Gas&Power 215. sayı by Ersin Güleç

EPİAŞ Vizyonu E

lektrikte sağlanan kısmi serbestleşme ile birlikte hayatımıza giren elektrik ticareti unsurları giderek artarken, piyasanın koşulları da bazen iyiye doğru işaretler bazen de maalesef çok olumsuz sinyaller veriyor. Bu olumsuzlukların üstesinden gelmek için yeni müdahale modelleri tartışılmaya devam ededursun, EPİAŞ kendi yapısı içerisinde serbestleşme yönünde ilerlemesini sağlamaya çalışıyor. “Piyasanın serbestleşmesi için bu çaba yeterli olur mu” diye soracak olursak buna tek başına güçlü bir “evet” demek mümkün değil

elbette. Oysa piyasanın sorunları aslında serbestleşmeye doğru ilerleyerek çözülebilir. Bunun örnekleri yurtdışı piyasalarda defalarca denendi. Şimdi önümüzde yerli kömüre verilecek desteğin modeli konusu var. Yenilenebilirlerle ilgili olarak verilen desteğin belki revizyonu gündeme gelecek. Bu destek modellerinin farklı yapılandırılması önerimiz yüzünden bazı blog yazarları beni de dahil ederek “yenilenebilir düşmanı ve termik lobicisi” gibi imalarda bulundular ancak konuyu

tam anlamamaktan kaynaklanan bu tip tepkilere cevap vermenin doğru olmadığı kanaatindeyim. Zira bu köşe bir eğitim amacından ziyade profesyonel görüşleri paylaşma amacı ile oluşmuş bir platform. EPİAŞ’ın temel vizyonu içerisinde serbestleşmenin altyapısını oluşturmak olduğu için, bu destek mekanizmaları da dahil olmak üzere modelin nasıl olması gerektiği konusunda çalışmalar yapmalıdır. Ancak bu destek konusu ilerledikçe piyasadaki “seçilen” yegane mağdur doğal gaz santralleri mi olacak sorusu da öne çıkmaya başladı.

EUROPEX EUROPEX toplantısında misaﬁr olarak bulunan Gürcistan piyasa işletmecisi ESCO da aynı Türkiye’dekine benzer bir spot piyasa oluşturma çabası ve planı içerisinde. Bu kapsamda Tiﬂis’te yapılan toplantıda Enerji Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaladze net mesajlar verdi. Gürcistan’ın da doğal yönü Türkiye’ye dönük.

PİAŞ’ın bu yıl içerisinde EUROPEX’e üye olarak kabul edilmesi hem EPİAŞ’ın hem de EUROPEX’in vizyonunun göstermesi bakımından önemli. Özellikle gelecek yıl Genel Kurula ev sahipliği yapacak olması

da yine aynı vizyonun bir parçası olarak algılanmalı. Sonuç olarak gerek Türkiye piyasalarının gidişatı gerekse ticaretin bir yönü hep Avrupa tarafında ve bizim spot borsamızın da bu yapı ile iletişimi elzem olarak görülmeli.

GÜRCİSTAN

UROPEX toplantısında misaﬁr olarak bulunan Gürcistan piyasa işletmecisi ESCO da aynı Türkiye’dekine benzer bir spot piyasa oluşturma çabası ve planı içerisinde. Bu kapsamda Tiﬂis’te yapılan toplantıda Enerji Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaladze net mesajlar verdi. Gürcistan’ın da doğal yönü Türkiye’ye dönük. Ancak

buna rağmen gözlemlerimiz EPEX ortaklığı olan SEEPEX’in (Sırbistan merkezli Güney Doğu Avrupa Enerji Borsası) bu konuya oldukça konsantre olarak baktığı yönünde. Oysa bu konuda Gürcistan’ın doğal ortağı olan Türkiye’nin entegrasyonu çok önemli. Bu bakımdan EPİAŞ bakanlık düzeyinde bu piyasaya ilgisini net olarak belirtti ve hatta ortaklık da

dahil olmak üzere her türlü katkıya açık olduğunu söyledi. EPİAŞ’ın bir çalışma grubu kurarak bu piyasaya ilgisini full time haline getirmesi gerekli. Zira ileride doğal gaz da dahil olmak üzere iki piyasa birlikte çalışır hale gelecektir. Bu durumun ön koşullarından bir tanesi elbette bizim Doğu Karadeniz bölgemizin “kısıt” durumundan çıkarılmasıdır.

DOĞU KARADENİZ KISITI

u “kısıt” konusuna değinmişken belirtmekte fayda var; bu bölgeye su potansiyelinden ötürü ciddi yatırımlar yapıldı ve bu yatırımlar bölgenin coğrafyası gereği rezervuarsız hidro santrallerden oluşuyor. Bu yatırımlara her gün yenisi de ekleniyor. Oysa TEİAŞ, kısıt durumundan dolayı birçok santrale talimat vererek üretim yapmasını engelliyor yani suyu boşa akıttırıyor.

Bu teknik bir zorunluluk olsa da, hangi santrallerin talimatla devre dışı kaldığı hangilerinin üretime devam ettiği ve bu seçimin hangi kriterlerle yapıldığı konusunda çok fazla söylenti oluşuyor. Bölgede yatırım yapmış olan yatırımcılar bu konudan çok rahatsız. Bu yükün pro-rata dağıtılmıyor şeklindeki algısı malesef yine sisteme zarar veriyor. Bu sebeple bu modelden talimat alan da almayan

da rahatsız. Bunu belirtmekte fayda var. Ancak bu geçici durumun yanında Gürcistan ticaretinin aktive olması için de bu sorunu temelden çözülmesi gerekli. Her hâlükârda bu yıl yaşanan durumun dava konusu yapılabileceğini düşünüyorum. Bu ülkemiz yatırım ortamı için maalesef negatif propagandaya sebep oluyor ancak yatırımcıları da anlamak gerekli...

EXIST – Yeni Gün Öncesi Piyasası Yazılımı

PİAŞ, kurulduğu ilk günlerde güzel bir çalışma ile kendisine uluslararası bir marka olabilecek bir kurumsal kimlik belirledi. Bence hem bu marka daha çok kullanılmalı ve bir endeks adı olarak yerleşmeli hem de bu isim üzerinden EPİAŞ’ın kendisine ait yazılımları isimlendirilmeli diye düşünüyorum. Halen gerek GÖP gerekse GİP EPİAŞ’ın kendi malıdır ve sorunsuz çalışmaktadır. Özellikle

henüz devreye giren yeni yazılımla ilgili olarak EPİAŞ’ta Kürşat Hoca liderliğindeki ekip büyük bir iş başardılar. Onların nezdinde tüm EPİAŞ ekibi tebrikleri hak ediyor. Bu arada gerek şeﬀaﬂık platformu gerekse bu yeni yazılımlar ve iletişimdeki pozitif ve yapıcı tavır, beklentileri de yükseltiyor. EPİAŞ bu hali ile Türkiye’de örnek bir iş modeli haline geliyor.

Bu nedenle ilk baştaki konumuza geri dönelim ve son sözü EPİAŞ’ın tek işinin piyasa yönetmekten daha ileride piyasa tasarımı yapmak ve belli bir vizyona odaklanmış bir model üzerinde çalışmak olduğunu belirterek bitirelim. Tüm piyasamıza hayırlı bir Ramazan ve Bayram temenni ediyorum...

‘Çok oyunculu liberal bir pi enerji ticaretinde mer ÖZEL AJ RÖPORT

vrupa – Akdeniz Doğal Gaz İşbirliği Platformu’nda Türkiye’den katılım gösteren tek STK olma özelliğiyle öne çıkan PETFORM’un (Petrol Platformu Derneği) Başkanı Aytaç Eren, Başkan Yardımcısı Aziz Camcı, Yönetim Kurulu Üyesi Rıdvan Uçar ve Arama – Üretim Grup Başkanı Ali Yıldızel kurulan bu platformun Türkiye için önemini Gas&Power’a anlattı.

“ÖNEMLİ SORUMLULUKLAR ÜSTLENDİ” Platform kapsamında Avrupa Birliği ile Akdeniz ülkelerinin enerji arz, talep ve fiyat güvenliğini ilgilendiren konular hakkında çalışmaların yürütüleceğini aktaran PETFORM yöneticileri, PETFORM’un kurulduğu tarihten bu yana hem arama ve üretim sektörünün hem de doğal gaz piyasasının geliştirilmesinde önemli sorumluluklar üstlendiğini kaydetti. Avrupa – Akdeniz bölgesini kapsayarak kurulan Platform sayesinde bölge ülkelerde bulunan doğal gaz kaynaklarının geliştirilmesinin ve üretilmesinin önemine değinen PETFORM’un üst yönetimi, daha önce gerçekleştirilemeyen projelerin ticari bir yol bulunarak geliştirilmesi durumunda Türkiye’nin hem bir pazar hem de yatırım alanı olabileceğini vurguladı.

“FATİH DÖNMEZ’İN AÇIKLAMALARI SEKTÖR İÇİN MOTİVE EDİCİ” Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez’in daha önce “Doğal gaz piyasasının özel sektör eliyle büyüyeceği” yönündeki sözlerini hatırlatan PETFORM yönetimi, bu durumun sektör açısından motive edici olduğunu söyledi. Yönetimin önemli isimleri, ETKB Müsteşarı Dönmez’in kendilerinden 5 yıllık bir vizyon çalışması talep ettiğini de anımsatarak, çalışmalarının tamamlanma aşamasında olduğunu, arama ve üretim ile doğal gaz sektörlerinin sorunlarına ve bu sorunların çözüm önerilerine ilişkin raporların kısa süre içinde bakanlığa sunulacağını söyledi.

Avrupa Komisyonu ve Akdeniz İçin Birlik

Avrupa ve Akdeniz bölgesinde kurulan Doğal Gaz İşbirliği Platformu’nda Türkiye’yi temsil eden PETFORM’un üst yönetimi ile Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi olabilmesi için atılması gereken adımları konuştuk. PETFORM yönetiminin önemli isimleri, Türkiye doğal gaz piyasasının geleceğini Gas&Power’a değerlendirdi.

Arama – Üretim Grup Başkanı Ali Yıldızel

Örgütü’nün ortaklaşa çalışmalarıyla AvrupaAkdeniz Doğal Gaz Platformu kuruldu. PETFORM da Platform’da yer alan tek Türk Sivil Toplum Kuruluşu. Platformun hedefleri ve kapsamı hakkında bilgi verir misiniz? Sizin de ifade ettiğiniz üzere, Avrupa-Akdeniz Doğal Gaz İşbirliği Platformu, Avrupa Komisyonu ve Akdeniz İçin Birlik Örgütü (AiB) tarafından ortaklaşa hayata geçirilen bir platform. Doğal Gaz Platformu’nun kurulmasına yönelik çalışmalar 2014 yılında Malta’da gerçekleştirilen bir toplantı ile başlatılmıştı. Süreç, şu an resmi olarak aralarında Türkiye’nin de yer aldığı tüm Avrupa Birliği ve Geniş Akdeniz Bölgesi ülkelerin bulunduğu 43 üyeli uluslararası bir kuruluş olan Barcelona merkezli Akdeniz İçin Birlik Örgütü - AiB (Union for the Mediterranean) tarafından koordine ediliyor. AiB resmi olarak Gaz Platformunun ev sahipliğini üstleniyorken, projenin finansal ve politik desteğini Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu sağlıyor. Platformun Sekretaryası ise ülkemizden BOTAŞ, TEİAŞ ve EÜAŞ’ın da üye oldukları uluslararası düşünce kuruluşu (think-tank) olan Paris merkezli Akdeniz Enerji Gözlemevi (OME) tarafından yürütülüyor. Platform çalışmalarına 43 üye ülkeyi temsilen üst düzey

Yönetim Kurulu Üyesi Rıdvan Uçar

diplomatlar ve bürokratlar katılım sağlıyorlar. Özel sektör paydaşlarını temsilen çalışmalarına katkı sağlıyor olacak. Platform kapsamında Avrupa Birliği ve Akdeniz ülkelerinin enerji arz, talep ve fiyat güvenliğini ilgilendiren hususlar hakkında çalışmalar yürütülecek. Bu bağlamda, Avrupa ve Geniş Akdeniz Bölgesi ülkeleri arasındaki doğal gaz ticaretine ilişkin ihtiyaç duyulan mevzuatın oluşturulması, teknik altyapı yatırımlarının yapılması, piyasa mekanizmalarının geliştirilmesi, karşılıklı olarak ortak diyaloğun kurularak iş birliğinin arttırılması ana hedefler arasında. Bu nedenle Akdeniz bölgesinde bulunan doğal gazın ticaretinin gerçekleştirileceği, fiyatının belirleneceği ticaret merkezlerinin (hub) kurulmasını desteklemenin Platform’un en önemli hedefi olduğunu söyleyebiliriz.

“PETFORM, TÜRKİYE’DEN TEK STK” PETFORM’un Gaz Platformu içindeki rolü ne olacak? PETFORM, özel sektörü temsilen Platform çalışmalarında yer alacak STK’lardan biri. Türkiye’den ise katılım gösteren tek STK. Bildiğiniz gibi PETFORM kurulduğundan bu yana 16 yıllık süre içinde hem AramaÜretim sektörünün hem

PETFORM Başkanı Aytaç Eren

de doğal gaz piyasasının geliştirilmesine yönelik önemli sorumluluklar üstlendi. Özellikle son 5 yıldır Türkiye’nin bir enerji ticaret merkezi olması, ülkemizde bir doğal gaz ticaret merkezinin kurulması adına da önemli çalışmalar yürütüyoruz. Bu bağlamda Derneğimiz tarafından koordine edilen, ETKB, EFET ve ICIS’in ortaklar olarak yer aldıkları ve 2013 yılının en iyi projesi seçilen TRGas-Hub Projesi ile birlikte yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirdiğimiz çalışmalar ve raporlama süreçlerini Avrupa örnekleri ve Türkiye pratikleri ile kıyaslayarak ciddi bir birikim ürettik. Edindiğimiz bu birikimi ülkemizin çıkarları ile uyumlu bir şekilde Platform çalışmaları altında 43 ülkeden gelecek temsilciler ve şirketler ile paylaşıyoruz. Ayrıca, ilk kez kamu kuruluşları ve özel sektör böylesine önemli bir uluslararası platformda iş birliği gerçekleştiriyor. Bu iş birliği, Türkiye piyasasının gelişimi için de önemli çıktıların üretilmesine vesile olacaktır.

“PİYASA BÜYÜKLÜĞÜNDE TÜRKİYE BÖLGEDE RAKİPSİZ” PETFORM’un Gaz Platformuna katılımının Türkiye’de bir doğalgaz ticaret merkezi kurulmasına yönelik

PETFORM Başkan Yardımcısı Aziz Camcı

ne tür katkıları olacak? Bu noktada Türkiye’nin gelecekte üstlenebileceği role ilişkin neler söyleyebilirsiniz? Bizce bu Platformun en önemli çıktılarından biri, Avrupa - Akdeniz bölgesinde yer alan tüm ülkeler mevcut durumlarını diğer ülkeler ile kendilerini kıyaslamak suretiyle tespit etme şansı bulmaları olacak. Bu durum ülkemiz için de geçerli ve önemli bir şans. Eğer ev ödevlerimizi zamanında ve eksiksiz bir şekilde tamamlayabilirsek Türkiye de bu süreçte önemli, belki de en güçlü aday olarak öne çıkabilir. Fakat iç piyasamızı düzenleme konusunda yeterince hızlı hareket edemezsek ciddi bir fırsatı kaçırma riskiyle karşı karşıya kalacağız. PETFORM olarak bölgede bir ticaret merkezi kurulması fikrinin gündeme gelmesi durumunda bunun Türkiye üzerinde olması gerektiğini ifade ediyoruz ve etmeye devam edeceğiz. Doğu Akdeniz’de şekillenecek bir doğal gaz ticaretinin Türkiye üzerinden geliştirilmesi bizim için büyük ekonomik ve politik fırsatları beraberinde getirecektir. Ülkemizin geçtiğimiz yıl 47 milyar metreküp civarında doğal gaz tükettiği, Doğu Akdeniz, Güneydoğu ve Orta Avrupa’da bu büyüklüğe sahip bir piyasa bulunmadığı ve büyük doğalgaz kaynaklarına komşu ülke olduğumuz dikkate alındığında, piyasa büyüklüğü

yasa tesis edemezsek kez ülke olamayız’ açısından Türkiye’nin bölgesinde rakipsiz olduğunu söyleyebiliriz. Ancak şu hususu özellikle bir kez daha ifade etmemizde fayda var; liberal bir pazar görüntüsü vermeyen Türkiye doğal gaz piyasasının serbestleştirilmesi yönündeki politikaların uygulanmasını bir kenara bırakarak uzun zamandır ihtiyaç duyulan yapısal reformlar gerçekleştirmez ise, sahip olduğumuz bu yüksek potansiyeli somut faydalara dönüştürmemiz mümkün olmayacaktır. Bu durum hem kısa hem de orta vadede ülkemiz adına ciddi ekonomik ve politik kayıpları beraberinde getirecektir. Enerjinin önemli bir platform olduğunu ve herhangi bir ürünün ticaretinden farklı değerlendirilmesi gerektiğini,

uluslararası ilişkileri etkileyebilecek sonuçları olduğunu, Türkiye’nin bölgesinde önemli bir rol oynayacak potansiyele sahip olduğunu ama dikkatli olmazsak, görevlerimizi yerine getirmezsek, ülkemizi bölgesel bir pazar olarak kuramazsak büyük bir fırsatın kaçacağını anlatmaya devam edeceğiz. Maalesef bugün elimizdeki fırsat 10 sene sonra elimizde olmayacak, şimdi harekete geçmemiz ve 2025’ten sonrası için hazırlık yapmamız gerekecek. Bildiğiniz gibi 10 yıl ülke tarihleri için çok kısadır ve bu tür konularda 10 senelik stratejiler ile düşünmek ve adım atmak son derece önemlidir, bugün yapılanlar aslında bizden sonraki neslin yaşayacağı Türkiye’nin temellerini oluşturacak.

“BAKANLIK TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELERİN SOMUT ÇIKTILARINI HEYECANLA BEKLİYORUZ” TRGas-Hub Projesi kapsamında yaptığınız kapanış toplantısına ETKB Müsteşarı Fatih Dönmez de katılmış ve önemli açıklamalarda bulunmuştu. Fatih Bey’in doğalgaz sektörünün özel sektör eliyle büyüyeceği açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Belirttiğiniz gibi Müsteşarımız proje kapanış toplantısında Türkiye Doğalgaz Piyasasının özel sektör eliyle büyüyeceğini söylemişti. Öncelikle Bakanlık nezdinde böyle bir açıklamanın

‘HEDEFİMİZ İNSAN KAYNAĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİR

BİR ŞEKİLDE GELİŞTİRİLMESİNİ TESİS ETMEK’ PETFORM, TRGas-Hub Projesi kapsamında Enerji Eğitimi ve Araştırmaları Enstitüsü’nü kurdu. Bu eğitim merkezini kurma amaçlarınızı ve gerçekleştireceği çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz? TRGas-Hub Projesini PETFORM üyeleri, sektör paydaşları, karar alıcılar ve Avrupalı ortaklarımız çok önemsediler. Biz de, geçtiğimiz 2,5 yıllık uygulama sürecinde, projenin kendisinin bizatihi kamu ve özel sektör için, bilhassa Türkiye’nin neden bir doğal gaz ticaret merkezi kurması gerektiğinin daha iyi anlaşılması adına son derece eğitici olduğunu düşünüyoruz. Projemizi de bu saik ile tasarlamıştık. Bu anlamda projenin hedeﬁ vurduğunu ve amacına ulaştığını söyleyebiliriz. Proje kapsamında arzu ettiğimiz bir diğer husus ise, başlattığımız bu eğitimlerin devamlılığını sağlamak, Türkiye doğal gaz piyasası nezdinde, daha iyi bir piyasa kurmak için sektörün entelektüel bilgi seviyesini arttırmaya yönelik sosyal sorumluluğumuzu etkin bir şekilde sağlamaktı. Bunun için de PETFORM’a bağlı olarak Enerji Eğitimi ve Araştırmaları Enstitüsü’nü kurduk. Avrupalı ortaklarımız ile yürüttüğümüz

yoğun çalışmalar çerçevesinde 5 ayrı eğitim modülü, 100 civarında eğitim sunumu ve 200 sayfalık doğal gaz ticareti eğitim kitapçığı ürettik. Viyana ve Londra’da incelemelerde bulunarak, enstitümüzde eğitim veren yöneticilere yönelik “eğiticilerin eğitimi” etkinliğini gerçekleştirdik. Anadolu Ajansı Enerji Terminali muhabirleri başta olmak üzere, yaklaşık 300 profesyonele pilot eğitimler verdik. Bu etkinliklerimiz artarak devam edecek. Ayrıca, hayata geçirilmesi beklenen dengeleme gazı piyasası ve ülkemizde doğal gaz ticaretinin sanal ortamda test edilmesini sağlamak amacıyla bir e-learning simülasyonu geliştirdik. Şu an Avrupa’nın önde gelen enerji eğitim enstitüleri ile temaslarımız devam ediyor. Yılsonuna kadar, Trayport ile gerçekleştirdiğimiz iş birliğine benzer şekilde, büyük birkaç eğitim organizasyonu daha gerçekleştirmeyi planlıyoruz.

yapılmış olmasının özel sektör için oldukça motive edici olduğunu belirtmemiz gerek. Diğer yandan, yaklaşık 10 yıldır, doğal gaz satış fiyatlarına yönelik kamu müdahaleleri ve sübvansiyon uygulaması nedeniyle özel sektör tarafından ciddi bir yatırımın gerçekleştirilemediğini de not etmemiz gerekir. Bu süre, olası yatırımcılar nezdinde ciddi bir güven kaybına neden oldu. Birincil ve ikincil mevzuatta yapılacak değişiklikler, ortaya konulacak stratejiler ve somut hedefler özel sektör oyuncuları tarafından görüldükçe, yatırım ortamının iyileşmesiyle birlikte; yatırım ve risk iştihanın artacağını düşünüyoruz. Bu süreçte dikkat etmemiz gereken en önemli husus, devlet garantileri yoluyla yatırımların gerçekleştirilmesini sağlama yolunu tercih etmek yerine, piyasanın ve sistemin işlemesinin tesis edilerek, çalışan bir piyasada basiretli tüccarların sorumluluk almasını sağlamak olmalıdır. Birinci modelin getirdiği komplikasyonları elektrik piyasasında açık bir şekilde görebiliyoruz. Bu tecrübelerden ders çıkarmamız ve bundan sonraki adımlarda bu tecrübeleri kullanmamız gerektiğine inanıyoruz. Bu noktada Müsteşarımız Fatih Dönmez’in açıklamalarını heyecanla dinledik ve umutla geleceğe bakıyoruz. EPİAŞ’ta yapılan çalışmalar, Bakanlık’ta yürütülen projeler bizlerin pazarımıza duyduğumuz güvenin artmasına neden oluyor.

“TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASININ GELİŞİMİ İÇİN ELİMİZDEN GELENİ YAPACAĞIZ” Müsteşar Dönmez’in de belirttiği gibi Doğalgaz Kanunu’nun Bakanlık tarafından yapılacak bazı değişiklikler sonrasında yıl sonuna kadar Meclis’te görüşülmesi bekleniyor. PETFORM olarak sizin Kanun çerçevesinde yapılmasını beklediğiniz değişiklikler neler? PETFORM tıpkı Petrol Kanunu’nda olduğu gibi Bakanlığa iletilmek üzere üye şirketleriyle Kanun değişikliğine yönelik bir çalışma hazırlayacak mı? Eğer olacaksa PETFORM olarak hangi konulara ağırlık vermeyi

» Devamı Sayfa 8’de

‘BÖLGEDEKİ

DİĞER

PROJELER TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK ÖNEM ARZ EDİYOR’

latform kapsamında yürütülecek çalışmalar Türk ve yabancı yatırımcılar için hangi fırsatları beraberinde getirebilir? Akdeniz Platformu çatısı altında somut çıktıların üretileceği bir seviyeye ulaşılınca bölge ülkelerinde yer alan doğal gaz kaynaklarının geliştirilmesi, üretilmesi, taşınması ve satışı için ticari fırsatlar ortaya çıkacak. Söz konusu kaynakların piyasaya arz edilmesinin mümkün olduğunu gören ﬁrmalar da buna paralel olarak bölgede yeni ruhsatlar alma yönünde strateji geliştirerek arama, üretim, geliştirme ve servis sağlamaya yönelik faaliyetlerini arttıracaklar. Doğu Akdeniz’de hâlihazırda gerçekleştirilemeyen pek çok proje kendisine ticari bir yol bulduğu zaman bölgedeki aramaüretim yatırımlarını teşvik edecektir. Bu anlamda Türkiye hem bir pazar hem de yatırım alanı olabilir; özel sektör ve kamu şirketleriyle birlikte büyük rol oynayabilir. Yerli ve yabancı yatırım gelecekle ilgili işaret gördüğü pazarlara gider. Gelecekle ilgili ışık yoksa, pazar liberal olmuyorsa, Türkiye ticaret merkezi olmak için gerekli adımları atmıyorsa, kimse gelip Türkiye’ye yatırım yaparak burada bir ticaret merkezi yaratmak için çaba harcamayacaktır. Bunun örneklerini bugün ticaret merkezi olmayı başarmış ülkelerden görebiliriz, yatırım oralara gidiyor, çünkü pazarda gelecekle ilgili beklentiler var, işaretler var. Sonuç olarak, bir ticaret merkezi kurulursa yerli ve yabancı yatırımcılar pazara yatırım yapacaktır, ticaret merkezi kurulmazsa yerli veya sınırlı yabancı yatırımlar yapılabilir, bu da Türkiye’nin gelecekte varması gereken hedeften uzaklaşmasına neden olacaktır.

TRGas-Hub Projesi kapsamında

ürettiğimiz ciddi bir bilgi birikimimiz var » Sayfa 7’nin Devamı düşünüyorsunuz? Özel sektör olarak tam liberal bir doğal gaz piyasası hedefi çerçevesinde gazın gazla rekabetini tesis edecek bir piyasanın oluşumuna imkân verecek bir kanun yapılması önceliğimiz. Mevcut 4646 sayılı kanunun geçici 2. Maddesinde yer alan BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasına ilişkin hususların gerçekleştirilmemesi, BOTAŞ’ın ithalat yaptığı ülkelerden doğal gaz ithalatına izin verilmemesi ve özel sektörün doğal gaz ticaretindeki piyasa payının arttırılamaması gibi gaz ithalatını ve ticaretinin önünde engel teşkil eden makro konuların, Türkiye bir ticaret merkezi olacaksa ivedilikle çözülmesi gerekiyor. Sürekli dile getirdiğimiz gibi, her konuya “bu konu Türkiye’nin ticaret merkezi olmasına yardım eder mi? engeller mi?” sorgulaması ile yaklaşıyoruz, tartışıyoruz, değerlendiriyoruz. Bu Kanun bizim 2025 sonrası hayatımızın temellerini oluşturacak ve bu nedenle çok önem veriyoruz. Mesela, piyasadaki fiyat riskinin arz-talep dinamikleri çerçevesinde yönetilebilmesi için gerekli düzenlemelerin Kanuna eklenmesinin uygun ve çok önemli bir madde olacağına inanıyoruz. PETFORM olarak, piyasanın liberalizasyonuna katkı sağlayacak tüm değişiklik hükümlerini büyük bir memnuniyetle karşılıyoruz. Bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da Dernek olarak Türkiye doğal gaz piyasasının gelişimi için elimizden gelen tüm katkıyı sağlamaya devam edeceğiz.

“BOTAŞ’IN YENİDEN YAPILANDIRILMASIYLA ÖNEMLİ SORUNLAR GİDERİLECEK” Fatih Dönmez, aynı zamanda BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasına yönelik açıklamalarda da bulunmuştu. Sizce BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasının Türkiye doğalgaz piyasasının gelişimine yönelik ne gibi katkıları olacak? Bildiğiniz gibi Kanuna göre BOTAŞ’ın 2009 yılına kadar dikey entegre şeklinde faaliyet göstermesi, müteakip süreçte de iletim, LNG faaliyetleri ve depolama ve ithalat/arz olmak üzere üç ayrı yapıya

PETFORM PETFORM Başkan Başkanı Aytaç Eren Yardımcısı Aziz Camcı

ayrışması planlanmıştı. BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasıyla piyasadaki bazı çok önemli makro sorunların giderilebileceğini söyleyebiliriz. Liberal piyasa ilkeleri çerçevesinde rekabetin tesis edilmesi, özel sektör yatırımlarının arttırılması ve şeffaf bilgi akışının sağlanabilmesi için belirli bir takvim çerçevesinde BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasının hem özel sektör hem de BOTAŞ için faydalı olacağını düşünüyoruz. Ama burada da yine yazılanlardan çok yapılanlara dikkat etmek gerekecek; Türkiye bir ticaret merkezi olacaksa BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılması yerinde bir adım olacaktır ama bunun amacı BOTAŞ’ın küçültülmesi değil, BOTAŞ iletimin bağımsız bir şirket olarak çalışmasının sağlanması, iletim hattının gelecekteki yatırım ihtiyaçlarına göre sağlıklı bir şekilde gelişmesinin sağlanması veya yeraltı depolama şirketinin her şirkete eşit mesafede çalışmasının sağlanması olmalıdır. Bu aşamadan sonra kozmetik olarak yapılacak değişikliklerin bir sonucu olmayacaktır, yapılanlardan çok düşünceler, yapılmak istenenler önemli olacak, liberal pazarı istiyormuş gibi davranılmasının Türkiye’ye bir yararı olmayacaktır. Sürekli dile getirdiğimiz gibi temel amacımız Türkiye’de bir doğalgaz ticaret merkezi kurmak ve Doğu Akdeniz doğal gaz fiyatının burada belirlenmesini sağlamak; bu amaçla yapılacak her çalışmayı destekliyoruz, bu hedeften uzaklaştıracak her çalışmayı da elimizden geldiğince düzeltmek için çabalıyoruz.

“VİZYON ÇALIŞMAMIZI YAKIN ZAMANDA BAKANLIĞA SUNACAĞIZ” Müsteşar Fatih Dönmez PETFORM’dan doğalgaz ve arama-üretim sektörlerine ilişkin 5 yıllık vizyon çalışması talep etmişti. Bu konuda çalışmalarınız nasıl ilerliyor? Öncelikle PETFORM olarak bize güvenerek böyle önemli bir görevi verdiği

için Sayın Müsteşarımıza teşekkür etmek istiyoruz. Sayın Müsteşarımızın 5 yıllık vizyon talebi doğrultusunda üye şirketlerimizden temsilcilerimizle birlikte çalışmalara başladık. Çalışmalarımıza baz teşkil edecek sunumlardan ilkini Nisan ayında gerçekleştirdiğimiz SCOUT Toplantısı’nda arama-üretim sektörünün beklentilerini içerecek şekilde hazırladık. Hem arama-üretim hem doğalgaz sektörlerinin sorunları ve çözüm önerilerini içeren sunum ve raporlarımızı en kısa zamanda Bakanlığımıza teslim etmeyi hedefliyoruz. Arama-üretim sektöründe faaliyet gösteren şirketlerimizin görüşlerini toplamış bulunuyoruz. PİGM ile koordineli olarak bir çalışma grubu da kurduk. Bu çalışma grubunun katkıları ile sektörün tüm paydaşların beklentilerini karşılayan bir rapor ortaya çıkaracağımızı düşünüyoruz. Doğalgaz tarafında da çalışmalar tüm hızıyla sürüyor. Raporun kapsam çalışması tamamlandı ve yazım aşamasını geçildi. Halihazırda TRGas-Hub Projesi kapsamında ürettiğimiz ciddi bir bilgi birikimi var. Projemizin çıktıları ışığında çalışmalarımızı konsolide ederek Müsteşarımızın talebine yönelik bir vizyon oluşturmayı ve en kısa zamanda teslim etmeyi planlıyoruz. Bildiğiniz gibi PETFORM kuruluşundan beri demokratik teamüller ve profesyonel yapıyla hareket eden bir STK. Bu sebeple üye şirket temsilcilerimizin katılımlarıyla oluşturduğumuz gruplarda şirketlerimizden gelen farklı talep ve önerileri birleştirerek Bakanlığımıza raporlarımızı sunuyor olacağız.

“SEKTÖRÜMÜZÜN BİLGİ SEVİYESİNİ YÜKSELTECEK ÇALIŞMALARA DEVAM EDECEĞİZ” PETFORM, Avrupa’da pek çok Borsa, brokerlik şirketine enerji ticaret platformu hizmeti sağlayan Trayport ile kamu ve özel sektörden temsilcilerin katıldığı

Arama – Üretim Grup Başkanı Ali Yıldızel

ve çok ilgi gören Doğal Gaz Ticaret Simülasyon Çalıştayı düzenlemişti. Nasıl bir simülasyon gerçekleştirdiniz, anlatabilir misiniz? Trayport ile birlikte düzenlediğimiz Çalıştay özel sektör oyuncuları tarafından büyük bir ilgiyle takip edildi. Çalıştayın ilk kısmında Trayport temsilcileri sistemle ilgili genel bir bilgilendirmede bulundular. İkinci kısım ise simülasyon oyununa ayrılmıştı. Bu bölümde katılımcılar kendilerine verilen farklı farklı ticari portföyler uyarınca 15 takım halinde gruplandırıldılar ve ticari aktivitelerde bulundular. Dört çeyrekten oluşan gaz yılının simülasyonu süresince sistem yöneticisi tarafından verilen direktiflere göre katılımcılar bir yandan farklı senaryoları denerken bir yandan da potföylerini yöneterek dengede kalmaya çalıştılar. Bu simülasyon ile likit bir piyasada oyuncuların portföylerini nasıl yöneteceklerini, hava sıcaklığındaki değişimler, sistem arızaları ya da arz taraflı ortaya çıkabilecek durumların fiyat oluşumu ve piyasa üzerindeki etkilerini daha iyi gözlemleme şansı bulduk. Ama her şeyden önemlisi salondaki yaklaşık 75 kişinin doğal gaz ticareti konusundaki heyecanıydı. Geçtiğimiz 10 senede yapılanlarla oluşan yüzde 20 özel sektör payı sayesinde çok güçlü bir nesil yetişti. O salondaki enerjiyi görmenizi isterdik, bu neslin enerjisini kaybetmememiz lazım diye düşündük, kariyerlerinin henüz başında bulunan genç insanların bu saf enerjisi sonuca ulaşmak için en önemli varlığımız olabilir, sadece doğru yönlendirmek, doğru beslemek ve bu enerji tükenmeden gelecekle ilgili doğru adımların atıldığını göstermemiz gerekiyor. Simülasyona yönelik sektör temsilcilerinin yaklaşımı nasıl oldu? Çalıştay sonrasında sektör temsilcilerinden oldukça olumlu geri bildirimler aldık. Hatta bu çalışmanın tekrarlanması gerektiği de birçok katılımcımız

Yönetim Kurulu Üyesi Rıdvan Uçar

tarafından ifade edildi. TRGasHub projemiz kapsamında kurulan ve enerji eğitimlerinin düzenleneceği Petrol Platformu Derneği Enerji Eğitimi ve Araştırmaları İktisadi İşletmesi organizasyonunda bu tür sektörü bilgilendirici ve liberal piyasanın faydalarını ortaya koyan faaliyetlerimize devam ediyor olacağız.

“SİMÜLASYON İLE GELİŞMİŞ DOĞAL GAZ PİYASALARININ NASIL ÇALIŞTIĞINI DENEYİMLEDİK” Türkiye doğalgaz piyasasının mevcut durumu düşünüldüğünde, serbest piyasada ticari aktivitelerin gücünü gösteren bu simülasyon oyununun Türkiye’deki piyasa yapısına bakışına yönelik ne gibi etkileri olacaktır? Türkiye’de piyasa oyuncuları simülasyon sayesinde serbest piyasada aktivitelerde bulunmanın ticari faydalarını ve sağladığı esnekliği bizzat deneyimlemiş oldular. Buna ek olarak simülasyon esnasında çeşitli müdahalelerle 4 çeyrekte toplam anlaşmayla neticelenen 287 işlemin yapıldığını ve bu denli bir işlem hacminin piyasadaki faaliyetlerde ve fiyatlarda önemli ölçüde değişiklere sebep olduğunu gözlemleme fırsatını buldular. Katılımcılardan aldığımız olumlu geri dönüşlere bakarak, simülasyon esnasında liberal piyasa dinamiklerini deneyimlemiş olan piyasa oyuncularının Türkiye’de de benzer bir sisteme sahip olma arzusu içinde olduklarını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bunun da çok zor olmadığını düşünüyoruz, Türkiye bir ticaret merkezi olacaksa bu tür bir platform mutlaka olacak ve bizim bu platformu kullanan kişilere, şirketlere ihtiyacımız olacak. Simülasyon sırasında bir günlüğüne bugünden sıyrılıp, geleceğe gidip geri geldik, şimdi bu gelecekte gördüklerimizi kendi zamanımızda gerçekleştirmek için çalışıyoruz.

‘Aksa’nın yeni jeneratörü

yüzde 70 tasarruf sağlıyor’ ‘EKONOMİK ÇÖZÜMLER ÜRETMEYE DEVAM EDECEĞİZ’

aha az yakıt tüketen, düşük egzoz emisyonlu hibrit jeneratör teknolojisini tanıtan Aksa Jeneratör CEO’su Alper Peker, “AR-GE ekibimiz ile yenilenebilir enerji kaynakları üzerine yürüttüğümüz başarılı çalışmalar neticesinde hibrit jeneratör projemizi ürün portföyümüze ekledik. Dünyaya ve çevreye uyumlu üretim yapan bir ﬁrma olarak, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonuyla ortaya çıkardığımız hibrit projemizi sunmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. AR-GE yatırımlarımız ile müşterilerimize her zaman ekonomik, inovatif ve çevreci çözümler üretmeye devam edeceğiz” diye konuştu.

Aksa Jeneratör, tamamen kendi ArGe çalışmalarıyla ürettiği, geleceğin teknolojisi olarak tanımlanan hibrit jeneratörü ürün portföyüne ekledi.

ksa Jeneratör, tamamen kendi Ar-Ge çalışmalarıyla ürettiği hibrit jeneratörü ürün portföyüne ekledi. Müşterilerine ekonomik ve çevreci çözümler sunmayı amaçlayan Aksa Jeneratör’ün, enerjisini rüzgar ve güneşten alan hibrit jeneratör ile yüzde 70’lere kadar yakıt tasarrufu sağlayacağı belirtildi.

“YAKIT TÜKETİMİ VE BAKIM MASRAFLARINI AZALTIYOR” Hibrit jeneratör teknolojisinin yakıt tasarrufu özelliğine dikkat çeken Aksa Jeneratör CEO’su Alper Peker, “Aksa hibrit jeneratör sistemi yakıt tüketimini ve bakım masraflarını azaltmak üzerine tasarlandı. Sunduğumuz hibrit jeneratör geleneksel AC kurulumlarına kıyasla entegre batarya bankıyla yakıt tasarrufunu yüzde 70’lere kadar çıkarıyoruz. Minimum yüzde 30 yakıt tasarrufu sağlayan hibrit jeneratör, güneş ve rüzgar enerjisi ile entegre kullanılması durumunda ise daha yüksek enerji tasarrufu sağlıyor” diye konuştu.

Ücra ve yüksek rakımlı aşırı iklim koşullarına uygun olduğu belirtilen Aksa Hibrit Jeneratör’ün, Uzaktan Takip Sistemi (RMS) yazılım sistemi sayesinde kullanıcılara uzaktan erişim ve veri girişlerini kontrol etme imkanı tanıdığı dile getirildi. Bu sistem sayesinde kullanıcılar, harita üzerinden kurulum yapılan tüm bölgelerin kontrolünü gerçekleştirerek, renkli göstergeleri ile durumlarını takip edebiliyor.

65. Hükümet iş başında A

hmet Davutoğlu’nun AK Parti Genel Başkanlığı ve Başbakanlıktan istifa etmesi ile AK Parti Genel Başkanı seçilen Binali Yıldırım’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunduğu 65. Hükümet Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylandı.

İKİ YENİ BAŞBAKAN YARDIMCISI VAR Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan kabinede Mehmet Şimşek, Numan Kurtulmuş ve Yıldırım Tuğrul Türkeş Başbakan Yardımcısı olarak görevlerine devam ederken, Nurettin Canikli ve Veysi Kaynak, Yalçın Akdoğan ve Lütfi Elvan’ın yerine Başbakan Yardımcılığına getirildiler. Lütfi Elvan Kalkınma Bakanlığına getirilirken, Yalçın Akdoğan kabinede yer almadı.

10 BAKANLIK DEĞİŞTİ Binali Yıldırım’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunduğu yeni kabinede Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak görevine devam ederken Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na AK Parti Düzce Milletvekili Faruk Özlü getirildi. Fikri Işık ise Milli Savunma Bakanı oldu. Ekonomi Bakanlığı’na Mustafa Elitaş’ın yerine Denizli Milletvekili Nihat Zeybekçi getirildi. Bülent Tüfenkci ise Gümrük ve Ticaret Bakanı olarak yeni kabinede de görevine devam edecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ise Fatma Güldemet Sarı yerine Kayseri Milletvekili Mehmet Özhaseki getirildi. Böylece kabinedeki kadın Bakan sayısı 2’den 1’e düştü.

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım 65. Hükümet Kabinesini Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlediği basın toplantısında açıkladı.

4 BAKANIN YERİ DEĞİŞTİ

8 İSİM YENİ KABİNEDE YER ALMADI

Yeni kabinede 4 bakanın yeri değişti. Başbakan Yardımcısı Lütﬁ Elvan yeni hükümette Kalkınma Bakanı oldu. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı Kültür ve Turizm Bakanlığı’na kaydırıldı. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Milli Eğitim Bakanı olurken, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık Milli Savunma Bakanı oldu.

Yeni kabinede önceki hükümetten 8 bakan listeye alınmadı. Yeni hükümette yer almayan Bakanlar şöyle: Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, Aile Bakanı Sema Ramazoğlu, AB Bakanı Volkan Bozkır, Çevre ve Şehircilik Bakanı Fatma Güldemet Sarı, Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu.

Veysi Kaynak

Fatma Betül Sayan Kaya

Ömer Çelik

Faruk Özlü

Nurettin Canikli

Mehmet Özhaseki

Nihat Zeybekçi

Nabi Avcı

İsmet Yılmaz

Fikri Işık

Recep Akdağ

Ahmet Arslan

AGDAŞ’tan çevre eğitimi AGDAŞ’ın sosyal sorumluluk ekibi Dünya Çevre Haftası kapsamında öğrencilere çevre, geri dönüşüm ve güvenli doğal gaz kullanımı hakkında eğitim verdi.

ünya Çevre Haftası kapsamında AGDAŞ’ın sosyal sorumluluk ekibi öğrencilere çevre, geri dönüşüm ve güvenli doğal gaz kullanımı hakkında eğitim verdi. AGDAŞ sosyal sorumluluk ekibi Ferizli İşverenler Sendikası Halit Narin İlkokulu ve Kocaali Atatürk Ortaokulu’ndan 300 öğrenciye çevre, geri dönüşüm ve güvenli doğalgaz kullanımı hakkında seminer yaptı. Yapılan sunumun ardından öğrencilerle birlikte geri dönüşümün önemine vurgu yapan çizgi film izlendi ve okulların bahçelerine fidan dikildi. Çevre Temsilcisi projesiyle öğrencilere çevre bilincini aşılamaya çalışan AGDAŞ, bu projesiyle çevrenin insan yaşamı için ne kadar önemli olduğunu ve gelecek nesillere yaşanılabilir bir çevre bırakmak için korunması çevrenin korunması gerektiği öğrencilere yaptığı sunumlar ile anlattı. Öğrencilere tişört, şapka hediye eden proje ekibi, yaptıkları sunumun ardından öğrencilere Çevre Temsilcisi yemini ettirerek sertifika verdi. Şirketin Kurumsal İletişim Sorumlusu Taner Tosun ve Sosyal Sorumluluk Ekibi üyeleri Hatice Açıkgöz, Eda Zandolu ve Esra Uçar eğitimlerde oldukça eğlenceli vakit geçirdiklerini özellikle Atatürk Ortaokulunda öğrenciler tarafından hazırlanan resim sergisinden oldukça etkilendiklerini dile getirdiler. Okul müdürleri Cemal Sapan ve Sedat Çaylak bu güzel projeden dolayı AGDAŞ’a ve proje ekibine teşekkür etti. Yapılan açıklamada, AGDAŞ olarak 2003 yılından beri Erdem Holding bünyesinde Sakarya’nın havasını temizlediklerini ve buna benzer sosyal sorumluluk projeleriyle de topluma ve çevreye katkı sağlamaya devam edeceklerini ifade ettiler.