A’ Tilleadh Dhachaigh

A’ Tilleadh Dhachaigh

1

2

A’ TILLEA DH D HAC H AIG H

Seonaid NicDhomhnaill ` `

3

4

SGRÌOB Sgeulachdan anns a bheil càirdeas is dòchas, spionnadh agus fealla-dhà; stòiridhean le manaidhean is plàighean, eucoir agus draoidheachd.

Tog aon dhiubh seo agus gabh sgrìob gu saoghal tarraingeach, dìomhair a tha stèidhichte san latha an-diugh, san linn a dh’fhalbh no ann an linn nach fhacas fhathast.

Eadar bailtean mòra na dùthcha is eileanan beaga na Gàidhealtachd, tha caractaran òga a’ gabhail an sgrìob fhèin a dh’ionnsaigh co-dhùnadh no ceann-uidhe, toradh no buannachd.

Sreath de nobhailean ùra do luchd-leughaidh eadar 10 is 14 bliadhn’ a dh’aois.

5

Air fhoillseachadh ann an 2015 le Acair Earranta, An Tosgan, Rathad Shìophoirt, Steòrnabhagh, Eilean Leòdhais HS1 2SD www.acairbooks.com info@acairbooks.com info@storlann.co.uk www.storlann.co.uk Tha còraichean moralta an ùghdair/dealbhaiche air an daingneachadh.

Na còraichean uile glèidhte. Chan fhaodar pàirt sam bith dhen leabhar seo ath-riochdachadh an cruth sam bith, no a chur a-mach air dhòigh no air chruth sam bith, grafaigeach, eleactronaigeach, meacanaigeach no lethbhreacach, teipeadh no clàradh, gun chead ro-làimh ann an sgrìobhadh bho Acair. © an teacsa Seònaid NicDhòmhnaill 2015 © nan dealbh Acair 2015 Na dealbhan còmhdaich le Catriona MacIver An dealbhachadh agus an còmhdach le Mairead Anna NicLeòid An suaicheantas airson Sgrìob air a dhealbhachadh le Fiona Rennie Gheibhear clàr catalogaidh airson an leabhair seo bho Leabharlann Bhreatainn.

Clò-bhuailte le Nicholson & Bass, Èirinn A Tuath Tha Acair a’ faighinn taic bho Bhòrd na Gàidhlig.

ISBN/LAGE 978-0-86152-580-5

6

CLÀR-INNSE C A IBIDEIL 1

d ui l l e a g

9

C A IBIDEIL 2

d ui l l e a g

13

C A IBIDEIL 3

d ui l l e a g

18

C A IBIDEIL 4

d ui l l e a g

25

C A IBIDEIL 5

d ui l l e a g

29

C A IBIDEIL 6

d ui l l e a g

36

C A IBIDEIL 7

d ui l l e a g

39

C A IBIDEIL 8

d ui l l e a g

46

C A IBIDEIL 9

d ui l l e a g

47

C A IBIDEIL 10

d ui l l e a g

50

C A IBIDEIL 11

d ui l l e a g

56

C A IBIDEIL 12

d ui l l e a g

60

C A IBIDEIL 13

d ui l l e a g

68

C A IBIDEIL 14

d ui l l e a g

71

C A IBIDEIL 15

d ui l l e a g

74

C A IBIDEIL 16

d ui l l e a g

79

C A IBIDEIL 17

d ui l l e a g

83

7

C A IB ID E IL 18

d ui l l e a g

86

C A IB ID E IL 19

d ui l l e a g

89

C A IB ID E IL 20

d ui l l e a g

93

C A IB ID E IL 21

d ui l l e a g

97

C A IB ID E IL 22

d ui l l e a g

100

C A IB ID E IL 23

d ui l l e a g

106

C A IB ID E IL 24

d ui l l e a g

109

C A IB ID E IL 25

d ui l l e a g

114

C A IB ID E IL 26

d ui l l e a g

119

C A IB ID E IL 27

d ui l l e a g

12 5

8

CAIBIDEIL

1

Bha Anna na suidhe air seann chathair leathair, air chrith leis an fhuachd air beulaibh telebhisean, o linn Ghraham Bell, agus cha robh dad oirre ach sneachda geal. Bha e air a bhith mar sin fad leth-uair a-nis on a shèid a’ ghaoth an t-aer-ghath far mullach an taighe agus ged a bha a pàrantan a’ feuchainn ri chàradh, cha robh dad a choltas ann gum faiceadh i cuairt-dheireannach X Factor a-nochd.

Ciamar idir a thàinig cùisean thuige seo? Abair oidhche Shatharna! Air feadh na dùthcha bha teaghlaichean nan suidhe còmhla, blàth is cofhurtail mu choinneamh a’ bhogsa, a’ còmhradh is a’ gàireachdainn.

Ach an teaghlach aicese!

Cha robh cuimhn’ aice fiù ’s an triop mu dheireadh a bha blàths na cnàmhan san taigh ghrànda, fhuar a bha seo, gun ann ach

9

teine-guail fosgailte airson teas. Bha i ag ionndrainn an uabhas rudan, ach shaoil i gur e blàths a seann dachaigh an rud bu mhotha air a’ mhionaid a bha seo. Uill, a bharrachd air telebhisean flat-sgrion!

Dh’fhosgail an doras-aghaidh agus thàinig Mam a-steach. Thug i sùil air an sgrion a bha a-nis a’ dèanamh fuaim mar gun robh e làn sheillean.

“Gràin,” thuirt i fo h-anail.

Dh’fhosgail Mam an doras a-rithist agus dh’èigh i thairis air a’ ghèile gu athair Anna.

Bha esan air mullach fàraidh is grèim teann aige air an t-similear le aon làimh agus aer-ghath an telebhisein leis an tèile.

“Cha do dh’obraich e! Tha cho math dhut tighinn a-nuas!”

Thill Mam a-steach dhan chidsin, bog fliuch agus a falt coltach ri rudeigin a chitheadh tu air bodach-ròcais. Bha lòn fòidhpe air an t-seann linoleum orains. Rinn i air an t-sinc a dh’iarraidh deoch uisge. Cha do rinn an tap ach braidhm nuair a thionndaidh i i, ach an diog no dhà thuit smugaid uisge donn dhan ghlainne. Chuir i sìos i.

“Tha mi duilich. Rinn sinn ar dìcheall,”

10

thuirt i ri Anna air an robh coltas gun robh a saoghal air tighinn gu crìch. Rinn Anna osna agus sheas i airson falbh.

“Cluichidh sinn Monopoly?” dh’fheuch Mam. Chrath Anna a ceann.

“No Charades?” dh’fheuch Mam a-rithist, ach bha fios aig an dithis aca nach robh feum anns a’ cheist.

“Tha e taghta. Tha mi sgìth co-dhiù,” fhreagair Anna agus leis an sin choisich i air falbh.

Ged nach robh dad eile air a shon ach a dhol dhan leabaidh, cha robh an cadal fhèin airson tighinn air chèilidh air Anna leis an fhuaim a bha aig a’ ghaoith air an uinneig aice.

Laigh i fo na plangaidean ’s gun càil na ceann ach cho dona ’s a bha a beatha air fàs. Charades? Gu dè an linn anns an robh a pàrantan beò? Cha b’ àbhaist dhaibh a bhith cho seann-fhasanta, ach on a ghluais iad dhan àite sgràthail seo, bha iad dìreach air a dhol bhuaithe! Bha iad a cheart cho coma ged nach robh an telebhisean a’ dol. Gu dearbh cha robh dragh aca nach obraicheadh wi-fi nas

11

mò, no idir nach robh feum sam bith ann am fòn-làimhe air an t-sitig bhorb seo!

Bha dà mhìos air a dhol seachad a-nis. Dà mhìos fhada, le Anna gach latha an dòchas gun tachradh rudeigin uabhasach a bheireadh air a pàrantan aontachadh gun tilleadh iad dhachaigh a Ghlaschu.

Bha e gun tachairt fhathast ge-tà, agus bha an t-eagal air Anna gun robh iad ga chiallachach an latha a dh’inns iad dhi gur ann an seo a bha iad a’ dol a dhèanamh beatha ùr dhaib’ fhèin mar theaghlach.

12