คํานํา
จากวิสัยทัศนของผูบริหารกรมสงเสริมการเกษตรที่ไดเห็นความสําคัญของการพัฒนาการเกษตรอยาง เปนระบบและทันสมัย จึงไดกอตั้งกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรขึ้นเมือ่ วันที่ 8 สิงหาคม 2550 เพื่อเปนการรองรับ สภาวะแวดลอมและสังคมการเกษตรทีเ่ ปลี่ยนแปลงไป เนื่องจากทั่วโลกมีการพัฒนาเทคโนโลยีทางวิศวกรรมเขามา ใชในการเกษตร นอกจากนี้หนวยงานทางดานวิศวกรรมเกษตรที่มีอยูในประเทศไทยทุกแหงมีหนาที่หลักในการ วิจัย พัฒนา ซึ่งเปนงานในเชิง micro จึงมีเพียงกรมสงเสริมการเกษตรทีด่ ําเนินงานในลักษณะการสงเสริมประยุกต ถายทอด และบริการ ซึ่งเป นงานในเชิง macro ที่รวบรวมเทคโนโลยีก ารวิจัยพัฒ นาของทุ กสถาบัน ทั้งในและ ตางประเทศ ทั้งภาครัฐและเอกชน มาประยุกตและถายทอดแกเกษตรกร ทั้งนี้ กรมสงเสริมการเกษตรไดเริ่มงาน การสงเสริมวิศวกรรมเกษตรในรูปแบบของงานสงเสริมการใชเครื่องจักรกลการเกษตรมาตั้งแตป พ.ศ. 2522 และ พัฒนาขอบขายของงานเพิ่มขึ้นตามความเจริญของเทคโนโลยีวิศวกรรมเกษตรมาจนปจจุบัน กองสงเสริมวิศวกรรม เกษตรมีอํานาจหนาที่ที่สําคัญ คือ ๑. พัฒนาและสงเสริมงานดานวิศวกรรมที่เกี่ยวของกับการเกษตร ๒. จัดทํากลยุทธแผนงาน/โครงการการสงเสริมงานดานวิศวกรรมเกษตรของประเทศ ๓. บริ ก ารวิชาการสนับ สนุนงานส ง เสริ ม การเกษตร โดยการคํานวณ ออกแบบ เป นที่ ป รึ ก ษาและ วิทยากรดานวิศวกรรมการจัดการที่ดิน วิศวกรรมเครื่องจักรกลการเกษตร วิศวกรรมการแปรรูปและลอจิสติกส และวิศวกรรมโครงสรางพื้นฐานการเกษตร ภายใตพระราชบัญญัติวิชาชีพวิศวกรรม นโยบาย กฎหมาย ขอบังคับ มาตรการ และพันธะสัญญาระหวางองคกร ๔. ดําเนินการตรวจสอบ กลั่นกรอง สรางระบบปฏิบัติการและควบคุมงานที่เกี่ยวของกับระบบงานทาง เทคนิคและวิศวกรรมใดๆ เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการสินทรัพยที่อยูในอํานาจหนาที่และความรับผิดชอบของ กรมสงเสริมการเกษตร ๕. ควบคุม กํากับ ติดตาม นิเทศ ประเมินผล และรายงานผลงานดานการสงเสริมวิศวกรรมเกษตร ๖. เป นศูนยก ลางในการบริ ห ารจั ดการและประสานการดําเนินงานดานการสง เสริ มวิศวกรรมของ กรมสงเสริมการเกษตร ในป ๒๕๕๔ กองส ง เสริม วิศวกรรมเกษตร ไดรับ งบประมาณในการดําเนินงานทั้ งในส วนกลางและ ภูมิภาคจากกรมสงเสริมการเกษตร ๖,๙๒๖,๙๗๖ บาท และจากหนวยงานภายนอก ๑๒,๘๐๔,๔๐๐ บาท ดังนี้ สวนกลาง : ไดรับงบประมาณจากกรมสงเสริมการเกษตร ๕๕๘,๐๓๐ ประกอบดวย งบบริหารจัดการ ๓๘๗,๒๐๐ บาท งบดําเนินโครงการ ๖๕,๐๐๐ บาท งบฝกอบรม/สัมมนา ๑๐๕,๘๓๐ บาท และงบประมาณจาก หนวยงานภายนอก ๖๒๔,๐๐๐ บาท สวนภูมิภาค : ไดรับงบประมาณจากกรมสงเสริมการเกษตร ๖,๓๖๘,๙๔๖ บาท ประกอบดวย งบบริหาร จัดการ ๒,๕๓๔,๘๔๖ บาท งบดําเนินโครงการ ๙๙๓,๐๐๐ บาท งบฝกอบรม/สัมมนา ๓๐,๕๐๐ บาท งบลงทุน ๒,๘๑๐,๖๐๐ บาท และงบประมาณจากหนวยงานภายนอก ๑๒,๑๘๐,๔๐๐ บาท รายงานผลการดําเนินงานของกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรประจําป ๒๕๕๔ นี้ เปนผลการดําเนินงาน เฉพาะในสวนที่ เป นกิจ กรรมหลั กของกองสง เสริม วิศวกรรมเกษตร นอกจากนี้ยัง มี ภารกิ จที่ ให การสนับ สนุน หนวยงานตางๆ ทั้งภายในและภายนอกกรม อีกจํานวนหนึ่ง ทั้งนี้ ผลงานทั้งปวงเกิดจากความรวมมือรวมใจและ ทุมเทกําลังกายและกําลังใจของบุคลากรทุกตําแหนงของกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
หนวยงาน
ขาราชการ
ลูกจางประจํา
พนักงานราชการ จางเหมาแรงงาน
สวนกลาง
16
3
4
–
ภูมิภาค
19
26
30
12
รวม
35
29
34
12
110
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒
การติดตามผลการดําเนินงานการจัดทําแปลงสาธิตการพัฒนา การเขตกรรมเพื่อการเพาะปลูกพืชไร โครงการจัดระบบพิเศษเฉพาะพื้นที่มันสําปะหลัง ป ๒๕๕๓/๕๔ วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพื่ อ ศึ ก ษาเปรี ย บเที ย บการ เจริ ญ เติ บ โต ผลผลิ ต ต น ทุ น และ ผ ล ต อ บ แ ท น ก า ร ก า ร ผ ลิ ต มั น สํ า ปะหลั ง ของแปลงสาธิ ต การ พั ฒ น า ก า ร เ ขต ก ร ร ม เ พื่ อ ก า ร เ พ า ะ ป ลู ก พื ช ไ ร กั บ แ ป ล ง เปรี ย บเที ย บ ภายใต โ ครงกา ร จั ด ระบบพิ เ ศษเฉพาะพื้ น ที่ มั น สําปะหลัง ป ๒๕๕๓ ใน ๒ จังหวัด ไดแก จั งหวัดสระแก ว และจัง หวัด กําแพงเพชร จํานวน ๑,๐๐๐ ไร
ตามทีค่ ณะกรรมการนโยบายและมาตรการชวยเหลือเกษตรกร (คชก.) ไดใหความเห็นชอบในหลักการใหกรมสงเสริมการเกษตร รวมกับกรมการคา ภายในดํ าเนินโครงการจัดระบบพิเศษเฉพาะพื้นที่มันสําปะหลัง สํ าหรับเปน แนวทางแกปญหาราคามันสํ าปะหลังตกต่ํ า โดยการจัดระบบการผลิตใหมี ประสิทธิภาพควบคูก บั การวางแผนการตลาดใหสอดคลองกับปริมาณการผลิตเพือ่ เปนตนแบบในการจัดระบบการพัฒนาการผลิตใหมเี สถียรภาพ กรมสงการเกษตรไดมอบหมายใหกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรดําเนิน กิจกรรมนํารองสาธิตการพัฒนาวิธกี ารเขตกรรมในพืน้ ทีป่ ลูกมันสําปะหลัง โดย การจัดทําแปลงสาธิตการไถระเบิดดินดานในพืน้ ทีเ่ พาะปลูกมันสําปะหลัง ดังนี้ ๑. ป ๒๕๕๐ ดํ าเนินงานใน ๒ จังหวัด ประกอบดวยจังหวัด นครราชสีมา และจังหวัดบุรรี มั ย รวม ๕๐๐ ไร ๒. ป ๒๕๕๑ ดํ าเนินงานใน ๔ จังหวัด ประกอบดวยจังหวัด นครราชสีมา บุรรี มั ย สระแกว และจังหวัดกําแพงเพชร รวม ๔,๐๐๐ ไร ๓. ป ๒๕๕๓ ดําเนินงานใน ๒ จังหวัด ประกอบดวยจังหวัดสระแกว
และจังหวัดกําแพงเพชร รวม ๑,๐๐๐ ไร
วิธกี ารดําเนินงาน 1. กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร ไดจัดทําแบบฟอรมการจดบันทึก สําหรับเกษตรกร โดย กวศ. รวมกับ ศวศ. ดําเนินการใหคําแนะนําในการจด บันทึกแกเกษตรกร 2. ศวศ. ดําเนินการติดตามผล และรวบรวมขอ มู ล จากเกษตร โดยดําเนินการติดตามในชวงอายุ 2, 4, 6, 8 เดือน และหลังเก็บเกี่ยว 3. กวศ. ดํ าเนิ น การรวบรวมข อ มู ล จาก ศวศ. มาดํา เนิน การ วิเคราะห สรุป และจัดทํารายงาน
ผลการดําเนินงาน การศึกษาในครั้งนี้ ไดทําการสํารวจขอมูลการผลิตมันสําปะหลังใน ฤดูการผลิตที่ ๑ (ป ๒๕๕๓/๕๔) ซึ่งผลการศึกษา พบวา การเจริญเติบโตใน แปลงสาธิตการพัฒนาการเขตกรรม สูงกวาในแปลงเปรียบเทียบ ซึ่งสงผล ใหผลผลิต และผลตอบแทนสุทธิสูงกวาในแปลงเปรียบเทียบ ถึงแมวาในฤดู การผลิตที่ ๑ จะมีตนทุนสูงกวา เนื่องจากมีคาใชจายในการเตรียมดิน และ คาขนสงผลผลิตมันสําปะหลังมากขึ้น โดยมีรายละเอียด ดังนี้ ๑. ความสูงของมันสําปะหลังในพื้นที่แปลงสาธิต อายุ ๒,๔,๖ และ ๘ เดือน เฉลี่ยสูงกวาพื้นที่แปลงเปรียบเทียบ รอยละ ๓๔.๐๓, ๑๗.๕๙, ๓๖.๙๑ และ ๙.๓๗ ตามลําดับ รายละเอียดตามตารางที่ ๑
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๓
ตารางที่ ๑ ตารางเปรียบเทียบความสูงของมันสําปะหลัง อายุ
แปลงสาธิต
แปลงเปรียบเทียบ
ผลตาง (ซม.)
ผลตาง (%)
2 เดือน
๖๓.๓๓
๔๗.๒๖
๑๖.๐๘
๓๔.๐๓
4 เดือน
๑๒๓.๕๐
๑๐๕.๐๓
๑๘.๔๗
๑๗.๕๙
6 เดือน
๑๔๘.๗๑
๑๐๘.๖๒
๔๐.๐๙
๓๖.๙๑
8 เดือน
๑๘๕.๒๗
๑๖๙.๓๙
๑๕.๘๘
๙.๓๗
๒. ความกวางทรงพุมของมันสําปะหลังในพื้นที่แปลงสาธิต อายุ ๒, ๔, ๖ และ ๘ เดื อ น เฉลี่ ยสู ง กวาพื้ นที่ แปลงเปรี ยบเที ยบร อ ยละ ๒๗.๙๑, ๑๓.๕๓, ๓๘.๓๓ และ ๑๗.๖๖ ตามลําดับ รายละเอียดตามตารางที่ ๒ ตารางที่ ๒ ตารางเปรียบเทียบความกวางทรงพุมของมันสําปะหลัง อายุ
แปลงสาธิต
แปลงเปรียบเทียบ
ผลตาง (ซม.)
ผลตาง (%)
2 เดือน
110.00
86.00
24.00
27.91
4 เดือน
124.20
109.40
14.80
13.53
6 เดือน
116.45
84.18
32.27
38.33
8 เดือน
138.96
118.10
20.86
17.66
๓. ขนาดลําตนของมันสําปะหลังในพื้นที่แปลงสาธิต อายุ ๒, ๔, ๖ และ ๘ เดือน เฉลี่ยสูงกวาพื้นที่แปลงเปรียบเทียบรอยละ ๑๖.๕๘, ๑๗.๕๓, ตารางที่ ๓ ตารางเปรียบเทียบขนาดลําตนของมันสําปะหลัง อายุ
แปลงสาธิต
แปลงเปรียบเทียบ
ผลตาง (ซม.)
ผลตาง (%)
2 เดือน
4.50
3.86
0.64
16.58
4 เดือน
5.70
4.85
0.85
17.53
6 เดือน
7.33
5.30
2.03
38.30
8 เดือน
6.76
6.22
0.54
8.68
๔. ผลผลิตของมันสําปะหลังทีอ่ ายุ ๗–๑๒ เดือน ในพื้นที่แปลงสาธิต เฉลี่ยสูงกวาพื้นทีแ่ ปลงเปรียบเทียบ ๖๘๓ กิโลกรัมตอไร หรือรอยละ 19.75 5. ตนทุนการผลิตของมันสําปะหลังในพื้นที่แปลงสาธิตเฉลี่ยสูงกวาพื้นที่แปลงเปรียบเทียบ รอยละ ๓๓.๒๓ ๑,๐๐๒ บาทตอไร 6. การผลิตมันสําปะหลังในพื้นที่แปลงสาธิตมีผลตอบแทนสุทธิ เฉลี่ยสูงกวาพื้นที่แปลงเปรียบเทียบ ๑,๐๖๙ บาทตอไร หรือรอยละ ๑๔.๕๑
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๔
การติดตามการดําเนินงานศูนยเครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการเผาป ๒๕๕๓-๕๔ ภายใตโครงการหยุดการเผาในพื้นที่การเกษตร ภายใตแผนการปฏิบต ั ิการแกไขปญหาหมอกควันและไฟปา วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพื่ อ ติ ด ตามผลการนํ า ร อ ง สาธิ ตเทคโนโลยี ก ารไถกลบตอซั ง ฟางขาวทดแทนการเผา ในรูปแบบ ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอด การเผาที่ มี ก ารบริ ห ารจั ดการโดย ชุมชน เพื่อปองกั นและแก ไขปญหา การเผาในพื้นที่การเกษตร ๕ จังหวัด ประกอบ ด ว ยจั ง หวั ด สุ พ รรณบุ รี ชั ย นาท ลพบุ รี พิ ษ ณุ โ ลก และ จังหวัดสุโขทัย
สืบเนื่องจากการที่ประเทศไทยไดเขารวมลงนามในขอ ตกลงอาเซียน เรื่องมลพิษหมอกควันขามแดน เมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๕ ประเทศไทยจึง ไดจั ดทํ าแผนแม บ ทแหง ชาติวาดวยการควบคุม การเผาในที่ โ ล งเพื่ อ ใชเ ป น กรอบแผนงานและยุทธศาสตรในการดําเนินการปองกัน ลด และแกไขปญหา มลพิ ษ หมอกควั น ซึ่ ง ได ม อบหมายให ก ระทรวงเกษตรและสหกรณ เ ป น หนวยงานหลักรับผิดชอบดําเนินการควบคุมการเผาในพื้นที่เกษตรกรรม โดย ดําเนินจัดตั้งศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผา ในรูปแบบวิสาหกิจ การใหบริการไถกลบตอซังฟางขาวทดแทนการเผา เพื่อเปนการนํารองสาธิต การใชเทคโนโลยีเครื่องจักรกลการเกษตร ในการไถกลบตอซังฟางขาวทดแทน การเผา ซึ่งในป ๒๕๕๒ ไดมีการจัดตั้งศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการ เผา ที่ มี ก ารบริ ห ารจั ดการการให บ ริ ก ารไถกลบตอซั ง ฟางขา วในรู ป แบบ วิสาหกิจชุมชน จํานวน ๕ แหง
วิธีการดําเนินงาน 1. ศู น ย ส ง เสริ ม วิ ศ วกรรมเกษตร ติ ด ตามผลการดํ า เนิ น งาน/ให คําแนะนํา/ควบคุมดูงานดานการใชเทคโนโลยี 2. กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร รวบรวมขอมูล วิเคราะหขอมูล สรุป และจัดทํารายงาน
ผลการดําเนินงาน จากการติดตามประเมินผลการดําเนินงานศูนยเครื่องจักกลการเกษตร ปลอดการเผา ในจัง หวัดสุพ รรณบุรี ชัยนาท ลพบุรี พิษณุโ ลก และจั งหวัด สุโขทัย พบวา ๑. พื้นที่ก ารใหบริ การ : พื้นที่ การใหบ ริการเครื่องจักรกลการเกษตร ปลอดการเผาประจําป ๒๕๕๓/๕๔ ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตร ทั้ง ๕ แหง มีพื้นที่ก ารใหบ ริก าร รวมทั้ งสิ้ น จํ านวน ๓,๙๑๖.๒๕ ไร โดยมีรายละเอียด ดังนี้ ๑.๑ ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผาที่ดําเนินงานมาครบ ๑ ป จํานวน ๓ แหง ประกอบดวยศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผา จังหวัดสุพรรณบุรี ลพบุรี และจังหวัดพิษณุโลก มีผลการดําเนินงาน ดังนี้ พื้นที่ดําเนินงาน : ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการ เผาทั้ง ๓ แหง มีพื้นที่การใหบริการเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผา รวม ๓,๕๘๗ ไร
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๕
จัง หวัดสุ พรรณบุ รี : พื้ นที่ การให บริ การ ตั้งแตวันที่ ๑ พฤษภาคม ๒๕๕๓ ถึง ๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔ รวม ๑,๓๗๖.๕๐ ไร ประกอบดวย ไถกลบตอซังเพลาหมุนดวยพีทีโอ จํานวน ๘๖๒ ไร ไถหัวหมู ๒๘๖.๕๐ ไร และ จอบหมุนตีเทือก ๒๒๘ ไร จังหวัดลพบุรี : พืน้ ทีก่ ารใหบริการ ตั้งแตวันที่ ๓ เมษายน ๒๕๕๓ ถึง ๒๖ เมษายน ๒๕๕๔ รวม ๑,๖๔๒.๕๐ ไร ประกอบดวย ไถกลบตอซัง เพลาหมุนดวยพีทโี อ จํานวน ๒๕๗ ไร ไถหัวหมู ๗๑๒.๕ ไร และจอบหมุนตีเทือก ๖๗๓ ไร ๑.๒ ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรที่ดําเนินงานมายังไมครบ ๑ ป จํานวน ๒ แหง ประกอบดวยศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผาจังหวัด ชัยนาท และจังหวัดสุโขทัย ชวงระยะเวลาการดําเนินงานตั้งแต ๑๐ มิถุนายน ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ มีผลการดําเนินงาน ดังนี้ พื้นที่ดําเนินงาน : ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการ เผาทั้ง ๒ แหง มีพื้นที่ การใหบริการดําเนินงานเครื่องจักรกลการเกษตรปลอด การเผา รวม ๓๒๙.๒๕ ไร จั ง หวั ด ชั ย นาท : พื้ น ที่ ก ารให บ ริ ก าร ตั้ ง แต วั น ที่ ๑ - ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ รวมทั้งสิ้น ๓๑๐ ไร ประกอบดวย ไถกลบตอซั ง เพลาหมุนดวยพีทีโอ จํานวน ๒๓๐ ไร ไถหัวหมู จํานวน ๘๐ ไร จังหวัดสุโขทัย : พื้นที่การใหบริการ ตั้งแตวันที่ ๑๐ มิถุนายน ถึงวันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ รวม ๑๙.๒๕ ไร ประกอบดวย ไถกลบตอซังเพลาหมุนดวยพีทีโอ จํานวน ๕ ไร ไถหัวหมู ๑ ไร และจอบหมุนตีเทือก จํานวน ๑๓.๒๕ ไร ๒. การบริหารรายได : การใหบริการเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผาประจําป ๒๕๕๓/๕๔ ของศูนย เครือ่ งจักรกลการเกษตร ทั้ง ๕ แหง สงผลใหเกิดรายไดรวม ๖๓๙,๖๙๘ บาท หรือคิดเปน ๑๖๓.๓๔ บาทตอไร มีกําไร สุทธิจากการใหบริการรวม ๑๑๘,๕๕๗ บาท มีคาใชจายในการดําเนินงานเปนคาเฉลี่ย ๑๓๓.๐๗ บาท โดยมีคาใชจาย มากกวารอยละ ๕๔.๖๑ ของรายจายทั้งหมด คือคาน้ํามันเชื้อเพลิง คิดเปน ๘๙.๒๑ บาทตอไร อยางไรก็ตามศูนย เครื่องจักรฯ ทั้ง ๕ แหง สามารถบริหารรายไดเปนไปตามขอกําหนดของโครงการ กลาวคือ มีเงินสะสมเพื่อการจัดหา เครือ่ งจักรเพิม่ เติม จํานวน ๑๙๑,๙๐๙.๔๐ บาท กลาวไดวาศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผาทั้ง 5 แหง สามารถดําเนินการเปนไปตามขอกําหนดของโครงการ แต จะตองดําเนินการติดตาม นิเทศงาน เพื่อใหมีการปรับปรุงการดําเนินงานอยางใกลชิด
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๖
โครงการความรวมมือระหวาง มหาวิทยาลัยเกษตรภาคใตจีนและกระทรวงเกษตรและสหกรณ การศึกษาทดสอบเปรียบเทียบสมรรถนะและคาใชจายในการใชเครื่องจักรกลเกษตรในการทํานา ของมหาวิทยาลัยเกษตรภาคใตจีนกับวิธีการแบบของไทย
วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพื่ อ ทดสอบเปรี ย บเที ย บ สมรรถนะและค า ใช จ า ยในการ ทํางานของรถปรั บระดับผิ วดินและ รถหยอดขาว ที่เปนผลงานวิจัยของ มหาวิท ยาลั ย เกษตรภาคใตจี น กั บ วิธี ก ารโดยทั่ ว ไปของไทยในสภาพ พื้นที่นาชลประทานภาคกลาง
การพั ฒ นาระบบการปลู ก ข าวของประเทศที่ พั ฒ นาแล ว ได ทํ า การ เพาะปลูกขาวดวยเครื่องจักรกลการเกษตร เปนการทําการเกษตรแบบประณีต (Intensive Farming) สามารถควบคุม มาตรฐานการผลิตได มุง สูร ะบบการ จัดการคุณภาพการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (Good Agriculture Practice) สงผลใหมีปริมาณและคุณภาพผลผลิตสูง ซึ่งแตกตางจากระบบการผลิตขาว โดยทั่ วไปที่ ยัง มี ป ระสิ ท ธิภาพต่ํา กล า วคือ มี ก ารใชป จ จั ยการผลิ ตสู ง เกิ ด ปญหาตนขาวหนาแนน กอใหเกิดการสะสมของโรคและแมลง ประกอบกับใน ปจจุบันจํานวนประชากรในภาคการเกษตรมีแนวโนมลดต่ําลง เกษตรกรรุ น ใหมตองการความสะดวกสบายในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม ดังนั้น การ สงเสริมพั ฒนาการใชเครื่ องจั กรกลการเกษตรในระบบการปลูกขาวเปนอี ก ทางเลื อ กหนึ่ง ที่ ส ามารถแก ไขป ญ หาขางตนไดเ ป นอยางดียิ่ง และเป นการ เตรียมการรองรับระบบเกษตรสมัยใหมที่ตองมีการใชเทคโนโลยีเพื่อเพิ่มความ แมนยําในการผลิต ตองใชเทคนิควิชาการและทักษะในรูปแบบใหมจึงมีความ จําเปนอยางยิ่งที่จะตองทําการทดสอบการใชเครื่องจักรกลเกษตรในการทํานา เพื่อใหมีขอมูลรองรับการพัฒนาในลําดับตอไป
ผลการดําเนินงาน การศึ ก ษาทดสอบเปรี ย บเที ย บสมรรถนะและค า ใช จ า ยในการใช เครื่องจักรกลเกษตรในการทํานาของมหาวิทยาลัยเกษตรภาคใตจีนกับวิธีการ แบบไทยดังนี้ ๑. ทดสอบการทํ างานของรถปรั บระดับผิ วดินของจี น ที่ควบคุม ดวย แสงเลเซอร กับรถปรับระดับผิวดินแบบไทย ที่ใชรถไถเดินตามติดทายดวยสกี ปรับระดับ ๒. ทดสอบการทํางานของรถหยอดขาวของจีนกับวิธีการหวานแบบไทย ผลการศึกษาทดสอบพบวา ๑. การทดสอบเปรียบเทียบสมรรถนะและคาใชจายของรถปรับระดับ ผิวดิน : รถปรับระดับผิวดินของจีนมีอัตราการทํางานต่ํากวารถปรับระดับผิว ดินแบบไทย และมีคาใชจายในการทํางานสูงกวารถปรับระดับผิวดินแบบไทย รายละเอียด ดังนี้ ๑.๑ การปรับระดับ ผิวดินดวยรถปรับระดับ ผิวดินแบบจีนมี อัตรา การทํางานต่ํากวาการปรับระดับผิวดินดวยรถปรับระดับผิวดินแบบไทย 2.89 ไรตอชั่วโมงหรือคิดเปนรอยละ 63.38
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๗
๑.๒ การปรั บ ระดั บ ผิ ว ดิ น ด ว ยรถปรั บ ระดั บ ผิ ว ดิ น แบบจี น มี คาใชจายในการปรับระดับผิวดินสูงกวาการปรับระดับผิวดินดวยรถปรับระดับ ผิวดินแบบไทย 37.10 บาทตอไรหรือคิดเปนรอยละ 241.54 ๑.๓ การปรับระดับผิวดินดวยรถปรับระดับผิวดินแบบไทยมีความ ตองการใชแรงงานที่มีความชํานาญงานมากกวา 2 เทา ของการปรับระดับผิว ดินดวยรถปรับระดับผิวดินแบบจีน ๒. การทดสอบเปรียบเทียบสมรรถนะและคาใชจายของรถหยอดขาว ของจีนกับวิธีการแบบไทย : การปลูกขาวดวยรถหยอดขาวของจีนมีอัตราการ ทํางานที่ต่ํากวาการปลูกขาวดวยวิธีการหวานแบบไทย แตมีการใชเมล็ดพันธุ ในอัตราที่ ต่ํากวา และมี ผลตอบแทนตอ การลงทุนสู งกวาการปลู ก ขาวแบบ หวานของไทย รายละเอียดดังนี้ ๒.๑ การปลูกขาวดวยรถหยอดขาวของจีนมีอตั ราการทํางานที่ต่ํากวา การปลูกขาวดวยวิธีการหวานแบบไทย 3.66 ไรตอชั่วโมงหรือคิดเปนรอยละ 58.47 ๒.๒ การปลู ก ขาวดวยรถหยอดขาวของจี นมีก ารใชเ มล็ ดพั นธุใน อัตราที่ต่ํากวาการปลูกขาวดวยวิธีการหวานแบบไทย 11.09 กิโลกรัมตอไร หรือคิดเปนรอยละ 73.59 ๒.๓ การเปรียบเทียบตนทุนและผลผลิตทีไ่ ดรับ พบวา การปลูกขาว ดวยรถหยอดขาวของจีนไดผลผลิต 814.23 กิโลกรัมตอไร ที่ความชื้น 15% wb มีตนทุนการปลูก 123.76 บาทตอไร หรือคาการลงทุนตอผลผลิตที่ไดคือ 0.15 บาทตอกิโลกรัมขาวเปลือก สวนการปลูกขาวดวยวิธีหวานแบบไทยได ผลผลิ ต 913.38 กิ โ ลกรั ม ต อ ไร ที่ ค วามชื้ น 15%wb มี ต นทุ นการปลู ก 335.74 บาทต อ ไร หรื อ คา การลงทุ นต อ ผลผลิ ตที่ ไ ดคือ 0.37 บาทต อ กิ โ ลกรั ม ข า วเปลื อ ก นั่ น คื อ การปลู ก ข า วด ว ยรถหยอดข า วของจี น ได ผลตอบแทนตอการลงทุนที่สูงกวาถึง 2 เทาเศษ
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๘
การจัดตั้งศูนยบริการการเตรียมดินเพื่อเพิ่มผลผลิตมันสําปะหลัง ภายใต โครงการพัฒนาการเตรียมดินเพื่อเพิ่มผลผลิตมันสําปะหลัง วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
๑. เ พื่ อ พั ฒ น า ร ะ บ บ ก า ร เตรี ยม ดิ น เพื่ อเ พิ่ ม ผล ผลิ ตมั น สําปะหลังในรูปแบบศูนยบริการการ เตรี ยม ดิ น เพื่ อเ พิ่ ม ผล ผลิ ตมั น สํ าปะหลั ง ที่ มี ก ารบริ ห ารจั ดการ โดยองคกรเกษตรกร ๒. สร า งพื้ น ฐานระบบการ บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ก า ร ใ ห บ ริ ก า ร เครื่ อ ง จั ก ร ก ล ก า ร เ ก ษต ร เ ชิ ง วิส าหกิ จ ชุม ชนเพื่ อ สร างเกษตรกร มื อ อ า ชี พ ด า น ก า ร ใ ห บ ริ ก า ร เครื่องจักรกลการเกษตร ๓. พัฒ นาโครงสร างพื้ นฐาน การเกษตรเพื่อ เอื้อ ใหคนรุนใหมไม ละทิ้งอาชีพเกษตรกรรม
การสาธิตการไถระเบิดดินดานเพื่อการพัฒนาการเตรียมดินสําหรับพืช ไรของกองสง เสริ มวิศวกรรมเกษตร ภายใตโครงการจัดระบบพิ เศษเฉพาะ พื้นที่มันสําปะหลัง (คชก.) เปนที่ยอมรับของเกษตรกรในดานการชวยฟนฟู โครงสร า งดิ น และทํ าลายการอั ดแน นของชั้น ดิ น ที่ เ ป นอุ ป สรรคของการ เจริ ญ เติ บ โตที่ ส มบู ร ณ ข องพื ช รวมถึ ง การลดปริ ม าณวั ช พื ช เป น ผลให เกษตรกรไดรับผลผลิตเพิ่มขึ้น คิดเป นรอยละ ๑๖.๕๒ สงผลใหเ กษตรกรมี ความตองการใชเทคนิคและเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการไถระเบิดดินดาน เพื่อการเตรียมดินในการเพาะปลูกพืชเปนจํานวนมาก แตไมสามารถกระทําได เนื่องจากเทคโนโลยีดังกลาวยังไมมีผูประกอบการรับจางในทองถิ่นโดยทั่วไป ดังนั้น การสงเสริมการพัฒนาระบบการเตรียมดินในรูปแบบศูนยการใหบริการ เตรี ย มดิ น เพื่ อ เพิ่ ม ผลผลิ ต มั น สํ า ปะหลั ง ถื อ ว า เป น การเริ่ ม ต น ในการ ดําเนินการใชเทคนิควิธีการดังกลาวดวยตนเองของกลุมเกษตรกร โดยใชเปน แหลงเรียนรูใหแกเกษตรกรและผูประกอบการรับจางในทองถิ่น ในการพัฒนา เทคนิคและวิธีการเตรียมดินเพื่ อพัฒนาการผลิต สงผลใหผูประกอบการใน ท อ งถิ่ น จั ด หามาให บ ริ ก ารจนกระทั่ ง เป น ระบบบริ ก ารที่ เ ป น มาตรฐาน โดยทั่วไป ทํ าใหเ กิดการพั ฒนาการผลิตไดอยางเป นรู ปธรรม และสามารถ ขยายผลโดยกลไกธรรมชาติตอเนื่องตอไป
ผลการดําเนินงาน กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรไดเสนอโครงการพัฒนาการเตรียมดินเพื่อ เพิ่มผลผลิตมันสําปะหลัง เพื่อขอรับการสนับสนุนเงินทุนจากกองทุนรวมเพื่อ ชวยเหลื อ เกษตรกร โดยจะดํา เนินการในลั ก ษณะสนับ สนุนเงิ น ยืม ปลอด ดอกเบี้ ยชําระคืน ภายใน 7 ป ให อ งคก ารเกษตรเพื่ อ การลงทุ นจั ดหาชุ ด เครื่ อ งจั ก รกลในการเตรี ย มดิ น ที่ ทั น สมั ย และมี ป ระสิ ท ธิ ภาพ และจั ด ตั้ ง ศูนยบริการการเตรียมดินเพื่อเพิ่มผลผลิตมันสําปะหลังที่มีการบริหารจัดการ โดยองคกรเกษตรกร จํานวน 10 กลุม ในพื้นที่เพาะปลูกมันสําปะหลังหลัก 10 จัง หวัด คือ จั งหวัดนครราชสี มา กําแพงเพชร สระแกว ชัยภูมิ ชลบุ รี กาญจนบุ รี กาฬสิ น ธุ นครสวรรค ฉะเชิ ง เทรา และจั น ทบุ รี ระยะเวลา ดําเนินการ 7 ป งบประมาณรวม 44,104,000 บาท ประกอบดวย ๑. เงินจากกองทุนรวมเพื่อชวยเหลือเกษตรกร เปนเงิน 38,476,000 บาท ประกอบด วยโดยเป น เงิ น จ า ยขาดสํ า หรั บ หน วยงานในการบริ ห าร โครงการ จํ านวน 3,476,000 บาท และเงิ นยืม ปลอดดอกเบี้ ย สํ าหรั บ คาใชจายในการจัดหาชุดเครื่องจักรกลในการพั ฒนาการเตรียมดิน จํ านวน ๓๕,๐๐๐,๐๐๐ บาท
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๙
๒. เงินสมทบจากกรมสงเสริมการเกษตร 5,628,000 บาท สําหรับ คาใชจายในการติดตาม นิเทศ และประเมินความสําเร็จของกลุมเปาหมาย ปจจุ บันโครงการไดผานการเห็นชอบหลัก การจากคณะอนุก รรมการ พิจ ารณาชวยเหลื อ ดานปจ จั ยการผลิ ตทางการเกษตรแล ว โดยสํ านัก งาน เศรษฐกิ จ การเกษตรในฐานะฝ า ยเลขานุ ก ารจะนํ า เสนอโครงการให คณะกรรมการนโยบายและมาตรการชวยเหลือเกษตร (คชก.) พิจารณาตอไป
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๑๐
โครงการวิจัยศึกษาระบบหวงโซอุปทานและโลจิสติกส มะมวงสงออกในเขตภาคกลางและภาคเหนือตอนลาง วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เ พื่ อ ศึ ก ษ า ร ะ บ บ ห ว ง โ ซ อุ ป ทานของมะม ว งส ง ออกจาก เกษตรกรถึงผูสงออก รวมทั้งสัดสวน ตนทุน และแนวทางปฏิบั ติที่ดี เพื่ อ เป น ต น แบบในการวางแผนการ พั ฒ นาระบบโลจิ ส ติก ส ของมะม ว ง สงออกของประเทศ และขยายผลสู ผลผลิตทางการเกษตรชนิดอื่นตอไป โ ด ย ศึ ก ษ า ม ะ ม ว ง พั น ธุ น้ําดอกไม จากกลุมผูผลิตมะมวงเพื่อ การส ง ออกเป น หลั ก จํ า นวน ๑๓ กลุ ม ที่ ตั้ง อยู ในพื้ นที่ แหล ง ผลิ ต ๖ จั ง หวั ด ประกอบด ว ย อ า งทอง อุ ทั ย ธ า นี ส ร ะ บุ รี เ ชี ย ง ใ ห ม พิษณุโลก และเพชรบูรณ
มะม วงเป น พื ชเศรษฐกิ จ ที่ สํ าคัญ ของประเทศ ที่ มี ความชัดเจนดา น ศัก ยภาพการตลาดตางประเทศ เป นที่ ตองการของตลาดภายนอก แตยัง มี ปญหาการจัดการผลผลิ ตภายในประเทศตลอดทั้งหวงโซ อุปทาน ทําใหเสี ย โอกาสในการขยายตลาด ประเด็น ที่ สํ า คัญ หนึ่ง คือ มะม ว งเป นผลิ ตผลสด (Perishable Crops) ซึ่งเปนสินคาที่มีอายุสั้น เนาเสียและบอบช้ํางาย มีความ จําเปนตองมี ระบบจั ดการดานโลจิส ติกส ที่ดี เพื่อ ใหสิ นคามีคุณภาพดีและมี ปริมาณสม่ําเสมอ สามารถขายไดราคาสูงโดยเฉพาะอยางยิ่งในตางประเทศ การวางแผนอยางเปนระบบในการพัฒนาและแกไขปญหาใหตรงจุดมี ความจํ าเปนตองใชขอ มูล ระบบห วงโซ อุป ทานที่เ ปนอยูแตเดิม เป นฐานการ วิเคราะหใหตรงกับสภาพความเปนจริ ง มีความเปนไปไดในทางปฏิบัติจึงจะ สามารถแกไขปญหาในระดับประเทศได โครงการวิจัยนี้มุงศึกษาระบบหวงโซ อุปทานของมะมวงสง ออกจากเกษตรกรถึง ผูสง ออก โดยนําร องในเขตภาค กลางและภาคเหนือตอนลาง เพื่อมุงหวังใหเปนตนแบบในการวางแผนพัฒนา ระบบโลจิสติกสของผลทางการเกษตรของประเทศตอไป
รายงานประจําป ๒๕๕๔
ผลการดําเนินงาน ๑. ผลผลิตมะมวงเมื่อเก็บเกี่ยวจากสวนแลวมีเสนทางไปสูต ลาดหลัก ๓ แหง คือ ผูสงออกผลสดไปยังประเทศญี่ปุน เกาหลี ยุโรป ตะวันออกกลาง จีน และมาเลเซีย รอยละ ๓๐.๕๗ ผูสงออกผลผลิตแปรรูปในรูปมะมวงแชแข็ง และมะมวงทอดไปยังประเทศญี่ปุน รอยละ ๓.๔๖ และอีกรอยละ ๖๕.๙๗ ถูก จําหนายไปยังตลาดคาสงในประเทศ ๒. ผลผลิตสดที่สงออกไปยังตางประเทศ แบงเปนผลผลิตสดระดับ คุณภาพสู ง จํ านวนร อ ยละ ๓๔.๔๒ ในจํ านวนนี้ ร อ ยละ ๙๙ เป นผลผลิ ต มะมวงที่ผานการคัดแยกเบื้องตน เชน ถอดถุง ตัดขั้ว และคัดเลือกเบื้องตน จากศูนยรวบรวมผลผลิตของกลุมเกษตรกร สวนที่เหลืออีกรอยละ ๑ มาจาก พอคารวบรวมผลผลิต ๓. ผลผลิ ตในสวนที่ มุงหวังสง ออกตลาดบน มีสัดสวนผลผลิ ตที่ได ราคาในระดับคุณภาพสูง เฉลี่ย ๖๕ บาทตอกิโลกรัม จํานวนรอยละ ๓๔.๔๕ สวนที่เหลือเปนระดับคุณภาพที่ไมผานเกณฑการคัดเลือกของผูสงออก รวมถึง ผลผลิ ตส วนที่ เกิ นปริ มาณความตอ งการของผูส ง ออก จะมี ราคาลดหลั่นไป ตามลํ าดับ คือ ๕๐, ๓๕ และ ๒๐ บาทตอ กิ โ ลกรัม คิดเปนราคาเฉลี่ ยของ ผลผลิต คือ ๔๕.๑๑ บาทตอกิโลกรัม ๔. รายไดที่ เ กษตรกรสู ญ เสี ยไป ร อ ยละ ๓๐.๔๕ ของมู ล คาการ จําหนายผลผลิตในระดับคุณภาพสูงทั้งหมด เกิดจากสาเหตุหลักจากการปฏิบัติ หลังการเก็บเกี่ยวที่ไมเหมาะสม
www.aepd.doae.go.th
๑๑
๕. สั ดส วนตนทุ นของเกษตรกรในชวงการเก็ บ เกี่ ยวไปถึง การรั บ ซื้ อ ผลผลิตเฉลี่ย คือ ๓.๙๙ บาทตอกิโลกรัม พบวามีตนทุนหลักคือ ตนทุนการเก็บ เกี่ยว ตนทุนการคัดเลือกผลผลิตเบื้องตน และตนทุนการขนยาย/ขนสงจาก สวนไปยังศูนยรวบรวม คิดเปนรอยละ ๗๓.๗๒ รอยละ ๑๕.๓๙ และรอยละ ๑๐.๘๙ ตามลําดับ ๖. ปริ ม าณความเสี ยหายหรื อ ผลผลิ ตที่ ถูก คัด ออกจากกระบวนการ ปรั บ ปรุ ง คุ ณภาพเพื่ อ การส ง ออก มี จํ านวนร อ ยละ ๑๕ ของจํ า นวนที่ เ ข า กระบวนการ หรือคิดเปนรอยละ ๕.๑๘ ของจํานวนผลผลิตที่มี เปาหมายใน การสงออกทั้งหมด โดยพบวาสาเหตุและลักษณะของความสูญเสียสวนใหญ เกิดจากการกระทบและกดทับของผลผลิตและตะกราในขั้นตอนการเก็บเกี่ยว และขนยาย รวมทั้งการสุกเร็วทําใหตองมีการขนสงทางเครื่องบินกอใหเกิดคา การขนสง สู ง แนวทางปฏิบั ติที่ ดีจึง ควรเนนการแกไขความเสี ยหายในส วน ดังกลาว อันไดแก การเก็บเกี่ยวโดยใชมือเด็ดขั้วมะมวง การเพิ่มวัสดุปองกัน การกระแทกในตะกรา การบรรจุผลผลิตไมเกินขอบบนของตะกรา การเพิ่ม ระบบ pre-cooling เพื่ อยืดอายุของผลผลิตหลั งการเก็บเกี่ยว การคัดเลือ ก ผลผลิตเบื้องตนของศูนยรวบรวมผลผลิตของกลุม เกษตรกร และการขนสงดวย รถหองเย็น อยางไรก็ตาม ควรมีการศึกษาวิจัยเชิงทดสอบภาคสนามที่ชัดเจน เพิ่ ม เติม เพื่ อ จั ดลํ าดับ และคัดเลื อ กวาควรให ความสํ าคัญ ในการส ง เสริ ม วิธี ปฏิบัติใดกอน ๗. แนวทางในการพัฒนาระบบหวงโซอุปทานและโลจิสติกสของมะมวง สงออกในชวงเก็บเกี่ยวไปถึงผูสงออก มีขอเสนอดังนี้ สงเสริมใหเกษตรกรผลิตมะมวงคุณภาพสูงสําหรับตลาดสงออกผล สดเพิ่มขึ้น วิจัยเชิงทดสอบภาคสนามเพื่อการคัดเลือกเทคโนโลยีในการลด ความสูญเสียและยืดอายุผลผลิตที่เหมาะสม ศึกษาและสงเสริมการใชเทคโนโลยีการคัดคุณภาพ และตรวจวัด คาสารตกคางที่ประเทศผูซื้อยอมรับและเชื่อถือในระดับผูสงออก ศึกษามาตรฐานและขอกําหนดของผลผลิตมะมวงของประเทศคู ค า ที่ สํ า คั ญ ควบคู กั บ การศึ ก ษาเทคโนโลยี ด า นการผลิ ต การเก็ บ เกี่ ย ว กระบวนการหลังการเก็บเกี่ยว และการแปรรูปของผลผลิตมะมวงของประเทศ ตางๆที่สอดคลองกับมาตรฐานและขอกําหนดของประเทศคูคา ประยุกตผลการวิจัยหวงโซอุปทานและระบบโลจิสติกสของมะมวง สงออกนีไ้ ปสูก ารสงเสริมใหเกิดการพัฒนาการผลิตอยางเปนรูปธรรม รวมถึงการ ประยุกตใชในผลไมสดสงออกชนิดอืน่ ทีม่ ลี กั ษณะและพฤติกรรมทีใ่ กลเคียงกัน
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๑๒
คณะกรรมการพิจารณาและกํากับดูแลการดําเนินงานตามสัญญาเชา โรงงานและอุปกรณโรงงานศูนยพัฒนาการผลิตและควบคุมศัตรูผักผลไม เพื่อการสงออก กรุงเทพมหานคร วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
พิจ ารณาและกํ ากั บ ดูแลการ ดํ าเนินงานใหเป นไปตามสัญญาเชา โรงงานและอุ ป กรณ โ รงงานศู น ย พัฒ นาการผลิ ตและควบคุมศัตรู ผั ก ผลไมเพือ่ การสงออก กรุงเทพมหานคร รวมทั้ งกรณีปญหาตางๆ อันเกิดขึ้น ภายใตสญั ญาดังกลาว
กรมสงเสริมการเกษตรไดจัดตั้งศูนยพัฒนาการผลิตและควบคุมศัตรูผัก ผลไม เพื่ อ การส ง ออก กรุง เทพมหานคร ตามมติคณะรั ฐมนตรี เมื่ อวันที่ ๘ กรกฎาคม ๒๕๒๙ โดยก อ ตั้ ง แล ว เสร็ จ เมื่ อ เดื อ นพฤศจิ ก ายน ๒๕๓๑ มี เครื่องจักรอุปกรณในโรงงาน ประกอบดวย โรงอบไอน้ํา ขนาด ๕ ตัน เครื่อง คัดขนาด ระบบบรรจุหีบหอ และหองเย็น และมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๑๒ มกราคม ๒๕๓๑ กําหนดใหเอกชนเชาดําเนินงาน โดยมีวัตถุประสงคหลักเพื่อ พัฒนาผลิตผลของเกษตรกรใหมีคุณภาพไดมาตรฐานตามความตองการของ ตลาดทั้งในและตางประเทศ ซึ่ง ณ ปจจุบันกรมสงเสริมการเกษตรไดเปดให ภาคเอกชนเชาดําเนินการตามสั ญ ญาเชาโรงงานและอุ ป กรณโ รงงานศูนย พัฒ นาการผลิตและควบคุม ศัตรูผั กผลไม เพื่ อการสง ออก กรุ งเทพมหานคร เลขที่ ๑/๒๕๕๒ ลงวันที่ ๑๙ สิ งหาคม ๒๕๕๒ ระหวางกรมธนารัก ษ โดย อธิบดีกรมสงเสริมการเกษตร ผูรับมอบอํานาจจากกรมธนารักษ และบริษัท พี แอนดเอฟ เทคโน จํากัด มีกําหนดระยะเวลาการเชารวม ๑๐ ป นับตั้งแตวันที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๒ เปนตนไป ซึ่งมีคณะกรรมการพิจารณาและกํากับดูแล การดําเนินงานตามสัญญาเชาโรงงานและอุปกรณโรงงานศูนยพัฒนาการผลิต และควบคุม ศัตรูผั ก ผลไมเ พื่ อ การสง ออก กรุง เทพมหานคร ทํ าหนาที่ แทน กรมฯ ในการพิจารณาและกํากับดูแลการดําเนินงานใหเปนไปตามสัญญาเชา
ผลการดําเนินงาน ๑. ปการเชาที่ ๑ (ระวางวันที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๒–๑๘ สิงหาคม ๒๕๕๓) คณะกรรมการฯ ได มี ก ารประชุม เพื่ อ พิ จ ารณาและกํ ากั บ ติ ดตามให ผู เ ช า ดําเนินการตามสัญญา สรุปการดําเนินงานของผูเ ชา ดังนี้ ๑.๑ ปรั บ ปรุ ง และเพิ่ ม เติม อุ ป กรณ /ระบบต างๆ ในโรงงานให มี ประสิทธิภาพ รวม ๗ รายการ ๑.๒ พัฒนาและถายทอดเทคโนโลยีใหเจาหนาทีก่ รมสงเสริมการเกษตร และเกษตรกร รวม ๕ รายการ ไดแก [๑] อบรมเจาหนาที่กรมฯ หลักสูตร “การ พัฒนาการผลิตมะมวงและมังคุดเพื่อการสงออกอยางยั่งยืน” จํ านวน ๖๐ คน และหลั ก สู ต ร “เทคโนโลยีเ ครื่ อ งอบไอน้ํ า VHT” จํ า นวน ๒๔ คน รวม ๒ หลักสูตร จํานวน ๘๔ คน [๒] นําเจาหนาที่กรมฯ ไปศึกษาดูงานดานเทคโนโลยี การผลิต ณ ประเทศญีป่ นุ จํานวน ๕ คน [๓] สัมมนาเกษตรกร หลักสูตร “การ พัฒนาการผลิตมะมวงและมังคุดเพื่อการสงออกอยางยั่งยืน” จํานวน ๑๖๐ คน [๔] อบรมเกษตรกรในพื้นที่ ณ อําเภอพราว จังหวัดเชียงใหม จํ านวน ๒๐ คน [๕] นําเกษตรกรไปฝกอบรมดานการผลิต ณ ประเทศญีป่ นุ จํานวน ๑๐ คน ๑.๓ ดําเนินการผลิตและรายงานผล สรุปไดดังนี้ [๑] ปริมาณการอบ VHT มะมวง เทากับ ๔๐๒.๓๕๒ ตัน (รวมปริมาณอบทั้งหมดของบริษัท P&F Techno จํากัด และรายอืน่ ) ต่ํากวาทีค่ าดการณไว ๖๐๐ ตัน คิดเปนรอยละ
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๑๓
๓๒.๙๔ [๒] ปริม าณการส งออกมะม วงที่ ผาน VHT จํ านวน ๒๕๖.๔๐๗ ตัน ต่ํากวาทีค่ าดการณไว ๖๐๐ ตัน คิดเปนรอยละ ๕๗.๒๗ [๓] เปดโอกาสใหผสู ง ออก รายอืน่ มาใชบริการ รวม ๑๐ ราย คิดเปนรอยละ ๒๐ ของผลผลิตทีเ่ ขาอบ VHT ๒. ปการเชาที่ ๒ (ระวางวันที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๓–๑๘ สิงหาคม ๒๕๕๔) สรุปผลการพิจารณาและกํากับการดําเนินงานของผูเ ชา ดังนี้ ๒.๑ ปรั บ ปรุ ง และเพิ่ ม เติม อุ ป กรณ /ระบบต างๆ ในโรงงานให มี ประสิทธิภาพเพิ่มเติมจากปที่ ๑ จํานวน ๑ รายการ ไดแก การปรับปรุงอาคาร ผลิตและขยายพันธุพ ชื เพาะเลีย้ งเปนหองและอุปกรณทดลอง ๒.๒ พัฒนาและถายทอดเทคโนโลยีใหเจาหนาทีก่ รมสงเสริมการเกษตร และเกษตรกร รวม ๕ รายการ ไดแก [๑] อบรมเจาหนาที่กรมฯ หลักสูตร “การ พัฒนาการผลิตมะมวงและมังคุดเพื่อการสงออกอยางยั่งยืน” จํ านวน ๗๔ คน และหลักสูตร “เทคโนโลยีการคัดคุณภาพผลไมดวยระบบ Sensor” จํานวน ๓๑ คน รวม ๒ หลักสูตร จํานวน ๑๐๕ คน [๒] นําเจาหนาที่ที่กรมฯ ไปศึกษาดูงาน ดานเทคโนโลยีการผลิต ณ เมือง Fukuoka ประเทศญี่ปุน จํานวน ๕ คน [๓] สัมมนาเกษตรกร หลักสูตร “การพัฒนาการผลิตมะมวงและมังคุดเพือ่ การสงออก อยางยัง่ ยืน” จํานวน ๑๖๐ คน [๔] อบรมเกษตรกรในพื้นที่ ณ อําเภอบานแฮด จังหวัดขอนแกน หลักสูตร “การผลิตมะมวงคุณภาพเพือ่ การสงออก” จํานวน ๒๐ คน [๕] นําเกษตรกรไปฝกอบรมดานการผลิต ณ เมือง Fukuoka ประเทศญี่ปุน จํานวน ๑๐ คน ๒.๓ ศึกษาพัฒนาดานวิชาการรวมกับกรมฯ อยางนอย ๑ เรื่อง โดย เรื่ อ งแรกจะศึก ษาวิจั ยเรื่ อ ง “การคัดคุณภาพผลไม โ ดยใชร ะบบ Sensor : กรณีศกึ ษาสมโอ” ระยะเวลาในการศึกษา ๔ ป ๒.๔ ดําเนินการผลิตและรายงานผล สรุปไดดังนี้ [๑] ปริมาณการอบ VHT มะมวง เทากับ ๕๑๗.๑๘๗ ตัน (รวมปริมาณอบทั้งหมดทั้งของบริษัท P&F Techno จํ ากัด และรายอื่น) สูงกวาที่คาดการณไว ๕๐๐ ตัน คิดเปนรอยละ ๓.๔๔ [๒] ปริมาณการอบ VHT มังคุด เทากับ ๘๘.๑๔๙ ตัน ต่ํากวาที่คาดการณ ไว ๑๕๐ ตัน คิดเปนรอยละ ๔๗.๑๔ [๓] ปริมาณการสงออกมะมวงที่ผาน VHT จํานวน ๓๓๖.๑๖๕ ตัน ต่ํากวาทีค่ าดการณไวรอยละ ๓๒.๗๗ แตมีปริมาณการ สงออกเพิ่มขึ้นจากปที่แลว คิดเปนรอยละ ๓๑ [๔] ปริมาณการสงออกมังคุดที่ ผาน VHT จํานวน ๗๙.๔๔ ตัน ต่ํากวาที่คาดการณไว คิดเปนรอยละ ๔๗.๐๔ [๕] ปริมาณการรับซื้อผลผลิตมะมวง รวม ๔๙๕.๑๕ ตัน จากเกษตรกรพื้นที่ ตางๆ รวม ๑๒ จั งหวัด และมั งคุด รวม ๘๘.๑๕ ตัน จากเกษตรกรจั งหวัด จันทบุรี โดยมีการทําสัญญา Contract Farming กับสถาบันเกษตรกรผูปลูก มะม วงและมั ง คุด จํ านวน ๗ กลุ ม และรายเดี่ยว จํานวน ๒ ราย [๖] เป ด โอกาสใหผูสงออกรายอื่นมาใชบริการ รวม ๑๓ ราย คิดเปนรอยละ ๓๐ ของ
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๑๔
การทดสอบความสูญเสียของผลผลิตจากการเกี่ยวดวย เครื่องเกี่ยวนวดขาว วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพื่อทดสอบความสูญเสียจาก การการเกี่ ย วขา วดว ยเครื่ อ งเกี่ ย ว นวดข า ว ประเมิ น สมรรถนะของ เครื่อ งเกี่ ยวนวดขาวไทย รวมทั้งหา แนวทางในการปรับปรุงเครื่องเกี่ยว นวดขาวที่ผลิตในประเทศใหสามารถ ลดความสูญเสียขาวโดยรวม โดยทดสอบกั บ เครื่ อ งเกี่ ย ว น ว ด ข า ว ที่ ผ ลิ ต แ ล ะ นิ ย ม ใ ช ภายในประเทศ ขนาดหนากวางหั ว เกี่ ยว ๓ เมตร ระบบนวดแบบไหล ตามแนวแกน เครื่ อ งยนต ขนาด ๑๘๕ -๒๖๐ แรงม า จํ า นวน 10 เครื่อง ที่เก็บเกี่ยวขาวหอมมะลิหรือ ขาวขาวดอกมะลิ 105 ในเขตทุงกุลา
จากป ญ หาในระบบการเก็ บ เกี่ ยวขาวของประเทศ ที่ส วนมากใช ระบบการรับจางเก็บเกี่ยวจากเครื่องเกี่ยวนวดขาวดวยการจางเหมาตอไรเปน หลัก ผูประกอบการรับจางตองเรงรีบทําการเก็บเกี่ยวเพื่อใหไดจํานวนไรตอวัน สูงที่สุดในทุกสภาพการทํางาน โดยไมมีการปรับตั้ง หรือแมกระทั่งการคํานึงถึง ความเร็วการเคลื่อนที่ของเครื่องเกี่ยวนวดขาวอยางเหมาะสม ทําใหเกิดความ สูญเสียจากการเก็บเกี่ยวสูง จากปญหาดังกลาวจึงไดดําเนินการทดสอบความ สู ญ เสี ย ของผลผลิ ต จากการเกี่ ย วด ว ยเครื่ อ งเกี่ ย วนวดข า ว เพื่ อ ประเมิ น สมรรถนะของเครื่ องเกี่ยวนวดขาวไทย รวมทั้ง หาแนวทางในการปรับ ปรุ ง เครื่องเกี่ยวนวดขาวที่ผลิตในประเทศใหสามารถลดความสูญเสียขาวโดยรวม เพื่อใหเกิดองคความรูทั้งทางดานวิชาการและเทคนิค สําหรับใชเปนแนวทาง ในการเผยแพร โ ดยการถ า ยทอดความรู แ ละแนะนํ า เกษตรกรและ ผูประกอบการรับจางเกี่ยวนวดขาว ใหทราบและตระหนักถึงสิง่ ทีเ่ กษตรกรควร จะไดเปนเงินแตตองสูญเปลา เพียงขาดความรูหรือละเลยในการปรับตั้งเครื่อง เกี่ ยวนวดขาว ซึ่ง เปนประโยชนตอ เกษตรกรโดยตรงและเกิ ดประโยชนตอ ประเทศโดยรวม
ผลการดําเนินงาน ผลการทดสอบความสู ญ เสี ยของผลผลิตจากการเกี่ยวดวยเครื่ อ ง เกี่ ย วนวดขา ว คื อ เกิ ด ความสู ญ เสี ย จากระบบการเก็ บ เกี่ ยวมากที่ สุ ด ซึ่ ง สามารถนําไปแกไขปญ หาเรื่อ งความสูญเสียจากระบบการเก็บเกี่ยวโดยนํา ขอ มู ล ไปปรั บตั้ง พั ฒ นา ปรั บ ปรุ ง เครื่อ งเกี่ ยวนวดขาว ซึ่ ง มี ประโยชนเ ชิง ปริมาณหากคิดเปนมูลคา โดยคิดจากผลผลิตในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จํานวน ๖,๔๙๐,๐๐๐ ตัน ความสูญเสียที่เกิดขึ้นในสภาพปจจุบันแบงไดเปน ๒ กลุม คือ กลุมที่ ๑ มีความสูญเสียเฉลี่ยต่ํากวา ๓ เปอรเซ็นต มีเครื่องเกี่ยวนวด ขาวกลุม ๗๐ เปอร เซ็ นต และกลุม ที่ ๒ มี ความสู ญ เสียเฉลี่ ยสู ง กวากวา ๓ เปอรเซ็นต มีเครื่องเกี่ยวนวดกลุม ๓๐ เปอรเซ็นต ความสูญเสียของกลุมที่ ๑ เฉลี่ย ๒.๕๒ เปอร เซ็นต และของกลุม ที่ ๒ เฉลี่ย ๔.๔๑ เปอรเซ็นต หากคิด มูลคาตันละ ๑๕,๖๐๐ บาท คิดเปนมูลคาถึง ๔,๐๔๙,๗๖๐,๐๐๐ บาท และ หากสามารถลดความสู ญ เสี ยลงจากกลุ ม ที่ มี ความสู ญ เสี ยเฉลี่ ยเกิ น ๔.๔๑ เปอรเซ็นต เหลือ ๒.๕๒ เปอรเซ็นต จะสามารถลดความสูญเสียลงได คิดเปน มูลคา ๕๗,๑๙๘,๙๖๐ บาทตอป และเกิดประโยชนกับผูเกี่ยวของดังนี้
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๑๕
๑. เกษตรกร ซึ่งเปนผูวาจางไดทราบและสามารถตรวจสอบความ สูญเสียที่เกิดขึ้นจากการเก็บเกี่ยวเบื้องตนได โดยการสังเกตจากการรวงหลน ของเมล็ดขาวในแปลงนา เพื่อเลือกสรรผูป ระกอบการรับจางเครื่องเกี่ยวนวดที่ เก็บเกี่ยวมีคุณภาพ ทําใหลดความสูญเสียจากการเก็บเกี่ยวลงได ๒. ผูประกอบการรับจาง สามารถปรั บตั้ง ระบบใบมี ดตัดตนขาว และใบมีดตองคมเพื่ อให ตนขาวสั่นสะเทื อนนอยที่ สุด และควบคุม ความเร็ ว เครื่องเกี่ยวนวดขาวใหมีความสัมพันธกับความเร็วของลอโนมที่เหมาะสม เปน ผลทําใหลดความสูญเสียจากการเก็บเกีย่ วลงไดซึ่งจะทําใหเกษตรกรผูวาจางพึง พอใจและยอมรับผูประกอบการอยางแพรหลาย เนื่องจากเครื่องเกี่ยวนวดขาว เก็บเกี่ยวไดอยางดีมีคุณภาพ ทําใหผูประกอบการรับจางมีงานอยางตอเนื่อง เกิดประโยชนกับผูประกอบการรับจางโดยตรง ๓. โรงงานผูผลิต สามารถพัฒนาและปรับปรุงแกไขเครื่องเกี่ยวนวด ขาวให ปรั บตั้งความเร็วของล อโนม ไดง ายตามชนิดพันธุขาว และระบบการ เกี่ ยวที่ มี คุณภาพดีมี ป ระสิ ท ธิภาพ ไดรั บ ความไววางใจจากผู ป ระกอบการ รับจางภายในประเทศอยางแพรหลายทําใหโรงงานผูผลิตสามารถผลิตเครื่อง เกี่ยวนวดขาวที่ดีมีมาตรฐานสามารถแขงขันกับเครื่องเกี่ยวนวดขาวที่ผลิตจาก ตางประเทศไดและสามารถผลิตเพื่อการสงออกไดในอนาคต
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๑๖
โครงการเพิ่มศักยภาพการผลิตขาวและสรางความเขมแข็งใหชาวนา เพื่อรองรับผลกระทบจากการเปดเสรีการคาอาเซียน (AFTA) ป ๒๕๕๔ วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพื่อยกระดับผลผลิตขาว และ ปรั บ ปรุ งคุ ณ ภา พข า วใ ห สู งขึ้ น สามารถลดตนทุนการผลิตขาวของ ชาวนาใหสามารถแขงขันกับประเทศ ในภูมิ ภาคอาเซี ยน และสร างความ เขมแข็งใหองคกรชาวนาในการผลิต เมล็ดพั นธุขาวคุณภาพดีใหพ อเพียง สําหรับกระจายสูชาวนาอยางทั่วถึง และเปนศูนยกลางการเรียนรูในการ ผลิตขาวของชาวนาใหมคี วามสามารถ ในการผลิ ตและการสรางมูลคาเพิ่ ม โดยผานระบบศูนยขาวชุมชนจํานวน ๘๑๕ แหงทั่วประเทศ
กรมการขาวร วมกั บกรมสงเสริม การเกษตรดํ าเนินงานโครงการเพิ่ ม ศักยภาพการผลิตขาว และสรางความเขมแข็งใหชาวนาเพือ่ รองรับผลกระทบจาก การเปดเสรีการคาอาเซียน (AFTA) ป ๒๕๕๓ - ๒๕๕๕ เพื่อยกระดับผลผลิตขาว และปรับปรุงคุณภาพขาวใหสูงขึ้น สามารถลดตนทุนการผลิตขาวของชาวนาให สามารถแขงขันกับประเทศในภูมิภาคอาเซียน และสรางความเขมแข็งใหองคกร ชาวนาในชุมชนในการผลิตเมล็ดพันธุขาวคุณภาพดีใหเพียงพอสําหรับกระจายสู ชาวนาอยางทัว่ ถึง รวมทัง้ เปนศูนยกลางการเรียนรูใ นการผลิตขาวของชาวนาใหมี ความสามารถในการผลิตและการสรางมูลคาเพิม่
รายงานประจําป ๒๕๕๔
ผลการดําเนินงาน ดําเนินงานโดยกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กิจกรรมหลักคือ หมูบานลด ตนทุนการปลูกขาว กิจกรรมยอยไดแก ๑) การจัดทําแปลงสงเสริมการลดตนทุน ขาวโดยใชเครื่องจักร และ ๒) การจัดตั้งศูนยเรียนรูและบริการเครื่องจักรกล เป าหมายการดําเนินงานในพื้ นที่ นํารอ ง ๒ จัง หวัด ไดแก นครสวรรค และ อางทอง ผลการดําเนินงานตามกิจกรรมยอย ดังนี้ ๑. จัดทําแปลงสงเสริมการลดตนทุนการปลูกขาวโดยใชเครื่องจักรกล จํานวน ๒ จุด คือ พื้นที่ตําบลจันเสน อําเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค จํานวน ๒๐๐ ไร พื้นที่ตําบลมงคลธรรมนิมิต ตําบลอบทม และตําบลสามโก อํ าเภอ สามโก จังหวัดอางทอง จํานวน ๒๒๑ ไร รวมพืน้ ที่ ๔๒๑ ไร ๒. เก็บขอมูลเปรียบเทียบการใชเครือ่ งจักรกลในการเตรียมดินและเพาะ กลาดํานา โดยเก็บขอมูลการเจริญเติบโตขาว และขอมูลผลผลิตขาว จํานวน ๒ จุดๆ ละ ๔ ครัง้ จากการเปรียบเทียบตนทุนการผลิตขาวโดยวิธีใชเครื่องจักรกล และวิธีการหวานแบบเดิมของเกษตรกรพบวา ปริมาณผลผลิตเพิ่มขึ้น ๗๘.๑๓ กิโลกรัมตอไรคดิ เปน ๑๐.๒๖% สงผลใหรายไดสุทธิเพิ่มขึ้น ๑๔๕.๖๐ บาทตอไร หรือรอยละ ๕.๕๔ ๓. จัดตั้งศูนยเรียนรูและบริการเครื่องจักรกลสําเร็จ ๒ แหง คือ ศูนย เรียนรูและบริการเครื่องจักรกลบานทองครึม ตําบลมงคลธรรมนิมิต อํ าเภอ สามโก จังหวัดอางทอง และศูนยเรียนรูและบริการเครื่องจักรกลบานดงมั น ตําบลจันเสน อําเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค
www.aepd.doae.go.th
๑๗
๔. ฝ ก อบรมหลั ก การบริ ห ารจั ดการ รวมทั้ ง การใชและบํ ารุ ง รั ก ษา เครื่ องจั กรกลแก คณะกรรมการบริ หาร และสมาชิก ศูนยเรียนรูและบริการ เครือ่ งจักรกลทัง้ ๒ ศูนย ๕. จัดทําแผนใหบริการเครือ่ งจักรกลป ๒๕๕๔ แกสมาชิกและเกษตรกร ในพืน้ ที่ใหบริการของศูนยเรียนรูและบริการเครื่องจักรกล โดยมีเปาหมายการ ใหบริการศูนยละ ๒,๐๐๐ ไรตอ ป ๖. ติดตามนิเทศ/เยีย่ มเยียนแกไขปญหา เรงรัดการปฏิบตั งิ านศูนยเรียนรู และบริการเครื่องจักรกลทั้ง ๒ ศูนย จํานวน ๔๘ ครั้งโดยมีเจาหนาที่จากกอง สงเสริมวิศวกรรมเกษตร และศูนยสง เสริมวิศวกรรมเกษตรเขารวมดําเนินการ ๗. ผลการดําเนินงานของศูนยเรียนรูแ ละบริการเครือ่ งจักรกล ดังนี้ ศู น ย เ รี ย นรู แ ละบริ ก ารเครื่ อ งจั ก รกลจั ง หวั ด อ า งทองใช เครือ่ งจักรกลเตรียมดินและปลูกขาวไดพนื้ ทีจ่ ํานวน ๒๕๐ ไร ศูน ย เ รี ย นรู แ ละบริ ก ารเครื่ อ งจั ก รกลจั ง หวัด นครสวรรค ใช เครือ่ งจักรกลเตรียมดินและปลูกขาวไดพนื้ ทีจ่ ํานวน ๔๓๒ ไร
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๑๘
เทคนิคและการใชประโยชนจาก บอกาซชีวภาพ วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
แกสชีวภาพเปนพลั งงานใกล ตัวที่ ให ป ระโยชนกั บ เราในหลายๆ ดานขึ้นอยูกั บเราที่ตองการนําไปใช ใหเกิดประโยชนดานใด โดยแบงเปน ๓ ดานใหญๆ ดังนี้ ๑. ประโยชนดานสิ่งแวดลอม ๒. ประโยชนดานพลังงาน ๓. ประโยชนดานการเกษตร
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร ทีม่ หี นาทีน่ ําเทคนิควิชาการทางวิศวกรรมมา สงเสริมเพือ่ สนับสนุนการพัฒนาทางการเกษตร โดยครอบคลุมถึงพลังงานในภาค เกษตร ซึ่งบอกาซชีวภาพนับเปนเทคโนโลยีที่สามารถแกไขทางการเกษตรได พรอมกับการใหประโยชนกลับสูภ าคการเกษตรและครัวเรือนเกษตรกร กลาวคือ สามารถแกไขปญหาการเนาเสียของมูลสัตว และวัตถุเหลือใชในภาคการเกษตรได โดยการหมั ก จนเกิ ดก าซและสามารถนํ า ก า ซที่ ไ ดก ลั บ มาใชในเครื่ อ งจั ก ร เครือ่ งยนต และอุปกรณการเกษตร และในครัวเรือนเกษตรกร แตการดําเนินการ ผลิ ตก าซชีวภาพและประยุกตเ พื่ อนํ าก าซชีวภาพมาใชตอ งมีเ ทคนิควิธีก าร เฉพาะที่ตองปรับแตงใหเหมาะสมจึงจะสําเร็จไดตามตองการ กาซชีวภาพ คือ กลุม กาซทีเ่ กิดจากการนํามูลสัตวหรืออินทรียสารชนิดตางๆ ไปหมักในสภาวะไร ออกซิ เ จน โดยมี จุ ลิ นทรี ยก ลุ ม แบคที เ รี ยที่ เ รี ยกวา แบคที เ รี ยไร อ อกซิ เ จน (Anaerobic Bacteria) จะทํ าการยอยอิ นทรียส ารและผลิ ตกลุ ม ก าซชีวภาพ ออกมา
ผลการดําเนินงาน กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร จึงไดจดั ทําเอกสารเผยแพรเทคนิคและการใช ประโยชนจากบอกาซชีวภาพขึน้ เพือ่ เผยแพรการใชเทคนิควิชาการทางวิศวกรรม เกษตรใหเปนทีแ่ พรหลายมากขึน้ ดังนี้ ๑. กาซชีวภาพ ความหมายของกาซชีวภาพ องคประกอบของกาซชีวภาพ ๒. ระบบการผลิตกาซชีวภาพ กระบวนการยอยสลายสารอินทรียใ นบอหมัก โครงสรางของระบบผลิตกาซชีวภาพ สัดสวนการเติมสารอินทรียท เี่ ปนวัตถุดบิ ในการหมักผลิตกาซชีวภาพ ปจจัยทีส่ ําคัญในการผลิตกาซชีวภาพ ๓. ระบบเพิม่ ประสิทธิภาพเพือ่ ใชกา ซชีวภาพเปนเชือ้ เพลิง การดักน้ําในทอสงกาซชีวภาพ ปรับลดปริมาณกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) การปรับลดกาซไฮโดรเจนซัลไฟด (H2s)
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๑๙
๔. การนํากาซชีวภาพไปใชประโยชน อุปกรณสําคัญของระบบการนํากาซชีวภาพไปใชประโยชน การนํากาซชีวภาพไปใชประโยชนในครัวเรือน การนํ าก าซชีว ภาพไปใชเ ป น เชื้ อ เพลิ ง เครื่ อ งยนตใ นการผลิ ต พลังงานกล/ไฟฟา การติดตั้งระบบสงกาซชีวภาพที่จะนําไปใชประโยชนในครัวเรือน ผลพลอยไดจากระบบผลิตกาซชีวภาพดานการเกษตร ผลพลอยไดจากระบบผลิตกาซชีวภาพดานสิ่งแวดลอม ๕. การปรับและดัดแปลงอุปกรณใชกาซชีวภาพ องคประกอบการเผาไหม การปรั บ และดัดแปลงเตาแก สหุ ง ตม แบบที่ ใชแมกนิโ ตเป นตัว จุดไฟ เตาแกสหุงตมแบบแมงดาหรือเตาหัวเขียว ตะเกียงแสงสวางหรือตะเกียงเจาพายุ ตะเกียง LPG การปรับแตงเครื่องยนตตนกําลังในระบบนํากาซชีวภาพไปใชเปน เชื้อเพลิง ๖. การบรรจุกาซชีวภาพลงถังกาซปโตรเลียมเหลว อุ ป กรณ ที่ ใ ช ใ นการประกอบเครื่ อ งอั ด ก า ซชี ว ภาพลงในถั ง กาซ LPG ขั้นตอนการบรรจุอัดกาซลงในถัง LPG
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒๐
โครงการสวนพระองคพระตําหนักสวนปทุม อําเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
ทดลองปลูกพืชชนิดตางๆ ใน โรงเรื อ นเพื่ อ ให ส ามารถควบคุ ม สภาวะแวดลอมและโรคแมลงตางๆ ใ ห ได ผ ล ผ ลิ ต ที่ มี คุ ณภ า พ แ ล ะ ปราศจากสารพิษตกคาง ๑. ออกแบบโครงสร า งและ ปรั บ ปรุ ง โรงเรื อ นให เ หมาะสมกั บ การปลูกชนิดตางๆ จํานวน ๑๐ หลัง ๒. ออกแบบระบบควบคุ ม สภาวะอากาศภายในโรงเรือน ระบบ ฉีดพนสารควบคุมศัตรูพืชและระบบ ใหน้ําและปุยในพื้นที่โครงการ ๓. สนับสนุนเทคนิคดานการใช และบํารุงรักษาระบบตามระยะเวลา เพือ่ ใหใชงานไดอยางมีประสิทธิภาพ
พระตําหนักสวนปทุมเปนพื้นที่สวนพระองค ดําเนินการทดลองปลูกพืช ชนิดตางๆ โดยเนนการปลูก พืชที่แปลกใหม พืชพันธุที่ หายาก หรือ พืชพันธุ นอกเขตรอนชื้น ซึ่งตองการโรงเรือน ระบบควบคุมสภาวะอากาศในโรงเรือน และระบบอื่นๆ ที่มีประสิทธิภาพ เพื่อใหการทดลองปลูกพืชตางๆ สําเร็จตาม วัตถุประสงค โครงการฯ ไดขอความรวมมือจากกรมสงเสริมการเกษตรใหกอง ส ง เสริ ม วิศ วกรรมเกษตรสนั บ สนุ น ดา นเทคนิค ในการออกแบบปรั บ ปรุ ง โรงเรือน ระบบควบคุม ระบบใหน้ําและปุย รูปแบบแปลงทดลองปลูกพืช และ ระบบเสริมอื่นๆ ทั้งที่ใชในโรงเรือนและภายนอกโรงเรือน ตั้งแต พ.ศ. ๒๕๕๑ เปนตนมา
รายงานประจําป ๒๕๕๔
ผลการดําเนินงาน ๑. งานออกแบบ โรงเรือนและระบบภายในโรงเรือน ๑.๑ โรงเรือนปลูกมะเดื่อฝรั่งจํานวน ๑ หลัง ขนาด ๒๒ x ๑๐๙ เมตร พืช ปจจุบันปลูกมะเดื่อฝรั่ง ๒๐ พันธุ อายุเฉลี่ย ประมาณ ๓ ป ระบบใหน้ํา แบบน้ําหยดเปด-ปดดวยวาลวไฟฟา และตั้ง เวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ ๑.๒ โรงเรือนปลูกสตรอเบอรี่และแตงโมจํานวน ๒ หลัง ขนาด ๑๘ x ๔๒ เมตร พืช ปจจุบันปลูกสตรอเบอรี่สลับกับแคนตาลูป และแตงโม ระบบใหน้ํา แบบน้ําหยดเปด-ปดดวยวาลวไฟฟา และตั้ง เวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ ระบบฉีดพนสาร แบบแขวนเคลื่อนที่อัตโนมัติในโรงเรือน ระบบหลอเย็นรากพืช ใชทอสแตนเลสหมุนเวียนน้ําเย็น ๑๘ oC ๑.๓ โรงเรือนปลูกองุน ๑ จํานวน ๑ หลัง ขนาด ๑๘ x ๔๒ เมตร พืช ปจจุบนั ปลูกองุน พันธุ เอ็มเมอรอน อายุ ๒ ป ระบบใหน้ํา แบบพนฝอยเปด-ป ดดวยวาลวไฟฟ า และ ตั้งเวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ ๑.๔ โรงเรือนปลูกองุน ๒ จํานวน ๑ หลัง ขนาด ๒๗ x ๔๒ เมตร พืช ป จ จุ บั น ปลู ก องุ น ๓ พั น ธุ เอ็ ม เมอรอน รูดบาเรด แบล็กโอปอ อายุ ๕ ป ระบบใหน้ํา แบบพนฝอยเปด-ปดดวยวาลวไฟฟา และตั้ง เวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ
www.aepd.doae.go.th
๒๑
๑.๕ โรงเรือนปลูกไมผลจํานวน ๑ หลัง ขนาด ๑๘ x ๔๒ เมตร พืช ปจจุบนั ปลูกสม ชมพู ทุเรียน มังคุด อายุ ๒ ป ระบบใหน้ํา แบบพนฝอยเปด-ปดดวยวาลวไฟฟา และตั้ง เวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ ๑.๖ โรงเรือนปลูกแคนตาลูปจํานวน ๑ หลัง ขนาด ๙ x ๓๘ เมตร พืช ปจจุบันปลูกแคนตาลูป ระบบใหน้ํา แบบน้ําหยดเปด-ปดดวยวาลวไฟฟา และตั้ง เวลาใหน้ําดวยตูควบคุมอัตโนมัติ ระบบฉีดพนสาร แบบแขวนเคลื่อนที่อัตโนมัติในโรงเรือน ๑.๗ โรงเรือนปลูกผักไฮโดรโพนิกสจํานวน ๒ หลัง ขนาด ๓.๕๐ x ๗.๕๐ เมตร พืช ปจจุบนั ปลูก ผักสลัดแกว สลัดบอนนิ เรดโอด เรดเรปด เรดโคเรีย แตงกวาญีป่ นุ ระบบใหน้ํา แบบรางไฮโดรโพนิกส ระบบลดอุณหภูมิ หัวพนละออง ระบบหลอเย็นรากพืช ทําความเย็นในบอสารละลายอุณหภูมิ ๑๘oC ๑.๘ โรงเรือนอนุบาลพืชเมืองหนาวจํานวน ๑ หลัง ขนาด ๘ x ๒๐ เมตร พืช ปจจุบันอนุบาลตนสรอยฟา ระบบลดอุณหภูมิ แบบแผนระเหยน้ําและพัดลมระบายอากาศ ระบบคารบอนไดออกไซด ถัง จ ายคาร บ อนไดออกไซดเ หลวพร อ ม วาลวควบคุม ๒. งานออกแบบและควบคุมการติดตั้งระบบใหน้ําภายนอกโรงเรือน ๒.๑ ระบบสปริงเกลอรสวนหยอมตําหนักทูลกระหมอมหญิง ๒.๒ ระบบสปริงเกลอรสวนปา ๒.๓ ระบบมินิสปริงเกลอรแปลงไมผล ๒.๔ ระบบมินิสสปริงเกลอรแปลงอินทผลัมและสละ ๓. งานบํารุงรักษาและซอมแซม ๓.๑ ตรวจสอบปรับตั้งความดันและแกไขปญหาในระบบสูบน้ํา ๓ แหง ๓.๒ ตรวจสอบปรับตั้งคอนโทรลเลอร ๓ ชุดและวาลวไฟฟา ๕๐ ชุด ๓.๓ ตรวจสอบความสะอาดของระบบกรองน้ําและอุปกรณระบบใหน้ํา
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒๒
การบริการบํารุงรักษา ฝายชาง กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร วัตถุประสงคและเปาหมาย
ความเปนมา
เพือ่ ใหบริการบํารุงรักษาเครือ่ ง ปรั บ อากาศสํ า นั ก งานล า งแอร ตรวจวัดระดับน้ํ ายา และวิเ คราะห แก ไ ขข อ ขั ด ข อ งให แ ก ห น ว ยงาน สวนกลางของกรมสงเสริมการเกษตร ทีป่ ระสงคจะขอรับการบริการ
กรมส ง เสริ ม วิศ วกรรมเกษตร มี เ จ า หน าที่ ดา นช างเครื่ อ งกลซึ่ ง สามารถที่ จ ะให บ ริ ก ารบํ า รุ ง รั ก ษาเครื่ อ งปรั บ อากาศสํ า นั ก งานได จึ ง เห็นสมควรที่จะดําเนินการใหบริการดงกลาวแกหนวยงานสวนกลางของกรม สงเสริมการเกษตรที่มีความประสงคขอรับการบริการ เพื่อลดคาใชจายและยืด อายุการทํางานของเครื่องปรับอากาศ และใหการสนับสนุนแบบ ประสานงาน การออกแบบกั บ หน ว ยงานที่ เ กี่ ย วข อ งหากเป น แบบที่ มี ผ ลกระทบด า น โครงสราง รวมถึงการประมาณราคาคากอสราง คาซอมแซม และการควบคุม งานกอสรางหรือซอมแซมสิ่งกอสรางของกรมสงเสริมการเกษตร
ผลการดําเนินงาน กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรไดดําเนินการบริการ การบํารุงรักษา และทําความสะอาดเครื่องปรับอากาศในป 2554 ดังนี้ ลําดับที่ หนวยงานที่ขอรับ บริการ 1 สํา นักพั ฒนาคุณภาพสินคาเกษตร 2 ศู นยส งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีรังสี อ.ธั ญบุรี จ.ปทุมธานี 3 อาคารเบญจศิ ริกิตติ์ - ชั้น 2 - ชั้น 3 4 สถานีวิทยุกระจายเสีงเพื่อการเกษตร 5 สํานักพัฒนาการถายทอดเทคโนโลยี 6 สถาบันสงเสริมนวัต กรรมภูมิปญญาเศรษฐกิจพอเพียง 7 สํานักสงเสริมและจัดการสินคาเกษตร 8 กองสงเสริมวิ ศวกรรมเกษตร
จํา นวน (เครื่อง) 52 16 35 13 18 5 3 3 11 156
การควบคุมงานกอสรางหรือซอมแซมสิ่งกอสรางของกรมสงเสริม การเกษตร เพื่อสนับสนุนงานทางดานวิศวกรรมแกกรมสงเสริมการเกษตรดานการ ออกแบบ ประมาณราคา และการควบคุม งานให เ ป น ไปตามรู ป แบบและ วัตถุประสงค ตามที่ตองการ
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๒๓
๑. ประมาณราคางานปรับปรุงหลังคาโรงจอดรถ บริเวณอาคารกรม ส ง เสริ ม การเกษตร ความยาวรวม ๔๔๕ เมตร วงเงิ น ค า ปรั บ ปรุ ง ๑,๙๖๘,๐๐๐ บาท ขณะนี้อยูในขั้นตอนของผู รับ จางดําเนินการ สั ญญา แลวเสร็จเดือน ตุลาคม ๒๕๕๔ ๒. ประมาณราคางานปรับปรุงหลังคาอาคารสํานักงานกรมสงเสริม การเกษตรดวยการเปลี่ยนหลังคาพื้นที่ ๒,๐๖๔ ตรม. ติดตั้งฉนวนกันความ รอนใตหลังคาพื้นที่ ๒,๑๕๖ ตรม. วงเงินคาปรับปรุง ๑,๒๔๗,๐๐๐ บาท ขณะนี้ไดผูรับจาง และอยูในขั้นตอนการทําสัญญาจางเหมา ๓. ประมาณราคางานปรั บ ปรุ ง อาคารโรงพิ ม พ (เกษตรสั ม พั นธ) ตอ งการเปลี่ ย นหลั ง คาใหม ทั้ ง หมด และปรั บ ปรุ ง ระบบระบายน้ํารอบ อาคาร วงเงินคาปรับปรุง ๖๙๗,๑๘๐ บาท ขณะนี้อยูในระหวางดําเนินการ เขียนแบบประกอบการประมาณราคา ๔. ประมาณราคางานปรั บ ปรุ ง อาคารเบญจสิ ริ กิ ต ติ์ ด ว ยการ ปรับปรุง หองน้ําจํานวน ๒๐ หอ ง ซอมแซมฝาเพดานอุดยาแนวซิลิโคลน แผ นกระจกรอบหนาตางภายนอก ซ อมแซมปรับ ปรุง ระบบจายน้ําและ ดับ เพลิ ง วงเงิ นคา ปรั บ ปรุ ง ๕,๖๔๘,๐๐๐ บาท ขณะนี้อ ยูใ นระหวา ง ขั้นตอนการประกวดราคา
การบริ ก ารตรวจสภาพรถยนตร าชการเพื่อ การซอมแซมหรื อ จําหนาย วัตถุประสงคและเปาหมาย เพื่อใหบริก ารในการตรวจสภาพรถยนตราชการเพื่อการซอมแซม และจําหนาย ใหแก หนวยงานสวนกลาง กรมสงเสริมสงเสริมการเกษตร ที่ประสงคจะขอรับการบริการ
ผลการดําเนินงาน กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตรไดดําเนินการตรวจสภาพรถยนตเพื่อ การ ซอมแซมและจําหนาย โดยตรวจสอบระบบเครื่องยนต ระบบไฟฟา รถยนต ระบบชวงลาง ระบบเบรก ระบบปรับอากาศ ระบบสงกําลัง ลอ และตัวถัง รถยนตราชการส วนกลาง ของกรมสงเสริ มการเกษตรจํานวน 38 คัน และไดรายงานผลใหแกหนวยงานที่เกี่ยวของดําเนินการตอไปแลว
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒๔
ผลการปฏิบัติงานโครงการ ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๑ จังหวัดชัยนาท ๑. โครงการสงเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรเฉพาะดาน ดําเนินการฝกอบรมเกษตรกรจํานวน 252 ราย ใน ๓ หลักสูตร หลักสูตร “การซอมแซมและบํารุงรักษาเครือ่ งยนตเกษตร” ดําเนินการใน พื้นที่จังหวัดชัยนาท สิงหบุรี อางทอง และจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จํานวน เกษตรกรเขารับการฝกอบรม 124 ราย มีเครือ่ งยนตรบั บริการ 19 เครือ่ ง หลักสูตร “การใชและบํารุงรักษาแทรกเตอร” ดําเนินการในพืน้ ทีอ่ ําเภอ หนองมะโมง และอํ าเภอวัดสิงห จังหวัดชัยนาท จํานวนเกษตรกรเขารับการ ฝกอบรม 55 ราย หลักสูตร “การติดตั้งระบบการใหน้ํ าพืช” ดําเนินการในพื้นที่จังหวัด ชัยนาท และจังหวัดอางทอง จํานวนเกษตรกรเขารับการฝกอบรม 73 ราย ๒. โครงการเพิม่ ศักยภาพการผลิตขาวและสรางความเขมแข็งใหชาวนาเพือ่ รองรับผลกระทบจากการเปดเสรีการคาอาเซียน (AFTA) จัดตั้งศูนยเรียนรูและบริการเครื่องจักรกลในการปลู กขาว ณ กลุ ม เกษตรกร บานทองครีม หมูท ี่ 3 ตําบลสามโก อําเภอสามโก จังหวัดอางทอง จัดซือ้ ชุดเครือ่ งจักรกลในการเตรียมดินและปลูกขาวเพือ่ พัฒนาระบบ การปลูกขาว ฝกอบรมเนนหนักทักษะการใชและบํารุงรักษาเครื่องจักรกล การ บริหารจัดการศูนยเรียนรูแ ละการบริการเครือ่ งจักรกลแกคณะกรรมการบริหารและ สมาชิกจํานวน 20 ราย ติดตาม เปนทีป่ รึกษาและใหคําแนะนําการบริหารจัดการศูนยเรียนรู และการบริการเครือ่ งจักรกล จัดทําแปลงสาธิตสงเสริมการลดตนทุนการผลิตขาวโดยใชเครือ่ งจักรกล ในการเตรียมดิน และปลูกขาวที่มีประสิทธิภาพในตําบลสามโก อําเภอสามโก จังหวัดอางทอง พืน้ ที่ 200 ไร เกษตรเขารวมโครงการ ๓๒ ราย ๓. โครงการหยุดการเผาในพื้นที่เกษตร ภายใตแผนปฏิบัติการแกไขปญหา หมอกควันและไฟปา ดํ า เนิ น การจั ด ตั้ ง ติ ด ตาม เป น ที่ ป รึ ก ษา และให คํ า แนะนํ า ศู น ย เครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการเผาที่มีการบริหารจัดการโดยกลุมเกษตรกร โดยการนํารองสาธิตการใชเทคนิคเครื่องจักรกลการเกษตรทดแทนการเผาใน รูปแบบวิสาหกิจชุมชนที่มีการใหบริการเครื่องจักรกลการเกษตรไถกลบตอซัง ทดแทนการเผา จํานวน 2 กลุม ศูนยเครื่องจักรกลการเกษตรปลอดการเผาบางวังลึก อําเภอสามชุก จังหวัดสุพรรณบุรี มีพนื้ ทีใ่ หบริการ 1,376.5 ไร เกษตรกรรับบริการ 132 ราย ศูนยเครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการเผา วิสาหกิจเกษตรครบวงจร ตําบลคุง สําเภา อําเภอมโนรมย จังหวัดชัยนาท พื้นที่ 310 ไร บริการเกษตรกร ไดรบั บริการ 19 ราย ๔. โครงการงบพัฒนาจังหวัดชัยนาท การประเมินและปรับปรุงเครือ่ งจักรกลเกษตรผลิตหญาแพงโกลา ภายใต โครงการพัฒนาศักยภาพการผลิตและการตลาดแพงโกลา ที่มีการดําเนินงาน รวมกับศูนยวจิ ยั และพัฒนาอาหารสัตว
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๒๕
ปรังปรุงสภาพรถแทรกเตอร จํานวน ๑๐ คัน ปรับปรุงสภาพเครือ่ งจักรกลเกษตร จํานวน ๙ เครือ่ ง การพัฒนาการผลิตขาวภายใตโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินคา เกษตรทีป่ ลอดภัยไดมาตรฐาน ที่มีการดําเนินงานรวมกับสํานักงานเกษตรจังหวัด ชัยนาท โดยดําเนินการ ๓ กิจกรรมยอย ดังนี้ สงเสริมการเตรียมดินโดยไมเผาตอซังฟางขาว ดําเนินการใหบริการชุด เครื่องมือไถกลบตอซังฟางขาวเพื่อลดการเผาในพื้นที่เกษตร ในอําเภอสรรคบุรี สรรพยา วัดสิงห หันคา และอําเภอมโนรมย จังหวัดชัยนาท จํานวน ๕๐๐ ไร จัดทํ าแปลงสาธิตการปลูกขาวดวยวิธีปกดํา โดยเพาะกลาดวยชุด เครือ่ งจักร และปกดําดวยเครื่องดํานา ในตําบลศิลาดาน อําเภอมโนรมย จังหวัด ชัยนาท พืน้ ทีจ่ ํานวน ๑๕๐ ไร จัดงานวันรณรงคไมเผาตอซังขาว ในพื้นที่ที่ดําเนินการสาธิตการปลูก ขาวดวยวิธปี ก ดําโดยเครือ่ งดํานาเกษตรกรเขารวมงานจํานวน ๓๐๐ ราย ๕. โครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดําริ คลินกิ เกษตรเคลือ่ นทีใ่ นพระราชานุเคราะหฯ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมงกุฎราชกุมาร โดยการออก หนวยบริการใหความรูแ ละบํารุงรักษาเครือ่ งยนตเกษตร ในจังหวัดชัยนาท สิงหบรุ ี อางทอง อุทยั ธานี และจังหวัดสุพรรณบุรี จํานวน ๑๓ ครัง้ เกษตรกรเขารับบริการ ๖๒๙ ราย การใหบริการดังนี้ จัดนิทรรศการเรือ่ งเครือ่ งยนต เครือ่ งจักรกลในการไถกลบตอซังฟางขาว และการเตรียมดินทีด่ โี ดยใชชดุ เครือ่ งมือ ไถระเบิดดินดาน บริการขอมูลในการแกปญ หาเครือ่ งยนตเกษตร เชน เครือ่ งยนตกนิ น้ํามันเครือ่ ง เครือ่ งยนตเดินเบาไมไดหรือเดิน ไมเรียบ การประกอบปม น้ํามันเชือ้ เพลิงเครือ่ งยนตรอ นแลวไมมกี ําลัง ปญหาการบํารุงรักษาอืน่ ๆ ศูนยเรียนรูก ารเกษตรแบบพึง่ พาตนเองบานเนินขามอันเนือ่ งมาจากพระราชดําริ โดยปรับปรุงและพัฒนาระบบการ ใหน้ําพืชศูนยเรียนรูเ กษตรพอเพียงบานเนินขาม อําเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท ๖. งานตามภารกิจ โครงการชวยเหลือผูป ระสบภัยน้ําทวมจังหวัดชัยนาท โดยจัดหนวยเคลือ่ นทีอ่ อกใหบริการชวยเหลือซอมแซมเครือ่ งยนตของเกษตรกรทีไ่ ดรบั ความเสียหายจากอุทกภัยน้ํา ทวม ในเขตอําเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท โดยไดรับความรวมมือจากบริษัทสยามคูโบตาอุตสาหกรรม จํากัด และบริษัท ยันมาร เอส พี จํากัด สนับสนุนน้ํามันเครือ่ ง อะไหลทจี่ าํ เปน และเจาหนาทีม่ ารวมใหบริการเกษตรกรจํานวน ๖ ครัง้ มีผมู าใช บริการ จํานวน ๘๗ ราย และมีเครือ่ งยนตมาซอมบํารุง จํานวน ๑๓๙ เครือ่ ง โครงการบริการเกษตรกรในจังหวัดชัยนาทและจังหวัดใกลเคียง ดําเนินการอบรมเกษตรกรเรือ่ งการซอมแซมและบํารุงรักษาเครือ่ งยนตเกษตร ในเขตตําบลดงคอน และตําบลตางๆ อําเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท จํานวน ๑๑๑ ราย โดยไดรบั การสนับสนุนงบประมาณในการดําเนินการจากเทศบาลตําบลดง คอน มีเกษตรกรสนใจรับคําแนะนําและความรู โครงการหนวยบําบัดทุกข บํารุงสุข สรางรอยยิม้ ใหประชาชน เพื่อเสริมสรางความสมานฉันท และบูรณาการประสานพลังปองกันและแกไขปญหายาเสพติด จังหวัดชัยนาท จํ านวน ๖ ครั้ง โดยใหบริก ารความรูและแก ไขปญ หาการใชเครื่อ งยนตเกษตร ระบบการใหน้ํ าพืช รวมไปถึงการใช เครือ่ งจักรกลเกษตรดานอืน่ ๆ เกษตรกรมาขอใชบริการ จํานวน ๒๘๐ ราย
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒๖
ผลการปฏิบัติงานป ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๒ จังหวัดพิษณุโลก ๑. โครงการสงเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรเฉพาะดาน ดําเนินการฝกอบรมเกษตรกร จํานวน 252 ราย ใน 4 หลักสูตร หลักสูตร “การตรวจเช็คและบํารุงรักษาเครื่องยนตเกษตร” ในอํ าเภอ วังทอง และอําเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก เกษตรกรเขารับการฝกอบรม 102 ราย หลักสูตร “การใชและบํารุงรักษารถแทรกเตอร” ในอําเภอวังทอง และ อําเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก เกษตรกรเขารับการฝกอบรม 77 ราย หลักสูตร “การติดตั้งระบบการใหน้ําพืช” ในอําเภองาว จังหวัดลําปาง อําเภอเมือง จังหวัดแพร เกษตรกรเขารับการฝกอบรม 50 ราย หลักสูตร ”ชางเกษตรหมูบาน” ณ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก อําเภอวังทอง ตําบลวังทอง จังหวัดพิษณุโลก เกษตรกรเขารับ การฝกอบรม 25 ราย ๒. โครงการหยุดการเผาในพืน้ ทีก่ ารเกษตร ภายใตแผนปฏิบตั กิ ารแกไขปญหา หมอกควันและไฟปา ดําเนินการจัดตัง้ ติดตาม เปนทีป่ รึกษา และใหคําแนะนํา การดําเนินงานศูนย เครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการเผา ที่มีการบริหารจัดการโดยกลุมเกษตรกร โดยการนํารองสาธิตการใชเทคนิคเครื่องจักรกลการเกษตรทดแทนการเผาใน รูปแบบวิสาหกิจชุมชน ทีม่ กี ารใหบริการเครือ่ งจักรกลการเกษตรทดแทนการเผา จํานวน 2 กลุม ศูนยเครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการบานคลองคู ตําบลทาโพธิ อําเภอ เมือง จังหวัดพิษณุโลก มีพื้นที่การใหบริการ 568 ไร เกษตรกรไดรับบริการ 63 ราย ศูนยเครือ่ งจักรกลการเกษตรปลอดการเผาบานคลอง ตําบลน้ําขุม อําเภอ ศรีนคร จังหวัดสุโขทัย มีพื้นที่การใหบริการ 795.5 ไร เกษตรกรไดรับบริการ 85 ราย ๓. โครงการจัดระบบพิเศษเฉพาะพืน้ ทีม่ นั สําปะหลัง ดําเนินการติดตามจั ดเก็บ ขอ มู ลการเจริ ญ เติบ โตตามอายุ และผลผลิ ต มันสําปะหลัง ในแปลงสาธิตการไถระเบิดดินดาน และแปลงเปรียบเทียบ พื้นที่ 300 ไร จากเกษตรกร 32 ราย เพื่อการศึกษาผลการพัฒนาการเขตกรรมเพื่อ เพิม่ ผลผลิตมันสําปะหลัง ในตําบลวังชะพลู และตําบลวังหามแห อําเภอขาณุวร ลักษบุรี จังหวัดกําแพงเพชร ๔. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ จัดนิทรรศการและใหบริการความรูด า นเครือ่ งจักรกลการเกษตร เครื่องยนต เกษตรขนาดเล็ก และการติดตัง้ ระบบการใหน้ําพืช ในงานคลินิกเกษตรเคลื่อนที่ ในพระราชานุเ คราะห สมเด็จพระบรมโอรสาธิร าชฯ สยามมกุฏราชกุม าร จํานวน 13 ครัง้ ใน
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๒๗
อําเภอตรอน บานโคก ทาปลา เมือง จังหวัดอุตรดิตถ อํ าเภอเนินมะปราง วังทอง บางกระทุม นครไทย และอํ าเภอเมือ ง จังหวัดพิษณุโลก อําเภอเมืองตาก อําเภอวังเจา จังหวัดตาก อําเภอแจหม จังหวัดลําปาง เกษตรกรเขารับบริการ จํานวน 1,445 ราย ๕. โครงการบริ หารจัดการศัตรูพืชและการเขตกรรมเพื่อลดความเสี่ย ง ใหกับเกษตรกร เปนโครงการที่มี การดํ าเนินงานรวมกั บศูนยส งเสริ มและพั ฒนาอาชีพ การเกษตร จังหวัดพิษณุโลก (พันธุพืชเพาะเลี้ยง) โดยไดดําเนินการใหบริการ เตรียมดินเพื่ อปลูกมันสํ าปะหลัง ในการจัดทํ าแปลงแมพันธุมันสํ าปะหลั ง จํานวน 57 ไร ๕. โครงการเขื่อนแควนอยบํารุงแดน รวมเปนคณะทํางานโครงการสงเสริมพัฒนาอาชีพการเกษตรในเขตพื้นที่โครงการเขื่อนแควนอยบํารุ งแดน โดย รับผิดชอบเตรียมความพรอมและสนับสนุนวิชาการใหแกเกษตรกรที่ไดรับผลกระทบจากการสรางเขื่อนแควนอยบํารุง แดน ที่ตองการปจจัยดานระบบการใหน้ําพืช ๕. งานตามภารกิจอื่น จัดทําซุม เฉลิมพระเกียรติบริเวณหนาทางเขาศูนย เพือ่ การเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั ภูมพิ ลอดุลย เดช เนือ่ งในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 84 พรรษา งานบริการและใหคําปรึกษาวิชาการ ออกแบบและใหคําปรึ กษาดานระบบการใหน้ําพืชในแปลงปลูกไมผ ล พืชไร และไม ดอกไม ประดับ ใหกั บ เกษตรกรจํานวน 18 ราย และหนวยงานราชการจํานวน 6 หนวยงาน ในจังหวัด พิษณุโลก สุโขทัย อุตรดิตถ ลําปาง และจังหวัดเชียงใหม บริการซอมเครื่องจักรกลการเกษตร ในบานวังดินเหนียว หมู 3 ตําบลวังยาง อําเภอ เนินมะปราง จังหวัด พิษณุโลก มีเกษตรกรเขารับบริการ 9 ราย ใหคําปรึกษาเรื่องเครื่องจักรกลการเกษตรในการผลิตมันสําปะหลัง ใหแกเกษตรกร จากตําบลหอไกร อําเภอ บางมูลนาก จังหวัดพิจิตร จํานวน 1 ราย งานถายทอดความรู บรรยายถายทอดความรูดานระบบการใหน้ําพืช การพัฒนาการเขตกรรมในขาวและพืชไรเพื่อเพิ่มผลผลิต การ ใชและบริหารจัดการเครื่องจักรกลการเกษตรในการผลิตและแปรรูปขาว จํานวน 7 ครั้ง ใหแกเกษตรกร และเจาหนาที่ หนวยงานราชการ จากจังหวัดพิษณุโลก กําแพงเพชร จังหวัดแพร และจังหวัดมหาสารคาม จํานวน 381 ราย รวมจัดนิทรรศการเรือ่ งเทคโนโลยีการไถกลบตอซังฟางขาวทดแทนการเผา การพัฒนาการเขตกรรมในขาวและ พืชไรเพื่อเพิ่มผลผลิต และระบบการใหน้ําพืช ในงานมหกรรมและงานรณรงค รวมกับหนวยงานอื่น จํานวน 8 ครั้ง ใน จังหวัดพิษณุโลก อุตรดิตถ และจังหวัดลําพูน
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๒๘
ผลการปฏิบัติงานป ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๓ จังหวัดรอยเอ็ด ๑. โครงการสงเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรเฉพาะดาน ฝ ก อบรมเกษตรกร หลั ก สู ต ร “การตรวจเช็ ค และบํ า รุ ง รั ก ษา เครื่องยนตเกษตร” ใน อําเภอโพนทราย สุวรรณภูมิ ทุงเขาหลวง เชียงขวัญ และอําเภอโพธิ์ชัย จังหวัดรอยเอ็ด จํานวน 274 ราย เกษตรกรนําเครื่องมารับ บริการจํานวน 74 เครื่อง แปลงเรียนรู/จุดเรียนรู ดําเนินการพั ฒนาแปลงเรียนรู /จุดเรียนรู จํานวน ๕ จุด ดังนี้ จุดเรียนรูที่ ๑ เรื่อง ระบบการใหน้ําแปลงฟกทอง แบบมินิสปริง เกลอร จํานวน ๑ ไร จุดเรียนรูที่ ๒ เรื่อง ไถระเบิดดินดาน จํานวน ๑ ไร จุดเรียนรูที่ ๓ เรื่ อง ระบบการใหน้ํามันสําปะหลั ง แบบน้ําหยด จํานวน ๑ ไร จุดเรียนรูที่ ๔ เรื่อง ระบบการใหน้ํามันสําปะหลัง แบบเจ็ทสเปรย จํานวน ๑ ไร จุดเรียนรูที่ ๕ เรื่อง เครื่องจักรกลการเกษตร ๒. โครงการนิคมการเกษตรพืชอาหารและพืชพลังงานทดแทน “ขาว” เป น โครงการที่ มี ก ารดํ า เนิ น งานร ว มกั บ สํ า นั ก งานปฏิ รู ป ที่ ดิ น เพื่ อ การเกษตร โดยจัดทําแปลงสาธิตการไถกลบตอซังฟางขาวดวยเครื่องจักรกล เกษตรที่มีประสิทธิภาพ ตามขั้นตอนดังนี้ พรวนตัดสับตอซังฟางขาวดวยพรวนชุด 20 จาน จํานวน 1 รอบ ไถกลบตอซังดวยไถหัวหมู 3 ผาล จํานวน 1 รอบ พรวนยอยดินดวยพรวนชุด 20 จาน จํานวน 1 รอบ ในพื้ น ที่ นิคมการเกษตร ตํ าบลทุ ง กุ ล า อํ า เภอสุ วรรณภูมิ จั ง หวัดร อ ยเอ็ ด จํานวน 970 ไร เกษตรกรรวมโครงการ จํานวน 83 ราย ๓. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ จั ด นิ ท รรศการและให คํ า ปรึ ก ษาด า นเครื่ อ งจั ก รกลเกษตร การ บํารุงรักษาเครื่องยนตเล็ก ในงานคลินิกเกษตรเคลื่อนที่ในพระราชานุเคราะห สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร จํานวน 7 ครั้ง ใน อําเภอ ธวัช บุ รี เชีย งขวัญ เสลภู มิ และอํ าเภอพนมไพร จั ง หวัด ร อ ยเอ็ ด อํ า เภอ กุฉินารายณ ห วยเม็ก และอํ าเภอนามน จั ง หวัดกาฬสิ นธุ เกษตรกรเขารั บ บริการ 230 ราย
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๒๙
๔. งานตามภารกิจอื่นๆ งานนิทรรศการ/สาธิต จัดนิทรรศการการปลูกขาวโดยการใชเครื่องหยอดขาว บานยางนอย ตําบลอุมเมา อําเภอธวัชบุรี จังหวัดรอยเอ็ด จัดรานนิทรรศการการรณรงคไถกลบตอซังเพื่อลดภาวะโลกรอน ณ อําเภอจตุรพักตรพิมาน และอําเภอปทุมรัตน จังหวัดรอยเอ็ด จํานวน 3 ครั้ง เกษตรกรรวมงาน 900 คน จั ด นิ ท รรศการการไถระเบิ ด ดิ น ดาน และระบบการให น้ํ า มั น สํ า ปะหลั ง ในงานวั น รณรงค ค วบคุ ม เพลี้ ย แป ง มั น สํ า ปะหลั ง ณ อาคาร เทคโนโลยีมหาวิทยาลัยสุรนารี อําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา จั ด นิ ท รรศการระบบการให น้ํ า พื ช ในอํ า เภอศรี ส มเด็ จ จั ง หวั ด รอยเอ็ด และอําเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ สาธิตการใชน้ํามันสบูดํากับเครื่องยนตเกษตร ใหกับทหารคายสุรนารี ณ ศูนยบริหารศัตรูพืชจังหวัดนครราชสีมา โครงการหนึ่งใจ...เกษตรกรในทู ลกระหม อมหญิ งอุ บลรัตนพรรณวดี โดยดําเนินการเตรียมดินดวยเครื่องจักรกลเกษตรที่มีป ระสิทธิภาพในแปลง ปลูกผัก จํานวน 30 ไร โครงการศูนยเรียนรู โดยจัดทําแปลงเรียนรู ณ ศูนยเรียนรูบานหนอง แสง ตําบลโพธิ์สัย อําเภอศรีสมเด็จ จังหวัดรอยเอ็ด จัดการดูงานพื้นที่แปลงสบูดํา บานดอกคําซอน หมู 7 ตําบลนามะเขือ อําเภอสหัสขันธ จังหวัดกาฬสินธุใหคณะเจาหนาที่จากประเทศพมา
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๓๐
ผลการปฏิบัติงานโครงป ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๔ จังหวัดเพชรบุรี ๑. โครงการสงเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรเฉพาะดาน ฝกอบรมเกษตรกร 314 ราย ใน 2 หลักสูตร ๑. หลักสูตร การใชและบํารุงรักษาเครื่องยนตเกษตร ดําเนินการใน อํ าเภอบางเลน จั งหวัดนครปฐม อํ าเภอจอมบึ ง และ อําเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี อําเภอบานลาด จังหวัดเพชรบุรี เกษตรกรเขา รับการอบรมจํานวน 213 ราย ๒. หลักสูตร การใชและบํารุงรักษาเครื่องยนตเกษตร ดําเนินการใน อําเภอหวย กระเจา จังหวัดกาญจนบุรี เกษตรกร เขารับการอบรม 101 ราย งานพัฒนาจุดเรียนรู ดําเนินการ พัฒนาจุดเรียนรูจํานวน 5 จุด ดังนี้ ๑. ระบบการใหน้ําพืช แปลงไมผล แปลงปาลมน้ํามัน ๒. สาธิตเครื่องยนตการเกษตรใน ไรนาและการซอมบํารุงรักษาเครือ่ งยนต การเกษตร ๓. สบูดําพืชพลังงานทดแทน ๔. แปลงสาธิตการปลูกสบูดํา ๕. โรงสูบน้ําเกษตรกรทดแทนพลังงาน ๒. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ดําเนินการจัดงานคลินิกเกษตรเคลื่อนที่ในพระราชานุเคราะห จํานวน 4 ครั้ง ที่ อํ าเภอเขาย อ ย อํ า เภอหนองหญ าปล อ ง และอํ าเภอเมื อ ง จั ง หวั ด เพชรบุรี
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๓๑
๓. โครงการรวมกับหนวยงานอื่น ดํา เนิ น งานร ว มกั บ ศู น ยศึ ก ษาการพั ฒ นาห วยทรายอั น เนื่ อ งมาจาก พระราชดําริพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว กิจกรรมขยายผลและถายทอดเทคโนโลยี โดยดําเนินการฝกอบรม เกษตรกร 75 ราย ใน 2 หลักสูตร หลักสูตรการใชและบํารุงรักษาเครื่องยนตเกษตร เกษตรกรเขารับ การอบรมจํานวน 50 ราย หลั ก สู ต รการเลื อ กใช อุ ป กรณ ร ะบบการให น้ํ า พื ช เบื้ อ งต น เกษตรกรเขารับการอบรมจํานวน 25 ราย กิจกรรมจัดนิทรรศการ จั ดนิท รรศการ 84 พรรษาประโยชนสุ ขสู ป วงประชา ณ ศูนย ศึก ษาการพั ฒนาห วยทรายอั นเนื่อ งมาจากพระราชดําริ จั งหวัดเพชรบุ รี มีเกษตรและผูสนใจทั่วไปเขาศึกษาดูงาน จํานวนประมาณ 2,000 ราย
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๓๒
ผลการปฏิบัติงานป ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๕ จังหวัดลพบุรี ๑. โครงการฝกอาชีพการเกษตรแกเกษตรกร ฝกอบรมเกษตรกร จํานวน 219 ราย ใน 3 หลักสูตร หลัก สูตรการใชและบํ ารุง รักษารถแทรกเตอร เกษตร ในอํ าเภอชัย บาดาล และอําเภอสระโบสถ จังหวัดลพบุรี อําเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี จํานวนเกษตรกรเขารับการฝกอบรม 46 ราย หลักสูตรการใชและบํ ารุง รักษาเครื่องยนตเกษตร ในอํ าเภอวังโป ง จังหวัดเพชรบูรณ อําเภอลําสนธิ ชัยบาดาล และ อําเภอสระโบสถ จังหวัดลพบุรี จํานวนเกษตรกรเขารับการฝกอบรม 72 ราย หลักสูตรระบบการใหน้ําพืช ในอําเภอพัฒนานิคม และอําเภอทาหลวง จังหวัดลพบุรี จํานวนเกษตรกรเขารับการฝกอบรม 101 ราย พัฒนาจุดเรียนรู จํานวน ๕ จุด ดังนี้ จุดเรียนรูท ี่ ๑ เรือ่ ง ระบบการใหน้ําในมันสําปะหลัง แบบน้ําหยด จุดเรียนรูท ี่ ๒ เรือ่ ง ระบบการใหในพืชผัก แบบน้ําหยด จุดเรียนรูท ี่ ๓ เรือ่ ง ระบบเครือ่ งยนตเกษตร จุดเรียนรูท ี่ ๔ เรือ่ ง ระบบรถแทรกเตอรการเกษตร จุดเรียนรูท ี่ ๕ เรือ่ ง ประเภทและอุปกรณการใหน้ําพืช ๒. โครงการเพิ่มศักยภาพการผลิตขา วและสรางความเขมแข็งใหชาวนา เพื่อรองรับผลกระทบจากการเปดเสรีการคาอาเชียน (AFTA) จัดตัง้ ศูนยเรียนรูแ ละบริการเครือ่ งจักรกลในการปลูกขาว ณ กลุม เกษตรกร บานดงมัน หมูท ี่ 3 ตําบลจันเสน อําเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค จัดทําแปลงสาธิตสงเสริมการลดตนทุนการผลิตขาวโดยใชเครื่องจักรกลใน การเตรียมดิน และปลูกขาวทีม่ ปี ระสิทธิภาพในตําบลจันเสน อําเภอตาคลี จังหวัด นครสวรรค เกษตรกรเขารวม 10 ราย ๓. โครงการหยุดเผาในพื้นที่การเกษตร ภายใตแผนปฏิบัติการแกไขปญหา หมอกควันและไฟปา ดําเนินการ ติดตาม เป นที่ปรึ กษา และให คําแนะนํา ศูนยเ ครื่องจักรกล การเกษตรปลอดการเผา ตําบลเขาสมอคอน อําเภอทาวุง จังหวัดลพบุรี ที่มีการ บริหารจัดการโดยกลุม เกษตรกร โดยการนํารองสาธิตการใชเทคนิคเครื่องจักรกล การเกษตรทดแทนการเผาในรู ป แบบวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชน ที่ มี ก ารให บ ริ ก าร เครื่องจักรกลการเกษตรทดแทนการเผา มีพื้นที่การใหบริการ 1,642.5 ไร เกษตรกรไดรบั บริการ 238 ราย
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๓๓
๓. โครงการติดตาม แนะนํา พัฒนาวิสาหกิจชุ มชนบริการเครื่องจักรกล การเกษตรในเขตปฏิรปู ทีด่ ิน เปนโครงการทีม่ กี ารดําเนินงานรวมกับสํานักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตร โดยดําเนินการติดตาม เปนที่ปรึกษา และใหคําแนะนํา การใช การตรวจสอบ และการบํ ารุง รักษาเครื่ องจั กรกลเกษตรและอุ ปกรณ และการดํ าเนินการ วิสาหกิจชุมชนบริการเครือ่ งจักรกลการเกษตรในการพัฒนาการเตรียมดิน ใหกับ กลุม เกษตรกรเลีย้ งโคบานโคกสาร หมู 5 ตําบลซับพุทรา อําเภอชนแดน จังหวัด เพชรบูรณ มีพนื้ ทีก่ ารใหบริการ 800 ไร ๔. โครงการสงเสริมการพัฒนาการเขตกรรม ดําเนินการจัดทําแปลงสาธิตและถายทอดความรูใหแกเกษตรกร เรื่องการ ระเบิดดินดานโดยใชเครื่องจักรกลการเกษตรที่มีประสิทธิภาพ เพื่อพัฒนาการ เขตกรรมในพื้นที่ปลูกพืชไร ตามขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ไถ ตัด สับ เศษซากพืชดวยพรวนชุด 20 จาน ขั้นตอนที่ 2 ไถเพื่อทําลายชั้นดินดาน ดวยไถระเบิดดินดาน จํานวน 2 รอบ ลักษณะตาหมากรุก ขั้นตอนที่ 3 ไถพลิกดินเพื่อกลบวัชพืชดวยไถหัวหมู ขั้นตอนที่ 4 ไถพรวนยอยดินดวยพรวนชุด 20 จาน จํานวน 368 ไร ในอําเภอปากชอง จังหวัดนครราชสีมา และอําเภอลําสนธิ จังหวัดลพบุรี โดยไดรับ การสนับ สนุนงบประมาณจากองคการบริ หารสวน ตําบลของพื้นที่ดําเนินการ ๕. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ จั ด นิ ท รรศการและให คํ า ปรึ ก ษาด า นเครื่ อ งจั ก รกลเกษตร และการ บํารุงรักษาเครื่องยนตเล็ก ในงานคลินิกเกษตรเคลื่อนที่ จํานวน 4 ครั้ง ใน อําเภอทาวุง หนองมวง และอําเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี อําเภอวังโปง จังหวัดเพชรบูรณ เกษตรกรเขารับบริการ 419 ราย
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๓๔
ผลการปฏิบัติงานป ๒๕๕๔ ศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๖ จังหวัดสุพรรณบุรี ๑. โครงการสงเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรเฉพาะดาน ดําเนินการฝกอบรมเกษตรกร จํานวน ๑๐๓ ราย ใน ๒ หลักสูตร หลั ก สู ตร “การใช บํ า รุ ง รั ก ษาเครื่ อ งยนต เ กษตร” ในอํ า เภออู ท อง จังหวัดสุพรรณบุรี เกษตรกรเขารับการฝกอบรม ๘๓ ราย หลักสูตร “ระบบการใหน้ําพืช” ในอําเภอดอนเจดีย จังหวัดสุพรรณบุรี เกษตรกรเขารับการฝกอบรม ๒๐ ราย ๒. โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ดําเนินการจัดนิทรรศการ เรื่องการใชเทคโนโลยีเครือ่ งจักรกลเกษตรในการ เพิ่มผลผลิต และการบริการซอมแซมเครือ่ งจักรกลเกษตร ในงานคลินิกเกษตร เคลื่ อ นที่ ใ นพระราชานุ เ คราะห สมเด็ จ พระบรมโอรสาธิ ร าชฯ สยาม มกุฎราชกุมาร จํานวน ๔ ครั้ง ในอําเภอเดิมบางนางบวช เมือง บางปลามา และอําเภอสองพี่นอง จังหวัดสุพรรณบุรี เกษตรกรเขารับบริการ ๘๕๐ ราย ๓. การกอสรางโครงสรางพื้นฐานศูนยสงเสริมวิศวกรรมเกษตรที่ ๖ จังหวัด สุพรรณบุรี ดําเนินการจัดจางเพื่ อการกอ สร างโครงสร างพื้ นฐานจํ านวน ๔ รายการ วงเงิน ๒,๗๔๘,๘๐๐ บาท ตามรายการดังนี้ ระบบน้ําพรอมหอถังน้ําเหล็ก เสาธงสูง พรอมปายชือ่ ศูนยฯ ลานคอนกรีตหนา พืน้ ที่ ๑,๔๕๐ ตารางเมตร ถนนคอนกรีต พรอมคูระบายน้ํา พื้นที่ ๑,๑๔๐ ตารางเมตร
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๓๕
๔. งานตามภารกิจอื่นๆ ๑. งานสนับสนุนเครื่องจักรกลเกษตร ในการจัดทําแปลงสําหรับปลูกพืชตามโครงการของหนวยงานตางๆ ของกรมสงเสริมการเกษตร และเกษตรกรในพื้นที่ ในการชวยเหลื อ เกษตรกรที่ ป ระสบอุ ท กภัย ในอํ าเภอดอนเจดีย จังหวัดสุพรรณบุรี รวมกับสํานักเกษตรอําเภอดอนเจดีย ๒. งานถายทอดความรู อบรมเรื่องการใชและบํารุงรักษาเครื่องยนตการเกษตร ใหผูตองขังที่ จะครบกําหนดปลอยตัว จํานวน ๓๐ ราย ณ เรือนจํากลางจังหวัดสุพรรณบุรี โดยการรวมดําเนินการกับสํานักงานเกษตรจังหวัดสุพรรณบุรี อบรมเรื่องการนําเครื่องจักรกลเกษตรมาใชในการทําการเกษตร ให กํ านัน ผู ใหญ บ านและผู นําชุ ม ชน ตามโครงการส ง เสริ ม และพั ฒ นาอาชี พ การเกษตรตามแนวเศรษฐกิ จ พอเพี ยง จํ านวน ๒๕๐ ราย ณ. ศูนยส ง เสริ ม และพั ฒ นาอาชีพ การเกษตร จั ง หวั ด สุพรรณบุรี (พันธุพืชเพาะเลี้ยง)
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร
๓๖
คณะกรรมการตางๆ
๑. คณะกรรมการจัดการไฟปาแหงชาติ
ตามคําสั่งสํานักนายกรัฐมนตรี ที่ ๑๒๖/๒๕๕๒ ลงวันที่ ๗ พฤษภาคม ๒๕๕๒ มี รั ฐ มนตรี ว า การกระทรวงทรั พ ยากรธรรมชาติ และสิ่ ง แวดล อ ม เปนประธาน มีอธิบดีกรมสงเสริมเปนกรรมการ และมอบหมายให รองอธิบดีกรม ส ง เสริ ม การเกษตร ฝ า ยวิ ช าการ เป น ผู แ ทนสํ า รอง ๑ และ ผูอํานวยการกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร เปนผูแทนสํารอง ๒
๒. คณะกรรมการโครงการแผนปฏิบั ติ ตามคําสั่ งกระทรวงเกษตรและสหกรณ ที่ ๗๕/๒๕๕๑ ลงวันที่ ๕ กุมภาพันธ ๒๕๕๑ การแกไขปญหาหมอกควันและไฟปา มีปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนประธาน มีรองอธิบดีกรมสงเสริมการเกษตร ฝายวิชาการ เปนกรรมการและ เลขานุ ก าร และผู อํ า นวยการกองส ง เสริ ม วิ ศ วกรรมเกษตร เปนกรรมการและผูชวยเลขานุการ ๓. คณะทํ า งานปรั บ ปรุ ง แผนแม บ ท ตามคํ า สั่ ง สํ า นั ก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ สิ่งแวดลอม ที่ ๘๔/๒๕๕๔ ลงวันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๔ รองรั บ ก าร เ ปลี่ ย นแปล งส ภา พ ภู มิ อ ากาศด า นการปรั บ ตั ว เพื่ อ ลด มี เ ลขาธิก ารสํ านัก งานนโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอม เปนประธาน ผลกระทบ (Adaptation) มีผูอํานวยการกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร เปนผูแทนกรมสงเสริม การเกษตร ทําหนาที่คณะทํางาน ๔. คณะกรรมการพิจารณาการสนับสนุน ตามคํ า สั่ ง กรมพั ฒ นาพลั ง งานทดแทนและอนุ รั ก ษ พ ลั ง งาน ที่ (บ) ๑๑/๒๕๕๔ ลงวันที่ ๒๑ เมษายน ๒๕๕๔ ก า ร ล ง ทุ น ติ ด ตั้ ง ร ะ บ บ อ บ แ ห ง พลั ง งานแสงอาทิ ต ย โคร งกา ร มี อ ธิ บ ดี ก รมพั ฒ นา พลั ง งาน ทดแทนแ ละอนุ รั ก ษ พ ลั ง งา น เปนประธาน สนั บ สนุ น การลงทุ น ติ ด ตั้ ง ใช ง าน ระบบอบแห ง พลั ง งานแสงอาทิ ต ย มีผูอํานวยการกองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร เปนผูแทนกรมสงเสริม การเกษตร ทําหนาที่คณะกรรมการ
รายงานประจําป ๒๕๕๔
www.aepd.doae.go.th
๓๗
งานสนับสนุนทางวิศวกรรม
ลั ก ษณะงานสนับ สนุนระบบงานทางเทคนิค และวิศวกรรมในการ กําหนดรายละเอียดควบคุมงาน ตรวจสอบ เพื่อ การก อสร างและซอ มแซม อาคารสิ่ ง ก อ สร า ง ระบบสาธารณูป โภค และสิ่ ง อํ า นวยความสะดวกขอ หนวยงานตางๆ ในกรมสงเสริมการเกษตร วัตถุประสงค เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการสินทรัพยของกรมสงเสริมการเกษตร ใหมีประสิทธิภาพตามหลักวิศวกรรม ผลการดําเนินงาน การปรับปรุงโครงหลังคาที่จอดรถอาคาร 1 กรมสงเสริมการเกษตร วงเงิ นประมาณ 1,572,832 บาท โดยสนับ สนุนการกําหนดรายละเอียด ควบคุมงานและตรวจการจาง การปรั บ ปรุ ง หลั ง คาอาคารสํ า นั ก งานอาคาร 1 กรมส ง เสริ ม การเกษตร วงเงิ น 1,000,000 บาท โดยสนับ สนุนการควบคุม งานและ ตรวจการจาง การติดตั้ง ระบบน้ําประปา บริเ วณอาคารปฏิบัติการสง เสริม และ พั ฒ นาเทคโนโลยีรั ง สี อํ าเภอธั ญ บุ รี จั ง หวัด ปทุ ม ธานี วงเงิ น......... โดย สนับสนุนการตรวจการจาง การดูแลและบํารุง รักษาอาคารกรมสงเสริม การเกษตร วงเงิน..... โดยสนับสนุนการตรวจการจาง การซอมแซมเครื่องฉายรังสี อาคารปฏิบัติปฏิบัติการสงเสริมและ พัฒนาเทคโนโลยีรังสี วงเงิน..... โดยการสนับสนุนการตรวจการจาง
กองสงเสริมวิศวกรรมเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร