Am Fuachd Gorm (An t-Ionnsachadh Bòidheach #1)

An t-Ionnsachadh Bòidheach Pàirt 1

– Am Fuachd Gorm

1

2

AN T-IONNSACHADH BÒIDHEACH Pàirt 1 – Am Fuachd Gorm

Catriona Lexy ` Chaimbeul

3

4

SGRÌOB Sgeulachdan anns a bheil càirdeas is dòchas, spionnadh agus fealla-dhà; stòiridhean le manaidhean is plàighean, eucoir agus draoidheachd.

Tog aon dhiubh seo agus gabh sgrìob gu saoghal tarraingeach, dìomhair a tha stèidhichte san latha an-diugh, san linn a dh’fhalbh no ann an linn nach fhacas fhathast.

Eadar bailtean mòra na dùthcha is eileanan beaga na Gàidhealtachd, tha caractaran òga a’ gabhail an sgrìob fhèin a dh’ionnsaigh co-dhùnadh no ceann-uidhe, toradh no buannachd.

Sreath de nobhailean ùra do luchd-leughaidh eadar 10 is 14 bliadhn’ a dh’aois.

5

Air fhoillseachadh ann an 2014 le Acair Earranta, An Tosgan, Rathad Shìophoirt, Steòrnabhagh, Eilean Leòdhais HS1 2SD www.acairbooks.com info@acairbooks.com info@storlann.co.uk www.storlann.co.uk Tha còraichean moralta an ùghdair/dealbhaiche air an daingneachadh.

Na còraichean uile glèidhte. Chan fhaodar pàirt sam bith dhen leabhar seo ath-riochdachadh an cruth sam bith, no a chur a-mach air dhòigh no air chruth sam bith, grafaigeach, eleactronaigeach, meacanaigeach no lethbhreacach, teipeadh no clàradh, gun chead ro-làimh ann an sgrìobhadh bho Acair. © an teacsa Catrìona Lexy Chaimbeul 2014 © nan dealbh Acair 2014 Na dealbhan còmhdaich le Catriona MacIver An dealbhachadh agus an còmhdach le Mairead Anna NicLeòid An suaicheantas airson Sgrìob air a dhealbhachadh le Fiona Rennie Gheibhear clàr catalogaidh airson an leabhair seo bho Leabharlann Bhreatainn.

Clò-bhuailte le Nicholson & Bass, Èirinn A Tuath Tha Acair a’ faighinn taic bho Bhòrd na Gàidhlig.

ISBN/LAGE 978-0-86152-570-6

6

CLÀR-INNSE C A IB IDEIL 1

d ui l l e a g

9

C A IB IDEIL 2

d ui l l e a g

15

C A IB IDEIL 3

d ui l l e a g

22

C A IB IDEIL 4

d ui l l e a g

33

C A IB IDEIL 5

d ui l l e a g

39

C A IB IDEIL 6

d ui l l e a g

50

C A IB IDEIL 7

d ui l l e a g

57

C A IBIDEIL 8

d ui l l e a g

63

C A IBIDEIL 9

d ui l l e a g

74

C A IBIDEIL 10

d ui l l e a g

86

C A IBIDEIL 11

d ui l l e a g

91

C A IBIDEIL 12

d ui l l e a g

100

C A IBIDEIL 13

d ui l l e a g

114

C A IBIDEIL 14

d ui l l e a g

1 27

C A IBIDEIL 15

d ui l l e a g

134

7

8

CAIBIDEIL

1

Bha dà bhuntàta bheag a’ roiligeadh am bonn a’ pheile; a’ bragadaich air a’ phlastaig. Sheall Archie riutha is leig e osna. Cha dèanadh seo a’ chùis idir.

Lùb e sìos agus thòisich e a’ sporghail san t-salachar – na làmhan beag aige goirt is fuar – gus a bhith cinnteach nach robh an còrr rin lorg.

Sa pholl, chunnaic e boiteag a’ lùbairnich agus ghabh e grèim oirre eadar a chorragan. Thug e greis ga coimhead mus do tharraing e an ceann dhith.

Ghlan e an corp tana air a bhriogais agus stob e i na bheul. Cha robh mòran blas dhith, ach cha robh sin gu diofar.

“Archie!”

Thionndaidh Archie airson a phiuthar fhaicinn a’ tighinn a-null thuige gu caiseach.

“Nach tuirt mi riut gun a bhith ag ithe nam boiteagan. Tha iad salach.”

“Tha an t-acras orm.”

“Tha ’s ormsa, ach chan eil thu gam fhaicinn-sa ag ithe bhiastagan, a bheil?”

9

“Duilich, Maisie-May, ach chan eil buntàta air fhàgail. Dè tha sinn dol a dhèanamh?”

Chrath i a ceann agus shuidh i ri thaobh air an talamh. Ghluais Archie gus suidhe fo gàirdean agus thug i pòg dha ma lethcheann. Bha na sùilean glas CKEG CƷ INWCUCF DJQ VJCQDJ IW VCQDJ KU ǣCECKN DJGCI gheal a’ bìdeadh a lipe.

Tha Maisie-May a’ smaoineachadh, thuirt Archie ris fhèin. Fuirich thus’ ort. Bidh plana aice mionaid sam bith.

“Chan eil fhios a’m,” thuirt i mu dheireadh.

“Thugainn. Tha na briosgaidean ud fhathast anns a’ phreas.”

Ghabh Archie grèim air làimh a pheathar agus shlaod i e gu chasan. B’ e madainn fhuar a bh’ ann, am beagan samhraidh a bh’ aca seachad gun teagamh. Bha taigh an Seanmhar buileach dorch a’ coimhead nuair a bha an solas ìosal, glas, mar seo. * * * Fhad ’s a dh’ ith Archie briosgaid, chuir Maisie-May na bha air fhàgail dhen bhiadh air bòrd a’ chidsin: an dà bhuntàta, dà thiona fruit cocktail, tiona beans, leth-phacaid dhe na bhriosgaidean (a bha air fàs gu math bog) agus leth-phacaid muesli. Agus tiona de bhiadh cait. Bha sin aca fhathast ged nach

10

robh duine seach duine aca airson smaoineachadh air an latha nuair a bhiodh aca ri ithe.

“Dh’fhaodadh sinn sùil a thoirt anns na taighean a-rithist?” thuirt Maisie-May, ach chrath Archie a cheann luath.

Bha iad air coimhead tron a h-uile taigh anns a’ bhaile iomadh uair agus bha am fàileadh air fàs na bu mhiosa le gach turas; fàileadh a bha a’ steigeadh nan sròinean agus chan fhaigheadh iad cuidhteas e airson a’ chòrr dhen latha. Bha Maisie-May cinnteach nach biodh am fàileadh ro dhona tuilleadh, ach cha robh Archie airson teans sam bith a ghabhail.

“Uill, chan eil roghainn againn, ma tha.

Feumaidh sinn feuchainn air Steòrnabhagh.”

“Steòrnabhagh? Ciamar a gheibh sinn ann?”

“Chunnaic mi dà bhaidhsagal aig cùl taigh Sheonaidh. Bheir e greis, ach tha bùithtean ann an Steòrnabhagh. ’S iongantach mura bi rudeigin fhathast annta.”

“Am bi ùbhlan aca?”

Cha do fhreagair Maisie-May. Thòisich i a’ lìonadh dà bhaga le beagan bìdh, sgian bhiorach, toirds, aodach blàth agus tubhailt. Dh’fhairich i sùilean dian Archie ga leantainn timcheall an rùm.

“Siuthad. Cuir thuige teine san stòbha. Mar a sheall mi dhut.”

11

Rinn Archie gà ire mòr, air a thogail gum b’ urrainn dha bhith na chuideachadh. Chaidh e mar am peilear chun na basgaid far an robh am ǣQFJ UGCFC C DJC /CKUKG /C[ CKT C EJWT PC RJQUCP le là mhach. Co-dhiÚ, cha robh iad an dÚil gum biodh na daoine leis an robh an seada ga ionndrainn a-nis.

ChĂšm Maisie-May sĂšil air a brĂ thair ’s e a’ dèanamh a dhĂŹchill, a’ sèideadh agus a’ losgadh a chorragan. Cha do chuidich i e, ge-tĂ . B’ fheĂ rr dha ionnsachadh dha fhèin. Thug e Ăšine mus do ghabh e ach, nuair a thòisich na lasairean a’ leumadaich, leig Archie èigh toileachais. “Sin thu fhèin, Archie!â€? “Rinn mi e! Fuirich gun inns mi dha Dadaidh.â€? “Aidh.â€? “Cuin a tha iad a’ tighinn?â€? “Och, Archie. Thuirt mi riut; chan eil fhios a’m.

Sguir a dh’fhaighneachd. Alright?â€? “Ma thèid sinn a Steòrnabhagh, ’s dòcha gum bi am bĂ ta a’ siubhal? Dh’fhaodadh sinn a dhol dhachaigh – â€? “Archie, please!â€?

Bha e sà mhach an uair sin. Bha fhios aige nach bu chaomh leatha nuair a bha e a’ faighneachd mu dheidhinn Mamaidh is Dadaidh, ach bha Archie cinnteach gum biodh iad ceart gu leòr. Cha robh

12

duine air an t-saoghal cho clubhair ri Mamaidh KU &CFCKFJ $JC ǣQU CECUCP F¨ DJC VCEJCKTV HCF air adhart air càch. Fiù ’s mus robh càil air na naidheachdan. Bha esan ’s a phiuthar air a bhith mach à Dùn Eideann fada mus do thòisich rudan a’ fàs buileach dona. Cha robh iad air cluinntinn càil bhuapa bho sguir na fònaichean a dh’obair – cuin a bha sin? trì miosan air ais? ceithir? – ach nuair a thuirt iad gun dragh a ghabhail mun deidhinn, gum biodh iad sàbhailte, chreid Archie iad agus chùm e an creideamh sin beò leis a h-uile anail a ghabh e. Sheall e ris an teine a’ dannsa san stòbha agus dh’fheuch e ri na h-aodainn aca fhaicinn san t-solas orains.

Lìon Maisie-May pana bho pheile san sguilearaidh.

Bha iad ga lìonadh le uisge bho shruthan aig bonn na croite agus, ged a thuirt an Seanmhair gun robh e cho glan ’s a ghabhadh, bha Maisie-May fhathast ga ghoil mus òladh iad e. Bha aice ri Archie a chumail sàbhailte is cha robh i dol a ghabhail teans sam bith.

Bha i air faicinn na bha air tachairt do chlann eile gun duine coimhead às an dèidh.

“Cùm sùil air a’ phana. Tha mi dol a dh’fhaighinn na nigheadaireachd bhon loidhne.”

Cha do sheall Archie rithe.

“Tha cho math dhuinn falbh cho luath ’s a ghabhas. Tha an oidhche tighinn tràth a-nis.”

13

Cha do fhreagair Archie.

“Bidh iad ceart gu leòr. Alright? Tha fhios agam air.”

Sheall e rithe is rinn e gàire beag. “Thanks, Maisie-May. Tha fhios agamsa air cuideachd.”

14