Organic Retail 10 by '79 design

0 ruari 201 ari - Feb er - Janule demande b em ec p r sim ec) — D n, sep, don Française su si r (ma, ju l per jaa erpen X - Ver a a m 4 hijnt r: Antw t – VerscAfgiftekantoo o D’hon – V.U. Nik ang P802085 rg 3e jaa

-11

c i n orga retail 10

MINDER SULFIET IN BIOWIJN

BIOWIJN IN LANGUEDOC-ROUSSILLON HET SUCCES VAN

ER:

IN DIT NUMM

MAGAZINE VOOR DE BIOPROFESSIONAL OR10_NL.indd 1

D O O R B BIISOEEN TRENDSETTER 15/12/10 09:15

Les Authentiques, een

nieuwe dynamiek voor het koekjesschap! 9 Verbeterde

recepten 9 Nieuwe verpakkingsmethode 9 Nieuwe look Les Authenti ues van Bisson in een notendop: Authentieke recepten Een breed assortiment aangepast aan de hedendaagse smaak

Gevarieerde ingrediënten, eerlijk en kwaliteitsvol

Een klein en handig formaat om mee te nemen

Een frisse en moderne verpakking

Bisson nodigt u uit om de andere heerlijke recepten te ontdekken, steeds zonder eieren noch zuivelproducten, met het beste van honing en ongeraffineerde producten: half volkoren bloem, ruwe rietsuiker…

Les Authentiques van Bisson, dat zijn authentieke bereidingen en traditionele ingrediënten: volkoren tarwe, rietsuiker, honing en dat beetje extra dat verrast! Beschikbaar in de gespecialiseerde biowinkel - www.biscuits-bisson.com - Euro-Nat- F 07340 Peaugres - E-mail : euro-nat@euro-nat.com OR10_NL.indd 2

15/12/10 09:15

Inhoud...

c i n a g r o re t a i l

Voorbeschouwing Biofach en Vivaness: kan bio de wereld redden? De vakbeurzen Biofach en Vivaness leggen in februari de focus op één van de grote mondiale uitdagingen: hoe kan biologische landbouw een volwaardig alternatief zijn voor een wereld met een voortdurende bevolkingsaangroei?

Biobrood: trendy en richtinggevend voor de broodcategorie Wat onderscheidt biobrood van de gangbare bakkerijproducten en welke richting gaat de biobroodverkoop uit? Want na de supermarkt wil ook de buurtbakker een aanbod biobrood…

Biowijn: geen sulfieten is een mythe

Op bijna elke fles biowijn treft men de vermelding ‘Bevat sulfi eten’ aan. Nochtans kopen sommige consumenten biowijn omwille van bezorgdheid over sulfi et. Hoe zit het met sulfieten in biowijn?

Biowijnareaal in Franse regio Languedoc-Roussillon groeit razendsnel

De Zuid-Franse regio Languedoc-Roussillon is de koploper van de Franse wijnstreken op het vlak van biologische wijnbouw. Wij trokken naar de regio en trachtten te achterhalen wat er leeft voor biowijn in deze regio.

Colofon Organic Retail is een onafhankelijk vakblad voor de distributie van biologische, vegetarische, ecologische en dieetproducten in de Benelux en Frankrijk.

Voorbeschouwing Biovak in Zwolle in het teken van ‘inspiratie voor de biosector’ Op 19 en 20 januari 2011verzamelt de voltallige Nederlandse biologische sector opnieuw in Zwolle voor Biovak.

Organic Retail beoogt door middel van onafhankelijke communicatie een bijdrage te leveren binnen de biologische sector. De redactie werkt onafhankelijk van de publiciteitswerving. Verantwoordelijke uitgever — Niko D’hont Jozef Guislainstraat 44 bus 1, B-9000 Gent, België Tel. +32 (0)9 329 66 96 – Fax +32 (0)9 270 32 01 niko@organicretail.net Reclametarieven — www.organicretail.net Redactie — Sarah Braekman (sarah@organicretail.net), Niko D’hont (niko@organicretail.net), Martine Cosserat Vertaling — AF Translation Fotografie — Niko D’hont, Martine Cosserat Coverbeeld — Vignobles Gilles Louvet Eindredactie — Aline De Boeck, Bjorn Verlinde Vormgeving — 79design@telenet.be Drukwerk — Druk in de Weer – Gent De uitgever kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de inhoud van de gepubliceerde advertenties. Het verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift heeft tevens betrekking op de terbeschikkingstelling in om het even welke elektronische vorm. Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Version française sur simple demande. Dit magazine wordt gedrukt met plantaardige inkten op 100% gerecycleerd papier.

OR10_NL.indd 3

26 Dossier biowijn

30 15/12/10 09:15

ORGANIC NEWS Programma jaarlijks Aromatherapiesymposium in Grasse bekend Van 1 tot 3 april vindt in Grasse (F) opnieuw het symposium voor Aromatherapie plaats. Op 1 april is het thema ‘de taal van de goden, beter begrip van de mens en het traditionele gebruik van de planten. Op 2 april wordt het gebruik van planten bekeken voor cosmetica als medicijn en voor ziektepreventie. Op 3 april gaat het over olfactorische en neurologische wetenschap en de invloed van plantaardige moleculen. www.aromatherapie.ville-grasse.fr

“Voeding in dierenparken moet biologisch” Wakker Dier, de Nederlandse dierenwelzijnorganisatie die specifiek opkomt voor een diervriendelijke veeteelt roept de 15 grote dierentuinen van Nederland op om de voeding voor hun dieren en bezoekers biologisch te maken. Vrijwel alle vlees in de restaurants van de dierentuinen komt uit de dieronvriendelijke vee-industrie, zo blijkt uit een inventarisatie van Wakker Dier. In twee dierenparken wordt zelfs de bedreigde diersoort paling geserveerd. Dit is in strijd met het papieren beleid van de dierentuinen om zich in te zetten voor dierenwelzijn in het park en de bescherming van bedreigde diersoorten, vindt Wakker Dier. Wakker Dier wil diervriendelijker eten in de restaurants, bijvoorbeeld meer biologische snacks, vlees en zuivel. Dierentuinen verkeren momenteel in zwaar vaarwater door teruglopende bezoekersaantallen en

OR10_NL.indd 4

subsidieverlagingen. Er waren enkele positieve puntjes: Safaripark Beekse Bergen, Apenheul, Gaiapark en Dierenrijk serveren al wel een biologische kroket aan hun bezoekers en Diergaarde Blijdorp en Dierenpark Amersfoort gebruiken biologische zuivel.

VitaSana expo 2011 in Brussel al voor tweederden volgeboekt VitaSana 2011, de vakbeurs voor biovoeding, natuurlijke producten, biocosmetica en natuurlijke voedingssupplementen is één jaar voor de beurs al voor twee derden volgeboekt. Vitasana gaat door op zondag 2 en maandag 3 oktober 2011 en vindt plaats in Brussels Expo. Op 10 maanden voor de beurs, hebben bedrijven als Mannavita, Biover, Oce-Bio, Revogan, Weleda, Keypharm, Ojibwa, Metagenics, BBK-Bio, Bioradix, Biovita, Biofresh, Dieximport, Ecover, Sjankara, Api-Ar, BioLife, Natur All en Hagor definitief toegezegd. “Naast de vertrouwde exposanten lopen er ook contacten met nieuwe bedrijven uit binnen- en buitenland die natuurlijke en bioproducten een warm hart toedragen”, meldt de organisatie. Door het organiseren van kookdemo’s wil men op Vitasana de biovoeding zowel binnen als buiten de sector een verbeterd imago bezorgen. Er is ook al een overeenkomst met de catering dat er enkel en alleen met bioproducten wordt gewerkt, en dat de gerechten van de kookdemo’s ook door het publiek genuttigd kunnen worden in de Bio Bar. Om de beurs zo interactief mogelijk te maken wil men de bezoeker via lezingen en workshops ook informeren over ondermeer biowijn, biobier, biocosmetica, ed. “Belangrijk is dat deze niet georganiseerd worden om zomaar eens wijn of bier te proeven, of de laatste nieuwe cosmeticakleuren te ontdekken maar vanuit het oogpunt, hoe kan ik

15/12/10 09:15

organic retail n° 10 als handelaar mijn klanten extra service verlenen.”, stelt de Vitasana organisatie. Vitasana Expo vindt samen met HealthPro plaats. HealthPro richt zich als vakbeurs voornamelijk naar producenten van voedingsupplementen, vitaminen en sport- en verzorgingsmaterialen. Het creëren van een duo-beurs met HealthPro moet therapeuten een beter beeld bezorgen van de natuur- en biovoeding. Samen vormen deze twee beurzen de ideale ontmoetingsplaats voor al wie professioneel actief is in de sector van gezondheid en welzijn. Deze groepen zijn voor de winkelier uiteindelijk van groot belang omdat velen onder hen hun patiënten doorverwijzen naar de winkelier.

Tweede editie van Biofoodle van 4 tot 6 maart 2011 in Charleroi Door het grote succes van de vorige editie (meer dan 8000 bezoekers), presenteert de organisatie van Biofoodle de tweede editie van 4 tot 6 maart 2011 in Charleroi Expo. Deze consumentenbeurs biedt bioadepten de gelegenheid om kennis te maken met nieuwe biovoeding, verzorgingsproducten en biologische en natuurlijke cosmetica. Er worden exposanten uit alle hoeken van Europa verwacht en tevens wordt er aan een uitgebreid programma van workshops gewerkt. Voor meer info kan u terecht op www.biofoodle.be

Natuurvoedingswinkel en biologisch tuincentrum Bio Nat’ uit Welkenraedt (B) wint Mercure Prijs Midden november werd de innovatieve natuurvoedingswinkel en biologisch tuincentrum Bio Nat’ in Welkenraedt gelauwerd met de Mercure Prijs. Met de Mercure Prijs lauwert FEDIS, de Belgische Federatie voor de distributiesector de beste retailconcepten. Met deze bekroning prijkt de naam van een biowinkel en biotuincentrum naast grote namen zoals Cote dOr, WE, Quick en Carrefour. Dominique Crémer is secretaris bij Bioforum Wallonië en tevens co-oprichter van Bio Nat’: “We mogen stellen dat Bio Nat’ een vernieuwend en uniek concept is in België. We zijn een jong team ondernermers die in onze shop vooral de behoeften van onze klanten op het vlak van gezondheid en milieu centraal stellen. Dit concept bewijst dat de credibiliteit van de biosector en zijn producten sterk groeit. Bionat’ en bij uitbreiding onze hele sector produceert en verdeelt vandaag artikelen die men nergens anders vindt en koppelt dit aan een gepersonaliseerd advies en een betrokkenheid bij lokale bioproducenten.”

ORGANIC RETAIL NU OOK ON-LINE

Volg het nieuws uit de sector voortaan ook via onze nieuwe website

iers s s o d e oerig v t i u , t i te Actuali ft u vragen llen? e e e t h r f e o v s … ns iet o u t l i of w

WWW.ORGANICRETAIL.INFO OR10_NL.indd 5

15/12/10 09:15

NIEUWE PRODUCTEN La Bio Idea – Zuppa Tradizionale

Amaizin – Ananasringen en -stukjes

Een nieuwe productlijn vanuit de Mediterranee: La Bio Idea komt met drie ambachtelijke maaltijdsoepen uit Italië, bereid naar traditioneel recept: Italiaanse bonensoep, Minestrone groentesoep en romige kikkererwtensoep. De soepen zitten in een stapelbaar 400ml blik dat is voorzien van ringpull. Vanaf februari verkrijgbaar in de Benelux en Frankrijk. > AVP: € 2,49

Amaizin komt met iets nieuws: De beste ananassen uit Sri Lanka zijn per direct verkrijgbaar in een easy-to-open blik (ringpull) van 400ml. Dit blik is bovendien stapelbaar. In smaaktesten zijn deze ananassen dikwijls als lekkerste beoordeeld, met name vanwege de zoete, frisse ananassmaak. En dat terwijl er géén suiker is toegevoegd aan dit product! Kortom: voor een geschikte aanvulling op uw salade of dessert, of voor een lekker tussendoortje, moet u vanaf nu bij Amaizin zijn! > AVP: € 2,79

La Bio Idea – Uitbreiding bonenlijn In januari 2011 breidt La Bio Idea haar succesvolle bonenlijn uit met twee nieuwe varianten: Adukibonen & Baked beans. In de markt wordt nadrukkelijk om deze bonenvarianten in blik gevraagd en aan deze vraag wil La Bio Idea graag voldoen. De consument kan nu voor elke boonbehoefte terecht bij La Bio Idea! De baked beans en adukibonen zijn verkijgbaar in de bekende 400 grams blikken, stapelbaar en voorzien van ringpull. Bovendien hebben ze dezelfde aantrekkelijke consumentenprijs als de andere populaire bonen in de lijn: > AVP€ 0,99

Valpiform lanceert nieuw smakelijk en zacht glutenvrij brood Voor mensen met coeliakie of tarweovergevoeligheid is het vinden van lekker brood altijd een moeilijke opdracht. Met het nieuwe glutenvrije zachte brood ‘Pain de Mie’ van Valpiform is er nu een voorverpakt brood met een verfijnde smaak. Het brood is zacht en makkelijk eetbaar en behoeft geen verwarming meer.

3RXQSIXMRK MRRSZEXMI IR ZIVXVSY[IR ST IMKIR OVEGLX

IJSSELHALLENCOMPLEX - ZWOLLE

;3)27(%+ .%29%6- 996 (32()6(%+ .%29%6- 996

BioVak 2010: 299 deelnemers, ca. 13.000 bezoekers, gemiddeld waarderingscijfer: 8

-')1 ³W +VEZIR[IK '+ 2MIY[IVOIVO E H -.WWIP 8IP

WWW.BIOVAK.NL • INFO@BIOVAK.NL Vraag de uitgebreide beursgids aan met informatie over alle workshops.

OR10_NL.indd 6

15/12/10 09:15

organic retail n° 10 De broodsneetjes hebben een bruine korst, luchtig broodkruim en een lekkere smaak. Valpiform Pain de Mie leent zich voortreffelijk voor dagelijks gebruik. Valpiform zorgde er bij de ontwikkeling voor dat het brood gegarandeerd glutenvrij, tarwevrij, melk- en lactosevrij, noch (sporen van) noten bevat en is dus geschikt voor mensen met een voedselintolerantie. Valpiform Pain de Mie komt in een verpakking van 350 gram

Danival lanceert drie nieuwe soepen met originele ingrediënten Danival brengt drie nieuwe voorverpakte soepen uit met een verrassende receptuur. Koraallinzen, Butternut pompoen, pompoen, kool en linzen zijn ingrediënten die erg in de smaak vallen van de bioconsument. Daarom besliste Jérôme, de chef-kok van Danival deze ingrediënten te verwerken in drie nieuwe kant-en-klare soepen:  Kool en linzen  Koraallinzen en zachte kruiden  Pompoen en Butternut pompoen De soepen zijn 100% plantaardig en vetarm en zitten in handige zakjes (520 gram nettogewicht). Het volstaat ze vijf minuten op te warmen in heet water ‘au bain marie’.

met een variant die komaf maakt met roos. Deze shampoo heeft een zachte basisformule die verrijkt is met biologische tijm, glycerine, karité boter. Deze vaste shampoo zorgt voor een goede hydratatie van de hoofdhuid en voedt het haar in de diepte. De zeep bevat tevens witte klei om de haartooi extra mineralen te geven en bevat zink die de roos tegengaat. Fleur de Shampoing is zonder parabenen, kleurstoffen, PEG, petroleumderivaten en synthetische bewaarmiddelen. Het vaste shampooconcept is ecologisch en erg zuinig in gebruik. Een stuk Fleur de Shampoing van 85 gram biedt hetzelfde aantal haarwasbeurten als twee flesjes shampoo van 200 ml.

Pech Matelles Blanc de Blancs van Vignobles Gilles Louvet: biobubbels voor nieuwjaar Deze schuimwijn op basis van de Ugni Blanc druivensoort is afkomstig van een 25 jaar oude wijngaard en werd bereid volgens de Cuve Close of Méthode Charmat. Bij degustatie onderscheidt deze schuimwijn zich door een gele kleur en een intense neus met verse vruchten en witte bloemen. Deze schuimwijn is fijn en langdurig parelend. > Consumenteprijs (indicatief): € 6,50 www.vignobles-gilleslouvet.com

Priméal – ‘Vite un Pain d’Epice!’ en ‘Vite une Gaufre’ Priméal breidt zijn gamma bakmixen uit met ‘Vite Un Pain d’Epice’ en ‘Vite une Gaufre’. Met deze bakmixen kan men nu in 10 minuten een heerlijke verse peperkoek bereiden.  Met 'Vite un Pain d’Epice’ kan een peperkoek maken volgens eigen recept. De bakmix is een uitstekende basis voor een eigen creatieve invulling. Er kan zowel boter als plantaardige olie aan toegevoegd worden.  Met ‘Vite une Gaufre’ kan men dan weer in vijf minuten een beslag maken voor wafels of pannekoeken. Ook hier biedt de mix de gelegenheid om zowel met als zonder eieren te werken, met alle soorten melk, boter of plantaardige olie.

Douce Nature zachte zeep voor baby’s Het babygamma van Douce Nature wordt aangevuld met een nieuwe zachte zeep voor baby’s . Deze vette zeep is verrijkt met biologische olijfolie en extract van biologische calendula en kamille en voorkomt de uitdroging van de babyhuid. De zeep bevat geen EDTA, geen synthetisch kleurstoffen, geen allergenen en geen dierlijke ingrediënten.

bio · organic

Heerlijke zachtzoete biologische drop Deze zoete drop van TerraSana wordt volgens een eeuwenoude traditie geproduceerd met vers geoogste ingrediënten. Een uitgebalanceerde combinatie van o.a. biologische milde zoethoutwortelextract en biologische anijsolie zorgen voor de karakteristieke zachtzoete dropsmaak die zo lekker lang blijft hangen. Voor de echte dropliefhebber en waar je niet van af kunt blijven.

Douce Nature – Fleur de Shampoing vaste antiroos shampoo Het gamma vaste Shampoos van Douce Nature wordt aangevuld

www.terrasana.com

OR10_NL.indd 7

15/12/10 09:16

KLEINE ZAKJES MET GROTE IDEEËN

IDEE N °2

Samen genieten in eenvoud

Instant soepen POTABIO® … met brandnetel of algen, met pompoen of venkel, met prei of tomaten, met pastinaak of champignons, … Voor elk wat wils voor een heerlijk relax moment tussendoor. Deze handige individuele porties zijn telkens afkomstig van biologische groenten. Het volstaat om 20 cl heet water toe te voegen!

NATURE ET ALIMENT - La Ville en Bois - 44100 Nantes Frankrijk - T. 02 40 73 65 97

www.nature-aliments.com OR10_NL.indd 8

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 De internationale biobranche heeft de crisis met succes het hoofd geboden. In Europa en de VS heeft de groei zich na een lichte dip voortgezet en wordt er met vertrouwen naar de toekomst gekeken. De grootste Europese vakbeurzen voor de biosector Biofach en Vivaness in Neurenberg (Duitsland) verwachten weer een sterke editie in 2011, maar laten tegelijkertijd niet na om de focus te leggen op één van de grote mondiale uitdagingen: hoe kan biologische landbouw een volwaardig alternatief zijn voor een wereld met een voortdurende bevolkingsaangroei?

KAN BIO DE WERELD VOEDEN? Grote uitdaging Biofach gaat in 2011 met het thema van wereldvoedselvoorziening in op een van de verwijten die de biosector al jaren te slikken krijgt: “Allemaal leuk en vol goede bedoelingen, maar kan je er iedereen mee voeden?” De traditionele levensmiddelenindustrie ziet maar één antwoord: een nog hogere productie. Felix Prinz zu Löwenstein van de Duitse vereniging Naturland ziet het anders: “De vraag hoe de voltallige wereldbevolking haar recht op voedsel kan verwezenlijken is geen probleem maar een uitdaging voor de ecologische landbouw. De vraag of onze levensmiddelen duurzaam geproduceerd zijn en volstaan voor iedereen heeft veel te maken met onze levens- en voedingswijze. Het is dus logisch dat de biosector en haar klanten gezamenlijk een antwoord zoeken op deze uitdaging en dit bovenaan de prioriteitenlijst plaatst.”

VN-landbouwrapport Claus Rättich van de Duitse vereniging voor de biologische levensmiddelensector is al lang bezig met deze vraag en ziet de uitdaging met vertrouwen tegemoet: “In tegenstelling tot de gangbare voedingssector is de ecobranche ervan overtuigd dat de wereld biologisch gevoed

kan worden! Dat wordt ook bevestigd door het VN-landbouwrapport dat in 2008 verscheen. Het antwoord ligt niet bij uitbreiding, massaproductie of gentechniek maar bij duurzame ecologische productieregels, een reële prijspolitiek en een voedingspatroon gebaseerd op biologisch geproduceerde levensmiddelen. De consument richt zich bij zijn aankopen meer en meer op de vraag welke levenswijze sociaal, economisch en ecologisch verantwoord is. Het is onze uitdaging deze meerwaarde mee te geven in onze producten.”

Ruimte voor debat en uitwisseling Door hun focus op de wereldvoedselvoorziening bieden BioFach en Vivaness een internationaal platform aan alle betrokkenen om van gedachten te wisselen over dit thema en toekomstige projecten. De branche zal in Neurenberg ondermeer debatteren omtrent voedingspatronen en hun gevolgen. Met andere woorden: hoe kan de biologische sector instaan voor het recht op voedsel voor iedereen? Een ander aspect is de vraag hoe de groene levenswijze en consumptie er in de toekomst precies zal uitzien en welke concepten de productie en handel moet uitbouwen.

BEZOEK BIOFACH EN VIVANESS IN N ÉÉN DAG MET SPECIALE CHARTERVLUCHT Wil u de Biofach en Vivaness in Neurenberg zelf bezoeken, maar heeft u slechts beperkte tijd? Dan is een ééndaags bezoek met vliegtuigg de ideale oplossing. Schrijf in op de speciale reis die TRADEFAIRS EXPOTRAVEL, DEBELUX (Belgisch-Luxemburgs-Duitse Kamer van Koophandel vzw) en Organic Retail op donderdag 17 februari 2011 organiseren.

Programma Check-in in de vertrekhal van Brussels Airport. Vertrek met chartervlucht Jetairfly naar Nürnberg. Ontbijt tijdens de vlucht. Aankomst op de luchthaven van Nürnberg. Overbrenging per speciale autocar naar de beursgebouwen. Vrije dag. De beursgebouwen zijn geopend van 09u00 tot 18u00. 18u00 Overbrenging per speciale autocar van de beursgebouwen naar de luchthaven van Nürnberg. 20u00 Terug met chartervlucht Jetairfly naar Brussel. Snack tijdens de vlucht. 21u15 Aankomst op Brussels Airport. Uurregeling onder voorbehoud. Prijs per persoon: € 490,00 www.tradefairs.be 05u30 07u00 08u15

Gratis reis voor één van onze lezers! Organic Retail en TradeFairs Expo Travel schenken een gratis reis weg aan één van zijn inschrijvende lezers. Wie deze reis boekt via Organic Retail en inschrijft voor 15 Januari 2011 op www.tradefairs.be maakt kans op een gratis reis. De winnaar wordt getrokken door een onschuldige kinderhand en wordt door ons persoonlijk verwittigd. Opgelet: Om kans te maken op deze gratis aanbieding dient u online in te schrijven en melding te maken van ‘ORGANIC RETAIL’ op het inschrijvingsformulier.

OR10_NL.indd 9

15/12/10 09:16

10 voorbeschouwing > biofach & vivaness 2011 (16 tot 19 februari 2011) Studies spreken over een jaarlijkse groei in Europa, Amerika en Azië van meer dan 10% de komende jaren. Ook heel wat nieuwe producenten komen op de markt met vernieuwende concepten terwijl de traditionele producenten nu beloond worden voor hun jarenlange volharding en ontwikkeling.

Groene mode

Vivaness: natuurcosmetica wereldwijd trendsetter De sterren staan gunstig voor de sterk groeiende markt van de natuurcosmetica. Er waait een nieuwe groene, natuurlijke golf over deze sector en dat laat zich ook voelen op Vivaness, de natuurcosmeticabeurs die gezamenlijk met Biovach plaats vindt. Geloofwaardigheid, internationale richtlijnen en de verschillende certificeringsmodellen zijn de hoofdthema’s op de editie van 2011.

Voor de derde maal al worden de bezoekers voor groene mode samengebracht in de textielhal. Met de dagelijkse modeshows belooft het ook nu weer een dynamisch gegeven te worden. De sector verheugt zich in een ruimere beschikbaarheid van groene mode en van een sterk groeiende productie van biologisch katoen. Biofach en Vivaness vinden plaats in het beurscomplex van Neurenberg van woensdag 16 tot en met zaterdag 19 februari 2011. Openingsuren: woensdag tot vrijdag van 9 uur tot 18 uur. Zaterdag van 9 uur tot 17 uur. Er worden voor de komende editie opnieuw ongeveer 2500 exposanten verwacht (66% internationaal) en ongeveer 43.000 bezoekers (38% internationaal). Voor meer info kan u terecht op www.biofach.de en www.vivaness.de.

bio · organic

De smaakmaker voor in de keuken TerraSana biologische bouillon is een heerlijke bouillon met een rijke en krachtige smaak en bereid met zorgvuldig geselecteerde biologische ingrediënten. Deze bouillonblokjes zijn de ideale basis voor soep, saus en pastagerechten. Onze bouillonblokjes zijn verkrijgbaar in 3 varianten: Classic, de klassieke groentebouillon. Zonder zout toegevoegd, geschikt in een zoutarm-dieet. Miso en zonder gist toegevoegd, voor de ﬁjnproevers en liefhebbers van miso.

www.terrasana.com

OR10_NL.indd 10

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 Ecover werkt aan een nieuwe verpakking voor zijn vloeibare producten. Naast een nieuwe vormgeving zal deze verpakking in hogedichtheidpolyethyleen (HDPE) voor minimum 35% vervaardigd zijn op basis van het hernieuwbare ethanol, afkomstig van rietsuiker. Zo blijft het bedrijf zijn ecologische voetafdruk verder verkleinen.

ECOVER KIEST VOOR ETHANOL ALS GRONDSTOF VAN NIEUWE VERPAKKING biobrandstof. Men benadrukt echter dat het hier niet gaat om ethanol als brandstof maar als een hernieuwbare grondstof voor een verpakking. “Ethanol vervangt hier petroleum en het HDPE is bovendien recycleerbaar. Als gekeken wordt naar de effecten op de opwarming van de aarde, dan blijkt het gebruik van ethanol voor deze verpakkingen 75% efficiënter dan petroleum. Suikerriet neemt tijdens zijn teelt CO2 op en de ethanol krijgt hier ook een duurzamere toepassing dan het helaas meer courante gebruik in Brazilië: het vullen van de brandstoftank van een wagen. Bovendien gaan we elke stap nauwkeurig controleren – van de plantage waar het suikerriet wordt geoogst tot en met het vervoer van de HDPE-korrels naar de flessenfabrikant. Zo zijn we zeker dat het gebruikte ethanol een echt duurzaam alternatief is voor petroleum.” De impact van het transport van de PE-korrels tussen Brazilië en de fabriek in Europa werd eveneens berekend en is heel beperkt, geeft Tom Domen nog mee. “Het gaat hier om gigantische schepen die gevuld zijn met kleine korreltjes.” De omschakeling van polyethyleen op basis van petroleum naar polyethyleen op basis van ethanol afkomstig van rietsuiker zal een aanzienlijk effect hebben op de globale CO 2 -uitstoot van het verpakkingsproces van het bedrijf, vertelt Tom Domen van Ecover. Ecover is niet over één nacht ijs gegaan voor deze beslissing. Ook andere materialen en biologisch afbreekbare plastic werden bekeken als alternatief. “We lieten studies uitvoeren door universiteiten en berekeningen maken over de ecologische voetafdruk. Uiteindelijk bleek de keuze voor HDPE de beste. Althans dat is vandaag de situatie. Ecover koos ervoor een pionier te zijn op het vlak van milieuvriendelijke verpakkingen, maar dat betekent ook dat we vandaag voor dit kiezen, maar dat we misschien over enkele jaren een ander pad gaan bewandelen.”

Groen polyethyleen uit Brazilië Het materiaal voor de verpakkingen, HDPE, wordt aangekocht van het eerste bedrijf ter wereld dat gecertificeerd “groen” polyethyleen produceert, de in Brazilië gevestigde plastiekproducent Braskem. “Dit bedrijf maakt in zijn processen gebruik van ethanol, afgeleid van suikerriet, om ethyleen te produceren. Dat wordt vervolgens omgezet in polyethyleen – het meest gebruikte plastiek ter wereld. Het polyethyleen op basis van suikerriet is tot 75 % efficiënter qua broeikasgassen.”, verduidelijkt Tom Domen. Bij Ecover weet men ook dat ethanol al eens bekritiseerd wordt als

OR10_NL.indd 11

Duurdere verpakking Het HDPE materiaal op basis van ethanol is wel aanzienlijk duurder dan de petroleumversie. Om de kostprijs van de verpakking niet te hoog te laten oplopen werd beslist om het aandeel van ethanol HPDE te beperken tot 35 à 50%. Daardoor blijft de meerkost voor Ecover beperkt, een meerkost die voor rekening is van Ecover en dus niet doorgerekend wordt naar detailhandel of consument.

Nieuwe vormgeving Als volgende stap zal Ecover ook de vorm van de fles onder de loepe nemen om zo de hoeveelheid gebruikt materiaal te verminderen. Voor de trouwe Ecover-klanten komt er begin volgend jaar een verpakking die voor de volle 100% op basis is van ethanol. Het wordt een kunstzinnige ‘limited edition’ en ze wordt aan huis geleverd bij de grote Ecover-fans.

Refill Tot slot: de Refi ll-systemen in de biowinkels blijven een belangrijk speerpunt van de verpakkingsstrategie van Ecover. Hoe meer klanten hun verpakking laten hervullen, hoe meer de ecologische voetafdruk van de verpakkingen daalt. “We stellen vast dat het Refi llsysteem nog steeds aan populariteit wint en hopen dat er nog meer biowinkels het systeem in gebruik nemen.” Ook het bag-in-box systeem wordt nog wat ecologischer. “We gaan een retourcircuit opzetten om de plastic zakken die in de kartonnen dozen zitten te verzamelen via de groothandel. De winkeliers zullen een grote zak krijgen waarin ze de plastic zakken van de refi ll kunnen verzamelen. Deze worden dan door ons via een gesloten circuit herbruikt.”

15/12/10 09:16

Op bezoek bij Limafood in Aalter (B)

AL MEER DAN 50 JAAR RESPECT VOOR MENS EN NATUUR Een traditie van meer dan vijftig jaar, maar ook een klare blik op de toekomst. Zo kan men Lima omschrijven. Met zijn prominente rol in de ontwikkeling van de biologische sector is Lima altijd al vooruitstrevend geweest. Ook vandaag nog streeft het naar de best mogelijke ontwikkeling voor mens en natuur. Daarom investeert het sterk in de beperking van zijn ecologische voetafdruk en met de lancering van de wafels op basis van oergranen draagt het ook bij aan de biodiversiteit op Aarde.

CO2 neutraal bedrijfsgebouw In het voorjaar verhuisde Limafood en zijn moederbedrijf Hain Celestial naar een industrieel kantoorcomplex dat volledig volgens ecologische principes werd gebouwd en 100% CO2 neutraal is. “Respect voor mens en natuur staan bij ons centraal. Het is onze basisfilosofie, zowel wanneer het over onze producten gaat als bij de constructie van dit nieuwe gebouw”, stelt dhr Philippe Woitrin, CEO van Hain Celestial. Bij de bouw van het nieuwe en tegelijk architecturaal mooie kantoor (7700 m2) op het industrieterrein Langevoorde in Aalter (België), maakte men maximaal gebruik van hernieuwbare energiebronnen en efficiënte technieken en kiest zeer bewust voor ecologische materialen. Met de opening van dit gebouw wil Hain Celestial Europe de filosofie van duurzaam ondernemen die het centraal stelt in haar bedrijfsfilosofie, ook doortrekken in haar nieuwe kantoorvestiging .

In vergelijking met andere kantoren die volgens milieubewuste normen werden gebouwd, scoort Hain Celestial Europe met zijn nieuwe vestiging opvallend sterker op ecologisch vlak. Zo werd in het gebouw in Aalter onder meer gebruik gemaakt van natuurlijke verven, inheems hout, super isolerend glas, zonnepanelen en spiegellampen om de verlichting maximaal te laten renderen. Qua energieverbruik kent de nieuwe vestiging een zogenaamd E-peil van 60 terwijl het wettelijke E-peil 100 bedraagt. Ook de inplanting van het gebouw gebeurde op een zo ecologisch mogelijke manier. Zo staan de kantoren zuid gericht terwijl de magazijnruimte op het noorden georiënteerd is.

12 OR10_NL.indd 12

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 Strikte controles Net naast het bedrijf werd een boomgaard aangeplant met zeldzame inheemse fruitsoorten. Het nieuwe gebouw herbergt behalve kantoren en een magazijn ook een labo waar de Hain Celestial-producten maar ook de grondstoffen aan bijzonder strenge controles worden onderworpen. Op deze manier willen Hain Celestial en Lima elk spoor van pesticiden en insecticiden voor 100 procent uitsluiten. Een extern labo controleert ook op de aanwezigheid van genetisch gemanipuleerde organismen. Met de nieuwe vestiging als uitvalsbasis is Hain Celestial klaar voor verdere expansie in Europa, en dit geheel volgens haar eigen ecologische principes. Lima heeft een uitgebreid gamma van 200 referenties, gebaseerd op granen, peulvruchten en andere afgeleiden van plantaardige oorsprong. Meer dan 80 procent van deze producten zijn bedoeld voor de export naar twintig verschillende landen. Lima behoort tot de Hain Celestial Group die sterk vertegenwoordigd is in de Europese biosector. Tot de andere activiteiten van Hain Celestial behoren de import van de natuurlijke thee van Celestial Seasonings, de productie van de bekende Terra Chips en voor de Duitse markt de productie en van de Natumi plantaardige dranken. De grootste afzetmarkten daarbij zijn Frankrijk en voor een aantal producten ook Duitsland. De productie van de Limaproducten gebeurt grotendeels in de productie-eenheid van Natumi in het Duitse Eitorf, in de groene omgeving van Bonn. Ook deze productie-eenheid blinkt uit door zijn sterk gereduceerde ecologische voetafdruk.

Lima Food lanceert 100% Ancient Grain wafels Lima breidt zijn gamma wafels uit met een aanbod 100% Ancient Grains op basis van biologische oergranen: spelt, boekweit en kamut. Deze wafels bieden afwisseling, nieuwe smaken en een heel hoge voedingswaarde die perfect wordt behouden dankzij een productiemethode die het product respecteert. Oergranen zijn graansoorten die ontstaan zijn enkel uit natuurlijke en spontane kruisingen. Dit in tegenstelling tot moderne granen, die het gevolg zijn van menselijke manipulatie. Het behoud en de uitbreiding van de teelt van deze oergranen betekenen tevens een versterking voor de biodiversiteit van de landbouw. Deze granen werden nu door Lima verwerkt in een heerlijke knapperige wafel.

In vergelijking met moderne tarwe bevatten Kamut en Spelt 30 tot 60 % meer mineralen. Typerende en specifieke smaak met meer van nature aanwezige aroma’s dan de klassieke wafels. 100% Boekweit De 100 % boekweitwafels bieden alle rijkdom van een volkorengraan. Ze zijn een bron van eiwitten (14,8 %), arm aan verzadigde verzuren en gegarandeerd glutenvrij. Boekweit is een rustieke plant die gekend is om zijn eiwitten van hoogwaardige kwaliteit (goed evenwicht van verschillende aminozuren). Wie de wafels proeft, ontdekt de typerende en specifieke smaak van de oergranen met meer van nature aanwezige aroma’s dan de klassieke wafels. Een beschermende verpakking en versheidszakjes verzekeren de goede bewaring en vergemakkelijken het gebruik.

PIONIER IN JAPANSE SPECIALITEITEN Lima werd opgericht door de Belg Pierre Gevaert, die via zijn vader in contact kwam met de grondlegger van de macrobiotiek, Georges Ohsawa en Lima, de Chinese echtgenote van Ohsawa. Pierre Gevaert ervaarde de vele voordelen van de macrobiotische voedingsprincipes en wilde deze ook hier in Europa met anderen delen. Hij besliste daarom te starten met de verkoop van een aantal Japanse producten. Zijn onderneming noemde hij naar Lima, de vrouw van Ohsawa… Vandaag beschikt Lima nog steeds over een zeer breed en hoogwaardig aanbod Japanse specialiteiten.

Sojasausen: Shoyu, Tamari, Dark Sweet Soy Sauce met Mirin ; Miso: Shiro Miso, Barley Miso, Hatcho Miso; Umeboshi, Mebosipast, Japanse Shiitake (gedroogd), Ume Su, Genmai Su, Gomasio, Nori, Kuzu, Agar-Agar

De Ancient Grain wafels van Lima zijn net als de andere Lima wafels op basis van volkorengranen, Dankzij de bijzondere productiemethode wordt de hoge voedingswaarde van de granen behouden (dus niet geëxtrudeerd). Zo kan men ten volle profiteren van de eigenschappen van het unieke ingrediënt waaruit ze samengesteld zijn. 100% Spelt en Kamut De wafels 100 % Spelt en Kamut bieden alle rijkdom van een volkorengraan: een superieure bron van eiwitten (> 16%), rijk aan vezels (8 à 12 %) en arm aan verzadigde vetzuren.

OR10_NL.indd 13

15/12/10 09:16

ag e t r o p e r i l Pub

KEES BARNHARD (TERRASANA):

“BIOWINKELS BLIJVEN KIEZEN VOOR KWALITEIT” Al meer dan dertig jaar is TerraSana actief in de biosector als importeur en herverpakker van biologische producten voor de West-Europese markt. De producten van TerraSana worden met de grootste zorg geselecteerd op basis van biocertiﬁcering, duurzaamheid en ambachtelijke kwaliteit. Begin dit jaar startte TerraSana met de productie van een compleet gamma ambachtelijk geproduceerde notenpasta’s in eigen beheer. Zoals voor alle TerraSana producten geldt dat de hoogste kwaliteit maar ook milieuduurzaamheid vooropstaat.

8 nieuwe notenpasta’s De nieuwe notenpasta’s weerspiegelen perfect TerraSana’s fi losofie van hoogwaardige biologische kwaliteit. Het gamma omvat twee pindakazen (‘crunchy’ en ‘fijne pinda’), hazelnootpasta, amandelpasta en witte amandelpasta, ‘tahin’ of sesampasta, gemengde notenpasta (mengeling van pinda’s, hazelnoten, cashewnnoten en amandelen) en cashewpasta. Alle pasta’s zijn 100% zuiver en bestaan uit niet meer dan vermalen noten. Kees Barnhard, CEO van TerraSana: “Dit is bio zoals het hoort. Wie pindakaas of andere notenpasta’s in de supermarkt koopt zal dikwijls vaststellen dat er ook andere zaken toegevoegd zijn. Bij ons is het eenvoudig: wij malen gewoon de noten en verkrijgen een pasta die maar één soort ingrediënten bevat: noten. De olie die zich in de noten bevindt, zorgt voor een heerlijke smeuïge pasta. We voegen geen zout, suiker of conserveringsmiddel toe en garanderen dat onze pasta’s vrij van soja en palmolie zijn.”

Voor de productie van de pasta worden de noten ingekocht bij betrouwbare producenten van noten. Voor verwerking worden ze versgebrand en daarom zitten ze vol hoogwaardige plantaardige eiwitten en mineralen zoals calcium, ijzer en kalium. De notenpasta’s bevatten de belangrijke vitamines B en E en de plantaardige vetten in de notenpasta is voor 80 tot 90% onverzadigd.

Duurzame energie, vernuftige koeling

Interessant is ook dat TerraSana bij de opstart van de notenpastaproductie ook meteen dacht aan een duurzame energiebron. Sinds mei staan er een twintigtal zonnepanelen op het dak die een gemiddelde bijdrage leveren van 3 kilowatt per uur. De installatie van de notenpastalijn gebruikt eveneens 3 kW/uur. Het komt er dus in feite op neer dat de notenpasta's van TerraSana CO2-neutraal geproduceerd worden. In het weekend, als er niet geproduceerd wordt, worden de overtollige kW's terug geleverd aan het elektriciteitsnet, waarvoor het bedrijf vervolgens weer subsidie ontvangt. De twintig zonnepanelen voldoen voor 10 procent van de totale energiebehoefte van TerraSana. Om al zijn activiteiten op termijn duurzaam te maken zal TerraSana

14 OR10_NL.indd 14

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 daarom verder investeren in zonne-energie. Er is trouwens nog meer ecologisch vernuft bij TerraSana. Voor de koeling van de productielijn wordt gewerkt met een koudwaterkoeling en niet met een energieverslindende airconditioning. Een pomp (aangedreven door de zonneenergie) haalt water uit een van de nabijgelegen grachten en laat het koude water circuleren langs de te koelen onderdelen van de productie. Zo wordt alles op een aangename en goede temperatuur gehouden en gaat dit niet ten koste van het milieu.

Verruiming van activiteiten Terug naar de keuze van TerraSana om zelf te gaan produceren. Het blijkt te gaan om een weloverwogen keuze. Kees Barnhard: “Neen, de eigen productielijn voor TerraSana komt er niet toevallig, maar is een stap op weg naar het meer in eigen handen nemen van de productie van onze artikelen. We willen grip hebben op de kwaliteit en efficientie omdat dit ons toelaat beter in te spelen op de verlangens van de consument en detailhandel. Deze nieuwe fase bewijst dat TerraSana een groothandel is die graag pioniert en onderneemt in diverse gebieden van de biosector.”, aldus Kees Barnhard.

Japanse specialiteiten

Kwaliteit is essentieel In totaal telt het assortiment van TerraSana 1800 hoogkwalitatieve bioproducten. Kees Barnhard: “We gaan er prat op dat het hier stuk voor stuk om kwaliteitsproducten gaat. Dat moet ook: de natuurvoedingswinkel is en blijft onze primaire klantendoelgroep en wij zijn ervan overtuigd dat de biowinkel enkel met kwaliteit zijn rol in de markt kan spelen. Vandaar ook onze keuze om voor kwaliteit te gaan in ons assortiment en onze oproep aan de biowinkelier: blijf kiezen voor kwaliteit.”

“Betere bescherming voor biologisch textiel en natuurcosmetica dringend nodig” Kees Barnhard maakt zich overigens ook zorgen over het groeiend aantal producten in sommige winkels dat zogezegd bio is, maar waarvan iedere certificering ontbreekt. “Je ziet het vooral in verzorgings- en cosmeticaproducten en in textiel. Wij hebben met Barnhard Bodywear zelf een 100% biologisch katoenen ondergoedlijn en volgen dit dus goed op en kennen de situatie op de markt goed. We merken dan dat sommige kledingketens verbazingwekkende promoties opzetten voor hun biologische kledingstukken. Maar een nadere controle leert dat men geen certificering heeft of dat slechts een deel van het gebruikte katoen bio is. Meestal komen deze ketens hier ook mee weg zonder enige vorm van vermaning of boete.”

TerraSana is natuurlijk nog veel meer dan notenpasta’s. TerraSana is een van de grootste importeurs van Japanse specialiteiten in Europa en is sinds de jaren ’80 actief met een uitgebreid gamma echte Japanse culinaire producten. In totaal zijn het er om en bij de 250… Voor heel wat meer gespecialiseerde en minder courante producten is TerraSana dus de enige leverancier voor biowinkels. “We kopen onze Japanse delicatessen louter in bij één van de grondleggers van de Makrobiotiek, Muso in Japan, een betrouwbare leverancier die hoogwaardige, originele en authentieke producten levert. Een mooi voorbeeld van die kwaliteit is dat de TerraSana shoyu & tamari een fermentatietijd heeft van 2,5 jaar. Zo’n fermentatietijd is uitzonderlijk.”

“Hetzelfde met natuurcosmetica. Men pretendeert ergens een biologische verzorgingsolie te hebben van een onbekend merk en nader onderzoek van de verpakking leert ons dat er geen biolabel te bespeuren valt en de biologische aard van het product dus hoogst twijfelachtig is. De gezamenlijke sector en de overheid moet hier tegen optreden, want men zet met dit bedrog de reputatie van de hele biosector op het spel. Een reputatie waar de hele sector jarenlang hard aan gewerkt heeft, mag niet beschadigd worden door de zucht naar snel en makkelijke geldgewin van onverantwoorde bedrijven.” Kees Barnhard pleit tot slot dan ook voor een betere wettelijke bescherming van echte biologische natuurcosmetica. “Alle bonafide producenten in heel Europa moeten samenwerken om een wettelijk kader te creëren voor natuurcosmetica. Anders zal dit soort misbruiken enkel toenemen.”

OR10_NL.indd 15

15/12/10 09:16

Hoewel de biosector nog steeds slechts een klein marktaandeel heeft in de voedingswereld is het toch dikwijls richtinggevend qua trends. Het is zeker niet anders voor de broodsector. Ook hier zien we dat broodstijlen en gebruikte ingrediënten eerst succes oogsten in de biowinkel om later ook in de smaak te vallen van alle consumenten. Wij gaan na wat biobrood onderscheidt van de gangbare bakkerijproducten en welke richting de biobroodverkoop uitgaat, want na de supermarkt wil ook de buurtbakker een aanbod biobrood…

TRENDY EN RICHTINGGEVEND

BIOBROOD:

VOOR BROODCATEGORIE

Concurrentie Eerst dit: Organic Retail valt in de bus bij alle bioprofessionals in vier landen: België, Nederland, Luxemburg en Frankrijk. In al deze landen doet de verkoop van biobroden het zeer goed. Wel zijn de marktsituaties specifiek voor de verkoop van biobrood aanzienlijk anders per land. In Nederland zijn er maar een beperkt aantal kleine bakkerijen en wordt er veel brood verkocht in de supermarkt en heeft de biowinkel dan weer een sterke positie als verkoper van vers en artisanaal biobrood. In België, Frankrijk en Luxemburg zien we dan weer een markt waar ieder dorp minstens één en meestal veel meer bakkerijen heeft, waar de supermarkten meer en meer marktaandeel inneemt van de totale broodverkoop en waar de verkoop van biobrood tot voor kort vooral het privilege was van biowinkels of gespecialiseerde bakkerijen.

Strijdcategorie Deze situatie zit in volle evolutie. Sinds enkele jaren hebben heel wat supermarkten met succes biologisch brood opgenomen in hun aanbod. En meer en meer kleine bakkerijen startten het afgelopen jaar met de verkoop van een beperkt aanbod biobrood. Bio is trendy, niet langer een zaak van geitenwollensokken en het geeft de bakkerij ook nog een modern imago. Dreigt de biowinkel het gelag te betalen en staat de verkoop van biobrood onder druk? Dat denken wij dan weer niet. Wie een goed, vers en mooie broodaanbod heeft zal de

toegenomen concurrentie aankunnen. Een belangrijk aspect zal trouwens kwaliteit blijven. Hoogwaardig en echt gezond biobrood van de bekende leveranciers zal altijd zijn plaats hebben in een biowinkel. Brood is ons insziens ook een productcategorie waar elke biowinkeluitbater spreekwoordelijk moet voor vechten. Consumenten die van lekker biobrood houden gaan immers veel frequenter de biowinkel bezoeken en brood kan dus een echte ‘traffic builder’ of lokker worden voor uw biowinkel! Van de winkel gaan we nu terug naar het veld. We maken de spreekwoordelijke reis die het biograan ook maakt alvorens het in broodvorm op de tafel van uw klant komt. Van het veld, via de molen naar de bakker.

Biologisch graan is anders Biologisch graan is aanzienlijk anders dan zijn gangbare tegenhanger. Het gaat namelijk meestal om rassen die meer geschikt zijn voor biologische teelt en die ook minder rijk zijn aan gluten (de eiwitten in de graankorrel). Biologische telers zoeken naar rassen die bij de lagere biobemesting zowel een goede opbrengst als goede bakkwaliteit bieden. Het zijn de teeltomstandigheden die zorgen dat biologisch graan minder glutenrijk is. Bepalend daarbij is de hoeveelheid stikstof in de grond. In de biologische tarweteelt is namelijk minder stikstof beschikbaar dan in de gangbare teelt.

16 dossier > biobrood OR10_NL.indd 16

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 Omdat bij de biologische teelt stikstof afkomstig is uit organische mest, komt deze ook later in het seizoen beschikbaar dan de stikstof uit kunstmest die in de gangbare teelt gebruikt wordt.

Glutenobsessie De landbouwers in Europa zijn na de eerste wereldoorlog de graangewassen en vooral tarwe handmatig gaan selecteren op de glutenconcentraties. Hoe meer gluten, hoe beter de kwaliteit van het brood en hoe hoger de prijs was de algemeen geldende idee. Vandaag zijn de gangbare tarwerassen zo rijk aan gluten dat ze ook voor problemen beginnen te zorgen. De huidige tarwegewassen bestemd voor bloem bevatten dan ook tot 20 keer meer gluten concentraties dan 100 jaar geleden.

Coeliakie en tarweallergie De jongste jaren blijkt dat de tendens van de voorbije eeuw om gluten te vermenigvuldigen duidelijk niet gelijk loopt met de capaciteit van het menselijk lichaam om gluten te verwerken. Het gevolg is een toename van mensen met tarweallergie of coeliakie. Uit een studie van Hetty van den Broeck, onderzoekster aan de Universiteit van Wageningen blijkt waarom: nieuwe tarwerassen, stelt ze, bevatten aanzienlijk meer Glia-ag en Glia-a20 eiwitten dan de oude tarwerassen. Van Glia-ag en Glia-a20 is geweten dat coeliakiepatiënten deze eiwitten niet verdragen. Ook heel wat mensen zonder coeliakie zouden deze eiwitten slecht verdragen. Het gevolg is dat een groeiende groep mensen zijn heil zoekt in biologisch brood en natuurlijk ook brood van andere graansoorten: spelt, boekweit, kamut…etc. Uit verkoopscijfers van biologische bakkers blijkt nu al dat speltbrood een prominente plaats inneemt in de top 10 van hun bestverkochte broden.

Molensteen of walsmolen zemel meellichaam

kiem

OR10_NL.indd 17

Na het oogsten gaat het graan naar de molen voor verwerking tot meel en bloem. Ook hier zijn een aantal zaken anders als het om biologisch graan gaat. Het verlangen van de consument naar meer artisanaal gemaakt biobrood, zorgt ervoor dat in de biologische broodsector meer met het artisanale molensteengemalen meel gewerkt wordt. Toch is ook een groot deel van het biobrood

eveneens afkomstig van de walsmolens zoals die courant zijn in de gangbare keten. Walsmolens leveren eveneens een biomeel van goede kwaliteit op, maar molensteenmeel heeft toch een aantal specifieke voordelen. Molensteengemalen meel is altijd afkomstig van kleinschaligere molens en de ambachtelijke kwaliteit biedt volgens velen een meer karakteristieke smaak. Bij het malen op een steen wordt de kiem, de zemelen en de griezen samen vermalen. Voor volkoren molenmeel blijven de kiemen ook in het meel. Deze kiemen zijn nodig om goed te kunnen bakken en ze geven het meel ook hun karakteristieke smaak en structuur. Doordat bij molensteenmeel de kiem in het meel blijft, wordt het meel wel minder lang houdbaar. Tevens mag de temperatuur van het meel bij het malen nooit boven de 40°C komen. Dit is belangrijk, want boven de 40 graden worden de vetrijke kiemen te veel verwarmd en kunnen ze het meel ranzig maken.

Gezeefd In een meelfabriek met walsmolens zeeft men bijna altijd de kiemen omdat het meel zo langer houdbaar blijft. Door de zemelen er uit te zeven kan hier achteraf bloem voor wit brood van gemaakt worden. Met de walsenmolens worden de korrels laagje voor laagje gemalen en in verschillende fracties gescheiden. Dit proces levert bloem op. Door de verschillende fracties te scheiden en achteraf in verschillende verhoudingen te mengen, kan de kwaliteit van de bloem bijgestuurd worden. Achteraf kan volkoren meel gemaakt worden door een deel van de zemelen weer toe te voegen, maar dit eindproduct heeft een andere samenstelling dan het volkorenmeel afkomstig van molenstenen. Op molenstenen is de gehele korrel namelijk vermalen tot volkoren meel en is er dus geen sprake van achteraf terug toevoegen van zemelen.

Met gluten verrijkt Het is duidelijk dat in de gangbare meelfabrieken de benadering van het graan totaal anders is. Men splits de korrel op in al zijn verschillend elementen en dan gaat men opnieuw samenstellen op basis van specifieke marktvraag en winstbejag. In het gangbare circuit wordt het meel bovendien ook dikwijls verrijkt met extra gluten. Die extra gluten zijn afkomstig van een heel courante activiteit in meelfabrieken waar op grote schaal tarwebloem gescheiden wordt in zetmeel en gluten. Het zetmeel wordt aan voedingsfabrikanten geleverd als bindmiddel voor hun product en de aparte gluten worden door gangbare bakkerijen of molens aan de bloem of het meel toegevoegd om een

15/12/10 09:16

18 dossier > biobrood grondstoffen schuil kunnen gaan. Het gaat hier soms om onschuldige stoffen zoals lecithine, ascorbinezuur (vitamine C), vetten, suiker, melk maar ook over een hele reeks stoffen die toch bedenkingen oproepen en veraf staan van het natuurlijke imago van een brood: genetisch gemodificeerde enzymen, ammoniumpersulfaat, benzoylperoxide, kleurstoffen en een hele reeks andere producten met een E-nummer… Voor de bereiding van biobrood zijn er slechts een beperkt aantal broodverbeteraars (naast siropen, boter, melk…etc.) toegestaan: melkzuur,lecithine en ascorbinezuur. Sowieso moet een biobrood voor minimum 95% uit bio-ingrediënten bestaan. betere bakkwaliteit te verkrijgen. Een glutenrijker mengsel levert een brood op dat meer rijst en het brood meer structuur biedt en dat is wat de meeste consumenten appreciëren.

Broodverbeteraar Ook de gangbare bakker zit in zijn broodbereiding al ver af van de traditionele broodrecepten. Ingrediënten toevoegen aan het meel om een ‘beter’ brood te krijgen is er dan ook een courante praktijk. Men spreekt van toegevoegde broodverbeteraars, een term achter de welke tal van

Rijskracht De magie van de broodbereiding zit hem in het rijzen van het deeg. Daarvoor zijn in de biosector drie middelen: gist, desem of bakferment. Gist is een micro-organisme en geen agrarisch product en kan als zodanig geen biologisch keurmerk hebben. De biologische reglementering stelt wel een aantal eisen aan de productiewijze van gist: er mogen geen genetisch gemodificeerde organismen gebruikt worden en er mogen geen chemische processen aan te pas komen.

bio · organic

Voedzame biologische roggebroden De biologische roggebroden van TerraSana zijn gemaakt van 100% natuurlijke ingrediënten. Ons roggebrood wordt op traditionele wijze bereid en er wordt geen suiker toegevoegd. Dit roggebrood is rijk aan vezels, wat goed is voor de spijsvertering. Daarnaast is ons roggebrood gunstig voor het cholesterolgehalte en bevat het weinig vet en zout. Onze roggebroden hebben een positief effect op uw welzijn en dragen bij tot een gezond dieet. Heerlijk met kaas, ham of zoetig beleg.

www.terrasana.com

OR10_NL.indd 18

15/12/10 09:16

Een tweede rijsmiddel voor het bakken van brood is bakferment. Het is een natuurproduct vervaardigd op basis van graan en erwtenmeel, honing en zout. Bakferment is ook kant-en-klaar in poedervorm te verkrijgen. Het wordt door sommige bakkers van biologischdynamisch brood gebruikt voor het bakken van een lichtzuur en zoet smakend brood.

Desem Zuurdesem is een natuurlijk rijsmiddel dat als alternatief voor gist gebruikt wordt en meer courant gebruikt word in de biosector. Desem is de oude, traditionele methode om brood te laten rijzen, want gist wordt pas sinds de tweede wereldoorlog gebruikt. Het wordt gemaakt van meel, water en wat zoetmiddel. In dit mengsel ontwikkelen zich binnen enkele dagen vanzelf verschillende soorten gistcellen en melkzuurbacteriën. De gistcellen scheiden koolzuurgas af en laten het deeg rijzen. Er wordt in de bakkerij telkens een stukje desem bewaard dat later dan gebruikt wordt voor nieuwe desem te maken. Op die manier slagen sommige bakkerijen erin om een desem te hebben waarvan de ‘moederdesem’ decennia geleden bereid werd. Desem is goed voor ongeveer 10% van het gewicht van het brood (bij gist is dat slechts 2%) Sommige biologische bakkerijen zweren bij desem als rijsmiddel voor hun broden omdat het de meest traditionele en natuurlijke werkwijze is. Ook staat het vast dat het een brood oplevert dat langer houdbaar is en vermoedt men ook dat desem beter is voor de spijsvertering is. Er is echter ook nooit bewezen dat broden met gist ongezond zijn, desem zou een betere vertering bieden door een betere speekselproductie bij het eten van desembrood. De smaak is in sommige gevallen enigszins zuurder. Ondanks de charme en de voordelen van het gebruik van desem ziet men bijvoorbeeld in België dat broden op basis van gist populairder zijn in de verkoop.

Bio is ‘slow’ Het bereiden van biobrood is een beduidend trager proces dan dat van brood in een gangbare bakkerij. Ook worden er minder machines gebruikt en heeft men eigenlijk meer geoefende medewerkers nodig. In grote gangbare bakkerijen is het proces erg geïndustrialiseerd. Alles gebeurt machinaal en de fabrikant van de machines legt op welk meel er gebruikt wordt om tot een bepaald resultaat te komen. Bij de biologische bakkers moet men meer zelf ondervinden hoe het brood het best bereid wordt wanneer het meel van een nieuwe oogst geleverd wordt. Opvallend is ook het tijdsverschil tussen het bereiden van een biologisch brood en een gangbaar brood. De tijd die men behoeft om te kneden is meestal langer door het lagere glutengehalte. En omdat alles traditioneler gebeurt zonder chemische ‘tovermiddelen’ is ook de rijstijd is langer. Voor desembroden loopt die al gauw op tot 6 à 8 uur. Ter vergelijking gangbare gistbroden zijn klaar in enkele uren tijd. Die trage bereiding vertaalt zich wel in een betere fermentatie en meer smaak. En dat proeven we met zijn allen…

Olijfolie

Nieuwe Oogst

CERTIFIÉ PAR FR-BIO-01

AGRICULTURE

AG R I C U LT U R E E S PAG N E

B I OLOG I QU E

HUILERIE EMILE NOËL - CHEMIN DES OLIVIERS 30134 PONT SAINT ESPRIT - FRANCE

www.emilenoel.com

foto's: Pain de Belledonne (F) & De Trog (B)

OR10_NL.indd 19

15/12/10 09:16

ag e t r o p e r i l Pub

Op bezoek bij Biologische bakkerij Zonnemaire

“HET COMPLEETSTE AANBOD

DAGVERS BIOLOGISCH BROOD DAGVERS GELEVERD BIJ UW BIOWINKEL” Zonnemaire vierde dit jaar zijn zestigste verjaardag en is dynamischer dan ooit In 2010 werd Zonnemaire zestig jaar jong. De bakkerij die in 1950 door Gerrit en Annie van der Westen opgestart werd sloeg eind jaren ’70 een nieuwe richting in toen zoon Ad van der Westen kennis maakte met de biologische sector. Dit resulteerde vanaf 1980 in de eerste biologische broden in het assortiment. Sinds 1988 is Zonnemaire 100% bio en vandaag is Zonnemaire één van de grootste biologische bakkerijen van de Benelux met een erg ruim aanbod brood en banket en een dagelijkse levering aan biowinkels in Nederland en België.

Pionier Ad van der Westen was één van de eerste bakkers in Nederland die zich ging interesseren voor biologisch brood. Hij ging als een echte pionier op zoek naar de geheimen van goed biobrood en kwam daarvoor ondermeer terecht bij Lima in België. “We zagen direct de meerwaarde van biologisch brood, waarbij geen chemische broodverbeteraars gebruikt werden. Het was in die tijd natuurlijk wel meer zoeken naar de grondstoffen en de juist werkwijze, maar tegen 1980 hadden we toch onze eerste dagelijkse biobroden in assortiment. Met de jaren werden we meer en meer een specialist in bio. Daarom beslisten we in 1988 om voor 100% biologisch te gaan. De juiste keuze!”, aldus Ad.

overname kreeg de bakkerij ook een uitgebreid assortiment brood en banket. Midden jaren ’90 volgde de opstart van het zuurstofarm verpakte brood. Later nam Zonnemaire ook de broodproductie van Nonkels en Lima over en zo is vandaag alle heerlijke Nonkels en Limabrood afkomstig van deze bakkerij.

Export Het bedrijf kende al in de jaren ’80 een sterke groei door zijn keuze voor bio. De natuurvoedingsector was toen in volle ontwikkeling en in de jaren ’90 ging men ook exporteren naar Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië. Ad van der Westen nam in deze periode ook de biologische banketbakkerij Zonnemaire over en besloot deze fraaie merknaam voor zijn volledige bedrijf te gaan voeren. Door de

20 OR10_NL.indd 20

15/12/10 09:16

organic retail n° 10

Nieuwe bakkerij in Waspik, Liberaire in Made Zonnemaire bleef groeien en de bakkerij in Made (Noord-Brabant) barste uit zijn voegen. Daarom besliste men om in 2000 een nieuw bedrijfspand in Waspik in gebruik te nemen. De oude bakkerij in Made bleef in gebruik en werd omgevormd tot een bakkerij gespecialiseerd in glutenvrij brood en banket. Dit glutenvrij brood wordt verdeeld onder de naam Liberaire. Door de volledige scheiding van de glutenvrije productie van de biologische productie is de kans op contaminatie uitgesloten.

Totaalaanbod brood en banket In de bakkerij wordt wekelijks meer dan 50 ton biologisch meel verwerkt met kneed- en mengmachines en zijn dagelijks 25 bakkers actief. Zonnemaire koos bewust voor losse bakovens in plaats van de meer gebruikelijke bandovens. Dat laat hen toe om flexibeler in te spelen en meer kleine hoeveelheden te maken. Zonnemaire wil namelijk dagelijks een compleet aanbod kunnen bieden.

Handmatig gemaakt Hoewel Zonnemaire vandaag geen kleine bakkerij meer te noemen valt, is er wel nog veel ruimte voor handwerk. “Wat machinaal kan, doen we machinaal maar dat mag niet ten koste gaan van de kwaliteit. Zo doen we bepaalde zaken met de hand omdat het ook een lekkerder brood oplevert. Een mooi voorbeeld is het vruchtenbrood. Dat heeft een zware vulling en dient met de hand gekneed en afgewerkt te worden. Met een machine krijg je een minder goed kwalitatief product. Wij doen dit met de hand en dat garandeert perfect gebakken vruchtenbroden.

OR10_NL.indd 21

Banket Ook het uitgebreide aanbod banket is hoofdzakelijk handwerk. Er is een ongekende keuze aan biologisch gebak, zowel zoet, met of zonder suiker, als hartig. Ook een ruime keuze aan taarten is beschikbaar met of zonder suiker. Zo kan Zonnemaire ook wat banket en patisserie inspelen op zowat alle mogelijke wensen van de biowinkels.

Dagvers uitgeleverd De uitgangspunten van Zonnemaire zijn dubbel en vullen elkaar perfect aan. Enerzijds is er het heel uitgebreide aanbod dagvers biologisch brood en banket waar iedere biowinkel perfect zijn gading in vindt, anderzijds is er de eigen uitlevering van het brood. Met zijn eigen wagenpark, voorzien van vires- en koelgedeelte, worden de klanten in Nederland, België elke nacht beleverd met versgebakken brood en banket. Omdat veel biowinkels zich in stadscentra bevinden, werd ook het wagenpark aangepast aan deze situatie. Kleinere bestelwagens banen zich namelijk makkelijker een weg door het drukke stadsverkeer. Ondanks de sterke groei van de afgelopen decennia is Zonnemaire een echt familiebedrijf gebleven. Naast Ad en Willy zijn ook alle kinderen actief in dit bakkersbedrijf met een gemoedelijke ongedwongen sfeer. Liberaire is het glutenvrije en lactosevrije merk. Liberaire bouwde de voorbije jaren een mooi assortiment brood en banket uit dat volledig glutenvrij en desgewenst ook lactosevrij is. In totaal bevinden zich ruim veertig verschillende producten in het assortiment van Liberaire. Alles is glutenvrij en desgewenst ook lactosevrij. Er is keuze tussen een achttal broden en verder ook allerlei koeken en gebak. Maar het kan altijd beter en na intens onderzoek en fijnschaven is Ad van der Westen erin geslaagd een nieuw glutenvrij brood te ontwikkelen dat ongekend lekker is.

LIBERAIRE PRESENTEERT NIEUW, ONGEKEND LEKKER GLUTENVRIJ BROOD

15/12/10 09:16

T U M KA an

khoras tarwe

e n r e d o m n a v r e d u o r Een voo e w r a t m duru smaak, jn zi m o rd ee rd a a Gew zijn grote verteerbaarheid en veelzijdigheid SMAAK

Création : Narur’Idée - www.natur-idee.net © Crédits photos : Kamut 2010

k natuurlij zoet en g i nootacht

MEER T A V E B , eiwittenn, vetstofferen, aminozuen en vitaminalen miner

IEF EXCLUS SCH I BIOLOG MO NIET G RIJK AAN

Licht verteerbaar

selenium, zink en magnesium

(andere glu

ten)

OR10_NL.indd 22

www.

kamut.com 15/12/10 09:16

Publireportag e

KAMUT KHORASAN:

EEN OERGRAAN VAN NATURE BIO Het oergraan Kamut® khorasan, een verre voorouder van de moderne tarwe, heeft tal van voedingskundige voordelen en het Kamut® meel is eveneens geschikt voor het bereiden van brood. Wij bekeken hoe een gespecialiseerde biobakker dit bijzonder brood bereidt en met dit aanbod soelaas biedt voor mensen met een overgevoeligheid voor tarwe.

Theonine. Deze eiwitonderdelen kan je niet zelf aanmaken, maar je hebt ze wel nodig om andere aminozuren te kunnen opnemen. Voor vegetariers is dit brood ook een voortreffelijke bron van aminozuren. Dat Kamut® brood ook erg geschikt is voor kinderen of ouderen heeft het te danken aan zijn lange makkelijke vertering.

Kamut® brood: mogelijke oplossing voor tarwe overgevoeligheid

Création : Narur Idée www.natur idee.net © Crédits photos : Kamut 2010

Net zoals spelt of rogge bevat Kamut® brood wel degelijk gluten. Pierre Delton, biodynamisch bakker gevestigd in Lardy nabij Parijs is echter meer dan overtuigd van de meerwaarde van Kamut ® brood voor mensen met bepaalde gezondheidsproblemen. “Mensen met een overgevoeligheid voor tarwe, zijn echter dikwijls gebaat bij het omschakelen naar Kamut® producten. Uit ervaring weten we dat ongeveer 50% van de klanten die ons hier opzoeken omwille van gezondheidsproblemen echt hun problemen kunnen oplossen door broden met bijvoorbeeld Kamut® meel te kopen.”, vertelt Pierre Delton.

Superieure voedingswaarde Kamut® khorasan brood bevat meer hoogwaardige eiwitten, onverzadigde vetzuren, mineralen en spoorelementen dan moderne tarwe. Het gehalte aan natuurlijk selenium is opmerkelijk hoog en ligt ver boven dat van onze inheemse graangewassen. Ons Europees dieet vertoont trouwens een tekort aan selenium, mede doordat selenium erg schaars is in onze bodem. Dr. Werner Pfannhauser van de Universiteit van Wenen onderzocht Kamut® tarwe en besloot dat elke dag 200g seleniumrijk brood de dagelijkse behoefte aan dit levensnoodzakelijke spoorelement opvangt. Kamut® graan wordt geteeld in Saskatchewan in Canada en in Montana in Amerika waar de bodem rijk is aan selenium. Niet alleen sportlui of mensen met een intensieve levensstijl, maar ook kinderen en oudere mensen kunnen genieten van dit licht verteerbaar brood dat een langdurig gevoel van verzadiging geeft. Kamut® brood onderscheidt zich van andere broden door zijn opvallend zonnegele kleur en zijn lichte en luchtige structuur, het heeft een zacht kruim en blijft uitzonderlijk lang vers. Het oude Kamut® khorasan graan bevat trouwens meer oplosbare eiwitten (actieve, zorgen voor de enzymatische actie van het kiemen), en het lichaam haalt uit Kamut® eiwit meer essentiële aminozuren Lysine en

OR10_NL.indd 23

Groeiende vraag Kamut® khorasan is een hard oergraan die de neiging heeft te gaan uitdrogen van zodra men start met de verwerking in de bakkerij. “Ondanks zijn erg hoge proteïnegehalte van 16 à 18% krijgt je een brood dat duidelijk minder rijst. Dat heeft te maken met de gluten die anders zijn”, verduidelijkt Pierre Delton. Hij koos ervoor zelf een desem te bereiden op basis van 100% Kamut® khorasan. Hij kneedt het brood met wat meer water dan voor een klassieke tarwe en laat het Kamut® brood wat langer rijzen. “Mits je een goed evenwicht vindt tussen water en meel is Kamut® meel makkelijker te verwerken tot brood dan bijvoorbeeld spelt”, vertelt hij. Dat Pierre Delton de kunst van het bereiden van Kamut® broden onder de knie heeft is duidelijk en dat blijkt trouwens ook uit de voortdurend stijgende vraag naar deze specialiteit.

23 15/12/10 09:24

ag e t r o p e r i l Pub

PROVAMEL SOJAPRODUCTEN DA’S BEWUST GENIETEN Alle Provamel producten zijn biologisch, plantaardig én CO2 neutraal geproduceerd

Een van de beste manieren om zich goed in zijn vel te voelen is te kiezen voor een lekkere, gezonde en evenwichtige voeding. De Provamel sojaproducten kunnen hier in belangrijke mate aan bijdragen. Laat daarom het ganse gezin genieten van de talrijke voordelen van soja. Sojaproducten zijn bovendien geschikt voor personen die op hun voeding moeten letten: omwille van een lactose intolerantie, een koemelkeiwitallergie of een te hoog cholesterol gehalte.

Soja: nutritionele voordelen Provamel-producten zijn volledig plantaardig en passen daarom perfect binnen een evenwichtige en gezonde levenswijze. Ze hebben namelijk een hoog eiwitgehalte en bevatten poly-onverzadigde vetzuren. Voor personen die lijden aan lactose-intolerantie en koemelkeiwitallergie biedt Provamel de garantie dat al haar producten voor 100% vrij zijn aan dierlijke ingrediënten, dus noch koemelkeiwitten noch lactose bevatten

Volledige sojabonen Hoe gezond sojaproducten voor de mens zijn hangt ook in belangrijke mate af van de productietechnologie. De sojaproducten van Provamel zijn gebaseerd op de volledige sojaboon en niet zoals bij sommige andere producten op chemisch geëxtraheerde en geïsoleerde eiwitten. Provamel gebruikt dus al het goede van de volledige sojaboon. Het uitgebreide traceerbaarheidssysteem en de vele kwaliteitscontroles garanderen de biologische kwaliteit en sluiten het gebruik van GMOsoja uit. Het controlesysteem werkt bovendien onafhankelijk en de controles geschieden door erkende certificeringorganisaties.

Provamel: gezond en evenwichtig Gezond en evenwichtig eten betekent de goede keuzes maken en gevarieerd eten. De Provamel sojaproducten zijn 100% plantaardig en

dus uiterst geschikt om een evenwicht te vinden tussen een dieet van dierlijke en plantaardige eiwitten. Doordat ze arm zijn aan verzadigde vetten, helpen ze bovendien het evenwicht in onze, vaak ongezonde voeding, te herstellen. Provamel soja producten zijn geschikt voor elk moment van de dag, bij het ontbijt, de lunch, als tussendoortje of voor de bereiding van heerlijke recepten.

Begin de dag met Provamel! Het is belangrijk de dag te starten met een gevarieerd en evenwichtig ontbijt. Provamel soja producten zijn een perfect onderdeel van een gezond ontbijt. Probeer bijvoorbeeld de Provamel Yofu, heerlijk puur of in combinatie met ontbijtgranen of vers fruit! Sojaproducten geven je de nodige energie om de dag goed te beginnen en zijn makkelijk te verteren.

24 OR10_NL.indd 24

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 Verwen jezelf gezond tussendoor Zin in iets lekkers tussen twee maaltijden? Het kan ook gezond! Twee tussendoortjes per dag helpen je de dag goed door te komen. Kies bijvoorbeeld voor een lekker Provamel dessert of een Provamel Drink. Deze lekkere producten bevatten de voedende kracht van soja en ze bevatten geen bewaarmiddelen, noch kleurstoffen, noch kunstmatige zoetstoffen.

in de koelkast. Het volledige Yofu-gamma bevat bifidus. Bifidus is een probioticum: een goed micro-organisme dat bijdraagt tot een evenwichtige darmflora. Provamel Yofu is uiteraard koemelkvrij en geschikt voor vegetariërs en veganisten. Dankzij de verbeterde formule smaken de Provamel Yofu’s nu nog fruitiger en smeuïger. Bovendien hebben ze ook een nieuw jasje gekregen!

PROVAMEL YOFU MET VEZELS

Lekker, gezond eten. De Provamel producten helpen je ook bij het bereiden van een heerlijke, gezonde maaltijd! De Provamel tofu producten zijn daarbij een uitstekend idee want deze bevatten alle nutritionele troeven van soja en kunnen op verschillende manieren in het menu geïntegreerd worden. Of werk uw gerechten verfijnd af met de Provamel Cuisine, het ideale soja-alternatief voor room. Provamel Cuisine bevat slechts 18% vetstoffen en is licht verteerbaar.

Provamel Yofu: het evenwaardige alternatief voor yoghurt

Provamel presenteert Yofu met Vezels: een zalig, 100% plantaardig en biologisch alternatief voor yoghurt: romig en barstensvol vezels, lactosevrij en glutenvrij! Yofu met Vezels is heerlijk en makkelijk om mee te nemen. De natuurlijke vezels geven een heerlijk voldaan gevoel. Bovendien stimuleren ze de spijsvertering en bevorderen ze een vlotte darmwerking. Yofu met Vezels is verkrijgbaar in twee varianten: Yofu met Vezels en Granen Boordevol krokante, gezonde granen 4 x 125 g Yofu met Vezels en Pruimen Met krokante granen en sappige stukjes verse pruim. 4 x 125 g

HEERLIJKE SOJALEKKERNIJEN, CO2-NEUTRAAL GEPRODUCEERD Provamel is er in 2010 als een van de eerste biobedrijven in geslaagd om zijn volledige productie CO2 -neutraal te maken. Het bedrijf slaagde hierin dankzij de niet-aflatende inspanningen op drie niveaus: 1. energie besparen 2. fossiele brandstoffen vervangen door groene energie 3. investeren in externe CO2 -reducerende projecten Provamel ziet er bovendien nauw op toe dat niet één millimeter van het regenwoud sneuvelt voor de teelt van zijn sojabonen Provamel Bio Soya Yofu – het evenwaardige alternatief voor yoghurt – is romig, licht verteerbaar en heerlijk fruitig. Alle variëteiten zijn biologisch en bevatten dezelfde levende culturen als vergelijkbare zuivelproducten. Aangezien het verse producten zijn, bewaart men ze

Voor meer informatie over Provamel en het volledige product assortiment, surf naar www.provamel.com

25 OR10_NL.indd 25

15/12/10 09:16

Op bijna elke fles biowijn treft men de vermelding ‘Bevat sulfieten’ aan. Nochtans kopen sommige consumenten biowijn omwille van hun bezorgdheid over sulfiet. Hoe zit het nu met sulfieten en zijn biowijnen dan wel een beter alternatief? Wij gingen op onderzoek en spraken met wijndeskundigen.

WEL MINDER SULFIETEN IN BIOWIJN,

GEEN SULFIETEN IS EEN MYTHE… Het gebrek aan precisie Eerst en vooral: sulfieten zijn bewaarmiddelen met een antibacteriele en antioxydante werking die in heel wat voedingsstoffen gebruikt worden. Van Europa kregen ze de E-nummers E220 tot 228 mee, afhankelijk van de chemische samenstelling. Sommige mensen zijn erg gevoelig voor sulfieten en dus kan men stellen dat de melding op een fles zijn nut heeft. Waar de wetgeving zijn doel echter voorbijschiet is dat men als gebruiker dan wel leest dat er sulfieten in de wijn zit, doch geen idee heeft over de hoeveelheid. Voor een rode wijn betekent de sulfietmelding dat er tussen 10 en 150 mg sulfiet (SO 2) in een liter wijn bevindt. Of de wijn dus fl irt met de maximumgrens of slechts net boven die lage 10 mg sulfiet zweeft, is onduidelijk. Waarom verandert men de wetgeving dan niet en verplicht men de wijnbouwer niet om het sulfietgehalte ook op de fles te melden? Eén reden is dat het sulfietgehalte in wijn niet stabiel is en voortdurend evolueert tijdens zijn levensduur, maar anderzijds is het ook zo dat de lobby van de gangbare wijnsector niet gebaat is bij een verplichting tot het melden van het sulfietgehalte. Moest dit toch het geval zijn, dan zouden biowijnen een extra verkoopsargument hebben en dat wordt hen blijkbaar niet gegund…

wel een belangrijke rol als antioxydant en bacteriëndodende component. Ook voorkomt sulfiet dat de wijn transformeert in azijn. In rode wijn zitten tannines, een soort antioxydanten, zij maken dat bij de bereiding van wijn minder sulfiet moet toegevoegd worden aan de rode wijn. In andere wijnsoorten zitten geen tannines en dient men wel meer zwavel toe te voegen. Ook geldt: hoe meer suikers in de wijn, hoe meer risico op oxydatie en hoe noodzakelijker de sulfieten worden. Naast het toevoegen van sulfiet is het ook zo dat de wijn zelf sulfieten aanmaakt tijdens de vinificatie. Afhankelijk van hun stam zullen de gisten in de wijn minder of meer sulfieten aanmaken en alleen al die eigen aanmaak van sulfiet door de gisten in de wijn zelf kan de wettelijke norm van 10 mg per liter overschrijden.

Sulfiet en wijn Wat is het nut van sulfiet in wijn en kan het ook zonder? Om te beginnen wordt er in de wijngaard zwavel gebruikt, als bestrijding van meeldauw, een schimmelziekte die de wijn bedreigt. Die zwavel zou ook een impact kunnen hebben op de uiteindelijke hoeveelheden sulfiet (sulfiet is een afgeleide van zwavel) in de wijn, maar de invloed daarvan is onduidelijk. Bij de vinificatie of wijnbereiding speelt sulfiet

26 dossier > biowijnen OR10_NL.indd 26

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 SO2 (mg/l)

Algemeen Europees reglement voor wijnen

Ontwerp reglement biowijnen EU

NOP reglement (USA)

Bio Suisse Reglement

Regelgeving van FNIVAB (Franse biowijnfederatie)

Droge rode wijn

150

100

120

100

Droge witte en roséwijn

200

150

120

105

Zoete rode wijn

200

170

150

130

105

Zoete witte en roséwijn

250

220

210

130

Zoete dessertwijnen verrijkt met alcohol

200

170

100

170

Nature & Progrès

Demeter

Biodyvin

Maximum toegestane hoeveelheden sulfiet in wijn volgens diverse biologische wijnlastenboeken en vergeleken met de Europese reglementering voor alle wijnen. (Document van AIVB-LR augustus 2010)

Dus zelfs in het ideale geval dat de wijnproducent geen zwavel gebruikt in de wijngaard noch bij de vinificatie kan het zijn dat het sulfietgehalte te hoog is en de melding ‘bevat sulfieten’ verplicht is. Vandaar dat men op sommige flessen ook de melding ziet “zonder toegevoegde sulfieten”. Deze vermelding heeft geen wettelijk kader, noch wordt ze gecontroleerd in het kader van de lastenboeken van biologische wijnen. Het gaat hier dus om een melding van de producent die de consument ter goeder trouw moet aanvaarden.

Liever minder sulfiet dan geen sulfiet? Wijnboeren, ook de biologische, zijn absoluut niet overtuigd van het nut om te streven naar een quasi nulcijfer voor de hoeveelheid sulfiet in de wijn. Wel is er een consensus te streven naar een hoeveelheid sulfiet die zo laag mogelijk is, maar dan met behoud van de werkzaamheid van het sulfiet. Valérie Pladeau, oenologe bij wijnbouwersorganisatie AIVB-LR: “Slechts een klein aantal biowijnboeren in onze regio voegen geen sulfiet toe aan hun wijn. Een aantal anderen werken volledig zonder toegevoegde sulfieten voor bepaalde cuvées. En die

cuvée kiezen ze op basis van de kwaliteit van de druiven bij de oogst. Die oogst moet dan echt perfect zijn en dan nog dient men rekening te houden met de druivensoort, want bij sommige rassen is het sowieso uitgesloten. Ook de organoleptische eigenschappen van de wijn kan in sommige gevallen veranderen bij gebrek aan sulfieten.” Sulfieten liggen gevoelig: Christian Leperchois van Domaine des Carabiniers is al jaren bezig met biologische wijnbouw. Hij denkt dat het mogelijk is te werken zonder sulfieten, maar ziet vooral een probleem qua stabiliteit in de fles. “De kans is reëel dat de wijn wel goed is bij het bottelen en slecht wordt in de fles. Het risico is groter dat de klant later een slechte wijn drinkt . Tenslotte legt de meeste wijn een hele weg af, zeker in geval van export en een wijn zonder toegevoegde sulfieten is gewoon fragiel.” Nog andere biowijnbouwers zijn gewoon tegen wijn zonder sulfieten. Séverine Bourrier en Jean-Paul Cabanis vinden sulfietvrij werken erg risicovol en denken dat het ten koste van de smaak gaat. Hoewel zij ook toegeven dat sommige wijnboeren er wel in slagen een wijn zonder toegevoegde sulfiet te presenteren die toch lekker is. Maar dat

Verwelkom de innovatie en creativiteit van Priméal in uw schap! Makkelijk, praktisch, snel en lekker… Eenvoudig klaar te maken voor één of twee personen, het ganse gezin, thuis , op vakantie… Vier heerlijke smaken beschikbaar.

Euro-Nat ZA La Boissonnette - 07340 Peaugres - www.primeal.fr - euro-nat@euro-nat.com

OR10_NL.indd 27

15/12/10 09:16

VOOR EEN ZUIVER R E S U LTA AT !

zal altijd een uitzondering zijn. Ook vinden zij dat de consument op het verkeerde been gezet wordt. Een beperkte hoeveelheid sulfiet is helemaal niet erg, luidt het. Er is onder wijnboeren dus zeker geen eensgezindheid omtrent het bannen van sulfieten. Wel is het zo dat iedereen werkt aan een reductie van de dosissen. In 2007 deed de vereniging van regionale biowijnbouwers in Languedoc-Rousillon nog een studie naar de sulfietgehalten in gangbare en biologische wijnen. Daaruit bleek dat alle onderzochte wijnen (ook gangbare) waarden optekenden die 20% onder de Europese maximumgrens lagen. Biologische wijnen scoorden nog beter: 80% van de rode wijnen zat zelfs onder 75 mg SO 2 per liter en 60% van de witte en rosĂŠwijne bleef onder de 100 mg SO2 per liter (Europese maximumgrens is 150 mg SO2/liter).

Evolution of Green Cleaning Products Surface Cleaners (Western Europe, â&#x201A;Ź million). 4050 4000 3950 3900 3850 3800 3750 3700 3650 3600 4PVSDF 1JSB *OUFSOBUJPOBM -UE *.'

Ecover schoonmaakproducten zijn super krachtig en uiterst efďŹ ciĂŤnt. Je kan bovendien gerust zijn dat onze producten geen ingrediĂŤnten bevatten die schadelijk zijn voor je gezondheid of het waterleven. Haal het gamma in de rekken en pak uit met een echte natuurkracht!

Dat er vandaag nog steeds geen Europese wetgeving is die de normen vastlegt voor biowijn, ligt trouwens grotendeels aan de onmogelijkheid tot een akkoord over het sulfietgehalten in de biowijnen op Europees niveau. Thierry Julien, voorzitter van AIVB-LR vindt dat men sowieso moet blijven onderzoek doen naar het gebruik van sulfiet in wijn en mogelijke reducties. â&#x20AC;&#x153;De microbiologische stabiliteit van een wijn hangt ook in grote mate af van de hygiĂŤne tijdens de volledige keten van de wijnbouw. Een betere hygiĂŤne moet ook bijdragen aan een langere hoeveelheid toegevoegde sulfiet. Maar dan moet men bijvoorbeeld ook de oogstmachines grondig reinigen, de wijnvaten ontsmetten in plaats van spoelen.â&#x20AC;? Een andere mogelijkheid om de hoeveelheid sulfieten te reduceren is om ascorbinezuur of bepaalde taninnes aan de wijn toe te voegen. Ook kan men trachten om het oxydatierisico van de wijn te beperken door te verpakken met inert gas, men kan extra inspanningen doen om de versheid van druiven na de oogst te verhogen, de fi ltratie verbeteren enzovoortâ&#x20AC;Ś Biowijnen hebben in deze trouwens het voordeel een wat hogere aciditeit te hebben dan andere wijnen, wat de bewaring meteen ook verbetert en dus minder sulfiet vergt. ValĂŠrie Pladeau van AIVB-LR denkt alvast dat er in de komende jaren nog heel wat mogelijkheden zijn om het sulfietgehalte in de wijn te reduceren. Nog enkele jaren geduld, geeft ze mee.

WWW.ECOVER.COM

OR10_NL.indd 28

15/12/10 09:16

organic retail n° 10 Met 12662 hectaren en ongeveer 800 wijnboeren eind 2009 is de Zuid-Franse regio Languedoc-Roussillon ongetwijfeld de koploper van de Franse wijnstreken op het vlak van biologische wijnbouw. Wij trokken naar de regio en trachtten te achterhalen wat er leeft in deze regio met een enorme diversiteit aan wijnen: wit, rood, rosé, zoet, droog, schuimwijn, jonge wijnen, bewaarwijnen…etc.

BIOWIJNAREAAL IN FRANSE REGIO

LANGUEDOC-ROUSSILLON

GROEIT RAZENDSNEL

Gangbare wijnbouw in volle verandering Languedoc Roussillon is van oudsher een echte wijnregio met veel verschillende terroirs, druivensoorten en herkomstbenamingen (IG of landwijnen en ‘AOC’s’). Al 30 jaar zet men hier in op de kwaliteitsverbetering van de regionale wijnen. De doelstelling is duidelijk: minder volume, meer kwaliteit. De productie van tafelwijn wordt verminderd en de betere wijn komt als landwijn (of IG, Indication Géographique’) of ‘appelation contrôlée’. Het totale wijnareaal daalt in deze regio trouwens jaar op jaar, ook al komen er ook nieuwe wijngaarden bij. De nieuwe wijngaarden bevatten edelere druivensoorten, soms ook soorten atypisch voor de regio. Bekende streekeigen druiven zoals carignan en grenache en de minder bekende maar even streekeigen soorten zoals aramon, cinsaut, macabeu, mauzac verdwijnen ten koste van de typische druivensoorten van Bordeaux: Sauvignon, Merlot, Cabernet. Ook de productie van Syrah neemt toe. In het gangbare circuit zijn het vooral de nieuwe ‘monocépage’ wijnen (gemaakt van één druivensoort) die goed in de markt liggen en ook geëxporteerd worden. De regio beseft het belang van deze ‘monocépage’ landwijnen en creëerde er zelfs een gemeenschappelijk merk voor: Sud de France.

zo ook een AOC of AOP op hun flessen te hebben. De tendens naar meer monocépage wijnen is er ook in de biowijnbouw, hoewel de ene druivensoort al makkelijker biologisch te telen is dan de andere. Vandaag is de biowijnbouw in de regio al zo ver gevorderd dat er van elke AOC (wit, rood, rosé, schuimwijn) ook wel ergens een biologische variant te vinden is. Vanzelfsprekend is biowijnbouw moeilijker en kwetsbaarder. Een uitstekende kennis van het ecosysteem en de nodige opmerkzaamheid om snel te reageren op problemen of gevaren is essentieel. De middelen om problemen op te lossen zijn nu eenmaal beperkt, anders dan bij de gangbare wijnbouwers. Toch wordt gesteld dat er zich in deze regio weinig problemen voordoen die niet op te lossen zijn.

Biologische wijnbouw: massale omschakeling De biowijnbouw in de Languedoc-Roussillon zit in volle expansie. Volgens Agence Bio is 4,9% van het wijnareaal in de regio biologisch. De bijna 13000 hectaren biowijngaarden in deze regio vertegenwoordigen meteen ook een derde van het totale biowijnareaal in Frankrijk. De conversiecijfers zijn al even indrukwekkend. In 2009 steeg het biowijnareaal met 39% in vergelijking met het jaar voordien. De groei komt zowel van bestaande domeinen die uitbreiden als van nieuwe biowijnboeren. De biologische wijndomeinen hier kiezen meer voor de zeldzamer geworden inheemse druivensoorten (in het belang van biodiversiteit) of experimenteren met voor de regio eerder ongewone druivensoorten. Nicolas Constant werkt voor de regionale vereniging van biowijnbouwers (AIVB-LR) en biedt de wijnboeren technische ondersteuning. Hij stelt vast dat traditionele streekeigen soorten zoals grenache en carignan beduidend meer gekozen worden door de biowijnboeren dan door hun gangbare collega’s. “Deze soorten hebben ook het potentieel om een uitstekende wijn te leveren als men zich bij de teelt vooral toelegt op kwaliteit en niet op kwantiteit.”, stelt Constant. “Extra voordeel is, dat wijnboeren met deze druivensoorten ook beantwoorden aan de voorwaarden voor een Appelation Contrôlée. De meeste biowijnboeren voldoen toch het liefst aan de regels van de herkomstbepaling om

OR10_NL.indd 29

15/12/10 09:16

Kwaliteit zit in de lift Hoe zit het met de kwaliteit van de biowijnen hier? Wij vroegen het aan Pierre Guigui, wijnspecialist bij Gault-Millau en bekend om zijn hart voor biowijnen. “Voor alle wijnen in deze regio geldt dat de kwaliteit jaar na jaar toeneemt. Ook het gros van de biologische wijnen hier zie je duidelijk verbeteren. Maar let op: ook twintig jaar geleden kon je hier al uitstekende biowijnen op de kop tikken.” Valérie Pladeau, oenoloog bij AIVB-LR, de regionale biowijnbouwvereniging, is dat mede te danken aan de technische ondersteuning van AIVB-LR. “Vroeger werkten de biowijnboeren geïsoleerd en geraakten ze moeilijker aan goed advies. Vooral ook de kennis omtrent de vinificatie (wijnbereiding op basis van het gegiste sap) bij de biowijnboeren is er met rasse schreden op vooruitgegaan en droeg bij aan de kwaliteit.” Tijdens de redactie van het artikel bleek trouwens ook dat de gecontacteerde biowijnbouwers met veel passie en kennis van zaken vertellen over hun vak en wijngaard. En iedereen is het er ook over eens: een biologische wijn moet in de eerste plaats ook lekker zijn.

Waarom doet bio het hier goed? De Languedoc-Roussillon biedt veel kansen voor wijnteelt en dus ook voor biologische wijngaarden. Het mediterrane klimaat is ongetwijfeld een zegen voor de biowijnbouwers in de streek. De talrijke zonne-uren en de wind die meestal snel de vochtigheid van de regen uit de wijngaard verdrijft, voorkomt veel kwaad. De meeste problemen die zich in biowijngaarden kunnen voordoen zijn immers gelinkt aan vochtigheid. Idealisme is maar één verklaring voor het succes van biowijnbouw, ook de moeilijke economische situatie in de wijnsector inspireert heel wat wijnboeren tot omschakeling. Wijnen uit deze streek hebben geen ijzersterk imago, zoals dat bijvoorbeeld wel het geval is voor hun collega’s uit Bourgogne of Bordeaux. Maar dit zwakker imago zorgt ervoor dat de regionale wijnsector minder traditioneel is en dat men op zoek gaat naar extra verkoopargumenten voor hun

producten. Heel wat wijnbouwers zien dan ook heil in de stap naar bio. Het gevolg is dat de Languedoc-Roussillon vandaag heel veel beginnende biowijntelers telt. Heel wat biowijnpionier met jarenlange ervaring stellen zich vragen bij de motivatie en kennis van zaken bij de nieuwkomers. Maar Eric Le Ho, zelf wijnbouwer in de regio en consulent voor collega’s ziet het zelf niet zo somber in. “De nieuwkomers zijn heus niet zo onvoorbereid als sommigen wel denken. Velen hebben hun plannen degelijk bestudeerd en vandaag heb je hier in de streek heel wat mogelijkheden om advies te krijgen en een oplossing te vinden voor onvoorziene problemen. Bovendien zijn er ook heel wat grotere wijnbouwbedrijven wakker geschoten. Zij starten nu ook minstens deels met de omschakeling naar biowijn en deze bedrijven bezitten sowieso heel wat ervaring.” Séverine Bourrier van biowijngaard Château de l’Ou bevestigt dat er heel wat veranderde in vergelijking met hun beginperiode twaalf jaar geleden. “Wij moesten destijds heel veel zelf uitzoeken terwijl er nu veel info beschikbaar is. En er is ook de technische ondersteuning van AIVB-LR.” Thierry Julien is voorzitter van AIVB-LR en bezit zelf ook een biowijnbouwbedrijf: “Desgewenst begeleiden we de wijnboeren van A tot Z. Dat is essentieel om hun onderneming te doen slagen en ook om het ‘serieux’ van onze sector en regio te doen groeien. Wij vinden ook dat de drie jaar wachttijd voor conversie naar bio een goede zaak is. Dat biedt de wijnboeren de gelegenheid mee te groeien tot volwaardige biowijnbouwbedrijf. Het succes van de biowijnbouw in de streek is het werk van de mensen in de wijngaarden, maar we mogen gerust ook stellen dat de overheid zijn steentje bijgedragen heeft. De oudpresident van de regio, Georges Frêche (die in oktober overleed, nvdr), heeft altijd geloofd in de biowijnbouw en ons sterk ondersteund. Hij is ook de man die de biowijnbeurs Millésime Bio groot maakte.”

Twee denksporen in de biowijngaarden In tegenstelling tot de gangbare wijnbouw in de Languedoc-Roussillon zijn grote wijndomeinen en coöperatieven eerder zeldzaam in de biowijnbouw. Ook de afzetmarkten en distributiekanalen voor biowijnen zijn anders. Ze komen veel minder in supermarkten terecht, maar eerder in biowinkels, restaurants, wijnspeciaalzaken of export. Grotere biowijnbedrijven of coöperatieven schikken zich sowieso

30 dossier > biowijnen OR10_NL.indd 30

15/12/10 09:17

organic retail n° 10

naar de verlangens van de markt en maken voor de regio herkenbare wijnen met een herkomstbenaming (AOC of AOP) of een landwijnherkenning (IG). Een onderzoek van het aanbod biowijnen in de supermarkten leert dat 75% van de biowijnen een AOP hebben, 15% is landwijn. Aangezien advies en uitleg afwezig is in de supermarkt, is een vertrouwenwekkende AOC of IG wijn in een bioversie de beste keuze voor de supermarkten. De eisen van de supermarkten zijn voor heel wat biowijnboeren niet altijd makkelijk te realiseren. Er moet namelijk steeds een groot volume beschikbaar zijn en er is een sterke prijsdruk. Dat heeft zijn implicaties tot in de wijngaard. Zo wordt er bij de wat grotere biobedrijven veel gebruik gemaakt van de veel bekritiseerde oogstmachines. Deze verminderen de arbeidskosten aanzienlijk en maken de (soms moeizame) recrutering van helpers bij de oogst veel makkelijker. Bovendien zijn de nieuwste generatie oogstmachines aanzienlijk verbeterd en hypothekeren ze niet langer de wijnkwaliteit, zeker als de bestuurder van de machine ervaring heeft. Druiven aangetast door meeldauw (die een schimmelachtige smaak geven aan de wijn) blijven met deze nieuwe machines voortaan aan de wijnranken. De snelheid van de oogstmachines biedt het voordeel dat de datum en het uur van oogst beter gekozen kan worden en dat de oogst homogener is. Dat is vooral van belang voor witte en roséwijn aangezien deze een lage oogsttemperatuur nodig hebben. De kleinere biowijngaarden of de wijngaarden die streven naar de creatie van topwijnen blijven echter wel met de hand plukken omdat dit garant staat voor een superieure druivenselectie. Ook het toevoegen (en achteraf verwijderen) van houtsnippers aan de wijn om een smaak van lagering op eiken vaten te geven, is hier voer voor heel wat discussie. Deze praktijk maakt de basic wijnen aangenamer om drinken en is bovendien goedkoop. Berekeningen leren dat de echte lagering op eiken vaten ongeveer 75 euro per hectoliter kost, terwijl het toevoegen van de houtsnippers slechts 5 euro per hectoliter kost. Bovendien wint men met deze praktijk heel wat tijd. Voor sommige AOP (Appelation d’Origine Protégée) wordt deze praktijk niet getolereerd en ook biowijnlastenboeken zoals Bourgeon Suisse,

OR10_NL.indd 31

Nature & Progrès, Biodyvin en Demeter staan deze praktijk niet toe. De gewone biolastenboeken tolereren de toevoeging wel. Los van hoe men over deze werkwijze denkt, stelt men in de sector vast dat dit een mogelijkheid is om een lekkere biowijn aan te bieden tegen scherpe prijzen…

Tafelwijn: soms verrassend lekker De kleinere biologische wijndomeinen richten zich voor de verkoop meer op de speciaalzaken en verkoop aan particulieren en denken minder kostprijsgericht. Bij het gros van deze wijnboeren is de artisanale werkwijze de eerste prioriteit. Zij streven naar de creatie van wijnen met een heel eigen karakter die hun klanten charmeren en verrassen. Deze wijnen behoeven een proefsessie en wat uitleg bij de verkoop. In sommige gevallen beslist men echter ook om zich niet langer aan het kader of keurslijf van de landwijnen of AOP’s te houden. Het gevolg is echter dat men verplicht is ‘Vin de Table’ (tafelwijn) op het etiket te drukken. In sommige gevallen is het resultaat een topwijn met het predikaat van ‘tafelwijn’. Een mooi voorbeeld hiervan is Domaine Costeplane, een vermaard biowijndomein waarvan de topwijn nu het predikaat ‘tafelwijn’ draagt. François Coste van Domaine Costeplane verklaart: “Het is eigenlijk de alcoholgraad die een probleemvormt. Met 15,2° overschrijdt die de limiet van de AOP die op 14,99° ligt.” Emmanuel Pageot, eigenaar van een biodynamisch wijndomein (5 ha), kreeg geen toelating om een AOP te vermelden op zijn roséwijn omdat ‘de kleur van de wijn iets te donker was’. Ook bij Chateau de l’Ou zien we iets vreemds: de topwijnen worden er als landwijn verkocht, terwijl het goedkopere gamma wel een AOP vermelding krijgt. Verklaring: een AOP moet in deze streek een mengeling zijn van druivensoorten en kan geen wijn op basis van één druif zijn…”Als ik een perceel heb met een excellente syrah, dan verkies ik eerlijk gezegd een verbluffende landwijn te maken, eerder dan te gaan vermengen met grenache om toch maar een AOP op de fles te kunnen zetten…”, vertelt Séverine Bourrier. Conclusie is dus dat AOP’s, hoewel nuttig, niet steeds garant staan voor kwaliteit en dat meer en meer biowijnboeren ook de moed hebben om buiten de lijnen te kleuren en te verrassen.

15/12/10 09:17

Mondial van Biologische Wijnen

n houde Voorbefessionals 18DE EDITIE o aan pr 24-25-26 JANUARI 2011 PARC DES EXPOSITIONS MONTPELLIER - FRANKRIJK De biowijnbouw herbergt hier een enorme rijkdom aan druivensoorten, stelt wijnconsulent Eric le Ho vast. In de Corbières streek (deel van de Languedoc-Roussillon) telde hij onlangs 22 verschillende druivenrassen terwijl het lastenboek van Corbières AOP er slechts vijf tolereert. Wie op grotere schaal werkt, zoals Gilles Louvet van CLVD, stelt dan weer vast dat de precieze herkomst van de biodruiven een probleem kan zijn. Zo verdeelt hij een degelijke merlotwijn als tafelwijn omdat de merlotdruiven niet 100% uit de Languedoc-Roussillon afkomstig zijn. Een deel van de merlotdruiven komt namelijk uit de Rhônedelta… De classificatie ‘Vin de Table’ vertelt dus weinig over de intrinsieke kwaliteit van de biowijn. Wel is het zo dat heel wat klanten bij de aanschaf nog altijd over deze benaming vallen. En toch zijn er echte pareltjes tussen de flessen bio tafelwijn en voor sommige van deze wijnen lopen de prijzen ook op tot 30 euro.

Is bio duurder ?

www.millesime-bio.com

Het is vooral de bewerking van de grond en het onkruid wieden dat voor extra werk zorgt in de biowijngaard. Volgens een studie van Christian Leperchois van Domaine des Carabiniers zorgt dit voor een meerkost van 33% in vergelijking met gangbaar. Voor de in de biologische teelt toegestane bestrijdingsmiddelen dient men ook te investeren in hoogwaardig materiaal, ten einde precies te werk te gaan. Gevraagd naar het oogstrendement zien we dat de meeste biowijnproducenten dit 10 tot 40% lager inschatten dan gangbaar.

Georganiseerd door

8@M9$CI

INTERPROFESSIONELE VERENIGING VAN BIOLOGISCHE WIJNEN UIT DE LANGUEDOC-ROUSSILLON

Bent u een professional?

g reeds reeds vandaag uw Vraag inkombadge aan via www.millesime-bio.com

OR10_NL.indd 32

De vinificatie of wijnbereiding daarentegen is eerder goedkoper dan op de gangbare wijndomeinen. “Dat komt omdat onnatuurlijke en behoorlijk dure vinificatiemethoden niet toegelaten zijn voor biowijn”, stelt Emmanuel Pageot. Gilles Louvet van CLVD heeft een ruimere kijk op de markt en ziet ook een andere verklaring. “Eigenlijk zijn de prijzen van de gangbare wijnen niet meer in overeenstemming met hun reële kost. Er zitten met andere woorden mooie marges op. Bij biowijnen is dat anders, daar is de marge kleiner en is de prijs in de winkel een betere afspiegeling van de reële kost.”

Watertekort: een ernstig probleem Tot slot nog iets over het watertekort waar de regio reeds meerdere jaren mee kampt.Vooral wijnbouwers (bio en gangbaar) in de Roussillon zien de opbrengsten in hun wijngaard dalen, in sommige gevallen tot 75%! Vooral de populaire en niet-inheemse sauvignondruif lijdt onder de droogte. De sector ziet weinig beterschap voor de komende jaren en beseft dat er iets moet gebeuren. Ook de biowijnbouwers zien weinig andere opties dan irrigatie, hoewel dit wat vloekt met de principes van bio. Het is hierbij echter geen irrigatie met de bedoeling het rendement op te drijven. Het extra water verhoogt namelijk ook het het risico op ziekte.Als men echter niet ingrijpt, is op sommige plaatsen het risico reëel dat de wijnranken zwaar beschadigd raken.

15/12/10 09:17

CLVD WORDT

Publireportag e

VIGNOBLES GILLES LOUVET Sinds 1993 verdeelt Celliers du Languedoc Vin Distritution (CLVD) biowijnen uit de grote wijnregio’s van het Zuiden van Frankrijk: de Rhônevallei, Languedoc Roussillon, Gers en Bordeaux. De voorbije jaren kende deze onderneming een sterke groei en vandaag wordt er wijn verkocht afkomstig van meer dan 700 hectaren biologische wijndomeinen. Er werd een intense samenwerking opgebouwd die meestal al start bij de omschakeling naar bio en ook gekoppeld is aan teeltadvies en ondersteuning bij de viniﬁcatie.

Gilles Louvet: biowijnbouwer met 70 ha Gilles Louvet, kleinzoon van een wijnboer, richtte destijds CLVD op en sinds 2009 heeft hij ook twee eigen wijngaarden. Hij koos ervoor om de wijnen voortaan onder de eigen naam te vermarkten: Vignobles Gilles Louvet. Eén wijngaard van Gilles Louvet bevindt zich in het departement Hérault: St Félix de Toureilles, op dit domein van 55 ha valt de diversiteit aan terroirs en druivenrassen op: chardonnay, sauvignon, grenache, merlot, cabernet, syrah en cinsaut. De wijnen van dit domein worden gebotteld onder vier herkomstbenamingen: Pays de l’Hérault, Pays d’Oc, Languedoc en St Chinian.

Proefprojecten voor duurzame biowijnbouw De tweede wijngaard, Domaine des Iris, ligt aan de voet van de Cévennes en telt 15 hectaren. Deze wijngaard wordt specifiek gebruikt voor proefprojecten met biologische wijn. Zo wordt er samengewerkt met het Franse Wateragentschap in een project omtrent wijnbouw en de impact op de grondwaterspiegel. Zo wil men een werkwijze ontwikkelen waarbij het water dat doorsijpelt naar de ondergrond zo zuiver mogelijk is. Na de voorbije droge jaren is de waterproblematiek een van de belangrijkste thema’s geworden in het hele Middellandse Zeegebied. Irrigatie wordt op steeds meer plaatsen noodzakelijk. Gilles Louvet draagt met dit project zijn steentje bij aan een duurzaam en beperkt watergebruik in de wijnbouw.

uitstekend dankzij de milieuvriendelijke teelt. Het transport van de wijn was wel voor verbetering vatbaar en daarom zette men een logistiek project op dat de wijn zoveel mogelijk via het spoor laat verlopen. Vandaag geschiedt alle wijntransport van Gilles Louvet hoofdzakelijk met het spoor. Enkel de laatste delen van het traject gebeuren nog over de weg. Om de kosten die met de omschakeling naar een ander transportmiddel te maken hebben te recupereren, dient minimum 600 km afgelegd te worden. De eerste resultaten tonen aan dat de CO2 -uitstoot reeds met 70 à 76% werd teruggedrongen.

Minder CO2

Kwaliteitscontrole

Daarnaast wordt er ook hard gewerkt aan een project om de CO 2 voetafdruk van de onderneming terug te dringen. In 2008 werd de reële impact al bestudeerd en de resultaten van de wijnbouw waren

De wijnen van Vignobles Gilles Louvet voldoen aan alle nationale en internationale certificeringen en worden zowel in Frankrijk als in het buitenland verkocht aan grossisten, wijnspeciaalzaken, supermarkten… Alle wijnen van Vignobles Gilles Louvet ondergaan ook een unieke systematisch kwaliiteitsonderzoek. Laboratoriumonderzoek op wijnstalen zoeken telkens naar sporen van in totaal 145 pesticidenresidu’s. Een van de succeswijnen van het aanbod van Gilles Louvet is Pech Matelles (“Het bosje op de heuvel” in de oude Occitaanse taa). Deze wijn is verkrijgbaar als syrah rosé, chardonnay en merlot in flessen van 75 cl en in Bag-in-Box dozen van 3 liter. www.vignobles-gilleslouvet.com

33 OR10_NL.indd 33

15/12/10 09:24

Op 19 en 20 januari verzamelt de voltallige Nederlandse biologische sector opnieuw in Zwolle voor Biovak. Biovak is de vakbeurs voor de biosector in Nederland en is er zowel voor biolandbouwers als voor de detailhandel en de restaurateurs. Biovak zal opnieuw een mooie schare buitenlandse bezoekers trekken.

NEDERLANDSE VAKBEURS BIOVAK 2011 IN HET TEKEN VAN

‘INSPIRATIE VOOR DE BIOSECTOR’ BioVak is dé vakbeurs voor de biologische landbouw, natuur, voedselkwaliteit en ondernemers met smaak: 'Van boer tot winkelvloer'. De biologische landbouw groeit al tien jaar achtereen in Nederland en was vorig jaar goed voor 700 miljoen euro verkoop. Op de beurs kunnen niet alleen biologische boeren, verwerkers en retailers inspiratie opdoen en contacten leggen. Gangbaar werkende boeren kunnen komen kijken of biologische landbouw bij hen en hun bedrijfssituatie past. Ook de Nederlandse detailhandel en horeca is in toenemende mate geïnteresseerd in biologische producten en zal naar Biovak afzakken.

25 burgemeesters en de ambassadeur van Algerije openen Biovak 2011! Biologische landbouw speelt een steeds belangrijker rol in de wereldvoedselvoorziening. Bij de opening van de BioVak '11 krijgt dit aspect nadrukkelijk aandacht. De verbinding tussen duurzame, diervriendelijke landbouw dichtbij en de Nederlandse burgers zal bij deze officiële opening speciale aandacht krijgen. Plattelandsgemeenten kunnen hun bijdrage leveren evenals de nieuwe generatie, de kinderen. Daarom openen op woensdag 19 januari 2011 de Ambassadeur

van Algerije en 25 burgemeesters en een groep schoolkinderen, uit hun gevolg, gezamenlijk BioVak 2011. Er zijn in Nederland nu ruim 1500 boeren en tuinders die volgens de overheidsregels werken en daarmee hun producten 'biologisch' mogen noemen. Het Nederlandse landschap wordt daardoor verrijkt met meer biodiversiteit, koeien in de wei, kippen die buiten kunnen scharrels, vrolijke varkens met een krul in hun staart, en schoon oppervlaktewater en grondwater zonder resten van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Veel gemeenten zijn daar een warm voorstander van en geven van hun sympathie blijk door met 25 burgemeesters gezamenlijk de BioVak te openen.

Uitgebreid workshopprogramma Gezien het thema van de beurs, ‘inspiratie’, werd een uitgebreid aanbod workshops op touw gezet verspreid over de twee dagen. Hierbij een overzicht (meer gedetailleerde info is te vinden op www.biovak.nl)

Woensdag:  Dierenwelzijn (Antibioticavrij) ‘Natuurlijke weerstand’  Kwaliteit en uitstraling bepalend voor succes ambachtelijke biologische kaas  Directe verkoop, slim aanpakken  Duurzaam ondernemen in Landbouw en Zorg  Zelfvoorzienend in energie  Minder en anders bemesten  Energie & klimaat ‘De zonnige kanten van klimaatverandering’  Ins & outs van ambachtelijke biologische kaas  Een streekmodule voor biologisch  Biologisch ondernemerschap

    

Natuur en Energie, twee vliegen in een klap Van bedrijfsopvolging naar bedrijfscontinuïteit Markt & Keten ‘Meerwaarde met bio’ Regelgeving multifunctionele landbouw Willem & Drees, leveren aan de supermarkt met je ‘eigen gezicht’  Kipsignalen  Duurzaamheid veevoer  Lupine als vleesvervanger

Donderdag  Biodiversiteit Bioboeren leveren groene diensten’  Verkopen aan de overheid  Kok zoekt boer  100% biologisch voer  Multifunctionele bodem  Kies biobomen bij bedrijfsgebouwen en openbaar groen  Leren met Toekomst matchingsbijeenkomst

 Innovatieve biologische sectoren: ‘21 stappen naar een nieuwe stal’ en ‘Onmisbare lessen om uw idee sneller te realiseren’  Biologische boerenmarkt, versterk je verhaal  Een Mooie Maaltijd, leveren aan zorginstellingen  Precisielandbouw in uw bedrijfsvoering  Wat merk jij op je bedrijf van klimaatverandering?  Naar een win-win tussen boeren en natuurbeheerders  Robuust biologisch uitgangsmateriaal  ‘Een goed begin is het halve werk’  Wat wil de klant?  Internationale ervaringen met leveren aan scholen en instellingen  Verbeteren bigvitaliteit  CO2 -uitstoot op de (biologische) melkveehouderij  Vermarkten van biodiversiteit

34 vakbeurzen > Biovak 2011 OR10_NL.indd 34

15/12/10 09:17

Heerlijk fruitig!

Nieuw!

Provamel. Da’s bewust genieten. Provamel goochelt met de heerlijkste Yofu-variëteiten. Op basis van biologische soja, romig en licht verteerbaar … Yofu is heerlijk bij het ontbijt en lekker als tussendoortje of dessert. Dankzij het nieuwe recept smaken onze yofu’s nu nog fruitiger. Wist je dat alle Provamel-producten sinds 2010 CO2-neutraal geproduceerd worden?

Provamel. Love your future.

Wil je meer weten over onze duurzame aanpak: www.provamel.com

PROVAMEL. LOVE YOUR FUTURE OR10_NL.indd 35

15/12/10 09:17

DE ENIGE WAFELTJES MET EEN OEROUDE GESCHIEDENIS.

De meningen zijn er wat over verdeeld of het nu 9000 of 6000 v.Chr. was, maar dat maakt niet veel uit : kamut en spelt worden al lang -heel lang- gegeten. En ook vandaag nog kan jij je tanden zetten in zo’n stukje geschiedenis. Deze granen zijn één voor één afkomstig van de Vruchtbare Sikkel. Je weet wel, die erg vruchtbare grond tussen de Tigris en de Eufraat. Deze wafeltjes zijn dan ook een bron van eiwitten en vezels. Met de reeks wafeltjes 100% “ancient grains” wil Lima je laten proeven van deze voedzame oergranen. Je kan de wafeltjes beleggen zoals een boterham of ervan smullen zoals een gezond tussendoortje. www.limafood.com

De natuur. Niet meer, niet minder.

OR10_NL.indd 36

15/12/10 09:17