυλακτήρια δύναμη του ελαίου επικυρώνει τα εκκλησιαστικά Μυστήρια (τη Βάπτιση

Απρίλιος

Τη Μ. Πέμπτη οι γυναίκες καταγίνονται με το βάψιμο των αβγών, διότι με αυτό οι λαϊκοί «ξεβουλώναν» το στόμα μετά την πολυήμερη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Είναι τα «αναστημένα αβγά», τα «αβγά του καλού λόγου», που τα μετέφεραν το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου «για να ακούσουν το Χριστός Ανέστη». Κατά τον Μ. Γ. Σέργη, το αβγό αποτελεί πανάρχαιη πηγή και αρχή ζωής, μήτρα, σπέρμα, ευετηρία, ανάσταση, ελπίδα. Η παρουσία του καθίστατο έντονη σε αρχέγονες δοξασίες, πρακτικές και λατρείες, εξελιγμένες και πρωτόγονες (π.χ.) στον ελληνικό ορφισμό. Ο Μιχαήλ Μερακλής επισημαίνει το όνομα της ημέρας βαφής των αβγών («Κοκκινοπέφτη»), και ο Γ. Μέγας τον άμεσο συσχετισμό του αβγού με το σιτάρι: το πρώτο αβγό (ή το περσυνό) θάβεται για να βλαστήσει ο σπόρος με τη ζωτική δύναμη που έχει μέσα του. Ας σημειώσουμε ότι κόκκινα αβγά βάφονται άλλες δυο Πέμπτες μετά την «Κόκκινη Πέμπτη», εν συνόλω τρεις ή επτά σύμφωνα με την Ελπ. Σταμούλη-Σαραντή. Διατηρεί τη σημασία του και ως σοκολατένιο ή χαρτονένιο αβγό. «Ενισχυμένα» εμφανίζονται λοιπόν τα κόκκινα αβγά λόγω του χρώματος. Κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού και του πρωταρχικού θαύματος του χρωματισμού αβγών για να υπερσκελιστεί η

April

και το Χρίσμα, τις ιδιωτικές προσευχητικές τελετές προς ίασιν ψυχών και σωμάτων) και εκτάκτως συνιστά μια από τις πρακτικές της επίσημης Εκκλησίας που χρησιμοποιεί ο λαός ως αρωγό του στον αγώνα του κατά των ασθενειών. Ο προσευχητικός εκκλησιαστικός λόγος θεωρείται ισχυρότερος από τον λαϊκό επικλητικό, διότι εμπερικλείει το τελετουργικό στοιχείο και τη μεσολάβηση του ιερέως. Tο λάδι είναι από τις πρωταρχικές, γι' αυτό ιερές τροφές του ανθρώπου, καθαγιάζεται στη θρησκευτική πράξη τελετουργικά (στο Μυστήριο της βάπτισης, το νεκρό σώμα σε ορισμένες περιοχές πριν το σαβάνωμα αλείφεται με λάδι, τα λαδόπανα ρίπτονται στη θάλασσα κλπ.), στις αρτοκλασίες ευλογείται με τον σίτο και τον οίνο (την ιερή τροφική τριάδα για την ευετηρία των βασικών ειδών διατροφής), ανάπτονται καντήλια και τελούνται επαλήψεις των ασθενών για ίαση· η επάλειψη με λάδι ακόμη και από το καντήλι αποτελεί βασική τελετουργική πρακτική της λαϊκής λατρείας με ιαματικούς και ευλογητικούς σκοπούς από προσκυνήματα. Ακόμη λάδι από την καντήλα του Αγίου Νικολάου ρίχνεται στη θάλασσα για την κατάπαυση της τρικυμίας. Η χρήση του λαδιού αποτελεί μια αρχαία λατρευτική και τελετουργική πρακτική, ακόμη στους εβραίους που συνεχίστηκε επίσης στα αποστολικά χρόνια. Με το αλεύρι του Ευχελαίου, οι γυναίκες της θρακικής Σηλυβρίας ζύμωναν πρόσφορα και παρασκεύαζαν προζύμι, το οποίο προσπαθούσαν να διατηρήσουν όλη τη χρονιά, διότι το θεωρούσαν ευλογημένο. Η ζύμη του ψωμιού που εξασθένησε από την πολυκαιρία και τη μακρά χρήση όπως η φωτιά και ό,τι ο άνθρωπος χρησιμοποιεί/καταναλώνει καθημερινά, χρειάζεται ανανέωση (λήξη προηγούμενης-αρχή νέας) – άλλη μια αποτύπωση της ίδιας διαδικασίας του θανάτου-ανάστασης. Και στη βραδινή Ακολουθία της ημέρας της Μ. Τετάρτης, ο Ιούδας αντιδιαστέλλεται με την προσφορά του μύρου στον Ιησού από την πόρνη. Ο Ισκαριώτης καθίσταται σημείο αναφοράς και πλαίσιο σε θέματα ηθικών αξιών, θεωρήθηκε αρνητικός πόλος για ανθρώπινες συμπεριφορές, το κατεξοχήν παράδειγμα προς αποφυγήν, το οποίο η ανθρωπότητα και η φύση αντικρίζουν με αποτροπιασμό. Είναι μια μορφή αμφιλεγόμενη στην εκκλησιαστική παράδοση και ιδιαίτερα μισητή στον λαϊκό πολιτισμό, αφού έχει γίνει σημείο συσσώρευσης πάμπολλων παθών, λαθών και κακουργημάτων, καθώς και ποικίλων εκδηλώσεων ανθρώπινης πανουργίας. Είναι ο άπονος μαθητής που πρόδωσε τον δάσκαλο, απελπίστηκε και αυτοκτόνησε, στην επίσημη λατρεία έγινε λόγος, εικόνα και δρώμενο, αλλά αξιοποιήθηκε επίσης από τον λαϊκό πολιτισμό σε τραγούδι, έθιμο και παροιμία. Την περίοδο της Μ. Εβδομάδος οι πιστοί ετοιμάζουν και προσφέρουν στην Εκκλησία τα πρόσφορα· τη Μ. Πέμπτη το πρωί για τη Λειτουργία που τελείται εις ανάμνησιν της παράδοσης των Φρικτών Μυστηρίων, το Μ. Σάββατο το πρωί κατά τη λειτουργία του Μ. Βασιλείου που συνοδεύει τον Εσπερινό της Αναστάσεως και την Κυριακή του Πάσχα για την τέλεση της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

αμφισβήτηση της δύσπιστης γυναίκας, να πιστοποιηθεί -κατά τον Μ. Γ. Βαρβούνη- υπερφυσικά το υπερφυές άκουσμα της αναστάσεως του Χριστού από τον κόσμο των νεκρών: «Όταν είπαν πως αναστήθηκε ο Χριστός κανείς δεν το πίστευε· μια γυναίκα που κρατούσε αβγά είπε “μπορούν από άσπρα να γίνουν κόκκινα;” και έγιναν!». Το κόκκινο χρώμα θεωρείται χαρά μέσα από την αναγέννηση του θανάτου, αλλά και θάνατος. Το χρώμα (κατά τον Δημ. Λουκάτο) θυμίζει προχριστιανικούς θανάτους θεών (Άδωνι ή Άττη), το αίμα του εβραϊκού προβάτου ή του Χριστού, εν τέλει το χρώμα του ζωαρχικού αίματος. Οι χρήσεις του πασχαλινού αβγού είναι ποικίλες: όλα τα κόκκινα αβγά δεν έχουν την ίδια χάρη. Θαυμαστές ιδιότητες έχει το πρώτο αβγό, που θα βάψουν και θα το βάλουν στο εικονοστάσιο (το λεγόμενο «αβγό του Χριστού», ή «της Παναγίας» δηλαδή αυτά προσφέρονται στο θείον όπως τα πρώτα κομμάτια της βασιλόπιτας), σταυρώνουν τα παιδιά για να είναι κόκκινα με την ευχή «γειαρουσύν', καλουσύν', μι του καλό να μας βρει Πασχαλιά κι του χρόν' καλύτιρα». Στα τρία χρόνια το κόκκινο αβγό γίνεται «κρατητήρα», δηλαδή πέτρα που άμα την τοποθετήσεις πάνω σε έγκυο γυναίκα ή έγκυο ζώο λένε ότι κρατεί. Εξαιρετικές ιδιότητες έχουν και τα «ευαγγελισμένα αβγά», που -όπως αναφέραμε- τα στέλνουν στην Εκκλησία να λειτουργηθούν, τα τσόφλια των οποίων ρίχνουν λοιπόν στον μπαχτσέ «για να πιάσουν όλοι οι καρποί». Άλλοτε το αβγό θα ταφεί στην πρώτη αυλακιά του χωραφιού, «για να είναι παστρικό το στάρι όπως το αβγό». Δεν έτρωγαν τα αβγά της μαύρης όρνιθας, αλλά μετά τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα τα φύλαγαν στο εικονοστάσι και τα χρησιμοποιούσαν για να καταπαύσουν δυνατές θύελλες: τα τοποθετούσαν μαζί με την σιδερένια πυροστιά ανάποδα στην αυλή για να διώξουν το χαλάζι, ή με αυτά η νοικοκυρά σταύρωνε τα μέλη της οικογένειας. Επίσης αν υπήρχε αβγό από μαύρη κότα το έβαφαν πρώτο. Στην παλιά Ξάνθη την ώρα που ψαλλόταν το Χριστός Ανέστη λέγεται ότι κυλούσαν τρεις φορές τα αβγά στα μάρμαρα της εκκλησίας, τα τσούγκριζαν και τα έτρωγαν (είναι παραπλήσιο με το έθιμο της «κυλίστρας» που γινόταν με σκοπό να προκαλέσουν την τεκνοποιΐα). Ξέρουμε από βυζαντινές μαρτυρίες ότι το κόκκινα αβγά προσέφεραν αμοιβαία οι μικροί στους μεγάλους, οι μαθητές στον δάσκαλο, οι πιστοί στον Πατριάρχη, οι υπήκοοι στον βασιλιά. Τα τοποθετούσαν επίσης στους τάφους των προγόνων. Το κόκκινο εκφράζει τη χαρά, αλλά και το θάνατο που προετοιμάζει την καινούργια ζωή και λειτουργεί ως εξορκιστικό μέσον. Μερικοί χρησιμοποιούν νέο ή καθαρό σκεύος επιλεγμένο μόνο γι' αυτή την εργασία. Για σαράντα μέρες κρατούσαν υπολείμματα της βαφής που έχουν χρησιμοποιήσει. Επίσης μέχρι σήμερα δεν χύνουν τη βαφή αλλά την παραχώνουν, επειδή πιστεύουν ότι είναι «του Χριστού το αίμα». Όσο βάφουν τα αβγά, ένα κόκκινο πανί παραμένει κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή στο παράθυρο του σπιτιού και τούτη την ημέρα δεν πλένουν ούτε απλώνουν ρούχα γιατί το θεωρούν κακό σημάδι. Ο αβγοφόρος λαγός που «ήρθε» από τη Δύση, είναι στη δυτική παράδοση επίσης ζώο με μαγικές ιδιότητες, σύμβολο της βλαστήσεως, γονιμικό καθώς γεννά σαν την κουνέλα, συνεπώς ενσωματώθηκε στις πασχαλινές συνήθειές μας ως καλό πνεύμα που αρμόζει στις ημέρες. Όμως το τσουρέκι είναι ο εξελιγμένος τύπος του πασχαλινού ψωμιού, της παραδοσιακής Λαμπροκουλούρας ή του Λαμπρόψωμου (ανάλογο με το Χριστόψωμο, τη Βασιλόπιτα, το Φωτόψωμο). Λεγόταν κουτσούνα, κουζουνάκι, κοφίνι, καλαθάκι, δοξάρι, αυγούλα, λαζαράκι κ.ά. Εθεωρείτο ότι φέρνει δύναμη στο σπίτι, τα στολίδια τα κεντούσαν οι νοικοκυρές για το καλό της χρονιάς (αντίστοιχα κεντούσαν γεωργικά σημάδια στο Χριστόψωμο, ναυτικά στο Φωτόψωμο για τα καλοταξίδια, αβγά και πουλιά στα Λαμπροκούλουρα).

Απρίλιος

Το βράδυ της Μ. Πέμπτης οι λαϊκοί παρακολουθούν την Ακολουθία των Παθών. Εκεί οι ευαγγελικές αφηγήσεις γίνονται ρυθμικά κουβεντιαστές, σαν να διαισθάνονται οι συγραφείς τους το αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού. Αποτελεί μεγάλο πάθος για κάθε λαό η παρακολούθηση μιας δίκης, όταν δύναται να συμπαραστέκεται στην αναζήτηση της αλήθειας. Οι ανθρώπινες αυτές ώρες ενός Θεού δίνονται με έναν αιώνιο ρυθμό λαϊκού λόγου: «Ει κακώς ελάλησα - μαρτύρησαν περί του κακού- ει δε καλώς- τι με δέρεις». Η ποιητική αρετή και η απλότητα του ελληνικού λόγου των ευαγγελικών κειμένων συναντά το λαϊκό συναίσθημα: «Ουδέν αποκρίνει – τι ούτοι σου καταμαρτυρούσιν; - Ο δε Ιησούς εσιώπα... Λέγει αυτώ ο Πιλάτος: Εμοί ου λαλείς; - Ουκ οίδας – ότι εξουσίαν έχω σταυρώσαι σε – και εξουσίαν έχω απολύσαί σε;» Το μυστικό της οικειότητας και της γοητείας βρίσκεται στον παλιό αραμαϊκό λόγο και που αυτόν τον ρυθμό-γοητεία τήρησε το ελληνικό πρωτόγραφο κείμενο, διαμορφώνοντας τη βιβλική ατμόσφαιρα του λαϊκού λόγου. Οι πιστοί παρακολουθούν τη Σταύρωση. Οι λαογράφοι επισημαίνουν ότι με την αναπαράσταση ο χρόνος που συνέβη το γεγονός καταργείται ιστορικά, γίνεται παρόν, δηλαδή συμβαίνουν τα γεγονότα τώρα («Σήμερον κρεμάται επί ξύλου»). Ο λαός μάλιστα διατηρούσε και χρησιμοποιούσε τα κεριά των Δώδεκα Ευαγγελίων για τον πονοκέφαλο και για την κατάπαυση του αστραπόβροντου, επειδή τα κεριά αυτά «άκουσαν» την αφήγηση του Θείου Πάθους και έτσι απέκτησαν ειδικές ιδιότητες. Μετά το πέρας των Δώδεκα Ευαγγελίων μέχρι σήμερα ο λαός κάνει φύλαξη του Λειψάνου του Χριστού, μια λαϊκή πρακτική που παραπέμπει στην εγκοίμηση στον ναό των ασθενών, δηλαδή μια πανάρχαιη και πανανθρώπινη μαγικοθρησκευτική ιαματική πρακτική. Κατά τον Μ.Γ. Βαρβούνη, η Μ. Πέμπτη μεταφέρει στα θεϊκά μέτρα μια βασική τελετουργία από τον κύκλο εθίμων του θανάτου, που αφορά στο ξενύχτισμα του νεκρού πριν την ταφή. Εκεί τα ξημερώματα της Μ. Πέμπτης αναπέμπουν το «Μοιρολόι της Παναγίας» ή «Τραγούδι της Μ. Παρασκευής», με το οποίο ο λαϊκός θρηνεί έμμεσα την ανθρώπινη τύχη του Χριστού, συμπαραστέκεται, συμμερίζεται ανεπιφύλακτα και συμπονεί τον πόνο της τραγικής μητέρας Του, αιώνιας εκπρόσωπης όλων των μητέρων της γης, ιδιαίτερα όσων είδαν τα παιδιά τους να φυλακίζονται, να βασανίζονται και να σέρνονται στον θάνατο.

April

Ζυμωμένο το τσουρέκι από άλευρο καλής ποιότητας -κοσκινισμένο με ψιλή σίτα-, με μπαχαρικά και ζάχαρη, με κανέλα, γενίμπαχαρ μοσχοκάρυδο, μοσκοκάρφια, το ξόμπλιαζαν με το πηρούνι, ή το χλιάρι, το άλειφαν με αβγό και με σουσάμι, το έψηναν και το δώριζαν σε παιδιά και ανίψια συνήθως με κόκκινο αυγό στην άκρη. Ο Μ. Γ. Σέργης επισημαίνει την ποιητική διάσταση του λαϊκού πολιτισμού, τη φροντίδα, επιμέλεια, ομορφιά και χάρη με την οποία η αγράμματη γυναίκα αποτύπωνε τον ποιητικό της εαυτό στο δημιούργημά της, καθώς χρηστότητα και τέχνη συλλειτουργούν πρόσθετα.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

Η τελετουργική απαγγελία του Μοιρολογιού της Παναγίας μέσα στον ναό στην εθιμικά κρίσιμη στιγμή της Μ. Πέμπτης, με τον ίδιο τον Θεό να έχει πεθάνει και τους πιστούς να αγρυπνούν αναμένοντας να αποδείξει την παντοδυναμία Του μέσα από την ανάστασή Του, έχει σαφή διαβατήριο χαρακτήρα που επιτρέπει την συνθεώρησή του με τις λαϊκές θρησκευτικές τελετουργίες της περιοχής. Η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της την προσευχή της έκανε για τον μονογενή της Ακούει στραπές, ακούει βροντές και ταραχή μεγάλη βγαίνει να ιδεί στην πόρτα της, να δει στη γειτονιά της, θωρρεί τον Γιάννη κι έρχονταν κλαμμένος, λυπημένος -τι έχεις Γιάννη μου και κλαις; Μην ψευδομαρτυράς με -Δεν έχω στόμα να σου πω, χείλη να σου μιλήσω μηδέ και δυνατή καρδιά, να σου το μολοήσω. Βλέπεις εκείνον το γυμνό και τον ανεμαλλιάρη, που του φορούν στην κεφαλή αγκάθινο στεφάνι; Εκείνος είν' ο γιόκας σου και μένα δάσκαλός μου. Σαν τ' άκουσε η Δέσποινα, ευρέθη λιγωμένη· σταμνιά νερό την περεχούν, τρία κανιά το μόσκο τέσσερα το ροδόσταμο, ώσπου να συνεφέρει... Οι Ευαγγελιστές είχαν ήδη ξεχωρίσει το προσωπικό δράμα της Μητέρας, διότι οι αναγνώστες τους δεν θα κατανοούσαν το θεανθρώπινο δράμα χωρίς μια ανθρωπίνως οδυρομένη μάνα. Αργότερα μπροστά στο Σταυρό το δράμα της απελπισίας Της είναι μεγαλύτερο: Άλλοι την εκλωτσούσανε κι άλλοι την εκσκουντούσαν / και άλλοι την εφτούσανε κι άλλοι τη δεκατούσαν / -Γιε μου και πώς δεν μου μιλείς της μάνας της θλιμμένης / της ξένης και της ορφανής και της απερπισμένης; /Τότες παράγειρε ο Σταυρός πάνω στα γόνατά της: / Άντε μάνα στο σπίτι μας και διάφορο δεν έχεις. Και αλλού: Μητέρες, κουβεντιάστε με, πέστε μου πού ν' ο γιος μου; / Είπαν της -Κοίταξε ψηλά, δε τονε σταυρωμένο, / γυμνόν και δίχως λύπηση, στο ξύλο καρφωμένον... Κατά τον Δημ. Λουκάτο πάμπολλα κείμενα και παραλλαγές όπως τα παραπάνω, που όπως σημειώνει ο Μπωβιέ, τα βρίσκουμε από τον 14ο αιώνα, αλλά προφορικά πρέπει να κινούνταν πολύ παλαιότερα στον ελληνικό χώρο, από τότε που τα ευαγγελικά κείμενα και οι υμνογράφοι εντυπωσίαζαν τους χριστιανούς και ερέθιζαν τον λαό προς συμπληρωματικές ανθρώπινες αφηγήσεις. Η ψυχολογία του θεϊκού πένθους δεν επιτρέπει άλλο τραγούδι από το θρησκευτικό. Οι Υμνωδοί υπέβαλαν αυτές τις εικόνες με ανάλογες φράσεις: οδυρωμένη μητρώα σπλάχνα, ανέκραζε γοερώς, εβόα -που το κάλλος έδυ της μορφής σου, ω γλυκύ μου έαρ, οίμοι φως του κόσμου, οίμοι φως το εμόν. Είναι η παραδοσιακή ανάγκη του θρήνου μπροστά σε έναν νεκρό νέον, από τον Άδωνι ακόμη, όμως εκείνο που προβάλλεται είναι η παρακολούθηση των αισθημάτων, των λόγων της Παναγίας (την ψυχή της θα την περάσει ρομφαία, κρατούσε στην καρδιά της όλα τα θαυμαστά). Σε έναν λαό που είχε συχνότατους θανάτους παλικαριών τους οποίους οι μάνες δεν λησμονούσαν σε όλη τους τη ζωή, η Παναγία ανεδείχθη σε σύμβολο της θρηνούσας μητέρας, αληθινό

Το Μοιρολόι της Παναγίας είναι παρόμοια θρηνητικό όπως τα παραδοσιακά μοιρολόγια: Απ' τα μαλλιά τον άρπαξαν, στα μάρματα τον ρίξαν, / τα μάρμαρα ραγίστηκαν κι η γης ανεκατώθη. Η Παναγιά η Δέσποινα καθούνταν μοναχή της, / τις προσευχές της έκαμνε για το μονογενή της -Φτάνουν κερά μας Παναγιά, φτάνουν οι προσευχές σου, / τον γιόκα σου τον πιάσανε και στον χαλκά τον βάλαν / και στου Πιλάτου τις αυλές εκεί τον τυραννάνε Σαν τ' άκουσε η Παναγιά πέφτει λιγοθυμάει./ Σταμνί νερό της ρίξανε για νάρτ' στον εαυτό της. -Σώπα κερά μας Παναγιά και μην αναστενάζης,/ο Κύριος θ' ανεστηθή τριήμερος εκ τάφου, / και τη Λαμπρή χαρούμενοι και πάντ' αγαπημένοι. Η Μ. Παρασκευή είναι η σοβαρότερη και πιο ιερή ημέρα, οπότε για τον λαό ακόμη και ο καιρός συμπάσχει. Εκκλησιαστικά τελετουργικά στοιχεία αποτελούν η πρωινή Ακολουθία των Ωρών, με τα Ευαγγέλια και την Αποκαθήλωση, ο Επιτάφιος Θρήνος το απόγευμα ή το βράδυ. Λαογραφικά στοιχεία συνιστούν: η αυστηρότατη νηστεία (μερικοί δροσίζουν τα χείλη τους μόνο με ξύδι), η επίσκεψη στα νεκροταφεία (όπου οι ψυχές συμπενθούν), τα άφθονα άνθη του Επιταφίου, οι ανταγωνισμοί, η γραφική περιφορά και η νηστεία (αφαγία): «ουδέ τράπεζαν ιστώμεν ούτε εσθίομεν. Ει δε τυχόν εστί τις ασθενής και υπέργηρος και αδυνάτως έχων... δίδοται αυτώ άρτος και ύδωρ, μετά την δύσιν ηλίου». Η ημέρα περιελάμβανε μια σειρά από προφυλάξεις: Δεν κάρφωναν καρφί, δεν ανακάτωναν χώμα, δεν κοιμούνταν διότι ο «Χριστός είναι πεθαμένος, ξαπλουμένος, κάτ'» κ.α. Καταγράφονται πάμπολλες παραδόσεις: «Όταν μαθεύτηκε ότι οι Εβραίοι καταδίκασαν τον Χριστό να Τον σταυρώσουν, μαζεύτηκαν τα δέντρα σε συμβούλιο και αποφάσισαν να μην δώσουν το ξύλο τους για να φτιαχτεί ο σταυρός. Αλλά όπως στους δώδεκα ευρέθη Ιούδας, έτσι και στα άλλα δέντρα εβρέθη η λοιδοριά. Την ώρα που πελεκούσαν τα ξύλα εκείνα έσπαζαν και χαλούσαν και μόνο το ξύλο της λοιδοριάς δεν τους έκαμε αντίσταση. Γι' αυτό λέγεται καταραμένο κι αναθεματισμένο δέντρο, πάντα αφορεσμένη για τη φοβερή προδοσία της». Ακόμη «η συκιά που κρεμάστηκε ο Ιούδας λύγισε κι απόμεινε εκεί μισοκρεμασμένος και δεν εξεψύχησε παρά μόνο όταν ο Χριστός αναστήθηκε». Κατά τον Μ.Γ. Βαρβούνη, στο κουβούκλιο του Επιταφίου 1. λιτανεύεται η χρυσοκέντητη παράσταση του Επιτάφιου Θρήνου του Ιησού. 2. Πρόκειται για πάνδειμη, γονιμική και προστατευτική τελετουργία, στις διαβατήριες ώρες της Μ. Παρασκευής, αναπαράσταση του γοερού και τελετουργικού θρήνου στις στιγμές της κορύφωσης του θείου δράματος, αλλά ενσωμάτωνε στοιχεία από αρχαίες λατρείες για την επίτευξη της γονιμότητας, της υγείας, της καλοχρονιάς. Έφερε διαβατήριο μαγικοθρησκευτικό χαρακτήρα. Οι ανθοστολισμοί, κατά τον Βάλτερ Πούχνερ, σημαίνουν την τελετουργική χρήση του λουλουδιού, στην οποία φανερώνεται η σταθερή σχέση του ανθρωπίνου πολιτισμού και η αλληλεπίδραση με τη φύση. Π.χ. παραπέμπουν στους θαμμένους νεκρούς, κυριάρχους της βλάστησης που ξεφυτρώνει από το χώμα δηλ. από το δικό τους βασίλειο, τα λουλούδια ρίχνονται στους τάφους, προσφέρονται ως δώρο κατάλληλο για το ταξίδι τους, με λουλούδια σκεπάζεται ο Λάζαρος, στολίζονται οι εικόνες, το κουβούκλιο του Επιταφίου, με αρμαθιές από άνθη αγκαλιάζονται οι σταυροί, ανθοστολίζονται τα καλάθια που έχουν οι λαζαρίνες, καλύπτεται η περπερούνα, που σε περιόδους ανομβρίας πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι και λέει το παρακλητικό τραγούδι της βροχής. Επίσης

Απρίλιος

Να ‘ταν να γυρίζανε του κόσμου οι πεθαμένοι,/ δε θα ‘κλαιε η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα,…/ Μα όταν στερέψει η θάλασσα και γίνει περιβόλι,/ κι όταν θα καμ’ η ελιά κρασί και το σταφύλι λάδι,/ τότε θα περιμένουμε να ρθουν από τον Άδη

April

μοιρολόι σε όλους τους χρόνους και τους αιώνες. Τοποθετώντας Την ο θρησκευτικός πολιτισμός να μοιρολογεί κάθε χρόνο τον Χριστό, καθεμιά μάνα θρηνούσε με αυτόν τον τρόπο το παιδί της. Γιατί όσο κι αν η θρησκευτική Ανάσταση θέλει να λειτουργεί ελπιδοφόρα, η χαροκαμένη μητέρα ξέρει ενδόμυχα πολύ καλά αυτό που ο δημοτικός ποιητής μοιρολογεί:

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

παριστάνονται οι αγερμοί του Μαΐου με το μαγιόπουλο στολισμένο από πάμπολλα άνθη, η έξοδος στη φύση και η κατασκευή στεφανιού κλπ. Σε καμιά τελετουργία δεν λείπει το αποτρεπτικό και γονιμικό λουλούδι, ακόμη και στα Βάγια. Η Μ. Παρασκευή ανάγεται σε σύμβολο των απανταχού πονεμένων, των εχόντων νεκρούς, ξενιτεμένους κλπ. Στην Αποκαθήλωση μέσα στην κατάμεστη εκκλησιά εκτυλίσσεται μια από τις πλέον αναπαραστατικές σκηνές της ορθόδοξης τελετουργίας. Ο ιερέας παριστάνει τον Ιωσήφ Αριμαθαίας, αποκαθηλώνει τον Εσταυρωμένο και τον πηγαίνει σεβαστικά στο Ιερό Βήμα. «Σε τον αναβαλλόμενον το φως, ώσπερ ιμάτιον...» είναι από τα αρχαιοπρεπέστερα και συγκινητικότερα μουσικά μελωδήματα των Παθών. Ο ιερέας προσαρμόζει τις κινήσεις του («Πώς σε κηδεύσω, Θεέ μου;»), ενώ τα ραντίσματα και τα άνθη δίνουν ανθρώπινο νόημα στο πρώτο προσκύνημα του νεκρού Χριστού. Η έντονη παρουσία της νεότητας το βράδυ στην περιφορά του Επιταφίου εντούτοις προετοιμάζει αισιόδοξα την Ανάσταση. Το τριπλό πέρασμα κάτω από τον Επιτάφιο, έχει γονιμικό αποτροπαϊκό χαρακτήρα, ενώ τα άνθη φυλάσσονται και χρησιμοποιούνται για τους βασκαμένους ή τους ασθενείς. Εν τέλει, με τους ανθοστολισμούς μεταδίδεται η χάρη των ιερών αντικειμένων και των χώρων στους ανθρώπους. Η πάνδημη επίσκεψη στα νεκροταφεία δηλώνει την υποσυνείδητη λαϊκή πίστη στην αθανασία και την ανάγκη για ενθύμηση των νεκρών. Στην περιφορά του Επιταφίου το «αι γενεαί πάσαι» γίνεται πολυφωνικό άσμα. H αναπαράσταση της κηδείας του Χριστού είναι πράξη που θα φυλάξει από άλλους κοινούς θανάτους. Η περιφορά του Επιταφίου σημαίνει εξαγιασμό του χώρου, «σταυρώνει» το χωριό ή τη γειτονιά στα τέσσερα σημεία, φέρνει ηρεμία και γαλήνη, γενικώς γίνεται ο ιερός φυλακτήριος κύκλος που θα περισώσει τον οικισμό από κάθε κακό (ασθένεια, διχόνοια κλπ). Καθώς διέρχεται από τις οικίες, οι κάτοικοι θυμιατίζουν, ραντίζουν και ενθυμούνται την εκκλησιαστική διδασκαλία ότι ο Χριστός κατεβαίνοντας στον Άδη θα συναντήσει τους δικούς τους νεκρούς, γι' αυτό τις ώρες αυτές που ο χρόνος και ο τόπος μεταβάλλονται σε ένα διαρκές παρών (Σήμερον), οι λαϊκοί θρηνούν τους οικείους πεθαμένους· επί παραδείγματι στα νησιά έβγαζαν τις φορεσιές των ναυτικών που χάθηκαν. Η περιφορά των Επιταφίων αποτελεί επιπλέον ένα έθιμο τελεστικό και ανταγωνιστικό μεταξύ των ενοριών πλούσιο σε τελετουργικά στοιχεία και ο λαϊκός βιώνει λόγω της έλξης που νιώθει για την τελετουργία. Ένα ακόμη παράδειγμα μιας αγαπητής θρησκευτικής επιτέλεσης στον λαό είναι η παράσταση του «Άρατε πύλας», η οποία μιμείται ή επαναλαμβάνει ένα γεγονός (αρχέτυπο)· έτσι μηδενίζεται ο χρόνος και δημιουργείται ένα αιώνιο παρόν, όπως συμβαίνει με την τελετουργία του Νιπτήρος. Περιγράφουμε τη σκηνή του «Άρατε πύλας»: «Μπροστά στην κύρια είσοδο του ναού γίνεται η ωραία συνήθεια των κλειστών θυρών, που την παρακολουθούν συφάμμελοι όλοι οι πιστοί – κανένας δεν λείπει, όλοι αγρυπνούν την ώρα της υπέρτατης θυσίας- σαν θέαμα και σαν άκουσμα. Ο ιερεύς επί κεφαλής της πομπής προχωρεί προς τη θύρα του ναού, αλλά τη βρίσκει κλειστή. Ο νεωκόρος υποκρινόμενος το σατανά έχει κλεισθεί λίγο πριν μέσα και στην προσπάθεια του ιερέως να παραβιάσει την πόρτα αυτός αντιστέκεται από πίσω. Και τότε μέσα στην απόλυτη ησυχία γίνεται μεταξύ τους ο εξής διάλογος. Ο ιερεύς αναφωνεί “Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσηται ο βασιλεύς της δόξης” (Ψαλμός Δαβίδ), το επαναλαμβάνει δυο φορές και στην δεύτερη διαταγή ο υποτιθέμενος σατανάς ρωτά έκπληκτος από μέσα: “Τις εστίν ούτος ο Βασιλεύς της δόξης;” Και ανταπαντάει αμέσως ο ιερεύς: “Κύριος κραταιός και δυνατός, Κύριος δυνατός εν πολέμω!

Απρίλιος

Το σβήσιμο των φώτων και το άναμμα του φωτός με καινούργιο, ζωογόνο, λυτρωτικό, καθαρτήριο, αγιασμένο, γονιμικό πυρ ενέχει πολλούς συμβολισμούς με πρώτιστο τον παραλληλισμό της λαμπάδας με την ανθρώπινη ζωή και ψυχή. Το Άγιο Φως μέχρι σήμερα μεταφέρεται στο σπίτι («ιερόν πυρ» το αποκαλούσαν οι αρχαίοι), οι πιστοί ανάβουν την καντήλα ή την φωτιά της εστίας και σταυρώνουν τους τοίχους. Για τον εκκλησιαστικό λόγο «αι κανδήλαι και οι κηροί εισί τύποι του αιωνίου πυρός». Το φως σβήνει και ανάβει στην νέα, διακαινήσιμο εβδομάδα. Τα λαμπροκέρια διατηρούνται στο εικονοστάσιο για να σταυρώνουν τον βασκαμένο όλο το χρόνο (Αίνος). Στην Αδριανούπολη άναβαν κεριά στη θύελλα και στο χαλάζι, ενίοτε και στα δέντρα της αυλής και στα ζώα. «Νυν πεπλήρωται φωτός», ψάλλει η εκκλησία. Γραφικοί αποτυπώνονται οι δρόμοι με φωτεινά ρυάκια πυρός ή μέσα σε αυτοκίνητα. Όπως αναφέραμε πολλάκις, την παραδοσιακή κοινωνία συνιστούσαν ζώντες και νεκροί. Αυτή την εποχή η παρουσία τους είναι εντονότατη (τελούνται τρισάγια, μνημόσυνα και αναμνηστήριες τελετουργίες στους τάφους, παραλληλίζεται η λαϊκή πίστη για ανάστασή τους όπως του Χριστού,

April

Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσηται ο Βασιλεύς της δόξης.” - “Τις εστίν ούτος ο βασιλεύς της δόξης;” επίμονα και απορημένος ο σατανάς. - “Κύριος των δυνάμεων, ούτος εστίν ο βασιλεύς της δόξης”, κλωτσά την πόρτα και ορμά μέσα. Ο σατανάς όπου φύγει φύγει μην τον προλάβει ο ιερέας και τον κάψει με την λαμπάδα του!!!». Ο λαός με το τελετουργικό αυτό αποκτά άμεση αντίληψη των σκοτεινών δυνάμεων και όλοι μπαίνουν στην εκκλησιά με φωνές και θόρυβο. Ο λαογράφος Μ.Γ. Βαρβούνης (που μεταφέρει την παραπάνω σκηνή από το περιοδικό Λαογραφία) τονίζει την ψυχολογική διάσταση στη λειτουργικότητα των τελετουργιών η οποία σημειώνεται στη λαϊκή θρησκευτικότητα και στην παραδοσιακή θρησκευτική συμπεριφορά. Η τελετουργία υφίσταται διότι είναι εξόχως λειτουργική στο λαϊκό βίωμα, είναι σημείο ανάμεσα στο εδώ και στο επέκεινα, την ώρα εκείνη ενώνει τον φυσικό με τον υπερφυσικό κόσμο, έχει από μόνη της παραμυθητική δηλαδή παρηγορητική διάσταση, η οποία την κάνει ιδιαιτέρως αγαπητή στον λαό. Η συγκεκριμένη («Άρατε πύλας») σημειοδοτεί την επαφή με το θείο και εδράζει στις ψυχές των θνητών την ελπίδα για συνέχιση της ζωής μετά το θάνατον. Μια άλλη περίπτωση εθιμικής τελεστικής παράστασης είναι όλα τα σχετικά με την αναγγελία της Ανάστασης του Ιησού. Η πιο χαρακτηριστική νικητήρια εκδήλωση της Ακολουθίας είναι όταν το πρωί του Μ. Σαββάτου μετά τον Απόστολο βγαίνει ο ιερέας στην Ωραία Πύλη κρατώντας ένα πανέρι δαφνόφυλλα: «Ανάστα ο Θεός, κρίνον την γη, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι» και ρίπτοντας τα φύλλα παρασταίνει συμβολικά τον θρίαμβο του Χριστού επί του θανάτου. Επίσης ο πάνδημος θόρυβος της χαράς όταν ο ιερέας εκφωνεί το Χριστός Ανέστη με κρότους, πυροβολισμούς, σπάσιμο αγγείων, καμπάνες, ρουκέτες, φιλήματα, ευχές, σε σημείο που δύσκολα να ακούγεται η ψαλτική, αποτελεί αφενός μια ισχυρή παραστασιακή επιτέλεση που συμπαρασύρει τους πάντες, αφετέρου εμπερικλείει την πανανθρώπινη αρχετυπική τελεστική απόδιωξη των δαιμονικών: π.χ. καθώς με την εμφάνιση της άνοιξης εθεωρείτο ότι τα βλαπτικά πνεύματα αφθονούν και καιροφυλαχτούν να βλάψουν την υγεία, τη σοδειά, την παραγωγή, τότε λοιπόν οι αρχαίοι χτυπούσαν χάλκινα σκεύη και λέβητες. Σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία ο Χριστός αντιμετώπισε πλείστους εχθρούς στο μαρτύριό του (Ιούδα, Καϊάφα, όχλο, στρατιώτες, ληστή). Όλοι οι εχθροί του Χριστού και των χριστιανών και όλα τα κακά πνεύματα που φθονούν την Ανάσταση (όπως το κακό μάτι) χρειάζονται εκδίωξη και κυνηγητό, σύμφωνα με τη λαϊκή αντίληψη. Ο λόγος του Ευαγγελίου μιλεί για θόρυβο («το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο και η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν και τα μνημεία ανεώχθησαν»). Σχετική είναι η κωδωνοκρουσία του Πάσχα που μάλιστα σε εποχές δύσκολες παρέπεμπε στην ελπίδα για ανάσταση του γένους. Ομοίως γίνεται με το τσούγκρισμα των αβγών, ένα έθιμο χαιρετιστήριο και μαγικό που αναδεικνύει τον πιο γερό ως νικητή. Ο ανταγωνισμός βοηθά τη φύση και τη ζωή μας για νίκη, φυσικά και ψυχική.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

μοιράζονται προσφορές υπέρ τους κλπ). Π.χ. τη νύχτα της Πασχαλιάς στις Σαράντες Εκκλησιές οι γυναίκες επισκέπτονταν τα μνήματα και θύμιαζαν, καθώς πίστευαν πως οι πεθαμένοι «νοιώνα και ξυπνούνε με το Χριστό μαζίτσα». Η αντίληψη ότι οι νεκροί ελευθερώνονται για πενήντα ημέρες είναι ισχυρή. Το Σάββατο θεωρείται εν γένει σε όλη τη Βαλκανική ως η ημέρα των επαφών με τις υπερφυσικές δυνάμεις. Είδαμε τα τρία Ψυχοσάββατα της Αποκριάς, του Ρουσαλιού (της Πεντηκοστής) λοιπόν τελειώνουν οι ψυχές την 50ήμερη παραμονή τους στον Επάνω κόσμο, καθώς ο Χριστός τις είχε απελευθερώσει (μάλιστα με βίαιο άνοιγμα όπως φάνηκε στο «Άρατε πύλας») και η Παναγία ως Μεγάλη Μητέρα (mediatrix gratiarum) – [=μεσίτρια για τις χάρες] εξασφάλισε από συμπόνια ελάφρυνση των ποινών και άδεια εξόδου από τον Άδη (το μοτίβο προέρχεται από την Αποκάλυψη της Υπεραγίας Θεοτόκου που κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο και είδε τα βάσανα των πεθαμένων). Για την ημέρα της Λαμπρής μεταφέρουμε τα λόγια του Δημ. Λουκάτου: εορτή και πανήγυρις λαμπρά (χρησιμοποιήθηκε η αρχαία ελληνική λέξη που σημειοδοτεί την ασπράδα, τον πλούτο και το φως, για να επιφέρει το νικηφόρο άγγελμα). Η πασχαλιάτικη Υμνογραφία είναι πλούσια σε νικητήρια άσματα και γιορταστικά (λαμπρυνθώμεν, λαμπροφόρος). «Μέρα λαμπρή, μέρα γιορτή, μέρα λουλουδιασμένη». Αποτελεί τη γιορτή που ενθυμούνται με καημό οι πεθαμένοι και παραπονιούνται όταν τη σκέφτονται ότι πλησιάζει· στα μοιρολόγια οι μάνες και οι αδερφές προσέχουν να μην πάει το μήνυμα στον Κάτω Κόσμο: «Μην πεις πως έρχεται Λαμπρή, πως έρχονται γιορτάδες». Λαμπρογεννημένες λέγονται οι όμορφες κοπέλες, «όπου γεννήθη τη Λαμπρή, κι έλαμψ' ο κόσμος όλος». Μια ισχυρή βιωματική κατάσταση στον λαό αντανακλάται μέσα από τη γλωσσική προσέγγιση: Το λαμπριάτικο αρνί λέγεται Λαμπριάτης, τα κουλούρια λαμπροκούλουρα, οι πιστοί λαμπροφορούν τα λαμπρογιορτερά, ακόμη οι μέρες ονομάζονται λαμπροβδομάδα, λαμπρόσκολα, λαμπροήμερα, ασπροβδόμαδο, νια Δευτέρα, Ασπροτρίτη ή νιότριτο. Η ψυχική και πνευματική χαρά της Ανάστασης, με το άρωμα των λουλουδιών, το φίλημα της αγάπης, το κρασί, τα όργανα, τα τραγούδια, τις ψησταριές, την παρουσία της νιότης, συναντήθηκε με τη φυσική αγαλλίαση της εποχής και δημιούργησαν το ελληνικό Πάσχα στην ωραιότερη ώρα της άνοιξης. Έτσι είναι αναπόφευκτη η κοσμική χαρά· βαρελότα, πυροβολισμοί, κάλαντα, αίσθημα αισιοδοξίας και χαράς που ακολουθούν τις μαύρες μέρες του πένθους, η σφαγή του αμνού, οι εθιμικοί πλειστηριασμοί, η κοινωνική προβολή και ανταγωνιστικότητα, οι προετοιμασίες για το ζύμωμα κουλουριών και γλυκών, όλα σημειοδοτούν τη μεστή φράση: Θανάτω θάνατον πατήσας. To φαγητό αποδεικνύεται απολύτως τελετουργικό καθώς μόνο το Πάσχα έτρωγαν καλά οι δύστυχοι παππούδες μας. Λέει η Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, ότι ανέκαθεν ήταν παροιμιώδες το λιτοδίαιτο του Έλληνα που χόρταινε με φασόλια και λαχανίδες, από τα αρχαία ακόμη χρόνια, όπως μας πληροφορεί ο Αριστοφάνης. Γι' αυτό και το ρήμα «πασκάζω» για τον λαό σήμαινε «τρώω πολύ και καλά». Δεν είναι τυχαία η εκ Μυτιλήνης παράφραση του εκκλησιαστικού τροπαρίου: «Ο άγγελος εβόα και ο παπάς ευλόγα τη γίδα την ψημένη και τη χαριτωμένη. Ψήσου γίδα μ' ψήσου και ροδοκοκκινίσου, να σε ξεκοκαλίσου μ' έναν κουβά κρασί». Το αρνί (λαμπριάτης ή πασκάτης) ως φροντίδα του νοικοκύρη, αποτελεί το κεντρικό τελετουργικό φαγητό με απόλυτη σημειοδοσία στη γιορτή, καθώς στις πασχαλινές κάρτ-ποστάλ παριστάνονται τσομπάνοι με γκλίτσες και οβελίες, βλαχοπούλες και φουστανελάδες που σουβλίζουν· αν και στη Θράκη ο αμνός παραδοσιακά δεν εψήνετο σε σούβλα αλλά το τιμητικό γεύμα της ημέρας παρασκευάζεται μέχρι σήμερα κυρίως στο φούρνο.

Απρίλιος

April Οι χοροί με τον ιερέα επικεφαλής, ενίοτε στο προαύλιο της εκκλησίας, όπου πιάνονταν όλοι αδιακρίτως φύλου και ηλικίας, ενίσχυε την κοινοτική συνοχή. Είναι μια παράσταση της φράσης «Και στους ουρανούς απάνω γίνεται χορός μεγάλος / γίνεται χορός και σκόλη και χορεύουν οι Αποστόλοι / σήμερα Χριστός Ανέστη και στους ουρανούς ευρέθη / σήμερα τα παλικάρια στέκονται σαν τα βλαστάρια». Πράγματι οι Έλληνες μέσα στην Ορθοδοξία κατάφεραν να συνεχίσουν την κοσμική εθνική ζωή τους για μεγάλο ιστορικό διάστημα. Επί Οθωμανοκρατίας στους χορούς αυτούς κρατούσαν άρματα, φορούσαν τις φορεσιές τους, έψαλλαν για τους ακρίτες και βυζαντινά τροπάρια κλπ., με δυο λόγια γεύονταν έναν αέρα ελευθερίας. Ο λαός προπάντων βίωνε παλαιόθεν το Πάσχα ως κοινωνικό γεγονός. Ο παραδοσιακός άνθρωπος ήξερε να τηρεί τα όρια ανάμεσα στον καθημερινό χρόνο της εργασίας και στον ιερό χρόνο των μεγάλων θρησκευτικών εορτών, των ονομαστικών και της σχόλης, έβρισκε ευκαιρία να ενισχύσει τους δεσμούς με την οικογένειά του και την υπόλοιπη κοινότητα, να επουλώσει τις δυσχέρειες που τυχόν δημιουργήθηκαν στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του, να τονώσει την αίσθηση του ανήκειν στην κοινότητά του. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το τελετουργικό έθιμο του αμοιβαίου ασπασμού, του φιλήματος της Αγάπης μιας εκδήλωσης – βυζαντινού εθίμου, μεγίστης σημασίας γι' αυτόν. Μιλούμε, κατά τον Μ.Γ. Σέργη, για την κοινωνική διάσταση του Πάσχα: μετά την Ανάσταση όλοι γύρω από κοινή τράπεζα έτρωγαν το αρνί, στη Δεύτερη Ανάσταση τραγουδούσαν πασχαλιάτικα τραγούδια, αντάλλασσαν επισκέψεις για να ευχηθούν στους μεγαλυτέρους του σογιού, στους νονούς που τους φιλοδωρούσαν με μια μπουγάτσα με κόκκινο αυγό την μέση της, πήγαιναν στα κεχαγιάδικα σπίτια, έστελναν δώρα η νύφη στην πεθερά (αυγά και κουλούρα) και εκείνη ανταπέδιδε το δώρο με αντί-δωρο, την αντί-χαρη. Μια εξαιρετική ανοιξιάτικη γιορτή, απολύτως αγαπητή στον λαό, είναι η ημέρα του λατρευτικού Άη Γιώργη. Τα συνήθη συναξάρια τοποθετούν τον Μεγαλομάρτυρα Άη Γιώργη στα χρόνια του Διοκλητιανού (3ο αι.) να κατάγεται από την ελληνική Καππαδοκία και να υπηρετεί στον ρωμαϊκό στρατό. Το μεγάλο ρεύμα του χριστιανισμού τον είχε συνεπάρει, ομολόγησε με παρρησία την πίστη του και πάρα τις δελεαστικές προτάσεις υπέστη σκληρούς βασανισμούς με θαυμαστή αντοχή που κατέληξαν στον αποκεφαλισμό του. Οι δικοί του έθαψαν το σώμα του, του έκτισαν ναό και η λατρεία του διαδόθηκε ταχύτατα. Έφιππος εμφανίζεται μετά τον 9ο αιώνα, αλλά ο συμβολικός εχθρός που λογχίζει δεν είναι ακόμη δράκοντας. Είναι μια ανθρώπινη μορφή ηττημένη. Ως καβαλάρης δρακοντοκτόνος, με επιδράσεις ανατολικές και αρχαίες ελληνικές, ο τροπαιοφόρος άγιος παρουσιάστηκε

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΠΡΊΛΗ

στην εικονογραφία από τον 11ο αιώνα. Από τον 14ο αιώνα παριστάνεται το παιδί που κάθεται στο άλογο (δηλαδή προστέθηκαν στοιχεία από συναξάρια), όταν εκείνος θαυματουργικά το ελευθέρωσε από τη Μπαρμπαριά τη νύχτα της γιορτής του, καθώς το απήγαγαν οι πειρατές. Ο άγιος σχετίζεται με το νερό, το πόσιμο, της πηγής και του πηγαδιού. Η στέρησή του το καλοκαίρι ήταν ανέκαθεν για τους Έλληνες μεγάλο βάσανο. Ο Άη Γιώργης, όπως λέει το τραγούδι, σκοτώνει το θηρίο δηλαδή τον δράκοντα της ζέστης που βγάζει φλόγες από το στόμα του, που κρατά το νερό της πολιτείας και δεν το αφήνει να τρέξει εξόν κι αν του κάνουν θυσία τη βασιλοπούλα (π.χ. στην Αράχωβα τραγουδούν «απόλα δράκο μ' το νερό να πιει το πανηγύρι»). Το εμπειρικό λαϊκό περιεχόμενο της εορτής του Άη Γιώργη είναι το ότι αποτελεί το ανοιξιάτικο σύνορο του χρόνου, τη μεγάλη στιγμή της χρονιάς για τους κτηνοτρόφους. Ο Άη Γιώργης μαζί με τον Άη Δημήτρη στις 26 Οκτωβρίου συνιστούν τα δυο συνοράτα του χρόνου: Απ' τον Άη Γιώρη αρχίζει το θέρος και οι τσομπάνηδες ανεβαίνουν στα βουνά, στις θερινές βοσκές τους. Απ' του Άη Δημήτρη ξεκινά ο χειμώνας και κατεβαίνουν στα χειμαδιά. Ο Άη Γιώργης είναι ο προστάτης των Σαρακατσάνων, των κοπαδιών και της στάνης τους. Στη Θράκη σε αυτό το χρονικό σημείο γινόταν η ανανέωση των συμβάσεων, στοιχούσαν, προσλάμβαναν νέους εργάτες για έξι μήνες, αγροφύλακες και γελαδάρηδες. Η λατρεία του αγίου αποδεικνύεται από τον αριθμό των ναών και μοναστηριών που πλησιάζουν της Παναγίας. Στον νομό μας πάμπολλοι ναοί και παρεκκλήσια είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Γεώργιο και σε όλους σχεδόν τελείται ζωοθυσία. Π.χ. μεγάλος αριθμός αρνιών δίδεται στο Μοναστηράκι του Αγίου Γεωργίου στον δρόμο προς Μάγγανα. Ο άγιος θεωρείται από τους ισχυρούς δρακοντοκτόνους σωτήρες (Άγιοι Γεώργιος, Παρασκευή και Προφήτης Ηλίας), η λατρεία του οποίου μετεφέρθη από τους πρόσφυγες της Ανατ. Θράκης και της Ιωνίας, ενώ η ιστορική παράμετρος της παρατεταμένης Οθωμανοκρατίας (1453-1919) και της συνακόλουθης απαγόρευσης οπλοφορίας του πληθυσμού, ίσως θα μπορούσε να συσχετιστεί με το γεγονός ότι στις ιστορικές ενορίες της παλαιάς πόλης της Ξάνθης και στις ιστορικές εκκλησίες των χωριών (Σταυρούπολης, Αβδήρων κ.ά,) τιμώνται άγιοι ιππείς και αρματοφόροι, μεταξύ των οποίων ο Άγιος Γεώργιος, καθώς επίσης εξόχως δυναμικές μορφές ανδρών, π.χ. Τιμίου Προδρόμου, αλλά και ισχυρών γυναικών αγίων (π.χ. Αγίες Παρασκευής, Βαρβάρας). Ο Άη Γιώργης στον νομό Ξάνθης θεωρείται ως ένας από τους πλέον προσφιλείς λαϊκούς αγίους που παρουσιάζεται σε πάμπολλες ιεροφάνειες: ο Άη Γεώργιος των Αβδήρων αξίωνε «θέλω την καμπάνα» που είχαν αφαιρέσει από τον ναό οι Βούλγαροι κατακτητές. Χωρικά διαφεντεύει

Η Παρασκευή της Διακαινήσιμου έχει τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής. Όπως η Παναγία η Ποπαντή φυλάσσει και συνδράμει τον πιστό, η θριαμβεύουσα Ζωοδόχος Πηγή αποτελεί σύμβολο της ανοιξιάτικης έξαρσης της ζωής και ελπίδα των απανταχού θλιβομένων. Βρίσκεται σε αντίστιξη με την Παναγία του πόνου, όπως αυτή συμβολοποιείται με τη μορφή της Παναγίας της Μ. Παρασκευής (στον κατά μία εβδομάδα προηγηθέντα εορτασμό). Η Ζωοδόχος είναι η Παναγία της ίασης από κάθε κακό ακόμη και από τον θάνατο, και ανάγεται σε σύμβολο εξόχως λειτουργικό. Από τους ομώνυμους ναούς του νομού αναφέρουμε τη Ζωοδόχο Πηγή, δώρημα του τοπικού ευεργέτη Σιγάλα εις μνήμην της μητρός του (μάλιστα ο ναός αφιερούται και στους Αγίους Αναργύρους, οπότε γιορτάζει επίσης στην μνήμη τους)· τον ομώνυμο ναό του παλαιού Ζυγού και το ομώνυμο εκκλησάκι της Λευκόπετρας που οικοδομήθηκε μετά από ιεροφάνεια της Παναγίας. Γίνονται πολλές ζωοθυσίες στο νομό, καθώς η γιορτή επιτελείται μέσα στην αναστάσιμη εβδομάδα ως προέκταση της Λαμπρής και του Αγίου Γεωργίου. Η Κυριακή του Θωμά λέγεται Ξώλαμπρα, Αντίπασκα, με έναν άγιο που είναι αιώνιο πρότυπο απίστου και ορθολογιστή και επιζητά να βάλει το δάχτυλο στον «τύπο των ήλων», μοιάζει δε σαν δεύτερο Πάσχα.

Απρίλιος

Ο εθιμικός Άη Γιώργης εορτάζεται ακόμη με πάλη (αλλού) και αιώρες, ένα έθιμο ανοιξιάτικο, χαρούμενο, τελετουργικό ενθυμίζει την αρχαία ανοιξιάτικη εορτή των Ανθεστηρίων, με χαρακτήρα γονιμικό -βάσει της λαϊκής σκέψης «κουνιόμαστε για να γίνουν τα στάχυα» και αποτρεπτικό -«για να φύγουν να φίδια». Θεωρείται είδος καθαρμού με τον αέρα πέρα δώθε -για την καλή υγεία-, έθιμο κοινωνικό, αντάλλασσαν στιχάκια και τραγούδια του τύπου «κουνιέται ένα χρυσό κορμί / και πώς να το κουνήσω / να πιάσω διαμαντόπετρα να το πετροβολήσω». Με σκοπό την καρποφορία του αμπελιού στην Αίνο για να δώσουν τα χωράφια πολύ σουσάμι και την εξεύρεση συντρόφου ως προαιώνια ανάγκη. Ανάμεσα στα κορίτσια ο γίνονται διάλογοι «“Σπανάκια με του ρύζι τι καλά μουσκομυρίζει; Ποιόνα θα πάρ'σ; -Σένα κι του Θειο κ' τ'ς μάνας σ' του γαμπρό”. Τότε την κουνούσαν δυνατά για να φοβηθεί και να μαρτυρήσει το όνομα του αγαπημένου της».

April

την περιοχή των δήμων Βιστονίδας και Τοπείρου, δηλαδή από το χωριό Κουτσό (μέχρι σήμερα αφηγούνται κάποιοι ότι ακούν τον ήχο του αλόγου του) έως τα Μάγγανα (στο Μοναστηράκι του) και τα ορεινά χωριά του νομού. Οι ζωοθυσίες προς τιμήν του είναι εξόχως δημοτελείς, με παλλαϊκή συμμετοχή (ενίοτε και μουσουλμάνων), που σημαίνει ότι θεωρείται εξαιρετικός αποδέκτης της λαϊκής προσευχής, ισαξίως με την Παναγία. Στην πόλη οι ευχέτες προσέρχονται με αφιερώματα σε έναν από τους ιστορικότερους ναούς του (κτισμένο το 1834). Αναφέρθηκε ακόμη ότι στην ύπαιθρο της Ξάνθης οι γυναίκες που επιθυμούσαν παιδί φορούσαν επάνω τους τον κουδουνίσκο από τον Άγιο Γεώργιο τον Κουδουνά. Πρόκειται για μια μεταφερμένη εικόνα και πρακτική από την Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης στο Περιθεώριο (Μάνδρα) Ξάνθης, όπου προσφάτως το 2014 ιδρύθηκε νεομονύδριο. Ήταν μια εθιμική απόδοση που την συνέχιζαν και μετά την γέννηση του πολυπόθητου παιδιού. Ο κουδουνίσκος σήμαινε ότι «σκλάβωναν» τα παιδιά στον άγιο μέχρι τον γάμο τους, μετά τον επέστρεφαν στον ναό και ο ιερέας διάβαζε την ευχή της «απελευθερώσεως» (μάλιστα υπήρχε κατάστιχο με τα «σκλαβάκια»). Την πρακτική αυτή μετέρχονταν επίσης στις ασθένειες (ελονοσία κλπ.) και στην παιδική ίαση. Σημειώνουμε ακόμη ότι για κάθε κουδουνίσκο που αφαιρούσε ένας πιστός, άφηνε στην θέση του έτερο, αγορασμένον, προς αντικατάστασή του. Συνεπώς, το υλικό αυτό σημείο είχε συμβολική κυκλοφορία σε ένα κοινωνικό δίκτυο ανταλλαγών, που σημειοδοτούσε τις μεταβάσεις των διαβατηρίων περασμάτων των μελών της κοινότητας και σημείωνε τη συνεχή εναλλαγή (πέρασμα) του κάθε μέλους από την κατάσταση του ασθενούς ή του έχοντος χρείαν βοηθείας και του αφιερωμένου («σκλαβάκι») στην κατάσταση του υγιούς και του ευεργετηθέντος από τον άγιο.

Μάιος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup cinema club / με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Tai Chi Φεστιβάλ (25 – 27) Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Ο κινηματογράφος των δημιουργών Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου

ΤΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΪΟΥ

10ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΙΣΠΑΝΌΦΩΝΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΣΆΒΒΑΤΟ 26 ΈΩΣ ΚΑΙ ΠΈΜΠΤΗ 31 ΜΑΐΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της Φιλοπρόοδης Ένωσης Ξάνθης, σε συνεργασία με το Instituto Cervantes, το Ισπανικό Προξενείο και το φροντιστήριο «ΔΙΑΣ» παρουσιάζουν το 10ο Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου στην Ξάνθη. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ Ξάνθης, τηλ. 25410 25421

2ο ΔΙΕΘΝΈΣ ΦΕΣΤΙΒΆΛ TAI CHI «Δημόκριτος ο Αβδηρίτης της Θράκης» ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 25 ΈΩΣ ΚΥΡΙΑΚΉ 27 ΜΑΐΟΥ 2018, ΞΆΝΘΗ Φιλοσοφία η γλώσσα πολιτισμού μεταξύ Δύσης και Ανατολής Δεύτερη διεθνής συνάντηση εκπαιδευτών και φίλων του Ταϊ Τσι από την Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Συμπόσια, σεμινάρια, φιλοσοφικές διαλέξεις και επιδείξεις της τέχνης του Ται Τσι & Qigong. ΟΡΓΆΝΩΣΗ: Εργαστήρι Tai Chi Chuan ‘Αυθεντικό Yang Στυλ’ ΦΕΞ http://taichifestivaldemocritusofabdera.blogspot.gr/ blog: taichi-xanthi.blogspot.com

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ Η Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ συνεχίζει τον κύκλο προβολών «Ο Κινηματογράφος των Δημιουργών». ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 8 - 15- 22 ΜΑΐΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΒΊΚΤΟΡ ΕΡΊΘE. Ο ταξιδιώτης του φωτός. Ο Victor Erice είναι Ισπανός κινηματογραφιστής (1940 -), χρονιά της επικράτησης του Φράνκο. Σπούδασε κινηματογράφο και εργάστηκε ως κριτικός κινηματογράφου και σεναριογράφος και έχει γυρίσει μόλις τρεις ταινίες και ελάχιστα ντοκιμαντέρ. Ο Eρίθε είναι ένας από τους πιο μοναχικούς δημιουργούς της έβδομης τέχνης, ελάχιστα γνωστός στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για έναν σημαντικό καλλιτέχνη με ένα βαθύ κινηματογραφικό στοχασμό. Είναι ο σκηνοθέτης που εξερευνά το περιβάλλον του μέσα από ακριβείς, λυρικές, φωτεινές και φιλτραρισμένες συνθέσεις. Παρουσιάζει χαρακτήρες που ταυτίζονται με την εποχή τους και σημαδεύονται από ιδιαίτερους τόπους και ιστορικές στιγμές. Οι ταινίες του Ερίθε

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ… ΤΙΣ ΠΌΛΕΙΣ Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής … ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 4 ΜΑΊΟΥ2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP - «SHORT STORIES IN THE BACK YARD» PART 1 Η φύση έχει μεγάλη δύναμη επηρεάζει σκέψη και σώμα. Εμείς μαζευόμαστε στην αυλή του μουσείου και αφήνουμε τη φύση να μας πει την επόμενη ιστορία που θα γράψουμε.

«ΤΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΆ ΤΟΥ ΜΑΓΙΟΎ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 18 ΜΑΊΟΥ2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP - «WRITE WITH US IN THE BACK YARD» PART 2 Παρέα με το μαγιάτικο αεράκι και τη δύναμη της φύσης , γράφουμε ποιήματα χωρίς κανένα περιορισμό.

ΤΕΤΆΡΤΗ 9 ΜΑΐΟΥ 2018

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΕΤΆΡΤΗ 2 ΜΑΐΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΆΝΙΚΗΣ ΠΑΡΆΔΟΣΗΣ ΑΙΣΎΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΎΠΟΛΗ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του.

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 3- 10 – 17 & 24 ΜΑΐΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΕΟΡΤΑΣΜΌΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΗΜΈΡΑΣ TAI CHI CHUAN & QI GONG 2018 στο πάρκο του λημνίου Ξάνθης (ελεύθερη συμμετοχή για όλους)

Μάιος

May

είναι αργές χωρίς προσποίηση, τρυφερές χωρίς επιτήδευση, αισθητικά εξαίσιες χωρίς καμιά πόζα, προσεκτικές στα εξαίσια στοχαστικά βλέμματα και πρόσωπα. Οι ήρωές του σπάνια αντιτίθενται στα πράγματα και τον κόσμο, είναι εσωστρεφείς, απομονωμένοι που βρίσκουν ενασχόληση σε διάφορες μορφές αυτού που ονομάζουμε μεταφορική απουσία. Η ταινία Το πνεύμα του μελισσιού θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του ισπανικού κινηματογράφου

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΜΆΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Άγιος Αθανάσιος Συδινής (Ανακομιδή ιερών Λειψάνων Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου) (2 ΜΑΐΟΥ) Άγιος Αθανάσιος Αβδήρων (2 ΜΑΐΟΥ) παρεκκλήσιο Άγιος Αθανάσιος Σταυρουπόλεως (2 ΜΑΐΟΥ) παρεκκλήσιο Αγίου Θεοφάνους Επισκόπου Περιθεωρίου Ξάνθης (3 ΜΑΐΟΥ) Αγία Ειρήνη Ι. Μονής Ξάνθης (5 ΜΑΐΟΥ) Άγιος Χριστόφορος Πετροχωρίου (9 ΜΑΐΟΥ) Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου Ξάνθης (11 ΜΑΐΟΥ) Αγία Φωτεινής (της Σαμαρείτιδος) Χρύσας (5Η ΚΥΡΙΑΚΉ ΜΕΤΆ ΤΟ ΠΆΣΧΑ, κινητή) Αγίοι Κωνσταντίνου και Ελένης Ξάνθης (21 ΜΑΐΟΥ) Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη Λυκοδρομίου (21 ΜΑΐΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη Μαγικού (21 ΜΑΐΟΥ) (κουρμπάνι) Ανάληψις του Κυρίου παρεκκλήσιο π. Ξάνθης Ανάληψις του Κυρίου Ευλάλου (ΚΙΝΗΤΉ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΆΣΧΑ) (κουρμπάνι) Ανάληψις του Κυρίου Λειβαδίτη (εγκαταλειμμένο) (ΚΙΝΗΤΉ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΆΣΧΑ) Πεντηκοστή: της του Θεού Σοφίας (Προσκυνηματικός) (ΚΙΝΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΣΧΑ) Άγιο Πνεύμα Μαγγάνων (κινητή) (ΚΙΝΗΤΉ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΆΣΧΑ) Άγιο Πνεύμα παρεκκλήσιο π. Ξάνθης Άγιο Πνεύμα Σταυρουπόλεως παρεκκλήσιο (ΚΙΝΗΤΉ) Χιδερελέζ (Hiderellez), Δροσερό της Ξάνθης (6 ΜΑΐΟΥ, την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο).

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

Ιακώβου αποστόλου, Δονάτου, Αργυρής νεομάρτυρος

Ιερεμίου προφήτου, Ευθυμίου εκ Δημητσάνης

Ανατολή: 06:31 Δύση: 20:14

Ανατολή: 06:30 Δύση: 20:15

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:16

3 Πέμπτη |

Ανακομιδή λειψάνων Μεγάλου Αθανασίου

Πρωτομαγιά (αργία)

Πανσέληνος

Thursday

4 Παρασκευή |

Friday

Σάββατο | Saturday

Πελαγίας μάρτυρος, Ιλαρίου οσίου, Νικηφόρου Αθωνίτου

✝ Ειρήνης μεγαλομάρτυρος, Ευθυμίου Μαδύτου

Παγκόσμια ημέρα ελευθερίας του τύπου

Ανατολή: 06:25 Δύση: 20:19

Ανατολή: 06:27 Δύση: 20:17

Ανατολή: 06:26 Δύση: 20:18

Ανατολή: 06:24 Δύση: 20:20

Τιμοθέου και Μαύρας

6 Κυριακή |

Sunday

Ιώβ του Δικαίου και Πολυάθλου, Σεραφείμ οσίου

Μάιος

1 Τρίτη |

Monday

May

30 Δευτέρα |

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΜΑΪΟΣ «Ο ΜΆΗΣ ΜΕ ΤΑ ΡΌΔΑ» «Ο Μάιος μας έφτασε εμπρός βήμα ταχύ», προέτρεπε πάμπολλες γενιές το πασίγνωστο σχολικό τραγούδι. Ο λαός περιμένει το καλοκαίρι: «Απρίλης, Μάης, κοντά είν’ το θέρος». Ο Μάιος συγκεντρώνει όλη τη δύναμη της οργιαστικής βλάστησης («Ο Μάης φέρνει τα λούλουδα», «Ο Απρίλης έχει τ’ όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια»). Η διάχυση της ανθρώπινης χαράς για την Άνοιξη, καθώς η φύση «φωνάζει» ευρισκόμενη στην «καλύτερη» ώρα της και η αυθόρμητη λατρεία της ανθοφορίας κάνει τον λαό να τον ονομάζει Καλομηνά, Λούλουδο, Πράσινο, Τριανταφυλλά ή Κερασάρη. Αναφέρεται όμως ως μια εποχή διπρόσωπη, αμφίβολη, αμφίσημη, αισθησιακή και επικίνδυνη, όπως όλα τα όμορφα πράγματα στη ζωή. Ο Μάης θεωρείται καλός και κακός ταυτόχρονα (έτσι ως προς το περιεχόμενό του, σε αυτόν γίνεται κατεξοχήν σύνθεση των αντιθέτων εν σχέσει με όλους τους μήνες): «Να μη σ’ εύρει η κακιά ώρα του Μάη», «Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει». Θεωρείται επίσης Καταραμένος και η φράση «Του Μάη η ώρα να σ’ εύρη» λέγεται ως αρά. («Στο κακορίζικο χωριό το Μάη ρίχνει το νερό»). Υπενθυμίζουμε την παρετυμολογία των λέξεων Μάης > μάγια > μαγεύω, μαγεμένος: «Το Μάη εγεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι». Το διφορούμενο περιεχόμενό του μορφοποιείται επίσης εν σχέσει με την πορεία του ήλιου, η μέρα μεγαλώνει - μιλούμε για την εποχή που ο ρυθμός της ζωής ακολουθούσε τον φυσικό ρυθμό, χωρίς ηλεκτρικό ο ξυπνητός άνθρωπος πεινάει, γι’ αυτό ο Μάης είναι πενταφάγωτος, πεντεφάς, πεντοδείλινος («Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς», «Μάης πενταδείλινος και πάντα δείλι θέλει»), αλλά ταλαιπωρεί και τους ανθρώπους: «Ήλιε μ’ που βγαίνεις το ταχύ κι αργείς να βασιλέψεις, σε καταργιούνται η εργατιά κι οι ξενοδουλευτάδες», «Το Μάη βάζε εργάτες κι ας είναι κι ακαμάτες», «Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε». Για τους Ρωμαίους ήταν μήνας αφιερωμένος στους νεκρούς με το όνομα Majus. Τιμούσαν τους προγόνους την ημέρα της γιορτής Ροζάλια, και προσέφεραν στους τάφους ρόδα, τριαντάφυλλα, μια συνήθεια που διατηρήθηκε στο Βυζάντιο και ονομαζόνταν ροδισμός. Στο ελληνικό λαϊκό εορτολόγιο το έθιμο έγινε Ρουσάλια, το Σάββατο της Πεντηκοστής ονομάζεται του Ρουσαλιού, μια πανελλήνια γιορτή που σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη την ημέρα εκείνη «κλειούνται οι ψυχές» στον τόπο τους. Αυτή τη χρονική στιγμή ελλοχεύει ο φόβος των νεκρών μήπως βλάψουν τους ζώντες διότι τριγυρνούν στον Απάνω Κόσμο. Επειδή παραμονεύει το κακό, πρόκειται για αποφράδα ημέρα δηλαδή κακή, συνεπώς δεν επιτρέπεται κανείς να ξεκινήσει τίποτα, ούτε να δουλέψει, να ράψει διότι τρυπούν οι ψυχές κ.ά. Καθώς θεωρείται μήνας των νεκρών, αυτό το έντονο

8Τρίτη |

9Τετάρτη |

Tuesday

Του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Τιμίου Σταυρού επί Κωνσταντίου

Ιωάννου του Θεολόγου, Αρσενίου Μεγάλου

Ημέρα της Ευρώπης

Ανατολή: 06:23 Δύση: 20:21

Ανατολή: 06:22 Δύση: 20:21

Ανατολή: 06:21 Δύση: 20:22

10 Πέμπτη |

Thursday

Wednesday

Χριστοφόρου μάρτυρος, Ησαΐου προφήτου

11 Παρασκευή |

Τελευταίο τέταρτο

Friday

12 Σάββατο |

Saturday

Σίμωνος αποστόλου του Ζηλωτού

Μωκίου ιερομάρτυρος, Κυρίλλου και Μεθοδίου ισαποστόλων

Επιφανίου επισκόπου Κύπρου, Γερμανού Κωνσταντινουπόλεως

Ανατολή: 06:18 Δύση: 20:25

13 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΎ, Γλυκερίας μάρτυρος, Σεργίου ομολογητού, Παυσικάκου

Ανατολή: 06:20 Δύση: 20:23

Ανατολή: 06:19 Δύση: 20:24

Ανατολή: 06:17 Δύση: 20:26

Μάιος

Monday

May

7Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

συναίσθημα δημιούργησε επίσης μια σειρά απαγορεύσεων π.χ. δεν τελούνται γάμοι («Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά αποδίδει»), ούτε φυτέματα διότι «ο Κωνσταντίνος ο μικρός, κι ο μικροπαντρεμένος, το Μάη φυτειάν εφύτεψε, το Μάη γυναίκα πήρε....» και καταστράφηκε. Όλες οι γιορτές του Μάη έχουν λοιπόν «μαγικό» περιεχόμενο: Με πρώτη την Πρωτομαγιά, μια «μαγική» λαϊκή γιορτή κατά την οποία επιτελούνται: α. ενέργειες μαγικές για να μεταβεί η πλούσια βλάστηση ως ζωή στον άνθρωπο β. ενέργειες αποτρεπτικές για να προφυλαχθεί από το κακό που καραδοκεί παντού -προφυλάξεις. Το 1889 για πρώτη φορά ορίστηκε ως εργατική εορτή. Μέχρι τότε ο λαός στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη γιόρταζε την Πρωτομαγιά ως την τελική νίκη του καλοκαιριού επί του χειμώνα (κατανίκηση θανάτου από τη ζωή). Ο τόνος εδίδετο έτσι: «τώρα Μαγιά, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι». α. Ο λαός επιδίδεται σε ενέργειες εκτόνωσης, απολυτρωτικές εκδηλώσεις μακροζωΐας και μετάδοσης ζωής και θαλερότητας: με ξεφωνητά, τραγούδια, κοινή έξοδο στους αγρούς για «να πιάσουν τον Μάη» (τη χαρά και την ευλογία), να πάρουν δροσιά· ο λαός επιτελεί κοπή λουλουδιών, στεφανώματα στα σώματα, στα κεφάλια, στις πόρτες, στα μπαλκόνια, στα αυτοκίνητα· οι άνθρωποι μεταφέρουν αξύπνητα στα σπίτια τους τα κλαδιά με τη δροσιά τους («Ο Μάης ρίχνει τη δροσιά κι ο Απρίλης τα λουλούδια»), παίρνουν ευλογημένο ή αμίλητο νερό, ραντίζονται στα χέρια, στα μαλλιά και στο πρόσωπο για να μεταγγίσουν στα σώματά τους τη φρεσκάδα από τα λιβάδια («Τώρα Μαγιά, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι»)· κυλιούνται στους αγρούς και στη χλόη, «πάνω στη μάνα-γη» για να λάβουν τη ζωοδότρα δύναμη και τη θαλερότητα της αναγεννημένης φύσης, να ξανανιώσουν, αναφέρεται από τους λαογράφους εν προκειμένω από τον Μ.Γ. Σέργη· φτιάχνουν ολάνθιστα μαγιο-στεφάνια για να κρατήσουν τη ζωτικότητά της, μάλιστα βάζουν ανάμεσα στα άνθη ένα σκόρδο και ένα αγκάθι «για τον εχθρό» (αυτό γινόταν στις Κυδωνίες – Αϊβαλί, αλλά και στον Πόντο), επιπλέον τοποθετούν ένα στάχυ για τη γονιμότητα -τα μαγιάτικα στεφάνια θα καίγονταν στη φωτιά του Άη-Γιάννη του Κλήδονα, του Θεριστή· στις παραθαλάσσιες περιοχές «κάνουν βαρκάδα με στολισμένες βάρκες, γλεντούν ολημερίς έως αργά». H έγνοια για τα σπαρτά αλλά και η δύναμη της βλάστησης, της γονιμότητας, της αναπαραγωγής, ωθεί τους ανθρώπους να τη μοιράζονται με τη φύση για να την προκαλέσουν στον εαυτό τους. Φορείς ήταν παλαιόθεν οι γυναίκες, που πρωί βρίσκονταν στα χλοϊσμένα λιβάδια και κυλιόνταν στα δροσισμένα σπαρτά, έκοβαν κλαδιά, τα πήγαιναν στο σπίτι, μάζευαν σαράντα λογιών μοσκερά λουλούδια, τα έβραζαν σε νερό και με το νερό λούζονταν, για να μεγαλώσουν και να μην πέφτουν τα μαλλιά τους. Είναι η άντληση και η μετάδοση δύναμης στον άνθρωπο από τη φύση στην καλύτερή της ώρα. Έκοβαν λυγαριές και τύλιγαν τη μέση τους «για να γίνουν ευλύγιστες», αγκάλιαζαν χονδρά δένδρα για να παχύνουν και να ζήσουν πολλά έτη, σαν και εκείνα· διατύπωναν λόγο τελετουργικά άσεμνο, δηλαδή επιτελούσαν ενέργειες με σκοπό να επιφέρουν ευγονία, ευκαρπία, ελπίδα, χαρά, αισιοδοξία από τη γύρω τους θαυμαστή βλάστηση. Μέχρι σήμερα στη νεωτερική μοντέρνα κοινωνία, κλαδιά και λουλούδια κόβονται από τους αγρούς και τοποθετούνται σε σπίτια, μπαλκόνια, στη μέση του χωριού (για δροσιά, άνθιση, θαλερότητα), γίνονται γιρλάντες στα μπαλκόνια, περιδέραια από μαργαρίτες στο λαιμό (για υγεία και φρεσκάδα) κλπ. Στον Πόντο απέδιδαν στο βρόχινο νερό της Πρωτομαγιάς μαγικές ιδιότητες και το χρησιμοποιούσαν στη μαγιά για το πήξιμο τυριού, τα κορίτσια στέκονταν επίτηδες στη βροχή για να φουντώσουν τα μαλλιά τους. Ο Μ. Γ. Σέργης μας πληροφορεί ότι στην Αμισό πήγαιναν σε αγιάσματα και άναβαν κεριά, νίβονταν, έπαιρναν ευλογημένο νερό, ανέβαζαν τις αγελάδες στεφανωμένες με λουλούδια και σταυρούς στις αλυσίδες, οι γυναίκες έσπαζαν χορτόπιτα στα κέρατα του

15 Τρίτη |

Tuesday

16 Τετάρτη |

Ισιδώρου εν Χίω, Θεράποντος ιερομάρτυρος, Λεοντίου Ιεροσολύμων

Αχιλλίου επισκόπου Λαρίσης, Παχωμίου οσίου του Μεγάλου

Παγκόσμια ημέρα της Μητέρας

Παγκόσμια ημέρα της οικογένειας

Ανατολή: 06:16 Δύση: 20:27

Ανατολή: 06:15 Δύση: 20:28

Ανατολή: 06:14 Δύση: 20:29

17 Πέμπτη |

Thursday

✝ ΤΗΣ ΑΝΑΛΉΨΕΩΣ, Ανδρονίκου και Ιουνίας εκ των 70 αποστόλων

18 Παρασκευή |

Friday

Πέτρου, Διονυσίου, Ηρακλείου μαρτύρων

Wednesday

Θεοδώρου Ηγιασμένου, Νικολάου Α´ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

19 Σάββατο |

Νέα σελήνη

Saturday

Παγκόσμια ημέρα Μουσείων

Πατρικίου επισκόπου Προύσσης, Μενάνδρου και Πολυαίνου μαρτύρων

Ανατολή: 06:12 Δύση: 20:31

Ανατολή: 06:13 Δύση: 20:30

Ανατολή: 06:11 Δύση: 20:32

Παγκόσμια ημέρα τηλεπικοινωνιών

Ημέρα μνήμης γενοκτονίας Ελλήνων του Πόντου

20 Κυριακή |

Sunday

Θαλλελαίου μάρτυρος του Ιαματικού, Λυδίας της Φιλιππησίας

Μάιος

Monday

May

14 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

ταύρου και του έδιναν να φάει το μεγαλύτερο μέρος, στόλιζαν με χαϊμαλιά τα ζώα για να μην ματιαχτούν, έφτιαχναν δεμάτι από φρεσκοκομμένες βέργες αγριοτριανταφυλλιάς, αγριολεπτοκαρυάς και άγριας ροδοδάφνης, χτυπούσαν συμβολικά την πλάτη των παιδιών, κομμάτιαζαν και μοίραζαν ευλογημένο ψωμάκι από την ανάγνωση των Δώδεκα Ευαγγελίων, κρέμαγαν άνθη και σταυρούς στα φυσικά όρια των σπιτιών (ανώφλια, καπνοδόχους, μάνδρες), πότιζαν με γάλα τα παιδιά που αφθονεί εκείνη την εποχή, γλεντούσαν με φαγοπότια, με μουσική από γραμμόφωνα έως αργά το βράδυ κλπ. Έλεγαν τραγούδια με ελευθεριάζον περιεχόμενο (όπως τις Αποκριές), χτυπούσαν οι γυναίκες η μια την άλλη με τσουκνίδες. Η λαογραφική Πρωτομαγιά παραπέμπει στα Ανθεστήρια των αρχαίων Ελλήνων, Ρωμαίων και Βυζαντινών. Όπως προαναφέραμε, είναι η ανθρώπινη αυθόρμητη χαρά και λατρεία για την άνοιξη, τη θαυμαστή βλάστηση και την ανθοφορία, που συνοδεύεται από μαγικές ενέργειες για την τελείωσή της και για την προσπάθεια μετάληψης από τις δυνάμεις της. Ο Μάης αποκαλείται Χρυσομάης, τον περιμένουν με ανυπομονησία, οι συγγραφείς έγραφαν ότι «πιάνονται χέρι χέρι αγόρια κορίτσια, στήνουν τρελό χορό». Πράγματι η Πρωτομαγιά έχει μια ποιητική διάσταση για τον κάτοικο της πόλης, αλλά για τον αγρότη είναι ζήτημα επιβίωσης να εξασφαλίσει τη θαλερή βλάστηση. Ο μήνας απεικονίζεται με ένα νέον άνδρα που φέρει στο κεφάλι καλάθι γεμάτο λουλούδια. Επίσης τον αναπαριστούσαν στολίζοντας το γονιμικό «μαγιόξυλο» με φαλλική σημασία (στην Ανατ. Ρωμυλία), γύρω από το οποίο οι γυναίκες έπιναν, χόρευαν και κυλιόντουσαν στα χορτάρια. Η εικόνα παραπέμπει σε ένα διονυσιακό υπόστρωμα του λαϊκού πολιτισμού. Άλλες αναπαραστάσεις με μαγική γονική επιδίωξη ήταν σε διάφορα μέρη τα «Μαγιόπουλα» («νεκραναστημένα παιδιά») με κλαδιά φορτωμένα από στάχυα και φρούτα, οι «Νυφούλες του Μάη» που τις περιέφεραν σε μια πομπική γιορτή από χωριό σε χωριό, από σπίτι σε σπίτι, με τελεστικές ενέργειες μετάδοσης της νεανικότητας και μακροζωΐας, οι «Μάηδες» που εκβίαζαν την καλοσοδειά, φορτωμένοι με κλαδιά από στάχυα και φρούτα. Ως ανάλογες παραστάσεις με λουλούδια θυμίζουμε την ηπειρώτικη «Κούκλα του Ζαφείρη» (Ζαγόρι), το «Φουσκοδέντρι» (Καστανιά Στυμφαλίας), τις «Κούνιες» στη Νάξο. Κυρίως το μαγιάτικο στεφάνι που μορφοποιεί (παριστάνει) τη δύναμη της φύσης, το κρεμάμε μέχρι σήμερα στο σπίτι για να μεταδώσουμε δροσιά, θαλερότητα, δύναμη και ευγονία.

Κωνσταντίνου και Ελένης των ισαποστόλων, Βησσαρίωνος

22 Τρίτη |

23 Τετάρτη |

Βασιλίσκου μάρτυρος, Παύλου και Δημητρίου νεομαρτύρων εν Τριπόλει

Μιχαήλ Συνάδων, Συνεσίου επισκόπου Καρπασίας

Tuesday

Wednesday

Διεθνής ημέρα βιοποικιλότητας

Ανατολή: 06:10 Δύση: 20:33

Ανατολή 06:10 Δύση: 20:34

Ανατολή: 06:09 Δύση: 20:35

24 Πέμπτη |

Thursday

25 Παρασκευή |

Πρώτο τέταρτο

Friday

26 Σάββατο |

Saturday

Ευρωπαϊκή ημέρα πάρκων

Γ ' εύρεσις Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου

✝ Ψυχοσάββατο, Κάρπου και Αλφαίου εκ των 70 αποστόλων

Ανατολή 06:07 Δύση: 20:37

Ανατολή: 06:08 Δύση: 20:35

Ανατολή: 06:08 Δύση: 20:36

Ανατολή: 06:07 Δύση: 20:38

Συμεών Θαυμαστορείτου, Μελετίου μάρτυρος

27 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΉΣ, Ελλαδίου ιερομάρτυρος, Ιωάννου του Ρώσου ομολογητού

Μάιος

Monday

May

21 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

Εν τέλει, την Πρωτομαγιά εορτάζονται αναμνηστήρια οι θυσίες της νεότητας υπέρ μιας αξιοπρεπούς ανθρώπινης ζωής («Μέρα μαγιού μου μίσεψες, μέρα μαγιού σε χάνω») - για να αναφερθούμε επίσης στο περιεχόμενο της Εργατικής Πρωτομαγιάς και στους στίχους του Επιταφίου του Γιάννη Ρίτσου, όπου και εκεί η αντίστιξη του θανάτου της νεότητας με την έκχυση της ζωτικότητας της φύσης, μεγενθύνει την τραγικότητα. β. Αποτροπή του κακού-προφυλάξεις. Ο λαός στις αποφράδες ημέρες του μήνα επιτελεί μαγικές προφυλάξεις από τα δυσάρεστα (π.χ. στον Πόντο τον Μάιο δεν εξήρχοντο πολύ πρωί, δεν κοιμούνταν στην ύπαιθρο, δεν λούζονταν με βρόχινο νερό, έδιωχναν θορυβωδώς τα ενοχλητικά ζωΰφια: «Όξω ψύλλος και ποντίκι, μέσ’ αρνί με το κατσίκι» και τόσα άλλα αποτρεπτικά μέσα). Αλλά δεν είναι έτσι ολόκληρος ο μήνας. Οι αποφράδες πρέπει να περιοριστούν σε ορισμένες ημέρες, όπου εντοπίζεται η κακή επίδραση. Οι τρεις πρώτες μέρες λέγονται δρίμες που σημαίνει μέρες με περιεχόμενο οξύ, δριμύ, γι’ αυτό οι παλιοί θρακιώτες δεν εργάζονταν, δεν μπουγάδιαζαν, δεν αυλάκιαζαν (όπως επίσης τις τρεις πρώτες του Αυγούστου) π.χ. της Αγίας Μαύρας στις 3 του μηνός (αγία τιμωρός), ακόμη 8 του μήνα που είναι του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ή Χαλαζά ή Βροχάρη. Αποδεικνύεται φανερή η σχέση της κακής δύναμης του Μάη με το πραγματικό περιεχόμενο της εποχής, τον άμεσο κίνδυνο απειλής των σπαρτών, τα οποία είναι ώριμα για θερισμό, συνεπώς ο κίνδυνος του χαλαζιού αποβαίνει καταστρεπτικός: «Στων αμαρτωλών τη χώρα ή στον καταραμένο τόπο» ή «στο κακορίζικο χωριό, Μάη μήνα βρέχει», «Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, τότε τ’ αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα», «Οντά ‘πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει», «Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα». Την ευθύνη για το χαλάζι μοιράζεται ο Άη Γιάννης με τον Άγιο Χριστόφορο (9 Μαΐου), ο Άη Γιάννης το «πήζει» (χαλάζι) κι ο Άη Χριστόφορος το «ρίχνει» (Ήπειρο). Και στην παλιά «ιστορική» Θράκη λένε ότι ο άγιος «έχει το χαλάζι στο μανίκι του» και τηρούσαν αργία στη γιορτή του, ακόμη κι οι μουσουλμάνοι ρωτούσαν πότε είναι η ημέρα, για να μην εργαστούν. Το λαϊκό ημερολόγιο προσαρμόζεται εύκολα στις ανάγκες του κάθε τόπου· ο φόβος για το χαλάζι οδηγεί στον χαρακτηρισμό των αγίων ως μνησίκακων και τιμωρών. Αντίθετα αλλού ο Μάης λέγεται Τριανταφυλλάς και ενσαρκώνει την ευεργετική δύναμη που κάνει τα τριαντάφυλλα να ανθίζουν (π.χ. στην Ανατ. και Βόρεια Θράκη όπου υπήρξε ακμάζουσα βιομηχανία του ροδέλαιου κατά τον περασμένο αιώνα). Στην περιοχή μας, ο Άγιος Χριστόφορος ως προστάτης των οδηγών και των ταξιδιωτών, πανηγυρίζει λαμπρά στον ναό του στο Πετροχώρι (9 Μαΐου). Το κακό πρέπει να αποτραπεί (με καθαρτήρια μέσα, νερό και φωτιά, το νερό ξεπλένει τις αμαρτίες, η φωτιά καθαρίζει από το μίασμα) και το καλό πρέπει να προκληθεί. Τα δυο αυτά μέσα τα συναντούμε σε όλη την δόξα τους ορισμένες μέρες του Μαΐου, οπότε θεωρείται δριμεία η επίδραση του κακού: Πρωτομαγιά, Ανάληψη, Κωνσταντίνου και Ελένης (Αναστενάρια), Σάββατο του Ρουσαλιού, Κυριακή της Γονατιστής (όταν γιορτάζονται τον Μάιο, διότι ως κινητές εορτές ενίοτε τιμώνται ον Ιούνιο). Γίνεται λοιπόν χρήση του νερού (κατακλυσμός και προσφορές) και της φωτιάς (π.χ.) από τους θρακιώτες Αναστενάρηδες στη γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου) στον Λαγκαδά, στους οικισμούς Αγία Ελένη και Κωστί· οι αναστενάρηδες με την πυροβασία λειτουργούν αποτρεπτικά και καθαρτήρια. Η πυροβασία αναφέρεται στα εκστατικά δρώμενα, είναι η τελετουργική ακαΐα, μια προχριστιανική ηλιολατρική λατρευτική παράδοση, κατά την οποία χορεύουν μέσα στα κάρβουνα με ευετηριακούς και αποτρεπτικούς σκοπούς. Τον μήνα αυτόν ο λαός γιορτάζει επίσης τη μητέρα (ποιος άλλος μήνας συνδεδεμένος με την μήτρα-γη θα ήταν κατάλληλος ώστε να αφιερωθεί αρχετυπικά στη μάνα των ανθρώπων που κυοφορεί τη ζωή;). Οι πρώτες αναφορές για τη Γιορτή της Μητέρας και της μητρότητας καταγράφονται στην αρχαία Ελλάδα. Η μητέρα Γη (Γαία) σύζυγος του Ουρανού ήταν η προσωποποίηση της φύσης, που γεννά όλο τον κόσμο και λατρεύετο

29 Τρίτη |

Τετάρτη | Wednesday

Tuesday

✝ ΤΟΥ ΑΓΊΟΥ ΠΝΕΎΜΑΤΟΣ, Αγίου Διοσκορίδη

Θεοδοσίας μάρτυρος

Ισαακίου ηγουμένου μονής Δαλμάτων, Βαρλαάμ οσίου

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:38

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:39

Ανατολή:06:05 Δύση: 20:40

31 Πέμπτη |

Thursday

Ερμείου αποστόλου, Των εν Ασκάλωνι μαρτύρων

Πανσέληνος

3 4 Παρασκευή | Σάββατο | Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν Friday

Saturday

Οσίας Γενεβιέβης εκ Παρισίων

την εβδομάδα

Παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος

Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:18

Κυριακή | Sunday

Αγίων Θεόπεμπτου και Θεωνά, Οσίας Συγκλητικής

Ανατολή:06:05 Δύση: 20:41

Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:17

Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:19

Μάιος

Monday

May

28 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

ως η υπέρτατη θεότητα. Η λατρεία περνά στη συνέχεια στην κόρη της, Ρέα, σύζυγο και αδερφή του Κρόνου. Η Ρέα λατρεύετο ως η «Μητέρα των Θεών», καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη, που γέννησε με τοκετό και ανέθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τιμές στη Ρέα κάθε άνοιξη, καθώς τη θεωρούσαν θεά της γης και της γονιμότητας. Η Γιορτή της Μητέρας καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από το αγγλικό και το αμερικανικό κίνημα των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ann Maria Reeves Jarvis διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα με το όνομα Mothers Friendships Day και συναντήσεις με το όνομα Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες. Το 1870 η Julia Ward Howe οργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν peace and motherhood με σκοπό, τα παιδιά να μην στέλλονται στον πόλεμο. Στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε με την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου). Τότε η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ οι οποίοι οδήγησαν τον 40ήμερο Ιησού στο Ναό για ευλογία. Η εορτή έχει επηρεάσει τους ποιητές: Η τρελή μάνα ή το κοιμητήριο (απόσπασμα) Τώρα που η ξάστερη νύχτα μονάχους μας ηύρε απάντεχα, / και εκεί στους βράχους σχίζεται η θάλασσα σιγαλινά. / Τώρα που ανοίγεται κάθε καρδία στη λύπη,ακούσετε μιαν ιστορία, / που την αισθάνονται τα σωθικά. / Σε κοιμητήριο είναι στημένα δύο κυπαρίσσια / αδελφωμένα που πρασινίζουνε μες στους σταυρούς./ Όταν μεσάνυχτα καταβουίζουν οι άνεμοι, αν τα’ βλεπες πώς κυματίζουν, / έλεες πως κράζουνε τους ζωντανούς./ Δύο αδέλφια δύστυχα κοιμούνται κάτου τον ανεξύπνητον ύπνο θανάτου / κι έχασε η μάνα τους τα λογικά. (Διονύσιος Σολωμός)

Ο ανοιξιάτικος Άγιος Αθανάσιος των Αβδήρων (2 Μαΐου, ανακομιδή λειψάνων του αγίου) δέχεται δημοτελή θυσία προβάτων για την υγεία, την ευκαρπία και την ευετηρία της κοινότητας· εγκαθιδρύει ένα ακόμη προσευχητικό κέντρο στον χώρο, καθώς το παρεκκλήσι του (σημείο ημέρευσης του «άγριου» χώρου) παραμένει προσβάσιμο καθημερινώς σε όλους τους ευχέτες. Οι σχετικές αφηγήσεις αναφέρονται σε επισκέψεις ανδρών που ανάβουν τα καντήλια, αλλά και σε σημάδια που ο τιμώμενος άγιος αποστέλλει στους παρακλήτορες, όταν η προσευχή τους δεν πρόκειται να εισακουσθεί. Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη (21 Μαΐου) συνιστούν κορυφαία στιγμή της «δεύτερης λατρευτικής ζωής» των προσφύγων και επικυρώνουν τον ιερό χώρο στον προσφυγικό συνοικισμό Γυμναστηρίου της πόλης, αλλά και στα χωριά Μαγικό και Λυκοδρόμιο, όπου επιτελείται το παραδοσιακό «κεσκέκι». Η λατρεία τους σήμερα επιβεβαιώνει τα γνωστά στη βιβλιογραφία περί προσφερομένων αιματηρών θυσιών και ηλιολατρείας. Η Πέμπτη της Αναλήψεως αποτελεί μια θαυμαστή γιορτή λόγω του γεγονότος της Καινής Διαθήκης. Τελούνται τότε εποχικά έθιμα ναυτικά ή κτηνοτροφικά. Ο λαϊκός διευθετεί και ανανεώνει ό,τι προέρχεται από το Πάσχα και το διατήρησε/φύλαξε για σαράντα ημέρες: ξαναβάφει ελάχιστα αβγά, κρατά το αναστάσιμο φως, καίει τις δάφνες από την Ανάσταση, ακούει το Χριστός Ανέστη για τελευταία φορά, τρώει πασχαλινά φαγητά και κλείνει τον κύκλο του Πάσχα με την πίστη ότι τα μεσάνυχτα θα δει τους ουρανούς να ανοίγουν, επισκέπτεται τα νεκροταφεία με κεριά, προσφέρει κόλλυβα, πίτες, τελεί φιλανθρωπίες προς συγχώρεση και ανάπαυση των αποθαμένων. Κατά τον Μ. Γ. Βαρβούνη το περιεχόμενο της γιορτής είναι νεκρογονικό, γι’ αυτό ανέκαθεν την ημέρα αυτή οι ζώντες καθάριζαν τους τάφους, άναβαν κερί, επέχυαν μικρές σπονδές με κόκκινο κρασί· είναι ενέργειες που αποτελούν μετάβαση από τον αναστάσιμο στον καθαρώς νεκρικό χαρακτήρα των εθίμων της Θράκης, καθώς νεκρικοί και γονιμικοί συμβολισμοί είναι αλληλένδετοι, διότι σημειοδοτούν την εναλλαγή των γενεών, τον κύκλο ζωής-θανάτου-ανάστασης ως αδιάκοπες και αλληλοσυμπληρούμενες μορφές της ζωής (φυσικής διαδικασίας). Είναι ημέρα μεταβατική προς το θέρος, όπου πλέον ξεκινούν οι ζέστες, αρχίζουν τα ενοχλητικά έντομα, συνεπώς ο λαϊκός επιμελείται μαγικές ενέργειες για να εξορκίσει το κακό εν γένει. Οι γιάτρισσες συλλέγουν βότανα για να λειτουργηθούν, βάσει της ετυμολογίας ανάλειψη > αλοιφή > αναλείβεται ο Χριστός // αναλείβεται το κακό. Ο λαός προσέχει τη δύναμη του Χριστού που «αναλήβεται» («σηκώνεται το Χριστός Ανέστη»), και οι νεκροί θωρείται ότι προσμένουν τις προσφορές των ζώντων. Στα ορεινά μέρη αυτή η ημέρα είναι η Γαλατερή ή Γαλατοπέφτη των κτηνοτρόφων (καθώς πρόκειται για περίοδο με πληρότητα γάλακτος), οι οποίοι καλούν ιερέα, τελούν αγιασμό, μοιράζουν γάλα και τυρί σε όλο τον κόσμο για να προκαλέσουν τη γενναιοδωρία της γης, σφάζουν αρνιά, χορεύουν, σκεπάζουν με γαλατόχορτο τις καρδάρες ως μαγική προφύλαξη «για να μην αναληφτεί το γάλα»· χρησιμοποιούν καθαρτήρια, εξαγνιστικά και αποτρεπτικά τη φωτιά και τη στάχτη. Στα παραθαλάσσια μέρη η γιορτή έχει έντονα θαλασσινό χαρακτήρα. Οι άνθρωποι υποδέχονται τη γιορτή μέσα στο νερό («πρώτο μπάνιο»), περνούν από νερό (σαράντα κύματα) για να αναληφτεί το κακό, η κακκογλωσσιά, η αρρώστια, το κακό μάτι. Στο Αϊβαλί έμπαιναν στη θάλασσα ως τα γόνατα, συνέλεγαν νερό από σαράντα κύματα σε ένα μπουκάλι, κατευόδωναν τον Χριστό με τη φράση «άντε Χριστέλλη μου στο καλό!». Θυμιάτιζαν και έφερναν στο σπίτι τη

Μάιος

Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη. / H μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει / στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί / για να επιστρέψει γρήγορα και να ’ν’ καλοί καιροί / και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί. / Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,/ η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,/ ξεύροντας πως δεν θα ’λθει πια ο υιός που περιμένει. (Κ.Π. Καβάφης)

May

Δέησις

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΑΐΟΥ

μαλλιαρή πέτρα με γονιμική σημασία. Η πέτρα αποτελείται από σταθερό και ανθεκτικό υλικό και αυτές οι ιδιότητες επιδιώκεται να μεταδοθούν συμβολικά του ανθρώπου· επιπλέον η πέτρα ήταν μέσα στη θάλασσα άρα εξαγιάστηκε από την εξαγνιστική δύναμη του νερού και έχει επάνω της ένα είδος θαλάσσιας χλωρίδας (μαλλιαρή) η οποία ενσαρκώνει τη βλάστηση και την αναγέννηση. Πολλάκις πετούσαν στη θάλασσα το ρούχο του αρρώστου «να το πάρουν τα σαράντα κύματα». Πρόκειται για μια ιαματική, μαντική, λατρευτική σημασία του αριθμού 40, που υπαγορεύει την πίστη στην υπερφυσική δύναμη του νερού και ιδιαιτέρως στην καθαρτική δύναμη του θαλασσινού ύδατος. Το ίδιο συμβαίνει με τα ράκη (κομμάτια υφασμάτων) που αναρτώνται στα δέντρα ώστε η ασθένεια που βασανίζει τους ανθρώπους να μεταβιβαστεί στη φύση (είναι η λαϊκή ιατρική που συναντάται σε παμπολλους λαούς). Το Ψυχοσάββατο του Μάη ή του Ρουσαλιού, αποτελεί το τελευταίο και πλέον καθοριστικό Ψυχοσάββατο με νεκρολατρικό, γονιμικό και διαβατήριο χαρακτήρα. Οι ζώντες αποχαιρετούν οριστικά τους αγαπημένους νεκρούς μέσα στα λουλούδια, διότι «κλειούνται οι ψυχές, η καθεμιά στον τόπο της», όπως τελούσαν οι Ρωμαίοι στα Ροζάλια, όπως οι Βυζαντινοί στη γιορτή του Ροδισμού. Η ιδέα ότι την επομένη οι ψυχές κλείνονται πάλι στον Άδη συγκινεί βαθιά τον λαϊκό: «Όλα τα Σάββατα να ρθουν, να ‘ρθουν και να περάσουν / του Μάη το Ψυχοσάββατο μην έρθει, μην περάσει». Γι’ αυτό οι λαϊκοί κατά το παρελθόν τηρούσαν μια σειρά απαγορεύσεων: δεν έπλεναν ρούχα ειδικώς με σαπούνι γιατί επικάθοντο οι ψυχές ή γλιστρούσαν, δεν έκοβαν ως τότε βλαστάρια και δεν κλάδευαν από φόβο μήπως πέσουν οι ψυχές που είναι καθισμένες επάνω τους, μάζευαν νωρίς τα άσπρα ρούχα και αν τα ξεχνούσαν, τα νεροπερνούσαν την επομένη, δεν χτενίζονταν διότι έπεφταν τρίχες την ώρα ακριβώς που οι νεκροί περνούν της Τρίχας το Γιοφύρι, κατά την παράδοση που μας διασώζει ο Ν. Γ. Πολίτης. Με πολύ υποβλητικό τρόπο μέχρι σήμερα ετοιμάζουν κόλλυβα και φαγητά για να τα διανείμουν στην εκκλησία και στους φτωχούς. Τα Ψυχοσάββατα του Καρναβαλιού -όπως αναπτύξαμε- συμφύρονται με τις αποκριάτικες εθιμικές δραστηριότητες: μοίρασμα πρόσφορου, ελιάς, κρασιού, τυριού, επισκέψεις στους τάφους, τρισάγια, αναμμένες λαμπάδες, άνθινα στεφάνια στους τάφους για να μυρίσουν οι ψυχές, ελεημοσύνες στους φτωχούς, διάβασμα μνημοσύνων για όλους, κόλλυβα στα πρόβατα, απαγορεύονται οι εργασίες, το λούσιμο των μαλλιών. Ομοίως είδαμε ότι το Σάββατο των Αγίων Θεοδώρου (που είναι και μαντικό), τελείται μοίρασμα κολλύβου, γίνονται το ονομάτισμα-ανακάλημα των νεκρών, διανομές τροφής γιατί οι νεκροί πρέπει να τιμηθούν καθώς αποτελούν τα γονικά αντίστοιχα των ζωντανών, που έχουν περάσει στον άλλο κόσμο και έγιναν οι βλαστικοί δαίμονες των οποίων οι διαθέσεις επιδρούν άμεσα στη βλάστηση, τη σοδειά, την καλοχρονιά και ευετηρία. Κατά τον Βάλτερ Πούχνερ, το Σάββατο θεωρείται στους λαούς όλης της Βαλκανικής ημέρα επαφών με τις υπερφυσικές δυνάμεις. Τα Ψυχοσάββατα δεν διαφέρουν από τα οικογενειακά μνημόσυνα, αλλά η συμμετοχή είναι καθολικότερη. Ανάλογη παρουσιάζεται η εικόνα του Ρουσαλιού («Μαγιόψυχος, του μυροθανάτου, τ’ αη Ψυχού»), ανάβονται κεριά, επιτελούνται τρισάγια, χύνεται κρασί και μοιράζονται κόλλυβα και τροφές, ευχές για συγχώρεση, προσφορές ψωμιού, πίτας στους τάφους και στην εκκλησία, ψυχοχάρτια «για να ξαλαφρώσουν οι ψυχές». Στη Μαύρη Θάλασσα προσέφεραν ζαχαρωμένα ψωμάκια, ελιές, σταφίδες, διαβασμένα

Του Αγίου Πνεύματος η βιβλική αφήγηση μιλά για την καθαρτήριο φωτιά, οι λαϊκοί θεωρούν ότι το νερό ξεπλένει επ‘σιης και κατακλύζουν με νερό τα κεφάλια των παιδιών (αναλογικά με τη βιβλική αφήγηση για το «πλημμύρισμα» των Μαθητών από το Άγιο Πνεύμα). Του αγίου Πνεύματος στην Θράκη τοποθετούσαν μοίραζαν ρυζόγαλα επί του τάφου κια τα διένεμαν. Τέλος, τη Μεσοπεντηκοστή που οι λαϊκοί τη χρησιμοποιούσαν ως χρονικό σημάδι για να οργανώσουν τις εργασίες τους, στην παλιά Θράκη (Στενήμαχο, κατά Δημ. Λουκάτο) την παρερμήνευαν ως γιορτή της Παναγίας έβγαιναν με λιτανεία στα αμπέλια και ράντιζαν τα μπουμπουκιασμένα κλήματα με αγιασμό για τη βροχή και το χαλάζι.

Μάιος

Κυριακή Πεντηκοστής: Γονατιστή ή γονατίσματα. Οι ζώντες μνημονεύουν τα ποθαμένα πέφτοντας στα γόνατα πάνω σε φύλλα της «νεκρικής» καρυδιάς ή σε λουλούδια ή σε ρίγανη (που την ρίχνουν στους τάφους)· κρατούν φύλλα στα χέρια για να κάνουν σκιές στις ψυχές, γονατίζουν ακούνητοι με το βλέμμα χαμηλωμένο διότι οι ψυχές κινδυνεύουν να πέσουν από της Τρίχας το Γιοφύρι, ή οι ζωντανοί φυλάττουν κλειστά τα μάτια για να «μην βλέπουν οι νεκροί, διότι γνωρίζουν, λυπούνται και δεν θέλουν να πάνε με τη σειρά τους». Αμίλητοι δροσίζουν με ανθόνερο τις ψυχές των προγόνων στο πέρασμά τους, κρατούν κεριά για να τις φωτίζουν στον δρόμο τους. Η ψυχή είναι κάτι μικρό, τρυφερό και εύθραστο. Κατά την παράδοση, οι νεκροί δεν θέλουν να επιστρέψουν στον Άδη την Κυριακή της Γονατιστής, λέει ο Πούχνερ, αλλά τις συγκεντρώνουν οι άγγελοι. Οι λαϊκοί βάζουν πικρό λουλούδι στο στόμα, γονατίζουν τρεις φορές μέχρι που να περάσουν όλες οι ψυχές στον Κάτω Κόσμο, παλαιότερα έλεγαν μάλιστα ότι οι γονατισμένοι τις αισθάνονταν να περνούν πάνω από τα κεφάλια τους.

May

σύκα. Στη Σωζόπολη έκαναν με κόλλυβα και κουλούρια τα γεύματα των φτωχών, τοποθετούσαν πάνω στους τάφους μια μεγάλη πίτα με στερεωμένο αναμμένο κερί και δίπλα θυμιατό, ποτήρι νερού και κρασί, φαγητά, γλυκίσματα και φρούτα, μια πραγματικά θαυμαστή σκηνή. Η ιδέα ότι οι ψυχές συμμετέχουν στο τραπέζι των ζώντων και ευφραίνονται μαζί τους, πέρασε από τους Πόντιους στους Θράκες, έτσι επιτυγχάνεται η αποκατάσταση της ενότητας της κοινότητας που καταλύθηκε με τον θάνατο, σε μια τόσο κρίσιμη, διαβατήρια και σημαδιακή στιγμή του χρόνου, οπότε κάθε δύναμη φυσική, υπερφυσική πρέπει να συστρατευθεί για την ευνοϊκή έκβαση της σοδειάς, της υγείας και της επιβίωσης. Στην Αδριανούπολη ονόμαζαν Μαυροσάββατο το Σάββατο της Πεντηκοστής και επιτελούσαν μαντική πρόγνωση του μέλλοντος.

Ιούνιος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30]

Meetup Ημέρες Τέχνης και πολιτισμού

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Festival Animation στην Ξάνθη Festival Animation στην Ξάνθη Festival Animation στην Ξάνθη Ο κινηματογράφος των δημιουργών Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής / Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες

Ο κινηματογράφος των δημιουργών Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΙΟΥ

13ο FESTIVAL ANIMATION ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 8 ΈΩΣ ΚΥΡΙΑΚΉ 11 ΙΟΥΝΊΟΥ 2017 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η ΦΕΞ το 13o FESTIVAL ANIMATION στην Ξάνθη. Το φεστιβάλ δίνει τη δυνατότητα στους φίλους του animation να δουν νέες παραγωγές και αφιερώματα σε εξαιρετικούς animators. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ Ξάνθης, τηλ. 25410 25421

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 5 - 12 - 19 & 26 ΙΟΥΝΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΙΟΥΝΙΟΣ. ΡΌΙ ΆΝΤΕΡΣΟΝ. Παράξενο και διαυγές το κινηματογραφικό του σύμπαν Ο Roy Andersson γεννήθηκε το 1943 στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Το 1969 αποφοίτησε από τη Σουηδική Σχολή Κινηματογράφου και η πρώτη του ταινία, με τίτλο Σουηδική ερωτική ιστορία, κέρδισε τέσσερα βραβεία στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1970 Το 2000 γυρίζει το υπέροχο φιλμ Τραγούδια απ’ τον δεύτερο όροφο. Φιλμ που κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών και εδραίωσε το προσωπικό του στυλ, που διακρίνεται από στατικά πλάνα και επιμελώς κατασκευασμένα ταμπλώ βιβάν, από στοιχεία κωμωδίας του παραλόγου, όπως κι από έναν ουσιώδη ουμανισμό. Το σινεμά του Σουηδού σκηνοθέτη Ρόι Άντερσον γεννιέται εκεί όπου η τραγωδία συναντά την κωμωδία. Σαρκαστικός, σουρεαλιστής, οπαδός του στοιχείου του παραλόγου, ο Άντερσον χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν παράξενο αλλά τόσο γοητευτικό, σήμα κατατεθέν σε όλη την πορεία του. Το 2014 κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας για την ταινία Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξή του.

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής …

ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΕΤΆΡΤΗ 6 ΙΟΥΝΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΔΙΑΒΑΤΉΡΙΕΣ ΛΑΪΚΈΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΕΣ ΚΑΙ ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΎ: ΑΠΌ ΤΟΥ ΚΛΉΔΟΝΑ ΜΈΧΡΙ ΤΗ ΛΑΪΚΉ ΛΑΤΡΕΊΑ ΤΟΥ ΚΎΚΛΟΥ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΎΓΟΥΣΤΟΥ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ ΤΕΤΆΡΤΗ13 ΙΟΥΝΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΑΜΟΘΡΆΚΗΣ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του.

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 7 - 14 - 21 & 28 ΜΑΐΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ. Τηλ. 25410 67540

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 1 ΙΟΥΝΊΟΥ2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP - SPOKEN WORD – «SAY WHATEVER YOU WANT TO SAY»

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική... ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ : ΦΕΞ - 2541025421

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΉΡΙΟΣ ΧΟΡΌΣ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΎ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ ΣΆΒΒΑΤΟ 9 ΙΟΥΝΊΟΥ 2018 ΕΥΡΩΠΑΙΚΉ ΓΙΟΡΤΉ ΜΟΥΣΙΚΉΣ 21 ΙΟΥΝΊΟΥ

Ιούνιος

June

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ… ΤΙΣ ΠΌΛΕΙΣ

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥΝΊΟΥ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΊΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Γενεσίου Προδρόμου Δρυμιάς (24 ΙΟΥΝΊΟΥ) Άγιοι Πέτρος και Παύλος Κομνηνών (29 ΙΟΥΝΊΟΥ) Άγιοι Πέτρος και Παύλος Πετεινού (29 ΙΟΥΝΊΟΥ) Άγιοι Πέτρος και Παύλος Λεύκης (29 ΙΟΥΝΊΟΥ) Αγίων Δώδεκα Αποστόλων Ξάνθης (Σύναξις) (30 ΙΟΥΝΊΟΥ) «Σεκέρ μπαϊράμ» Bayramι, (10 ΙΟΥΝΊΟΥ)

31 Τρίτη |

Tuesday

June

Monday

Τετάρτη | Wednesday ✝ ΠΕΡΙΤΟΜΉ ΙΗΣΟΎ ΧΡΙΣΤΟΎ, Πρωτοχρονιά, Μεγ. Βασιλείου, Αγ. Εμμελίας, Αγ. Τηλεμάχου

Ανατολή: 7:41 Δύση: 17:16

31 Πέμπτη |

Thursday

Ερμείου αποστόλου, Των εν Ασκάλωνι μαρτύρων

1 Παρασκευή |

Friday

11:15:18

Σάββατο | Saturday

Ιουστίνου μάρτυρος, Πύρρου οσίου

Νικηφόρου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως

Ανατολή: 05:49 Δύση: 20:48

Ανατολή:06:05 Δύση: 20:41

Ανατολή: 06:04 Δύση: 20:41

Ανατολή: 06:04 Δύση: 20:42

Παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος

3 Κυριακή |

Sunday

✝ ΤΩΝ ΑΓΊΩΝ ΠΆΝΤΩΝ, Λουκιλλιανού μάρτυρος, Παύλης μάρτυρος

Ιούνιος

30 Δευτέρα |

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΙΟΥΝΊΟΣ «ΚΑΛΩΣ ΤΟΝΕ ΤΟ ΘΕΡΙΣΤΗ, ΟΠΟΥ ΜΑΣ ΕΓΛΙΤΩΝΕΙ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΑ ΣΤΑΡΙΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ, ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ ΦΟΡΤΩΝΕΙ» Είναι ο έκτος μήνας του ιουλιανού ημερολογίου, τον καθιέρωσαν οι Ρωμαίοι από το όνομα της Ήρας (Juno). Στις 10 του μηνός γιόρταζαν την Εστία, που σχετίζεται με το περιεχόμενό του, δηλαδή την αγροτική εργασία του θερισμού. Όσοι λαοί έχουν ως βάση της διατροφής τους το ψωμί, τον Ιούνιο ψήνουν το πρώτο ψωμί από το νέο σιτάρι, την καινούρια σοδειά. «Από το θέρο ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές», «Απ’ αρχής τον θεριστή, του δρεπανιού γιορτή», «Θεριστής με το δρεπάνι, τον καιρό του δεν τον χάνει», «Ιούνης τρέφει κεράσια στ’ αμπέλι, και ψάλτη το τζίτζικα στέλλει» Στον παραδοσιακό πολιτισμό ο Ιούνιος ονομάζεται θεριστής, Αϊγιάννης/Αϊγιαννίτης (στις 24 Ιουνίου συμβαίνει η θερινή τροπή του ηλίου) και ορνιαστής ή εριανιστής (ερινιάζω ή ορνιάζω σημαίνει γονιμοποιώ την ήμερη αγριοσυκιά με αγριοσυκιά). Το περιεχόμενο της κορυφαίας γεωργικής εργασίας του θερισμού αποδίδεται επίσης στον παροιμιακό λόγο με την πασίγνωση φράση «θέρος, τρύγος, πόλεμος», καθώς το δρεπάνι μετατρέπει το σκηνικό σε πεδίο μάχης. Ο θερισμός στην προβιομηχανική κοινωνία γινόταν κατά φύλα (π.χ. στην Κύπρο ήταν δουλειά των ανδρών, στην Αιτωλία των γυναικών) ή θέριζαν ανάλογα με τη σωματοδομή τους (βαριοί και ελαφριοί θεριστάδες). Έτσι παλαιότερα επιτελούνταν μια σειρά από έθιμα της αγροτικής αυτής εργασίας: π.χ ο λαογράφος Ν. Γ. Πολίτης μας λέει ότι όταν αποθέριζαν άφηναν ένα κομμάτι τετράγωνο αθέριγο, εκείνο το σταύρωναν, δηλαδή στέκονταν στις τέσσερις άκρες του τέσσερις σταχυολόγοι (θεριστάδες) κι εκείνος που το σταύρωνε πέντε. Έκαναν χερόβολο με τα στάχυα, που το ονόμαζαν «σταυρό» και έλεγαν πως είναι «του αφεντικού τα γένεια» (διότι όταν ξεκινούσαν το θερισμό οι άνδρες ξυρίζονταν και έκοβαν τα μαλλιά τους, κι όσο να τελειώσουν δεν ματαξυρίζονταν). Στη λαογραφία αναφέρονται ευχές της έναρξης («ώρα καλή κι ευλογημένη, καλά μπερεκέτια!»). Στο τέλειωμα της εργασίας παρίσταναν το «χτένι» ή «ψάθα» σαν μια μορφή απαρχών δηλαδή προσφοράς προς το θείον ή προς το πνεύμα του σίτου: κρεμούσαν μια τούφα από τα τελευταία καλά στάχυα στο σπίτι ή στα εικονίσματα· εθεωρείτο ευλογημένο το «χτένι» ως σημάδι, το «ευχαριστώ» της οικογένειας για το ψωμί που τρώει· ακόμη όπως αναφέρει ο Δημ. Λουκάτος έστελναν την απαρχική προσφορά του πρόσφορου στην εκκλησία, από το οποίο την πρώτη μπουκιά έπαιρνε ο νοικοκύρης· τοποθετούσαν

5Τρίτη |

Tuesday

6Τετάρτη |

Μητροφάνους πατριάρχου Κων/πόλεως, Μάρθας και Μαρίας

Δωροθέου επισκόπου Τύρου, Νικάνδρου μάρτυρος (αργία)

Διεθνής ημέρα παιδιών θυμάτων επιθετικότητας

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:43

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:44

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:45

7Πέμπτη |

Thursday

Θεοδότου Αγκύρας, Ζηναΐδος μάρτυρος, Παναγή Μπασιά

8Παρασκευή |

Friday

Ανακομιδή λειψάνων Θεοδώρου Στρατηλάτου, Καλλιόπης μάρτυρος

Wednesday

Ιλαρίωνος οσίου, Αττάλου Θαυματουργού

9Σάββατο |

Τελευταίο τέταρτο

Saturday

Κυρίλλου αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας

Παγκόσμια ημέρα ωκεανών

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:46

10 Κυριακή |

Sunday

Αλεξάνδρου και Αντωνίνης μαρτύρων, Θεοφάνους και Πανσέμνης οσίων

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:45

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:46

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:47

Ιούνιος

Monday

June

4Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΊΟΥ

τα κουλουρένια σταυρουδάκια της πρώτης ζύμης και το κουλούρι στη βρύση για την αφθονία της· τέλος, π.χ. στο Φιλώτι της Νάξου μάτωναν το χωράφι, κόβοντας ελαφρώς το δάχτυλο για να χορτάσει το πνεύμα του αγρού ή ο δαίμονας του σταριού [είναι μια μορφή αρχικής θυσίας (αίμα) σε αντάλλαγμα του καρπού που πήραν] σύμφωνα με τη ναξιακή παράδοση: «η γη μοιάζει της πέρδικας. Η πέρδικα κάνει δεκαεφτά-δεκαοχτώ αυγά και της τα παίρνεις όλα και της αφήνεις τρία, και νομίζει πως τα ‘χει όλα και συνεχίζει να κάνει κι άλλα. Έτσι είναι κι η γης· αφήναν οι παλιοί μιαν άκρια, ένα χερόβολο αθέριστο για να μην καύγεται η γης (να μην στενοχωριέται, κλαίγεται και καίγεται). Το χωράφι γυρεύει τον καρπό που ‘καμε. Λέει: “ιδέ μ´αφήκαν τον καρπό μου”. Αν του αφήσεις λίγο δηλαδή, είναι για τη ζωή του χωραφιού». Στον θερισμό ακόμη γίνονταν παιχνίδια με συνοδεία μουσικής (π.χ. το παιχνίδι του λαγού και του κυνηγού, στο οποίο ένας ελαφρύς θεριστής και ένας βαρύς, επιχειρεί να κόψει το δρόμο στον λαγό και έτσι παίζουν θερίζοντας, ενίοτε είναι «ο αναστημένος λαγός» δηλαδή ο πρωταγωνιστής παριστάνει το λαγό που πεθαίνει και εγείρεται)· στο παίγνιο πάτημα ανταγωνίζονται τρεις θεριστάδες, ποιος θα ξεπεράσει τον άλλον με σκοπό την επιτάχυνση του ρυθμού εργασίας και την αύξηση της αποδοτικότητας· έτερο παιχνίδι είναι το παίξιμο του δρεπανιού (στο οποίο επιδεικνύεται η τεχνική ικανότητα του θεριστή και μοιάζει με χορό ή ελεύθερη πάλη). Σήμερα τα παραπάνω αναπαριστάνται συχνά ως θέαμα από Πολιτιστικούς Συλλόγους. Στη λαϊκή γλώσσα η θερινή τροπή του ήλιου ονομάζεται Λιοτρόπι (του Άη Γιάννη του λιοτροπιού): δηλαδή στο βορειότερο σημείο της γης, οι μέρες είναι μεγάλες. Όταν ο ήλιος απομακρύνεται και πηγαίνει στο νότιο ημισφαίριο, οι μέρες αρχίζουν να μικραίνουν (αντίστροφα, η χειμερινή τροπή στις 24 Δεκεμβρίου σημειοδοτεί τη νίκη του ήλιου). Ο ήλιος αποτελεί το περιεχόμενο του μήνα Ιούνη. Υπενθυμίζουμε τα κρίσιμα σημεία τροχιάς του: χειμερινή τροπή του ήλιου-25 Δεκεμβρίου- Γέννηση Χριστού (το φως αυξάνει) θερινή τροπή του ήλιου-24 Ιουνίου-Γέννηση Προδρόμου (το φως μειώνεται) εαρινή ισημερία -σύλληψη Χριστού -25 Μαρτίου φθινοπωρινή ισημερία- σύλληψη Προδρόμου -23 Σεπτεμβρίου «Ως βαστά ο Χριστός τον κόσμο κι ο Άη Γιάννης την αλήθεια βάσταξε κι εσύ συκιά τα λύθια» λέει η παροιμία: Ως αναφέραμε από την αρχή της παρουσίασής μας των μηνών, η Εκκλησία ενσωμάτωσε την πορεία του ήλιου στην οργάνωση του δικού της χρόνου, έντυσε το ηλιακό έτος με ένδυμα χριστιανικό. Χρησιμοποίησε δυο μορφές -τον Χριστό και τον Άη Γιάννη-, και στις 24 Ιουνίου τοποθέτησε το γενέθλιο του Προδρόμου επάνω στην έναρξη της μείωσης του φωτός. Στις ισημερίες -εαρινή και φθινοπωρινή (25 Μαρτίου και 23 Σεπτεμβρίου) τοποθέτησε τις συλλήψεις των μορφών αυτών. Έτσι οι δυο μορφές «βαστούν τον κόσμο και την αλήθεια», εξάλλου το φως είναι πηγή ζωής, αφού όλα φανερώνονται μέσα στο φως. Κατά τη βιβλική αφήγηση, ο Πρόδρομος ήταν έξι μήνες μικρότερος από τον Χριστό, περιγράφεται μάλιστα γλαφυρά η επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισσάβετ. Την ημέρα λοιπόν της Γενέσεως του Προδρόμου, όπως και των Χριστουγέννων υπάρχει όριο, «νεκρή ζώνη», «κατώφλι», ένα «σημείο επαφής», όπου σμίγουν οι δυο κόσμοι και οι δυο χρόνοι.

Βαρθολομαίου και Βαρνάβα αποστόλων

12 Τρίτη |

Tuesday

Ονουφρίου οσίου, Πέτρου του εν Άθω

13 Τετάρτη |

Wednesday

Ακυλίνης μάρτυρος, Αντιπάτρου Βόστρων

Παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής εργασίας

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:47

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:48

14 Πέμπτη |

Thursday

Ελισσαίου προφήτου, Μεθοδίου Κων/πόλεως

15 Παρασκευή |

Friday

16 Σάββατο |

Νέα σελήνη

Saturday

Παγκόσμια ημέρα εθελοντή αιμοδότη

Ιερωνύμου οσίου, Αμμώς προφήτου, Αχαϊκού και Στεφανά αποστόλων

Τύχωνος επισκόπου Αμαθούντος, Αυγουστίνου Ιππώνος

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:49

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:50

17 Κυριακή |

Sunday

Αγίου Ισμαήλ μάρτυρος, Αγίου Φήλικος Παγκόσμια ημέρα Πατέρα

Ιούνιος

Monday

June

11 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΊΟΥ

Το Ηλιοστάσιο στην πανανθρώπινη παράδοση. Το θερινό ηλιοστάσιο, η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου στο βόρειο ημισφαίριο, αποτελούσε ανέκαθεν ιδιαιτέρως σημαντικό γεγονός για το ανθρώπινο γένος. Οι αρχαίοι πολιτισμοί διοργάνωναν πολυήμερες γιορτές για να τιμήσουν τον Ήλιο. Εκτός όμως από την ελληνική μυθολογία αναφορές σε αυτό βρίσκουμε και σε πάμπολους λαούς. Από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια ο άνθρωπος υποδέχεται το καλοκαίρι με φωτιές που ανάβει τη νύχτα του ηλιοτροπίου, την πιο μικρή νύχτα του χρόνου για το Βόρειο Ημισφαίριο, με τον ήλιο να στρέφεται προς το καλοκαίρι. Στην Αρχαία Ελλάδα η νύχτα αυτή ήταν γιορτή ερωτικής μαγείας, με τους νέους να ανταλλάσσουν όρκους και να πηδούν πάνω από τις φωτιές για διώξουν κάθε επιβουλή. Θεωρούνταν οι φωτιές της τύχης, ενώ πηδούσαν πάνω από τις φλόγες τρεις φορές. Οι Κέλτες της Ευρώπης υποδέχονταν και εκείνοι με φωτιές το καλοκαίρι, τη συγκεκριμένη νύχτα. Νεαρά ζευγάρια υπερπηδούσαν τις φωτιές και θεωρούσαν πως όσο πιο ψηλά περάσουν πάνω από τις φλόγες, τόσο πιο πολύ θα μεγάλωναν τα σπαρτά. Στην ελληνική λαϊκή παράδοση επίσης τα λαϊκά έθιμα και δοξασίες του Άη Γιαννιού εκφράζουν τη σχέση με τον ήλιο. Τα έθιμα αυτής της περιόδου είναι τριών ειδών: 1. συμβολίζουν τη μορφή του ήλιου πάνω στη γη π.χ. με φωτιές, 2. τελούνται έθιμα μαντικής (π.χ. Κλήδονας), 3. η τρίτη κατηγορία συσχετίζει τον Άη Γιάννη με τα βοτάνια (λυγαριά, ρίγανη, σταυροβότανο, γιαννάκια). 1ο είδος εθίμων: φωτιά Οι φωτιές του άη Άη Γιάννη είναι ένα έθιμο σε όλο τον ελλαδικό χώρο που δυστυχώς έχει εκλείψει σταδιακά, τουλάχιστον στην αυθόρμητη επιτέλεσή του, αν και σε διάφορα μέρη οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι αναλαμβάνουν την αναβίωσή του. Ο Άη Γιάννης ονομάζεται Φανιστής (Χίο), Λαμπατάρης (Κέρκυρα), Λαμπροφόρος (Κύπρο), Λαμπαδιάρης, Λαμπαδιστής, Μελάς, Απαρνιαστής. Αντίστοιχα, φωτιές ανάπτονται σε άλλα χρονικά όρια π.χ. τη βραδυά των Χριστουγέννων, την Πρωτοχρονιά, τις Απόκριες ο Τζάρους, στις αρχές του Σεπτέμβρη, την Πρωτομαρτιά π.χ. στα Μάγγανα Ξάνθης. Κατά το παρελθόν -άναβαν φωτιές σε κάθε χωριό και κάθε γειτονιά, ανταγωνιστικά ή στα τρίστρατα (όπως η τελετουργική τροφή «βαρβάρα» που στην Ιωνία εκτίθετο στα τρίστρατα) -έριχναν μέσα παλαιωμένα εθιμικά σύμβολα του χρόνου (π.χ. βάγια, μαγιοστέφανα, σταυρολούλουδα), για να καεί ό,τι περίσσεψε από την Άνοιξη -την υπερπηδούσαν τρεις φορές λέγοντας «αφήνω τον κακόχρονο και πάγω στον καλόχρονο, έμπα καλόχρονε, έβγα κακόχρονε» (Σκοπό Θράκης) σημειοδοτώντας με αυτή τη λαϊκή ρήση τη μετάβαση από την μια εποχή στην άλλη, ένα διαβατήριο πέρασμα όπως ακριβώς εκφράζεται λεκτικά στα χελιδονίσματα. Ακόμη ο λαός σκέφτεται τον προστάτη άγιο παρετυμολογικά: «άγιε μου Γιάννη, το κεφάλι μου να γειάνει», «άγιε μου Γιάννη, πέτρα στο κεφάλι μου» (για τους πυρετούς και την ελονοσία), «σίδερο στα πόδια μου», και «δροσιά στο σώμα μου», «σίδερο η μέση μου» (για τις ώρες του θερισμού). Παρατηρούμε τη χρήση συμβόλων υλικών ισχυρών (πέτρα, σίδερο), ανθεκτικών, που ο λαϊκός επικαλείται ως αρωγή για το ευάλωτο ανθρώπινο σώμα -η υπερπήδηση της φωτιάς συνοδεύονταν από τη συμβολική χρήση άλλων αντικειμένων: οι λαϊκοί ζώνονται ζωνάρι λυγαριάς (για να μην πονάει η μέση), κουβαλούσαν

19 Τρίτη |

Tuesday

20 Τετάρτη |

Λεοντίου εξ Αιγίνης, Υπατίου, Θεοδούλου, Αιθερίου μαρτύρων

Ιούδα αποστόλου του Θεαδέλφου, Παϊσίου οσίου του Μεγάλου

Wednesday

Μεθοδίου επισκόπου Πατάρων, Νικολάου Καβάσιλα Παγκόσμια ημέρα προσφύγων

Ανατολή: 06:02 Δύση: 20:50

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:51

2Πέμπτη 1|

Thursday

Αφροδισίου, Ιουλιανού μαρτύρων, Τερεντίου ιερομάρτυρος

22 Παρασκευή |

Friday

23 Σάββατο |

Πρώτο τέταρτο

Saturday

Ευσεβίου επισκόπου Σαμοσάτων, Ζήνωνος

Αριστοκλέους, Δημητρίου και Αθανασίου μαρτύρων

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:51

Παγκόσμια ημέρα Μουσικής - Θερινό ηλιοστάσιο

24 Κυριακή |

Sunday

Γενέθλιον Ιωάννου του Προδρόμου

Ανατολή: 06:03 Δύση: 20:51

Ανατολή: 06:04 Δύση: 20:51

Ιούνιος

Monday

June

18 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΊΟΥ

μια πέτρα (στον Σκοπό Θράκης) λέγοντας την ομοιοπαθητική ρήση «Πέτρα στο κεφάλι», χρησιμοποιούσαν τη στάχτη της φωτιάς για τον φόβο (άλλη μια χρήση της «ιερής στάχτης», όπως του «Χριστοκούτσουρου» κλπ.), πετούσαν μέσα της τα αποτροπαϊκά σκόρδα για τη βασκανία, όπως στο μαγιάτικο στεφάνι Η σημασία της φωτιά είναι προφανής: α. υπάρχει το στοιχείο της «καινούργιας φωτιάς» που αποτελεί την πηγή και την αφετηρία όλων των περιοδικών πυρών (κατά Frazer) β. έχει διαβατήριο ρόλο: το πέρασμα και η υπερπήδησή της σημαίνει ανανέωση και ενίσχυση της υγείας με τη βοήθεια του πυρός ως δύναμης γ. έχει καθαρτήριο, εξαγνιστικό σκοπό: οι καθαρτήριες πυρές θεωρούνται σημαντικές για τον κρίσιμο χρόνο, καθώς αποτιμάται η ευεργετική συμβολική έννοια του καθαρμού και ο λαός πιστεύει ότι η φωτιά επιδρά ευεργετικά όπου αυτή φωτίζει (ξάγναντο). Οι φωτιές του Αη Γιαννιού, όχι μόνο εξυγιαίνουν τον χώρο, αλλά καθαρίζουν όποιο σημείο, ακόμη και μακρινό, φτάνει η λάμψη και η δύναμή τους. Πρόκειται για μια σκόπιμη ενέργεια σε μια εποχή που δεν υπήρχαν εντομοκτόνα, για την απομάκρυνση κάθε ερπετού και βλαβερού εντόμου δ. ως αποτρόπαιη του κακού, προστατευτική, ανιχνευτική, μαγική, καθοδηγητική χρησιμοποιείται η στάχτη (όπως το Δωδεκαήμερο, ακόμη τις Αποκριές, στο κάψιμο του Ιούδα κλπ). Σε περιπτώσεις επιδημικών ασθενειών ο κίνδυνος από τις ασθένειες αυτές είναι μεγάλος στην περίοδο του θερινού καύσωνα, γι’ αυτό η φωτιά καθίσταται καταστροφική και ταυτόχρονα αναζωογονητική: «Όξω ο κακόχρονος, μέσα ο καλόχρονος». Εν τέλει η φωτιά θυμίζει την πυρολατρική καταγωγή της και την ηλιολατρική τοποθέτηση γύρω από τις θερινές ηλιακές τροπές. Συνοδεύεται δε από άλλα ηλιοτροπικά έθιμα (π.χ.) τα χαράματα κοιτούσαν «να δουν τον ήλιο που γύριζε» (οι Πόντιοι) 2ο είδος εθίμων: σχετίζεται με τη μαντική. Παλαιότερα οι λαϊκοί τελούσαν σκιομαντεία δηλαδή μόλις «σκάσει» ο ήλιος το πρωί, παρατηρούσαν τη σκιά τους για να προβλέψουν το μέλλον: π.χ. αν έβλεπαν τη σκιά τους χωρίς κεφάλι, εθεωρείτο κακός οιωνός ενδεχομένως ότι θα πέθαιναν, αν την έβλεπαν με δυο κεφάλια πίστευαν πως μέσα στο έτος θα αποκτήσουν παιδί. Άλλες μορφές μαντικής ήταν: • στο Πηγάδι τελούσαν υδροκατοπτρομαντεία. Το μεσημέρι του Άη Γιαννιού στερέωναν έναν καθρέπτη στο κεφάλι, έβαζαν κόκκινο πανί και κοιτούσαν εντός του πηγαδιού. Έλεγαν ότι έβλεπαν ένα πρόσωπο ξενιτεμένου, πεθαμένου, μέλλοντα γαμπρού με την επίκληση «Άγιε Γιάννη λαμπατάρη δείξε και φανέρωσε ποιόνα θα πάρω με το όνομα» • λεκανομαντεία • ονειρομαντεία με την παρασκευή αρμυροκουλούρας και τη μεταφορά αμίλητου νερού • τεφρομαντεία: με στάχτη από τρεις φωτιές του Άη Γιαννιού στην οποία παρατηρούσαν τις γραμμές και τα σχήματα για να μαντέψουν το όνομα και το επάγγελμα του γαμπρού • μολυβδομαντεία και αβγομαντεία • αγγουρομαντεία: άνοιγαν στη μέση το αγγούρι και αν κολλούσαν τα κομμάτια του θα ζευγάρωναν. Πρόκειται για ανθρωπογονικές επιδιώξεις των παραδοσιακών κοινωνιών. Η δοκιμασία της τύχης στις ηλιακές Τροπές, όπως την Πρωτοχρονιά που εκβιάζεται η καλοτυχία, αποτελεί μια συνήθη λαϊκή πρακτική.

26 Τρίτη |

Φεβρωνίας, Ορεντίου, Γεωργίου και Προκοπίου νεομαρτύρων

Δαβίδ οσίου εν Θεσσαλονίκη, Ιωάννου επισκόπου Γοτθίας

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday Σαμψών του Ξενοδόχου, Ιωάννας και Μαρίας των μυροφόρων

Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών

Ανατολή: 06:04 Δύση: 20:52

28 Πέμπτη |

29 Παρασκευή |

Thursday

Friday

Σάββατο | Saturday

✝ Ανακομιδή λειψάνων Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων

✝ Πέτρου και Παύλου των πρωτοκορυφαίων αποστόλων

✝ Σύναξις των αγίων Δώδεκα Αποστόλων

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:52

Ανατολή: 06:05 Δύση: 20:52

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:52

20 Ανατολή: 06:05 Δύση: 20:52

Πανσέληνος

1 Κυριακή |

Sunday

✝ Κοσμά και Δαμιανού των Αναργύρων Παγκόσμια ημέρα συνεταιρισμών

Ιούνιος

June

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΝΊΟΥ

3 είδος εθίμων: σχετίζεται με τα βότανα Επιδιώκεται η υγεία με τη συγκομιδή θεραπευτικών και αρωματικών ανθόφυτων. Μερικά είχαν το όνομα του αγίου: Γιάννης > γαίνω > θεραπεύω (χαμομήλι, μολοχάνθι, ρίγανη) > γιανάκη, αγιάννη ή καλόγιαννο, απήγανο με τον οποίο μάλιστα επιτελούσαν τελετουργικό στόλισμα του αγγείου του Κλήδονα. Ο Κλήδονας είναι το πλέον γνωστό μαντικό έθιμο (κληδών σημαίνει λέξεις ή φράσεις τυχαίες που ακούγονται στη διάρκεια μαντικών τελετών με προφητική σημασία). Αυτά τα τυχαία προφητικά ακούσματα σταθεροποιήθηκαν και έγιναν στιχάκια. Οι λεπτομέρειες της τελετής παραλλάζουν ανά τόπο και γιορτή. Στη Θράκη έλεγαν: «Κλειδώνουμε τον κλήδονα στ’ αή Γιαννού τη χάρη / κι όποια ‘ναι η καλορίζικη, πρωί θα ξενεφάνει» (φανερωθεί). Η Καλλινίτσα ήταν ένα θρακιώτικο δρώμενο που προηγείτο του μαντικού Κλήδονα: έντυναν ένα κορίτσι σαν νύφη, και θα τραβούσε τα σημάδια τής κάθε κοπέλας από το αμίλητο νερό. Ο Δημ. Λουκάτος και πολλοί άλλοι λαογράφοι (πρόσφατα ο Μ.Γ. Σέργης) περιγράφουν τις θρακιώτισσες κοπέλες ηλικίας 12 χρονών, ντυμένες στα κάτασπρα σα νυφούλες, με νυφιάτικο πέπλο. Οριζόταν λοιπόν ένα κορίτσι αμφιθαλές (τυχερό), και μάλιστα οι μάνες καμάρωναν εάν επελέγετο η κόρη τους· ντυνόταν από τις μεγαλύτερες, στολιζόταν με πέπλο, με άσπρα λουλούδια και λεμονανθούς, ενώ τα αγόρια δεν εισέρχονταν στο χώρο της ετοιμασίας της. Έβγαινε έξω σαν νύφη, έστεκε στην πόρτα να τη δουν τ’ αγόρια και να τη χαιρετήσουν, τα κορίτσια τη συνόδευαν σε πομπή περπατώντας δεξιά κι αριστερά της κρατώντας τεντωμένο ένα μεγάλο κόκκινο μεταξωτό μαντήλι. Η Καλλινίτσα κράταγε στα χέρια τον τέντζερη με το αμίλητο νερό («βουβό νερό», με τελετουργική σιωπή). Κάθε γειτονιά είχε την Καλλινίτσα της. Στην Ξάνθη η μαρτυρία της Βέικου -Σεραμέτη αναφέρει ότι όριζαν ως Καλλινίτσα μια πρωτότοκη κόρη, η οποία έφερνε την παραμονή του Άη Γιάννη το αμίλητο νερό από τρεις βρύσες και μέσα σε πήλινο δοχείο έβαζαν τα σημάδια-«σμάδια» (βραχιόλια, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, κουμπιά), τα ξάστριζαν με κόκκινο πανί τοποθετώντας το κιούπι όλη τη νύχτα κάτω από τριανταφυλλιά, κλειδωμένο τελετουργικά και σκεπασμένο με κόκκινη φλούδα (κεφαλομάντιλο από λεπτό μεταξωτό ύφασμα) για να δεχτεί τη μαγική επήρεια των άστρων. Στη Σμύρνη σκέπαζαν το αγγείο με τούλι και με αλυγαριές και την άλλη μέρα έκαναν μολυβδομαντεία Καλλινίτσα στολισμένη δώδεκα χρονών δώδεκα χρονών την πήρεν ο Γιαννίτσαρος (Γιάνναρος) να την μάθει το δοξάρι, δράκων πόλεμο(...) Καλλινίτσα τονε λέγει, τον παρακαλεί: -Μάθε μ’, Γιάννου μ’ το δοξάρι δράκων πόλεμο Πάνε συ με τα κορίτσια με τις έμορφες Σαν σε μάθω το δοξάρι, δράκων πόλεμο τρυφερούτσικη θα παγαίνεις και θα σκοτωθείς -Μάθε μ’ Γιάννου το δοξάρι, δράκων πόλεμο κι ας πηγαίνω τρυφερούτσικη, κι ας σκοτωθώ Η παρέα κοριτσιών ξεκινούσε από το σπίτι της Καλλινίτσας με πομπή. Βάδιζε ανάποδα και έκανε αέρα με φυσερό στην Καλλινίτσα. Συνόδευαν αγόρια που προστάτευαν και περιχαράκωναν την ομάδα. Εάν συναντούσαν Καλλινίτσα από άλλη γειτονιά όφειλαν να την κρύψουν και να την γυρίσουν πίσω, όπως ακριβώς δεν επιτρέπεται να συναντηθούν νύφες από άλλο μαχαλά, διότι δεν το είχαν σε καλό.

Στο Ορτάκιοι της Αδριανούπολης δεν περνούσαν τα όρια του Απάνω και του Κάτω Μαχαλά. Οι γυναίκες ξεχύνονταν στα αμπέλια και στα μπαΐρια του χωριού και μάζευαν τον γιάγιαννο, πρασινάδες για να στολίσουν τα μπαλκόνια, μπουκέτα και βραχιόλια ή δαχτυλίδια με τα κίτρινα λουλούδια σημάδι του κορμιού («του γιάγιαννου το σύνορο, του Γιάννη το βοτάνι, / τρία λουλούδια μάλωναν ποιο θα το πρωτανοίξει, / το να μιλάει για νερό και τ ‘ άλλο για το μύρο, / το τρίτο το καλύτερο μιλάει για την αγάπη (...) / στη μέση πλέγουν το Χριστό, στην άκρη το Βαγγέλιο / και στο καλό το γύρισμα πλέκουν τον άγιο Γιάννη»). Ολόκληρη η κοινότητα πεθαίνει και ανασταίνεται καθώς ο ήλιος γέρνει. Βασιλικός ή απήγανος ή ρίγανη δενόταν γύρω από το σώμα ή γύρω από το κιούπι. Τέλος άνοιγαν τον Κλήδονα, απήγγελαν πάμπολλα τραγούδια-λαϊκά δίστιχα, πολλά πειρακτικά, και από τη σημασία του τραγουδιού εκρίνετο η τύχη του κοριτσιού: «Ανοίξατε τον Κλήδονα στ’ Αι-Γιαννιού τη χάρη / κι οπού ναι καλορίζικη, τον αγαπά, να πάρει» (π.χ. Στενήμαχος Θράκης). Η Κατ. Βέικου-Σεραμέτη μεταφέρει πάμπολλα δίστιχα που λεγόταν: «Σαν τι τραγούδι να σου πω, πουλί μου να σ’ αρέσει’ πόχεις αγγελικό κορμί και δαχτυλίδι μέση». Και το περιπαιχτικό: «Σα φουρτουνιάσει η θάλασσα και βγούνε τα χταπόδια / τότε θα παντρευτείς κι εσύ με τα στραβά σου πόδια». Οι λαογράφοι παρατηρούν ότι στις οριακές αυτές στιγμές του χρόνου με αυστηρότητο τυπικό υπήρξε η επιδίωξη να ενισχυθεί η γονιμότητα και να περιχαρακωθεί μαγικά ο γάμος. Ο μήνας Ιούνιος κλείνει με τις πανήγυρεις των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και της Συνάξεως των Δώδεκα Αποστόλων στο ναό της πόλης.

Ιούνιος

Όλα τα πουλάκια ζυγά ζυγά τα χελιδονάκια ζευγαρωτά Ένα περιστέρι μόνο μοναχό κάθονταν στην πόρτα και έλεγε: Μάνα η μάνα μ’ μ´έχει μοναχή μοναχούτσικη κι ακριβούτσικη μένα η μάνα μ´μ’ αρραβώνιασε μ’ αρραβώνιασε και με πάντρεψε Τότε έριχναν τα ριζικάρια όλα δεμένα με λουλούδια στο αμίλητο νερό Ζουμπούλι μ´γαλάζιο που σε φορούν οι έμορφες στ’ αχνάτα, τα παχνάτα στα σπίτια τα γεμάτα

June

Τραγουδούσαν αγόρια και κορίτσια:

Ιούλιος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο 4ο Πολιτιστικό Αντάμωμα Θράκης 4ο Πολιτιστικό Αντάμωμα Θράκης 4ο Πολιτιστικό Αντάμωμα Θράκης

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Έναρξη - Φεστιβάλ Λόγιας Ανατολικής Μουσικής-

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

ΤΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΥ

ΜΟΥΣΙΚΉ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΑΤΑΣΚΉΝΩΣΗ ΣΤΑ ΆΒΔΗΡΑ ΜΟΥΣΙΚΆ ΌΡΓΑΝΑ, ΦΩΝΉ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΆ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ. Η μουσική – πολιτιστική κατασκήνωση λειτουργεί σε ένα εξαιρετικό χώρο στα «Τα Αρχαία Άβδηρα» πλάι στη Θάλασσα. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΑΊΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ: Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης, Αντίκα 7, 67132 Ξάνθη. Τηλ.25410 25421 www.fex.org.gr fexanthis@gmail.com

4ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΑΝΤΆΜΩΜΑ ΘΡΆΚΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 6 ΈΩΣ ΚΥΡΙΑΚΉ 8 ΙΟΥΛΊΟΥ 2018 Το πλούσιο πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει παραστάσεις δεκάδων χορευτικών συγκροτημάτων από ολόκληρη την Ελλάδα και την ομογένεια, πληθωρικό πρόγραμμα παράλληλων δράσεων που εμπλουτίζεται συνεχώς, δυνατότητα γνωριμίας με τον πολύτιμο φυσικό και πολιτιστικό θησαυρό που κρύβει η Θράκη όπως τα δεκάδες Μουσεία με το ανεκτίμητο περιεχόμενο, εξαιρετικές εκθέσεις φωτογραφίας, τα προγράμματα επισκέψεων στις μαγευτικές οροσειρές της Ροδόπης, στα Θρακικά Τέμπη που αποτελούν τόπο ονειρεμένο, στους γραφικούς οικισμούς δίπλα στον ποταμό Νέστο κ.α. - όλα αυτά και πολλά άλλα, αποτελούν ακαταμάχητο «μαγνήτη» για μια επίσκεψη στην Θράκη κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: μέσα από την ιστοσελίδα του Ελληνικού Ηλεκτρονικού Κέντρου (www.greece.org)

10ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ Ι ΙΟΎΛΙΟΣ – ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ 2018 10η ΠΕΡΊΟΔΟΣ / «Η ΞΆΝΘΗ ΑΦΟΥΓΚΡΆΖΕΤΑΙ ΉΧΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΉΣ» Εξαιρετικές μουσικές σε πανέμορφους χώρους… Συναυλίες, εργαστήρια, αφηγήσεις και αφιερώματα.. ΣΆΒΒΑΤΟ 14 ΙΟΥΛΊΟΥ ΈΩΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΉ 19 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ 2018 Τo φεστιβάλ ανατολικής μουσικής οργανώνει το πρόγραμμά του, με ένα πλήθος εκδηλώσεων κατά την περίοδο του καλοκαιριού. Περιλαμβάνοντας συναυλίες, εκθέσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, διαλέξεις, παραστάσεις και σεμινάρια που αναδεικνύουν την μακραίωνη συγγένεια μουσικών και όχι μόνο παραδόσεων του τόπου μας με αντίστοιχες της Ανατολής. Ψαλτοτράγουδα και συνθέσεις μεγάλων δημιουργών της ορθόδοξης εκκλησιαστι-

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ

ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΜΑΡΏΝΕΙΑΣ - ΣΑΠΏΝ

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 5 – 12 – 19 & 26 ΙΟΥΛΊΟΥ 2018 [21.30] ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ στο http://elmexanthis. blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

«ΜΕ ΈΝΑ ΒΙΒΛΊΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΊΑ» Η Λέσχη Ανάγνωσης και η ομάδα δημιουργικής γραφής της ΦΕΞ σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πυργελή οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο κι όχι μόνο …

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΑΤΑΣΚΉΝΩΣΗ ΣΤΑ ΆΒΔΗΡΑ Φεστιβάλ Ανατολικής Μουσικής

61ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΦΙΛΊΠΠΩΝ - ΘΆΣΟΥ Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2018 Ιούλιος - Αύγουστος 2018

ΔΗΜΟΚΡΊΤΕΙΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΔΉΜΟΥ ΑΒΔΉΡΩΝ Ιούλιος - Αύγουστος 2018

Ιούλιος

July

κής μουσικής, συνθέσεις λόγιας ανατολικής μουσικής Ρωμιών, Τούρκων, Αρμενίων, Εβραίων και Αράβων συνθετών, μουσικές των Μεβλεβί και Μπεκτασί δερβίσηδων και σεφαραδίτικα τραγούδια δίνουν μία πλούσια εικόνα της πολυπολιτισμικής περιοχής μας. Την μουσικολογική τεκμηρίωση της συγγένειας των παραδόσεων της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής μεσογείου συνεχίζουν τα σεμινάρια τροπικότητας, ρυθμολογίας και ανατολικών οργάνων που πραγματοποιούνται στη Μουσική κατασκήνωση της ΦΕΞ στα Άβδηρα. Παράλληλα, στα πλαίσια του φεστιβάλ, γίνονται παρουσιάσεις, στοιχείων της προσφυγικής μικρασιατικής ιστορίας όπως και εκδηλώσεις που συμπληρώσουν την προσπάθεια να αποτυπωθεί μια συνολικότερη εικόνα της καθ’ ημάς Ανατολής

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΙΟΎΛΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΣ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ 'Αγιοι Ανάργυροι Κοσμά και Δαμιανού Ποταμιάς (1 ΙΟΥΛΊΟΥ) 'Αγιοι Ανάργυροι Κοσμά και Δαμιανού Βελόνης (1 ΙΟΥΛΊΟΥ) 'Αγιοι Ανάργυροι Ξάνθης παρεκκλήσιο Ξάνθης (Σιγάλα) (1 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Κυριακή Δεκάρχου (7 ΙΟΥΛΊΟΥ) / Αγία Κυριακή Μύκης (7 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Κυριακή Σταυρουπόλεως (πεδίο βολής) (7 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Ευφημία Δασοχωρίου (11 ΙΟΥΛΊΟΥ) Οσίου Παϊσίου Αγιορείτου παρεκκλήσια Αγ. Θεοφάνους και Αγ. Κυρίλλου Ξάνθης (12 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιος Νικόδημος Εξοχής (14 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιοι Κηρύκου και Ιουλίττης Ι. Κοιμητηριακού ναού (15 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Μαρίνα άλσους Ευμοίρου (17 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Μαρίνα Μυρωδάτου (17 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγίας Μαρίνα Σταυρουπόλεως (παρεκκλήσιο σε ιδιωτικό χώρο) (17 ΙΟΥΛΊΟΥ) Προφήτης Ηλίας Αβδήρων (κουρμπάνι) (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) Προφήτης Ηλίας Καλύβας (εγκαταλειμμένο) (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) Προφήτης Ηλίας Μάνδρας (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Προφήτης Ηλίας Ν. Αμισσού (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Προφήτης Ηλίας Ν. Ολβίου (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Προφήτης Ηλίας Ι. Μονής Ταξιαρχών παρεκκλήσιο (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) Προφήτης Ηλίας (μετά το Λυκοδρόμιο) (20 ΙΟΥΛΊΟΥ) Κοιμήσεως Αγίας Άννης (25 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Παρασκευή Αβδήρων (26 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Αγία Παρασκευή Μάνδρας (κουρμπάνι) (26 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγία Παρασκευή Ν. Κεσσάνης (26 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Αγία Παρασκευή π. Ξάνθης παρεκκλήσιο Μητροπόλως (26 ΙΟΥΛΊΟΥ) Αγίας Παρασκευή (περιοχή Σταυρουπόλεως στο ρέμα που κατεβαίνει από την Καλλιθέα) (26 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιος Παντελεήμων Αβδήρων (27 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Παντελεήμων Γαλάνης (27 ΙΟΥΛΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Παντελεήμων Δαφνώνα (27 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιος Παντελεήμων Φελώνης (27 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιος Παντελεήμων Π. Ολβίου (27 ΙΟΥΛΊΟΥ) Άγιος Παντελεήμων Ι. παρεκκλήσιο Ι.Ν. Αγίου Ραφαήλ Ξάνθης (27 ΙΟΥΛΊΟΥ)

Tuesday

29 Τετάρτη |

Wednesday

Σαμψών του Ξενοδόχου, Ιωάννας και Μαρίας των μυροφόρων

✝ Ανακομιδή λειψάνων Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων

✝ Πέτρου και Παύλου των πρωτοκορυφαίων αποστόλων

Ανατολή: 05:50 Δύση: 20:57

Ανατολή: 05:51 Δύση: 20:57

Τελευταίο τέταρτο

Πέμπτη | Thursday

Παρασκευή | Friday

Σάββατο | Saturday

✝ Ανακομιδή λειψάνων Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων

✝ Πέτρου και Παύλου των πρωτοκορυφαίων αποστόλων

✝ Σύναξις των αγίων Δώδεκα Αποστόλων

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:52

Ανατολή: 06:05 Δύση: 20:52

Ανατολή: 06:06 Δύση: 20:52

20 Ανατολή: 06:05 Δύση: 20:52

Πανσέληνος

1 Κυριακή |

Sunday

✝ Κοσμά και Δαμιανού των Αναργύρων Παγκόσμια ημέρα συνεταιρισμών

Ιούλιος

28 Τρίτη |

Monday

July

27 Δευτέρα |

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

ΙΟΥΛΙΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

«ΤΟΝ ΑΛΩΝΆΡΗ ΔΟΎΛΕΥΕ, ΚΑΛΌ ΧΕΙΜΏΝΑ ΝΑ ΈΧΕΙΣ» Ο μήνας Ιούλιος οφείλει το όνομά του στον Ιούλιο Καίσαρα. Την ονομασία του την καθιέρωσε ο Μάρκος Αντώνιος, για να τιμήσει τον μεγάλο στρατηγό των Ρωμαίων, Ιούλιο Καίσαρα, που γεννήθηκε αυτόν το μήνα και που, όπως είναι γνωστό, δημιούργησε το «Ιουλιανό ημερολόγιο», που ίσχυε στην Ελλάδα έως το 1923, το λεγόμενο «παλιό». Ο ελληνικός λαός τον ονομάζει και Αλωνάρη, Αλωνιστή ή Αλωνιάτη ή Αλωνευτή, επειδή κατά τον μήνα αυτόν γίνεται το αλώνισμα του σιταριού. Επίσης αναφέρεται σαν Δευτερόλης (σαν 2ος μήνας του καλοκαιριού), Αηλιάς ή Αηλιάτης (από τη γιορτή του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου) και Φουσκομηνάς ή Χασκόμηνας. Όπως αναφέραμε ήδη, στις αγροτοκτηνοτροφικές κοινωνίες η βασική εμπειρία του μήνα προσδιορίζει το περιεχόμενό του, έτσι τον Ιούλιο είναι η γεωργική εργασία του αλωνίσματος και ο συνακόλουθος φόβος για τους κινδύνους όταν το σιτάρι είναι ακριβώς έτοιμο να μετρηθεί και να τοποθετηθεί στις αποθήκες. Το φρεσκοαλωνισμένο, το φρεσκολιχνισμένο σιτάρι αποτελεί ό,τι πολυτιμότερο για τον λαό αυτή την περίοδο. Παλαιότερα στην προβιομηχανική κοινωνία έλεγαν ότι τον Ιούλιο «σμίγουν τα δυο ψωμιά» (δηλαδή η παλαιά παραγωγή τελειώνει και ξεκινά η νέα σοδειά, όμως σε αυτό το σμίξιμο, την «νεκρά ζώνη», το φάσμα της πείνας παραμόνευε συνέχεια). Ο γεωργός επιπλέον έμενε «πανί με πανί» από οικονομικής πλευράς. Γι’ αυτό το πρώτο ψωμί (π.χ.) το «τζιτζιροκούλικο» στη Θράκη είναι μια απαρχή δηλαδή μια προσφορά προς το πνεύμα του σίτου. Ονομάζεται έτσι επειδή το προσφέρουν στον τζίτζιρα, το έντομο που συνόδευε με το τραγούδι του τις γεωργικές εργασίες: «Θερίσετε, αλωνίσετε, δεματοκουβαλήσετε, κι εγώ το κουλικάκι μου, θέλω να μου το δώσετε». Το κρεμούσαν στα χαμόδεντρα, το έπαιρνε συνήθως ο φτωχός, όπως γινόταν με το κομμάτι της βασιλόπιτας. Τον σωρό του σταριού τον σταύρωναν και έμπηγαν στην κορυφή ένα φτυάρι. Μια σειρά από όμορφα έθιμα σε όλον τον ελλαδικό χώρο, που πλέον έχουν απαληφθεί είναι όσα σχετίζονται με το αλώνισμα: (π.χ.) άφηναν τα ζώα να τσιμπήσουν λιγάκι για τον κόπο τους (στην Κω), χαιρέτιζαν λέγοντας «Άντε γεια σας και χαρά σας / ούλα τ’ άχερα δικά σας / και η Παναγιά κοντά σας!». Στην κορυφή του σωρού χάρασσαν έναν σταυρό, η νοικοκυρά μαγείρευε μακαρούνες και ξεροτήγανα, ή ακόμη έφτυναν για να μην ματιάξουν το γέννημα: «Χίλια μόδια! Καλοφαγωμένο σας!» Αν συναντούσαν αγρότη το πρωί πριν την εργασία του τού έλεγαν: «Ώρα καλή σας να μην βασκαθούν τ’ άλογά σας, καλά μπερεκέτια» (Ρούμελη) κλπ. Στο λίχνισμα τραγουδούσαν: «εκεί οι δώδεκα λιχνούν, οι δέκα συνεμπάζουν / και μια μικρή μελαχροινή τ’ αλώνι εφροκάλει (...) / μάνα

3Τρίτη |

4Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

Κατάθεσις Τιμίας Εσθήτος Θεοτόκου, Λάμπρου νεομάρτυρος

Υακίνθου, Θεοδότης μάρτυρος, Ανατολίου Κωνσταντινουπόλεως

Αθανασίου του εν Άθω και Λαμπαδού οσίων

Ανατολή: 06:07 Δύση: 20:52

Ανατολή: 06:07 Δύση: 20:51

Ανατολή: 06:08 Δύση: 20:51

5Πέμπτη |

Thursday

6Παρασκευή |

Friday

7Σάββατο |

Saturday

Σισώη του Μεγάλου, Φιλήμονος, Ονησίμου, Αρχίππου

✝ Κυριακής μεγαλομάρτυρος, Θωμά του εν Μαλεώ

✝ Προκοπίου μεγαλομάρτυρος, Θεοφίλου οσίου του Μυροβλύτου

Ανατολή: 06:09 Δύση: 20:51

Ανατολή: 06:08 Δύση: 20:51

Ανατολή: 06:09 Δύση: 20:51

8Κυριακή |

Sunday

✝ Παγκρατίου ιερομάρτυρος, Μιχαήλ Πακνανά νεομάρτυρος

11 Τελευταίο τέταρτο

Ανατολή: 06:10 Δύση: 20:50

Ιούλιος

Monday

July

2Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΣ

μ’, το πρώτο λιχνιστή άντρα να μου τον δώσεις». Στο μέτρημα του καρπού, ένα ωραίο έθιμο της Καρπάθου, με το οποίο ο λαϊκός επιχειρεί παρετυμολογώντας και ταυτόχρονα επικαλούμενος το θείον να φέρει την αύξηση της σοδειάς, είναι το παρακάτω: • • • • • • • • • • • •

Ένα (το πρώτο πινάκι που μετράει) Ένας ο Θεός Δύο Η Παναγία και ο Μονογενής της Τρία Η Αγία Τριάδα Πέντε Πέμπε, Κύριε πέμπε Έξι Πέψε, Κύριε, πέψε Εφτά Εφτά χιλιάδες

Σε αυτό το στάδιο των γεωργικών εργασιών, αλλά και της εποχής του καλοκαιριού, καθώς οι κίνδυνοι (φωτιά, βροχή και χαλάζι) περισσεύουν, ο γεωργός φροντίζει να τιμά την Παναγία την Καψοδεματούσα (2 Ιουλίου, πρόκειται για την Παναγία τη Βλαχέρνα) ή την Αγία Κυριακή (7 Ιουλίου), αφού σύμφωνα με τις παραδόσεις οι αγίες αυτές μαζί με την Αγία Μαρίνα κατατάσσονται στις τιμωρούς αγίες («Αγιά Μαρίνα μάρανε μάνα και θυγατέρα»). Η κάψα του ήλιου, η ξηρασία, η ξαφνική νεροποντή, οι αρρώστιες που ξεσηκώνονται από τη ζέστη δυσκολεύουν τα μέλη μιας κοινωνίας που δεν διαθέτει τεχνολογικά μέσα και εγείρουν το ζήτημα της αντιμετώπισής τους: οι λαϊκοί επιτελούν ζωοθυσίες (κουρμπάνια), ως ανταπόδοση στον άγιο (do ut des δηλαδή «δώσε μου για να σου δώσω») ή ακόμη άλλες προσφορές προς την υπερβατική δύναμη: (π.χ.) στην Αγιά-Μαρίνα σε δέντρο ή σε πηγάδι οι ασθενείς τελούσαν εγκοίμηση (μια πανάρχαια ιαματική πρακτική) και προσέφεραν παρδαλά χρωματιστά κουρέλια, ή χρησιμοποιούσαν το αγίασμα ως θεραπευτικό μέσον, έλουζαν τον άρρωστο και άφηναν το ρούχο του. Στον Προφήτη Ηλία που τον θεωρούσαν ρυθμιστή του καιρού, προσέφεραν τάματα για να αποφύγουν την καταστρεπτική νεροποντή· για τις καλοκαιρινές θέρμες και την ελοσονία επικαλούντο τους αγίους θεραπευτές (π.χ.) τους Αγίους Αναργύρους (κατά την εκκλησιαστική ρήση «δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε»). Τέλος, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγία Παρασκευή έρχονται αρωγοί για τα μάτια που υποφέρουν από το αλώνισμα, το λίχνισμα και την κάψα του ήλιου, ο Άγιος Παντελεήμων («κουτσοί στραβοί στον άγιο Παντελεήμονα») δέχεται έως σήμερα πάμπολλες ζωοθυσίες στις εκκλησιές του. Εν γένει οι άγιοι είναι ένα ζωντανό κομμάτι στη λαϊκή ζωή και στις δυσκολίες της: προειδοποιούν για ένα ευχάριστο ατομικό γεγονός: στον νομό μας συνέλεξαν (1) με βάση την Προφορική Ιστορία (π.χ.) αφηγήσεις ότι η Αγία Παρασκευή εμφανίζεται σε όνειρο ή σε όραμα γυναικών και εξαγγέλλει επικείμενη εγκυμοσύνη, καθησυχάζουν τον φόβο των παρακλητόρων με τη φράση «μην ανησυχείς» (όταν τους επικαλούνται σε ασθένειες, σε ατυχήματα ή σε επικείμενες χειρουργικές επεμβάσεις (π.χ.) ο Άγιος Νεκτάριος· ειδικά όταν οι άγιοι εικονογραφούνται ως ιατροί (π.χ. Άγιοι Ανάργυροι)· καθησυχάζουν στις επερχόμενες επιδημίες εξανθηματικών ασθενειών, π.χ. η Αγία Βαρβάρα· άλλοι επιπλέον ζητούν («θέλω το όνομα»), π.χ. ο Άγιος Στυλιανός. Ή ενημερώνουν για τους λόγους μιας μη εισακουσθείσας προσευχής και απολογούνται, π.χ. ο όσιος Εφραίμ: «έκανα ό,τι μπορούσα, δεν θα γλιτώσει»· άλλοτε απαιτούν π.χ.: «είμαι ο Στρατής, παράγγειλα ξυλεία για εκκλησία» (στους πρόσφυγες από Προύσσα στον οικισμό Μέλισσα)· προτάσσουν ανθρώπινες ιδιότητες (π.χ., «βρέχομαι» φέρεται να έλεγε η Παναγία

10 Τρίτη |

11 Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

✝ Παγκρατίου ιερομάρτυρος, Μιχαήλ Πακνανά νεομάρτυρος

Των εν Νικοπόλει Αρμενίας 45 μαρτύρων, Γρηγορίου επισκόπου Άσσου

✝ Ευφημίας μεγαλομάρτυρος, Όλγας ισαποστόλου

Ανατολή: 06:10 Δύση: 20:50

Ανατολή: 06:11 Δύση: 20:50

Ανατολή: 06:12 Δύση: 20:49

12 Πέμπτη |

Thursday

13 Παρασκευή |

Friday

14 Σάββατο |

Saturday

Πρόκλου και Ιλαρίου μαρτύρων, Βερονίκης αιμορροούσης

Σύναξις αρχαγγέλου Γαβριήλ, Στεφάνου Σαββαΐτου

Νικοδήμου Αγιορείτου, Ακύλα αποστόλου, Ιωσήφ Θεσσαλονίκης

Ανατολή: 06:14 Δύση: 20:48

Ανατολή: 06:12 Δύση: 20:49

Ανατολή: 06:13 Δύση: 20:49

15 Κυριακή |

Sunday

Κηρύκου και Ιουλίτης, Βλαδιμήρου ισαποστόλου

11 Νέα σελήνη

Ανατολή: 06:14 Δύση: 20:48

Ιούλιος

Monday

July

9 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΣ

- Ζωοδόχος Πηγή της Λευκόπετρας)· «θέλω εκκλησία» ζήτησε η Αγία Παρασκευή της Ν. Κεσσάνης (πλάι στο νερό της Βιστονίδας)· ενίοτε εκφοβίζουν «μην αμελήσεις» και τιμωρούν (Άη Γιώργης): «αν σταματήσει το κουρμπάνι θα έρθει θανατικό» (πάμπολλες αφηγήσεις στον νομό)· «γιατί με κόψατε το δέντρο;», κάνουν αισθητή την παρουσία τους με φυσικά και υπερφυσικά αποτελέσματα: ο Άγιος Θανάσης της Συδινής λέγεται πως πετούσε· ο Άγιος Γεώργιος της πόλης μαύριζε τους εγκοιμώμενους ευχέτες «πατώντας» τους· ο Ταξιάρχης στην Γκιώνα βοηθούσε τον ευχέτη καθώς έβαφε ένα τραπέζι· το ορατό γκριζωπό ράσο σημειοδοτεί παρουσία αγίου σε εξωκλήσι (Στράτος) των Μαγγάνων· άλλοτε θεωρείται πως περιδιαβαίνουν τους δρόμους των συνοικιών π.χ. Η Αγία Παρασκευή στην π. Ξάνθη και η Υπαπαντή στο Σαμακώβ. Η παρουσία τους επίσης γίνεται αισθητή με τη μυρωδιά από το θυμίαμα· με την υγρασία που αποτελεί σημάδι ότι ο εγκοιμώμενος θα γίνει καλά· «έβρεχε και δεν βραχήκαμε» αναφέρουν για την Αγία Παρασκευή της Ν. Κεσσάνης· «ένα χέρι με κρατούσε» (αναφέρεται σε πάμπολλες λαϊκές διηγήσεις)· «ένας παππούς στο πηγάδι με βαστούσε και δεν χτύπησα» λένε για τον Άγιο Παντελεήμονα της Νέας Κεσσάνης· ο Άη Θανάσης σήκωσε αντάρα και οι εχθροί δεν μπήκαν στο χωριό των Αβδήρων να σφαγιάσουν τον κόσμο (σωτηρία του οικισμού, παραπλήσια αφήγηση σώζεται για τον Άη Γιώργη)· ο θόρυβος αλόγου είναι συνήθης ιεροφάνεια (για τους καβαλάρηδες αγίους)· ο κρότος γενικά είναι σύνηθες ερέθισμα· το σπάσιμο μπουκαλιού εθεωρείτο σημάδι ανάρρωσης προερχόμενο από τους Ταξιάρχες του Μοναστηριού που σταυρώνει την πόλη της Ξάνθης· πάμπολλες ιεροφάνειες καταγράφονται για τον Άη Γιώργη της Δρυμιάς, για την Ποπαντή που χτυπάει το τζάμι, για την Παναγία που δείχνει το κατάλληλο λαδάκι – θεραπευτικό χόρτο προς ίαση της ευχέτιδος ή που την βοηθάει να τελειώσει τις αγροτικές εργασίες της· άλλες ηχητικές ιεροφάνειες καταγράφονται ως ψιλή φωνή, ανεμοστρόβιλος· «με πήρε στα φτερά» (Άη Γιώργης του Μυρωδάτου). Είναι προφανής η παρετυμολογία Ηλίας-ήλιος, στο Συναξάρι του αγίου αναφέρεται ότι τρεις φορές κατέβασε το πυρ από τον ουρανό και σταμάτησε με τη γλώσσα του τη βροχή: είναι ο έφορος της βροχής, των βροντών και των κεραυνών, αντικαθιστά τον κεραύνιο και νεφεληγερέτη Δία, λατρευόταν στις βουνοκορφές και καθίστατο αρμόδιος για τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Οι χωρικοί της ανατολικής Ρωμυλίας θυσίαζαν ζώο με σκοπό να τους λυπηθεί ο Θεός και να βρέξει. Οι κορυφές των βουνών ονομάζονται Άη Λιας, στη βορειοανατολική Θράκη μάλιστα θυσίαζαν ταύρο, ενώ αναφέρονται ακόμη θυσίες πετεινών. Μια εύγλωττη λαϊκή παράδοση περιγράφει ότι ο άγιος κατακουράστηκε από τη θάλασσα και τους καημούς της, πήρε το κουπί στον ώμο και αποφάσισε να σταματήσει στο μέρος εκείνο που δεν γνώριζαν τι σήμαινε το κουπί: «βαρέθηκε λέει ο Άη Λιας τη θαλασσινή ζωή (που έκανε πρωτύτερα με τον Άη Νικόλα), πήρε το κουπί στα χέρια κι έφυγε μόνος στα βουνά. “-πώς το λέν αυτό;- Κουπί”. Πό δω κι από κει ρωτά σε ένα χωριό που ήταν κατάκορφα στο βουνό “-πώς το λεν τούτο;” “-Ξύλο”. “-Δόξα σοι ο Θεός”, το μπήγει στη γη, χτίζει μια καλύβα κι αποφασίζει να μείνει όλη τη ζωή του εκεί, γι’ αυτό τον Άη Λια τον έχουν στα ψηλώματα». Οι λαϊκές παραδόσεις αναφέρουν λοιπόν πως «δεν πάτησε ποτέ στον κάμπο, ούτε σε χώμα τον θάψανε, γυρίζει με τ’ αμάξι του στον ουρανό και μόνο στις κορφές στέκεται κι ανασαίνει». Είναι αξιοσημείωτα να πανηγύρια που τελούνται στον νομό Ξάνθης στη νεωτερική εποχή. Το πανηγύρι συνιστά εξ ορισμού ένα οικονομικό, κοινωνικό, θρησκευτικό, ψυχαγωγικό φαινόμενο με πάμπολλες λειτουργίες. Το πανηγύρι προς τιμήν ενός τοπικού αγίου είναι μεγάλη ευκαιρία για συγκέντρωση, κινητοποίηση, δραστηριοποίηση και προσευχή. Πιστοποιεί κυρίως την ισχύ του, αναδομεί τις σχέσεις θεότητας-θνητού εν τόπω και χρόνω.

17 Τρίτη |

Tuesday

18 Τετάρτη |

Wednesday

Αθηνογένους ιερομάρτυρος, Φαύστου μάρτυρος

✝ Μαρίνης μεγαλομάρτυρος, Κλήμεντος επισκόπου Αχρίδος

Αιμιλιανού και Παύλου μαρτύρων

Ανατολή: 06:16 Δύση: 20:47

Ανατολή: 06:17 Δύση: 20:46

19 Πέμπτη |

Thursday

20 Παρασκευή |

Friday

2 1 Σάββατο |

Saturday

Μακρίνης οσίας, Δίου οσίου, Θεοδώρου Εδέσσης

✝ ΤΩΝ ΑΓΊΩΝ ΠΑΤΈΡΩΝ Δ’ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΉΣ ΣΥΝΌΔΟΥ, Του ενδόξου προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου

Συμεών του διά Χριστόν Σαλού, Παρθενίου Ραδοβυζίων

Ανατολή: 06:19 Δύση: 20:44

Ανατολή: 06:17 Δύση: 20:45

Ανατολή: 06:18 Δύση: 20:45

Ανατολή: 06:20 Δύση: 20:44

22 Κυριακή |

Sunday

Μαρίας Μαγδαληνής, Μαρκέλλας παρθενομάρτυρος

Νέα σελήνη

Ιούλιος

Monday

July

16 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΣ

Η κοινότητα φιλοξενεί επισκέπτες και την εκκλησιαστική ηγεσία, ως φορέα της πανηγυρικής προσευχής την οποία θα αναπέμψει κατά τον εορτασμό. Είναι η λειτουργία που σημειοδοτεί τον χωροχρόνο της γιορτής και των πολλαπλών ευχών και προσευχών, με σκοπό τη μετάβαση στην καλοχρονιά και την ευετηρία. Εξετάζοντας το λαογραφικό φαινόμενο του πανηγυριού επικεντρώνουμε στη σύσφιξη των ατομικών και συλλογικών σχέσεων του θνητού με τον άγιο. Στις συλλογικές σχέσεις αναπαράγεται το κοινοτικό και ενωτικό πνεύμα, καθώς ο ναός του αγίου συνιστά το κέντρο του οικισμού, την ανασυγκρότηση, τόνωση και αναδιοργάνωση της συμβολικής μνήμης: α. ιστορική, β. οικονομική και κοινωνική, με τις προσφορές, τα ταξίματα, τις αφιερώσεις. Στο εξανθρωπισμένο ή κοινωνικοποιημένο περιβάλλον του ιερού χώρου προσκομίζεται η παραγωγή σε είδος και σε χρήμα, πάντοτε συνοδευμένη από επικλήσεις ή ευχαριστίες: έρανοι, οικοδομήσεις ναών και μοναστηριών, πράξεις, σύμβολα, θυσίες, συμπόσια, ανταλλαγές δώρων και προσφορές. Οι χωροχρονικές και οι ψυχολογικές συνθήκες του τάματος σχετίζονται με μια ένθερμη προσευχή, λόγω των εξόχως δυσχερών συνθηκών που προκαλούν τον ανθρώπινο ψυχικό πόνο: 1. συνήθως επιλέγεται και εκφωνείται από τον λαϊκό ως «ύστατη λύση», διότι το τάμα πραγματοποιείται σε κατάσταση υψηλής επικινδυνότητας, σε μεταβατική και οριακή φάση, όπως η σωματοποιημένη γονυπετής προσευχή, 2. προϋποθέτει τον προσωπικό σύνδεσμο με τον άγιο. Η ζωοθυσία εντάσσεται στο πλαίσιο της αφιερωτικής πρακτικής. Ως οικονομικό φαινόμενο η ζωοθυσία αποτελεί μορφή ανταλλαγών και ανακατανομής επικλήσεων και πλούτου σε ένα σύστημα γενικευμένης παροχής μεταξύ θνητού – θεότητας – κοινότητας. Ως κοινωνικό φαινόμενο (με βάση την ενορία, τον τόπο της κοινότητας, τον αγροτοκτηνοτροφικό ευρύτερο χώρο και τον ετήσιο χρόνο της εορτής του αγίου), το κουρμπάνι (όπως και κάθε υλικό δώρημα, π.χ. κόλλυβο, άρτος) προσφέρεται (κοινοτικό μοίρασμα) υπέρ του αγίου, προκειμένου να κορεσθεί το πλήθος και να εγείρει ευχές και προσευχές (άυλα δώρα) υπέρ υγείας και ψυχικής σωτηρίας του δωρητή. Η αντίληψη ότι οι συλλογικές προσευχές ανεβαίνουν προς τα επάνω και εισακούονται, αποτελεί ευρύτατα αποδεκτή ιδέα. Ως θρησκευτικό φαινόμενο ορίζει τον ιερό χώρο και τον ιερό χρόνο (Θεία Λειτουργία, λιτανεία, ναό, προσευχητική επικύρωση της βρώσης του). Το κουρμπάνι ενθυμίζει κάθε χρόνο την ανταπόκριση του αγίου στις επικλήσεις, συνεπώς δεν είναι δυνατόν να υποβαθμιστεί ή και να λησμονηθεί. Θεωρείται ότι το τάμα πρέπει να σφαγεί, να χυθεί το αίμα του. Τέλος, τονίζουμε τον μεταιχμιακό χαρακτήρα της ζωοθυσίας (ανάμεσα στη ζωή, την ανάσταση και τον θάνατο), εστιάζουμε στην αιματηρή πράξη που ισχυροποιεί το αποτέλεσμα της προσευχητικής επίκλησης παλαιόθεν ακόμη από την αρχαιοελληνική θυσία και υπό αυτήν την θέαση καθίσταται μια μορφή υλικής δέησης (συμπλήρωμα, επέκταση και επικύρωσή της). Αναφερόμαστε λοιπόν στο πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Παρασκευής (στον ιστορικό ναό των Αβδήρων, στη Ν. Κεσσάνη, στο παρεκκλήσι στην π. Ξάνθη). Η αγία Παρασκευή είναι από τις πλέον προσφιλείς μορφές του τόπου, στην οποία προστρέχουν παλαιόθεν για λόγους ίασης οι κάτοικοι της πόλης και των χωριών της. Τιμάται ιδιαιτέρως στην πόλη (26 Ιουλίου, στο παρεκκλήσι της π. Ξάνθης, όπου και αυτή – όπως η Υπαπαντή του Σαμακώβ - αναφέρονταν ότι τις νύχτες περιδιαβαινε τα σοκάκια). Η ιστορική εκκλησία των Αβδήρων διατηρεί το παμπάλαιο έθιμο της ζωοθυσίας. Ο ναός του χωριού είναι κτισμένος προ του 1829 και στεγάζει τη φορητή εικόνα της Βρεφοκρατούσας (ίσως όμως χρονολογείται τον 17ο αι.). Εξέχουσα σημασία έχει επίσης ο ομώνυμος ναός της Νέας Κεσσάνης, μέσα στην λίμνη Βιστονίδα.

Τετάρτη | Wednesday

Ιεζεκιήλ προφήτου, Φωκά και Απολλωνίου ιερομαρτύρων, Πελαγίας της Τηνίας

Χριστίνης μεγαλομάρτυρος, Αθηναγόρου μάρτυρος

Κοίμησις αγίας Άννης, Ολυμπιάδος διακονίσσης

Ανατολή: 06:20 Δύση: 20:43

Ανατολή: 06:21 Δύση: 20:42

Ανατολή: 06:22 Δύση: 20:41

Πέμπτη | Thursday

Παρασκευή | Friday

Σάββατο | Saturday

✝ Παρασκευής Αθληφόρου, Ερμολάου και Ερμοκράτους ιερομαρτύρων

✝ Παντελεήμονος μεγαλομάρτυρος του Ιαματικού

Προχόρου, Νικάνορος, Τίμωνος αποστόλου, Ειρήνης Χρυσοβαλάντου

Ανατολή: 06:24 Δύση: 20:39

Κυριακή | Sunday

Καλλινίκου μάρτυρος, Θεοδότης μάρτυρος και των τέκνων αυτής

Ανατολή: 06:23 Δύση: 20:40

Ανατολή: 06:24 Δύση: 20:40

11 Πανσέληνος

Ανατολή: 06:25 Δύση: 20:38

Ιούλιος

Τρίτη | Tuesday

July

Δευτέρα | Monday

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΙΟΥΛΙΟΣ

Η παράδοση λέει για την Αγία Παρασκευή την είχανε πιάσει, τη βασανίζανε για να της γυρίσουν τα μυαλά, μα κείνη τα υπόμενε όλα και δεν πάθαινε τίποτα. Τότε ο βασιλιάς πρόσταξε να τη ρίξουν μέσα σ’ ένα καζάνι που ‘βραζε πίσσα για να πεθάνει. Η αγία Παρασκευή πρόφταξε κι έκανε το σταυρό της κι εκείνη την ώρα που ‘πεσε μέσα στην πίσσα, πέταξε ένας χόχλος και μπήκε στου βασιλιά το μάτι και στραβώθηκε. Τότε ο βασιλιάς φώναξε: «σώσε με αγία Παρασκευή». Και μεμιάς πετάχτηκε έξω η αγία Παρασκευή ζωντανή, σταύρωσε τα μάτια του βασιλιά και τον έγιανε. Από τότε ο βασιλιάς της έδωσε την άδεια να γυρίζει και να γιατρεύει τον κόσμο. Και μ' ένα σταυρό στο χέρι γύριζε η αγία Παρασκευή χρόνια, ίσαμε που γέρασε και γιάτρευε τον κόσμο». Η Αγία Παρασκευή, ως δρακοντοκτόνος, αποβαίνει ισχυρή πνευματική παρουσία στον οικισμό, ο λαός την αισθάνεται ισάξια με την Παναγία των τοπικών μοναστηριών. Βρίσκεται εγγύτερον του Αγίου Γεωργίου, αποτελεί μια «παραλλαγή» του θα τολμούσαμε να πούμε. Σύμφωνα με την αφήγηση στο συναξάρι της έσκασε τον δράκοντα με το σταυρό στο χέρι, μάλιστα σε ηπειρωτική λαϊκή παραλλαγή της συναξαριακής αφήγησης έσωσε την κοπέλα από αυτόν. Αλλά συγχρόνως παρουσιάζεται στη λαϊκή παράδοση ως τιμωρός (οι αφηγήσεις τη μπερδεύουν με την Μ. Παρασκευή και την κάθε Παρασκευή τη λεγόμενη Πεφταργά, δηλαδή το απόβραδο της Πέμπτης, που οι γυναίκες όφειλαν να τηρούν αργία από το πλέξιμο και τον αργαλειό). Ο Άγιος Παντελεήμων, γιατρευτής κάθε κακού, τιμάται δεόντως στον νομό (στα χωριά Γαλάνη, Π. Όλβιο, στη Φελώνη, στο εγκατελελειμμένο Κρωμνικό), και ειδικότερα στο σταυροδρόμι των Αβδήρων, το οποίο εποπτεύει και στο οποίο είναι οικοδομημένος ο φερώνυμος ναός του στα Άβδηρα προφυλάσσοντας όλους τους διερχόμενους (νέους κυρίως) προς τη θάλασσα από ατυχήματα. Φέρεται να έχει ιαματικές ιδιότητες. Τα μέλη της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας των Αβδήρων αναλαμβάνουν πανηγυρικές ζωοθυσίες προς τον νεαρό άγιο, τα κοινά πανηγυρικά γεύματα συνοδεύονται από πληθώρα επικλήσεων και από πάμπολλες προσφορές άρτων των πιστών από τις γύρω περιοχές και την πόλη (27 Ιουλίου). Το καλοκαίρι των χωριών και της πόλης συνεχίζεται στην ατμόσφαιρα της ανάπαυλας - ξεκούρασης, των θαλασσών και των ορεινών κατασκηνώσεων, των φεγγαριών, της γαλάζιας προκυμαίας και των ανταμώσεων, του ταξιδιού και της επιστροφής σε μέρη αγαπημένα, της τέντας, των τραπεζιών, του παγωμένου νερού και των δροσιστικών, των χυμωδών φρούτων, της βανίλιας στον δίσκο, του δροσερού αέρα, του ανεμιστήρα και του air cοndition, του δροσερού ρούχου («με το πουκαμισάκι»), του κούκου «μεσ’ τα πεύκα και στ’ αμπέλι», του σταριού, του μελιού, και των ωρίμων καρπουζιών που παγώνουν στο κρύσταλλο της πηγής,

31 Τρίτη |

Tuesday

1 Τετάρτη |

Wednesday

Σίλα, Σιλουανού, Κρήσκεντος, Ανδρονίκου εκ των 70 αποστόλων

Προεόρτια Προόδου του Τιμίου Σταυρού, Ευδοκίμου Δικαίου

Πρόοδος Τιμίου Σταυρού, Των 7 Μακκαβαίων

Ανατολή: 06:26 Δύση: 20:37

Ανατολή: 06:27 Δύση: 20:36

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:35

27 2 Πέμπτη |

28 3 Παρασκευή |

29 4 Σάββατο |

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα Thursday

Friday

Σαμψών του Ξενοδόχου, Ιωάννας και Μαρίας ✝ Ανακομιδή λειψάνων πρωτομάρτυρος των μυροφόρων Στεφάνου, Θεοδώρου νεομάρτυρος

✝Δαλμάτου, Ανακομιδή λειψάνων Κύρουοσίων, και Ιωάννου των Ισαακίου, Φαύστου Αναργύρων Θεοκλητούς οσίας, Σαλώμης μυροφόρου

Ανατολή: 06:30 7:41 Δύση: 20:32 17:18

20 Ανατολή: 05:50 06:29 Δύση: 20:57 20:34

Τελευταίο τέταρτο

Saturday

✝Των Πέτρου και Παύλου τωνΕυδοκίας πρωτοκορυφαίων εν Εφέσω 7 Παίδων, αποστόλων οσιομάρτυρος

5 Κυριακή |

Sunday

Ευσιγνίου, Νόννης, Ευγενίου Αιτωλού

Ανατολή: 05:50 06:30 Δύση: 20:57 20:33

Ανατολή: 05:51 06:31 Δύση: 20:57 20:31

Τελευταίο τέταρτο

Ιούλιος

Monday

July

30 Δευτέρα |

Μ. Καραολή 40, 67100 Ξάνθη τηλ.: 25410 20121, 25410 20122

Αύγουστος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

10ο Φεστιβάλ Ανατολικής Μουσικής ΙΙ Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο τέλος 9ο Φεστιβάλ Ανατολικής Μουσικής ΙΙ

Γιορτές Παλιάς πόλης Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ 10ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ IΙ ΙΟΎΛΙΟΣ – ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ 2018 10η ΠΕΡΊΟΔΟΣ «Η ΞΆΝΘΗ ΑΦΟΥΓΚΡΆΖΕΤΑΙ ΉΧΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΉΣ» Συναυλίες, εργαστήρια, αφηγήσεις και αφιερώματα.. Εξαιρετικές μουσικές σε πανέμορφους χώρους… … ΈΩΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΉ 19 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ 2018 «… εκεί, έξω από την Ξάνθη, στο χωριό Σέλινο, βρίσκεται ο Τεκές Κιουτουκλού Μπαμπά, ένα ταφικό οθωμανικό μνημείο, θρησκευτικός χώρος για τους μουσουλμάνους και τους χριστιανούς κατοίκους της περιοχής. Για τους μουσουλμάνους είναι ο τάφος του δερβίση Κιουτουκλού Μπαμπά, ενώ ένα σημείο του κτίσματος έχει μετατραπεί σε προσκύνημα του Αγίου Γεωργίου από τους χριστιανούς. Εκεί, η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ), κάθε καλοκαίρι, μια βραδιά του Αυγούστου, οργανώνει μια μυσταγωγική συναυλία ανατολικής θρησκευτικής μουσικής. Εκεί θα προσέλθω και πάλι φέτος για να ανάψω διπλό κερί». Θ. Γρηγοριάδης συγγραφέας Ενημερωθείτε από το αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ www.fex.org.gr

ΓΙΟΡΤΈΣ ΠΑΛΙΆΣ ΠΌΛΗΣ ΙΟΎΛΙΟΣ – ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ 2018 Γνωριμία με την τοπική ιστορία. Μικρές Ιστορίες της Ξάνθης Η παλιά πόλη της Ξάνθης αφηγείται ιστορίες. …ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΆ ΈΩΣ 9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ, στην παλιά πόλη της Ξάνθης Η ΦΕΞ συνεχίζει να σκηνοθετεί μια πραγματικότητα όπου το παρόν της πόλης συνομιλεί με το παρελθόν της. Οι λευκοί τοίχοι των κτηρίων γίνονται καμβάς όπου προβάλλονται ιστορίες ανθρώπων, ιδέες, αναμνήσεις, απόψεις και οράματα. Περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια με τα αρχοντικά, τους λαϊκούς μαχαλάδες, ξεδιπλώνεται μπρος στον επισκέπτη - θεατή - μια πόλη που διαρκώς μεταβάλλεται, με στοιχεία από την ελληνική παράδοση αλλά και τις ευρωπαϊκές επιρροές.

Θεματικές ενότητες:

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ

• Ξάνθη - Ο χώρος της μνήμης & της σκέψης & της δημιουργίας

ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ

• Η Ξάνθη των καπνών ανατολικού τύπου

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ

• Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι

www.fex.org.gr

• Η Ξάνθη των γεύσεων & των απολαύσεων … (γλυκιά Ξάνθη – η Ξάνθη του κρασιού …)

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΑΤΑΣΚΉΝΩΣΗ ΣΤΑ ΆΒΔΗΡΑ

• Η Ξάνθη του παραμυθιού… (παιδική σκηνή ΦΕΞ)

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ

Ενημερωθείτε για τις δράσεις των εργαστηρίων από www.facebook.com/FEXANTHI

Φεστιβάλ Ανατολικής Μουσικής

61ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΦΙΛΊΠΠΩΝ - ΘΆΣΟΥ Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2018

ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΜΑΡΏΝΕΙΑΣ - ΣΑΠΏΝ Ιούλιος - Αύγουστος 2018

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΔΗΜΟΚΡΊΤΕΙΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΔΉΜΟΥ ΑΒΔΉΡΩΝ

ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 2 - 9 - 16 - 23 & 31 ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ 2018 [21.00] ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο.

Ιούλιος - Αύγουστος 2018

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ στο http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΓΙΟΡΤΈΣ ΠΑΛΙΆ ΠΌΛΗΣ Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2018

Αύγουστος

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

August

Σε τούτο τον εικαστικό, αλλά και ιστορικό περίπατο, οι εικόνες μπερδεύονται με τις μυρωδιές, οι ήχοι της πόλης εμπλέκονται στη βοή του σύγχρονου γλεντιού, που από την «παραλία» ανηφορίζει για μια βδομάδα και συγκατοικεί στην ποικιλότροπη πραγματικότητα της πόλης. Μιας πόλης που δεν έπαψε ν’ αλλάζει, που δεν έπαψε να ζει.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΎΓΟΥΣΤΟY

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Παρακλήσεις της Παναγίας (2 ΕΒΔΟΜΆΔΕΣ ΣΕ ΌΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΑΟΎΣ ΈΩΣ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΎΓΟΥΣΤΟ) Μεταμόρφωσις του Σωτήρος Ξάνθης (6 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Μεταμόρφωσις του Σωτήρος Πόρτο Λάγους (6 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Μονή Αρχαγγελιωτίσσης (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κοίμηση Θεοτόκου Καστανίτη (εγκαταλειμμένο) (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (κουρμπάνι) Κοίμηση Θεοτόκου Αγία Τριάδα Μαγγάνων (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (κουρμπάνι) Κοίμηση Θεοτόκου Κάτω Ιωνικού (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (κουρμπάνι) Κοίμηση Θεοτόκου Πηγαδίων (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κοίμηση Θεοτόκου Τοξοτών (15 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Απόδοσις Κοιμήσεως Θεοτόκου Παναγίας της Καλαμούς (23 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κοσμά του Αιτωλού, Αγίου Αθανασίου (24 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κοσμά του Αιτωλού, Αγίου Κοσμά Μάνδρας (24 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κοσμά του Αιτωλού, Αγίου Κοσμά Μύκης (24 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Αγίου Φανουρίου Γενισέας (27 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (παρεκκλήσιο) Αγίου Φανουρίου Ερασμίου (27 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (παρεκκλήσιο) Αγίου Φανουρίου Ι.Ν. Ακαθίστου Ύμνου (27 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (παρεκκλήσιο) Τιμίου Προδρόμου Μητροπολιτικού Ναού Ξάνθης (29 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Τιμίου Προδρόμου Ερασμίου Τιμίου Προδρόμου (29 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Τιμίου Προδρόμου Κυψέλης (29 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) Κατάθεση Τιμίας Ζώνης Πεζούλας (30 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ) (κουρμπάνι) «Κουρμπάν μπαϊράμ» Bayramι (21 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ). Η γιορτή όμως ξεκινά με το ηλιοβασίλεμα της (20 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ).

31 Τρίτη |

Tuesday

1 Τετάρτη |

Wednesday

Σίλα, Σιλουανού, Κρήσκεντος, Ανδρονίκου εκ των 70 αποστόλων

Προεόρτια Προόδου του Τιμίου Σταυρού, Ευδοκίμου Δικαίου

Πρόοδος Τιμίου Σταυρού, Των 7 Μακκαβαίων

Ανατολή: 06:26 Δύση: 20:37

Ανατολή: 06:27 Δύση: 20:36

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:35

2 Πέμπτη |

Thursday

3 Παρασκευή |

Friday

4 Σάββατο |

Saturday

✝ Ανακομιδή λειψάνων πρωτομάρτυρος Στεφάνου, Θεοδώρου νεομάρτυρος

Δαλμάτου, Ισαακίου, Φαύστου οσίων, Θεοκλητούς οσίας, Σαλώμης μυροφόρου

Των εν Εφέσω 7 Παίδων, Ευδοκίας οσιομάρτυρος

Ανατολή: 06:30 Δύση: 20:32

Ανατολή: 06:29 Δύση: 20:34

Ανατολή: 06:30 Δύση: 20:33

Ανατολή: 06:31 Δύση: 20:31

5 Κυριακή |

Sunday

Ευσιγνίου, Νόννης, Ευγενίου Αιτωλού

Τελευταίο τέταρτο

Αύγουστος

Monday

August

30 Δευτέρα |

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

«ΑΠΌ ΑΎΓΟΥΣΤΟ ΧΕΙΜΏΝΑ ΚΑΙ ΑΠΌ ΜΆΡΤΗ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ» Το όνομά του προέρχεται από τον Οκταβιανό Αύγουστο, που για να τιμηθεί ως ηγεμόνας εξίσου με τον Ιούλιο Αύγουστο, τον οποίο και διαδέχτηκε, χρειαζόταν ο μήνας να έχει εξίσου 31 ημέρες, έτσι έχει πάρει την ημέρα του Κουτσοφλέβαρου. Τα επίθετά του αποδίδουν το περιεχόμενο του εν αρχή σε σχέση με την αφθονία και την επάρκεια που τον χαρακτηρίζει (τραπεζοφόρος): λέγεται λοιπόν συκολόγος (καθώς τα φρούτα και τα λαχανικά αφθονούν, ενώ ωριμάζουν τα σταφύλια («Σύκα ο Αύγουστος σταφύλια, τρώει γλείφοντας τα χείλια»). Μέσω του παροιμιακού λόγου αναδεικνύεται ως ο καλύτερος μήνας του χρόνου: «Αύγουστε καλέ μου μήνα να ‘σουν τρεις φορές το χρόνο», «Μακάρι σαν τον Αύγουστο να ταν οι μήνες όλοι». Διαθέτει δε εξαιρετικά φεγγάρια: «Του Αυγούστου το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει», «Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι». Όμως ο μήνας αυτός σημειοδοτεί την αρχή του χειμώνα. Γενικώς η Πρωταυγουστιά θεωρείται διαβατήριος και τελούνται αγιασμοί όπως την Πρωτοχρονιά: «Εμπήκαμε στον Αύγουστο, στην πόρτα του χειμώνα. Παύει ο φτωχός το δειλινό κι ο άρχοντας τον ύπνο» λέει η λαϊκή ρήση, που δηλώνει ότι το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι κοντά, όπως και η αρχή του φθινοπώρου και ότι το φως θαμπώνει, αντίστροφα με τον Μάρτη: «Ήρθε ο Αύγουστος; Ψάξε την κάπα σου!», «Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο», «Ο Αύγουστος επάτησε… η άκρα του χειμώνα!». Βεβαίως τονίζεται και η ανάποδη όψη του Αυγούστου: οι δρίμες. Ο Αύγουστος είναι δριμάρης, μήνας νοσοφόρος· ο λαός ονομάζει ως «κακιά ώρα» τις κακιές και ανεξιχνίαστες αιτίες (π.χ.) του Μάη η κακιά ώρα και οι αποφράδες μέρες του. Δρίμες λέγονται οι τρεις πρώτες μέρες του Αυγούστου και του Μάρτη, κακές και ανάποδες κατά τις οποίες δεν έκοβαν ξύλα γιατί θεωρούσαν ότι σκουληκιάζουν, δεν έπλεναν πανιά γιατί πίστευαν ότι θα τρυπήσουν κλπ. Στον λαϊκό προβιομηχανικό πολιτισμό, το κακό πολεμάται με τους αγίους που μεσολαβούν στον Θεό υπέρ των θνητών. Έτσι η θεία χάρη για τους πυρετούς του Αυγούστου είναι του Άη Γιάννη του Αποκεφαλιστή ή Κουτσοκέφαλου, ταραχτή ή ριγολόγου, λόγω του ότι ο λαός τον φαντάζεται ότι έτρεμε κατά την Αποτομή και νηστευτή ή νηστικού λόγω της αυστηρής νηστείας που επιβάλλεται κατά την εορτή του.

✝ ΜΕΤΑΜΌΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΉΡΟΣ (ιχθύος

7Τρίτη |

Tuesday

8Τετάρτη |

Wednesday

κατάλυσις)

Δομετίου οσίου, Νικάνορος οσίου του θαυματουργού

Αιμιλιανού ομολογητού, Μύρωνος επισκόπου Κρήτης

Ανατολή: 06:32 Δύση: 20:30

Ανατολή: 06:33 Δύση: 20:29

Ανατολή: 06:34 Δύση: 20:28

9Πέμπτη |

Thursday

10 Παρασκευή |

Friday

11 Σάββατο |

Saturday

Ματθία αποστόλου, Των εν τη Χαλκή Πύλη 10 μαρτύρων

Λαυρεντίου διακόνου, Ξύστου επισκόπου Ρώμης, Ιππολύτου

Εύπλου διακόνου, Νήφωνος πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

Ανατολή: 06:36 Δύση: 20:24

12 Κυριακή |

Νέα σελήνη

Sunday

Φωτίου και Ανικήτου μαρτύρων Παγκόσμια ημέρα νεολαίας

Ανατολή: 06:35 Δύση: 20:27

Ανατολή: 06:36 Δύση: 20:26

Ανατολή: 06:37 Δύση: 20:23

Αύγουστος

Monday

August

6Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΎΓΟΥΣΤΟY

Οι εθιμικές εορτές του Αυγούστου είναι: στις 6 του μηνός η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, κατά τον λαό «Άη Σωτήρα». Είναι η Δεσποτική (λέγεται όταν εορτάζεται ο Χριστός) γιορτή του καλοκαιριού, στην οποία έδειξε την αίγλη Του, ενώ συνιστά μία από τις πλέον εντυπωσιακές εικονογραφικές παραστάσεις. Οι φερώνυμες εκκλησιές της κτίζονται υψηλά στις κορυφές, γιατί η παρουσία του Χριστού είναι ηλιακή. Ο λαός συμπληρώνει με τη ρήση «Του Σωτήρος σωτήρευε τα ρούχα σου!» που σημαίνει «Προετοιμάσου για τον χειμώνα». Σημαντική αυτή την ημέρα είναι η ευλόγηση των σταφυλιών, μια απαρχική προσφορά αναίμακτης τροφής στην εκκλησία, ένα ορόσημο που τουλάχιστον για τους παλιούς Ξανθιώτες ίσχυε μέχρι πρότινος: δεν γεύονταν σταφύλι πριν αυτό ευλογηθεί στον ναό την ημέρα του Σωτήρος. Η περίοδος του Δεκαπενταύγουστου οριοθετεί τον μήνα και το καλοκαίρι, καθώς η Παναγία συνιστά την πλέον προσφιλή λαϊκή μορφή. Παρακλήσεις (επί το λαϊκότερον Παράκλησες) ονομάζονται οι καθημερινές ακολουθίες του Μικρού και του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνα (ύμνοι του 9ου και του 13ου αιώνα) που ψάλλονται τα απογεύματα και τα βράδυα των δύο εβδομάδων του Αυγούστου μέχρι το Δεκαπενταύγουστο, σε κλίμα Σαρακοστής, με ομαδική συμμετοχή, όπως και στους Χαιρετισμούς της Άνοιξης. Είναι λυρικότατες και λογοτεχνικότατες προσευχές στην Παναγία, στην οποία ο λαϊκός ακουμπά από καρδιάς. Η Κοίμηση της Παναγιάς είναι από τις μεγαλύτερες θεομητορικές γιορτές. Ο λαός τιμά την Παναγία σα θνητή μητέρα του Χριστού και σκέφτεται τον θάνατό της ανθρώπινα. Αιώνια μητρική μορφή με θαυματουργικές παρεμβάσεις στη ζωή, είναι η συγκινητικότερη από τις οικείες μεταφορές στα ανθρώπινα μέτρα ειδικά στον κύκλο της ζωής των θνητών. Υπενθυμίζουμε ότι οι λαϊκοί σκέπτονται τις ωδίνες του τοκετού της Παναγίας στη Γέννηση, την αναζήτηση μαμής, παριστάνουν με τις χριστουγεννιάτικες τροφές τους τα «σπάργανα», επαναλαμβάνουν το μοιρολόγι και την αγωνία της για το θάνατο του παιδιού της στις μεγάλες ημέρες του θείου Πάθους. Οι θεομητορικές εορτές, μια πληθώρα εθίμων και προσωνυμιών, ωθούν τον λαό να προστρέχει σε Αυτήν. Είναι πάμπολλες οι παραδόσεις, ονομασίες, παρουσίες και παρεμβάσεις της στα ανθρώπινα. Η Παναγία λειτουργεί στη λαϊκή συνείδηση ως καταφυγή και σκέπη του γένους των ανθρώπων. Η αρχετυπική ιδιότητά της ως γυναίκας-μητέραςΠαναγίας με βάση το κοινωνικό θρησκευτικό στερεότυπο της ευαίσθητης και υπάκουης, την καθιστά προσφιλή στον λαό ως πρόσωπο που αφουγκράζεται τους πάντες, ενώ προεξάρχει η ιδιότητά της τής αφετικότητας. Η ιδιότητα της μητέρας όπως κυρίως τονίζεται υμνογραφικά («πανύμνητε μήτερ», με τα χρησιμοποιηθέντα ουσιαστικά «μήτρα», «βρέφος») υπαγορεύει τα συνακόλουθα χαρακτηριστικά που σχηματοποιούνται στη σκέψη των ευχετών: της προσφοράς, της αγάπης, της στήριξης, του ενδιαφέροντος, της ευσπλαχνίας, της θυσίας. Φυσικά, οι επιρροές προέρχονται από τα λαϊκά αναγνώσματα, π.χ. το ψυχοφελές ανάγνωσμα «Αποκάλυψις της Θεοτόκου», στο οποίο η Παναγία πριν τον θάνατό της ζήτησε από τον άρχοντα Μιχαήλ να Της δείξει τις τιμωρίες των αμαρτωλών στον Κάτω Κόσμο και θερμοπαρακάλεσε για την ανακούφισή τους. Μάλιστα η ιδιότητα της Παναγίας ενισχύεται από τον επίσημο χαρακτηρισμό της ως δέσποινας (εννοιολογικά ως κυρίας του οίκου του κόσμου < αρχαϊκή γενική του δόμου, δομ- / δεσ- + πότνια). Οι πιστοί υπολογίζουν στην Παναγία και την πρόσβασή της στον Ύψιστο («βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα»). Ένας από τους μέγιστους ρόλους Της είναι αυτός της μεσίτριας, ο οποίος δηλώνεται σαφώς («την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι», «μεσιτεία προς τον ποιητήν αμετάθετε») και με συνεχείς ψαλμούς καλλιεργείται η ιδέα της διαμεσολάβησής Της ως ακροάτριας των λαϊκών προσευχών («πρόσδεξαι τας δεήσεις»). Ακόμη ο λαός Τής αποδίδει τον χαρακτηριστικό της πονεμένης («θλιβομένων η ελπίς», «θλιβομένων η χαρά»)· τα στοιχεία αυτά για τη λαϊκή σκέψη μεταφράζονται σε

14 Τρίτη |

Tuesday

15 Τετάρτη |

Wednesday

Μαξίμου ομολογητού, Ευδοκίας βασιλίσσης

Μιχαίου προφήτου, Μαρκέλλου ιερομάρτυρος

✝ ΚΟΊΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΊΑΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ (αργία)

Ανατολή: 06:38 Δύση: 20:22

Ανατολή: 06:39 Δύση: 20:21

Ανατολή: 06:40 Δύση: 20:20

16 Πέμπτη |

Thursday

17 Παρασκευή |

Friday

18 Σάββατο |

Saturday

Αγίου Μανδηλίου, Τμοθέου Ευρίπου

Μύρωνος, Παύλου και Ιουλιανής μαρτύρων

Φλώρου, Λαύρου, Λέοντος και Ερμού μαρτύρων

Ανατολή: 06:43 Δύση: 20:16

Ανατολή: 06:41 Δύση: 20:18

Ανατολή: 06:42 Δύση: 20:17

Ανατολή: 06:43 Δύση: 20:14

19 Κυριακή |

Πρώτο τέταρτο

Sunday

Ανδρέα Στρατηλάτου, Ευτυχιανού μάρτυρος

Αύγουστος

Monday

August

13 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΎΓΟΥΣΤΟY

παρηγοριά και γαλήνη· επειδή ακριβώς η μορφή αυτή κατανοεί τον ανθρώπινο πόνο, ανακουφίζει. Φράσεις του τύπου «των πολεμουμένων η ειρήνη, σώζε πόλιν και λαόν» και «μεταβολήν των θλιβομένων, απαλλαγή των ασθενούντων» είναι άκρως υποβοηθητικές στην λαϊκή προσευχή. Η λαϊκή εικονιστική απεικόνιση της Παναγίας είναι εκείνη της μαυροφόρας, μιας οικείας μητρικής φιγούρας, ένας γνήσιος λαϊκός παραλληλισμός μεταξύ των οικείων του γυναικών και της μητέρας του Χριστού. Η ανθρώπινη διάστασή της και η εν ζωή καλοσύνη της τούς ωθούν στο να την σκέπτονται ως «κεχαριτωμένη». Εντούτοις, η ισχύς Της σχετίζεται με μιαν θριαμβευτική παρουσία («την τιμιωτέραν των Χερουβείμ», «την υψηλοτέραν των ουρανών και καθαρωτέρα λαμπηδόνων ηλιακών», «ακτίς νοητού ηλίου», «ακτίς τας ψυχάς καταλάμπουσα») που έχει την ικανότητα να γλυκαίνει και να κατευνάζει τους προστρέχοντες («χαίρε δι’ ης η χαρά εκλάμψει, δι’ ης η αρά εκλείψει», «χαίρε εξ ης ρέει μέλι και γάλα»). Συνεπώς, οι θεομητορικές γιορτές, εγείρουν τη λαϊκή συγκέντρωση, τη συμμετοχή στις παρακλήσεις, την ατομική επίκληση. Η πληθώρα των Μοναστηριών σημειοδοτεί τη συναισθηματική σχέση του λαού με την Παναγία. Η λαϊκή θρησκευτικότητα εκδηλώνεται με ολονύκτιους πανηγυρικούς συμποσιασμούς (σε μονές, εκκλησίες, εξωκκλήσια, παρεκλήσια) και σε λαϊκά ανταμώματα που εξοβελίζει κάθε δαιμονική και ξωτική παρουσία μέσα την καλοκαιρινή φύση. Τα πανηγύρια της Κοιμήσεως τελούνται στο απόγειο του καλοκαιριού, στην ολοκλήρωση των εργασιών της παραγωγής, ενόσω έχει συγκεντρωθεί η σοδειά και επιτρέπουν την «τελετουργική σπατάλη» (τις άφθονες προσφορές κυρίως κρέατος). Τα πανηγύρια είναι εκδηλώσεις πίστης αλλά αποτελούν συλλογικές πολυσύνθετες και ύψιστης σημασίας επικοινωνιακές πράξεις με ιδιαίτερη λειτουργικότητα ακόμα και στις μέρες μας, με όποια μορφή και αν επιτελούνται με σύγχρονες εκδοχές. Στην Ξάνθη εορτάζει η μονή της Αρχαγγελιωτίσσης (αφιερωμένη στα Εισόδια, πανηγυρίζει όμως στην Κοίμηση της Θεοτόκου). Φέρει το όνομα Αρχαγγελιώτισσα από την εικόνα της Θεοτόκου στο τέμπλο που παραστέκεται από τους Αρχαγγέλους. Περίπου κατά τους 12ο - 13ο αι. αναφέρεται η πρώτη σωζόμενη μαρτυρία περί της μονής, φαίνεται ότι από τον 16ο αι. λειτούργησε εργαστήριο αντιγραφής χειρογράφων και οι μητροπολίτες των γειτονικών επισκοπών ήταν μέλη της αδελφότητάς της. Τον 19ο αι. έως αρχές 20ού απέκτησε μεγάλη περιουσία, αλλά υπέστη ανεπανόρθωτες βλάβες από τους σεισμούς του 1829. Οι προφορικές μαρτυρίες καταθέτουν ότι όταν ήταν να συμβεί ο πόλεμος του 1940 δάκρυζε η εικόνα Της. Παράλληλα η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται λαμπρά στα χωριά Μάγγανα (αν και η εκκλησία είναι της Αγίας Τριάδος), στα Πηγάδια, στους Τοξότες, στο ορεινό Ιωνικό, στο εγκαταλελειμμένο χωριό Καστανίτη. Αναφερόμαστε εδώ στον άκρως σημαντικό εορτασμό των ναών των εγκαταλειμμένων ορεινών οικισμών (τους οποίους συμπεριελάβαμε μεταξύ των αναγραφομένων πανηγύρεων στο τέλος του κάθε μήνα), διότι οι πανηγυρισμοί αυτοί ενέχουν ειδικό νόημα ως αντάμωμα των απανταχού χωριανών. «Τα Εννιάμερα της Παναγίας»: Η εκκλησία καθιέρωσε την απόδοση της γιορτής της Κοιμήσεως στις 23 Αυγούστου και ο λαός την ταύτισε με τα εννιάμερα που τελεί στον θάνατο των οικείων του προσώπων και ονόμασε τη γιορτή «τα Εννιάμερα της Παναγίας». Στην Ξάνθη η εύρεση θαυματουργής εικόνας σε καλαμώνα παρόχθια του Κοσύνθου πιθανώς να οδήγησε στην ίδρυση της Παναγίας της Καλαμούς τον 11ο αι., που στα μέσα 15ου – 16ο αι. παρουσιάζει ακμή, από τον 17ο αι. σώζονται κώδικες και Ευαγγέλια, ήκμασε δε κατά τους 18ο και 19ο αιώνες υπό τη συνδρομή της δημογεροντίας και των καπνεμπόρων, αλλά υπέστη καταστροφές στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ η περιουσία της παραχωρήθηκε υπέρ των ακτημόνων προσφύγων του 1922. Η εφέστια εικόνα είναι η «Καλαμιώτισσα» στον τύπο της Οδηγήτριας.

2Τρίτη1|

Tuesday

22 Τετάρτη |

Wednesday

Σαμουήλ προφήτου, Λουκίου μάρτυρος

Θαδδαίου αποστόλου, Βάσσης μάρτυρος και των τέκνων αυτής

Αγαθονίκου μάρτυρος, Ανθούσης μάρτυρος

Ανατολή: 06:44 Δύση: 20:13

Ανατολή: 06:45 Δύση: 20:12

Ανατολή: 06:46 Δύση: 20:10

23 Πέμπτη |

Thursday

24 Παρασκευή |

Friday

25 Σάββατο |

Saturday

✝ Κοσμά του Αιτωλού, Ευτυχούς ιερομάρτυρος

Τίτου αποστόλου επισκόπου Γορτύνης

Ανατολή: 06:49 Δύση: 20:06

✝ ΑΠΌΔΟΣΙΣ ΚΟΙΜΉΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ, Ειρηναίου ιερομάρτυρος Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης δουλεμπορίου

26 Κυριακή |

Sunday

Αδριανού και Ναταλίας μαρτύρων, Ιωάσαφ οσίου

Ανατολή: 06:47 Δύση: 20:09

Ανατολή: 06:48 Δύση: 20:08

Ανατολή: 06:49 Δύση: 20:05

Πανσέληνος

Αύγουστος

Monday

August

20 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΑΎΓΟΥΣΤΟY

Η έξοδος των Ξανθιωτών στα δύο μοναστήρια συνιστά μία από τις ισχυρές εικόνες της προφορικής μνήμης τεκμηριωμένης με πάμπολλες φωτογραφίες παιδικών ομάδων ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Το πανηγύρι ως πολυποίκιλο γεγονός με την οικονομική, κοινωνική, θρησκευτική και πολιτισμική του διάσταση λάμβανε χώρα στην καθεμιά από τις μονές που επίσης αξιοποιούντο ως τόπος αναψυχής για τους Ξανθιώτες, μέσα στο φυσικό περιβάλλον του βουνού. Στις 27 Αυγούστου τιμάται η μνήμη του Αγίου Φανουρίου. Η παράδοση αναφέρει ότι η μητέρα του αγίου ήταν αμαρτωλή, σκληρή και άπονη με τους φτωχούς και πήγε στην Κόλαση. Οι νοικοκυρές ζυμώνουν φανουρόπιτες για να ευχηθούν οι φάγοντες «Ο Θεός σχωρέσ’ τη μάνα του αγίου Φανουρίου». Μια πίτα γι’ αυτόν και τη μητέρα του! Στο τέλος του μήνα τιμάται ως Πολιούχος της Ξάνθης ο Τίμιος Πρόδρομος ο εικονιζόμενος ως Αρχάγγελος, που ενέχει κοινά στοιχεία με τους επίσης προσφιλείς στον λαό της ισχυρούς στρατηλάτες Παμμεγίστους Ταξιάρχες, Αγίους Γεώργιο, Δημήτριο, Θεοδώρους, Μηνά. Επισημαίνουμε τον διαβατήριο χαρακτήρα της εορτής του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου, ο οποίος τιμάται επίσης στην αρχή του καλοκαιριού (24 Ιουνίου), αλλά η κατεξοχήν λαϊκή λατρεία του είναι κατά την εορτή της Αποτομής της Κεφαλής του (29 Αυγούστου), με παλλαϊκές προσευχές, νηστεία και συναφείς διατροφικές απαγορεύσεις. Ο μητροπολιτικός ναός της Ξάνθης ανηγέρθη στις αρχές του 19ου ου αι. και η εφέστια εικόνα του είναι του 17ου. Ως πολιούχος της πόλης αποτελεί εξέχουσα μορφή στις προσευχές των πολιτών της (θεωρείται δυναμικός άγιος και σεβαστός ακόμη και από όσους δεν τηρούν στενή σχέση με την εκκλησία), η δε λιτανεία του λαμβάνει χαρακτήρα λαμπρό, διαβατήριο, ευγονικό, ευετηριακό εν όψει φθινοπώρου (29 Αυγούστου). Η Αποτομή της κεφαλής τον έκανε τα ονομασθεί αποκεφαλισθείς – (για τον λαό) αποκεφαλιστής, η νηστεία, η τροφική αποχή από ό,τι θυμίζει αίμα (μαύρα σταφύλια, μαύρα σύκα και βατόμουρα), η αποφυγή ομοιοπαθητικών ενεργειών (της κοπής με μαχαίρι π.χ. καρπουζιού που παραμπέμπει στην κεφαλή) ετηρείτο από τους παλαιούς Ξανθιώτες. Ο εορτασμός της Τιμίας Ζώνης (στο χωριό Πεζούλα και σε παρεκλήσιο των Αβδήρων) σημειοδοτεί και αυτός την «κλειδοχρονιά», το «κλείδωμα του χρόνου» (στις 31 Αυγούστου για το οποίο ο λαός λέει «αφήνω τον κακό καιρό και πάω στον καλό καιρό!»). Πρόκειται για την επίσημη κατάθεση της ζώνης της Παναγίας στην Κωνσταντινούπολη επί Ιουστινιανού (ή Πορφυρογέννητου), καθώς οι βυζαντινοί φρόντιζαν να συγκεντρώνουν τα κειμήλια. Καταγράφουμε τη λαϊκή πίστη ότι η διαμεσολαβημένη από τον ιερέα προσευχή ενέχει δύναμη και η χρήση συμβολοποιημένων μέσων ζώνη εγγυάται το εισακούεσθαι. Η τελετουργική αυτή μαγικοθρησκευτική πρακτική επιτελούνταν όχι μόνο στην ανομβρία, αλλά και στις απειλές καταστροφής της σοδειάς π.χ. από περονόσπορο. Σε μια περίπτωση (στην Πεζούλα Ξάνθης) λέγεται ότι μετά την έλευση της Αγίας Ζώνης από το Άγιον Όρος και τη λιτάνευσή της (σε αντίθεση με τις προβλέψεις των γεωπόνων) η ασθένεια υπεχώρησε και η παραγωγή απέβη προσοδοφόρα.

28 Τρίτη |

Tuesday

Τετάρτη | Wednesday

✝ Φανουρίου μεγαλομάρτυρος

Μωυσέως Αιθίοπος, Διομήδους, Λαυρεντίου μάρτυρος

✝ Αποτομή Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου, Θεοπίστης οσίας

Ανατολή: 06:50 Δύση: 20:03

Ανατολή: 06:51 Δύση: 20:02

Ανατολή: 06:52 Δύση: 20:00

Πολυούχος της Ξάνθης - τοπική αργία

30 Πέμπτη |

Thursday

31 Παρασκευή |

Friday

1 Σάββατο |

Saturday

✝ Αλεξάνδρου, Παύλου, Ιωάννου πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως

✝ Κατάθεσις της Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου

✝ Αρχή της Ινδίκτου, Συμεών Στυλίτου, Ιησού του Ναυή

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:35

Ανατολή: 06:53 Δύση: 19:59

Ανατολή: 06:54 Δύση: 19:57

Ανατολή: 06:29 Δύση: 20:34

2 Κυριακή |

Sunday

Μάμαντος μάρτυρος, Ιωάννου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Νηστευτού

Αύγουστος

Monday

August

27 Δευτέρα |

Σεπτέμβριος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30]

Γιορτές Γιορτές Γιορτές Γιορτές Γιορτές Γιορτές Γιορτές Γιορτές

Παλιάς Πόλης / Ενημερώσεις για τα εργαστήρια Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης Παλιάς Πόλης

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

Η ΠΑΛΙΆ ΠΌΛΗ ΤΗΣ ΞΆΝΘΗΣ ΑΦΗΓΕΊΤΑΙ ΙΣΤΟΡΊΕΣ ... ΈΩΣ ΣΆΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2018 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ & ΣΠΊΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ Η ΦΕΞ σκηνοθετεί μια πραγματικότητα όπου το παρόν της πόλης συνομιλεί με το παρελθόν της. Οι λευκοί τοίχοι των κτηρίων γίνονται καμβάς όπου προβάλλονται ιστορίες ανθρώπων, ιδέες, αναμνήσεις, απόψεις και οράματα. Περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια με τα αρχοντικά, τους λαϊκούς μαχαλάδες, ξεδιπλώνεται μπρος στον επισκέπτη - θεατή - μια πόλη που διαρκώς μεταβάλλεται, με στοιχεία από την ελληνική παράδοση αλλά και τις ευρωπαϊκές επιρροές. Σε τούτο τον εικαστικό, αλλά και ιστορικό περίπατο, οι εικόνες μπερδεύονται με τις μυρωδιές, οι ήχοι της πόλης εμπλέκονται με τη βοή του σύγχρονου γλεντιού που από την «παραλία» ανηφορίζει για μια βδομάδα και συγκατοικεί στην ποικιλότροπη πραγματικότητα της πόλης. Μιας πόλης που δεν έπαψε ν’ αλλάζει, που δεν έπαψε να ζει. Αναλυτικά οι εκδηλώσεις στο www.fex.org.gr και στο πρόγραμμα των Γιορτών Παλιά Πόλης του Δήμου Ξάνθης

ΈΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ …. ΈΩΣ ΣΆΒΒΑΤΟ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ & ΣΠΊΤΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ Οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων ενημερώνουν και προτείνουν τις νέες δράσεις των εργαστηρίων. Τον τρόπο λειτουργίας, τους στόχους και τους σκοπούς που θέτουν για το νέο έτος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της ΦΕΞ.

ΤΙΣ ΤΡΙΤΕΣ 11-18 & 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΜΆΙΚ ΛΗ. Ο εξερευνητής του συναισθήματος Ο Mike Leigh γεννήθηκε το 1943 στο Σάλφορντ της Αγγλίας και σπούδασε με υποτροφία στο Royal Academy of Dramatic Art. Σκηνοθέτησε την πρώτη του κινηματογραφική ταινία το 1971, με τίτλο Αυστηρές στιγμές. Ο Λι συνέχισε την κινηματογραφική του καριέρα με τις ταινίες Η Ζωή είναι γλυκιά και Γυμνός, η οποία του χάρισε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Κανών το 1993. Με το Μυστικά και Ψέματα το 1996, ο Λι απέσπασε υποψηφιότητες για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου. Ο Μάικ Λι, ο οποίος επηρεάστηκε αρκετά από το θέατρο του Πίτερ Μπρουκ, ανακάλυψε στον ρεαλισμό τον πιο κατάλληλο βατήρα για τη βουτιά του στο δράμα του σύγχρονου ανθρώπου. Το υπαρξιακό βάθος της πραγματικότητας

ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…

Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής …

ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΤΕΤΆΡΤΗ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΤΑ ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΆ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΆ ΈΘΙΜΑ: ΑΠΌ ΤΟΥ “ΣΤΑΥΡΟΎ ΣΤΑΥΡΏΝΕ ΚΑΙ ΣΠΈΡΝΕ”, ΜΈΧΡΙ ΤΟΥ ΆΗ ΔΗΜΉΤΡΗ, ΤΑ ΛΙΟΜΑΖΏΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΥΧΤΈΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ. ΤΕΤΆΡΤΗ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΟΥ ΝΊΚΟΥ ΓΚΌΤΣΗ - ΦΕΡΕΣ ΕΒΡΟΥ » Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΠΈΜΠΤΗ 11 - 18 & 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ

ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ.

MEETUP-« PHILOSOPHY IN THE BOUDOIR». Ο διαβόητος Μαρκήσιος Ντε Σαντ μας καλωσορίζει με τις ερωτικές ιστορίες του και μας καλεί να γράψουμε μαζί του.

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «ΣΌΝΙΑ ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική... ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: ΦΕΞ - 2541025421

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

ΕΓΓΡΑΦΈΣ ΣΤΑ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΑ ΤΗΣ ΦΕΞ ΓΙΟΡΤΈΣ ΠΑΛΙΆ ΠΌΛΗΣ Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2018

Σεπτέμβριος

Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο

September

και η εμπιστοσύνη στον ηθοποιό καθόρισαν εδώ και πολλά χρόνια τη μορφή και το περιεχόμενο, το ύφος και το ήθος των ταινιών του.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Γενέσιον Θεοτόκου Αβάτου (8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Γενέσιον Θεοτόκου Κομηνών (8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης Λουτρών Θερμών παρεκκλήσιο (9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Ύψωσις Τιμίου Σταυρού Θαλασσιάς (14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Ύψωσις Τιμίου Σταυρού Κάτω Καρυόφυτου (14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Ύψωσις Τιμίου Σταυρού Λυκοβουνίου (14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Ύψωσις Τιμίου Σταυρού Νέας Κεσσάνης (14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίας Ευφημίας Δασοχωρίου (16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίας Σοφίας, Ελπίδος, Πίστεως και Αγάπης Λουτρών Ποταμιάς (19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίου Ευσταθίου Σελέρου παρεκκλήσιο (20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Θερμών παρεκκλήσιο (26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ)

29 Τρίτη |

30 Τετάρτη |

Μωυσέως Αιθίοπος, Διομήδους, Λαυρεντίου μάρτυρος

Tuesday

✝ Αποτομή Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου, Θεοπίστης οσίας

Wednesday

✝ Αλεξάνδρου, Παύλου, Ιωάννου πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως

Πολυούχος της Ξάνθης - τοπική αργία

Ανατολή: 06:43 Δύση: 20:00

Ανατολή: 06:44 Δύση: 19:58

30 Πέμπτη |

Thursday

31 Παρασκευή |

Πρώτο τέταρτο

Friday

Ανατολή: 06:45 Δύση: 19:56

1 Σάββατο |

Saturday

✝ Αλεξάνδρου, Παύλου, Ιωάννου πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως

✝ Κατάθεσις της Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου

✝ Αρχή της Ινδίκτου, Συμεών Στυλίτου, Ιησού του Ναυή

Ανατολή: 06:28 Δύση: 20:35

Ανατολή: 06:53 Δύση: 19:59

Ανατολή: 06:54 Δύση: 19:57

Ανατολή: 06:29 Δύση: 20:34

2 Κυριακή |

Sunday

Μάμαντος μάρτυρος, Ιωάννου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Νηστευτού

Σεπτέμβριος

Monday

September

28 Δευτέρα |

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ «ΤΟΝ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ ΤΑ ΣΤΑΦΎΛΙΑ, ΤΟΝ ΟΚΤΏΒΡΗ ΤΑ ΚΟΥΔΟΎΝΙΑ» Το όνομα του Σεπτέμβρη σημαίνει έβδομος από το λατινικό septem (επτά), καθώς το ημερολόγιο των Ρωμαίων ξεκινούσε τον Μάρτη. Την 1 του Σεπτέμβρη την ονόμαζαν indictio (ινδικτιώνα), στα ελληνικά λεγόταν επινέμεσις που σημαίνει κατανομή των φόρων. Μετά τη συλλογή της σοδειάς, το κράτος εδύνατο να κατανείμει τους φόρους στους υπηκόους του. Το Συναξάρι αναφέρει ότι «παύει η γη να γεννά καρπούς». Η πρώτη του Σεπτεμβρίου ήταν η Πρωτοχρονιά του εκλησιαστικού έτους, και τρόπος υπολογισμού του χρόνου για την εκκλησιαστική χρονολόγηση. Η κάθε ινδικτιώνα είναι ένας κύκλος 15 χρόνων. Σε πολλά μέρη «κατέπεσε» (όπως λέμε στη λαογραφία) από το επίπεδο του επίσημου κράτους στον λαό με την ονομασία Αρκιχρονιά, η δε 31η Αυγούστου ονομάζεται Κλειδοχρονιά· μάλιστα ο λαός πίστευε ότι εκείνη την ημέρα ο άγγελος απογράφει τις ψυχές που θα πάρει όλον τον χρόνο, γι’αυτό και ονομάζεται «του χρονογράφου». Ο Πρωτόμηνας του εκκλησιαστικού χρόνου, «αρχή της Ινδίκτου ήτοι του νέου έτους» (κατά τα εκκλησιαστικά Μηναία και Εορτολόγια) γινόταν με ευχές («επέστη η είσοδος του ενιαυτού», «ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού»), που επίσης «κατέπεσαν» στον λαό ως εκκλησιαστική χρονολογική έναρξη και γενικώς ως αρχή. Π.χ. στην Ανατολική Θράκη το πρωί ράντιζαν με αγιασμό τα σπίτια και τα δίχτυα, σημειοδοτικό της έναρξης, του διαβατηρίου περάσματος με σκοπό την ευλόγηση και την ευετηρία. Στον Πόντο παλιά αυτή την ημέρα πρόσεχαν το «καλό ποδαρικό», καλούσαν τον ιερέα να τους αγιάσει το σπίτι, κρεμούσαν κλαδί τσουγκράνια στην εξώπορτα για τη βασκανία· στη Βιθυνία της Μικρασίας λιβάνιζαν και άλειφαν τις πόρτες με μέλι, σχημάτιζαν σταυρό με κόκκινη μπογιά· στη Σμύρνη οι γυναίκες ευλογούσαν ρόδι στην εκκλησία και το έσπαζαν στο σπίτι για πλούτο, αφθονία και ευετηρία, ένα ακόμη από τα πολλά καταχύσματα. Στην ιστορική Θράκη το φθινόπωρο είχε πάντα ιδιαίτερη σημασία, σημειοδοτούσε το τέλος των καλοκαιρινών δραστηριοτήτων και το μάζεμα της σοδειάς, συνεπώς ο άνθρωπος έπρεπε να διαφυλάξει συμβολικά και τελετουργικά την καλή έκβαση. Ο μήνας σημειοδοτεί επιπλέον τη μεταβολή του καιρού: «Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο», «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν». Μικρογιορτές γεμίζουν τον μήνα μέχρι το Γενέσιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου), το οποίο λαογραφικά είναι η πρώτη θεομητορική γιορτή του φθινοπώρου, που αναφέρεται στη θαυμαστή γέννηση της Παναγίας από τους μέχρι τότε στείρους γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Τελούνται πανηγύρια με καλοκαιρινή ατμόσφαιρα, διότι είναι ακόμη νωρίς και συγκομιδή καρπών, καθώς τώρα ξεκινά το φθινόπωρο.

4Τρίτη |

Tuesday

5Τετάρτη |

Wednesday

✝ Ανθίμου ιερομάρτυρος, Θεοκτίστου οσίου, Χαρίτωνος μάρτυρος

Μωυσέως προφήτου, Βαβύλα ιερομάρτυρος, Ερμιόνης

Ζαχαρίου πατρός Προδρόμου

Ανατολή: 06:56 Δύση: 19:53

Ανατολή: 06:57 Δύση: 19:52

Ανατολή: 06:58 Δύση: 19:50

6Πέμπτη |

Τελευταίο τέταρτο

Thursday

7Παρασκευή |

Friday

8Σάββατο |

Saturday

✝ Το Γενέσιον της Θεοτόκου, Αθανασίου νεομάρτυρος θεσσαλονίκης

Ανάμνησις του εν Χώναις Θαύματος αρχαγγέλου Μιχαήλ, Καλοδότης μάρτυρος

Σώζοντος και Ευψυχίου μαρτύρων, Ονησιφόρου αποστόλου

Ανατολή: 07:01 Δύση: 19:45

Διεθνής ημέρα εξάλειψης του αναλφαβητισμού

9Κυριακή |

Sunday

✝ Των θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης

Ανατολή: 06:59 Δύση: 19:48

Ανατολή: 07:00 Δύση: 19:47

Ανατολή: 07:01 Δύση: 19:44

Νέα σελήνη

Σεπτέμβριος

Monday

September

3Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

Έτσι η γιορτή ανάγεται σε γεωργικό ορόσημο: αυτή η Παναγία ονομάζεται Καρυδού στην Καστοριά, Αποσοδειά στην Αιτωλία, Σταφυλόψη στον Πόντο. Στον νομό Ξάνθης σημειώσαμε λαμπρό πανηγύρι στο Άβατο με ζωοθυσία. Είθισται στην παραδοσιακή κοινωνία η ημέρα του πανηγυριού του Γενεσίου της Θεοτόκου να είναι ημέρα εμπορικής κοσμοσύναξης και συναλλαγής, καθώς οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι απόσωναν τις εργασίες τους. Δυο άλλες γιορτές που σημειώνουν τον μήνα είναι της Αγίας Ευφημίας (16 Σεπτεμβρίου) κατά την οποία πανηγυρίζει ο ναός στο Δασοχώρι Ξάνθης και της Αγίας Σοφίας («μετά των θυγατέρων αυτής Πίστεως, Αγάπης και Ελπίδος») στις 17 Σεπτεμβρίου. Τα τρία ονόματα των θυγατέρων εννοιολογικά φορτισμένα συμβολίζονται στη λαϊκή κεντητική: η πίστις με τον σταυρό, η ελπίς με την άγκυρα και η αγάπη με την καρδιά. Η σημαντικότερη όμως γιορτή του Σεπτεμβρίου είναι η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Αποτελεί χρονικό όριο στην κρίσιμη καμπή της φθινοπωρινής ισημερίας («Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα») και των συνακόλουθων εργασιών [«Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε», «Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε» (για τα πλοιάρια), «Του Σταυρού κοίτα και τ’ Αϊ Γιωργιού ξεκίνα», «Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε»]. Συνεπώς, αφού υπάρχει διαβατήριο πέρασμα συναντώνται όλες οι σχετικές με τη διάβαση τελετουργικές επιτελέσεις: Ο ιερέας υψώνει ένα δίσκο με βασιλικό επαναλαμβάνοντάς το τέσσερις φορές στις τέσσερις πλευρές του στημένου αναλογίου για να ευλογήσει τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Μοιράζονται στους πιστούς κλώνοι βασιλικού που θα φυλαχτούν στο εικονοστάσιο για να χρησιμοποιηθούν ως αντιβασκάνιο με λιβάνισμά τους, στον αγιασμό, στην παρασκευή προζυμιού. Οι νοικοκυρές αναπιάνουν το προζύμι που χωρίς μαγιά με θαυματουργικό τρόπο και με τη δύναμη του Σταυρού «ανεβαίνει». Η γιορτή του Τιμίου Σταυρού συγκεντρώνει τους ευχέτες στη Θαλασσιά, στο ορεινό Κάτω Καρυόφυτο και στις επιμέρους ενορίες του νομού και πιστοποιεί μια άλλη συμβολική διάσταση: τη δύναμη του ιεροποιημένου άνθους διά της εκκλησιαστικής προσευχής και του συμβόλου του σταυρού, που πιστεύεται πως αποδεικνύεται με τη χρήση του στην παρασκευή μαγιάς. Σε αυτή την περίπτωση συμβαίνει μεταβίβαση της αγιαστικής, ευγονικής, ευετηριακής και υπερφυσικής δύναμης του σταυρού διά της προσευχής, αλλά εδώ θεωρούμε πως δεν πρόκειται για συμβολικό μετασχηματισμό της ύλης (όπως αντίστοιχα στο βάγιο, στην αναστάσιμη λαμπάδα, στα κόκκινα αυγά κλπ. που λειτουργούν ως φορείς-διαβιβαστές του «καλού λόγου»). Στο Αυξέντιο η κυρά Γιαννούλα μου απέδειξε την ημέρα του Σταυρού του 2010 την αγιαστική δύναμη του σταυρολούλουδου. Με τη γιορτή του Σταυρού -ως αναφέραμε- συνδέεται η προετοιμασία του σπόρου («ήρθε Σταυρός, σταύρωνε και σπέρνε»)· συνηθιζόταν η ευλόγησή του στην Ωραία Πύλη (υπάρχει ειδική ευχή επί ευλογήσει του σπόρου). Για τους γεωργούς είναι η πιο ευλογημένη αφετηρία της νέας χρονιάς και της σποράς τους, ενώ ως όριο οι νέες αγροτικές συμβάσεις υπογράφονται εκείνη την ημέρα. Γι’ αυτό ο Σεπτέμβρης ονομάζεται Σταυρός ή Σταυριάτης, και Σποριάρης. Η 1η του Σεπτέμβρη λέγεται Πρωτοσταυριά. Στη Σηλυβρία πήγαιναν σπόρο στην εκκλησία, τον θεωρούσαν λειτουργημένο, τον ανακάτευαν με τον υπόλοιπο σπόρο τους και ανέπεμπαν την ευχή «Έλα Χριστέ μου και Παναγία μου, η ώρα η καλή!». Στη Σωζόπολη ευλογούσαν πολυσπόρια, ένα είδος πανσπερμίας όπως της «βαρβάρας». («Βοηθάει ο Άη- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει

11 Τρίτη |

Tuesday

12 Τετάρτη |

Wednesday

✝ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΏΣΕΩΣ, Μηνοδώρας, Μητροδώρας, Νυμφοδώρας μαρτύρων

Θεοδώρας οσίας, Ευανθίας μάρτυρος

Αυτονόμου ιερομάρτυρος, Ιουλιανού μάρτυρος

Ανατολή: 07:02 Δύση: 19:42

Ανατολή: 07:03 Δύση: 19:41

Ανατολή: 07:04 Δύση: 19:39

13 Πέμπτη |

Thursday

14 Παρασκευή |

Friday

✝ ΎΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΊΟΥ ΣΤΑΥΡΟΎ (νηστεία)

15 Σάββατο |

Saturday

Κορνηλίου του Εκατοντάρχου, Αριστείδου μάρτυρος

Ημέρα μνήμης γενοκτονίας Ελλήνων Μικράς Ασίας

Νικήτα μάρτυρος, Φιλοθέου οσίου, Συμεών Θεσσαλονίκης

Ανατολή: 07:05 Δύση: 19:25

Ανατολή: 07:05 Δύση: 19:38

Ανατολή: 07:06 Δύση: 19:36

Ανατολή: 07:07 Δύση: 19:33

16 Κυριακή |

Sunday

Ευφημίας μεγαλομάρτυρος, Μελιτινής μάρτυρος Παγκόσμια ημέρα εθελοντικού καθαρισμού ακτών

Σεπτέμβριος

Monday

September

10 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

το αμπάρι κι ο ληνός»). Βέβαια εδώ η αναφορά γίνεται για τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο που εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου δηλαδή κατά το εκκλησιαστικό εορτολόγιο τιμάται η Μετάσταση του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου που συνδέεται με την Πάτμο, όπου στο σπήλαιο έγραψε την Αποκάλυψη. Επικαλούνται λοιπόν τον Άγιο Γιάννη για τον καλό τρύγο ως Άγιο Γιάννη Ταλαρά ή Καλαθά ή Σπασοκάδη. Π.χ. ο άγιος αναφέρεται επίσης στο Μοιρολόγι της Παναγίας ή σε επωδικό λόγο· τον επικαλούνται ακόμη για τον καλό λόγο των παιδιών (με παρετυμολογία της λέξης Θεολόγος). Του Σταυρού - σύμφωνα με τη συναξαρική αφήγηση η Αγία Ελένη ξεχώρισε με τρόπο θαυματουργικό τον Τίμιο Σταυρό ακουμπώντας επάνω έναν βασιλικό. Οι λαογραφικοί θρύλοι για το ξύλο του είναι πολλοί (αναφερθήκαμε ήδη στο μήνα Απρίλιο), όταν οι Εβραίοι έψαχναν για το κατάλληλο κλαρί, όλα τα δέντρα αρνήθηκαν το ξύλο τους και μόνο η λοιδοριά παραχώρησε το δικό της και από τότε θεωρήθηκε «προδοτικό αναθεματισμένο δέντρο». Ο μήνας συνδέεται με την παραγωγική δραστηριότητα του τρύγου. Μερικά επίθετα χαρακτηριστικά του Σεπτέμβρη που προσδιορίζουν το αγροτικό του περιεχόμενο είναι τα: Τρυγητής, Τρυγομηνάς και Πετμεζάς. Η εποχή χαρίζει σταφύλια, μούστο για τις μουστόπιτες και κρασί. Στην εικονογραφική παράσταση των μηνών ο Σεπτέμβρης φαίνεται να τρυγάει ή βρίσκεται βουτηγμένος σε έναν κόφινο και πατεί σταφύλια ή αναπαριστώνται σκηνές τρύγου με γυναίκες, άνδρες και παιδιά. Από τις πλέον γνωστές φράσεις είναι η «Θέρος, τρύγος, πόλεμος» και από τις κλασικότερες αφηγήσεις των αναγνωστικών βιβλίων και των λογοτεχνών παραμένουν οι παραπάνω σκηνές. Ο παροιμιακός λόγος διατυπώνεται εύγλωττος: «Τον Τρυγητή τ’ αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι».

Tuesday

19 Τετάρτη |

Wednesday

✝ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΎΨΩΣΙΝ, Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης μαρτύρων

Ευμενίου επισκόπου Γορτύνης, Αριάδνης μάρτυρος

Τροφίμου και Σαββατίου μαρτύρων

Ανατολή: 07:08 Δύση: 19:31

Ανατολή: 07:10 Δύση: 19:28

20 Πέμπτη |

Πρώτο τέταρτο

Thursday

2Παρασκευή 1 |

Friday

Ιωνά προφήτου, Κοδράτου αποστόλου

22 Σάββατο |

Saturday

Φωκά ιερομάρτυρος, Φωκά κηπουρού, Ισαάκ και Μαρτίνου μαρτύρων

Ευσταθίου μεγαλομάρτυρος, Ιλαρίωνος οσιομάρτυρος

Παγκόσμια ημέρα Ειρήνης

Ανατολή: 07:12 Δύση: 19:24

Ευρ. ημέρα χωρίς αυτοκίνητο - Φθινοπωρινή ισημερία

23 Κυριακή |

Sunday

✝ Σύλληψις Ιωάννου του Προδρόμου, Νικολάου νεομάρτυρος Καρπενησίου

Ανατολή: 07:11 Δύση: 19:27

Ανατολή: 07:12 Δύση: 19:25

Ανατολή: 07:13 Δύση: 19:22

Σεπτέμβριος

18 Τρίτη |

Monday

September

17 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

Ο τρύγος στη Βόρεια Θράκη είχε τελετουργικό χαρακτήρα με πολλά θρησκευτικά στοιχεία που σημειοδοτούσαν τον πανάρχαιο δεσμό του ανθρώπου με το ιερό φυτό της αμπέλου, όπως συναντάται στην αφήγηση του Δ. Σ. Λουκάτου από την Στενήμαχο, που παρουσιάζει τη γονική και διαβατήρια λαϊκή τελετουργία: «Σαν ήθελε να περάσει του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) μπορούσε πια ο κάθε νοικοκύρης να τρυγήσει. Όριζαν την ημέρα, κι αποβραδίς ξεκινούσαν όλοι μαζί (σπιτικοί κι απόξενοι), για τ’ αμπέλια. Πολλά αμπέλια, πολλοί νοικοκύρηδες. Έπαιρναν μαζί τους και όργανα (γκαϊντες και νταβούλια), κρεμούσαν στα μουλάρια και στ’ άλογά τους κουδούνια και ξεκινούσαν με θόρυβο και φωνές. Νυχτοπερπατούσαν, με τη δροσιά, και τραγουδούσαν.... Το χάραμα, σαν ήταν ν’ αρχίσει η δουλειά στ’ αμπέλι, έστηναν εκεί, σ’ ένα πλάτωμα, τα όργανα και να έβαζαν “να λαλάνε”. Άντρες και γυναίκες τότες ρίχνονταν στη δουλειά, κάνανε το σταυρό τους και λέγανε: “Οι άϊ-Τρύφους (Τρύφωνας) να μας παραστέκει· καλή δύναμη να μας δώει!”. Και τρυγούσαν με κέφι και με τραγούδια και με πειράγματα [...]. Αργά σαν τέλειωνε ο τρύγος γυρνούσαν όλοι στην πολιτεία (στη Στενήμαχο) και συνέχιζαν τα τραγούδια τους, κάθε παρέα για το σπίτι τ’ αφεντικού (νοικοκύρη). Εκείνος τούς δεχόταν τώρα με στρωμένο τραπέζι και τους καλωσόριζε. Οι τρυγητάδες έφερναν μαζί τους, απ’ τ’ αμπέλια, πρασινάδες και κισσό και τσαμπιά μεγαλοστάφυλα με τα κληματόφυλλα, και τα κρεμούσαν στους τοίχους, στις πόρτες και στα παράθυρα. Έκαναν και στεφάνια, που τα φορούσαν στο κεφάλι τους και στα κεφάλια των κοριτσιών.... Το ‘στρωναν στο γλέντι και στο φαγοπότι και γλεντίζανε όλη νύχτα. Ο νοικοκύρης ζύγιζε μερικούς, σαν έμπαιναν κι έβγαιναν , και τους κοίταζε στα δόντια για τα δει τάχα πόσο εφάγανε και πόσο κρασί ήπιαν. Αλλά δεν έπιναν μόνο κρασί. Έπιναν και μούστο και χυμούς από τα σταφύλια και τα τσίπουρα... Νερό μόνο δεν έκανε να πιουν. Γλεντίζανε όλη νύχτα και μεθούσαν. Και σαν έφευγαν, αργά, εύχονταν: “Καλά μπερκέτια και καλά βουτσιά! Καλοπάτησα και καλόπιοτα!”». Ο Μ. Γ. Βαρβούνης σχολιάζει τη διονυσιακή αμφίεση των γυναικών με στεφάνια, την τελετουργική μετάληψη των προϊόντων της αμπέλου, όπως στη Θεία Λειτουργία, σε έναν παραλληλισμό αρχέγονο με το ορθόδοξο τυπικό που αποδεικνύει την ιδέα για την ιερή σημασία της αμπέλου και των γεννημάτων της, όπως εκφράζονται στο προχριστιανικό διονυσιακό παρελθόν της Θράκης. Στις Σαράντα Εκκλησιές τα πρώτα τσαμπιά μοιράζονταν στον κόσμο αφού πρώτα ευλογούνταν από τον ιερέα στον ναό.

25 Τρίτη |

26 Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

✝ Μετάστασις Ιωάννου του Θεολόγου

Ευφροσύνης οσίας και Παφνουτίου του πατρός αυτής

Ευρωπαϊκή ημέρα γλωσσών

Ανατολή: 07:14 Δύση: 19:20

Ανατολή: 07:15 Δύση: 19:19

Ανατολή: 07:16 Δύση: 19:17

Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης, Θέκλας ισαποστόλου, Σιλουανού Αθωνίτου Παγκόσμια ημέρα καρδιάς

27 Πέμπτη |

Thursday

Αριστάρχου αποστόλου, Καλλιστράτου μάρτυρος

28 Παρασκευή |

Πανσέληνος

Friday

29 Σάββατο |

Saturday

Βαρούχ προφήτου, Χαρίτωνος ομολογητού, Νεοφύτου και Αυξεντίου οσίων

Κυριακού του Αναχωρητού, Πετρωνίας μάρτυρος

Ανατολή: 07:19 Δύση: 19:13

Ανατολή: 07:17 Δύση: 19:16

Ανατολή: 07:16 Δύση: 19:14

Ανατολή: 07:19 Δύση: 19:11

Παγκόσμια ημέρα τουρισμού

30 Κυριακή |

Sunday

Γρηγορίου ιερομάρτυρος επισκόπου Αρμενίας

Σεπτέμβριος

Monday

September

24 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗ

Διαβατήρια περίοδος για την Ξάνθη είναι ετησίως οι κοσμικές Γιορτές Παλιάς Πόλης. Οι Γιορτές αποτελούν ένα «ειδικό γεγονός» («νεωτερικό φεστιβάλ»-«mega event») στο πλαίσιο της «πολιτιστικής αποκέντρωσης» και της «αστικής αναζωογόνησης» (urban regeneration) σε συνδυασμό με την αλλαγή χρήσης χώρου. Ως στόχος τους τίθεται από τους οργανωτές η ανάδειξη μιας «ελκυστικής» εικόνας για την πόλη με απώτερο στόχο την αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς αυτήν και την προβολή της. Οι Γιορτές διοργανώνονται την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Στον «επίσημο λόγο» αποκαλείται «μεγάλη γιορτή του φθινοπώρου», άρα λειτουργούν συμμετρικά ως προς τον πανηγυρικό, ευρέως γνωστό πλέον στο πανελλήνιο, εορτασμό των Απόκρεων («του μέγιστου αυτού τοπικού event», που ξεκίνησε από το 1968 και επιτελείται ανελλιπώς). Η έναρξη και η λήξη τους ακολουθούν επίσημο τελετουργικό. Άρα, οι Γιορτές πραγματοποιούνται στην αρχή του χειμώνα, αντίστροφα προς το πολιτισμικό γεγονός των Απόκρεων, που σηματοδοτεί το τέλος του. Χαρακτηριστικά, με τη λήξη τους ορίζονται ως χρονικοτοπικό σημείο συνάντησης οι Απόκριες και αντίστροφα. «Θα βρεθούμε το Σεπτέμβριο, στις Γιορτές της Παλαιάς Πόλης» και αυτό αφορά τόσο στους επισκέπτες, οι οποίοι επανορίζουν τη νέα τους συνάντηση, όσο και στην επίσημη πρόσκληση των φορέων οργάνωσης των δυο γιορτών-ορόσημων στο χωροχρονικό γίγνεσθαι της πόλης (Γιορτών Παλιάς Πόλης και Απόκρεων). α. Οι Γιορτές έχουν διαβατήριο χαρακτήρα στην έναρξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων του χειμώνα. Με σαφείς διαστάσεις βιολογικής και ψυχολογικής εκτόνωσης, σηματοδοτούν το τέλος του καλοκαιριού, θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε διαβατήρια τελετουργία, που στοχεύει σε μια ψυχαγωγική και σαφώς ψυχοθεραπευτική εκτόνωση του λαού, εν όψει των υποχρεώσεών του για τον επερχόμενο χειμώνα, με κύριο «όπλο» την διασκέδαση. β. Λειτουργούν υποστηρικτικά (οικονομικά, χαρακτηρολογικά και ως σημείο συνάντησης) προς τον θεσμό των Απόκρεων, άλλης διαβατήριας περιόδου στην αρχή της Άνοιξης, ουσιαστικά αποτελούν τον «αντίποδά» τους. Βέβαια ο θεσμός των Θρακικών Λαογραφικών Γιορτών είναι παλαιότερος, και κατά μία έννοια διεκδικεί την πατρότητα των Γιορτών. Οι φορείς των δύο «μεγάλων συναντήσεων» είναι οι ίδιοι. γ. Οι Γιορτές συνδέονται με την τοπική ιστορία (του καπνού) και την αστική διάρθρωση των χρόνων της καπνικής ακμής. Ταυτόχρονα συνδέονται με την «παράδοση» («ανακάλυψη» του θρακιώτικου χωρικού παρελθόντος, του πολιτισμού της υπαίθρου-folk), που ομολογουμένως δεν είχε καμία σχέση με την αστική Ξάνθη. Εντούτοις «καταναλώνεται» ως προσφερόμενος πολιτισμός κατά κόρον, γεγονός που οφείλουμε να αναζητήσουμε το αίτιό του στην προαναφερθείσα πληθυσμιακή μετακίνηση χωρικών στην πόλη. δ. Αποκτούν υπερτοπικό χαρακτήρα, με την ευρεία συμμετοχή λαογραφικών συλλόγων που μεταφέρονται από τη γενέτειρά τους για να συμμετέχουν ως φορείς και με την συρροή επισκεπτών από όλη την Ελλάδα. Η δημοσιότητά τους «ξεφεύγει» από τα στενά όρια του νομού και επεκτείνεται σε πανελλήνιο επίπεδο, αφού απευθύνονται σε υπερτοπικό κοινό.

(β) αναπαραστάσεις «αυθεντικότητας»; (γ) μια σκηνοθετημένη όψη του σύγχρονου λαϊκού πολιτισμού, άνωθεν εκπορευόμενη; (δ) λαϊκότητα στη χρήση και την ομαδική κατανάλωση πολιτισμικών προϊόντων; (ε) αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση ή την τρέχουσα οικονομική κρίση; Κλείνουμε με τη σχολική λαογραφία. Η έναρξη των σχολείων αποτελεί ένα ορόσημο στη ζωή των ανθρώπων και της κοινότητας ετησίως. Η πρώτη φορά έχει εξαιρετική σημασία για κάθε άνθρωπο. Η νεωτερικότητα μπορεί να επιβάλει μια πληθώρα σχολικών πολυδιαφημιζόμενων και βασισμένων στην κινηματογραφική εμπορική υπερπαραγωγή, να αντικατέστησε τις ραμμένες από τις μητέρες σάκες, τη γιακαδένια ποδιά και το μελανοδοχείο, να τροποποίησε την εθιμική ζωή της σχολικής χρονιάς, όμως η παιδική και η κοινωνική συγκίνηση παραμένουν ίδιες. Τα μαθητικά παρωνύμια, η σατιρογραφία, οι καζούρες, οι ρομαντισμοί, το σχολικό θέατρο, η μαθητική ορολογία και φρασεολογία (π.χ., «θα με σηκώσει», «θα με κάτσει» κλπ.) έχουν διαχρονική λειτουργία.

Σεπτέμβριος

(α) νέα τοπικότητα;

September

ε. Αξιοποιούν τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή (πανελλήνια μεταφορά μουσικοθεατρικών και εικαστικών παραστάσεων) και αναδεικνύουν την τοπική δημιουργία. Η σύγχρονη εκδοχή τους, με παγιωμένη πλέον αισθητική και τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν, μας οδηγεί σε σκέψεις για:

Οκτώβριος 2017 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο με 24 γράμματα και όχι μόνο «Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι» Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ALL THAT MUSIC FESTIVAL «Η ΞΆΝΘΗ ΤΟΥ ΜΆΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΆΚΙ» ΟΚΤΏΒΡΙΟΣ – ΝΟΈΜΒΡΙΟΣ 2018 Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1925 στην Ξάνθη, μια ακριτική καπνοπαραγωγική πόλη της Ελλάδας. Ο πατέρας του, Γεώργιος Χατζιδάκις, καταγόταν από τη Μύρθιο Ρεθύμνου και ήταν δικηγόρος. Η μητέρα του, Αλίκη (Βασιλική), το γένος Αρβανιτίδου καταγόταν από την Αδριανούπολη. «Από την μητέρα μου», όπως έλεγε ο ίδιος, «κληρονόμησα όλους τους γρίφους που από παιδί μ’ απασχολούν και μέχρι σήμερα κάνω προσπάθειες να τους λύσω. Χωρίς τους γρίφους της δεν θα ’μουν ποιητής...». Από την ηλικία των τεσσάρων ετών αρχίζει τα πρώτα μαθήματα πιάνου, με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, αρμενικής καταγωγής… Φ.Ε.Ξ. «η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι». Ενημερωθείτε από το αναλυτικό πρόγραμμα και στο www.fex.org.gr

ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 2- 9- 16 & 30 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΛΟΥΊ ΜΑΛΟ ισορροπιστής των αντιθέσεων. Ο Louis Malle γεννήθηκε το 1932 και θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών Κινηματογράφου στο Παρίσι - IDEC. Το 1957, όταν η Νουβέλ Βαγκ, το νέο γαλλικό κύμα δηλαδή, έκανε προκλητικά την εμφάνιση της, ο Μαλ, γύρισε ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ, το Ασανσέρ για δολοφόνους, με ρεαλιστική φωτογράφιση των φυσικών χώρων του Παρισιού και με υποβλητική μοντέρνα μουσική του Μάικλ Ντέιβς. Από τότε, έμεινε προσανατολισμένος προς το μοντερνισμό. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης αναζητούσε διαρκώς την αισθητική του πάθους, τις συνέπειες του απαγορευμένου έρωτα και τις παρεκκλίσεις των αισθήσεων. Ο Μαλ έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και εστίασε τον φακό και την προσοχή του στην εσωτερικότητα των ηρώων του. Καταπιάστηκε με δύσκολα και διαχρονικά θέματα, όπως είναι η αιμομιξία (Το φύσημα της καρδιάς), η παιδική πορνεία (Η κουκλίτσα της Νέας Υόρκης), με το φαινόμενο του ναζισμού

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού… ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΕΤΆΡΤΗ 3 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΓΈΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΘΆΝΑΤΟΣ: ΔΙΑΒΑΤΉΡΙΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΕΣ - ΦΎΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΏΠΟΥ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

Η συγγραφική κοινότητα Ξάνθης σας προσκαλεί σε ξεχωριστές βραδιές βιβλίου και γραφής … ΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ – ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΣΤΡΏΛΗ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 5 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP- «MONOLOGUES», EXPRESS YOURSELF Τι θα μας έλεγαν οι σκέψεις μας αν τις αφήναμε μόνες τους να μας οδηγήσουν σε λέξεις!

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ

ΤΕΤΆΡΤΗ 17 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018

ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: ΦΕΞ - 2541025421

«ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΚΟΜΟΤΗΝΉΣ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεών του.

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 4 – 11- 18 & 25 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ στο http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ Ενημερωθείτε για τις δράσεις των εργαστηρίων από www.facebook.com/FEXANTHI

ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ www.fex.org.gr

Οκτώβριος

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

October

(Επώνυμο Λακόμπ, όνομα Λουσιέν), με τον Μάη του '68 (Ο Μιλού το Μάη), και με άλλα θέματα που απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν τον κόσμο. Ο Μαλ υπήρξε μία από τις πιο χαρακτηριστικές και χαμηλότονες φωνές του Γαλλικού Σινεμά από τα μέσα της δεκαετίας του '50 μέχρι το 1995 που έφυγε από τη ζωή.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΟΚΤΏΒΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Παναγία Γοργοϋπηκόου Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ξάνθης (1 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) Κυπριανού και Ιουστίνης παρεκκλήσιον Ι.Ν. Αγίας Κυριακής Δεκάρχου (2 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) Λουκά του Αποστόλου και Ευαγγελιστού, Ι. Καθ. Ναός της του Θεού Σοφίας και παρεκκλήσιο Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης (18 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) Άγιος Γεράσιμος (Κεφαλληνίας) Βαφέικων (20 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Αυξεντίου (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Άνω Καρυόφυτου (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Κιμμερίων (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) Άγιος Δημήτριος Μέλισσας (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Σταυροχωρίου (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Τυμπάνου (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Δημήτριος Σαμακώβ (26 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ) [παρεκκλήσιο] Άγιος Δημήτριος Σταυρουπόλεως (δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό που χτίστηκε από τους εργαζόμενους του σταθμαρχείου)

2Τρίτη |

3Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

Κυπριανού ιερομάρτυρος, Ιουστίνης μάρτυρος

✝ Διονυσίου Αρεοπαγίτου επισκόπου Αθηνών, Δαμάριδος μάρτυρος

Ανανίου εκ των 70 αποστόλων, Ρωμανού του Μελωδού, Ιωάννου Κουκουζέλη Παγκόσμια ημέρα τρίτης ηλικίας

Ανατολή: 07:20 Δύση: 19:10

Ανατολή: 07:21 Δύση: 19:08

Ανατολή: 07:22 Δύση: 19:06

4Πέμπτη |

Thursday

5Παρασκευή |

Τελευταίο τέταρτο

Friday

6Σάββατο |

Ιεροθέου επισκόπου Αθηνών, Δομνίνης μάρτυρος

Χαριτίνης, Ευδοκίμου και Μαμέλχθης μαρτύρων, Μεθοδίας εν Κιμώλω

Ελευθέρια Ξάνθης

Παγκόσμια ημέρα εκπαιδευτικών

Ανατολή: 07:25 Δύση: 19:02

Saturday

Θωμά αποστόλου, Ερωτηίδος μάρτυρος

7Κυριακή |

Sunday

Σεργίου και Βάκχου μεγαλομαρτύρων, Πολυχρονίου ιερομάρτυρος

Ανατολή: 07:23 Δύση: 19:05

Ανατολή: 07:24 Δύση: 19:03

Ανατολή: 07:26 Δύση: 19:00

Οκτώβριος

Monday

October

1Δευτέρα |

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

«ΟΚΤΏΒΡΗΣ-ΟΚΤΩΒΡΟΧΆΚΗΣ ΤΟ ΜΙΚΡΌ ΚΑΛΟΚΑΙΡΆΚΙ» Το όνομά του σημαίνει όγδοος (octo), μάλιστα προέρχεται από το ρωμαϊκό εορτολόγιο, στο οποίο οι Ρωμαίοι έχοντας ως Πρωτοχρονιά την Πρωτομαρτιά, μετρούσαν τον Οκτώβρη ως όγδοο μήνα. Για τις αγροτικές περιοχές, όπως ήταν η Ανατολική Θράκη και η Ανατολική Ρωμυλία, αλλά και η ύπαιθρος της Ξάνθης, στην οποία οι πρόσφυγες από τα εν λόγω μέρη εγκαταστάθηκαν, το φθινόπωρο σήμαινε τη λήξη των καλοκαιριών εργασιών και της σοδειάς και εν συνεχεία την προετοιμασία του σπόρου και της επιτυχούς καρποφορίας. Γεωργικά είναι ο μήνας της σποράς (Σπαρτός), μια διαδικασία που κρατά με αρχή της το χρονικό όριο της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) έως τα Χριστούγεννα: «Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα ‘χεις», «Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις», «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη έχει οχτώ σειρές στ’ αλώνι», «Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις». Η Κυριακή του Σπορέως δεν τοποθετήθηκε τυχαία σε αυτό το χρονικό σημείο, αιτιολογούμενο και από την καινοδιαθηκική ρήση: «εξήλθεν ο σπείρων του σπείραι τον σπόρον αυτού» . Η σπορά είναι αναγκαίο να αποδώσει, να έχει καλό αποτέλεσμα διότι στην προβιομηχανική κοινωνία, το φάσμα της πείνας εξαρτάται από την επιτυχία της σοδειάς, καθώς αυτή απειλεί ολόκληρες οικογένειες και την ίδια την κοινότητα. Πώς ο λαϊκός θα προσεταιριστεί το θείο, το υπερβατικό, το εξωανθρώπινο; Είτε με την κατάνυξη, την προσευχή, τον σεβασμό, την προσφορά, είτε με τον εξαναγκασμό (τη μαγική πρακτική). Το Σεπτέμβρη λοιπόν, αφού οι λαϊκοί ευλόγησαν και λειτούργησαν τον σπόρο, εν συνεχεία προέβαιναν σε μια σειρά πράξεων και ενεργειών προκειμένου ο σπόρος να ευοδωθεί. Απαραίτητος παράγων αυτή την εποχή είναι η βροχή, ένα είδος εν αναμονή: «Βρέχει βρέχει ψιχαλίζει / και τα μάρμαρα ποτίζει», «Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ’ το στάρι σου και αγόρασε βόδια. Αν δεν χορτάσει ο Οκτώβρης τη γη, πούλησ’ τα βόδια σου και ‘γόρασε στάρι», «Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει», «Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός», «Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται». Πώς θα προκληθεί η βροχή; Είτε με τη θεραπεία του θείου δηλαδή επιτελώντας τη λιτανεία είτε με τη μαγική Περπερούνα ή Περπερίτσα ή Περπερού ή Παπαρούνα ή την αντίστοιχη ανά περιοχές τελετή με πλείστα όσα σχετικά λαϊκά ονόματα. Εδώ αναφερόμαστε σε τελετουργίες της προβιομηχανικής κοινωνίας (λησμονημένες πλέον σήμερα στη μετανεωτερική εποχή της υλικής αφθονίας) ως γεννήματα των αναλλοίωτων ενστίκτων των ανθρώπων, πανανθρώπινων και αρχετυπικών.

Πελαγίας οσίας, Πελαγίας παρθενομάρτυρος, Ταϊσίας οσίας

9 Τρίτη |

10 Τετάρτη |

Tuesday

Ιακώβου αποστόλου του Αλφαίου, Ανδρονίκου και Αθανασίας, Αβραάμ Δικαίου

Wednesday

Ευλαμπίου και Ευλαμπίας μαρτύρων, Θεοφύλου ομολογητού

Παγκόσμια ημέρα ταχυδρομείων

Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας

Ανατολή: 07:27 Δύση: 18:59

Ανατολή: 07:28 Δύση: 18:57

Ανατολή: 07:29 Δύση: 18:56

11 Πέμπτη |

Thursday

12 Παρασκευή |

Νέα σελήνη

Friday

13 Σάββατο |

Saturday

Φιλίππου εκ των 7 διακόνων, θεοφάνους του Γραπτού

Πρόβου, Ταράχου, Ανδρονίκου μαρτύρων, Συμεών Νέου Θεολόγου

Κάρπου, Παπύλου, Αγαθοδώρου μαρτύρων, Χρυσής νεομάρτυρος

Ανατολή: 07:31 Δύση: 18:52

Ανατολή: 07:29 Δύση: 18:55

Ανατολή: 07:30 Δύση: 18:53

Ανατολή: 07:32 Δύση: 18:50

14 Κυριακή |

Sunday

Ναζαρίου, Γερβασίου μαρτύρων, Κοσμά του Μελωδού

Οκτώβριος

Monday

October

8 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Σε όλη την ύπαιθρο του νομού Ξάνθης (σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, αλλά και σε όλη τη Βαλκανική) μέχρι σήμερα είναι γνωστό στους παλαιότερους το παραπάνω έθιμο για το οποίο επέλεγαν μια μικρή ορφανή ή φτωχή κοπέλα με σκοπό τους υπό αυτή την ιδιότητα να τη λυπηθεί ο Θεός και τη γέμιζαν/στόλιζαν από πάνω έως κάτω με πρασινάδες. Βάσει της ομοιοπαθητικής μαγικής σκέψης με τη δική της πρασινάδα επεδίωκαν να πρασινίσει ο κάμπος, άρα να βρέξει. Μάλιστα τελετουργικά την κατέβρεχαν οι νοικοκυραίοι ώστε αναλογικά να προκαλέσουν βροχή, ενώ της προσέφεραν αλεύρι, αβγό ή ό,τι άλλο είχαν. Μεταφέρουμε μια επιτέλεση της Πιπερούγκας από τη Σκόπελο της Ανατ. Θράκης και την Πέτρα της Ανατ. Θράκης επίσης (κατά την περιγραφή του λαογράφου Δημητρίου Πετρόπουλου και τον σχολιασμό του Μ.Γ. Βαρβούνη): «Βρέξε, βρέξε πιπερού/ να κατέβει το τσαρσί να φτηναίνει το ψωμί,/ να χορτάσανα οι φτωχοί. Κάθε στάχυ και κιλό/κάθε βέργα και ληνό». Οι άνθιμοι στολισμοί, η τελετουργική ομοιοπαθητική ρήψη του νερού συνδυασμένα με την παρθένα κοπέλα και τη γονιμοποιητική δύναμη της γυναικείας φύσης αποτελεί τη βάση γι’ αυτό το δρώμενο. Αλλού στο Τσακήλι της Ανατ. Θράκης, μια γυναίκα στολιζόταν με πρασινάδες (γινόταν «λαπατάς»), περιφερόταν και έραινε τα σπίτια με τελετουργικές κινήσεις του αγιασμού ανάλογες με εκείνες που κάνει ο ιερέας στα Φώτα επιδιώκοντας έτσι την έλευση της βροχής· στην κρίσιμη αυτή περίοδο για τη συλλογική ζωή της κοινότητας όταν εκείνη απειλείται από την ανομβρία και την πείνα, επενέβαινε η έμπειρη γυναίκα για να προκαλέσει τη βροχή. Στόχος να εξασφαλιστεί η συνέχιση της ζωής. Όταν τα έθιμα ήταν οργανικά δεμένα με ό,τι συνέβαινε στην κοινότητα, με τις οικονομικές-παραγωγικές δραστηριότητες και ανάγκες, με τον ίδιο τον ρυθμό της κοινωνίας, οι θρακιώτες έκαναν τη «Τζαμάλα». Αργότερα το έθιμο εξέπεσε να αναπαριστάται ως αναβίωση (π.χ.) η «Καμήλα» την Καθαρή Δευτέρα στη Σταυρούπολη Ξάνθης. Αλλά στους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης επιτελούσαν την «Τζαμάλα» την παραμονή του Αγίου Δημητρίου στις 25 Οκτωβρίου. Μεταφέρουμε την περιγραφή της Κατ. Βέικου-Σεραμέτη: «Ένας ξύλινος σκελετός σαν σώμα ζώου -απλοποιημένο, χωρίς λεπτομέρειες- κρατιότανε από τρεις άνδρες στους ώμους. Σκελετός και άνθρωποι σκεπαζότανε με ένα υφαντό χαλί -μια βρανιά- για να μη φαίνονται. Ο πρώτος νέος κρατούσε ένα ξύλο υψωμένο -στη θέση του λαιμού- που το κινούσε ανάλογα και στην άκρη του στερέωναν μια νεκροκεφαλή αλόγου, την κοκάλα. Το κεφάλι έφτανε ως το δεύτερο πάτωμα των σπιτιών. Ένας οδηγός, η καντίνα (γυναίκα), όπως λεγότανε, έσερνε τη “τζαμάλα” μ’ ένα σχοινί. Στη ράχη της -τύλιγαν ένα ρούχο και σχημάτιζαν ένα παιδάκι – της βάζανε το “παιδί της”. Της κρεμούσαν κουδούνια μικρά και μεγάλα και καθώς περπατούσε, καθώς έτρεχε -συνήθως έτρεχε, δημιουργούσε ένα τέτοιο θόρυβο... Κάποιος κρατούσε ένα φανάρι μεγάλο στολισμένο με χρωματιστά χαρτιά. Υπήρχαν πολλοί ακόλουθοι μουντζουρωμένοι σαν αράπηδες. Ένας μάλιστα φορούσε μαξιλάρι στη ράχη κι από πάνω μια πετσόγουνα (γούνα με το δέρμα της από την όψη, απ’ έξω) και φαινόταν σωστός καμπούρης. Κάποτε, κάποια στιγμή λιποθυμούσε η τζαμάλα κι έπεφτε κάτω». Φυσικά το δρώμενο αυτό συνδέεται με ζωόμορφες μεταμφιέσεις που έχουν γονιμικούς συμβολισμούς με στόχο να προκαλέσουν ομοιοπαθητικά με τρόπο τελετουργικό τη γονιμότητα της γης και των αγρών, διότι ο άνθρωπος είναι αρχέγονος και φοβισμένος για το άδηλο μέλλον των καλλιεργειών του. Τα λαϊκά δρώμενα αποτελούν θεατρικές παραστάσεις που όμως στηρίζονται στις επιδιώξεις και στους συμβολισμούς

Ανατολή: 07:22 Δύση: 19:06

17 Τετάρτη |

Tuesday

Λογγίνου του Εκατοντάρχου και των συν αυτώ στρατιωτών

Wednesday

Ωσηέ προφήτου, Ανδρέου του εν «Κρίσει» Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης φτώχειας

Παγκόσμια ημέρα διατροφής

Ανατολή: 07:33 Δύση: 18:49

Ανατολή: 07:34 Δύση: 18:47

Ανατολή: 07:35 Δύση: 18:46

18 Πέμπτη |

19 Παρασκευή |

Thursday

Πρώτο τέταρτο

Friday

20 Σάββατο |

Saturday

✝ Λουκά αποστόλου και ευαγγελιστού, Μαρίνου μάρτυρος

Ιωήλ προφήτου, Ουάρου μάρτυρος

✝ Γερασίμου Κεφαλληνίας, Αρτεμίου μεγαλομάρτυρος, Ματρώνης Χιοπολίτιδος

Ανατολή: 07:38 Δύση: 18:42

20 Ανατολή: 07:36 Δύση: 18:45

Νέα σελήνη

2Κυριακή 1 |

Sunday

✝ Χριστοδούλου εν Πάτμω, Ιλαρίωνος του Μεγάλου, Σωκράτους μάρτυρος

Ανατολή: 07:37 Δύση: 18:43

Ανατολή: 07:39 Δύση: 18:41

Οκτώβριος

16 Τρίτη |

Monday

October

15 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

για ευκαρπία και παρέμειναν ως προχριστιανικά επιβιώματα. Σήμερα βέβαια -ως είπαμε - αναβιώνονται κατά κόρον στο πλαίσιο του φολκλορισμού. Το 2016 το δρώμενο της «Καμήλας» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Δωδεκαήμερο στην κεντρική πλατεία της πόλης από τον Σύλλογο Εβριτών. Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι με τη σχετική ευαισθησία στα πολιτισμικά πράγματα αναλαμβάνουν τον κόπο και τα έξοδα των αναβιώσεων, ωστόσο το ζήτημα των παρεμβάσεων και των πρωτοτυπιών αναλύεται από τους λαογράφους. Είναι γενικά αποδεκτό από όλους ότι πιστή αναβίωση δεν μπορεί να υπάρξει, διότι απλούστατα το έθιμο πλέον κατέληξε μια απλή παράσταση και δεν είναι οργανικά δεμένο με τις ανάγκες τις κοινότητας. Η «Καμήλα»/«Τζαμάλα» ανήκει σε μια ευρύτερη κατηγορία ζωομορφικών μεταμφιέσεων με κέντρο την αρκούδα και την καμήλα που εντοπίζονται σε όλη τη Βαλκανική και σε όλη την νοτιανατολική Ευρώπη γνωστή στα έθιμα της Αποκριάς. Παριστάνει ένα ξυλόγλυπτο κεφάλι καμήλας με σαγόνι που ανοιγοκλείνει, το οποίο κρατά ένας άνδρας και άλλος άνδρας πίσω του σκυμμένος σχηματίζει το ενιαίο σώμα της καμήλας, ενώ την καμήλα συνοδεύει ο καμηλιέρης ή ακόμη ολόκληρος θίασος που αναπαριστούν τυπικές αποκριάτικες σκηνές (απαγωγή νύφης) ή αγροτικές σκηνές (σπορά, θερισμό). Αλλού η καμήλα ψοφάει και ανασταίνεται τονίζοντας τον γονιμικό χαρακτήρα της. Στα Άβδηρα της Ξάνθης, λέει ο λαογράφος Στεφ. Ήμελλος το 1960, ονομάζουν «Τζαμάλα» έναν θίασο μεταμφιεσμένων που τον Οκτώβιο πριν τη σπορά περιδιαβαίνει το χωριό και παριστάνει το γάμο, την έγκυο, δηλαδή γονιμικά έθιμα. Στα Μάλγαρα της Ανατ. Θράκης «Τζαμάλα» έλεγαν ένα δρώμενο στο οποίο παριστάνετο φόνος και ανάσταση του γαμπρού, ετελείτο στα τέλη Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου και έμοιαζε με τον θρακικό Καλόγερο. Στο Τσακήλι, ο θίασος περιελάμβανε έναν καμηλιέρη, μια χανούμισσα κλπ, και το δρώμενο παρουσιαζόταν επίσης στην αρχή της σποράς. Φαίνεται, λέει ο Μ. Γ. Βαρβούνης, ότι στο θρακικό χώρο το δρώμενο της «Καμήλας» ξέφυγε νωρίς από την καρναβαλική θέα και συνδέθηκε με πανάρχαιες δοξασίες και έθιμα για τη σπορά. Την Αποκριά το ίδιο έθιμο απαντάται στον Πόντο, στη δυτική Βουλγαρία, στη Ρουμανία, στη Σλοβενία κ.ά. Οι πανάρχαιες αυτές τελεστικές μορφές πριν καταλήξουν θεαματικές παραστάσεις ήταν για τους προγόνους μας τρόπος διαχείρισης του τόπου, του χρόνου, της ζωής, του φόβου, του κακού, ταυτόχρονα μαγεία και θρησκεία. Ιερό και βέβηλο συνυπήρχαν όπως ο καθαγιασμός με το αθυρόστομο. Σημαντικό σημάδι του χρόνου αποτελεί μέχρι σήμερα η γιορτή του Αγίου Δημητρίου, γι'αυτό ο μήνας ονομάζεται «Αγιοδημήτρης ή Αγιοδημητριάτης», «Αϊ-Δημητράκη μικρό καλοκαιράκι». Τα δυο συνοράτα του χρόνου, που χωρίζουν το κτηνοτροφικό μέρος σε δύο μέρη ίσα, σε δύο εξάμηνα, το θερινό και το χειμερινό είναι του Άη Δημήτρη και του Άη Γιώργη, αυτών των έφιππων εξόχων αγαπητών αγίων στη λαϊκή θρησκευτική σκέψη. Τότε αρχίζουν και τελειώνουν οι γεωργικές και κτηνοτροφικές συμβάσεις, καθώς οι κτηνοτρόφοι κατεβαίνουν στα χειμαδιά. Στην εικονογραφία, ο Άγιος Δημήτριος παριστάνεται έφιππος (όχι εξ αρχής, αλλά από τα μετέπειτα χρόνια του Βυζαντίου) με στρατιωτική στολή νεαρού αξιωματικού. Ο έτερος λοιπόν δημοφιλής άγιος του λαϊκού εορτολογίου στη Βαλκανική, καβαλάρης-ιππεύς, ομόζυγος με τον Άη Γιώργη, με τον οποίο αποτελούν εορταστικό δίπολο στη λαϊκή λατρεία δηλαδή ο Άγιος Δημήτριος, τιμάται με λαοφιλείς πανηγύρεις στα Κιμμέρια Ξάνθης (στον ιστορικό ναό, οικοδομημένο το 1905 πάνω σε θεμέλια παλαιότερου ναού, ο οποίος ανεγέρθηκε πιθανότητα μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1829), στο Τύμπανο, στο Αυξέντιο (όπου ακόμη πιστεύεται πως ο άγιος «πρέπει να ματώνει»), στο Άνω Καρυόφυτο (26 Οκτωβρίου). Στο Άνω Καρυόφυτο η «δομική νοσταλγία» έκανε

23 Τρίτη |

Tuesday

24 Τετάρτη |

Αβερκίου επισκόπου Ιεραπόλεως, Των εν Εφέσω 7 Παίδων

✝ Ιακώβου Αδελφοθέου, Ιγνατίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

Ημέρα του ΟΗΕ

Ανατολή: 07:40 Δύση: 18:39

Ανατολή: 07:41 Δύση: 18:38

Ανατολή: 07:42 Δύση: 18:37

25 Πέμπτη |

Thursday

26 Παρασκευή |

Friday

Wednesday

Αρέθα μεγαλομάρτυρος, Σεβαστιανής μάρτυρος

27 Σάββατο |

Πανσέληνος

Saturday

Ταβιθάς, Μαρκιανού και Μαρτυρίου μαρτύρων

✝ Δημητρίου μεγαλομάρτυρος του Μυροβλύτου

Νέστορος μάρτυρος, Πρόκλης συζύγου Πιλάτου

Ανατολή: 07:45 Δύση: 18:33

28 Κυριακή |

Sunday

✝ ΑΓΊΑΣ ΣΚΈΠΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ Επέτειος του ΟΧΙ (εθνική γιορτή, αργία)

Ανατολή:07:43 Δύση: 18:35

Ανατολή: 07:44 Δύση: 18:34

Ανατολή: 06:46 Δύση: 17:32

Οκτώβριος

Monday

October

22 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

πολλούς αστούς να εγκατασταθούν σε αυτό το ορεινό χωριό προκειμένου να βιώνουν την εκκλησιαστική και ενοριακή ζωή ως «αυθεντική». Ομοίως, κατά την ημέρα της εορτής του αγίου, ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται η πανήγυρις και η αναμονή των επισκεπτών σημειοδοτεί εύγλωττους παραλληλισμούς (όπως διαπιστώθηκε κατά την συμμετοχική μας παρατήρηση): ο ιερέας ως αρχηγός-πατέρας εν μέσω «οικογενείας» υπολογίζει την ποσότητα του κρέατος και του οίνου που θα προμηθευτούν, ορίζει τις αρμοδιότητες του καθενός. Γύρω του τα μέλη μιας «διευρυμένης οικογένειας» συναποφασίζουν και συν-εκτελούν. Εντοπίζουμε έναν παραλληλισμό «σπιτικού» (εξάλλου έτσι χαρακτηρίζεται) που επικυρώνει τις ήδη διαμορφωμένες σχέσεις του οικισμού διά της κοινής προσευχής ενταγμένης στην κοινή λατρεία. Είναι ο ιερέας που ευλογεί τον κοινό συμποσιασμό και σερβίζει σε όλους τον οίνον (έντονο συμβολικό, κοινωνικό, ιδεολογικό στοιχείο). Εξάλλου, λαογραφικά η γιορτή του Αγίου Δημητρίου είναι η διαβατήρια εποχική ώρα του φθινοπώρου, οπότε «ανοίγονται» ή πρωτοδοκιμάζονται τα κρασιά («Τ’ άη - Δημητριού, τι είσαι ‘σύ και τι 'μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό»)· μάλιστα κατά το τελεστικό «άνοιγμα» ο ιερέας ρίχνει αγιασμό, θα πρωτοπιεί ο νοικοκύρης, θα το επαινέσουν οι συνδαιτημόνες «μωρέ, νάμα είναι!» και θα ευχηθούν «καλόπιοτο και του χρόνου!». Από τον Διόνυσο, τον Άη Δημήτρη, τον Άη Γιώργη τον Μεθυστή (3 Νοεμβρίου), πάντοτε το κρασί θεωρούνταν θείο δώρο. Π.χ. την Καππαδοκία έβγαιναν στα ξωκκλήσια να λειτουργήσουν σε στάμνα ο καθένας το δικό του καινούργιο κρασί και έκαναν συνεστίαση με γλέντι. Ο Δημ. Λουκάτος επισημαίνει ότι η γιορτή του Άη Δημήτρη έχει τη ζεστασιά της κοινωνικής συγκέντρωσης, είναι το φθινόπωρο ως όριο που αντιτίθεται με την εκρηκτική ανοιξιάτικη γιορτή του Άη Γιώργη: α) στη γεωργική ζωή β) στην οικογενειακή ζωή οι ταξιδεμένοι (εργάτες, βοσκοί, έμποροι, ναυτικοί) επέστρεφαν για να περάσουν τον χειμώνα, γ) στην παλιά κοινοτική ζωή εξέλεγαν τους δημογέροντες και καθόριζαν τους φόρους δ) στη ναυτική ζωή τραβούσαν τα καΐκια στη στεριά θα τα ξαναέριχναν των Θεοφανείων ε) οργανώνονταν εμπορικές εμποροπανήγυρεις. Στα δημοτικά τραγούδια ο Άη Γιώργης χαρακτηρίζεται ως «σκροποφαμελίτης», ενώ ο Άη Δημήτρης ως «μαζωχτής» για τον χειμώνα («μαζώνω μάνες με παιδιά, γυναίκες με τους άντρες, μαζώνω και τ’ αντρόγυνα, τα πολυαγαπημένα»). Από την άλλη πλευρά ο Άη Γιώργης παραπονείται στον Άη Δημήτρη «εγώ φέρνω την Άνοιξη και συ μου τη στεγνώνεις». Εντούτοις οι Σαρακατσάνοι ως κτηνοτροφικός πληθυσμός, σύμφωνα με την Αγγελική Χατζημιχάλη, τιμούσαν τον Άη Δημήτρη εξίσου με τον Άη Γιώργη, διότι εφοβούντο· έτσι τους εικογραφούσαν κατ’ αντιστοιχία. Σημειώνουμε ότι οι άγιοι των ναών στους οικισμούς της Ξάνθης, όπου εγκαταστάθηκαν οι Σαρακατσάνοι μεταπολεμικά, αν και απετέλεσαν επιλογή της «επίσημης» εκκλησίας, τιμώνται επαξίως από τον λαό με ζωοθυσίες και όλα όσα οι Σαρακατσάνοι μετέφεραν στη λαϊκή τους παράδοση π.χ. στα Βαφέικα-Άγιος Γεράσιμος (20 Οκτωβρίου), στην Κρεμαστή-Άγιος Νεκτάριος (9 Νοεμβρίου), στο Δασοχώρι-Αγία Ευφημία (16 Σεπτεμβρίου), στο Δέκαρχο-Αγία Κυριακή (7 Ιουλίου), αντίστοιχα στην Εξοχή-Άγιος Νικόδημος (14 Ιουλίου).

31 Τετάρτη |

Λήξη εφαρμογής θερινής ώρας

Κλεόπα και Αρτεμά αποστόλων, Ζηνοβίου και Ζηνοβίας μαρτύρων

Στάχυος, Απελλού, Αριστοβούλου εκ των 70 αποστόλων

Αναστασίας της Ρωμαίας, Αβραμίου οσίου

Tuesday

Wednesday

Παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης

Ανατολή: 06:47 Δύση: 17:31

Ανατολή: 06:48 Δύση: 17:29

Ανατολή: 06:49 Δύση: 17:28

Ακεψιμά, Αειθαλά, Ιωσήφ μαρτύρων, Γεωργίου Νεοπολίτου

Ιωαννικίου οσίου, Ερμαίου ιερομάρτυρος, Νικάνδρου επισκόπου Μύρων

Γαλακτίωνος και Επιστήμης μαρτύρων, Ερμά και Λίνου αποστόλων

Ανατολή: 06:56 Δύση: 17:11

Ανατολή: 06:54 Δύση: 17:13

Ανατολή: 06:55 Δύση: 17:12

Ανατολή: 06:58 Δύση: 17:10

Τελευταίο τέταρτο

Πέμπτη Thursday να παρακολουθήσω Παρασκευή | Friday Σάββατο | Saturday Να μην| ξεχάσω αυτήν την εβδομάδα

6 Κυριακή |

Sunday

Παύλου πατριάρχου Κων/πόλεως και ομολογητού, Λουκά οσίου

Οκτώβριος

30 Τρίτη |

Monday

October

29 Δευτέρα |

Σαπωνοποιείο Ξάνθης

Νοέμβριος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30]

Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Cinema of Earthly Delights Cinema of Earthly Delights Cinema of Earthly Delights Cinema of Earthly Delights Cinema of Earthly Delights Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

ΤΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

2ο CINEMA OF EARTHLY DELIGHTS ΠΈΜΠΤΗ 22 ΈΩΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΈΡΑ 26 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Παραφράζοντας τον τίτλο του πίνακα του Ιερώνυμου Μπος, η πειραματική μουσική σκηνή chrysallida.gr διαλέγει και προσφέρει μερικά από τα πιο αποπλανητικά άνθη του κινηματογραφικού κήπου που σπάνια βλέπουν το σκοτάδι των αιθουσών. Cult cinema, ταινίες μεταμεσονύχτιων προβολών, απαγορευμένες ταινίες, underground αισθητική, low budget παραγωγές, σπάνιες ταινίες κι ό,τι άλλο παράξενο, συνθέτουν το σαγηνευτικό άρωμα των εικόνων που θα απολαύσουμε.

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 6- 13- 20 & 27 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ. ΜΊΚΙΟ ΝΑΡΟΎΖΕ (1905-1969), ΓΙΟΣΙΣΊΓΚΕ ΓΙΌΣΙΝΤΑ (1933-), ΚΑΝΈΤΟ ΣΊΝΤΟ (1912-2012), ΚΟΝ ΙΤΣΙΚΆΟΥΑ (1915-2008). Κρυμμένοι Ιαπωνικοί θησαυροί.

ΤΕΤΆΡΤΗ 7 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΈΣ ΤΡΟΦΈΣ ΣΤΟΝ ΚΎΚΛΟ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΎΚΛΟ ΤΗΣ ΖΩΉΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΏΠΟΥ». Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου, Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ. ΤΕΤΆΡΤΗ 14 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018

[20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΚΟΜΟΤΗΝΉΣ» Παρουσίαση του μουσείου και των δράσεων του.

ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 1 - 8 - 15 & 29 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018

[21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ στο http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 5 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP - «TALKING WITH BECKETT» Συνομιλούμε με τον Μπέκετ μέσω δικών μας κειμένων. Απάντηση στο Μολλόυ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 16 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP - «ITHACA CALLS US», Ταξιδεύουμε ανάμεσα στην Ιθάκη του Ομήρου, του Τζόυς και του Καβάφη και περιπλέκουμε της δικές μας ιστορίες.

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ ΑΥΤΟΝ ΤΟ ΜΉΝΑ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ Ενημερωθείτε για τις δράσεις των εργαστηρίων από www.facebook.com/FEXANTHI

59o ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ 2018

Νοέμβριος

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

November

Το μήνα αυτό η Κινηματογραφική Λέσχη κάνει ένα αφιέρωμα στον Ιαπωνικό Κινηματογράφο, με άγνωστα φιλμ- κρυφά διαμάντια, που έρχονται να μας θυμίσουν τη δημιουργική αντίφαση, τις εντυπωσιακές αντιθέσεις, τη φορμαλιστική δύναμη και, εν τέλει, τη σπουδαιότητα του πιο εξωτικού σινεμά που γνώρισε η Δύση. Ταινίες που προσπαθούν να γεφυρώσουν την πλούσια παράδοση με τον απέριττο μοντερνισμό στη γραφή και τη θεματική. Βγαίνουν από τη λήθη σπουδαίοι δημιουργοί του 20ου αιώνα, επισκιασμένοι στη Δύση (ή έστω παραγνωρισμένοι), τους οποίους ανακαλύπτουμε με καθυστέρηση όπως ο Μίκιο Ναρούζε και ο Κανέτο Σίντο στην τάξη των παλαιών δασκάλων και οι Γιοσισίγκε Γιόσιντα και Κον Ιστικάουα από το λεγόμενο Νέο Κύμα της δεκαετίας του 60.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΟΚΤΏΒΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ 'Αγιοι Ανάργυροι Ποταμιάς (1 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) 'Αγιοι Ανάργυροι πόλη παρεκκλήσιο (Σιγάλα) (1 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Γεώργιος Κουτσού (3 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) (Ανακομιδή Λειψάνων) Άγιος Γεώργιος Πασχαλιάς (3 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) (Ανακομιδή Λειψάνων) Άγιος Γεώργιος Μάνδρας παρεκκλήσιο (κουδουνάς)(3 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ)(Ανακομιδή Λειψάνων) Παμμεγίστων Ταξιαρχών Ιεράς Μονής Ξάνθης (8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Παμμεγίστων Ταξιαρχών Καβακίου Ξάνθης (8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Παμμεγίστων Ταξιαρχών Γκιώνας (8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σταυρουπόλεως (8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Παμμεγίστων Ταξιαρχών Σιδηρόπετρας (εγκαταλειμμένο) (8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νεκτάριος Κρεμαστής (9 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) (κουρμπάνι) Άγιος Νεκτάριος παρεκκλήσιο Αγίας Ειρήνης Ξάνθης (9 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νεκτάριος παρεκκλήσιο Λεύκης (9 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νεκτάριος παρεκκλήσιο Πηγαδίων (9 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Μηνάς Ξάνθης παρεκκλήσιο (δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο) (11 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Ιερά Μονή Παναγίας Αρχαγελιωτίσσης Εισόδια της Θεοτόκου (21 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Αγίας Αικατερίνης Γηροκομείου Ξάνθης (25 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Στυλιανός Ωραίου (26 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ)

Τετάρτη | Wednesday

Αναστασίας της Ρωμαίας, Αβραμίου οσίου Λήξη εφαρμογής θερινής ώρας

Κλεόπα και Αρτεμά αποστόλων, Ζηνοβίου και Ζηνοβίας μαρτύρων

Στάχυος, Απελλού, Αριστοβούλου εκ των 70 αποστόλων

Ανατολή: 06:47 Δύση: 17:31

Ανατολή: 06:48 Δύση: 17:29

Ανατολή: 06:49 Δύση: 17:28

Παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης

1 Πέμπτη |

Thursday

2 Παρασκευή |

Friday

3 Σάββατο |

Τελευταίο τέταρτο

Saturday

✝ Κοσμά και Δαμιανού των Αναργύρων, Δαβίδ οσίου του εν Ευβοία

Ακινδύνου, Πηγασίου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου μαρτύρων

Ακεψιμά, Αειθαλά, Ιωσήφ μαρτύρων, Γεωργίου Νεοπολίτου

Ανατολή: 06:52 Δύση: 17:26

Ανατολή: 06:50 Δύση: 17:27

Ανατολή: 06:51 Δύση: 17:26

Ανατολή: 06:52 Δύση: 17:25

4 Κυριακή |

Sunday

Ιωαννικίου οσίου, Ερμαίου ιερομάρτυρος, Νικάνδρου επισκόπου Μύρων

Νοέμβριος

Τρίτη | Tuesday

November

Δευτέρα | Monday

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

«ΤΟΝ ΟΚΤΏΒΡΗ ΤΑ ΚΟΥΔΟΎΝΙΑ, ΤΟ ΝΟΈΜΒΡΗ ΠΑΡΑΜΎΘΙΑ» Η ονομασία Νοέμβριος προέρχεται από το λατινικό novem (εννιά), καθώς όπως προαναφέραμε, οι Ρωμαίοι ξεκινούσαν την Πρωτοχρονιά τους από την Πρωτομαρτιά. Ομολογουμένως ο ελληνικός λαός ονομάζει τον Νοέμβρη με μια σειρά από θαυμάσια επίθετα: Αϊ Γιώργη από τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 3 Νοεμβρίου (μετακομιδή του λειψάνου του αγίου), Σποριάρη ή Μεθυστή (διότι ανοίγουν τα κρασιά), Άη Ταξιάρχη, Άη Στράτηγο ή Αρχαγγελιάτη από τη γιορτή των Ταξιαρχών (8 Νοεμβρίου), Άη Φιλιππιάτη (από τη γιορτή του Φιλίππου στις 14), Αγιαντρέα ή Αντριά (από την ομώνυμη γιορτή στις 30), ακόμη Σποριά, Σποριάτη, Σπαρτή, Σπαρτάρη ή Μεσοσπορίτη από τις γεωργικές εργασίες, Κρασομηνά, Τρυγομηνά (στις περιοχές που ο Τρύγος καθυστέρησε), Νειαστή (από το ρ. νειάζω που σημαίνει οργώνω), Βροχάρη, Απιχναστή (από τις νεροποντές), Σκιγιάτη, Χαμένο (λόγω της μείωσης του φωτός και της αύξησης της νύχτας). Ο Νοέμβρης έχει μια εξαιρετική λαϊκή αγιολατρεία συνδεδεμένη με το περιεχόμενο της παραγωγής. Τα χαρακτηριστικά του μήνα είναι: Συνιστά κι αυτός έναν κρίσιμο μήνας («Άη- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ' Άη- Φιλίππου αυτού είμαι»), διότι μπαίνει ο χειμώνας (και μαζί του το χιόνι, ο πάγος, οι μικρές ημέρες), οποιαδήποτε γεωργική ή κτηνοτροφική εργασία πρέπει να επισπεύσει, τα δυο συνοράτα του μήνα είναι για τους κτηνοτρόφους ο Άγιος Μηνάς (όπως λέει η παραπάνω ρήση) και ο Αγιαντρέας: οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να κατεβούν χαμηλότερα και να αντιμετωπίσουν τον λύκο. Οι λαϊκοί ορίζουν και δίδουν πρόσωπο στο χειμώνα για να τον αντιμετωπίσουν: Άγιος Μηνάς (11 Νοεμβρίου), Άγιος Ανδρέας (30 Νοεμβρίου) και Άγιος Φίλιππος (14 Νοεμβρίου). Ο πρώτος εμήνυσε του χειμώνα ή του χιονιού ότι καταφθάνει με όλους τους κινδύνους του. Γι' αυτό δεν ανοίγουν ψαλίδι και σουγιά, «για να μην ανοίξει ο λύκος το στόμα του», δηλαδή τηρούν μιαν απαγορευτική αποτρεπτική ενέργεια. Παρατηρούμε τη συνειρμική ταύτιση του ψαλιδιού με το ανοιχτό στόμα του επιβλαβούς και αγρίου ζώου, προκειμένου να επιτευχθεί η επιβίωση των κοπαδιών και η ομαλή κοινωνική δράση στην κοινότητα (να αποφευχθεί η γλωσσοφαγιά, να μείνουν κλειστά τα στόματα των κακών ανθρώπων). Ο Αντριάς αντριεύει τα χιόνια και τα κρύα, ασπρίζει τους ανθρώπους, αλλά και παχαίνει. Σε αυτή τη χρονική στιγμή είναι επιθυμητό το χιόνι, διότι θα πάει αίσια η χρονιά και

6Τρίτη |

Tuesday

7Τετάρτη |

Wednesday

Γαλακτίωνος και Επιστήμης μαρτύρων, Ερμά και Λίνου αποστόλων

Παύλου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως και ομολογητού, Λουκά οσίου

Των εν Μελιτινή 33 μαρτύρων, Λαζάρου Θαυματουργού

Ανατολή: 06:55 Δύση: 17:23

Ανατολή: 06:56 Δύση: 17:22

Ανατολή: 07:57 Δύση: 17:21

8Πέμπτη |

Thursday

9Παρασκευή |

Friday

10 Σάββατο |

Νέα σελήνη

Saturday

✝ Σύναξις των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ

✝ Νεκταρίου Αιγίνης, Ονησιφόρου μάρτυρος, Θεοκτίστης οσίας

Ολυμπά, Ροδίωνος, Εράστου αποστόλων, Αρσενίου Καππαδόκου

Ανατολή: 07:00 Δύση: 17:18

11 Κυριακή |

Sunday

Μηνά μεγαλομάρτυρος, Βίκτωρος και Βικεντίου μαρτύρων

Ανατολή: 07:58 Δύση: 17:20

Ανατολή: 07:59 Δύση: 17:19

Ανατολή: 07:01 Δύση: 17:17

Νοέμβριος

Monday

November

5Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

μπερεκετλίδικα. Για τους γεωργούς τα αντίστοιχα συνοράτα είναι του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου) και τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου): «Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν' στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο», «Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας», «Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους». Ο Άη Γιώργης ο μεθυστής (3 Νοεμβρίου), επιφορτίζεται με μιαν ιδιότητα αταίριαστη από το Συναξάρι του, εντούτοις η εκκλησία ευλογεί τα νέα κρασιά· ονομάζεται ακόμη Σποριάρης επειδή τελειώνουν τα περιθώρια της σποράς και η παραγωγική δραστηριότητα πρέπει να ολοκληρωθεί. O Φίλιππος ήταν, κατά την παράδοση, ένας φτωχός ζευγολάτης ο οποίος ένα βράδυ καθώς επέστρεψε κουρασμένος στο σπίτι του, δεν περίμενε να βράσουν τα φασόλια που μαγείρευε η γυναίκα του, κατέβηκε στην αποθήκη έσφαξε ένα βόδι λέγοντας ότι είναι Αποκριά και το μοίρασε στους φτωχούς. Και ο Θεός τον αντάμειψε για την καλοσύνη του. Ο Φίλιππος βρήκε το βόδι ζωντανό στο αχούρι του. Έτσι βγήκε η λαϊκή ρήση: «Ο Φίλιππος όλη μέρα δούλευε και το βράδυ απόκρευε». Οι γεωργοί αυτή την περίοδο έχουν εντατική εργασία (οργώματα), δυσκολεύονται να κρατήσουν αργία και γι' αυτό συνταιριάζουν την κατάλυση της αργίας με την αποκριά. Ο Φτωχοφίλιππος ταυτίζεται με κάθε φτωχό αγρότη που αγωνίζεται να παραβγεί με τον καιρό διότι «όποιος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν θα πάρει»· σε αυτό το σημείο υπάρχει το μοτίβο της αρχετυπικής θυσίας του Αβραάμ και οι φτωχοί που πρέπει να στερνοσπείρουν αδυνατούν να παραβρεθούν ακόμη και στο μεσημεριανό αποκριάτικο τραπέζι, αλλά τουλάχιστον δύνανται να γευματίσουν μόνο το βράδυ. Με την παραπάνω αναφερθείσα παράδοση του Φιλίππου σταματά η ελεύθερη κρεοφαγία του φθινοπώρου (χειμωνιάτικη αποκριά), διότι αρχίζει το Σαραντάμερο των Χριστουγέννων, ενώ τελειώνουν πλέον οι διαθέσιμες μέρες για το όργωμα και τη σπορά. Εντούτοις το Σαραντάμερο των Χριστουγέννων δεν πρόκειται για νηστεία βαριά ούτε αυστηρή στην εκτέλεσή της, καθώς επιτρέπεται το ψάρι. Είναι μια περίοδος όπου όλα σημειοδοτούν τη φθορά, το φως λιγοστεύει, το σκοτάδι και το κρύο κυριαρχεί. «Του Σαρανταμέρου η μέρα “καλημέρα” - “καλησπέρα”». Αντίστοιχα με τα πάνδημα και ομαδικά Ψυχοσάββατα της άνοιξης και του καλοκαιριού που ο λαός προσφέρει διότι επιθυμεί να σκέπτεται πως οι δικοί του ανεβαίνουν και χαίρονται την όμορφη άνοιξη, το φθινόπωρο δέονται για τους νεκρούς ιδιωτικά με το Σαραντάρι, δηλαδή οι ιερείς κάθε πρωί και βράδυ προσεύχονται υπέρ των ψυχών. Σε περίοδο σποράς δεν μπορούσε να λείπει η τιμή των νεκρών. Η κάθε οικογένεια που επιθυμεί μνημόνευση των προγόνων της δηλώνει στην αρχή της Σαρακοστής στον ιερέα ότι θέλει να μπει στο Σαραντάρι, με τη σειρά της θα φέρει λειτουργιά, ανάμα, λιβάνι, κεριά και ψυχοχάρτι. Η μνημόνευση γίνεται στην Πρόθεση και στα Κόλλυβα (Τρισάγιο) ή οι ιερείς λειτουργούν σε ιδιωτική λειτουργία. Η ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) είναι η νεανική γιορτή της Παναγίας που ως νεαρή μετέβη στον ναό. Ο προσδιορισμός των γιορτών και των εθιμικών τελετουργιών γίνεται ανάλογα με το περιεχόμενο και την πορεία των γεωργικών ενασχολήσεων: έτσι την ίδια γιορτή σε άλλα μέρη την ονομάζουν Παναγιά η Αρχισπορίτισσα διότι τότε ξεκινούν τη σπορά, σε άλλα Μεσοσπορίτισσα καθώς έχει προχωρήσει η εργασία στο μέσον της και σε άλλα Αποσπορίτισσα εάν έχουν ήδη ολοκληρώσει. Ένα θαυμάσιο έθιμο της Παναγίας των Εισοδίων που συνδέεται με αυτά τα χρονικά σημεία είναι τα πολυσπόρια: «Μισό 'φαγα, μισό 'σπειρα, μισό 'χω να περάσω». Τα πολυσπόρια ως τελετουργική τροφή παρασκευάζονται και διανέμονται στα χωριά

Tuesday

14 Τετάρτη |

Wednesday

✝ Ιωάννου Ελεήμονος, Νείλου Ασκητού, Νείλου Μυροβλύτου

✝ Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Δαμασκηνού νεομάρτυρος εκ Γαλατά

✝ Φιλίππου αποστόλου, Κωνσταντίνου νεομάρτυρος του Υδραίου

Ανατολή: 07:02 Δύση: 17:16

Ανατολή: 07:03 Δύση: 17:16

Ανατολή: 07:04 Δύση: 17:15

15 Πέμπτη |

16 Παρασκευή |

Thursday

✝ Γουρία, Σαμμωνά, Αβίβου μαρτύρων (αρχή

Friday

17 Σάββατο |

Saturday

✝ Ματθαίου του αποστόλου και ευαγγελιστού

Γρηγορίου Νεοκαισαρείας, Γενναδίου και Μαξίμου αρχιεπισκόπων Κωνσταντινουπόλεως

Ανατολή: 07:07 Δύση: 17:13

νηστείας Χριστουγέννων)

Επέτειος εξέγερσης του Πολυτεχνείου (σχολική γιορτή)

20 Ανατολή: 07:05 Δύση: 17:14

Πρώτο τέταρτο

18 Κυριακή |

Sunday

Πλάτωνος μεγαλομάρτυρος, Ρωμανού μάρτυρος, Ζακχαίου διακόνου

Ανατολή: 07:06 Δύση: 17:13

Ανατολή: 07:08 Δύση: 17:12

Νοέμβριος

13 Τρίτη |

Monday

November

12 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

του νομού την ημέρα του Αγίου Ανδρέα (με σκοπό να επιφέρουν την καλή σοδειά του σιταριού) και στην πόλη της Ξάνθης την ημέρα της Αγίας Βαρβάρας, ακόμη του Αγίου Νικολάου (που ρίχνονται επίσης στη θάλασσα). Είναι πολύ λογική αυτή η συνάφεια/ο συνειρμός την ώρα της σποράς, η θαυμάσια πανσπερμία με καρπούς κυρίως σιταριού (λόγω της σημαντικής αυτής καλλιέργειας στη Θράκη), αλλά και των καλαμποκιών, φασολιών, ρεβυθιών, του ροδιού και κουκιών (υπέρ της ομοιοπαθητικής αύξησης κάθε αγαθού, ακόμη και των χρημάτων, γι' αυτό τα κουκιά της «βαρβάρας» φυλάσσονται στο πορτοφόλι), κλπ. Τα εδέσματα αυτά (πολυσπόρια) συνοδεύονται από μαγικές φράσεις προς πρόκληση ευφορίας «και του χρόνου διπλά» καθώς θεωρείται ότι ο Αντριάς αντριεύει όλα όσα έχουν ζωή, φυτά, ζώα, ανθρώπους. Η πανσπερμία ευλογείται επίσης και στην εκκλησία. Πρόκειται για μια αναγωγή στο συλλογικό αγροτοκτηνοτροφικό παρελθόν. Αντιστοιχία της εντατικής εργασίας εντοπίζουμε με τα λιομαζώματα σε Κρήτη, Επτάνησα, Μοριά, Νησιά του Αιγαίου («Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές»), ή ακόμη στην εικόνα για τον τρύγο, που όμως στη Θράκη δεν έχουν το εύρος των παραπάνω αναφερομένων περιοχών. Εκτός από τους αγροτικούς αγίους και τις γονικές εορτές στις 8 Νοεμβρίου τιμάται η ισχυρή εορτή των Ψυχοπομπών Ταξιαρχών (η Σύναξις των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ). Η εκκλησία με τον λόγο της ενίσχυσε τη λαϊκή γλώσσα μιλώντας για Τάγματα, Ταξιαρχίες, στρατεύματα, φύλακες των ανθρώπων, Θρόνους, Εξουσίες, Αρχές, Δυνάμεις, Αρχαγγέλους και Αγγέλους, τα συναξάρια αφηγούνται την αποστασία και πτώση των αγγέλων ή τις φράσεις του άρχοντος Μιχαήλ «Πρόσχωμεν/Στώμεν καλώς», τους αγγέλους που φυλούν τον Παράδεισο, φιλοξενούνται από τον Αβραάμ, μεταφέρουν την καλή είδηση της Γέννησης ή της Ανάστασης. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι επιφορτισμένος με τη σπάθινη ρομφαία του να παίρνει τις ψυχές, εικονογραφικά παριστάνεται να ίπταται πάνω από το νεκρό σώμα και να ζυγίζει την ψυχή (ένα ομοίωμα φασκιωμένου βρέφους), να ελέγχει σαν την αρχαία Θέμιδα το βάρος των αμαρτιών.

Αβδιού προφήτου, Βαρλαάμ, Ηλιοδώρου μαρτύρων

20 Τρίτη |

2Τετάρτη 1 |

Tuesday

Γρηγορίου του Δεκαπολίτου, Πρόκλου πατριάρχου Κων/πόλεως

Wednesday

✝ ΤΑ ΕΙΣΌΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΊΑΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ Παγκόσμια ημέρα τηλεόρασης

Παγκόσμια ημέρα διακήρυξης δικαιωμάτων του παιδιού

Ανατολή: 07:10 Δύση: 17:11

Ανατολή: 07:11 Δύση: 17:11

Ανατολή: 07:12 Δύση: 17:10

22 Πέμπτη |

Thursday

23 Παρασκευή |

Friday

24 Σάββατο |

Saturday

Αρχίππου, Φιλήμονος, Ονησίμου αποστόλων, Καλλίστου Ξανθοπούλου

Αμφιλοχίου επισκόπου Ικονίου, Σισινίου ομολογητού

Κλήμεντος επισκόπ. Ρώμης, Πέτρου πατριάρχου Αλεξανδρείας, Φιλουμένου μάρτυρος

Ανατολή: 07:15 Δύση: 17:09

✝ Αικατερίνης, Μερκουρίου μεγαλομαρτύρων

Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης βίας κατά των γυναικών Επέτειος Εθνικής Αντίστασης

Ανατολή: 07:13 Δύση: 17:10

Ανατολή: 07:14 Δύση: 17:09

25 Κυριακή | 11 Πανσέληνος

Ανατολή: 07:16 Δύση: 17:08

Sunday

Νοέμβριος

Monday

November

19 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Οι λαϊκοί φοβούνται τον Αρχάγγελο, τον παρομοιάζουν αδυσώπητο σαν τον Χάρο (μερικά ρήματα που χρησιμοποιούσαν στο λαϊκό λόγο ήταν: αγγελοθωρώ, αγγελοσκιάζομια, αγγελοκρούομαι, αγγελομαχώ). Είναι ιδιαίτερη η εικονογραφία του και ενδιαφέρει η ψυχο-συναισθηματική σχέση των λαϊκών με αυτή την οντότητα. Στις 8 του μήνα, ο λαός πιστεύει, ότι ο Αρχάγγελος «γράφει στο τεφτέρι του ποιους θα πάρει». Δύσκολα καταλύετο η αργία, μάζευαν τα παπούτσια απέξω από τον οίκο για να μην τους δει, τους θυμηθεί και τους καταγράψει (Αίνος Θράκης), δηλαδή επιδιώκαν την επίτευξη της μακροζωϊας μέσω της συμβολικής απόκρυψης του μέρους αντί του όλου (που σημαίνει ότι κρύβουν τα υποδήματα για να κρύψουν το σώμα τους), οι ηλικιωμένοι νηστεύουν. Στον Σκοπό της Θράκης γίνονταν θυσίες πετεινών, πλήθος αφιερωμάτων στα εικονίσματα, οι μητέρες «σκλαβώναν τα άρρωστα παιδιά για να ζήσουν», μια πρακτική αφιέρωσης του παιδιού στον άγιο. Άλλοι άγιοι αρωγοί βοηθούν αυτόν τον μήνα τους θνητούς. Π.χ. Οι Άγιοι Ανάργυροι (1 Νοεμβρίου) οι δημοτικότεροι άγιοι θεραπευτές στους οποίους κατέφευγε ο λαός κυρίως διότι η φήμη τους βασίστηκε στην αφιλοχρηματία τους· της Αγίας Κατερίνης παρακαλούν για τις τύχες· του Άη Στυλιανού τον επικαλούνται για τα νεογνά στη Θράκη, παλαιότερα τηρούσαν την αργία για να ζήσουν τα παιδιά τους προφανώς επηρεασμένοι από το εκλησιαστικό δοξαστικό: «των νεογνών και νηπίων φύλαξ γενόμενος». Τα νυχτέρια -κατά τον Δημ. Λουκάτο- αποτιμώνται ως επινοήματα της αγροτικής κοινωνίας. Όταν οι αστοί (με την ταξική έννοια) της Ξάνθης τα ονόμαζαν βεγγέρες, οι άνθρωποι της λαϊκής ξανθιωτικής κοινωνίας της πόλης έλεγαν ότι νυχτερεύαμε. Τα συναντούμε ως αποσπερίσματα ή παρακάθια. Το νυχτέρι χρησιμοποιήθηκε στις μικρές μέρες του Νοέμβρη με οικοτεχνικές απασχολήσεις για κοινωνική επαφή και ψυχαγωγία. Έδενε τα μέλη της οικογένειας και της γειτονιάς με φιλοξενία και πνεύμα αλληλοβοήθειας, τους έσωζε από την πλήξη και πλούτισε με αινίγματα, τραγούδια, μύθους και παραμύθια. Σάτιρα, ερωτική μύηση, φιλοσοφία καθημερινής ζωής όλα είχαν θέση στα νυχτέρια. Κλείνουμε με ένα αφήγημα για τα νυχτέρια από τη Σωζώπολη της Ανατ. Θράκης: «Μετά τ' Άι Δημητριού, σαν έσφιγγε το κρύο (...) άρχιζαν και τα νυχτέρια... Σε κάθε σπίτι, όσο να συμμαζωχτούν οι άντρες το βράδυ και να 'ρτει η ώρα να φάνε, οι γυναίκες, καθισμένες κοντά στη σόμπα ή δίπλα στο οτζάκι, δουλεύανε. Τα κορίτσια κεντούσαν την προίκα τους, οι παντρεμένες επλέκανε κάλτσες ή φανέλες (...) Αλλά πολλές φορές το βράδυ μετά το φαΐ πηγαίνανε και γειτόνισσες με τις δουλειές τους και κάθονταν ως τα μεσάνυχτα (...) και νυχτερεύανε. Οι νοικοκυρές (...) τις τραταίρνανε και κανένα γλύκισμα (....) καβουρντίζανε και κουκουνάρες (...) μα εκάνανε και βραστές που τις περεχούσανε από πάνου με μέλι (πετιμέζι). Άλλες εψήνανε ή εβράζανε κάστανα, βγάζανε μουστολαμπάδες, φυστίκια, φουντούκια, χουρμάδες, σταφίδες κλπ. Τα νυχτέρια γίνονταν κάθε βράδυ στη γειτονιά, μια στης μιανής, μια στης άλλης το σπίτι (...) αλλά πηγαίνανε οι γυναίκες από τη μια γειτονιά στην άλλη, σε συγγενικά ή σε φιλικά τους σπίτια. (...) Σε τέτοια νυχτέρια οι πιο πολλές εκάνανε μηλίνες (γλυκά από κολοκύθι, ρύζι, καρύδια στο ταψί) ή τυρόπιτες.... (...) πιο πολύ χαίρονταν που περνούσανε συντροφιά, τις μακριές νύχτες του χειμώνα (...) τραγουδούσανε κιόλας, έλεγαν παραμύθια, αινίγματα, γλωσσοδέτες (...) για να γελάσουνε. Τραγουδούσαν... Σαν περνούσε η ώρα κι άρχισαν να νυστάζουν και σαν άρχιζε κανείς τα χασμουρητά και του λέγανε ήρτ' ο πρώτος (ύπνος), ήρτ' ο δεύτερος, ήρτε κι ο τρίτος ο κουκουλωμένος, σηκώνονταν και φεύγανε για τα σπίτια τους, για να ξαναμαζωχτούνε άλλο βράδυ αλλού, όλον τον χειμώνα».

27 Τρίτη |

Τετάρτη | Wednesday

Tuesday

Στυλιανού Παφλαγόνος, Νίκωνος του «Μετανοείτε», Γεωργίου Χιοπολίτου

Παγκόσμια ημέρα θεάτρου στην εκπαίδευση

Ανατολή: 07:17 Δύση: 17:08

Ανατολή: 07:18 Δύση: 17:07

Ανατολή: 07:19 Δύση: 17:07

29 Πέμπτη |

Thursday

Ιακώβου του Πέρσου, Θεοδοσίου εν Τυρνόβω

30 Παρασκευή |

Friday

Στεφάνου ομολογητού, Ειρηνάρχου μάρτυρος

1 Σάββατο |

Saturday

Παραμόνου και 370 μαρτύρων, Φαίδρου μάρτυρος, Διονυσίου επισκόπου Κορίνθου

✝ Ανδρέου αποστόλου του Πρωτοκλήτου, Φρουμεντίου επισκόπου Αιθιοπίας

Ναούμ προφήτου, Φιλαρέτου του Ελεήμονος

Ανατολή: 07:22 Δύση: 17:06

Ανατολή: 07:20 Δύση: 17:07

Ανατολή: 07:21 Δύση: 17:06

Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS

2 Κυριακή |

Sunday

Αββακούμ προφήτου, Μυρόπης μάρτυρος, Κυρίλλου Φιλεώτου Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης της δουλείας

11 Τελευταίο τέταρτο

Ανατολή: 07:23 Δύση: 17:06

Νοέμβριος

Monday

November

26 Δευτέρα |

Δεκέμβριος 2018 Οι εκδηλώσεις της ΦΕΞ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ ΤΡ ΤΕ ΠΕ ΠΑ ΣΑ ΚΥ ΔΕ

[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31]

με 24 γράμματα και όχι μόνο

Ο κινηματογράφος των δημιουργών 2-3 πράγματα που ξέρω για… Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο Meetup με 24 γράμματα και όχι μόνο Το πνεύμα των Χριστουγέννων στη ΦΕΞ έως 22 Δεκεμβρίου Ο κινηματογράφος των δημιουργών Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Φεστιβάλ Γερμανόφωνου Κινηματογράφου Ο κινηματογράφος των δημιουργών Κάτι Παίζει & τις Πέμπτες στο Μουσείο

Χριστούγεννα

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΟΥ ΜΉΝΑ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΈΝΝΩΝ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΚΥΡΙΑΚΉ 9 ΈΩΣ ΚΑΙ 22 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 Χριστουγεννιάτικες ταινίες, ζωγραφιές, κατασκευές στολιδιών, κάλαντα, αφήγηση παραμυθιών… το μουσείο παρουσιάζει την παράδοση των Χριστουγέννων στην Ξάνθη… ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ - ΣΥΜΜΕΤΟΧΈΣ στο τηλ. 25410 25421

9ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΓΕΡΜΑΝΌΦΩΝΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ ΤΕΤΆΡΤΗ 12 ΈΩΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΈΡΑ 17 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018

[21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ σε συνεργασία με τους Καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας & το Goethe-Institut οργανώνουν στην Ξάνθη το 9ο Φεστιβάλ Γερμανόφωνου κινηματογράφου. Στόχοι του Φεστιβάλ είναι να δώσει τη δυνατότητα στο κοινό της περιοχής να γνωρίσει του Γερμανούς δημιουργούς και το έργο τους μέσα από προβολές και συζητήσεις. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ: Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ Ξάνθης, τηλ. 25410 25421 Ενημερωθείτε από το αναλυτικό πρόγραμμα και στο www.fex.org.gr

ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΤΙΣ ΤΡΊΤΕΣ 4 – 11 & 18 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ. ΤΌΜΑΣ ΒΊΝΤΕΡΜΠΕΡΓΚ Δόγμα 95-κάμερα στο χέρι, όχι σκηνικά, φυσικός φωτισμός Ο Thomas Vinterberg (1969-) είναι Δανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός. Αποφοίτησε από την Εθνική Σχολή Κινηματογράφου της Δανίας το 1993. O Βίντερμπεργκ μαζί με τον Λαρς φον Τρίερ, είναι ένας από τους ιδρυτές του επαναστατικού αβάν-γκαρντ κινηματογραφικού κινήματος «Δόγμα 95». Κατάφεραν να ανασυντάξουν το κινηματογραφικό λεξιλόγιο και να δημιουρ-

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση του λαϊκού μας πολιτισμού…. ΤΕΤΆΡΤΗ 5 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [20.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ «ΤΑ “ΝΙΚΟΛΟΒΆΡΒΑΡΑ” ΚΑΙ ΤΑ ΆΛΛΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΆ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΆ ΈΘΙΜΑ» Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου, Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

ΚΆΤΙ ΠΑΊΖΕΙ & ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΙΣ ΠΈΜΠΤΕΣ 6 & 20 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης & της ΦΕΞ οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ http://elmexanthis.blogspot.gr/ ΕΊΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 [21.00] ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ MEETUP «CHRISTMAS STORIES – COME AND WRITE». Γράφουμε τις δικές μας χριστουγεννιάτικες ιστορίες. Μοιραζόμαστε μνήμες, εικόνες, ιστορίες από τα παλιά, ιστορίες του παππού, της γιαγιάς και γιατί όχι και ιστορίες από το μέλλον.

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΤΑ ΣΆΒΒΑΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2018 Η ΦΕΞ, το βιβλιοπωλείο Πυργελή και η Μουσική βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου», οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο και τη μουσική...

Δεκέμβριος

2-3 ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΈΡΩ ΓΙΑ…

MEETUP ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ

December

γήσουν ένα ολόκληρο κίνημα. Η διεθνής καταξίωση για το Βίντερμπεργκ ήρθε με την πρώτη ταινία του Δόγματος 95- την Οικογενειακή Γιορτή. Η ταινία τιμήθηκε με αμέτρητα βραβεία ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων το Βραβείο Επιτροπής των Καννών, το Βραβείο Fassbinder στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου και τα βραβεία Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας από τους κριτικούς του Λος Άντζελες και της Νέας Υόρκης, ενώ το 2012 είδε την ταινία του Το Κυνήγι να κερδίζει μία Υποψηφιότητα για Όσκαρ.

ΤΑ ΠΑΝΗΓΎΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ, ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης Ι. Μετοχίου Παναγίας Καλαμούς (σε Γέρακα) (2 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) 'Αγία Βαρβάρα Ξάνθης παρεκκλήσιο Ι. Ν. Ακαθίστου Ύμνου Ξάνθης (Α' Δημοτικό Σχολείο με προσφορά «βαρβάρας») (4 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Σάββας Ι. Ν. Νέας Μορσίνης (5 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νικόλαος Ξάνθης (6 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νικόλαος Πόρτο Λάγους (6 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Νικόλαος Μαργαριτίου (εγκαταλειμμένο) (αντάμωμα των χωριανών) Αγία Άννα πόλης (9 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Σπυρίδων Κοσμητής (12 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Ελευθέριος Ξάνθης (15 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Ελευθέριος Δαφνώνος (15 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ) Άγιος Μόδεστος (κατά ενορίες στους κτηνοτροφικούς οικισμούς γίνονται προσφορές) ΧΡΙΣΤΟΎΓΕΝΝΑ (σε κάθε ναό)

29 Τρίτη |

30 Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

Στεφάνου ομολογητού, Ειρηνάρχου μάρτυρος

Παραμόνου και 370 μαρτύρων, Φαίδρου μάρτυρος, Διονυσίου επισκόπου Κορίνθου

✝ Ανδρέου αποστόλου του Πρωτοκλήτου, Φρουμεντίου επισκόπου Αιθιοπίας

Ανατολή: 07:23 Δύση: 16:53

Ανατολή: 07:24 Δύση: 16:53

29 Πέμπτη |

Thursday

30 Παρασκευή |

Νέα σελήνη

Friday

Ανατολή: 07:25 Δύση: 16:53

1 Σάββατο |

Saturday

Παραμόνου και 370 μαρτύρων, Φαίδρου μάρτυρος, Διονυσίου επισκόπου Κορίνθου

✝ Ανδρέου αποστόλου του Πρωτοκλήτου, Φρουμεντίου επισκόπου Αιθιοπίας

Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS

Ανατολή: 07:22 Δύση: 17:06

Ανατολή: 07:20 Δύση: 17:07

Ανατολή: 07:21 Δύση: 17:06

Ναούμ προφήτου, Φιλαρέτου του Ελεήμονος

2 Κυριακή |

Sunday

Αββακούμ προφήτου, Μυρόπης μάρτυρος, Κυρίλλου Φιλεώτου Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης της δουλείας

11 Τελευταίο τέταρτο

Ανατολή: 07:23 Δύση: 17:06

Δεκέμβριος

Monday

December

28 Δευτέρα |

Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω αυτήν την εβδομάδα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΟΥ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ (12) ΜΗΝΏΝ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ «ΔΕΚΈΜΒΡΗ ΜΟΥ, ΜΕ ΠΆΓΩΣΕΣ / ΚΑΙ ΠΏΣ ΝΑ ΞΕΠΑΓΏΣΩ; ΜΉΝΑ ΜΟΥ ΣΑΡΑΚΟΣΤΙΑΝΈ / ΚΑΛΈ, ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΆΤΗ!» Οι φυσικές συνθήκες, οι εργασίες και οι εμπειρίες του λαϊκού ανθρώπου καθορίζουν το περιεχόμενο και αυτού του μήνα: οι εμπειρίες αυτές μορφοποιούνται στο επίπεδο του πολιτισμού, γίνονται γιορτές, έθιμα, συμβολικές και λατρευτικές εκδηλώσεις, παροιμίες και τραγούδια. Το Δεκέμβρη λοιπόν η πρώτη λαϊκή παρατήρηση είναι το κρύο, που ήδη «αντριεύει» από τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα (του Αντριά) στο όριο με τον Νοέμβριο (30 Νοεμβρίου) και «βαρβαρώνει» στης Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου): «Αγιά Βαρβάρα βαρβαρώνει, Άγιος Σάββας σαβανώνει» (αφού πέφτει το πρώτο χιόνι) «κι Άη Νικόλας παραχώνει» (τη φύση και τους ανθρώπους μέσα στο χιόνι). Ξεκινά ο δριμύς χειμώνας. Τότε λοιπόν γιοτάζονται τα «Nικολοβάρβαρα» (4, 5 και 6 Δεκεμβρίου αντίστοιχα)· Η δεύτερη εμπειρία του μήνα είναι το τέλος της σποράς («Δικέμβρης δίκια σπέρνε»). Ένα από τα ωραιότερα έθιμα του παραδοσιακού πολιτισμού, που συνεχίζεται ανελλιπώς μέχρι σήμερα στην πόλη της Ξάνθης και στα χωριά του νομού είναι τα πολυσπόρια της Αγίας Βαρβάρας (η πανσπερμική «βαρβάρα»), με σκοπό τον εξευμενισμό των εξανθηματικών, προσωποποιημένων και δαιμονοποιημένων ασθενειών της ευλογιάς και της ιλαράς. Η αγία με το δυναμικό όναμα θεωρείται μια «ζωντανή» μορφή, την οποία οι παλιοί Ξανθιώτες έβλεπαν στα όνειρά τους να περιδιαβαίνει τα σοκάκια της παλιάς πόλης, όταν επρόκειτο να ξεσπάσει επιδημία ιλαράς ή άλλης συναφούς παιδικής εξανθηματικής ασθένειας, πιστοποιώντας τη φυλακτήρια παρουσία της και το ανώδυνο πέρασμα της νόσου. Έχει ως ιερό σημείο το παρεκκλήσι της μέσα στην αυλή του Α' Δημοτικού Σχολείου Ξάνθης, σύνοικος με τους μαθητές. Σε μια εποχή που η παιδική θνησιμότητα ήταν υψηλή, με την τελετουργική τροφή «βαρβάρα», η οποία περιείχε σπόρους/καρπούς όλων των ειδών (την εποχή ακριβώς που αποτέλειωνε η σπορά και ο λαϊκός άνθρωπος επεδίωκε ομοιοπαθητικά την επιτυχή έκβαση του σπόρου, να αυξηθεί και να πλουτίσει), με ζάχαρη, σπυριά από ρόδι, μυρωδικά (κανέλα και καρύδι), οι μητέρες στόχευαν κατά τρόπο ομοιοπαθητικό ώστε η ασθένεια να διέλθει γλυκά και χωρίς οδυνηρό αποτέλεσμα. Εντοπίζουμε το ιερό πρόσωπο της αγίας μεταφερμένο από την Ιωνία, που ανήκει στο ισχυρό τρίπτυχο των αγίων - προστατών των παιδιών (Άγιοι Στυλιανός, Ελευθέριος στις 15 Δεκεμβρίου, ο οποίος παρετυμολογικά «ελευθερώνει» τις εγκύους). Υπενθυμίζουμε τη χρήση της κόκκινης ζάχαρης για τη θεραπεία των εν λόγω ασθενειών, τις οποίες ο λαός φανταζόταν ως γριές, στρίγγλες και κακές.

5Τρίτη |

Tuesday

6Τετάρτη |

Wednesday

✝ Βαρβάρας μεγαλομάρτυρος, Ιωάννου Δαμασκηνού, Σεραφείμ επισκόπου Φαναρίου

✝ Σάββα Ηγιασμένου, Διογένους μάρτυρος

✝ Νικολάου αρχιεπισκόπου Μύρων, Νικολάου νεομάρτυρος Καραμάνου

Ανατολή: 07:29 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:30 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:31 Δύση: 16:52

7Πέμπτη |

Thursday

8Παρασκευή |

Friday

9Σάββατο |

Saturday

Σωσθένους, Απολλώ, Τυχικού εκ των 70 αποστόλων, Παταπίου οσίου

✝ Σύλληψις αγίας Άννης, Άννης προφήτιδος

Ανατολή: 07:34 Δύση: 16:52

Αμβροσίου επισκόπου Μεδιολάνων, Γερασίμου Ευβοίας Διεθνής ημέρα πολιτικής αεροπορίας

10 Κυριακή |

Sunday

Μηνά Καλλικελάδου, Ερμογένους, Ευγράφου μαρτύρων Παγκόσμια ημ. διεθ. αμνηστίας & ανθρωπ. δικαιωμάτων

Ανατολή: 07:32 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:33 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:35 Δύση: 16:52

Τελευταίο τέταρτο

Δεκέμβριος

Monday

December

4Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Οι άλλες εορτές του μήνα, της Αγίας Άννης ( στις 9, «γιορτή της γιαγιάς»), του Αγίου Σπυρίδωνος ( στις 12, επίσης θεραπευτή των εξανθηματικών μολυσματικών ασθενειών), του Αγίου Μοδέστου (στις 16, που ως προστάτης των ζώων, στο Αγιασματάριο της Εκκλησίας αποτυπώνονταν η αγωνία των ανθρώπων της υπαίθρου), της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας (στις 22, που αγιογραφείται με το φαρμακευτικό φιαλίδιο), όλοι οι παραπάνω γιορτασμοί, συνδεδεμένοι με την ζωή και την υγεία, προετοιμάζουν εθιμικά το μεγάλο γεγονός της Γενέσεως του Παιδίου. Η άλλη λαϊκή εμπειρία του μήνα είναι η φυσική μείωση του φωτός· ο άνθρωπος παρατηρεί ότι τον Δεκέμβρη οι μέρες είναι οι μικρότερες του χρόνου («Του Δεκέμβρη η μέρα καλημέρα, καλησπέρα»). Από τις 22 Δεκεμβρίου (χειμερινό ηλιοστάσιο) μικραίνει η απόκλιση του ηλίου νότια του ισημερινού, το βόρειο ημισφαίριο φωτίζεται και η μέρα μεγαλώνει. Με το παλιό ημερολόγιο η ημερομηνία τοποθετούνταν στις 9 Δεκεμβρίου και μόνο την ημέρα του Aγίου Σπυρίδωνος (12 Δεκεμβρίου) «σπυρί σπυρί μεγαλώνει» (άλλη μια παρετυμολογία) ή του «άγιου Αγνάντιου» (Αγίου Ιγνατίου, 20 Δεκεμβρίου) όταν πλέον «αγναντεύει ο ήλιος προς το καλοκαίρι». Η σπορά συνδέεται και με τα ζώα, τους «βους αροτήρας», το δεξί χέρι του γεωργού στην παραδοσιακή χωρίς τρακτέρ κοινωνία· έτσι – ως είπαμε-τιμάται ο άγιος Μόδεστος (15 Δεκεμβρίου) με ποικίλες προσφορές. Το ζήτημα των ορίων,κατά τον Μ.Γ. Σέργη, στον χώρο και τον χρόνο είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τον λαϊκό πολιτισμό: τα όρια καθορίζουν ουσιαστικά τη βάση του μοντέλου, με το οποίο ο παραδοσιακός άνθρωπος διέκρινε και χώριζε τον κόσμο στο Εμείς και οι Άλλοι, στον Επάνω και τον Κάτω Κόσμο, κλπ. Έτσι μιλούμε για τα τοπικά όρια, π.χ., μιας κοινότητας, του χωραφιού, τον αυλόγυρο, την πόρτα του σπιτιού, το κατώφλι, την καπνοδόχο, το δρόμο, ή για κάποιες μορφές έκφρασης συνόρων, όπως η φωτιά, το νερό, τα φυτά κλπ., που συμβολικά αποτελούν την επαφή του ανθρώπινου κόσμου με το υπερβατικό και το εξω-ανθρώπινο, το αόρατο. Αλλά μιλούμε επίσης για τα προαναφερθέντα χρονικά όρια. Κατά τον Mircea Eliade, το Δωδεκαήμερο (του παραδείγματός μας) είναι μια περίπτωση διαίρεσης του χρόνου σε ανεξάρτητες ενότητες, στο οποίο δεν έχουμε μόνο «την πραγματική παύση κάποιου χρονικού διαστήματος και την έναρξη ενός άλλου, αλλά επιπλέον την κατάργηση του παρελθόντος έτους και του παρελθόντος χρόνου» ως «θανάτου», άρα σημειοδοτείται ο «θάνατος» και ταυτόχρονα συντελείται μια «νέα γέννηση», αφού κάθε νέο έτος σημαίνει την αναδημιουργία και την επανάληψη του χρόνου εξ αρχής· είναι μια επανάληψη της κοσμογονικής πράξης που αποκαθιστά τον μυθικό και αρχέγονο χρόνο, τον χρόνο της «στιγμής» της Δημιουργίας. Στο Δωδεκαήμερο, όχι απλώς παύει ένα χρονικό διάστημα και αρχίζει κάποιο άλλο, αλλά επιπλέον καταργείται το παρελθόν έτος ως «θάνατος», και ταυτόχρονα συντελείται μια «νέα γέννηση». Γι’ αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο ότι υπάρχει στενός συσχετισμός των τελετών του Δωδεκαημέρου με τα έθιμα της γέννησης, του γάμου και του θανάτου, αλλά κυρίως με αυτά του Καρναβαλιού, του Κλήδονα ή της Υψώσεως του Σταυρού. Τα Χριστούγεννα θεσπίστηκαν γύρω στα 335 μ.Χ. για τους χριστιανούς της Ρώμης. Η Εκκλησία τοποθέτησε τη γενέθλιο ημέρα του δικού της Ήλιου-Χριστού στην ίδια ημέρα της γέννησης του περσοϊρανικής προελεύσεως θεού και του απέδωσε χαρακτηριστικά του. Ο Μίθρας ήταν θεός του ηλίου και του φωτός που μαχόταν το σκότος, η ημέρα του εορταζόταν ως γενέθλιον του αήττητου ήλιου, στο χρονικό σημείο όπου μεγαλώνουν οι μέρες και ο ήλιος είναι σαν να ξαναγεννιέται. Ο Χριστός συνδέθηκε λοιπόν με τον Ήλιο ως «ο νοητός ήλιος της Δικαιοσύνης» - σύμφωνα με το χριστουγεννιάτικο υμνολόγιο, η ανατέλλουσα θρησκεία έθεσε το γενέθλιό του την ίδια μέρα: «Σε προσκυνείν τον ήλιον της δικαιοσύνης» γράφει ο υμνωδός της Εκκλησίας και εκτόπισε τον περσικό θεό Μίθρα («ανέτειλε τω κόσμω»).

12 Τρίτη |

Tuesday

13 Τετάρτη |

Wednesday

Ημέρα του Παιδιού, ημέρα της UNICEF

✝ Σπυρίδωνος του θαυματουργού, Ιωάννου επισκόπου Ζιχνών

Ευστρατίου, Αυξεντίου, Ορέστου μαρτύρων, Λουκίας παρθένου

Ανατολή: 07:35 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:36 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:37 Δύση: 16:52

Δανιήλ και Λουκά των Στυλιτών

14 Πέμπτη |

Thursday

15 Παρασκευή |

Friday

16 Σάββατο |

Saturday

Θύρσου, Φιλήμονος, Απολλωνίου, Αρριανού μαρτύρων

✝ Ελευθερίου ιερομάρτυρος και Ανθίας της μητρός αυτού

Αγγαίου προφήτου, Θεοφανούς βασιλίσσης, Μοδέστου Ιεροσολύμων

Ανατολή: 07:39 Δύση: 16:53

Ανατολή: 07:38 Δύση: 16:52

Ανατολή: 07:39 Δύση: 16:53

Ανατολή: 07:40 Δύση: 16:53

17 Κυριακή |

Sunday

✝ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΎ ΓΕΝΝΉΣΕΩΣ, Διονυσίου Ζακύνθου, Δανιήλ προφήτου, Τριών Παίδων

Δεκέμβριος

Monday

December

11 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Το Δωδεκαήμερο. Ονομάζουμε Δωδεκαήμερο ή Δωδεκάμερο την περίοδο των 12, στην ουσία 13 ημερών από τα Χριστούγεννα έως τα Φώτα. Είναι μέρες με γιορταστική συνέχεια, όπου -ως είπαμε- τίθεται το ζήτημα των ορίων στον χώρο και τον χρόνο: Οι τρεις γιορτές των πλέον φορτισμένων σημείων της συνδέονται με την αναγέννηση του ηλίου και την τελική νίκη του φωτός ενάντια στις δυνάμεις του σκότους (καθώς ο Χριστός γεννάται ως Ήλιος) και επικυρώνονται τα χρονικά όρια. Με το Δωδεκαήμερο εισερχόμαστε στη φάση της μεθοριακότητας / οριακότητας όπως την ονομάζει ο V. Turner, της περιθωριοποίησης (δηλαδή αρχίζει μια ειδική εποχή) όπως αναφέρει ο van Gennep, διότι έχουμε διατάραξη της κανονικότητας. Αυτές τις κρίσιμες, «επικίνδυνες», «αβάφτιστες» ημέρες, τα όρια, τα «κατώφλια» των δύο κόσμων είναι ανοικτά, ο «Έξω» χώρος (αυτός που βρίσκεται εκτός των αγιασμένων-πολιτισμένων ορίων της ανθρώπινης κοινότητας) και ο «Κάτω Κόσμος» μπορούν να εισβάλλουν στον χωροχρόνο των ζωντανών, στον «Εδώ» κόσμο, και να τον ταλαιπωρούν. Τη μαρτυρούν εν πρώτοις οι ίδιες οι λαϊκές ονομασίες της περιόδου που εντοπίζουμε σε διάφορα μέρη και που έχουν γενικά αρνητική χροιά: αβάφτιστες μέρες, Καλλκαντζουμέρια στη Λέσβο, Καλλικαντζάμερα στη Ραιδεστό, Παγανά στην Ήπειρο, Πιζήαλα στον Πόντο. Γι’ αυτό η περίοδος αυτή βρίθει από εθιμικές επαναλαμβανόμενες τελετουργίες, συμβολικές και πρακτικές δραστηριότητες, που σκοπεύουν να σημειοδοτήσουν το χρονικό πέρασμα – τη μετάβαση (από το λίγο φως ή από το σκοτάδι στο περισσότερο φως, από την απόλυτη ξηρασία στην ελπιδοφόρο αναβλάστηση, από τη διάψευση του παλιού χρόνου στην ελπίδα του νέου), να συμβολοποιήσουν την αναγέννηση (με στολισμούς δέντρων, με τη χρήση θαλερών κλαδιών και πρασινάδας, με τελετουργικές πανσπερμίες και καταχύσματα – π.χ. σπάσιμο ροδιού, με έθιμα σχετικά με την εστία, με φωτισμούς και αγιασμούς), να επιφέρουν ζωή, αφθονία, γονιμότητα, ευετηρία, παραγωγή, καλοχρονιά, ευτυχία συνταιριάζοντας προσφορές και προσευχές με τις καίριες ώρες, και λαμβάνοντας προστατευτικά μέτρα ώστε οι άνθρωποι να εκβιάσουν τη διασφάλιση της ευτυχίας· στο κατώφλι του νέου χρόνου να μαντέψουν και να δοκιμάσουν την τύχη τους (με κάλαντα, ευχές, δώρα, μπουναμάδες, τυχερά παιχνίδια, βασιλόπιτες, γλυκίσματα, με όλα τα έθιμα που επικαλούνται την τύχη)· να τονώσουν το θρησκευτικό και το οικογενειακό αίσθημα, ιδιαίτερα με τις εκκλησιαστικές και σπιτικές τελετές (με νυχτερινές ακολουθίες, ύμνους, οικογενειακές συγκεντρώσεις, ειδικά φαγητά, τελετές τραπεζιού, κοπή βασιλόπιτας κλπ). Πρόκειται για πράξεις που μεταλλάχθηκαν αλλά ωστόσο επιτελούνται στο αστικοποιημένο πολιτισμικό περιβάλλον της πόλης ή ακόμη στα αγροτικά πολιτισμικά μορφώματα της παγκοσμιοποιημένης χωρικής κοινωνίας. Τα στοιχεία που τη σημειοδοτούν ως διαβατήρια είναι κυρίως ο παραδοσιακά λαϊκός δεισιδαιμονικός φόβος για τα εξωανθρώπινα όντα π.χ. καλικάντζαρους, καθώς στο κρίσιμο, το μεταβατικό διάστημα που χαρακτηρίζεται από μεθοριακότητα και επικινδυνότητα, η φύση και ο πολιτισμός ταυτίζονται προσωρινά (όπως είπαμε ονομάζονται «αβάφτιστες» μέρες, «ακάθαρτες», δηλαδή ο χαρακτηρισμός τους σημαίνει ότι ανήκουν στον χρόνο της φύσης, ο «αβάφτιστος» χρόνος παρεμβάλλεται στη ροή του κανονικού-του «πολιτισμένου» χρόνου). Οι καλικάντζαροι λέγεται ότι είναι ενοχλητικοί, περιπαιχτικοί, μιαροί, αντιπροσωπεύουν τον «έξω» μη ιεροποιημένο καθαγιασμένο ανθρώπινο χώρο, κείτονται «τ’ ανάσκελα σαν τους νεκρούς». Υπενθυμίζουμε ότι στον παραδοσιακό πολιτισμό η κοινότητα αποτελείται σαν ολότητα όχι μόνον από τους ζώντες, αλλά επίσης από τους πεθαμένους, τους οποίους οι ζώντες δεν λησμονούν ποτέ, γι’ αυτό έχουν συχνή επικοινωνία μαζί τους, ειδικά σε περιόδους που θεωρούνται (λόγω ανοικτών ορίων) παρόντες στον «Επάνω Κόσμο» (π.χ.) Δωδεκαήμερο, Ψυχοσάββατα, Πάσχα κλπ. Επιβάλλεται λοιπόν η λήψη προστατευτικών μέτρων (εθίμων χριστιανικών και προχριστιανικών, τα οποία συνυπάρχουν θαυμαστά αυτή την

Tuesday

20 Τετάρτη |

Wednesday

Βονιφατίου, Ευτυχίου και Θεσσαλονίκης μαρτύρων

✝ Ιγνατίου του Θεοφόρου, Ιωάννου της Κρονστάνδης

Σεβαστιανού, Ζωής μαρτύρων, Δανιήλ οσίου του Μολδαβού Διεθνής ημέρα μεταναστών

Ανατολή: 07:40 Δύση: 16:54

Ανατολή: 07:41 Δύση: 16:54

Ανατολή: 07:42 Δύση: 16:55

21 Πέμπτη |

Νέα σελήνη

Thursday

Ιουλιανής και των συν αυτή 500 μαρτύρων, Θεμιστοκλέους

22 Παρασκευή |

Friday

23 Σάββατο |

Saturday

Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας

Των εν Κρήτη 10 μαρτύρων, Ναούμ Φωτιστού Βουλγαρίας

Ανατολή: 07:43 Δύση: 16:56

Χειμερινό ηλιοστάσιο (αρχή χειμώνα)

24 Κυριακή |

Sunday

Ευγενίας οσιομάρτυρος, Αχαϊκού μάρτυρος (παραμονή Χριστουγέννων)

Ανατολή: 07:42 Δύση: 16:55

Ανατολή: 07:43 Δύση: 16:55

Ανατολή: 07:44 Δύση: 16:57

Δεκέμβριος

19 Τρίτη |

Monday

December

18 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

εποχή) που η κοινότητα - ο πολιτισμός προνοεί προκειμένου να αντιπαλέψει την επικίνδυνη φύση με προφυλάξεις και μαγικές απαγορεύσεις (π.χ, χρησιμοποιούν κόκαλο από χοίρο, αγκαθωτά κλαδιά, κόσκινο, αλάτι κλπ.)· η αποδιοπόμπευσή τους γίνεται με θυμιάματα και προσευχές, κυρίως όμως με το άναμμα της φωτιάς στο χωρικό και χρονικό όριο, ακριβώς εκεί όπου «ανοίγονται τα όρια» των δύο κόσμων, δηλαδή η φωτιά ανάβεται στο τζάκι ή και στην κοινότητα (στο κέντρο του χωριού) τη βραδιά των Χριστουγέννων· ακόμη η απομάκρυνσή τους γίνεται με τη νεόβλαστη αγιαστούρα του παπά. Έτσι κι αλλιώς ο φόβος για το μέλλον ακόμη και για το νεωτερικό λαϊκό άνθρωπο της εποχής μας απαιτεί τον εξορκισμό και την ευλόγηση του χρονικού περάσματος με μια σειρά από αμυντικά μέτρα που λειτουργούν ως «κραυγές» προκειμένου να διασφαλίσουν την ευτυχία του (κάλαντα, παινέματα, «καλό ποδαρικό»). Οι μαγικοθρησκευτικοί στόχοι των αγροτικών εθίμων και των αστικών είναι παραγωγικοί και ευετηριακοί, συνταίριασμα των προσφορών και των προσευχών με τις καίριες ώρες της συγκομιδής και της καλλιέργειας της φύσης που παραμένει το λειτουργικό περίβλημα της ζωής. Ενέργειες όπως το τάισμα της βρύσης ή οι αγιασμοί, τα θυμιατίσματα, οι προσευχές, αλλά και τα πλούσια γεύματα, η φιλοξενία κλπ., έχουν ως στόχο την ομοιοπαθητική συμπαθητική αύξηση και τον πλουτισμό. Επίσης στη λαϊκή χριστουγεννιάτικη εθιμοτυπία της πόλης είθισται να γίνονται εκδόσεις ημερολογίων, τα μαγαζιά να στολίζονται πλουσιοπάροχα, οι άνθρωποι να επιδίδονται σε πλούσια ψώνια, να καταναλώνουν ευωχικό φαγητό (χοιρινό κρέας ή γαλοπούλα). Ένα επιπλέον στοιχείο του αρχετυπικού ανθρώπινου φόβου για το μέλλον αποτελεί το ότι ο άνθρωπος παραμένει στραμμένος στον ουρανό για να βρει τα σημάδια του καιρού, του καλού ταξιδιού κλπ. Παλαιότερα τα μαντέματα γίνονταν με την φωτιά ή το σφάξιμο του χοίρου, νεωτερικά συνεχίζονται με το φλουρί της βασιλόπιτας για να δουν οι λαϊκοί «σε ποιον θα πέσει» ή αναζητούν τις προβλέψεις των ζωδίων για όλον τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι και στη μοντέρνα ζωή μας η περίοδος είναι διαβατήρια, καθώς πηγαίνουμε προς το άγνωστο υπάρχει επιφυλακτικότητα. Πώς ο λαϊκός άνθρωπος αντιμετωπίζει αυτήν την εποχή; 1. με τον «καλό» λόγο (κάλαντα, ευχές και αντευχές). Τα κάλαντα, με ονομασία από τη λατινική λέξη calendae που σημαίνει «πρώτη του μήνα» είναι μια πράξη τελεστική, η οποία φέρνει ομοιοπαθητικά με ευχές και παινέματα στο σπίτι του νοικοκύρη το ποθητό αποτέλεσμα, δηλαδή την υγεία, την αφθονία των αγαθών και τον πλούτο. Τα τραγούδια έχουν την τριπλή μαγική σύνθεση της μεγάλης ευχής: αφήγηση, έπαινο, ενώ με το μουσικό μέλος γίνονται όλα τελετουργικά: α. Περιγραφή θαυμαστού γεγονότος («Χριστός γεννάται σήμερον», «Άγιος Βασίλης έρχεται», «Σήμερον τα Φώτα κι οι Φωτισμοί»), την πίστη ότι μεταγγίζουν ευλογία. Η λαϊκή σκέψη συλλογίζεται το θείο βρέφος και τη μητέρα του που εκοιλοπόνα («σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες η Παναγιά μας εκοιλοπόνα»), και ο συμμερισμός του τοκετού είναι λαογραφικά έκδηλος («συ ει ο καρπός της ζωής μου») β. με τον υπερβολικό έπαινο («εσένα πρέπει αφέντη μου καράβι ν’ αρματώσεις») διότι το καλομελέτημα φέρει τυχερό αποτέλεσμα, γ. με το δώρο που έχει τριαδική διαδικασία ανταπόδοσης (τα παιδιά δίνουν ευχές, οι νοικοκυραίοι τις δέχονται και ανταποδίδουν με καρπούς για καλή σοδειά, γλυκά για ευτυχία, νομίσματα για πλούτο). Το δώρο συνιστά -κατά τη θεωρία του Μως- θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο οικοδομήθηκαν όλες οι «παραδοσιακές» κοινωνίες. Τα κάλαντα, όπως και όλες οι άλλες ποικίλες θεατρικές τελετουργίες αυτών των ημερών ενίσχυαν τους αρμούς αυτών των κοινωνιών.

26 Τρίτη |

27 Τετάρτη |

Tuesday

Wednesday

✝ Σύναξις της Υπεραγίας Θεοτόκου (αργία)

✝ Στεφάνου πρωτομάρτυρος, Θεοδώρου του Γραπτού

Ανατολή: 07:44 Δύση: 16:57

Ανατολή: 07:44 Δύση: 16:58

Ανατολή: 07:45 Δύση: 16:59

✝ Η ΓΈΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΉΡΟΣ ΙΗΣΟΎ ΧΡΙΣΤΟΎ (αργία)

28 Πέμπτη |

Thursday

29 Παρασκευή |

Πρώτο τέταρτο

Friday

30 Σάββατο |

Saturday

Των εν Νικομηδεία 20.000 μαρτύρων

Των υπό του Ηρώδου αναιρεθέντων 14.000 νηπίων

Ανυσίας οσιομάρτυρος, Φιλεταίρου μάρτυρος, Λέοντος οσίου

Ανατολή: 07:45 Δύση: 17:01

Ανατολή: 07:45 Δύση: 16:59

Ανατολή: 07:45 Δύση: 17:00

Ανατολή: 7:45 Δύση: 17:02

31 Κυριακή |

Sunday

✝ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΟΎ ΓΈΝΝΗΣΙΝ, Μελάνης οσίας, Ζωτικού του Ορφανοτρόφου (παραμονή Πρωτοχρονιάς)

Δεκέμβριος

Monday

December

25 Δευτέρα |

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Αυτός ήταν εξ άλλου ο κύριος λειτουργικός τους ρόλος ακόμη και όταν τα παραδοσιακά θρακικά κάλαντα αντικαταστάθηκαν από τα κοινά στο πανελλήνιο αστικά. Οι ευχές και σήμερα είναι αρχετυπικά όμοιες: «Καλά Χριστούγεννα!» με τη σκέψη για υγεία και χωρίς απουσία των μελών του «σπιτικού», «Καλή χρονιά!» για εκβιασμό της τύχης και εξασφάλισης χρόνου χαράς και σοδειάς, «Χρόνια πολλά!», για ποθητή μακροζωία, καλοχρονικός ευφημισμός, μια ευετηριακή μαγική επωδή, που περιγράφει στην κρίσιμη ώρα το κοινωνικώς και συλλογικώς επιθυμητό. Εξάλλου, υπάρχει η λαϊκή πίστη ότι αυτήν την περίοδο ανοίγουν οι ουρανοί και οι ευχές εισακούονται. Στο παρακάτω άσμα περιγράφεται αυτή η ανταπόδοση: Ήρθαμι στουν αφέντη μας τουν πουλυχρουνιμένου, μας έδουσι ένα φούρνου ψουμιά κι άλλα τόσα φλουριά. Όσ’ άστρα ’π’ τουν ουρανό κι φύλλα απ’ τα δέντρα, τόσα καλά να τ’ δώσ’ Θιός ιδώ που τραγουδούμι. Xέρ’ να μη τουν πουνάει, πουδάρ’ να μη τουν πουνάει, κιφάλ’ να μη τουν πουνάει, καρδιά τ’ να μη τουν πουνάει. Πέτε παλικάρια μ’ αμήν... Aμήν (Θράκη) Παραθέτουμε ένα δείγμα των παινεμάτων: Σαν ήλιος λάμπει, σα νιο φεγγάρι, σα νιο φεγγάρι, / το παλικάρι, φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη, με τα καλά του, με τα παιδιά του, με την καλή τη νοικοκυρά του Ήρταμε στον αφέντη μας τον πολυχρονεμένο πόχει τα σπίτια τ’ αψηλά κι αυλές μαρμαρωμένες και μέσ’ στη μέση του σπιτιού χρυσή καντήλα φέγγει φέγγει τους άγιους να βλογούν, τους ναύτες ν’ αρμενίζουν φέγγει και τον αφέντη μας στο στρώμα να κοιμάται Κυρά μ’ τον γιόκα σ’ Κυρά μ’ τον ακριβό σ’ (...) να πάει να μάθει γράμματα, παπά να τον εκάνεις να μπαίν’ να βγαίν’ να λειτουργά και μόσκο να μυρίζει (Αίνος) 2. με τους στολισμούς, ειδικότερα με το χριστουγεννιάτικο δέντρο, αυτό το γερμανικό και σκανδιναβικό έθιμο που δεν το γνώριζε κανείς στην Ελλάδα πριν το 1933, το πρωτοέστησαν οι Βαυαροί στα ανάκτορα του Όθωνα, πρώτα στο Ναύπλιο, έπειτα στην Αθήνα. Το σύμβολο του θαλερού κλαδιού και των καρπών εκτείνεται στις εξώθυρες κσι στα κατώφλια με τη μορφή αποξηραμένων στεφανιών. Βεβαίως στην Ελλάδα χρησιμοποιούσαν τον στολισμό του καραβιού στον νησιωτικό χώρο, αλλά στον ηπειρωτικό έφτιαχναν μια φωτισμένη βυζαντινή εκκλησία και στην Μικρασία κάρφωναν κλαδί ελιάς, μήλα και πορτοκάλια επιζητώντας την ευλόγηση και την αναγέννηση. Ο λαός μέχρι σήμερα ντύνει με λαμπιόνια και φως όχι μόνο το δέντρο, αλλά και κάθε σημείο της οικίας μέσα και έξω. 3. με τα πλουσιοπάροχα γεύματα, κατάφορτα από τελετουργικά φαγητά έντονου συμβολισμού, τα οποία προοιωνίζονται και επιδιώκουν ομοιοπαθητικά / αναλογικά την ποθητή υλική ευφορία και αφθονία αγαθών καθ’ όλον τον επόμενο χρόνο (όπως λέμε

Δεκέμβριος

4. ειδικότερα, με τα τελετουργικά φαγητά: τα χριστόψωμα (για τα οποία οι νοικοκυρές ανάπιαναν προζύμι με τελετουργικό τρόπο και όπως λέει ο Ύμνος «Χριστός γεννάται, το φως αναβαίνει το προζύμι για να γίνει»), συνέδεαν έτσι τη μορφή του Χριστού με το ψωμί και το φως. Το Χριστόψωμο είχε ειδικό και θαυμαστό τρόπο παρασκευής, τα κεντίδια του απεδείκνυαν την οργανική σχέση με τον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής δηλαδή τον αγροτικό ή ποιμενικό, η κοπή του γινόταν τελετουργικά με την κοινή εστίαση των μελών της οικογένειας, με ευχές του τύπου «Γεροσύνη, καλοσύνη και πολλά μπερεκέτια», με θυμιάτισμα, -εν γένει το τελετουργικό θύμιασμα του σπιτιού αυτές τις ημέρες εκτείνετο στα γεννήματα και στα ζώα-, το Χριστόψωμο περιείχε σημάδια-μαντεύματα και παρέμενε στρωμένο ολονυχτίς «για να έρθει ο Χριστούλης να φάει». Ο συμβολισμός του εύγλωττος: είναι το «ιερό ψωμί», χριστοψώμι, ψωμί για τον Χριστό, ο ίδιος ο Χριστός («Εγώ ειμί ο άρτος ο ζων ο εκ του ουρανού· εάν τις φάγη εκ τούτου του άρτου, ζήσεται εις τον αιώνα», κατά Ιωάννην, 30-31), σταυρωμένο, πλουμισμένο, ξεχωριστό από τα καθημερινά. Είναι -επιπλέον- φορέας κάποιων επιθυμιών, ευχών, προσευχών, μεταφέρει ένα ολόκληρο πολιτισμικό ήθος. Οι λαϊκοί πίστευαν ότι οι συμβολικές (αυξητικές, ευκαρπικές, γονιμικές) του ιδιότητες μεταβιβάζονταν επίσης στα ζώα (ευλογία του τραπεζιού). Ενθυμίζουμε ότι σε κάποια μέρη του ελληνισμού έφτιαχναν ειδικά χριστόψωμα (κουλούρες) για τα ζώα, ή σε άλλα, έφερναν στους στάβλους ένα κομμάτι από το δικό τους που έκοβαν στο τραπέζι, για να «μεταλάβουν» αυτές οι (τόσο απαραίτητα για τη ζωή τους υπάρξεις) από το σώμα του Χριστού που παρίστανε. Εν τέλει, την άγια Νύχτα οι άνθρωποι έδιδαν παντού διότι κάθε ανθρώπινη, ζωική αλλά και φυτική ύπαρξη πρέπει αυτό το βράδυ να πάρει την ανάλογη ευχή: στον Χριστό ψωμί, στα ζώα κουλούρα, στους καλικαντζάρους λουκάνικο, στους νεκρούς κόλλυβα. Σε τέτοιου είδους «τραπέζια» έπρεπε να υπάρχουν όλα τα προϊόντα της οικιακής οικονομίας, επισημαίνει ο Μ.Γ. Σέργης, ακόμη κι αυτά που δεν ευδοκιμούσαν αυτήν περίοδο, αλλά φυλάσσονταν συνήθως αποξηραμένα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, όπως, σταφύλια, κολοκύθια, καρπούζια, κ.ά. Οπωσδήποτε έπρεπε να υπάρχει σιτάρι, καλαμπόκι, πολυσπόρια γενικά, μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια, αποξηραμένα δαμάσκηνα, φασόλια, καρύδια, λάχανο και λαχανοντολμάδες (δυο εδέσματα που παραπέμπουν στα σπάργανα του νεογέννητου Χριστού, όπως επίσης τα παρασκευάσματα σαραγλί, σαρμαδάκια, η θρακιώτικη «μπάμπω» -έντερο γεμιστό-, τα τυλιχτά φαγητά γενικώς θεωρούνται ως «τα σπάργανα», διότι η Παναγία είναι λεχώνα), γάλα, χοιρινό λίπος, βρασμένα σιτηρά, κολοκυθόπιτα, κ.ά και φυσικά κρασί (αυτή η ιερή τροφή της μετάληψης). Ο αριθμός των φαγητών ήταν μερικές φορές συμβολικός, επτά ή εννέα, γι’ αυτό και το τραπέζι της παραμονής των Χριστουγέννων ονομαζόταν (π.χ.) «Τα εννιά φαγητά». Αλλού συναντώνται 3, 7, 12 φαγητά, εντούτοις πρόκειται πάντοτε για «ιερούς αριθμούς». Βέβαια στο τραπέζι της παραμονής καταναλώνονταν μόνο τα νηστίσιμα φαγητά· τα υπόλοιπα απλώς το διακοσμούσαν, ή παρατίθεντο για ευλογία, ή προορίζονταν για τους «ιερούς επισκέπτες» (δηλαδή τον Χριστό, τους καλικαντζάρους κλπ).

December

στη λαογραφία, μια συμβολική επαναφορά του κόσμου στην αρχική κατάστασή του, στη λεγόμενη «αρχική αφθονία»). Πάμπολλα γλυκίσματα προσφέρονται με εγκάρδια διάθεση ως μαγική ομοιοπαθητική επιδίωξη για να γίνει γλυκιά η διάθεση των επισκεπτών, να καλοσυνέψουν τα πνεύματα ώστε να δώσουν γλυκασμένη ζωή καθ’ όλο το νέο έτος που καταφθάνει. Η προσφορά φιλοξενίας και η επίδειξη γενναιόδωρης διάθεσης με επίκεντρο το σπίτι συγκεντρώνει τα μέλη ως «δεύτερη εκκλησία», με ατελείωτες ευχές σαν δεήσεις. Τα πλούσια γεύματα συνιστούν μια συγκινητική προσπάθεια του ανθρώπου να εκβιάσει τη ζωή, ώστε κι αυτή με τη σειρά της να μην αφήνει πεινασμένους στο διάβα της. Τα μειλίγματα (μελομακάρονα και βασιλόπιτα) αποτελούν μια αρχετυπική προσφερόμενη τροφή ήδη από τις αρχαίες κοινωνίες, που δωρίζεται μέχρι σήμερα ως θύμηση και προσφορά στους νεκρούς (αν και πλέον το νόημά της εμφανίζεται παραλλαγμένο). Είθιστο μάλιστα οι συνδαιτημόνες να εγκαταλείπουν τροφές στο τραπέζι (περισσεύματα) για τον εξευμενισμό των ψυχών, ή να επιχέουν σπονδές στο αναμμένο τζάκι (μια συνήθη τελετουργική πρακτική που επιτελούσαν οι θρακιώτες). Ή ακόμη μέχρι τις μέρες μας, να παρασκευάζουν και να μοιράζουν ζαχαρόπηκτα κόλλυβα (όπως τα μειλίγματα) για τους πεθαμένους.

ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Αξίζει όμως να γίνει ειδική μνεία στην παρουσία αυτήν την περίοδο φαγητών και καρπών που έχουν σχέση με τα μνημόσυνα, άλλη μια απόδειξη για τη δραματική σύμπτωση εθίμων που σχετίζονται με τη ζωή και το θάνατο, όπως συμβαίνει πολλές φορές στις διαβατήριες τελετουργίες. Άλλα απ’ αυτά τα φαγητά λειτουργούν ως μέσα διάβασης των ορίων των δύο κόσμων άρα προασλαμβάνονται ως «εδέσματα των δαιμονίων», άλλα έχουν μεταβατικά-διαβατήρια χαρακτηριστικά διότι ανήκουν στα «διπλής φύσης» αντικείμενα. Αναφερόμαστε στα καρύδια (ανατρέχουμε στα κοινότατα μελομακάρονα των ημερών και στην καρυδιά ως σύμβολο του θανάτου), στα όσπρια γενικώς (φασόλια, κουκιά, ρεβύθια, κ.ά.), στο μέλι (μελομακάρονα, λαλαγγίτες) που από τους αρχαίους χρόνους ακόμη προσεφέρετο ως τροφή των νεκρών, στο χοιρινό κρέας και στα παράγωγά του (πηχτή, αιματιές, τηγανιές, λουκάνικα, γιαπράκια), κυρίως στο λάχανο, ως βασικό διαβατήριο και ευετηριακό προϊόν. «Το λάχανο είτε φρέσκο είτε παρασκευασμένο στην αρμύρα καταναλωνόταν παλαιόθεν σε αρχιχρονικές περιόδους που αποτελούσαν ορόσημα για την αγροτική οικονομία». Κατά τον Μ. Γ. Σέργη «είναι θαυμαστή η “ιστορική συνέχεια” στη χρήση αυτού του φυτού, ήδη από τα αρχαιοελληνικά χρόνια, αφού προσφερόταν στους θεούς της ιατρικής και ιδιαίτερα στον Απόλλωνα, γι’ αυτό και οι αποδιδόμενες σ’ αυτό θεραπευτικές ιδιότητες μέχρι προσφάτως». Θα συμπληρώναμε ότι πέραν των συμβόλων, η χρήση του εξυπηρετείται από την υπερβολική επάρκεια της περιόδου ως προς αυτό το τροφικό είδος, το οποίο πολυχρησιμοποιείται για λόγους κατανάλωσής του (κάτι αντίστοιχο με την πληθώρα των ανοιξιάτικων αβγών που με τη βαφή τους γευματίζονται ευχαρίστως, προσφέρονται ως δώρα κλπ). Η σούπα αποτελεί μια μεταβατική τελετουργική τροφή από τη νηστεία του σαρανταήμερου (όπως και η μαγειρίτσα του Πάσχα)· μάλιστα οι έλληνες αστοί κατανάλωναν κότα ή γαλοπούλα, οι δε χωρικοί χοιρινό. Ο Μ. Γ. Σέργης τονίζει ότι ένα χαρακτηριστικό του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού είναι η αφθονία του κρέατος. «Το χοιρινό στην Ελλάδα αποτελεί μια αρχετυπική προσφορά στους “ιερούς επισκέπτες” των ημερών (δαιμόνια, καλαντιστές) και ταυτόχρονα ένα παράδειγμα “τελετουργικής εναντιοσημείας”: δηλαδή το αρχικώς προσφερόμενο ως δώρο στους «ενοχλητικούς επισκέπτες» (στους καλικαντζάρους), έγινε στη λαϊκή αντίληψη τρόπος αποδιώξεώς τους. Θα πρέπει να θεωρήσουμε βέβαιο ότι ο χοίρος, ως ενσάρκωση κάποιου βλαστικού δαίμονος -κατά τις αρχαϊκές φάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού- προσφερόταν σ’ αυτόν θυσία και κάθε τέτοια, όπως τα εθιμικά χοιροσφάγια (χοιροσφαξίματα, γουρνοχαρά κ.ά., των ημερών), εξαγνίζει το θυσιαζόμενο σφάγιο, το καθιστά “ιερό”». 5. με τελετουργικές ενέργειες και πράξεις συμβολικής ύλης π.χ. με τη φωτιά (ως διαβατήρια οδό και όριο ανάμεσα στον «Εδώ» και τον «Άλλο» κόσμο, τον πάνω και τον κάτω) που σημειοδοτεί την αναγεννητική, εξαγνιστική, ευγονική, καθαρτήρια, αποτροπαϊκή, φυλακτήριο λειτουργία της (π.χ. τελετές εστίας, «πάντρεμα της φωτιάς», «χριστοκούτσουρο», ή τη χρήση της αναγεννητικής στάχτης). Η εστία (γνωστή ως «γωνιά») είναι η σπιτική συνοχή, σύμβολο της διάρκειας, υγείας, δύναμης, ευτεκνίας και χαράς. Καθ’ όλο το Δωδεκαήμερο η πυρά και το φως (με το «χριστόξυλο») που καθαίρουν κάθε μίασμα πρέπει να συντηρούνται νυχθημερόν για να διώχνουν τους καλικαντζάρους. Ακόμη από το βράδυ της παραμονής (το παραδοσιακό ελληνικό ρεβεγιόν) γινόταν το λεγόμενο «πάντρεμα της φωτιάς» ή η σπονδή με κρασί. Το τζάκι παρέμενε αναμμένο όλη τη νύχτα για να κατεβεί ο Χριστός να ζεσταθεί. Το «χριστοκούτσουρο» (που ονομάζεται «χριστόξυλο», «δωδεκαμερίτης») λειτουργούσε αποτροπαϊκά δηλαδή για να διώχνει το κακό (όπως ο σταυρός, τα κουκιά, τα αγκαθωτά κλαδιά, το κόσκινο, το αλάτι κλπ). Κατά τον Μ. Γ. Σέργη, ο νοικοκύρης επέλεγε το «χριστοκούτσουρο» εβδομάδες πριν, από τους ίσιους, χονδρούς και μεγάλους κορμούς που έκοψε από το δάσος το καλοκαίρι.

7. με μαντικές συνήθειες καθώς ο άνθρωπος επιδιώκει να δοκιμάσει την τύχη του στο κατώφλι του νέου χρόνου (φλουρί βασιλόπιτας, «πρωταντικρίσματα» και «πρωτακούσματα» της Πρωτοχρονιάς, «καλό ποδαρικό»). Το «χριστουκούτσουρο» ακόμη ήταν και «τόπος μαντικής». Από το κάψιμό του προέβλεπαν (π.χ.) τη γονιμότητα των ζώων, όσο περισσότερες ήταν οι σπίθες που πετούσε, τόσο γονιμότερα θα ήταν τα πρόβατα, οι αγελάδες τους, τα ζώα τους γενικά, κλπ).

Δεκέμβριος

6. με δρώμενα, τελετουργικές μεταμφιέσεις προς επιδίωξη της γονιμότητας της γης ή με τη δημιουργία φυλακτήριων κύκλων από φωτιά ή με αποδιωκτικούς θορύβους των μεταμφιεσμένων π.χ. κουδουνάδες

December

Πριν το τοποθετήσουν στην εστία το έραιναν με καρπούς (καρποβολισμός) για να ενισχύσουν τις ιδιότητες της στάχτης, την ιερή επενέργειά της στα δένδρα και στην παραγωγή που εκείνα θα δώσουν. Το χριστουγεννιάτικο κούτσουρο έπρεπε να καίει όλη νύχτα. Γι’ αυτό παρέμενε ξάγρυπνος συνήθως ο γεροντότερος και πρόσεχε ώστε να μη σβήσει η φλόγα (αγρυπνία), αλλά και για να παραμείνει ένα κομμάτι από το κούτσουρο άκαυτο, διότι μ’ αυτό αργότερα θα κατασκεύαζαν (αγιασμένα) ξύλινα καρφιά για το άροτρο ή για άλλες χρήσεις. Στην Ανατολική Θράκη (π.χ.) ο νοικοκύρης έπαιρνε την παραμονή των Θεοφανείων τα απομεινάρια του «χριστοκούτσουρου» και τα έμπηγε στο χωράφι, για να καρπίζουν τα σιτάρια και να αποτρέψουν τις μάγισσες να αφαιρέσουν τον καρπό από τα γεννήματα. Ο συμβολισμός της φωτιάς συνίσταται στη διπλή φύση της, «εδώ» και «εκεί», ανοίγει και κλείνει, οι καλικάντζαροι έρχονται από τη φωτιά και περνούν από φωτιά εάν είναι να διαβούν στην οικία (μέσω του τζακιού), δηλαδή από τον κόσμο τον ακατοίκητο και μιαρό στον κόσμο τον πολιτισμένο. Το τζάκι ή η εστία θεωρείται σύμβολο της οικογένειας, των προγόνων, του γένους, άρα συνιστά ένα μεταιχμιακό (μεσολαβητικό) χώρο. Τη στάχτη λοιπόν δεν την πετούσαν, την κρατούσαν για να σπείρουν τα φυτά ή τον καπνό. Είναι η «ιερή στάχτη», που αποτρέπει από το κακό και τη βασκανία, αγιαστική, καθαρτήριος, γονιμική. Παραμένει γνωστή στη λαογραφία η σημασία της «ιερής στάχτης» από το «χριστοκούτσουρο» και οι πολλαπλές χρήσεις της: ως αλεξιτήριο μέσον για τους δαίμονες και το κακό (η μεταγενέστερη μάλλον χρήση της), ως αναγεννητική δύναμη (η πρωταρχική χρήση της). Αλλά και ως διαβατήριο μέσον: ως στοιχείο σχετιζόμενο με το τζάκι που εθεωρείτο η πύλη του Άλλου Κόσμου, του κόσμου των νεκρών. Η ιδιότητά της αυτή θα πρέπει να συνδεθεί με τους «επισκέπτες», δηλαδή τα δαιμόνια και νεκρούς τους, όπως αναλύσαμε παραπάνω, αποκτούσε δηλαδή αυτήν την ιδιότητα λόγω της επαφής της μαζί τους. Στη Ροδόπολη π.χ., δεν έριχναν τη στάχτη έξω, για να μη φύγει η ευλογία του σπιτιού, αλλού όμως καθάριζαν κάθε πρωινό το τζάκι τους απ’ αυτήν, είτε για να διώξουν τους καλικατζιάρους, είτε για να την ρίξουν ευλογημένη στα δέντρα, ενώ αλλού τη διατηρούσαν όλο το Δωδεκαήμερο στη φυσική της θέση, και όταν έφθαναν τα Φώτα πλέον, την έριχναν στα χωράφια τους, στα λουλούδια, κ.α. Άλλη μια «διπλή λειτουργία» δηλαδή των ιερών πραγμάτων. Τη φωτιά των Χριστουγέννων ανακάτευαν με βέργα κρανιάς, σχήματος φαλλού, έτσι η γονιμική ενέργεια του ανακατέματός της αποκτούσε πυρολατρική και φαλλική διάσταση, όπως συμβαίνει και με το «πάντρεμα της φωτιάς» την παραμονή των Χριστουγέννων.

Το μοναδικό πολιτιστικό ραδιόφωνο της πόλης.

Λειτουργεί με την υπ’ αριθμών 53/146-2005 άδεια του Ε.Σ.Ρ. ως πολιτιστικό Ραδιόφωνο τοπικής εμβέλειας και στο διαδίκτυο http://www.radioxanthi.gr

Το πρόγραμμα του Ράδιο Ξάνθη 93,5

Το 35% του προγράμματος του είναι κλασική μουσική με αντίστοιχες εκπομπές. Το 25% πολιτιστικές εκπομπές, (το κουμπί του καλλιτέχνη, το θέατρο στο ράδιο - με τη θεατρική ομάδα της ΦΕΞ, συμβαίνει στην Ξάνθη – ενημερωτικά σποτ για το τι μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στην πόλη, παράδοση κατ’ οίκον - με το παραδοσιακό χορευτικό εργαστήρι της ΦΕΞ. Το 5% περιλαμβάνει μουσική Χατζιδάκι καθημερινά και έντεχνο ελληνικό και τέλος το 35% τζαζ με αντίστοιχες πάλι εκπομπές.

Ο εξοπλισμός του

Λειτουργεί 100% ψηφιακά. Μια δωρεά της Microsoft σε software καθώς και εξοπλισμός από ιδιώτες και μέλη της ΦΕΞ έδωσαν τη δυνατότητα στο Ράδιο Ξάνθη να λειτουργεί ψηφιακά. Το πρώτο studio βρίσκεται στην αποκαταστημένη πτέρυγα του Λαογραφικού μουσείο πάνω από την αίθουσα διαλέξεων και παρουσιάσεων, κάτι που καθιστά το ραδιόφωνο πολύ ευέλικτο σε ζωντανές αναμεταδώσεις πολιτιστικού περιεχομένου. Το δεύτερο studio μοιράζεται τον εξοπλισμό και το χώρο του, με το τμήμα καταγραφής - μεταγραφής και τεκμηρίωσης του μουσείου και δίνει τη δυνατότητα για ηχογραφημένες εκπομπές. • Συμμετέχει στη οργάνωση των Φεστιβάλ • Έχει οργανώσει σημαντικότατες μουσικές παραγωγές. • Προβάλλει την πολιτιστική κίνηση της περιοχής. • Συμβάλλει στην διάσωση του πολιτιστικού αγαθού της περιοχής με ψηφιοποιήσεις αρχειακού υλικού. • Προσφέρει στους κατοίκους της περιοχής ένα ραδιόφωνο διαφορετικό από τ’ άλλα. 234

σταθμός στον πολιτισμό Είναι το πολιτιστικό ραδιόφωνο της πόλης. Από το 1988 συμμετέχει στην πολυφωνία στα FM. Πολλή και επιλεγμένη μουσική, (κλασσική, jazz, παραδοσιακή και έντεχνη) αξιόλογες τοποθετήσεις, συνεντεύξεις, απόψεις και σχόλια που βελτιώνουν την εικόνα της πόλης. Σήμερα, συνεχίζει να κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις των ακροατών.

Συντονιστείτε στους 93,5 ή http://www.radioxanthi.gr Για να ενημερωθείς για ό,τι αξίζει να δεις και ν’ ακούσεις

η δομή δράσεων της ΦΕΞ και τα τμήματα των εργαστηρίων της

Η συμμετοχή στη ΦΕΞ είναι κάτι παραπάνω από απλή συμμετοχή σ’ ένα σύλλογο. Είναι ένας σύγχρονος χώρος συναντήσεων ανάμεσα σε ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα. Είναι ένας αξιόπιστος φορέας που σέβεται την παράδοση και τροφοδοτεί με ευκαιρίες τη νέα δημιουργία. Είναι ανάπτυξη συνεργασίας, φιλίας, ψυχαγωγίας. Είναι τρόπος που διεκδικείς την ποιότητα ζωής του τόπου σου. 235

ΤΟΜΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΗΣ ΦΕΞ

ΤΟΜΕΊΣ ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΜΆΔΕΣ ΤΗΣ ΦΕΞ

236

ΙΣΤΟΡΊΑ & ΣΎΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης Λαογραφικό & Ιστορικό Αρχείο Ξάνθης «Θωμάς Εξάρχου» Ετήσιο Πολιτιστικό & Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα της ΦΕΞ

238 239 243 246

ΧΟΡΌΣ & ΚΙΝΗΤΙΚΉ ΤΈΧΝΗ ΣΤΗ ΦΕΞ Χορευτικό Εργαστήρι (παραδοσιακών ελληνικών χορών) Εργαστήρι Latin Salsa Εργαστήρι Lindy Hop [Swing] Εργαστήρι Tango (Tango Aires) Εργαστήρι Capoeira Εργαστήρι Tai Chi Chuan

248 248 249 250 251 252 253

ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΤΗ ΦΕΞ Μουσική Σκηνή ΦΕΞ - 4 μουσικά Φεστιβάλ Ράδιο Ξάνθη 93,5 Μουσική Βιβλιοθήκη Ξάνθης Σόνια θεοδωρίδου Πολιτιστικό Αντάμωμα Εκπαιδευτικά Προγράμματα & Χορωδία Ορχήστρα Ανατολικής Μουσικής Μουσικές Παραγωγές Εργαστήρι Κρουστών

254 254 235 259 260 260 261 262 263

ΘΈΑΤΡΟ ΣΤΗ ΦΕΞ Θεατρικό Εργαστήρι - για εφήβους & ενήλικες Εργαστήρι παιδικού μουσικού θεάτρου Εργαστήρι Κουκλοθεάτρου «Κουκλόκοσμος» και Εργαστήρι Μαύρου Αντικείμενο- Κουκλο-Θεάτρου

264 264 265 266 266

ΕΙΚΑΣΤΙΚΆ ΣΤΗ ΦΕΞ Μικρή Πινακοθήκη της ΦΕΞ Εργαστήρι Ζωγραφικής για παιδιά Εργαστήρι Σχεδίου & Ζωγραφικής για εφήβους και ενήλικες Εργαστήρι Καλλιτεχνικών Κατασκευών - Ντεκουπάζ Εργαστήρι Αγιογραφίας

267 268 269 270 271

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΣΤΗ ΦΕΞ Κινηματογραφική Λέσχη ΦΕΞ Εργαστήριο Κινηματογράφου - Video Φωτογραφική Λέσχη ΦΕΞ Εργαστήριο Φωτογραφίας

272 272 272 273 273

ΜΕ 24 ΓΡΆΜΜΑΤΑ & ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΣΤΗ ΦΕΞ Εκδόσεις Λέσχη Ανάγνωσης Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής

274 274 275 276

ΝΈΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΦΕΞ Εργαστήρι Μπριτζ Ομάδα Αυτογνωσίας και Προσωπικής Ανάπτυξης Εργαστήρι Πλεκτικής για ενήλικες Εργαστήρι Κοπτικής - Ραπτικής & σχεδιασμού πατρόν

277 277 278 279 280

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΆ ΚΟΙΤΆΣΜΑΤΑ & ΕΘΝΙΚΆ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΦΕΞ Εκδόσεις & Μουσικές, Κινηματογραφικές κ.ά. Παραγωγές Αναφορά στα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα

281 281 282

237

Ιστορία & σύγχρονος πολιτισμός στην Ξάνθη

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΑΡΧΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ «ΘΩΜΆΣ ΕΞΆΡΧΟΥ» ΤΟ ΕΤΉΣΙΟ ΗΜΕΡΟΛΌΓΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ 238

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ & ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΗΜΈΡΕΣ & ΏΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ: ΤΡΊΤΗ ΈΩΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΉ 9.30 - 14.30 ΓΕΝΙΚΉ ΕΊΣΟΔΟΣ: 2€ ΤΗΛ. 25410 25421, 6937120986 E-MAIL: FEXANTHIS@GMAIL.COM HTTP//WWW.FEX.ORG.GR

Στο λαογραφικό ιστορικό μουσείο της Ξάνθης ο επισκέπτης ανακαλύπτει τα στοιχεία και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της νεότερης ιστορίας του τόπου. Η αρχιτεκτονική συμμετρία και ο εξωτερικός διάκοσμος του κτηρίου, καθώς και τα ξυλόγλυπτα ταβάνια, οι τοιχογραφίες και οι οροφογραφίες, το καθιστούν κόσμημα. Παρουσιάζονται εδώ στοιχεία από το δημόσιο και ιδιωτικό βίο, την κοινωνική, οικονομική και θρησκευτική ζωή της πόλης και της υπαίθρου των αρχών του 20ου αιώνα. 239

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Οι εκθέσεις του Ισογείου και του Ορόφου αναφέρονται στην ιστορία της Θράκης, στη νεότερη ιστορία της πόλης και στη ζωή της άρχουσας αστικής τάξης. Η παρουσίαση του Υπογείου στοιχειοθετεί την αγροτική και κτηνοτροφική ζωή της Ξάνθης. Ενώ στο δεύτερο τμήμα του, προβάλλεται η θεματική ενότητα «Επιχειρηματικότητα στην Ξάνθη στις αρχές του 20ου αιώνα - Επαγγελματίες- Εργατική τάξη». Στην αυλή τέλος, βρίσκονται τα δύο Χαμάμ και το Εκκλησάκι των Αγίων Ακινδύνων. Το Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης, του οποίου την πλήρη διαχείριση έχει η ΦΕΞ, άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό το 1975 με την έκθεση που επιμελήθηκε η Πόπη Ζώρα και παρουσίαζε εκθέματα που συγκεντρώθηκαν και συνεχίζουμε να δεχόμαστε από δωρεές Ξανθιωτών και μη. Η εθελοντική δουλειά των μελών απέδωσε με αποτέλεσμα μια σημαντική συλλογή και ένα εξαιρετικό κτήριο που αποκαταστάθηκε και σήμερα είναι το μεγαλύτερο κτήριο στη βόρεια Ελλάδα, πλήρως αποκαταστημένο με τόσο εκτενή όγκο τοιχογραφιών, οροφογραφιών, ξυλόγλυπτων ταβανιών, μουσαμάδων, καθώς και στο μεγαλύτερο αριθμό των εκθεμάτων του. Αυτό πραγματοποιήθηκε το 2005-06 με την υλοποίηση ενός ευρωπαϊκού προγράμματος σε συνεργασία με το Δήμο Ξάνθης για την αποκατάστασή του και με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρου Σ. Ωνάση & του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου για την ολοκλήρωση των εργασιών. Είχε προηγηθεί η υποστήριξη του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη με την οποία η ΦΕΞ συντήρησε τον όγκο των εκθεμάτων που παρουσιάζονται στην μόνιμη έκθεση του Μουσείου. Το 2010 με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου συνεχίστηκαν οι εργασίες για την αξιοποίηση των συλλογών και του πλούσιου αρχείου, τεκμηριώνοντάς το επιστημονικά με την έκδοση οχτώ (8) θεματικών καταλόγων. (Μικρές ιστορίες της Ξάνθης, εκδ. ΦΕΞ 2010). Διαμορφωθήκαν και άνοιξαν νέες αίθουσες με θεματικές ενότητες που οι μελέτες τους, ήταν αποτέλεσμα των μεταπτυχιακών εργασιών από πανεπιστήμια της Ελλάδος και του εξωτερικού ενώ την επιμέλεια της όλης έκθεσης είχαν η ιστορικός τέχνης & μουσειολόγος Κική Χριστοδούλου, επιστημονική συνεργάτης του Μουσείου και ο σκηνοθέτης & διευθυντής του μουσείου Πασχάλης Ξανθόπουλος. Την ίδια χρονιά και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη υλοποιήθηκαν οι μελέτες που είχαν προηγηθεί από ομάδες φοιτητών της πολυτεχνι-

240

κής σχολή του Δ.Π.Θ. σχετικά με τις ψηφιακές υποδομές για την ασφάλεια - προβολή και την καλύτερη λειτουργία του Μουσείου με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Σήμερα το Μουσείο παρουσιάζει με τον καλύτερο και μοναδικό τρόπο τη νεότερη ιστορία της πόλης μας. Λειτουργεί καθημερινά και διδάσκει την τοπική ιστορία στους μαθητές και σε περισσότερους από 10.000 επισκέπτες το χρόνο. Έχει μόνιμο προσωπικό, πολλούς εθελοντές και απασχολεί επιστημονικούς συνεργάτες για την υλοποίηση των προγραμμάτων που οργανώνει. Συνεργάζεται με πανεπιστήμια και φιλοξενεί κάθε χρόνο φοιτητές που κάνουν τις εργασίες τους, δίνοντας μια νέα δυναμική στο έργο και στον προγραμματισμό του Μουσείου. Οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα και αξιοποιεί τους χώρους και τις υποδομές και πέραν του ωραρίου του Μουσείου. Είναι πλήρως εξοπλισμένο, καθιστώντας το λειτουργικό και δελεαστικό για τον επισκέπτη και τους συνεργάτες. Είναι ένα στολίδι και σημαντική υποδομή για την περιοχή μας. Ο ΚΑΤΆΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΊΟΥ Ο κατάλογος του Μουσείου - βιβλίο Ιστορία της Ξάνθης αποτυπώνει τη νεότερή της ιστορία όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από το Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης. «Ο κατάλογος του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Ξάνθης αποτελείται από επτά θεματικές ενότητες. Γιατί επτά ενότητες; θα αναρωτηθείτε. Επειδή θελήσαμε να καταγράψουμε πολλές μικρές ιστορίες, που αν τις προσθέσουμε, μας φτιάχνουν μια μεγαλύτερη». ΔΊΓΛΩΣΣΟΣ (ΕΛ. – ΑΓΓΛ.) ΈΓΧΡΩΜΟΣ / 256 ΣΕΛ. ΤΙΜΉ 5€

1. Χώρος - Μνήμη – Θράκη / 2. Μια πόλη - μια ιστορία - ένα ταξίδι / 3. Η πόλη του Καπνού / 4. Η Αστική Τάξη της Ξάνθης στις αρχές του 20ου αι. / 5. Από την οικία Κουγιουμτζόγλου στο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο της ΦΕΞ / 6. Λαογραφικά Στοιχεία της Ξάνθης / 7. Συλλογές του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου ΦΕΞ / 7.1. Αναμνήσεις επί Χάρτου / 7.2. Γραμματόσημο / 7.3. Επίλεκτα εκθέματα.

241

ΙΣΤΟΡΊΑ ΚΑΙ ΣΎΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ

ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΎ & ΙΣΤΟΡΙΚΟΎ ΜΟΥΣΕΊΟΥ ΞΆΝΘΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΈΤΟΣ 2017 – 18 Το Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του οργανώνει μια σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων . Τα προγράμματα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας με εκπαιδευτικούς, μουσειολόγους και καλλιτέχνες. Απευθύνονται στους μαθητές της Α/θμιας και Β/θμιας και χωρίζονται σε τρεις ενότητες. Ενότητα Α Τοπική Ιστορία ( Γνωριμία με τη νεότερη ιστορία της Ξάνθης) Ενότητα Β ( Γνωριμία με τις τέχνες) Ενότητα Γ (Εκπαιδευτικά προγράμματα στο πλαίσιο των Φεστιβάλ) Τα προγράμματα υλοποιούνται μόνο μετά από συνεννόηση, όλες τις μέρες της εβδομάδας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ : ΙΣΙΔΏΡΑ ΒΟΥΛΚΊΔΟΥ, ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΜΟΥΣΕΊΟΥ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ ΑΝΤΊΚΑ 7, 67132 ΞΆΝΘΗ ΤΗΛ.: 25410 25421

242

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΌ & ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΑΡΧΕΊΟ ΞΆΝΘΗΣ Βαρταλαμίδι- Αρχείο Θωμάς Εξάρχου Η ΦΕΞ από το 1952, την εποχή ίδρυσής της, συγκεντρώνει το υλικό της μνήμης στο χώρο της Ξάνθης, προσπαθώντας να συμπυκνώσει την πολιτιστική κληρονομιά σε μια χρονολογική ακολουθία, σαν οδηγό - κώδικα, για να γίνει με τη σειρά της μαρτυρία προς κληροδότηση. ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΕΞ ΓΙΑ ΤΗ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΞΆΝΘΗΣ Το 1955 η ΦΕΞ ιδρύει την «Λαογραφική Εφορεία Ξάνθης» και εν συνεχεία το «Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης». Τα τελευταία χρόνια μια σειρά προγραμμάτων ενισχύουν και τεκμηριώνουν επιστημονικά θεματικές ιστορίες για την Ξάνθη. «Βαρταλαμίδι Αρχείο ΦΕΞ» 2005 - «Στη γειτονιά του Αίμου» 2007 - «Μνήμη Χώρος Θράκη» 2008 - «Προσεγγίσεις» 2009 - «Μικρές ιστορίες της Ξάνθης» 2010 - «Ταξιδεύοντας στην Ξάνθη του μεσοπολέμου» 2012 - «Ψηλαφώντας τη μορφή της μνήμης» 2013 - «Χώρος Ξάνθη»2014 - «Ξάνθη. Ανθρωπογεωγραφίες» 2015 ΑΡΧΕΊΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΈΣ ΤΗΣ Φ.Ε.Ξ. Τα Αρχεία και οι Συλλογές της Φ.Ε.Ξ. περιλαμβάνουν: • Αντικείμενα καθημερινής χρήσης διαφόρων κοινωνικών, θρησκευτικών και οικονομικών ομάδων. • Έγγραφα των αρχών του 20ου αιώνα - (Αρχείο Κουγιουμτζόγλου 3.500 έγγραφα) • Φωτογραφίες και cart postal, μια πλούσια συλλογή που απεικονίζει την ταυτότητα της πόλης και της εποχής. • Φορεσιές, κεντήματα… μια πολύτιμη και πολυποίκιλη συλλογή ενδυματολογικού περιεχομένου, καθώς και εργόχειρα, υφάσματα, αλλά και ένα σπουδαίο βεστιάριο του χορευτικού εργαστηρίου με 400 πλήρεις παραδοσιακές φορεσιές από διάφορες περιοχές της χώρας. • Κοσμήματα και πολύτιμα αντικείμενα λαϊκής και αστικής τέχνης. Μέρος της συλλογής παρουσιάζεται στη μόνιμη 243

ΙΣΤΟΡΊΑ ΚΑΙ ΣΎΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΞΆΝΘΗ

έκθεση, ενώ ένα άλλο μέρος της προβάλλεται σε περιοδικές εκθέσεις επιδεικνύοντας τον πλούτο της περιοχής. • Πίνακες και έργα τέχνης. Γνωστοί καλλιτέχνες δώρισαν έργα που εκθέτονται στο μουσείο ή σε άλλους επιλεγμένους χώρους στην πόλη μας, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας ενδιαφέρουσας αισθητικής άποψης για την περιοχή. • Βιβλία - Βιβλιοθήκες. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ξάνθης και Αβδήρων είναι δημιούργημα και προσφορά της Φ.Ε.Ξ. Αναλυτικά το Αρχείο περιλαμβάνει: 1. ΕΚΘΈΜΑΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΎ & ΙΣΤΟΡΙΚΟΎ ΜΟΥΣΕΊΟΥ ΞΆΝΘΗΣ Το υλικό που εκτίθεται στο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης (περισσότερα από 3.500 εκθέματα) 2. ΑΡΧΕΊΟ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΌΓΛΟΥ • Έγγραφα 1881 - 1975. Περιλαμβάνει ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ, ΔΙΠΛΟΤΥΠΟΝ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΙΟΝ ΕΙΣ ΔΙΑΤΑΓΗΝ, ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΠΝΟΥ και άλλα 3.205 έγγραφα και βιβλία χρεοπιστώσεων. • Ευχετήριες επαγγελματικές κάρτες των αρχών του 20ου αιώνα. • Cart postal. 238 κάρτες της οικογένειας Κουγιουμτζόγλου του 1900 1935. • Φωτογραφίες. 18 φωτογραφίες μελών της οικογένειας. • Περιοδικά. 2 τόμοι με περιοδικά του 1935. • Παρτιτούρες. 20 τόμοι, παρτιτούρες των αρχών του 20ου αιώνα. 3. ΑΡΧΕΊΟ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΩΝ Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗ Περιλαμβάνει ολοκληρωμένες τις σειρές από το 1944 έως σήμερα (περίπου 2.500) καθώς και άλμπουμ και ειδικά θέματα, καταλόγους κ.λπ. 4. ΑΡΧΕΊΟ ΜΠΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ Περιλαμβάνει έγγραφα αποδείξεις (περισσότερα από 1000 έγγραφα αποδείξεις κ.λπ. των αρχών του 20ου αιώνα σε κακή, όμως, κατάσταση). 5. ΑΡΧΕΊΟ ΚΑΤΙΝΑΣ ΒΕΙΚΟΥ ΣΕΡΑΜΕΤΗ Περιλαμβάνει χειρόγραφα, βιβλία, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα (περισσότερα από 700 τεμάχια), πολλά εκ των οποίων είναι στην έκθεση του μουσείου. 6. ΑΡΧΕΊΟ Μ. ΧΑΤΖΙΔΆΚΙ Περιλαμβάνει χειρόγραφα, παρτιτούρες, φωτογραφίες και σημειώσεις, πολλά εκ των οποίων είναι στην έκθεση του μουσείου.

244

7. ΑΡΧΕΊΟ ΤΆΚΗ ΚΑΝΕΛΛΌΠΟΥΛΟΥ Περιλαμβάνει χειρόγραφα, βιβλία, φωτογραφίες, αποδελτιώσεις εφημερίδων και DVD. 8. ΑΡΧΕΊΟ ΣΧΟΛΙΚΏΝ & ΆΛΛΩΝ ΒΙΒΛΊΩΝ ΟΙΚ. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΊΟΥ. Περιλαμβάνει σχολικά και άλλα βιβλία, φωτογραφίες και αντικείμενα (περισσότερα από 600 τεμάχια). ΑΡΧΕΊΑ ΥΠΌ ΤΕΚΜΗΡΊΩΣΗ 1. ΥΦΆΣΜΑΤΑ, ΦΟΡΕΣΙΈΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΈΣ, ΦΟΡΕΣΙΈΣ ΑΣΤΙΚΈΣ, ΥΦΑΝΤΆ ΚΑΙ Κ.Ά. 2. ΑΡΧΕΊΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ • Φωτογραφικός και κινηματογραφικός εξοπλισμός. • Φωτογραφικό και κινηματογραφικό αρχείο. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ 1. ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΦΕΞ Σήμερα η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει ένα σημαντικό αριθμό από περιοδικές και άλλες εκδόσεις. (Η πρώτη βιβλιοθήκη είχε δωριστεί στο Δήμο Ξάνθης, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ενώ ένα άλλο μέρος της οργάνωσε την πρώτη βιβλιοθήκη των Αβδήρων). 2. ΜΟΥΣΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ - ΣΌΝΙΑ ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ Περιλαμβάνει περισσότερους από 2.500 τίτλους με βιβλία θεωρίας, ιστορίας της μουσικής, παρτιτούρες και CDs, που δωρίστηκαν από την ίδια και φίλους κι αποτελεί το ξεκίνημα για την ανάπτυξη της βιβλιοθήκης. 245

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΦΕΞ Κάθε μέρα στην Ξάνθη, κάθε μέρα στη ΦΕΞ Με τα χρόνια η ΦΕΞ έχει καταφέρει να οργανώνει και να συντονίζει ένα πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα. Στόχος να διαδραματίζει έναν ενισχυτικό ρόλο στις υπάρχουσες υποδομές, να προτείνει και να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ποιότητα ζωής της περιοχής μας. Με περισσότερες από 300 εκδηλώσεις το χρόνο και παρουσιάζεται με την μορφή του ημερολογίου που έχετε στα χέρια σας.

ΦΙΛΟΠΡΟΟ∆Η ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ

2017 πόλις ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2017

246

ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΕΞ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ Η συμμετοχή στις δραστηριότητες της ΦΕΞ, είναι κάτι παραπάνω από απλή συμμετοχή στη γνώση. Είναι ανάπτυξη συνεργασίας, φιλίας, ψυχαγωγίας. ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται ή φιλοξενούνται από τη ΦΕΞ ημερίδες, εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια με θέματα σχετικά με την παράδοση και τη σύγχρονη δημιουργία. Λειτουργούν ακόμη εργαστήρια που δίνουν τη δυνατότητα να προσεγγίσει κανείς τα παραπάνω θέματα, σ’ ένα φιλικό περιβάλλον. ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ Τα εργαστήρια της ΦΕΞ είναι τα εργαλεία των ομάδων που την απαρτίζουν. Σκοπός τους είναι να φέρνουν τα μέλη της κάθε ομάδας σε επαφή, σε τακτά χρονικά διαστήματα και να μπορούν να παρουσιάζουν και να μεταδίδουν το ενδιαφέρον τους και σε άλλους. Στόχος των εργαστηρίων και του πολιτιστικού προγράμματος, είναι να διαδραματίζει η Φ.Ε.Ξ. έναν ενισχυτικό ρόλο στις εκπαιδευτικές δομές του τόπου μας. Στα εργαστήρια συμμετέχουν κάθε χρόνο περισσότεροι από 950 ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι έρχονται σε επαφή με το αντικείμενο της αρεσκείας τους. Παράλληλα οι πολιτιστικές δράσεις συμπληρώνουν την εκπαιδευτική γνώση, αφού φέρνουν σε επαφή τα μέλη μας με διακεκριμένους ανθρώπους κάθε χώρου. ΚΥΚΛΟΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ Η ΦΕΞ σε συνεργασία και με άλλους φορείς οργανώνει μια σειρά σεμιναρίων με διάφορες θεματικές ενότητες. Γνωριμία με τους θησαυρούς της Θράκης • Γνωριμία με τα μεγάλα Μουσεία • Γνωριμία με τις Μεγάλες Εκθέσεις Τέχνης • Γνωριμία με τους παραδοσιακούς θησαυρούς του τόπου μου • Κουκλοθέατρο για εκπαιδευτικούς • Θέατρο σκιών • Comic • Animation • Stop motion animation • Σεμινάρια Εναλλακτικής Πληροφορικής & νέων Τεχνολογιών για παιδιά και ενήλικες • Εργαστήρια - Εφαρμογές του Εκπαιδευτικού Δράματος • Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Μουσείου για την Τοπική Ιστορία • Ραδιοφωνικά Σεμινάρια 247

Χορός & Κινητική Τέχνη στη ΦΕΞ ΧΟΡΕΥΤΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΏΝ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΧΟΡΏΝ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ LATIN SALSA ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ LINDY HOP [SWING] ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ TANGO (TANGO AIRES) ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ CAPOEIRA ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ TAI CHI CHUAN

ΧΟΡΕΥΤΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΏΝ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΧΟΡΏΝ 2017-2018 Μαθήματα εκμάθησης παραδοσιακών χορών από όλη την Ελλάδα, για παιδιά & ενήλικες, με σκοπό την γνωριμία της πλούσιας λαϊκής μας παράδοσης, τη διερεύνηση, διατήρηση και διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ: Γιάννης Γκορόγιας, τ. 6945837013 ΧΩΡΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ: Σπίτι Πολιτισμού ΓΡΑΜΜΑΤΕΊΑ ΒΕΣΤΙΆΡΙΟ: Ένη Κουτελίδου, τ. 6948051293 ΕΦΗΒΙΚΌ Ι: Σάββατο 12:00 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Κωστής Μπαρουκτσής, τ. 6932732359 ΠΑΙΔΙΚΌ Ι & ΙΙ: Σάββατο 10:00 & 11:00 ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Βάσω Γεωργούλα, τ. 6946304029 ΑΡΧΆΡΙΟΙ Ι: Τρίτη 18:00 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Γιάννης Χρόνης, τ. 6974523404

248

ΑΡΧΆΡΙΟΙ ΙΙ: Τετάρτη 18:30 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Κωστής Μπαρουκτσής, τ. 6932732359 ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ Ι: Δευτέρα 18:00 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Δήμος Κουρτέσης, τ. 6974702017 ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ ΙΙ: Τετάρτη 20:00 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Κωστής Μπαρουκτσής, τ. 6932732359 ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ ΙΙΙ: Πέμπτη 18:30 ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ ΙV: Πέμπτη 20:00 ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ V: Τρίτη 19:30 ΠΑΡΑΣΤΆΣΕΩΝ: Δευτέρα 20:00 ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Γιάννης Γκορόγιας, τ. 6945837013 ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 12€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΛΆΤΙΝ ΤΗΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Μαθήματα εκμάθησης Λατινοαμερικάνικων χορών για αρχάριους και προχωρημένους. Διδάσκονται οι χοροί Salsa Cubana, Rueda de Casino, Bachata, Merengue, Rumba Cubana (Yambu Guaguango, Columbia), Afro de los Orishas.... Salsa ladies – men style.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΩΝ: Ανέστης Αποκατανίδης, τ. 6974760292 Ιωαννίδης Βασίλης, τ. 6948538539 ΧΩΡΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ: Σπίτι Πολιτισμού ΦΕΞ KIZOMBA I: Δευτέρα 20:00 στο Σπίτι Πολιτισμού KIZOMBA II: Δευτέρα 21:00 στο Σπίτι Πολιτισμού BALLROOM I: Τετάρτη 19:00 στο Σπίτι Πολιτισμού BALLROOM II: Τετάρτη 20:00 στο Σπίτι Πολιτισμού ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ & ΣΕ ΌΛΑ 35€ ΤΟ ΜΉΝΑ

BACHATA ALL LEVELS: Παρασκευή 18:00 στο σπίτι πολιτισμού SALSA LEVEL 1: Παρασκευή 18:45 στο Σπίτι Πολιτισμού SALSA LEVEL 2: Παρασκευή 20:15 στο Σπίτι Πολιτισμού REGGAETON I: Παρασκευή 21:00-21:30 στο Σπίτι Πολιτισμού REGGAETON II: Παρασκευή 21:00 στο Σπίτι Πολιτισμού SALSA CHORREO: Παρασκευή 21:45 στο Σπίτι Πολιτισμού

Facebook: Εργαστήρι Λάτιν Φεξ 249

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ LINDY HOP [SWING]. 2017-2018 Το Lindy Hop είναι ο πρώτος αφροαμερικάνικος χορός σε ζευγάρια και αναπτύχθηκε στην Αμερική τις δεκαετίες ‘20-’40 μέσα από τη swing μουσική των Big Bands και την ανάγκη των αφροαμερικανών να ξεφύγουν από τις δυσκολίες της καθημερινότητας! Είναι ένας ελεύθερος και αυτοσχεδιαστικός χορός που στηρίζεται στην επικοινωνία leader και follower καθώς και στην έκφραση των συναισθημάτων του χορευτή μέσα από τη μουσική!

ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Ανδρονίκη Τσαγκαράκου, τ. 6988085092 Παναγιώτης Παρασκευόπουλος τ. 6979951420

SWINGFLOOR (ΠΡΑΚΤΙΚΉ): Τρίτη 22:00 στο Σπίτι Πολιτισμού

LINDY HOP-BEGINNERS: Δευτέρα 21:45 στην ΚαπνΑποθήκη LINDY HOP-INTERMEDIATE: Πέμπτη 22:00 στο Σπίτι Πολιτισμου LINDY HOP-INTERMEDIATE/ADVANCED: Πεμπτη 23:00 Σπίτι Πολιτισμου

250

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ TANGO (TANGO AIRES) ΦΕΞ. 2017-2018 Το 2003 μία μικρή ομάδα νέων έφερε το Τango στην Ξάνθη και δημιούργησε τους Tango Aires. Μετά από πέντε δημιουργικά χρόνια όπου η ομάδα βελτιωνόταν κάνοντας μαθήματα με διάφορους δασκάλους, ενώθηκε με μέλη άλλων ομάδων και το 2008 δημιούργησαν την ομάδα Αργεντίνικου Τάνγκο της ΦΕΞ, του παλαιότερου πολιτιστικού συλλόγου της πόλης. Η Ομάδα Τάνγκο της Φιλοπρόοδης Ένωσης Ξάνθης αποτελεί σημείο αναφοράς για το Tango στην πόλη και απευθύνεται σε όσους ήδη το έχουν αγαπήσει αλλά και σε όσους επιθυμούν να το γνωρίσουν.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Γιάννης Δάφνης, τ. 6948878929 ΧΩΡΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ: Σπίτι Πολιτισμού

ΔΆΣΚΑΛΟΙ (MAESTROS): Θεοδωρόπουλος Διονύσης – Θεοδωροπούλου Χλόη

ΜΕΣΑΊΟΙ - ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ: Σάββατο 19:30 στο Σπίτι Πολιτισμού (21:30 στα επαναληπτικά μαθήματα) ΑΝΟΙΚΤΉ PRACTICA TANGO: Τετάρτη 21:30 ΚαπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27) MILONGA EL BARRIO ANTIGUO & MINI MILONGA: Σάββατο 23:00 στο Σπίτι Πολιτισμού

ΑΡΧΆΡΙΟΙ: Σάββατο 17:30 στο Σπίτι Πολιτισμού (20:30 στα επαναληπτικά μαθήματα) ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝΑ

251

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ CAPOEIRA JACOBINA ARTE ΦΕΞ. 2017-2018 Το εργαστήρι capoeira της Φ.Ε.Ξ. ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2011, οργανώνωντας τμήματα για παιδιά και ενήλικες. Είναι κομμάτι του Groupo International Jacobina Arte με ιδρυτή το Mestre Pitbull από την Bahia (στη Βραζιλία) και έχει παρουσία σε 6 χώρες. Η ομάδα της Φ.Ε.Ξ. έχει ως δασκάλα την Σταυρούλα Ταβουλάρη (Professora Pipoca). Στην Capoeira τα μόνα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει κανείς είναι θέληση και σεβασμό προς την κουλτούρα και την παράδοση της.

ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Σταυρούλα Ταβουλάρη, τ. 6909004045 ΤΜΉΜΑ Ι: Τρίτη 20:30 στην ΚαπνΑποθήκη ΦΕΞ (Πλάτωνος 27) ΤΜΉΜΑ ΙΙ: Πέμπτη 21:00 στην ΚαπνΑποθήκη ΦΕΞ (Πλάτωνος 27)

252

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ TAI CHI CHUAN ΦΕΞ ΓΙΑ ΕΝΉΛΙΚΕΣ & ΠΑΙΔΙΆ. 2017-2018 Μέσα από μία ποικιλία στιλ στην κινητική τέχνη του Tai Chi Chuan, το αυθεντικό Yang stil θεωρείται το δημοφιλέστερο λόγω των απαλών κινήσεών του. Γενικά δεν απαιτούνται ιδιαίτερες ικανότητες ή φυσική κατάσταση. Το Εργαστήρι ξεκίνησε την λειτουργία του τον Οκτώβριο του 2010 και διοργανώνει δράσεις και συμπράξεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα μαθήματα Tai Chi του αυθεντικού Yang στυλ σηματοδοτούν την αρχή της διάδοσης της αρχαίας κινεζικής εσωτερικής πολεμικής και κινητικής τέχνης στην πόλη της Ξάνθης.

ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Έμη Χατζηπαναγιώτη, τ. 6977560795

ΤΜΉΜΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΩΝ: Πέμπτη 20:30 στο Σπίτι Πολιτισμού

ΑΡΧΑΡΊΩΝ: Δευτέρα 18:30 στην ΚαπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27)

ΤΜΉΜΑ ΓΙΑ ΉΠΙΟ TAI CHI & QI GONG: Τετάρτη 18.00 & Παρασκευή 18:00 στην καπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27)

ΤΜΉΜΑ ΌΠΛΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΩΝ: Τρίτη 17:00 στην KαπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27) ΤΜΉΜΑ QI GONG: Τετάρτη 19:00 στην στην KαπνΑποθήκη ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 15€ - 35€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ: http://taichi-xanthi.blogspot.com/

253

Μουσική στη ΦΕΞ ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΚΗΝΉ ΦΕΞ - 4 ΜΟΥΣΙΚΆ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΡΆΔΙΟ ΞΆΝΘΗ 93,5 ΜΟΥΣΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΞΆΝΘΗΣ ΣΌΝΙΑ ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ ΜΟΥΣΙΚΈΣ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΑΝΤΆΜΩΜΑ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΡΟΥΣΤΏΝ

ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΚΗΝΉ ΦΕΞ 4 ΜΟΥΣΙΚΆ ΦΕΣΤΙΒΆΛ. 2017-2018 Η ΦΕΞ διαχειρίζεται ένα μεγάλο κομμάτι της παράδοσή μας αλλά και της σύγχρονης δημιουργίας στην περιοχή μας. Η μουσική δραστηριότητα της ΦΕΞ παρουσιάζεται στο μουσικό κύκλο με τίτλο «Μικρές μουσικές ιστορίες στην Ξάνθη». Στόχος της ΦΕΞ είναι μέσω των μουσικών δράσεών της (συναυλίες, διαλέξεις, workshops, master class κ.ά.) να φέρει σε επαφή τους νέους μουσικούς, τους σπουδαστές, αλλά και το κοινό της πόλης με καθηγητές και εξαιρετικούς μουσικούς. Πραγματοποιούνται Μουσικές Παραγωγές, λειτουργούν Μουσικά Εργαστήρια και το καθημερινό πρόγραμμα του Ράδιο Ξάνθη 93,5. 254254

ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ Η Ξάνθη αφουγκράζεται ήχους ανατολής ΚΆΘΕ ΙΟΎΛΙΟ & ΑΎΓΟΥΣΤΟ ΟΡΓΆΝΩΣΗΣΥΝΤΟΝΙΣΜΌΣ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΑΤΣΟΎΛΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ: ΣΩΚΡΆΤΗΣ ΣΙΝΌΠΟΥΛΟΣ

Συναυλίες, εργαστήρια, αφηγήσεις και αφιερώματα.. Εξαιρετικές μουσικές σε πανέμορφους χώρους… Από τον 19ο αιώνα, η μουσική στον ελλαδικό χώρο ενσωματώνει σταδιακά ολοένα και περισσότερα στοιχεία από τη δυτική μουσική κουλτούρα, δεν παύει όμως ποτέ να διατηρεί την μακραίωνη σχέση της με την μουσική της Ανατολής. Μάρτυρες της σχέσης αυτής είναι η τροπική, μορφολογική, ρυθμολογική και οργανολογική συνάφεια που παρουσιάζουν τα περισσότερα μουσικά ιδιώματα του ελλαδικού χώρου με κοσμικά (λαϊκά και λόγια) και θρησκευτικά ιδιώματα της Τουρκίας και των Αραβικών χωρών της εγγύς Ανατολής. Το Φεστιβάλ Ανατολικής Μουσικής που πραγματοποιείται στην Ξάνθη, στοχεύει τόσο στην παρουσίαση πτυχών αυτής της μακραίωνης μουσικής συγγένειας με μια σειρά από συναυλίες, όσο και στην μουσικολογική τεκμηρίωσή της με μια σειρά σεμιναρίων - εργαστηρίων που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκειά του. Συμμετέχουν καθηγητές και φοιτητές των τμημάτων μουσικών σπουδών Πανεπιστημίων από την Ελλάδα, Τουρκία και τη Βουλγαρία.

255

ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΤΗ ΦΕΞ

ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΉ ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΚΗΝΉ

Το λογότυπο της chrysallida.gr είναι δάνειο από την πίσω όψη της νεοκλασικής επιτύμβιας στήλης αφιερωμένης στην αγαπημένη σύζυγο Ευθαλία Δαβίδοβιτς (+1866) που βρίσκεται στον περίβολο χώρο του ναού του Αγ. Γεωργίου στην Ξάνθη.

www.chrysallida.gr (αντι)μουσικές δράσεις ΦΕΞ - ΠΑΚΕΘΡΑ από το 2005 «you don’t have to call it music, if the term shocks you» Η chrysallida.gr δημιουργήθηκε με σκοπό να εξερευνήσει τα άγνωστα και συχνά ομιχλώδη ηχητικά μονοπάτια που κινούνται μακριά από τις κεντρικές λεωφόρους των mainstream μουσικών ρευμάτων. Από το 2005 έχει παρουσιάσει πάνω από 70 εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν συναυλίες, εγκαταστάσεις, εκθέσεις, ομιλίες, παραστάσεις, περφόρμανς, dj parties και κινηματογραφικά αφιερώματα. Στα πλαίσια συναυλιών ή ευρύτερων φεστιβάλ έχει φιλοξενήσει πάνω από 140 καλιτέχνες από Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική παρουσιάζοντας ένα πλήθος μουσικών ιδιαιτεροτήτων από τους χώρους του experimental, industrial, electronica, dark pop, new wave, neo-folk, noise, concrete musique, electro goth, dark ambient, field recordings, improvised κλπ. Επίσης έχει εκδώσει μουσικές παραγωγές που διατίθενται στο Λαογραφικό Μουσείο κι έχει συμμετάσχει σε παραγωγές τρίτων (συλλογή Myth & Passion, Earzumba, Μαρίνος Κουτσομιχάλης, Zebra και Βώλακας - Στιγμές από τα Δρώμενα). ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ: eclipsis.gr / noise-below.tumblr.com / facebook.com/emvoes

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΡΑΣ ΟΡΓΆΝΩΣΗ:

Chrysallida Πολυχώρος Seikilo Οργανοποιία Αναστάσιος ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Μιχάλης Ελαφρός, τηλ. 2541025421 & 6977511917

256

Τα μαθήματα υλοποιούνται σε διάστημα τριών μηνών, με ευθύνη της ομάδας www.seikilo.com κατά τα οποία παρέχονται λύρες ανά μαθητή από την Οργανοποιία Αναστάσιος. Δεν απαιτούνται προγενέστερες μουσικές γνώσεις. Δεκτές και οι συμμετοχές παιδιών. To εργαστήριο κλείνει με συναυλία μαθητών και δασκάλων.

ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΚΛΑΣΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ Ανοιξιάτικη γιορτή κλασικής μουσικής στην Ξάνθη ΚΆΘΕ ΜΆΡΤΙΟ & ΑΠΡΊΛΙΟ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΤΟ ΙΌΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ Το φεστιβάλ κλασικής μουσικής, με μια ποιοτική προοπτική στον πολιτισμό, συμπλήρωσε τα δέκα χρόνια παρουσίας του στην Ξάνθη. Εκφράζει το χώρο της σοβαρής μουσικής σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, των τοπικών ωδείων και μουσικών σχολείων. Έχει στο ενεργητικό του δεκάδες συναυλίες με διάφορα σχήματα, σόλο και μουσικής δωματίου, συναυλίες φοιτητών, συναυλίες με συμφωνική ορχήστρα και εμφανίσεις καλλιτεχνών από το εξωτερικό, καθώς και εκπαιδευτικές δραστηριότητες (μουσικά σεμινάρια) για τους μαθητές. Λάμπης Βασιλειάδης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ

257 257

ALL THAT MUSIC FESTIVAL «Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι» ΚΆΘΕ ΟΚΤΏΒΡΙΟ & ΝΟΈΜΒΡΙΟ Στην Ξάνθη, την πόλη που γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις, η ΦΕΞ πραγματοποιεί τον μουσικό και όχι μόνο κύκλο εργασιών «η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι». Ταξιδεύοντας μαζί του, έχουμε ως στόχο τόσο τη γνωριμία με το μεγάλο αυτό συνθέτη και άνθρωπο, αλλά και με την ίδια την πόλη. Τι ήταν εκείνο που τον γοήτευε; Ποια ήταν τα στοιχεία για τα οποία άλλοτε μιλούσε με τόσο πάθος κι άλλοτε τον εκνεύριζαν; Στον πρώτο κύκλο των εργασιών που προσδιορίστηκε χρονικά έως το 2013 αναζητήσαμε τους φίλους και συνεργάτες του. Μας παρουσίασαν τη δουλειά τους και μίλησαν γι’ αυτόν. Έχουμε καταγράψει περισσότερες από 15 ώρες συνεντεύξεων. Οργανώνονται εκπαιδευτικές δράσεις με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 1.500 μαθητών κάθε χρόνο που είτε επισκέπτονται το μουσείο για το πρόγραμμα «Μουσική στο Μουσείο» είτε σε δράσεις που οργάνωσε η ΦΕΞ στα σχολεία και σε άλλους χώρους με τη συνεργασία των τμημάτων μουσικών σπουδών των πανεπιστημίων: Ιονίου, Μακεδονίας, ΤΕΙ Άρτας, Τσελιάμπινσκ Ρωσίας, Φιλιππούπολης Βουλγαρίας και Αδριανούπολης Τουρκίας. Παρακολουθήσαμε εξαιρετικές συναυλίες, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, διαλέξεις εκθέσεις και άλλες δράσεις κι έχουμε δημιουργήσει εξαιρετικές υποδομές.

258

ΜΟΥΣΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΞΆΝΘΗΣ «ΣΌΝΙΑ ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ» Η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης στο πέρασμα των τελευταίων χρόνων, αθόρυβα και σταθερά, έχει χτίσει ένα θεσμό σε τούτη τη πόλη. Είναι ένας κύκλος από εκδηλώσεις και δράσεις γύρω από, και με αφορμή τη μουσική και την προσωπικότητα του Μάνου Χατζιδάκι. Είναι «Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι». Σημαντικοί άνθρωποι της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, άνθρωποι της τέχνης που εμπνεύστηκαν από τις ιδέες και το έργο του, φίλοι που τον έζησαν από κοντά, και συμμετείχαν πρωταγωνιστικά όλα αυτά τα χρόνια στις εκδηλώσεις μας, άφησαν το ίχνος τους σ’ αυτό το θεσμό. Αυτό το ίχνος δεν ξεθώριασε. Το πήραμε και το φτιάξαμε περπατησιά. Η Μουσική Βιβλιοθήκη Ξάνθης «Σόνια Θεοδωρίδου» είναι το αποτέλεσμα της ευγενικής χειρονομίας της μεγάλης καλλιτέχνιδας του λυρικού τραγουδιού. Η συνεργασία μας ξεκίνησε με αφορμή τον κύκλο εκδηλώσεων «Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι» και βασίστηκε στην ιδέα της για τη δημιουργία και την υποστήριξη μουσικών βιβλιοθηκών σ’ όλη την Ελλάδα. Ένα υλικό με περισσότερους από 1.000 τόμους με βιβλία θεωρίας, ιστορίας της μουσικής, παρτιτούρες και CDs, που δωρίστηκε από την ίδια, αποτελεί το ξεκίνημα για την ανάπτυξη της βιβλιοθήκης. Έτσι συνεχιστές της ιδέας αυτής έγιναν πάρα πολλοί φίλοι και σήμερα η βιβλιοθήκη έχει περισσότερα από 2.500 βιβλία, δίσκους βινιλίου, κασέτες, cds κ.ά. αντικείμενα.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΑΝΤΆΜΩΜΑ ΚΆΘΕ ΙΟΎΛΙΟ, ΣΥΝΔΙΟΡΓΆΝΩΣΗ: ΜΕ ΤΟ ΛΎΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΊΔΩΝ ΞΆΝΘΗΣ ΚΑΙ ΤΟ HEC Οργανώνονται εκδηλώσεις που σκοπό έχουν να φέρουν κοντά την ομογένεια του εξωτερικού με τους κατοίκους της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Εκατοντάδες νέοι και νέες, φορώντας τις παραδοσιακές φορεσιές του τόπου τους, θα χορέψουν στο άκουσμα των δημοτικών τραγουδιών της πατρίδας μας. Τις ίδιες μέρες, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στις διάφορες παράλληλες εκδηλώσεις.

259

ΜΟΥΣΙΚΆ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΑ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΦΕΞ. 2017-2018 Α. «ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ;» με την ιστορικό τέχνης & μουσειολόγο Κική Χριστοδούλου. Β. «ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΑ ΤΩΝ ΦΕΣΤΙΒΆΛ» με τους καθηγητές των μουσικών τμημάτων των μουσικών πανεπιστημίων που συμμετέχουν στα Φεστιβάλ Γ. «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ- ΜΟΥΣΙΚΉ ΚΑΤΑΣΚΉΝΩΣΗ ΣΤΑ ΆΒΔΗΡΑ» Μουσικά όργανα, φωνή και θεωρητικά της Ανατολικής Μουσικής.

ΧΟΡΩΔΊΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Με επίκεντρο το μουσικό ιδίωμα της ανατολικής μουσικής και μέσα από μικρές θεματικές ενότητες, η παραδοσιακή χορωδία θα εξετάσει κατά τόπους μουσικές παραδόσεις, τόσο από τον ελλαδικό χώρο όσο κι από αυτόν της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου. Το παραδοσιακό τραγούδι όπως και ο παραδοσιακός χορός αποτελούν κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. ΔΙΔΆΣΚΕΙ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΊΖΕΙ Ο: Γιάννης Κατσούλης τ. 25410 25421 , 6944125845 Κάθε Τετάρτη στις 20.00 στην καπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27)

260

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 10€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Η Ορχήστρα είναι καρπός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Φεστιβάλ. Την ορχήστρα αποτελούν ντόπιοι μουσικοί, μαθητές μουσικών σχολείων, φοιτητές, καθηγητές μουσικής, και ερασιτέχνες μουσικοί. Λειτουργήσουν τμήματα εκμάθησης παραδοσιακών οργάνων (ούτι, λάφτα, κανονάκι, ταμπούρ, παραδοσιακών κρουστών (μπεντίρ, νταραμπούκα, τουμπελέκι), λαούτο, παραδοσιακό τραγούδι, βυζαντινή μουσική, θεωρία ανατολικής μουσικής) για όσους θέλουν να έρθουν σε μια διαδραστική επαφή με την παραδοσιακή μουσική. Οι συμμετέχοντες στα εργαστήρια θα έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν και σε μουσικό σύνολο αρχαρίων. ΔΙΔΆΣΚΕΙ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΊΖΕΙ Ο: Γιάννης Κατσούλης τ. 25410 25421 , 6944125845

ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΩΝ : Τρίτη στις 21:30-23:00 στην καπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27).

ΜΑΘΉΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΑΡΧΑΡΊΩΝ : Τρίτη στις 20:15 - 21:30 στην καπνΑποθήκη (Πλάτωνος 27). ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 15€ ΤΟ ΜΉΝΑ

261

ΜΟΥΣΙΚΉ ΣΤΗ ΦΕΞ

ΜΟΥΣΙΚΈΣ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ

Βαγγέλης Κοντόπουλος SOLO LIVE PERFORMANCE IN MUSEUM 2008 cd / 5€ Βαγγέλης Κοντόπουλος ΣΑΝ ΤΟ ΝΕΡΌ ΠΟΥ ΚΥΛΆΕΙ 2008 cd / 5€ Lambis Vassiliadis PIANO TRANSCRIPTIONS 2009 cd / εξαντλήθηκε Μαρίνος Κουτσομιχάλης ΗΧΟΠΕΡΊΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΛΙΜΝΟΘΆΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΒΙΣΤΩΝΊΔΑΣ 2013 cd / εξαντλήθηκε

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΊ ΑΠΌ ΤΗ Φ.Ε.Ξ. Η ΝΈΑ ΜΟΥΣΙΚΉ ΠΑΡΑΓΩΓΉ

DUO 8 STRINGS

ΡΔΕΣ

ur. 60.22

Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, η ΦΕΞ πραγματοποιούσε εκδόσεις που συνέβαλλαν στην καταγραφή τόσο της λαϊκής μας παράδοσης όσο και στην ενημέρωση και προβολή της νέας δημιουργίας.

ΈΧΕΙ ΕΚΔΏΣΕΙ 5 ΜΟΥΣΙΚΈΣ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ CDS.

Spyros Gikontis & Eleni Petridou

Ελένη Πετρίδου

EX 030120

Εκδόσεις - μουσικές και άλλες παραγωγές

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ - GREEK DIALOGUES Duo 8 Χορδές - Duo 8 Strings Σπύρος Γκικόντης, Ελένη Πετρίδου Spyros Gikontis, Eleni Petridou 2015 cd / 10€ ΞΕΦΥΛΛΊΣΤΕ ΤΟ BOOKLET HTTP://FEX.ORG.GR/EKDOSEIS

2.10

1.59 2.24 1.58 3.00

GREEK DIALOGUES DDD

works by contemporary Greek composers

262

ΟΜΆΔΑ ΚΡΟΥΣΤΏΝ ΦΕΞ. 2017-2018 Ένα απλό και ενδιαφέρον ταξίδι -για κάθε αρχάριο ή προχωρημένο- στην πιο κρυφή και αθέατη γοητεία της μουσικής... Συμμετέχοντας στην Ομάδα Κρουστών της Φ.Ε.Ξ. θα διαπιστώσετε -από την πρώτη στιγμή- πως τόσο οι πρόβες όσο και οι συναυλίες της, είναι μία διαδρομή στη γοητεία της ομαδικότητας και της συνεργασίας. Κρουστά λοιπόν Μουσικά Όργανα, Ρυθμός, Φόρμα και Συντονισμός... Αυτό είναι η Ομάδα Κρουστών της Φ.Ε.Ξ. Στα μαθήματα μπορούν να συμμετέχουν και άτομα που έχουν μικρή ή και καμία σχέση με τη μουσική. Τα μαθήματα γίνονται Κυριακές και διαρκούν 4-5 ώρες. Μια μέρα την εβδομάδα γίνεται συνάντηση των μελών, για πρόβα, συζήτηση και θεωρία.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ: Μακρής Κώστας, τ. 6984169866

Κυριακή 12:00 στο σπίτι πολιτισμού Τετάρτη 21:30 στο Σπίτι Πολιτισμού

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ - ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑ : Βασίλης Βασιλάτος

FACEBOOK: Ομάδα Κρουστών ΦΕΞ Ξάνθης

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝΑ

263

Θέατρο στη ΦΕΞ ΘΕΑΤΡΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ - ΓΙΑ ΕΦΉΒΟΥΣ & ΕΝΉΛΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΑΙΔΙΚΟΎ ΜΟΥΣΙΚΟΎ ΘΕΆΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΟΥΚΛΟΘΕΆΤΡΟΥ «ΚΟΥΚΛΌΚΟΣΜΟΣ» ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΜΑΎΡΟΥ ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ- ΚΟΥΚΛΟ-ΘΕΆΤΡΟΥ

ΘΕΑΤΡΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ Φ.Ε.Ξ. 2017-2018 Το Θεατρικό εργαστήρι της ΦΕΞ οργανώνει μαθήματα ιστορίας θεάτρου, υποκριτικής, σκηνογραφίας, φωτισμού... σκηνοθεσίας. Οργανώνει και παρουσιάζει δικές και άλλες παραγωγές. Διαλέξεις και σεμινάρια, (άνθρωποι του θεάτρου, καλεσμένοι της ομάδας διδάσκουν θέατρο).

264

TMHMA I: Νέος κύκλος θεάτρου από το θεατρικό εργαστήρι της ΦΕΞ. Μαθήματα ιστορίας θεάτρου, υποκριτικής, σκηνογραφίας, φωτισμού, σκηνοθεσίας. Δευτέρα & ώρα 18.00 με 22.00 στο Μουσείο

τους μαθητές τους. Να πειραματιστούν με τα στοιχεία, τη δομή και τις τεχνικές της θεατρικής τέχνης και τις δυνατότητές της στη μάθηση και ανάπτυξη του παιδιού. Τα εργαστήρια έχουν βιωματικό χαρακτήρα και παράλληλη θεωρητική υποστήριξη.

TMHMA II: Εργαστήρια - Εφαρμογές του Εκπαιδευτικού Δράματος σε προγράμματα καινοτόμων δράσεων, για εκπαιδευτικούς και για μαθητές Α/ θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης. Σκοπός του είναι να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν στην εφαρμογή του δράματος με

TMHMA III: Οι θεατρικές ομάδες της ΦΕΞ - «Οδός ονείρων» και «Παράβασις» οργανώνουν και παρουσιάζουν παραστάσεις.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ: Λία Δαμιανάκη & Ξανθόπουλος Πασχάλης τηλ. 25410 25421 ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 10€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΑΙΔΙΚΟΎ ΜΟΥΣΙΚΟΎ ΘΕΆΤΡΟΥ Φ.Ε.Ξ. 2017-2018 Μουσική, χορός, τραγούδι θεατρικό παιχνίδι… έλα να δεις τι κάνουμε στη ΦΕΞ!!! Το τμήμα μουσικού χορευτικού θεάτρου, δημιουργήθηκε από τη ΦΕΞ για τα παιδιά με ενδιαφέρον στην μουσική, το χορό, το τραγούδι το θεατρικό παιχνίδι, τον αυτοσχεδιασμό και τα παραμύθια. Η σκηνοθέτης- χορογράφος – μουσικός παιδαγωγός Φίτσεβα Βάνια οργανώνει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα δίνοντας στα παιδιά τη δυνατότητα να γνωρίσουν το χώρο της θεατρικής τέχνης με ενθουσιασμό. Με Χορό, Μουσική, Τραγούδι. Θεατρικό Παιχνίδι, Αυτοσχεδιασμό και Παραμύθια τα παιδιά μετατρέπουν την φαντασία τους σε μια δημιουργική απασχόληση. Οργανώνουν και παρουσιάζουν όμορφες παραστάσεις κάθε χρόνο στην Ξάνθη .

ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Φίτσεβα Βάνια, τ. 6978227642

ΤΜΉΜΑ Β: Τρίτη 17.30 & Παρασκευή 19:30

ΧΩΡΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ: Σπίτι Πολιτισμού ΦΕΞ

ΤΜΉΜΑ Γ: Παρασκευή 19:00

ΤΜΉΜΑ Α: Δευτέρα 18:30 & Πέμπτη 18.30

ΤΜΉΜΑ Δ: Σάββατο 11:00

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ & 25€ ΤΟ ΜΉΝΑ

265

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΟΥΚΛΟΘΕΆΤΡΟΥ «ΚΟΥΚΛΌΚΟΣΜΟΣ» ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΜΑΎΡΟΥ ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ- ΚΟΥΚΛΟ-ΘΕΆΤΡΟΥ ΦΕΞ. 2017-2018 Το εργαστήριο Κουκλοθεάτρου άρχισε να λειτουργεί στην ΦΕΞ τον Οκτώβριο του 2001 για παιδιά ηλικίας 6 χρονών και άνω. Παραμύθι, αφήγηση, κίνηση και σχέση με το σώμα, παρακολούθηση και χειρισμός αναπνοής, άσκηση φωνής (φωνητική, ορθοφωνία), αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων. Η κούκλα ως θεατρικός ήρωας και τρόποι μεταφοράς όλων των παραπάνω μέσω αυτής. Συντονισμός και συγχρονισμός της κούκλας με τον κουκλοπαίκτη. Κουκλοθεατρική σκηνή, σκηνικά, παράσταση. Στο ΜΑΥΡΟ ΘΕΑΤΡΟ οι όροι αντιστρέφονται. Το φως είναι ΜΑΥΡΟ και οι σκιές ΛΕΥΚΕΣ. Σ’ ένα φόντο μαγικό, παραμυθένιο, όπου τα χρώματα, τα αντικείμενα και τα σώματα παίζουν ανάμεσα στο ορατό και στο αόρατο και ο θεατής συμμετέχει ως μέρος του φωτός και της σκιάς.

ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Φιλιώ Δαργενίδου, τ. 6985076171

266

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΙΙ ΓΙΑ ΕΝΉΛΙΚΕΣ & ΝΈΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ: Παρασκευή 21:30-24:00. Παιχνίδι με τα αντικείμενα σε συνθήκες Μαύρου Θεάτρου. Δημιουργία ολιγόλεπτης ιστορίας σε μικρές ομάδες. Παρουσίαση κάθε ιστορίας στην σκηνή.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 25€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΚΘΈΣΕΙΣ - ΕΙΚΑΣΤΙΚΌΣ ΠΕΡΊΠΑΤΟΣ Από την ίδρυσή της η ΦΕΞ (1952) φιλοξενεί ανθρώπους των εικαστικών στην πόλη και οργανώνει εκθέσεις και διαλέξεις. Από το 2005 πιο συστηματικά ως και το 2015 και σε συνεργασία με την ιστορικό τέχνης και μουσειολόγο Κική Χριστοδούλου, οργάνωσε και παρουσίασε, τον εικαστικό περίπατο στην παλιά πόλη της Ξάνθης. Περισσότερες από 70 εκθέσεις σημαντικών Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών έχουν πραγματοποιηθεί στην πόλη μας. Αποτέλεσμα αυτών των δράσεων ένα πολύ πλούσιο εικαστικό αρχείο (κατάλογοι – αφίσες – προσκλήσεις – κείμενα) και μια συλλογή εξαιρετικών έργων, που παρουσιάζεται στη Μικρή Πινακοθήκη της ΦΕΞ.

ΜΙΚΡΉ ΠΙΝΑΚΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΦΕΞ Από τις δωρεές των καλλιτεχνών η ΦΕΞ έχει οργανώσει την μικρή πινακοθήκη όπου τα έργα της κοσμούν τους χώρους της ΦΕΞ αλλά και δανείζονται για περιοδικές εκθέσεις.

267

Εικαστικά στη ΦΕΞ ΕΚΘΈΣΕΙΣ - ΕΙΚΑΣΤΙΚΌΣ ΠΕΡΊΠΑΤΟΣ ΜΙΚΡΉ ΠΙΝΑΚΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΦΕΞ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΉΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΆ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΕΛΕΥΘΈΡΟΥ ΣΧΕΔΊΟΥ & ΖΩΓΡΑΦΙΚΉΣ ΓΙΑ ΕΦΉΒΟΥΣ & ΕΝΉΛΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΊΑΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΊΑΣ & ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΏΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΏΝ - ΝΤΕΚΟΥΠΆΖ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΉΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΆ. 2017-2018 Το εργαστήρι ζωγραφικής της ΦΕΞ οργανώνει κάθε χρόνο ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα για μικρές ηλικίες, όπου με την καθοδήγηση της ζωγράφου - γλύπτριας Μαρκέτας Σπανού, γνωρίζουν τον χώρο των εικαστικών τεχνών, χρησιμοποιώντας παραδοσιακά αλλά και σύγχρονα μέσα. Στο τμήμα οι μικροί μας θα γνωρίσουν ακόμη την τέχνη και την τεχνική της φωτογραφίας, χαρακτικής, γλυπτικής. ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Μαρκέτα Σπανού, τ. 6906264242

ΤΜΉΜΑ Β: Παρασκευή 19:00 στο μουσείο

ΤΜΉΜΑ Α: Τρίτη 17:30 στο μουσείο

ΤΜΉΜΑ Γ: Σάββατο 10:00 στο μουσείο ΤΜΉΜΑ Δ: Σάββατο 12:00 στο μουσείο

268

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 25€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΕΛΕΥΘΈΡΟΥ ΣΧΕΔΊΟΥ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΉΣ ΓΙΑ ΕΦΉΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΉΛΙΚΕΣ. 2017-2018 Επιδίωξη του εργαστήριου να λειτουργεί ως χώρος που οι ενδιαφερόμενοι έρχονται σε επαφή με την εικαστική δημιουργία με στόχο να αποκτήσουν μια ευρεία γνώση των βασικών αρχών του σχεδίου και της ζωγραφικής, καθώς και μια ικανοποιητική ενημέρωση γύρω από τη σύγχρονη καλλιτεχνική πραγματικότητα.

ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Αναίδα Χουρσουντιάν, τ. 6993838344

ΑΡΧΆΡΙΟΙ: Τετάρτη 18:00 στο μουσείο ΠΡΟΧΩΡΗΜΈΝΟΙ: Πέμπτη 18:00 στο μουσείο

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 30€ ΤΟ ΜΉΝΑ

269

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΊΑΣ & ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΏΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΏΝ - ΝΤΕΚΟΥΠΆΖ. 2017-2018 Τα μαθήματα απευθύνονται σε ενήλικες και παιδιά 10 ετών και άνω. Για όσους θέλουν να πειραματιστούν στην καλλιτεχνική τους πλευρά .Δε χρειάζεται καμία εμπειρία και δεξιοτεχνία, μαζί θα μεταμορφώνουμε μικροαντικείμενα που είναι πλέον αχρησιμοποίητα (άδεια μπουκάλια, κουτιά αποθήκευσης, κεραμίδια, πιάτα, μικροέπιπλα κ.τ.λ) σε πραγματικά έργα τέχνης.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Γιάννης Τσιτσώνης, τ. 6932600864 ΤΜΉΜΑ Α: Δευτέρα 16:00 ΚαπνΑποθήκη ΦΕΞ 270

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΊΑΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Μαθήματα αγιογραφίας για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, καλύτερη διάθεση, συμμετοχή, διασκέδαση. Η διδασκαλία του αγιογράφου Γιώργου Παπαδημητρίου είναι εγγύηση για ποιοτικά μαθήματα, σε ένα φιλικό περιβάλλον που... εμπνέει. Με την άδεια και την ευλογία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτου Ξάνθης και Περιθεωρίου κ.κ. Παντελεήμονα, ο δάσκαλος Γιώργος Παπαδημητρίου και οι μαθητές του εργαστηρίου αγιογραφίας της ΦΕΞ αγιογράφησαν τον Ιερό Ναό των Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Καλαμούς.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ: Παπαδημητρίου Γεώργιος , τ. 6973002234

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ: Facebook εργαστήρι Αγιογραφίας της ΦΕΞ

Λειτουργεί για φέτος μόνο το τμήμα προχωρημένων με τη μορφή σεμιναρίων

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 120€ Η ΘΕΜΑΤΙΚΉ ΕΝΌΤΗΤΑ

271

Φωτογραφία & Κινηματογράφος στη ΦΕΞ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΦΕΞ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ - VIDEOΙΚΕΊΜΕΝΟ - ΚΟΥΚΛΟ - ΘΕΑΤΡΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΦΕΞ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΦΕΞ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝ ΟΙ ΤΡΊΤΕΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΉΣ ΛΈΣΧΗΣ ΤΗΣ ΦΕΞ 2018 Σχεδιασμός-Επιμέλεια: Γιώργος Μπακαλίδης

Υπάρχει ένας κινηματογράφος σπουδαίος κι αγαπημένος, που η Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ προβάλλει με σεβασμό στη δημιουργία. Υπάρχει ένας κινηματογράφος που είναι ωραίος, με τη σκοτεινή αίθουσα, τη μεγάλη οθόνη και το σινεφίλ κοινό. Ένας κινηματογράφος που αναρωτιέται, που γοητεύει, που συγκινεί και συνεπαίρνει. Είναι ο Κινηματογράφος των Δημιουργών.

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ - VIDEO ΦΕΞ. 2017-2018 Από τις παλαιότερες στην Ελλάδα (1971), με πλούσιο πρόγραμμα σε κινηματογραφικά αφιερώματα. Οι συνεργασίες της με άλλα φεστιβάλ και λέσχες φέρνουν νέους δημιουργούς στην πόλη και δίνουν το βήμα σε νέους κινηματογραφιστές. Ακόμη συμμετέχει σε παραγωγές που γίνονται στην Ξάνθη και οργανώνει μαθήματα, σεμινάρια και παραγωγές.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Ξανθόπουλος Πασχάλης, τ. 6937120986 ΤΜΉΜΑ Α: Νέο τμήμα. Τρίτη 19:00 στο μουσείο 272

ΤΜΉΜΑ Β : Κινηματογραφική Λέσχη ΦΕΞ, Τρίτη 21:00 στο μουσείο

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 10€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΤΗΣ ΦΕΞ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑΣ. 2017-2018 Η Φωτογραφική Λέσχη της ΦΕΞ λειτουργεί παράλληλα με την κινηματογραφική λέσχη της ΦΕΞ περίπου από το 1972. Η πλούσια δράση της αρχίζει με μια σειρά εκθέσεων από το 2006 και συναντήσεων με φωτογράφους προβάλλοντας το έργο τους, αλλά και δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό και ιδιαίτερα στους νέους φωτογράφους να συνομιλήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις. Μερικές από τις συνεργασίες της λέσχης με διακεκριμένους φωτογράφους & φωτογραφικές ομάδες από την Ελλάδα και το εξωτερικό και την οργάνωση εκθέσεων και σεμιναρίων. Τα μαθήματα και ο εξοπλισμός παρέχουν την δυνατότητα στα μέλη και τους φίλους της ΦΕΞ, να αποκτήσουν γνώσεις στο χώρο της φωτογραφίας μέσω των εργαστηρίων των σεμιναρίων και των εκθέσεων που διοργανώνει.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Ξανθόπουλος Πασχάλης, τ. 6937120986 ΤΜΉΜΑ Α: Νέο τμήμα, Τετάρτη 18:00 στο μουσείο

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 10€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΤΜΉΜΑ Β: Φωτογραφική Λέσχη ΦΕΞ, Τετάρτη 20:00 στο μουσείο

273

Με 24 γράμματα & όχι μόνο στη ΦΕΞ ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΛΈΣΧΗ ΑΝΆΓΝΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΉΣ ΓΡΑΦΉΣ

ΛΈΣΧΗ ΑΝΆΓΝΩΣΗΣ ΦΕΞ. 2017-2018 «Νομίζω πως η τηλεόραση βοηθάει τον πολιτισμό. Κάθε φορά που κάποιος την ανάβει σπίτι μου πηγαίνω στο διπλανό δωμάτιο και διαβάζω» - Γκράουτσο Μαρξ ΔΙΑΒΑΣΜΑ …διάβασμα μια λέξη που την ακούμε από μικροί. Η μαμά παροτρύνει τα παιδιά να διαβάσουν τα μαθήματά τους, οι δάσκαλοι τους μαθητές τους, οι καθηγητές τους φοιτητές τους… Κάποιοι καταφέρνουν σ’ όλη αυτή τη διαδρομή να γνωρίσουν την άλλη πλευρά του «διαβάσματος», την πιο δημιουργική. Μερικοί από τους μικρούς αναγνώστες καταφέρνουν να ζήσουν τη μαγεία των παραμυθιών και τότε το διάβασμα από συνήθεια μετατρέπεται σε αναγκαιότητα. Κάποιοι σε μεγαλύτερη ηλικία βιώνουν το διάβασμα διαφορετικά, ταξιδεύουν, γνωρίζουν και ζουν σε μέρη άγνωστα μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου. Όπως και να έχει το ΒΙΒΛΙΟ είναι το ελιξίριο της νιότης, της ψυχαγωγίας, της επικοινωνίας και της αγάπης.Το βιβλίο ένας φίλος πιστός και αλτρουιστής. Ένας φίλος που δε θα σε προδώσει ποτέ. Δήμητρα Π. Πυργελή ΧΆΡΤΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΈΣ ΠΌΛΕΙΣ Κάθε Σάββατο & ώρα 20.00 στο Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης Η Λέσχη Ανάγνωσης και η ομάδα δημιουργικής γραφής της ΦΕΞ σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πυργελή οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο κι όχι μόνο... Παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις με συγγραφείς, προβολές και αφιερώματα. 275

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΉΣ ΓΡΑΦΉΣ ΦΕΞ. 2017-2018 «Μικροί Συγγραφείς» για παιδιά ηλικίας 8 έως 9 χρονών . Οι μικροί μας φίλοι μαθαίνουν να δίνουν πνοή στις σκέψεις τους, τις εναποθέτουν στο χαρτί και δημιουργούν κόσμους με τη δύναμη των λέξεων, κόσμους τρελούς, μαγικούς ! Μέσω της Δημιουργικής Γραφής ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ασκήσουν το μυαλό τους, απελευθερώνοντας τη φαντασία τους . Να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να μάθουν να επικροτούν τον εαυτό τους για κάθε τους δημιούργημα . Ακόμη ενημερωθείτε για το Meetup Ξάνθης (Μια συγγραφική κοινότητα, ένας ζωντανός οργανισμός) Τις Παρασκευές και ώρα 21.00 στο Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης Περισσότερες πληροφορίες : Βασιλική Στρώλη, Φιλαναγνωσία – εργαστήρι δημιουργικής

γραφής Τηλ. 2541067540

www.meetup.com/Xanthi-Symposium-Meetup/

ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Βασιλική Στρώλη, Ιστορικός - ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή» τηλ. 25410 25421

276

ΤΜΉΜΑ (ΝΈΟ) ΠΑΙΔΙΚΌ: Παρασκευή 17:30 – 19.00 στο μουσείο

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 10€ ΠΑΙΔΙΚΌ / 30€ ΕΝΗΛΊΚΩΝ ΤΟ ΜΉΝΑ

Νέες δραστηριότητες στη ΦΕΞ ΟΜΆΔΑ ΜΠΡΙΤΖ ΟΜΆΔΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΊΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΉΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΛΕΚΤΙΚΉΣ ΓΙΑ ΕΝΉΛΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΟΠΤΙΚΉΣ - ΡΑΠΤΙΚΉΣ

ΟΜΆΔΑ ΜΠΡΙΤΖ ΦΕΞ. 2017-2018 Το Μπριτζ είναι το δημοφιλέστερο πνευματικό παιγνίδι σε όλο τον κόσμο. Προέρχεται από το αγγλικό παιγνίδι Whist που μετεξελίχτηκε προς τα τέλη του 19ου αιώνα σε Bridge Whist και στη συνέχεια σε Auction Bridge και Bridge Plafond. Τελικά, στα μέσα της δεκαετίας 1920 - 1930, τέθηκαν, από τον Αμερικανό Harold S. Vanderbilt, οι κανόνες του Contract Bridge, που -με πολύ μικρές αλλαγές- είναι και αυτό που παίζεται και σήμερα στα σπίτια από δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους, σε όλες τις χώρες του κόσμου. Η ομάδα της ΦΕΞ έιναι μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Μπριτζ (ΕΟΜ).

ΥΠΕΎΘΥΝOΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Κύρος Πασσάς, τ. 6945808255 ΤΜΉΜΑ I : Δευτέρα 20.30 Καπναποθήκη ΦΕΞ ΤΜΉΜΑ ΙΙ: Τετάρτη 20.30 Καπναποθήκη ΦΕΞ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 20€ ΤΟ ΜΉΝ

277

ΟΜΆΔΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΊΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΉΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Η διαδικασία της ομάδας βασίζεται στη φιλοσοφία και μεθοδολογία της Ψυχοθεραπείας Gestalt, η οποία είναι μια ολιστική, υπαρξιακή και ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Ο στόχος της είναι κάθε μέλος της ομάδας να έχει προσωπική αυτογνωσία με συνέπεια την αυτοεκτίμηση. Η διαδικασία της ομάδας αναπτύσσεται σε ένα αυστηρά εχέμυθο περιβάλλον, επικεντρώνεται στη σταδιακή ανάπτυξη εμπιστοσύνης, στην γνήσια αλληλεπίδραση και αυθεντική επαφή των μελών και στην επίγνωση της διάδρασης του «Εδώ και Τώρα». Επικεντρώνεται επίσης στις προτεραιότητες των τρεχόντων αναγκών, στη διαπίστωση των άκαμπτων μοτίβων της συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, στην ανακάλυψη της δημιουργικής προσαρμογής για μια ζωή με περισσότερη επίγνωση και ευεξία... Η ομάδα είναι «κλειστού τύπου» που σημαίνει πως μετά την έναρξή της δεν δέχεται άλλα μέλη. Η διάρκειά της θα είναι από Οκτώβριο έως Ιούνιο. Πόσο ουσιαστική είναι η ζωή μας; Ποια είναι η προσωπική αλήθεια του καθένα από μας; Πως μάθαμε να διαχειριζόμαστε τα αδιέξοδα; Είναι όντως όλες οι ανάγκες μας σημαντικές; Αυτές και άλλες πολλές ερωτήσεις θα μας απασχολήσουν στην Ομάδα Αυτογνωσίας η οποία θα βασίζεται στη φιλοσοφία και μεθοδολογία της Ψυχοθεραπείας Gestalt, που είναι μια ολιστική, υπαρξιακή και ανθρωποκεντρική προσέγγιση.

ΣΥΝΤΟΝΊΣΤΡΙΑ ΟΜΆΔΑΣ: Μαρίνα Κατσικίδου, Ψυχολόγος ΑΠΘ, Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt, τ. 6955495569 278

ΤΜΉΜΑ Α: Δευτέρα 18:00 στο μουσείο

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 40€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΠΛΕΚΤΙΚΉΣ ΦΕΞ. 2017-2018 Περι ....πλέκω «Το χέρι είναι το παράθυρο προς το πνεύμα» Καντ Στη ΦΕΞ, στην Ξάνθη, στο Εργαστήρι Πλεκτικής με υπεύθυνη τη Γκιονούλ Όμπαση κάναμε την αγάπη για το πλέξιμο, πάθος και το μεράκι, δημιουργία… Για όσους -ες θέλουν να μάθουν να πλέκουν με βελόνα, βελονάκι... ή και για όσους ήδη γνωρίζουν τα βασικά βήματα του πλεξίματος, αλλά ψάχνουν το κάτι παραπάνω.

ΥΠΕΎΘΥΝΗ: Γκιονούλ Όμπαση, τ. 6907893284

ΤΜΉΜΑ Β: Τετάρτη 10.00 & 17:00 στο μουσείο

ΤΜΉΜΑ Α - ΑΡΧΑΡΊΩΝ: Δευτέρα 10:00 Καπναποθήκη ΦΕΞ Πέμπτη 17.00 Καπναποθήκη ΦΕΞ

ΤΜΉΜΑ Γ: Δευτέρα 17:00 Καπναποθήκη ΦΕΞ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 30€ ΤΟ ΜΉΝΑ

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ: http://www.taplektamas. blogspot.gr/

279

ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΚΟΠΤΙΚΉΣ - ΡΑΠΤΙΚΉΣ & ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑΣ ΑΞΕΣΟΥΆΡ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΎ ΠΑΤΡΌΝ ΦΕΞ. 2017-2018 Αξιοποιούμε δημιουργικά το χρόνο μας μαθαίνοντας πώς να διορθώνουμε, να διαφοροποιούμε, να στολίζουμε και να ομορφαίνουμε τα παλιά μας ρούχα, αλλά και πώς να δημιουργούμε το δικό μας πατρόν για να ράβουμε τα ρούχα που θέλουμε. Γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, διαφορετικές ηλικίες, έγιναν μια ομάδα και πέρασαν μαζί 100 ώρες, σε ένα κλίμα θετικό και δημιουργικό. 100 ώρες δεν ήτανε πολλές αλλά ήταν αρκετές για να μάθουν να σχεδιάζουν τα πατρόν, να κόβουν και να ράβουν τα ρούχα στα μέτρα τους. Ορισμένα από αυτά τα φόρεσαν και φωτογραφήθηκαν. ΥΠΕΎΘΥΝΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ: Χρυσούλα Γρηγορίου, τ. 6945 783888

ΤΜΉΜΑ Γ : Τρίτη 10:00 στο μουσείο

ΤΜΉΜΑ ΑΡΧΑΡΊΩΝ: Τετάρτη 10.00 & 17:00 στο μουσείο ΤΜΉΜΑ Α & Β: Δευτέρα 10:00 & 17:00 στο μουσείο 280

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ: 30€ ΤΟ ΜΉΝΑ

Πολιτιστικά Κοιτάσματα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα στη ΦΕΞ ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ ΣΤΗ ΦΕΞ ΕΚΔΌΣΕΙΣ & ΜΟΥΣΙΚΈΣ ΘΕΑΤΡΙΚΈΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΈΣ ΚΑΙ ΆΛΛΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΈΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΆ ΚΟΙΤΆΣΜΑΤΑ ECO UMBERTO - OZZERVAZIONI SULLA NOZIONE DI GIACIMENTO CULTURALE Η ΦΕΞ δραστηριοποιείται στη διαχείριση πολιτιστικού αποθέματος, στους τομείς της παραδοσιακής αλλά και της σύγχρονης δημιουργίας, στην έρευνα και την εκπαίδευση. Στόχος, η καλύτερη οργάνωση των εκδηλώσεων και η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση αυτών.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ- ΜΟΥΣΙΚΕΣ - ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, η ΦΕΞ πραγματοποιούσε εκδόσεις που συνέβαλλαν στην καταγραφή τόσο της λαϊκής μας παράδοσης όσο και στην ενημέρωση και προβολή της νέας δημιουργίας. Κάθε χρόνο τελούνται μουσικές, χορευτικές και θεατρικές παραγωγές. Έχει ήδη προγραμματιστεί μια νέα σειρά εκδόσεων και επανεκδόσεων καταλόγων αρχειακού υλικού με θέματα παράδοσης και ιστορίας της περιοχής. Από το πωλητήριο και το e-shop της ΦΕΞ, μπορεί κανείς να ενημερωθεί και να προμηθευτεί κάθε καλλιτεχνική παραγωγή της περιοχής μας.

281

ΕΘΝΙΚΆ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΦΕΞ

ΕΘΝΙΚΆ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΆ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΦΕΞ Η ΦΕΞ συμμετέχει σε διάφορα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα. Τα αποτελέσματα είναι πλήρως ικανοποιητικά για το φορέα, ο οποίος αποκτά, πέραν των εμπειριών, τεχνογνωσία και υλικοτεχνικές υποδομές που του επιτρέπουν να είναι ένας αξιόπιστος και δυναμικός σύλλογος που διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα της ευρύτερης περιοχής μας. Δε διαχειρίστηκε μεγάλα ποσά κι όπου έπρεπε (στα μεγάλα προγράμματα αποκατάστασης) συνδιαχειρίστηκε τα προγράμματα με το Δήμο Ξάνθης. • ΠΕΠ ΑΜΘ - Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής Ανάπτυξης με τίτλο «Προστασία - Αποκατάσταση και αξιοποίηση του παραδοσιακού οικισμού της παλιάς πόλης της Ξάνθης» πράξη «Ενέργειες πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης του κοινού». • ΠΕΠ ΑΜΘ με τίτλο «Ολοκλήρωση Διατηρητέων κτιρίων - Λαογραφικού Μουσείου Ξάνθης» αποκατάσταση οροφογραφιών τοιχογραφιών. • Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος 2004-2005 με τίτλο «Μελέτη και δημιουργία εμπειρικών εκπαιδευτικών μουσειοκατασκευών». • Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος με τίτλο «Παραδοσιακές τοπικές γιορτές: Λαϊκά δρώμενα». • Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος 2004-2005 με τίτλο «Αναζήτηση των κοινών ριζών του γλωσσικού ιδιώματος, ηθών και εθίμων Κύπρου - Νησιών Ανατολικού Αιγαίου και Θράκης». • Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας - Δράσεις ενίσχυσης της απασχόλησης με την ενεργό συμμετοχή των μη κυβερνητικών οργανώσεων με τίτλο «Στη γειτονιά του Αίμου».

ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΑ Η Φ.Ε.Ξ. συμμετείχε ως partner στο πρόγραμμα «the road to success» που υλοποιήθηκε στην Βουλγαρία. Η Φ.Ε.Ξ. συμμετείχε ως partner στο πρόγραμμα «Introduction of the city museum concept in Turkey» TR0803.02-02/68

282

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΞΑΝΘΗΣ

Γραφείο Αντιπεριφερειάρχη, Τ. 25413 50111 - 3

e-mail: karalidis@xanthi.gr www.pexanthis.eu ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΜΕΣΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, Τ. 166 Άμεση Επέμβαση, Τ. 100 Πυροσβεστική, Τ. 199 Πυρκαγιών Δασών, Τ. 191 ΔΑΣΑΡΧΕΙΑ Ξάνθης, Τ. 25410 26500, 25410 22669 Σταυρούπολης, Τ. 25420 22218 ΔΗΜΟΙ - ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ

Δήμος Ξάνθης, Τ. 25413 50801 Δήμος Αβδήρων, Τ. 25413 52550 Δήμος Μύκης, Τ. 25413 52300 Δήμος Τοπείρου, Τ. 25413 52600 - 1 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ - ΚΕΝΤΡΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ Νοσοκομείο Ξάνθης, Τ. 25410 47100, 25410 47200 Κ.Υ. Αβδήρων, Τ. 25413 55400, 25413 55401 Κ.Υ. Εχίνου, Τ. 25443 50000 Κ.Υ. Σταυρούπολης, Τ. 25423 50000 Π.Ι. Γενισέας, Τ. 25410 81485 Π.Ι. Διομήδειας, Τ. 25410 91322 Π.Ι. Εξοχής, Τ. 25410 94270 Π.Ι. Ν. Ερασμίου, Τ. 25410 61395 Π.Ι. Ευλάλου, Τ. 25410 41208 Π.Ι. Κιμμερίων, Τ. 25410 22296 Π.Ι. Κοτύλης, Τ. 25440 22780 Π.Ι. Κουτσού, Τ. 25410 96315 Π.Ι. Μύκης, Τ. 25440 22215 Π.Ι. Νεοχωρίου, Τ. 25420 31222 Π.Ι. Σατρών, Τ. 25440 22220 Π.Ι. Σελέρου, Τ. 25410 31204 Π.Ι. Τοξοτών, Τ. 25410 93232

Π.Ι. Ωραίου, Τ. 25410 73257 Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Τ. 25413 55300 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ - ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ

Αστυνομική Διεύθυνση Ξάνθης, Τ. 25410 84100

Αστυνομικό Τμ. Ξάνθης, Τ. 25410 84116 Τμ. Ασφάλειας Ξάνθης, Τ. 25410 84138 Τμ. Τροχαίας Ξάνθης, Τ. 25410 84125 Τμ. Περιφέρ. Ξάνθης, Τ. 25410 84141 Αστ/μικό Τμ. Γενισέας, Τ. 25410 81133 Αστυνομικό Τμ. Εχίνου, Τ. 25440 22122 Αστυνομικό Τμήμα Σταυρούπολης, Τ. 25420 22100

Α.Σ. Αβδήρων, Τ. 25410 51222 Α.Σ. Ευλάλου, Τ. 25410 41222 Α.Σ. Λειβαδιτίου, Τ. 25420 68271 Α.Σ. Μύκης, Τ. 25440 22217 Α.Σ. Σελέρου, Τ. 25410 31188 Τμήμα Συνοριακής Φύλαξης Κοτύλης, Τ. 25410 84117

ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΕΣ Δημόκριτος (Αλεξανδρούπολη Έβρου) Τ. 25510 89300 Μ. Αλέξανδρος (Χρυσούπολη Καβάλας) Τ. 25910 53400 ΚΤΕΛ

Πληροφορίες, Τ. 25410 22684 Γραφείο Κίνησης, Τ. 25410 26507 Ταμείο, Τ. 25410 22740 Αστικών Λεωφορείων, Τ. 25410 77977 ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΟΣΕ Ξάνθης, Τ. 25410 22581 ΟΣΕ Σταυρούπολης, Τ. 25420 22233 ΤΑΞΙ

Ραδιοταξί, Τ. 25410 29977, 25410 72801-3 ΛΙΜΑΝΙΑ - ΜΑΡΙΝΕΣ

Πόρτο Λάγος (Λιμεναρχείο) Τ. 25410 96666

Μαρίνα Αβδήρων (Λιμενικός Σταθμός) Τ. 25410 51520

283

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

ΑΓΝΆΝΤΙ Άβδηρα, Τ. 25410 51991, www.xenag.gr

ΑΓΝΆΝΤΙΟ Άνω Καρυόφυτο, Τ. 6937260508 www.agnantio-xanthi.gr

ΔΑΣΙΚΌ ΧΩΡΙΌ ΕΡΎΜΑΝΘΟΥ Λειβαδίτης, Τ. 25420 21008 www.forestvillage.gr

ΔΙΆΒΑ

ΚΆΜΑΡΑ ΠΙΠΊΝΑ Άβδηρα, Τ. 25410 29729, 69746010181 www.kamarapipina.gr

ΚΥΒΈΛΗ (Ζευκίδης Συμεών)

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Γήπεδο Skoda Ξάνθη, (Αθλ. Κέν. Le chalet - Πηγάδια Ξάνθης), Τ. 25410 68511

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΜΟΝΕΣ

Άνω Καρυόφυτο, Τ. 25420 31031 www.kyveli-hotel.gr

Ι. Μ. Αγ. Νικολάου

ΛΕΎΚΙΠΠΟΣ

Ι. Μ. Αγ. Ειρήνης

Άβδηρα, Τ. 25410 51240, 6932207573 www.studios-lefkippos.gr

ΝΌΣΤΟΣ

Τ. 25410 96726 Τ. 25410 25460

Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τ. 25410 29911

Ταξιαρχών 28, Σταυρούπολη, Τ. 25420 22460, 6973037999 www.diava.gr

Σταυρούπολη, Τ. 25420 22027 www.nostos-rooms.gr

Ι. Μ. Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας

ΗΝΊΟΧΟΣ

ΦΙΛΉΔΗΜΟΣ

Ι. Μ. Παναγίας Καλαμούς

Κομνηνά

ΊΜΕΡΑ

Σταυρούπολη, Τ. 25420 22250 www.filidimos.gr

Τοξότες, Τ. 25410 93917 - 9 www.hotel-filoxenia-xanthi.gr

ΚΑΜΠΙΝΚ

ΚΆΡΥΟΝ (Παπαναστασίου Ευαγγελία)

Μάνδρα, Τ. 25410 51040 www.camping-natura.gr

Άνω Καρυόφυτο, T. 25410 76413, 6974010956, 6977222270 www. karyon.gr, info@karyon.gr

ΚΟΚΚΎΜΕΛΟΝ Τοξότες, Τ. 25410 70281, 25410 93551, 6937377250 www.kokimelon.gr

ΝΕΦΈΛΕΣ Τοξότες, Τ. 25410 93379 www.nefelesxanthi.gr

ΤΖΙΒΑΈΡΙ Λυκοδρόμιο, Τ. 25410 74843, 25420 22002, 6973988823 www.tzivaeri.eu

ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΌ Σταυρούπολη, Τ. 25420 22225, 6936512162 www.toarchontiko.gr

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΈΣ ΚΑΤΟΙΚΊΕΣ 916 (Τελμετίδου Κυριακή) Διάφορο Μύκης, Τ. 25410 73916 www.916mountainresort.gr

ΠΌΡΤΟ-ΛΆΓΟΣ (Προμοίρας Ανάργυρος)

284

Πόρτο Λάγος, Τ. 25410 96255 ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΙΑ

NATURA

ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ ΘΕΡΜΩΝ, Τ. 25440 22180 ΠΟΤΑΜΙΑΣ, Τ. 25413 52550 ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Τ. 25410 29799 Τ. 25410 29899, 25410 66000 ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Άβδηρα | Κομνηνά (Μακεδονικός τάφος, 2ος αιώνας π.Χ.), Τ. 25420 22040 | Ανάγλυφο Μίθρα (2ος - 3ος αιώνας μ.Χ.) (Θέρμες) | Τόπειρος | Αναστασιούπολη - Περιθεώριο ΚΑΣΤΡΑ - ΠΥΡΓΟΙ

Κάστρο Καλύβας, Νεοχώρι (340 π.Χ.) | Πύργος Πολύστυλου (Άβδηρα) | Κάστρα Αερικού, Μυρτούσας και Πασχαλιάς, Περιοχή κοιλάδας Νέστου ΓΕΦΥΡΙΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΊ ΣΎΛΛΟΓΟΙ & ΦΟΡΕΊΣ ΞΆΝΘΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΊ ΣΥΛΛΟΓΟΙ & ΦΟΡΕΙΣ ΞΑΝΘΗΣ ΑΜΦΙΤΡΥΟΝΕΣ Ελπινίκη Πετροπούλου, τ. 6906857736 Ελένη Κουρίδου, τ. 25410 25218, 6976881604

ΘΡΑΚΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Τόρης Παπαδήμας, τ. 6989593404

ΚΑΒΕΙΡΟΙ

ΑΝΑΠΟΦΑΣΙΣΤΟΙ

Θεόδωρος Τσερπίσταλης, τ. 6976006944

Αναστασία Μαντζίδου, τ. 6994580332

ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ

ΑΝΟΙΞΗ Νούλα Συγγενίδου, τ. 25410 25046, 25410 71948, 6944818310 Μίμης Μίλκογλου, τ. 25410 23436, 6932417070

ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΙ Κική Χατζηπροκοπίου, τ. 6947603396

ΑΤΙΘΑΣΟΙ Νίκη Αβραμίδου, τ. 25410 24567, 6937113499

ΒΙΣΤΩΝΕΣ Άννα Δίμιτσα, τ. 25410 78090-91, 25410 71270, 6937414652 Αντιγόνη Καϊναδόγλου, τ. 6937414656

ΔΙΟΝΥΣΟΣ Σωτήρης Γούναρης, τ. 6976677171

ΕΔΕΜ Φένια Αχταρίδου, τ. 25410 83853, 6944661714, 6942400550

ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ Δημήτρης Δετσαρίδης, τ. 25410 78273, 6974261769 Μαρία Εξάρχου, τ. 25410 62128, 6944183786

ΘΑΜΥΡΙΣ Νικόλαος Τσάβας, τ. 25410 73732, 25410 29620 Γεώργιος Σαρρής, τ. 6937352545

Γεώργιος Πετράκης, τ. 25410 22669, 25410 26500, 6946065858

ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΕΣ Στέφανος Κέκερης, τ. 6944799162 Μαρία Σάκαλη, τ. 6972601753

ΟΔΡΥΣΣΕΣ Γεώργιος Τάγκλης, τ. 6978007107

ΣΠΑΡΤΑΚΟΙ Μανώλης Αποκορωνιοτάκης, τ. 25410 26784, 6987102008

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΡΑΚΙΩΤΩΝ ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗΣ Γεράσιμος Χόντος, τ. 6973237724

ΦΙΛΟΙ Αφροδίτη Κωνσταντινίδου, τ. 25410 20953, 6974370347 Αντώνης Αντωνιάδης, τ. 25410 22527, 6937203919

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕΚΕ Ρούλα Κηπουρού, τ. 25410 75861, 6933066223

ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ Σωτήρης Στόικος, τ. 25410 83109, 25410 72910, 6993956668

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ» Εμμανουήλ Πεπονάκης, τ. 6981864922

Ιωάννης-Αναστάσιος Λιόκαλος, τ. 6949196092

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ Λεόντιος Κουστρούπος, τ. 6975604403 Γιάννης Ιωαννίδης, τ. 6994143621

ΑΝΕΠΡΟΚΟΠΟΙ Γιάννης Δημητριάδης, τ. 6945372629 Νίκος Δεληγιώργης, τ. 6944258021 Γιάννης Γιαννόπουλος, τ. 6944996394

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ «Η ΓΕΦΥΡΑ» Φρύνη Ρούσου, τ. 6948042742 Ορέστης Ακριτίδης, τ. 6949422726 Στέφανος Δήμου, τ. 6982098624

ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΕΛΙΝΟΥ «Ο ΑΤΛΑΣ» Γιάννης Δαλακούρας, τ. 6948728081 Αθανάσιος Μητσιβέλης, τ. 6983503396

ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΔΗΓΙΣΜΟΥ Σοφία Σπυριδοπούλου, τ. 6946280220

ΟΙ ΒΑΤΡΑΧΟΙ Μιχάλης Τσέπελης, τ. 6938111951

ΝΕΟΛΑΙ®Α Αθανασία Σαλβανά, τ. 6947684063

TREL@CADEMY.KOM Σταύρος Παττάς, τ. 6976867807

285

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΑΦΝΏΝΑ «Η ΔΉΜΗΤΡΑ»

Γιάννης Κατσούλης, τ. 6944125845

Ματούλα Βουλγαράκη, τ. 6946021022

Νικόλαος Ευφραιμίδης, τηλ. 6977682334

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ Ν. ΞΑΝΘΗΣ

ΠΑ.ΚΕ.ΘΡΑ

Θεόδωρος Ρωμανίδης, τ. 6945104018

Άγγελος Σαββανίδης, τ. 25410 26971, 6945805486

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Γεώργιος Μπίκος, τ. 6944876300

Κωνσταντίνος Γιοβατσίκ, τ. 25410 93219, 6948277833 Μάτζη Ζησοπούλου, τ. 25410 23755, 25410 25182, 25410 23480

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΡΕΙΝΑ ΝΕΣΤΟΧΩΡΙΑ Νικόλαος Ευφραιμίδης, τ. 25420 22559, 6977682334

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΥΚΗΣ «ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ» Δημήτριος Τέτος, τ. 6936545658-59

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟΙ Βασίλης Μπαρσεγιαννίδης, τ. 6937141103 Αλεξάνδρα Κουσίδου, τ. 6985573086

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΜΜΕΡΙΩΝ Δέσποινα Μπουγιουκλή, τ. 25410 23005, 25410 73212, 6932399693

Βαγγέλης Δωρόπουλος, τ. 6972275052

Νίκος Κουτσουρίδης, τ. 6993299515 Ασημίνα Βαγενά, τ. 6976401118

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΠΡΙΩΝ

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΙΚΗ ΛΕΣΧΗ

ΘΡΑΚΗ

ΕΚΠΑΙΔ. ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΟΜ ΚΙΜΜΕΡΙΩΝ

Ελένη Χατζηγεωργίου, τ. 25410 27782, 6977458109

Αικατερίνη Δεμερτζή, τ. 6982067585

ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΞΑΝΘΗΣ

ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Ο ΜΙΡΜΑΝΗΣ» Λεωνίδας Ηλιάδης, τ. 6978097475

Νικόλαος Τσαρδίδης, τ. 6984098010 Μαρία Κακίση, τ. 6986548057

ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

Μιχάλης Πατεράκης, τ. 6974756492

Αναστασία Σαρνισλίδου, τ. 6974202152

ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΧΟΡΕΥΤΩΝ «ΤΡΑΝΤΕΛΛΕΝΕΣ»

Πέπη Στάντσιου, τ. 25410 21133, 6974586742

Δημήτρης Τερζανίδης, τ. 6973382036

Φ.Ε.Ξ. Νικόλαος Χατζημηλιούδης, τ. 25410 25421, 6945907679

Στέλιος Κεφαλάς, τ. 6984914236

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Χαρίκλεια Μαργαριτοπούλου, τ. 25410 23995

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ Παρθένα Ζουμπουλίδου, τ. 6934435161

ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ Νατάσα Αναστασιάδου, τ. 25410 21521

ΦΙΛΟΙ «ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ & ΠΑΡAΔΟΣΗΣ» Ελένη Ευφραιμίδου, τ. 25410 29282, 6934382739

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΥΜΟΙΡΟΥ Κωνσταντίνος Αμανατίδης, τ. 25410 72360, 6974083486 Ισαάκ Μαυρίδης, τ. 25410 22512, 6973384812

ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΒΑΤΟΥ «ΑΒΑΝΤΕΣ»

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΡΑΔΙΟ ΑΡΒΥΛΑ»

Ανδρεάς Ευφραιμίδης, τ. 6937093262

Χάρης Βαχαρέλης, τ. 6974360695

Μιχάλης Χατζηεφραιμίδης, τ. 25410 62828, 6932742743

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΒΡΙΤΩΝ Απόστολος Πολυμένης, τ. 6937219384

286

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ FUEGO LATINO

Νικόλαος Τσάβας, τ. 25410 73732, 25410 29620, 6938638500

ΜΈΣΑ ΜΑΖΙΚΉΣ ΕΝΗΜΈΡΩΣΗΣ ΞΆΝΘΗΣ

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΊ ΣΤΑΘΜΟΊ ΚΑΝΑΛΙ 6, τηλ. 25410 78085, info@kanali6.gr EGNATIA TV, τηλ. 25410 62222, 25410 65111 XANTHI CHANNEL, τηλ. 25410 65200, 25410 65111

ΗΜΕΡΉΣΙΟΣ ΤΎΠΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, agonas@xan.forthnet.gr ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ, adesmeuti@yahoo.gr ΕΜΠΡΟΣ, empros@ixanthi.gr ΘΡΑΚΗ, thrakinews@gmail.com ΜΑΧΗΤΗΣ, maxitis1xan@yahoo.gr ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ, voiceofxanthi@gmail.com MILLET, gazetemillet@hotmail.com EYLEM, τηλ. 25410 77919 XANTHI NEWS, xanthinews@gmail.com

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΊΟΣ ΤΎΠΟΣ ΑΚΡΙΤΑΣ, http://www.akritasmedia.gr/ ΤΟΛΜΗ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ, tolmi@otenet.gr ΞΆΝΘΗ ΣΠΟΡ, xanthisport@gmail.com

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΌΣ ΤΎΠΟΣ IN XANTHI alexpavlikiano@gmail.com XANTHI2 info@xanthi2.gr XANTHIPRESS info@xanthipress.gr INDEXANTHI www.indexanthi.gr

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΊ ΣΤΑΘΜΟΊ GLENTI FM 100,1, τηλ. 25410 73194 GOAL FM 105,1 ΞΑΝΘΗΣ, τηλ. 25410 22099 LEGEND FM 101,6, τηλ. 25410 66021 LIFE FM 92,1, τηλ. 25410 20672 NOVA 93,1, τηλ. 25410 83330 PARADISE RADIO 90,3, τηλ. 25410 78671 SUPER 88 FM STEREO, τηλ. 25410 71738 ΔΙΑΚΟΝΙΑ 93,8 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ, τηλ. 25410 22505 ΜΕΛΩΔΙΚΟΣ FM 105,7, τηλ. 25410 84545 ΞΑΝΘΗ FM 100, τηλ. 25410 73023 Ο ΛΕΠΕΝΙΩΤΗΣ 103, ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ ΞΑΝΘΗΣ Ο ΛΕΠΕΝΙΩΤΗΣ ΟΜΟΡΦΗ ΠΟΛΗ 89,9, ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΘΕΑΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, τηλ. 25410 78641 - 2 ΡΑΔΙΟ ΑΡΒΥΛΑ 88,8, τηλ. 25410 62828 ΡΑΔΙΟ ΞΑΝΘΗ 93,5 ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ (ΦΕΞ), τηλ. 25410 25421 ΡΑΔΙΟ ΞΑΝΘΗ ΕΝΑ 98,4, τηλ. 25410 68984 ΡΥΘΜΟΣ 106,7, τηλ. 25410 32361 ΤΟΠ FM 96,9, τηλ. 25410 84025 ΤΡΙΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΞΑΝΘΗΣ 94,6, τηλ. 25410 20869

287

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΌ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ Φ.Ε.Ξ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΌ ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ Φ.Ε.Ξ. ΠΡΌΕΔΡΟΣ: Νκόλαος Χατζημηλιούδης, συνταξιούχος εκπαιδευτικός ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ:

Γιώργος Μπακαλίδης, εκπαιδευτικός ΓΡΑΜΜΑΤΈΑΣ:

Σταυρούλα Ταβουλάρη, ιδιωτικός υπάλληλος ΤΑΜΊΑΣ:

Μαρία Καραογλάνη, συνταξιούχος τραπεζικός υπάλληλος ΜΈΛΗ:

Παναγιώτης Κουτσουρίδης, ελεύθερος επαγγελματίας - Απόστολος Τσότσος, ελεύθερος επαγγελματίας - Λευτέρης Εφραιμίδης, ιδιωτικός υπάλληλος - Ασημένια Τάσσου, ιδιωτικός υπάλληλος - Κεσουδάκης Δημήτριος, ιδιωτικός υπάλληλος ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΉΣ:

Πασχάλης Ξανθόπουλος, σκηνοθέτης, σύμβουλος επιχειρήσεων ΕΙΔΙΚΉ ΓΡΑΜΜΑΤΈΑΣ:

Ισιδώρα Βουλκίδου, βιβλιοθηκονόμος ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ ΜΟΥΣΕΊΟΥ - ΦΕΞ: Γαρυφαλλιά Θεοδωρίδου, Δρ. Λαογραφίας στο ΔΠΘράκης Βασιλική Στρώλη, Ιστορικός ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΣΥΛΛΟΓΉΣ ΜΟΥΣΕΊΟΥ - ΦΕΞ: Γιάννης Γκορόγιας, Ένη Κουτελίδου, Γερακίνα Σταθοπούλου ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ & ΕΦΟΡΊΕΣ ΤΜΗΜΆΤΩΝ ΤΗΣ ΦΕΞ: Για την καλύτερη οργάνωση, λειτουργία και παρακολούθηση των δράσεων, υπάρχουν υπεύθυνοι και εφορίες για κάθε τομέα δράσης, οι οποίοι ενημερώνουν το Δ.Σ. και τη Γενική Συνέλευση σχετικά με την πρόοδο κάθε τμήματος (αναφέρονται στις σελ. εργαστηρίων). ΜΈΛΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΌΓΟΥ:

Η ΦΕΞ είναι ο ιστορικότερος εν λειτουργία πολιτιστικός φορέας της πόλης και ένας από τους πολυπληθέστερους σε μέλη.

288

ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ: ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Σ. ΩΝΑΣΗ • ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΥ ΝΙΑΡΧΟΥ • ΙΔΡΥΜΑ Α. Γ. ΛΕΒΕΝΤΗ

ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ: ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ • ΙΔΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ • MICROSOFT

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ • ΔΗΜΟΣ ΞΑΝΘΗΣ • ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ • ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ Δ.Ο.Υ. Ν. ΞΑΝΘΗΣ • ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΗΡΩΝ • ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΔΗΣ • ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΤΜΕΖΑ • ΥΔΡΩ COSMOS ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΘΕΡΜΟΫΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΞΑΝΘΗΣ • ΝΤΑΪΛΙΑΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΣ • ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΡΟΥ • ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΟΡΦΕΑΣ • ΚΤΗΜΑ ΒΟΥΡΒΟΥΚΕΛΗ • ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ • ΤΟ ΔΡΟΜΑΚΙ • ΟΙΝΟΙ ΣΓΟΥΡΙΔΗ ΕΠΕ • ΣΜΥΡΔΕΞ • ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ΠΑΠΑΠΑΡΑΣΚΕΥΑ • ΣΕΚΕ ΑΕ • ΑΒΑΞ - ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΞΑΝΘΗΣ • ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ •

ΧΟΡΗΓΟΙ: ALTO • CAVA GRAAL • CLICK2 BUY • DVD CENTER • FORD ΓΟΥΣΗΣ • FRECH CO • HAPPY PANDA • HOTEL ELISSO • LEON GAS • LORENZO • LUOKE CHEN • NATIVUS • TELIA+PAVLA • TONIAS TRAVEL • WAVE SYSTEM • ZOOM ART GROUP • ΑΛΧΗΜΕΙΟ • ΑΜΑΛΘΕΙΑ • ΑΠΕΝΑΝΤΙ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ • ΓΡΗΓΟΡΗΣ • ΔΑΛΑΚΑΚΗΣ • ΔΕΡΜΕΤΖΟΓΛΟΥ ΝΙΚ. & ΣΙΑ ΟΕ • ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΥΤΑΦΙΔΗΣ • ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΑΝΘΗΣ • ΔΙΑΣ • ΔΟΥΚΙΔΗΣ • ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ • ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. • ΚΟΚΟΡΙ • ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑ • ΜΕΤΑΞΙ • ΝΕΣΤΟΡΙΔΗΣ • ΞΑΝΘΙΠΠΗ • ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ • ΠΟΛΥΤΥΠΟ • ΡΟΔΟΠΗ Α.Ε. • ΣΜΥΡΔΕΞ • ΣΠΑΝΙΔΗΣ • ΤΑ ΦΑΝΑΡΑΚΙΑ • ΤΕΚΤΩΝ ΑΕ • ΤΟ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ • ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ • ΦΩΤΟΓΩΝΙΑ • ΚΑΦΕ ΦΙΛΟΙΣΤΡΟΝ • ΤΑΒΕΡΝΑ ΔΡΟΜΑΚΙ • ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ • ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΞΑΝΘΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ & ΜΙΚΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΜΑΓΙΚΟΣ ΑΥΛΟΣ ΝΕΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ • PUBLIC • HOTEL ΑΓΡΙΑΝΗ * BOUTIQUE HOTEL 1905 * MEZEBAR- Bar & Gril * SUNLIGHT

ΔΩΡΗΤΕΣ: 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ • 2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ • ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ ΜΑΚΗΣ• ΑΒΡΑΜΟΓΛΟΥ ΣΑΒΒΑΣ • ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ • ΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ • ΑΓΟΡΑΣΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ • ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΠΟΛΥΞΕΝΗ • ΑΙΝΙΤΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΗ • ΑΝΤΑΜΠΟΥΦΗ-ΔΟΥΜΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ • ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ • ΑΝΥΦΑΝΤΗ ΚΑΤΙΝΑ • ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ ΜΑΡΙΑ • ΑΡΣΕΝΗ ΑΓΛΑΛΪΑ • ΒΑΡΤΑ ΙΝΓΡΙΝΤ • ΒΑΣΑΛΟΥ ΕΙΡΗΝΗ • ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ ΕΥΗ• ΒΟΥΛΚΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ • ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ • ΓΚΟΥΝΤΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ • ΔΕΡΜΕΤΖΟΓΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ • ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ • ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΛΜΑΤΟΣ • ΔΟΥΛΓΕΡΑΚΗ ΣΤΑΜΑΤΟΥΛΑ • ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ ΧΑΡΗΣ • ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ (ΤΟΠΟΥΖΛΗ) ΦΩΤΕΙΝΗ • ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΣΙΜΕΛΑ • ΧΡΙΣΤΙΝΑ - ΤΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑΔΟΥ • ΖΑΡΩΤΙΑΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ • ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΥ ΕΜΜΗ • ΗΛΙΑΔΟΥ ΡΟΥΛΑ • ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ • ΚΑΜΠΑ ΕΥΓΕΝΙΑ • ΚΑΝΑΚΟΥΔΑ ΣΤΕΛΛΑ • ΚΑΡΑΜΠΟΥΓΙΟΥΚΟΓΛΟΥ ΣΑΜΗ • ΚΑΡΚΑΛΙΑΝΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ • ΚΑΡΥΩΤΗΣ ΦΩΤΗΣ • ΚΑΣΑΠΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ • ΚΑΤΡΑΚΟΥΤΑΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ • ΚΕΚΕ ΜΑΡΙΑ • ΚΙΤΣΟΥ ΖΩΗ • KΟΓΚΕΤΣΩΦ AΥΡΗΛΙΑ • ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ • ΚΟΤΣΩΝΗΣ ΕΥΓΕΝΗΣ • ΚΟΤΣΩΝΗΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ • ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΟΓΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ • ΚΟΥΛΑΚΛΟΓΛΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ • ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ• ΚΟΥΤΣΟΥΡΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ • ΚΥΠΟΥΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ • ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΟΥΛΑ • ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ • ΚΥΡΜΑΝΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ • ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ • ΛΑΖΙΟΣ ΜΑΡΙΟΣ • ΛΕΡΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ • ΛΟΥΚΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ • ΜΑΝΤΖΑΡΗ ΣΤΑΜΑΤΟΥΛΑ • ΜΑΡΑΔΗ ΜΑΡΙΚΟΥΛΑ • ΜΗΤΡΟΥ ΓΙΑΝΝΗΣ • ΜΟΡΤΗ ΜΑΡΙΑ • ΜΟΥΣΟΥΡΗΣ ΣΠΥΡΟΣ • ΜΠΑΚΑΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ • ΜΠΑΡΜΠΑΝΤΙΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ • ΜΠΟΥΡΟΥΝΤΖΗ ΜΑΡΙΑ • ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗ ΝΙΚΗ • ΝΕΣΤΟΡΙΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ • ΝΤΟΣΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ • ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ • ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ • ΞΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ • ΞΥΛΑΣ ΧΑΡΗΣ • ΟΙΚ. ΑΜΠΕΡΙΑΔΗ • ΟΙΚ. ΑΞΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ • ΟΙΚ. ΓΙΑΝΝΙΚΗ • ΟΙΚ. Π. ΓΟΥΝΑΡΗ • ΟΙΚ. ΚΑΚΟΥΡΗ ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ & ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ • ΟΙΚ ΚΑΠΕΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ • ΟΙΚ. ΚΑΡΤΣΙΔΗ • ΟΙΚ. ΚΟΥΡΛΟΠΟΥΛΟΥ • ΟΙΚ. ΜΗΤΡΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ • ΟΙΚ ΜΙΧΑΛΑΚΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ • ΟΙΚ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ • ΟΙΚ. ΠΛΑΤΣΗ ΜΑΡΙΑΝΘΗΣ & ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ • ΟΙΚ. ΣΕΡΑΜΕΤΗ ΓΕΝΑΔΙΟΥ • ΟΙΚ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ • ΟΙΚ. ΣΟΛΟΜΩΤΑ • OIK. ΤΣΙΓΚΡΟΥ-ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ • ΟΙΚ. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ & ΚΩΝ/ΝΟΥ • ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ • ΠΙΑΛΟΓΛΟΥ ΣΙΑΠΑΝΤΑ ΣΟΥΖΑΝΑ • ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ • ΣΑΜΟΥΡΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΣΑΡΑΦΙΔΟΥ-ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ • ΣΕΒΑΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΡΟΠΗ • ΣΕΜΙΖΗ-ΤΣΟΛΑΚΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ • ΣΕΧΛΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΣΗΜΙΝΑ • ΣΠΥΡΟΥ ΒΟΥΛΑ • ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ • ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΣΤΑΜΠΟΥΛΙΔΟΥ ΜΑΡΘΑ• ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ • ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΛ. ΠΡΟΥΣΑΣ • ΤΕΝΕΖΗ ΑΝΝΑ • ΤΕΡΖΗ ΔΗΜΗΤΡΑ • ΤΣΙΛ ΓΚΙΟΥΛΧΑΝ • ΦΙΤΣΕΒΑ ΒΑΝΙΑ • ΦΡΑΓΓΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ • ΦΥΛΑΚΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ • ΟΙΚ ΦΩΤΙΑΔΗ ΔΗΜΗΤΡΗ • ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ • ΧΑΤΖΗΜΗΛΙΟΥΔΗΣ ΝΙΚΟΣ • ΧΑΤΖΗΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΝΑΣ • ΧΟΡΣΤ ΜΙΤΕΛΧΕΣΠΕΡ • ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ • WASSEM ZAID • ENERGIES - ΤΣΟΤΣΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

289

ΤΟ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΌ ΗΜΕΡΟΛΌΓΙΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ 2018» ΚΥΚΛΟΦΌΡΗΣΕ ΤΟ ΔΕΚΈΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2017 ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΌ ΤΗΣ ΦΙΛΟΠΡΌΟΔΗΣ ΈΝΩΣΗΣ ΞΆΝΘΗΣ (Φ.Ε.Ξ.). ΤΥΠΏΘΗΚΕ ΣΕ ΧΑΡΤΊ ΣΑΜΟΥΆ 85 ΓΡ. ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΊΟΥ ΈΚΑΝΕ Η ΕΤΑΙΡΕΊΑ FACTORY ART HOUSE.

Σταθμός στον πολιτισμό

Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ Αντίκα 7, 67132 Ξάνθη Τηλ.: 25410 25421, 6937120986 E-mail: fexanthis@gmail.com