“
សូមឧទ្ទិសការងារន េះ ថ្វាយដួងព្រេះវិញ្ញាណក្ខ័ ធន
ព្រេះមហាវីរក្ាសព្រ ព្រេះវររាជបិតាឯក្រាជាយ បូរណភារទ្ឹក្ដី ឯក្ភារជារិខ្មែរ ព្រេះបរមររ
នកាដឋ
ិង
ិងដួងព្រេះវិញ្ញាណក្ខ័ ឌ វិញ្ញាណក្ខ័ ធ បុរប វ ុរសខ្មែរព្រប់ជំនា ់ ខ្ដលបា ន្វើរលីក្មែអាយុជីវិរ បូជាក្ម្ាំងកាយ ចិរត ក្នុងបុរវនេរុក្សាងជារិ មរុភូមិក្មពុជា
”
រដ្ឋធម្មនញ្ ុ ញ នន
ព្រះរាជាណាចព្ររម្ពជា ុ
----------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្តចងក្រង៚ -----------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ ឆ្ន ាំ ២០១៥
(ទាំព័រប ោះក្ត្ូវ
ទុរទបទបោ បោយបចត្នា)
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ព្ាររធវាទ អត្ថបទគត្ិយុត្តចងក្រង បោយសាលាក្ាជូ គឺជាោរសារ បងចងក្រងអត្ថបទចាប់បោ ម្ួយ បោយ
ោរ់បញ្ចូ
ូវរា ់ោរវ ិវឌ្ឍ (ប ើបរ ើ វ ិបសាធ រម្ម ឬ ិរាររណ៍បោយផ្ននរ)ផ្ែ អត្ថបទគត្ិយុត្តម្យ ួ បនាោះ
ឆ្លង
ោត្់។ ោរបធវើែូចប ោះ ឹងនត ់ភាពងាយក្ ួ រនុងោរផ្ វងររបទបបញ្ញត្តិ បក្រោះថា ជាទូបៅចាប់វ ិបសាធ រម្មក្ត្ូវ ោត្់ទុរជាចាប់ថ្មើម្យ ួ (ក្បោ បោយក្ពោះរាជក្រម្ប ខបនេងោន
ពុាំបនាោះបសាត្ ចាប់វ ិបសាធ រម្ម ជា ច ិ ចជាោ
ោរផ្ វ ងររ ុ ខ ែុ ម្ ើ យ រម្មន ោរ
ម្ិ
ោរ់បញ្ចូ
ិ រាចាប់ គឺ ជា បប
ិងចុោះនាយបៅរាជរិចចប ខបនេងោន)។
អត្ថបទចាប់បែើម្ទាំងក្ ុងម្រវ ិញបនាោះបទ។ ររម្ម ម្ួយ រនុ ងចាំ បោម្បោ ត បប
ែ៏ ាំ ខា ់រប ់ សាលាក្ាជូ។ បយង ់ ោរអា អត្ថបទចាប់គឺជាបរឿង ាំខា ់ ប ើ ែឹងចា ថា ចាប់ផ្ែ ក្ត្ូវ
វ ិវឌ្ឍ ប៍ ៅាម្បរបទ ងគម្។ រនុងនាម្ជាអនរក្សាវក្ជាវ ោរទទួ ិ
រនុងោរចូ បៅោ ឯ ់ រសារបោង គឺ
យ ើ ចាប់ផ្ែ
ូវភាពងាយក្ ួ
ជាោរពិត្ រែឋធម្ម ុញ្ញចងក្រង គឺក្ត្ូវ
បរៀបចាំប
ររាទុរ
ង ើ រនុងទ េនាទ ម្ួយប ោះ។ បយង ើ ែឹងក្សាប់ប
អ ុម្ត្ ័ បោយ ភាធម្ម ុញ្ញោ ពើឆ្ន១ ាំ ៩៩៣ម្រ រែឋធម្ម ុញ្ញ
ង ិ ត្ ើ បិ នេងបទៀត្ ទាំងរនុងផ្ម្រធាងន បទោះជាោ៉ាងោរតើ
ត្ ោឋ នងផ្ែរ។ ើ ិសាធារណៈ ត្ ើ ឯ ិ រជ រ៏ែូចជា ទ ិ ធ ប រជាម្ូ ើ
ក្រុម្ោរងារចងក្រង
ពិត្ជាម្ិ អាចក្បផ្ររ
ប
យ ើ ថា សាននែប ោះោម ភាព
ិងទ េ ៈ។ បយង ើ ឹងខិត្ខាំប តផ្រ ម្អ
ាំបៅបធវើោ៉ាងោឱ្យរែឋប ៀវបៅរែឋធម្ម ុញ្ញប ោះោ ផ្់ ត្អាចនត ក្់ បបោជ ៍បក្ចើ
ើ ផ្ ថម្ ិងបបងកើត្គាំ ិត្ថ្មប
ក្មាប់អនរ ិរាចាប់
។ បយង ់ ត្ិបោប ់ ផ្រ ម្អ ើ ខ្ុាំសាវគម្ ៍ោ៉ាងររ់បតត ូវរា ម្
បែើម្បអ ៍ ើក្គប់អនរ រ ើ ភវិ ឌ្ឍ ព ិ ាផ្ែ
គិត្គូរ
យ ើ ោរចងក្រងប ោះគឺជាោរ ក្ម្ួ ម្ួយចាំបរោះោរ រ ិ ា ត្ ើ រិ ែឋធម្ម ុញ្ញ
ចបនាលោះក្បបោង ទាំងប ើទិែឋភាពបបចចរបទ វ ិទាសាស្រ ត ងគម្ទាំងឡាយ
យ ើ
ឆ្លងោត្់ ូវវ ិបសាធ រម្ម ៨
ែង រួម្ទាំងចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ម្ួយនង។ ោរបម្ើ រែឋធម្ម ុញ្ញ អាចបោទជាបញ្ហាខលោះ ក្ប ិ បបើម្ិ ែ ោ ់ បរបចឆ ិ ទន អត្ថបទបនាោះ។ ែូបចនោះប
គ អ ឺ
ជួយែ ់រិចោ ច រប ោះោ៉ាងបក្ចើ ។ ជារ់ផ្ តងោរចាំបណញបព បវលា
ង វ យ ព ់ ើទក្ម្ង់ ជាពបិ ោរវ ិវឌ្ឍ (ោរប បើ រ ើ ឬវ ិបសាធ រម្ម) ក្ត្ូវ ិ ភាពងាយក្ ួ រនុងោរផ្ ង ៏ រនុងឯរសារផ្ត្ម្ួយ ពត្ ួ ែមា ក្ប ទ ិ ជាជាំ យ ិ ធភាព ក្មាប់អនរក្សាវក្ជាវទាំងឡាយ។ ថា ាាំងពើក្ត្ូវ
ររម្ម
បក្បក្ើ
សា ់ ន នែប ោះ។
ង ់ ិ ោររោះគ ិ
ូម្អរគុ ណ! សុម
3
ង ិ
តារារី
មាជិរសាថប ិ រ សាលាព្តាជូ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ i
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
រំណត់រនយល់ អំរីបមព្ម្ើបព្ាស់ឯរសារ បែើម្បើអាចផ្ វងយ ព ់ ើ ោរបក្បើក្
ូម្អនរ ិ រាទាំងអ ប់ ម្ាតបក្បើក្
បោយក្ប ិ ទធភាពខព ៖ ់
់ ូវរែឋធម្ម ុញ្ញ ផ្ែ ជាសាននែ ផ្បបអត្ថបទចងក្រងគត្ិយុត្ត បោយ សាលាក្ាជូ ់ ូវឯរសារជាំ យ ួ សាមរត្ើខាងបក្ោម្ប ោះបែើម្បើបក្បើក្
ឯ ់ រសារប ោះក្បរប
ទព្ម្ង់ននការមរៀបចំអតថបទចងព្រង “រដ្ឋធម្មនញ្ ុ ញ ននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពជា " ុ រនុងបោ បាំណងន ោរ រ ិ ារនុង ងគត្ភាព
ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជាជាក្
ង ិ ក្ប ទ ិ ធភាព អនរចងក្រង ូម្ប នបើ ធវើោរផ្បងផ្ចររែឋធម្ម ុញ្ញ
ផ្ាំ ននរធាំៗ៖
*ក្ពោះរាជក្រម្ ក្បោ ឱ្យបក្បរើ ែឋធម្ម ុញ្ញ ចុោះនថ្ៃទើ ២៤ ផ្ខ រញ្ហញ ឆ្ន ាំ ១៩៩៣
I
ក្ពោះរាជក្រម្ គឺជាអត្ថបទនាាំម្ុខ ផ្ែ បែើរត្ួរជាែើោ ផ្ែ ជាបញ្ហារ់ថារែឋធម្ម ុញ្ញក្ត្ូវ
ោរ់ឱ្យបក្បក្ើ
ជា ់
នលូវោរ មា អា ុភាពគត្យ តិ ុ ងអ ន តរបបញ្ញត្តិរប ខ ់ ួ ល ។ ផ្ត្ឆ្លងាម្ោរ រ ិ ុត្តែូចបញ្ញត្រ ិ ា ពុាំមា អាំណោះអាំោងគត្ិ យុត្តោម្ួយបងាាញថា ក្ពោះរាជក្រម្គជា ខ ន អា ់ ុភាពគត្យ ឺ ិ ត្ ិ ូបររណ៍ក្ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវ ក្មាប់បក្បើរុ ងោរនត ិ ុត្តន រែឋធម្ម ុ ញ្ញ។ បបើបយង ើ បោងបៅាម្រិចចក្ពម្បក្ពៀង តើពើ
តិភាពន រម្ពុជា ចុោះ
ត្ថប ខាបៅទើក្រុង ៉ា រ ើ
ផ្ខ ត្ុលា ឆ្ន ាំ ១៩៩១ គឺមា ផ្ត្បទបបញ្ញត្តិផ្ែ ផ្ចងអាំពើោរបបងកើត្រែឋធម្ម ុញ្ញ វាផ្ត្ប៉ាុបោណោះ ។ បោយផ្ 1
ិងអងគោរផ្ែ មា
ោ ពនើ ថ្ៃទើ ២៣ ម្ត្ថរិចចបបងកើត្
រ បបើបយង ើ ផ្ វងររធមាម ុរូបភាពន ោរក្បោ ឱ្យបក្បើរែឋធម្ម ុញ្ញបោយក្ពោះរាជក្រម្ បៅ
រនុងរែឋធម្ម ុញ្ញខួ ល ឯង បនាោះបយង ួ បត្ើបទបបញ្ញត្តិផ្ែ ត្ក្ម្ូវឱ្យក្បោ ឱ្យចូ ើ ក្ត្ូវបោទ ាំ រួ ពើរថា៖ ទើម្យ
ជាធរមា
ភាលម្បោយក្ពោះម្ោរេក្ត្ រនុងមាក្ា ១៥៦ ថ្មើ(ពើរ) អាចជាម្ូ ោឋ រនុងោរបក្ជើ បរ ើ ក្ពោះរាជក្រម្ផ្ែរឬបទ? ទើពើរ 2
បត្ើរែឋធម្ម ុញ្ញមា អា ុភាពគត្ិយុត្តោប់ពើបព
ភាធម្ម ុញ្ញអ ុម្ត្ ័ ម្រ ប
ោរអ ុវត្តមាក្ា ១៥៦ ថ្មើ(ពរើ )ន រែឋធម្ម ុញ្ញប ោះផ្ែ ចូ ជាធរមា រួចប
យ ើ ោរក្បោ បោយក្ពោះរាជក្រម្ គឺជា យ បយង ើ ? ោ៉ាងោម្ុញ ិ ើ ង ឹ ម្ិ
ពភា ិ រាបទ អាំពើ បត្ើក្ពោះរាជក្រម្ក្បោ ឱ្យបក្បរើ ែឋធម្ម ុញ្ញ មា ភាពែូចោន ង ឹ ក្ពោះរាជក្រម្ផ្ែ ក្បោ ឱ្យបក្បច ើ ាប់ ែូចមា ផ្ចងរនុងមាក្ា ៩៣ ថ្មើ ផ្ែរឬអត្់។
1 2
បម្ើ
“រិចក្ច ពម្បក្ពៀង ើ ព ត ើ
មាក្ាប ោះក្ត្ូវ
បព បនាោះ
ត ពបៅរម្ពុជា” (រិចក្ច ពម្បក្ពៀងទក្ើ រុង ៉ា រ ើ ), ជាពិប ិ ភា
មាក្ា ១២ មាក្ា ២៣ ិងឧប ម្ព័ ៥ ធ
បធវើវ ិបសាធ រម្មោ ពឆ្ ាំ ៩៩៤ បោយផ្ក្បពើ “ក្ពោះក្បម្ុខរែឋ” ម្រជា “ក្ពោះម្ោរេក្ត្” វ ិញ បក្រោះរនុងសាថ ភាព ើ ន១
បម្តចក្ពោះ បរាត្តម្
ើ
ុ ពុាំទ ់ោលយជាក្ពោះម្ោរេក្ត្បៅប យ ញ ិ ទ ់ ើ បទ បក្រោះរែឋធម្ម ុញ្ម្
ោរ ែូបចនោះក្បបទ រម្ពុជាពុាំទ ក្់ បោ រ់ បបរាជា ិយម្បទ។
ក្បោ ឱ្យបក្បជា ើ នលូវ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ ii
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ចបម្លយ ើ ក្ត្ូវ
បញ្ហារ់រុ ងខល ន ម្ ឹ សារន ក្ពោះរាជក្រម្ខលួ ឯងផ្ទា ់ គឺក្ពោះរាជក្រម្
ុញ្បញ ោយ “បោងាម្មាក្ា ១៣៥ ិ ងមាក្ា ១៣៦ "3។ ែូបចនោះ គឺបយង ើ អាច
បធវើប
ង ើ បែើម្បអ ើ ុវត្តាម្រែឋធម្ម ុញ្ញផ្ត្ប៉ាុបោណោះ។ រខណៈពិប
ប
និ ឋ ោ
ក្បោ ឱ្យបក្បភា ើ ល ម្ ូវរែឋធម្ម ថា ក្ពោះរាជក្រម្ក្ត្ូវ
ន ក្ពោះរាជក្រម្ប ោះម្ួយចាំ ួ បទៀត្មា ែូចជា៖ ក្ពោះរាជក្រម្ម្ិ មា ចុោះប ខ
ិោយ
ង ើ ពើរ) ន រែឋធម្ម ុញ្ញបោយម្ិ ក្ោ ់ផ្ត្បញ្ហារ់ថាមាក្ាប ោះ ឹងក្ត្ូវអ ុវត្តបនាោះបទ ប ើ វ ិញ ូវមាក្ា១៥៧ ថ្ម( 4
ក្ពោះរាជក្រម្ប ោះរ៏ពុាំ
*
ភាាប់អត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្ញបៅបក្ោម្ខលួ នងផ្ែរ។
បញ្ហារ់៖
ក្រុម្ោរងារសាលាក្ាជូ
ក្ពោះម្ោវ ើររេក្ត្ ក្ពោះវររាជបិា បក្បើរែឋធម្ម ុញ្ញ
បម្តចក្ពោះ បរាត្តម្
យរក្ពោះរាជក្រម្ម្រោរ់បៅខាងម្ុខ ើ
ុ ក្ពោះបរម្រត្ បោែឋ
ឡាយក្ពោះ
យ ើ
បែើម្បើរ ាំឮរពើនថ្ៃផ្ែ
បថ ខាក្បោ ឱ្យ
ក្មាប់រូ បៅ បៅទួត្ក្ពោះអងគ។ ក្ពោះរាជក្រម្ប ោះបសាត្ ពុផ្ាំ ម្ ជាអត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្រ ញ ុង ន យ ័ ើ ត្ិ
សាស្រ បត ើយ។ បៅរនុងឯរសារ រែឋធម្ម ុញ្ញ បនេងៗជាទូបៅបគរផ្ម្ងប ើញ ក្ពោះរាជក្រម្ប ោះបៅទាំពរ័ ខាងបក្ោយ។ ែូបចនោះ បយើងពុាំ មា បចត្នាបរក្សាយនាុយថា អត្ថបទក្ពោះរាជក្រម្ក្ត្ូវបៅពើខាងម្ុខរែឋធម្ម ុញ្ផ្ញ ែរ។
បុពរ វ ថា
II
ជាបោ ោរណ៍ បុពវរថា គឺជាក្
រពធវាទន រែឋធម្ម ុញ្ញ ផ្ែ មា ខលឹម្សារ បងខបថា ក្បជារាស្រ តផ្ខមរ ន ជាត្ិផ្ខមរ
បក្ោយពើឆ្លងោត្់ ូវបសារនាែរម្មជាបក្ចើ រនុងក្បវត្តិសាស្រ ត បោោះ
តិ ព ភា
រួបរួម្ បងើបប
ាំបូរ រុងបរឿង ផ្ែ រែឋធម្ម ុញ្ញប ោះគឺជាភ ុ តាងន ោរបងើបប
ាម្ ត្ ើ សា ិ ស្រ ត
បុពវរថា ក្ត្ូវ
5
ង ើ វ ិញន រែឋ។
រប រជារថាខ័ណឌយរផ្ត្ម្តង បោយពុាំមា ផ្ចរជាជាំពូរ ឬមាក្ាប ផ្ចងពើ ិខិត្ូបររណ៍ ឬបោ ោរណ៍ន
នាាំឱ្យអត្ថបទទាំងបនាោះោលយបៅជាបលុរន ធម្ម ុញ្ញភាព ែូចររណើរែឋធម្ម ុញ្ញ
4
ឱ្យបៅជា
់ បុពវរថាមា ត្នម្លែូចបទបបញ្ញត្តិែន៏ ទបទៀត្ន អត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្ញផ្ែរ។ ភាពខុ ោនគឺក្ត្ងថា
រែឋធម្ម ុញ្ញន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ពុាំ
3
ង ់ ួល ើ វ ិញ រសាងជាត្ិរប ខ
រា ាំងប
យ ើ ។ ម្ា៉ាងបទៀត្ បុពវរថាន ើត្ិ ជារ់លារ់ោម្ួយផ្ែ
5 យ ើ ។
ឥ ូវោលយជា “មាក្ា ១៥៦ ថ្មើ (ពើរ)” ិង “មាក្ា ១៥៧ ថ្មើ (ពើរ)” ន រែឋធម្ម ុញ្ញ
ូម្បម្ើ ខាងប ើ .
បណិ ឌ ត្ សាយ បូរ,ើ “ ើ ត្ិរែឋ
ទូបៅ”, ប ោះពុម្បព ើរទើ៣ ឆ្ន២ ាំ ០០៦ (អត្ថបទទ១ ើ ៨ ទាំព័រទើ៤១)
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ iii
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
អត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្ញ
III
អត្ថបទន រែឋធម្ម ុញ្ញផ្ចរជាបើថានរ់ ាំខា ់ៗគឺ៖ ជាំពូរ មាក្ា ិងវារយខ័ណឌ។ ជាំពូរ
ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥ប ោះ មា ចាំ ួ ១៧។ ចាំណងបជើងន ជាំពូរ ម្ ួ ៗ ក្ត្ូវ ើ ទ១ ើ ឆ្ន២ ើ យ
រុប គត្ ិ ក្ត្ម្ ឹ នថ្ៃប
រាំណត្់បោយអត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្ញផ្ទា ។ ់
ជាំពូរ ម្ ួ ៗន រែឋធម្ម ុញ្ញ ិ យ
មា បោ បៅ ាំខា ់ ក្មាប់ក្បម្ូ
មាក្ាទាំងឡាយោផ្ែ បញ្ញត្តិប ម្ ើ ូ បទែូចោន។ ឧទ
រណ៍៖ ជាំពូរទ១ ើ អាំពើ អធិបបត្យយជាត្ិ ក្បម្ូ
រាជា ិយម្ ទឹរែើ
ក្ត្ូវ
វចនា ភាសាជាត្ិ រាជធា ើ ិង ញ្ហញជាត្ិជាបែើម្។
មាក្ា ិម្យ ួ ៗន រែឋធម្ម ុញ្ញ ពុាំមា ចាំណងបជើងបទ។ មាក្ាក្ត្ូវ
ោរ់ប ខបែើម្បើ មាគ ់។ មាក្ាោផ្ែ
បធវើវ ិបសាធ រម្ម ក្ត្ូវផ្ក្បប្មោះជាមាក្ា “ថ្មើ ” ឬ “ថ្មើ (ម្ួយ)” ឬ “ថ្មើ(ពើរ)”បៅាម្ចាំ ួ ន ោរទទួ
វ ិបសាធ រម្មប ោះ។ ម្ិ
នតុាំមាក្ា១ ែ ់មាក្ា៦ ផ្ែ បញ្ញត្តិពើបញ្ហាែូចជា របប
រខណៈពិប
ផ្រផ្ក្ប ូវខលឹម្សាររប ់ខួ ល ប
ន មាក្ាន រែឋធម្ម ុញ្ញម្យ ួ បទៀត្ គឺចាំបរោះមាក្ាផ្ែ ទទួ វ ិបសាធ រម្ម ផ្ត្ យ ផ្ត្ក្ត្ូវផ្រផ្ក្បប ខមាក្ារប ខ ់ ួល ើ
បោយប
ត្ុមា បផ្ ថម្មាក្ា
ិង/ឬ
ជាំពូរបៅពើម្ុខខលួ ផ្ែ ត្ក្ម្ូវឱ្យប ខមាក្ារ ាំរិ បៅបក្ោម្ គឺ រនុងោរអ ុវត្ត បគបៅបញ្ហារ់ពើអត្ើត្ភាពរប ខ ់ ួ ល នង ផ្ែរ។ បគរ៏ប ឧទ
ញ ើ មា បៅរនុងអត្ថបទែនទបទៀត្ មា ជាអាទិ៍ ប ចរតើ បក្ម្ចក្រុម្ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញ ផ្គផ្ត្ងប បត ៅែូច
រណ៍ខាងបក្ោម្៖
មាក្ាផ្ែ ទទួ វ ិបសាធ រម្មម្តង៖ មព្តា ១១៨. - ថ្ែី (មព្តា ៩៩ ចាស់) មាក្ាផ្ែ ទទួ វ ិបសាធ រម្ម ២ែង៖ មព្តា១៥៧ ថ្ែី (រីរ) (មព្តា ១៥៥ ថ្ែ,ី មព្តា ១៣៦ចាស់) វារយខ័ណឌ ម្ិ ក្ត្ូវ
រប របៅពើម្ុខវារយខ័ណឌ ម្ ួ ៗបទ។ ផ្ត្រនុងររណើខលោះ បទបបញ្ញត្តិន រែឋធម្ម ុញ្ញ ើ យ បោងបៅប ើបទបបញ្ញត្តិោម្ួយបនេងបទៀត្បៅរនុងអត្ថបទែផ្ែ ក្ត្ង់វារយខ័ណឌោម្ួយ។ វារយខ័ណឌ គជា ឺ រថាខ័ ណឌ ផ្ែ អាចមា ម្ួយឬបក្ចើ ចុោះប ខបរៀងនងផ្ែរ ។ 6
6
បៅរនុងមាក្ាម្ួយ។ ជាទូបៅ បគម្ិ ចុោះប ខប
យ ើ ។ ផ្ត្រនុងររណើខលោះ រ៏ប
ររណើមាក្ា ៨៨ ថ្មើ (ពរើ ) ង ន ន២ ាំ ០០៦ បោយ ិ មាក្ា ១១១ ថ្មើ (ពរើ ) បក្ោយពវើ ិបសាធ រម្មរុ ងឆ្
បោយោរ់អរេរបរៀង “រ”
ញ ើ មា
រាំណត្់ វារយខ័ណឌចាំ ួ ២
ង ិ “ខ” ផ្ត្ររាវារយខ័ណឌបនេង បោយឥត្ចុោះប ខបរៀងែផ្ែ ។ ផ្ត្ វារយខ័ណឌបនាោះោរ់ែូចជាចាំណុោះ
វារយខ័ណឌម្ួយបទៀត្ប៉ាុបោណោះ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ iv
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
IV
* ឧប ម្ព័ ធ ឧប ម្ព័ ធរម្ ួ មា អត្ថបទ ិង ាំបៅគាំរូទង់ជាត្ិ ិង ញ្ហញជាត្ិផ្ែ ភាាប់បៅ ឹងរែឋធម្ម ុញ្ញ។ ោរបញ្ហារ់ប ោះ
គបឺ ោយសារថាឧប ម្ព័ ធក្ត្ូវ ឧប ម្ព័ ធទើ៧ ក្ត្ូវ
បផ្ ថម្រនុងឱ្ោ វ ិបសាធ រម្មរុ ងឆ្ ន ន១ ាំ ៩៩៩។
ាម្ោរ បងកត្ ប
់ ត្ិ (មា ៖ ទងជា
( ោចក្បណិធា )
បោង បៅរនុងបទបបញ្ញត្តិន រែឋធម្ម ុញ្។ ញ ឧប ម្ព័ ធបចចុបប នមា ចាំ ួ ៧ ផ្ែ
ញ ាំ ឡាយន រែឋធម្ម ុញ្ញន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា មា ើ ថា ឧប ម្ព័ ធទង
ញ្ហញជាត្ិ បភលងជាត្ិ) ផ្ែ មា អា ុភាពឱ្យបោរពាម្
រខណៈជាគាំរូ
ិង
រខណៈជាអត្ថបទពើធើោរ
យ ើ បក្តពើអត្ថបទ
ិង ាំបៅែូចមា បរៀបរាប
ក្មាប់ោរអ ុវត្តបទបបញ្ញត្តិផ្ែ រែឋធម្ម ុញ្ញត្ក្ម្ូវ។ បក្តពើប ោះ ោម អត្ថបទោ បទោះមា
បញ្ហារ់រុ ងរែឋ ន ធម្ម ុញ្ញ ឬោម
ោលយជាឧប ម្ព័ ធរប ់រែឋធម្ម ុញ្ញប
់់ខាងប ។ ើ
* បោយផ្ រចាំបរោះបញ្ា ើ រាយនាម្ មា ភាព“គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ យ ត ប៍ រៀបបរៀងរែឋធម្ម ុញ្ញ អ ុម្ត្ ័ បោយ ភាធម្ម ុញ្នា ញ ម្័យក្បជុបាំ ពញអងគប ើ រទើ ១នថ្ៃទើ ៣០ ផ្ខ ម្ិថ្ុនា ឆ្ន ាំ ១៩៩៣ ”ពុាំផ្ម្ ជាឧប ម្ព័ នធ រែឋធម្ម ុញ្បញ ទ។ ែូចោន ផ្ែរ បៅទាំពរ័ ចុងបក្ោយន អត្ថបទរែឋធម្ម ុញ្ញ រ៏មា
័ រែឋធម្ម ុញ្ញ ិ បទា បញ្ហារ់ពើោរអ ុម្ត្
រ៏ែូចជា ោ បរបចឆ ល អ ុម្ត្ ័ ិ ង ត្ថប ខា ិ ទ ិ ងទើរផ្ ង
7
បម្តច សឺ
សា
ជាក្បធា
ភាធម្ម ុញ្ោ ញ
បម្តចក្បធា
ភាធម្ម ុញ្7ញ ។
ម្័យក្បជុនាំ ោរអ ុម្ត្ ័
ម្័យបនាោះ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ v
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ចាប់ធម្ម ុញ្ប ញ ផ្ ម្ ថ
V
ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ ាំបៅធានាែាំបណើរោរជាក្បក្រត្ើន សាថប័ ជាត្ិ ក្ត្ូវ
ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
ិងក្បោ ឱ្យបក្បើបោយ
/ររម្/០៣០៦/០០៦។ ចាប់ប ោះមា បោ បាំណងរាំណត្់ ូវបទបបញ្ញត្តិទរ់ទង ង ឹ ោរបរៀប
ចាំរា មា៉ា ុើ ែឹរនាាំរែឋ ភា រាជរោឋភិ អ ុវត្ត
អ ុម្ត្ ័
។
រនុងោ ៈបទ ៈផ្ែ មាក្ា ៨២ ថ្មើ
ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្មា ចរត្ ិ រខណៈជាចាប់បរៀបចាំអងគោរ។ ផ្ត្បោយប
8 ង ិ មាក្ា ១១៩ ថ្មើ ម្ិ អាច
ត្ុថា អងគោរផ្ែ ចាប់ប ោះ ចង់
ោត្់ាង ាំ គឺជាសាថប័ ផ្ែ ផ្ចងរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញ បទើបចាប់ប ោះោលយជាចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្បៅវ ិញបៅ។ មាក្ា ៦ ន រែឋធម្ម ុញ្ញក្ត្ូវ
បធវើវ ិបសាធ រម្មនងផ្ែរ បោយប ថយោរប
ោះបឆ្នត្រញ្ច ប់ ពោ ័ បោយម្ត្ិភាគបក្ចើ ើ រអ ុម្ត្
ភាគបើ ម្រក្ត្ឹម្ោរអ ុម្ត្ ័ បោយម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្។ ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ម្ិ ផ្ម្ ជាវ ិបសាធ រម្ម
អ ុម្ត្ ័ បោយរែឋ ភាអាណត្តទ ិ ើ៣
ក្បធា
ិងក្បធា
ឬជាោរបផ្ ថម្បទបបញ្ញត្តិន រែឋធម្ម ុញ្ញប
រនុងរាំ ុងបព ផ្ែ រែឋ ភាខលួ ឯងពុាំទ ់
អ ុក្បធា គណៈរម្មោរបនេងៗនង។
ោរអ ុម្ត្ ័ បនាោះក្ត្ូវបធវើប
មាជិរមានរ់ន រែឋ ភា ។ រខណៈពបិ
9
ប ោះចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ប ោះ គមា ឺ ក្ា ១
បាំណងក្ត្ួ ក្ាយនលូវបែើម្បឱ្ ើ យមាក្ាបក្ោយៗអាចអ ុវត្ត
យ ើ ។
ពើរ
ចាប់ប ោះក្ត្ូវ
បក្ជើ ាាំងក្បធា
អ ុ
ង ើ បក្ោម្អធិបត្ើភាពក្ពឹទធ
ង ិ មាក្ា ២ ន ចាប់ប ោះោរ់ែូចជាមា បោ
ែូចជាោរធានាប
៏ ា ប់ខួ ា ន ង ើ វ ិញ ូវោរបោរពែខា
ទធិ
ក្បជាធិបបត្យយ ប រ ើ ព ុបរេ បៅបព មា វត្តមា ន ត្ាំរូវោរោាំ ច់។ មាក្ា ២ បទៀត្បសាត្ គឺជាអ តរបបញ្ញត្តិ ផ្ែ បញ្ហារ់ ូវអវផ្ើ ែ ក្ត្ូវបធវើ ភាពផ្ែ ចាប់ប ោះក្ត្ូវ
ិងបុគគ ោផ្ែ ក្ត្ូវបធវើ។ ជាពិប
បទបបញ្ញត្តិប ោះ គឺ ាំបៅចាំផ្ត្ម្តងចាំបរោះសាថ
អ ុម្ត្ ័ ិងោរអ ុវត្តចាប់ប ោះជាប ើរែាំបូង។
ជារួម្ រនុងោរ ិរារែឋធម្ម ុញ្ញ ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ប ោះមា សារៈ ាំខា ន ់ ងផ្ែរ បក្រោះថាបទបបញ្ញត្តិន ចាប់
មា ធម្មជាត្ិជាចាប់រែឋធម្ម ុញ្ញ ប
8
9
យ ើ វារ៏ជា រខណៈពិប
ប ោះរែឋធម្ម ុញ្ញន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជានងផ្ែរ។
មាក្ា ៨២ ថ្មើ ផ្ចងអាំពើ ោរោប់បនតើម្ោរងារន រែឋ ភា មាក្ា ១១៩ ថ្មើ ផ្ចងអាំពើ ោរបបងកើត្គណៈរែឋម្ស្រ តើ
ទិោឋោរន ចាប់ធម្ម ុញ្ប ញ ផ្ ម្ ថ “បោងាម្ បាំ ណើចុោះនថ្ៃទើ ១២ ផ្ខររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ រប ក្់ ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ើ ត្ិោ ទើ៣”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ vi
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
និមទេសន៍សខា ំ ន់ ម្ួយចំនួនដដ្លដតងជួបព្បទះរនងអតថ បទគតិយត ុ ច ត ងព្រង៖ ុ
ប្មោះជាំពូរ
(ាម្រែឋធម្ម ុញ្ញ) មាក្ាោ ់
(ាម្រែឋធម្ម ុញ្ញ)
វ ិបសាធ រម្ម
(ប ខក្ពោះរាជក្រម្)
រាំណត្់ ោ ាំ ប់ ជើងទាំពរ័ រាំផ្ណប ោះពុម្ព
មាក្ា (ត្ទាំពរ័ )
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ vii
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
មសចរតព្ី បកាសននអនរចងព្រង I
អត្ថបទគត្យ ត ងក្រង “រែឋធម្ម ុញ្ញ ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា" គជា ិ ុត្ច ឺ ោរចងក្រង ូវអត្ថបទ ់ ូចអត្ថបទផ្ែ រែឋធម្ម ុញ្ទ ញ ង ាំ ក្ ង ុ ាម្ខលម្ អ ុម្័ត្បោយ ភាធម្ម ុញ្ញ ឹ សារ ង ិ ទក្ម្ងែ ផ្ែ ក្ត្ូវ
II
ផ្រផ្ក្បបោយវ ិបសាធ រម្ម ។
អត្ថបទន បទបបញ្ញត្ផ្តិ ែ ទទួ វ ិបសាធ រម្ម គជា ួ ប យ ឺ អត្ថបទបក្ោយបធវវើ ិបសាធ រម្មរច ើ រួម្ទាំង ប ខមាក្ា។
III
អត្ថបទបធវវើ ិបសាធ រម្មក្ត្ូវ
IV
ខលម្ ឹ សារ បងខបន វ ិបសាធ រម្ម ក្ត្ូវ
V
ចាំណងបជើងន ចាប់វ ិបសាធ រម្មក្ត្ូវក្ត្ូវរាយបៅទាំព័រ “បញ្ា ើវ ិបសាធ រម្ម ”។
VI
ោររចនា ទក្ម្ង់ ទាំ
VII
រា ក្់ ពោះ
VIII ទង់ជាត្ិ
បថ ខា
បញ្ហារ់ាម្រយៈប ខ ង ិ ោ បរបចឆ ិ ទន ក្ពោះរាជក្រម្។ បញ្ហារ់បៅបជើងទាំព័រ ន ទាំព័រ ម្ ួ ៗ។ ិ យ
ាំ ង ាំ ពើ រខខ័ណឌត្ក្ម្ូវបោយរែឋធម្ម ុញ្បញ យ ិ ពណ៌អរេរ ម្ិ ឆ្លុោះបញ្ហាង ើ ។ ត្ថប ខា ក្ពោះរាជ ញ្ា ររ ឬក្ា ទាំងឡាយក្ត្ូវ
ញ្ហញជាត្ិ មា ក្បភពម្រពខា ើ ងបក្ត ផ្ត្
បាំ ៅរែឋធម្ម ុញ្បញ ែើម្។
IX
ែរបចញ។
បនាៀត្ផ្ទាត្់បញ្ហារ់ពភា ើ ពក្ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវជាម្ួយ
អត្ថបទរាំណត្់ព យ ់ ពុផ្ាំ ម្ ជាោរបរក្សាយ ឬោរវ ិភាគផ្បប ត្ ើ សា ិ ស្រ ត ប ក្ើ បធា បទ “ ត្ ើ រិ ែឋធម្ម ុញ្"ញ ប យ ើ ។
X
ចាំបរោះោរប ោះពុម្បព រ ើ ទ១ ើ ក្ត្ូវ
អ ុញ្ហញត្ឱ្យអនរ រ ិ ា ក្សាវក្ជាវទាំងអ ់ បក្បក្ើ
ប់ ោយ
ប ររន ើ ុ ងបោ បៅម្ិ ផ្ម្ រណិជារម្ម ។ XI
់បអ ច រ ់ ុងទក្ម្ង ន ិ ក្ត្ូ រ ិ ផ្ត្ប៉ាុបោណោះ ោម្ឃាត្់រា ោ ់ រប ោះពុម្បព ែើម្បផ្ើ ចរោយប ត ជាទក្ម្ងរ់ ូបយ ុ បោយ ិ បទោះបោយផ្ននរ ឬទាំងក្ ង ឯរសារប ោះ
ក្មាប់បក្បក្ើ
ោម ោរអ ុញ្ហញត្ពអ ន ចងក្រង។ ើ រ
3
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ viii
រដ្ឋធម្មនុញ្ញននព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ឯរសាររិមព្រះមោបល់ ឯរសារទាំងបនាោះ ក្ត្ូវ
បក្បក្ើ
់ បែើម្បបើ នាៀត្ផ្ទាត្់ភាពក្ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវ
ឡាយន រែឋធម្ម ុញ្ញ ក្ពម្ទាំងវ ិបសាធ រម្ម។ បោយផ្ ផ្ខមរ រប ់ បម្តច
ងឃរាជ ជួ
ររយបពច ៍ោម្ួយ បទោះជា ទិ
I
រ ក្រុម្អនរចងក្រងរ៏
បនាៀត្ផ្ទាត្់ជាម្ួយវចនា ុក្រម្ភាសា
ោត្ រនុងបោ បាំណងពិ ិត្យអរខរាវ ិរុទផ្ធ ត្ប៉ាុបោណោះផ្ត្ម្ិ យ ័ រ៏បោយ។
ផ្ទល ប ់ ូ រត ឬជាំ ួ
ឯរសាររែឋធម្ម ុញ្បញ ោះពុម្ព -
ប ៀវបៅ រែឋធម្ម ុញ្ញ ប
-
ប ៀវបៅ រែឋធម្ម ុញ្ញ ប ម្ូ
-
ោះពុម្ពបោយ អគគប ខាធិោរោឋ រែឋ ភា,ផ្ខ រុម្ភៈ ឆ្ន ាំ ២០១០
ោះពុម្ពបោយ អគគប ខាធិោរោឋ ក្ពឹទធ ភា បក្ោម្ជាំ យ ួ បបចចរបទ
ិធិ ខុ រា៉ា រ អាបែបៅផ្អ៊ែរ (KAS), ផ្ខ បម្សា ឆ្ន ាំ ២០០៨
រែឋធម្ម ុញ្ញន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា នាយបោយបគ ទាំពរ័ ោរោ ័យឧត្តម្ នងោរ ិ តើពើ ិទធិម្ ុ េក្បោាំបៅរម្ពុជា, (ម្ិ សាគ ់ឆ្នបាំ
II
ង ម្ក្ បន ខលម្ តិ ង ាំ ិ ឹ សារន បទបបញ្ញត្ទ
ោះពុម្ព)
រប ់
ក្បជាជាត្ិ
បគ ទាំព័រ -
រែឋ ភាន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
-
ក្ពឹទធ ភាន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
-
ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញ
-
ោផ្ ត្ Cambodia Daily10
10
បនាៀត្ផ្ទាត្់ោ បរបចឋ ិ ទន ោរអ ុម្័ត្វ ិបសាធ រម្ម
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ ix
(ទាំព័រប ោះក្ត្ូវ
ទុរទបទបោ បោយបចត្នា)
ព្រះរាជព្រម្ មយើង ព្រះាទសមម្តច ព្រះ នមរាតតម្ សីហនុ វរន ម័ រាជហរ ិវងស ឧភមោសុជាត វិសទ ុ ឋរងស អគគម្ហាបុរសរតន៍ និរមរាតតម្ ធម្មិរម្ហារាជាធិរាជ បរម្នាថ បរម្បរិព្ត ព្រះមៅព្រុងរម្ពជាធិ បតី ុ 11 បោងាម្មាក្ា ១៣៥ ង ិ ១៣៦ ន ជាំពូរទើ១៤
តើពអ ើ តរបបញ្ញត្នតិ រែឋធម្ម ុញ្ញ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា អ ុម្័ត្បោយ ភាធម្ម ុញ្ញ បៅនថ្ៃទើ ២១ ផ្ខ រញ្ហញ គ.
១៩៩៣ ។
ព្ោស់បង្គគប់ ាព្ោ ១ : ក្បោ ឱ្យបក្បជា ើ នលូវោរភាលម្ ូវរែឋធម្ម ុញ្ញន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ផ្ែ
ាព្ោ ២ :
ភាធម្ម ុញ្ញ
ភាធម្ម ុញ្ញ
អ ុម្័ត្ បៅនថ្ៃទើ ២១ ផ្ខ រញ្ហញ ឆ្ន១ ាំ ៩៩៣ ។
ក្ត្ ប់បៅជារែឋ ភាន រម្ពុជា ោប់ពើបព ប ោះត្បៅ ។ បធវើបៅរាជធា ើភនាំបពញ, នថ្ៃទើ ២៤ ផ្ខ រញ្ហញ ឆ្ន ាំ ១៩៩៣ នមរាតតម្ សីហនុ
ាំ ូរទើ ១៧ ថ្មើ (ពើរ) បចចុបប ន ោលយជាជព
11
(ទាំព័រប ោះក្ត្ូវ
ទុរទបទបោ បោយបចត្នា)
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
បុរវរថា មយើង ព្បជារាស្តសតដមមរ
ផ្ែ ធាលប់មា អារយធម្៌ឧត្តុងគឧត្តម្ ក្បបទ ជាត្ិ ុ រ ត ម្ ត ភធាំទូលាយថ្កុបាំ ថ្កើងរុងបរឿង ់ ព ់ ភលឺផ្ចងោាំង ែូចបពក្ជពណណរាយ រិត្ា ុភាពខពងខ ធាលរ់ខួ ល ែផ្៏
រ ធត្់
រនុងអាំ ុ ងពើរទ វត្េចុងបក្ោយប ោះ បសារវ ិនា អ រា ត យក្ទុឌ្បក្ទម្ ឱ្ ថ្យម្ោបសារសាតយ
ឆ្លងោត្់ទុរខ
ភា្រ់រ ឹ រ បក្ោរឈរប ើង ចង ច់ឆ្ ាៈ បមាោះម្ុត្ បតូរផ្ទតច់ រួបរួម្ោនពក្ងឹង ៏ វរ រសាង ឯរភាពជាត្ិ ររាោរររ ទឹរែើរម្ពុជា អធិបបត្យយនថ្លថាល ិ ងអារយធម្៌អងគរែប
ក្បបទ ជាត្ិឱ្យបៅជា “មកាះសនតិភារ” ប ើងវ ិញ ផ្នអរប ើ ក្បព័ ធក្បជាធិបបត្យយ
ប រព ធ ុ េ បោរពចាប់ ទទួ ខុ ក្ត្ូវខព ់ ចាំបរោះវា នាអនាគត្ ើ ុបរេ ធានា ិ ទិ ម្ ជាត្ិ ឱ្យ
្ ប ើង ររចាំ ើ បរ ើ
រនុងឆ្ ាៈបមាោះម្ុត្ប ោះ រម្ពុជា ែូចត្បៅ ៖
ូត្លា ់
ម្បូររុងបរឿង ជា ិ ចច ិ រ តរ ៍ ។
បយើង រប រោរររន ឹ ុ ងរែឋធម្ម ុញ្ញ ន ក្ពោះរាជាោចក្រ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ
1
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី១ អំរី អធិបមតយយ ាព្ោ ១.ក្បបទ រម្ពុជា ជាក្ពោះរាជាោចក្រ ផ្ែ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ក្បត្ប ិ ត្តា ិ ម្រែឋធម្ម ុញ្ញ
ិងាម្ ទធិក្បជាធិបបត្យយ ប រព ើ ុបរេ ។ ចូ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ជារែឋឯររាជយ អធិបបត្យយ
បរេ ម្ព័ ធ ។
តិភាព អពាក្រឹត្យ អចិនស្រ តយ៍ ម្ិ
ាព្ោ ២.បូរណភាពទឹរែើរប ់ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ម្ិ អាចរ ាំបលាភ
ោច់ខាត្រនុងក្ពាំផ្ែ
រប ់ខួ ល ផ្ែ មា រាំណត្់រុ ងផ្ន ន ទើខានត្ ១/១០០.០០០ បធវើបៅចបនាលោះឆ្ន ាំ ១៩៣៣-១៩៥៣ ប យ ើ ផ្ែ ក្ត្ូវ
ទទួ
សាគ ់ជាអ តរជាត្ិបៅចបនាលោះ ឆ្ន ាំ ១៩៦៣-១៩៦៩ ។
ាព្ោ ៣.ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ជារែឋផ្ែ ម្ិ អាចបាំផ្បរ
។
ាព្ោ ៤.វចនាន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា គឺ ៖ ជាត្ិ សា នា ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ។
ាព្ោ ៥.ភាសា ិងអរេរ ផ្ែ បក្បើជានលូវោរ គឺភាសា ិងអរេរផ្ខមរ ។
ាព្ោ ៦.ភនាំបពញជារាជធា ើ ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។ ទង់ជាត្ិ បភលងជាត្ិ ង ញ្ហញជាត្ិ មា រាំណត្់បៅរនុងឧប ម្ព័ ធ ១, ២ ង ិ ិ ៣។ ------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប ើរទើ១ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២ ាំ ០១៥)
l|ទំព័រ
2
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី២ អំរី ព្រះម្ហារសព្ត ាព្ោ ៧.ក្ពោះម្ោរេក្ត្រម្ពុជាក្ទង់ក្គងរាជ ម្បត្តិ ប៉ាុផ្ តក្ទង់ម្ិ ោ ់អាំោចប
យ ើ ។
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ជាក្ពោះក្បម្ុខរែឋម្ួយជើវ ិត្ ។ អងគក្ពោះម្ោរេក្ត្ ម្ិ អាច រោរ ាំបលាភបាំរ
ប
យ ើ ។
ាព្ោ ៨.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ពោះអងគក្ទង់ជា ិម្ិត្តរូប ន ឯរភាពជាត្ិ ិង ិរ តរភាពជាត្ិ ។ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ជាអនរធានាឯររាជយជាត្ិ អធប ិ បត្យយ
រាជាោចក្ររម្ពុជា បោរព
ក្ទង់ជាអនរធានាោរបោរព ិទធិ
ធិ ញ្ហញអ តរជាត្ិ ។
ង ិ បូរណភាពទរ ឹ ែើន ក្ពោះ
់ក្បជាព រែឋ ិងប រភាពរប ើ
ិងោរ
ាព្ោ ៩.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់មា ត្ួនាទើខពង់ខព ់ជាអាជា្រោ ត
អាំោចសាធារណៈឱ្យមា ភាពបទៀងទត្់ ។
បែើម្បធា ើ នាោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន
ាព្ោ ១០.របបរាជា ិយម្រម្ពុជា ជារបបបក្ជើ ាាំង ។ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ឥត្មា ក្ពោះរាជអាំោចោត្់ាង ាំ ក្ពោះរជាទោទ ម្បត្តបិ
ក្មាប់ក្គងរាជ
យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
3
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១១.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)12
រនុងររណើផ្ែ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ពុាំអាចបាំបពញក្ពោះរាជភារៈ ជាក្ពោះក្បម្ុខរែឋ ែូចធម្មា បោយក្ពោះអងគក្ទង់ក្បឈួ ជាទម្ៃ ់មា ោរបញ្ហារ់បោយក្រុម្ក្គូបពទយជាំនាញ បក្ជើ បរ ើ បោយ ក្បធា ក្ពឹទធ ភា ក្បធា រែឋ ភា
ិង នាយររែឋម្ស្រ តើ បនាោះក្បធា ក្ពឹទធ ភាបាំបពញភាររិចច
ក្បម្ុខរែឋជាំ ួ ក្ពោះអងគរុ ងឋា ន ៈជាក្ពោះរាជា ុ រនុងររណើផ្ែ ក្បធា ក្ពឹទធ ភា
ម្ោរេក្ត្ រនុងឋា ៈជាក្ពោះរាជា ុ
ទ ិ ធិ ។
ពុាំមា
ទធភាពបាំបពញភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋជាំ ួ ក្ពោះ
ិទធិ បព ក្ពោះអងគក្ទង់ក្បឈួ ជាទម្ៃ ់ ែូចមា ផ្ចងរនុងវារយ
ខ័ណឌខាងប ើ ក្បធា រែឋ ភាជាអនរបាំបពញភាររច ិ ចប ោះ ។
ត្ាំផ្ណងជាក្បម្ុខរែឋជាំ ួ ក្ពោះម្ោរេក្ត្រនុងឋា ៈជាក្ពោះរាជា ុ
ឥ េរជ បនេងបទៀត្ ត្បៅ ៖
រនុងររណើែូចផ្ែ
ផ្ចងរនុងវារយខ័ណឌខាងប ើ
ិទធិប ោះ
អាច ឹងែូរ
ាម្ឋានា ុក្រម្ែូ ច
រ-អ ុក្បធា ទើ ១ ក្ពឹទធ ភា ខ-អ ុក្បធា ទើ ១ រែឋ ភា គ-អ ុក្បធា ទើ ២ ក្ពឹទធ ភា -អ ុក្បធា ទើ ២ រែឋ ភា
12
បផ្ ថម្ត្ួនាទើក្បម្ុខរែឋ តទ ់ក្បធា ក្ពទ ើ ែ ើ ឹ ធ ភា បៅវារយខ័ណឌទ១ ើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
4
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១២.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)13
បៅបព ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ចូ ទើវងគត្ ក្បធា ក្ពឹទធ ភាទទួ ភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋ តើទើ
រនុងឋា ៈជាក្ពោះរាជា ុ ិទធិន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។ រនុងររណើផ្ែ ក្បធា ក្ពឹទធ ភា ពុាំមា
ទធភាពបាំបពញភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋ តើទើជាំ ួ
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ រនុងបព ក្ពោះអងគចូ ទើវងគត្ ោរទទួ ភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋ តើទើរុ ងឋា ន ៈជាក្ពោះរា ជា ុ
ិទធិ ក្ត្ូវអ ុវត្តាម្វារយខ័ណឌទើ ២ ិងទើ ៣ ន មាក្ា ១១ ថ្មើ។
ាព្ោ ១៣.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្នា ាំ ៩៩៩)14 ើ ឆ្ន១
រនុងរយៈបវលា ៧នថ្ៃោ៉ាងយូ រ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ថ្មើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ក្ត្ូវ
បក្ជើ
បរ ើ បោយក្រុម្ក្បឹរារាជ ម្បត្តិ ។
មា ភាពន ក្រុម្ក្បឹរារាជ ម្បត្តិមា ៖ - ក្បធា ក្ពទ ឹ ធ ភា - ក្បធា រែឋ ភា - នាយររែឋម្ស្រ តើ
-
បម្តចក្ពោះ ងឃរាជគណៈម្ោ ោ តិ ោ ិ យ ង ិ គណៈធម្មយុត្រ ិ យ
- អ ុក្បធា ទើ ១ ិងអ ុក្បធា ទើ ២ ក្ពឹទធ ភា - អ ុក្បធា ទើ ១ ង ិ អ ុក្បធា ទើ ២ រែឋ ភា ោរបរៀបចាំ
13 14
ន ម្ួយ ។ ិងោរក្បក្ពឹត្តបៅន ក្រុម្ក្បឹរារាជ ម្បត្តិ ឹងមា រាំណត្់រុ ងចាប់
បផ្ ម្ ថ ត្ួនាទើក្បម្ុខរែឋ តទ ់ក្បធា ក្ពទ ើ ែ ើ ឹ ធ ភា បៅវារយខ័ណឌទ១ ើ នត ត្ ់ នា ួ ទើក្បធា ក្រុម្ក្បរ ឹ ារាជ ម្បត្តបិ ៅក្បធា ក្ពទ ឹ ធ ភាវ ិញ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
5
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៤.ក្ត្ូវ
បក្ជើ បរ ើ ជាក្ពោះម្ោរេក្ត្ ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
មាជិរន ក្ពោះរាជវងា
ុវងេផ្ខមរ ផ្ែ មា ក្ពោះជនាមយុ ោ៉ាងត្ិច ៣០ ក្ពោះវ ា ប យ ើ ផ្ែ ជាក្ពោះរាជបោឆញាត្ិន ក្ពោះ
ម្ោរេក្ត្ អងគឌ្ួង ឬក្ពោះម្ោរេក្ត្ បរាត្តម្ ឬ រ៏ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ម្ុ ចូ
ក្គងរាជ ម្បត្តិ
ឧប ម្ព័ ធទើ ៤ ។
ុើ ុ វត្ថិ ។
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ផ្ថ្លង ោចក្បណិធា
ែូចមា ផ្ចងរនុង
ាព្ោ ១៥.ក្ពោះជាោន ក្ពោះម្ោរេក្ត្មា ក្ពោះរាជឋា ៈជាក្ពោះម្ប
ើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។
ាព្ោ ១៦.ក្ពោះម្ប
ើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ពុាំមា ក្ពោះរាជ ទ ិ បធិ ធវើ បោ
ជាអនរែឹរនាាំរែឋ ឬជាអនរែឹរនាាំរាជរោឋភិ ក្ពោះម្ប
ឬទទួ ត្ួនាទើរែឋ
ើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
ក្បបោជ ៍ ងគម្ ម្ ុ
េធម្៌ សា នា
ោរ ិងោរទូត្ ។
ទុរក្ពោះរាជោយព
ឬ បោ
យ ទទួ ត្ួនាទើ យប
យ ើ ។
បាំបពញក្ពោះរាជភារៈបាំបរ ើ
ង ិ ជួយក្ពោះម្ោរេក្ត្ រនុងក្ពោះរាជោត្ពវរច ិ ច ផ្ននរពិធើ
ាព្ោ ១៧.ក្បោរផ្ែ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ក្គងរាជ ម្បត្តិ ប៉ាុផ្ តក្ទង់ម្ិ ោ ់អាំោចប
មា ផ្ចងរនុងវារយខ័ណឌទម្ ើ ួយន មាក្ា ៧ ន រែឋធម្ម ុ ញ្ញ ោះម្ិ អាច ុាំផ្រផ្ក្ប
យ ើ ប
យ ើ ផ្ែ
ជាោច់ខាត្ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
6
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៨.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)15
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ពោះអងគក្ទង់ទរ់ទងជាម្ួយក្ពឹទធ ភា ិងរែឋ ភា បោយក្ពោះរាជសារ ។ ក្ពោះរាជសារប ោះ ក្ពទ ឹ ធ ភា ង ិ រែឋ ភាម្ិ អាចយរបៅជផ្ជរពិភារាប
យ ើ ។
ាព្ោ ១៩.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៧០១/១១ នថ្ៃទើ ២៨ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០១)16
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ផ្ត្ងាាំងនាយររែឋម្ស្រ តើ
បទផ្ែ មា ផ្ចងរនុងមាក្ា ១១៩ ថ្មើ ។
ិង ក្ទង់ផ្ត្ងាាំងគណៈរែឋម្ស្រ តើ ាម្ផ្បប
ាព្ោ ២០.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ទទួ
វនាោរជានលូវោរពើរែងរនុងម្ួយផ្ខ ឱ្យនាយររែឋម្ស្រ តើ ិងគ ណៈរែឋម្ស្រ ច តើ ូ ោ ់ រាយោរណ៍ទូ ថាវយក្ទង់ក្ជាប អាំពើ ភាពោរណ៍ ន ក្បបទ ជាត្ិ ។
ាព្ោ ២១.ាម្ប ចរតើប រនើ ប ់គណៈរែឋម្ស្រ តើ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ឡាយក្ពោះ
ក្រឹត្យផ្ត្ងាាំង ផ្ទល ប ់ ូ តរ ឬ បញ្ច ប់ភាររិចចម្ស្រ តើជា ់ខព ់ ុើវ ិ
តប ខាប ក្ើ ពោះរាជ
ិងបោធា ឯរអគគរាជទូត្
ិង
ាម្ប ចរតើប រនើ ប ់ឧត្តម្ក្រុម្ក្បរ ឹ ាន អងគបៅក្រម្ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ឡាយក្ពោះ ត
បក្ប ត្ ិ វ ិសាម្ញ្ញ ង ិ បពញ ម្ត្ថភាព ។
ប ខាប ើក្ពោះរាជក្រឹត្យផ្ត្ងាាំង ផ្ទល ប ់ ូ រត ឬែរបៅក្រម្ផ្ននរយុាតធិោរ ។
15 16
បផ្ ថម្ “ក្បធា ក្ពឹទធ ភា ”
បតូរ “មាក្ា ១០០ ោ ”់ បៅជា “មាក្ា ១១៩ ថ្មើ”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
7
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ២២.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)17
បៅបព ក្បជាជាត្ិក្បឈម្ម្ុខ ឹងបក្ោោះថានរ់ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ក្បោ ក្បទ ែាំណឹង
ជាសាធារណៈ ោរ់ក្បបទ ជាត្ិ ត្ ថិ បៅរនុងភាពអា ម្ស្រ តើ ក្បធា រែឋ ភា ិងក្បធា ក្ពឹទធ ភា ។
ន បក្ោយពើ
ម្ត្ឯ ិ រភាពពើ នាយររែឋ
ាព្ោ ២៣.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ជាបម្បញ្ហាោររាំពូ ន រងបោធព បខម្រភូម្ិ ា ។ អគគបម្បញ្ហាោរ
រងបោធព បខម្រភូម្ិ ា ក្ត្ូវ
ផ្ត្ងាាំងប
ង ើ បែើម្បប ើ ញ្ហារងបោធព បខម្រភូម្ិ ាប ោះ ។
ាព្ោ ២៤.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្នា ាំ ៩៩៩)18 ើ ឆ្ន១
ក្ពោះម្ោរេក្ត្
ក្ទង់គង់ជាក្ពោះអធប ិ ត្ើ ន ឧត្តម្ក្រុម្ក្បរ ឹ ាោរររជាត្ិ
ផ្ែ
បបងកើត្ប ង ើ បោយចាប់ម្ួយ ។
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ក្បោ
ង ឹ ក្ត្ូវ
ស្រងាគម្ បក្ោយោរអ ុម្័ត្រប ់រែឋ ភា ិងក្ពឹទធ ភា ។
ាព្ោ ២៥.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ទទួ សារាាំងឯរអគគរែឋទូត្ ឬបក្ប ិត្វ ិសាម្ញ្ញ
ភាពន ក្បបទ បក្តម្រក្បោាំក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។
17 18
ិងបពញ ម្ត្ថ
បផ្ ថម្ “ក្បធា ក្ពឹទធ ភា” បផ្ ថម្ “ក្ពឹទធ ភា”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
8
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ២៦.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)19
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ឡាយក្ពោះ
ក្ទង់ក្បទ
ោចប័ ប ើ
ធិ
ញ្ហញ
តប ខាប ើ
ង ិ អ ុ
ក្ពម្ពើរែឋ ភា ិងក្ពឹទធ ភា ។
ធិ
ញ្ហញ
ិងអ ុ
ញ្ហញទាំងប ោះ បក្ោយ
ញ្ហញអ តរជាត្ិ ប យ ើ
ទទួ ោរអ ុម្័ត្យ ់
ាព្ោ ២៧.ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់មា ក្ពោះរាជ ិទធិប ូ រប ធ ថយបទ
ិងប ើរផ្ ងបទ
។
ាព្ោ ២៨.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ (ោម ប ខ) ចុោះនថ្ៃទើ ១៤ ផ្ខររកោ ឆ្ន១ ាំ ៩៩៤) 20 (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)21
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ឡាយក្ពោះ ចាប់ផ្ែ រែឋ ភា ក្ពោះ
អ ុម្័ត្
តប ខា
ង ិ ក្ពទ ឹ ធ ភា
បនាោះក្ពោះម្ោរេក្ត្មា
ង ិ ក្ទង់ឡាយ
ពវក្គប់រច ួ ប យ ើ
យ ើ ក្ត្ូវពា
ក្ពោះបរាគបៅបរបទ
តប ខាបៅប ើក្ពោះរាជក្រម្
រនុងបព
ឬក្ពោះរាជ
ត្ថប ខាជាំ ួ បោយក្ពោះរាជសារក្បគ ់ ិទធិ ។
បផ្ ថម្ “ក្ពឹទធ ភា”
ចាប់ប ោះបផ្ ថម្វារយខ័ណឌទើ២ បោយបោងាម្មាក្ា១១ ផ្ែ អ ុញ្ហញត្ឱ្យក្បម្ុខរែឋ តើទើ បធវជា ើ
រាជា ុ ិទធិ បព ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្បឈួ បនារ ទ ធិ យក្ពោះ ិ ឡា 21
ប
ទ ិ បធិ នារអាំោចឡាយក្ពោះ
ក្រឹត្យខាងប ើប ោះ បៅក្បម្ុខរែឋ តើទើចុោះ
20
ពិ ត្ ិ យចប់
តប ខាប ើក្ពោះរាជក្រឹត្យាម្ប ចរតើប នើ ុាំពើគណៈរែឋម្ស្រ តើ ។ រនុងបព ផ្ែ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្បឈួ
19
ប ើក្ពោះរាជក្រម្ក្បោ ឱ្យបក្បើរែឋធម្ម ុញ្ញ
ប
យ ើ ក្ត្ូវពា
ក្ពោះបរាគបៅក្បបទ
ផ្ែ វារយខ័ណឌប ោះបញ្ហារ់អាំពើោរ
ថប ខាប ើក្ពោះរាជក្រម្ ង ិ ក្ពោះរាជក្រត្ ឹ យ រនុងររណើប ោះ បោយក្ពោះរាជសារ។
បផ្ ថម្ “ក្បធា ក្ពឹទធ ភា”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
9
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ២៩.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៧០១/១១ នថ្ៃទើ ២៨ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០១)22
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់បបងកើត្ ិងក្បទ បក្គឿងឥ េរយយ ជាត្ិ ។ ិ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ ាំបរចក្បទ ឋា
តរ រតិ ឋា ៈ បោធា ង ុវើ ិ ាម្ចាប់រាំណត្់ ។ ិ
ាព្ោ ៣០.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)23
រនុងរយៈបព ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់អវត្តមា ក្បធា ក្ពឹទធ ភាទទួ ភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋ តើទើ ។ រនុងររណើផ្ែ ក្បធា ក្ពទ ទធភាពបាំបពញភាររច ឹ ធ ភាពុាំមា ិ ចជាក្បម្ុខរែឋ តទ ើ ជ ើ ាំ ួ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ បព ក្ពោះអងគក្ទង់អវត្តមា ោរទទួ ភាររិចចជាក្បម្ុខរែឋ តើទើ ក្ត្ូវអ ុវត្តាម្វារយ ខ័ណឌទើ ២ ិងទើ ៣ន មាក្ា ១១ថ្មើ។
22
គណៈរែឋម្ស្រ តើប 23
ង ិ ទ៣ ើ ។
វារយខ័ណឌទើ១ យ ើ ។
នត ក្់ ពោះរាជ ិទធិទង ាំ ក្ ុងែ ក្់ ពោះម្ោរេក្ត្
បផ្ ថម្ "ក្បធា ក្ពឹទធ ភា”,
បោយម្ិ ោាំ ច់ទទួ ោរប នើ ុាំពើ
ាំោប់នាទនើ ក្បម្ុខរែឋ តទ ើ ើ ក្ត្ូវអ ុបលាម្ាម្មាក្ា១១ថ្មើ វារយខ័ណឌទ២ ើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
10
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ៣ អំរី សិទធិ និងររណីយរិចចរបស់ព្បជារលរដ្ឋដមមរ ាព្ោ ៣១.អងគោរ អ ុ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជាទទួ សាគ ់ ក្បជាជាត្ិ ប ចរតើក្បោ
ង ធិ ុ ិ បោរព ទ ិ ម្
ជា
រ
ញ្ហញទាំងឡាយទរ់ទងបៅ ង ទ ធិ ុ ឹ ិ ម្
េ
តើពើ
ិទធិម្ ុ
បោ
េ
ិងរត្ិោ
ញ្ហញក្ពម្ទាំង
ទ ធិ រ ើ ង ទ ធិ ុមារ ។ ិ នា ិ ិ រ
ក្បជាព រែឋផ្ខមរ មា ភាពប មើោនចាំបរោះម្ុខចាប់ មា
ោនទាំងអ ់ បោយឥត្ក្បោ ់ ពូជសា
េែូចមា ផ្ចងរនុងធម្ម ុញ្ញ ន
ទ ិ ធិប រភាព ើ
ង ិ ររណើយរច ិ ចែូច
ឬសាថ ភាពឯបទៀត្ប
យ ។ ោរបក្បើ ទ ើ ិ ធិ
៍ ពណ៌ ម្បុរ បភទ ភាសា ជាំប ឿ សា នា
យ បែើម្រាំបណើត្ជាត្ិ ឋា ៈ ងគម្ ធ ធា
ិនានោរ
ប រភាពផ្ទ ា ខ ់ ួ ល រប ់បុគគ មានរ់ៗ ម្ិ ក្ត្ូវឱ្យប៉ាោះរ ់ែ ់ ិទធិប រភាពអន រែនទប យ ើ ើ ើ ។ ោរបក្បើ ទ ោះ ក្ត្ូវក្បក្ពត្ ន ។ ិ បធិ រភាពប ើ ឹ តាម្ រខខណឌរាំណត្់រុ ងចាប់
ាព្ោ ៣២.ជ ក្គប់រូប មា
ទ ង ិ រធិ ់រា មា ជើវ ិត្ មា ប រភាព ើ ិ មា
តិ ុខផ្ទា ខ ់ ួល
។
បទ ក្បោរជើវ ិត្ម្ិ ក្ត្ូវឱ្យមា ប យ ើ ។
ាព្ោ ៣៣.ក្បជាព រែឋផ្ខមរម្ិ អាចក្ត្ូវ
ែរ ញ្ហាត្ិ
ិរបទ
ឬោប់បញ្ាូ ខលួ បៅឱ្យក្បបទ
បក្តោម្ួយប យ ើ ប រ ើ ផ្ ងផ្ត្មា រច ិ ចក្ពម្បក្ពៀងជាម្ួយោនបៅវ ិញបៅម្រ ។ ក្បជាព រែឋផ្ខមរផ្ែ រាំពុងរ ់បៅឯបរបទ ក្ត្ូវ ោរទទួ
រែឋោរ ាំ រ ។
ញ្ហាត្ិផ្ខមរក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់ ន ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
11
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៣៤.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)24
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ មា
ិទធិប ោះបឆ្នត្ ិងអាចឈរប្មោះឱ្យបគប
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ ផ្ែ មា អាយុោ៉ាងត្ច ិ ១៨ ឆ្ន ាំ មា
ទ ិ បធិ
ោះបឆ្នត្ ។ ោះបឆ្នត្ ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ ផ្ែ មា អាយុោ៉ាងត្ច ិ ២៥ ឆ្ន ាំ អាចឈរប្មោះឱ្យបគ
ប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំងជាត្ាំោងរាស្រ ត ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ ផ្ែ មា អាយុោ៉ាងត្ិច ៤០ ឆ្ន ាំ អាចឈរប្មោះឱ្យបគ
ប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំងជា មាជិរក្ពឹទធ ភា ។ បទបបញ្ញត្តិប ថយ ិទធិប
ោះបឆ្នត្
ប ោះបឆ្នត្ ។
ិង ិទធិឈរប្មោះឱ្យបគប ោះបឆ្នត្ ក្ត្ូវផ្ចងរនុងចាប់
ាព្ោ ៣៥.រិចច
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពរើ បភទ
មា
ទ ធិ ូ រួម្ោ៉ាង រម្មរុងជើ ន វភាព បោ យ ិ ច
ងគម្រិចច ិងវបបធម្៌ រប ់ក្បបទ ជាត្ិ ។
ប ចរតើប នើទង ាំ ឡាយរប ់ក្បជាព រែឋ ក្ត្ូវ
ត្ ម ់ចត្់ ពអ ើ ងគោររែឋ ។
24
ប ែឋ
បផ្ ថម្បទបបញ្ញត្តិ តើពើ
ទទួ ោរពិ ិត្យ
ិងបោោះក្សាយោ៉ាង
ទ ិ ធិឈរប្មោះជា “ មាជិរក្ពឹទធ ភា”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
12
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៣៦.ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពរើ បភទ មា
ទ ិ បធិ ក្ជើ បរ ើ ម្ុខរបរ
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ មា
ិទធិទទួ ក្
ខលួ ាម្ប ចរតើក្ត្ូវោររប ់ ងគម្ ។
ោរងារបម្នាោះមា ត្នម្លប មើោន ង ឹ រាំនរផ្ែ ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពរើ បភទ មា
ោរបរៀបចាំ
រ់បាំោច់ប មើោនចាំបរោះោរងារែូចោន។ ម្រពោ ើ រងារបធវើបៅបក្តនាោះ ។
ទ ធិ ទួ ោរធានារា៉ា ប់រង ងគម្ ិ ទ
ខាង ងគម្រិចច ផ្ែ មា ផ្ចងរនុងចាប់ ។ ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទមា
ម្ក្ បាម្ ម្ត្ថភាពរប ់
ិទធិបបងកើត្
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន
ជើព ិងចូ ជា មាជិរ
ង ិ អត្ថក្បបោជ ៍ ជើពប ោះ ។
ជើព ង ន ។ ឹ មា រាំណត្់រុ ងចាប់
ាព្ោ ៣៧.ទ ិ បធិ ធវរ ើ ូែរម្ម ង ិ បធវើ ត្ុរម្មបោយ
វតិ ិធើ ក្ត្ូវយរម្រអ ុវត្តបៅរនុងក្របខ័ណឌន ចាប់ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
13
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៣៨.ចាប់រា៉ាប់រង ម្ិ ឱ្យមា ោររ ាំបលាភបាំរ ប ើរូបរាងោយបុគគ ចាប់ោរររជើវ ិត្ រិត្តិយ
ោម្ួយប
យ ើ ។
ន ់ក្បជាព រែឋ ។ ិងប ចរតើនថ្លថ្ូ ររប
ោរបោទក្បោ ់ ោរោប់ខួ ល
ោរឃាត្់ខួ ល
ុោះក្ាផ្ត្អ ុ វត្តក្ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវាម្បញ្ញត្តិចាប់ ។
ឬោរ ុខ ាំ ួ ល ជ ោម្ួយ ឹងអាចបធវើបៅបរើត្
ោរបងខិត្បងខាំ ោរបធវើ បប ើរូបរាងោយ ឬក្បក្ពត្ តិ ម្មោម្ួយផ្ែ បផ្ ថម្ទម្ៃ ់ទណឌរម្ម ឹ រ
អ ុវត្តចាំបរោះជ ជាប់ ុឃា ាំ ង ាំ ឬជាប់ព ធនាោរក្ត្ូវោម្ឃាត្់ម្ិ បធវើប ក្បក្ពត្ ឹ ត ង ិ អនរ ម្គាំ ត្ ិ ក្ត្ូវទទួ បទ ាម្ចាប់ ។ ោរទទួ សារភាពផ្ែ បរត្ ើ ប
ទុរជាភ ុ ាងន ត ពិរុទធភាពបទ ។ វ ិម្ត្ិ ងេ ័យ ក្ត្ូវ
ង ើ ពោ ើ របងខិត្បងខាំ ាម្នលូវោយរតើ ាម្នលូវចត្ ិ តរតើ ម្ិ ក្ត្ូវ
ជាក្បបោជ ៍ែ ់ជ ជាប់បោទ ។
ជ ជាប់បោទោរ៏បោយ ក្ត្ូវទុរជាម្ ុ
េឥត្បទ
បទ ជាសាថពរ ។ ជ ក្គប់រូបមា
យ ។ អនរនែែ ់ អនររួម្ ើ
ែរាបោត្ុលាោរម្ិ ទ ់ោត្់
ិទធិោរររខលួ ាម្នលូវត្ុ លាោរ ។
ាព្ោ ៣៩.ក្បជាព រែឋផ្ខមរមា
ិទធិបតឹងបរោរ ិ
បតឹងត្វា៉ា
ឬបតឹងទរ ាំណងជួ ជុ
ផ្ែ បោ ត ម្រពើអាំបពើខុ ចាប់រប ់អងគោររែឋ រប ់អងគោរ ងគម្ ោរទាំងបនាោះ ។ ោរបោោះក្សាយបណឹត ងត្វា៉ា ត្ុលាោរ ។
ិង ាំណងជួ ជុ
ោរខូចខាត្
ិងរប ់បុគគ ិរន អងគ
ោរខូចខាត្ជា ម្ត្ថរិចចរប ់
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
14
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៤០.ប រភាពរន ើ ុ ងោរបែើរឆ្ៃយជិត្
ព រែឋក្ត្ូវ
ង ិ ាាំងទើ ាំបៅរនុងសាថ ភាពក្ បចាប់
បោរព ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរអាចបចញបៅាាំងទើ ាំបៅ បៅក្បបទ បក្ត ឬវ ិ ក្ត្ ោរររា ទ ធិ ិ ឱ្យរ ាំបលាភប ើ ាំបៅឋា ិ ម្
សារទូ រប ខ ទូរពុម្ពទូរគម្ ៍
ោរផ្ឆ្របឆ្រ ាំបៅឋា
ិងាម្ទូរ ័ពាក្ត្ូវ
ង ិ អាថ្៌រាំ
ធានា ។
រប ់ក្បជា
ប់ម្រវ ិញ
។
ង ាំ ន ោរបឆ្លើយឆ្លងាម្ ខ ិ ត្ ិ ាម្
មាភរៈវត្ថុ ិងប ើរូបបុគគ ក្ត្ូវបធវើឱ្យក្ ប ឹងបញ្ញត្តិចាប់ ។
ាព្ោ ៤១.ក្បជាព រែឋផ្ខមរ មា ប រភាពខាងោរបបញ្ហ ច ញម្ត្ិរប ់ខួ ល ើ
ប រភាពខាងោរប ើ
ប រភាពខាងសារព័ ត្៌មា ើ
ាំ។ ជ ោរ៏បោយម្ិ អាចបឆ្លៀត្បក្បើ ិទធិ ោះពុម្ពនាយ ប រភាពខាងោរក្បជុ ើ
ប ោះ បោយរ ាំបលាភ នាាំឱ្យប៉ាោះរ ់ែ ់រិត្តិយ រប ់អនរែនទ ែ ់ទាំប ៀម្ទាំលាប់ រអ ប ់ ងគម្ ែ ់ ោ ត ប់ធានប់សាធារណៈ ង ិ ែ ់ របបសារព័ត្៌មា
ក្ត្ូវបរៀបចាំប
តិ ុខជាត្ិ
ប
យ ើ ។
ង ើ បោយចាប់ ។
ាព្ោ ៤២.ក្បជាព រែឋផ្ខមរមា រនុងចាប់ ។
ិទធិបបងកើត្ មាគម្ ិងគណបរេ បោ យ ។
ិទធិប ោះក្ត្ូវរាំណត្់
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងឡាយ អាចចូ រួម្រនុងអងគោរម្ោជ ជួយោនបៅវ ិញបៅម្រ ោរររ
ម្ិទធន ជាត្ិ ិង ោ ត ប់ធានប់ ងគម្ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
15
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៤៣.ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ មា ាំប ឿ ប រភាពខាងជ ើ
ទ ិ បធិ ពញទើខាងជាំប ឿ ។
ិងោរក្បត្ិបត្តិខាងនលូវសា នាក្ត្ូវ
រែឋធានា រនុង រខខណឌផ្ែ
ម្ិ ប៉ាោះរ ់ែ ់ជាំប ឿ ឬសា នាែនទបទៀត្ ែ ់ ោ ត ប់ធានប់ ិង
តិ ុខសាធារណៈ ។
ក្ពោះពុទធសា នាជាសា នារប ់រែឋ ។
ាព្ោ ៤៤.ជ ោរ៏បោយ បទោះជាបុគគ រូបវ តបុគគ
ឬ ើត្ិបុគគ ផ្ែ មា
រតើ ជា ម្ូ
ភាពរតើ មា
ញ្ហាត្ិជាផ្ខមរបទ បទើបមា
ទ ិ ធិជាមាច ់រម្ម ទ ិ ធិ ។ មា ផ្ត្
ិទធិជាមាច ់រម្ម ិទធិប ើែើធលើ ។
រម្ម ិទធិឯរជ ក្ បចាប់ ឋិត្បៅបក្ោម្ោរោាំររន ចាប់ ។ ផ្ែ
ង ធិ ាំពជ ឹ ែរ ូត្រម្ម ទ ិ អ ើ ោម្ួយ
ត្ក្ម្ូវឱ្យបធវើ រនុងររណើផ្ែ ចាប់ យុត្តិធម្៌ ។
បនាោះ
ុោះក្ាផ្ត្ក្បបោជ ៍សាធារណៈ
បញ្ញត្តិទុរ ប យ ើ ក្ត្ូវនត ់ ាំណងជាម្ុ បោយ ម្រម្យ
ិង
ាព្ោ ៤៥.ោរបរ ើ បអង ើ ក្គប់ក្បបភទក្បឆ្ាំង ង ឹ ស្រ បតើ ភទ ក្ត្ូវបាំ
ត្់បោ
។
ោរបធវើអាជើវរម្មប ោ ើ រងាររប ់ស្រ ក្តើ ត្ូវោម្ឃាត្់ ។ បុរ ក្គួសារ ។
ិងស្រ តើ មា
ិទធិប មើោនរនុងក្គប់វ ិ ័យទាំងអ ់ ជាពិប
អារ ៍ពិរ ៍ ក្ត្ូវបធវា ើ ម្ រខខណឌ ផ្ែ មា ផ្ចងរនុងចាប់
ម័ក្គចិត្ត បតើម្ួយក្បព ធម្ួយ ។
រនុងអារ ៍ពិរ ៍
ង ិ ាម្បោ ោរណ៍
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
ិង
l|ទំព័រ
16
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៤៦.អាំបពើ រ់ែូរម្ ុ
េ អាំបពបើ ធវើអាជើវរម្មផ្ននរបព ារម្ម
រ ់ែ ់ប ចរតើនថ្លថ្ូ នររប ់នារក្ត្ូ ើ វោម្ឃាត្់ ។
ង ិ អាំបពើអា អាភា
ក្ត្ូវោម្ឃាត្់ម្ិ ឱ្យមា ោរបញ្ឈបប់នារព ើ ើោរងារ បោយម្ូ
ទ ធិ ប់ ិ ឈ
ាំរារបៅបព
ក្មា រូ
បោយទទួ ក្ រ់បបៀវត្េ
ិទធិអត្ើត្ភាពរនុងោរងារ ិងអត្ថក្បបោជ ៍ ងគម្បនេងៗបទៀត្ ។ រែឋ ពឹង
ិង ងគម្យរចិត្តទុរោរ់បងក រខណៈឱ្យនារ ើ ជាពិប
ទទួ ោរឧបត្ថម្ភបែើម្បមា ម្ុខរបរ មា ើ
ទធភាពពា
ជើវភាពរ ់បៅ ម្រម្យ ។
ប
ផ្ែ ប៉ាោះ
ត្ុមា គភ៌ ។ នារមា ើ
ង ិ បោយមា ោរធានាររា នារបៅជ បទផ្ែ ោម ទើ ើ
ជាំងឺ ឱ្យរូ បៅបរៀ
ិងមា
ាព្ោ ៤៧.មាាបា ិ មា ោត្ពវរច ិ ចចញ្ ិ ច ឹម្ផ្ថ្ររា ង ិ អប់រ ាំរូ ឱ្យបៅជាព រែឋ រូ មា ររណើ យរិ ចចចិ ញ្ចឹម្
ទមាលប់ផ្ខមរ ។
ិ ង បើ
ច់ ផ្ថ្ររាមាាបិ ា ផ្ែ
ោ
អ។ ់ ជ រាាម្ទាំ ប ៀម្
ាព្ោ ៤៨.រែឋធានាររាោរររ ិទធិរប ់រុមារ ផ្ែ មា ផ្ចងរនុងអ ុ
ទ ធិ ជើវ ិត្រ ់បៅ ិ មា
ិទធិទទួ ោរអប់រ ាំបរៀ
ូក្ត្
ិទធិក្ត្ូវ
ញ្ហញ តើពើរុមារ ជាពិប
ទទួ ោរោាំរររនុងសាថ ោរណ៍មា
ស្រងាគម្
ិងោរោរររក្បឆ្ាំង ឹងអាជើវរម្មប ែឋរិចច ឬោម្គុណប ើរុមារ ។ រែឋោរ ាំ រក្បឆ្ាំង ង ឹ ោរងារទាំងឡាយ
ផ្ែ អាចបធវឱ្ ើ យខូចែ ់ោរអប់រ ាំ
ូក្ត្រប ់រុមារ ឬផ្ែ នាាំឱ្យអ តរាយែ ់ ុខភាព ឬ ុខុមា ភាពរប ់រុមារ ។
ង ិ ោរបរៀ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
17
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៤៩.ក្បជាព រែឋផ្ខមរក្គប់រូបក្ត្ូវបោរពរែឋធម្ម ុញ្ញ
ង ិ បោរពចាប់ ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរក្គប់រូប មា ោត្ពវរិចចរម្ ួ ចាំផ្ណររសាងក្បបទ ជាត្ិ ិងោរររមាត្ុភូម្ិ ។ ោត្ពវរិចចោរររមាត្ុភូម្ិក្ត្ូវអ ុវត្តាម្បញ្ញត្ិចាប់ ។
ាព្ោ ៥០.ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ ក្ត្ូវបោរពបោ ោរណ៍អធិបបត្យយជាត្ិ
បត្យយ ប រព ើ ុបរេ ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ ក្ត្ូវបោរពក្ទពយ ម្បត្តិសាធារណៈ
រប ់ឯរជ ។
ិង ទធិក្បជាធិប
ិងរម្ម ិទធក្ បចាប់
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
18
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី៤ អំរី របបនមោាយ ាព្ោ ៥១.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)25
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា អ ុវត្ត បោ
យក្បជាធិបបត្យយ ប រព ើ ុបរេ ។
ក្បជាព រែឋផ្ខមរជាមាច ់វា នាន ក្បបទ ជាត្រិ ប ខ ់ ួល
។
អាំោចទាំងអ ់ជារប ់ក្បជាព រែឋ ។ ក្បជាព រែឋបក្បើអាំោចរប ខ ់ ួល សាលាជាំរោះរតើ ។
ាម្រយៈរែឋ ភា ក្ពឹទធ ភា រាជរោឋភិ
អាំោចផ្បងផ្ចរោច់ពោ ើ ន រវាងអាំោច ត្ ើ ប ិ ញ្ញត្តិ អាំោច ត្ ើ ក្ិ បត្ប ិ ត្តិ
ត្ុលាោរ ។
ិង ង ិ អាំោច
ាព្ោ ៥២.រាជរោឋភិ
ោចក្ររម្ពុជា ទាំប ៀម្ទាំលាប់
រម្ពុជាបបតជា្ររាោរររឯររាជយ អធិបបត្យយ បូរណភាពទឹរែើន ក្ពោះរាជា
អ ុវត្ត បោ
យបក្ងួបបក្ងួម្ជាត្ិ
ិងក្បនពណើ រអ ប ់ជាត្ិ ។ រាជរោឋភិ
ធានា ោ ត ប់ធានប់
ង ិ
បែើម្បោ ើ រររឯរភាពជាត្ិ
ររាោរររ
រម្ពុជា ក្ត្ូវោរររ ើត្ា ុរូ ភាព
តិ ុខសាធារណៈ ។ រែឋយរចត្ ិ តទុរោរ់ជាអាទភា ិ ពចាំបរោះជើវភាពរ ់
បៅ ិង ុខុមា ភាពរប ់ក្បជាព រែឋ ។
25
បផ្ ថម្ "ក្ពឹទធ ភា”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
19
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៥៣.ចូ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ក្បោ ់ខាាប់ជា ិចច
ូវ បោ យអពាក្រឹត្អចិនស្រ តយ៍
បរេ ម្ព័ ធ ។ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា រួម្រ ់បោយ
តិ
ខាង ិងក្បបទ ែនទបទៀត្ទាំងអ ់ បៅប ើ រ បលារ ។
ិងម្ិ
វ ិជាមា ជាម្ួយក្បបទ ជិត្
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ម្ិ ្ល រ ក្បបទ ោោច់ខាត្ ម្ិ បក្ជៀត្ផ្ក្ជររិចចោរននា
រនុងន ក្បបទ ែនទបោយផ្ទា ់ ឬបោយក្បបោ រា ់បញ្ហាបោយ
តិវ ិធើ
បទោះបបើ ក្ោម្រូបភាពោរ៏បោយ បោោះក្សាយ
ិងបោរពន ក្បបោជ ៍នងោនបៅវ ិញបៅម្រ ។
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ម្ិ ចង ម្ព័ ធបោធា ឬចូ
ផ្ែ ម្ិ ក្ ប ឹងអពាក្រឹត្យភាពរប ខ ់ ួល ប ប ន
យ ើ ។
រនុងរច ិ ចក្ពម្បក្ពៀងបោធាោម្ួយ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ម្ិ អ ុញ្ហញត្ឱ្យមា ម្ូ ោឋ បោធាបរបទ បៅប ទ ់ ួល ើ រ ឹ ែើរប ខ
យ ់ ួ ល បៅបរបទ ផ្ែរ ើ រ៏ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ឱ្យមា ម្ូ ោឋ បោធារប ខ ាំណូម្ពររប ់អងគោរ
ក្បជាជាត្ិ ។
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
ក្ោប់រ ាំប វ ោរ រ ឹវ ធានា ោ ត ប់ធានប់
វឺ
ង ិ
ប ើរផ្ ងផ្ត្រនុងក្របខ័ណឌ
ររា ទ ធិ ទួ យរជាំ ួយបរបទ ជា មាភរៈបោធា ិ ទ
រងរមាលង ាំ ក្បោប់អាវុធ
ិងជាំ ួយបនេងៗបទៀត្ បែើម្បោ ើ រររខលួ
តិ ុខសាធារណៈបៅននារុ ងក្បបទ ន
អាវុធ
។
ិង
ាព្ោ ៥៤.ោរន
ិ ត្ ោរបក្បើ ក្
ោម្ឃាត្់ោច់ខាត្ ។
់ ោរររាទុ រ អាវុ ធ បរមាណូ អាវុ ធ គើម្ើ ឬអាវុ ធ បវក្ាណូ ក្ត្ូ វ
ាព្ោ ៥៥.ធិ ញ្ហញ
ិង រិចចក្ពម្បក្ពៀងទាំងឡាយោ ផ្ែ ម្ិ
ម្ក្ ប ឹងឯររាជយ អធិបបត្យយ
បូរណភាពទឹរែើ អពាក្រឹត្ភាព ិងឯរភាពជាត្ិរប ់ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជាក្ត្ូវ ុបបោ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
20
។
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី៥ អំរី មសដ្ឋរិចច ាព្ោ ៥៦.ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា អ ុវត្តក្បព័ ធប ែឋរច ិ ចទន ើ ារ ។ ោរបរៀបចាំ
ន ។ ិងោរក្បក្ពឹត្តបៅន ក្បព័ ធប ែឋរិចចប ោះ ឹងមា រាំណត្់រុ ងចាប់
ាព្ោ ៥៧.ោរយរព ធោរ ឹងអាចបធវើបៅ
ុោះក្ាផ្ត្មា ចាប់អ ុ ញ្ហញត្ ។ ថ្វ ិោជាត្ិក្ត្ូវ
រាំណត្់ឱ្យអ ុ វត្តាម្ចាប់ ។
របបក្គប់ក្គងរូបយ ិ វត្ថុ ង ិ ក្បព័ ធ
រិ ញ្ញវត្ថុ ក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់ ន ។
ាព្ោ ៥៨.ក្ទពយ ម្បត្តិរប ់រែឋមា ជាអាទិ៍ ែើធលើ បក្ោម្ែើ ភនាំ
បឆ្នរ ម្ុទា អាោ
បោោះ ទប ល ផ្ក្ពរ
ោរក្គប់ក្គង ោរបក្បើក្
ត្ ម្ុទា បក្ោម្
ត្ ម្ុទា
ាឹង បឹង នក្ពបឈើ ធ ធា ធម្មជាត្ិ ម្ជឈបម្ណឌ ប ែឋរិចច
ាំណង់បនេងៗបទៀត្ផ្ែ
វបបធម្៌ ម្ូ ោឋ ោរររក្បបទ
ម្ុទា
រាំណត្់ថា ជារប ់រែឋ ។
់ ិងោរោត្់ផ្ចងប ើក្ទពយ ម្បត្តិរែឋ ឹងក្ត្ូវរាំណត្់រុ នងចាប់ ។
ាព្ោ ៥៩.រែឋក្ត្ូវររាោរររបរសា ិ ថ
ិងត្ុ
យភាពន បភាគក្ទពយធម្មជាត្ិ ប យ ើ ក្ត្ូវោត្់ផ្ចងឱ្យ
មា ផ្ន ោរចា ់លា រ ់ ុ ងោរក្គប់ ន ក្គង មា ជាអាទិ៍ ែើធលើ ទរ ឹ អាោ ក្បព័ ធបអរូ ូ ុើ ផ្រ ៉ា ថាម្ព
បក្បងោត្
ិងឧ ម័
បឈើ ពពួរ ត្វនក្ព ម្ោឆជាត្ិ ធ ធា ជ ន
។
ថ្ម
ខយ ់ បភាបោត្តសាស្រ ត
ិងខាច់ ត្បូងថ្ម នក្ពបឈើ
ិងអ ុន នក្ព
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
21
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៦០.ព រែឋមា ឬោរយរបភាគន
ទ ់ ួ ល បោយប រ។ើ ោរត្ាំរូវឱ្យ រ់ន ត្ ិ ធិ រ់ែូរន ត្ ិ ន រប ខ ិ ន ជូ រែឋ
ឬក្ទពយ ម្បត្តិឯរជ បៅបក្បើក្
ឃាត្់ បវៀរផ្ ងផ្ត្រនុងររណើពបិ
់ បទោះបើម្ួយរយៈបព រ៏បោយ ក្ត្ូវោម្
ផ្ែ មា ចាប់អ ុញ្ហញត្ ។
ាព្ោ ៦១.រែឋជាំរុញោរអភវិ ឌ្ឍ ៍ប ែឋរច ិ ចក្គប់វ ិ ័យ ជាពបិ
ោប់ាង ាំ ពើត្ាំប ់ោច់ក្ ោ ម្បធា
យែឹរជញ្ាូ
វ ិ ័យរ រ ិ ម្ម
ប ិ បរម្ម ឧ ា រម្ម
បោយយរចិត្តទុរោរ់បៅប ើ បោ យទឹរ បភលើង នលូវ
បបចចរបទ ទាំប ប ង ើ ិ ក្បព័ ធឥណទ ។
ិង
ាព្ោ ៦២.រែឋយរចិត្តទុរោរ់ ជួយបោោះក្សាយម្បធា
ិបបររ ិងជួយររទើនារ រ់ន់ ិត្ន
។
យន ិត្ ោរររនថ្លន ិត្ន
ជូ រ ិររ
ាព្ោ ៦៣.រែឋយរចិត្តទុរោរ់ ក្គប់ក្គងទើនារ ជួយឱ្យជើវភាពរ ់បៅរប ់ក្បជាព រែឋ មា រក្ម្ិត្
ម្រម្យ ។
ាព្ោ ៦៤.រែឋោម្ឃាត្់
ិងនតនាាបទ ជាទម្ៃ ់ែ ់ជ ោផ្ែ នាាំចូ ន ិត្ន
រ់ែូរ បក្គឿង
បញៀ ទាំ ញ ិ ផ្រលងោលយ ួ រយៈបព បក្បើ ផ្ែ ប៉ាោះរ ់ែ ់ ុ ខភាព អាយុជវើ ិត្រប ់អនរបក្បើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
22
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី៦ អំរី អប់រ ំ វបបធម្៌ និងសងគម្រិចច ាព្ោ ៦៥.រែឋក្ត្ូវោរររ
ង ា ន ោរអប់រ ាំ ក្បរប បោយ ិ ប រ ើ ិទរធិ ប ់ក្បជាព រែឋរុ ងោរទទួ ួយ ាំ គុណភាពបៅក្គប់រាំរត្ ៗ បែើម្បឱ្ ិ ិង ក្ត្ូវោត្់វ ិធា ោរក្គប់ផ្បបោ៉ាងជាជោ ើ យោរអប់រ ាំប ោះ បៅែ ់ក្បជាព រែឋក្គប់រូប ។
រែឋយរចត្ ិ តទុរោរ់ ែ ់វ ិ ័យអប់រ ាំោយ
ព រែឋផ្ខមរក្គប់រូប ។
ង ផ្ែ ជា ុខុមា ភាពរប ់ក្បជា ិ រឡា ើ
ាព្ោ ៦៦.រែឋរសាងក្បព័ ធអប់រ ាំម្ួយបពញប ញ ូ វ បោ
ោរណ៍ ប
រ ភាពខាង ើ
ិ រាធិ ោ រ
ាំ ក្បបទ ិងឯរភាពបៅទូទង ិ ង បោ
ោរណ៍
ផ្ែ ធានាឱ្យ
ម្ភាពរនុ ងោរអប់ រ ាំ
បអាយក្បជាព រែឋក្គប់រូប មា ភ័ពវ ាំោងក្គប់ក្ោ ់ ប មើោនរនុងោររសាងជើវ ិត្ ។
បែើ ម្បើ
ាព្ោ ៦៧.រែឋអ ុវត្តរម្មវ ិធើ រ ិ ា
ិងភាសាបរបទ ។
រែឋក្គប់ក្គងក្គឹោះសាថ
ង ិ បោ ោរណ៍គរុបោ
យទាំប ប ើ រាប់បញ្ចូ
ទាំងបបចចរវ ិទា
ិរា ិងថានរ់ ិរាសាធារណៈ ិងឯរជ បៅក្គប់ភូម្ិ ិរា ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
23
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៦៨.រែឋនត រ ់ ច ិ ចោរអប់រ ាំផ្ននរបឋម្
ព រែឋក្គប់រូប បោយឥត្បង់នថ្ល ។
ង ិ ម្ធយម្ រ ិ ាបៅសាលាបរៀ សាធារណៈ ាំរាប់ក្បជា
ក្បជាព រែឋក្ត្ូវ
ទទួ ោរអប់រ ាំោ៉ាងត្ិចក្ ប ាំ ួ ឆ្ន ាំ ។
រែឋជួយនេពវនាយ
ង ិ ប រ ើ ត្ាំបរើងសាលា ើ
ង ធិ រ ិ ពុទរ ិ ា។
ាព្ោ ៦៩.រែឋមា ោត្ពវរច ិ ចផ្ថ្ររា ង ិ ពក្ងើរវបបធម្៌ជាត្ិ ។ រែឋមា ោត្ពវរិចចោរររ ិងពក្ងើរភាសាផ្ខមរឱ្យ ម្ក្ ប ឹងប ចរតើក្ត្ូវោរ ។ រែឋមា ោត្ពវរិចចផ្ថ្ររា
រម្ណើយោឋ ក្បវត្តិសាស្រ តប
ិងោរររក្
សាទបុរាណ
ង ើ វ ិញ ។
វត្ថុ ិ បៈបុរាណ
ិងផ្រ ាំអ
ាព្ោ ៧០.បទប ើ ម ទាំងឡាយផ្ែ ប៉ាោះរ ់ ឬ ទរ់ទង ង ឹ បបត្រ ិ ភ័ណឌវបបធម្៌
ិ បៈ ក្ត្ូវនតនាាបទ ជាទម្ៃ ់ ។
ង ិ បបត្រ ិ ភ័ណឌ
ាព្ោ ៧១.បរបវណបបត្ ិ ិរភ័ណឌជាត្ិ រ៏ែូចជាបបត្ិរភ័ណឌផ្ែ
ក្ត្ូវទុរជាត្ាំប ់អពាក្រត្ ឹ ផ្ែ ម្ិ ឱ្យមា
រម្មភាពបោធា ។
បញ្ចូ
ជាបបត្ិរភ័ណឌពិភពបលារ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
24
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៧២.ុខភាពរប ់ក្បជារាស្រ តក្ត្ូវ ពា
ធានា ។ រែឋយរចត្ ិ តទុរោរ់ែ ់ោរោរររជម្ៃឺ
ទទួ ោរពិ ិត្យបរាគ បោយឥត្បង់នថ្លបៅាម្ ម្ ាើរ
ជម្ៃឺ ។ ក្បជារាស្រ តក្រើក្រក្ត្ូវ
បពទយ គលា ោឋ ិ
ង ិ
ង ិ ម្ ារើ ម្ភពសាធារណៈ ។
រែឋបរៀបចាំឱ្យមា គលា ោឋ ិ
ង ិ ម្ ារើ ម្ភពែ ់ជ បទ ។
ាព្ោ ៧៣.រែឋយរចិត្តទុរោរ់ចាំបរោះរុមារ
នារផ្ែ មា រូ បក្ចើ រនុងប ុ រប ា ើ
ិងមាា ។ រែឋបរៀបចាំឱ្យមា ទររោឋ
យ ើ ឥត្ទើពឹង ។
ិងជួយឧបត្ថម្ភ
ាព្ោ ៧៤.រែឋជួយឧបត្ថម្ភជ ពោ ិ រ ង ិ ែ ់ក្គួសារយុទធជ ផ្ែ
បូ ជាជើវ ិត្បែើម្បក្ើ បបទ ជាត្ិ ។
ាព្ោ ៧៥.រែឋោត្់ផ្ចងឱ្យមា របប
តិ ុខ ងគម្ ែ ់រម្មររ ង ិ បិ ោជិត្ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
25
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ៧ អំរី រដ្ឋសភា ាព្ោ ៧៦.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
26
/ររម្/១០១៤/០២២ នថ្ៃទើ ២៣ ផ្ខ ត្ុលា ឆ្ន ាំ ២០១៤)
រែឋ ភាមា
មាជិរជាត្ាំោងរាស្រ តោ៉ាងត្ច ិ ១២០រូប ។
ត្ាំោងរាស្រ តក្ត្ូវបក្ជើ ាាំងបោយោរប ោះបឆ្នត្ជា រ
បោយប រ ើ បោយប មើភាព
បោយចាំបរោះ ិងាម្វ ិធើបក្ជើ បរ ើ បឆ្នត្ជា មាៃត្់ ។ ត្ាំោងរាស្រ តអាចឈរប្មោះប អនរផ្ែ មា ផ្ែ មា
ោះបឆ្នត្សាជាថ្មើ
។
ទ ធិ រប្មោះជាបបរខជ ត្ាំោងរាស្រ ត ិ ឈ
ិទធិប ោះបឆ្នត្ មា អាយុោ៉ាងត្ិច ២៥ឆ្ន ាំ មា
គក្ឺ បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពើរបភទ
ញ្ហាត្ិជាផ្ខមរាាំងពើរាំបណើត្ ។
ផ្បបបទ ិងោរក្បក្ពឹត្តបៅន ោរប ោះបឆ្នត្ ក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់ ន ប
ោះបឆ្នត្ ។
ាព្ោ ៧៧.ត្ាំោងរាស្រ រ ត ុ ងរែឋ ន ភា
ជាត្ាំោងក្បជាជាត្ផ្ិ ខមរទាំងម្ូ
ពុាំផ្ម្ ក្ោ ់ផ្ត្ជាត្ាំោង
ក្បជាព រែឋ រនុងម្ណឌ រប ខ ់ ួ ល បនាោះបទ ។
អាណត្តិអាជា្បញ្ហាទាំងឡាយ ក្ត្ូវទុរជាបមា
26
ៈ។
ុបររយ “អងគោរបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្” បោយសារសាថប័ ប ោះក្ត្ូវ
បញ្ចូ
បៅរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញវ ិញ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
26
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៧៨.ចូ
ត្ រប ់រែឋ ភាមា រាំណត្់ ៥ ឆ្ន ាំ ប ើ ោ ិ
ោ ់ត្ាំផ្ណង ។ រែឋ ភាម្ិ អាចក្ត្ូវ
ររណើផ្ែ រាជរោឋភិ
ក្ត្ូវ
យ ើ ក្ត្ូវនុត្រាំណត្់បៅបព ផ្ែ រែឋ ភាថ្មើ
រ ាំលាយម្ុ នុត្អាណត្តិ
ទមាលរ់ពរើ ែងរនុងរយៈបព
១២ ផ្ខ ។
ប
យ បវៀរផ្ ងផ្ត្រនុង ើ
(មាក្ា ៧៨ ត្)
រនុងររណើប ោះ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ត្ូវរ ាំលាយរែឋ ភា បក្ោយពើក្ពោះអងគក្ទង់ ពនា ោរយ ់ក្ពម្ពើក្បធា រែឋ ភា ។ ើ យររែឋម្ស្រ តើ ង ិ បនាាប់ពក្ើ ទង់ ោរប
ោះបឆ្នត្បែើម្បបើ ក្ជើ បរ ើ រែឋ ភាថ្មើ ង ឹ ក្បក្ពត្ ឹ តបៅរនុងរយៈបព
ទទួ ោរប នើ ៦០នថ្ៃោ៉ាងយូ រ
ោប់ាង ាំ ពើនថ្ៃរ ាំលាយរែឋ ភាម្រ ។
រនុងរយៈោ ប ោះ រាជរោឋភិ រនុងបព មា
មា ផ្ត្ភាររិចចែឹរនាាំោរងារក្បោាំនថ្ៃផ្ត្ប៉ាុបោណោះ ។
ស្រងាគម្ ឬរនុងោ ៈបទ ៈពិប
បឆ្នត្បរើត្ រែឋ ភាអាចក្បោ ប ត ើត្ិោ រប ខ ់ ួល
ែនទបទៀត្ ផ្ែ ម្ិ អាចបធវើោរប
ម្ួយែង
ម្ោរេក្ត្ ។ ន ចាំ ួ
ោះ
ម្ួយឆ្ន ាំ ាម្ ាំបណើរប ់ក្ពោះ
ោរក្បោ ប ត ត្ រប ់រែឋ ភា ក្ត្ូវ ាំបរចបោយម្ត្យ ់ក្ពម្ ពរើ ភាគបើោ៉ាងត្ច ើ ោ ិ ិ ិ មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
ាព្ោ ៧៩.រម្ម
អាណត្តិន
មាជិររែឋ ភា មា វ ិ ម្ត្ិភាពជាម្ួយោរបាំបពញម្ុខងារសាធារណៈជា
ង ិ ជាម្ួយម្ុខងារជា មាជិរន សាថប័ ែនទបទៀត្ ផ្ែ មា ផ្ចងរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញ ោះ បវៀរ
ផ្ ងផ្ត្បៅបាំបពញម្ុខងាររនុងគណៈរែឋម្ស្រ តើន រាជរោឋភិ រនុងររណើប ោះ
មាជិររែឋ
។
ភារូបបនាោះ មា ឋា ៈជា មាជិររែឋ ភាធម្មា ប៉ាុផ្ តម្ិ
ក្ត្ូវមា ម្ុខត្ាំផ្ណងអវទ ាំ អ ់ រនុងគណៈរមាមធោ ើ ង ិ រអចនិ ស្រ តយ៍ រែឋ ភា ។
ង ិ រនុងគណៈរម្មោរបនេងៗន
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
27
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៨០.ត្ាំោងរាស្រ តមា អភ័យឯរ ទ ិ ធិ ភា ។ ត្ាំោងរាស្រ តរូបោរ៏បោយ ម្ិ អាចក្ត្ូវ
បោយប ត្ុពើ
ឃាត្់ខួ ល
ាំផ្ែងបោប ់ ឬបបញ្ហចញម្ត្ិ រនុងោរបាំបពញម្ុខងាររប ់ខួ ល បសាោះប
ោរបោទក្បោ ់ ោរោប់ខួ ល
អាចបធវើបៅបរើត្
បោទក្បោ ់ ោប់ខួ ល
ោរឃាត្់ខួ ល
ឬោរ ុខ ាំ ួ ល
ឬ ុខ ាំ ួ ល យ ើ ។
មាជិរោម្ួយន រែឋ ភា ង ឹ
ុោះក្ាផ្ត្មា ោរយ ់ក្ពម្ពើរែឋ ភា ឬពើគណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់រែឋ
ភា រនុងចបនាលោះ ម្័យក្បជុាំន រែឋ ភា បវៀរផ្ ងផ្ត្រនុងររណើបទប ើ ម ក្ព
រនុងររណើខាងបក្ោយប ោះ ក្រ ួងមា
ទ ម ័ណឌជារ់ផ្ តង ។
ម្ត្ថរិចច ក្ត្ូវបធវើប ចរតើរាយោរណ៍ជូ រែឋ ភា ឬជូ គ
ណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់រែឋ ភាជាបនាា ់បែើម្បើ ាំបរច ។
ប ចរតើ ាំបរចរប ់គណៈរមាមធិោរអចនិ ស្រ តយរ៍ ប ់រែឋ ភា
ភាខាងម្ុខ បែើម្បអ ើ ុម្័ត្ាម្ម្ត្ិភាគបក្ចើ
ពើរភាគបើ ន
រនុងររណើទាំងអ ់ខាងប ើប ោះ ោរ ុខ ាំ ួ ល
ផ្ទអរ ក្ប ិ បបរើ ែឋ ភា មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
ម្័យក្បជុាំរែឋ
ក្ត្ូវោរ់ជូ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
ោរបោទក្បោ ់ត្ាំោងរាស្រ តោម្ួយក្ត្ូវ
បបញ្ហចញម្ត្ិបអាយផ្ទអរ ាម្ម្ត្ភា ិ គបក្ចើ
បភា ើ គបួ
ន ចាំ ួ
ាព្ោ ៨១.រែឋ ភាមា ថ្វ ិោ វយត្ ័
ាំរាប់ែាំបណើរោរ ។
ត្ាំោងរាស្រ តក្ត្ូវទទួ ក្ រ់បាំោច់ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
28
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៨២.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣០៦ ចុោះនថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)27
រែឋ ភាបបើរ ម្័យក្បជុាំែាំបូង ុ រ ិបនថ្ៃោ៉ាងយូរបក្ោយបព ប
ក្បជុាំរប ់ក្ពោះម្ោរេក្ត្។
ម្ុ ោប់បនតើម្ោរងាររប ខ ់ ួល
ន អាណត្តិ រប ់ មាជិរ ិម្ួយៗ អ ុក្បធា រែឋ ភា បក្ចើ ពើរភាគបើ ន
ិង
រែឋ ភាក្ត្ូវអ ុម្័ត្បទបញ្ហាននារុ នង
ិងក្ត្ូវប
ោះបឆ្នត្ាម្ោរបោោះ
ោះបឆ្នត្បក្ជើ បរ ើ ោច់បោយផ្
ាំបរចអាំពើ ុព ភាព រពើោន ូវ ក្បធា
មាជិរទាំងអ ់ន គណៈរម្មោរនានារប ់រែឋ ភា បោយម្ត្ិភាគ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
រែឋ ភាក្ត្ូវអ ុម្័ត្បទបញ្ហាននារុ ង ន បោយម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ ន ចាំ ួ
ភាទាំងម្ូ
មាជិររែឋ
។
ត្ាំោងរាស្រ តទង ាំ អ ់ក្ត្ូវបធវើ
រនុងឧប ម្ព័ ធ ៥ ។
ោចក្បណិធា
ម្ុ ចូ
ោ ់ត្ាំផ្ណង ែូចមា ខលឹម្សារផ្ចង
ាព្ោ ៨៣.រែឋ ភាក្បជុាំជាសាម្ញ្ញ ពរើ ែងរនុងម្ួយឆ្ន ាំ ។ ម្័យក្បជុាំ ិម្ួយៗ មា បថ្រៈបវលាោ៉ាងត្ិចបើផ្ខ ។ បបើមា
ាំណូម្ពរពើក្ពោះម្ោរេក្ត្
ឬប ចរតើប នើ ុាំពើ នាយររែឋម្ស្រ តើ ឬពើ មាជិររែឋ ភាចាំ ួ ម្ួយភាគបើោ៉ាងត្ិច គណៈរមាមធិ ោរអចិនស្រ តយរ៍ ែឋ ភាបោោះក្បជុាំរែឋ ភាជាវ ិសាម្ញ្ញ ។ រនុងររណើប ោះ
របបៀបវារៈជារ់លារ់ន
ជាម្ួយ ឹងនថ្ៃរាំណត្់ក្បជុាំ ។
27
ម្័យក្បជុាំវ ិសាម្ញ្ញ
ក្ត្ូវនាយែ ់ក្បជារាស្រ ត
បន្ថែមវាក្យខ័ណ្ឌទី៣
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
29
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ាព្ោ ៨៤.-
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
បៅចបនាលោះ ម្័យក្បជុាំរប ់រែឋ ភា គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់រែឋ ភា ទទួ ភារ
រច ិ ចោត្់ផ្ចងោរងារ ។
គណៈរមាមធោ ិ រអចនិ ស្រ តយរ៍ ប ់រែឋ ភារួម្មា ៖ ក្បធា រែឋ ភា អ ុក្បធា រែឋ ភា
ិងក្បធា គណៈរម្មោរទាំងអ ់រប ់រែឋ ភា ។
ាព្ោ ៨៥.ម្័យក្បជុាំរែឋ ភាក្ត្ូវបធវើបៅរាជធា ើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា រនុងសា ក្បជុាំរប ់រែឋ ភា ប ើរផ្ ងផ្ត្មា ោរ ាំបរចបនេង ចុោះរនុង ិខិត្បោោះក្បជុាំ បោយោ ៈបទ ៈត្ក្ម្ូវ ។ បក្តពើររណើខាងប ើ
ិងបក្តពើរផ្ លង
ិងពើោ បរបចឆ ិ ទ
ោរក្បជុាំោរ៏បោយរប ់រែឋ ភាក្ត្ូវទុរជាខុ
អបញ្ា ើញ
ចាប់
រខណៈ ។
ផ្ែ រាំណត្់រុ ងប ន ចរតើ
ប យ ើ ជាអសារ ូ យបពញ
ាព្ោ ៨៦.រនុងោ ៈបទ ៈផ្ែ ក្បបទ ជាត្ិ ថិត្រនុងភាពអា
រែឋ ភាមា បរបទ
ទ ិ ធិ ាំបរចបញ្ច ប់ោ ៈបទ ៈពបិ
បបរើ ែឋ ភាម្ិ អាចក្បជុាំ ចូ
បទ
ន រែឋ ភាក្បជុាំរា ់នថ្ៃជាប់ជាក្បោាំ ។
ខាងប ើប ោះ ោ បបើ ភាពោរណ៍អ ុ ញ្ហញត្ ។
បោយម្ូ
ម្រោ ់ោប់ទឹរែើ ោរក្បោ ភាពអា
បៅបព ផ្ែ ក្បបទ ជាត្ិឋត្ ិ រនុងភាពអា
ប
ត្ុោ ាំ ច់
ជាអាទិ៍បៅបព ផ្ែ រាំលាង ាំ
នក្ត្ូវប តបៅម្ុខជា វ័យក្បវត្តិ ។ ន រែឋ ភាម្ិ អាចក្ត្ូវរ ាំលាយ
ប
យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
30
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៨៧.ក្បធា រែឋ ភាែឹរនាាំអងគក្បជុាំរប ់ រែឋ ភាទទួ អាញ្ញត្ច ិ ាប់
ទាំងឡាយ
ផ្ែ រែឋ ភា
ង ិ ប ចរតើ ាំបរចចត្ ិ ត
អ ុម្័ត្រា៉ា ប់រងោរអ ុវត្ត ៍បទបញ្ហាននារុ ងរប ន ់រែឋ ភា
ិង
ោត្់ផ្ចងោរទរ់ទងអ តរជាត្ទ ាំ ឡាយរប ់រែឋ ភា ។ ិ ង
រនុងររណើផ្ែ ក្បធា រែឋ ភាមា ធុរៈ ម្ិ អាចបាំបពញម្ុ ខងារ
បាំបពញម្ុខងារជាក្បម្ុខរែឋ តើទើ ឬជាក្ពោះរាជា ុ
ិទធិ ឬបាំបពញបប រម្មបៅបរបទ
ភាម្ួយរូបក្ត្ូវទទួ ភាររច ិ ច ោត្់ផ្ចងោរងារជាំ ួ រនុងររណើផ្ែ ក្បធា
បោយប ត្ុម្រពជ ើ ម្ៃឺ ឬ អ ុក្បធា រែឋ
។
ឬអ ុក្បធា រែឋ ភាលាផ្ ងពើម្ុខត្ាំផ្ណង ឬទទួ អ ិចចរម្ម
រែឋ ភាក្ត្ូវប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង ក្បធា
ឬអ ុក្បធា ថ្មើ ។
ាព្ោ ៨៨.- ថមី(រីរ) (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៦០៥/០១៨ ចុោះនថ្ៃទើ ១៩ ផ្ខ ម្ិថ្ុនា ឆ្ន ាំ ២០០៥)28
(ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣០៦ ចុោះនថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)29
ោរក្បជុាំរែឋ ភា ក្ត្ូវបធវើជាសាធារណៈ ។ រែឋ
ភាអាចក្បជុាំជា
មាៃត្់
ាម្ោរ ុាំពើក្បធា
ោ៉ាងត្ិច ពើក្ពោះម្ោរេក្ត្ ឬពើនាយររែឋម្ស្រ តើ ។ ោរក្បជុាំរែឋ ភា ឹងយរជាោរ រ- រូរុម្៉ា ប ើ ពើ ពរើ ភាគបើ ន ចាំ ួ
ោ ផ្ែ ម-
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
ន ចាំ ួ
29
ក្មាប់ោរអ ុម្័ត្ទាំងឡាយ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ ។
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
ឡាយោ ផ្ែ ត្ក្ម្ូវឱ្យយរម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ន ចាំ ួ 28
មាជិរចាំ ួ ម្ួយភាគែប់
ុោះក្ាផ្ត្មា ៖
ត្ក្ម្ូវឱ្យយរម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ ន ចាំ ួ
រូរុម្៉ា ប ើ ពើររ់រោ ត
ឬ ពើ
ក្មាប់ោរអ ុម្័ត្ទាំង
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ ។
ោររាំណត្់រូរុម្៉ា ពើ “៧ ប ើ ១០” ម្រ “៦ ប ើ ១០”
ោររាំណត្់រូរុម្៉ា ជាពរើ ក្បបភទ បៅាម្ប ចរតើ បក្ម្ចផ្ែ ក្ត្ូវោរ បម្លងអ ុម្ត្ ័ ទាំងពរើ ក្បបភទ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
31
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៨៩.ាម្ោរ ុាំពើ មាជិរចាំ ួ ម្ួយភាគែប់ោ៉ាងត្ច ិ រែឋ ភាអាចអបញ្ា ើញឥ េរជ ែ៏ឧត្តម្
ោម្ួយ ម្របាំភលឺរែឋ ភាអាំពើបញ្ហាផ្ែ មា សារៈ ាំខា ់ពិប
។
ាព្ោ ៩០.- ថមី (រីរ)30 (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)31
(ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
32 /ររម្/០៣០៦ នថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្នា ើ ឆ្ន ាំ ២០០៦)
រែឋ ភាជាអងគោរ ផ្ែ មា អាំោច ើត្ិបបញ្ញត្តិ ប យ ់ ួ ល ែូច ើ បាំបពញភាររិចចរប ខ
រាំណត្់រុ ងរែឋ ន ធម្ម ុ ញ្ញ ិងចាប់ជាធរមា
។
រែឋ ភាអ ុម្័ត្ថ្វ ិោជាត្ិ ផ្ន ោររែឋ ោរឱ្យរែឋខក្ចើ
ានានា ផ្ននរ
រញ្ញ ិ វត្ថុ ិងោរបបងកើត្ ផ្រផ្ក្ប ឬ
ុបបោ ព ធោរ ។
រែឋ ភាឱ្យប ចរតើយ ់ក្ពម្ចាំបរោះគណ រើ ែឋ រែឋ ភាអ ុម្័ត្ចាប់
។
តើពើោរក្បោ
ធិ ញ្ហញ ឬអ ុ
ញ្ហញអ តរជាត្ិ ។
ស្រងាគម្ ។
ោរអ ុម្័ត្ខាងប ើប ោះក្បក្ពឹត្តបៅបោយម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្ន រែឋ ភាប ោះបឆ្នត្ទុរចត្ ិ ត ែ ់រាជរោឋភិ
រែឋ ភាទាំងម្ូ
30 31
។
ចាប់វ ិបសាធ រម្ម
ុបបោ ឃាលថា
វារយខ័ណឌទើ៨ ក្ត្ូវ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
ាម្ម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ ន
ោរ់មាក្ាប ោះ ជាមាក្ា ៩០ ថ្មើ (ពើរ)
“រែឋ ភាជាអងគោរផ្ត្ម្ួយគត្់ផ្ែ មា អាំោច ើ ត្ិបញ្ញត្ិ ”ត
“អាំោចប ោះ រែឋ ភាម្ិ អាចក្បគ ឱ្ ់ យបៅអងគោរ ឬបុគគ ោម្ួយ 32
រ់បគខចើ ោរ
តើពើោរប ើរផ្ ងបទ ជាទូ បៅ ។
រែឋអ ុម្័ត្យ ់ក្ពម្ ឬ ុបបោ រែឋ ភាអ ុម្័ត្ចាប់
រ់ពបើ គ ោរឱ្យរែឋឱ្យក្
ប ើយ”
មាជិរ
ិង ុបបោ
បតូរ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ” ម្រ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
។
32
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៩១.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)33
មាជិរក្ពឹទធ ភា ត្ាំោងរាស្រ តមា
មាជិររែឋ ភា ិងនាយររែឋម្ស្រ តើមា
ត ើម្គាំ ិត្បធវើចាប់ ។ ិទធិនួ ចបនត
ទ ិ បធិ នើ បធវវើ ិបសាធ រម្មចាប់បុ៉ាផ្ ត ាំបណើប ោះម្ិ អាចទទួ យរ
បបើវ ិបសាធ រម្មបនាោះ ាំបៅ ប ថយក្ រ់ចាំ ូ
បទ
សាធារណៈ ឬបផ្ ថម្ប ុ ារប ើក្បជាព រែឋ ។
ាព្ោ ៩២.ោរអ ុម្័ត្ទាំងឡាយរប ់រែឋ ភា ផ្ែ នាុយ ឹងបោ ោរណ៍ ររាោរររ ឯររាជយ
អធប ិ បត្យយ បូរណភាពទរ ឹ ែើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ប យ ើ ផ្ែ នាាំឱ្យប៉ាោះរ ់ែ ់ឯរភាព បោ
យ ឬោរក្គប់ក្គងរែឋ
រប ់ក្បបទ ជាត្ិ ឹងក្ត្ូវោត្់ទុរជាអាសារ ូ យ ។ ក្រុម្
ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញ ជាអងគោរផ្ត្ម្ួយគត្់ផ្ែ មា
ម្ត្ថរច ិ ច ាំបរចបមា ភាពប ោះ ។
ាព្ោ ៩៣.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)34
ចាប់ផ្ែ រែឋ ភា ក្ត្ូ វ
អ ុម្័ត្
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ ឡាយក្ពោះ
ិងក្ពឹទធ ភា តប
ខាក្បោ
ពិ ិត្យចប់
បអាយបក្បើ
រាជធា ើភនាំបពញរនុងរយៈបព ែប់នថ្ៃគត្់ បក្ោយពើនថ្ៃក្បោ ឱ្យបក្បើ បព នម្ភនថ្ៃគត្់ បក្ោយពើនថ្ៃក្បោ ឱ្យបក្បើ ។ ប៉ាុផ្ តបបច ើ ាប់ប ោះ ប ោះក្ត្ូវចូ
ជាធរមា ភាលម្បៅទូ ទង ាំ ក្បបទ
ចាប់ផ្ែ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់
ពវក្គប់រច ួ ប យ ប យ ើ ើ ក្ត្ូ វ ចូ
ជាធរមា បៅ
ាំ ក្បបទ រនុងរយៈ ិងបៅទូទង
ផ្ចងថាជាោរក្បញាប់ ចាប់
បក្ោយនថ្ៃក្បោ បអាយបក្បើ ។
ឡាយក្ពោះ
តប ខា ក្បោ បអាយបក្បើ ក្ត្ូវចុោះរនុង
រាជរច ាំ ក្បបទ ឱ្យទ ់ាម្បព រាំណត្់ខាងប ើ ។ ិ ច ង ិ នេពវនាយបៅទូទង
33 34
បផ្ ថម្ “ មាជិរក្ពឹទធ ភា”
បផ្ ថម្ “ក្ពឹទធ ភា
ពិ ិ ត្យចប់ ពវក្គប់រច ួ ប ើយ”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
33
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ៩៤.រែឋ ភាបបងកើត្ គណៈរម្មោរបនេងៗផ្ែ ោាំ ច់ ។ ោរបរៀបចាំ
ភា ឹងមា រាំ ត្់រុ ងបទបញ្ហ ន ា ននារុ ងន ន រែឋ ភា ។
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន រែឋ
ាព្ោ ៩៥.រនុងររណើមា
មាជិររែឋ ភាទទួ
អ ិចចរម្ម លាផ្ ង ឬក្
ផ្ែ បរត្ ើ មា ប ង ើ ៦ផ្ខ ោ៉ាងត្ច ិ ម្ុ ចប់ ត្ ើ ោ ិ ាម្ រខខណឌរាំណត្់ រនុងបទបញ្ហាននារុ ងរែឋ ន ភា
ោរ មាជិរភាព
ក្ត្ូវោត្់ោរបក្ជើ ាាំងជាំ ួ
មាជិរបនាោះ
ិងរនុងចាប់ប ោះបឆ្នត្ ។
ាព្ោ ៩៦.ត្ាំោងរាស្រ ត មា
ិទធិោរ់
ាំណួរែ ់រាជរោឋភិ
។
ាំណួរប ោះ ក្ត្ូវ រប រជាលា
យ ័រខអរេរ ក្បគ ់ជូ ាម្រយៈក្បធា រែឋ ភា ។
ចបម្លើយអាចបធវើប ង ើ បោយរែឋម្ស្រ តើម្ួយរូប ឬបក្ចើ រូប អាក្ ័យបោយបញ្ហាផ្ែ
ប ង ើ ររ់ព័ ធ ឹងោរទទួ ខុ បោ
យទូ បៅរប ់រាជរោឋភិ
បោទ
ក្ត្ូវរប ់រែឋម្ស្រ តើម្ួយរូប ឬបក្ចើ រូប ។ បបើបញ្ហាររ់ព័ ធែ ់ នាយររែឋម្ស្រ តើក្ត្ូវបឆ្លើយផ្ទា ខ ់ ួល ។
ចបម្លើយរប ់រែឋម្ស្រ តើ ឬរប ់នាយររែឋម្ស្រ តើ អាចបធវើបោយផ្ទា ់មាត្់ ឬ រប រជាលាយ
័រខអរេរ ។
ចបម្លយ ើ ខាងប បើ ោះ ក្ត្ូវបធវបើ
ង ើ រនុងបព ក្
ព ាំ រើ នថ្ៃ បនាាប់ពើ
ទទួ
ចាំបរោះចបម្លើយផ្ទា ់មាត្់ ក្បធា រែឋ ភាអាច ាំបរច បបើរឱ្យមា
បែញបោ
ាំណួរ ។
ឬម្ិ ឱ្យមា ោរជផ្ជរ
។ បបើោម ោរបបើរឱ្យជផ្ជរបែញបោ បទ បនាោះចបម្លើយរប ់រែឋម្ស្រ តើ ឬរប ់នាយរ
រែឋម្ស្រ តើ ង ឹ បញ្ច ប់ ាំណួរផ្ត្ម្តង ។
បបើមា ោរបបើរឱ្យជផ្ជរបែញបោ
មាច ់ ាំណួរ វាគមិ ឯបទៀត្
ិងរែឋម្ស្រ តើររ់ព័ ធ ឬ
នាយររែឋម្ស្រ តើអាចជផ្ជរបតូរបោប ់ រនុងរយៈបព ផ្ែ ម្ិ អាចប ើ ពើម្ួយបព ក្បជុាំប
យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
34
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
(មាក្ា ៩៦.- ត្)
រែឋ ភារាំណត្់ទុរបព ម្ួយនថ្ៃ រនុងម្ួយ ម្័យក្បជុាំ
បទោះបជា ើ ោ៉ាងោរ៏បោយ
ទធភាពឱ្យមា ោរប ោះបឆ្នត្ក្បបភទោម្ួយ
៍ ត
ប
ក្មាប់ោរបឆ្លើយ ាំណួរ ។
ាំរាប់បឆ្លយ ាំណួរខាងប បើ ោះ ម្ិ អាចបបរ ើ ើ យ ើ ។
ាព្ោ ៩៧.គណៈរម្មោរទាំងឡាយរប ់រែឋ ភា អាចអបញ្ា ើ ញរែឋម្ស្រ តើម្របាំភលឺ អាំពើបញ្ហាអវើម្ួយផ្ែ
ររ់ព័ ធ ង ឹ វ ិ ័យទទួ ខុ
ក្ត្ូវរប ខ ់ ួល ។
ាព្ោ ៩៨.(ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣០៦ នថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)35
រែឋ ភា អាចទមាលរ់
មាជិរគណៈរែឋម្ស្រ តើ ឬទមាលរ់រាជរោឋភិ
ម្័ត្ញត្តិបបនាា ាម្ បម្លងបឆ្នត្ពើរភាគបើ ន ចាំ ួ ញត្តិបបនាា រាជរោឋភិ
ក្ត្ូវ
ប ើរប
សាម្ ប ិ នារ់ បទប ើ រែឋ ភាអាចប រ ើ ម្រពភា ិ រា
35
វារយខ័ណឌទើ១ ក្ត្ូវ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ ង ើ ជូ រែឋ ភា
ពើត្ាំផ្ណង បោយអ ុ ។
បោយត្ាំោងរាស្រ តចាំ ួ
។
បតូរ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ” ម្រ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
35
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ៨ អំរី ព្រឹទធសភា (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)36
ាព្ោ ៩៩.- ថមី ក្ពទ ់ ួល ឹ ធ ភាជាអងគោរផ្ែ មា អាំនាច ត្ ើ ប ិ បញ្ញត្តិ ប យ ើ បាំបពញភាររច ិ ចរប ខ
រាំណត្់រុ ងរែឋ ន ធម្ម ុ ញ្ញ ិងចាប់ជាធរមា ទាំងម្ូ
ក្ពឹទធ ភាមា ចាំ ួ ។
។
មាជិរោ៉ាងបក្ចើ
ប មើ ិងររ់រោ ត
ន ចាំ ួ
មាជិរក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវោត្់ាង ាំ ខលោះ ិងក្ត្ូវបក្ជើ ាាំងបោយោរប មាជិរក្ពឹទធ ភា អាចក្ត្ូវ
ោត្់ាង ាំ
ិងបក្ជើ ាាំងសាជាថ្មើ
មាជិររែឋ ភា
ោះបឆ្នត្អ រ ខលោះ ។ ។ អនរផ្ែ មា
ទ ធិ រប្មោះជាបបរខជ ក្ពទ ិ ឈ ឹ ធ ភា គជា ឺ ក្បជាព រែឋផ្ខមរទាំងពរើ បភទ ផ្ែ មា
មា អាយុ ោ៉ាងត្ិច ៤០ ឆ្ន ាំ មា
ែូច
ទ ិ បធិ
ញ្ហាត្ិផ្ខមរាាំងពើរាំបណើត្ ។
ោះបឆ្នត្
ាព្ោ ១០០.- ថមី មាជិរក្ពឹទធ ភាចាំ ួ ២ រូប ក្ត្ូវ បក្បៀប ។
មាជិ រ ក្ពឹ ទធ
ភាចាំ ួ
២ រូ ប ក្ត្ូ វ
រឯ ើ មាជិរក្ពឹទធ ភាឯបទៀត្ ក្ត្ូវ
36
ោត្់ាង ាំ បោយក្ពោះម្ោរេក្ត្ ។ រែឋ
ភាបក្ជើ
ាាំងាម្ម្ត្ិភា គបក្ចើ បោយ
បក្ជើ ាាំងបោយោរប
ោះបឆ្នត្អ រ
។
ជាំពូរទើ៨ “អាំពើក្ពឹទធ ភា” ង ាំ ក្ ុង។ ិ ជាំពូរទ៩ ើ “អាំពើ មាជរែឋ ភា ិ ងក្ពឹទធ ភា” ជាជាំពូរបផ្ ថម្ថ្មើទង
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
36
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១០១.- ថមី ោរបរៀបចាំផ្បបបទ
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅ
ន ោរោត្់ាង ាំ
មាជិរក្ពឹទធ ភា ក្ពម្ទាំងោររាំណត្់អាំពើអនរប ោះបឆ្នត្ អងគប
ង ិ ោរប
ោះបឆ្នត្
ក្ត្ូវផ្ចងរនុងចាប់ម្ួយ ។
ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង ិងម្ណឌ ប ោះបឆ្នត្
ាព្ោ ១០២.- ថមី ត្ រប ់ក្ពទ ើ ោ ិ ឹ ធ ភាមា រាំណត្់
៦
ឆ្ន ាំ
ក្ពឹទធ ភាថ្មើចូ ោ ់ត្ាំផ្ណង។ រនុងបព មា
ស្រងាគម្
ឬរនុងោ ៈបទ ៈពិប
ប យ ើ ក្ត្ូវនុត្រាំណត្់ ែនទបទៀត្
បឆ្នត្បរត្ ក្ពទ រប ខ ់ ួ ល ម្ួយែង ើ ឹ ធ ភាអាចក្បោ ប ត ត្ ើ ោ ិ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ។ ន ចាំ ួ
បៅបព ផ្ែ
ផ្ែ ម្ិ អាចបធវើោរប
ោះ
ម្ួយឆ្ន ាំ ាម្ ាំបណើរប ់
ោរក្បោ ប ត ើត្ិោ រប ់ក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវ ាំបរចបោយម្ត្ិយ ់ក្ពម្ពើរភាគបើោ៉ាងត្ិច មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
រនុងោ ៈបទ ៈែូច
ក្ពទ ឹ ធ ភាមា អ ុញ្ហញត្ ។
បរៀបរាប់ខាងប ើ
ទ ិ ធិ ាំបរចបញ្ច ប់ោ ៈបទ ៈពបិ
បបើក្ពឹទធ ភាម្ិ អាចក្បជុាំ
បរបទ ចូ
។
បទ បោយម្ូ
ម្រោ ់ោប់ទរ ឹ ែើ ោរក្បោ ភាពអា
ក្ពឹទធ ភាក្បជុាំរា ់នថ្ៃជាប់ជាក្បោាំ
ខាងប ើប ោះ
។
ោ បបើ ភាពោរណ៍
ប ត្ុ ោ ាំ ច់ ជាអាទិ៍បៅបព ផ្ែ រមាលង ាំ នក្ត្ូវប តបៅម្ុខជា វ័យក្បវត្តិ ។
ាព្ោ ១០៣.- ថមី អាណត្តិន
មាជិរក្ពទ ឹ ធ ភាមា
ជា រម្មជាម្ួយម្ុខងារជាត្ាំោងរាស្រ ត មា ផ្ចងរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញ ។
វ ិ ម្ត្ ិ ភាពជាម្ួយោរបាំបពញម្ុខងារសាធារណៈ
ិងជាម្ួយម្ុខងារជា មាជិរសាថប័ ែនទបទៀត្ ផ្ែ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
37
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១០៤.- ថមី មាជិរក្ពទ ឹ ធ ភាមា អភ័យឯរ ទ ិ ធិ ភា ។ ុខ ាំ ួ ល
មាជិរក្ពឹទធ ភារូបោរ៏បោយ ម្ិ អាចក្ត្ូវ
បោយប ត្ុពើ
ឃាត្់ខួ ល
ឬ
ាំផ្ែងបោប ់ ឬបបញ្ហចញម្ត្ិរុ ងោរបាំ ន បពញម្ុខងាររប ់ខួ ល បសាោះ
ប យ ើ ។ ោរបោទក្បោ ់ ោរោប់ខួ ល ឹងអាចបធវើបៅបរើត្
បោទក្បោ ់ ោប់ខួ ល
ោរឃាត្់ខួ ល
ឬោរ ុខ ាំ ួ ល
មាជិរោម្ួយន ក្ពទ ឹ ធ ភា
ុោះក្ាផ្ត្មា ោរយ ់ក្ពម្ពើក្ពឹទធ ភា ឬពើគណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់
ក្ពទ ម ណឌជារ់ផ្ តង។ ឹ ធ ភា រនុងចបនាលោះ ម្័យក្បជុាំន ក្ពទ ឹ ធ ភា បវៀរផ្ ងផ្ត្រនុងររណើបទប ើ ម ក្ព ទ រនុងររណើចុងបក្ោយប ោះ ក្រ ួងមា
ម្ត្ថរិចច ក្ត្ូវបធវើប ចរតើរាយោរណ៍ជូ ក្ពឹទធ ភា
ឬជូ គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់ក្ពឹទធ ភាជាបនាា ់បែើម្បើ ាំបរច ។ ប ចរតើ ាំបរចរប ់គណៈរមាមធិោរអចនិ ស្រ តយរ៍ ប ់ក្ពទ ឹ ធ ភា
ក្ពឹទធ ភាខាងម្ុខ បែើម្បអ ើ ុម្័ត្ាម្ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើន រនុងររណើទាំងអ ់ខាងប ើប ោះ ោរ ុខ ាំ ួ ល
ក្ត្ូវផ្ទអរ ក្ប ិ បបើ ក្ពទ ឹ ធ ភា ក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
។
ក្ត្ូវោរ់ជូ
ម្័យក្បជុាំ
មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
ោរបោទក្បោ ់
។
មាជិរក្ពឹទធ ភាោម្ួយ
បបញ្ហចញម្ត្ឱ្ ិ យផ្ទអរាម្ម្ត្ភា ិ គបក្ចើ បភា ើ គបួ ន
មាជិរ
ាព្ោ ១០៥.- ថមី ក្ពឹទធ ភាមា ថ្វ ិោ វយត្ ័ ាំរាប់ែាំបណើរោរ ។ មាជិរក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវទទួ ក្
រ់បាំោច់ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
38
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១០៦.- ថមី (ម្ួយ) (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)
(ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣០៦ នថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)37
ក្ពឹទធ ភាបបើរ ម្័យក្បជុាំែាំបូង ុរ ិបនថ្ៃោ៉ាងយូ រ បក្ោយបព ប
ក្បជុាំរប ់ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ។
ម្ុ ោប់បនតើម្ោរងាររប ខ ់ ួល
ើម្ួយៗ
ក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវក្បោ
ោះបឆ្នត្ាម្ោរបោោះ
ុ ព ភាពន អាណត្តិរប ់ មាជិរ
ិងក្ត្ូវប ោះបឆ្នត្បក្ជើ បរ ើ ោច់បោយផ្ រពើោន ូវក្បធា
អ ុក្បធា ក្ពឹទធ ភា
មាជិរទាំងអ ់ ន គណៈរម្មោរនានារប ់ក្ពទ ឹ ធ ភា បោយម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ន
ក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
ិង
មាជិរ
។
មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងអ ់ក្ត្ូវបធវើ ោចក្បណិធា
ម្ុ ចូ
សារផ្ចងរនុងឧប ម្ព័ ធទើ ៧ ន រែឋធម្ម ុញ្ញ ។
ោ ់ត្ាំផ្ណងែូចមា ខលឹម្
ាព្ោ ១០៧.- ថមី ក្ពទ ឹ ធ ភាក្បជុាំជាសាម្ញ្ញពើរែងរនុងម្ួយឆ្ន ាំ ។ ម្័យក្បជុាំ ម្ ើ ួយៗមា ថ្ិរៈបវលាោ៉ាងត្ច ិ បផ្ើ ខ ។ បបមា ើ
ប ចរតើប នើ ុាំពើនាយររែឋម្ស្រ តើ ក្បជុាំជាវ ិសាម្ញ្ញ ។
ាំណូម្ពរពើក្ពោះម្ោរេក្ត្ ឬ
ឬពើ មាជិរក្ពឹទធ ភាចាំ ួ ម្ួយភាគបើោ៉ាងត្ិចក្ពឹទធ ភាបោោះ
ាព្ោ ១០៨.- ថមី បៅចបនាលោះ ម្័យក្បជុាំរប ់ក្ពឹទធ ភា
ភាររច ិ ចោត្់ផ្ចងោរងារ ។
គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់ក្ពឹទធ ភាទទួ
គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ប ់ក្ពឹទធ ភារួម្មា ៖
ក្ពឹទធ ភា 37
ិងក្បធា គណៈរម្មោរ ទាំងអ ់រប ់ក្ពឹទធ ភា ។
វារយខ័ណឌទ២ ើ ក្ត្ូវ
ក្បធា ក្ពឹទធ ភា
អ ុក្បធា
បតូរ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ” ម្រ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
39
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១០៩.- ថមី ម្័យក្បជុាំក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវបធវើបៅរាជធា ើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា រនុងសា ក្បជុាំរប ់ ក្ពឹទធ ភា ប ើរផ្ ងផ្ត្មា ោរ ាំបរចបនេងចុោះរនុង ិខិត្បោោះក្បជុាំបោយោ ៈបទ ៈត្ក្ម្ូវ ។ បក្តពើររណើខាងប ើ
ិងបក្តពើរផ្ លង
ោរក្បជុាំោរ៏បោយរប ់ក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវទុរជាខុ
ន ចរតើអបញ្ា ើ ញ ិងោ បរបចឆ ិ ទ ផ្ែ រាំណត្់រុ ងប ចាប់ ប យ ើ អាសារ ូ យបពញ រខណៈ ។
ាព្ោ ១១០.- ថមី ក្បធា ក្ពឹទធ ភាែឹរនាាំអងគក្បជុាំរប ់ក្ពឹទធ ភា ទទួ អាញត្តិចាប់
ចត្ ាំ ឡាយ ិ តទង
ផ្ែ ក្ពទ ឹ ធ ភា
អ ុម្័ត្
ិងប ចរតើ ាំបរច
រា៉ា ប់រងោរអ ុវត្ត ៍បទបញ្ហាននារុ ងរប ន ់ក្ពទ ឹ ធ ភា
ាំ ឡាយរប ់ក្ពឹទធ ភា ។ ិងោត្់ផ្ចងោទរ់ទងអ តរជាត្ិទង
រនុងររណើផ្ែ ក្បធា ក្ពទ ឹ ធ ភាមា ធុរៈ ម្ិ អាចបាំបពញម្ុខងារ
មា ជម្ៃឺ ឬបាំបពញម្ុខងារជាក្បម្ុខរែឋ តើទើ ឬជាក្ពោះរាជា ុ
ិទធិ ឬបាំបពញបប រម្មបៅបរបទ
អ ុក្បធា ក្ពឹទធ ភាម្ួយរូប ក្ត្ូវទទួ ភាររិចចោត្់ផ្ចងោរងារជាំ ួ រនុងររណើផ្ែ ក្បធា
បោយប ត្ុម្រពើ
។
ឬអ ុក្បធា ក្ពទ ឹ ធ ភាលាផ្ ងពម្ ើ ុខត្ាំផ្ណង ឬទទួ អ ច ិ ចរម្ម
ក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំងក្បធា ឬអ ុក្បធា ថ្មើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
40
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១១១.- ថមី (រីរ) (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)
/ររម្/០៦០៥/០១៨ ចុោះនថ្ៃទើ ១៩ ផ្ខ ម្ិថ្ុនា ឆ្ន ាំ ២០០៥)38 /ររម្/០៣០៦ ចុោះនថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)39
ោរក្បជុាំក្ពឹទធ ភាក្ត្ូវបធវើជាសាធារណៈ ។ ក្ពទ ឹ ធ ភាអាចក្បជុាំជា មាៃត្់
ាម្ោរ ុាំពក្ើ បធា
ឬពើ មាជិរចាំ ួ ម្ួយភាគែប់
ោ៉ាងត្ិច ពើក្ពោះម្ោរេក្ត្ ពើនាយររែឋម្ស្រ តើ ឬពើក្បធា រែឋ ភា ។ ោរក្បជុាំក្ពឹទធ ភា ឹងយរជាោរ រ-
រូរុម្៉ា ប ើ ពើ
ពើរភាគបើ
ន ចាំ ួ
ឡាយោ ផ្ែ ត្ក្ម្ូវឱ្យយរម្ត្ិភាគបក្ចើ ម- រូរុម្៉ា ប ើ ពើ ររ់រោ ត
ន ចាំ ួ
ុោះក្ាផ្ត្មា ៖ មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
ក្មាប់ោរអ ុម្័ត្ទាំង
មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
ក្មាប់ោរអ ុម្័ត្ទាំង
ពើរភាគបើ ន ចាំ ួ
ឡាយោ ផ្ែ ត្ក្ម្ូវឱ្យយរម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ន ចាំ ួ ចាំ ួ
បម្ល ង ផ្ែ
ត្ក្ម្ូ វ
ាំ រា ប់ រ ែឋ
ភាអ ុ ម្័ ត្ យ
រែឋធម្ម ុញ្ញ ក្ត្ូវយរម្របក្បើ ាំរាប់ក្ពឹទធ ភានងផ្ែរ ។
មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
។
មាជិរក្ពទ ឹ ធ ភាទាំងម្ូ ។
់ ក្ពម្ ប
ើ យ ផ្ែ
រាំ ណ ត្់ រុ ន ង
ាព្ោ ១១២.- ថមី ក្ពទ ឹ ធ ភាមា ភាររច ិ ច ក្ម្ប ក្ម្ួ ោរងាររវាងរែឋ ភា ង ិ រោឋភិ
38 39
។
ោររាំណត្់រូរុម្៉ា ពើ “៧ ប ើ ១០” ម្រ “៦ ប ើ ១០”
ោររាំណត្់រូរុម្៉ា ជាពរើ ក្បបភទ បៅាម្ប ចរតើ បក្ម្ចផ្ែ ក្ត្ូវោរ បម្លងអ ុម្ត្ ័ ទាំងពរើ ក្បបភទ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
41
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១១៣.- ថមី
ក្ពឹទធ ភាពិ ិត្យប
យ ន ម្ួយផ្ខោ៉ាងយូ រ ប ើប ចរតើក្រងចាប់ ើ បអាយបោប ់រុ ងរយៈបព ាំ ូងរួចប យ ឬប ចរតើប ច នើ ាប់ផ្ែ រែឋ ភា អ ុម្័ត្យ ់ក្ពម្ប ើរែប ក្ពម្ទាំងប ើរបញ្ហា ើ ទាំងពួងផ្ែ រែឋ ភា ក្ត្ឹម្ផ្ត្ក្
នាំ ថ្ៃ ។
បបើក្ពឹទធ ភា
ោរ់ឱ្យពិ ិត្យិ
។
បបើជាោរក្បញាប់រយៈបព បនាោះក្ត្ូវប ថយម្របៅ
ឱ្យបោប ់យ ់ក្ពម្ ឬពុាំ
មា រាំណត្់ទុរ ប យ ើ បនាោះបទ ចាប់ផ្ែ រែឋ ភា យរបៅក្បោ ឱ្យបក្បើ ។
ឱ្យបោប ់បសាោះ
រនុងរយៈបព ផ្ែ អ ុម្័ត្យ ក្់ ពម្ប យ ើ បនាោះ ង ឹ ក្ត្ូវ
បបក្ើ ពទ ឹ ធ ភា
ុាំបអាយផ្រ ាំរួ ប ចរតក្ើ រងចាប់ ឬប ចរតបើ នើចាប់បនាោះ រែឋ ភាក្ត្ូវ យរម្រពិោរោភាលម្ជាប ើរទើពើរ ។ រែឋ ភាក្ត្ូវពិ ិត្យ ិង ាំបរចផ្ត្ក្ត្ង់បទបបញ្ញត្តិ ឬចាំ ុច ោផ្ែ ក្ពឹទធ ភា ុាំឱ្យផ្រ ាំរួ
បោយបែិប ធបោ ទាំងម្ូ
ោរបងវិ បៅបងវិ ម្ររវាងក្ពឹទធ ភា
ឬទុរជា
ោរខលោះ ។
ិងរែឋ ភា ក្ត្ូវបធវើផ្ត្រនុងរយៈបព ម្ួយផ្ខ ។ រយៈ
បព ប ោះ ក្ត្ូវប ថយម្រក្ត្ឹម្ែប់នថ្ៃ បបើក្ត្ូវពិ ត្ ិ យ ាំបរចពើថ្វ ិោជាត្ិ ផ្ត្ពើរនថ្ៃបបើជាោរក្បញាប់ ។ បបើរែឋ ភាទុរឱ្យ ួ រយៈបព រាំណត្់ ឬព ារបព
រយៈបព ជាបោ ោរណ៍ ាំរាប់រែឋ ភា
ិង
រិ ញ្ញវត្ថុ ប យ ើ ម្រក្ត្ឹម្
ផ្ែ រាំណត្់ទុរ ាំរាប់ពិ ិត្យបនាោះ
ង ិ ក្ពទ ឹ ធ ភា ក្ត្ូវបផ្ ថម្បអាយប មោ ើ ន ផ្ែរ ។ បបក្ើ ពទ នើ ាប់បនាោះជាអសារបង់ រែឋ ភាម្ិ ឹ ធ ភាបែិប ធប ចរតើក្រងចាប់ ឬប ចរតបើ ច
អាច ង ឹ យរម្រពោ ិ រោជាប ើរទព ើ រើ ម្រក្ត្ម្ ឹ ែប់ក្
ម្ុ រយៈបព ម្ួយផ្ខបទ ។ រយៈបព ប ោះក្ត្ូវប ថយ
នាំ ថ្ៃ បបព រិ ញ្ញវត្ថុ ប យ ើ ិ ត្ ិ យពថ្ ើ វ ិោជាត្ិ ង ិ ើ ម្រក្ត្ម្ ឹ ផ្ត្បួ នថ្ៃបបើជាោរក្បញាប់ ។
រនុងោរពិ ិត្យបិ ចរតើក្រងចាប់ ឬប ចរតើប នើចាប់ជាប ើរទើ២ប ោះ រែឋ ភាក្ត្ូវអ ុម្័ត្ បោយវ ិធើប ោះបឆ្នត្ចាំ ង ិ យរាម្ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្ ។ ឹងក្ត្ូវ
ប ចរតើក្រងចាប់
ឬប ចរតើប នើចាប់ោផ្ែ
យរបៅក្បោ ឱ្យបក្បើ ។
ាំបរចែូចខាងប ើប ោះប
យ ើ បនាោះ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
42
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១១៤.- ថមី (ម្ួយ) (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្នា ាំ ៩៩៩) ើ ឆ្ន១
/ររម្/០៣០៦ ចុោះនថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)40
ក្ពទ ើ គណៈរម្មោរបនេងៗផ្ែ ោាំ ច់ ។ ោរបរៀបចាំ ឹ ធ ភាបបងកត្
ក្ពឹទធ ភា
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន
ន ា ននារុ ងរប ន ់ក្ពឹទធ ភា ។ បទបញ្ហាននារុ ងប ន ោះ ក្ត្ូវអ ុម្័ត្ ឹងមា រាំណត្់រុ ងបទបញ្ហ
យ ់ក្ពម្បោយ បម្លងភាគបក្ចើ ោច់ខាត្ន ចាំ ួ
មាជិរក្ពឹទធ ភាទាំងម្ូ
។
ាព្ោ ១១៥.- ថមី រនុងររណើមា
ផ្ែ បរើត្មា ប ង ើ
មាជិរក្ពទ ឹ ធ ភាទទួ អ ច ិ ចរម្ម លាផ្ ង ឬក្
ក្ ម្ ាំ ួយផ្ខោ៉ាងត្ិច
ម្ុ ចប់ ើត្ិោ ក្ត្ូវោត្់ាង ាំ
មាជិរបនាោះ ាម្ រខខណឌរាំណត្់រុ ងបទបញ្ហ ន ា ននារុ ងន ន ក្ពឹទធ ភា
ាាំង ិងោរប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង មាជិរក្ពឹទធ ភា ។
40
ោរ មាជិរភាព
ឬបក្ជើ ាាំងជាំ ួ
ិងរនុងចាប់ តើពើោរោត្់
បតូរ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ” ម្រជា “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
43
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ៩ ថមី អំរី សាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទធសភា ាព្ោ ១១៦.- ថមី រនុងររណើោាំ ច់ រែឋ ភា
បញ្ហា ាំខា ់ៗរប ់ក្បបទ ជាត្ិ ។
ង ួ ោនជា មាជ បែើម្បបើ ោោះក្សាយ ិ ក្ពទ ឹ ធ ភា អាចក្បជុាំរម្
ាព្ោ ១១៧.- ថមី បរៀបចាំ
បញ្ហា ាំខា ់ៗរប ់ក្បបទ ជាត្ិែូចមា ផ្ចងរនុងមាក្ា ១១៦ថ្មើ ខាងប ើ ក្ពម្ទាំងោរ ិងោរក្បក្ពឹត្តបៅន
មាជ ឹងក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់ ន ម្ួយ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
44
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១០ អំរី រាជរដ្ឋឋភិាល (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)41
ាព្ោ ១១៨.- ថមី (ាព្ោ ៩៩ ចាស់) គណៈរែឋម្ស្រ តើ ជារាជរោឋភិ គណៈរែឋម្ស្រ តើ ក្ត្ូវ
ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។
ែឹរនាាំបោយនាយររែឋម្ស្រ តើម្ួយរូប អម្បោយឧបនាយររែឋម្ស្រ តើ
ក្ពម្ទាំងមា បទ រែឋម្ស្រ តើ រែឋម្ស្រ តើ ិងរែឋប ខាធិោរជា មាជិរ ។
ាព្ោ ១១៩.- ថមី (ាព្ោ ១០០ ចាស់) ាម្ប ចរតើប នព ើ ក្ើ បធា
បោយមា ម្ត្ឯ ិ រភាពពអ ើ ុក្បធា ទាំងពរើ ន រែឋ ភា
ម្ោរេក្ត្ក្ទង់ោត្់ាង ាំ វរៈជ ម្ួយរូបរនុងចាំបោម្ត្ាំោងរាស្រ តន គណបរេ បអាយបបងកើត្រាជរោឋភិ
។ វរៈជ ផ្ែ ក្ត្ូវ
ោត្់ាង ាំ ប ោះ នាាំ
ក្ពោះ
ផ្ែ ឈនោះបឆ្នត្
ោរផ្ែ ជាត្ាំោងរា ើ
ស្រ ត ឬជា មាជិរគណបរេត្ាំោងបៅរនុងរែឋ ភា ផ្ែ នគូរនគងបអាយោ ់ត្ាំផ្ណងបនេងៗ រនុង រាជរោឋភិ
បៅ ុាំប ចរតើទុរចិត្តពើរែឋ ភា ។ ោ បបើរែឋ ភា
បនាោះ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់បចញក្ពោះរាជក្រត្ ាំ ម្ូ ឹ ផ្ត្ងាាំងគណៈរែឋម្ស្រ តើទង ម្ុ ចូ ឧប ម្ព័ ធ ៦ ។
ោ ់ត្ាំផ្ណង គណៈរែឋម្ស្រ តើក្ត្ូវបធវើ
ោចក្បណិធា
ប ោះបឆ្នត្ទុរចិត្តប ។
យ ើ
ែូចមា ខលឹម្សារផ្ចងរនុង
ាព្ោ ១២០.- ថមី (ាព្ោ ១០១ ចាស់) ម្ុខងារន
មាជិររាជរោឋភិ
រណិជារម្ម ឬឧ ា
41
រម្មប
មា វ ិ ម្ិត្ភាព
ិង រម្មភាពខាងវ ិជាាជើវៈផ្ននរ
យ ើ ិងោរោ ់ត្ាំផ្ណងោម្ួយរនុងម្ុខងារសាធារណៈ ។
ជាំពូរទើ៨ោ ់
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
45
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១២១.- ថមី (ាព្ោ ១០២ ចាស់) មាជិរទាំងឡាយន រាជរោឋភិ
ទទួ ខុ
ក្ត្ូវរួម្ោនចាំបរោះរែឋ ភា អាំពើ បោ
យ
មាជិរម្ួយរូបៗ
ទទួ ខុ
ក្ត្ូវបរៀងខលួ ចាំបរោះនាយររែឋម្ស្រ តើ
ិង
ទូបៅរប ់រាជរោឋភិ
។
ចាំបរោះរែឋ ភាអាំពោ ើ រផ្ែ ខលួ
ន រាជរោឋភិ
ក្បក្ពត្ ឹ ត។
ាព្ោ ១២២.- ថមី (ាព្ោ ១០៣ ចាស់) លាយ រប ់ខួ ល
មាជិ រ ទាំង ឡាយន រាជរោឋ ភិ
ម្ិ អាចយរ
ាំ អា ងន ប
ចរតើ ប ងាគ ប់
បោយ
រខណ៍អរេរ ឬបោយវាោអាំពើ រោម្ួយ បែើម្បបើ ោោះសារឱ្យរួចខលួ ពើោរទទួ ខុ
ក្ត្ូវ
ប យ ើ ។
ាព្ោ ១២៣.- ថមី (ាព្ោ ១០៤ ចាស់) គណៈរែឋម្ស្រ តើ ក្ត្ូវក្បជុាំរា ់ ត
៍ ជាក្បជុាំធាំ ឬជាក្បជុាំពិ ិត្យក្ិ សាវក្ជាវ ។
អងគក្បជុាំធាំក្ត្ូវែឹរនាាំបោយនាយររែឋម្ស្រ តើ។
ឧបនាយររែឋម្ស្រ តែ ើ ឹរនាាំអងគក្បជុាំពិ ត្ ិ យក្សាវក្ជាវ
។
នាយររែឋម្ស្រ តើអាចក្បគ ់ភាររិចចជូ
រាំណត្់ប ត្ុ ន អងគក្បជុាំទង ាំ អ ់រប ់គណៈរែឋម្ស្រ តើ ក្ត្ូវបន្ើថាវយក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ក្ជាប ។
ាព្ោ ១២៤.- ថមី (ាព្ោ ១០៥ ចាស់) នាយររែឋម្ស្រ តើ អាចរ ាំផ្ រអាំោចរប ខ ់ ួ ល បអាយបៅឧបនាយររែឋម្ស្រ តើ ឬ មាជិរោ
ម្ួយន រាជរោឋភិ
។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
46
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១២៥.- ថមី (ាព្ោ ១០៦ ចាស់) បបត្ តើ ួយជាថ្មើ រនុង ើ ាំផ្ណងនាយររែឋម្ស្រ តបើ ៅទាំប រជាសាថពរបនាោះ ក្ត្ូវផ្ត្ងាាំងគណៈរែឋម្ស្រ ម្
័រខខ័ណឌផ្ែ មា ផ្ចងរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញ ោះ ។ បបើោរទាំប រប ោះជាោរទាំប រម្ួយោ ម្ួយក្ោបទ ក្ត្ូវ
ោត្់ាង ាំ នាយររែឋម្ស្រ តើ តទ ត ោះអា ើ ជា ើ បបោ
ន។
ាព្ោ ១២៦.- ថមី (ាព្ោ ១០៧ ចាស់) ខលួ
មាជិរម្ួយរូបៗន រាជរោឋភិ
ក្ត្ូវទទួ ទណឌរម្មពប ើ ទឧក្រែ ិ ឋ ឬបទម្ជឈបម្ ឹ ផ្ែ
ក្បក្ពឹត្តរុ ងោរបាំ ន បពញោរងាររប ់ខួ ល ។ រនុងររណើប ោះ
ិងរនុងររណើបធវើខុ ជាទម្ៃ ់ រនុងោរបាំបពញោរងាររប ់ខួ ល
អាច ាំបរចបតឹងបៅត្ុ លាោរមា
ម្ត្ថរិចច ។
រែឋ ភា ាំបរចរនុងបរឿងប ោះ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
រែឋ ភា
បោយវ ិធើប
ោះបឆ្នត្ជា ាំងាត្់ាម្ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្ន
ាព្ោ ១២៧.- ថមី (ាព្ោ ១០៨ ចាស់) ោរបរៀបចាំ
ង ន ម្ួយ ។ ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន គណៈរែឋម្ស្រ តើ ង ឹ ក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
47
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១១ថមី អំរី អំណាចតុលាការ (ក្ពោះរាជក្រម្ ប ខ
/ររម្/០៣៩៩/០១ នថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)42
ាព្ោ ១២៨.- ថមី (ាព្ោ ១០៩ ចាស់)
អាំោចត្ុលាោរជាអាំោចឯររាជយ ។
អាំោចត្ុលាោរធានាររាអនាគត្ិ ង ់ក្បជាព រែឋ ។ ិ ោរររ ទ ិ ធិប រភាពរប ើ
អាំោត្ត្ុលាោរក្គបែណតប់បៅប ើបរឿងរតើទង ាំ អ ់ រួម្ទាំងបរឿងរតើរែឋ នង ។ អាំោចប ោះក្ត្ូវក្បគ ់បអាយត្ុ លាោររាំពូ ិងសាលាជរាំ ោះរតើក្គប់ផ្ននរ ិងក្គប់ជា ់ថានរ់។
ាព្ោ ១២៩.- ថមី (ាព្ោ ១១០ ចាស់)
ោរជាំរោះរតើនត ់យុត្តិធម្៌ ក្ត្ូវបធវើរុ ងនាម្ក្បជារាស្រ ន តផ្ខមរ ាម្ ើត្ិវ ិធើ ិងចាប់ជាធរមា ។ មា ផ្ត្បៅក្រម្បទផ្ែ មា
ចាប់ោ៉ាងម្ុង ឺ មា៉ាត្់
ិទធិជាំរោះរតើ។
បៅក្រម្ក្ត្ូវបាំបពញភាររិចចប ោះបោយបោរព
ង ់ ែ ម្បជញ្ញៈរប ់ខួ ល ។ ិ បអាយអ ព ើ ួងចត្ ិ ត ង ិ
ាព្ោ ១៣០.- ថមី (ាព្ោ ១១១ ចាស់) ប
ោម អងគោរោម្ួយ ន អាំោច ត្ ើ ប ិ បញ្ញត្តិ ឬ ត្ ើ ក្ិ បត្ប ិ ត្តអា ិ ចទទួ អាំោចត្ុលាោរអវើ យ ើ ។
ាព្ោ ១៣១.- ថមី (ាព្ោ ១១២ ចាស់) មា ផ្ត្អងគោរអយយោរបទ ផ្ែ មា
ទ ិ បធិ ធវប ើ ណតឹងអាជា្ ។
ាព្ោ ១៣២.- ថមី (ាព្ោ ១១៣ ចាស់)
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ជាអនរធានាឯររាជយន អាំោចត្ុ លាោរ។ ឧត្តម្ក្រុម្ក្បឹរាន អងគ
បៅក្រម្ ជួយក្ពោះម្ោរេក្ត្រនុងរច ិ ចោរប ោះ ។
42
ជាំពូរទើ៩ ោ ់
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
48
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៣៣.- ថមី (ាព្ោ ១១៤ ចាស់)
បៅក្រម្ម្ិ អាចក្ត្ូវបគែរពើម្ុខងារ
ចោរ់វ ិ ័យប ើបៅក្រម្ផ្ែ
ក្បក្ពឹត្តខុ
។
បទ ។ ប៉ាុផ្ តឧត្តម្ក្រុម្ក្បឹរាន អងគបៅក្រម្
ាព្ោ ១៣៤.- ថមី (ាព្ោ ១១៥ចាស់)
ឧត្តម្ក្រុម្ក្បឹរាន អងគបៅក្រម្ ឹងក្ត្ូវបបងកើត្បោយចាប់បរៀបចាំអងគោរម្ួយ
រាំណត្់ មា ភាព
ិងម្ុខងារ ។
ឧត្តម្ក្រុម្ក្បរ ឹ ាន អងគក្រម្
ផ្ែ
ាំបរ
ឹង
ថិ បក្ោម្ក្ពោះរាជាធប ត្ ិ ត្នើ ក្ពោះម្ោរេក្ត្។ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ពោះ
អងគក្ទង់អាចោត្់ាង ាំ ក្ពោះរាជត្ាំោងមានរ់រប ់ក្ពោះអងគបអាយបធវើជាអធិបត្ើន ឧត្តម្ក្រុម្ក្បឹរាន អងគបៅក្រម្ប ោះ ។
ឧត្តម្ក្រុម្ក្បរ នើ វ យក្ពោះម្ោរេក្ត្ អាំពោ ឹ ាន អងគបៅក្រម្ ប រ ើ ប ចរតបើ ថា ើ រផ្ត្ងាាំង បៅក្រម្ ង ាំ អ ់ ។ ិ ក្ពោះរាជអាជា្អម្សាលាជរាំ ោះរតទ ើ ង
ឧត្តម្ក្រុម្ក្បឹរាន អងគបៅក្រម្ រនុងម្ុខោរោរ់វ ិ ័យចាំបរោះបៅក្រម្ ិងក្ពោះរាជអាជា្ ក្ត្ូវក្បជុាំបក្ោម្អធប ិ ត្ភា ើ ពន ក្បធា ត្ុលាោររាំពូ ឬអគគក្ពោះរាជអាជា្អម្ត្ុលាោររាំពូ អាក្ ័យ បោយររណើទរ់ទង ឹងបៅក្រម្ ឬក្ពោះរាជអាជា្ ។
ាព្ោ ១៣៥.- ថមី (ាព្ោ ១១៦ ចាស់) រខ តិរៈន បៅក្រម្
ចាប់បោយផ្ រពើោន ។
ិងក្ពោះរាជអាជា្
ន ិងោរបរៀបចាំអងគោរត្ុ លាោរ ឹងក្ត្ូវរាំណត្់រុ ង
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
49
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១២ ថមី អំរី ព្រុម្ព្បឹរាធម្មនញ្ ុ ញ (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
ាព្ោ ១៣៦.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)43
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)44
ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញមា
ញ្ញ ិងចាប់ផ្ែ រែឋ ភា
ក្រុម្ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញមា
ម្ត្ថរិចចធានាោរររ ោរបោរពរែឋធម្ម ុញ្ញ បរក្សាយរែឋធម្ម ុ
អ ុម្័ត្ ិងក្ពឹទធ ភា ទ ធិ ិ ិត្យ ិ ព
បឆ្នត្បក្ជើ ាាំងត្ាំោងរាស្រ ត ិងោរប
ពិ ិត្យច ិ ប់ ពវក្គប់ប
យ ើ ។
ង ាំបរចអាំពរ ិ ើ រណើវ ិវាទរម្មទរ់ទង ង ឹ ោរប ោះ
ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង មាជិរក្ពឹទធ ភា ។
ាព្ោ ១៣៧.- ថមី (ាព្ោ ១១៨ ចាស់) ក្រុម្ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញ មា
មាជិរក្ ប ាំ ួ រូប ផ្ែ ទទួ អាណត្តក្ិ ប ាំ ួ ឆ្ន។ ាំ
ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញ ចាំ ួ ម្ួយភាគបើ ក្ត្ូវផ្ទល ់ថ្មើរុ ងរយៈបព ន បើឆ្នម្ ាំ តង បើឆ្នម្ ាំ តង។ ក្ត្ូវផ្ត្ងាាំងបោយក្ពោះម្ោរេក្ត្
បើរូបក្ត្ូវបក្ជើ ាាំងបោយរែឋ ភា
ផ្ត្ងាាំងបោយឧត្តម្ក្រុម្ក្បរ ឹ ាន អងគបៅក្រម្ ។ ក្បធា ក្ត្ូវ
បក្ជើ ាាំងបោយ មាជិរក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញ។
មា ុភាព រនុងររណើផ្បរ បម្លងជាពើរប មើោន ។
មាជិរ
មាជិរបើរូប
ប យ ើ បើរូបបទៀត្ ក្បធា មា
ក្ត្ូវ
បម្លងឧត្ត
ាព្ោ ១៣៨.- ថមី (ាព្ោ ១១៩ ចាស់)
មាជិរក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញក្ត្ូវបក្ជើ បរ ើ រនុងចាំបោម្ឥ េរជ ផ្ែ មា ញ្ហញប័ក្ត្ ោប់ពើឧត្តម្ ិរាបៅ ខាងចាប់ ខាងរែឋ ខាងោរទូត្ ឬខាងប ែឋរិចច ប យ ើ មា ពិបសាធ ៍ បក្ចើ រនុងោរងារ ។
43 44
ជាំពូរទើ១០ ោ ់
បផ្ ថម្ “ ិ ងក្ពឹទធ ភាពិ ិ ត្យចប់ ពវក្គប់””
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
50
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៣៩.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)45
ម្ុខងារ មាជិរក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុ ញ្ញមា
មាជិររែឋ ភា
មាជិររាជរោឋភិ
វ ិ ម្ិត្ភាព
ិងម្ុខងារ មាជិរក្ពឹទធ ភា
បៅក្រម្រនុងត្ាំផ្ណង ោរោ ់ត្ាំផ្ណងោម្ួយរនុងម្ុ ខ
ងារសាធារណៈ ក្បធា ឬអ ុ ក្បធា គណបរេ បោ យ ក្បធា ឬអ ុក្បធា
ជើព ។
ាព្ោ ១៤០.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)46
ក្ពោះម្ោរេក្ត្ នាយររែឋម្ស្រ តើ ក្បធា រែឋ ភា ត្ាំោងរាស្រ តចាំ ួ ម្ួយភាគែប់ ក្បធា
ក្ពឹទធ ភា ឬ មាជិរក្ពឹទធ ភាចាំ ួ ម្ួយភាគបួ ឱ្យក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញពិ ិត្យម្ុ
អាចបញ្ាូ ចាប់ផ្ែ រែឋ ភា
ឹងចាប់បនាោះក្ត្ូវក្បោ ឱ្យបក្បើ ។
បទបញ្ហាននារុ ងរែឋ ន ភា បទបញ្ហាននារុ ងក្ព ន ទ ឹ ធ ភា
ផ្ត្បញ្ាូ បៅក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុ ញ្ញពិ ិត្យ ម្ុ
ង ិ ចាប់បរៀបចាំអងគោរទាំងឡាយ ក្ត្ូវ
ឹងក្បោ បអាយបក្បើ ។ ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញក្ត្ូវ ាំបរច
រនុងរយៈបព សាម្ ប ន ភា ិ (៣០)នថ្ៃ ោ៉ាងយូរថាបត្ច ើ ាប់ បទបញ្ហាននារុ ងរែឋ រនុងក្ពឹទធ ភាខាងប ើក្ ប ឬម្ិ ក្ ប ឹងរែឋធម្ម ុញ្ញ ។
45 46
អ ុម្័ត្បៅ
ង ិ បទបញ្ហាននា
បផ្ ថម្ “ មាជិរក្ពឹទធ ភា”
ែូចខាងប ើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
51
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៤១.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)47
បក្ោយពើចាប់ោម្ួយ ក្ត្ូវ
ក្បធា រែឋ ភា នាយររែឋម្ស្រ តើ
ក្បោ បអាយបក្បើ ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្បធា ក្ពឹទធ ភា
មាជិរក្ពឹទធ ភាចាំ ួ ម្ួយភាគបួ
ត្ាំោងរាស្រ តចាំ ួ ម្ួយ
ភាគែប់ ឬត្ុលាោរអាច ុាំបអាយក្រុម្ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញពិ ត្ ិ យអាំពើធម្ម ុញ្ញភាពន ចាប់បនាោះ ។ ក្បជារាស្រ តមា
ិទធិបតឹងអាំពើធម្ម ុ ញ្ញភាពន ចាប់
ាម្រយៈត្ាំោងរាស្រ ត ឬក្បធា
រែឋ ភា ឬ មាជិរក្ពឹទធ ភា ឬក្បធា ក្ពទ ឹ ធ ភា ែូចមា ផ្ចងរនុងវារយខ័ណឌខាងប ើ ។
ាព្ោ ១៤២.- ថមី (ាព្ោ ១២៣ ចាស់) បទបបញ្ញត្រ តិ ុ ងមាក្ាោ ន ផ្ែ ក្រុម្ក្បរ ឹ ាធម្ម ុញ្ញក្បោ ថា ម្ិ ក្ ប ង ឹ រែឋធម្ម ុញ្ញ
ម្ិ អាចយរបៅក្បោ បអាយបក្បើ ឬយរបៅអ ុវត្ត
ប
យ ើ ។
ប ចរតើ ាំបរចរប ់ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញ ជាប ចរតើ ាំបរចបិទនលូវត្វា៉ា ។
ាព្ោ ១៤៣.- ថមី (ាព្ោ ១២៤ ចាស់) ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ទង់ពបិ ក្ោោះម្ត្ក្ិ រុម្ក្បរ នើ ង ាំ ឡាយ ផ្ែ ឹ ាធម្ម ុញ្ញ ចាំបរោះប ចរតើប ទ
បធវើវ ិបសាធ រម្មប ើរែឋធម្ម ុ ញ្ញ ។
ាព្ោ ១៤៤.- ថមី (ាព្ោ ១២៥ ចាស់) ចាប់បរៀបចាំអងគោរម្ួយ ឹងរាំណត្់ោរបរៀបចាំ
47
ិងោរក្បក្ពឹត្តបៅន ក្រុម្ក្បឹរាធម្ម ុញ្ញ ។
បផ្ ថម្ “ក្បធា ក្ពឹទធ ភា” ង ិ “ មាជិរក្ពឹទធ ភា”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
52
ុាំ
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១៣ ថមី អំរី ការព្គប់ព្គងរដ្ឋាល (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ (ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)
តើពើវ ិបសាធ រម្មមាក្ា ១៤៥ ថ្មើ ិងមាក្ា ១៤៦ថ្មើ នថ្ៃទើ១៥ ផ្ខម្ររា ឆ្ន២ ាំ ០០៨)48
ាព្ោ ១៤៥.- ថមី (ម្ួយ) ទរ ឹ ែើន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ផ្ចរជា រាជធា ើ បខត្ត ក្រុង ក្ ុរ ខណឌ
ុ ាំ ង ងាកត្់ ។ ិ
ាព្ោ ១៤៦.- ថមី (ម្ួយ) រាជធា ើ បខត្ត ក្រុង ក្ ុរ ខណឌ
ផ្ចងរនុងចាប់បរៀបចាំអងគោរម្ួយ ។
48
ុ ាំ
ង ងាកត្់ ក្ត្ូវក្គប់ក្គងាម្ ័រខខ័ណឌ ផ្ែ មា ិ
វ ិបសាធ រម្មមាក្ាទាំងពរើ ន ជាំពូរទ១ ើ ៣ ថ្មើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
53
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១៤ ថមី អំរី សាជជាតិ ាព្ោ ១៤៧.- ថមី (ាព្ោ ១២៨ ចាស់) មាជជាត្បិ បរ ើ បអាយក្បជារាស្រ តក្ជាបបោយផ្ទា ់ អាំពរ ើ ច ិ ចោរបនេងៗ ផ្ែ ជាក្បបោជ ៍
ជាត្ិ ិងប ើរបញ្ហា ិង ាំណូម្ពរជូ រែឋអាំោចបោោះក្សាយ ។ ក្បជារាស្រ តផ្ខមរទាំងពើរបភទ មា
ិទធិបៅចូ
រួម្រនុង មាជជាត្ិ ។
ាព្ោ ១៤៨.- ថមី (ាព្ោ ១២៩ ចាស់) មាជជាត្ិក្បជុាំម្ួយែងរនុងម្ួយឆ្ន ាំ បៅបែើម្ផ្ខធនូ ាម្ោរបោោះអបញ្ា ើញរប ់នាយររែឋម្ស្រ តើ ។ មាជជាត្ិ ក្បក្ពត្ ឹ តបៅបក្ោម្ក្ពោះរាជាធប ិ ត្ភា ើ ពន ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ។
ាព្ោ ១៤៩.- ថមី (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទ០ ាំ ៩៩៩)49 ើ ៨ ផ្ខម្នា ើ ឆ្ន១
មាជជាត្ិ អ ុម្័ត្ ាំណូម្ពរជូ ក្ពទ ឹ ធ ភា ជូ រែឋ ភា ង ិ ជូ រែឋអាំោចពិោរោ ។ ោរបរៀបចាំ
49
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន
មាជជាត្ិ
ង ន ម្ួយ ។ ឹ ក្ត្ូវរាំណត្់រុ ងចាប់
បផ្ ថម្ “ក្ពឹទធ ភា ”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
54
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី១៥ ថមី (រីរ) អំរីអងគការមរៀបចំការមាះមននត (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្/១០១៤/០២២ នថ្ៃទើ ២៣ ផ្ខ ត្ុលា ឆ្ន ាំ ២០១៤)50
ី រីរ) ាព្ោ ១៥០.- ថម( គណៈរមាមធិោរជាត្ិបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ គឺជាអងគោរផ្ែ មា
ិងក្គប់ក្គងោរប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង មាជិរក្ពឹទធ ភា
ម្ត្ថរច ិ ចបរៀបចាំ ោត្់ផ្ចង
ិងោរប ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំងត្ាំោង
រាស្រ ត ក្ពម្ទាំងោរប ោះបឆ្នត្បនេងបទៀត្ ាម្ោររាំណត្់ន ចាប់។
គណៈរមាមធោ ិ រជាត្បិ រៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ ក្ត្ូវអ ុវត្ត ម្ត្ថរច ិ ចរប ់ខួ ល ក្បរបបោយ ឯររាជយ
ិងអពាក្រឹត្ បែើម្បធា ើ នាឱ្យោរប ោះបឆ្នត្ក្បក្ពឹត្តបៅបោយប រ ើ ក្ត្ឹម្ក្ត្ូវ
បោ ោរណ៍ន
ទធិក្បជាធប ិ បត្យយ ប រព ើ ុបរេ។
ិងយុត្តិធម្៌ ក្ បាម្
ម្ុខងារជា មាជិរគណៈរមាមធិោរជាត្បិ រៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ មា វ ិ ម្ត្ ិ ភាពជាម្ួយោរ
បាំបពញម្ុខត្ាំផ្ណងរនុងម្ុខងារសាធារណៈ ផ្ែ មា បចងរនុងរែឋធម្ម ុញ្ញប ោះ។ បធវើជា មាជិរន គណបរេ បោ
មាជិរគណៈរមាមធោ ិ រជាត្បិ រៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ ម្ិ អាច
យ ឬបធវើជាអនរែឹរនាាំន អងគោរម្ិ ផ្ម្ រោឋភិ
ជើព ឬក្រុម្ ៊ែុ រណិជារម្មោម្ួយ គណៈរមាមធោ ិ រជាត្បិ រៀបចាំោរប
50
ិងជាម្ួយម្ុខងារជា មាជិរន សាថប័ ែនទបទៀត្ មាគម្
ប យ ើ ។
ោះបឆ្នត្ មា ថ្វ ិោ វ័យត្ ក្មាប់ែាំបណើរោរ។
ជាំពូរទើ១៥ ថ្មើ (ពរើ ) ជាជាំពូរបផ្ ថម្ថ្មើទង ាំ ក្ ុង
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
55
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ាព្ោ ១៥១.-ថមី(រីរ) ក្
ឆ្ ាំ ន ។ ាំ
គណៈរមាមធិោរជាត្ិបរៀបចាំោរប
ោះបឆ្នត្ មា
មា ភាពក្
ប ាំ ួ រូបផ្ែ ទទួ អាណត្តិ
មា ភាពបួ រូបក្ត្ូវបក្ជើ ាាំងបោយគណបរេែឹរនាាំរាជរោឋភិ
បរ ើ បោយគណបរេមា អា
ៈរនុងរែឋ ភាផ្ែ ម្ិ ចូ រួម្រនុងរាជរោឋភិ
បក្ជើ បរ ើ បោយមា ោរក្ពម្បក្ពៀងោនរវាងគណបរេទាំងអ ផ្់ ែ មា អា
បួ រូបក្ត្ូវបក្ជើ
ង ិ ម្ួយរូបក្ត្ូវ
ៈរនុងរែឋ ភា។
គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយរ៍ ែឋ ភា ក្ត្ូវែាំបណើរោរបរៀបចាំឱ្យមា ោរបក្ជើ បរ ើ បោយបបើរ
ចាំ
ង ិ ត្មាលភាព
ូវ មា ភាពគណៈរមាមធោ ិ រជាត្បិ រៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្។ គណៈរមាមធោ ិ រ
អចិនស្រ តយ៍ បរៀបចាំបញ្ា ើ មា ភាពគណៈរមាមធិោរជាត្ិបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ោរ់ជូ រែឋ ភា បែើម្បើ ប ោះបឆ្នត្ទុរចត្ ិ តាម្ម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ោច់ខាត្ន ចាំ ួ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
មា ភាពគណៈរមាមធោ ិ រជាត្ិបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ក្ត្ូវផ្ត្ងាាំងបោយក្ពោះរាជក្រត្ ឹ យ។ រនុ ងររណើ
មាជិរភាពរប ់ខួ ល
ភាពថ្មើជាំ ួ
គណៈរមាមធិោរអចិនស្រ តយន៍ រែឋ ភាក្ត្ូវោត្់ ើត្ិវ ិធើបក្ជើ បរ ើ
រនុងរយៈបព ោ៉ាងយូរ ១៥នថ្ៃ គត្ ិ ពនើ ថ្ៃ ត្់បង់ មាជិរភាព។ មា ភាពថ្មើជាំ ួ ក្ត្ូវរាំណត្់បោយផ្ ររនុងចាប់។
បក្ជើ បរ ើ បឆ្នត្
មាជិ រ ោម្ួ យ ន គណៈរមាម ធិ ោ រជាត្ិ បរៀបចាំ ោ រប ោះបឆ្ន ត្
រនុងររណើផ្ែ ខរខា ម្ិ មា
មា
ត្ ើ វិ ិធិ ម្អត្ ិ ន ោរ
បរៀបចាំ មា ភាពគណៈរមាមធិោរជាត្បិ រៀបចាំោរប ោះ
ភាពគណៈរមាមធិោរជាត្ិបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ផ្ែ មា ក្សាប់ ក្ត្ូវអ ុវត្តោរងារ
រប ់ខួ ល ប តបទៀត្ ិងមា ោរបរៀបចាំ ចាប់ម្ួយ។
ត្់ ប ង់
ម្ត្ថរិចបច ែើម្បោ ើ ត្់ផ្ចងបរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្ាម្ចាប់។
ង ិ ោរក្បក្ពត្ ឹ តបៅន គណៈរមាមធោ ិ របរៀបចាំោរប ោះបឆ្នត្
ង ន ឹ ក្ត្ូវរាំណត្់រុ ង
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
56
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១៦ ថមី (រីរ) អំរី អានុភារ ការមសើមរ ើ និងវិមសាធនរម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្/១០១៤/០២២ នថ្ៃទើ ២៣ ផ្ខ ត្ុលា ឆ្ន ាំ ២០១៥)51
ាព្ោ ១៥២.- ថមី(រីរ) (ាព្ោ១៥០ថមី ាព្ោ ១៣១ ចាស់) រែឋធម្ម ុញ្ញ ោះ ជាចាប់រាំពូ ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។ ចាប់ ោច់ ខា ត្ ។
ិ ង ប ចរតើ
ាំ បរចទាំង ឡាយន សាថ ប័ នានារប
់ រ ែឋ ក្ត្ូ វ ក្
ប ឹង រែឋធ ម្ម ុ ញ្ញ ជា
ី រីរ) (ាព្ោ ១៥១ ថមី ាព្ោ ១៣២ ចាស់) ាព្ោ ១៥៣.- ថម( ោរបនតើម្គាំ ិត្ប ើបរ ើ ឬោរបនតើម្គាំ ិត្បធវើវ ិបសាធ រម្មរែឋធម្ម ុ ញ្ញ
រេក្ត្ រប ់នាយររែឋម្ស្រ តើ បួ ន ចាំ ួ
ជា ិទធិរប ់ក្ពោះម្ោ
ិងរប ់ក្បធា រែឋ ភា ាម្ប ចរតើប នើរប ់ត្ាំោងរាស្រ តម្ួយភាគ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
ោរប ើបរ ើ ឬវ ិបសាធ រម្មរែឋធម្ម ុញ្ញ ក្ត្ូវបធវើប ង ើ បោយចាប់ធម្ម ុញ្ញម្ួយ ផ្ែ អ ុម្័ត្
បោយរែឋ ភា ាម្ម្ត្ភា ិ គបក្ចើ ពរើ ភាគបនើ ចាំ ួ
មាជិររែឋ ភាទាំងម្ូ
។
ាព្ោ ១៥៤.- ថមី(រីរ) (មាក្ា១៥២ថ្មើ មាក្ា ១៣៣ ោ ) ់
ោរប ើបរ ើ ឬវ ិបសាធ រម្មរែឋធម្ម ុ ញ្ញ ក្ត្ូវោម្ឃាត្់ម្ិ បអាយបធវើបៅបព ក្បបទ ជាត្ិឋត្ ិ
រនុងភាពអា
ន ែូចមា ផ្ចងរនុងមាក្ា ៨៦ ។
ាព្ោ ១៥៥.- ថមី(រីរ) (មាក្ា ១៥៣ ថ្មើ មាក្ា ១៣៤ ោ ) ់
51
ជាំពូរទើ១៥ ថ្មើ (ម្ួយ)
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
57
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ោរប ើបរ ើ ឬវ ិបសាធ រម្មរែឋធម្ម ុ ញ្ញ ម្ិ អាចបធវើ
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ប
យ ោ បបើប៉ាោះរ ់ែ ់ក្បព័ ធ ើ
ក្បជាធិបបត្យយ ប រព ើ ុបរេ ិងរបបរាជា ិយម្អាក្ ័យបោយរែឋធម្ម ុញ្ញ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
58
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ជំរូរទី ១៧ ថមី (រីរ) អំរី អនតរបញ្ញ តតិ ាព្ោ ១៥៦.- ថមី(រីរ)(ាព្ោ ១៥៤ ថមី) (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)52
រែឋធម្ម ុញ្ញប ោះ
បក្ោយពើ
ទទួ ោរអ ុម្័ត្
ក្ត្ូវ
ក្បោ បអាយចូ
ជាធរមា
ភាលម្ បោយក្ពោះម្ោរេក្ត្ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ។
ាព្ោ ១៥៧.- ថមី(រីរ) (ាព្ោ ១៥៥ ថមី ាព្ោ ១៣៦ ចាស់) បក្ោយបព រែឋធម្ម ុញ្ញ ោះ ចូ
ជាធរមា
ភាធម្ម ុញ្ញក្ត្ូវោលយបៅជារែឋ ភា ។
បទបញ្ហាននារុ ងរប ន ់រែឋ ភាក្ត្ូវចូ ជាធរមា បក្ោយទទួ រនុងររណើផ្ែ រែឋ ភា ម្ិ ទ ់ោប់ែាំបណើរោរ
ក្បធា ទព ើ រើ ន
ភាធម្ម ុ ញ្ញ
ោរណ៍រនុងក្បបទ ទម្ទរ ។
ង ឹ ចូ
ក្បធា
ោរអ ុម្័ត្ពើរែឋ ភា ។ អ ុក្បធា ទើម្ួយ
ិងអ ុ
រួម្បាំបពញភាររច ន ម្ក្បរ ិ ចរុ ងក្រុ ឹ ារាជ ម្បត្តិ បបើ ភាព
ាព្ោ ១៥៨.- ថមី(រីរ) បក្ោយរែឋធម្ម ុញ្ញ ោះ ចូ
ជាធរមា
ក្ពោះម្ោរេក្ត្បក្ជើ ាាំងាម្ រខខណឌផ្ែ មា
ផ្ចងរនុងមាក្ា ១៣ថ្មើ ិង ១៤ ។
52
បតូរ “ក្ពោះក្បម្ុខរែឋ" ម្រជា “ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
59
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ី រីរ) ាព្ោ ១៥៩.- ថម( (ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
/ររម្ ចុោះនថ្ៃទើ០៨ ផ្ខម្ើនា ឆ្ន១ ាំ ៩៩៩)53
ើត្ិោ ទើ១ ន ក្ពឹទធ ភាមា រាំណត្់ ៥ ឆ្ន ាំ ប យ ើ ក្ត្ូវនុត្រាំណត្់បៅបព ក្ពឹទធ ភាថ្មើ
ចូ
ោ ់ត្ាំផ្ណង ។
ាំរាប់ ើត្ិោ ទើ១ ន ក្ពឹទធ ភា ៖ - មាជិរក្ពឹទធ ភា មា ចាំ ួ
រុប
ុរ ិបម្ួយរូប ។
-ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ផ្ត្ងាាំង មាជិរក្ពឹទធ ភាពើររូប ក្ពម្ទាំងក្បធា
អ ុក្បធា ទើ២ ន ក្ពឹទធ ភា ។
- មាជិរែនទបទៀត្ន ក្ពឹទធ ភា
រប ់ក្បធា ក្ពឹទធ ភា បៅរនុងរែឋ ភា ។
ក្ត្ូវ
អ ុក្បធា ទើ១
ផ្ត្ងាាំងបោយក្ពោះម្ោរេក្ត្ាម្ ាំបណើ
ិងក្បធា រែឋ ភា រនុងចាំបោម្ មាជិរន គណបរេផ្ែ មា អា
-រិចចក្បជុាំជា មាជរែឋ ភា ិងក្ពឹទធ ភា ក្ត្ូវែឹរនាាំបោយ
ៈ
ក្បធា ។
ាព្ោ ១៦០.- ថមី(រីរ)(ាព្ោ ១៥៨ ថមី ាព្ោ ១៣៩ ចាស់) ចាប់ ទ ិ ធិ ប រភាព ើ
ិង ិខិត្បទោឋ ទាំងអ ់បៅរម្ពុជា ផ្ែ ធានាោរររ
ិងក្ទពយ ម្បត្តក្ិ ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវាម្ចាប់រប ់បុគគ
ង ិ ផ្ែ
ូវក្ទពយ ម្បត្តិរែឋ
ម្ក្ ប ង ឹ ក្បបោជ ៍
ជាត្ិ ក្ត្ូវមា អា ុភាពអ ុ វត្ត ៍ប តបៅម្ុខបទៀត្រ ូត្ែ ់មា អត្ថបទថ្មើម្រផ្រផ្ក្ប ឬ ុបបោ ប រ តិ ផ្ែ នាុយ ង ើ ផ្ ងផ្ត្បទបបញ្ញត្ោ ឹ សាមរត្ើ ន រែឋធម្ម ុ ញ្ញ ោះ ។
53
បផ្ ម្ ថ ថ្មើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
60
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
រែឋធម្ម ុញ្ញ ោះក្ត្ូវ
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ភាធម្ម ុ ញ្ញអ ុម្័ត្
បៅភនាំបពញនថ្ៃទើ ២១ ផ្ខ រញ្ហញ ឆ្ន ាំ ១៩៩៣ នា ម្័យក្បជុាំ បពញអងគប រ ើ ទើ ២
ភនាំបពញ, នថ្ៃទើ ២១ ផ្ខ រញ្ហញ ឆ្ន ាំ ១៩៩៣ ក្បធា ត្ថប ខា
សឺន សាន
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
61
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ១ ទង់ជាតិ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
62
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ២ មភេងជាតិ នគររាជ ១ ូម្ពួរបទរត ររា ម្ោរេក្ត្បយង ើ រុងបរឿង បោយជ័យម្ងគ
ឱ្យ
ិរ ើ ួ តើ
បយង ើ ខ្ុាំក្ពោះអងគ ូម្ក្ជរបក្ោម្ម្លប់ក្ពោះ
ន ក្ពោះ របត្ើ វងេ រេក្ា ផ្ែ សាងក្
រម្ើ
សាទថ្ម
ក្គប់ក្គងផ្ែ ផ្ខមរ បុរាណបថ្កើងថាក ។
២ ក្
សាទ ើលា រាំ
ង ាំ រោ ត នក្ព
គួរបអាយក្ នម្ ឹរែ ់យ
ជាត្ិផ្ខមរែូចថ្ម គង់វងេបៅ
រតិ ម្ោ គរ
អ រង ឹ ឹបុឹងជាំ
រ
បយង ងឃម្ ើ ឹ ពរ ភ័ពវបក្ពង ាំោងរប ់រម្ពុជា ម្ោរែឋបរើត្មា យូរអផ្ងវងប
យ ើ ។
៣ ក្គប់វត្តអារាម្ ឮផ្ត្
ូរ ័ពាធម្៌
ូក្ត្បោយអាំណរ រ ាំឮរគុណពុទធសា នា ចូរបយង ើ ជាអនរ បជឿជារ់បសាមោះ ម័ក្គ ាម្ផ្បបែូ ា
គង់ផ្ត្បទវា ឹង ជួយបក្ជាម្ផ្ក្ជងនគត្់នគង់ក្បបោជ ៍ឱ្យ ែ ់ក្បបទ ផ្ខមរ ជាម្ោ គរ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
63
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ៣ សញ្ញ ញ ជាតិ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
64
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ៤ សចាចព្បណិធាន នន ព្រះម្ហារសព្ត ននព្រះជាណាចព្ររម្ពជា ុ
“ ម្ុំតាំងសចាចថ្ ា ឹងព្បព្រឹរតតាមរដឋ្មែ ុញ្ញ
ិងចាាប់ទង ំ ឡាយ
ន ព្រេះរាជាណាចព្ក្ នេើយ ង ឹ តាំងចិរតន្វើផលព្បនោជ ដ ៍ ល់រដឋ ិងព្បជារាស្តសត ។ ”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
65
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ៥ សចាចព្បណិធាន ព្បធាន អនុព្បធាន និងសាជិររដ្ឋសភា ទូ ក្ពោះបងគបាំ យើងខ្ុាំ ក្បធា អ ុក្បធា
ិ ង មាជិររែឋ ភាន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ូម្បធវើ ោចក្បណិធា
បៅចាំបរោះក្ពោះភ័ស្ររក្ត ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ពោះភ័ស្ររនត
បម្តចក្ពោះ ងឃរាជ ិ ងបទវាររាប ត្ វ ចឆក្ត្
ែូចត្បៅ ៖ - រនុងបព ក្បត្ិបត្តិោរ ាម្ម្ុខត្ាំផ្ណងខលួ ង ិ រនុងោរបាំបពញបប រម្ម ផ្ែ ក្បជារាស្រ តរម្ពុជា ក្បគ ់ជូ ចាំបរោះទូ ក្ពោះបងគាំបយង ូម្បបតជា្បោរពរែឋធម្ម ុ ញ្ញ បាំបរជា ើ ខ្ុាំក្គប់ៗរូប ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ើ ាំ រនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្ ូវន ក្បបោជ ៍ រប ់ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ ិចចទង
។ ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ក្គួសារ ឬ ាំរាប់បរេពួរ ឬ - ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ អនាគត្ ូវ ៖
័ ូ វន ក្បបោជ ៍ជាត្ិ ូម្ ោចថា ម្ិ បរងក្បវញ្ច ាំរាប់ភាគបើ រៀងៗខលួ ប
យ ើ ។
ិងមាត្ុភូម្ិរម្ពុជា
ាំរាប់ផ្ទា ់ខួ ល
ឬ ាំរាប់
ូម្បបតជា្បតូរផ្ទតច់ោ៊ែ បូជាជើវ ិត្ បែើម្បោ ើ រររជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុង
ឯររាជយភាពទាំងក្ ុង ន មាត្ុភូម្រ ិ ម្ពុជា អធប ិ បត្យយភាពជាត្ប ិ របូិ រណ៌ បូរណភាពទឹរែើែ៏ក្ត្ឹម្ក្ត្ូវាម្ចាប់ បៅរនុងក្ពាំផ្ែ ែើបោរ មា រនុងជាំនា ់ ឆ្ន ាំ ១៩៦៣ ែ ់ ១៩៦៩
ិងក្ពាំផ្ែ
ម្ុទាផ្ែ រម្ពុជាធាលប់
ឯរភាពជាត្ិ ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ឱ្យមា ោរផ្បងផ្ចរ ឬោរបធវអ ើ បគម្ ៍ោម្ួយប
យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
66
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
- ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ូម្បបតជា្ររាទុរជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
ូវអពាក្រឹត្យភាព
ិងភាពម្ិ ចូ បរេ ម្ព័ ធ ាំរាប់រម្ពុជា ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ជាោច់ខាត្បអាយជ ោរ៏បោយ ផ្ែ ចង់
បក្ជៀត្ផ្ក្ជរចូ រម្ពុជា
ប
រនុងននារុ ងន ន រម្ពុជា ឬម្របងាគប់បញ្ហាចាំបរោះបោ បោ យជាត្ិ ង ិ អ រត ជាត្ិ រប ់ យ ខាត្ ូវន ក្បបោជ ៍បរបទ ប យ ើ ។ ទូ ក្ពោះបងគាំ បយង ើ ខ្ុាំម្ិ បាំបរជាោច់ ើ ើ បធវើបអាយ
ខូត្ខាត្ែ ់ន ក្បបោជ ៍ រប ់ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ ង ិ មាត្ុភូម្រ ិ ម្ពុជាប - រនុងោរបោោះក្សាយបញ្ហាទាំងឡាយ ប ើននារាបជាត្ិ ទាំងក្ ុង ូ វអាំបពើ
ង ឹ ាក្គប់ផ្បបោ៉ាង ។
- ប៉ាុផ្ ត ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
ិងអ តរជាត្ិ ទូ
យ ើ ។
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ឹងបាំ
ត្់បោ
ូម្ររាទុរ ូវ ទ ិ ធិោ ់អាវុធ ត្ ូក្៊ែ បឆ្ាំង ង ឹ ោររ ាំបលាភ្ល រ ម្រ
ពើបក្ត បែើម្បោ ើ រររជាត្ិមាត្ុភូម្ិខួ ល ។ - ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូម្បបតជា្បោរពជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
ប រ ើ ិយម្ ផ្ែ មា របប ភា
ង ិ ព ុបរេ ក្ពម្ទាំងមា ោរបោរពោ៉ាងម្ុង ឺ មា៉ាត្់ចាំបរោះ ទ ិ ធិម្ ុ
ែូចមា ផ្ចងរនុងប ចរតើក្បោ ជា រ - ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូវ ទធិក្បជាធិបបត្យយ
តើអាំពើ ិទធិម្ ុ
េ
េ។
ូម្បបតជា្ត្ ូ៊ែក្បឆ្ាំង អាំបពើពុររ ួយក្គប់ផ្បបោ៉ាង ក្បឆ្ាំងអយុត្តិធម្៌ ងគម្
ប យ ត្ ូ៊ែ បែើម្បន ើ ើ េោះនាជាត្ិ បែើម្បឯ ើ រភាពជាត្ិ បែើម្បើ
តិភាព ងគម្
ម្បូរ បាយ ន ក្បជា រាស្រ រ ត ម្ពុជា ង ិ បែើម្បភា ើ ពរុងបរឿងបថ្កើ ថាក ង ិ ជាទបើ នោន ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ក្គប់រូប ។
ង ិ
តិ ពជាត្ិ បែើម្បភា ភា ើ ព
ន មាត្ុភូម្ិរម្ពុជាជាទើបោរព ោករៈ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
67
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ៦ សចាចព្បណិធាន នាយររដ្ឋម្ស្តនតី និងសាជិររាជរដ្ឋឋភិាល ទូ ក្ពោះបងគាំ បយើងខ្ុាំ នាយររែឋម្ស្រ ើ ត ិ ង មាជិររាជរោឋភិ ូម្បធវើ ោចក្បណិធា
បៅចាំបរោះក្ពោះភ័ស្ររក្ត ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ពោះភ័ស្ររនត
បម្តចក្ពោះ ងឃរាជ ិ ងបទវាររាប ត្ វ ចឆក្ត្
ែូចត្បៅ ៖ - រនុងបព ក្បត្ិបត្តិោរ ាម្ម្ុខត្ាំផ្ណងខលួ ង ិ រនុងោរបាំបពញបប រម្ម ផ្ែ ក្បជារាស្រ តរម្ពុជា ក្បគ ់ជូ ចាំបរោះទូ ក្ពោះបងគបាំ យង ើ ខ្ុាំក្គប់ៗរូប ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ូម្បបតជា្បោរពរែឋធម្ម ុ ញ្ញ បាំបរជា ើ ាំ រនុងអនាគត្ ូវន ក្បបោជ ៍ រប ់ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ ិចច ទាំងរនុងបចចុបប នទង ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
។ ទូ
័ ូម្ ោចថា ម្ិ បរងក្បវញ្ច
ូវន ក្បបោជ ៍ជាត្ិ
ក្គួសារ ឬ ាំរាប់បរេពួរ ឬ ាំរាប់ភាគើ បរៀងៗខលួ ប យ ើ ។
ិង មាត្ុភូម្ិរម្ពុជា
ាំរាប់ផ្ទា ខ ់ ួល
ឬ ាំរាប់
- ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ូម្បបតជា្ បតូរផ្ទតច់ោ៊ែ បូជាជើវ ិត្ បែើម្បោ ើ រររជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុង អនាគត្ ូវ ៖
ឯររាជយភាពទាំងក្ ុង ន មាត្ុភូម្ិរម្ពុជា
អធិបបត្យយភាពជាត្ិបពញបរបូិ ណ៌
បូរណភាពទឹរែើែ៏ក្ត្ឹម្ក្ត្ូវាម្ចាប់ បៅរនុងផ្ែ ក្ពាំផ្ែ ែើបោរ ជាធាលប់មា រនុងជាំនា ់ឆ្ន ាំ ១៩៦៣ ែ ់ ១៩៦៩
ឯរភាពជាត្ិ ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ឱ្យមា ោរផ្បងផ្ចរ ឬោរបធវើអបគម្ ៍ោម្ួយប
ិងក្ពាំផ្ែ
ម្ុទាផ្ែ រម្ពុ យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
68
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
- ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូម្បបតជា្ររាទុរជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
បក្ជៀត្ផ្ក្ជរ ចូ ប
ូវអពាក្រឹត្យភាព
ាំរាប់រម្ពុជា ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ជាោច់ខាត្ឱ្យជ ោរ៏បោយ ផ្ែ ចង់
ិងភាពម្ិ ចូ បរេ ម្ព័ ធ
រម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
រនុងននារុ ងន ន រម្ពុជា ឬម្របងាគប់បញ្ហាចាំបរោះបោ បោ យជាត្ិ ង ិ អ រត ជាត្ិ រប ់ យ ខាត្ ូវន ក្បបោជ ៍បរបទ ប យ ើ ។ ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ម្ិ បាំបរជាោច់ ើ ើ បធវើឱ្យខូច
ខាត្ែ ់ ន ក្បបោជ ៍ រប ់ ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ ង ិ មាត្ុភូម្រ ិ ម្ពុជាប - រនុងោរបោោះក្សាយបញ្ហាទាំងឡាយ ប ើននារាបជាត្ិ ទាំងក្ ុង ូ វអាំបពើ
ង ឹ ាក្គប់ផ្បបោ៉ាង ។
- ប៉ាុផ្ ត ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
ិងអ តរជាត្ិ ទូ
យ ើ ។
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ឹងបាំ
ត្់បោ
ូម្ររាទុរ ូវ ទ ិ ធិោ ់អាវុធ ត្ ូក្៊ែ បឆ្ាំង ង ឹ ោររ ាំបលាភ្ល រ ម្រ
ពើបក្តបែើម្បោ ើ រររជាត្ិមាត្ុភូម្ិខួ ល ។ - ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូម្បបតជា្បោរពជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
ប រ ើ ិយម្ ផ្ែ មា របប ភា
ង ិ ព ុបរេ ក្ពម្ទាំងមា ោរបោរពោ៉ាងម្ុង ឺ មា៉ាត្់ចាំបរោះ ទ ិ ធិម្ ុ
ែូចមា ផ្ចងរនុងប ចរតើក្បោ ជា រ - ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូវ ទធិក្បជាធិបបត្យយ
តើអាំពើ ិទធិម្ ុ
េ
េ។
ូម្បបតជា្ត្ ូ៊ែក្បឆ្ាំង អាំបពើពុររ ួយក្គប់ផ្បបោ៉ាង ក្បឆ្ាំងអយុត្តិធម្៌ ងគម្
ប យ ើ ត្ ូ៊ែ បែើម្បន ើ េោះនាជាត្ិ បែើម្បឯ ើ រភាពជាត្ិ បែើម្បើ
តិ ព ងគម្ ភា
ម្បូរ បាយ ន ក្ប ជារាស្រ តរម្ពុជា ិងបែើម្បភា ើ ពរុងបរឿង បថ្កើងថាក ង ិ ជាទបើ នោន ទូ ក្ពោះ បងគបាំ យង ើ ខ្ុាំក្គប់រូប ។
ង ិ
តិ ពជាត្ិ បែើម្បភា ភា ើ ព
ន មាត្ុភូម្ិរម្ពុជា ជាទើបោរព ោករៈ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
69
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ឧបសម្ព័នធទី ៧ សចាចព្បណិធាន ព្បធាន អនុព្បធាន និងសាជិរព្រឹទស ធ ភា ទូ ក្ពោះបងគបាំ យើងខ្ុាំ ក្បធា អ ុក្បធា
ិ ង មាជិរក្ពឹទធ ភា ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ូម្បធវើ ោចក្បណិធា
បៅចាំបរោះក្ពោះភ័ស្ររក្ត ពោះម្ោរេក្ត្ ក្ពោះភ័ស្ររនត
បម្តចក្ពោះ ងឃរាជ ិ ងបទវាររាប ត្ វ ចឆក្ត្
ែូចត្បៅ ៖
-
រនុងបព ក្បត្ិបត្តិោរ ាម្ម្ុ ខត្ាំផ្ណងខលួ
ក្បគ ់ជូ ចាំបរោះទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំក្គប់ៗរូប ទូ
ច ិ ច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
ជា ។ ទូ
ិងរនុងោរបាំបពញបប រម្ម ផ្ែ ក្បជារាស្រ តរម្ពុជា
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ូម្បបតជា្បោរពរែឋធម្ម ុ ញ្ញ បាំបរជា ើ
ូវន ក្បបោជ ៍ រប ់ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ
័ ូម្ ោចថាម្ិ បរង ក្បវញ្ច
ក្គួសារ ឬ ាំរាប់បរេពួរ ឬ ាំរាប់ភាគើ បរៀងៗខលួ ប យ ើ ។
ូវន ក្បបោជ ៍ជាត្ិ
ង ិ មាត្ុភូម្រ ិ ម្ពុ
ាំរាប់ផ្ទា ខ ់ ួល
ឬ ាំរាប់
- ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ូម្បបតជា្ បតូរផ្ទតច់ោ៊ែ បូជាជើវ ិត្ បែើម្បោ ើ រររជា ច ិ ច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុង អនាគត្ ូវ ៖
ឯររាជយភាពទាំងក្ ុង ន មាត្ុភូម្ិរម្ពុជា
អធប ិ បត្យយភាពជាត្បិ ពញបរបូិ ណ៌
បូរណភាពទរ ឹ ែើែ៏ក្ត្ម្ ឹ ក្ត្ូវាម្ចាប់ បៅរនុងក្ពាំផ្ែ ែើបោរ មា រនុងជាំនា ់ឆ្ន១ ាំ ៩៦៣ ែ ់ ១៩៦៩
ង ិ ក្ពាំផ្ែ
ម្ុទាផ្ែ រម្ពុជាធាលប់
ឯរភាពជាត្ិ ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ឱ្យមា ោរផ្បងផ្ចរ ឬោរបធវើអបគម្ ៍ោម្ួយប
យ ើ ។
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
70
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
- ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូម្បបតជា្ររាទុរជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
បក្ជៀត្ផ្ក្ជរ ចូ ប
ូវអពាក្រឹត្យភាព
ាំរាប់រម្ពុជា ប យ ើ ម្ិ អ ុ ញ្ហញត្ជាោច់ខាត្ឱ្យជ ោរ៏បោយ ផ្ែ ចង់
ិងភាពម្ិ ចូ បរេ ម្ព័ ធ
រម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
រនុងននារុ ងន ន រម្ពុជា ឬម្របងាគប់បញ្ហាចាំបរោះបោ បោ យជាត្ិ ង ិ អ រត ជាត្ិ រប ់ យ ើ ។ ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ម្ិ បាំបរជា ើ ោច់ខាត្ ូវន ក្បបោជ ៍បរបទ ប យ ើ បធវើឱ្យខូច
ខាត្ែ ់ ន ក្បបោជ ៍ រប ់ ក្បជារាស្រ ត ក្បជាជាត្ិ ង ិ មាត្ុភូម្រ ិ ម្ពុជាប - រនុងោរបោោះក្សាយបញ្ហាទាំងឡាយ ប ើននារាបជាត្ិ ទាំងក្ ុង ូ វអាំបពើ
ង ឹ ាក្គប់ផ្បបោ៉ាង ។
- ប៉ាុផ្ ត ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
ិងអ តរជាត្ិ ទូ
យ ើ ។
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ ឹងបាំ
ត្់បោ
ូម្ររាទុរ ូវ ទ ិ ធិោ ់អាវុធ ត្ ូក្៊ែ បឆ្ាំង ង ឹ ោររ ាំបលាភ្ល រ ម្រ
ពើបក្តបែើម្បោ ើ រររជាត្ិមាត្ុភូម្ិខួ ល ។ - ទូ
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
ូម្បបតជា្បោរពជា ិចច ទាំងរនុងបចចុបប ន ទាំងរនុងអនាគត្
ប រ ើ ិយម្ផ្ែ មា របប ភា
ង ធិ ុ ិ ព ុបរេ ក្ពម្ទាំងមា ោរបោរពោ៉ាងម្ុង ឺ មា៉ាត្់ចាំបរោះ ទ ិ ម្
ែូចមា ផ្ចងរនុងប ចរតើក្បោ ជា រ - ទូ ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំ
តើអាំពើ ិទធិម្ ុ
េ
េ។
ូម្បបតជា្ត្ ូ៊ែក្បឆ្ាំង អាំបពើពុររ ួយក្គប់ផ្បបោ៉ាង ក្បឆ្ាំងអយុត្តិធម្៌ ងគម្
ប យ ើ ត្ ូប៊ែ ែើម្បន ើ េោះនាជាត្ិ បែើម្បឯ ើ រភាពជាត្ិ បែើម្បើ បាយ ន ក្បជារាស្រ តរម្ពុជា
ទបើ នោន ទូ
ូវ ទធិក្បជាធិបបត្យយ
តិ ព ងគម្ ភា
ិងបែើម្បភា ើ ពរុងបរឿងបថ្កើងថាក
ក្ពោះបងគាំបយង ើ ខ្ុាំក្គប់រូប ។
ង ិ
តិ ពជាត្ិ បែើម្បភា ភា ើ ព ម្បូរ
ន មាត្ុភូម្ិរម្ពុជាជាទើបោរព ោករៈ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
ិងជា
71
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
បញ្ជ មី ្មះ គណៈរាមធិការអចិនស្តនតយម៍ រៀបមរៀងរដ្ឋធម្មនញ្ ុ ញ
ានអនុម្ត ័ មដ្ឋយសភាធម្មនញ្ ុ ញ នាសម្័យព្បជុំមរញអងគមលើរទី ១ នថៃទី ៣០ ដម ម្ិថុនា ១៩៩៣ ១- ឯរឧត្តម្ បម្តចក្បធា
ភាធម្ម ុញ្ញ ឬឯរឧត្តម្អ ុក្បធា
ភាធម្ម ុញ្ញ
“ររណើ បម្តចក្បធា អវត្តមា ” ជាក្បធា ២- ឯរឧត្តម្ ផ្ចម្
ួ ៃ ជាអ ុក្បធា
៣- ឯរឧត្តម្បណឌិត្ ាវ ប ង
ួរ ជាអនររាយោរណ៍
៤- ឯរឧត្តម្ ោ ់ ម្៉ា ជា មាជិរ
១៦- ឯរឧត្តម្ ពូរ
៥- ឯរឧត្តម្ ោត្ ឈ ់ ជា មាជិរ
១៧- ឯរឧត្តម្
៦- ឯរឧត្តម្ ឈួរ លាង
១៨- ឯរឧត្តម្ អុឹង បគៀត្ ជា មាជិរបាំរុង
ួត្ ជា មាជិរ
៧- ឯរឧត្តម្ បថា បប៉ាងលាត្ ជា មាជិរ ៨- ឯរឧត្តម្ ៩-អនរអងគមាច ់
ម្ រងេើ ជា មាជិរ
១០- ឯរឧត្តម្
ុើ ុវត្ថិ
ិររត្ន ើ ជា មាជិរ
១១- ឯរឧត្តម្ បសាម្ ោ ់បុក្ត្ ជា មាជិរ ១២- ឯរឧត្តម្ អ៊ែុ ១៣- ឯរឧត្តម្
ូយ
ង ឹ ជា មាជិរ
ុឹម្្ង ជា មាជិរ
១៤- ឯរឧត្តម្ ជាម្ បយៀប ជា មាជិរបាំរុង ១៥- ឯរឧត្តម្ ប៉ាុ
ាំអាត្ ជា មាជិរបាំរុង
១៩- ឯរឧត្តម្ អ៊ែុរ រា៉ា ប៊ែុ ជា មាជិរបាំរុង ២០- ឯរឧត្តម្ អ៊ែុង ន ជា មាជិរបាំរុង
ូផ្៊ែ ប៊ែរ ត ិ៍ ជា មាជិរ
ឺ
រ
ុធើរៈ ជា មាជិរបាំរុង
២១- ឯរឧត្តម្ ឯរ
ាំអុ
ជា មាជិរបាំរុង
២២- ឯរឧត្តម្ សាយ បូរ ើ ជាអនរជាំនាញោរ ២៣- ឯរឧត្តម្ ោ ់
ុខ ជាអនរជាំនាញោរ
២៤- ឯរឧត្តម្ ឈ បអៀម្ ជាអនរជាំនាញោរ
២៥- ឯរឧត្តម្ ប ង វងេប៊ែុ ឆ្ត្ ជាអនរជាំនាញោរ ២៦- ឯរឧត្តម្ បខៀវ រា៉ា ោ ជាអនរជាំនាញោរ
ម្ ាំ ជា មាជិរបាំរុង
រាំណត្់ ោ ាំ ់៖ បោងជាំពូរ ៧ ក្បោរ១៨
តើពើគណៈរម្មោរ ិងក្បធា គណៈរម្មោរ ភាធម្ម ុញ្ញ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
72
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
វិមសាធនរម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ* *(ម្ិ រាប់បញ្ចូ
ចាប់ធម្ម ុញ្ប ញ ផ្ ម្ ថ )
នលើក្ទ្ី១ ចាប់
ព តើ ោ ើ រផ្រផ្ក្បមាក្ា ២៨ន រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ព តើ វើ ិបសាធ រម្ម មាក្ា ១១ ១២ ១៣ ១៨ ២២ ២៤ ២៦ ២៨
កាលបរិនចេទ្អ ុម័រ
កាលបរិនចេទ្ព្បកាស
១៤-ររកោ-១៩៩៤
១៤-ររកោ-១៩៩៤ (ោម ព័ត្មា ៌ )
នលើក្ទ្ី២ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
៣០ ៣៤ ៥១ ៩០ ៩១ ៩៣ ង ិ មាក្ា ទាំងឡាយន ជាំពូរទើ៨ ែ ជ ់ ាំពូរទ១ ើ ៤ ន រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
នលើក្ទ្ី៣ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
ព តើ ើ វ ិបសាធ រម្ម មាក្ា ១៩ ង ិ មាក្ា២៩ ន
០៦-ម្នា ើ -១៩៩៩
០២-ររកោ-២០០១
រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
នលើក្ទ្ី៤ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
ព តើ ើ វ ិបសាធ រម្ម មាក្ា ៨៨ ង ិ មាក្ា ១១១ ថ្មើ ន
រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
នលើក្ទ្ី៥ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
ព តើ ើ វ ិបសាធ រម្មមាក្ា ៨២ មាក្ា ៨៨ ថ្មើ មាក្ា ៩០ ថ្មើ
០៨-ម្ើនា-១៩៩៩ (
(
(
មាក្ា ១០៦ ថ្មើ មាក្ា ១១១ ថ្មើ (ម្ួយ)
២៨-ររកោ-២០០១
/ររម្/០៧០១/១១)
១៩-ម្ិថ្ុនា-២០០៥
១៧-ឧ ភា-២០០៥
០២-ម្ើនា-២០០៦
/ររម្/០៣៩៩/០១)
(
/ររម្/០៦០៥/០១៨) ០៩-ម្ើនា-២០០៦
/ររម្/០៣០៦/០០៦)
មាក្ា ១១៤ ថ្មើ ន រែឋធម្ម ុញ្នញ
ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា ិងមាក្ា ៦ន ចាប់ធម្ម ុញ្ប ញ ផ្ ម្ ថ ាំបៅធានា ូវែាំបណើរ ោរជាក្បក្រត្នើ សាថប័ ជាត្ិ នលើក្ទ្ី៦ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
ព តើ វើ ិបសាធ រម្ម មាក្ា ១៤៥ ថ្មើ ង ិ មាក្ា ១៤៦ ថ្មនើ
រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
នលើក្ទ្ី៧ ចាប់ធម្ម ុញ្ញ
ព តើ វើ ិបសាធ រម្មមាក្ា ៧៦ ង ិ មាក្ាទាំងឡាយន
ាំ ូរទ១ ជាំពូរទ១ ់ ព ើ ៥ថ្មើ ែ ជ ើ ៧ ថ្មើ
១៥-រុម្ភៈ-២០០៨
១៥-ម្ររា-២០០៨
(
/ររម្/០២០៨/០០៨) ២៣-ត្ុលា-២០១៤
១០-ត្ុលា-២០១៤
(
/ររម្/១០១៤/០២២)
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
73
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ចាប់ធម្មនុញ្ញបដនថម្ ព្រះរាជព្រម្ មយើង ព្រះាទសមម្តចព្រះ នមរាតតម្ សីហនុ រាជហរ ិវងស ឧភមោសុជាត វិសទ ុ ធរងស អគគម្ហាបុរសរតន៍ និរមរាតតម្ ធម្មិរម្ហារាជាធិរាជ បរម្នាថ បរម្បរិព្ត ព្រះមៅព្រុងរម្ពជាធិ បតី ុ -
ក្ទង់យ ់រែឋធម្ម ុញ្ញ ន ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា
-
ក្ទង់យ ់ ម្័យក្បជុាំបពញអងគប រ ទើ ៣ ន រែឋ ភា ើ ទើ ១ ត្ ើ ោ ិ
នានថ្ៃទើ ៨ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤
ក្ទង់យ ់ ម្័យក្បជុាំបពញអងគប រ ទើ ១ ន ក្ពទ ើ ទើ ៩ ត្ ើ ោ ិ ឹ ធ ភា
-
នានថ្ៃទើ ១២ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ -
បោងាម្ ាំបណើ ចុោះនថ្ៃទើ ១២ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ រប ់ក្ពទ ឹ ធ ភា
មាជិររែឋ ភា
ើត្ិោ ទើ ៣
ព្បកាសឱ្យមព្បើ ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្
ាំបៅធានា ូវែាំបណើរោរជាក្បក្រត្ើន សាថប័ ជាត្ិ ផ្ែ រែឋ ភា
ម្័ត្ោ ពនើ ថ្ៃទើ ០៨ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ នា ម្័យក្បជុាំបពញអងគប រ ទើ ៣ ប ើ ទើ ១ ត្ ើ ោ ិ ក្ពឹទធ ភា
អ ុ យ ើ ផ្ែ
ឱ្យបោប ់យ ់ក្ពម្ោ ពើនថ្ៃទើ ១២ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ នា ម្័យក្បជុាំបពញអងគប ើរទើ
៩ ត្ ទើ ១ ប យ ាំ ក្ ុងែូចត្បៅ ៖ ើ ោ ិ ើ ផ្ែ មា ប ចរតទ ើ ង
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
74
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ចាប់ធម្មនុញ្ញបដនថម្ សំមៅ ធានានូវដ្ំមណើរការជាព្បព្រតីននសាថប័នជាតិ មព្តា ១.ចាប់ធម្ម ុ ញ្ញប ោះ
មា បោ បៅធានារនុងក្គប់ោ ៈបទ ៈ ូ វែាំបណើរោរ ក្អ បប ើរន
សាថប័ ជាត្ិ បោយបោរពបៅាម្បោ ោរណ៍ជាម្ូ
ោឋ
ម្ក្ បាម្ត្ាំរូវោរន ភាពោាំ ច់ ។
ន
ទធិក្បជាធិបបត្យយប រព ើ ុបរេ
មព្តា ២.បៅបែើម្ ើត្ិោ ថ្មើ ើម្ួយៗ រែឋ ភា បក្ោម្អធិបត្ើភាពក្ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ម្ុ
ម្ោរងាររប ់ខួ ល
ិងបក្ោយបព
ឹងបនតើ
ាំបរចអាំពើ ុព ភាពន អាណត្តិរប ់ មាជិរមានរ់ៗ អាច
ោប់បនតើម្អ ុម្័ត្ អត្ថបទផ្ែ មា ោររ ិ ជារែឋធម្ម ុ ញ្ញ ឬចាប់បែើម្បអ ើ ុវត្ត
ូវបោ បៅែូ ច
មា ផ្ចងរនុងមាក្ា ១ ។ អត្ថបទទាំងប ោះ ក្ត្ូវផ្ត្ វ ិធើរាំណត្់
បក្ោយពើ
ក្ត្ូវទទួ ោរប
ោះបឆ្នត្អ ុម្័ត្បោយរែឋ ភារួចប
យ ើ
ទទួ ជាបនាា ់ ូវចាំោត្់ោរបោយរួ រា ់ពើ ាំោរ់ក្ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ាម្ ើត្ិ ាំរាប់ អត្ថបទទាំងបនាោះ រ ូត្ែ ់បព ផ្ែ ក្ត្ូវ
ក្បោ បអាយចូ
ជាធរមា
។
មព្តា ៣.រនុងររណើផ្ែ ប
ញ ើ ថា
ើត្ិវ ិធើន មាក្ា ៨២
ិង១១៩ ថ្មើ ន រែឋធម្ម ុញ្ញ ម្ិ អាច ាំបរច
រែឋ ភា ាម្ ាំបណើរប ់គណបរេផ្ែ មា អា
ែាំបណើរោរោរប ោះបឆ្នត្ជារញ្ច ប់ បែើម្បើ បក្ជើ ាាំងក្បធា ិង
អ ុ ក្បធា គណៈរម្ម ោ រ
រាជរោឋភិ
។
រនុ ងបព
ជាម្ួ យ ោន
ៈបក្ចើ ជាងបគបៅរនុងរែឋ ភា អាច
អ ុក្បធា រែឋ ភា រ៏ែូចជា ក្បធា ិ ង ោរនត
់ប
ចរតើ ទុ រ ចិ ត្ត ចាំ បរោះ
មព្តា ៤.------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
75
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
ោរបរៀបចាំបញ្ច ើរាយនាម្បបរខជ
អ ុវត្តែូចត្បៅ ៖
- បញ្ា ើរាយនាម្បបរខជ ក្បធា
បែើម្បបើ
ោះបឆ្នត្បក្ជើ ាាំង
អ ុក្បធា ន រែឋ ភា រ៏ែូចជា ក្បធា
គណៈរម្មោរ ជាំនាញទាំងអ ់ ន រែឋ ភា ក្ត្ូវបរៀបចាំ ក្ពម្បក្ពៀងោន បែើម្បប ើ រាជរោឋភិ ើ បងកត្
ិងនត ់ប ចរតើទុរចិត្តក្ត្ូវ
ចាំរុោះប
- ាម្ប ចរតើប នព ើ គ ើ ណបរេ បោ
ង ិ អ ុក្បធា
ិងប នើបោយគណបរេ បោ
យផ្ែ
យ ើ ូ ក្ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ។ ើ ក្ត្ូវបន្ជ យ ផ្ែ មា ចាំ ួ អា
ៈបក្ចើ ជាងបគបៅរនុង
រែឋ ភា ាម្រយៈក្ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ក្ពោះម្ោរេក្ត្ក្ទង់ោត្់ាង ាំ វរជ ម្ួយរូបរនុងចាំបោម្ ត្ាំោងរាស្រ ត ន គណបរេ បោ ក្ត្ូវ
ោត្់ាង ាំ ប ោះ
យផ្ែ ឈនោះបឆ្នត្ បអាយបបងកត្ ើ រាជរោឋភិ
ក្ត្ូវបរៀបចាំនូ រនគ គ ងត្ាំផ្ណងបនេងៗរនុងរាជរោឋភិ
មាជិរទាំអ ់ន រាជរោឋភិ
ជូ ក្ពឹទធ មាជិររែឋ ភា ។
។ វរជ ផ្ែ
រួចបន្ើបញ្ា ើ
រាយនាម្
- ក្ពទ ឹ ធ មាជិររែឋ ភា ក្ត្ូវបរៀបចាំ បញ្ា ើរាយនាម្ជារញ្ច ប់ម្ួយ ូវ បបរខជ
អ ុក្បធា
ន រែឋ ភា រ៏ែូចជាក្បធា
ក្ពម្ទាំងបបរខជ ប ោះបឆ្នត្ ។
នាយររែឋម្ស្រ តើ
ក្បធា
ិងអ ុក្បធា គណៈរម្មោរ ជាំនាញទាំងអ ់ន រែឋ ភា
ង មាជិរទាំងអ ់ន រាជរោឋភិ ិ
បែើម្បោ ើ រ់ជូ រែឋ ភា
មព្តា ៥.បៅរនុងែាំបណើរោរន ោរប
ោះបឆ្នត្ជារញ្ច ប់ ម្ិ អាចជផ្ជរពិភារាអវើប យ ើ ប យ ើ រ៏ម្ិ
អាចមា ោរព យ ់អាំពើោរប ោះបឆ្នត្ប ោះ បក្ោយោរក្បោ
ទធន
ន ោរប
ោះបឆ្នត្ជារញ្ច ប់
ប ោះផ្ែរ ។
មាជិររែឋ ភា ក្ត្ូវបធវើោរប
នាម្ជារញ្ច ប់ម្ួយ ផ្ែ ក្ពទ ឹ ធ
ោះបឆ្នត្បោយបញ្ហារ់ថាក្ពម្ ឬម្ិ ក្ពម្ចាំបរោះបញ្ា ើរាយ
មាជិររែឋ ភា
បោយវ ិធើប ើរនែ ។
ោរ់ជូ
។ ោរប ោះបឆ្នត្ប ោះក្ត្ូវបធវបើ
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
76
ង ើ
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
(ចុ ចទីននះនដ្ម្ មាតកា) ើ បនៅកាន់ ិ ី
មព្តា ៦.(ក្ពោះរាជក្រម្ប ខ
ទាំងម្ូ
/ររម្/០៣០៦ ចុោះនថ្ៃទើ ៩ ផ្ខ ម្ើនា ឆ្ន ាំ ២០០៦)54
ោរប ោះបឆ្នត្ជារញ្ច ប់ខាងប ើប ោះ ក្ត្ូវយរម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្ ន ។
រនុងររណើ ោរប ោះបឆ្នត្ជុាំទើម្ួយម្ិ ោះបឆ្នត្ជុាំបក្ោយៗបទៀត្ ។
ោរប
មាជិររែឋ ភា
ាំបរច
ើត្ិវ ិធើែផ្ែ ប ោះ
ឹងក្ត្ូវអ ុវត្តចាំបរោះ
មព្តា ៧.ចាប់ធម្ម ុញ្ញបផ្ ថម្ប ោះ ក្ត្ូវ បែើម្ ត្ ើ ោ ិ
ក្បោ ជាោរក្បញាប់
បចចុបប នប ោះបៅ ។
ាំ ពើ ិងយរម្រអ ុវត្តោប់ាង
រាជធា ភ ើ នាំបពញ, នថ្ៃទើ ១៣ ផ្ខ ររកោ ឆ្ន ាំ ២០០៤ រនងព្រះបរម្នាម្ និងោម្ព្រះរាជព្ោស់បង្គគប់ ុ ព្បម្ុមរដ្ឋសទ ីត ី
ហតថមលខា និងព្រះរាជលញ្ឆ ររ
យរប ចរតក្ើ ោបបងគាំទូ ថាវយ
ូម្ឡាយក្ពោះ
ញឹរ បុននៃ
តប ខាក្ពោះម្ោរេក្ត្
ព្រឹទធសាជិរ និងជាព្បធានអងគព្បជុំរដ្ឋសភា ហតថមលខា ជា សុទធ 54
បតូរោរប
ោះបឆ្នត្ ពើ បម្លងអ ុម្ត្ ័ បោយ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ពើរភាគបើ” ម្រ “ម្ត្ិភាគបក្ចើ ោច់ខាត្”
------------------------------------------- © អត្ថបទគត្ិយុត្ច ត ងក្រង បោយ សាលាក្ាជូ៚ ------------------------------------ប ោះពុម្ពប រ ាំ ០១៥) ើ ទ១ ើ (បចចុបប នរម្មចុងបក្ោយ ឆ្ន២
l|ទំព័រ
77
(ទាំព័រប ោះក្ត្ូវ
ទុរទបទបោ បោយបចត្នា)
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ាតិកា ព្បាររធវាទ្ ក្ំណរ់រ ាយល់ អំរីបនព្មើបព្មស់ឯក្សារ
i i i
ទក្ម្ងន់ ោរបរៀបចាំអត្ថបទចងក្រង “រែឋធម្ម ុញ្នញ ក្ពោះរាជាោចក្ររម្ពុជា " .................................................................. ii បិ ទា ៍ ខា ាំ ់ ម្ួយចាំ ួ ផ្ែ ផ្ត្ងជួបក្បទោះរនុងអត្ថបទគត្យ ត ងក្រង៖ ...............................................................vii ិ ុត្ច ប ចរតក្ើ បោ ន អនរចងក្រង .................................................................................................................................... viii ឯរសារពិបក្ោោះបោប ់ ............................................................................................................................................. ix
បុរវក្ថ្
1
ជំរូក្ទ្ី១ អំរី អ្ិបនរយាយ
2
មាក្ា ១.-....................................................................................................................................................................2 មាក្ា ២.- ...................................................................................................................................................................2 មាក្ា ៣.-...................................................................................................................................................................2 មាក្ា ៤.-....................................................................................................................................................................2 មាក្ា ៥.-....................................................................................................................................................................2 មាក្ា ៦.-....................................................................................................................................................................2
ជំរូក្ទ្ី២ អំរី ព្រេះមហាក្ាសព្រ
3
មាក្ា ៧.- ...................................................................................................................................................................3 មាក្ា ៨.-....................................................................................................................................................................3 មាក្ា ៩.-....................................................................................................................................................................3 មាក្ា ១០.-.................................................................................................................................................................3
មាក្ា ១១.- ថ្មើ.............................................................................................................................................................4
មាក្ា ១២.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................5 មាក្ា ១៣.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................5 មាក្ា ១៤.-.................................................................................................................................................................6 មាក្ា ១៥.-.................................................................................................................................................................6 មាក្ា ១៦.-.................................................................................................................................................................6 មាក្ា ១៧.- ................................................................................................................................................................6
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
មាក្ា ១៨.- ថ្មើ.............................................................................................................................................................7 មាក្ា ១៩.- ថ្មើ.............................................................................................................................................................7 មាក្ា ២០.- ................................................................................................................................................................7 មាក្ា ២១.- ................................................................................................................................................................7
មាក្ា ២២.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................8 មាក្ា ២៣.-................................................................................................................................................................8 មាក្ា ២៤.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................8 មាក្ា ២៥.- ................................................................................................................................................................8
មាក្ា ២៦.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................9 មាក្ា ២៧.-................................................................................................................................................................9 មាក្ា ២៨.- ថ្មើ ............................................................................................................................................................9
មាក្ា ២៩.- ថ្មើ .........................................................................................................................................................10 មាក្ា ៣០.- ថ្មើ ..........................................................................................................................................................10 ជំរូក្ទ្ី ៣ អំរី សិទ្ធិ
ិងក្រណីយក្ិចចរបស់ព្បជារលរដឋខ្មែរ
11
មាក្ា ៣១.-.............................................................................................................................................................. 11 មាក្ា ៣២.- ............................................................................................................................................................. 11 មាក្ា ៣៣.- ............................................................................................................................................................. 11 មាក្ា ៣៤.- ថ្មើ ..........................................................................................................................................................12 មាក្ា ៣៥.- ..............................................................................................................................................................12
មាក្ា ៣៦.-..............................................................................................................................................................13 មាក្ា ៣៧.-..............................................................................................................................................................13
មាក្ា ៣៨.-.............................................................................................................................................................. 14 មាក្ា ៣៩.-.............................................................................................................................................................. 14
មាក្ា ៤០.-...............................................................................................................................................................15 មាក្ា ៤១.-...............................................................................................................................................................15 មាក្ា ៤២.- ..............................................................................................................................................................15 មាក្ា ៤៣.-.............................................................................................................................................................. 16 មាក្ា ៤៤.-............................................................................................................................................................... 16 មាក្ា ៤៥.-............................................................................................................................................................... 16 មាក្ា ៤៦.-............................................................................................................................................................... 17
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
មាក្ា ៤៧.- .............................................................................................................................................................. 17 មាក្ា ៤៨.-............................................................................................................................................................... 17
មាក្ា ៤៩.-............................................................................................................................................................... 18 មាក្ា ៥០.-............................................................................................................................................................... 18 ជំរូក្ទ្ី៤ អំរី របប នោបាយ
19
មាក្ា ៥១.- ថ្មើ........................................................................................................................................................... 19 មាក្ា ៥២.- .............................................................................................................................................................. 19
មាក្ា ៥៣.-............................................................................................................................................................. 20 មាក្ា ៥៤.- ............................................................................................................................................................. 20 មាក្ា ៥៥.-.............................................................................................................................................................. 20 ជំរូក្ទ្ី៥ អំរី នសដឋក្ិចច
21
មាក្ា ៥៦.-...............................................................................................................................................................21 មាក្ា ៥៧.- ..............................................................................................................................................................21 មាក្ា ៥៨.-...............................................................................................................................................................21 មាក្ា ៥៩.-...............................................................................................................................................................21
មាក្ា ៦០.-...............................................................................................................................................................22 មាក្ា ៦១.-...............................................................................................................................................................22 មាក្ា ៦២.- ..............................................................................................................................................................22 មាក្ា ៦៣.-..............................................................................................................................................................22 មាក្ា ៦៤.-...............................................................................................................................................................22 ជំរូក្ទ្ី៦ អំរី អប់រំ វបាប្ម៌
ិងសងគមក្ិចច
23
មាក្ា ៦៥.-.............................................................................................................................................................. 23 មាក្ា ៦៦.-.............................................................................................................................................................. 23 មាក្ា ៦៧.- ............................................................................................................................................................. 23
មាក្ា ៦៨.-...............................................................................................................................................................24 មាក្ា ៦៩.-...............................................................................................................................................................24 មាក្ា ៧០.- ..............................................................................................................................................................24 មាក្ា ៧១.- .............................................................................................................................................................24
មាក្ា ៧២.-............................................................................................................................................................. 25
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
មាក្ា ៧៣.-............................................................................................................................................................. 25 មាក្ា ៧៤.- ............................................................................................................................................................. 25 មាក្ា ៧៥.- ............................................................................................................................................................. 25 ជំរូក្ទ្ី ៧ អំរី រដឋសភា
26
មាក្ា ៧៦.- ថ្មើ ..........................................................................................................................................................26 មាក្ា ៧៧.-..............................................................................................................................................................26 មាក្ា ៧៨.- ..............................................................................................................................................................27 មាក្ា ៧៩.- ..............................................................................................................................................................27
មាក្ា ៨០.-...............................................................................................................................................................28 មាក្ា ៨១.-...............................................................................................................................................................28
មាក្ា ៨២.- ថ្មើ ..........................................................................................................................................................29 មាក្ា ៨៣.-..............................................................................................................................................................29 មាក្ា ៨៤.-.............................................................................................................................................................. 30 មាក្ា ៨៥.-.............................................................................................................................................................. 30 មាក្ា ៨៦.-.............................................................................................................................................................. 30
មាក្ា ៨៧.- ..............................................................................................................................................................31 មាក្ា ៨៨.- ថ្មើ(ពើរ) ..................................................................................................................................................31 មាក្ា ៨៩.-.............................................................................................................................................................. 32 មាក្ា ៩០.- ថ្មើ (ពរើ ) ................................................................................................................................................ 32
មាក្ា ៩១.- ថ្មើ.......................................................................................................................................................... 33 មាក្ា ៩២.- ............................................................................................................................................................. 33 មាក្ា ៩៣.- ថ្មើ ......................................................................................................................................................... 33
មាក្ា ៩៤.-...............................................................................................................................................................34 មាក្ា ៩៥.-...............................................................................................................................................................34 មាក្ា ៩៦.-...............................................................................................................................................................34
មាក្ា ៩៧.- ............................................................................................................................................................. 35 មាក្ា ៩៨.-.............................................................................................................................................................. 35
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ជំរូក្ទ្ី ៨ អំរី ព្រឹទ្ធសភា
36
មាក្ា ៩៩.- ថ្មើ...........................................................................................................................................................36 មាក្ា ១០០.- ថ្មើ........................................................................................................................................................36 មាក្ា ១០១.- ថ្មើ ......................................................................................................................................................37 មាក្ា ១០២.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................37 មាក្ា ១០៣.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................37
មាក្ា ១០៤.- ថ្មើ........................................................................................................................................................38 មាក្ា ១០៥.- ថ្មើ........................................................................................................................................................38
មាក្ា ១០៦.- ថ្មើ (ម្ួយ) ...........................................................................................................................................39 មាក្ា ១០៧.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................39 មាក្ា ១០៨.- ថ្មើ........................................................................................................................................................39
មាក្ា ១០៩.- ថ្មើ........................................................................................................................................................40 មាក្ា ១១០.- ថ្មើ........................................................................................................................................................40
មាក្ា ១១១.- ថ្មើ (ពរើ ) .............................................................................................................................................. 41 មាក្ា ១១២.- ថ្មើ ....................................................................................................................................................... 41 មាក្ា ១១៣.- ថ្មើ ...........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................42
មាក្ា ១១៤.- ថ្មើ (ម្ួយ) ...........................................................................................................................................43 មាក្ា ១១៥.- ថ្មើ........................................................................................................................................................43 ជំរូក្ទ្ី ៩ ថ្ែី អំរី សមជរដឋសភា
ិងព្រឹទ្ធសភា
44
មាក្ា ១១៦.- ថ្មើ........................................................................................................................................................44 មាក្ា ១១៧.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................44
ជំរូក្ទ្ី ១០ អំរី រាជរដ្ឋាភិបាល
45
មាក្ា ១១៨.- ថ្មើ (មាក្ា ៩៩ ោ ) ់ .........................................................................................................................45 មាក្ា ១១៩.- ថ្មើ (មាក្ា ១០០ ោ ) ់ ......................................................................................................................45 មាក្ា ១២០.- ថ្មើ (មាក្ា ១០១ ោ ) ់ .....................................................................................................................45 មាក្ា ១២១.- ថ្មើ (មាក្ា ១០២ ោ ) ់ .....................................................................................................................46 មាក្ា ១២២.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៣ ោ ) ់ .....................................................................................................................46 មាក្ា ១២៣.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៤ ោ ) ់ .....................................................................................................................46
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
មាក្ា ១២៤.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៥ ោ ) ់ .....................................................................................................................46 មាក្ា ១២៥.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៦ ោ ) ់ .....................................................................................................................47 មាក្ា ១២៦.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៧ ោ ) ់ .....................................................................................................................47 មាក្ា ១២៧.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................47 ជំរូក្ទ្ី ១១ថ្ែី អំរី អំណាចរុលាការ
48
មាក្ា ១២៨.- ថ្មើ (មាក្ា ១០៩ ោ ) ់ .....................................................................................................................48 មាក្ា ១២៩.- ថ្មើ (មាក្ា ១១០ ោ ) ់ .....................................................................................................................48 មាក្ា ១៣០.- ថ្មើ (មាក្ា ១១១ ោ ) ់ .....................................................................................................................48 មាក្ា ១៣១.- ថ្មើ (មាក្ា ១១២ ោ ) ់ .....................................................................................................................48 មាក្ា ១៣២.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៣ ោ ) ់ ....................................................................................................................48
មាក្ា ១៣៣.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៤ ោ ) ់ .....................................................................................................................49 មាក្ា ១៣៤.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៥ោ ) ់ ......................................................................................................................49 មាក្ា ១៣៥.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៦ ោ ) ់ .....................................................................................................................49 ជំរូក្ទ្ី ១២ ថ្ែី អំរី ព្ក្ុមព្បឹក្ាា្មែ ុញ្ញ
50
មាក្ា ១៣៦.- ថ្មើ ...........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................ 50
មាក្ា ១៣៧.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៨ ោ ) ់ .................................................................................................................... 50 មាក្ា ១៣៨.- ថ្មើ (មាក្ា ១១៩ ោ ) ់ .................................................................................................................... 50
មាក្ា ១៣៩.- ថ្មើ .......................................................................................................................................................51 មាក្ា ១៤០.- ថ្មើ........................................................................................................................................................51 មាក្ា ១៤១.- ថ្មើ....................................................................................................................................................... 52 មាក្ា ១៤២.- ថ្មើ (មាក្ា ១២៣ ោ ) ់ .................................................................................................................... 52 មាក្ា ១៤៣.- ថ្មើ (មាក្ា ១២៤ ោ ) ់ .................................................................................................................... 52 មាក្ា ១៤៤.- ថ្មើ (មាក្ា ១២៥ ោ ) ់ .................................................................................................................... 52 ជំរូក្ទ្ី ១៣ ថ្ែី អំរី ការព្រប់ព្រងរដឋបាល
53
មាក្ា ១៤៥.- ថ្មើ (ម្ួយ) .......................................................................................................................................... 53 មាក្ា ១៤៦.- ថ្មើ (ម្ួយ) .......................................................................................................................................... 53
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ជំរូក្ទ្ី ១៤ ថ្ែី អំរី សមជជារិ
54
មាក្ា ១៤៧.- ថ្មើ (មាក្ា ១២៨ ោ ) ់ .....................................................................................................................54 មាក្ា ១៤៨.- ថ្មើ (មាក្ា ១២៩ ោ ) ់ .....................................................................................................................54 មាក្ា ១៤៩.- ថ្មើ........................................................................................................................................................54
ជំរូក្ទ្ី១៥ ថ្ែី (រីរ) អំរអ ី ងគការនរៀបចំការនបាេះន្នារ
55
មាក្ា ១៥០.- ថ្ម( ើ ពើរ) .............................................................................................................................................. 55 មាក្ា ១៥១.-ថ្មើ(ពើរ) ................................................................................................................................................56
ជំរូក្ទ្ី ១៦ ថ្ែី (រីរ) អំរី អា ុភារ ការនសើនរើ
ិងវិនសា្ ក្មែរដឋ្មែ ុញ្ញ
57
មាក្ា ១៥២.- ថ្ម( ់ ......................................................................................57 ើ ពរើ ) (មាក្ា១៥០ថ្មើ មាក្ា ១៣១ ោ ) មាក្ា ១៥៣.- ថ្មើ(ពរើ ) (មាក្ា ១៥១ ថ្មើ មាក្ា ១៣២ ោ ) ់ ....................................................................................57 មាក្ា ១៥៤.- ថ្មើ(ពរើ ) ...............................................................................................................................................57 មាក្ា ១៥៥.- ថ្មើ(ពើរ) ...............................................................................................................................................57
ជំរូក្ទ្ី ១៧ ថ្ែី (រីរ) អំរី អ តរបញ្ញរតិ
59
មាក្ា ១៥៦.- ថ្មើ(ពើរ)(មាក្ា ១៥៤ ថ្មើ)....................................................................................................................59 មាក្ា ១៥៧.- ថ្មើ(ពើរ) (មាក្ា ១៥៥ ថ្មើ មាក្ា ១៣៦ ោ ) ់ ....................................................................................59 មាក្ា ១៥៨.- ថ្ម( ើ ពរើ ) ...............................................................................................................................................59
មាក្ា ១៥៩.- ថ្ម( ើ ពរើ ) ...............................................................................................................................................60 មាក្ា ១៦០.- ថ្មើ(ពរើ )(មាក្ា ១៥៨ ថ្មើ មាក្ា ១៣៩ ោ ) ់ ......................................................................................60 ឧបសមព័ ធទ្ី ១
62
ឧបសមព័ ធទ្ី ២
63
ឧបសមព័ ធទ្ី ៣
64
ឧបសមព័ ធទ្ី ៤
65
់ ត្ិ ....................................................................................................................................................................62 ទងជា បភលងជាត្ិ គររាជ ......................................................................................................................................................63 ញ្ហញជាត្ិ ................................................................................................................................................................64 ោចក្បណិធា ន ក្ពោះម្ោរេក្ត្ ន ក្ពោះជាោចក្ររម្ពុជា......................................................................................65
រដ្ឋធម្មនុញ្នញ នព្ពះរាជាណាចព្ររម្ពុជា
ឧបសមព័ ធទ្ី ៥
ោចក្បណិធា ក្បធា អ ុក្បធា
66
ង ិ មាជិររែឋ ភា...........................................................................................66
ឧបសមព័ ធទ្ី ៦
ោចក្បណិធា នាយររែឋម្ស្រ តើ ង ិ មាជិររាជរោឋភិ
ឧបសមព័ ធទ្ី ៧
ោចក្បណិធា ក្បធា អ ុក្បធា
បញ្ជីន
្ាេះ
68
........................................................................................68 70
ង ិ មាជិរក្ពឹទធ ភា....................................................................................... 70
គណៈរមាមធោ ត ប៍ រៀបបរៀងរែឋធម្ម ុញ្ញ ិ រអចនិ ស្រ យ
អ ុម្ត្ ័ បោយ ភាធម្ម ុញ្នា ញ ម្័យក្បជុាំបពញអងគប រ ើ ទើ ១
72
នថ្ៃទើ ៣០ ផ្ខ ម្ថ្ ិ ុនា ១៩៩៣.....................................................................................................................................72 វិនសា្ ក្មែរដឋ្មែ ុញ្ញ*
73
ចាាប់្មែ ុញ្ញបខ្ ែម
74
ចាប់ធម្ម ុញ្ប ញ ផ្ ម្ ថ
បាំ ៅ ធានា ូវែាំបណើរោរជាក្បក្រត្នើ សាថប័ ជាត្ិ....................................................................75