www.aab.al
FORUMI I EKSPERTËVE
Edhe një herë për edukimin financiar! Ka ardhur koha që të gjithë aktorët dhe faktorët, institucionet shtetërore dhe organizmat ekonomikë të bashkërendojnë dhe të nisin në Shqipëri një fushatë intensive të edukimit financiar. Edukimi financiar është një sfidë, prioritet dhe domosdoshmëri, që kërkon angazhimin tonë të plotë dhe gjithëpërfshirës.
Brunilda ISAJ, MBA, CRB
Sekretare e Përgjithshme SHOQATA MIKROFINANCA SHQIPTARE
E
dukimi financiar është temë e ditës. Nuk ka aktor në tregjet bankare e financiare, të mëdhenj e të vegjël, ofrues produktesh e shërbimesh, të reja e të vjetra, që nuk ka dalë në përfundimin se, që të mund të përcjellë ofertën e tij deri te përdoruesi i fundit, barriera kryesore që duhet kapërcyer, është edukimi i dobët financiar i segmenteve të synuara të tregut. Në të njëjtat përfundime, qoftë shkencore, si rezultat i sondazheve dhe studimeve të detajuara të ndërmarra nga institucione të ndryshme politikëbërëse, si: Banka e Shqipërisë, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, Banka Botërore, etj., qoftë praktike, të prodhuara nga aktorë të caktuar të tregut për nevojat e tyre të brendshme, kanë arritur të gjitha palët që kanë interes të drejtpërdrejtë ose jo në zhvillimin e tregjeve financiare në vend.
26
Bankieri
Prill 2020
Edukimi financiar fillon nga sportelet ku bankat dhe institucionet financiare ofrojnë produktet dhe shërbimet e tyre. Nëse në këto sportele, përveç ofrimit të shërbimit apo shitjes së produktit, ofrohen edhe njohuri të sakta dhe të prekshme për klientin në lidhje me produktet tradicionale dhe ato inovatore, njëra nga betejat është fituar. Këtu me të drejtë shtrohet pyetja: A ekzistojnë kapacitete të tilla në stafin e degëve, dhe a janë ata të motivuar sa duhet për të edukuar klientin, përveç se t’i shërbejnë atij? Sigurisht që po. Por stafi vetë ka nevojë për zhvillim dhe përgatitje rigoroze në drejtim të njohurive financiare, sepse nuk mund t’ia shpjegosh dikujt një produkt që ti vetë, në radhë të parë, nuk e ke të qartë. Në lidhje me motivimin, ka skema nxitëse dhe përfshirje në vlerësimin e punonjësve që mund ta ndihmonin këtë proces. Edukimi financiar është i lidhur shumë ngushtë me përfshirjen financiare. Roli i shoqërive të mikrofinancës, që punojnë me të ashtuquajturit klientë “parabankarë”, është i rëndësishëm në këtë drejtim. Misioni i tyre është të ndihmojnë klientin të plotësojë disa kritere bazë për të përdorur produktet e kredisë, dhe, po ashtu, t’i japin atij një histori kredie, që, nëse pozitive, e ndihmon për t’ju qasur në një moment të dytë bankave. Por edhe ky proces kërkon kujdes, sepse në rast eksperiencash negative, vepron në kah të kundërt, ndaj përgjegjësia e këtyre institucioneve është më e madhe në planin etik, sepse klientët e këtyre segmenteve kanë njohuri shumë më të pakta për
produktet financiare, krahasuar me ata të institucioneve të tjera. Në një sondazh për Edukimin Financiar në Shqipëri, të realizuar nga shoqëria IDRA Research & Consulting dhe e certifikuar nga BDO, të publikuar nga Shoqata e Mikrofinancës Shqiptare në nëntorin e vitit të kaluar, rezulton se: 49% e të intervistuarve pranonin se njohuritë e tyre për sa i përket edukimit financiar janë mesatare ose të pakta, veçanërisht të intervistuarit e grupmoshës 35-54 vjeç dhe ata të grupmoshës 18-34 vjeç. Ndërsa 21% e të intervistuarve pranuan se nuk i kishin kushtuar rëndësi kësaj çështjeje, kjo do të thotë se reth 70% e popullsisë nuk e kuptojnë rëndësinë e të qënit i edukuar financiarisht. Kjo është në korelacion me nivelin e edukimit në tërësi dhe me nivelin e ulët të përdorimit të llogarive bankare në vend. Per kete arsye, sot të gjithë institucionet financiare, pjesë e Shoqatës së Mikrofinancës në Shqipëri kanë në agjendën e tyre një plan të gjerë mbi edukimin financiar, duke iu përshtatur më së miri nivelit të përshkruar më lart. Klienti mesatar shqiptar ende njeh vetëm produktet bazike të ofruara nga bankat, edhe këto nën ndikimin e legjislacionit që i detyron punëdhënësit ta transferojnë pagën e punonjësve të tyre në kanale bankare. Në një tjetër studim të kohëve të fundit të publikuar nga Shoqata Shqiptare e Bankave në lidhje me nivelin e besimit te bankat dhe sistemi bankar, produktet bankare më të njohura ishin karta e debitit, depozita me afat dhe karta e kreditit (kjo e fundit me shumë mundësi e njohur si produkt fizik, por shumë më
