Upravno pravo

BEOGRADSKA POSLOVNA ŠKOLA VISOKA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJA

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA UPRAVNO PRAVO Tema: Pravni položaj grada Beograda

MENTOR: Prof. Mr Milan Bjelić

STUDENT: Jelena Milinković Br. indeksa: 3cv/0080/09

Beograd, januar 2012.

SADRŽAJ

UVOD..................................................................................................................................3 PRAVNI POLOŽAJ GRADA BEOGRADA..................................................................4 Ustavna načela o Beograda.....................................................................4

položaju

grada

Način uređivanja pravnog položaja grada Beograda.....................................................4 Grad i gradske opštine......................................................................................................4 Organi grada Beograda i njihove nadležnosti.................................................................8 ZAKLJUČAK..................................................................................................................11 LITERATURA.................................................................................................................12

2

UVOD Položaj gradova u Srbiji, kao jedinica lokalne samouprave, do danas nije konsekventno izveden u pravnom sistemu Republike Srbije. Bez adekvatnog pravnog statusa gradova, ne postoji ni mogućnost zadovoljenja mnogih značajnih potreba građana koji u njemu žive. Odsustvo statusa onemogućuje efektivnije i funkcionalnije povezivanje različitih teritorijalnih nivoa organizacije vlasti, otežava strategijsko razvojno planiranje, i usporava saradnju sa evropskim gradovima. Ove činjenice nameću potrebu za pokretanjem stručne javne rasprave, naročito kada se uzmu u obzir rešenja utvrđena novim Ustavom Republike Srbije koja daju mogućnost da se gradovima zakonom mogu poveriti i druge nadležnosti od onih koje imaju opštine.

Ustavom Srbije 1990. godine i nizom zakonskih akata koji su sledili tokom devedesetih godina prošlog veka, u Srbiji je izvršena snažna centralizacija sistema kojom je sužen funkcionalni prostor lokalnoj samoupravi. Sistem je postao monotipski; nadležnosti opština i gradova bile su smanjene i stavljene pod kontrolu centralne vlasti; opštinama i gradovima je oduzeta imovina (Zakon o sredstvima u svojini Republike Srbije) i uspostavljen je sistem potpune finansijske zavisnostni lokalnih vlasti od centralne. Na žalost, ni posle 2000. godine nisu izvršene neophodne promene statusa, nadležnosti i organizacije gradova u Srbiji.

Neke promene i unapređenja beležimo kroz donošenje Zakona o lokalnoj samoupravi 2002. godine. Ovim zakonom je unapređen položaj jedinica lokalne samouprave u Srbiji, ali samo u opštem kontekstu, jer sâm zakon ne pravi značajniju razliku između opština i gradova u Srbiji. Sa donošenjem Ustava Republike Srbije 2006. godine, stvoren je formalni ustavni osnov za vraćanje oduzete imovine jedinicama lokalne samouprave u Srbiji, uključujući i gradove. Takođe, novim Ustavom se stvara mogućnost za napuštanje monotipskog sistema lokalne samouprave, kroz ustavnu odredbu da se gradovima mogu zakonom poveriti i druge nadležnosti osim onih koje su Ustavom utvrđene za osnovne jedinice lokalne samouprave.

U Srbiji, pojedina naselja imaju status grada, shodno odredbama (dopunama i izmenama) Zakona o teritorijalnoj organizaciji usvojenog 1991. godine. Izuzimajući status Beograda, kao glavnog grada i specifičnog oblika teritorijalne organizacije čiji položaj još uvek nije uređen posebnim zakonom, ali o čemu se vodi stručna javna rasprava već dve godine (svoj doprinos je dao i PALGO1 centar ponudivši javnosti Model zakona o gradu Beogradu u novembru 2006.), status grada imaju Niš, Kragujevac, Novi Sad i Priština.

Ostali gradovi Srbije su se našli na marginama sistema, i na njihovim primerima je najočiglednija neophodnost ustanovljavanja novih izvornih nadležnosti gradova. Takođe, 1

www.palgo.org

3

specifičan položaj gradova zahteva i potpuno i trajno prenošenje određenog broja nadležnosti sa centralnog na ovaj nivo jedinice lokalne samouprave, eliminacijom subordinacije, čime bi otpočeo proces dekoncentracije vlasti u Srbiji.

PRAVNI POLOŽAJ GRADA BEOGRADA Ustavna načela o položaju grada Beograda Ustavom Republike Srbije definisano je da su jedinice lokalne samouprave opštine, gradovi i grad Beograd.(čl.188.st.1. Ustava). Takođe, ustavom je definisano da se statutom grada može predvideti obrazovanje dve ili više gradskih opština na teritoriji grada, pri čemu se vrši uređivanje poslova iz gradske nadležnosti koje vrše gradske opštine. Za grad Beograd Ustavom je utvrđen poseban položaj položaj glavnog grada.

Položaj grada Beograda, glavnog grada Republike Srbije, uređuje se zakonom o glavnom gradu i statutom grada Beograda. Grad Beograd ima nadležnosti koje su Ustavom i zakonom poverene opštini i gradu, a zakonom o glavnom gradu mogu mu se poveriti i druge nadležnosti2.

Način uređivanja pravnog položaja grada Beograda Položaj grada Beograda, kao glavnog grada Republike Srbije, u skladu sa ustavnim obredbama, regulisan je posebnim zakonom – Zakonom o glavnom gradu. Zakonom o glavnom gradu3 uređuje se položaj, nadležnosti i organi grada Beograda, glavnog grada Republike Srbije. Na sva pitanja koja nisu uređena ovim zakonom, a odnose se na grad Beograd, kao jedinicu lokalne samouprave, primenjuju se odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi.

Grad je jedinica lokalne samouprave u kojoj građani ostvaruju pravo na lokalnu samoupravu neposredno ili preko slobodno izabranih predstavnika, upravljanjem javnim poslovima od neposrednog, zajedničkog i opšteg interesa za građane. Statut grada Beograd je najviši pravni akt koji donose organi grada Beograda. 4 Statutom su, u skladu sa ustavnim i zakonskim odredbama, uređene nadležnosti, teritorijalna organizacija, organizacija i rad organa, obeležja grada Beograda, oblici neposrednog odlučivanja grada, kao i niz drugih pitanja koja su značajna za ostvarivanje prava i dužnosti grada Beograda.

Grad i gradske opštine

2

Čl.189.st.5.Ustava Republike Srbije Zakon o glavnom gradu („Službeni glasnik RS”br.129/07) 4 Statut grada Beograda („Sl.List grada Beograda”,br.39/2008) 3

4

Grad Beograd ima svojstvo pravnog lica, teritorija grada Beograda utvrđena je zakonom.

Saglasno ustavnim i zakonskim odredbama, ekonomičnijeg i efikasnijeg obavljanja određenih nadležnosti grada Beograda, Statutom su obrazovane gradske opštine, koje takođe imaju svojstvo pravnog lica. Statutom grada Beograda određuju se poslovi iz nadležnosti grada Beograda koje vrše gradske opštine. Bliže određivanje načina obrazovanja i ukidanja gradskih opština, promena njihovih područja, organi i način izbora organa gradske opštine, kao i međusobni odnos organa grada Beograda i organa vrši se Statutom grada Beograda, a takođe i svaka gradska opština ima svoj statut. Grad Beograd, pod uslovima utvrđenim statutom grada, može ukinuti postojeću gradsku opštinu i njeno područje pripojiti nekoj drugoj gradskoj opštini.

Statutom grada Beograda (čl.25.), detaljno su precizirane, u skladu sa ustavom i zakonom, nadležnosti grada Beograda. Grad preko svojih organa, u skladu sa Ustavom i zakonom: 1. donosi dugoročni i srednjoročni program razvoja grada i pojedinih delatnosti, sa projekcijom finanasiranja; 2. donosi programe i sprovodi projekte ekonomskog razvoja i stara se o unapređenju opšteg okvira za privređivanje i zapošljavanje, kao i za ravnomerniji razvoj grada;organizuje i sprovodi javne radove od interesa za grad; 3. donosi regionalni prostorni plan grada i prostorni plan za područje gradske opštine, uz prethodno pribavljeno mišljenje gradske opštine za čije područje se plan donosi; 4. donosi urbanističke planove, uz prethodno pribavljeno mišljenje gradske opštine čije područje je obuhvaćeno planom; izdaje izvod iz urbanističkog plana, akt o urbanističkim uslovima i potvrdu o usklađenosti urbanističkog projekta sa planom koji donosi; 5. izdaje odobrenje za izgradnju i rekonstrukciju objekata preko 800 m² bruto površine po (JUS-u) i objekata infrastrukture, saobraćajnica i benzinskih stanica i za te objekte izdaje potvrdu o usklađenosti idejnog projekta sa izdatim izvodom iz urbanističkog plana, odnosno aktom o urbanističkim uslovima; 6. donosi budzet i završni račun budzeta grada; 7. utvrđuje stope izvornih prihoda grada, kao način i merila za određivanje visine lokalnih taksi i naknada; utvrđuje naplaćuje i kontroliše izvorne prihode grada; 8. uređuje i obezbeđuje uslove obavljanja i razvoja komunalnih delatnosti; osniva javna preduzeća za obavljanje komunalnih delatnosti na određenom području; uređuje komunalni red u gradu i način odlaganja komunalnog otpada; 9. donosi programe uređenja građevinskog zemljišta, uređuje i obezbeđuje vršenje poslova uređenja i korišćenja građevinskog zemljišta i utvrđuje visinu naknade za uređivanje i naknade za korišćenje građevinskog zemljišta; daje u zakup građevinsko zemljište u skladu sa zakonom, osim koje u skladu sa ovim statutom daje gradska opština; osniva javno preduzeće radi obezbeđenja uslova za uređivanje, korišćenje, unapređivanje i zaštitu građevinskog zemljišta na teritoriji grada; 10. uređuje poslove i način postavljanja privremenih objekata na javnim površinama na teritoriji grada ( kiosci, bašte, pokretne tezge i sl.) ;

5

11. uređuje i obezbeđuje korišćenje poslovnog prostora kojim upravlja, utvrđuje visinu naknade za korišćenje poslovnog prostora i vrši nadzor nad korišćenjem poslovnog prostora; za vršenje poslova vezanih za korišćenje, upravljanje i nadzor nad korišćenjem poslovnog prostora, može osnovati posebnu organizaciju ili drugo pravno lice u skladu sa zakonom; 12. stara se o održavanju stambenih zgrada i bezbednosti njihovog korišćenja i utvrđuje visinu naknade za održavanje stambenih zgrada; 13. stara se o zaštiti životne sredine, donosi programe korišćenja i zaštite prirodnih vrednosti i programe zaštite životne stedine, odnosno akcione i sanacione planove za teritoriju grada, u skladu sa strateškim dokumentima i svojim interesima i specifičnostima i utvrđuje posebnu naknadu za zaštitu i unapređenje životne sredine; 14. organizuje zoohigijensku službu za obavljanje poslova hvatanja i zbrinjavanja napuštenih životinja u prihvatilište za životinje, neškodljivo uklanjanje leševa uginulih životinja i njihov transport do objekta za sakupljanje i tretman; 15. uređuje i obezbeđuje posebne uslove i organizaciju autotaksi prevoza putnika; 16. uređuje i obezbeđuje organizaciju prevoza u linijskoj plovidbi koji se vrši na teritoriji grada; 17. osniva robne rezerve za teritoriju grada i utvrđuje njihov obim i strukturu, u skladu sa zakonom; 18. osniva ustanove i organizacije u oblasti zdravstvene zaštite, dečje zaštite, turizma i u drugim oblastima, u skladu sa zakonom i prati i obezbeđuje njihovo funkcionisanje; 19. osniva ustanove u oblasti predškolskog vaspitanja o obrazovanja, stara se o njihovoj izgradnji, kapitalnom održavanju, projektnom planiranju i opremanju, prati i obezbeđuje njihovo funkcionisanje i vrši druge poslove u ovoj oblasti, osim onih koje, u skladu sa ovim statutom, obavlja gradska opština; 20. osniva ustanove u oblasti osnovnog obrazovanja; stara se o izgradnji, kapitalnom održavanju, projektnom planiranju i opremanju ustanova u oblasti osnovnog i srednjeg obrazovanja; prati obezbeđuje njihovo funkcionisanje i vrši druge poslove u ovoj oblasti, osim onih koje u skladu sa ovim statutom obavlja gradska opština; 21. osniva ustanove i organizacije u oblasti sporta, učestvuje u planiranju, izgradnji i odrdžavanju sportskih objekata od interesa za grad;obezbeđuje sredstva za finansiranje i sufinansiranje programa programa i projekata u oblasti sporta i organizuje održavanje sportskih takmičenja i manifestacija od značaja za grad; učestvuje u realizaciji sistema školskog sporta u gradu i obezbeđuje uslove za rad sa mladim sportskim talentima; 22. osniva ustanove u oblasti socijalne zaštite i prati i obezbeđije njihovo funkcionisanje, daje dozvole za početak rada ustanova socijalne zaštite koje osnovaju druga pravna i fizička lica, utvrđije ispunjenost uslova za pružanje usluga socijalne zaštite, utvrđuje normative i standarde za obavljanje delatnosti ustanova čiji je osnivač, donosi propise o pravima u socijalnoj zaštiti, obavlja poslove državnog staratelja, preduzima mere za zbrinjavanje lica iz nehigijenskih naselja;

6

23. osniva ustanove kulture, organizuje vršenje poslova u vezi sa zaštitom kulturnih dobara od značaja za grad, podstiče razvoj kulturnog i umetničkog stvaralaštva, obezbeđuje finansiranje i sufinansiranje programa i projekata u oblasti kulture od značaja za grad i stvara uslove za rad muzeja, biblioteka i drugih ustanova kulture čiji je osnivač; 24. organizuje zaštitu od elementarnih i drugih većih nepogoda i stvara uslove za njihovo otklanjanje, odnosno ublažavanje njihovih posledica; 25. donosi osnove zaštite, korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta i stara se o njihovom sprovođenju, određuje erozivna područja, stara se o korišćenju pašnjaka i odlučuje o privođenju pašnjaka drugoj kulturi, podstiče i pomaže razvoj poljoprivrede na teritoriji grada; 26. uređuje način korišćenja i upravljanja izvorima, javnim bunarima i česmama; izdaje vodoprivredne uslove, saglasnosti i dozvole za objekte utvrđene zakonom; 27. podstiče i stara se o razvoju turizma na teritiriji grada i utvrđuje visinu boravišne takse; 28. stara se o razvoju i unapređenju ugostiteljstva, zanatstva i trgovine, uređuje radno vreme, mesta na kojima se mogu obavljati određene delatnosti i druge uslove za njihov rad; 29. podstiče i pomaže razvoj inovacionih i naučno-istraživačkih delatnosti na svojoj teritoriji; 30. upravlja i raspolaže imovinom grada i koristi sredstva u državnoj svojini i stara se o njihovom očuvanju i uvećanju; 31. uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja; 32. uređuje i organizuje vršenje poslova pravne zaštite svojih prava i interesa; 33. obrazuje organe, organizacije i službe za potrebe grada i uređuje njihovu organizaciju i rad; 34. pomaže razvoj različitih oblika samopomoći i solidarnosti sa licima sa posebnim potrebama, kao i licima koja su suštinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima i podstiče aktivnosti i pruža pomoć organozacijama invalida i drigim socijalno-humanitarnim organizacijama na svojoj tetitoriji; 35. podstioče i pomaže razvoj zadrugarstva; 36. stara se o ostvarivanju zaštiti i unapređenju ljudskih prava i individualnih i kolektivnih prava pripadnika nacionalnih manjina i etničkih grupa; stara se o ostvarivanju, zaštiti i unapređenju ravnopravnosti polova; usvaja strategije posebne mere za stvaranje jednakih mogućnosti ostvarivanja prava i otklanjanje neravnopravnosti; 37. stara se o javnom informisanju od lokalnog značaja i obezbeđuje uslove za javno informisanje; 38. propisuje prekršaje za povrede gradskih propisa; 39. obrazuje inspekcijske službe i vrši inspekcijski nadzor nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata iz nadležnosti grada; 40. uređuje i obezbeđuje upotrebu imena, grba i drugog obeležja grada; 41. pomaže rad organizacija i udruženja građana;

7

42. stvara uslove za brigu o mladima;donosi i realizuje strategiju i akcioni plan politike za mlade;stvara uslove za omladinsko organizovanje i osniva, prati i obezbeđuje funkcionisanje Kancelarije za mlade; 43. obavlja i druge poslove od neposrednog interesa za građane, u skladu sa Ustavom, zakonom i ovim statutom.

Grad može,pored navedenih nadležnosti, vršiti nadležnosti i poslove državne uprave koje su mu zakonom povereni, a za vršenje poverenih nadležnosti i poslova državne uprave, sredstva obezbeđuje Republika Srbija. Gradska opština, na svom podrušju, vrši poslove iz nadležnosti grada određene statutom grada Beograda. U vršenju statutom grada utvrđenih poslova, gradska opština se stara o potrebama i interesima građana sa svog područja, istovremeno uvažavajući interes građana sa područja drugih gradskih opština i grada u celini.Gradska opština ima svojstvo pravnog lica i statut kao najviši pravni akt gradske opštine. Statutom gradske opštine, u skladu sa statutom grada Beograda, uređuju se naročito: prava i dužnosti gradske opštine, broj odbornika skupštine gradske opštine, organizacija i rad organa i službi, način upravljanja građana poslovima iz nadležnosti gradske opštine, osnivanje i rad mesne zajednice i drugih oblika mesne samouprave i duga pitanja od značaja za gradsku opštinu.

Statut gradske opštine donosi skupština gradske opštine većinom glasova od ukupnog broja odbornika, a statut gradske opštine mora biti u saglasnosti sa statutom grada.

Gradska opština donosi propise i druge opšte akte u okviru prava i dužnosti gradske opštine moraju biti u skladu sa ovim statutom i drugim opštim aktima grada. Organi gradske opštine su: - skupština gradske opštine (koja ima od 19 do 75 odbornika), - predsednik gradske opštine, - veće gradske opštine, - uprava gradske opštine.

Nadležnost organa gradske opštine uređuje se statutom gradske opštine, u skladu sa zakonom i statutom grada Beograda.

Organi grada Beograda i njihove nadležnosti Organi grada su: Skupština grada Beograda, gradonačelnik grada Beograda, Gradsko veće grada Beograda i Gradska uprava grada Beograda.

Skupština grada je najviši organ grada koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti utvrđene Ustavom, zakonom i ovim statutom. Skupština grada , u skladu sa zakonom: 1) donosi statut grada i poslovnik Skupštine grada; 2) donosi bidžet i završni račun budžeta grada; 3) donosi program razvoja grada i pojedinih delatnosti; 4) donosi regionalni prostorni plan i prostorni plan za područje gradske opštine; 5) donosi urbanističke planove i uređuje korišćenje građevinskog zemljišta;

8

6) uređuje komunalni red u gradu, način odlaganja komunalnog otpada i uslove obavljanja i razvoja komunalnih delatnosti; 7) donosi propise i druge opšte i pojedinačne akte; 8) osniva organe, službe, javna preduzeća, ustanove i organizacije utvrćene ovim statutom i vrši nadzor nad njihovim radom; 9) imenuje i razrešava upravni i nadzorni odbor javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi čiji je osnivač; imenuje i razrešava direktore javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi čiji je osnivač i daje saglasnost na njihove statute i vrši druga prava osnovača, u skladu sa zakonom, osim onih koja su po odredbama ovog statuta u nadležnosti drugog organa; 10) bira i razrešava predsednika Skupštine grada i zamenika predsednika Skupštine grada; 11) postavlja i razrešava sekretara i zamenika sekretara Skupštine grada; 12) bira i razrešava gradonačelnika i, na predlog gradonačelnika, bira zamenika gradonačelnika i članove Gradskog veća; 13) bira i razrešava članove radnih tela Skupštine grada; 14) utvrđuje gradske takse i druge lokalne prihode koji pripadaju gradu, u skladu sa zakonom; 15) donosi akt o javnom zaduživanju grada, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javni dug; 16) propisuje radno vreme ugostiteljskih, trgovinskih i zanatskih objekata; 17) daje mišljenje o republičkom i regionalnom prostornom planu; 18) daje mišljenje o zakonima kojima se uređuju pitanja od interesa za grad; 19) daje saglasnost na upotrebu imena i simbola grada; 20) donosi odluku o udruživanju i o saradnji sa jedinicama lokalne samouprave u zemlji i inostranstvu; 21) utvrđuje nazive ulica i trgova na delu teritorije grada, u skladu sa ovim statutom; 22) utvrđuje predlog odluke o uvođenju samodoprinosa za teritoriju grada ili za područje više gradskih opština; 23) odlučuje o raspisivanju referenduma; 24) predlaže Vladi Republike Srbije utvrđivanje opšteg interesa za ekspropijaciju; 25) razmatra godišnji izveštaj zaštitnika građana o ostvarivanju ljudskih i manjinskih prava u gradu; 26) donosi mere i usvaja preporuke za unapređenje ljudskih i manjinskih prava; 27) usvaja etički kodeks ponašanja funkcionera i 28) obavlja druge poslove utvrđene zakonom i ovim statutom.

Skupštinu grada čini 110 odbornika koje biraju građani na neposrednim izborima, opštim pravom glasa i tajnim glasanjem, u skladu sa zakonom. Skupština grada smatra se konstituisanom izborom predsednika Skupštine grada i postavljanjem sekretara Skupštine grada. Skupština grada odlučuje ako sednici prisustvuje većina od ukupnog broja odbornika. Odluke se donose većinom glasova prisutnih odbornika, ukoliko zakonom ili statutom nije drugčije određeno.

Izvršni organi grada su gradonačelnik i Gradsko veće. Gradonačelnika bira Skupština grada iz reda odbornika, na vreme od četiri godine, tajnim glasanjem, većinom

9

glasova od ukupnog broja odbornika Skupštine grada. Gradonačelnik ima zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti i sprečenosti da obavlja svoju dužnost.

Predsednik Skupštine grada predlaže kandidata za gradonačelnika. Kandidat za gradonačelnika predlaže kandidata za zamenika gradonačelnika iz reda odbornika, koga bira Skupština grada na isti način kao gradonačelnika. Gradonačelniku i zameniku gradonačelnika izborom na ove funkcije postaje mandat odbornika u Skupštini grada i ta lica su na stalnom radu u gradu.

Drugi izvršni organ na nivou grada Beograda je Gradsko veće koga čine gradonačelnik, zamenik gradonačelnika, kao i članovi Gradskog veća koje bira Skupština grada, na period od četiri godine, tajnim glasanjem, većinom od ukupnog broja odbornika. Kandidate za članove Gradskog veća predlaže kandidat za gradonačelnika. Kada odlučuje o izboru gradonačelnika, Skupština grada istovremeno odlučuje o izboru zamenika gradonačelnika i članova Gradskog veća. Zamenik gradonačelnika je član gradskog veća po funkciji.

Skupština grada, na predlog gradonačelnika, bira 13 članova Gradskog veća.

Nadležnosti gradskog veća utvrđene su u čl. 52. Statuta grada Beograda.

Gradonačelnik može biti razrešen pre isteka vremena na koje je biran, na obrazloženi predlog najmanje trećine odbornika, na isti način na koji je izabran. Razrešenjem ili ostavkom gradonačelnika prestaje mandat zamenika gradonačelnika i Gradskog veća.

Zamenik gradonačelnika, odnosno član Gradskog veća, mogu biti razrešeni pre isteka vremena na koje su birani, na predlog gradonačelnika ili najmanje jedne trećine odbornika, na isti način na koji su izabrani. Istovremeno sa predlogom za razrešenje zamenika gradonačelnika ili člana Gradskog veća, koja istovremeno donosi odluku o razrešenju i izboru. Prestankom mandata Skupštine grada prestaje mandat izvršnih organa grada, s tim da oni vrše tekuće poslove iz svoje nadležnosti do stupanja na dužnost novih izvršnih organa, odnosno predsednika i članova privremenog organa ako je Skupštini grada mandat prestao zbog raspuštanja.

U Gradskoj upravi može biti postavljeno pet pomoćnika gradonačelnika, koje postavlja i razrešava gradonačelnik, a u taj broj su uključeni i gradski menadžer i gradski arhitekta. Za obavljanje poslova pomoćnika gradonačelnika u oblasti ekonomskog razvoja, u Gradskoj upravi se postavlja gradski menadžer, a za obavljanje poslova pomoćnika gradonačelnika u oblasti urbanizma, u Gradskoj upravi se postavlja gradski arhitekta. Aktom o organizaciji Gradske uprave može se predvideti da se u Gradskoj upravi postavljaju pomoćnici gradonačelnika i za druge oblasti (saobraćaj, zdravstvena zaštita, zaštita životne sredine i drugo). Gradska uprava: 1) priprema propise i druge akte koje donose Skupština grada, gradonačelnik i Gradsko veće; 2) izvršava odluke i druge akte Skupštine grada, gradonačelnika i Gradskog veća; 3) razrešava u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti grada;

10

4) obavlja poslove upravnog nadzora nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata Skupštine grada; 5) izvršava zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno gradu; 6) obavlja stručne i druge poslove koje utvrde Skupština grada, gradonačelnik i Gradsko veće.

ZAKLJUČAK Što se tiče nadležnosti gradova, one bi trebalo da budu veće u odnosu na status obične opštine, ali manje u odnosu na grad Beograd. Tako bi se dobila troslojna lokalna samouprava, sa jasnim razgraničenjem nadležnosti između opštine, grada i grada Beograda. U nekom trenutku u budućnosti, gradovi bi mogli postati centri regiona, a grad Beograd bi mogao da dobije i status teritorijalne autonomije ili metropolitenskog regiona.

Modelom zakona o gradu Beogradu, utvrđen je krug poslova koje bi Beograd trebalo da vrši kao poverene, a iz nadležnosti su Republike (prenete nadležnosti). Grad bi, prema ovom Modelu trebalo da vrši sledeće poslove iz nadležnosti Republike Srbije: donosi regionalni prostorni plan u skladu sa zakonom kojim se uređuje prostorno planiranje uz pribavljeno mišljenje skupština gradskih opština; donosi prostorni plan područja posebne namene u skladu sa zakonom kojim se uređuje prostorno planiranje; vrši inspekcijski nadzor u oblasti urbanizma, naročito za objekte za koje urbanističku dozvolu izdaje nadležni organ Grada; rešava po žalbama protiv prvostepenog rešenja uprave gradske opštine iz oblasti urbanizma; određuje standarde održavanja stambenih zgrada i stanova i preko komunalne inspekcije vrši nadzor nad njihovim održavanjem; određuje minimalnu visinu naknade koju vlasnici poslovnih prostorija plaćaju za održavanje zgrade u etažnoj svojini kada to ne određuje organ zgrade u etažnoj svojini; utvrđuje mrežu osnovnih i srednjih škola, kao i mrežu specijalnih škola u okviru osnovnog i srednjeg obrazovanja; osniva osnovne i srednje škole i obezbeđuje sredstva za njihovo održavanje i isplatu zarada; bira i razrešava direktore osnovnih i srednjih škola, odnosno daje saglasnost na odluku o izboru direktora u skladu sa zakonom; u skladu sa zakonom osniva, odnosno učestvuje u osnivanju visokoškolske ustanove.

11

LITERATURA

1. „Upravno pravo”, prof.dr Slobodan Vučićević, mr Milan Bjelić, Beogradska poslovna škola, Visoka škola strukovnih studija, Beograd, 2011.

2. Ustav Republike Srbije („Službeni glasnik RS”-čl.189.st.5.)

3. Zakon o glavnom gradu („Službeni glasnik RS”br.129/07) 4. Statut grada Beograda („Sl.List grada Beograda”,br.39/2008) 5. www.palgo.org

12

13