Smart design voor smart people

SMART DESIGN FOR SMART PEOPLE

Slimme meubels zijn de toekomst. Daar is Maria Porro, directeur van Salone del Mobile in Milaan, van overtuigd. Volgens haar zal smart design ons leven vergemakkelijken en tal van problemen helpen oplossen. Toch zijn er ook nadelen verbonden aan deze technologische evolutie: een intelligent interieur kan gepaard gaan met een invasie in je privacy en met cyberattacks. Zelf ook wat slimheid aan de dag leggen bij het aankopen, is daarom de boodschap.

Een mix van technologie en design die je via een app kan bedienen, dat is smart furniture in een notendop. Klinkt futuristisch? Nou, dat is het eigenlijk niet meer, want nu dergelijk meubilair bij Ikea te verkrijgen is, kunnen we stellen dat de democratisering is ingezet. Wie het Zweedse woonwarenhuis dezer dagen bezoekt, maakt er aan de ingang al kennis met ‘Starkvind’: een bijzettafel in fineer met ingebouwde luchtreiniger. Starkvind is de meest recente toevoeging aan het slimme gamma van Ikea, dat zijn klanten eerder ook al verbaasde met betaalbare slimme verlichting, geluidsinstallaties en gordijnen. Al die zaken worden aangestuurd vanuit één en dezelfde app: Home Smart.

FRISSE LUCHT DANKZIJ BIJZETTAFEL

In het najaar van 2021 lanceerde Ikea Starkvind, een bijzettafel met een slimme luchtreiniger. Het toestel kan op zichzelf worden gebruikt, maar werkt ook in combinatie met de TRÅDFRI gateway zodat de luchtreiniger via de Home Smart-app van Ikea kan worden bediend. Er zijn vijf verschillende ventilatorsnelheden en een automatische modus waarin de snelheid wordt aangepast aan de hoeveelheid PM2,5 in de lucht. Die wordt gemeten met behulp van een ingebouwde luchtkwaliteitssensor. De sensorwaarde kan bovendien in de app worden afgelezen.

AUTONOOM HANDELEN

Smart furniture behoort tot het Internet of Things, kortweg IoT, het concept waarbij niet alleen computers en smartphones, maar ook dingen en apparaten worden verbonden met het internet. Zonder tussenkomst van mensen verzamelen en delen deze geconnecteerde toestellen data waardoor ze slimmer worden. In het geval van de Starkvind meet een ingebouwde luchtkwaliteitssensor de hoeveelheid PM2,5 (kleine inhaleerbare deeltjes, met een afmeting van 0,1 tot 2,5 micrometer zoals stof en pollen) en wordt de ventilatorsnelheid daar automatisch aan aangepast. In de Home Smart-app lees je de waarde van de luchtkwaliteit in je woning af.

Een van de allereerste IoT-meubelen die op de wereld werden losgelaten, was de sofa Lift-Bit, ontworpen door Carlo Ratti Associati met ondersteuning van Vitra. Tijdens de Milan Design Week van 2016 werd dit modulaire, digitale en herconfigureerbare meubelsysteem op de tentoonstelling ‘Rooms - Novel Living Concepts’ aan het publiek voorgesteld. Lift-Bit bestaat uit een reeks individuele gestoffeerde achthoekige krukken met sensoren. Elk element kan in enkele seconden op een gemotoriseerde manier omhoog of omlaag worden gebracht. Met twee krukken maak je een stoel, met vier een chaise longue en ook een bed of loungeruimte behoren tot de mogelijkheden. De bediening gebeurt met een eenvoudig handgebaar of met behulp van een app die een reeks vooraf bepaalde driedimensionale vormen bevat, en ook een tool om nieuwe dynamische combinaties te maken. Het systeem kan zich zelfs ‘vervelen’: gebruik je het lange tijd niet, dan verandert het autonoom van vorm om zijn gebruikers te prikkelen. Lift-Bit werd na de tentoonstelling verder ontwikkeld met het Milanese fablab Opendot en op de markt gebracht.

© Samsung

EENVOUDIGER DAGELIJKS LEVEN

Maria Porro, directeur van Salone del Mobile in Milaan, twijfelt er niet aan dat slimme meubels de toekomst zijn, dat technologie een fundamenteel onderdeel wordt van design en dat ons interieur meer en meer geconnecteerd zal worden met het net. “De technologische evolutie in onze interieurs begon met verlichting, verwarmings- en airconditioningsystemen die met elkaar communiceren. Daarna waren apparaten zoals televisietoestellen, luidsprekers, ovens, afwasmachines, wasmachines en koelkasten aan de beurt en nu is het aan de meubelen.” Slimme keukens en badkamers worden trouwens een belangrijk topic tijdens de volgende editie van Salone del Mobile in juni.

De voordelen zijn legio volgens de Italiaanse. “Smart meubels en apparaten zullen ons leven vergemakkelijken, onze gewoontes verbeteren en verspilling van energie of voedsel helpen tegengaan. Bovendien zullen ze het leven van mensen met een beperking en bejaarden beter maken. We zullen tijd besparen en ons dagelijks leven zal eenvoudiger worden.” Porro verwijst voor dat laatste onder meer naar de kleerkasten van Lema, Samsung en V-Zug die kleren fris, schoon en hygiënisch maken terwijl ze op de kapstok hangen, waardoor minder gewone wasbeurten nodig zijn en je in het beste geval zelfs niet meer naar de droogkuis moet. Ze wijst ook op kantoormeubilair dat zijn gebruiker herkent en toegang verleent, werkstations voor hem reserveert, de vochtigheid en verlichting in de kantoorruime regelt, enzovoort. Dat zal het comfort en de efficiëntie van werknemers ten goede komen. De merken Tecno Spa en Olivetti staan hierin al erg ver. Zij lanceerden vorig jaar in mei een home-to-office-ecosysteem dat werken op afstand gemakkelijker zal maken. “De Smart Home-markt heeft een groot potentieel. We verwachten dat de omzet in Italië binnen enkele jaren verdubbeld zal zijn en tegen 2023 zelfs meer dan een miljard euro zal bedragen”, liet Roberto Tundo, CEO van Olivetti optekenen tijdens de lancering.

Net zoals smartphones, smart-tv’s en smartwatches intussen voor ‘iedereen’ betaalbaar zijn, zullen ook slimme meubels dat worden en dat zal hun doorbraak en verspreiding inluiden, denkt Maria Porro. “Iedereen bepaalt zelf hoever hij wil gaan en voor de fabrikanten zal het erop aankomen een evenwicht te vinden tussen technologie en the human touch. Persoonlijk houd ik van geavanceerde maar onzichtbare technologie: kasten met geïntegreerd licht of stille openingsmechanismen die wel bijdragen aan de functionaliteit en schoonheid van een object, maar eigenlijk niet op de voorgrond staan.”

KAST VERFRIST EN STRIJKT JE KLEREN GLAD

De Samsung AirDresser is een kleerkast die je kledij verfrist en revitaliseert zonder ze te wassen. Een innovatief concept dat gebruikmaakt van krachtige stoom en lucht waarmee kleren worden ontgeurd, gedroogd, gesteriliseerd en gladgestreken. Het elimineert volgens de fabrikant 99,9% van het adenovirus, influenza, corona en herpes, 100% van de huismijten, 99% geurveroorzakende gassen en schadelijke stoffen. Dankzij de Samsung SmartThings-app die op het product is aangesloten, is het mogelijk om suggesties te ontvangen over de meest geschikte cycli, specifieke reinigingscycli te downloaden en te openen, het verbruik op afstand te controleren of eventuele fouten of problemen op te lossen.

BED MET ANTISNURKFUNCTIE

In oktober 2022 brengt Auping een verbeterde versie uit van Smart Base, een bedbodem met tal van slimme functies. Smart Base biedt goede ventilatie en ondersteuning, maar nog zo veel meer. Hoort de app dat je aan het snurken bent, dan beweegt de spiraalbodem even of gaat het hoofdeinde van je bed wat omhoog zodat je weer vrij kan ademen. Er is ook een slimme wekker die je rustig wekt wanneer je het minst diep slaapt en je kan je bed aansluiten op alle andere slimme apparaten in huis, zoals de thermostaat voor een juiste slaaptemperatuur. De memoryfunctie onthoudt al je favoriete instellingen.

Doordat elektronische chips al geruime tijd schaars zijn op de wereldmarkt zijn de vorige versies van Smart Base niet langer verkrijgbaar. De nieuwe versie die in oktober wordt gelanceerd, zal een andere chip bevatten die wél ruim op voorraad is.

© Auping

DATA IN CHINA

Ook Maarten Dequanter, lector Internet of Things en Artificiële Intelligentie & Robotica aan de Erasmus Hogeschool in Brussel, verwacht een succesverhaal. “Een troef die grote designmerken kunnen uitspelen, is dat ze kunnen inspelen op de emotie van de consument en een beeld kunnen scheppen van wat de voordelen van zo’n smart meubel in huis zijn.” Dit zal de vraag doen stijgen waardoor de prijs zal zakken. Sowieso is smart furniture volgens Dequanter nu al relatief goedkoop te maken. Kost een gewone sofa gemiddeld 2000 euro, dan zal je voor een slimme sofa misschien 300 euro meer moeten neertellen. Sensoren zijn niet duur en de technologie van batterijen is enorm verbeterd, waardoor ze compacter en lichter zijn én meer capaciteit hebben. Maar er is meer. “Fabrikanten kunnen slimme producten goedkoop in de markt zetten op voorwaarde dat ze er iets anders dan je geld voor in de plaats krijgen. Iets wat hen nog veel meer waard is: data, het nieuwe goud. Bedden, zetels of stoelen die verbonden zijn met een externe server sturen heel wat gegevens over jou naar die server door: wanneer je thuis bent en wanneer niet, hoe vaak je in je zetel zit… Een schat aan informatie voor adverteerders die jou boodschappen op maat willen sturen. De meeste IoT-oplossingen zijn gekoppeld aan bestaande commerciële platformen en vaak heb je er als consument geen benul van waar je data terechtkomen. Dat kan in je eigen continent zijn, maar evengoed in China.” Dequanter maakt de vergelijking met de slimme LSC-plafondlampen die je voor nog geen 10 euro kan kopen bij Action. ‘De gegevens worden gehost op een EU-server volgens de Europese privacywetgeving’, zo lezen we op de website. Maar in werkelijkheid komen ze bij Tuya Smart terecht, een Chinese provider van een IoT-platform. “Hoe meer data jij vrijgeeft, hoe slimmer je ding – meubel, lamp, apparaat… – zal worden, maar weet wel dat je de deur openzet voor een invasie in je privacy.” Een tweede valkuil is dat een hacker relatief gemakkelijk bij jou ‘binnen’ kan en vanop een afstand jouw slimme verlichting aan en uit zal kunnen zetten of je uit je slimme bed zal kunnen trommelen. Volgens Dequanter moeten we ons geen illusies maken: het kan, dus zal het ook gebeuren.

Toch hoeven je privacy en mogelijke cyberattacks geen redenen te zijn om IoT-meubels uit je huis te weren. “Het kan ook veiliger door je smart furniture niet rechtstreeks op het internet aan te sluiten, maar met een eigen lokale gateway te werken. Op die manier komen jouw data niet op het world wide web terecht. Bedienen vanop afstand is dan evenwel niet mogelijk, maar qua veiligheid zit je wel beter.” Lang niet elk merk zal die mogelijkheid open laten, want de waarde van data stijgt exponentieel. Wees dus alert voor valkuilen: een goedkoop slim meubel gespot? Dan zal je de prijs in data betalen of drastisch inleveren op kwaliteit.

“Smart meubels en apparaten zullen ons leven vergemakkelijken, onze gewoontes verbeteren en verspilling van energie of voedsel helpen tegengaan. Bovendien zullen ze het leven van mensen met een beperking en bejaarden beter maken. We zullen tijd besparen en ons dagelijks leven zal eenvoudiger worden.”

Maria Porro, directeur van Salone del Mobile in Milaan

© Sintesi

OPEN STANDAARDEN

Maarten Dequanter raadt ook aan om bij het aankopen zeker te letten op de interconnectiviteit. Koop je een slimme tafel van het ene merk en een zetel van een ander merk, dan moeten ze dezelfde taal spreken als je wil dat ze berichten naar elkaar kunnen sturen. “Als elk merk met een eigen platform en protocol werkt, creëer je meerdere eilanden in je woning, maar worden de data niet met elkaar uitgewisseld en is de intelligentie van je meubilair al bij al beperkt. Een veelgebruikt applicatieprotocol onder de open standaarden is MQTT. Ik verwacht en hoop dat de grote designmerken daar rekening mee houden, want dat zal bijdragen aan het commerciële succes van dergelijke meubelen.”

Rest nog de vraag of slimme meubels met hun sensoren en batterijen (inclusief zware metalen en kobalt) wel thuishoren in een sector die heel hard zijn best doet om duurzamer en ecologischer te worden. “Dat valt wel mee”, besluit Dequanter. “De devices worden alsmaar slimmer en kunnen zichzelf uitschakelen wanneer ze niet in gebruik zijn. Bovendien hebben de batterijen nagenoeg geen last meer van zelfontlading. Een 18650 Li-ion batterij van enkele euro’s kan daardoor al snel tien jaar meegaan. Bovendien is ook het batterijmanagement beter dan vroeger. Een lithiumbatterij kan al voor 80 procent gerecycleerd worden en in de nabije toekomst zullen we nagenoeg 100 procent kunnen recycleren. Bovendien kan zo’n batterij na haar leven in apparatuur of meubels elders worden toegepast dankzij haar restcapaciteit. Kortom: de levensduur van batterijen gaat erop vooruit en dat is ecologisch een goede zaak.”

OPTIMALE WERKOMSTANDIGHEDEN

Tecno en Olivetti hebben samen SINTESI op de markt gebracht. Dat is een work+life-ecosysteem dat bestaat uit een werkstation (Unica) en een bureaustoel (Vela) die je zowel thuis als op kantoor kan gebruiken. Beide meubels zijn verbonden met de SINTESI-app waarmee je ook parkeerplaatsen, lockers en gemeenschappelijke ruimtes op het werk kan reserveren en interne en externe diensten kan activeren. Bovendien kan de werkplek in dialoog gaan met het hoofdkantoor, centrale servers of gedeelde platforms.

Vela is een ergonomische stoel die het comfort en de houding automatisch aanpast aan het gewicht van de gebruiker. De sensoren garanderen een juiste ergonomie en correcte beweging.

Unica opent vanzelf na activatie via de SINTESI-app: werkblad en monitor komen samen tevoorschijn. Er is ook een toetsenbord met geïntegreerde muismat, een multimediakit voor videoconferenties en kabels en poorten om je pc en apparaten op aan te sluiten. Je bent verbonden met een onafhankelijk netwerk waardoor je kan werken zonder je thuisverbinding te gebruiken. Het station bevat een werklamp die het licht aanpast aan je activiteiten en omgevingsverlichting die zich aanpast aan het tijdstip van de dag. De monitor is zo gemaakt dat hij je ogen niet vermoeit en je krijgt een melding wanneer het tijd is om te pauzeren.