LandIdee
Februari / maart 2019 Nr 1 | € 6,95
NATUUR • GEZONDHEID • CULTUREEL ERFGOED • TUINIEREN • KOKEN • INTERIEUR
VOORPRET MET PRILLE BLOEIERS TROOST OP KOUDE DAGEN
* Fluweelzachte toetjes van Donna Hay * Stamppotten van Werner Drent * De kunst van theezetten ZELF VERBOUWD
Van studentenhuis naar sfeervolle benedenwoning
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 5 6
01901
nr 1 | Februari / maart 2019
Bye bye winterblues!
Inhoud februari - maart
Landelijke Keuken 28 PITTIGE BLAADJES
Tuinkers geeft smaak aan gerechten
32 IN DE KEUKEN
Handige weetjes & tips
42 OOSTENRIJKSE LEKKERNIJ
Skifavoriet Kaiserschmarn maak je zo!
54 HIPPE STAMPPOTJES
Bekende stamp met een twist
68 BAKKEN MET DONNA HAY Een sprankje magie in de keuken
84 ALTIJD TIJD VOOR THEE
Het bijzondere verhaal van matcha thee
Landelijk Leven 8 BOSUIL
Vogel met een scherp gehoor
18 BELEEF DE NATUUR In februari & maart
36 HOLLANDSE KAAS
Een Swarte Toer op je kaasplank
46 VROLIJKE PRIMULAPLAID
Bloemetjes haken met Arne & Carlos
122 BOERGEIT
Uit de kluiten gewassen hobbydier
Landelijk Wonen 10 MIX VAN STIJLEN
Wonen naast de botanische tuin
76 WINTERAKONIETEN
Zonnetjes in kransen en op de vaas
90 CREATIEVE DUIZENDPOOT
Op bezoek bij styliste Lisanne Multem
Landelijke Tuin
98 IN KANNEN EN KRUIKEN
Winkel vol oude potten en flessen
20 FRISSE LENTELOOK
104 IN HUIS
40 DE TUIN IN
Landelijke Apotheek
Bloeiende bolletjes, primula’s en viooltjes Handige weetjes & tips
48 CITRUS OP HET TERRAS Altijd een vakantiegevoel en een zonnig humeur
60 VROEG VOORJAAR
Felle kleuren en sterke geuren
Handige weetjes & tips
96 GEZONDE MULTIPLANT
Vetplant aloë vera brengt verlichting
106 HELEMAAL IN BALANS
Kruiden voor rust in drukke tijden
114 KLAAR VOOR HET VOORJAAR Tips om te ontslakken
116 CULINAIRE COSMETICA
Shampoo en scrub uit de fruitschaal
Gratis bij een abonnement! Pagina 45
In elk nummer 6 7 27 34 45 113 124 125 126 129 130
Lezersbrieven Mensen in LandIdee Column door Koos Degeling Landelijk nieuws Abonnement Abonnement Doe mee & win Deze plek Uitgids Puzzel Voorproefje
De bosuil
Scherp gehoor 6 soorten uilen broeden er in Nederland, waarvan de bosuil er één is. Het is ook meteen de soort, die het hier het beste doet. De bosuil begon zijn opmars in Nederland vanaf 1960 en sinds 1990 is de stand redelijk stabiel met 4500-5500 broedparen.
3 kleurvarianten kent de bosuil: grijs, donkerbruin en roestrood. Maar wel altijd met lengtestrepen op het verenpak en met witte vlekken op de schouders en vleugels. De ogen in de grote ronde kop zijn zwart.
2 tot 4 eieren legt een bosuil gemiddeld; ze houdt het daarbij bij één legsel per jaar, in februari of maart. Na een broedperiode van 28-29 dagen worden de jongen geboren. Die klauteren soms al na twee weken uit hun nest, op zoek naar een veilige zitplek. Na drie maanden kunnen ze vliegen.
50 kilometer en meestal niet verder
Foto: Shutterstock Bron: vogelbescherming.nl, sovon.nl
verhuist een bosuil. Ze zijn behoorlijk honkvast en verblijven veelal in hun territorium. Ook de jongen vestigen zich doorgaans in de buurt van hun geboorteplaats. En dat kan een open loofbos zijn, maar ook een park, boerenerf of groene woonwijk.
270 graden, zover kan een bosuil zijn kop draaien. Dat betekent dat hij zijn kop helemaal naar achteren kan draaien en nog verder door óver de rug. En dat is ook nodig; een uil kan zijn ogen amper bewegen, dus om iets te zien zal hij zijn kop wel moeten draaien.
10 keer versterkt bereikt geluid de oren van een uil. Dat komt onder meer door de ‘sluier’ van veren rond zijn ogen. Die stijve veren versterken het geluid en leiden het naar de oren. Die ‘oren’ zijn overigens niet meer dan twee gaatjes aan de zijkant van zijn kop.
8 LandIdee
LandIdee 9
‘Kijk, ze zit weer te tekenen!’ Veronique Baur en Bart Janssen wonen op een bijzondere locatie; de achtertuin van hun Delftse benedenwoning grenst namelijk aan de botanische tuin. Voor Veronique echt een extraatje, want als illustrator laat ze zich vooral inspireren door de natuur. Vijf jaar geleden kocht Bart de woning, die het stel samen compleet verbouwde. Nu wonen ze er met veel plezier samen, met hun kat Bisou. Tekst: Janouk Vermaas Foto’s: Henny van Belkom
10 LandIdee
Veronique
Door de grote ramen is de woonkamer erg licht. Hier geniet Veronique ’s ochtends graag van haar ontbijt.
LandIdee 11
LIEF LENTEBOEKETJE
Met een paar bloemetjes uit je tuin heb je al zo’n lief boeketje, waarmee je de lente ook naar je huiskamer brengt!
22 LandIdee
LandeLIjke tuIn
De leukste lentebloeiers!
NARCIS ’TOPOLINO’
Dit vroegbloeiende narcisje kijkt je met zijn crèmegele bloemen met een geel trompetje vrolijk aan! Met zijn hoogte van maar 15-20 cm hoort ’Topolino’ bij de dwergnarcisjes, zodat hij uitstekend geschikt is voor potten en bakken.
PRIMULA’S
Naast de ‘gewone’ primula’s zijn ook witte of paarse kogelprimula’s leuk in lentecombinaties. De bloemen houden niet van vorst en sneeuw, maar de plantjes zelf zijn uitstekend winterhard. Zet ze later in lichte schaduw in de tuin.
NARCIS ’JETFIRE’
De gele bloemen met een oranje trompetje geven ’Jetfire’ een warme uitstraling. Met zijn hoogte van 25-35 cm is dit narcisje prima geschikt voor potten en bakken. In de tuin op een zonnige plek komen ze elk jaar terug.
DUBBELE MADELIEFJES
Het dubbele madeliefje wordt vanaf maart als tweejarige aangeboden en bloeit bijzonder lang door, vaak tot in mei. Ze zijn er met roze en rode bloemen en in fris wit, zodat je ze uitstekend met andere lentebloeiers kunt combineren.
BLAUWE DRUIFJES
Een van de betrouwbaarste voorjaarsbloeiers is het blauwe druifje. Muscari ’Blue Magic’ is vanwege zijn mooie bloemkleur en korte blad uitstekend geschikt voor potten en bakken, maar doet het later ook prima op een zonnig plekje in je tuin.
VIOOLTJES
Als vroegste lenteboden zijn viooltjes uitstekend bestand tegen de winterkou, bovendien zijn ze er in allerlei kleuren! Tijdens vorst ‘houden ze even de adem in’, waarna ze als het wat milder wordt gewoon weer verder bloeien.
LandIdee 23
In de keuken
VENKELSALADE
De etherische oliën in venkelknollen ondersteunen de spijsvertering, remmen ontstekingen en versterken de maag. Gebruik daarvoor de rauwe, bijvoorbeeld geschaafde knol met een dressing van olijfolie, zout, peper en vers geperst sinaasappelsap. De zoetzure smaak van de citrusvrucht past perfect bij de kruidige smaak van de venkel. Ook lekker: enkele partjes sinaasappel en wat blaadjes munt!
Siroop bewaren
Heb je fruit in een pot, waaraan zoete siroop is toegevoegd, gekocht? Deze hoef je niet weg te gooien. In tegendeel: de siroop is een goede basis voor limonade en cocktails.
Voor meer smaak
Granen zoals couscous, quinoa, bulgur en boekweit krijgen een heerlijke, nootachtige smaak als je ze voor het koken kort bakt in een droge koekenpan. Zo haal je de meeste smaak uit deze gezonde ingrediënten.
Nog smeuïger
PINDAKAAS
Is je stoofschotel of soep iets te pittig uitgevallen? Dan kan een lepel pindakaas je gerecht redden. Dat gaat ook prima in gerechten die geen noten bevatten. Pindakaas maakt de smaak van je gerecht over het algemeen beter.
32 LandIdee
Gooi het kookvocht van pasta niet weg, want het bindmiddel van de pasta dat is opgelost in het water is ideaal voor het binden van sauzen. Breng een zelfgemaakte tomatensaus aan de kook met een paar eetlepels kookvocht en de saus wordt heerlijk romig.
LandeLIjke keuken
Pelaardappelen
Knapperige quiche
De basis van een heerlijke quiche is een knapperige zandtaartbodem. Maar vaak zorgt een natte vulling ervoor dat de bodem slap en vochtig wordt. Blindbakken is dan het devies. Strooi vervolgens nog wat fijngehakte amandelen of paneermeel over de bodem. Dat zorgt ervoor dat het vocht uit de vulling wordt opgezogen.
Om ervoor te zorgen dat pelaardappelen met verschillende maten toch tegelijkertijd gaar zijn, kun je ze het beste op maat in de pan doen. De grote aardappelen onderin en daar bovenop de kleinere. Zorg ervoor dat ze niet allemaal onder water staan en houd de deksel tijdens het koken op de pan.
gerechten vaak met peper en zout, nog voor ze bereid worden. Peper verliest bij verhitting echter een deel van de smaak. Zout daarentegen kun je wel prima voor bereiding toevoegen; de ingrediënten nemen het zout dan gelijkmatig op. Als je toch al van tevoren peper wil toevoegen, doe dat dan met mate en breng het gerecht kort voor serveren verder op smaak.
Ongeschonden huid
Bij het bakken van vis kan het gebeuren dat de huid aan de bodem van de pan blijft plakken. Dat is jammer, want op het bord ziet dat er niet zo mooi uit. Maar dat is eenvoudig op te lossen: als je geen pan met antiaanbaklaag hebt, kun je ook een stuk bakpapier in een gewone pan leggen.
ZONDER KLONTJES
Om te voorkomen dat er klontjes ontstaan in een gebonden saus, kun je de maïzena of bloem het beste eerst oplossen in wat koud water voordat je het toevoegt aan de saus. Dat gaat gemakkelijk door water en maïzena of bloem te schudden in een gesloten jampot of los te kloppen met een kleine garde. Kook de saus daarna goed door om te voorkomen dat die een melige smaak krijgt.
LandIdee 33
Vertaling: Sylvia Emonts Foto’s: Stockfood, Shutterstock/Sudiogi, Nattika, Monticello, Shutterstock
Het juiste moment In de regel kruiden we onze
Zo ziet een goede schmarrn er uit: vers bereid en nog dampend in de pan!
42 LandIdee
LandeLIjke keuken
Wintersport thuis: Kaiserschmarrn Bestaat er iets mooiers dan in een alpenhut ontvangen te worden met een heerlijke Kaiserschmarrn? Wij vroegen het recept aan de waard.
V
olgens de legende kreeg keizer Franz Josef I (1830-1916) voor het eerst schmarrn geserveerd op de Kaseralm in Oostenrijk. Na dit bezoek doopte de waard zijn ‘Kaserschmarrn’ om in ‘Kaiserschmarnn’. Maar er bestaat nog een verhaal rondom de naam van dit gerecht en dat heeft alles te maken met het Oostenrijkse woord schmarren dat onzin of kletskoek betekent. Volgens dit verhaal zou keizerin Sissi, die streng op haar gewicht
lette, geen hap willen nemen van deze calorierijke nieuwe creatie van de patissiers van het Weense hof. Waarop de keizer antwoordde: „Geef dan maar hier, die kletskoek die onze Leopold weer bij elkaar heeft gekookt.’’ Vervolgens at hij ook het stuk van Sissi op. Welk verhaal waar is, doet er niet toe, want deze Oostenrijkse lekkernij smaakt niet alleen heerlijk na een wandel- of skitocht door de bergen, maar ook na een wandeltocht door eigen land.
TIPS VAN DE WAARD Waarin bak je schmarrn? Voor beginners is een anti-aanbakpan een aanrader, omdat de schmarrn daarin nauwelijks kan verbranden. Maar als je het op de authentieke wijze wil doen, moet je een (giet)ijzeren pan gebruiken. Wat smaakt er het lekkerst bij? Er zijn diverse mogelijkheden. In de regio Salzburg worden er rode bosbessen bij gegeven, maar je kunt er ook appelmoes, appelcompote of abrikozen, kwetsen of pruimen bij geven. Voldoende poedersuiker mag natuurlijk ook niet ontbreken. Is er een speciale meelsoort nodig? Een eenvoudige, klassieke gladde tarwebloem is het beste, maar een schmarrn wordt altijd beter als je hoogwaardige ingrediënten gebruikt. Dus goede bloem, echt verse eieren en melk van de beste kwaliteit.
TIP LEKKER MET APPELMOES OF VRUCHTENCOMPOTE. VOEG NAAR WENS ROZIJNEN TOE AAN HET GERECHT.
Hoe kan het niet mislukken? Opletten tijdens het bakken! En verder is het een kwestie van proberen. Maak verschillende varianten tot je de schmarrn gevonden hebt die je het lekkerst vindt.
LandIdee 43
Winterakonieten
ZONNETJES IN DE KOU Met hun zonnig gele bloemen maken winterakonieten het wachten op de eerste warme voorjaarsdagen net een beetje aangenamer. Zet ze in een pot of verwerk ze in een krans of bloemstuk voor een beetje lenteplezier.
76 LandIdee
LandeLIjk wonen
IN EEN KISTJE
Het lijken wel gezichtjes, blij met de eerste zonnestralen; vrolijk steken ze hun bloemen omhoog uit een bedje van mos. Ze krijgen daarbij gezelschap van een paar sneeuwklokjes. Een mooi kistje voor op tafel of de vensterbank.
LandIdee 77
LandeLIjke keuken
THEETIJD! Eigenlijk is het altijd theetijd! Dat is ook de mening van Timothy d’Offay, theekenner en auteur van ‘Puur genieten van thee’. In zijn boek behandelt hij vele theesoorten en bereidingsmethoden. In LandIdee vertelt hij het bijzondere verhaal van de ook bij ons heel populaire matcha thee. Tekst: Timothy d’Offay Foto’s: Jan Baldwin
LandIdee 85
USUCHA
Er zijn verschillende manieren om usucha te maken en als je hem maakt als onderdeel van een theeceremonie, zul je hem anders maken dan ik hierna beschrijf. Een aantal van de stappen is echter wel gelijk. Het ziften en zeven van de matcha helpt echt om te voorkomen dat hij gaat klonteren, waarbij er harde stukjes in de thee ontstaan. Als je vindt dat mijn recept niet werkt voor jou, dan kun je ook een pasta van de matcha maken met een beetje water en de chasen (garde) voordat je de rest erbij giet en erdoor klopt; dit is de manier om koicha te maken.
Usucha Voor 1 kom
• 2 g of 1½ chashaku (bamboe lepel) matchapoeder • 70 ml heet water van ongeveer 80 °C • chasen (bamboe garde) • theekom • thermosfles Laat de chasen en theekom 1-2 minuten weken in warm water. Doe het matchapoeder door een zeefje in de theekom. Giet versgekookt water in een thermosfles, laat het afkoelen tot ongeveer 80 °C en giet het dan in de theekom. Klop de thee stevig met de chasen. Je maakt hierbij een beweging alsof je de letter M schrijft. Blijf kloppen tot de thee goed is gemengd en er schuim op de drank ligt. Klop voorzichtig de letter O boven op de thee en serveer.
86 LandIdee
‘IK WORD ZO BLIJ VAN AL DEZE PROJECTEN, DAT ‘HAPPY’ INTUSSEN NERGENS MEER ONTBREEKT.’
90 LandIdee
THUIS BIJ HAPPY HANDMADE LIVING Eerder deelden we al verschillende DIYprojecten uit een van haar boeken. Dit keer mochten we bij styliste en blogger Lisanne Multem (32) op de koffie! In haar huis is haar creatieve hand goed te herkennen: van gepimpte meubels tot zelfgemaakte kleden en kussenhoezen. Ze woont hier samen met haar man David (34) en katten Kees en Jack.
Lisanne
Tekst: Lisa Verdoorn-Middelkoop Foto’s: Lisanne Multem
LandIdee 91
Thee, tinctuur en crèmes met geneeskrachtige kruiden kunnen bij lichte psychische problemen helpen om het innerlijke evenwicht terug te vinden.
I val Jzerh tin eria ard ctu an ur
106 LandIdee
LandeLIjke apotheek
Medicijn voor de ziel Bij veel alledaagse psychische klachten kan de natuur een zacht handje helpen. Natuurgeneeskundige Aruna Siewert weet welke kruiden, wortels en bloemen zich bewezen hebben.
Olijfolie LandIdee 107