Bir Mimari Kültürün Peşindeyiz

BEYLERBEYİ TARİH ARAŞTIRMALARI ÇEVRE VE EĞİTİM DERNEĞİ

Bir Mimari Kültürün Peşindeyiz

Beylerbeyi Tarih Araştırmaları Çevre ve Eğitim Derneği Alipaşa Mh. Sebilerenler Cd. Eren Apt. B Blok Kat 1 0 274 224 08 98

Tasarım: rehha.com

BEYLERBEYİ TARİH ARAŞTIRMALARI ÇEVRE VE EĞİTİM DERNEĞİ

Bir Mimari Kültürün Peşindeyiz

Kısım 1

Giriş: Burada Bir Hayat Vardı Osmanlı’nın büyük kentlerinden birinde, bir zamanların mütevazi ama ihtişamlı yapıları bugün hala ayakta. Ama...

beylerbeyidernegi.com

Giriş İşe başlamadan bir karar vermemiz gerekiyor.

Bu terkedilmiş virane yapılar Kütahya'nın tarihinden süzülüp gelen zenginliği midir? Yoksa bir imar kabusu mudur?

Biz bunun Kütahya’yı dünya çapında tanıtacak bir zenginlik olduğuna inanıyoruz.

Tıpkı Safranbolu evleri, tıpkı Bursa Cumalıkızık evleri, tıpkı Ankara Hamamönü evleri, tıpkı Eskişehir Odunpazarı evleri gibi..

Derdimiz, eskiyi yeniyle boğmak yerine eski güzelliği yeiden inşa etmek...

Tıpkı eskisi gibi sıcak ve geniş konaklar, Güzel samimi sokaklar... Üçüncü mektep mahalleler...

Anadolu Beylerbeyliği yapmış bir kent olan Kütahya’da diğer şehirlere oranla daha fazla

tarihi yapı var. Şehrin hemen iv

beylerbeyidernegi.com

merkezinde tarihin en iyi korunmuş kalelerinden biri, bir

Kütahya’nın merkezi, tarihi yapılar açısından çok

tepenin üstünde ve şehrin hemen ortasında yer alıyor.

zengin. Türkiye’deki en iyi korunmuş kalelerinden biri

Kalenin civarındaki bölgeler, Kütahya’nın en eski mahallelerini oluşturuyor.

Bu mahallelerin bir kısmı şuan şehrin tam merkezinde kalmış durumda.

Şehir her yöne büyüdüğü halde

küçük Anadolu kentlerinin neredeyse hepsinde olduğu gibi, merkezindeki çarşılar önemini koruyor ve kendine genişleme alanı bulamıyor.

olan Kütahya kalesinin yanında Osmanlı ve Selçuklu’ya ait pek çok eser bugün de dimdik ayakta.

Bunun yanında tarihi evler de dikkat çekiyor.

Kütahya’da diğer Anadolu kentlerinde olandan çok daha fazla tarihi ev var. Üstelik bunlar şehrin hemen ortasında, yükselen binaların, iş merkezlerinin ve yeni yapıların kenarlarında yüzlerce eski ev görmek mümkün. v

beylerbeyidernegi.com

Bu kadar çok olmaları, şehre henüz bu konuda yatırım

Tek bir farkla; artık evler yıkılmaya yüz tutmuş ve

ulaşmamış olması ve Osmanlı zamanında Kütahya’nın

kullanılamaz durumdalar. Şehrin merkezinde; modern

beylerbeyliği olma avantajıyla daha gelişmiş bir kent

şehirleşme uğraşlarının hemen dibinde kanunla

olarak daha çok yapılaşmış olması ile açıklanabilir.

korunan, sahiplerinin oğullarının ve torunlarının restore etme imkanı bulamadığından yıkılmaya terk ettiği,

1970‘lerde Kütahyalı sanatçı Ahmet Yakupoğlu, Kurtuluş Savaşı yıllarında büyük yaralar almış Osmanlı’nın bu büyük kentinin o günkü durumunu

şehrin görüntüsünü bozan bir yapıdalar.

çizdi. Eski evler, tarihi yapılar ve yemyeşil bir doğa. Şehrin öyle merkezindeler ki, ana caddenin aşağı ve Geçtiğimiz 40 yılda Kütahya’da bu yapı neredeyse

yukarı sokaklarının tamamında böyle evlere

aynen korundu. Halen eski evler, tarihi yapılar ve

rastlayabilirsiniz.

yemyeşil bir ortam mevcut. vi

beylerbeyidernegi.com

Bir zamanların görkemli kendi Kütahya, Osmanlı

Ancak bunlar tüm evlerin %1‘ini temsil ediyor.

zerafetine sahip binalardan her gün birinin daha etrafı

Kütahya’nın şehir merkezindeki en sık kullanılan

çevrilip yıkılma tehlikesine karşı halkın uyarıldığı, virane

bölümün büyük çoğunu kaplayan evler halen daha

halleri ile insanları üzen, camları kırılmış, içlerine çöp

bütçe ayrılıp restore edilip Kütahya’ya kazandırılmayı

atılmış, farelerin ve böceklerin yuva yaptığı evler

bekliyor.

bütünü haline geldi.

Bu evlerin bir kısmı restore edilebilir durumda ve aynı Eskişehir’in Odunpazarı ya da Safranbolu’nun meşhur evleri gibi. Üstelik çok daha fazla sayıdalar. Halkın kendi imkanıyla bunları restore etmesi mümkün değil.

Bu evlerden sağlam halde bulunan küçük bir kısmı Kütahya Belediye’si tarafından restore edildi ve Kütahya’ya eski günleri hatırlatan çok güzel bir hatıra olarak kazandırıldı. vii

beylerbeyidernegi.com

Bu da bambaşka bir soruna yol açmış, yıllarca bakımı

Eğer bu evlerden yapılabilecek olanlar restore edilirse,

yapılmayan yüzlerce ev artık restore edilmez bir halde.

diğerleri yıkılıp sahiplerine kazandırılırsa; Kütahya hem

Ve bir o kadar da ev tarihi nitelik tarışmadığı halde sahipleri tarafından yıkılamıyor.

Kütahya’da eski bine yakın ev olduğu tahmin ediliyor.

Osmanlı’daki ihtişamını geri kazanacak ve tarih ile doğanın buluştuğu eşsiz bir kent olacak; hem de şehrinin merkezinde modernleşmenin önü açılacak.

Bu evlerin sahiplerinin oğulları tarafından

Kütahya demek; konaklar demek,

yaptırılamayan bu evler torunlara kalmış durumda.

Kütahya demek; tarih demek,

Onlar da bu sorunun çözümünü bekliyor. Kütahya’da

Kütahya demek; camiller demek,

bu sorunun 10.000‘den fazla kişiyi etkilediği tahmin ediliyor.

Kütahya demek; kültür demek... viii

beylerbeyidernegi.com

Kısım 2

Yenilenmeyi Bekleyen Tarihi Dokunun Şehre Yerleşimi Kütahya’da şehrin kalbi ile yenilenmeyi bekleyen yüzlerce yapının bulunduğu yer iç içe. Bir yanda dükkanlar görürken hemen yanınızda tarihi bir bina ve arkanızda yıkılacak durumda bir ev görebilirsiniz.

beylerbeyidernegi.com

1. Bölge: Eski Kütahya (Tarihi evlerin büyük yoğunluklu olduğu bölüm)

beylerbeyidernegi.com

2. Bölge: Şehir Merkezi (Şehrin esas bölümünün olduğu kısım)

beylerbeyidernegi.com

1.Bölge’den Görüntüler;

beylerbeyidernegi.com

2.Bölge’den Görüntüler;

Kısım 3

Ahmet Yakupoğlu’nun Kütahya’sı 1970‘lerde Kütahyalı sanatçı Ahmet Yakupoğlu tüm Kütahya’yı resmetmiş ve tarihe not düşmüş. Bugün Kütahya’da aynı doku duruyor ancak tek bir farkla; bu yapılar artık eski, bakıma ihtiyaç duyan ya da yıkılmayı bekleyen bir durumda. Kütahya, büyük bir çalışma yapıldığı ve bu yapılar kullanıma yeniden kazandırıldığı takdirde yeniden Anadolu’nun gözde kentlerinden biri olabilir.

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

Kısım 4

Kütahya’nın Yenilenmeyi Bekleyen Evleri Kütahya’nın bir kısmı restore edilebilir durumda bir kısmı da yıkılmayı bekleyen yüzlerce eski evine bir göz atınız. Fotoğrafların tamamı şehrin kalbinde, çarşısında çekilmiştir.

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

beylerbeyidernegi.com

Ve daha y端zlercesi... beylerbeyidernegi.com

Kısım 5

Kütahya’nın Tarihi Dokusu Kütahya, Frigler, Bizans, Selçuklu, Osmanlı görmüş ve hepsinde de büyük bir kent olmuş bir şehir.

Dolayısıyla çok zengin bir tarihi dokusu mevcut.

beylerbeyidernegi.com

Kısım 6

Türkiye’den Örnekler: Onlar yaptı, biz de yaparız Kütahya’da Germiyan Sokak, diğer şehirlerin meşhur evleri kadar bir öneme sahip. Ancak Kütahya’nın farkı, Kütahya’da çok daha fazla sayıda ev olması. Ancak bunların çok az bir kısmı şehre kazandırılmış durumda.

beylerbeyidernegi.com

Cumal覺k覺z覺k

Hamamönü

Odunpazar覺

Safranbolu

Fotoğraflar: Muharrem Cin, Ahmet Arıkan Tasarım ve Grafik: Abdullah Reha Nazlı (rehha.com)