Wojsko i Technia/ wydanie specjalne MSPO 2016

NUMER SPECJALNY / SPECIAL ISSUE

Polish Armed Forces - Polish Defence Industry

2016

Stand

D44

ISSN: 2450-1301

W W W. Z B I A M . P L

SPIS TREŚCI / TABLE OF CONTENTS

NUMER SPECJALNY / SPECIAL ISSUE

ISSN: 2450-1301

W W W. Z B I A M . P L

Szanujmy prywatny sektor przemysłu obronnego / We should respect private branch of the defence industry Maciej Szopa................................................... 4

63

Rok przejściowy / Year of transition Tadeusz Wróbel............................................10

Polish Armed Forces - Polish Defence Industry

2016

Stand

Premiera rozpoznawczych Rosomaków / Premiere of reconnaissance Rosomaks Andrzej Kiński................................................21

D44

Modernizacja polskich czołgów Leopard 2A4 / Modernization of Polish Leopard 2A4 tanks Andrzej Kiński...............................................24

24

WRZESIEŃ 2016

ww.eurofighter.com

MSPO 2016

WOJSKO I TECHNIKA \ NUMER SPECJALNY / SPECIAL ISSUE

oven Trusted

NUMER SPECJALNY

Przekrój planów WZE S.A. Dziś i jutro na tle zmieniających się uwarunkowań / The strategic plans of WZE Ltd. Tomorrow and today in the rapidly changing environment dr inż. Przemysław Kowalczuk...............63 Bezzałogowce dla Sił Zbrojnych RP / UAVs for Polish Armed Forces Maciej Szopa.................................................66 Nowe śmigłowce dla Sił Zbrojnych RP / New helicopters for Polish Armed Forces Paweł Bondaryk..........................................72

Demonstrator czołgu Leopard 2PL Demonstrator of the Leopard 2PL tank

Comp@n - elastyczny system łączności / Comp@n – flexible communication system Wojciech Zawadzki......................................30 Redakcja / Editorial Staff: Redaktor prowadzący / Leading editor: Maciej Szopa, maciej.szopa@zbiam.pl

Meandry Poprada / Intricacies of Poprad Andrzej Kiński...............................................32

Redaktor techniczny / Layout editor: Adam Mojski Korekta / Correction: Karolina Smoczyńska Tłumaczenie / Translation: Dorota Aszoff, Paweł Bondaryk, Michał Fiszer, Anita Kwaterowska, Kamil Mazurek, Maciej Szopa

Hipopotam i Tur V – tegoroczne propozycje z AMZ Kutno / Hipopotam and Tur V - this years proposals from AMZ-Kutno Maciej Szopa................................................ 40

Wydawca / Publishing House: Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.

Ul. Anieli Krzywoń 2/155 01-391 Warszawa office@zbiam.pl

40

Biuro / Office: Ul. Bagatela 10/19 00-585 Warszawa

72 Gorący Hasztag „#T129forPoland” / Hot and High Hashtag; “#T129forPoland”....................................... 77 M-346 Master - nowy samolot szkolno-treningowy dla Sił Powietrznych / The M-346 Master - new training aircraft for the Air Force Paweł Bondaryk......................................... 80 Eurofighter – wyjątkowa platforma / Eurofighter – platform of choice....... 86

Dział reklamy i marketingu / Department of advertising and marketing: Anna Zakrzewska anna.zakrzewska@zbiam.pl

Czy wreszcie doczekamy się nowych samolotów dla VIP-ów? / Are we to finally have new VIP aircraft? Łukasz Pacholski........................................ 90

www.zbiam.pl Czas artylerii / Time for artillery Tadeusz Wróbel...........................................46 Roketsan podsumowuje swoją szeroką ofertę dla Polski / Roketsan summarizes its wide offer to Poland Robert Czulda...............................................56

Dokąd dryfuje Marynarka Wojenna? / Where is the Polish Navy drifting?

Tomasz Grotnik............................................96

96

Rozwój polskich Wojsk Specjalnych / The development of Polish Special Operations Forces Hubert Królikowski.....................................58

www.zbiam.pl

Special issue • 2 0 1 6 Wojsko i Technika 3

SZANUJMY

prywatny sektor przemysłu obronnego We should respect private branch of the defence industry

O kondycji polskiego przemysłu zbrojeniowego i perspektywach jego rozwoju, zarówno jeśli chodzi o eksport, jak i rynek wewnętrzny oraz działaniach na rzecz jego wsparcia podejmowanych przez Polską Izbę Producentów na Rzecz Obronności Kraju, z jej prezesem Sławomirem Kułakowskim rozmawia Maciej Szopa. About the condition of the Polish defence industry and perspectives of its development in domestic and export markets as well as support actions taken by the Polish Chamber of National Defence Manufacturers, with its president Sławomir Kułakowski discuss Maciej Szopa.

Co się wydarzyło w ostatnim roku, jeśli chodzi o działalność Polskiej Izby Producentów na Rzecz Obronności Kraju?

Dużo się wydarzyło, przede wszystkim zmienił się rząd, a w związku z tym także polityka dotycząca przemysłu obronnego. Zmieniło się przede wszystkim podejście do jego prywatnego sektora. Pojawiły się głosy doradcze w Ministerstwie Obrony Narodowej mówiące, że firmy prywatne to nie przemysł polski tylko europejski. Moim zdaniem to wydumane twierdzenie, bardzo krzywdzące sektor prywatny. Po wielu latach walki o równe prawa firm prywatnych i państwowych w sferze dostaw obserwujemy dzisiaj duże „skrzywienie” w kierunku stwarzania preferencji dla sektora państwowego. Jak najbardziej słusznie kładziony jest nacisk na budowę silnego koncernu państwowego – Polskiej Grupy Zbrojeniowej, ale wydaje się, że zapomniano o „drugiej nodze”, bez której silny krajowy potentat w tej branży po prostu nie powstanie. Sektor prywatny jest bowiem poddostawcą gotowych elementów albo rozwiązań do produktów finalnych oferowanych przez PGZ. Zatem 4 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

What has happened in the previous year regarding Polish Chamber of National Defence Manufacturers activities?

A lot has happened, first of all the government has changed and this entailed a change in policy regarding defence industry. Attitude toward private part of the defence industry has changed. Some voices within the Ministry of National Defence have shown up, telling that private companies are not part of the Polish, but rather European industry. In my opinion this is a made up statement, very harmful for private sector. After many years of struggle for equal rights of private and state-owned companies in the area of supply, we are witnessing large “twist” towards creation of preferential treatment of state-owned sector. Putting emphasis on a strong state-owned holding – Polish Armaments Group – is obviously the right direction, but I think that “the second leg” has been forgotten and without it, creation of a strong national tycoon will simply not be possible. This is because private sector is a supplier of subsystems and solutions for the final products offered by the PGZ. Hence, if w w w. z b i a m . p l

Year of Transition

Tak ma wyglądać polska modernizacja czołgów Leopard 2A4 do wersji Leopard 2PL. Ma nią zostać objętych 128 wozów z opcją na kolejnych 14. This is how will look the Polish modernization of Leopard 2A4 tanks to Leopard 2PL version. The modernization will involve 128 tanks with an option for additional 14.

Tadeusz Wróbel

Rok przejściowy

Głównymi beneficjentami kontraktów podpisywanych na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy przez Inspektorat Uzbrojenia były firmy krajowe. Domestic companies were main beneficiaries of the contracts signed by the Armament Inspectorate in the last 12 years.

Od

czasu Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w 2015 r. nie podpisano zbyt wielu umów na dostawę nowego uzbrojenia. Nowy rząd zapowiedział bowiem rekonstrukcję Programu modernizacji technicznej Sił Zbrojnych na lata 2013-2022. Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz podczas dorocznej odprawy kierowniczej kadry resortu wskazał pięć priorytetowych obszarów, które mają wzmocnić bezpieczeństwo Polski. Są to: budowa Obrony Terytorialnej, unowocześnienie obrony przeciwlotniczej, rozwój wojsk pancernych, dbanie o bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni, a także zapewnienie militarnego bezpieczeństwa na Bałtyku. Minister Macierewicz podkreślił, że na realizację zaktualizowanego planu modernizacyjnego potrzebne będą większe, niż wcześniej zaplanowano, nakłady finansowe.

Modernizacja i dozbrojenie

Jednym z priorytetów wskazanych przez ministra Macierewicza jest rozwój wojsk pancernych. Kluczowym projektem jest w tym obszarze program Gepard, czyli wóz wsparcia bezpośredniego. Jednak w lipcu 2016 r. szef Inspektoratu Uzbrojenia gen. bryg. Adam Duda poinformował, że praca rozwojowa realizowana pod auspicjami Narodowego Centrum Badań i Rozwoju została wstrzymana do czasu zakończenia redefinicji wymagań dla przyszłego pojazdu bojowego. Decyzja w tej sprawie została wypracowana już kilka miesięcy wcześniej w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Wpływ na to miało kilka czynników, takich jak: konflikt rosyjsko-ukraiński, opracowanie nowego czołgu podstawowego Armata w Rosji oraz zapowiedź wspólnego opracowania następcy Leclerca i Leoparda 2 przez niemiecko-francuskie konsorcjum KNDS. Natomiast kontynuowany jest w dotychczasowym kształcie program Borsuk, dotyczący opracowania perspektywicznego, pływającego gąsienicowego bojowego wozu piechoty, realizowany przez konsorcjum z Hutą Stalowa Wola S.A. na czele.

Inne dwa projekty pancerne realizowane jako prace rozwojowe Narodowego Centrum Badań i Rozwoju to: lekki opancerzony transporter rozpoznawczy (LOTR) i nowy kołowy transporter opancerzony w układzie 8×8.

1 0 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

w w w. z b i a m . p l

Premiera rozpoznawczych Rosomaków Andrzej Kiński Wersję R-1 można łatwo odróżnić ze względu na maszt i głowice optoelektroniczne. Version R-1 is easy to distinguish because of it’s mast and elecro-optic heads.

Podczas tegorocznego MSPO zaprezentowane zostaną po raz pierwszy prototypy nowych wersji specjalistycznych kołowego wozu bojowego Rosomak - pojazdów rozpoznania ogólnowojskowego, wozów bojowych przeznaczonych do zabezpieczenia działań pododdziałów rozpoznawczych Wojsk Lądowych, w odmianach R-1 i R-2. During this year’s MSPO for the first time will be presented prototypes of new specialized versions of the Rosomak armored fighting vehicle - general military scout vehicle and vehicle for specialized scout subdivisions of the Land Forces – types R-1 and R-2.

W

prowadzenie do służby pojazdów w takiej wersji zapisano już w pierwotnej wersji założeń programu Kołowego Transportera Opancerzonego w 2002 r., które przewidywały zakup 32 wozów dowódczo-rozpoznawczych R-1 i rozpoznawczych R-2 (8+24), oparte na podwoziach w układzie 6×6. Ostatecznie z trzyosiowego Rosomaka zrezygnowano w 2006 r. i podjęto decyzję, że także wozy rozpoznawcze powstaną na bazie wozów 8×8 - ze zdalnie sterowanym stanowiskiem strzeleckim zamiast wieży Hitfist-30P. Przystąpiono wówczas do przygotowania skorygowanych wymagań, jednak umowę na realizację pracy rozwojowej mającej na celu opracowanie dwóch prototypów wozów rozpoznawczych, tym razem znów opartych na wersji bojowej w odmianie pływającej, Departament Polityki Zbrojeniowej MON podpisał z Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi S.A. (obecnie Rosomak S.A.) dopiero 5 września 2008 r. Na tym etapie wojsko planowało zakup 16 wozów R-1 i 34 R-2. Szybko jednak jej realizacja została wstrzymana – już na etapie uzgodnienia projektów pojazdów i ich zestawu wyposażenia. Ta sytuacja – z przerwami – trwała do 2014 roku. Z impasu nie udało się wyjść nawet po prezentacji na MSPO 2012 demonstratora wozu rozpoznania ogólnowojskowego, wyposażonego m.in. w optoelektroniczną głowicę obserwacyjną i stację radiolokacyjną pola walki na wysuwanym teleskopowo maszcie, system lokalizacji wystrzałów, a także rozbudowane środki łączności i przetwarzania danych, tworzące system gromadzenia, obróbki i transmisji danych rozpoznawczych. Przełamano go dopiero w 2014 r., kiedy na bazie uzgodnionych z Inspektoratem Uzbrojenia wymagań pracę wznowiono. Nowy jej harmonogram przewiduje finalizację zadania do końca pierwszego kwartału roku 2017, do kiedy oba wozy mają przejść badania kwalifikacyjne. Dostawy seryjnych pojazdów miałyby zostać zrealizowane w latach 2017-2020 (2+24+24), a wszystkie miałyby powstać w oparciu o wcześniej wyprodukowane wozy z wieżą Hitfist-30P. Ze względu na dostępność nośników, wozy prototypowe, które skompletowane zostały latem bieżącego roku, powstały w oparciu o transportery różnych odmian. Dowódczo-rozpoznawczy R-1 (WDR) bazuje na doświadczalnym pojeździe o zwiększonej wyporności i ze zmienionym, hydraulicznie rozkładanym falochronem, zaś prototyp wersji R-2 (WR) na pojeździe w wersji afgańskiej, z pancerzem dodatkowym i zdemontowanymi pędnikami śrubowym. www.zbiam.pl

Requirement for such vehicles was written in the beginning of the Polish wheeled APC program in 2002. The plan was to buy 32 units: R-1 command-scout vehicles and regular scout vehicles (8+24), based the six-wheeled chassis. Finally the three-axis Rosomak was discarded in 2006 and the decision was made, that scout vehicles will base also on 8 X 8 chassis - with remote controlled weapon station replacing Hitfist-30P turret. The process of correcting the requirements was started, but the contract for developing two prototype scout vehicles, this time based on standard version with swimming capability, was signed by MoD with Wojskowe Zakłady Mechaniczne Ltd (currently Rosomak Ltd.) not until 5th September 2008. On this stage the military planned to buy 16 vehicles R-1 and 34 R-2s.

The decision process was stopped however on very early level - developing the projects of the vehicles and their equipment sets. This situation, with some intermissions, lasted until 2014. The deadlock didn’t end not even in 2012, when during MSPO a demonstrator of general military scout vehicle was shown. It was equipped with electro-optical observation head, battlefield radar on telescopic mast, gunshot localization system, advanced communication and data processing systems, which could gather, process and transmit acquired information The impasse ended in 2014 when, basing on requirements of the Armament Inspectorate, the works were restarted. According to the new roadmap, the task will be finalized by the end of the first quarter of 2017, when both types of vehicles would finish their qualifying trials. Deliveries of serial production vehicles would be made in subsequent years 2017-2020 (2+24+24), and every unit will be made basing on the already produced vehicles with Hitfist-30P turret.

Because of the availability of the chassis, the prototype vehicles, which were completed in summer this year, were made on the basis of APCs of many sorts. Command-scout R-1 (WDR) demonstrator is based on experimental vehicle with higher displacement and with changed, hydraulically erected trim vane. The R-2 (WR) prototype – on the “Afghan” version with additional armor and with removed hydrojet propellers. Both vehicles got additional reconnaissance equipment, communication, and data processing systems, enabling them to perform missions in any environment and with cooperation with systems from other NATO nations.

Special issue • 2 0 1 6 Wojsko i Technika 21

Andrzej Kiński

Modernizacja polskich czołgów Leopard 2A4

Otwarcie - demonstrator czołgu Leopard 2PL w hali zakładów Rheinmetall Landsysteme w Unterlüß tuż przed przewiezieniem do Polski w celu zaprezentowania na MSPO 2016.

Leopard 2PL tank demonstrator in Rheinmetall Landsysteme’s hall in Unterlüß, just before sending to Poland, to be shown on MSPO 2016. Photo ZM Bumar-Łabędy.

Modernization of Polish Leopard 2A4 tanks Modernizacja polskich czołgów podstawowych Leopard 2A4 do standardu Leopard 2PL to jeden z najważniejszych programów modernizacji Wojsk Lądowych zapisanych w Planie modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2013-2022. Od kilku miesięcy realizuje go konsorcjum w składzie: Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. i Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy S.A. z Gliwic, przy istotnym udziale kilku innych przedsiębiorstw należących do PGZ, zaś strategicznym partnerem modernizacji jest niemiecka firma Rheinmetall Landsysteme GmbH, należąca do koncernu Rheinmetall Defence. Modernization of the Polish Leopard 2A4 main battle tanks to the Leopard 2PL standard is one of the most important programs of modernization of Polish Army, included in the Technical Modernization of Polish Armed Forces Plan for 2013-2022. Since a few months the program is carried on by a consortium, consisting of Polish Armament Group S.A. (PGZ) and Mechanical Works Bumar-Łabędy S.A. from Gliwice, in cooperation with some more companies of the PGZ. The German Rheinmetall Landsysteme GmbH Company, the part of Rheinmetall Defence, is a strategic partner for the modernization.

Umowa pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia MON i konsorcjum firm mających wyremontować i zmodernizować czołgi została podpisana 28 grudnia 2015 r. w radomskiej siedzibie Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Jej wartość wynosi ok. 2,415 mld PLN i przewiduje ona przeprowadzenie do 30 listopada 2020 r. modernizacji 128 czołgów do wersji 2PL (z opcją na modernizację do 30 listopada 2021 r. kolejnych 14), a wcześniej wykonanie przeglądów wszystkich wozów na poziomie F6 i doprowadzenie ich do pełnej sprawności technicznej na podstawie odrębnej umowy (koszt tych prac nie został wliczony do wartości umowy bazowej). Poza tym wykonawcy zrealizują dodatkowe przedsięwzięcia: modernizację trenażerów i symulatorów Ośrodka Szkolenia Leopard w Świętoszowie do standardu wersji 2PL; dostarczenie pakietu logistycznego umożliwiającego zapewnienie wsparcia eksploatacji czołgów w całym ich cyklu życiowym – zestawów narzędzi specjalnych MES-3; modyfikację i – tam gdzie to będzie niezbędne – opracowanie dokumentacji technicznej (TDv) czołgu oraz dokumentacji technicznej symulatorów i trenażerów w wersji 2PL; a także pakiet szkoleniowy, obejmujący szkolenie załóg wozów i instruktorów oraz personelu technicznego.

Choć polscy konsorcjanci i ich krajowi podwykonawcy oraz poddostawcy zrealizują większość prac, to na ich pewnych etapach nieodzowne będzie wsparcie przez firmy z zagranicy, a przede wszystkim partnera strategicznego – firmę Rheinmetall Landsysteme GmbH, należącą do grupy Rheinmetall Defence. To właśnie Rheinmetall Landsysteme odpowiadać będzie za opracowanie projektu modernizacji czołgu, będzie uczestniczył w przygotowaniu dokumentacji technicznej, wykona prototyp wozu wersji 2PL i czołgi partii próbnej, udzieli także ZM Bumar-Łabędy niezbędnego wsparcia technicznego w uruchomieniu produkcji wozów seryjnych oraz dostarczy niezbędne narzędzia i przekaże know-how. Firmy Rheinmetall Defence będą także wspomagać polskie podmioty w pozyskiwaniu części zamiennych z importu, niezbędnych w dalszym okresie eksploatacji czołgów. Wartość 2 4 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

On 28th December 2015 the contract was signed by Armament Inspectorate of Polish Ministry of National Defense and the mentioned consortium of the companies involved in overhauls and modernization of the tanks, the event took place in the Radom’s facility of the PGZ. The contract is worth of 2 billion 415 million of PLN, the modernization of the 128 Leopard 2A4 tanks o the Leopard 2PL standard is to be completed by 30th November 2020, there is also an option to modernize 14 more till 30th November 2021. Before the modernization, all the tanks are to undergo major overhauls on F6 level and are to be made fully serviceable, according to separate contract, with additional costs to the customer. Beside the tank modernization, the contractors will modernize the simulators and training devices at the Leopard Training Center in Świętoszów, which will also be upgraded to the Leopard 2PL standard, they will also provide full-life logistic support package and they will deliver MES-3 special tool sets to the customer. The technical documentation for some parts of the modernization and all necessary user manuals of the tanks and simulators are also to be developed by the contractors. The contractors are also responsible for the training package, covering the training of tank crews and instructors, and also training of maintenance personnel.

Thought the most of the works will be conducted by Polish contractors and their subcontractors, some of the works will be subcontracted to the foreign companies, the expertise support is also expected from the strategic partner - Rheinmetall Landsysteme GmbH, the part of Rheinmetall Defence. The overall modernization design is to be developed by the Rheinmetall Landsysteme GmbH and the modernization documentation is to be fully prepared by that company. The prototype of the modernization and initial batch is also to be made by Rheinmetall, and then the German company will support ZM Bumar-Łabędy in launching of the full-scale modernization, transferring the know-how and delivering the necessary tools. The companies belonging to Rheinmetall Defence will assist Polish contractors in acquiring the imported spare w w w. z b i a m . p l

Wojciech Zawadzki

elastyczny system łączności Comp@n – flexible communication system Należący do Grupy WB gdyński Radmor wprowadza do oferty rodzinę radiostacji programowalnych Comp@n, charakteryzujących się niespotykaną dotąd na rynku uniwersalnością, elastycznością i łatwością dostosowania funkcjonalności do wymagań użytkownika. Radmor – company owned by the WB Group – introduces to its offer a new family of software defined radios named Comp@n.

They are characterized by unparalleled versatility, flexibility and simplicity of adjustment of its functions for users’ demands.

N

ajnowsza gama produktów wychodzi naprzeciw wymaganiom klienta, który oczekuje radiostacji mogącej zmieniać dynamicznie swoją funkcjonalność w zależności od specyfiki sytuacji i okoliczności w jakich ma zostać użyta. Zakres funkcjonalności jest definiowany poprzez oprogramowanie (SDR, Software Defined Radio). Dzięki temu to sam użytkownik decyduje o tym czy będzie to urządzenie o podstawowej funkcjonalności, czy będzie pracować w oparciu o bardziej złożone mechanizmy lub też umożliwi wykorzystanie wszystkich dostępnych funkcji.

W przypadku obsługiwanych częstotliwości możliwy jest wybór trzech zakresów. Najbardziej uniwersalnym i zapewniającym największy wachlarz możliwości w zakresie obsługiwanych waveformów (WF) jest blok RF pracujący w zakresie 20÷520 MHz. Pozostałe dwa, z zawężonymi pasmami pracy, ukierunkowane są na uzyskanie niższej ceny produktu i wyższej wydajności pracy na jednym akumulatorze.

Dzięki wyborowi produktów Radmoru możliwe jest uzyskanie kompromisu między mniejszymi kosztami urządzenia a większą elastycznością, pozwalającą na obsługę bardziej skomplikowanych WF-ów, tych obecnie oferowanych i tych, które powstaną w przyszłości. Największą zaletą opracowanego rozwiązania jest gotowość do opracowania wyspecjalizowanego bloku cyfrowego przetwarzania, zgodnego z konkretnymi, szczegółowymi wymaganiami klienta.

3 0 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

The latest range of products comes ahead customers’ requirements, who expects radio capable to dynamically change its functionality depending on the specific situation and circumstances it is to be used. Functional range is defined by the software (SDR, Software Defined Radio). Thanks to that feature, it is the user himself who decide whether it will be a device with basic functionality or that will work on the basis of more complex mechanisms or even allow the use of all available functions.

In case of frequencies supported, there is a choice of three ranges. The most versatile and providing the greatest range of capabilities supported waveforms (WF) is an RF block operating in the range from 20 to 520 MHz. The other two, with reduced operating bands, are aimed at obtaining lower product prices and higher efficiency on a single battery.

With the choice of Radmor products, it is possible to achieve a compromise between lower device cost and greater flexibility, enabling support for more complex WF-s, those currently available on the market and those that will emerge in the future. The greatest advantage of this solution is the readiness to develop a specialized digital processing block, in accordance with specific, detailed requirements of the customer.

The flexibility of the system allows its expansion to other, currently operated and future radios and communication systems. Thanks to that, it complements the core of the system with additional services and possible operational scenarios.

Radmor SA constantly works on a comprehensive development of the system, adding functionality of individual components and developing new ones.

Possibilities of use and range of applications for radios belonging to Comp@n family can be extended using a wide range of accessories, ranging from basic, such as antennas and power supplies, through headsets, programmers, and ending with the power amplifiers. Moreover, the vehicle adapter is a device that allows operation of a manual Comp@n radio in vehicles, including armoured ones, creating with a power amplifier a transportable set. It provides a secure mounting and allows rapid removal of the radio, without a break in its functioning. After installing the radio in the adapter, it automatically switches to work with the vehicle’s antenna system, ICT installation and power amplifier (if installed). In such a set, the radio is powered by an onboard grid of the vehicle via adapter, while ensuring the charging of its battery.

Additional accessories also make battery possible to work in backpack (capacity of 20 W) and mobile versions (with adapter and power amplifier with 50 W capacity). w w w. z b i a m . p l

Andrzej Kiński

Jeden z dwóch wdrożeniowych egzemplarzy SPZR Poprad w docelowej konfiguracji niedługo przed przekazaniem wojsku.

One of the two trial Poprad self-propelled anti-aircraft systems in their final configuration just before their delivery to the army.

Meandry Poprada Intricacies of Poprad

Pod koniec ubiegłego roku podpisana została umowa pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia i PIT-RADWAR S.A., określająca warunki dostawy Siłom Zbrojnym RP – Samobieżnych Przeciwlotniczych Zestawów Rakietowych Poprad, ważnego elementu systemu przeciwlotniczego najniższego szczebla naszej armii. Zamówienie na Poprady było jednym z najdłużej wyczekiwanych przez polski przemysł obronny i stało się zwieńczeniem ponad 15 lat prac badawczo-rozwojowych oraz wdrożeniowych. By the end of last year, the Armament Inspectorate and PIT-Radwar company signed a contract on delivering to the Polish Armed Forces the Poprad self-propelled anti-aircraft missile systems (SPZR Poprad), an essential element of low altitude anti-aircraft system in Polish army. The order for Poprads was one of the most expected in Polish defense industry, and was a crowning of over 15 years of R&D and trial work.

I

dea skonstruowania polskiego samobieżnego zestawu przeciwlotniczego najniższego szczebla pojawiła się w Polsce w latach 90., czyli w czasach kiedy finalizowano tutaj właśnie prace nad przenośnym przeciwlotniczym zestawem rakietowym Grom.

Prace studyjne podjęto w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia, a następnie – wspólnie z Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi z Siemianowic Śląskich, mającymi odpowiadać za nośnik – zawarto w listopadzie 1999 r. umowę z Komitetem Badań Naukowych na realizację projektu „Samobieżny zautomatyzowany system rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu uzbrojony w zestaw rakiet przeciwlotniczych Grom”. W 2000 r. pokazany został demonstrator systemu na samochodzie Land Rover Defender 110, a w 2001 r. na podwoziu BRDM-a-2. Działającego prototypu nie udało się jednak zbudować i projekt w tym kształcie zakończył się niepowodzeniem.

3 2 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

The idea of designing Polish self-propelled anti-aircraft missile system for fighting air targets at lowest altitude appeared in Poland in the 1990s, that is when the work on Grom mobile anti-aircraft missile system was finalized.

The R&D work started at Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia (WITU), and next – in cooperation with WZM in Siemianowice Śląskie which was responsible for the carrier – a contract with State Committee for Scientific Research (KBN) was signed in November 1999 for a trial project of a self-propelled automated system of anti-aircraft short-range system armed with Grom anti-aircraft missile systems.

In 2000, a demonstrator was exhibited on the Defender Land Rover 110, and in 2001on the BRDM-a-2 chassis. However, the prototype was not successful – it did not work – and the project in this shape was a failure.

At the break of 2001 and 2002, RADWAR Science-Production Center of w w w. z b i a m . p l

Maciej Szopa

Według pierwotnego projektu Hipopotam miał być bazą dla kołowego transportera rozpoznania inżynieryjnego, możliwe są jednak inne jego zastosowania.

According to the original project Hipopotam was going to be a base for engineer reconnaissance vehicle, there are other other options fot it’s use.

Hipopotam i Tur V tegoroczne propozycje AMZ-KUTNO

Hipopotam and Tur V - the newest proposals from AMZ-KUTNO Firma AMZ-KUTNO S.A. to obecnie największy prywatny producent pojazdów opancerzonych w Polsce. Praktycznie co roku na jej ekspozycji na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach prezentowane są nowości. W tym roku przedsiębiorstwo kładzie główny nacisk na dwa, konsekwentnie promowane i rozwijane od lat, produkty: ciężki pływający kołowy transporter opancerzony Hipopotam i pojazd opancerzony Tur V. Pierwszy z nich jest propozycją ciężkiego pojazdu kołowego do specjalistycznych zadań, uzupełniającego lżejszego Rosomaka, drugi to kandydat na perspektywiczny pojazd dla Wojsk Specjalnych. The AMZ-KUTNO S.A. Company is presently the biggest private manufacturer of armored vehicles in Poland. Practically every year during the MSPO Kielce, the company presents something new. This year the company emphasize two consequently promoted products developed during the recent years: Hipopotam heavy amphibious wheeled APC and Tur V armored vehicle. The first is proposed as a specialized APC to supplement the lighter Rosomak APC, while the second is proposed as a future special operations force vehicle.

C

KPTO Hipopotam powstał przed kilkoma laty w ramach projektu finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Za jego opracowanie odpowiadało konsorcjum, którego liderem było AMZ-KUTNO S.A., a w jego skład wchodziły także: Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej, Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, Wojskowa Akademia Techniczna, Politechnika Gdańska i Przemysłowy Instytut Motoryzacji. Wszystkie zasadnicze zespoły ośmiokołowego podwozia pojazdu, w tym: rama, zawieszenie i elementy przeniesienia napędu, zostały zaprojektowane od podstaw na potrzeby tej konstrukcji. Pierwsze informacje o nowym transporterze kołowym pojawiły się w roku 2011, kiedy zaprezentowano jego wizję komputerową i makietę.

W roku kolejnym był już gotowy prototyp w wersji przeznaczonej jako pojazd bazowy Kołowego Transportera Rozpoznania Inżynieryjnego (KTRI).

Producent niezwłocznie postanowił się nim pochwalić i Hipopotam został pokazany na wrześniowym MSPO. Od tej pory gigant z Kutna jest stałym bywalcem kieleckiego salonu, a przy okazji jednym z największych prezentowanych tam obiektów.

Największym atutem Hipopotama jest jego zdolność do samodzielnego pokonywania przeszkód wodnych przy masie około 30 ton. Biorąc pod uwagę, że masa własna pojazdu wynosi 26 ton, daje to możliwość zabrania czterotonowego ładunku użytecznego! To bardzo dobry rezultat, czyniący z Hipopotama jedną z niewielu konstrukcji o podobnych cechach na świecie. To zaś połączone jest z wysoką odpornością na ostrzał jak na transporter kołowy - bazowy pancerz zapewnia 1 poziom ochrony balistycznej wg STANAG 4569A, ale dodatkowe opancerzenie kompozytowe pozwala 4 0 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

Hipopotam Armored Personnel Carrier (APC) has been developed a few years ago, as a project financed by Ministry of Science and Higher Education.

The development works were conducted by a consortium led by AMZ-KUTNO S.A., the consortium included Military Engineering Institute, Military Technology Institute, Military Armor and Motor Transport Technology Institute, Gdańsk Institute of Technology, and Industrial Automotive Institute. All Największym atutem Hipopotama jest jego zdolność do samodzielnego pokonywania przeszkód wodnych przy masie około 30 ton. The biggest advantage of the Hipopotam is its capability to cross the water obstacles autonomously, while the APC’s weight is around 30 tons.

w w w. z b i a m . p l

Tadeusz Wróbel

Czas artylerii Time for Artillery

Krab na nowym podwoziu południowokoreańskiej firmy Hanwha Techwin. W tle widoczne wieże oczekujące na montaż w hali Huty Stalowa Wola S.A. Krab on new chassis from a South Korean company Hanwha Techwin. In the rear you can see turrets waiting to be mounted in the hall belonging to Huta Stalowa Wola Ltd.

Od kilku lat realizowany jest proces modernizacji sprzętu Wojsk Rakietowych i Artylerii Wojska Polskiego. Wszystkie programy artyleryjskie, noszące nazwy od wodnych skorupiaków, realizuje polski przemysł, a przede wszystkim Huta Stalowa Wola S.A., należąca do Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Since a few years Poland carries on modernization process of Artillery and Rocket Branch of Polish Army. All the artillery related programs, named after water crustaceans, are carried on by Polish Defense Industry, especially by Huta Stalowa Wola S.A., a member of Polish Armament Group.

N

ajwiększa umowa podpisana przez Inspektorat Uzbrojenia MON na przestrzeni pierwszych ośmiu miesięcy roku 2016 dotyczyła dostarczenia przez konsorcjum Huty Stalowa Wola S.A. i Rosomak S.A. elementów kompanijnych modułów ogniowych samobieżnych moździerzy 120 mm Rak na podwoziach kołowych transporterów opancerzonych Rosomak. Na jej mocy, w latach 2017-2019, do batalionów brygad zmechanizowanych Wojsk Lądowych wyposażonych w Rosomaki trafi osiem modułów wsparcia ogniowego, czyli w sumie 64 samobieżne moździerze M120K i 32 artyleryjskie wozy dowodzenia AWD. Te ostatnie w trzech odmianach, po 8 w odmianie dla dowódców i zastępców dowódcy kompanii wsparcia i 16 w wariancie dla dowódców plutonów ogniowych. Wartość tej transakcji wyniesie około 963,3 mln PLN. Pierwsze dwa moduły kompanijne mają trafić do jednostek w 2017 r. W latach 2018-2019 dostarczane mają być po trzy moduły.

Rak na Rosomaku

Zamysł wprowadzenia do uzbrojenia polskich wojsk lądowych samobieżnych moździerzy, pojawił się wraz z przyjęciem do służby kołowych transporterów opancerzonych Rosomak, które formalnie zamówiono w 2003 r. Uznano, że bataliony wyposażone w te wozy potrzebują odpowiedniego wsparcia ogniowego, którego nie są w stanie zapewnić im moździerze holowane, a z kolei dotąd używane 122 mm haubicoarmaty samobieżne 2S1 Goździk, ze względu na gąsienicowe podwozie, nie będą dysponować analogiczną mobilnością - szczególnie podczas długich przemarszów po drogach. Początkowo rozważano, podobnie jak w przypadku samych transporterów, zakup licencji za granicą, ale ostatecznie zdecydowano się na opracowanie nowego systemu uzbrojenia w Polsce.

Prace badawczo-rozwojowe nad autonomicznym systemem wieżowym ze 120 mm moździerzem automatycznym, rozpoczęto w HSW w 2006 r., finansując je początkowo z własnych środków. Ministerstwo Obrony Narodowej formalnie włączyło się w ten projekt dopiero trzy lata później. Stąd o wyborze kalibru broni zdecydowali konstruktorzy ze Stalowej Woli, a nie wojskowi, chociaż był on jedynym logicznym wyborem. Jako jeden z priorytetów wskazano maksymalną automatyzację systemu. Wieża Raka jest zatem wyposażona w automat umożliwiający ładowanie amunicji w każdej pozycji lufy. Dzięki temu szybkostrzelność sięga 12 strzałów na minutę, a donośność, m.in. dzięki trzymetrowej lufie i przy zastosowaniu specjalnie opracowanej amunicji - nawet 12 km.

4 6 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

The biggest contract signed in 2016 by the Armament Inspectorate of Polish MoND from one side and by Huta Stalowa Wola S.A. and Rosomak S.A. covers delivery of company level mortar systems of Rak 120mm self-propelled mortars on the Rosomak APC chassis. Eight fire modules of the systems are to be delivered to the mechanized brigades equipped with Rosomak APCs during 2017-2019, in totall 64 M120K self-propelled mortars and 32 AWD artillery command vehicles. The latter are to be built in three variants: 8 for support companies’ commanders, 8 for their deputies, and 16 for platoon leaders. The contract is worth of 963.3 milions PLN. Equipment for the first two support companies are to be delivered to the units in 2017. During the 2018 and 2019 three support companies are to be equipped each year.

Rak on the Rosomak chassis

The idea of fielding of self-propelled mortars with Polish Army surfaced at the moment of introduction of Rosomak wheeled APC to Polish Army’s service. They were ordered in 2003. Soon the need for adequate combat support of Rosomak battalions has been recognized, since the towed mortars have not met the requirements. The 2S1 Gvozdika 122mm self-propelled howitzer systems have been eliminated from Rosomak brigades, since their tracked chassis do not give them adequate road mobility and have been replaced by Dana 152mm self-propelled gun-howitzer, to fit the “all wheeled” brigade concept. 152mm artillery piece is not adequate for providing quick close fire support, as it is too heavy for the task.

Self propelled 120mm mortars would be the most feasible and initially it was planned to buy a license for such systems abroad, as it had been done with the Rosomak APC itself. However, ultimately it was decided to develop such systems in Poland.

The research and development works on the autonomy 120mm mortar turret system were started at Huta Stalowa Wola S.A. (HSW) in 2006. Initially they were financed by HSW, as private venture. Ministry of National Defense formally entered the program three years later. Because of the above circumstances the caliber of the weapon was selected by the HSW’ design engineers instead of military decision-makers, but it was the only logical choice. The maximal automation of the system became one of the top priority. The Rak’s (as the system became known) turret is therefore equipped with auto-loader, working at any elevation angle of the barrel. Due to it the fire rate reaches 12 shots per minute. The long, 3m barrel and special ammunition enabled the 12km fire range. w w w. z b i a m . p l

Wywiad z Ergüderem Toptaşem (wiceprezes zarządu Roketsana)

Interview with Ergüder Toptaş (Vice Chairman of the Board)

ROKETSAN

podsumowuje swoją szeroką ofertę dla Polski Roketsan Summarizes its Wide Offer to Poland

Czy mógłby Pan przedstawić wizję Roketsana oraz miejsce firmy w tureckim przemyśle zbrojeniowym?

Na początku lat dwutysięcznych Turcja przyjęła plan budowy własnego przemysłu obronnego. Obecnie zbieramy owoce, które zostały zasiane wraz z tą inicjatywą. Narodowe programy, takie jak nowoczesnego czołgu, korwety, śmigłowca bojowego, a nawet narodowy program rakietowy, zostały niedawno ukończone jeden po drugim. Roketsan jest odpowiedzialny za rozwój rakiet i ich produkcję dla tureckiej zbrojeniówki. Od momentu swojego powstania w 1988 roku braliśmy udział, przewodziliśmy lub sami inicjowaliśmy duże programy nie tylko w Turcji, ale również dla państw sojuszniczych. Wystarczy wymienić produkcję silników startowych i przelotowych w programie Euro-STINGER, zaprojektowanie i produkcję głowicy ESSM, produkcję sekcji kontrolnej rakiet Patriot GEM-T, czy też produkcję wyrzutni NSM. Za sprawą swych własnych i konkurencyjnych produktów Roketsan stał się ważnym graczem na międzynarodowym rynku.

Could you please elaborate on Roketsan’s vision and its place within the Turkish defense industry?

Turkey has set a road map since the early 2000’s to build its own defense industry. Today we are harvesting the seeds we have planted with this initiative. National programs such as modern tank, corvette, attack helicopter and even national missile program have recently been finalized one after another. Roketsan is the house of missile development and production for Turkish Industry. Since our establishment in 1988; we have joined, led and initiated major programs not only in Turkey but also for allied countries.

Some of these programs are the production of Euro-STINGER Launch and Flight Rocket Motors, design and production of ESSM Warhead, production of PATRIOT GEM-T Control Section, production of NSM Launchers. Roketsan has become a key player in the international market with its indigenous and competitive products.

Jakie produkty są obecnie w asortymencie firmy?

Roketsan zaistniał w programie Euro-STINGER jako firma odpowiedzialna za produkcję silników. Później Roketsan opracował szeroką gamę rakiet artyleryjskich i systemów uzbrojenia. W 2010 roku pierwsza samodzielnie opracowana rakieta naprowadzana została dostarczona siłom zbrojnym Turcji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a także wprowadzona do użytku przez odbiorców na całym świecie, takich jak: Republika Korei, Bahrajn, Brazylia, Niemcy i Kazachstan. Rakieta wyjątkowa, a więc CIRIT, to pionier na rynku kierowanych rakiet kal. 70 mm. Dzięki posiadanej wiedzy oraz zbudowanej infrastrukturze Roketsan rozwinął przeciwpancerne rakiety dalekiego zasięgu UMTAS, przede wszystkim na potrzeby tureckich sił zbrojnych. Naprowadzane rakiety UMTAS mają zdolność niszczenia ciężkich pancerzy za sprawą nowej głowicy. Obie dostępne wersje mają zasięg ponad 8 kilometrów i dają śmigłowcom możliwość eliminowania celów z odpowiedniej odległości. Jeden z naszych najnowszych produktów to SOM, lekki pocisk manewrujący dla samolotów takich jak F-16, Eurofighter i F-35. SOM zapewnia przewagę w zakresie środków powietrze-ziemia w odległości 250 km. Rakieta ta jest obecnie integrowana również z samolotami MiG-29.

What kind of products are available in your portfolio?

Roketsan started with Euro-STINGER Program, as a company responsible for the production of Stinger launch and flight engines. Following the Stinger program, Roketsan developed extended range artillery rockets and weapon systems. In 2010 the first indigenously-designed guided missile was delivered to the Turkish Armed Forces and United Arab Emirates and also introduced to customers worldwide such as Korea, Bahrain, Brazil, Germany, Kazakhstan by Roketsan. This unique missile, CIRIT, has been a pioneer in 70 mm Guided Missile market with its unique features. With the know-how and infrastructure gained, Roketsan has developed long range antitank missile UMTAS primarily for the Turkish Armed Forces. Laser or Imaging Infrared Guided UMTAS has the capability to eliminate heavy armor with its newly designed warhead. Both versions work simultaneously and provide +8km range, enabling the helicopters to eliminate targets from a stand-off distance. One of the latest products is SOM, a lightweight cruise missile designed for modern fighter aircraft such as F-16, Eurofighter and F-35. SOM provides air-to-ground superiority with 250 km range. This cruise missile is also being integrated on Mig-29 aircraft as well.

5 6 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

w w w. z b i a m . p l

Hubert Królikowski

Rozwój polskich Wojsk Specjalnych

The development of Polish Special Operations Forces

Polskie Wojska Specjalne rozwinęły się znacząco, bazując na doświadczeniach udziału we współczesnych konfliktach zbrojnych. Dzięki temu możliwe jest analizowanie aktualnych trendów w prowadzeniu działań zbrojnych i przygotowanie scenariuszy odpowiedzi na przyszłe zagrożenia, które mogą spowodować ewolucję misji Wojsk Specjalnych. Żołnierze tego rodzaju wojsk są zaangażowani w każdy aspekt współczesnego konfliktu zbrojnego, w obronę narodową, dyplomację i rozwój sił zbrojnych.

Special Operations Forces develop significantly through their experiences in conflict. They can further prepare for such conflicts via the study of future threats and warfare trends that will modify the missions of SOF soldiers in the future. SOF soldiers will, in general, touch every aspect of the modern day conflict including defence, diplomacy and even development elements. Żołnierze Wojsk Specjalnych są w stanie przeprowadzać działania w bardzo szerokim spektrum - mające bezpośrednio na celu niszczenie infrastruktury krytycznej przeciwnika albo neutralizację lub branie do niewoli ważnych osób spośród jego personelu. Wojska te są także zdolne do prowadzenia rozpoznania najważniejszych obiektów. Mają też zdolności do działań niebezpośrednich, jakimi są np. szkolenia własnych albo sojuszniczych sił. We współpracy z innymi organizacjami rządowymi, takimi jak policja i służb wywiadowcze, są w stanie przeprowadzać szkolenia tak pojedynczych osób, jak i całych zespołów, albo ustanowić na nowo cywilną infrastrukturę i instytucje. Co więcej, do zadań Wojsk Specjalnych wlicza się także: prowadzenie działań niekonwencjonalnych, walkę z terroryzmem, zapobieganie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, operacje psychologiczne, rozpoznanie strategiczne, ocenę efektów uderzeń i wiele innych.

Dzisiaj wszystkie kraje będące członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego dysponują różnej wielkości jednostkami Wojsk Specjalnych o specyficznych funkcjach i doświadczeniach. Większość państw NATO ma różne struktury dowodzenia wojskami specjalnymi, które można opisać jako elementy dowództwa narodowych sił zbrojnych dedykowane działaniom wojsk specjalnych, czy komponenty dowodzenia operacjami specjalnymi lub siłami operacji specjalnych. Biorąc pod uwagę wszystkie zdolności Wojsk Specjalnych i fakt, że 5 8 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

Many underline that SOF soldiers are able to conduct direct missions to destroy key infrastructure or neutralize or capture key personnel. They are also able to spot key object, and at the same time they have indirect capabilities which can be realized through training of friendly forces. .In cooperation with other government organizations such as police and intelligence services, they are able to conduct personal and team training or reconstitute and improve civilian institutions and infrastructure. Moreover, Special Forces tasks also include: unconventional warfare, counterterrorism, counter proliferation of weapons of mass destruction, psychological operations, information operations, battle damage assessments and many others.

Today, all NATO member countries possess different size SOF units with specific functions and expertise. Currently majority of NATO countries possess different special operations forces command structures that can be described as national military staff elements for special operations, special operations components command or special operations services. Taking into consideration all Special Forces capabilities and the fact that NATO nations used their special operations forces as national assets mainly under national command, it became almost natural to initiate and create a joint headquarters for NATO Special Forces. The main purpose of these activities w w w. z b i a m . p l

dr inż. Przemysław Kowalczuk

PRZEKRÓJ PLANÓW WZE S.A. DZIŚ I JUTRO NA TLE ZMIENIAJĄCYCH SIĘ UWARUNKOWAŃ The Strategic Plans of MEW JSC. Tomorrow and Today in the Rapidly Changing Environment

K

onsolidacja polskiego przemysłu obronnego zaowocowała koncentracją w Grupie PGZ przedsiębiorstw o bardzo zróżnicowanych profilach oraz skali działalności. Dla niektórych z nich jest to doskonała okazja do osiągnięcia pozycji lidera w danym obszarze technologicznym, produktowym czy usługowym. Do spółek tych należą Wojskowe Zakłady Elektroniczne S.A., których nowy Zarząd wyjawił nam śmiałe plany rozwojowe na najbliższe lata. Plany, ale też podejmowane konkretne działania opierają się na trzech filarach: – Ścisłej korelacji z potrzebami Sił Zbrojnych w tym nadchodzącymi programami PMT (m.in.: Wisła, Narew czy Homar) jako wiarygodny partner innych spółek PGZ. – Szerokiego rozwinięcia dotychczasowej współpracy z obecnymi partnerami, jak i nowymi partnerami zagranicznymi: Honeywell, Kongsberg, Harris, Raytheon, Lockheed Martin...

– Przekształcenie dotychczas świadczonych usług z grupy remontowo-naprawczej w nowocześnie zarządzany hub serwisowy oferujący wsparcie w pełnym cyklu życia systemów będących na wyposażeniu Sił Zbrojnych RP.

Consolidation of the Polish defense industry resulted in grouping in the Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ) consortium companies of much varying profiles and size. For some of those companies it is an opportunity to achieve leading position in the particular technological, manufacturing or servicing field.

Among such companies is Military Electronic Works JSC, and the management unveiled to us daring development plans for years to come.

Systemy WZE S.A.

Systems of MEW JSC

Realizacja tych planów, jak zapewnia Zarząd WZE S.A. posiada solidne podstawy w postaci bogatego doświadczenia pracowników, głębokich kontaktach biznesowych z kluczowymi partnerami zagranicznymi oraz dobrą, bo popartą sukcesami komercyjnymi współpracą z ośrodkami naukowymi (co samo w sobie jest rzadkością w krajowej rzeczywistości). Doświadczenia Spółki wynikają z programów modernizacji, gdzie „wizytówką” cały czas jest zestaw Newa SC jak i opracowania osobnych produktów, główne z dziedziny pasywnego rozpoznania oraz Walki Radioelektronicznej. Przyjrzyjmy się: Przebiśnieg – wykrywanie, identyfikacja oraz zakłócanie źródeł radiowych przeciwnika; Mobilna Stacja Rozpoznania „MSR-W” - automatyczne rozpoznawanie sygnałów z radarów i urządzeń montowanych na statkach powietrznych ESM/ ELINT. Rozwinięcie powyższej technologii nastąpiło w MZRiASR, czyli ultra Mobilnym Zestawie Rejestracji i Analizy Sygnałów Radiolokacyjnych oraz Mobilnej Stacji Rozpoznania Radioelektronicznego ESM/ELINT z sukcesem dostarczonej do wojsk specjalnych. Tak kompleksowe oraz niewątpliwie skomplikowane technologicznie systemy, opracowane i wyprodukowane w kooperacji krajowej jak i zagranicznej, są dobrą bazą oraz mocnymi referencjami WZE w przyszłych przedsięwzięciach.

Przyszłość

Budując swoją przyszłość firma najwyraźniej nie czeka na „mannę z nieba” tylko przystępuje aktywnie do tych inicjatyw, których wyniki są zgodne z wytyczonymi wcześniej kierunkami oraz posiadają wystarczający potencjał biznesowy. W czerwcu br. Spółka uzyskała certyfikat jak i związaną z nim licencję wyłączną pozwalającą na ustanowienia w jej strukturach certyfikowanego przez Kongsberg Centrum Serwisowego Systemów Morskiej Jednostki Rakietowej z pociskami NSM. Wojskowe Zakłady Elektroniczne S.A. już teraz inwestują w nową infrastrukturę oraz rozszerzają swoją www.zbiam.pl

Plans and the company’s activity are based on three pillars: – close correlation with the needs of Polish Armed Forces, including large armament programs (Wisła, Narew, and Homar, among others), being a credible partner of the other companies forming Pegaz consortium; – aggressive development of cooperation with present domestic and foreign partners, and also undertaking cooperation with new foreign partners, like Honeywell, Kongsberg, Harris, Raytheon, Lockheed Martin; – evolution of activities from service-repair activities towards modern, well managed service hub, offering full life-cycle support of the electronics systems used by Polish Armed Forces.

Implementation of the plans, as it is confirmed by MEW JSC management, has solid base in experienced personnel, well developed business contacts with key foreign partners, and in good cooperation with scientific-research entities, which has been proven during the works on some successful programs. Such cooperation with scientific community is rarely observed in our reality. Experience of the MEW JSC company in modernizations have been recently gained mainly during the Newa SC program, which remains a flag achievement of the company. MEW JSC also developed some successful electronic support and electronic countermeasures systems. Among them is Przebiśnieg, a system able to detect, identify and jamm the radio signals emitted by enemy systems; MSR-W Mobile Reconnaissance Station, which automatically gathers intelligence data about radars and other electronic devices on board of enemy aircraft. The technology of the above system has been farther developed in the MZR and ASR systems, which are: Mobile ESM/ELINT System delivered to the Special Operations Force and ultra Mobile Set for Recording and Radar Signal Data Processing.

Such complex and undoubtedly technologically advanced systems, developed in cooperation with domestic and foreign electronics companies, give the MEW JSC a good recommendation for future works.

Future

Company remains very active in shaping its own future, trying to undertake all the possible projects within the military electronics field, if such projects have adequate business potential. In June this year company was certified by Kongsberg company to establish service & maintenance center for the servicing of Naval Shore-Based Missile Unit and NSM missiles. MEW JSC already now invests in the new infrastructure and carries on process of enhancing the Konsberg’s license for servicing also energetic materials of the mentioned system, Special issue • 2 0 1 6 Wojsko i Technika 63

Maciej Szopa

Bezzałogowce

dla Sił Zbrojnych RP UAVs for Polish Armed Forces

W czasie Szczytu NATO i Światowych Dni Młodzieży w lipcu br. nadzór sprawowały BSP Elbitu, w tym należący do kategorii MALE Hermes 900.

During the NATO summit and World Youth Day tis year in July, the supervision was performed

by Elbit System’s UAV’s including the MALE class Hermes 900.

O bezzałogowych systemach powietrznych w kontekście zdobywania nowych zdolności przez Siły Zbrojne RP i inne polskie służby porządku publicznego, mówi się już od lat. I chociaż pierwszy sprzęt tego typu pojawił się w Wojsku Polskim już w 2005 roku i do tej pory, dla Wojsk Lądowych i Wojsk Specjalnych, zakupiono ponad 35 zestawów mini-BSP szczebla taktycznego (kolejne cztery kupiła m.in. Straż Graniczna), to program systemowych zakupów do dzisiaj pozostaje na papierze. Niedawno, na szczeblu kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, zapadły w tej sprawie nowe decyzje.

The unmanned air systems being part of future capabilities of the Polish armed forces and other uniformed services are discussed for many years. Although first such systems were introduced in Polish Army already in 2005, to date Army and Special Forces have purchased more than 35 tactical mini-UAV sets (further four were acquired by Border Guard), but the framework for purchasing program still remains on paper. Recently Ministry of Defence has made new decisions regarding this case.

P

rzede wszystkim, zgodnie z deklaracjami z połowy lipca 2016 r., jak najwięcej bezzałogowych systemów zostanie zamówionych bezpośrednio w polskim przemyśle, ale pod tym określeniem należy rozumieć firmy znajdujące się pod kontrolą Skarbu Państwa, a nie podmioty prywatne (chyba, że ściśle współpracujące z Polską Grupą Zbrojeniową). Siły Zbrojne RP nadal mają pozyskać systemy BSP siedmiu klas. Sześciu - zgodnie z obowiązującym nadal Planem modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w latach 2013-2022, decyzja o pozyskaniu siódmego zapadła w lipcu br.

According to statements issued by MoD in July 2016, Polish industry should deliver as much as possible of UAV systems. This definition applies mostly to the state-controlled companies, not private or joint-stock entities, although it may apply to the companies closely cooperating with Polish Armament Group (PGZ).

The Polish Armed Forces would still acquire seven UAS classes. Six were already included in the current technical modernization program for the Polish armed forces for 2013-2022; the decision to acquire the seventh tier was made in July this year.

Duże systemy rozpoznawczo-bojowe

Large surveillance and armed systems

Największymi i najdroższymi polskimi systemami bezzałogowymi mają być te należące do klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance – operujące na średnich wysokościach, o dużej długotrwałości lotu), określane kryptonimem Zefir. Polska planuje pozyskać cztery takie zestawy, po trzy aparaty latające w każdym, które pojawić miałyby się w służbie w latach 2019-2022. Zefiry mają dysponować promieniem operacyjnym od 750 do nawet 1000 km i wykonywać zadania na korzyść całych Sił Zbrojnych RP. Byłyby to przede wszystkim misje rozpoznawcze, ale polskie MALE mają także być zdolne do wykonywania uderzeń na cele „uprzednio rozpoznane” albo wykryte samodzielnie przez własne sensory pokładowe. Uzbrojenie Zefira miałyby stanowić m.in. kierowane pociski „powietrze-ziemia”, a zapewne także niekierowane pociski rakietowe i bomby szybujące. Polskie MON prowadziło rozmowy w sprawie największych systemów bezzałogowych z amerykańską firmą General 6 6 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

The largest and most expensive Polish unmanned air systems should be MALE-class (Medium Altitude Long Endurance) ones, codenamed Zefir (Zephyr).

Poland plans to acquire four sets of such UAVs, each consisting of three aircraft, to enter service between 2019 and 2022. Zefirs should have operating radius of 750 to 1000 km and perform tasks for the benefit of entire Armed Forces.

These would be primarily reconnaissance missions, but future Polish MALE should also be able to strike on "previously identified” targets, or the ones detected by UAV’s own sensors. Zefirs should be armed, among others, with guided air-to-ground missiles, and probably also unguided missiles and gliding guided bombs. Polish Ministry of Defence held talks about the largest UCAV systems with the US General Atomics company (possibly regarding the MQ-9 Reaper) and Israeli Elbit (Hermes 900).

Interestingly, SkyEye, a system developed by Elbit – long-range stabilized w w w. z b i a m . p l

Paweł Bondaryk

Nowe

Śmigłowce dla Sił Zbrojnych RP

Wysłużone i pozbawione podstawowego uzbrojenia przeciwpancernego Mi-24 pilnie potrzebują następców. Mi-24 are worn out and stripped out of their main weapon - antitank missiles, therefore urgently needing a successor. Fot. Andrzej Bąk

New Helicopters for Polish Armed Forces Konieczność pilnej wymiany najważniejszych kategorii śmigłowców używanych przez Siły Zbrojne RP została dostrzeżona kilka lat temu. Postępowanie przetargowe dotyczące zakupu zunifikowanej wiropłatowej platformy wielozadaniowej zostało zakończone jeszcze za kadencji poprzedniego rządu. W kwietniu ubiegłego roku wybrana została oferta Airbus Helicopters, a dostarczonych miało zostać 50 śmigłowców H225M Caracal. Do dziś jednak umowa nie została podpisana. W kontekście sytuacji międzynarodowej priorytetowo zaczyna być traktowany drugi przetarg, oznaczony kryptonimem Kruk. Dotyczy on zakupu nawet 32 nowoczesnych śmigłowców bojowych. The need of urgent replacement of the most important classes of Polish Armed Forces helicopters was recognized few years ago. The tender for purchase of unified multirole rotorcraft platform has been completed during the term of previous government. An Airbus Helicopters offer was selected in April 2015, regarding delivery of 50 Airbus H225M Caracal helicopters. However, the contract was not signed to this day. Changing international political situation means the priority is now put on the other project, codenamed Kruk, concerning acquisition of up to 32 modern combat helicopters.

R

ozpoczęty w połowie 2013 r., etapem negocjacji technicznych, przetarg na Launched in mid-2013 with technical negotiations stage, tender for multirole transport wielozadaniowe śmigłowce transportowe miał wyłonić dostawcę 70 śmihelicopters had to figure out a provider of 70 helicopters to replace currently used Migłowców, które zastąpić miały obecnie użytkowane maszyny rodziny Mi-8/17, 8/17 family, and maritime Mi-14s as well. Specialized variants to be based on one mula także morskie Mi-14. tirole rotorcraft platform were: Combat SAR (ten), maritime SAR (six), antisubmarine (six), Pierwotnie, na bazie jednej platformy, miały zostać zakupione wyspecjalizowane and 48 basic transport ones. Understandably such a large acquisition, worth more than odmiany – 10 śmigłowców ratownictwa bojowego (CSAR), sześć ratownictwa morskiePLN 10 billion (EUR 2,5 bln), being one of the most important elements of Armed Forces go, sześć do zwalczania okrętów podwodnych i 48 transportowych. Co zrozumiałe, tak Technical Modernization plan for 2013-22, was watched closely by largest rotorcraft duży zakup, o wartości ponad 10 miliardów PLN, będący jednym z ważniejszych eleplayers. It could not be missed by companies already building rotorcraft in Poland. mentów Planu Modernizacji Technicznej Sił Sikorsky Aircraft Corporation, owned unZbrojnych w latach 2013-2022, wzbudził til recently by United Technologies Corpoduże zainteresowanie światowych potentaration, now by Lockheed Martin, produces tów. Nie mogło wśród nich zabraknąć podin Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. in Miemiotów mających już zakłady produkujące lec complete S-70i Black Hawk helicopters, wiropłaty w Polsce. cabins and other parts for S-70/UH-60 famNależąca do niedawna do United Techily. Due to corporate guidelines, UTC ofnologies Corporation, a obecnie do konfered in the mentioned tender unarmed cernu Lockheed Martin, firma Sikorsky Airhelicopters, but with possibility to integrate craft Corporation produkuje obecnie various third-party weapon systems. Rew Polskich Zakładach Lotniczych Sp. z o.o. cent change of the Sikorsky Corporation w Mielcu śmigłowce S-70i Black Hawk i kaowner entailed change in the producer’s biny oraz elementy do pozostałych maoffer – now Lockheed Martin promotes szyn rodziny S-70/UH-60. Z uwagi na S-70 family helicopters armed with various względy korporacyjne, koncern UTC zaoferocket and gun systems. rował w przetargu śmigłowce nieuzbrojoAnother bidder was PZL-Świdnik S.A., Airbus H225M Caracal był wielokrotnie prezentowany w Polsce, również podczas kieleckich ne, aczkolwiek z technicznymi możliwobelonging to Finmeccanica (now LeonarMSPO. Airbus H225M Caracal was displayed in Poland many times, ściami zintegrowania różnorodnych systedo) group, being the long-time Polish also during Kielce’s MSPO fair. Fot. Paweł Bondaryk mów uzbrojenia. Niedawna zmiana właściArmed Forces helicopter provider. The ciela firmy Sikorsky spowodowała jednak zmianę założeń oferty – obecnie Lockheed Martin promuje śmigłowce rodziny S-70 uzbrojone w różnorodne systemy rakietowe i strzeleckie.

Kolejnym oferentem była, należąca do grupy Finmeccanica (obecnie Leonardo) firma PZL-Świdnik S.A., dostarczająca od wielu lat śmigłowce dla polskiego wojska. Producent ten do dziś podkreśla polskość przedsiębiorstwa, przedstawiając osiągnięcia w postaci dostarczanych Wojsku Polskiemu od kilkudziesięciu lat śmigłowców Mi-2, następnie licznych odmian wielozadaniowych maszyn W-3 Sokół i Anakonda, a w ostatniej dekadzie szkolnych SW-4 Puszczyk. W Świdniku powstają struktury większości śmigłowców AgustaWestland (obecnie Leonardo Helicopter Division) AW109/119, AW139

7 2 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

producer still emphasizes being the only Polish helicopter OEM, boasting achievements like decades of deliveries of Mi-2 rotorcraft, then many variants of multirole W-3 Sokół and Anakonda, and in the last decade training SW-4 Puszczyk helicopters.

PZL Świdnik facility builds the structures of most AgustaWestland (now Leonardo Helicopters Division) rotorcraft – AW109/119, AW139 and AW149; provided the AW149 would be chosen, PZL-Świdnik will get exclusive rights to build the military variants of the type. The tender has ended by choosing the winner – but we still do not know whether the final one – the consortium of Airbus Helicopters and Heli Invest Sp. z o.o.

This manufacturer was present so far only on Polish civil market (eg. delivering equipment for Polish Helicopter Emergency Medical Service), and offered large-scale w w w. z b i a m . p l

Gorący Hasztag

„#T129forPoland” Hot and High Hashtag; “#T129forPoland”

W ubiegłym roku częstym gościem na polskim niebie był śmigłowiec bojowy T129 ATAK, którego przybycie zostało zorganizowane pod hasłem przewodnim „T129 ATAK On Air...”. Podczas MSPO 2016 filmy z jego pokazów biły rekordy popularności w sieci z hasztagiem „#T129forPoland”.

Last year’s most popular visitor T129 ATAK with the “T129 ATAK On Air…” motto is now chasing online popularity during MSPO 2016 with the hashtag “#T129forPoland”.

T129 ATAK to śmigłowiec bojowy i rozpoznania taktycznego, arcydzieło optymalizacji stworzone, aby wypełnić, a następnie przekroczyć specyficzne i trudne wymagania postawione przez Siły Zbrojne Turcji. To najnowocześniejszy wiropłat w swojej klasie, zaoferowany Siłom Zbrojnym RP w programie śmigłowca bojowego Kruk.

T129 ATAK – Poland Roadshow Obecnie, w tureckim programie śmigłowca ATAK - 13 śmigłowców zostało już dostarczonych użytkownikom, a w czasie zeszłorocznych pokazów T129 ATAK Poland Roadshow maszyna tego typu wylatała łącznie w granicach RP – 17 godzin.

Podczas T129 ATAK Poland Roadshow, który odbywał się w sierpniu i we wrześniu 2015 roku, śmigłowiec odwiedził pięć polskich miast (Lublin, Radom, Warszawę, Bydgoszcz i Kielce). Zachwycił wtedy przedstawicieli polskich władz i dowództwa Wojska Polskiego oraz miłośników lotnictwa kilkoma ekscytującymi pokazami w locie.

www.zbiam.pl

T129 ATAK Tactical Reconnaissance and Attack Helicopter, an optimization masterpiece developed to meet and exceed the specific harsh requirements of the Turkish Armed Forces, is the most modern helicopter in its class and it is on offer to Polish Air Force for the KRUK Combat Helicopter Program.

T129 ATAK Poland Roadshow...

As of today, within the scope of the Turkish ATAK Program, 13 helicopters are delivered to Turkish Armed Forces and 17 flight hours have been accumulated within Polish borders during T129 ATAK Poland Roadshow.

During the T129 ATAK Poland Roadshow, which was held during August and September 2015, T129 ATAK has visited 5 cities in Poland (Lublin, Radom, Warsaw, Bydgoszcz and Kielce) and amazed Polish authorities and aviation lovers with several exciting flight demonstrations.

Special issue • 2 0 1 6 Wojsko i Technika 77

The M-346 Master

Master

the new training aircraft for the Air Force

– nowy samolot

szkolno-treningowy dla Sił Powietrznych Paweł Bondaryk Zapoczątkowany w 2012 r. program zakupu nowych odrzutowych samolotów szkolenia zaawansowanego dla Sił Powietrznych wszedł w decydującą fazę. Polscy piloci odbywają właśnie szkolenie praktyczne we Włoszech, a za kilka miesięcy do Dęblina przylecą pierwsze dwa, a może nawet trzy nowe maszyny M-346 Master.

The program of procuring new advanced jet training aircraft for the Air Force, initiated in 2012, has just entered its final phase. Polish pilots are currently undergoing practical training in Italy, and in several months the first two, or maybe even three new M-346 Master aircraft will arrive in Dęblin.

P

The contract signed on February 27, 2014, between Alenia Aermacchi odpisana 27 lutego 2014 r. pomiędzy Alenia Aermacchi S.p.A. (obecS.p.A. (now Leonardo-Finmeccanica Aircraft) and the Ministry of National nie Leonardo-Finmeccanica Aircraft) i Ministerstwem Obrony NaroDefense, worth 1,167,754,500 PLN (about 280 million EUR), provides for delidowej umowa o wartości 1 167 754 500 PLN (ok. 280 mln EUR) obejmuje dostawę ośmiu samolotów w wariancie dostosowanym do vering eight aircraft in a configuration adjusted to Polish requirements, polskich wymagań, z opcją na cztery kolejne. Kontrakt przewiduje również with an option of ordering additional four. The contract also ensures delivezapewnienie zaopatrzenia w części zamienne przez cztery lata; ponadto ries of spare parts for four years; moreover, the producer’s technical support inżynierowie obsługi technicznej producenta mają być obecni w Polsce engineers are to be present in Poland for three years. Apart from aircraft, przez trzy lata. Oprócz samolotów, na mocy kontraktu zostanie dostarczothe contract provides for delivering a ground-based training system incluny naziemny system szkoleniowy, składający się ze stanowiska szkolenia ding: a theoretical training post, a Flight Training Device (FTD), a Full Misteoretycznego, z uproszczonego symulatora FTD (Flight Training Device), sion Simulator (FMS), and an Egress Procedure Trainer (EPT). The system will z zaawansowanego symulatora be complete with eight task planmisji FMS (Full Mission Simulator) ning and analysis computer posts. oraz stanowisk treningu sytuacji In comparison to currently used awaryjnych i opuszczania kabiny TS-11 Iskra aircraft from the early EPT (Egress Procedure Trainer). Sys1960s, Master is an entirely new qutem uzupełni osiem komputeroality. It is a twin-engine aircraft, which makes the flights safer and wych stanowisk planowania i anaalso allows for training emergency lizy zadań. procedures connected with drive Master stanowi, w porównaniu units. The maximum take-off wez obecnie eksploatowanym maszynami TS-11 Iskra z początku lat ight of the new M-346 is twice as 60. XX wieku, zupełnie nową jabig as the TS-11’s (9,500 kg in comkość. Jest to samolot dwusilnikowy, parison to 3,840 kg), and the thrust co zwiększa bezpieczeństwo loof the engines is five times bigger.

The cockpit is configured according tów i jednocześnie umożliwia treto the HOTAS setup, with a modern ning sytuacji awaryjnych związahead-up display, multi-function nych z jednostkami napędowymi. monitors instead of classic electroPonadto nowe M-346 dysponują maksymalną masą startową ponad mechanical devices, and, optionally, dwukrotnie większą niż TS-11 (9500 Podpułkownik pilot Konrad Madej z włoskimi instruktorami po wykonaniu pierwszego lotu na a helmet-mounted display system. kg w porównaniu z 3840 kg), ciąg M-346 Master. Lieutenant coronel Konrad Madej with Italian instructors after performing The Polish version of the M-346 silników jest zaś pięciokrotnie a first flight on M-346 Master. is different than the machines większy. Piloci mają do dyspozycji: made for other users, due to chankabiny skonfigurowane zgodnie z zasadami HOTAS, nowoczesny wyświeges introduced upon the request of the air force. The Polish airframe will receive the first package of improvements created on the basis of operatiotlacz przezierny, monitory wielofunkcyjne zamiast klasycznych przyrządów elektromechanicznych oraz - opcjonalnie - hełm z wyświetlaczem. nal experience; one of the most important changes will be putting data 8 0 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

w w w. z b i a m . p l

Eurofighter

Eurofighter – The Platform of Choice

wyjątkowa platforma Sprawdzony w warunkach bojowych. Codziennie w dyżurze. Ośmiu użytkowników, 600 zamówionych myśliwców.

Combat Proven. Daily Operations. 8 customers and 600 Orders

E

urofighter Typhoon jest dziś najbardziej zaawansowanym na świecie samolotem bojowym, zdolnym do wypełniania wielu zadań jednocześnie (tzw. swing-role), spośród obecnie dostępnych na światowym rynku. Jako efekt największego wspólnego europejskiego programu militarnego, zapewnia zarówno przewagę w powietrzu jak i zdolność przeprowadzania skutecznych uderzeń na cele naziemne. Udało się to uzyskać dzięki zastosowaniu zaawansowanych technologii i rozwiązań technicznych. Jak dotychczas samolot został zamówiony przez osiem krajów – partnerów programu: Niemcy, Wielką Brytanię, Włochy, Hiszpanię, a także: Austrię, Arabię Saudyjską, Oman i Kuwejt. Od kiedy wszedł do służby w 2003 roku, zamówionych zostało prawie 600 egzemplarzy tych maszyn, a ponad 480 z nich znajdujących się w służbie osiągnęło sumaryczny nalot ponad 350 tysięcy godzin.

Typhoon stanowi znaczące wzmocnienie systemu bezpieczeństwa i zdolności obronnych państw, które zdecydowały się na jego zakup. Jest w pełni interoperacyjny ze wszystkimi samolotami bojowymi NATO oraz Stanów Zjednoczonych i uważany za doskonałą platformę. Manewrowość, możliwości sensorów i potężne silniki umożliwiają Typhoonowi zapewnienie bezpieczeństwa przestrzeni powietrznej użytkowników w sposób szybki i efektywny. Obecnie siły powietrzne w Niemczech, Wielkiej Brytanii, we Włoszech, w Hiszpanii, Austrii i Arabii Saudyjskiej używają Typhoonów do pełnienia dyżurów bojowych (Quick Reaction Alert – QRA) w systemie obrony powietrznej.

W styczniu 2016 roku cztery Eurofightery Hiszpańskich Sił Powietrznych rozpoczęły swoją zmianę w ramach misji Baltic Air Policing, zabezpieczającej przestrzeń powietrzną Estonii, Łotwy i Litwy. Wcześniej zadanie to wykonywały Eurofightery niemieckie, brytyjskie i włoskie. We wrześniu 2016 roku Luftwaffe ponownie skieruje pięć Taifunów do Estonii w celu realizacji zadań dozoru przestrzeni powietrznej. Maszyny Eurofighter Typhoony były używane także w trakcie wielu innych operacji i międzynarodowych ćwiczeń, m.in. w Stanach 8 6 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

Eurofighter is the world’s most advanced new generation swing-role combat aircraft currently available on the world market. As Europe’s largest military collaborative programme, it delivers both air dominance and effective air to ground capability through leading-edge technologies and unrivalled performance. It has been ordered by eight nations: Germany, the United Kingdom, Italy, Spain, Austria, Saudi Arabia, Oman and Kuwait. Since Eurofighter entered into service in 2003, almost 600 aircraft have been ordered, more than 480 aircraft delivered and over 350,000 flying hours achieved.

Eurofighter delivers significant contributions to the security and defence of its customer nations. It is fully interoperable with all NATO and US combat aircraft and is considered as the platform of choice for its current and potential customers. Its maneuverability, agility, sensor capability and powerful engines enable the Eurofighter Typhoon to secure the airspace of its customers quickly and efficiently. At present, Air Forces in Germany, the United Kingdom, Italy, Spain, Austria and Saudi Arabia all use Eurofighters for Quick Reaction Alert (QRA).

In January 2016, for example, four Eurofighters of the Spanish Air Force began a tour of duty in the Baltic region securing airspace over Estonia, Latvia and Lithuania as part of NATO’s “Baltic Air Policing” mission. Previously, Eurofighters of the German, British and Italian Air Forces had already carried out this task. In September 2016, the German Air Force will again deploy five Eurofighters to Estonia for air policing duties.

Eurofighter Typhoons have also been used in numerous operations and international deployments to the US, Alaska, the Gulf region, India, Malaysia, Singapore, etc. Eurofighter is combat proven since NATO’s Operation Unified Protector and Operation Ellamy in the Libya conflict in 2011 and the aircraft is currently involved in engagements in Syria and Iraq.

In addition, Eurofighter aircraft of various nations have joined international exercises such as Red Flag, Green Flag, Frisian Flag and Arctic Challenge. w w w. z b i a m . p l

Do końca 2017 r. PLL LOT będą wykonywać umowę czarteru dwóch samolotów Embraer ERJ-170-200, których bezpośrednim następcą ma być używany samolot do przewozu VIP-ów. Fot. Alan Lebeda.

By the end of 2017 LOT Polish Airlines will have implemented a contract on chartering two Embraer ERJ-170-200s to be replaced by the used VIP aircraft.

Photo: Alan Lebeda.

Łukasz Pacholski

Czy wreszcie doczekamy się nowych samolotów dla VIP-ów?

Are We To Finally Have New VIP Aircraft?

W ostatnim tygodniu czerwca po raz kolejny rozpoczęto procedurę zakupu samolotów dyspozycyjnych do obsługi lotów z najważniejszymi osobami w państwie, których użytkownikiem będą Siły Powietrzne. Przyjęta 30 czerwca uchwała Rady Ministrów otwiera drogę do uruchomienia postępowania przetargowego w ramach wieloletniego programu „Zabezpieczenie transportu powietrznego najważniejszych osób w państwie (VIP)”, który ma pochłonąć 1,7 mld PLN. In the last week of June, the procedure of obtaining new aircraft for VIP service in the Polish Air Force was launched once again. The new law adopted on June 30, 2016 by the Council of Ministers opens the way to launch a tender within a multiyear program on Securing Air Transportation for VIPs, which is planned to cost 1.7 billion zlotys.

30

czerwca br. podjęto decyzję o zakupie nowych samolotów do przewozu VIP, które będa eksploatowane przez Siły Powietrzne RP. Informacje na temat planów obecnego kierownictwa MON w tej

On June 30, 2016 a decision was made on the purchase of new aircraft for VIP air transportation, which are to be exploited by the Polish Air Force. The plans in the subject of the present Ministry of National Defense management

Rządowy Airbus A340-300 Luftwaffe został odkupiony od Lufthansy, a wyprodukowano go w 1999 r.

The government’s Airbus A340-300 Luftwaffe was bought from Lufthansa, and manufactured in 1999.

9 0 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

w w w. z b i a m . p l

Tomasz Grotnik

Where is the Polish Navy Drifting?

Dokąd dryfuje Marynarka Wojenna?

Marynarka Wojenna wciąż dryfuje w złym kierunku. Brakuje decyzji o pozyskaniu okrętów zasadniczych klas. Zakup nowych holowników nie sprawi, że flota będzie mogła realizować statutowe działania.

Polish Navy is still drifting in a wrong direction. There is no decision about purchasing ships of the main classes.

Buying tugboats will not enable the fleet to perform its statute tasks.

Gdy w trakcie ubiegłorocznej wystawy MSPO informowaliśmy o podjęciu ważnych kroków w realizacji programu operacyjnego „Zwalczanie zagrożeń na morzu”, czyli wodowaniach okrętów dwóch klas przeznaczonych dla Marynarki Wojennej, wydawało się, że zła passa morskiego rodzaju Sił Zbrojnych została przełamana. W przekonaniu tym utrwalały nas inne wydarzenia, w tym rozpoczęcie postępowania w sprawie pozyskania okrętów obrony wybrzeża Miecznik i patrolowców Czapla. Niestety, miniony rok boleśnie zweryfikował nasze przewidywania... During the last year’s edition of MSPO Exhibition in Kielce we informed about important steps that had been taken to implement an operational program for counteracting sea threats, i.e. launching ships of two classes for the Polish Navy. It seemed then that a run of bad luck for the naval branch of the Polish Armed Forces had finally ended. This was confirmed by other events, also by the launch of procedure on acquiring Miecznik coastal defense vessels and Czapla patrol vessels. Unfortunately, this year painfully verified our expectations…

Pierwsze nowe okręty

First New Ships

On July 2, 2015 in the Naval Shipyard in Gdynia, there was a ceremony of bap2 lipca ub.r. w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni odbyła się uroczystość chrztu i wodowania patrolowca ORP Ślązak. Ceremonia ta była pierwszym tism and launching of ORP Ślązak ship. Last time when such ship name-giving nadaniem nazwy nowemu polskiemu okrętowi od czasu jednostki wsparcia ceremony took place was 14 years ago, and it was the multipurpose ORP Konlogistycznego i dowodzenia siłami przeciwminowymi ORP Kontradmirał X. tradmirał X. Czernicki logistic support ship; before her, the newly launched vesCzernicki, czyli od 14 lat, zaś ostatnim nowo zwodowanym okrętem był trałosel had been ORP Wdzydze minesweeper, which occurred in the same shipyard 21 years ago. wiec ORP Wdzydze, który zszedł na wodę w tej saThe vessel was hauled to the shipyard’s pool, mej stoczni 21 lat temu.

Mimo zawirowań trwają prace where the equipment fitting work was continued.

Okręt przeholowano do basenu stoczniowego, wyposażeniowe na Ślązaku. Na A mooring trial, followed by sea trial, were to start gdzie kontynuowano prace wyposażeniowe. Ich at the end of 2015 and be continued through the podsumowaniem miały być próby na uwięzi, a pookręt trafił pierwszy system first quarter of 2016. The planned takeover of this tem w morzu, które miały rozpocząć się w końcu uzbrojenia, którym jest 76 mm ship by the Polish Navy, according to the contract 2015 roku i być kontynuowane w I kwartale bieżąL/62 automatyczna armata of September 2013, should be this fall. However, cego. Planowane przejęcie patrolowca przez MW uniwersalna Super Rapid. soon after launching of the ship, the media reporRP, zgodnie z umową z września 2013 roku, powinted on technical problems which were to delay no nastąpić nadchodzącej jesieni. Jednak już Despite problems, the work on delivery date of Ślązak by another several months. wkrótce po zwodowaniu okrętu w mediach pojaequipping Ślązak is being The keel of this ship, at the time designed to be wiły się doniesienia o problemach technicznych, continued. The ship was fitted a multipurpose corvette (Gawron Project 621), was które miałyby opóźnić termin zdania Ślązaka o kolaid on November 28, 2001… Until now, the Armalejnych kilkanaście miesięcy. Przypomnijmy – stępwith the first armament system, ment Inspectorate has not officially published any kę tego okrętu, jeszcze jako korwety wielozadaniowhich is the 76-mm L/62 Super new date of finishing the ship, but it is known that wej projektu 621 Gawron, położono 28 listopada Rapid naval gun. she will be the first newly built warship for the Po2001 roku... Do chwili otwarcia obecnej edycji MSPO Inspektorat Uzbrojenia (IU) nie podał oficjallish Navy for years.

Despite problems, the work on equipping Śląnie do publicznej wiadomości nowej daty ukońzak is being continued. On June 15, 2016, there was a symbolic breakthrough. czenia jednostki, wiadomo natomiast, że nie będzie ona pierwszą nowo zbuThe ship was fitted with the first armament system, which is the 76-mm L/62 dowaną dla MW RP od lat, która podniesie banderę wojenną.

Super Rapid naval gun, manufactured by Oto Melara, a member of Leonardo Mimo zawirowań trwają prace wyposażeniowe na Ślązaku. 15 czerwca Finmeccanica Group. The Polish piece was newly built in La Spezia plant. It has bieżącego roku nastąpił w nich symboliczny przełom. Na okręt trafił pierwa stealth tower, and a multi-ammo feeding magazine allowing for automatic szy system uzbrojenia, którym jest 76 mm L/62 automatyczna armata 9 6 Wojsko i Technika 2 0 1 6 • Special issue

w w w. z b i a m . p l