rrhZc o rkyhQ eqgEen vCnqjZghe [kku d+knjh tenk ’kkgh ft+yk cLrh ;w ih 272002 [krhc o beke tkek efLtn neqvk ft+yk fNUnokM+k¼e/; izns’k½ 480555 eksckby uEcj% 7415066579 email - khanjamdashahi@gmail.com jamdashahi.blogspot.com
gekjh fdrkcsa bl lkbZV ij nLr;kc gSaA www.issuu.com/abdurrahimkhan
cV jgh gSa jkst+ o ’kc [kSjkr muds uke dhA ,s [kqnk vc ykt+ j[kys esjs [kkyh tke dhAA eq> dks igqapk ns [kqnk vgens eq[krkj ds ikl A esjh tka j[k ns jgu l¸;ns vcjkj ds ikl AA rvkjqQ ¼ifjp;½ gtjr vYykek ekSykuk vCnqyx+uh lkgc fdCYkk U;wVu ’kjhQ inkbZ’k% & 16 twu 1926 bZ- cjkst tqesjkr] ckn uekts b’kk c eqdke eksg[ksM+] ftyk fNUnokM+k lwck e/; izns’k bl [kkunku esa igyh foyknr ¼iSnkbZ’k½ ij iwjs [kkunku esa [kq’kh dh ygj nkSM+ xbZA ¼okfyns½ eksgrje & tuck 'ks[k pkan lkgc tks fgUnh Ldwy esa ekLVj Fks bl fy, rCnhfy;k ¼rcknyk ½gqvk djrh FkhA nknk dk uke%& ’kS[k+ d+kfle ij nknk dk uke%& ’kS[k+ xqYyw vki dh okfynk dk uke%&t+Suc ch ¼Hkqft;k½ vki ds HkkbZ vkSj cgu%&
¼1½ekSykuk vCnqy x+uh ¼2½ekSyoh eqgEen bLgkd+ ¼3½ ’kgknr ch ¼4½ g’kj ch ¼5½ eqgEen guhQ ¼6½ vCnqy dqíwl rv+ +yhe vkSj rjfclr %& rvyhe okfyns eksgrje us U;wVu fp[kyh ls ckjg ehy nwj tkebZ ¼tqUukjnso½ ds ,d edrc Ldwy esa vki dk nk[kyk djk fn;k A vki us ogka dqjvkus ikd vkSj mnwZ dh pUn fdrkcs Ms<+ lky esa [kRe dh A ;s rvyhe vkius tukc jet+ku [kku dkcqyh ls ikbZA ckn esa U;wVu fp[kyh izkbZejh esa pkSFkh Dykl] tukc d+knj vyh gsMekLVj lkgc ds tsjs fuxjkuh ikl fd;k bLekbZy lkgc ds e’kojk ls 1946 essa tkfevk vjfc;k ukxiwj esa nk[kyk fy;kA ogka njt, vkfye rd i<+us ds ckn ekSykuk vCnqy xuh lkgc us 1948 tkfe;k ubZfe;k eqjknkckn tkdj nlsZ fut+kfe;k dh rvyhe gkfly dh ;gka ls vkfye 1952 esa gksus ds ckn tkfe;k vjfc;k ukxiwj esa gt+jr eq¶rh eqgEen vCnqjZ’khn lkgc ds ikl jg dj tkfe;k vjfc;k ukxiwj ls ukxiwj ;wfuoflVhZ ls eqU’kh vkfye vkSj eksyoh Qkft+y ds bErsgku ikl fd, vkSj gt+jr eq¶rh, vkt+esa fgUn eqLrQk jtk [kka cSjyoh ls cSvr gq,A
mlkr t+, fdjke • gt+jr eqDrh vCnqjZ’khn Qrsgiwjh lqEek ukxiwjh • eqDrh eqgEen vej ubZeh lkgc tkfe;k ubZfe;k eqjknkckn eqnhj ekgukek lokns vkte • gt+jr eqgEen ;wuql lkgc ubZeh eqjknkckn • gt+jr eq¶rh gchcqYykg lkgc Hkkxyiwjh • gt+jr ekSykuk eqgEen rkfgj ubZeh ikfdLRkku • gt+jr ekSykuk vkysglu 'kkg lEHkyh • gt+jr eksykuk [kyhy vgen lkgc fdNkSNoh • gt+jr ekSykuk Qtys jlwy xqyke vklh lkgc • ekSykuk vCnqyerhu lkgc bCu Qdhgs vkt+e eqgEen vCnqjZ’khn lkgc • gt+jr vYyke vj’knqydknjh • gt+jr eksykuk c Qtys cgjqy mywe eqgEen vCnqy vt+ht lkgc Qrsgiwjh gLok
cSvr o f[kykQr
¼1½ekSykuk vCnqy x+uh dks eq¶rh vCnqjZ’khn Qrsgiwjh lqEek ukxiwjh vySfgjZgeg dh lksgcr esa jgus dk vkSj QSt+;kc gksus dk cgksr ekSd+k feykA vki dks btkt+r vkSj f[kykQr [kqn Hkh vrk QjekbZ] vkSj ¼2½gt+jr eq¶fr, vkt+es fgUn ls eq¶rh cqjgkuqygd lkgc ds vkLrkus ij fnyokbZ vki dks ¼3½ gt+jr ;klhu vyh 'kkg ike x<+h ls vkSj lkgsc t+kns ¼4½ vyh glu 'kkg lkgc ls Hkh bt+ktr o f[kykQr gSA ¼5½l¸;n eqgEen eq[+rkj v’kjQ dyka fdNkSNk ’kjhQ ¼6½l¸;n x+qyke x+kSl fe;ka d+knjh Qrsgiwjh vki ds cs ’kqekj eqjhn gSa vkSj vki ds 21 [k+yhQk gSa vki dh ’kknh vki dh ’kknh vki ds ekew ’kS[k+ vthny ckcw dh lkgct+knh ls lu 1953 esa gqbZA fudkg esa egsj 5 #i;s FkkA ftls vki us rqjUr ns fn;kA vki ds nks ’kgt+kns cM+s egZwe [k+qj’khn vgen]nwljs eqgEen d+nhj vgen] ftUgsa xíh u’khu¼lTtknk u’khu½ cuk;k x;k gSA rcyhx+ o rkyhe ekSykuk vCnqy x+uh d+knjh lkgc us T+;knkrj oD+r dbZ elkftn dh beker o f[krkcr esa xqt+kjk & gt+jr 'kS[kqy tkfe;k vki dks ukxiwj dh dbZ elkftn esa bekeksa dh x+Sj ekStwnxh esa vDlj beker ds fy,
Hkstk djrs Fksa] U;wVu 'kjhQ dh efLtn esa eqd+jZj gksus ds ckn gt+jr 'kS[kqy tkfe;k dh buk;r ls X;kjgoh 'kjhQ esa cM+s & cM+s vt+heq’’kku gfLr;ka+ tks bykds+ esa u vkldha ;gka r’kjhQ ykbZa tks bykd+s ds fy, ckbls Q[kzz dh ckr gS vki mnwZ vchZ Qkjlh bafXy’k ds bykok fgUnh esa Hkh ekfgj Fksa ;gh otg gS fd eqfLye voke dh bLykg ds fy, NksVh NksVh fgUnh esa fdrkcsa rluhQ ¼fy[kh½ vki dh nhu dh fy[kh gqbZ e’kgwj fdrkc esa ftdzs 'kghns dcZyk vkSj ,d fdrkc gt+jr ckck rktqíhu jgerqYykg vySSg o fnxj fdrkcas Hkh gS A vki us <kbZ lky dksy ekbZUl esa uksdjh dh A N% vkuss et+nwjh Fkh A vkSj lkr QkbZfjUx ds bErsgku ikl fd,A vkSj vxj vki dksy ekbZUl esa gksrs rks eustj gks dj fjVk;j gksrs A vki us 1982 essa gt fd;kA vki nqfu;k esa 79 lky 8 ekg 3 fnu g;kr esa jgsAA