Met tram 11 naar 't Stad. Het is me wat

“Het openbaar vervoer doet aan beschaving, aan feestelijkheid, aan wanordehandhaving.” Zo luidt de prachtige laatste regel van het bekende gedicht “tram 11” van Herman De Coninck. Ik heb afgesproken met Jan om samen vanuit Zurenborg tram 11 te nemen naar het stadscentrum. Hij spreekt uit ervaring als hij zegt dat deze tram voor zowel de reizigers als de trambestuurders helaas al een tijdje niet meer zo poëtisch is.

Jan woont al 43 jaar in Zurenborg en als trouwe reiziger op tram 11 kent hij de problemen goed: “Sinds het wegvallen van bus 9 is deze tram één van de belangrijkste lijnen die je vanuit Zurenborg naar de oude stad brengt, maar regelmatig zijn er ernstige vertragingen of zijn er trams die zonder enige verdere toelichting niet rijden. De informatieborden leveren doorgaans surrealistische informatie die geen betrekking heeft op de werkelijke situatie.”

Tram 11 rijdt tussen Berchem Station en de Melkmarkt. Door de vele problemen op het traject is het de traagste verbinding in Antwerpen.

3, 2, 1, Start

We stappen samen met Jan aan de Draakplaats op de tram om de pijnpunten van lijn 11 tijdens de rit te overlopen. Het eerste wat ter sprake komt, is het uurrooster. Vorig jaar nam De Lijn vlak voor de knip in de Leien het besluit om elk uur één tram minder te laten rijden. Jan begrijpt die beslissing niet: “Men laat minder trams rijden

op het moment dat iedereen aangespoord wordt om het openbaar vervoer te gebruiken vanwege de werken aan de leien. Dat is geen handig besluit. Om een tramlijn echt functioneel te maken, zou ze op de piekmomenten minstens om de 6 minuten moeten rijden.”

We beginnen aan ons avontuur met tram 11 op de Draakplaats.

Van files tot laden en lossen

Jan vindt dat we in Antwerpen keuzes moeten maken die zorgen voor een verkeersleefbare wijk: “Dat is mogelijk als we Antwerpen uitbouwen tot een tramstad en een fietsstad. Daarvoor moeten we veel meer kansen geven aan stadsvriendelijke actieve verplaatsingsvormen, gedeelde mobiliteit en een gedeelde publieke ruimte. Een vlotte, betrouwbare tramverbinding speelt daarin een onmisbare rol.”

“Om een tramlijn echt functioneel te maken, zou ze op piekmomenten minstens om de 6 minuten moeten rijden.”

Dat we daar met tram 11 nog niet gearriveerd zijn, blijkt eens te meer als we aan het kruispunt van de Rolwagenstraat met de Plantin Moretuslei komen. Op piekmomenten als deze, staat de tram richting Berchem minuten lang stil in de Provinciestraat. Volgens Jan is de oplossing nochtans niet ver te zoeken: “Hier zou de tram een vrij traject moeten krijgen, langs het autoverkeer. Dat zou op dit lastige kruispunt voor een veel vlottere verkeersstroom zorgen.”

In de Provinciestraat staat de tram minutenlang aan te schuiven in de file voor het kruispunt met de Plantin Moretuslei. In deze smalle straat is het ook vaak even wachten op het laden en lossen.

Even later in de Ommeganckstraat staat de tram uit de andere richting stil achter een iets te breed geparkeerd voertuig. Jan maakt dit bijna elke dag mee: “De breed geparkeerde wagens in de krap bemeten parkeerplaatsen zorgen er meermaals per dag voor dat de tram zijn traject niet kan verder zetten. In het beste geval komt de eigenaar snel zijn wagen verzetten, anders dient er getakeld te worden. Dat is heel frustrerend voor zowel de tramchauffeurs, de reizigers, als de nietsvermoedende auto-eigenaars die enorme boetes krijgen. En de fietsers? Die moeten noodgedwongen afstappen en hun weg vervolgen op het smalle voetpad.” Ook op dit punt is oplossing voor handen, zegt Jan: “Je zou in de Ommeganckstraat een centraal gelegen tweerichtingenspoor kunnen maken, zodat er voldoende ruimte ontstaat voor fietspaden aan elke kant.”

“Een vlotte, betrouwbare tramverbinding speelt een onmisbare rol in een verkeersleefbare wijk.”

Verouderde trams

Even verder, aan de halte op het Astridplein, worden we geconfronteerd met een ander groot manco van deze tram: een jonge moeder met kinderwagen geraakt door de hoge opstap en de smalle deuren niet op de tram. “De trams die door De Lijn worden ingezet op lijn 11 zijn meestal flink verouderd.”, weet Jan. De sympathieke chauffeur weet ons te zeggen dat dit tramstel al sinds 1960 rijdt en daarmee het oudste tramstel in Antwerpen is. “Op deze oude trams is het niveauverschil met de meeste haltes te hoog voor oudere mensen of mensen met een kinderwagen. Met een rolstoel is het gewoon onmogelijk. Aan de deuren staan bovendien onhandige palen, waardoor de toegang heel smal is. Juist voor de mensen die de tram het meest nodig hebben, is ze ontoegankelijk.” Voor Jan is de oplossing helder: “Het is tijd voor nieuwe tramstellen op deze lijn. Met deze zachte temperaturen hebben we er geen last van, maar in de winter zijn deze stellen vaak slecht verwarmd. Dikwijls zijn ze ook nog eens erg vuil.”

De deuren van de tram zijn te smal voor een kinderwagen.

Door de smalle parkeerplaatsen in de Ommeganckstraat blokkeren breed geparkeerde wagens meermaals per dag het traject van de tram.

Op naar de finish

Na wat vertraging op het lastige kruispunt het hoogteverschil met de Leien rijden we vervolgens door tussen de tram en de naar de eindhalte aan de Melkmarkt, waar straat is een groot we met een diepe sprong de tram verlaten obstakel voor mensen om samen een koffie te drinken. Maar voor die slecht te been zijn, we daar aan toe zijn, wijst Jan tot slot op laat staan voor iemand nog een veelvoorkomende hindernis voor in een rolwagen. de tramreizigers: “Eigenlijk zou er aan elke halte een bescherming moeten staan tegen de regen en de wind. Ook onder bruggen zoals op de Draakplaats, want daar je sta je steeds in de tocht.”

Tijdens de koffie vertelt Jan over zijn engagement om de problemen met tram 11 mee op te lossen: “Om deze constante ergernissen over tram 11 positief te vertalen, heb ik mij aangesloten bij het campagneteam van Marc Swyngedouw. Hij is mede- Zurenborger en staat op de 20ste plaats op de sp.a lijst voor de gemeenteraad in Antwerpen. Op deze manier kunnen de Zurenborgse ergernissen opgenomen worden in het totale mobiliteitsdebat in deze stad.”

Christijn Terlingen Foto begin artikel: Jan-Mark Schout

Wat willen wij?

Voor ABVV-regio Antwerpen zijn toegankelijke en vlotte tramverbindingen een onmisbare sleutel voor een stad die vooruitgaat. Wij willen dat De Lijn en het stadsbestuur de problemen oplossen waar mensen als Jan dagelijks tegen aanlopen.

Maar wij zijn minstens zo benieuwd naar jouw ervaringen. Wat zou jij anders willen in Antwerpen? Heb je opmerkingen, wil je pijnpunten aankaarten of heb je ideeën? Aarzel niet en laat je stem horen op

www.andersinantwerpen.be