Addana Magazine 01

‫އެތެރ ޭގައި‬ ‫އޭޕްރީލް ‪ | 2007‬އައްޑަނަ‬

‫ސއިން އާދަމ ް‬ ‫‪ 15‬ކޯޕ ްރަލް ޙ ު ަ‬

‫ސ ޕްރ ޮގްރ ާމ ް‬ ‫‪ 23‬ރ ާއްޖެތެރ ެއާއި މ ާލޭގައި ހިންގޭ ފަޔަރ އެވެއާނަ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ެ ދި ފ ާ ީޢ ޑި އ ު ީޓ ޕ ޮއި ނ ްޓްތަކ ަށ ް މީހުނ ް‬ ‫ި‬

‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫އ ަލި ފާނަ ީކ‬ ‫އ ެއި ނ ް‬ ‫އ ެއްޗަކ ަށްވީއި ރ ު‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ވާނ ް އ ެގުނ ް ވަރަށ ް‬ ‫މ ު ިހންމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހ ާދި ސާއ ެއ ް‬ ‫އެކ ަމުނ ް‬ ‫ިހގ ައި ފި ނަމ ަ‬ ‫އަވަހ ަށ ް ސަ ލާމ ަތ ްވާނ ް އ ެގ ެނީ‬ ‫މި ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫އ ެގި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސލަނ ް ފުރ ުޞަ ތ ުލި ބ ުނީ‬ ‫ބ ަހާލ ައި ކަންތ ައްތ ައ ް ހަމަޖ ައ ް ާ‬ ‫މި ކުޅ ަދާނަ‬

‫އި ތުރ ު މެގ ަޒި ނ ެއ ް ދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬

‫ސފައިން‬ ‫‪ 09‬ދިވެހި ި‬

‫ސކ ަނޑުތ ައ ް‬ ‫މަ ް‬

‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ ޙަރަކ ާތ ެއްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ީވ‬ ‫މި އ ުފ ެދުނ ު ި‬

‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި އ ަދި ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ާއި‬

‫ހ ަވ ާލ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ޓާސްކުތ ައ ް‬

‫ފ ުރި ހަމައ ަށްއ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ‬

‫އި ނ ްޑި ޔ ާ‬

‫‪ 1892‬ވަނައަހަރ ުގ ެ ިހތީދުވ ަހ ު ރަދުނ ް ހިއްޗ ަށ ް‬

‫ކ ަނޑުމަތީގ ެ‬

‫ނ ީވ‬ ‫ޭ‬

‫އި ނ ް‬

‫ސ‬ ‫ފާސްޓ ް އެޓ ެކ ް ކްރ ާފްޓ ެއ ް މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސ އ ަށ ް ވ ަނީ‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ނ ެޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬

‫ހ ަދި ޔ ާކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‬

‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬

‫އ ަމާޒ ަ ީކ‬

‫ރަސްމި އ ްޔ ާތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ޭގެފ ަހުނ ް‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ުއެތ ައ ް ޙަރަކާތ ަކ ާ އެތ ައ ްޙ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ި‬

‫ޢަދ ަދ ު‬

‫ސރ ުހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީދނާޤ ައުމ ައްޓަކ ައި ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ނަ ް‬

‫ސފަވަންތ ަ‬ ‫އި ތުރ ުކުރުމ ަށ ްވުރ ެ ބޮޑ ަށ ް‪ ،‬ހުނަރ ުވ ެރި ‪ ،‬އ ަދި ި‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި‬

‫ސ‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬

‫ތ ައ ްޔާރުގ ައި‬

‫ތި ބ ެ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤާބިލްކަނ ް އި ތުރ ުކުރުމ ެވ ެ‬ ‫ި‬

‫‪‬‬

‫ކޮމ ާންޑަރ އިސްމާޢީލް ީދ ީދ‬

‫‪6‬‬

‫‪‬‬

‫ސ‬ ‫ސފައިންގެ އަހަ ީރ ދުވަ ް‬ ‫ތާ ީރޚީގޮތުން ި‬

‫‪10‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިންގެ ‪ 6‬ބޭކަލަކު މ ަރުވި‬ ‫ި‬

‫ސފައިންގެ ޤ ައުމީ ޚިދުމ ަތް‬ ‫‪ 38‬ބ ޮޑުރ ާޅު ކާ ިރސާއާއި ގުޅިގެން ި‬

‫‪ 18‬ޤ ައުމ ު‪ ،‬ވާޖިބު‪ ،‬ތެދުވެ ިރ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬

‫ޚިދުމ ަތުގ ައި "‬

‫ސ‬ ‫ބަނޑު އަޑިއަށްދިޔަ ހާ ިދ ާ‬

‫‪12‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިންގެ ވެ ިރޔ ާގެ މ ަޤާމ ް ފުރުއްވި ބޭފުޅުން‬ ‫ި‬

‫‪14‬‬

‫‪‬‬

‫ބިރުވެރިކަމާއި ނާމ ާންކަމ ުގެ ޖައްވަކަށް އިރުއެރުން‬

‫‪18‬‬

‫‪‬‬

‫ޖަމ ާޢ ަތުގައި ބައިވެރިވުން‬

‫‪20‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތް‬ ‫އަންހެން ި‬

‫‪28‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިން‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓް ބަންޑުން ޖަހާ ިލ ކާ ިރސާގައި ި‬

‫ޚިދުމ ަތުގ ައި‬

‫މ ޮޓޯއ ަ ީކ‬

‫މި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދި ވ ެ ިހ‬

‫"ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬

‫ހ ަނދާނުގ ައި ބަހ ައްޓަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫މ ައި ވަންތ ަ‬

‫ފ ަޚްރ ުވ ެރި‬

‫ޤ ައުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އ ަދ ާކުރަނ ް އ ަޒ ުމ ް‬ ‫ކ ަނޑައަޅ ައި‬

‫ސފައިން‬ ‫‪ 26‬އަދުގެ ި‬

‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ުގ ެ ކޮންމ ެ މ ެމްބަރަ ީކ‬

‫ވ ަ ިކ އުސޫލްތަކ ަކ ާއި ހަމަތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ަތި ނ ް‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ‬

‫ތ ަޢުލީމ ުގ ެ‬

‫‪32‬‬

‫ދީނީ‬

‫އ ަދި‬

‫ވ ާޖި ބ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ޤްރާރ ުވެފ ައި ވ ާ‬

‫ޤ ައ ު ީމ މ ަތި ވ ެރި‬

‫ހުނަރުތަކ ަކ ާއި‬

‫ޢި ލްމ ެއ ް‪ ،‬ތ ަމ ްރީ ނ ް އ ާއި‬ ‫ޢަމ ަ ީލ‬

‫ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ‬

‫ތެރ ެއި ނ ް ހ ޯދ ާ ީދފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 14‬އަމިއްލަ ނަފްސައްވުރ ެ ޤ ައުމީ ވާޖިބު އިސްކުރުމ ުގެ‬ ‫ރިވެ ިތ މިސާލެއް‬ ‫“އ ަޅުގ ަނޑ ު އޭރ ު ހ ުރީ‬

‫ިކހިނ ެތް؟‬

‫‪38‬‬

‫‪‬‬

‫ފޯވާޑް ކ ޯ ިޑނޭޝަން ސެންޓަރ‬

‫‪40‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިން‬ ‫ދެގޮތެއްނ ުވާ ޚިދުމ ަތުގައި ދިވެހި ި‬

‫‪42‬‬

‫‪‬‬

‫ސފައިންނަށް‬ ‫ބ ޮ ީޑ ބިލްޑިންގ މުބާރ ާތުން ި‬

‫ސފައިންގެ ތަމްރީން‬ ‫‪ 24‬ދިވެހި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެދ ާއި ރާއ ަކުނ ް ޚިދުމ ަތްދ ޭ ކޮންމ ެ ދ ާއި ރާއ ަކ ާއި‬ ‫މި އ ަދ ު ި‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތ ުގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫ގުޅޭތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ވ ެ ް‬

‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް‬ ‫މ ަތި ނ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ް އ ުވ ާލ ާ ޑި ފެނ ް ް‬

‫ފ ޯ ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި އުކ ޭޝަ ނ ް (ޑ ައި ޓ ް) ގ ެ ނަމުގ ައި‬

‫‪44‬‬

‫ޤ ައ ު ީމ‬

‫ސ‬ ‫ތި ބ ޭއި ރ ު ތި ނ ް ބ ަހ ެއ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬

‫ސފައިން ޙ ަރަކާތްތެ ިރ ީވ‬ ‫ިރލީފް ސެންޓަރުތަކުގައި ި‬

‫ީރ ިތ ނަން‬

‫މީހުނ ްގ ެ‬

‫މީހުންތ ަކ ެއ ް ިބނ ާކުރ ުމ ާއ ެކ ު‪،‬‬

‫އެހެނިހެން‪...‬‬

‫ޙ ަރަކާތްތެ ިރ ީވ ިކހިނ ެއް‪.‬‬

‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬

‫ސފައިން ކުރިމ ަގަށް ކުރ ާ އުއްމީދު‬ ‫‪ 04‬ދިވެހި ި‬

‫ަޞލ ަތްތ ަކ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫ވ ީ‬

‫‪‬‬

‫ޙ ުސަ އި ނ ް‬

‫ސ އޭނ ާ ގޮވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ީއ‬ ‫ހުސްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ސ ޕްރ ޮގްރ ާމ ް‬ ‫‪ 30‬ރ ާއްޖެތެރ ެއާއި މ ާލޭގައި ހިންގޭ ފަޔަރ އެވެއާނަ ް‬

‫މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައި‬

‫އާދ ަމ ްގ ެ‬

‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ އ ަތުނ ް ވަޒަނ ް‬ ‫މާލ ަ ް‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް އެކިއ ެ ިކ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ދި ނުމ ަށ ް ޔ ުނި ޓ ެއްވ ަނީ‬ ‫ި‬

‫ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލ‪.‬އަތ ޮޅ ު ކަޅ ައި ދޫގ ައި‬

‫ސާފ ުކުރ ުމ ާއި އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި ބ ެހ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ‪.‬‬ ‫ދެހ ަފ ްތ ާ ވ ަނި ކ ޮށ ް ގެއ ަށ ް ގ ުޅ ާލ ެވ ުނީ ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް‬ ‫އ ެނގ ުނީ‬

‫ސގ ައި‬ ‫ބ ައްޕ ަ މި ކ ާރި ާ‬

‫ނި ޔ ާވެފ ައި ވާކަނ ް‪.‬‬

‫އެވ ަގ ުތ ު ވަރަށ ް ދެރަވި އެކަމ ަކ ު ިހތ ަށ ްއ ެރީ މި ވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސ‬ ‫ފި ނޑި ވ ެގެނ ް ކަމ ަކުނ ުދާނެއ ޭ‪ .‬ހިތްވަރުކ ޮށްފ ަ ދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ އ ުޅ ުނީ ”‬

‫އެޑިޓޯރިއަލް ބ ޯޑް‬ ‫އެޑިޓަރ‬ ‫ޝހަރ ު ވަޙީދ ު‬ ‫ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް އ ަ ް‬ ‫ިޑޕިއު ީޓ އެޑިޓަރ‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ަޮފި ސަ ރ ‪ 1‬ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޢ ަ ީލ‬ ‫ޯސއޭޓް އެޑިޓަރ‬ ‫އެސ ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު‬ ‫ާ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާޒ ް‬ ‫ާ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ާ‬ ‫އެސސްޓެންޓް އެޑިޓަރ‬ ‫ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއްލަޠީފ ް ޢ ަ ީލ‬ ‫ާ‬ ‫ޕްރ ޮޑަކްޝަން އިންޗ ާޖް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ޠ ޯހ ާ އ ަބޫބ ަކުރ ު‬ ‫މ ެގަޒިން ކ ޯ ިޑނ ޭޓަރ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬ ‫ސ‬ ‫އެސސްޓެންޓް ް‬ ‫އެޑިޓޯރިއަލް ި‬ ‫ސ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ފަޒީލ ާ މ ޫ ާ‬ ‫ާ‬ ‫ޞރ ުﷲ ނަޢީމ ް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ނަ ް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އ ްޔ ާ ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަ ީލ ޝާމި ނ ް‬ ‫މ ެގަޒިން ސްޓާފް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މ ުޖ ާޒ ް މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރާހީމ ް އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއ ްސަ ލ ާމ ް ހަފީޒ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ފ ަހ ުދ ު‬ ‫ލޭއައުޓް އެންޑް ޑިޒައިނިންގ‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ޠ ޯހ ާ އ ަބޫބ ަކުރ ު‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް އ ަކުރަމ ް‬ ‫ޝ ިކރ ު‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޝާޒ ް ާ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬

‫ސ‬ ‫އ ެޑި ޓަރ ުގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ކ ަމުގ ައި ވ ާ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސ ީވ އ ެއ ް މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އެނ ްމ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާއި ރ ު މީ ގ ެ‬ ‫ނ އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ފޯސްގ ެ ‪ 115‬ވ ަ ަ‬ ‫ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ނ މަޖ ައ ްލ ާގ ެ‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 15‬ވަރަކ ަށ ް އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް އަދ ަ ީބ މ ައި ދާނ ެއްގ ައި އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ސ މި އަދ ަކީ މި މ ޭވ ާގ ެ‬ ‫ސ ފ ޯދި މ ޭވ ާ އަޅ ަމުނ ް އ ައި ް‬ ‫ނަމުގ ައި ހ ައްދ ަމުނ ް މި އ ައި ގ ަ ް‬ ‫ސކ ޮށްލަނ ް ލި ބުނ ު ފުރ ުޞަ ތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަހ ަ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ހި އ ް ާ‬ ‫ނ ޓީ މ ްގ ެ މ ެމްބަރުނ ް ހި ތުގ ައި އ ުތ ުރި އަރާނ ެ‬ ‫ުޞތ ަށ ް ކ ެތްމ ަދ ުވ ެ ބަލަބ ަލ ާތި ބި އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫މި ފުރ ަ‬ ‫ސތ ައ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ތ ަޞަ އްވަރ ު ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ފަދ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކުރ ެވި‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫އާނ ްމުންނ ާއި ހަމައ ަށ ް ހުށ ަހ ެޅުމ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ވ ެރި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ދ ެއ ްވި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އާނ ްމ ު ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އެބ ޭފ ުޅުނ ް ި‬ ‫އި ތ ުބާރ ާއި ހި ތްވަރަކީވ ެ ް‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި މ ުޙި އ ްމުކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޓީ މ ަށ ް ހާމަކ ޮށ ްދ ެއ ްވުމ ަށ ް ގެނ ްގ ުޅުނ ު‬ ‫ސތ ަކ ާއ ެކ ު‬ ‫ސ ް‬ ‫ސ އ ުފ ާވ ެރި އި ޙ ް ާ‬ ‫ސޔ ާސަ ތ ު ކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު ދ ެކ ެމ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ އަކ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ ކުޑަދޮރ ެއ ް ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ާއ ްމ ުވާނޭހެނ ް‬ ‫އ ައްޑަނަ‪ ،‬އ ާދ ެ ި‬ ‫ސތ ަކ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫މި ހ ުޅ ުވ ާލ ެވ ެނީ އި ސްވ ެ މި ދެންނ ެވި އި ޙ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރާތ ަކުގ ައި ބޭނުނ ް ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ނ މަޖ ައ ްލ ާ ހަމ ައެކ ަނި ި‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ޝާޢި އ ު ކުރެވ ޭއި ރ ު މި މަޖ ައ ްލާގ ައި ހި މެނުނ ު އެތ ައ ް އެތ ައ ް ލި ޔުންތަކ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސކ ޮށްލަނ ް ބޭނުނ ްވެފ ައި ހ ުރި މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ިާއ ހި އ ް ާ‬ ‫ސ މި މޭރ ުމުނ ް ދ ެކެވ ޭ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ާއި ތ ާރީ ޚ ާއި މި ހެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ާއި ި‬ ‫ސކ ޮށްލަނ ް ބޭނުނ ްވެފ ައި ވ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ސ ް‬ ‫ސ މި ދެންނ ެވި ހެނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ވާހަކަތ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށްލަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި ކަހަލ ަ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތުތ ައ ް އާނ ްމުންނ ާއި ހި އ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ‬ ‫އ ެއ ްމެބ ޮޑ ު އ ެއ ް ސަ ބ ަބ ެއްކަމ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ޤ ަބ ޫލ ު ކުރ ެވ ެނީ އ ާއ ްމުންނ ާއި ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫އ ަތ ާއި އ ަތ ް ގ ުޅި ލ ާމ ެހި ފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއްކ ަމުގ ައި ވެފ ައި ި‬ ‫ސ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ވެފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވާތީވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫އަހަރަކ ު ދެފަހަރ ު އ ާއ ްމުންނ ާއި ހަމައ ަށ ް ގެނައުމ ަށ ް ޝާޢި އ ު ކުރެވ ޭ މި މަޖ ައ ްލާގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ެކުލ ަވ ާލާފ ައި މި ވ ަނީ ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ އަހަރުތ ަކުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫ނ މަޖ ައ ްލ ާގ ެ ކ ޯދުކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު ޖ ެހި ލ ުމ ެއްނ ެތި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ނެރ ެވުނ ު އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ދަންނަވ ާލާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި މަޖ ައ ްލ ާ އާނ ްމ ުކުރ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ަމ ާޒ ުކުރ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ހ ޯދުމ ަށ ް ލ ޯބި ކުރ ާ ފަރ ާތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ކި ޔުނ ްތ ެރި ންނަކީ ި‬ ‫އެނ ްމެބ ޮޑ ު އ ެއ ް އ ެދުމ ަކީ މި މަޖ ައ ްލ ާގ ެ ޒ ަރީ އ ާއި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި‬ ‫ނމ ަ‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު‪ ،‬ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަގ ާއި ބެހ ޭ އ ެކި އ ެކި މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ބި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫މި މަޖ ައ ްލ ާގ ެ ބޭނުނ ް އެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ފ ުދ ުނީ ކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދ ެކ ެމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މި މަޖ ައ ްލާއ ަށ ް މ ަޒ ުމޫނ ު ފޮނ ުއ ްވ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ލި ސްޓްގ ައި މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ު‬ ‫ސ ފޯސްގ ެ ޗީ ފ ް އ ޮފ ް ް‬ ‫ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ނނ ްފ ުޅ ު ހި މަނާލަނ ް ލި ބުނ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔަ ީއ މި މަޖ ައ ްލާއ ަށ ް އި ތުރ ު ފ ުރި ހަމަކ ަމ ެއ ް‬ ‫ގެ ަ‬ ‫ސނި އ ާ‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ީ‬ ‫ލި ބި ގެނ ްދި ޔަ ސަ ބ ަބ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ދަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެކި ރޭނ ްކްތ ަކ ުގ ެ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ލި ޔުންތ ަކުނ ް‬ ‫އ ޮފި ސަ ރުނ ްގ ެ ލި ޔުންތ ަކ ާއި ި‬ ‫ފ ަޅ ުފި ލ ުވ ާލ ެވުނ ު މި މަޖ ައ ްލ ާ ތި ޔަ އެނ ްމ ެ ބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ބޭނުނ ްތ ެރި އ ަދި ކ ަމ ުދ ާ‬ ‫ނ ކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު އުނ ްމީ ދ ު ކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަޖ ައ ްލާއަކ ަށ ް ވ ާ ޭ‬

‫ސގ ައި ‪2007‬‬ ‫މި މަޖ ައ ްލާއ ަ ީކ މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް އި ންފޮމ ޭޝަ ނ ް އެނ ްޑ ް އ ާޓ ް ް‬

‫އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 19‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ރަޖި ސްޓ ްރީ ކުރ ެވި އަހަރަކ ު ދެފަހަރ ު ނެރުމ ަށ ް‬ ‫ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ މަޖ ައ ްލ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ދާރ ާ‪:‬‬

‫ޝނ ްގ ސާރވި ސް‪،‬‬ ‫މީޑި އ ާ އެނ ްޑ ް ޕ ަބ ްލި ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬

‫ފޯނ ް‪3322607 :‬‬

‫ފ ެކްސް‪3312840 :‬‬

‫އީ‪-‬މ ެއި ލ ް‪media@mndf.gov.mv :‬‬

‫ޝނ ްގ ސާރވި ސް‪ ،‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ޗ ާޕ ްކ ުރީ ‪ :‬މީޑި އ ާ އެނ ްޑ ް ޕ ަބ ްލި ި‬

‫ޝހަރ ު ވަޙީދ ު‬ ‫ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް އ ަ ް‬ ‫އ ެޑި ޓ ަރ‬

‫އެމް‪.‬އެން‪.‬ޑީ‪.‬އެފ ްގެ ބެޖް‬

‫ސފ ައި ނ ް ދ ެމި ތި ިބކަނ ް‪.‬‬ ‫ދައުލަތުގެ ިނޝާން ‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހ ދ ައުލަތ ަށ ް ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ަދި ވ ަފ ާތ ެރި ކަންމ ަ ީތ ި‬

‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ކޮމ ްބެޓް ސާރވި ަ‬

‫އައްޑަނަ ‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާޢ ުކުރ ުމުގ ައި ކާބަފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި ޖި ހ ާދ ާއި ‪ ،‬ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ފުރާނައ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ެމި ތި ިބކަނ ް​ް‪.‬‬ ‫މ ުދ ާ ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި ި‬

‫ސފ ައި ނ ް ތި ިބކަނ ް‪.‬‬ ‫ސ ތ ައ ްޔާރުގ ައި ި‬ ‫ބުރުޒު‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދި ފ ާޢ ުއ ާއި ޤ ައ ު ީމ ސަ ލާމަތ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ަސލ ަތްތ ައ ް ޙިމާޔ ަތ ް ކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ނަގިލި‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ކ ަނޑުތ ަކ ާއި ‪ ،‬އެކ ަނޑުތ ަކުގ ައި ވ ާ ގ ުދުރަ ީތ ވ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ެމި ތި ިބކަނ ް‪.‬‬ ‫ި‬

‫ކޯސްޓްގާރޑް‬

‫ާސއ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ް އ ަދި މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ކައް ިތރިކުރެވިފައިވާ ދެކަނޑި‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ އި ސްލ ާމ ް ީދނ ާއި ޤ ައ ުމ ު‪ ،‬ޤާނޫނ ު އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ިބކަނ ް‪.‬‬ ‫ސޔާދ ަތ ުގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި ި‬ ‫ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ޮޓ ޯ‪.‬‬ ‫ރިބަންފަށް‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އައްޑަނައިގެ ކް ިރސްޓަލް ބްލޫ ‪ :‬ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ައި ގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ޙިމާޔ ަތ ް ކުރ ުމުގ ައި ި‬

‫ދ ެމި ތި ިބކަނ ް‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ސކިޔު ސާރވި ް‬ ‫ފަޔަރ އެންޑް ރ ެ ް‬

‫އައްޑަނައިގެ ވަށައިގެން ދަމ ާލެވިފައިވާ ތިންކުލަ ‪ :‬އެޕ ަލ ްގ ްރީ ނ ް‪ ،‬މ ެރި ނ ްބ ްލ ޫ އ ަދި ހ ުދ ުކުލ ަ ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬އ ެއްގ ަމ ާއި ކ ަނޑ ާއި‬

‫އ ަދި ވ ައި ގ ެ ޚިދުމ ަތ ް‪.‬‬

‫ބުރުޒުގައިވާ ތިންކުލަ ‪ :‬ފެހި‪ ،‬ރަތ ް އ ަދި ހ ުދ ުކުލ ަ ޤ ައ ު ީމ ދި ދ ައި ގ ާ މާނަކ ޮށްފ ައި ވ ާ ގޮތ ަށ ް ިހމ ެނި ފ ައި ވ ާ މި ތި ނ ްކުލ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހިތްތ ަކުގ ައި ވ ާ ޤ ައ ު ީމ ވަންތަކ ަމ ާއި ‪ ،‬ވަޠ ަނީ ލޯބި‪.‬‬ ‫ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ެނީ ‪ި ،‬‬

‫ބެޖުގައި ހިމެނ ޭ ރަންކުލައާއި ިރހިކުލަ ‪ :‬ރަމްކ ޮށްދ ެނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ފާގ ަތި ކ ަމ ާއި ‪ ،‬ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ‪ ،‬ތަރައ ް ީޤއ ަށ ް މ ަގުފ ަ ިހ‬

‫ސ ިޓޓިއުޓް ފޮރ ޓްރޭނިންގ‬ ‫ސ އިން ް‬ ‫ޑިފެން ް‬ ‫އެންޑް އެޑިއުކޭޝަން ‪ -‬ޑައިޓް‬

‫ސފ ައި ނ ް ދ ެމި ތި ިބކަނ ް‬ ‫ކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި ި‬

‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ސަޕޯރޓް ސާރވި ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ސފައިން ކުރިމ ަގަށް ކުރ ާ އުއްމީދު‬ ‫ދިވެހި ި‬ ‫މ ޭޖަރ ޖެނ ެރަލް މ ުޙ ައްމ ަދު ޒާހިރު‬

‫ސވަރަ ީކ ދި ވ ެ ިހނ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު‬ ‫މި ދުވ ަ ް‬ ‫ާސ އ ަދި ފި ކ ުރީ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬ ‫ޞދީ‪،‬‬ ‫އި ޖ ުތި މާޢީ‪ ،‬އި ޤ ްތި ާ‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސސްކުރަމުނ ްދ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫ބަދ ަލުތ ަކ ެއ ްގ ެ އި ޙ ް ާ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ކ ުރި މ ަގ ު އ ުޖ ާލ ާކުރުމ ަށ ް ހުވ ަފެންތ ައްދެކި‪،‬‬ ‫ސމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ުއްމީދުތ ައ ް އ ާކުރަމުނ ްދ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫ހެޔ ޮ ބަދ ަލ ުގ ެ ބޭނ ުމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އަދ ަށ ްވުރ ެ ފެހި‪،‬‬ ‫ސތ ަޤްބަލަކ ަށ ް އެދ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި އުޞޫލުނ ް‬ ‫ފާގ ަތި މ ު ް‬ ‫އާޢ ަޒުމ ަކ ާއި ‪،‬‬ ‫އާހިތްވަރަކ ާއި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްވެސް‪،‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެޚިދުމ ަތ ް އ ޭގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސނުނ ް ތަކ ަކ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫އ ާވި ް‬ ‫އި ތުރ ު‬ ‫ދެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި ‪،‬‬ ‫ފ ުރި ހަމަގ ޮތުގ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް މި ވ ަނީ ފ ަށާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ވި ހިވި ހީގ ެ‬ ‫ތ ަޞަ އ ްވުރ ުގ ެ ނާރެހ ަށ ް ނަޒަރ ު ިހންގ ައި ‪ ،‬ކ ުރި މ ަގުގ ައި‬ ‫މ ަތި ކުރ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‪،‬‬ ‫ފެންވަރ ު‬ ‫މި ޚިދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ާޞލ ްކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ލ ަނޑުދ ަނޑި ތ ަކ ެއ ް ކ ަނޑައ ަޅ ާ‪،‬‬ ‫ޙ ި‬ ‫ާޞލ ްކުރުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫އެލ ަނޑުދ ަނޑި ތ ައ ް ޙ ި‬ ‫ާޞލ ްވ ުމުނ ް‬ ‫ދ ަނީ ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ލ ަނޑުދ ަނޑި ތ ައ ް ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ަދި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޢ ާއި ލާތަކ ަށ ް އެކަންކ ަމ ުގ ެ ލާބ ަ އ ާއި މަނ ްފ ާ‬ ‫ި‬ ‫ކުރާނ ެ ކ ަމާމ ެދ ު ޝަ އ ްކ ެތްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫މި އަދަކީ‪،‬‬ ‫ދ ާއި ރާތ ަކުގ ައި ބޭނުނ ްކުރުމ ަށ ް ޝާއި ޢ ު ކުރ ެވ ެމުނ ް އަންނަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ «އ ައްޑަނަ» މަޖ ައ ްލ ާގ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި މުނ ް ބޭރަށ ް‬ ‫ޢާނ ްމ ު ޢަދ ަދ ު ޝާއި ޢ ުވ ެގެނ ް ި‬ ‫ނި ކުމ ެގެނ ްދ ާ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ! އ ައްޑަނަ މަޖ ައ ްލ ާގ ެ‬ ‫މި ޚ ާއ ްޞަ ނަމްބަރ ު ޝާއި ޢ ު ވ ެގެނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬ޤ ައ ުމުދ ެކ ެ‬ ‫ލޯބިވ ާ ދ ަރި ންތ ަކ ެއ ްގ ެ ޙ ައި ޡި އްޔ ަތުނ ް އ ަދި ތަރައްޤީއ ާއި‬ ‫ހެޔޮބަދަލ ަށ ް އެދ ޭ މުޢ ައ ްސަ ސާއ ެއ ްގ ެ ޙ ައި ޡި އްޔ ަތުނ ް ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުރި މަގ ަށ ްކުރ ާ ބ ައ ެއ ް އ ުއްމީދުތ ައ ް މި މަޖ ައ ްލ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސކ ޮށ ްލުމ ަ ީކ‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވ ާ އެންމ ެހ ާ ފަރ ާތްތ ަކ ާއ ެކ ު ޙިއ ް ާ‬ ‫ާސބ ު ކަމ ެއްކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު ދ ެކެމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުނ ި‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެމ ް‪.‬‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް ތަރައްޤީކުރުމ ަށްޓަކ ައި މި ހާރ ު ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އެންމ ެ މ ު ިހނ ްމ ު އ ަމާޒަކީ‪ ،‬ހުނަރ ުވ ެރި ‪،‬‬ ‫ސފަވަންތަކަނ ް ލި ިބފ ައި ވާބަޔ ަކ ު އ ުފ ެއ ްދުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤާބިލ ް އ ަދި ި‬ ‫ހަމ ައ ެހެންމ ެ‪ ،‬ޤ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ‪ ،‬ވަޠަނަށްޓ ަކ ާ އ ަދި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ސަ ލާމ ަތ ާ ރައ ްކ ާތ ެރި ކަމ ަށްޓ ަކ ާ ވާންޖ ެހުނ ު‬ ‫ސނުޖ ެ ިހ ހިތްވަރ ާ ޖޯޝާއ ެކ ު‬ ‫ކޮންމ ެ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ްވުމ ަށ ް ފ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރާނ ެ ޢ ަޒ ުމްވަރުގަދ ަ ބަޔ ެއ ްގެގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ‪ ،‬އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ ރި ވ ެތި‬ ‫ިބނ ާކުރުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫އުޞޫލުތ ަކ ާއި ހަމަތ ަކުނ ް ހިތްވަރ ުލި ބި‪ ،‬ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ސބިތުކ ަމ ާއ ެކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ‬ ‫ާ‬ ‫ސ ސަ ފުގ ައި‬ ‫އެންމ ެ އި ް‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ހ ެދުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އި ންސްޓި އ ުޓ ް ފ ޮރ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް‪ ،‬ޑި ފެނ ް ް‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި ޔުކ ޭޝަ ނ ްގ ެ އި ނ ްފްރާސްޓްރަކްޗ ަރ‬ ‫ސކަމ ެއ ް ދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަރުދަނ ާކުރުމ ަށ ް ވަރަށްބ ޮޑ ު އި ް‬ ‫ާޞލ ުކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ނަތީޖާއ ަ ީކ ޤ ަ​ައ ު ީމ‬ ‫މި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ޙ ި‬ ‫ސފަވަންތ ަ ދ ަރި ންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ރ ޫޙ ާއި ވަޠ ަނީ ލ ޯ ިބ އ ުފ ެދި ފ ަ​ައި ވ ާ ި‬ ‫އުފަނ ްކުރ ުވުމ ެވ ެ‪ .‬ފ ުރި ހަމ ަ ތ ަމ ްރީ ނ ް ލި ިބފ ައި ވ ާ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސކަންދ ޭ ހިތްވަރުގަދ ަ‪،‬‬ ‫ކަންކަމ ަށ ްވުރ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް އި ް‬ ‫ޝކަރ ެއ ް އ ުފ ެދ ުއްމ ެވ ެ‪ .‬ޚިދުމަތ ަށ ް އެކަށޭނަ‬ ‫ުޝޔާރ ު ލ ަ ް‬ ‫ހ ި‬

‫ފުރިހަމ ަ ދިފާޢީ ބާރ ެއްގެ ގޮތުގައި އެމް‪.‬‬ ‫އެން‪.‬ޑީ‪.‬އެފް ތަރައްޤީކުރުމ ަށްޓަކައި މިހާރު ކުރ ެވެމ ުންދާ‬ ‫ޙާޞލްވެ‬ ‫ި‬ ‫މަސައްކަތުގެ އެންމ ެ އެދެވޭ ނަތީޖާ‬ ‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތް‬ ‫ރ ާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅުތަކަކަށް ި‬ ‫ފުރިހަމ ައަށް ިލބިގެންދާނީ‪ ،‬މިހާރު ޤާއިމ ްކުރެވިފައިވާ‬ ‫ރީޖަނ ަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ތައް ތަރައްޤީކޮށް‪ ،‬ރ ާއްޖޭގެ‬ ‫އުތުރާއި ދެކުނ ު އަ ިދ މ ެދުތެރ ޭގެ ސަރަޙ ައްދުގައި‬ ‫ސަރަޙ ަ​ައް ީދ ކޮމ ާންޑް ތަކެއް ޤާއިމ ްކުރެވި‪ ،‬އެތަންތަނ ުގެ‬ ‫ޚިދުމ ަތް ރައްޔިތުންނ ަށް ފޯރުކޮށްދެވިގެންނ ެވެ‪ .‬މިކަމ ުގެ‬ ‫ސފައިން ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދޭ‬ ‫ބޭނ ުމ ަކަށްވާނީ‪ި ،‬‬ ‫ތަފާތު ޚިދުމ ަތްތައް އަވަހަށް ގާތުން ފޯރުކޮށް ިދނ ުމ ަށް‬ ‫ޙާޞލްކުރެވިއްޖެނ ަމ ަ‪،‬‬ ‫މ ަގުފަހިކުރުމ ެވެ‪ .‬މި ލަނޑުދަނ ިޑ ި‬ ‫ރައްޔިތުންނ ަށް ދިމ ާވާ ކޮންމ ެ ބ ޮޑުކަމ ެއްގައި ފުރިހަމ ައަށް‬ ‫އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެވުމާއި އަ ިދ ޤ ައުމ ަށް ކުރިމަތިވާ‬ ‫ބ ޮޑެ ިތ ކާ ިރސާތަކުގައި ޤާބިލްކަމ ާއެކު އަވަހަށް‬ ‫އިޖާބަދެވޭނ ެއެވެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސނުނ ް ތޫނ ު ރޭވުނ ްތ ެރި ބަޔ ަކ ު ިބނ ާކުރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހުނަރ ުވ ެރި ވި ް‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި ‪،‬‬ ‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމ ާއި ‪،‬‬ ‫ސ ތަރުބިއްޔ ަތ ު ވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ްސފ ަލި ިބ ނަފ ް ު‬ ‫ސފ ައި ނ ި‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ި‬ ‫ީލޑަރުންތ ަކ ެއ ް މި ޚިދުމަތ ަށ ް ނެރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމަތަކީ‪ ،‬ރައ ްޔި ތުންބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ދ ެމުނ ްގެނ ްދ ާ ޚިދުމަތަކ ަށ ް‬ ‫އި މ ުގ ެތެރޭގ ައި‬ ‫ޤާނ ޫނީ‬ ‫ހ ެދުމ ަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ކަމ ެއްދ ެވި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއްދ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ކޮންބ ައ ެއްކ ަމ ާއި ‪،‬‬ ‫ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‪ި ،‬‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ާއި ޒި ނ ްމ ާ އ ަދި އެމީހުންނަށ ް ލި ިބފ ައި ވ ާ‬ ‫ޙިމާޔ ަތ ާއި ބާރ ު ރަނގަޅ ަށ ް އ ެނގޭނޭގޮތ ަށ ް ބ ަޔާންކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ޤާނޫނ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ބަޔަކ ަށ ް ހ ެދ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‬ ‫އެފަދ ަ ޤާނޫނ ެއ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ާ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މ ަޖި ީލހ ަށ ް ވ ަނީ‬ ‫ސ މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެތެރޭގ ައި‬ ‫ހުށ ަހ ެޅި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ޤާނޫނ ު އަވ ަ ް‬ ‫ފާސްވ ެ ޢަމ ަލ ުކުރަނ ް ފ ެށުމ ަ ީކ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްކުރ ާ‬ ‫އ ުއ ް ީމދ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ދ ާރީ އ ޮނި ގ ަނޑ ު ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ައްޓަންކ ޮށ ް‪ި ،‬ހނ ްގ ުމ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ް ހަރުދަނ ާކުރުމ ަށ ް ކުރެވ ޭ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ޢި އްޒ ަތ ާއި‬ ‫ި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ‪،‬‬ ‫ޤަދަރ ާއ ެކ ު ވަކިވ ެގެނ ް ދި އުމ ަށ ް ފުރ ުސަ ތ ު ހޯދ ައި ދި ނ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ދ ެމި ތި ބ ޭ އެންމެންނަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ނަފްސާނީ ގ ޮތުންނ ާއި ‪ ،‬ޖި ސްމ ާނީ ގ ޮތުނ ް ޤާބިލ ް ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރި ޓަޔ ަރމަނ ްޓ ް ނި ޒ ާމ ް އަވ ަ ް‬ ‫ހ ެދުމ ަށްޓަކ ައި ‪ި ،‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެތެރޭގ ައި ތ ަޢާރަފ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ ފަރ ާތްތ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫މި ހާރުދ ަނީ ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ްވެސް‪،‬‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަގ ެއްގ ައި‬ ‫މ ާތ ްﷲގ ެ އި ރާދ ަފ ުޅ ާއ ެކ ު އަވ ަ ް‬ ‫ާޞލ ްވާނެކަމ ަށ ް އ ުއްމީދ ުކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ި‬

‫ކޯސްޓ ްގ ާޑ ުގ ެ ޚިދުމަތ ަ ީކ ރ ާއްޖެއ ަށ ް‬ ‫އެންމ ެ ބޮޑ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ އ ެއ ް ޚިދުމ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޚިދުމ ަތ ް ފ ުޅާކ ޮށ ް ތަރައްޤީކުރަނ ް ގި ނަގުނަ‬ ‫ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއްދ ަނީ‬ ‫މި ޚިދުމ ަތ ް ގ ާތުނ ް އަވަހ ަށްދޭނޭ ނި ޒ ާމްތ ައ ް‬ ‫ތ ަކުގ ައި ‪،‬‬ ‫އ ެ ިކކަންކ ޮޅ ު‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ޤ ާއި މ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައި ކޮންމ ެ ރީ ޖަނަލ ް‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ްގ ެ‬ ‫ހ ެޑ ްކ ްއޯޓަރ ެއްގ ައި ވެސް‪،‬‬ ‫ސންޓަރ ެއ ް ޤ ާއި މްކ ޮށ ް‬ ‫ސ ެ‬ ‫ރީ ޖަނަލ ް އޮޕަރޭޝަ ނ ް ް‬ ‫އެތަންތަނ ް މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ްގ ެ‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް އެންމ ެ އެދެވޭގ ޮތުގ ައި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫އަވަހ ަށ ް ގ ާތުނ ް ފޯރުކ ޮށ ިްދނުމ ަށ ް ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ސކަމ ެއ ް ދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ ،‬ސާރޗ ް އެނ ްޑ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ސކިޔ ުގ ެ ޚިދުމ ަތ ް ފ ުޅާކ ޮށ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ރެ ް‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުނ ް އި ތުރަށ ް‬ ‫ހަރުދަނ ާކުރުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައ ް ހ ޯދުމ ަށ ް ވަރަށ ް އ ަގުބ ޮޑ ު‬ ‫ވ ީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއްދ ަނީ‬ ‫ޝރ ޫޢުތ ައްރޭވި‬ ‫މަ ް‬

‫ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައެފަދ ައި ނ ް‪ ،‬ކޯސްޓ ްގ ާޑުގ ައި‬ ‫ޚިދުމ ަތ ްކުރާމީހުނ ްގ ެ ހުނަރ ާއި ޤާބިލްކަނ ް‬ ‫ގ ާރޑ ް‬ ‫ކޯސްޓ ް‬ ‫އި ތުރ ު​ުކުރ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‪،‬‬ ‫ސްކ ޫލ ެއ ް ޤ ާއި މ ްކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫އ ުއ ް ީމދ ަ ީކ މި ސްކ ޫލ ް ކ ައި ރި ކ ުރި މ ަގުގ ައި‬ ‫ހ ުޅ ުވި ‪ ،‬ފަންނ ުވ ެރި މީހުންތ ަކ ެއ ް ކޯސްޓ ް‬ ‫ގ ާރޑ ުގ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް ނެރުމ ަށ ް މ ަގުފަހިވ ެގެނ ް‬ ‫ދި އުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ތަރައްޤީކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫މި ހާރ ު ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އެންމ ެ‬ ‫ާޞލ ްވ ެ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫އެދެވ ޭ ނަތީޖ ާ ޙ ި‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ކަންކ ޮޅުތަކަކ ަށ ް‬ ‫މި ހާރ ު‬ ‫ލި ބިގެނ ްދ ާނީ ‪،‬‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬ ‫ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ރީ ޖަނަލ ް ހ ެޑ ްކ ްއ ޯޓ ާރޒ ް ތ ައ ް‬ ‫ތަރައ ް ީޤކ ޮށ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރ ާއި ދ ެކުނ ު އ ަދި‬ ‫މ ެދ ުތެރޭގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ސަ ރަޙ ަ​ައ ް ީދ ކ ޮމާނ ްޑ ް‬ ‫ތ ަކ ެއ ް ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ‪ ،‬އެތަންތަނ ުގ ެ ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ބޭނުމަކ ަށ ްވ ާނީ ‪،‬‬ ‫ފޯރުކ ޮށްދ ޭ ތ ަފ ާތ ު ޚިދުމ ަތްތ ައ ް އަވަހ ަށ ް‬ ‫ގ ާތުނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް މ ަގުފަހިކުރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާޞލ ްކުރ ެވި އްޖެނަމ ަ‪،‬‬ ‫ޙ ި‬ ‫ލ ަނޑުދ ަނޑި‬ ‫މި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮންމ ެ ބ ޮޑުކަމ ެއްގ ައި‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެވ ުމ ާއި‬ ‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫އ ަދި ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ބ ޮޑެތި ކ ާރި ާ‬ ‫ޤާބިލްކ ަމ ާއ ެކ ު އަވަހ ަށ ް އި ޖާބަދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬މި ބަދ ަލުތ ަކުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫އ ަމާޒ ަ ީކ މީހުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު އި ތުރ ުކުރުމ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫ސފަވަންތ ަ‬ ‫ި‬ ‫ބޮޑ ަށ ް‪ ،‬ހުނަރ ުވ ެރި ‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ިބނ ާކުރ ުމ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫މީހުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަކ ާއ ެކ ު‪ ،‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި ވ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤާބިލްކަނ ް‬ ‫ި‬ ‫ތ ައ ްޔާރުގ ައި ތި ބ ެ‬ ‫އި ތުރ ުކުރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެމުނ ް ގެނ ްދ ާ‬ ‫ި‬ ‫ވަރަށ ް މ ު ިހނ ްމ ު އި ޖ ުތި މ ާ ީޢ އ ަދި އި ންސާނީ‬ ‫ޚިދުމ ަތ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ފުރާނަ އ ާއި‬ ‫އެފަދ ަ ޙ ާދި ާ‬ ‫މ ުދ ާ ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫މީހުނ ް އި ތުރަށ ް ތ ަމ ްރީ ންކ ޮށ ް‪ ،‬އެމ ަސަ އްކަތ ަށ ް‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައ ް‬ ‫ވ ީ‬ ‫އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ދެކިގެނ ް‬ ‫ހ ޯދުމ ަ ީކ މ ު ިހނ ްމުކަމ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާލ ެއެކ ޭ‬ ‫އ ެއްފަދ ައި ނ ް ހ ުޅ ުމ ާލ ެއ ާއި ‪ ،‬އ ަދި އ ާބ ާ ީދ ބ ޮޑ ު‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ްނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ެހެނ ް ރައްރަށުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް ފ ުޅާކ ޮށ ް ތަރައ ް ީޤކ ޮށ ް ރައ ްޔި ތުނ ް އެދ ޭ‬ ‫ފެންވަރަށ ް މި ޚިދުމ ަތ ް ދ ެމުނ ްގެންދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މީގ ެ އި ތުރަށ ް‪ ،‬މި ނި ް‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ އ ާއި މި ނި ސްޓ ްރީ‬ ‫އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ެ‬ ‫ސ އ ެޑ ްމި ނި ސްޓްރޭޝަ ނ ް ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އ ޮފ ް އ ެޓ ޯލ ް ް‬ ‫ކ ުރި އ ަށ ް ގެންދ ަވ ާ ރީ ޖަނަލ ް ފަޔ ަރ ސަ ރވި ސްގ ެ‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް ފ ުޅާކ ޮށ ް ތަރައްޤީކުރުމ ަށ ް ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ސކަމ ެއ ް ދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ް‬ ‫ސގަޑ ަ ީކ‬ ‫އާދ ެ‪ ،‬މި ލ ޮބ ުވ ެތި ފ ަ ް‬ ‫ރ ާޅުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ާސނ ްގ ާ‬ ‫މ ި‬ ‫އި ނ ްޑި ޔާކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫މ ެދުގ ައި ކ ުދި ކ ުދި ޖ ަ ީޒރާތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް‬ ‫ދި ވ ެ ީހންނަށ ް ީވ ީތ‬ ‫މި ީއ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ‬ ‫އެޤ ަވްމަކ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މި ީއ‬ ‫ރ ާއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަޑުމެނ ް ފ ަޚްރ ުވ ެރި ވ ާ‪ ،‬އެޤ ައުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ދި ފ ާޢުގ ައި އ ަޅުގ ަޑުމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް ލ ެއި ނ ް‬ ‫ޤުރ ުބާނ ްވެފ ައި ވ ާ ޤ ައުމ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަޑުމެނ ް‬ ‫ދި ފ ާޢުކ ޮށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރަނ ް ﷲ ގަނ ް ީދ‬ ‫ހ ުވާކ ޮށ ްގެނ ްތި ިބ އ ަޅުގ ަޑުމެނ ްގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ސގަޑ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސގ ަޑެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް މި ފ ަ ް‬ ‫ފަ ް‬ ‫ވާންޖ ެހުނ ު ކޮންމ ެ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ް ވުމ ަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަޑުމެނ ް މި ތި ީބ ހިތްވަރ ާ ޖޯޝާއ ެކ ު‬ ‫ނ ުގ ުޑާފަދ ަ ޢ ަޒުމ ެއްގ ައި ކަމަރ ު ބަދ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ކުރުގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުރި މަގ ަށ ްކުރ ާ‬ ‫ސކ ޮށ ް ީލ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫މި ޙިއ ް ާ‬ ‫މި ކަންކަނ ް‬ ‫އ ުއްމީދުތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއ ް‬ ‫ާޞލ ުކުރުމ ަށ ް ގި ނަގުނަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއްދ ަނީ‬ ‫ޙ ި‬ ‫ނި ނ ްމ ާލ ުމ ުގ ެކ ުރި ނ ް‬ ‫ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެއްފަހަރ ު މި ބާރ ުގ ެ އާރުކ ަމުގ ައި ވ ާ‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ހިތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ުގ ެ ތ ަހ ުނި ޔ ާ‬ ‫ޢ ާއި ލާތަކ ަށ ް ި‬ ‫ރައ ްދ ުކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހެޔ ޮއ ެދުންތ ައ ް‬ ‫އ ާއި‬ ‫ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ގި ނަވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ޢ ާއި ލާތ ަކ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ހޭދ ަކުރ ެވ ެނީ‬ ‫އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ލި ބ ޭ ީތކަނ ް ޔ ަ ީޤނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ ،‬މި ފުރ ުޞަ ތުގ ައި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ލ ޮބ ުވ ެތި އ ާއި ލާތަކ ަށ ް އެންމ ެހ ާ ި‬ ‫ޝުކުރަކ ާއި‬ ‫ވަރަށ ް ޚ ާއ ްސަ‬ ‫ނަމުގ ައި‬ ‫އ ައ ްސަ ރި ބ ަހ ެއ ް ރައ ްދ ުކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫މ ާތ ްﷲ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ‪ ،‬އ ަމި އްލ ަ ވަންތަކަނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ދި ވ ެ ިހރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ކ ޮއްދ ެއ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަމ ާއި‬ ‫އަމަންއ ަމާނ ް‬ ‫އ ުފ ާފާގ ަތި ކ ަމ ާއި ‪،‬‬ ‫ސކަނ ް އަބ ަދުމ ެ މި ންވަރ ު‬ ‫ސުލުޙަމ ަސަ ލ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ިސފ ައި ންނަށ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ކުރައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪ .‬ދި ވެހ ި‬ ‫ދ ައްކ ަވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫އ ުޖ ާލ ާ‬ ‫އ ާ ީމނ ް‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ސޢީދު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫އ ެ ީއ ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖޭގ ައި އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދުނ ުއި ރ ު މ ުޅި އ ެކ ު ތި ިބ ‪ 8‬މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް އ ެކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ ބ ައ ްޕ ާފުޅ ަ ީކ‬ ‫ހ ޮޅ ުދ ޫ ނ ެވި ގ ޭ ދޮންމ ަނި ކ ު ( ދޮންކ ޮއ ްކ ޯގ ެ ދޮންމ ަނި ކ ު‬ ‫) އ ެވ ެ‪ .‬މަނ ްމ ާފުޅ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚުގ ައި މަޝްހޫރ ު‬ ‫ދޮނ ް އަހަންމ ައި ީދ ނުވަތ ަ އ ަޙުމ ަދ ު ދ ޮށި މޭނ ާ‬ ‫ކިލ ެގ ެފާނ ުގ ެ ކ ަތްދ ައި ީދ ( ޚަދީޖ ާ ިބނ ްތ ު އ ަޙުމ ަދ ު )‬ ‫އ ެވ ެ‪ .‬އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދ ރައްކ ައ ު ީވ ހިޖުރައި ނ ް ‪1276‬‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ގަލ ޮޅުގ ޭ ބ ޮޑުގޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޮތ ް ސަ ރ ުކާރ ު‬ ‫އޭރ ު ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ވ ައްޓ ައި ލަނ ް ވ ެލާނާގ ޭ މުޙ ައްމ ަދ ު ީދ ީދ ހިޖްރައި ނ ް‬ ‫ޝވަރުނ ް ޕ ަޓާނުނ ް ނުވަތ ަ‬ ‫‪ 1327‬ވަނަ އަހަރ ު ިޕ ާ‬ ‫ިޕޝޯރީ ނ ް ގެނެސްގެނ ް ގެންނަނ ް އ ުޅުނ ު އި ނ ްގި ލ ާބ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި‬ ‫ި‬ ‫ނ ާކ ާމި ޔ ާބުކ ޮށ ްލ ުމުގ ައި‬ ‫ޝކަރުގ ައި ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް ނި ކުންނ ެ ީވ މި އ ަދ ު‬ ‫ލަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ކ ޮމާންޑ ަރ‬ ‫ި‬ ‫އެބ ޭފުޅަކ ަށ ް‬ ‫ސރައ ާއި‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީއ ެވ ެ‪ .‬މ ާލެއ ަށ ް ޖ ެހުނ ު ބ ޮޑ ުވި އ ް ާ‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ޕ ބ ެލ ްގ ެ‬ ‫ބ ޮޑ ުރ ޯގ ާ އ ަދި ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚުގ ައި އ ެޗ ީ‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް ދ ެކެވ ޭ ކޮންމ ެ ތަނ ެއްގ ައި ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫މަޝްހޫރ ު ނަމުންނަމ ަ ީމރުބ ަޙުރ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ‬ ‫ސ ފ ަނޑ ުވުމ ެއ ް ނާންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަނ ްފުޅ ަށ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަ ީއ ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަ ީމރ ު މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ު ދ ޮށި މޭނ ާ‬ ‫ކިލ ެގ ެފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ « .‬ތ ެދ ު ދ ެކ ެ ލޯބިވ ާ‬ ‫ާޟލ ް‬ ‫ސ އި ނ ްކާރ ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫އެކަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަލ ްޙ ާއ ްޖ ު ީމރުބ ަޙުރ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދއ ަށ ްވުރ ެ ވ ަ ީކނ ް‪،‬‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި ވ ަ ީކނ ް ވ ަފ ާތ ެރި ވ ަ ީކނ ް ކެރޭ ޚ ާދި މުނ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ދ ައުލ ަތ ް ދ ެކެފ ައި ވ ަނީ ނަމ ަ‪ ،‬ދ ެ ިކފ ައި ހުންނ ާނީ‬ ‫ސ މ ަދުންނ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަށްޓަކ ައި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ު ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވުނ ް ޙ ައ ްޤ ުވ ެގެންވ ަނީ ނި ހާޔ ަތ ުގ ެ‬ ‫ދަރަޖައަކ ަށ ެވ ެ‪».‬‬

‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ބ ޭއްވ ޭ އެންމ ެ ފ ޯރި ގަދ ަ އ ަދި އެންމ ެ ގި ނަ ބަޔ ަކ ު ބ ައި ވ ެރި ވ ާ މ ުބާރާތ ަ ީކ‬ ‫ި‬ ‫އި ންޓ ަރ ޔ ުނި ޓ ް ފ ުޓ ްބޯޅ ަ މ ުބާރ ާތ ެވ ެ‪ .‬މި މ ުބާރ ާތ ް ބ ޭއ ްވ ެނީ ކ ޮމާންޑ ަރ އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ީދދީގ ެ ހ ަނދ ާނީ ވާދ ައި ގ ެ ތ ައްޓ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ކ ޮމާންޑ ަރ އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ‬ ‫ނަނ ްފުޅ ަ ީކ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ދުލ ަށ ް ފ ަސޭ ހ ަ އ ަދި ކަންފަތ ަށްފ ަސޭ ހ ަ ނަނ ްފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ބ ޭއްވ ޭ އެންމ ެ ފ ޯރި ގަދ ަ މ ުބާރ ާތ ް ނި ް‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތުގ ިައ މ ަތި ވ ެރި ދަރަޖައ ަކ ާއި ޤަދަރ ެއ ް‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ބ ޭފުޅ ަ ީކ ި‬ ‫ދ ެވި ފ ައި ވ ާ އ ަދި ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި އ ަގ ުހ ުރި ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވުނ ް ޙ ައ ްޤ ުވ ެގެނ ްވ ާ ދި ވ ެ ިހ ދ ަރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދ ުމ ާވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީއ ާއި ވ ަނީ ގ ުޅި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ީދ ީދ އި ސްވ ެ ހުންނަވ ާ ޒ ުވާނ ް ކ ުދި ންކޮޅ ަކ ާއ ެކ ު‬ ‫ފ ައި ހަމަކ ޮށ ް ހިނގި ހިނގ ުމ ާއި ރަދުނ ް ހިތ ްޕ ުޅ ާވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ތ ާރީ ީޚގ ޮތުނ ް‬ ‫ނަތީޖާއަކީ‪،‬‬ ‫އ ުފ ެދުމ ެވ ެ‪ .‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް އި ބްރާހީމ ް ނޫރައ ް ީދނ ް‬ ‫ސކ ަމުގ ައި‬ ‫ރަ ް‬ ‫މ ަހާރަދުނ ްގ ެ‬ ‫ސރީ ބ ަރި ކ ުސަ ލޯކ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދ ުނީ ހިޖްރައި ނ ް ‪ 1309‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ތ ާރީ ީޚ ލި ޔުންތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ބުރަވ ެ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫އ ުފ ެދުނ ު ތ ާރީ ޚ ެއްކަމ ަށ ް ސަ ރ ުކާރުނ ް ކ ަނޑައ ަޅާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 1892‬އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ތި ިބ ި‬ ‫‪ 8‬ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑަރަ ީކ އި ސްމާޢީލ ް ީދދީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ކ ޮމާންޑަރ ުވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދ‬ ‫ހ ެވި ކަނ ް ދ ެއ ްކ ުމުގ ައި ި‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ޝވަރުނ ް ޕ ަޓާނުނ ް ނުވަތ ަ ިޕޝޯރީ ނ ް ގެނެސްގެނ ް ގެންނަނ ް‬ ‫ިޕ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ުޅުނ ު އި ނ ްގި ލ ާބ ު ނ ާކ ާމި ޔ ާބުކ ޮށ ްލ ުމުގ ައި‬ ‫ޝކަރުގ ައި ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް ނި ކުންނ ެ ީވ މި އ ަދ ު‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ލ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ކ ޮމާންޑ ަރ އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫އެބ ޭފުޅަކ ަށ ް ި‬ ‫ސރައ ާއި ބ ޮޑ ުރ ޯގ ާ އ ަދި‬ ‫ީދދީއ ެވ ެ‪ .‬މ ާލެއ ަށ ް ޖ ެހުނ ު ބ ޮޑ ުވި އ ް ާ‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ޕ ބ ެލ ްގ ެ ވާހަކަތ ައ ް ދ ެކެވ ޭ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚުގ ައި އ ެޗ ީ‬ ‫ކޮންމ ެ ތަނ ެއްގ ައި ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި މަޝްހޫރ ު ނަމުންނަމ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ީމރުބ ަޙުރ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ ނަނ ްފުޅ ަށ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ފ ަނޑ ުވުމ ެއ ް ނާންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ޮމާނ ްޑ ް ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ެ ީވ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ބ ަހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ީދ ީދއ ަ ީކ‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔ ަތުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވަރަށ ްގި ނަ‬ ‫އާދ ަޔ ާ‬ ‫ޒި ނ ްމ ާދާރ ު‬ ‫އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި ‪،‬‬ ‫ުޞއްޔ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކެރ ުމ ާއި‬ ‫ޚިލ ާފ ު ޝަ ޚ ި‬ ‫ހިތްވަރ ާއި ޢ ަޒ ުމ ު ވަރުގަދ ަ އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ސވަރ ު ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ީދދީގ ެ ޒ ުވާނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ދ ައުލ ަތްތަކ ަށ ް‬ ‫ބޭރ ުގ ެ‬ ‫ދ ައުލ ަތުނ ް‬ ‫ދ ެއްވަންޖެހ ޭ ވ ެދުނ ް ހިތްޕަވ ައި ގެނ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރަށ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ބޭރ ުގ ެ ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި ނ ް ވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫ސކ ަލުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވ ާއި ރ ު‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ތަރުޖ ަމާނ ެއ ްގ ެ ރ ޯލ ް އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަދުނ ްގ ެ ޕްރައި ވ ެޓ ް ސެކްރެޓ ަރީ އ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ުފ ުއ ްލ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ޒި ނ ްމާތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ީމރުބ ަޙުރުކަނ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ސނުނ ް ތޫނ ު ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީދ ީދއ ަ ީކ ވި ް‬ ‫މާލ ޭ ފ ަޅުކޮނުމ ަށ ް ޖ ައްރ ާފ ާ ތ ައ ްޔާރުކ ޮށ ް‬ ‫ފ ަޅ ުފުނ ްކުރ ުމ ުގ ެ މޭސްތި ރި އ ަ ީކ އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމ ެ‬ ‫ީދދީއ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު ި‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި އ ެއ ް ޚިދުމ ަތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ބ ެލެވ ޭ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ ޚިދުމަތަކީވ ެ ް‬ ‫ސނެނ ްގ ެވުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ އި ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް ފަޔ ަރ‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ބ ްރި ގ ޭޑެއ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ީމރުބ ަޙުރ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދ ސަ ރ ުކާރުގ ައި‬ ‫މ ަޤ ާމުންނ ާއި‬ ‫ިހމ ެނި ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ާ‬ ‫ުޝޔާރުކ ަމުންނ ާއި‬ ‫ހ ި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ހަރުދަނާކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ަރޝޕ ްގ ެ‬ ‫ީލޑ ި‬ ‫ތެރ ެއި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީދ ީދ‬ ‫ވ ެލާނ ާގ ެ މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާ ކ ު ީލ‬ ‫ސ ރ ާއްޖެއަރ ާ‪ ،‬ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މ ުދ ާ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ފ ޭރި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ަނި ޔ ާ ީދ ހ ަދާކ ަމ ުގ ެ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ިބވަޑ ައި ގެނ ް ޓެރަރި ސްޓުންނ ާ‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް ޙިޖްރައި ނ ް ‪ 1327‬ވަނަ‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ޛ ުލްހިއ ްޖާމ ަހ ު ‪ 8‬ވަނަ ދުވ ަހ ު‬

‫ޝކަރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ނި ކުމެފ ައި ވ ާ‬ ‫ވ ެރި އަކ ަށ ް ހުންނ ެ ީވ ކޮނ ް ބ ޭފ ުޅ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަނޑ ޭރި ގ ޭ ދ ޮރ ޯށި ނ ް ނ ުކުމ ެގެނ ް އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހިތްވަރުގަދ ަ ލ ަ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ި‬ ‫ދ ަޢުލަތ ަށ ް‬ ‫ހުންނ ެ ީވ‬ ‫ވ ެރި އަކ ަށ ް‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި ‪ ،‬އ ަޒ ުމ ާއި ހިތްވަރ ު ގަދ ަ‬ ‫ކ ަމ ުގ ެ ނަމޫނ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސަ ފ ުގ ެ ކ ުރީ ގ ައި‬ ‫ިހނ ްގ ެވި އި ރ ު ތ ާރީ ޚ ް‬ ‫ހުންނަވ ައި ގެނ ް‬ ‫ލި ޔުނ ްތ ެރި ނ ް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ ދެއ ަތ ް ހ ެއ ްލ ު ީވ އ ަރި ކ ަށި ފ ުޅ ާ‬

‫އ ެމޫނ ުފ ުޅުނ ް ފ ާޅުވ ަނީ ކ ޯފ ާގ ެ އ ަސަ ރުތ ައ ް‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ބ ަޑި ިހފ ައި ގެނ ްތި ިބ ހ ަ މީހުނ ް‪،‬‬ ‫ފ ައި ހަމަކ ޮށ ް ހިނގ ަމުނ ްދި ޔ ައި ރ ު‪ ،‬އ ޭގ ެ‬ ‫ފަހ ަތުގ ައި އަރ ުވ ާ ޖަހ ައި ގެނ ް މ ުގުރ ު‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ް ތި އ ްބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ިހފ ައި ގެނ ް ތި ިބ ީމ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ވ ެރި ކަނ ް ވ ައ ްޓ ާލުމ ަށ ް ބޭރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް އ ައި ބަޔ ަކ ާ‬ ‫ކ ު ީލ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް އެނ ުކ ުތ ް ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ ކ ޮމާންޑަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެ‬ ‫ލަ ް‬ ‫ނި ކުންނ ެ ީވ އެބ ޭފުޅަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ކ ޮމާންޑ ަރ އި ސްމ ާ​ާޢި ލ ް‬ ‫ީދ ީދ ނޫނ ް ދެވަނަ ބ ޭފ ުޅ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ﷲ ގ ެ ވ ާގި ފ ުޅ ާއ ެކ ު ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ޞރ ާއި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ނަ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ާއި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ު ހ ޯއްދަވ ައި ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ގި ނަގުނަ‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ޕ ބ ެލ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެޗ ީ‬ ‫ސކ ޮށ ް ހ ޯދ ާ އ ެއ ްކ ުރި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚ ް ދި ރ ާ ާ‬ ‫މ ައ ުލ ޫމ ާތުތ ައ ް އ ެއ ްކުރ ުމުގ ައި އެނ ެ ްމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ސ‬ ‫އެހީތ ެރި ކަމ ެއ ް ވެދ ެއ ްވި ބ ޭފުޅަކީވ ެ ް‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީއ ެވ ެ‪ 20 .‬އަހަރ ުގ ެ ބުރަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ބ ެލ ް ލި ޔ ުއ ްވި ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚ ް‬

‫ފަންވަރ ު ނުދ ައ ްކ ާ ދ ައްކ ައި ނުދ ެއ ްވ ާ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ކަމ ެއ ް އ ަދި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ާއި ރ ާއ ެއ ް ނެތ ޭ ދެންނ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިޖްރައި ނ ް ‪ 1341‬ވަނަ އަހަރ ު މ ާލެއ ަށ ް‬ ‫ނުވަތ ަ‬ ‫އި ނ ްފ ުލ ުއެނ ްޒ ާ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި‬ ‫ޝކާރަޔަކ ަށ ް ވެވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ޮޑ ުރ ޯގ ާގ ެ‬ ‫ހުންނަވ ާ ތަންދޮރ ު އ ެނގި ވަޑ ައި ނ ުގެނ ް‬ ‫ވ ެއ ްޓި ވަޑ ައި ގަންނަވަނ ް‬ ‫މ ަގުމ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ދެނ ް ދީނީ އ ަދި ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ދ ެމި ހުންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ހިޖްރައި ނ ް ‪1342‬‬ ‫ސރައި ވެސް‪ ،‬އޭރ ު‬ ‫ގ ައި އ ައި ބ ޮޑ ުވި އ ް ާ‬ ‫ޢ ުމުރ ުފ ުޅުނ ް ‪ 60‬ގ ެ އަހަރ ުފ ުޅުތ ައ ް‬ ‫ގުނަމުނ ް ގެންދ ެވި އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ‬ ‫ހިތްވަރ ާއި ކެރ ުމ ާއި ހީވ ާގި ކ ަމ ާއި ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންދ ެކ ެ ވެވަޑ ައި ގަންނަވ ާ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ްސލ ުވ ެގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ‪4‬‬ ‫ލ ޯ ިބ ތ ަމ ީ‬ ‫ފަހަރަށ ް ޙ ައ ްޖ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި އ ަޅުކަނ ް‬ ‫އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު އ ެ ީއ‬ ‫ކ ޯފ ާ ގަދ ަ ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ބޭރ ުފ ުށ ް‬ ‫ދ ައ ްކ ުވ ާ ކ ޯފ ާގ ެ ގަދަފަދ ަ ކަމ ަށ ް އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ޒ ަ ީމރ ުގ ެ ބާރ ު ނ ެއ ްޓުނަކ ަ ނުދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަހުނ ް ވާހަކ ަފ ުޅ ު ދ ައްކ ަވ ާ‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ބ ަ ް‬ ‫އ ުޅ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފ ޮތ ް ތަރުޖ ަމ ާކުރ ެއ ްވި‬

‫‪caerWkcnia csevcSwkwkea WvibOl eked udet‬‬ ‫‪ujcaWHclwa cliFWfclwa .eveaenEvcaerukun‬‬ ‫‪cnIkwv eruvcSwa IdId clIAWmcsia uruhwburIm‬‬ ‫‪cnumidWK Erek cnIkwv iretWfwv cnIkwv irevudet‬‬ ‫‪InWncnuh iawfiked ,wmwnInwviawfeked ctwluawd ihevid‬‬ ‫‪umuawqihevid iawkwTcSwaWnEa .evencnudwm csevcSwrwv‬‬ ‫‪egutwyWhin Inwvcnegev ugcawh cnuvirevuruKwf‬‬ ‫‪IdIdcnImwa .eveSwawjwrwd‬‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މ ުދ ާ ފ ޭރި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ަނި ޔ ާ ީދ ހ ަދާކ ަމ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ލި ިބވަޑ ައި ގެނ ް ޓެރަރި ސްޓުންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް ޙިޖްރައި ނ ް ‪ 1327‬ވަނަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ޛ ުލްހިއ ްޖާމ ަހ ު ‪ 8‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ނި ކުމެފ ައި ވ ާ ި‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ ވ ެރި އަކ ަށ ް ހުންނ ެ ީވ ކޮނ ް ބ ޭފ ުޅ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލަ ް‬ ‫މ ާ ފ ެއި ނ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ލ ޯފ ުޅުގ ައި ހުންނަ ިބރުގަންނ ުވ ާ އ ަސަ ރ ު‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު މާގަދަކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މޫނ ުފ ުޅ ާއި‬ ‫ކ ަދުރ ާފ ުޅުންވ ަނީ ދާފ ޮދ ުހިއ ްލާފ ައި ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެދޮނ ްމޫނ ު ފ ުޅުވ ަނީ ރަތ ްވެފ ައި ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަތ ްވެފ ައި ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެމޫނ ުފ ުޅުވ ަނީ‬

‫ފ ޮތުގ ައ ާއި ރ ާއްޖ ެއ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ލި ޔ ުއ ްވި‬ ‫ސ އި ސްމާޢީލ ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ ރި ޕ ޯރޓްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ީދ ީދއ ަށ ް އެތ ައ ް ފަހަރަކ ު ތ ަޢ ުރީ ފ ާއި‬ ‫ސ ރައ ްދުކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަ ް‬ ‫ާ‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީގ ެ ހިތްވަރ ާއި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ި .‬ކޔަވ ައި ދ ެއ ްވ ުމުގ ައި‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އުސްތާޛ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެލ ެއ ްވި‬ ‫ސ ީމރ ު‬ ‫ކުރުކ ޮށ ް ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ އ ެ ީއ ފ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‪،‬‬ ‫ކ ުރި ރ ުކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ު‬ ‫ވ ާޖި ބ ާއި‬ ‫ޤ ައ ު ީމ‬ ‫އ ަދ ާކުރަމުނ ް ދ ާހާހިނދ ަކ ު އެނަނ ްފ ުޅ ުގ ެ‬ ‫ޒި ކުރާއ ަށ ް ނި މުމ ެއ ް އަންނާނ ެ ނަނ ްފ ުޅ ެއ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ީ .‬މރ ު ބ ަޙުރ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދ‬ ‫ސކަނ ްފ ުޅ ެއްގ ައި‬ ‫އަވ ަހާރަ ީވ ޓީ‪.‬ބީގ ެ އ ާލ ާ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޢ ުމުރުނ ް ‪ 80‬އަހަރަށ ްވުރ ެ ގި ނަދުވ ަ ް‬ ‫ީވފ ަހުނ ް‪ ،‬ހިޖުރައި ނ ް ‪ 1362‬ވަނަ‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ‬ ‫އަހަރ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ާތ ް މަރ ުޙޫމ ަށ ް ު‬ ‫ދ ާއި ީމ ނި ޢުމ ަތ ް މި ންވަރ ު ކުރައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާ ީމނ ް‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫އެކ ަމ ާއި ރ ު ިހ ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ާއި އ ެކ ު އެބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ހ ެވި ކ ަމ ާ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ަމ ްރީ ނުދީ‪ ،‬އެބ ޭފ ުޅުންނަ ީކ ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދުނ ުއި ރ ު‬ ‫ހަމަޖ ެއްސެވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޢަދަދ ަ ީކ އ ަށ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ އ ަށްބ ޭފ ުޅުންނަކީ‪،‬‬ ‫ި‬ ‫ާޟލ ް‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ްތެރޭގ ައި ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ްހުންނ ެވި އ ަލ ްފ ި‬ ‫ހ ޮޅ ުދ ޫ ނ ެވި ގ ޭ ދޮންމ ަނި ކ ު އި ސްމާޢީލ ް ީދ ީދ ( ީމރުބ ަޙުރ ު‬ ‫ާޟލ ް ދޮނ ް ީބނާގ ޭ ޢ ަލި‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ީދދީ) އ ާއި ‪ ،‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ް ހެންވޭރުގ ޭ ޢ ަލި ީދ ީދ އ ާއި ‪،‬‬ ‫ީދ ީދ އ ާއި ‪ ،‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ް ހ ޮޅ ުދ ޫ ނ ެވި ގ ޭ ދޮންމ ަނި ކ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ ީދ ީދ އ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ް‬ ‫ާޟލ ް ރޯނުގ ޭ އި ބްރާހީމ ް ީދ ީދ އ ާއި ‪ ،‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ް ކ ަޅި ހެރަގ ޭ‬ ‫ރޯނުގ ޭ މުޙަންމ ަދ ު ީދ ީދ އ ާއި ‪ ،‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ް ކ ަޅި ހެރަގ ޭ މުޙަންމ ަދ ު ީދ ީދ‬ ‫އ ަހުމ ަދ ު ީދ ީދ އ ަދި އ ަލ ްފ ި‬ ‫އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވޮރަންޓް އޮފިސަރ ‪ 2‬ޖައުފަރު ޢ ަބްދުއްރަޙ ްމާނ ު‬

‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖެއަކީ‪ ،‬އި ނ ްޑި ޔާކ ަނޑ ުގ ެ މ ު ިހނ ްމ ު ިހސާބ ެއްގ ައި އ ެތ ުރި ފ ައި ވ ާ މ ު ީތތ ަކ ެއްފަދ ަ‪،‬‬ ‫ސވަރ ު އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫ާސނ ްގ ާ ކ ަނޑުގ ައި ‪ ،‬އެކިދުވ ަ ް‬ ‫ކ ުދި ޖ ަ ީޒރ ާ ޤ ައުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި މ ި‬ ‫އެކިއެކިބާރުތ ަކުނ ް‪ ،‬ވަރަށ ް ތ ަފ ާތުގ ޮތްތަކަކ ަށ ް މި ރ ާއްޖ ެއާމ ެދ ު ދ ެކ ެމުނ ްގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ގ ޮތްތަކަކ ަށ ް ޢަމ ަލ ުކުރަމުނ ްގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެކިއ ެ ިކ ިބރ ުވ ެރި ޙަމ ަލާތ ަކ ާއި‬ ‫އ ަނި ޔާތ ައ ް ކ ުރި މ ަތި ކުރުވ ަމުނ ްގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‪ ،‬އ ެ‬ ‫ޙަމ ަލާތ ަކުނ ްދި ފ ާޢ ުވުމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬ދި ފ ާ ީޢގ ޮތުނ ް އެޙަމ ަލާތ ަކ ާ ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް މ ަޖ ުބޫރ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ް ީދނ ާ ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާޢ ުކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ާ ރައ ްޔި ތުނ ް ޙިމާޔ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫މ ަޤ ުޞަ ދުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ބ ަހ ާ ސަ ގާފ ަތ ް ގ ެއ ްލި ދި ޔ ަ‬ ‫ނ ުދި ނުމ ަ​ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަގ ުހ ުރި ޚ ަޒާނާކަމ ަށ ްވ ާ‬ ‫ކ ަނޑުމ ަހ ާ‪ ،‬ބ ޮއ ްޔ ާ‪ ،‬މާވަހަރ ާ‪ ،‬ރޯނ ާ‪ ،‬ކ ުފުރ ާ ފަދަތ ަކ ެތި‬ ‫އެބ ައި މީހުންހިތ ުހ ުރި ގޮތަކ ަށ ް‪ ،‬ބޭނުންވ ަގުތ ަކ ު ފ ޭރި ގަނ ެގެނ ް‪،‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ޖ ަ ީޒރާތ ަކުނ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ނ ުދި ނުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ދި ހަވަނަޤަރުނ ުގ ެ‬ ‫ހިޖުރައި ނ ް‬ ‫ޕ ޯޗުގީޒުނ ްގ ެ ދ ުއ ްތުރ ާ ބ ޮޑ ުވ ެ‪ ،‬އެބ ައި މީހުނ ްމި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވ ަ ިކތ ަކުނ ް‬ ‫އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ވ ެރި ވ ުމުނ ް‪،‬‬ ‫މި ނި ވަނ ްކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ު ސަ ލާމ ަތ ްކުރައްވ ައި ‪،‬‬ ‫ކަމަރުބަންނަވ ައި ގެނ ް‪ ،‬އުތީމ ު ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނުނ ް ފ ެއްޓ ެވި‬ ‫ޤ ައުމީޖި ހ ާދ ު ‪ 7‬އަހަރަށ ް ދި ގުދ ެމި ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެޖި ހ ާދުގ ައި‬ ‫ޞރާފަތަޙ ަހ ޯއްދ ެވުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬އ ެޖި ހ ާދުނ ްލި ިބވަޑ ައި ގެންނ ެ‬ ‫ނަ ް‬ ‫ވި ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި ރ ާއްޖ ެދި ފ ާޢ ުކުރުމ ައްޓަކ ައި ‪ ،‬ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫ސކަރ ެއ ްއ ެކުލ ަވ ާލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހ ަނގުބޭކ ަލުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލަ ް‬ ‫ޝކަރުގ ައި ބ ަޑި ނ ް ހ ަނގުރާމ ަކުރާމީހުންނ ާ‪ ،‬ކ ަނޑި‬ ‫މި ލ ަ ް‬ ‫ްސޔ ާ ކ ަށި ހ ަތި ޔާރުނ ް ހ ަނގުރާމ ަކުރ ާ‬ ‫އ ައްޑަނައ ާއި ލޮނ ި‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ޝކަރ ު ބެހިގެންވ ަނީ‬ ‫ފ ަހުލ ަވާނުނ ް ތި އ ްބ ެވ ެ‪ .‬މި ލ ަ ް‬ ‫އި ސްތި ންވަރ ާއި‬ ‫އ ެ ީއ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަރުތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސކ ަރީ ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަސްތި ންވަރ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހންކިޔ ާއުޅ ޭ ދެބ ައި ލ ަ ް‬ ‫ސކަރަށ ް ިކޔ ަނީ ހަވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަރީ ގ ޮތުނ ްމި އ ުފ ެދުނ ު ލ ަ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ސކަރުނ ް ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާޢ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫މި ލ ަ ް‬ ‫އަހަރ ެއްވަންދެނ ް‬ ‫އެތ ައ ް‬ ‫ކުރަމުނ ްގެނ ިްދޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭގެފ ަހުނ ް‪ ،‬މި އ ަދ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫މި ދެކ ޭ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫އ ުފ ެދ ުނީ ‪ 1892‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫‪ 21‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ​ެދުވ ަ ް‬ ‫މާލ ޭގ ެ ޒ ުވާނ ް ބ ޭފ ުޅުންކ ޮޅ ެއ ް‪،‬‬ ‫ފ ައި‬ ‫އާގ ަނޑުވަރުގ ައި‬ ‫ހ ަ މ ަ ކ ޮ ށ ް ިހ ނ ގ ަ މ ު ނ ް ގ ެ ނ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ފ ޯރި ގަދ ަ ޙަރަކ ާތ ް‬ ‫ބަނ ްޑާރައި ނ ް‬ ‫ނޫރައ ް ީދނ ް‬ ‫އެރަދުނ ް‬ ‫ދ ެކެވަޑ ައި ގެނ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ ޙަރަކ ާތ ެއްގ ައި‬ ‫މި އ ުފ ެދުނ ު ި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ީވ ‪ 1892‬ވަނައަހަރ ުގ ެ ިހތީދުވ ަހ ު ރަދުނ ް‬ ‫ހިތްޗ ަށ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ރަސްމި އ ްޔ ާތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގެފ ަހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ުއެތ ައ ް ޙަރަކާތ ަކ ާ އެތ ައ ް ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ި‬ ‫ޞރ ުހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީދނާޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ނަ ް‬ ‫ސ ދެކަމ ެއ ް ފާހަގަކ ޮށްލަމ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް‬ ‫މީގ ެ ތެރ ެއި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ އ ެއްކަމ ަ ީކ ‪ 1909‬ވަނައަހަރ ު ިޕޝޯރީ ންނ ާ‬ ‫ސ‬ ‫އެފަހަރ ުވ ެ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮޑުބ ަޑި ނ ްކ ުރި‬ ‫ޞރ ާ ފަތަޙ ަ ލި ިބފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެވަނަ‬ ‫ސފަންނަށ ް ނަ ް‬ ‫ި‬ ‫ކަމ ަ ީކ ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި‬ ‫ިސފ ައި ނ ް‪ ،‬މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާއި ސްލ ާމ ް ީދނ ާ ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ދި ވެހ ި‬ ‫ޝމަނުންނ ާކ ުރި މ ަތި ލ ައި ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ވަރަށ ް ވަރުގަދ ަ‬ ‫ދު ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ޖި ހާދ ެވ ެ‪ .‬މި ވަރުގަދ ަ ޖި ހ ާދުގ ައި‬ ‫ހިތްވަރުގަދ ަ އެތ ައ ް ބަޠ ަލުންނ ެއ ް ޝަ ހީދ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހިތްވަރާފަންވަރަކ ަށ ް ގ ުޑުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޞރާފަތަޙ ަލި ބ ުނީ ހަމ ަ‬ ‫އަރ ުވާނުލ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ާ ިޚރުގ ައި ނަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫މ ު ިހނ ްމ ު‬ ‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ައ ެއްކަންތ ައްތަކ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‪ 1910 ،‬ވަނައަހަރ ު‬ ‫ޭސ ގަވަރުނަރ ު ސަ ރ އ ެޑްވ ަޑ ް ހެނ ްރީ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ީ‪.‬ސ‪.‬އ ެމ ް ީޖ އ ަށ ް އޮނަގ ާޑ ެއ ް އެރ ުވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫މ ެކްކަލ ަމ ް ޖ ީ‬ ‫ޭސ‬ ‫ސލޯނުގ ައި ހުންނ ެވި އި ނގި ރ ި‬ ‫ި‬ ‫‪ 1928‬ވަނައަހަރ ު‬ ‫ޭ‪.‬ސ‪.‬އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ސޓޭނ ްލި ނ ް ކ ީ‬ ‫ް‬ ‫ގަވަރުނަރ ު ސަ ރ ހ ަރބ ަޓ ް‬ ‫ީޖ އ ަށ ް ގ ަރޑްއ ޮފްއޮނަރ ެއ ް އެރ ުވ ުމ ާއި ‪ 1932 ،‬ގ ައި‬ ‫ާސ އި ޢ ްލާނ ުކ ުރި‬ ‫އި ޢ ްލާނ ުކ ުރި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ފުރަތަމ ަޤާނޫނުއަސ ީ‬ ‫ދަރ ުބާރ ު ގ ާރޑްކ ޮށ ް އ ެދުވ ަހ ު ރަދުންނަށ ް ގ ަރޑްއ ޮފްއޮނަރ‬ ‫އ ެއ ްއެރ ުވ ުމ ާއި ‪ 1933 ،‬ވަނައަހަރ ު ިހންނަވަރުގ ައި ހިނގި‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ބ ަނޑ ޭރި ގ ޭ‬ ‫ފ ަހުނ ް‬ ‫އ ޭގ ެ‬ ‫އ ުތުރުނ ް ހ ުރި ދ ެބ ުރި އި މާރ ާތ ެއްގ ައި‬ ‫ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓ ާރޒ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫‪1976‬މ‪ .‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ާއި މ ްކުރ ެވ ުނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓ ާރޒ ްގ ެ ނަނ ް‬ ‫ި‬ ‫“ސފ ައި ނ ްގ ެ” މި ނަމުނ ް “ނޭޝަ ނަލ ް‬ ‫ި‬ ‫ސނ ްޓްރަލ ް‬ ‫ެ‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ގ ާރޑުނ ްގ ެ‬ ‫ެ‬ ‫ޑެޕ ޯ” މި ނަމ ަށ ް ބަދ ަލ ުކުރ ެވ ުނީ ‪14‬‬ ‫އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪1973‬މ‪ .‬ގ ައ ެވ ެ‪“ .‬ނޭޝަ ނަލ ް‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ސާރވި ސް” މި ނަމ ަށ ް‬ ‫ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓ ާރޒ ް ގ ެ ނަނ ް‬ ‫ި‬ ‫ބަދ ަލ ު ކުރ ެވ ުނީ ‪ 10‬ޖެނުއ ަރީ ‪1979‬މ‪.‬‬ ‫ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ގ ަޑުބ ަޑ ު ހަމަޖ ެއްސުމ ާއި ‪ ،‬އެއަހަރ ު ވޯރ ާވި ޔ ަފ ާރި ވ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެ ީހއ ަށ ް‬ ‫ހ ަޅ ުތ ާލ ާގ ުޅި ގެނ ް “ފ ުލ ުހުމީހުނ ް” ި‬ ‫އ ެދ ުމުނ ް އެހ ަޅ ުތ ާލ ުގ ެ ކަންތ ައ ް ނި މުމަކ ަށ ް ގެނައ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫‪1934‬ވަނައަހަރ ު އ ައްސުލ ްޠާނ ު މުޙަންމ ަދ ު ޝަ މްސުއ ް ީދނ ު‬ ‫ސކ ަމުނ ް ޢ ަޒ ުލ ުކުރ ެވުނ ުދުވ ަހ ު މާލ ޭގ ެ ޢ ަމްނ ު‬ ‫‪ 3‬ރަ ް‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ުތުރުގ ަޑުބ ަޑ ާއި ‪،‬‬ ‫‪ 1953‬ގ ައި މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ު ދ ައުރ ު ނި މ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އަމަނ ްބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫ހަމަނުޖ ެހުންތ ަކުގ ައި‬ ‫ހިނގި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ުމ ުގ ެ އި ތުރަށ ް ދ ެކުނ ު ބ ަޣ ާވ ާތ ުގ ެ‬ ‫ސމ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް‬ ‫ކަންކަނ ް ހަމަޖ ެއ ް ު‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދެންނ ެވުނ ު ކަންކ ަމ ުގ ެ އި ތުރަށ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ުބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް އުރޭ‬ ‫ބ ޯޓުފަހަރ ު ފުނ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ޤ ަވ ާޢި ދާޚިލާފ ަށ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ރަޙ ައްދ ަށްވަދ ެ އ ުޅުނ ު އެތ ައ ްބޯޓ ެއ ް އ ަތ ުލާފ ައި‬ ‫ވާކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަރުގ ައ ާއި‬ ‫މީގ ެއި ތުރަށ ް ބ ޮޑ ުރ ޯގ ާގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ބ ޮޑުރ ާޅ ުއެރުންފަދ ަ ކަންކ ަމ ުގ ެއި ތުރަށ ް‬ ‫ސގ ެއ ްލ ާއ ާއި‬ ‫ި‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓ ުގ ެ ހިތާމ ަވ ެރި ހ ާދި ސާއ ާއި ‪ 2004‬ވަނައަހަރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ސގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ު‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އެތ ައ ް ރ ޮނގ ަކުނ ް ޚިދުމ ަތ ް ފޯރުކ ޮށ ް ީދފ ައި‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފައިންގެ ބައެއް އުމްރ ާ ީނ ތަރ ަ​ައްޤީ ކުރުގޮތަކަށް‬ ‫ި‬

‫ސ ފ ަ އި ނ ް ގ ެ ިޚ ދ ު މ ަ ތ ަ ީކ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ު ދ ެމި އ ޮތ ްހ ާ ހިނދ ަކ ު‬ ‫ނި މުމ ެއ ް އ ޮތ ް ޚިދުމ ަތ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސޔާދ ަތ ު‬ ‫ި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަނ ް ކ ަމ ާއި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ ބުރަ މަސްޢ ޫލި އްޔ ަތ ު‬ ‫ބ ޮލުގ ައި އަޅ ައި ގެނ ް ރޭގ ަނޑ ާއި ދ ުވ ާލ ު‬ ‫ވެހ ޭހ ާ ވާރ ެއ ާއި ދ ޭހ ާ އ ަ ީވގ ައި އާދ ެ‪،‬‬ ‫ވާރ ެޔ ާ އ ަ ީވގ ައި ރޭދ ުވ ާއ ެ ީކ ޚިދުމ ަތުނ ް‬ ‫އެބ ައ ެއ ްގ ެ ވ ަގ ުތުތ ައ ް ފުރ ާލ ާ ޤ ައ ުމ ު ސަ ލާމ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ފާރަވ ެރި ވ ެ‪ ،‬ތި ބ ޭ ބަޔ ަ ީކ އ ަދ ުގ ެ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތަރައްޤީއ ާއި ކ ުރި އެރުމ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫ި‬ ‫ސވަރ ާއި ގުޅ ޭ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ މި ޒ ަމާނ ާ‬ ‫ތަރައ ް ީޤ ވ ަމުނ ް ކ ުރި އަރަމުނ ް އ ައި ނަމ ަވ ެ ް‬

‫މި ވ ޭތ ުވ ެދި ޔ ަ ދި ގ ު މ ުއްދ ަތ ުގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި ތ ާރީ ޚުނ ް އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓ ާރޒ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ަ ީކ އ ާކ ޯއްޓ ޭ މަތީގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ‬ ‫ސގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ފ ަހުނ ް ގުޅ ަކުޅ ޭ ފ ަ ް‬ ‫އ ުތުރ ު ފަރ ާތުގ ައި ސަ އްކަރަންޏ ާ‬ ‫ދޮރ ާށި ގ ޭ އި ރުނ ްހ ުރި ‪ 3‬ބ ުރި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބަދ ަލ ުކުރ ެވި ‪،‬‬ ‫އި މާރާތަކ ަށ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި މި ތަނ ް ބޭނުނ ްކުރަނ ް ފ ެށ ުނީ‬ ‫‪1934‬މ‪ .‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ (‪1353‬ހ‪.‬‬ ‫ޖ ުމާދ ަލ ްއ ާ ިޚރ ު) ހ ާތާގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫މި ވ ޭތ ުވ ެދި ޔ ަ ދި ގ ު މ ުއްދ ަތ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓ ާރޒ ް އ ަ ީކ‬ ‫އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫އ ާކ ޯއްޓ ޭ މަތީގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް ގުޅ ަކުޅ ޭ ފ ަ ް‬ ‫އ ުތުރ ު ފަރ ާތުގ ައި ސަ އްކަރަންޏ ާ ދޮރ ާ ީށގ ޭ އި ރުނ ްހ ުރި ‪3‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބަދ ަލ ުކުރ ެވި ‪ި ،‬‬ ‫ބ ުރި އި މާރާތަކ ަށ ް ި‬ ‫ހ ެޑ ްކ ުއ ޯރޓަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި މި ތަނ ް ބޭނުނ ްކުރަނ ް ފ ެށ ުނީ‬ ‫‪1934‬މ‪ .‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ (‪1353‬ހ‪ .‬ޖ ުމާދ ަލ ްއ ާ ިޚރ ު)‬ ‫ހ ާތާގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ‬ ‫މި އ ުފ ެދުނ ު ި‬

‫ޙަރަކ ާތ ެއްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ީވ ‪1892‬‬

‫ވަނައަހަރ ުގ ެ ިހތީދުވ ަހ ު ރަދުނ ް ހިއްޗ ަށ ް‬

‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ރަސްމި އ ްޔ ާތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭގެފ ަހުނ ް ތ ަފ ާތ ުއެތ ައ ް ޙަރަކާތ ަކ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އެތ ައ ްޙ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ި‬

‫ީދނާޤ ައުމ ައްޓަކ ައި ކ ުރި މ ަތި ލ ައި‬

‫ސރ ުހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް ތަރައްޤީވާނ ް‬ ‫އެކަށީގެނ ްވާގޮތ ަށ ް ި‬ ‫ފ ަށާފ ައި ވ ަނީ ‪ 1978‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 11‬ވަނަ ދުވ ަހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމެމަތީވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރަ ީއސުލ ް‬ ‫ފ ެށި ގެނ ް ި‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރި ޔ ާސަ ތ ާ ހ ަވ ާލ ުވ ެ ވަޑ ައި ގ ަތުމ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރޭނ ްކްތ ައ ް‬ ‫ށްފ ަހުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމާނ ާ ގުޅޭގޮތ ަށ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ިހނ ްގ ުމ ުގ ެ އ ޮނި ގ ަނޑ ު‬ ‫ބަދ ަލ ު ގެންނަވ ައި ‪ި ،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް އެކަށޭނަ‬ ‫ި‬ ‫ވަރުގަދ ަކުރައްވ ައި ‪،‬‬ ‫ސކަރ ުގ ެ‬ ‫ޒ ުވާނުނ ް އި ތުރ ުކުރައްވ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދި ފ ާ ީޢ ލ ަ ް‬ ‫ސ މި އ ަދުވ ަނީ‬ ‫ސަ ފުތ ައ ް ރ ާއްޖ ެތެރޭގ ެ ކަންކ ޮޅުތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ަތުރާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދެވ ޭ އ ަ ް‬ ‫އ ޭގ ެ އި ތުރުނ ް ި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނުތ ައ ް އ ޭގ ެ އެންމ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ޒ ާތުގ ައި ޒ ަމާނ ާއި‬ ‫އެކަށޭނ ެ ގ ޮތ ެއްގ ައި ވަރުގަދ ަކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުންބޭރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ‬ ‫ސކ ަރީ ބާރުތ ަކ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު އ ަދ ުގ ެ ި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެތ ައ ްގުނައަކ ަށ ް ކ ުރި އަރާގ ޮ ް‬ ‫ސރ ާބ ު މި ވ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ މި ް‬ ‫މި އ ަދ ު ި‬ ‫މ ުޅި ނ ް ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪2004 .‬ވަނަ އަހަރ ު ސެޕްޓ ެމްބަރުމ ަހ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ެމުއ ައ ްސަ ސާގ ެ‬ ‫‪ 1‬ވަނަދުވ ަހ ު‪ ،‬ފ ުލ ުހުންނ ާއި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެނަނ ްމި ވ ަނީ‬ ‫ި‬ ‫ހަމަޖ ެހ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް‪،‬‬ ‫ގ ޮތުގ ައި‬ ‫“ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ު ީމ ދި ފާޢީބާރ ު” މި ނަމ ަށ ް ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތަކީ”‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މި އ ަދ ުގ ެ ި‬ ‫ސޔާދ ަތ ު‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާ‬ ‫އ ަދި ޤާނ ޫނީ ވ ެރި ކަމ ަށ ް‬ ‫ދި ފ ާޢ ުކުރ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ޙިމާޔ ަތްކ ޮށ ް‬ ‫ނުރައްކ ަލ ެއްނުވަތ ަ އ ުނި ކަމ ެއ ް އ ަތ ުވ ެދާނ ެ ކޮންމެކަމ ަކުނ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ޙިމާޔ ަތްކ ޮށްދީ‪،‬‬ ‫ޤާނ ޫނީ ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ާސއ ާއި ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހދ ައުލ ަތ ާއި‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ ޤާނޫނ ު އަސ ީ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރައ ްޔި ތުނ ް ޙިމާޔ ަތްކ ޮށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުނ ް” ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙ ަ ީޤ ީޤ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ަ ީކ‬ ‫މި ވ ަނީ ހަމަޖ ެ ިހފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫މި އީއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުދި ފ ާޢ ުކުރ ުމ ުގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔ ަތ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ސއީދު‬ ‫ޕ ްރައިވެޓް މ ުޙ ައްމ ަދު ޔަޒީދު ަ‬

‫އ ުފ ެދުނުކަމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ބ ެލ ެވި ފ ައި ވ ަނީ މީލ ާ ީދ ސަ ނަތުނ ް ‪ 1892‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪21‬‬ ‫ސހަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދ ުމ ުގ ެ ފަނ ް ާ‬ ‫ވަނަ ދުވ ަހުގ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ‪ 12‬ބޭކަލ ަކ ު‬ ‫ި‬ ‫އަހަރ ު ފ ަހުނ ް‪،‬‬ ‫‪ 1942‬ވަނަ އަހަރ ު ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރުނ ް ތ ަމ ްރީ ނ ް ހޯދަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ދި ޔުމ ަށްފ ަހ ު އ ެނބ ުރި އ ައި ް‬ ‫ސ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތަރައ ް ީޤ އ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުކ ުތ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކަންކަނ ް ތ ަޢާރަފްވ ަމުނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ސ ފާހަގ ަ ކުރ ެވެނ ް ފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ެއ ް ފުރަތަމ ަ ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ުނީ‬ ‫ި‬ ‫‪1367‬ހ‪ .‬ރަޖ ަބ ު މ ަހ ުގ ެ ‪ 16‬ވަނަ ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ާރީ ޚ ް‬ ‫ދި މ ާވ ާ މީލ ާ ީދ ތ ާރީ ޚ ަ ީކ ‪ 1947‬ވަނަ އަހަރ ު ޖޫންމ ަހ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސ ި‬ ‫ގ ެ ‪ 6‬ވަނަ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ރަޖ ަބ ް މ ަހ ު ގ ެ ‪ 16‬ވަނަ ދުވ ަ ް‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬ ‫މި ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ުނީ ކޮނ ްސަ ބަބ ަކ ާ ހުރެކަނ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ގެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސތ ައ ް މ ާ ީޒ ވ ަމުންގ ޮ ް‬ ‫ދަންނަވާކ ަށ ް ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދުވ ަ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ިހނ ްގ ުމ ުގ ެ ނި ޒާމ ަށ ް އ ައި ބަދ ަލ ު ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސ މީލާދީތ ާރީ ޚ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ބަދ ަލ ުކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ފުރަތަމ ަ ފާހަގ ަކުރ ެވ ުނީ ޖޫނ ް މ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫‪ 6‬ވަނަދުވ ަހ ާ ދި މ ާވ ާ ގޮތ ަށ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ީތ އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬

‫ޖޫންމ ަހ ުގ ެ ‪ 6‬ވަނަ ދުވަހ ަށ ް ބަދ ަލ ު ކުރ ެއްވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމ ެ މ ަ ީތ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި‬ ‫ި‬ ‫ރަ ީޢސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ަޢ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬

‫‪10‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ާ ހ ަވ ާލ ުވެވަޑ ައި ގ ަތުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތަރައ ް ީޤއ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި މ ަސަ އްކ ަތ ްފ ުޅ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ް އ ުފ ެދުނ ު ގ ޮތ ް‬ ‫ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ތ ާރީ ީޚގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ހ ޯއްދ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ‪ 1991‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ މ ެދ ުތެރޭގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ޮފި ސަ ރުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ު‬ ‫ި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ު‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމުގ ައި ‪،‬‬ ‫ކުރ ެއ ްވި‬ ‫އަންނަ ‪ 1992‬ވަނަ އަހަރަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ‪ 100‬އަހަރ ު‬ ‫ި‬ ‫ހ ޯދި‬ ‫އަހަރުކ ަމ ާއި‬ ‫ފުރޭ‬ ‫ހ ޯދުންތ ަކުނ ް އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫އ ެ ީއ އ ޭޕ ްރީ ލ ް މ ަހ ުގ ެ ‪21‬‬ ‫ސކަމ ަށ ް ވި ދ ާޅ ުވ ެ‬ ‫ވަނަ ދުވ ަ ް‬ ‫ތ ައ ްޔާރ ުވުމ ަށ ް‬ ‫އ ެދުވަހ ަށ ް‬ ‫އެނ ްގ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި އެނ ްގ ެވި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އެނ ްގ ެވ ުމ ާއި‬ ‫ސ ވަރަށ ް ކުލަގަދ ަ‬ ‫އ ެދުވ ަ ެ ް‬ ‫ފާހަގ ަކުރަނ ް‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ނި ނ ްމި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 100‬އަހަރ ު ފުރުނުކަމ ަށ ް‬ ‫ބ ެލ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ‪ ،‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް އި ބްރާހިމ ް ނޫރައ ް ީދނ ްގ ެ‬ ‫ޟންމ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސކ ަމުގ ައި މީލ ާ ީދނ ް ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރ ު ރަމ ަ ާ‬ ‫ރަ ް‬ ‫ިހ ީތ ދުވ ަހ ު ރަދުނ ް ހިއްޗ ަށ ް ވަޑ ައި ގަންނަވ ާއި ރ ު ރަދުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ާ‬ ‫އ ަރި ހުގ ައި ހ ަތި ޔ ުާރ ު ިހފ ައި ގެނ ް ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ދުވަސްތައް މ ާ ީޒ‬

‫ސ‬ ‫ވަމ ުންގޮ ް‬

‫ސަރުކާރުގެ‬

‫ހިންގުމ ުގެ ނިޒާމ ަށް އައި ބަދަލު ތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫ސފައިންގެ‬ ‫ި‬

‫ސ‬ ‫އަހަރީދުވަ ް‬

‫މީލާދީތާރީޚ ަށް‬

‫ބަދަލުކުރުމ ުގެ ގޮތުން ފުރަތަމ ަ ފާހަގަކުރ ެވު ީނ‬

‫ޖޫން މ ަހުގެ ‪ 6‬ވަނަދުވަހާ ދިމ ާވާ ގޮތަށް‬

‫ސ ޖޫންމ ަހުގެ ‪ 6‬ވަނ ަ‬ ‫ކ ަ​ަމ ަށްވާ ީތ އަހަ ީރ ދުވަ ް‬ ‫ދުވަހަށް ބަދަލު ކުރ ެއްވީއެވެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ް ތި ބ ޭނީ ޔ ުނީ ފ ޯމްގ ައި ކަމ ަށ ް އަންގަވ ައި‬ ‫ކަމ ަށ ާއި ‪ި ،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބ ައި ވ ެރި ކުރ ެއ ްވ ުމ ާ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ިހތީކ ުޅި ވަރުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ުފ ެދުންކަމ ަށ ް ބ ައްލ ަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް އ ެ ީއ ި‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ް އ ުފ ެއްދ ެވި‬ ‫އ ެހެންކަމ ަށ ް ވ ުމ ާއ ެކ ު ރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫ސކަލ ަ ީކ އ ައްސުލ ްޠާނ ް އި ބްރާހިމ ް ނޫރައ ް ީދނ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ސކަންދަރ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު މ ަދުކ ަމ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރީ ގ ެ‬ ‫ސ އޭރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ާ ހަރަކ ާތްތ ައ ް މ ަދުނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސވަރ ު ވަރަށ ް ކުލަގަދަކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ސބަތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަ ް‬ ‫މުޙިއ ްމ ު ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަ ީއ ފާހަގ ަ ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬ސަ ލ ަވ ާތ ްފ ުޅ ު‬ ‫ީޒނަތ ް​ްތ ެރި‬ ‫މަރުކ ަޒުތ ައ ް‬ ‫ިކޔ ެވުންފަދ ަ ކަންތ ައ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތ ާރީ ީޚ ލި ޔުންތ ަކުނ ް‬ ‫ސފ ަ​ައި ންގޭގ ައި ފުރަތަމ ަ ފާހަގ ަ ކުރ ެވުނ ު‬ ‫އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަހުގ ައި ތ ަފ ާތ ު ހަރަކ ާތްތ ައ ް ިހނ ްގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ބ ޭއ ްވުނ ު ބ ަޑި‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މ ުބާރ ާތ ާއި ‪ ،‬ހެންވޭރ ު ބޯޅ ަ ދ ަނޑުގ ައި އ ޮތ ް ި‬ ‫ސަ ފ ުހ ެދުނ ް ޚ ާއ ްޞަ ގ ޮތ ެ​ެއްގ ައި ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެ​ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މި ރަސްމި އ ްޔ ާތުގ ައި ބ ަޑި މ ުބާރ ާތުނ ް ވަނަވަނައ ަށ ް އ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބޭނ ްޑ ާއ ެކ ު‬ ‫ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އި ނ ާމ ު ދ ެއ ްވ ުމ ާއި ‪ި ،‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ މ ަގުމ ަ ީތ ހިނގ ާލުމ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބ ޭއ ްވުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ބޭނ ްޑްގ ައި ޤ ައ ު ީމ ސަ ލ ާމ ްކ ުޅ ެ‬ ‫ފުރަތަމ ަ‬ ‫ލަވ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫މި ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ކިޔާފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫މ ަގުމ ަ ީތ ހިނގ ާލ ުމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީގ ެއިތުރަށ ްއަހ ަރީ ދުވަހ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތ ަފ ާތ ު ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫ގުޅޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ސވަރަކ ާ‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ފާހަގ ަ‬ ‫ދާކަނ ް‬ ‫ކ ުޅ ެމުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ދެމ ެދުގ ައި ‪،‬‬ ‫ދަންފަޅީގ ެ‬ ‫ދެ‬ ‫ވާދ ަވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ރ ޫޙުގ ައި ކ ުޅެވ ޭ‬ ‫ހޮކީގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ރަގަބީއ ާއި‬ ‫ސޓަނ ްޓ ް‬ ‫ް‬ ‫ސކ ަލުގ ައި‬ ‫ބ ައި ް‬ ‫ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް‬ ‫ހ ެދުންކަހަލ ަ‬ ‫އ ެދުވަހ ަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ކުރ ެވި ގެނ ް ކ ުޅ ެވ ެމުންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ ހުނަރ ު އަށ ަގެންނ ެވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް މ ުގުދަރ ު‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައި ވަރަށ ް ފ ޯރި އ ާއ ެކ ު‬ ‫ސ އ ެއ ްދުވ ަ ް‬ ‫އ ެނބުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫ސރ ެ ި‬ ‫ިހމ ެނި ގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫އަލ ަށ ް ކަމ ެއ ް ތ ަޢާރަފ ް ކުރަންޏ ާ ތ ަޢާރަފ ް ކުރަނީ އަހ ަރީ‬ ‫ދުވ ަހ ާއި ގ ުޅި ގެންކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ާއި ޚިލާފ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދެވ ޭ ފްރ ޮމ ޯޝަ ނ ް އ ަ ީކ ޚ ާއ ްޞަ ގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ި‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ އެންމ ެ ޚ ާއ ްޞަ ނަމްބަރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އަލ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ޯގ ޯއ ާއި ދި ދ ަ‬ ‫ޔ ުނީ ފ ޯމ ް ތ ަޢާރަފ ް ކުރ ުމ ާއި ‪ި ،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ބަދ ަލ ު ކުރުނ ް ފަދ ަ ކަންކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ގެނައި ބ ޮޑެތި‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަހ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ބަދ ަލުތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ 1979‬ވަނަ އަހަރ ު ޖޫނ ް ‪ 6‬ވަނަ‬ ‫(ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ު) ‪ 2006‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫ި‬ ‫ދުވ ަހ ު‬ ‫‪ 21‬ވަނަ ދުވ ަހ ާއި ހަމައ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރަމުނ ް އ ައި ބ ެޖ ް‬ ‫ޔ ުނި ފ ޯމްގ ައި ބޭނުނ ްކުރަނ ް ފ ެށ ުމ ާއި ދި ދ ަ ނ ެގ ުމ ުގ ެ‬

‫ބ ާއްވަނ ް‬ ‫ރަސްމި އ ްޔ ާތ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ފ ެށ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫މ ަޤ ާމްތ ައ ް «އ ެއ ް ނަންބަރ ު‬ ‫ސަ ރ ުދާރ ު» «ދެނަންބަރ ު‬ ‫ސަ ރ ުދާރ ު» މި ނަންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޒ ަމ ާނީ‬ ‫ބަދ ަލުގ ައި‬ ‫ނަންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސލ ަކުނ ް‬ ‫އު ޫ‬ ‫ސނ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަމަޖ ެއ ް ު‬ ‫އ ަދި ‪ 1987‬ވަނަ އަހަރ ު‬ ‫ވަނަދުވ ަހ ު‬ ‫‪6‬‬ ‫ޖޫނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރ ެކ ްރި އ ޭޝަ ނ ް‬ ‫ި‬ ‫(އެސް‪.‬އާރ ު‪.‬‬ ‫ކްލ ަބ ް‬ ‫އ ުފ ެއްދ ެވ ުމ ާއި‬ ‫ސ)‬ ‫ީ‬ ‫އ ެޅުނ ު‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ަ​ައި‬ ‫ި‬ ‫ސކިތ ުގ ެ ިބނ ްގ ާ އ ެޅުނ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ މި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ާއި‬ ‫މި ބަދަލ ަށްފ ަހ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތަރައ ް ީޤއ ަށ ް އެންމ ެ ބ ޮޑުބަދ ަލ ެއ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ ‪ 1992‬ވަނައަހަރ ު އ ޭޕ ްރީ ލ ް މ ަހ ުގ ެ ‪21‬‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ‪ 100‬އަހަރ ު ފުރުނ ު މުނ ާސަ ބ ަތ ާ‬ ‫ވަނަދުވ ަހ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ާރީ ީޚ މުނ ާސަ ބ ަތ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްެގ ެ ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ި‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް އި ތުރަށ ް ފ ުޅާކ ޮށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މި ހާރަށ ްވުރ ެ ރަނގަޅ ަށ ް ދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬

‫ވ ެރި ޔ ާ ފ ެއްޓ ެވި ޕްރ ޮގްރާމ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުތ ައ ް ޤ ާއި މ ްކުރ ެވެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދ ެކުނުގ ައި‬ ‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ޤ ާއި މ ްކުރ ެވުނ ު މަރުކ ަޒ ު ތ ަކުގ ައި‬ ‫ދ ެމުނ ްގެނ ްދި ޔ ަ ޚިދުމ ަތ ް ތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ފަޔ ަރ ސާރވި ސްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި އ ަދި‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މާލޭގ ައި‬ ‫ސ ތ ަކ ެއ ް ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އަހ ަރީ ދުވ ަހ ާއި‬ ‫ވި ީލ ފ ުލ ު ް‬ ‫ސ ީމ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚ ާއ ްޞަ ރަ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ބ ާއްވ ަމުނ ް އަންނަ ި‬ ‫ސ ވަރަށ ް ކ ުރި ނ ް ބ ޭއ ްވ ެމުނ ް އަންނަ‬ ‫ސ އަކީވ ެ ް‬ ‫ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހ ޯދ ާ ކ ާމި ޔ ާ ީބ‬ ‫ސ ި‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ބ ާއްވަނ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ް ޚިދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް ‪ 100‬އަހަރ ު ފުރ ުމ ާއި‬ ‫ސ ި‬ ‫ފެށީވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އަހ ަރީ ދުވ ަހ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ދެވ ޭ ޚ ާއ ްޞަ ފ ަރި އްކ ޮޅ ު ދ ެވެނ ް ފ ެށުނ ު ތ ާރީ ޚ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް ކ ެއި ނ ްބ ުއި މ ުގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫އ ެނގޭކ ަށްނ ެތ ް ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފައިންނ ަށް‬ ‫މިހާރާއި ޚިލ ާފަށް ި‬ ‫ޞ‬ ‫ދެވޭ ފްރޮމޯޝަން އަ ީކ ޚ ާއް ަ‬ ‫ގޮތެއްގައި އަހަ ީރ ދުވަހުގެ އެންމ ެ‬ ‫ޞ ނަމ ްބަރ ެވެ‪ .‬އަ ިދ އަލަށް‬ ‫ޚ ާއް ަ‬ ‫ޔުނިފޯމ ް ތަޢާރަފް ކުރުމާއި‪،‬‬ ‫ސފައިންގެ ލ ޯގޯއާއި ދިދަ ބަދަލު‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ކުރުން ފަދަ ކަންކަންވެ ް‬ ‫ހިމެނ ެއެވެ‪.‬‬ ‫ސވަރ ު ޝަ މްޝުއ ް ީދނ ް‬ ‫ކަންތ ައ ް ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ނ ެތ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ޤާނ ޫނީ ހ ުކޫމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ސކަނ ް ފ ެށި ގެނ ް އ ައި ް‬ ‫ރަދުނ ްގ ެ ރަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޝކ ަރި އ ްޔ ާ ިހންގަނ ް ފ ެށި އި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ދ ަށުނ ް ވ ުޒާރަތ ުލ ް އ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނަށ ް ދެޢީދ ުގ ެ ކ ެއުނ ް އޮންނަކަނ ް ޤާނޫނުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް ި‬ ‫ފާހަގަކ ޮށްފ ައި އ ޮވ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ކ ައ ްކ ާ ކާންދޭނ ް ފ ެށުނުފ ަހުނ ް ި‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ފ ަރި އްކ ޮޅ ު ކަންތ ައްތ ައ ް ހަމަޖެހިގެނ ް އ ައި ކަމ ަށ ް‬ ‫ބ ެލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމަތ ަށ ް ‪ 113‬އަހަރ ު‬ ‫ި‬ ‫ފ ުރި ‪ 114‬ވަނަ އަހަރ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލި އި ރ ު‬ ‫ކ ުރި އެރުމ ަށ ް‬ ‫ތަރައްޤީއ ާއި‬ ‫ސފ ައި‬ ‫ހެޔ ޮ ބަދ ަލުތ ަކ ެއ ް އ ައި ް‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި އ ާއި ޚިލާފ ަށ ް މި ހާރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ާ ި‬ ‫އަންނަނީ‬ ‫ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކުގ ައި‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ކުލަތ ައ ް ޖ ެހ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނަށްދ ޭ ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ާއި ީލ‬ ‫ފ ަރި އްކ ޮޅ ާއި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ހ ަ ީވރ ާއި‬ ‫ޝއާރ ެއ ް ކ ަނޑ ައ ެޅ ުމ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ޚިދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަންކ ޮށ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާ ީބ‬ ‫ހ ޯދ ާ‬ ‫ސފ ައ ުފާފަދ ަ‬ ‫ި‬ ‫އި ނ ާމ ްދި ނ ުމ ާއި‬ ‫ތ ަފ ާތ ު އެތ ައ ް ޕްރ ޮގްރާމ ެއ ް‬ ‫މި އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ފ ެނި ގެންދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެނަނ ް ނޭޝަ ނަލ ް‬ ‫ި‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަހ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ސ މި ނަމުނ ް «ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ަ​ައ ު ީމ‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ސާރވި ް‬ ‫ެ‬ ‫ސރ ެ‬ ‫ދި ފ ާ ީއ ބާރ ު» މި ނަމ ަށ ް ބަދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބޭނުނ ްކުރަމުންއ ައި ބ ެޖ ްގ ެ ބަދ ަލުގ ައި އ ައ ު‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބ ެޖްވ ަނީ ތ ަޢާރަފ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ވ ެރި ޔ ާ އ ަލްއ ަ ީމރ ު މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ް ‪ 1948‬އޮގަސްޓ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބެޖ ަށ ް ގެނައި ބަދަލ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬ ‫‪ 6‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބެޖ ަށ ް ގެނައި ދެވަނަ ބަދ ަލ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ި‬ ‫އ ުފ ެދުނުފ ަހުނ ް މި ވ ޭތ ުވ ެދި ޔ ަ ސަ ތޭކައަހަރަށ ްވުރ ެ ދި ގ ު‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި އ ެ ިކ ގޮންޖ ެހުންތ ަކ ާއި‬ ‫މ ާ ީޒގ ައި ި‬ ‫ޞރ ާއި ފަތަޙ ަ ހޯދ ަމުނ ް އ ަ ީއ އ ެއި ރ ެއްގ ައި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ާ ނަ ް‬ ‫މި ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި ދ ެމި ތި ިބ ހިތްވަރުގަދ ަ ފ ަހުލ ަވާނުނ ްގ ެ‬ ‫ހިތްމ ަތ ާއި މި ންނަތުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪11‬‬

‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ޚި ދުމ ަތ ް‬

‫ސ‬ ‫ސފައިންގެ ‪ 6‬ބޭކަލުން މ ަރުވި ބަނޑުއަޑިއަށްދިޔަ ހިތާމ ަވެ ިރ ހާ ިދ ާ‬ ‫ި‬

‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު ‪ /‬ސާޖްނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ލި ޔ ުނީ ‪ާ :‬‬

‫އ ެ ީއ މީގ ެ ‪ 25‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް ހިނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިތާމ ަވ ެރި‬ ‫ވަރަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހަބޭކ ަލުނ ް ވ ަނީ‬ ‫ސގ ައި ި‬ ‫އ ެހ ާދި ާ‬ ‫މަރ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭ ފ ަޅުހިއ ްކ ާ ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި‬ ‫ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމުގ ައި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ޖޯޝާއި ފ ޯރި ގަދ ަ އ ަދި ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ހިނގި އ ެހ ާދި ސާގ ެ ހ ަނދާންތ ައ ް އ ާވ ުމުނ ް‬ ‫ސ އެމ ަ​ަސަ އްކ ަތުގ ައި ޝާމި ލ ްވި‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ހިތްތަކ ަށ ް ފުނ ް އ ަސަ ރ ެއ ް‬ ‫ވ ެރި ކުރުވ ައ ެވ ެ‪ .‬އެތަނުނ ް އ ެއްބ ޭފުޅ ަ ީކ ކާނަލ ް‬ ‫ސ ިކޔ ައި ދ ެއްވ ަމުނ ް‬ ‫ރ‪.‬އާދ ަމ ްމ ަނި ކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ާދި ާ‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ުގ ެ މޫނ ުފ ުޅުމ ަތި ނ ް ފ ާޅ ުވި ކުލަވަރ ު‬ ‫ސ އެކަނ ް އ ެނގި ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަކުނ ްވ ެ ް‬

‫‪12‬‬

‫ދި ޔަހިއ ްކ ާ ބަސްތާތ ަ​ައ ް އ ުކ ާލ ާ ބ ަނޑ ުލ ުއި ކުރުމ ަށ ްކ ުރި‬ ‫ސ ކަމ ަކުނ ް ނަތީޖ ާއ ެއ ް ނ ުނި ކ ުތ ެވ ެ‪ .‬ލޮނުގ ަނޑ ު ބ ަނޑ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ައ ްދާލ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މީހުންތ ައ ް ކ ަނޑ ަށ ް ފުމެނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ޮޅ ެވ ެ‪ .‬ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ްދާނ ްފ ެށި އި ރ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަޑި އ ަށ ްދާނ ްފ ެ ީށ ބ ަނޑ ުގ ެ ކ ޮޅުފ ަ ް‬ ‫ރަނ ްވި އ ްކ ާ އާދ ަމްމ ަނި ކ ު އ ުޅ ުއ ް ީވ ދި ޔަހިއ ްކ ުމ ާއި ބަސްތާތ ައ ް އ ުކ ުމ ުގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ބ ަނޑ ު ތ ައ ްޓުމ ަ ީތގ ައި ހުންނ ެވި އާދ ަމްމ ަނި ކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސފަކ ޮށްދޭކ ަށ ް އ ުނދ ަގ ުލ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ްދި ޔަނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫އ ެޙ ާދި ާ‬ ‫ކ ައި ރީ ގ ައި އ ޮތ ް މ ާލެއ ަށ ް ފ ަތާލ ައި ފ ައި އ ެރި ދާނެކ ަމ ުގ ެ ވަރަށްބ ޮޑ ު ޔ ަ ީޤންކަމ ެއ ް‬ ‫އ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ލޮނުގ ަނޑ ު މޭކ ަށި ގ ަނޑ ާއި އަރ ާ ހަމ ަވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް ކަންތ ައ ް ީވ‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ު ހީފ ުޅ ުކުރ ެއ ްވި ގޮތަކ ަށ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ބ ަނޑ ު އ ަޑި ޔ ަށ ްދާނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދަމ ައި ގ ަތ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު އ ުފ ެދުނ ު ބ ާނި ގ ަނޑ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް އާދ ަމްމ ަނި ކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ހީވި އ ެވ ެ‪ .‬ސަ ލާމ ަތ ްވާނ ް އ ުޅ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ޙ ަޔ ާތ ުގ ެ އެންމ ެ ފ ަހ ު ވ ަގ ުތުކޮޅ ޭވ ެ ް‬ ‫ސ ީމހ ަކ ު އާދ ަމްމ ަނި ކ ުގ ެ ޔ ުނީ ފ ޯމ ްގ ެ ދެގަލ ަހުގ ައި ދެއ ަތުނ ް ހިފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ސބ ަށ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެހިތާމ ަވ ެރި‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު ނޭވ ާހާސްވ ެ ލޮނުބ ޮވި ހ ަދާނެގ ޮތ ް ހުސްވ ާ ިހ ާ‬ ‫ސގ ައި މަރ ުވި ‪ 6‬ބޭކ ަލުންނަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި ޝަ ހީދ ުވ ެދި ޔ ަ ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޙ ާދި ާ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ސަ ރ ުކާރުނ ް ނި ންމ ަވ ާ އެބޭކ ަލުންނަށ ް ޕްރަ​ައި ވ ެޓ ްގ ެ މ ަޤ ާމުނ ް ކ ޯޕްރަލ ްގ ެ‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މ ަޤާމ ަށ ް މ ަޤ ާމ ުގ ެ ކ ުރި އެރުނ ް‬ ‫ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ‬ ‫ޢ ާއި ލާތަކ ަ​ަށ ް އެހީވެދ ެއ ްވ ާ ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ފެންވަރުގ ައި ހިތާމ ަފ ާޅ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ރ ުކާރުނ ް‬ ‫ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ައ ް‬ ‫ބ ޭއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ‪ 1979‬މ ެއި ‪13‬‬ ‫ވަނަ ދުވ ަހ ު ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް‬ ‫‪ 5:30‬ހ ާއި ރ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭގ ެ ފ ަޅ ު‬ ‫ހިއްކަނ ް ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ޫނި ދޫނ ް‬ ‫ި‬ ‫ވ ެލި ބަރުކ ޮށ ްގެނ ް އ ައި‬ ‫ބ ަނޑެއ ް އ ަޑި އ ަށ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އެޚަބަރ ު ދުވ ަހ ު ނ ޫ ް‬ ‫ސރ ު ީޚތަކ ަށ ް އ ެރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަލ ަ ު‬ ‫މ ުޅި މ ާލެއ ަށ ް އެޚަބަރ ު‬ ‫އެޚަބަރ ު‬ ‫ފ ެތުރުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ ފ ެތުރ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު‬ ‫ސއ ަ ީކ ކިހ ާ ހިތާމ ަވ ެރި‬ ‫އ ެހ ާދި ާ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެއްކަމ ެއ ް‬ ‫ީމހަކ ަށ ް އ ެނގި ފ ައ ެއްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ް ދި ޔަނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝގ ައި‬ ‫ޖޯ ު‬ ‫ފ ޯރި ޔ ާއި‬ ‫ހ ުއ ްޓާނ ުލ ާ‬ ‫ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްދި ޔ ަ ީއ ވ ެލި‬ ‫ި‬ ‫ބ ަނޑ ު‬ ‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސގ ައި ‪ 6‬މީހުނ ް‬ ‫އ ަޑި އ ަށ ްދި ޔ ަ ޙ ާދި ާ‬ ‫މ ުޅި‬ ‫އ ެނގ ުމުނ ް‬ ‫ގ ެއ ްލި ފ ައި ވާކަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ހަމ ަ ިހމޭންކަނ ް ވ ެރި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމުގ ައި އ ެއްނަމްބަރ ު‬ ‫ޝފ ްޓ ާއި ދެމ ެދ ު‬ ‫ި‬ ‫ޝފ ްޓ ާއި ދެނަމްބަރ ު‬ ‫ި‬ ‫ވާދ ަވ ެރި ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ވ ަނީ‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ަށ ްވުރ ެ އަނ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ ވ ެލި ފ ުނި‬ ‫ބ ޮޑުކ ޮށްޖ ެހ ުމ ުގ ެ ފ ޯރި އ ާއި ޖޯޝެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ނި ނ ްމ ާލުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޝފ ްޓ ުގ ެ ބޭކ ަލުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު‬ ‫އ ެއްނަމްބަރ ު ި‬ ‫ކުރ ެ ިހފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގި ނަބ ައ ެއ ްގ ެ އ ަޑުވ ަނީ‬ ‫އަނ ްބ ާ ކިޔ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ގ ައި ގ ެ‬ ‫އެތަނ ްމި ތަނުގ ައި ރި އ ްސަ އ ެވ ެ‪ .‬ދ ުވ ާލ ު‬

‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ދ ޫނި ދ ޫ‬

‫މާލ ޭ‬

‫‪ީ 35‬މޓަރ ު‬

‫‪ީ 50‬މޓަރ ު‬

‫ހަތަރުދ ަމ ު ކ ުރި ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ރަނ ްވި އ ްކ ާ އާދ ަމްމ ަނި ކ ަ ީކ އ ޭގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި ިހމ ެނި ލ ެއ ްވި ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ީތ އާދ ަމްމ ަނި ކ ުގ ެ‬ ‫ވެފ ައި ހުންނ ެވި ވަރުބ ިަލންނ ާއި ގ ައި ގ ެ ތަންތަނުގ ައި ރި އ ް ާ‬ ‫ސ ިހތ ަކ ު‬ ‫ގ ައި ގ ައި ކ ާށި ތެޔ ޮ ލ ައްވ ައި ގެނ ް އ ޮށޯންނ ެ ީވ އަރ ާމުކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ގަސްތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ާ‬ ‫އަރ ާމ ު ފުނ ް ނި ދީގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވެންނ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ނި ދި ކުރައ ްވާފ ައި އޮންނ ެވި އާދ ަމ ް‬ ‫ސ‬ ‫މ ަނި ކ ަށ ް ހ ޭފ ުޅ ުލ ެއ ްވ ުނީ ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ީމހ ަކ ު ގ ޮވ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ސދޮށ ަށ ް އޭރ ު އ ެއްވ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަނބުގ ަ ް‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ު ދި ޔ ަ ީއ ލ ައި ގެނ ް ހުންނ ެވި‬ ‫ސ‬ ‫ސޯޓ ް ބ ުރި އ ާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަނބުގ ަ ް‬ ‫ދ ޮށުގ ައި އ ޮތ ް ރަ ީއސްގ ެ ކާރުކ ޮޅ ު ފެނ ުމ ާއި‬ ‫ސ ބ ޮޑުކަމ ެއ ް ޖ ެހ ުނީ ކަނ ް‬ ‫އ ެކ ު ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ވި ސްނި ވަޑ ައި ގ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ަށ ް‬ ‫ދި ގ ު‬ ‫ދުރ ުވ ެ‬ ‫އަވަހ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫އަވ ަ ް‬ ‫ފ ަޓ ުލޫނ ެއ ް ލ ައްވ ައި ގެނ ް އާދ ަމްމ ަނި ކ ު‬ ‫ސދޮށ ަށ ް ދުރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު‬ ‫އ ަނބުގ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަ ީއ ް‬ ‫ސަ އްވީހ ުގ ެ ފެނ ްޑާމ ަ ީތގ ައި‬ ‫އި ންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަރި ހުގ ައި މޭޖ ަރ ހ‪.‬‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ު‬ ‫ހުންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ޫސަ‬ ‫ފެނ ުމ ާއ ެކ ު މޭޖ ަރ ހ ުޅުލ ޭ މ ޫސަ ގޮވ ައި ލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އާދ ަމްމ ަނި ކ ު ދި އ ުމުނ ް ‪ 6‬މީހުނ ް‬ ‫ޝފ ްޓ ުގ ެ މީހުނ ް‬ ‫ސ ވި ދ ާޅ ުވ ެ‪ ،‬މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި އ ެއްނަމްބަރ ު ި‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ު ވާހަކ ަ ރަ ީއ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ގ ަޮތ ް އާދ ަމ ް މ ަނި ކ ު ކ ައި ރި ނ ް އ ޮޅުނ ް ފި ލ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދެންނ ެވި ފަދ ައި ނ ް ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ކ ުރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ެޝފ ްޓ ުގ ެ ދެމ ެދުގ ައި އ ޮ ީތ ވަރަށ ް ވާދ ަވ ެރި ރ ޫޙ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އޭރުއ ޮތ ް ދ ި‬ ‫ި‬ ‫ޝފ ްޓ ުގ ެ ވ ެރި އަކ ަށ ް ހުންނ ެ ީވ މި ހާރ ުގ ެ ޗީފ ް އ ޮފ ް ސްޓ ާފ ް މޭޖ ަރ‬ ‫ރ ޫޙ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްނަމްބަރ ު ި‬ ‫ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު (އޭރ ުގ ެ ލ ެފ ްޓި ނެނ ްޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު) އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެލި ގެނައ ުމުގ ައި ބޭނުނ ްކ ުރި ލ ަކ ުޑި ބ ަނޑ ަ ީކ ކ ުވ ާ މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ި‬ ‫މ ަނި ކ ުގ ެ ބ ަނޑެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެތެރޭގ ައި ވަކަރުނ ް ޅައ ަޅާފ ައި އ ޮތ ް ބ ަނޑެކ ެވ ެ‪ .‬ގ ޯނި ގޯންޏަށ ް ވ ެލި‬ ‫ސކ ޮށ ް ތި އ ްބ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ އ ެދި ވަޑ ައި ގ ަ​ަތުމ ަށ ް އާދ ަމްމ ަނި ކ ު‬ ‫އ ެޅ ުއ ްވުމ ަށ ް އ ުޅ ުއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު އި ް‬ ‫އ ެރީ ބ ަނޑ ަށ ެވ ެ‪ .‬ބ ަނޑ ު ބަރ ުކުރަމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު ބ ަނޑ ަށ ް އަރ ުވ ާ ބަސްތ ާގ ެ ޢަދ ަދ ު‬ ‫އާދ ަމްމ ަނި ކ ު ދި ޔ ަ ީއ ގުނަމުންނ ެވ ެ‪ 504« .‬ބަސްތ ާ ވ ެލި އެރ ުވި ތަނ ާ ބ ަނޑ ު ީބ ިހލ ައި ފި ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު މ ޫސަ ބ ޭ ކ ައި ރީ ނަންގަނ ެފި ނ ް ބ ަނޑ ު އ ަ ީޑޖެހ ޭވާހަކ ަ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް މ ޫސަ ބ ޭ‬ ‫ސ ިކނ ްގ ް (ޓ ަގ ް) ގ ައި ޖެހީ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް‬ ‫ބުނ ުއ ް ީވ ވ ެލި ބަރ ުކުރުނ ް ހ ުއްޓ ައި ލުމ ަށ ް‪ .‬ދެނ ް ީ‬ ‫ދ ަތުރަށ ް ފ ެށ ުނީ ‪ ».‬އެހިތާމ ަވ ެރި ދ ަތުރ ު ފ ެށުނ ު ގ ޮތ ް އާދ ަމ ް މ ަނި ކ ު ިކޔ ައި ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫“ދ ަތުރަށ ް ފ ުރި އި ރ ު ބ ަނޑުގ ައި މީހުނ ްތި ިބވަރ ެއ ް ނޭނގ ެ‪ .‬އ ެއ ް ބަޔ ަކ ު‬ ‫ދ ޫނި ދޫގ ައި ބ ައި ތި އ ްބާފ ަ އަނ ެއ ް ބަޔ ަކ ު ބ ަނޑ ަށ ް އ ެރީ ‪ .‬ފ ަތި ހ ުގ ެ ފި ނީ ގ ައި ދ ަތުރަށ ް‬ ‫ފެށީ‪ .‬ކ ަނޑުގ ައި އ ޮ ީތ ވަވ ޮއި ‪ .‬ދ ޫނި ދ ޫގ ެ ދ ެކުނަށ ް އ ެޅި ތަނުނ ް އ ެ ިހސާބުގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި‬ ‫އ ޮތ ް ގ ޮށ ް ރ ާޅުގ ަނޑެއ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ބ ަނޑުވ ަނީ ‪ .‬ބ ަނޑ ުތެރެއ ަށ ް ރ ާޅުއަރ ާ ބަސްތާތ ައ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ބާރުކ ޮށްލ ައި ފި ‪ .‬މޫސުމ ް ރަނގ ަޅުނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ފ ޯވާނ ް ފަށ ައި ފި ‪ .‬އޭރ ު ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ް ވ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސކޮޅ ަކުނ ް އ ައި ވ ައި ގ ައި އ ުފ ެދުނ ު ރ ާޅުތ ަކުނ ް ބ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ހުޅ ަނގ ު ކ ޮޅުގ ައި ހ ުރި ކުޑ ަ ފ ު ް‬ ‫ސ ިހތ ަކ ު ވަތ ަށ ް ފެނ ް އ ެޅި އްޖ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާޅުވ ައްދ ައި ވ ެލި ބަސްތާތ ައ ް ފ ޯވ ެ ބ ަނޑ ު ބަރ ުވާނ ްފެށީ‪ .‬އި ާ‬ ‫ދެނ ް އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އ ުޅ ުނީ ދި ޔ ަ ހިއްކ ޭތ ޯ‪ .‬ޑަބިޔ ާ ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް ހިއްކ ޭތ ޯ ބެލީ‪.‬‬ ‫ވ ަތ ުގ ެ އެންމ ެ އ ަޑި ޔ ަށ ް ފ ޭ ީބ ހ ުޅުލ ޭ ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަކީމ ް ޢަލީ‪ .‬މ ެދުގ ައި ހ ުރީ މ ާކުންގ ޭ‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހިމ ް‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ު މ ަ ީތގ ައި ހުރ ެގެނ ް ދި ޔަހިއްކ ަމުނ ް ގެނ ްދި ޔައީ‪.‬‬ ‫ސ ރ ާޅ ު ދި ޔ ަ ީއ އަރަމުނ ް‪ .‬ދި ޔ ަ ހިއްކ ައި ގެނ ް އ ޮ ިބ ނޯންނާނެކަނ ް އ ެނގ ުމުނ ް‬ ‫އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް އ ުޅ ުނީ ނަލަހިޔ ާ މުޙ ައްމ ަދ ު ޢ ަ ީލ‬ ‫ބަސްތާތ ަ​ައ ް ކ ަނޑ ަށ ް އުކަނ ް ފެށީ‪ .‬އެކ ަމުގ ައި އި ް‬ ‫(ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ ކ ުއްޖ ެއ ް) އޭރ ު ވ ައި ކޮޅ ަށ ް ނ ެގުމ ަށ ް އ ެއްބަޔ ަކ ު ގޮވ ަމުނ ް ދި ޔ ަ‪ .‬އަނ ެއްބަޔ ަކ ު‬ ‫ގޮވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ީއ ފ ައ ިްސއ ަށ ް ީދލ ައި ލުމ ަށ ް‪ .‬ދެނ ް ފެނ ުނީ ބ ައ ެއްމީހުނ ް ކ ަނޑ ަށ ް ފުންމަނ ް‬ ‫ފ ެށި ތަނ ް‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ަނޑ ަށ ް ފ ުމުނ ު މީހުނ ް ބ ަނޑުގ ައި ިހފ ައި ގެނ ް ތި ބެނ ް ފ ެށ ުމުނ ް އ ެހެނ ް‬ ‫ނ ުހ ެދުމ ަށ ް ނަސޭ ޙ ަތ ްތ ެރި ވި ‪ .‬ވ ައި މ ައްޗ ަށ ް ބ ަނޑ ު ހިއ ްލާލަނ ް އ ުޅ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ދެފަރާތ ަށ ް‬ ‫ސ ރ ާޅުއަރަނ ްފ ެށި އޭރ ު މ ުޅި ނ ް ޔ ަ ީޤނ ްވ ެއްޖ ެ‬ ‫ހ ެލުނ ު ހ ެލ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ދެފަރ ާތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ު ިހތ ަށ ް އ ެރީ ފުންމ ައ ެއ ް‬ ‫ބ ަނޑ ު ފެންމ ަ ީތގ ައި ދެނ ް ނޯންނާނެކަނ ް‪ .‬އެކަމ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ުލާނަމ ޭ‪ .‬ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ް ދި ޔ ައި މ ަ ފ ަތ ާލާފ ަ މ ާލެއ ަށ ް އ ެރި ދާނެއ ޭ‪ .‬އ ެހެނ ް ހިތ ާ ހ ުއ ްޓ ާ‬ ‫ސކ ޮޅ ު‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު އޭރ ު ހ ުރީ ބ ަނޑ ު‬ ‫ފުރަތަމ ަ އ ަޑި އ ަށ ް ދާނ ްފ ެ ީށ ބ ަނޑ ުގ ެ ކ ޮޅުފ ަ ް‬ ‫ތ ައ ްޓުމ ަ ީތގ ައި ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ މޭކ ަށި ގ ަނޑ ާއި ހަމައ ަށ ް ލޮނުގ ަނޑ ު އެރ ުމުނ ް ފުނ ްމާލީ‪.‬‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ް ހިނގ ައްޖ ެ‪ .‬ދެނ ް ކަންތ ައ ް ީވ އ ަޅުގ ަނޑ ު ހީކ ުރި ގޮތަކ ަށ ް ނޫނ ް‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ބ ަނޑ ު އ ަޑި އ ަށ ްދި ޔ ައި ރ ު އ ުފ ެދުނ ު ބ ާނި ގ ަނޑ ުތެރެއ ަށ ް ދަމ ައި ގެނ ްފި ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ީމހ ަކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ފަހ ަތުނ ް ޔ ުނީ ފ ޯމ ް ދެގަލ ަހުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ދެއ ަތުނ ް ިހފ ައި ފި ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ނޭވ ާ ހާސްވ ެ ލޮނ ުވ ެ ް‬ ‫ބ ޮވުނ ު‪ .‬އެމީހ ާގ ެ އ ަތ ް ނައްޓ ައި ލުމ ަށްފ ަހ ު ީފނާލ ައި ފ ަ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް އ ެރީ ‪ .‬ވ ަގުތ ަ ީކ މަސްވ ެރި ނ ް މަހ ަށ ް ދާނ ް‬ ‫ސ ިހތ ަކ ު ދ ޯނި ފަހަރ ު‬ ‫ނި ކ ުތ ް ވ ަގ ުތުކަމ ަށ ް ވ ުމުނ ް އި ާ‬ ‫ކ ައި ރި ކ ޮށ ް މީހުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކުރަނ ް ފަށ ައި ފި ‪ .‬އޭރ ު‬ ‫ސ މ ާލެއ ަށ ް އަރަނ ް ދި ޔ ަ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއ ް މީހުނ ް ފ ަތާފ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ިކނ ްގއ ަށ ް‪ .‬އޭރ ު އ ޭގ ެ ތެރޭގ ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ަ ީއ ީ‬ ‫ަޝދ ު ބ ާއ ްވާފ ައި އ ޮތ ް‪ .‬އޭނ ާ ބަނ ްޑުނ ް‬ ‫ކ ޮ ީޕ ޢ ަ ީލ ރ ީ‬ ‫ސ ދެފަރ ާތުނ ް ދެއ ަތ ް ލ ައ ްވ ާ‬ ‫އ ޮއ ްވ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ު ގ ޮ ް‬ ‫އ ުފ ުލާލީ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ހޯސްލާފ ައި ލޮނުގ ަނޑ ު އ ަނގ ައި ނ ް‬ ‫ސ ނޭވާލީ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް މ ާލެއ ަށ ް‬ ‫ފ ައި ބ ައި ގެންގ ޮ ް‬ ‫ސ އޮފީހ ާ ދި މ ާ ފާލަމ ަށ ް‪ .‬ހ ާލުބ ޮޑުމީހުނ ް‬ ‫ފ ޭ ީބ ރަ ީއ ް‬ ‫ސ ނޭނގ ޭ‬ ‫ސ ިޕޓަލ ަށ ް ގެނ ްދި ޔައީ‪ .‬އޭރ ު އެކަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ހޮ ް‬ ‫ސ ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ބަޔ ަކ ު އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މ ަދުކަމ ެއ ް‪ .‬ދެނ ް އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި އެންމެނ ް އ ުޅ ުނީ ‪ .‬ދުވ ަހ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ނި ނ ްމ ާލި އި ރ ު ‪ 2‬ނަމްބަރ ު‬ ‫ޝފްޓ ަށ ްވުރ ެ އ ަޅުގ ަނޑުމެންނަށ ް ޖ ެހުނ ު ވ ެލި ފ ުނި މާބ ޮޑ ު‪ .‬ވ ެލި ފ ުނި ބ ައްލަވ ައި ލ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ އި ބްރާހިމ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ‪ .‬އެރޭ ‪6‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ ނައި ބ ު އި ލި ޔ ާ ް‬ ‫އޭރ ުގ ެ ި‬ ‫ޖެހިއި ރ ު ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ދާނ ް ފ ޯލި ނ ްގކ ުރި އި ރ ު މީހުނ ް މ ަދުކަނ ް އ ެނގ ުނީ ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް‬ ‫މީހުނ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ސަ ރ ުކާރުނ ް ފ ެއްޓ ެވި ‪ .‬ގ ެއ ްލުނ ު މީހުނ ް ފެނ ުނީ ގ ެއ ްލުނ ުތ ާ‬ ‫ތި ންވަނައ ަށ ް ީވ ދުވ ަހ ު‪ .‬ޑ ައި ވަރުނ ް އ ަޑި އ ަށ ް ީފނައި ގެނ ް ‪ 3‬މީހުނ ް ނެގީ‪ .‬އަނ ެއ ް ‪3‬‬ ‫މީހުނ ް ފ ޯވ ެގެނ ް މ ައްޗ ަށ ް އ ެރީ ‪ ».‬އާދ ަމްމ ަނި ކ ު ިކޔ ައި ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސގ ައި ނި ޔ ާވި ބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ބ ަނޑ ު އ ަޑި ޔ ަށ ް ދި ޔ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫‪ . 1‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއ ްޞަ މ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ މއ‪ .‬ޖި ންޖަރ ުވި ލ ާ‬ ‫ޝޔ ާމ ް ހ‪ .‬ސަ އި ޑ ްހ ެޖ ް‬ ‫‪ .2‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ި‬ ‫‪ .3‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރާހިމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު މ‪ި .‬ހޔަމ ަ ( ނ‪ .‬މަނަދ ޫ )‬ ‫ަޝދ ު ހ‪.‬ރީ ގ ަލ ްގ ެ‬ ‫‪ .4‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ސްމާއީލ ް ރ ީ‬ ‫‪ .5‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހީމ ް މ‪ .‬ކަންޑަރ ު ( ދ‪ .‬ހ ުޅުދ ެލި )‬ ‫‪ .6‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހީމ ް މ‪ .‬މ ާކުނ ްގ ެ ( ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ުާށި )‬ ‫މި ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރައ ްވ ާ ޕްރައި ވ ެޓ ްގ ެ މ ަޤ ާމުނ ް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ްގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް މ ަޤ ާމ ުގ ެ ކ ުރި އެރުނ ް ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪13‬‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ސޢީދު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫އައްސުލްޠާން އިބްރާހިމ ް ނ ޫރައްދީން‬

‫ސރ ެ މި އ ަދ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދ ުނީ އ ް ު‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ި‬ ‫ހަމައ ަށ ް ‪ 10‬ބ ޭފުޅ ަކ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް މީލ ާ ީދނ ް‬ ‫ި‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސކ ަރީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫‪ 1892‬ވަނަ އަހަރ ު އ ުފ ެދ ުމ ާއި ހަމ ައި ނ ް އ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ޚ ާއ ްޞަ އި މ ްތި ޔ ާޒުތ ަކ ެއ ް ދ ެވ ެމުނ ް އ ައި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމ ެ މ ަ ީތ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމ ާއ ެކ ު ި‬ ‫ސ‬ ‫ވ ެރި ޔ ަ ީކ އ ެއި ރަކ ު ރ ާއްޖޭގ ައި ހުންނަ އެންމ ެ އި ް‬ ‫ސކ ަލުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ވ ެރި ޔާކ ަމުގ ައި ވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރަ ް‬ ‫ސނ ްގ ެ އި ތުރުނ ް ވ ަލި އ ްޔ ުލްއ ަމްރ ުގ ެ މ ަޤ ާމ ް ފުރ ުއ ްވި‬ ‫ރަ ީއ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހާތަނަށ ް ި‬ ‫ބޭބ ޭފ ުޅުނ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ެރި ޔ ާގ ެ މ ަޤ ާމ ް ފުރ ުއ ްވި ‪ 10‬ބ ޭފ ުޅުންނަ ީކ ‪-:‬‬ ‫އި ބްރާހިމ ް‬

‫‪ .1‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް‬ ‫ސކަންދަރ ު‬ ‫އި ް‬

‫‪ .2‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ޢި މ ާދ ުއ ް ީދނ ް (‪)5‬‬

‫ނޫރައ ް ީދނ ް‬

‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ އެންމ ެ އި ސްވ ެރި ޔ ާގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ހުންނ ެވި‬ ‫މ ަޤ ާމުގ ައި‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ކ ަމުގ ައި ދަންނަވަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ސޔ ާސަ ތ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ސނުނ ްފ ުޅ ާއި ‪ ،‬ހަރުދަނ ާ ި‬ ‫ތޫނ ު ވި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ތަރައްޤީގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫މ ަ ީތ ހަރުފ ަތްތ ަކ ެއ ް މި އ ަދުވ ަނީ ގި ރ ާކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ ޒ ަޢާމ ަތ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ‬ ‫ލި ބިގެނ ްދި ޔ ަ އ ެއ ްކ ުރި އެރުމ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ތ ަޢ ު ީލ ީމ ޤާބިލ ު ބަޔަކ ަށ ް ހ ެއްދ ެވުމ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ާއި ‪ި ،‬‬ ‫ޒ ަމާނ ާއި އެކަށޭނަ ގޮތ ަށ ް ބ ައްޓަނ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ދި ވ ެ ިހ ި‬

‫އައްސުލްޠާން ޙަސަން ނ ޫރައްދީން (‪)2‬‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ލި ބިގެނ ްދި ޔ ަ‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ ޒ ަޢާމ ަތ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި ި‬

‫ސފ ައި ންނަ ީކ ތ ަޢ ު ީލ ީމ ޤާބިލ ް ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫‪ .3‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އ ެއ ްކ ުރި އ ެރުމ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫އައްސުލްޠާން މ ުޙ ައްމ ަދު ޢިމ ާދުއްދީން (‪)5‬‬

‫ސ އ ް ީދ ނ ް‬ ‫ޝަ މ ް ު‬ ‫ސކަންދަރ ު (‪)3‬‬ ‫އި ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ހ ެއ ްދ ެވުމ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި އ ަގ ުހ ުރި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ާއި ‪ި ،‬‬

‫އަލްއަމީރު މ ުޙ ައްމ ަދު އަމީން ީދ ީދ‬

‫‪ .4‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ކަންތ ައްތ ައ ް ޒ ަމާނ ާއި އެކަށޭނެގޮތ ަށ ް ބ ައްޓަނ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ޢި މ ާދ ުއ ް ީދނ ް (‪)6‬‬

‫‪ .5‬ވ ަ ީޒރ ުލ ް‬ ‫އ ައްނަބީލ ް‬ ‫ފ ަރީ ދ ު ީދ ީދ‬

‫އ ައުޒ ަމ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު‬

‫ކުރ ެއ ްވި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ .6‬އ ައްސުލ ްޠާނ ް ޙ ަސަ ނ ް ނޫރައ ް ީދނ ް (‪)2‬‬ ‫އައްސުލްޠާން މ ުޙ ައްމ ަދު ޝަމްސުއްދީން‬ ‫އިސްކަންދަރު (‪)3‬‬

‫‪ .7‬އ ަލްއ ަ ީމރ ު މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ް ީދ ީދ‬ ‫ާޟލ ް ވ ެލާނާގ ޭ އި ބްރާހިމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ީދ ީދ‬ ‫‪ .8‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫( އި ނ ްޤި ލ ާ ީބ ކ ޮމި ޓީގ ެ ވ ެރި އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް )‬ ‫ާޞރ ު‬ ‫ާޟލ ް އި ބްރާހިމ ް ނ ި‬ ‫‪ .9‬އ ަލ ްފ ި‬ ‫‪ .10‬އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް‬

‫އައްސުލްޠާން މ ުޙ ައްމ ަދު ޢިމ ާދުއްދީން (‪)6‬‬

‫ވަޒީރުލް އައުޒަމ ް އައްނަބީލް މ ުޙ ައްމ ަދު‬ ‫ފަރީދު ީދ ީދ‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސވަރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ މ ަޤ ާމ ް އެކިދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫ފުރ ުއ ްވި އ ެ ިކބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ު‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަ ީމރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްެގ ެ‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ް ީދ ީދ ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެވ ެނީ ި‬ ‫ވ ެރި އ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސދ ެއ ްވި‬ ‫ޚިދުމަތ ަށ ް އާރ ޫޙ ެއ ް ގެނ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ައ ާއި ބ ެޖ ް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެލަވ ަ އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ޮޓ ޯއ ާއި ި‬ ‫ި‬ ‫ހ ެއްދ ެ ީވ އެމ ަނި ކ ުފާނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ގ ުތ ާރީ ޚ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އެންމ ެ ގި ނަ ރ ޮނގުތ ަކުނ ް އެންމ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބ ޮޑ ު ކ ުރި އެރުމ ެއ ް ހ ޯއްދަވ ައި ދ ެއ ްވި ވ ެރި ޔ ަ ީކ މި ހާރ ު‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ތ ަޞަ އ ްވުރ ު ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބަދ ަލ ުވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސ މ ައ ުމޫނ ް ގެންނަވާފ ައި ވ ާ ހ ަލ ުވި ކ ަމ ާއި‬ ‫ދ ުވ ެއްޔ ަށ ް ރަ ީއ ް‬ ‫ކ ުރި އެރ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ ޚިދުމ ަތ ާއި ‪ ،‬އ ެއްގ ަމ ާއި ކ ަނޑުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ވަރުބ ަލި ކަމ ެއްނ ެތި ‪ ،‬ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ އެންމ ެހ ާ ި‬ ‫ސއްޔ ަތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ ޙ ައި ި‬ ‫ި‬ ‫މި އ ަދ ުތި ީބ‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ކުރ ެއ ްވި އ ަދި ކުރައްވ ަމުނ ްގެންދ ަވ ާ‬ ‫ނި ހާޔަތ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ާއި މ ެދ ު‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި‬ ‫ހިތްހަމަޖެހިގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ަޞަ އ ްވުރ ު ބަދ ަލުކ ޮށ ްލ ެއ ްވި‬ ‫ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބަދ ަ ިހ‬ ‫ޒ ަ ީޢމ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސަ ފުތ ަކުނ ް އަނ ްހެނުންނަށ ް ޤ ައ ު ީމ މި ބ ޮޑ ު ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ފުރ ުޞަ ތ ު ދ ެއ ް ީވ އެމ ަނި ކ ުފާނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙާލ ަތ ު ދުރ ާއި ގ ާތުނ ް ބ ައްލ ަވ ާ‪ ،‬އެކިއ ެ ިކ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ަ​ައި ންނަށ ް އި ތުރުކ ޮށްދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫އި ނާޔ ަތްތ ަ​ައ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރުނ ް ޒ ަމ ާނީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ލި ބޭނޭ މ ަގ ު‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެކިއ ެ ިކ‬ ‫ފަހިކުރައ ްވ ާ މި ޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ “ ޙ ަ ީޤ ީޤ ި‬ ‫“ ދަރަޖ ަ ހ ޯއްދަވ ައި ދ ެއ ްވި ވ ެރި ޔ ަ ީކ މި ހާރ ު ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމ ެ މ ަ ީތ ވ ެރި ޔ ާގ ެ މ ަޤ ާމުގ ައި ހުންނ ެވި‬ ‫ި‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫ޤ ައ ްޔޫމ ެވ ެ‪.‬‬

‫އަލްފާޟލް ވެލާނާގޭ އިބްރާހިމ ް‬ ‫ި‬ ‫މ ުޙ ައްމ ަދު ީދ ީދ‬

‫ާޞރު‬ ‫އަލްފާޟލް އިބްރާހިމ ް ނ ި‬ ‫ި‬

‫އަލްއުސްތާޛު މ ައުމޫނ ު ޢ ަބްދުލް ޤ ައްޔޫމ ް‬

‫ޤ ައ ުމީ ބަޠ ަލ ު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ކޯޕ ްރަލް ޝަމްސުލް ފަލ ާޙ ް‬

‫މެޑ ަލ ްފ ޯރ އ ެކްސެޕ ްޝަ ނަލ ް‬ ‫ބްރޭވ ަރީ ( ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪ 1988‬ގ ައި )‬

‫އ ެ ބަޠަލަކ ަށ ް މ ުޅި ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ‪،‬‬ ‫ހދ‪.‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ މ ާވާގ ޭ ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ނަމ ަ ީކ މި ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ ދ ެމި އ ޮތ ްހ ާ ހިނދ ަކ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެއްސެއ ްގ ެ ހިތުނ ް ފި ލ ައި ގެނ ް ދާނޭ ނަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް އޮހ ޮރި ގެނ ްދި ޔ ަ‬ ‫އެހ ަށި ގ ަނޑުނ ް ދި ވ ެ ިހ ފ ަ ް‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ ލެޔ ަ ީކ ހ ަނދާނ ް ނައްތ ައި ލެވޭނ ެ ލެޔ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ަނޑުނ ް ފ ޮހ ެވި ގެނ ްދާނ ެ‬ ‫އެހ ަނދާނަ ީކ މި ދި ވ ެ ިހ ފ ަ ް‬ ‫ސފަވަންތ ަ‬ ‫ހ ަނދާންތ ަކ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ުރި ހިތްވަރަކީ‪ި ،‬‬ ‫ޖެހިލުނ ްކުޑ ަ ހިތްވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ‪ 3 ،‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪1988‬‬ ‫ގ ައި އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ޓެރަރި ސްޓ ް‬ ‫ޙަމ ަލާގ ައި މި ލ ޮބ ުވ ެތި ވަޠަނ ް ދި ފ ާޢ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި އެންމ ެ‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ހިތްވަރުގަދ ަ ރައްދ ެއ ް ޓެރަރި ސްޓުންނަށ ް‬ ‫ސ ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ް ގ ޮތުގ ައި ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫ދި ނީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އާދަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ް އުފަނ ް ީވ ‪ 1968‬ވަނަ‬ ‫ސ‬ ‫އަހަރ ު ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ މ ާވާގޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ހދ‪.‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ުށި އޭނާއ ަށ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަ ީކ‬ ‫އ ުޅ ުމ ާއި އ ަޚ ުލ ާޤ ު ރަނގ ަޅ ު ސާދ ާ މި ޒާޖ ެއ ްގ ެ ވ ެރި‬ ‫ސޯލްޖަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޯޑަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ިކޔަމަނ ްވ ުމ ާއި‬ ‫ގ ަޑި އ ަށ ް ފަރ ުވ ާތ ެރި ވުމ ަ ީކ މ ަތި ވ ެރި ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ދެކިގެނ ް އ ުޅުނ ު ސޯލްޖަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ާ ގ ުޅ ުނީ ‪ 9‬މ ެއި ‪ 1984‬ގ ައ ެވ ެ‪ 1986 .‬ވަނަ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ޓާސްކ ުފ ޯ ް‬ ‫އަހަރ ު ި‬ ‫ކ ޯހުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ އެތ ަމ ްރީ ނ ް ފ ުރި ހަމ ަ ކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޖި ހ ާދ ުގ ެ ރަތ ްމެޑ ަލ ް ( ‪3‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1988‬ގ ައި )‬

‫ފުރަތަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރީ ޑި އ ު ީޓ ސެކ ްޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫ފ ޯރި މަރ ާ ބ ައި ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު ‪ 6‬ޖޫނ ް ‪1987‬‬ ‫ނ ް ފ ެށި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ީއ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތުގ ައި ‪4‬‬ ‫ސގ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ޓާސްކ ްފ ޯ ް‬ ‫ސ ހޭދ ަކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ހީދ ުވި އި ރ ު‬ ‫އަހަރ ާއި ‪ 5‬މ ަ ް‬ ‫ޢ ުމުރަ ީކ ‪ 20‬އަހަރ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫ސބ ަތ ްވާގޮތ ަށ ް ސަ ރ ުކާރުނ ް ވ ަނީ‬ ‫އާދ ަމްއ ަށ ް ނި ް‬ ‫“ޝަ ހީދ ު ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ް ބިލ ްޑި ނ ްގ”ގ ެ‬ ‫ނަމުގ ައި ޢި މާރ ާތ ެއ ް ިބނ ާކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސަ ރ ުކާރުނ ް ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ މ ަތި ވ ެރި ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ސ މި ނި ސްޓ ްރީ އި ންނ ާއި‬ ‫ފާހަގ ަކުރައ ްވ ާ‪ ،‬ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް އޭނ ާގ ެ މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ި‬ ‫ސ އ ެ ީހތ ައ ް‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ގޮތަކ ަށ ް ބ ައްލަވ ައި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ވެދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1988‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ފުރަތަމ ަ ޙަމ ަލ ާ ދ ޭއި ރަށ ް‬ ‫ދު ް‬ ‫ކުޅ ަދާނަ ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ް އ ޭގ ެ ރައ ްދ ު އެވަޒަނ ް އ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި‬ ‫ދި މާލ ަށ ް ދި ނ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު އޭނ ާ ހ ުރީ ި‬ ‫ގ ޭޓ ް ހުޅ ަނގުފަރ ާތުގ ައި ފ ޯރި އ ަށ ެވ ެ‪ .‬ކަވަރ ު ނ ެގުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އޭނާވ ަނީ ހުޅ ަނގުފަރ ާތުގ ައި ހ ުރި ސެނގަރ ު ތެރެއ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝމަނުންނަށ ް ކ ެނޑި ނޭޅި‬ ‫ސ ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ް ދ ު ް‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ުޝޔާރުކ ަމ ާއި‬ ‫ޙަމ ަލާތ ައ ް ދ ެމުނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ނި ކަނ ް ހ ި‬

‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ މެޑ ަލ ް (‪3‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1988‬ގ ައި )‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޖެހިލުނ ްކުޑަކ ަމ ާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު‬ ‫ތެރޭގ ެ ދި ފ ާ ީޢ ޑި އ ު ީޓ ޕ ޮއި ނ ްޓްތަކ ަށ ް މީހުނ ް ބ ަހާލ ައި‬ ‫ސލަނ ް ފުރ ުޞަ ތ ުލި ބ ުނީ މި ކުޅ ަދާނަ‬ ‫ކަންތ ައްތ ައ ް ހަމަޖ ައ ް ާ‬ ‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬މާލ ަ ް‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ އ ަތުނ ް ވަޒަނ ް ހުސްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް‬ ‫ސ އޭނ ާ ގޮވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ީއ އި ތުރ ު މެގ ަޒި ނ ެއ ް‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ހ ުރީ އެވަރުގަދ ަ ޢ ަޒުމ ަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ މ ަތި ވ ެރި ޢ ަޒ ުމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ބަދ ަލ ެއ ް ނައި ް‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ޙަމ ަލ ާއި ނ ް އ ެރި ވަޒަންތ ަކުނ ް ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫ދު ް‬ ‫އާދ ަމ ްގ ެ މ ެޔ ާއި ހ ަށި ގ ަނޑ ު ދި މ ަދި މ ާއި ނ ް ފޫއ ަޅުވ ައި ލި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ުގ ެ‬ ‫ސގ ަނޑ ު ދޫކ ޮށ ް ި‬ ‫އެހިނދ ު މި ފ ަ ް‬ ‫ފާރ ު އޭނ ާގ ެ ޝަ ީހ ީދ ލ ެއި ނ ް ތެނ ްމާލ ައި ‪ ،‬ޝަ ހީދ ު ީވ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ނަމ ެއ ް‬ ‫އަބ ަދ ުގ ެ އަބަދ ަށ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ހޯދ ައި ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ލ ޮބ ުވ ެތި ވަޠަނ ް މި ނި ވަންކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ކުރަމުނ ްދި ޔ ަ މ ަތި ވ ެރި ޖި ހާދ ަށ ް އ ަގ ުހ ުރި ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކ ޮށ ް ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ބަޠ ަލ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ކޮންމ ެ‬ ‫ޝަ ރަފ ްވ ެރި ކ ަމ ާއި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ސ ނަމޫނ ާއ ެއ ް ދ ައްކ ައި ދީ‪ ،‬ފ ަޚުރ ުވ ެރި‬ ‫ީމހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ ޝަ ހީދ ު‬ ‫މެޑ ަލ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ރަ ް‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ ފުރާނައ ަށ ް ބަރަކ ާތ ް ލ ައްވ ައި އޭނާއ ަށ ް‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ ދ ާއި ީމ ނި ޢުމ ަތ ް މި ންވަރ ު ކުރައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ު‬ ‫އ ާ ީމނ ް‬

‫ހ ޯއްދ ަވާފ ައި ވ ާ ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ައ ް‬ ‫‪ 13 ‬މ ާރޗ ް ‪ 1985‬އި ނ ް ‪ 13‬މ ާރޗ ް ‪ 1986‬އ ަށ ް ގ ަޑި އ ެއްނ ުޖ ެހި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ީތ އެކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ލ ާމ ެއްނ ުބުނ ެ މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް ދި މާނ ުވ ެ‪ ،‬ޑި އ ުޓީ އ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ު ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނ ާމ ު ‪ 6‬ޖޫނ ް ‪ީ 1986‬ވ ި‬ ‫ާޟރީ ނ ް‬ ‫‪ 13 ‬މ ާރޗ ް ‪ 1986‬އި ނ ް ‪ 13‬މ ާރޗ ް ‪ 1987‬އ ަށ ް ޕެރޭޑ ް ޙ ި‬ ‫އެނ ްމ ެ ރަނގ ަޅ ު މީ ހުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ހ ޮވި ގެނ ް އެކ ަމ ުގ ެ އި ނ ާމ ު ‪ 6‬ޖޫނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ު ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ީ 1987‬ވ ި‬ ‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ނަް‬ ‫ސފޙ ަ​ައިމަލ‬ ‫އއަދުދުގ ެުވ ާނީ ި‬

‫ބިރުވެރިކަމ ާ ނާމ ާންކަމ ުގެ ޖައްވަކަށް އިރުއެރުން‬ ‫ސ‬ ‫ހަމ ަ ިހމޭނ ް މި ނި ވަނ ް ޖ ައްވަކ ަށ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ނި ދ ަނީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެދ ެމުނ ްދ ާ ދި ވ ެ ިހނ ް ކޮންމ ެ ރެއ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ިބރ ުވ ެރި ކަމ ެއްނ ެތި އުފ ަލ ާއި ހިތްހަމަޖެހިގެނ ް ބ ާއްޖ ަވ ެ​ެރި‬ ‫މ ާދ ާމާއަކ ަށ ް އ ެދި އ ެދި އ ޮވ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬ރަނގ ަޅ ު އ ަޒުމ ަކ ާއި‬ ‫ސ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސރ ާބ ެއ ް އ ޮވ ެގެނ ް އުޅޭބ ައ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ް‬ ‫އ ެދ ުމުނ ް ފ ުރި ފ ައި ވ ާ މީހުނ ް އުޅޭނަމ ަ ހަމަނުޖ ެހުންތ ަކ ާއި‬ ‫ާސގ ޮތުނ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ހ ެދި ފ ައި ވ ާ ސަ ރ ުކާރ ު ވ ައ ްޓ ާލ ާ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އަމަނ ް‬ ‫އ ަމާންކަނ ް ނައ ްތ ާލުމ ަށ ް ތަމަޅ ަ ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ ‪80‬‬ ‫މީހުނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް ދ ެބޯޓ ެއްގ ައި ހ‪.‬ހާޖަރާގ ޭ ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ސހ ޮލި ޑ ޭ އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫ލ ުޠ ު ީފ އ ާއި ސ‪ި .‬ހތ ަދ ޫ ޕ ެރި ް‬ ‫ާޞރ ު ‪ 1988‬އ ޮކ ްޓޯބ ަރ ‪ 29‬ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ އި ރާކ ޮޅ ު‬ ‫ނ ި‬ ‫‪ 08:30‬ގ ައި ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ މ ުއ ްލި ކުލ ަމުނ ް ފުރައި ގެނ ް‬ ‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ައި މ ާލ ެ އ ައުނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ‬ ‫މި ހާތަނަށ ް މި ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖ ެދ ުއ ް އެންމ ެ ިބރ ުވ ެރި އ ަދި‬ ‫ސ އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ާމާނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސނ ުމ ާއި ރޭވުނ ްތ ެރި ކަނ ް ހ ުރި ގ ޮތުންނ ާއި އ ެކ ު ﷲގ ެ‬ ‫ވި ް‬ ‫ކުޅ ަދުންވަންތަކ ަމުނ ް އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ މ ަޤ ުޞަ ދ ު ޙ ިާސލ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޗ ާޓ ް ހޯދ ައި ގެނ ް‬ ‫ނ ުކުރ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭގ ެ ޗ ާޓ ާއި ި‬ ‫އެތ ައ ްދުވ ަހ ެ​ެއ ް ވަންދެނ ް އ ެޗ ާޓްތަކ ަށ ް ބ ަލ ާ ވ ަނީ ގަދަފަދ ަ‬ ‫ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ާޞރ ު އ ަދި ޕްލ ޮޓ ް ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ ވ ެރި ޔ ާ‬ ‫ލ ުޠ ު ީފ އ ާއި ނ ި‬ ‫ޝވަރަމ ް މ ާލ ެ އަންނަ ގުރ ޫޕ ް ތ ަކ ުގ ެ ީލޑަރުނ ް‬ ‫އ ުމާމަހ ޭ ް‬ ‫ހ ޮވ ާ ނި ނ ްމުމ ަށްފ ަހ ު އެމީހުނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް މ ާލެއަރަނ ް‬ ‫އ ައި މ ަގުމ ަ ީތގ ައި ހ ަނގުރާމ ަ ވ ެރި ނ ްގ ެ ތެރޭނ ް ވ ަސަ ނ ް ީތ‬ ‫ލ ުޠ ު ީފ އ ާއި ސުވ ާލ ުކ ުރި ‪ ،‬ކ ަނޑުގަދ ަވ ެ މީހުނ ް ބ ަލި ވާނ ް‬ ‫ފަށ ައި ފި ނަމ ަ ދެންހ ަދ ާނީ ިކ ިހނ ެއްހ ޭ؟ ޖ ަވ ާބުގ ައި ލ ުޠ ު ީފ‬ ‫ބ ުނީ މ ާލެއަތ ޮޅ ު ކ ަނޑުއ ޮށ ްގި ރި ކ ައި ރީ ގ ައި މ ަޑުކ ޮށްފ ައި‬ ‫‪ީ 04‬މހ ަކ ު ހަނ ް ޑި ނ ް ީގގ ައި ކ ަނޑުއ ޮށ ްގި ރި އ ަށ ް އަރާފ ައި‬ ‫‪ 02‬ބ ޯޓ ް ބާކީތި ިބ މީހުންނ ާއި އ ެކ ު ސްރީ ލަނ ްކާއ ަށ ް‬ ‫ފޮނ ުވ ާލ ާނީ އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ަނޑުއ ޮށ ްގި ރި އ ަށ ް އަރ ާ މީހުނ ްގ ެ‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ަ ީކ ކ ައި ރި ނ ް ދ ުއ ްވާފ ައި ދ ާ ދ ޯނި ތަކ ަށްއަރ ާ‬ ‫އ ެދ ޯނި ތ ައ ް އ ަތުލ ައި ގަނ ެގެނ ް މ ާލ ެ ދި އުމ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ީ 02‬ވ ބުދ ަ ދުވ ަހ ު‬ ‫ކޮންމެއަކ ަ ް‬ ‫ސބ ަށ ް‬ ‫ސވީއި ރ ު ތި ލ ަދުންމ ަ ީތ ރަށްތ ައ ް ފެންނަ ިހ ާ‬ ‫ފ ަތި ް‬ ‫ސ ކ ާއ ެއްޗ ެއ ް އ ަދި‬ ‫އާދ ެވި އްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ރ ު ދ ެބ ޯޓްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ބޯނ ެ ފެންފޮދ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ާޞރ ު އަހަރެމެނ ް‬ ‫ިހތ ަށ ް އަރަމުނ ްދި ޔ ަ ީއ ލ ުޠ ު ީފ އ ާއި ނ ި‬ ‫ސ މަރ ާލ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ތަނަކ ަށ ް ގެންގ ޮ ް‬ ‫މި ގެންދ ަނީ ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ސ މ ާލ ެއ ާއި ކ ައި ރި ވ ުމުނ ް‬ ‫މި ޙިޔ ާލުތ ަކުގ ައި ތި ިބނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ހިތްވަރ ު ގަދ ަވ ެ ގްރ ޫޕްތ ަކ ުގ ެ ީލޑަރުނ ްގ ެ‬ ‫އެމީހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޢި ރުޝާދ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް ބ ޯޓްތ ަކ ުގ ެ ފ ަލ ްކ ާ ތެރޭގ ައި‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ވއ‪ 1.‬ޢ ަބްދުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫ސ‬ ‫ފޮރ ުވާފ ައި ހ ުރި ހ ަތި ޔާރުތ ައ ް ނަގ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރުތ ައ ް ހ ުރީ ލ ޫޓ ް ކަރ ުދ ާހުގ ައި ބަނ ްދ ު ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަށ ް އ ަ​ައި އި ރ ު މި އ ޮ ީތ އެތ ައ ް ދުވ ަހ ެއ ް ވަންދެނ ް‬ ‫މި ިހ ާ‬ ‫ހަމ ަލ ާދި ނުމ ަށ ާއި ތަންތަނ ް ހިފުމ ަށ ް ކ ުރި ޕްލޭންތ ައ ް‬ ‫ސބ ަށ ް އާދ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ންނަށ ް ބުނެދ ޭ ިހ ާ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ޕްލޭނ ާ އ ެއްގޮތ ަށ ް އެކިއ ެ ިކ ގްރ ޫޕްތ ަކުގ ައި‬ ‫ިހމެނޭ މީހުންނ ާއި އެމީހުނ ްގ ެ ޓާސްކްތ ައ ް ބ ްރީ ފ ްކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ސލްވ ަރ ޝަ ންކަރ ު‪ ،‬ވ ަސަ ނ ް ީތ އ ަދި ޕ ާޕ ާ‬ ‫އޯޑ ަރ ދި ނީ ި‬ ‫ސފ ައި ންގ ޭގ ެ މ ައި ދޮރ ާއި‬ ‫އ ެވ ެ‪ .‬ގްރ ޫޕ ްގ ެ މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫ޙަމ ަލ ާ ީދ ދޮރ ު ހ ަލ ާކުކ ޮށްލ ައި ގެނ ް ި‬

‫ވ ަސަ ނ ް ީތ ރޭޑި އޯމަންއ ަށ ް އެނ ް ީގ ގްރ ޫޕްތ ައ ް މ ާލ ެ ފ ޭބ ުމުނ ް‬ ‫ސ ބ ޯޓ ް މާލ ޭގ ެ ބ ަނދަރުނ ް ދުރުގ ައި‬ ‫ތި ންމީހުނ ް ގޮވ ައި ގެންގ ޮ ް‬ ‫އ ޮތުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ވ ަސަ ނ ް ީތމެނ ްގ ެ ޓާސްކ ް ކ ޮމ ްޕްލީޓ ް‬ ‫ކ ޮށްފ ައި އެނ ްގ ުމުނ ް ނުވަތ ަ ލާންޗ ެއ ް ފޮނ ުވ ުމުނ ް ޕީ‪.‬ޓީ‪.‬‬ ‫ސ ބ ޯޓ ް ސްރީ ލަނ ްކާއ ަށ ް ފޮނ ުވ ާލުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މ ާލ ެ އ ައި ް‬ ‫ީ‬ ‫އެއ ަށްފ ަހ ު ވޯކީޓޯކީއ ެއ ް ިހފ ައި ގެނ ް ވ ަސަ ނ ް ީތ ބ ޯޓުނ ް‬ ‫ފ ޭބ ުމުނ ް ވ ަސަ ންތީގ ެ ފަހ ަތުނ ް ވ ަސަ ންތީގ ެ ގުރ ޫޕ ް މ ާލ ެ‬ ‫ފ ައި ބ ައި މ ެރި ނ ްޑްރައި ވުނ ް އި ރަށ ް ކާނޭޝަ ނ ް ހިނގުނ ް‬ ‫ސ ކަންމ ައްޗ ަށ ް އ ައި ތަނުނ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް އެއ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ހުރަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ދޮރ ުގ ެ ހުޅ ަނގ ު އ ޯ ީޕގ ައި ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ހ ުރި‬ ‫ި‬

‫ވަނުނ ް ކ ަމުގ ައި ޕ ާޕ ާ އ ާއި ވ ަސަ ނ ް ީތ އ ެ ީލޑަރުނ ްގ ެ ގްރޫޕ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ީމހ ަކ ު ފ ެނި އްޖެނަމ ަ‬ ‫ި‬ ‫ބުނ ެދި ނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ އެނ ްގި އ ެވ ެ‪ .‬ދެވަނަ‬ ‫އ ެ ީމހަކ ަށ ް ޙަމ ަލ ާ ދި ނުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަ ީކ‬ ‫ސވ ަމ ްގ ެ ގުރ ޫޕ ެވ ެ‪ .‬މި ގްރ ޫޕ ްގ ެ ޓ ާ ް‬ ‫ގްރޫޕަކ ަށ ް އ ޮ ީތ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހުޅ ަނގ ު ދ ެކުނ ު‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ މަރުކ ަޒ ާއި ދި މ ާލުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށްވަދ ެ ި‬ ‫ފާރ ު ގ ޮއ ްވ ާލާފ ައި އެތަނުނ ް ި‬ ‫ސވ ަލްކޮޑީގ ެ ގްރ ޫޕ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިފުމ ެވ ެ‪ .‬ތި ންވަނަ ގްރޫޕަކ ަށ ް އ ޮ ީތ ެ‬ ‫ސޓަރުނ ް‬ ‫ސކ ަ ީކ ލ ުޠި ީފ އަނ ްގ ާ މި ނި ް‬ ‫މި ގްރ ޫޕ ްގ ެ ޓ ާ ް‬ ‫ހ ައްޔަރ ު ކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ހަތަރުވަނަ ގްރޫޕަކ ަށ ް އ ޮ ީތ ވ ަސަ ންތީގ ެ‬ ‫ސ ގ ޭޓ ް‬ ‫ސކ ަ ީކ މި ހާރ ު ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ގްރ ޫޕ ެވ ެ‪ .‬މި ގްރ ޫޕ ްގ ެ ޓ ާ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ގ ޭޓުނ ް ވަދ ެ ި‬ ‫ކ ުރީ ގ ައި ޑި ފެންސާއި ޕ ޮލި ް‬ ‫ހިފުމ ެވ ެ‪ .‬ގަދަފަދ ަ ޕްލޭންތ ަކ ެއ ް ތ ައ ްޔާރުކ ޮށ ްގެނ ް އ ެ‬ ‫ޕްލޭންތ ައ ް ތަންފީޒ ު ކުރުމ ަށ ް ލ ުޠ ު ީފ ހ ުރި ބ ޯޓ ް ީޓ ‪52‬‬ ‫ގ ެ އ ަރި މ ަ ީތގ ައި ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ް އ ެތ ުރި ގެނ ް‬ ‫ސ ީމ ފާލ ަމ ާ‬ ‫ތި ބ ެ މާލ ޭގ ެ އ ުތުރ ު ފަރ ާތ ު ފ ަޅ ުތެރެއ ަށ ް‪ ،‬ރަ ް‬ ‫ދި މ ާލުނ ް މ ަޑ ުކ ުރި އި ރ ު ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 03‬ވަނަ ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ފ ަތި ހ ު ‪ 04‬ޖަހ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޅ ުތެރެއ ަށ ް ވަނ ުމ ާއ ެކ ު ކ ޮމ ްޕ ެނީ‬ ‫ީ‪.‬ސ ވ ަގ ުތުނ ް ޕ ްލ ޯޓ ްގ ެ ހ ެޑ ްކ ުއ ޯޓ ާޒ ްއ ާއި‬ ‫ރޭޑި އޯމަނ ް ޕީ‪.‬ޓ ީ‬ ‫ގުޅ ައި މ ާލ ެ އާދ ެވި އްޖެކަމ ަށ ް އަންގ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު‬

‫ޝމަނުނ ް ފ ެނި ގެނ ް ބ ަޑި ޖ ެހ ުމުނ ް‬ ‫ޙުސެއި ނ ް އާދ ަމްއ ަށ ް ދ ު ް‬ ‫ސލްވ ަރ‬ ‫ސ ބ ަޑި ޖަހަނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ި‬ ‫ދެފަރ ާތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޝަ ންކަރ ު (ޝަ ންކަރ ު) ގ ެ ގްރ ޫޕ ް ބ ޯޓުނ ް ފ ައި ބ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފ ައި ބ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވ ަމ ްގ ެ ގްރ ޫޕ ްވ ެ ް‬ ‫މި ގްރ ޫޕ ް ގ ެ ފަހ ަތުނ ް ި‬ ‫ސވ ަލ ް ކޮޑީގ ެ‬ ‫ެ‬ ‫މި ބ ޯޓުނ ް އެންމެފ ަހުނ ް ފ ޭ ީބ ލ ުޠ ު ީފ ހ ުރި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ގްރ ޫޕ ެވ ެ‪ .‬މި ގްރ ޫޕްތ ައ ް ފ ައި ބ ައި ގެނ ް ދި ޔ ައި ރ ު ި‬ ‫ފެ ށ ު މ ު ން‬ ‫ޙަމ ަލާދޭނ ް‬ ‫މ ެއި ންގޭޓ ަށ ް‬ ‫ވ ަ ރަ ށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ފ ަ އި ނ ް ގ ެ އި ނ ް ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ވަރުގަދައ ަށ ް ކ ައުންޓ ަރ‬ ‫ދ ެމުނ ް‬ ‫އެޓ ޭކ ް‬ ‫ގ ެ ނ ް ދި ޔ ަ އ ެ ވ ެ ‪.‬‬ ‫ސ ފ ަ އި ނ ް ގ ެ އި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫އެޓ ޭކ ް‬ ‫ކ ައުންޓ ަރ‬ ‫ދ ެ މ ު ނ ް ގ ެ ނ ް ދި ޔ ަ ީއ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އޮންނަ‬ ‫ި‬ ‫ސ އި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޓާސްކ ް ފ ޯ ް‬ ‫ސ ފ ަ އި ނ ް ގ ެ އި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދ ެމުނ ްގެނ ްދ ާ ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލ ާ‬ ‫ޝމަނުނ ް‬ ‫ތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ދ ު ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސޙ ަފމ ަ​ައިލ ަނ ް‬ ‫ަދ ުވުގ ެާނީ ި‬ ‫އ ުދ‬

‫ޝމަނުނ ް‬ ‫ކ ުރި އަރާނ ެ ފުރ ުޞަ ތ ެއ ް ނ ުލި ބުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދ ު ް‬ ‫ސހުނ ް އ ެރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ންދ ޭ ޙަމ ަލ ާ ވަރުގަދ ަ ވ ުމުނ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް މި ވަރަށ ް ހަމަލަތ ައ ް ދ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ޙަމ ަލާތ ައ ް ރޭވި ފ ައި ވ ަނީ ކޮންގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ދު ް‬ ‫ސ‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ޢަދަދ ަ ީކ ކޮބ ައި ކަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކަމ ެއ ް އ ަދި ދ ު ް‬ ‫ސ‬ ‫ނޭގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ަސަ ނ ް ީތ ގ ެ ގްރ ޫޕ ް މީހުނ ް އެއ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސ ސާރވި ސްގ ެ‬ ‫ސ ޕ ޮލި ް‬ ‫ކަންމ ަތި ނ ް މި ހާރުނަމ ަ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއ ާއި ދި މާލ ަށ ް ބ ަޑި ޖަހ ަމުނ ް މ ެރި ނ ް‬ ‫ކަންމ ަތި ނ ް ި‬ ‫ސ އެންމ ެ ކ ުރި އ ަށ ްތި ިބ‬ ‫ޑްރައި ވުނ ް އި ރަށ ް ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫ވ ަސަ ންތީއ ާއި ޖ ޫ ީލ ފ ާޝަ ނ ާ ބިލ ްޑި ނ ްގ ގ ެ ގ ޯތި ތެރެއ ަށ ް‬ ‫ސ މި ނި ސްޓ ްރީ ގ ެ‬ ‫ވަދ ެ ތި ރީ ފާރ ުބ ުރީ ގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި އ ެޓ ޯލ ް ް‬ ‫ސ ފި ލ ާތި ބ ެގެނ ް ރަ ީޢސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ‬ ‫ދޮރުކ ައި ރި އ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫އޮފީހ ުގ ެ ހުޅ ަނގ ު ކ ޮޅުގ ައި ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ހ ުރި ހ‪.‬މާބ ަނޑ ޭރި އާގ ޭ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޒުހ ައި ރ ުގ ެ ގަޔ ަށ ް ބ ަޑި ޖ ެހުމ ަށްފ ަހ ު ކ ަނީ ރ ު‬ ‫ސ ޣ ާ ީޒ ބިލ ްޑި ނ ްގ‬ ‫ހިގ ުމުނ ް އ ުތުރުނ ް ދ ެކުނަށ ް ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫ގ ެ ކަންމ ަ ީތގ ައި އ ަ ީމރ ު އ ަހުމ ަދ ު މަގ ަށ ް ވާގޮތ ަށ ް މ ަޑުކ ޮށ ް‬ ‫ސ ހ ެޑ ްކ ްއ ޯޓ ާރޒ ް އ ަށ ް ބ ަޑި ޖަހ ަމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު‬ ‫ޕ ޮލި ް‬ ‫މި ގްރ ޫޕ ްގ ެ އ ެއްބަޔ ަކ ު ކަވ ަ​ަރި ނ ްގ ފަޔ ަރ ދި ނުމ ަށ ް ކ ަނީ ރ ު‬ ‫ހިނގ ުމުގ ައި މ ެރި ނ ްޑްރައި ވ ްއ ާ ީވ ކ ޮޅުގ ައި ތި އ ްބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކަންމ ަ ީތގ ައި‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު ޝަ ންކަރ ު ގްރ ޫޕުނ ް އެއ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގޭޓ ަށ ް ވަރުގަދައ ަށ ް ޙަމ ަލާދ ެމުނ ް‬ ‫ތި ބ ެގެނ ް ި‬ ‫ސ ޕްރައި ވ ެޓ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގ ޭޓުނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ް އާދ ަމ ް ވަރަށ ް ވަރުގަދައ ަށ ް ރައ ްދ ު ޙަމ ަލ ާ ދ ެމުނ ް‬ ‫ހު ެ‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ައި ގ ޭޓްގ ައި ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ތި ިބ ދެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ޝމަނުންނ ާ ދި މާއ ަށ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ޕްރައި ވ ެޓ ް އާދ ަމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ދ ު ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ވަނުމ ަށ ް‬ ‫ސ ގ ޭޓުނ ް ި‬ ‫ބ ަޑި ޖ ެހުމ ަށްފ ަހ ު ޕ ޮލި ް‬ ‫ސ ގ ޭޓ ް ކ ައި ރި އ ަށ ް ދި ޔ ައި ރ ު ގ ޭޓ ް ހ ުރީ‬ ‫ސ ޕ ޮލި ް‬ ‫ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަޅ ުލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެވ ަގ ުތ ު އެތަނަށ ް ޙަމ ަލ ާ ނުދ ޭ ީތ ޕ ޮލި ް‬ ‫ހ ެޑ ްކ ުއޯޓ ަރޒ ްގ ެ ތި ރި ފާރ ުބ ުރީ ގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި އ ޮ ީތ ފި ލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގ ޭޓ ް‬ ‫ސނ ް އާދ ަމ ް ި‬ ‫ސ ޕްރައި ވ ެޓ ް ޙ ު ެ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި ޙަމ ަލ ާ‬ ‫ހުޅ ަނގ ު އ ޯ‪ީ .‬ޕ އ ަށ ް ވަދ ެ ހުރ ެގެނ ް ދ ު ް‬ ‫ދ ެމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް އ ަތުގ ައި ހ ުރި ވަޒަންތ ައ ް ހުސްވ ުމުނ ް ވަޒަނ ް‬

‫ޝމަނުނ ްގ ެ އ ަތުނ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށްދެވޭނ ެ ގ ޮތ ެއ ް ނ ުވ ުމުނ ް ދ ު ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ުތުރ ު ފަރާތ ަށ ް‬ ‫ޝަ ހީދުވީއ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ެގްރ ޫޕުނ ް ި‬ ‫ސވ ަމ ްގ ެ ގްރ ޫޕ ް ޗާންދ ަނީ މ ަގުނ ް‬ ‫ޙަމަލ ަ ދ ެމުނ ް ގެނ ްދި ޔ ައި ރ ު ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ މ ެދ ުޒި ޔާރަތްމ ަގުނ ް އި ރަށްގ ޮ ް‬ ‫ދ ެކުނަށ ް ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ މަރުކ ަޒ ުގ ެ ދ ެކުނ ު ފަރ ާތ ު އ ަރި މ ަ ީތ ދޮރުކ ައި ރީ ގ ައި‬ ‫މ ަޑުކ ޮށ ްލި އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ގ ަޑި ނ ް ފ ަތި ހ ު ‪ 04:30‬ވ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު ސަ އ ުތ ުވެސްޓ ް ‪ 37‬ނަމަކ ަށްކިޔ ާ ބ ޯޓްގ ައި‬ ‫ާޞރ ު ކ ޮމ ާޝަ ލ ް ހާބަރަށ ް‬ ‫އި ތުރ ު މީހުނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް ނ ި‬ ‫ސވ ަމ ް‬ ‫ާޞރ ު މާލ ޭގ ެ ފަޅ ަށ ް ވ ަތ ްއި ރ ު ި‬ ‫ވަންނަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ނ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހުޅ ަނގ ު ދ ެކުނ ު ކަނ ާ ދި މާލ ަށ ް‬ ‫ގްރ ޫޕުނ ް ރަ ީވ ި‬ ‫އާރ ު‪.‬ޕީ‪ީ .‬ޖ އި ނ ް ފުރަތަމ ަ ޙަމ ަލ ާ ދ ެނީ އ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ‪3‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ވަރުގަދ ަ އ ަށ ް ޙަމ ަލ ާ ދ ެމުނ ް‬ ‫ދި މާލ ަކުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެ​ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ޙަމ ަލ ާގ ެ އަޑ ަށ ް ި‬ ‫ނި ދާފ ައި ތި ިބ ގި ނަ ބަޔ ަކ ު ތ ެދ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބަޑީގ ެ އ ަޑ ު‬ ‫ނ ުކ ެނޑ ުމުނ ް މި ވ ަނީ ރަނގ ަޅ ު ގ ޮތ ެއ ް ނޫންކަނ ް އ ެގި ގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އެކިދި މ ަދި މާލ ަށ ް ބ ަޑި ިހފ ައި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫ސ ދި މާލ ަކުނ ް ި‬ ‫ސ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މީހުންތ ައްގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރ ާޅުތ ަކުގ ައ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ބަޔ ަކ ު ވަނަނ ުދި ނުމ ަށްޓ ައި‬ ‫ފާރުތ ަކުގ ައި ހެދެންއ ޮތ ް އެންމ ެ ރަނގަޅަކ ަށ ް ބަންކަރުތ ައ ް‬ ‫ހަދ ައި ގެނ ް އެބަންކަރުތ ަކ ުގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި ތި ބ ެގެނ ް ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ޙަމ ަލާއ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫އަންނަ ކޮންމ ެ ދި މާލަކ ަށ ް ދ ު ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް ދ ެ​ެމުނ ްގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހުޅ ަނގ ު ދ ެކުނ ު ކަނަށ ްވާގޮތ ަށ ް އާރ ު‪.‬ޕީ‪ީ .‬ޖ‬ ‫ި‬ ‫އ ެއ ްގ ެ ޙަމ ަލ ާ އ ަކުނ ް ބާގ ަނޑެއ ް ހ ެދި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެބާގ ަނޑ ު‬ ‫ސ‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ތެރޭނ ް ދ ެ ީމހ ަކ ު ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫ހ ެދ ުމ ާއ ެކ ު ދ ު ް‬ ‫ކޮތ ަޅ ެއްގ ައި ހ ުރި އ ެކްސްޕ ްލ ިޯސވ ް ތ ަކ ެއ ް އ ެތ ާނގ ައި ހަރުކ ޮށ ް‬ ‫ނަރ ުގ ުޅ ާލުމ ަށްފ ަހ ު ނަރ ުގ ެ އަނ ެއްކ ޮޅ ު އި ސްލ ާ ީމ މަރުކ ަޒ ުގ ެ‬ ‫ދ ެކުނ ު ދޮރުކ ައި ރީ ގ ައި ބަހ ައ ްޓާފ ައި ހ ުރި ޕްލަންޖަރަކ ާ‬ ‫ސ ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒ ްއ ާއި‬ ‫ގ ުޅި އ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގުތ ަ ީކ ވ ަސަ ނ ް ީތ ޕ ޮލި ް‬ ‫ސ ކުރަނި ކ ޮށ ް ޕ ޮލި ހ ުގ ެ‬ ‫ދި މާލ ަށ ް ބ ަޑި ޖަހ ަމުނ ް މ ަގ ު ހުރަ ް‬ ‫ތި ރި ފާރ ުބ ުރީ ގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި އ ޮތ ް އާދ ަމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ދި ނ ް‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަކުނ ް ވ ަސަ ނ ް ީތ މަރ ުވި ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ވ ަސަ ނ ް ީތ‬ ‫ފަހ ަތުނ ް ޖ ޫ ީލ ކ ަނީ ރ ު ހިނގ ުމުނ ް ކ ުރި ޔ ަށްޖެހިލި ތަނުނ ް‬ ‫ސ ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒ ް ތެރ ެއި ނ ް ދި ނ ް ޙަމ ަލާއ ަކުނ ް ޖ ޫ ީލ‬ ‫ޕ ޮލި ް‬ ‫ވ ެއ ްޓި މަރ ުވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ާޞރ ު އ ާއި އ ެއްކ ޮށ ް‬ ‫ބަދ ަލ ު ކުރ ެވ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު ނ ި‬ ‫އުޅ ޭ ގްރ ޫޕ ް ދި ޔ ަ ީއ ތީމ ުގ ެ ހިފުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ކަނ ް ީދޕަނ ްގ ެ‬ ‫ގްރ ޫޕ ްގ ެ މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ މާލ ޭގ ެ ވި ޔ ަފ ާރި ބ ަނދަރ ާއި‬ ‫ދި މ ާ ބ ެލ ެ​ެހ ެއ ްޓުމ ެވ ެ‪ .‬ބ ޯޓުނ ް ފ ޭބ ުމ ާއ ެކ ު ނި ދީގ ެ ގްރ ޫޕ ާއި‬ ‫ބ ާބ ޫގ ެ ގްރ ޫޕ ް އެމީހުނ ްގ ެ ޓާސްކްތ ައ ް ފ ުރި ހަމ ަކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއ ާއި‬ ‫ި‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު‬ ‫ނައ ްޓ ާލި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި މ ާލުނ ް ވަރަށ ް ވަރުގަދައ ަށ ް ޙަމ ަލ ާ‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަދ ަލ ުކުރަމުނ ް‬ ‫މި ޙަމ ަލާތ ައ ް ދެފަރާަތުނ ް ދ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު‬ ‫ސވ ަލްކޮޑީގ ެ ގްރ ޫޕ ާއ ެކ ު‬ ‫ެ‬ ‫ލ ުޠ ު ީފވ ަނީ‬ ‫ސޓަރުނ ް ތި އްބ ަވ ާ ތަންތަނަށ ް‬ ‫މި ނި ް‬ ‫ގ ޮހ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ގި ނަ ވ ަގ ުތ ު ތ ަކ ެއ ްގ ާ‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ‬ ‫ދެފަރ ާތުނ ް ޙަމ ަލ ާ ބަދ ަލ ުކުރުމ ަށްފ ަހ ު ދ ު ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޝމަނުނ ްގ ެ ބާރ ު ދ ަށ ްވ ާހެނ ް ހީވ ުމުނ ް‬ ‫ބަޔ ަކ ު މަރ ުވ ެ ދ ު ް‬ ‫‪ 10‬މީހުނ ްގ ެ ޓާސްކ ް ފޯސްއ ެއ ް ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ބ ަހުގ ައ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގ ޭޓުނ ް ނ ުކ ުތުމ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ޓްރ ެކްޓަރުގ ައި‬ ‫ސ ކޮޅަކ ަށ ް‬ ‫އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް މ ައި ގ ޭޓ ް ދަގ ަނޑ ު ދޮރުގ ައި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝމަނުނ ް‬ ‫ނުދެވޭގޮތ ަށ ް ޓްރ ެކްޓ ަރ ތ ާށި ވ ެގެނ ް ތި އ ްބ ާ ދ ު ް‬ ‫ފޮނ ުވ ާލި ރ ޮކ ެޓ ް ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް ގޭޓ ަށ ް އަރ ާ އ ެތ ާނގ ައި ތި ިބ‬ ‫ހ ައ ެއްކ ަ މީހުނ ް ޒަޙ ަމ ް ވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ކުޑ ައި ރުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސްގ ެ ‪ 10‬މީހުނ ް ނަގ ާ މި މީހުނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް‬ ‫ޓާސްކ ްފ ޯ ް‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ‬ ‫ސ އ ަ ީލ ޖަލީލ ް އި ސްކުރަށ ްވ ާ ދ ު ް‬ ‫ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ޙަރަކ ާތްތ ަކ ާއި އާރ ާއި ބާރ ު ހ ުރި ގ ޮތ ް ބ ެލުމ ަށ ް ޕ ޮލި ް‬ ‫ޝމަނުނ ް ބ ަޑި ޖ ަހާޖ ަހ ާ‬ ‫ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒ ްގ ެ ގ ޭޓުނ ް ނ ުކުމ ެގެނ ް ދ ު ް‬ ‫ތި އ ްބ ާ އ ަ ީމރ ު އ ަޙުމ ަދ ު މ ަގުނ ް ހުރަ ީވ ބިލ ްޑި ނ ްގގ ެ ހުޅ ަނގ ު‬ ‫އ ުތުރ ު ކަންމ ައ ްޗ ާއި ދި މާލ ަށ ް ދ ުވެފ ައި ދި ޔ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫‪ 3‬މީހ ެއ ްގ ެ ގަޔ ަށ ް ވަޒަންއަރ ާ މަރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ރުމ ަ ީތ ފަރ ާތުނ ް ލި ބެނ ްހ ުރި‬ ‫ދެނ ްތި ިބ މީހުނ ް ި‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތުތ ަކ ެއ ް ހ ޯދުމ ަށްފ ަހ ު ބ ަނޑ ޭރި ގ ޭ ހިނގ ުމުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ހުޅ ަނގ ަށ ް އަޅ ައި ޕ ޮލި ް‬ ‫އ ުތުރަށ ް ބާރަށ ް ދ ުވެފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒ ްގ ެ ގ ޭޓުނ ް އ ެތެރެއ ަށ ް ވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪ 03‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ހ ެނދުނ ު ‪ 09:00‬ގ ައި ފުރަތަމ ަ ޓާސްކ ް‬ ‫ޝރަޙ ު‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ މ ަ ް‬ ‫ސ ދު ް‬ ‫ސ ނެރެނ ް އ ުޅުނ ުއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ފޯ ް‬ ‫ސކ ޮށ ްތި ިބ ތި ނ ް ީމހ ަކ ު މަރ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ވ ަނީ ގޯސްވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ް‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ީމހަކ ަށ ް އޭރުވ ަނީ ޕ ާޕ ާ ހަމަޖ ައ ް ާ‬ ‫އެންމ ެ އި ް‬ ‫އޭރ ު ފ ުޠ ު ީފ ފި ލ ައި ގެނ ް ދާނ ް އުޅޭކަނ ް އ ެނގި ގެނ ް ޕ ާޕ ާ‬ ‫ޝކަރަށ ް އެނ ް ީގ ލ ުޠ ު ީފ ފި ލ ައި ގެނ ް ދި ޔ ަ ނ ުދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލަ ް‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު މެނ ްދުރ ު ބާރަ ޖެހިއި ރ ު ލ ުޠ ު ީފ ބ ަނދަރުމ ަތި ނ ް‬ ‫ސ ލ ައި ޓ ަށ ް އަރައި‬ ‫ދޯންޏ ެއ ް އ ަތުލ ައި ގަނ ެގެނ ް ޕްރ ޮގްރ ެ ް‬ ‫ިބރުދ ައްކ ައި ގެނ ް އ ެބ ޯޓ ް އ ަތ ުލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފުރައި ގެނ ް‬ ‫ސޓ ެއ ް‬ ‫ދ ަމުނ ް ރަ ީޙނުނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ގެނ ްދާނ ެ މީހުނ ްގ ެ ލި ް‬ ‫ާޞރަށ ް ދި ނ ުމުނ ް އ ެލި ސްޓްގ ައި ވ ާ މީހުނ ް ހ ޯދުމ ަށ ް‬ ‫ނ ި‬ ‫ާޞރ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ހ ަ ީވރ ު ‪ 04:30‬ވީއި ރ ު‬ ‫ނ ި‬ ‫ސ ލ ައި ޓ ަށ ް‬ ‫މާލޭނ ް އ ަތުލ ައި ގ ަތ ް މީހުނ ް ޕްރ ޮގްރ ެ ް‬ ‫އެރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ހ ަ ީވރ ު ‪ 05:00‬ގ ައި ބޭރ ުގ ެ މ ަތި ނ ްދ ާބޯޓ ެއ ް‬ ‫ޝމަނުނ ް ހާސްވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކުރ ުމުނ ް ދ ު ް‬ ‫މ ާލ ެ މ ަތި ނ ް ހުރަ ް‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ އ ަތުނ ް ރ ާއްޖ ެ‬ ‫އ ަދި އެރޭ ‪ 09:30‬ހ ާއި ރ ު ދ ު ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ެބޯޓ ެއްގ ައި މާލ ޭ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާ ި‬ ‫އި ންޓ ަރނޭޝަ ނަލ ް އެއ ަރޕޯޓ ަށ ް ޖ ެއ ިްސއ ެވ ެ‪ .‬ބ ޯޓްޖ ެއ ިްސތ ާ‬ ‫ޝމަނުންތ ައ ް ފި ލަނ ްވ ެގެނ ް‬ ‫ކުޑ ަ އި ރުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ދ ު ް‬ ‫ސ ލ ައި ޓ ަށ ް‬ ‫ސ ޕްރ ޮގްރ ެ ް‬ ‫އ ެ ީމހަކ ަށ ް ދ ެވެންއ ޮތ ް ގޮތަކ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫އަރަނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 11:30‬ހ ާއި ރ ު‬ ‫ސ ލ ައި ޓްގ ައި‬ ‫ރަ ީހނުންގޮވ ައި ގެނ ް ދ ުޝަ މަނުންތ ައ ް ޕްރ ޮގްރ ެ ް‬ ‫މާލޭނ ް ފުރައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ޯޓ ް ގ ާދޫކ ޮލުނ ް ނ ުކުންނަނި ކ ޮށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ާލ ެ އަރ ާ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ހ ުޅ ުމ ާލ ެއި ނ ް އި ނ ްޑި އ ާ ި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް މ ާލ ެތެރ ެ ޗ ެކްކ ޮށ ް ބ ެލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެއ ްޓި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ލ ައި ޓ ަށ ް‬ ‫އ ަދި އި ނ ްޑި އ ާގ ެ ނޭ ީވ މަނަވަރުނ ް ޕޮރ ޮގްރ ެ ް‬ ‫ޙަމ ަލ ާ ީދ އ ެބ ޯޓ ް އ ަތ ުލުމ ަށްފ ަހ ު ބ ޯޓްގ ައި ތި ިބ ރަ ީހނުންނ ާއި‬ ‫ޓެރަރި ސްޓުނ ް މ ާލ ެގެނ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް‬

‫‪irevudet ,ubijWv ,umuawq‬‬

‫ސ‬ ‫ސ ހ ަނދާނުގ ައި ބަހ ައްޓަނ ް ޖެހ ޭ ތި ންބ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ‬ ‫ޤ ައ ުމ ު»‪ « ،‬ވ ާޖި ބ ު «‪ « ،‬ތ ެދ ުވ ެރި « މި ތި ނ ް ބަހ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބްރާނ ްޗްތ ައ ް ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ޭ ބ ެޖްތ ަކުގ ައި‬ ‫ގ ުޅި ލާމ ެ ިހފ ައި ވ ާ ތި ނ ް ބ ަހ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ި‬ ‫ސ ީމ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބޭނުނ ްކުރަމުންއ ައި ރަ ް‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ބޭނުނ ްކުރެވ ޭ ހަމ ައެކ ަނި ތި ންބަސްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ު) ވ ަނީ‬ ‫ބ ެޖ ް ‪ 2006‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 21‬ގ ައި (‪ 114‬ވަނަ ި‬

‫ސ‬ ‫ސ ގ ެ ނަމުނ ް «މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ސާރވި ް‬ ‫ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ « ނޭޝަ ނަލ ް ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނަނ ް‬ ‫ސ ނުވަތ ަ « ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ު « ގ ެ ނަމ ަށ ް ި‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރާއ ަށ ް އ ެދުވ ަހ ު ގެނ ެވުނ ު ބ ޮޑެތި ބަދ ަލުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ބަދ ަލ ުވ ުމ ާ ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސ ބްރާންޗަކ ަށްވ ަނީ ބ ަހ ާލ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރޭގ ައި އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް‪ ،‬މ ައި ގ ަނޑ ު ފ ަ ް‬ ‫ސކިޔ ު ސާރވި ސް‪ ،‬އި ނ ްފެނ ްޓ ްރީ‬ ‫އ ެ ީއ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‪ ،‬ފަޔ ަރ އެނ ްޑ ް ރ ެ ް‬ ‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ފ ޯރ ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި އުކ ޭޝަ ނ ް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ސާރވި ސް‪ ،‬ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ބްރާންޗަކ ަށ ް ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ު ބ ަހ ާލ ެވި ‪ ،‬އެފ ަ ް‬ ‫ސ އ ެވ ެ‪ .‬ފ ަ ް‬ ‫ސަ ޕ ޯރޓ ް ސާރވި ް‬ ‫ސ‬ ‫ބްރާންޗ ަށ ް ބ ެޖްތ ަކ ެއްވ ަނީ ތ ަޢާރަފ ް ކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ނ ް ކޮންމ ެ ބެޖ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ިހމ ެނި ގެނ ް ދި ޔ ަ ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ިހމ ެނި ފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމ ު‪ ،‬ވ ާޖި ބ ު‪ ،‬ތ ެދ ުވ ެރި މި ތި ނ ް ބ ަ ް‬ ‫ސަ ބ ަބ ެއ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދމަތުގައި" ިމއެވެ‪ .‬ޤައު ީމ‬ ‫ނގެ މޮޓޯއަ ީކ "ޤައު ީމ ިޚ ު‬ ‫ސފަ ިއ ް‬ ‫ި‬ ‫ެސ‬ ‫ދވ ް‬ ‫ބ ު‬ ‫ބހެއް އަ ަ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ރ ިތ ް‬ ‫ނ ިތބޭ ިއ ު‬ ‫ސފަ ިއ ް‬ ‫ދމަތުގަ ިއ ދި ވެ ިހ ި‬ ‫ިޚ ު‬ ‫ރވެރި‬ ‫ނގ ެ ފަޚް ު‬ ‫ނޖެހެއެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމ ެ ް‬ ‫ބހައްޓަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނގަ ިއ‬ ‫ދ ު‬ ‫ހަނ ާ‬ ‫ނ އަޒުމް ކަނޑައަޅަ ިއ‬ ‫ދކުރަ ް‬ ‫ނ އަ ާ‬ ‫ނތަ ޤައުމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމ ެ ް‬ ‫މަ ިއވަ ް‬ ‫ބވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ރވެފަ ިއވާ ދީނީ އަދި ޤައު ީމ މަ ިތވެރި ވާ ިޖ ެ‬ ‫ިއޤްރާ ު‬ ‫ރމުގަ ިއ‬ ‫ދކު ު‬ ‫ޔތު އަ ާ‬ ‫ަސޢޫ ިލއް ަ‬ ‫ނޖެހ ޭ މ ް‬ ‫ދކުރަ ް‬ ‫ނ އަ ާ‬ ‫އަޅުގަނޑުމ ެ ް‬ ‫ާސތެރި ކަމާ ިއ ވަފާތެރި ކަމާ ިއ‬ ‫ނތްތެރި ކަމާ ިއ ިއޚްލ ް‬ ‫ނޖެހ ޭ އަމާ ާ‬ ‫ބހައްޓަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ކވެ‪.‬‬ ‫ދތަ ެ‬ ‫ެސ ހުރި ރި ވެ ިތ އާ ަ‬ ‫އަދި ވ ް‬ ‫ސ ވ ަ ިކވ ަ ިކނ ް އ ޮތ ް ތި ނ ް ބ ަހ ެއ ް އ ޮތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ުރީ ގ ެ ބ ެޖްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ބ ެޖ ް‬ ‫ސ މި ތި ނ ް ބ ަހ ެވ ެ‪ .‬މި ތި ނ ް ބ ަ ް‬ ‫ސކިއ ުރި ޓީ‪ ،‬ސާރވި ް‬ ‫އ ެ ީއ «ނޭޝަ ނަލ ް‪ެ ،‬‬ ‫ސ އ ެ ތި ންބ ަހުނ ް ވަރަށ ް ރީ އްޗ ަށ ް އޭރ ު‬ ‫ފަރ ުމ ާކުރ ުމުގ ައި ވ ަ ިކވ ަ ިކނ ް ޖ ަހާފ ައި އޮތ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ސާރވި ސް) ކިޔ ާލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކިޔ ާ ނަނ ް (ނޭޝަ ނަލ ް ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ ީމ ބ ެޖ ްގ ެ ތި ރީ ގ ައި ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ« ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ު « ޖ ަހާފ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރަ ް‬ ‫ި‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބްރާނ ްޗ ް ތަކ ަށ ް ބ ެޖ ް ތ ަޢާރަފ ު‬ ‫ހ ުއ ްޓ ާ ފެނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ކުރ ެވުނ ު އި ރ ު ބ ެޖ ް ތ ަކުގ ައި ިހމެނުނ ު ޤ ައ ުމ ު‪ ،‬ވ ާޖި ބ ު‪،‬‬ ‫ީކކ ޭ ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި މި ތި ނ ް ބ ަހުނ ް ބުނެދ ެނީ‬ ‫« ޤ ައ ުމ ު އ ަ ީކ ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ވ ާ ވ ަ ިކ ސަ ރަހ ައްދ ެއްގ ައި‬ ‫އ ެއ ްވ ެރި ކަމ ެއ ްގ ެ ދ ަށުގ ައި އުޅ ޭ ބަޔަކ ަށ ް ދ ެވި ފ ައި‬ ‫އޮންނަ ނަމ ެކ ެވ ެ‪" .‬ވ ާޖި ބ ު" ގ ެ މާނައ ަ ީކ ލ ާޒި މ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ތި މ ާ ކޮންމ ެހެނ ް ކުރަންޖެހ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ތ ެދ ުވ ެރި‬ ‫އ ެ ީއ ދި ވ ެ ިހ ބ ަހ ުގ ެ ނަނ ްއި ތުރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދ ޮގުނ ުބުނ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫މަކަރުނ ުހ ެދ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ޮޅ ުވާނ ުލ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ކަނ ް ީވގ ޮތ ް‬ ‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި ވުނ ް ިހމެނ ެނީ ތ ެދ ުވ ެރި މި ނަނ ްއި ތުރ ުގ ެ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ މާނަތަކ ަށ ް‬ ‫މާނަ ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ަ ް‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު ޤ ައ ުމ ު‪ ،‬ވ ާޖި ބ ު‪ ،‬ތ ެދ ުވ ެރި މި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބްރާނ ްޗ ް‬ ‫ސ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ތި ންބ ަ ް‬ ‫ތ ަކ ުގ ެ ބ ެޖްތަކ ަށްއ ަ ީއ ކީއ ްވ ެގެންކަނ ް‬ ‫ދެނެގަންނާކަނ ް އ ުނދ ަގ ުލ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރ ާ ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ވ ާޖި ބުގ ައި ދ ެމި ތި ބ ޭނީ ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޮންމ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ‬ ‫ި‬ ‫ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ސ‬ ‫ޤ ައުމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ވ ާޖި ބުތ ަކ ެއ ް‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔ ަތުތަކ ަކ ާއި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫އ ަދ ާކުރަމުނ ްދ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ހ ަވ ާލ ުވެފ ައި ވ ާ ޒި ނ ްމާތ ައ ް ވަރަށ ް‬ ‫ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެހެނ ް ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫ބ ައްޓަނ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ގ ޮތ ާއި ރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫ސ‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް ބ ައްޓަނ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވާގ ޮތ ްވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް ތ ަފ ާތ ެވ ެ‪ .‬ބ ަލ ާބ ެލުމ ަށ ް ީހވ ަނީ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެހެނ ް ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ޮޑި އ ުލްތ ައ ް ދި ރ ާ ާ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖ ޭގ ެ މާހ ައ ުލ ާއި އ ާބާދީއ ާއި‬ ‫ބަލ ައި ގެނ ް‬ ‫ކ ެރި ފޯރުނ ްތ ެރި ކަމ ަށ ް‬ ‫ތ ައ ްޔާރ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ނުވަތ ަ ތަރައ ް ީޤ‬ ‫ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާ އ ަމި އްލަވަންތ ަ މ ޮޑި އ ުލ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެންކަހަލ ަ‬ ‫އ ެއ ްހެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ކ ުދި ޤ ައ ުމ ު ތ ަކުގ ައި‬ ‫ގި ނައި ނ ް އޮންނަތަނ ް ފެންނަނީ‬ ‫ޕެރަމި ލި ޓ ަރީ ފ ޯހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކ ުރީ ގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އ ޮތްގޮތ ަށ ް ި‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ް އ ެކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ބ ައްޓަނ ް‬ ‫ގޮތ ަށ ް‬ ‫ސކ ަރީ ބާރ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ާ ޚިލާފ ަށ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ބ ޮޑެތި ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތްތ ައ ް އޮންނަނީ‬

‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު‬ ‫ާ‬

‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ސ އޮންނަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރ ާވ ެ ް‬ ‫މ ުޅި ންވަކިވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫މ ައި ގ ަނޑ ު ތި ނ ް ދ ާއި ރާއަކ ަށ ް ބ ަހ ާލ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް (އެއ ަރފޯސް) އ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް (ނޭވީ) އ ާއި ވ ައި ގ ެ ި‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް (އ ާރމީ) އ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއްގ ަމ ު ި‬ ‫އ ެ ިކ ޤ ަ​ައ ުމުތ ަކުގ ައި އ ެ ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް އެކަށީގެނ ްވާގޮތ ަށ ް‬ ‫ސކ ަރީ ބާރ ުގ ެ އ ޮނި ގ ަނޑ ު‬ ‫އަ ް‬ ‫ތ ައ ްޔާރ ުކުރ ެވި ފ ައި ހުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އެމ ެރި ކާގ ައި ފ ަ ް‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔާވ ަނީ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް އ ަ ް‬ ‫ބ ަހ ާލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ާރމީ‪،‬‬ ‫މ ެރި ނ ްކ ޯޕްސް‪،‬‬ ‫ނޭވީ‪،‬‬ ‫އ ަދި‬ ‫ސ‬ ‫އެއ ަރފ ޯ ް‬ ‫އެކަމ ަކ ު‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމ ެރި ކ ާގ ެ ނޭޝަ ނަލ ް ކ ޮމާނ ްޑ ް‬ ‫އޯގަނައި ޒ ޭޝަ ނ ް ޗ ާރޓްގ ައި‬ ‫މި ލި ޓ ަރީ ޑި ޕ ާރޓްމަނ ްޓްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ބ ެލ ެވ ެނީ އ ާރ ީމ‬ ‫އ ާއި ނޭ ީވ އ ަދި‬ ‫އެއ ަރފ ޯރހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ް ވަކިކުރ ެވ ެނީ‬ ‫މަދ ަނީ‬ ‫ޚިދުމަތ ަ ީކ‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ޚިދުމަތަކ ަށ ްވެފ ައި ‪،‬‬ ‫އ ަދ ާކުރަންޖެހ ޭ‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ް‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔ ަތުތ ައ ް ތ ަފ ާތ ުވ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޖްތަމ ަޢުގ ައި އެކިބާވ ަތ ުގ ެ ކ ުށ ްކުރުނ ް‬ ‫އި ތުރުވ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު ކ ުރި އަރަމުނ ް އަންނަ‬ ‫ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ‪ ،‬ފ ުލ ުހުނ ް އ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ގޮންޖ ެހުމ ަ ީކ ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގި ނަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ‪ ،‬ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚިދުމަތ ަ ީކ‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ވަރަށ ް ތ ަފ ާތ ު ދެޚިދުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކ ުދި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޞ ީދ ކ ެރި ފޯރުނ ްެތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ާބާދީގ ެ‬ ‫އި ޤ ްތި ާ‬ ‫ކުޑަކަމ ަށ ް ބަލ ައި މި ދެޚިދުމ ަތ ް އ ެއ ްކުރ ެވި ފ ައި‬ ‫އޮންނަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮޑެތި ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި މި ީއ ވަރަށ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ދ ެ ދ ާއި ރާއަކ ަށ ްވ ާ ީތ “އ ެއ ްއުރައ ެއްގ ައި‬ ‫ދެކ ަނޑި ” ގެނ ްގުޅ ޭ ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް ބ ޮޑެތި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ެ ީހ ލި ބ ުމ ާއި ވަރަށ ް ބ ޮޑެތި ހުރަ ް‬ ‫ހުރ ެއ ެ​ެވ ެ‪ .‬ނަފުސާނީ ގ ޮތުންނ ާއި ޖި ސްމ ާނީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ދ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތަކ ަށ ް އ ެއްބަޔ ަކ ު ތ ަމ ްރީ ންކ ޮށ ް‬ ‫ޤާބިލ ް ގ ޮތުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުމ ަށ ް ދ ަތި ތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސރ ެ އ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ސ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ޚިދުމ ަތ ް ކުރަމުނ ް އ ައި ް‬ ‫މި ހާރ ު މި ީއ މ ުޅި ނ ް ދ ެ މުއ ައ ްސަ ސާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ް ވަކިވި ފ ަހުނ ް މި ީވ ކުރ ު‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫ސއ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫މ ުއްދ ަތުގ ައި މި ދ ެ މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫އ ަދި އަންނަމުނ ްދ ާ ހ ަލ ުވި ކ ުރި އެރުންތ ަކުނ ް‬ ‫ވާހަކަތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ދެންނ ެވި‬ ‫މި‬ ‫ފ ެނި ގެންދ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޙ ަ ީޤޤ ަތ ެވ ެ‪ .‬ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ާއި‬ ‫ޚިދުމ ަތ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ާއި އެކިއ ެ ިކ‬ ‫ނުރައ ްކާތ ަކުނ ް މީހުންނ ާއި މ ުދ ާ ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ް ދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ސކިޔ ު އޮޕަރޭޝަ ންތަކ ަށ ް ކުރަންޖެހ ޭ ހޭދ ަ‬ ‫ިހންގ ޭ ރ ެ ް‬

‫ޝކ ަރި އ ްޔާއ ަށ ް‬ ‫އ ެއްކ ޮށ ްލ ުމުނ ް ކ ުދި ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް އ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސބ ަތުނ ް އި ތުރ ުވ ެގެންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އީވ ެ ް‬ ‫ކުރ ާ ހޭދ ަ ނި ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެންކަހަލ ަ ކ ުދި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ތ ަޞަ އ ްވުރ ު‬ ‫ިކލ ަނބ ުވ ެގެނ ްދާކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ބޭރ ު ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ް ވަކިވި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ް ބ ައްޓަނ ްވެފ ައި ވ ަނީ ތ ަފ ާތ ު ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ި‬ ‫އ ަލި ފާނ ްނި އ ްވ ުމ ާއި‬ ‫ލާމެހިގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ގ ޮތުނ ް‬ ‫ދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދޭންޖެހ ޭ ޚިދުމ ަތްތ ައ ް ވ ަނީ އި ތުރަށ ް ފ ުޅ ާ‬ ‫ި‬ ‫ކުރަންބޭނުނ ްވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް މި ފަދ ަ‬ ‫ސ ފ ުޅ ާ‬ ‫ޚިދުމ ަތްތ ައ ް މި ކ ުދި ކ ުދި ޖ ަ ީޒރ ާ ޤ ައ ުމުގ ައި ދ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ްވ ުމުނ ް އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ތ ަފ ާ ް‬ ‫ޝކ ަރި އ ްޔާއ ަށ ް ކުރެވ ޭ ހޭދަތ ައ ް އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހ އ ަ ް‬ ‫ިހސާބުތ ަކުނ ް ދ ާނީ މ ައްޗ ަށ ް ދ ޮގ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނަނ ް « ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ު « މި ނަމ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ުމ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތްތަކ ަށ ް ބ ޮޑެތި ބަދ ަލުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫އަންނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ބަދ ަލ ުވ ެގެންދ ަނީ‬ ‫ސދ ަނީ‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚްގ ައި ގެނެވ ޭ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫އ ަމ ާޒ ުކުރ ެވި ގެނ ް‬ ‫ސތ ަޤްބަލަކ ަށ ް‬ ‫ދުރ ުމ ު ް‬ ‫ބަދަލ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ސްތި ރ ާ ީޖ ރޭވުމ ެއ ް ( ސްޓްރެޓ ެޖި ކ ް ޕްލޭނ ެއ ް‬ ‫ި‬ ‫) ދ ަނީ އ ެކުލ ަވާލ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަ ިކ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެންނަ ީކ‬ ‫ވ ަ ިކ‬ ‫ލ ަނޑުދ ަނޑި އ ެއ ް‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރ ޫޙްގ ައި‬ ‫ޙ ިާސލ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ‬ ‫އި ސްތި ރ ާ ީޖ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ރޭވ ުމ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް މ ުޅި‬ ‫ސ ތަރުތީބ ުވ ުމުނ ް‬ ‫މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސ‬ ‫އެންމެންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ބަދ ަލ ެއ ް‬ ‫ބ ޮޑ ު‬ ‫ވަރަށ ް‬ ‫ފާހަގ ަ ކުރ ެވި ގެނ ްދާނ ެ​ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުލ ުހުންނ ާއި‬ ‫އޭރުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކުރަނީ ކީއ ްތ ޯ އ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވަކިވ ުމުނ ް‪ި ،‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބޭނުމ ަ ީކ ކޮބ ައި ތ ޯ ކުރެވ ޭ ސުވާލަކ ަށ ް ޖ ަވ ާބ ު‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވި ޝަ ނ ް އ ާއި މި ޝަ ންއ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ލި ބިގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ައި ބަދ ަލުތ ައ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ފާހަގ ަ ކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާސ ފި ކުރ ާއި ޚިޔ ާލުތ ައ ް ދީނީ ގ ޮތުންނ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސ ީ‬ ‫ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ގ ޮތުނ ް އ ަދި ސަ ޤ ާ ީފ ގ ޮތުނ ް މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ މި ންގ ަނޑުތަކަކ ަށ ް ބ ައްޓަނ ްވެފ ައި ވ ާ ކ ަމ ުގ ެ ހިތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެންމ ެ މ ަތި ނ ްފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ހަމަޖ ެހުނ ް ލި ބޭނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ތި ރި އ ަށ ް ޒި ނ ްމ ާދާރ ުވ ުމ ާއި މަސްޢ ޫލި އްޔ ަތ ު އ ުފ ުލ ުމ ާއި‬ ‫ވ ަގުތ ަށ ް ޤ ައ ު ީމ ސަ ލާމ ަތ ާއި ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމުގ ައި ވ ާޖި ބ ު‬ ‫އ ަދ ާކުރަމުނ ްދާނ ެ ކ ަމ ުގ ެ ޔ ަ ީޤންކަނ ް ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ާސ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ސއ ަ ީކ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ލި ބިގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ގ ޮތުންނ ާއި ‪ ،‬ފ ުއ ްދުނ ްތ ެރި ކ ަމ ު​ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ަދި ނަފްސާނީ‬ ‫ސތ ޮޅ ު‬ ‫ގ ޮތުންނ ާއި ޒ ަމ ާނީ ކ ުރި އެރުންތ ަކުނ ް « ކ ަ ް‬ ‫އ ެޅި ގެންނ ުވ ާ އެއ ަށ ްވުރ ެ ހަރުދަނ ާ މުއ ައ ްސަ ސާއ ެއްކަނ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ‬ ‫އޭރުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ‬ ‫ވަރަށ ް ބ ޮޑެތި ކ ުރި އެރުންތ ަކ ެއ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ޤ ައ ުމ ާއި ީދނަށްޓަކ ައި‬ ‫ހ ިާސލްކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ކ ެރި ގެނ ް ޤުރ ުބާނ ްވ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ެއ ްގ ެ ވ ެރި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަޤ ާމ ުގ ެ ވ ާޖި ބ ާ އެކަށޭނަ އ ެޓި ޓި އ ުޑެއ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ އުފ ައްދ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޚިދުމ ަތ ްތ ެރި ންތ ަކ ެއ ް މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސއ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ހުނަރ ުވ ެރި ޤާބިލ ް މީހުނ ް‬ ‫މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ިބނާކ ޮށ ްފި އ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު މި ވ ަނީ މި މުއ ައ ްސަ ސާގ ެ އ ޮނި ގ ަނޑ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދ ާ އ ެއްގޮތ ަށ ް ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސޓ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސ ް‬ ‫ި‬ ‫ބޭނ ުވ ާ‬ ‫ިހނ ްގުމ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ޤާނ ޫނީ އ ޮނި ގ ަނޑުވ ަނީ ފަރ ުމ ާކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި ނ ް‬ ‫ވަކިމ ުއްދ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ަނޑައަޅ ައި ގެނ ް އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް މި ދ ަނީ‬ ‫އެލ ަނޑުދ ަނޑި ތ ައ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު ކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ެއްގ ައި ކ ުރި އ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އި ސްލ ާޙ ުކުރ ުމ ާއި ތަރައްޤީކުރުމ ަށ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ކަމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެޖާގ ަ‬ ‫ސގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ޖާގ ަ އޮންނަ ފަދ ައި ނ ް މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫އޮންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބ ެޖ ު‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނަމ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ޮޓޯއަކ ަށ ް ބަދ ަލ ެއ ް ނާދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ި‬ ‫ބަދ ަލ ުވި އ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ޮޓޯއ ަ ީކ « “ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި ”« މި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ބ ޭއި ރ ު ތި ނ ް‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސ ހ ަނދާނުގ ައި ބަހ ައްޓަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ބ ަހ ެއ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ބްރާނ ްޗްތ ަކ ުގ ެ ބ ެޖުތ ަކުނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ސާރވި ް‬ ‫ފެންނަނ ް އ ެހުންނަ ތި ނ ް ބ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫ފ ަޚްރ ުވ ެރި މ ައި ވަންތ ަ ޤ ައުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އ ަދ ާކުރަނ ް‬ ‫އ ަޒ ުމ ް ކ ަނޑައަޅ ައި އި ޤްރާރ ުވެފ ައި ވ ާ ދީނީ އ ަދި ޤ ައ ު ީމ‬

‫މ ަތި ވ ެރި ވ ާޖި ބ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އ ަދ ާކުރަންޖެހ ޭ‬ ‫ބަހ ައްޓަންޖެހ ޭ‬ ‫އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ު‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އި ޚ ްލާސްތ ެރި ކ ަމ ާއި ވ ަފ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސ ހ ުރި ރި ވ ެތި އާދަތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ކުރުކ ޮށ ް ދަންނަވާނަމ ަ‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި ކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް އަޝްހަރު ވަޙީދު‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ނަޒަރ ެއ ް ިހނ ްގާލ ައި ފި ނަމ ަ އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ލ ޮލުގ ައި އަޅ ައި ގަންނާނ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ާޞލުކ ޮށްފ ައި ވ ާ މި ންވަރ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ިކ ޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޙ ި‬ ‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ި‬ ‫އ ެއްކަމ ަ ީކ ލ ޯތ ްބ ާއި‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި އެކިއ ެ ިކ ބ ޮޑެތި ޤުރ ުބ ާނީ ތ ައ ް ވެފ ައި ވާކަނ ް އ ެ ީއ ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް ފެންނަނ ްހ ުރި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ނަނ ް ިކޔަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ި‬ ‫ހ ެ ިކތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ި‬ ‫ސ މި ޤ ައ ުމުގ ައި‬ ‫ސދ ަ އަހަރ ުގ ެ ކ ުރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ާ‬ ‫ސަ އްތ ައ ާއި‬ ‫ފ ެށި ގެނ ް މި ހިނގި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރަމުނ ް މި ދާފަދ ަ ސަ ލާމ ަ ީތ ކަންކަމ ަށ ް އި ޖާބަދީގެނ ް ތި ބ ޭ‬ ‫ި‬ ‫ސ ހަމ ަ ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް ފެންނަށ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަޔ ަކ ުތި ިބކަނ ްވ ެ ް‬

‫‪ 1960‬ގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައި ރ ާއްޖ ެ ބ ައި ބ ައި ވި ޔ ަ ނ ުދި ނުމ ަށ ް‬ ‫‪،‬‬

‫ބ ަޢ ާވ ާތ ާއި‬

‫ދެކޮޅ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު‬

‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަދ ަ‬

‫މ ުޖުތަމައ ަށ ް ބ ޮޑ ު ޚިދުމ ަތ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި ވާކަނ ް ކޮންމ ެ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ދ ަރި އ ަކ ު ލ ޮލުނ ް ބ ޮލުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރާނ ެ‪ .‬ބ ަޢ ާވ ާތ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑުގ ައި ‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ބ ައި ވ ެރި ވި‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ް ި‬

‫ރަށ ުތެރޭގ ައި ރ ޯގާމ ޮޅ ުވ ެ ބ ަލި މ ަޑުކަނ ް ފ ެތުރެނ ް ފ ެށ ުމުނ ް‬ ‫ސވަރ ު މީހުނ ްގ ެ ހ ާލުބ ަލާލަނ ް ގ ޭގ ެ‬ ‫ދުނ ްމ ުޖުމަރ ާ ިހފ ައި ގެނ ް ހިގ ާ‪ ،‬ބ ޮޑ ުރ ޯގ ާގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ސނަގ ާ އ ުޅުނ ު ބަޔ ަކ ު އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ‬ ‫ދޮށ ަށ ް ހިނގ ާ މި ކަންކ ަމުގ ައި އަބ ަދުމ ެ އި ް‬ ‫ސރ ެ ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ އާދ ަކާދ ައ ާއި‬ ‫ތެރޭގ ައި ތި ިބކ ަމ ާއި މި ފަދ ަ ކަންކ ަ ީމ ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ގ ުޅި ފ ައި ވ ާ ކަންތ ައްތ ައްކަނ ް ޔ ަ ީޤނ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ މި ގ ޮތުނ ް މި ހުސްވި ޤަރުނަށ ް‬ ‫ސލ ަކުނ ް އ ުފ ެދި ކ ޮމާންޑަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ީމ އ ު ޫ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ރަ ް‬ ‫އަޅ ައި ގެނ ް އ ައި އި ރ ު ި‬ ‫އ ަމުރުމ ަޢުރ ޫފ ް ހިނގަނ ްފ ެށުނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ އި ސްވ ެ މި ދެންނ ެވި ޢި ޖ ްތި މ ާ ީޢ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެގެނ ް‬ ‫އެކިއ ެ ިކ ހަރަކ ާތްތަކ ަށ ް އި ޖާބ ަދި ނ ުމ ުގ ެ ނަމޫނ ާ ބަޔަކ ަށ ް ި‬ ‫ދި ޔަކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮންމ ެ ބ ޮޑުކަމ ެއ ްގ ެ ހ ައ ްލ ުހޯދ ައި ދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖި ބ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫މ ައި ސޯބ ު އ ަނބުރަނ ް ތި ބ ެނީ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަ ީއ ވަރަށ ް އެދެވ ޭ‬ ‫ސކ ަރީ މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ު އ ަދ ާކުރަމުނ ް މި ފަދ ަ ކަންކަމ ަށ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ދ ެ ިކ ހ ަވ ާލ ުވެފ ައި ވ ާ އ ަ ް‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި އި ޖާބަދ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް އ ައި ރ ު ި‬ ‫‪ 1892‬ވަނަ އަހަރ ު ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ހުންނ ެވި ހ ޮޅ ުދޫނ ެވި ގ ޭ އި ސްމާއީލ ް ީދ ީދ އ ާއި ކ ޮމާންޑަރ ުގ ެ ނައި ބ ު އ ަތި ރީ ގ ޭ އ ަބ ުދ ުﷲ ީދދީގ ެ ހ ަވ ާލުގ ައި ތި ިބ‬ ‫ސވަރ ު ބ ަނދަރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ފ ައ ުޖ ު ތ ަފ ާތ ު ގި ނަ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް މި ހާރ ު އ ަދ ާކުރ ާ ކަހަލ ަ ކ ަނޑުމަތީގ ެ ބ ައ ެއ ް މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ުވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި އާނ ްމުންނަށ ް‬ ‫އ ަދ ާކުރަމުންއ ައ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް ރަށ ުތެރޭގ ައި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވ ާ އ ެ ިކވަރ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ ހަރަކ ާތްތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވުނ ް މ ަޑުޖ ެ ިހ މ ާޔ ޫ ް‬ ‫މި ކ ަމުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ އ ެހ ެނި ހެނ ް‬ ‫ސވަރ ު ި‬ ‫ސ ކ ޮށްފ ައި ނ ުވާކަނ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫އ ަސަ ރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ޭގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ސ ހާމ ަވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭގ ެ މ ަގުމަތީގ ެ ހާލ ަތ ު ދަށ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ހަރަކ ާތްތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އުދ ަގޫވ ަމުނ ްދާތީއ ާއި މި ކަމ ަށ ް ވ ަގ ު ީތ ހ ައ ްލ ެއ ް ހޯދ ައި ދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީހާއ ަށ ް ލި ބ ޭ ގ ޭދުވ ަހ ު ނ ުކުމ ެ މ ަގުމ ަ ީތ ިބންގ ަނޑ ު އ ެއްވަރުކ ޮށ ް މ ަގ ުހ ެދ ުމ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވެސްވ ެއ ެވ ެ‪ 70 .‬ގ ެ ފ ަހުކ ޮޅ ު ރ ާއްޖެއ ަށ ް ދި މ ާވި ކ ޮލެރ ާ ފަދ ަ ބ ޮޑެތި‬ ‫ސވަރ ު ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ބ ަލި ތ ަކުގ ައި އާނ ްމުނ ް އަވ ަށްތަކ ަށ ް ނ ުކުމ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ްކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ީބ ހަމ ަ ދި ވ ެ ިހ ކޮންމ ެ ފަރުދ ެއްފަދ ައި ނ ް މ ުޖްތަމ ައ ުގ ެ މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ެ މި ވ ަބ ާއި ނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް މި ނ ްޖ ުކުރ ުމުގ ައި އެންމ ެ ކ ުރީ ސަ ފ ަށ ް‬ ‫ސ ވަޅ ަށ ް ކްލ ޮރި ނ ް އ ެޅ ުމ ާއި ހ ަޑި މ ުޑ ުދާރ ުވެފ ައި ވ ާ ތަންތަނ ް‬ ‫ނ ުކުމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ގ ޭގެއ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހޯދ ަމުނ ްދި ޔ ަ ލ ޯތ ްބ ާއި‬ ‫ސާފުކ ޮށ ް ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި މ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސ އި ތުރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދި ޔ ަ ީއ އި ހުނަށ ްވުރ ެވ ެ ް‬ ‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ާއި ޤަދަރ ު މި ކ ަމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މުރ ާލި ކ ަމ ާއި ކޮންމ ެ ކަމ ެއްކ ޮށ ް ނި ނ ްމ ާލ ާ ރޭވުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި ޤާބިލްކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ ދެންނ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވާހަކ ަ ނުދ ައ ްކ ާ ީމހ ަކ ު ނ ުހުންނާނެއ ޭވ ެ ް‬

‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ެއްޖެނަމ ަ ފެނ ާއި‬ ‫ސ ހަމ ަ މި ފ ައ ުޖ ުގ ެ ި‬ ‫އެހީތ ެރި ވެދ ެނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ްނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ެލި ބ ާލި ީދ ިހފ ައި ގެނ ް ދ ުވެފ ައި އެތަނަށްގ ޮ ް‬ ‫ސރަވ ެ ފެންބ ޮޑ ުވ ެއްޖެނަމ ަ “އުދ ަލި ކާރުނ ް” ކޯރ ު ކ ެނޑ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވި އ ް ާ‬ ‫އ ަދި ގ ަހ ެއ ް ވ ެއ ްޓި މ ަގ ު ހިނގ ާ އ ުޅެނ ް ދ ަތި ވި ޔ ަ ނ ުދި ނުމ ަށ ް ފ ުރ ޯ ިހފ ައި ގެނ ް ނ ުކުމ ެ‬ ‫ސ ހަމ ަ “ޖ ައްރ ާފ ާ”ގ ެ މީހުންނ ެވ ެ‪ 1930 .‬ގ ެ އަހަރުތަކ ަށ ް އަޅ ައި ގެނ ް އ ައި އި ރ ު‬ ‫އ ުޅ ުނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތަކ ަށ ްވ ެ ި‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ ޒި ނ ްމ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ލާމެހިގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ިހސާބުނ ް ފ ެށި ގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ައުރ ު ފ ުޅ ާވ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ނަފ ާވާނ ެ ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ފޯރުކ ޮށްދ ޭ މަދ ަދ ުގާރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ިހމ ެނި ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤަރުނ ުގ ެ މ ެދ ުތެރޭގ ެ އަހަރުތ ަކުނ ްފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ގުނަމުންއ ަ ީއ ގި ނަގުނަ އި ޖ ްތި މ ާ ީއ ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ދ ެމުނ ްދި ޔ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ެއި ރ ެއްގ ައި ބ ޮޑ ުވެފ ައި ވާކަމ ެއ ް ހ ައ ްލުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި އ ަތ ުކ ުރި އ ޮޅާލ ައި ގެނ ް‬ ‫ސވަރުނ ްފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ތި ބ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެވަނަ ބ ޮޑ ު ހ ަނގުރާމ ައ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ައި ބ ޮޑ ު ތ ަދ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫މާލ ޭގ ެ މ ަގުމ ަތި ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެއ ްޓުނ ެވ ެ‪ .‬ވ ައްކަނ ް ކުރުނ ް ފަދ ަ އަމ ަލުތ ައ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސވަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ހިނގި ޔަނ ުދި ނުމ ަށ ް މާލ ޭގ ެ ފި ހާރަތ ައ ް ތ ަޅ ުލާފ ައި ތ ޯ ހ ުރީ ބަލަނ ް ހިނގި ދުވ ަ ް‬ ‫ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ މި މޭރ ުމުނ ް އ ެއި ރ ު ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވެފ ައި ވ ާ ދ ަތުރ ު ފ ަތުރ ު ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނ ެވި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި‬ ‫ދ ަތި ކަމ ަށ ް އެހީތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ދުރ ު އަތ ޮޅުތަކ ަށ ް ި‬ ‫ސ ވާނ ެއ ެވ ެ‪ 60 .‬ގ ެ ކ ުރީ ކ ޮޅ ު މާލ ޭގ ެ ‪9000‬‬ ‫ދ ަތުރ ުވ ެރި ންނ ާއި މ ުދ ާ އ ުފ ުލ ާ ީދފ ައި ވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ްހ ާ މީހުންނަށ ް “އި ނ ްފ ުލ ުއެނ ްޒ ާ”» ނުވަތ ަ ބ ޮޑ ު ރ ޯގ ާ ޖެހިގެނ ް މާލ ޭގ ެ ބ ަލި މ ަޑުކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސވަރ ު ބ ޮޑުބ ަނޑ ޭރި ގ ެއި ނ ް ބ ަތ ްޕެނ ް ިހފ ައި ގެނ ް ގ ޭގެއ ަށ ް ހިނގ ާ‪،‬‬ ‫ހާލ ަތުދަށ ަށ ްދި ޔ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫މީހުނ ްގ ެ ހ ާލުބ ަލ ާ ބ ަލި މީހުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވ ެ ބ ައ ްތި ދި އ ްލ ާ ީދ ހ ެދުންފަދ ަ އެތ ައ ް ކަމ ަކުނ ް‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ޚިދުމ ަތްކ ޮށ ް ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ރ ުޙ ުމ ާއި ލޯބިހ ޯދާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ގ ޯތި ގެދޮރ ުގ ެ ދ ަތި ކަނ ް ބ ޮޑ ުވ ެ އެކ ަމ ުގ ެ ހ ައ ްލ ެއ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް މާލ ޭގ ެ ިބނ ް ހިއ ްކ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޕްރޮޖ ެކްޓ ަށ ް ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރުމ ަށ ް ރައ ްޔި ތުނ ް ކުރަމުނ ްދި ޔ ަ މ ަސަ އްކަތ ަށ ް އެހީވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރ ުމުގ ައި ބުރަމ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ޝފ ްޓ ް މ ެދުގ ައި އ ުފ ެދުނ ު ވާދ ަވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ރޫޙ ަ ީކ އި ޖ ްތި މ ާ ީއ ޚިދުމ ަތ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ެ ި‬ ‫ި‬ ‫ކުރ ުމުގ ައި ފ ެނި ގެނ ްދާނ ެ އެންމ ެ މ ަ ީތ ދަރަޖަކ ަމުގ ައި ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މާލ ޭގ ެ އ ެ ިކ‬ ‫ސވަރ ު ޖަހ ަމުނ ްދި ޔ ަ ވ ެލި ފ ުނި ތަކ ަށ ް ގޮންޖ ަހ ާލ ާ މ ުޖްތަމ ަޢ ުގ ެ އ ެދުނ ް‬ ‫އަވ ަށްތ ަކުނ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ކ ުރި އ ަށ ް ނެރުނ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ލި ބުނ ު އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ހިތްވަރ ާއި ހިތްހަމަޖ ެހުނ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ންވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ ތެރޭގ ައި ހިތާމ ަވ ެރި ހ ާދި ސާއ ެއ ް ދި މ ާވެފ ައި ީވނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ި‬

‫ހ ަތ ްދި ހ ައި ގ ެ ފ ަހުކ ޮޅ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ކަމ ަށ ް އ ައި ބަދ ަލ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ތަރައްޤީގ ެ ދ ުވ ެލި ހ ަލ ުވި ފ ައ ިްސޔ ަށ ް ދުވަނ ް ފ ެށ ުމުނ ް އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ‬ ‫އެކިއ ެ ިކ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަށ ް މ ާލ ެއ ާއި އަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި އ ާބާރަކ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ހިނގަނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އަވ ަށްތ ަކ ުގ ެ ވާދ ަވ ެރި ކަނ ް އި ތުރ ުވ ެ ގި ނަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންބ ައި ވ ެރި ވ ެ މަދ ަދުބޭނ ުވި ހިނދ ު ި‬ ‫ފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ި‬ ‫ސވަރ ުގ ެ ވާހަކަތ ައްދ ައ ްކ ާ އެކަނ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް މ ެކުހ ަށ ް ޖ ައްސާލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އެބ ަތި އ ްބ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ތ ަޖ ްރި ބ ާ ކ ުރި ި‬ ‫ސ އި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އ ެ ިކ މީހުނ ް ފ ަޚްރ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު އ ެ ިކ ވާހަކަދ ައ ްކ ާ އ ަޑ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ިޕޓ ަލުގ ައި‬ ‫ސގ ެއ ްލާޖ ެ ިހ ގި ނަ ބަޔ ަލ ު ހ ޮ ް‬ ‫މި ބާވ ަތ ުގ ެ ވާހަކަތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫އ ެދުމ ަތި ކުރަންޖ ެ ިހ ޖާގަނ ެތި ގެނ ް އާނ ްމުނ ް ކަންބ ޮޑ ު ީވ ވ ަގ ުތ ު‪ ،‬ވ ަގ ުތުނ ް ވ ަގުތ ަށ ް ޓި ނ ާއި‬ ‫ދަގ ަނޑުނ ް އ ައ ު ވ ޯރޑެއ ް އަޅ ައި ނި ނ ްމ ާ ީލ އެންމ ެ ‪ 24‬ގ ަޑި އި ރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ކިޔާތީއި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ައ ްޑި ހ ައި ގ ެ މ ެދ ުތެރޭގ ައި މާލ ޭގ ެ މ ަގުތ ައ ް ހ ެދުމ ަށ ް އަކިރި ހ ަދި ޔ ާކުރުންފަދ ަ‬ ‫ކަންކ ަ ީމ އެކަންކ ަމ ުގ ެ ފ ައި ދ ާ މ ުޅި ޖ ަމާޢަތ ަށ ް ކ ޮށ ް އެކ ަމ ުގ ެ ލާބ ަ ލި ބ ޭ ކަންކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގި ނަ ބަޔ ަކ ު އ ެއްބަސްވާގ ޮތުގ ައި އ ައ ްޑި ހ ައި ގ ެ އަހަރުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ‪ 1987‬މި ީއ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މ ަސަ އްކ ަތ ް ވަރަށ ް ގި ނަ އަދަދަކ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު‬ ‫އަހަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ާލ ެ ސާފ ުކުރުނ ް ފަދ ަ ކަންކ ަމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެ އަހަރ ު ރ ާއްޖެއ ަށ ް ބ ޮޑ ު ރ ާޅ ު‬ ‫ސ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ކަންކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ މ ަސަ އްކަތަކީވ ެ ް‬ ‫ސގ ައި ި‬ ‫އެރ ުމ ުގ ެ ކ ާރި ާ‬ ‫ސމީހުނ ް‬ ‫ފެންގ ަނޑުނުވަންނާނ ެހެނ ް ވ ެލި ބަސްތ ާ ޖ ައ ްސަ އި ދި ނ ުމ ާއި ‪ ،‬ގެދޮރ ު ހ ަލ ާކ ުވި ީމ ް‬ ‫ސ ހަރަކ ާތ ެތ ެރި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ެވ ެ‪ .‬ހ ާލުގ ައި ޖ ެހުނ ު ރަށްރަށ ަށ ް ކ ާޑ ު އ ުފ ުލ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ ހަރަކ ާތްތ ައ ް އ ަމ ާޒ ު ީވ ހަމ ައެކ ަނި ހ ާލުގ ައި ޖެހ ޭ‬ ‫ސވަރ ު ި‬ ‫މި ދުވ ަ ް‬

‫ސ އ ޭގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އުދ ަގޫވ ަމުނ ްދ ާ ީތ‬ ‫މާލ ޭގ ެ މ ަގުތ ަކ ުގ ެ ޙާލ ަތ ު ދަށ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީހާއ ަށ ް ލި ބ ޭ ގ ޭ‬ ‫މި ކަމ ަށ ް ވ ަގ ު ީތ ޙ ައ ްލ ެއ ް ހޯދ ައި ދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ދުވ ަހ ު ނ ުކުމ ެ ިބންގ ަނޑ ު އ ެއްވަރުކ ޮށ ް މ ަގ ު ހ ެދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ޭ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪21‬‬

‫އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ ޙަރަކ ާތ ް‬ ‫ސތަކ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކ ާއި އ ެކުގ ައ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އ ުފާތ ަކުގ ައި ދ ެމުނ ްދި ޔ ަ ހިއ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ގ ުޅުނ ް ބަދަހިކުރަމުނ ް‬ ‫އެކިއ ެ ިކ ކ ާނި ވާތ ަކުގ ައި ސްޓ ޯލްހަދ ައި ި‬ ‫ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާތަނަށ ް މި އ ަލި އ ަޅ ުވ ާލ ެވުނ ު ގި ނަކަންތ ައްތަކ ަ ީކ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އ ުފާތަކ ަށ ް‬ ‫ސރ ެ ކުރަމުންއަންނަ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސ ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ކަންކ ަމުގ ައި ނ ުވި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ “ބޭނ ް” « ޖ ެހ ުމ ާއި ހ ަވ ާ އެރ ުވ ުމ ާއި ބ ޮޑ ުބެރުޖ ެހުނ ް‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސ ޖ ަމާޢ ަތުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ކުރެވ ޭ ކަންކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަދ ަ ކަންތ ައްތަކަކީވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސޓ ޭޖ ް ތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ް‬ ‫މި ނި ވަނ ްދުވ ަހ ުގ ެ ކ ުޅި ވަރ ުގ ެ އ ައި ޓ ަމްތ ަކ ާއި އެކިއ ެ ިކ‬ ‫ފަންނާނުނ ް ފެންނަމުނ ް އެބަދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހ ާ ކަމ ެއ ްގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ާ މ ަޤ ްޞަ ދ ަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބ ައި ވ ެރި ވުނ ް އި ތުރުކ ޮށ ް ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ލ ޯތ ްބ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ « ކ ޮމި ޓްމަނ ްޓ ް « ނ ުލި ިބ ސަ ލާމ ަތްނ ުވެވ ޭ‬ ‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ހ ޯދުމ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ފަދ ަ ދުވަހ ަކ ާއި ދި ވ ެ ިހ މ ުޖްތަމ ަޢ ު ކ ުރި މ ަތި ީވ ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ވަނަ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ލ ެޔ ާ ފުރާނައި ނ ް ޤުރ ުބާނ ްވ ެ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ހާލ ަތ ު ބަދ ަލ ުވި ޔ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަމ ަ އ ެދުވ ަހ ުވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ނ ު ީދ ިހފަހ ައ ްޓ ާލި އ ެވ ެ‪ 60 .‬ގ ެ އަހަރ ު ތ ަކުގ ައި ރ ާއްޖ ެ ބ ައި ބ ައި ވި ޔ ަ ނ ުދި ނުމ ަށ ް‪،‬‬ ‫ބ ަޣ ާވ ާތ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތްފަދ ަ މ ުޖުތަމައ ަށ ް ބ ޮޑ ު ޚިދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކ ޮށްދ ެއ ްވާފ ައި ވާކަނ ް ކޮންމ ެ ދި ވ ެ ިހ ދ ަރި އ ަކ ު ލ ޮލުނ ް ބ ޮލުނ ް ޤ ަބ ޫލ ު ކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ިައނ ްގ ެ އި ޖ ްތި މ ާ ީއ ރ ޯލ ް ފ ުޅ ާވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެ​ެދި ‪ 100‬އަހަރ ު ފުރުނ ު އި ރ ު ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ަބ ުއި ކަމ ަށ ް އަންނަމުނ ްދި ޔ ަ ބަދ ަލ ާއި‬ ‫ސއްރަކ ަށ ް ީވ މ ާ ީޒގ ައި ި‬ ‫އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ި‬ ‫ސފ ައި ންގ ައި ޖ ެހ ުމުނ ް ދި އުމ ެވ ެ‪ .‬އެކިއ ެ ިކ ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރ ާތ ް‬ ‫ތަރައްޤީގ ެ ކުލަވަރ ު ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ީމހަކީވ ެ ް‬ ‫ތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ޖ ަމާއ ަތ ާއި ގ ުޅި ލާމ ެހ ެމުނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޮންމ ެ ި‬ ‫އާނ ްމ ު ފަރުދ ެއްފަދ ައި ނ ް ޤ ަ​ައ ުމ ު ދ ެކ ެ ލޯބިވ ާ ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ެދުނ ްކ ެރި ގެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލާނ ްހ ުރި‬ ‫ސފ ައި ންކ ޮށްފ ައި ވ ާ އެކިއ ެ ިކ‬ ‫މީހ ެއްކަންދ ަނީ ބުނެދ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ައ ްޑި ހ ައި ގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށ ްވުރ ެ ނުވ ަދި ހ ައި ގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވުނ ް އި ތުރުކ ޮށ ް ި‬ ‫ދ ަޢުރ ު ފ ުޅާކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސާރކ ްސަ މި ޓ ަށ ް މ ާލ ެ ސާފ ުކުރުނ ް‪ ،‬މި ނި ވަނ ް ‪ 25‬ގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުޅ ެމުންއ ަ ީއ‬ ‫ސ ި‬ ‫ހަރަކ ާތްތ ައ ް އ ަދި ޖ ުމ ްހ ޫރީ ‪ 30‬ގ ެ އެކިއ ެ ިކ ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހަމަޖ ަމާޢ ަތުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ މުހިއ ްމ ު ރ ޯލ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝޢާރ ުގ ެ‬ ‫ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ»" ސާފ ު ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ މި ި‬ ‫«" މި ނި ވަނ ް ދި‬ ‫ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫ދ ަށުނ ް ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ‬ ‫ޝރ ޫޢ ުގ ެ‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ފ ައްޓަވ ައި ދ ެއ ްވި މ ަ ް‬ ‫ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ‪1996‬‬ ‫ފަރ ާތުނ ް މ ާލ ެއ ާއި ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެ ިކ‬ ‫ދ ަށުނ ް ކޯސްޓ ްގާރޑ ްގ ެ‬ ‫ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި ފ ަޅ ު‬ ‫ްސލުކ ޮށ ް ދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތ ަމ ީ‬ ‫ދ ަނީ ިހންގ ަމުންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ކޯސްޓ ްގާރޑުނ ް މި ހާތަނަށ ް‬ ‫ގ ޮތުނ ް ރައ ްޔި ތުންނ ާއި‬ ‫ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ ޕްރ ޮގްރ ާމްތަކ ަ ީކ ގި ނަ‬ ‫ިހނ ްގާފ ައި ވ ާ ފ ަޅ ު‬ ‫ަމ ާއި އ ެކ ު ބަލ ައި ގަންނަ ޚިދުމ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަޔ ަކ ު ޝުކުރ ުވ ެރި ކ‬ ‫ައެކ ަނި ޖ ަމާޢ ަތުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ޕްރ ޮގްރާމ ަ ީކ ހަމ‬ ‫ކ ޮށްދ ޭ ޚިދުމ ަތ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ޭގ ެ ނ ާޒ ުކ ު ތި މ ާވ ެށި ހިމާޔ ަތ ްކުރަނ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް މި ީއ ރ ާއްޖ‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި ޚިދުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪ " .‬މި ނި ވަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށ ް ީދފ ައި ވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ޝޢާރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ާއްޖ ެ ސާފ ު ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ " މި ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ‬ ‫ންޑ ަރ ކުރ ެވި ގެނ ް ކޯސްޓ ްގާރޑ ުގ ެ‬ ‫އަހަރ ު ދުވަހ ަށ ް ކަލ ަ‬ ‫ްނަ ފ ަޅ ު ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ ޕްރ ޮގްރާމ ަށ ް‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ކުރަމުނ ް އަނ‬ ‫ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ހިތްވަރ ު ީދ މ ަސަ އްކ ަތ‬ ‫ސ ދ ެ ފަހަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ ދ ެއ ްވ ާ ފ ެ ިހފ ަތ ްވ ެ ް‬ ‫ރަ ީއސ‬ ‫ަނީ ލި ިބފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ތި މ ާވ ެއްޓ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ވ‬ ‫މ ަތި ނ ް ި‬ ‫ރަ ީއސުލ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް ކ ޮށްދ ެއ ްވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި‬ ‫ފ ެ ިހފ ަތ ް ލި ިބފ ައި ވ ަނީ ‪ 1997‬ވަނަ‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ ދ ެއ ްވ ާ‬ ‫އަހަރ ާއި ‪ 2003‬ވަނަ އަހަރ ުއ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް ވަރަށ ް‬ ‫‪ 1987‬ވަނަ އަހަރަ ީކ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މ ަސަ އްކ ަތ ް ި‬ ‫ގި ނަ ޢަދަދަކ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު އަހަރ ެއ ް‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރ ާއްޖެއ ަށ ް ބ ޮޑ ު ރ ާޅ ު‬ ‫އެރ ުމ ުގ ެ ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ގ ޭގެއ ަށ ް ފެންގ ަނޑ ު ނުވަންނާނ ެހެނ ް‬ ‫ވ ެލި ބަސްތ ާ ޖަހ ައި ދި ނ ުމ ާއި ގެދޮރ ު ހ ަލ ާކ ުވި މީހުނ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުނ ް ފަދ ަ‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަ ީކ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬

‫ސ‬ ‫ސ ީވ އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އެންމ ެ ގި ނަ ދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ހ ުއ ްޓުމ ެއްނ ެތި ކ ުރި އ ަށ ްދ ާ އެންމ ެ ބ ޮޑ ުއ ެއްކަމ ަ ީކ « “މި ނި ވަނ ް ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ ސާފ ު‬ ‫ޝޢާރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ކުރ ެވ ެމުންއަންނަ ފ ަޅ ު ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ” « ި‬ ‫މި ހާތަނަށ ް އެތ ަކ ެއ ް ފަހަރ ު މާލ ޭގ ެ ފ ަޅ ު ސާފުކ ޮށ ް ރ ާއްޖ ެތެރޭގ ެ އ ެ ިކ ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ‬ ‫ި‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ާއި ތަރުޙީބ ާއި އ ެކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްދ ާ‬ ‫ާޞލްކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް ގ ެ‬ ‫ތި މ ާވެށީގ ެ އ ެކ ުވ ެރި އަކ ަށ ްވ ެ އެކ ަމ ުގ ެ ލަޤ ަބ ު ޙ ި‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ަށ ް ‪ 2003‬ވަނަ އަހަރ ު ސަ ރ ުކާރުނ ް ފ ެ ިހ ފ ަތ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ަނީ މި ދެންނ ެވި ބުރަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާލ ެއ ް ފ ުރި ހަމަކ ަމ ާއި ކ ާމި ޔ ާބުކަމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ުމުގ ައި‬ ‫މ ެދ ުކ ެނޑުމ ެއްނ ެތި މި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާތ ާ ‪ 10‬އަހަރ ުވެފ ައި ވާކ ަ ީމ ި‬ ‫ސ އި ޖާބަދޭނޭކ ަމ ުގ ެ ރަމްޒ ެއްކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ު ގ ޮވ ާ ކޮންމ ެ‬ ‫ހިނގ ާ ހ ުރި ހ ާ ވި ންދަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ޮވ ާލުމަކ ަށ ް “ލ ައްބ ައި ކައ ޭ” ކިޔ ާ އި ޖާބަދޭނެކ ަމ ުގ ެ ހ ެއ ްކ ެއްކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަފ ްގ ެ ވާހަކ ަ ދ ައ ްކާލަނ ް އެބަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސ ް‬ ‫މި ލި ޔ ުމ ުގ ެ މި ިހސާބުނ ް ާ‬ ‫ތި ިބ މ ޮޅ ެތި ފަންނާނުންނ ާއި އ ެކ ު ފަނ ްނީ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ފ ާޑ ުވ ެރި ކަނ ް ދ ައްކ ައި ދ ޭ މާލަމ ަކ ާއި‬ ‫ސކ ަފ ް ފާހަގ ަ ކުރުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސ ް‬ ‫ާ‬ ‫ޝޯވ ް އ ަކ ާއި ފ ޮތ ެއްނެރ ުއ ްވ ާ‬ ‫ސފަރ ާތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ކުރަމުނ ް އ ަ ީއ‬ ‫ސ ކުރ ާ އި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވި ލަރ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސނަގ ައި ގެނ ް ިހނ ްގި « ޑ ަނޑޫރ ާ « ޝޯވ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އި ް‬ ‫ނުވ ަދި ހ ައި ގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ސ ފ ުރި ހަމަކ ޮށްކަނ ް ފާހަގ ަ‬ ‫ފަދ ަ ހަރަކ ާތްތ ަކ ުގ ެ ތ ަޖ ްރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި އ ަދި އެއ ަށ ްވުރ ެވ ެ ް‬ ‫ކުރަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދ ައްކ ަމުނ ް މި ދ ަނީ އި އްޔ ެ‬ ‫ސނާމީގ ެ ވާހަކ ަ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ަމުނ ް ދި ޔ ަ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ހިނގި ކަމ ެއ ް ފަދ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ އ ާއި އ ަގ ުހ ުރި ޚިދުމ ަތްތ ަކ ުގ ެ ހ ަނދާނ ް ކޮންމ ެ ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތ ެއ ްގ ެ ހިތުގ ައި‬ ‫ހަރ ުލ ާ ިބންވ ަޅ ު ނ ެގި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވ ާ މި ފަދ ަ ކޮންމ ެ ދ ަނޑި ވ ަޅ ެއްގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ީވ ގ ޮތ ުގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ވާހަކ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ފަދ ައި ނ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ސ ދ ެކ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަދި އަދ ަށ ް ދާންދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ ކަންކ ޮޅ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ކަންކ ަމ ާއި މ ެދ ު ވަރަށ ް ފުނ ް ނަޒަރ ެއ ް ިހނ ްގ ާލ ާ އެކަންކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ި‬ ‫ސތ ައ ް ބ ަލ ާ ހ ާވާލ ައި ފި ނަމ ަ ފެންނ ާނީ މި ކަންކ ަ ީމ ި‬ ‫ސ ް‬ ‫އަ ާ‬ ‫ދ ެމި ތި ބުމ ަށ ް މުހިއ ްމ ު ކަންކަންކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ު ީމ މ ައ ްސަ ލައ ަކ ާއި ގުޅ ޭ ޑްރ ާމ ާއ ެއ ް‬ ‫ސ ނޫންނަމ ަ އެކިއ ެ ިކ އަދ ަ ީބ އ ަދި‬ ‫ަސ ީޑ ނެރުނަ ް‬ ‫ސ ޤ ައ ު ީމ ދުވ ަހ ު ލަވ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުޅުނަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ގ ެއ ެއ ްގ ެ ފުރ ާޅ ު‬ ‫ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރ ާތްތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވި ޔަސް‪ ،‬ނޫންނަމ ަ ފ ަޅ ު ސާފ ުކ ުރި ޔ ަ ް‬ ‫ސ މި ވ ެވ ެނީ މ ުޖްތަމ ަޢ ުގ ެ‬ ‫އ ެއ ްލ ާލ ުމުނ ް އެކ ަމުގ ައި އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ް ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި ކ ޮށްދެވ ޭ ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ާއ ްމ ު ފަރުދ ެއްފަދ ައި ނ ް ޖ ަމާޢ ަތުގ ައި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވުމ ަށ ް އެޅ ޭ ފި ޔަވަޅަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ކޮންމ ެ ފި ޔަވ ަޅ ެއްގ ައި އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސނުޖ ެ ިހ ހެޔޮހިތުނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ަމުނ ްދާކ ަ ީމ އ ުފ ާވާންޖެހ ޭ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީހ ެއ ްގ ެ ހިތުގ ައި އޮންނަނ ްވ ާނީ ޚިދުމ ަތ ް އި ސްކުރ ުމ ުގ ެ ޝުޢޫރ ެވ ެ‪ .‬ޖ ަމާޢ ަތުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރ ުވުނ ް‬

‫ަސ ޕްރޮގްރާމ ް‬ ‫ނގާ ފަޔަރ އެވެއާރނ ް‬ ‫މާލެއާ ިއ ރާއްޖެތެރޭގ ަ ިއ ިހ ް‬ ‫ޭޝން ޕް ރޮގްރާ ްމ‬ ‫ޝން އެން ްޑ ޕަ ބް ލި ްކ ފަ ޔަ ރ ެއޑިޔު ކ ަ‬ ‫ފަ ޔަ ރ ޕް ރި ވެން ަ‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ފާއިޒް‬

‫‪ 2006‬ވަނަ ައހަރު ހިނ ިގ ގޭ ުހ ެގ ޙާދި ާޘތަ ުކ ެގ ަމ ުޢލޫމާތު ‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪06‬‬ ‫‪04‬‬ ‫‪02‬‬ ‫‪04‬‬ ‫‪06‬‬ ‫‪07‬‬ ‫‪02‬‬ ‫‪04‬‬ ‫‪03‬‬ ‫‪38‬‬

‫ސ އ ުނދުނ ުގ ެ ނޮބުގ ައި މ ައ ްސަ ލ ަ އުޅޭތީ‪-:‬‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ސ ރ ެގި އުލޭޓަރުގ ައި މ ައ ްސަ ލ ަ އުޅޭތީ‪-:‬‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ރ ެގި އުލޭޓ ަރ ރަނގަޅ ަށ ް ހަރުނ ުކުރ ެވި ގެނ ް‪-:‬‬ ‫ސލި ންޑ ަރގ ައި މ ައ ްސަ ލ ަ އުޅޭތީ‪-:‬‬ ‫ސ ި‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ސ ދ ުވާތީ‪-:‬‬ ‫ސ ވަ ް‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ސ ލީކ ުވާތީ‪-:‬‬ ‫ސ ދ ަތުރ ުކުރ ާ ހ ޮޅި ނ ް ގ ޭ ް‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ސ އ ުނދުނުގ ައި މ ައ ްސަ ލ ަ އުޅޭތީ‪-:‬‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ސ ފުޅީގ ެ ތ ުމުނ ް ލީކ ުވާތީ‪-:‬‬ ‫ގޭ ް‬ ‫ދ ޮގުމ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ޖ ުމްލ ަ‪-:‬‬

‫ސ ހިނގުމ ުން ގުޅުމ ަށް ގާއިމ ްކުރެވިފައިވާ‬ ‫‪ 2006‬ވަނ ަ އަހަރު އަލިފާނ ުގެ ޙާ ިދ ާ‬ ‫ާރޖެންސ ހޮޓްލައިން “ ‪ “ 118‬އައި ކޯލްތަކުގެ ޢ ަދަދު‬ ‫ީ‬ ‫އެމ‬ ‫ސތ ައ ް ދުވ ަހުނ ް ދުވަހ ަށ ް އި ތުރ ުވ ެ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ހިނގ ާ އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫ސ ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތ ަކ ު ބޭނުނ ްވާނ ެ ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލި ބ ޭގ ެއ ްލުނ ް ބ ޮޑުވ ަމުނ ްދި ޔުމ ަ ީކ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަ ީކ ގ ުދުރަ ީތ ގ ޮތުނ ް ޖ ަ ީޒރ ާ ޤ ައުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ވ ާ ކ ުދި ކ ުދި ރަށްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ވ ަ ިކންއޮންނަ ރަށަކ ަށ ްވ ުމުނ ް އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ސާއ ެއްހިގ ުމުނ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ރަށ ަ ީކ ވ ެ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުމ ަ ީކ އ ެހ ާ ފ ަސޭ ހ ަ ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ އުދ ަގ ޫ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫އ ަލި ފާނ ްނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރާފަރާތ ަކުނ ް އ ެވ ާ ގުރ ުބ ާނީ އ ަ ީކ އެކަނ ް ޢާނ ްމ ު‬ ‫ރަތ ްޔި ތުނ ް ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކ ޮށ ްގެނ ް ރަގ ަޅ ު ނަތީޖ ާ ނެރ ެވި ދާނ ެ ކަމ ެއްކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ް ކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސރ ެ އ ަލި ފާނ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސކިޔ ު ސާރވި ސްގ ެ ޚިދުމ ަތ ް ދޭނ ްފެށީއ ް ު‬ ‫ފަޔ ަރ އެނ ްޑ ް ރ ެ ް‬ ‫ސ ޕްރ ޮގްރާމ ަ ީކ ވަރަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު އ ަދި‬ ‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ފ ެއ ްޓުނ ު ފަޔ ަރ އ ެވ ެއާނަ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ެއްކަނ ް‬ ‫އ ޭގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ގި ނަފ ައި ދާތ ަކ ެއ ް އާނ ްމުނަށ ް ލި ބިގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސ މ ު ިހނ ްމ ު‬ ‫ސ އ ަ ީކ ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަ ކުރ ެއ ެވ ެ‪ « .‬ފަޔ ަރ އ ެވ ެއ ާރނަ ް‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ މި ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމާތ ަ ީކ‬ ‫ޕްރ ޮގްރާމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުދ ެކ ެނީ ކޮންމ ެ ީމހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެނގެންޖެހޭނ ެ އ ެއްޗ ެއްކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނަ ީކ ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ެއްޗަކ ަށްވީއި ރ ު އ ެއި ނ ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ވާނ ް އ ެގުނ ް ވަރަށ ް މ ު ިހންމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހ ާދި ސާއ ެއ ް ިހގ ައި ފި ނަމ ަ އެކ ަމުނ ް‬ ‫އަވަހ ަށ ް ސަ ލާމ ަތ ްވާނ ް އ ެގ ެނީ މި ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ރަނގަޅ ަށ ް އ ެގި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކިޔ ު ސާރވި ސްގ ެ ޕ ްރި ވެނ ްޝަ ނ ް‬ ‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް ފަޔ ަރ އެނ ްޑ ް ރ ެ ް‬ ‫ޑި ޕ ާޓްމަނ ްޓ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި މީހުނ ްދި ރި އުޅ ޭ ރަށްތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މި ހާރ ު‬ ‫ސ ޕްރ ޮގްރ ާމ ް ިހނ ްގާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ޕްރ ޮގްރ ާމ ް‬ ‫ވ ަނީ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ‪ 18‬އަތ ޮޅ ެއްގ ައި އ ެވ ެއ ާރނަ ް‬ ‫ވ ަނީ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދ ެކުނ ުގ ެ އަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ގއ‪.‬ގދ‪.‬ސ އ ަދި ޏ‪.‬އަތ ޮޅ ުގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ސ ިހނ ްގި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާ‬ ‫ރަށަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ަޞލ ަތްތަކ ަ ީކ އަވ ައްޓ ެރި ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާ މި ފަދ ަ އ ާލ ާތްތަކ ަށ ްވުރ ެ އެތ ައ ް‬ ‫ޒ ަމ ާނީ ވ ީ‬ ‫ސ ވ ަ ިކވ ަ ިކނ ް‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ކޮންމެރަށަކީވ ެ ް‬ ‫ގޮތ ަކުނ ް ފެންވަރ ު ރަނގ ަޅ ު ޒ ަމ ާނީ ވ ީ‬ ‫އޮންނަ ރަށަކ ަށ ް ވ ުމުނ ް އެންމ ެފ ުރި ހަމަގ ޮތުގ ައި ކޮންމ ެ ރަށަކ ަށ ް މި ޚިދުމ ަތ ްފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ަ‬ ‫އި ތ ަފ ާތ ު ގޮންޖ ެހުންތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖ ެ ިހފ ައި ވާކ ަ ީމ ޤ ަބ ޫލ ުކުރަންޖެހ ޭ ޙ ަ ީޤޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪.1‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫‪.7‬‬

‫‪1620‬‬ ‫‪8569‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪89755‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪00‬‬ ‫‪00‬‬

‫އ ޮޅުމ ަކުނ ް‬ ‫ޖ ަވ ާބ ެއްނ ެތ ް‬ ‫ހ ަޑި ހ ުތ ު އ ެއްޗ ެ ިހ ކިޔާފ ައި‬ ‫ޖ ެއްސުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ސާގ ެ‬ ‫މާލ ޭ ކ ައި ރި ރި ޒ ޯރޓ ް ރަށްތ ަކުގ ައި ކ ުނި އަނ ްދ ާ ީތ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ސާފ ުކުރުމ ަށ ް‬

‫‪1001̀05‬‬

‫މ ުޅި ޖ ުމްލ ަ ‪:‬‬

‫ސ‬ ‫އ ަލި ފާނ ާއި މ ެދ ު ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރުމ ަށ ް މީޑި އ ާ މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ްވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ްގި ނަ‬

‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬

‫ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސވަރ ު އ ެ ިކނަންނަމުގ ައި‬ ‫ކުރުމ ަށ ް އެކިދުވ ަ ް‬

‫މި ގ ޮތުނ ް‬

‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި‬

‫ތ ަފ ާތ ު ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ައ ް‬

‫ރ ާވ ާ ިހނ ްގ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ‪ 2006‬ވަނަ އަހަރ ު ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ަޑ ާއި‬

‫ފަޔ ަރ‬

‫އެނ ްޑ ް‬

‫ސކިޔ ު‬ ‫ރެ ް‬

‫ސ‬ ‫ސާރވި ް‬

‫ގ ުޅި ގެނ ް‬

‫‪30‬‬

‫ސލ ިްސލ ާ‬ ‫ސ ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ޕްރ ޮގްރ ާމ ްގ ެ ދެވަނަ ި‬ ‫ޕްރ ޮގްރ ާމ ް ވ ަނީ ގެނ ެ ް‬ ‫ސ ފ ެށި ގެނ ް ކ ުރި އ ަށ ްދާކަނ ް އުފ ަލ ާއ ެކ ު ފާހަގ ަ ކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި އަހަރ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަލި ފާނަ ީކ‬

‫އަހަރަމެންނަށ ް ވަރަށ ް ބޭނުނ ްތ ެރި‬

‫އ ެއ ާއި‬

‫ސ އ ެ ީއ އެއ ަލި ފާނ ެއ ް ކުޑަކ ޮށ ް‬ ‫ނުލ ައި ނ ޫޅެވޭނ ެއ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ހުންނައި ރ ުއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ުފ ެތ ުރި‬

‫ކޮނ ްޓ ޯލްގ ައި‬

‫ހުންނައި ރ ުއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ރައ ްކ ާތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ަލި ފާނ ާއި‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬

‫ވީމ ާ‬

‫މ ެދ ު ހ ޭލުނ ްތ ެރި‬

‫ކުރ ުމ ުގ ެ ޕްރ ޮގްރ ާމްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ އެފަދ ަ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ިބގަންނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪23‬‬

‫ސފައިންގެ ތަމްރީން‬ ‫ދިވެހި ި‬ ‫ސފައިންގެ ދައުރު ވަރަށް ފުރިހަމ ަވާން‬ ‫ސފައިން ރައްޔިތުންނަށް ދޭ ޚިދުމ ަތުގައި‪ި ،‬‬ ‫ވަޒީފާއާއި މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ގޮތުން‪ި ،‬‬ ‫ސފައިން ރައްޔިތުންނ ަށް ފޯރުކޮށްދޭ އެހީތެރިކަމަކީ‪ ،‬އޭގެ ދެވަނ ައެއް ނ ުވާފަދަ މ ަ ިތރެވި‪ ،‬އަ ިދ އެހާމ ެ އިޚްލާސްތެ ިރ‬ ‫ޖެހެއެވެ‪ި .‬‬ ‫އެހީތެރިކަމ ަކަށް ވާންޖެހެއެވެ‪ .‬އެ ީއ ޤ ައުމ ަށް ދިމ ާވެދާނ ެ އުނދުވާނަކުން ޤ ައުމ ު ސަމ ާމ ަތް ކުރުން ކަމ ުގައިވިޔަސް‪ ،‬ނ ުވަތަ ޤ ައުމ ަށް‬ ‫ދިމ ާވާ އެހެނިހެން މ ީުސބ ާތުގެ ދަނޑިވަޅެއް ކަމ ުގައި ވިޔަސްމ ެއެވެ‪ .‬އާއްމ ު ރައްޔިތުންނ ަށް މިދެންނެވި ޚިދުމ ަތްތައް މިދެންނެވި‬ ‫ސފައިން އެކަންކަމ ަށް ދުރާލ ާ ތައްޔ ާރުވެ އެކަންކަމ ުން ތަމްރީންވާންޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ފެންވަރުގައި ފޯރުކޮށް ިދނ ުމ ަށްޓަކައި‪ި ،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ ‪ 115‬އަހަރ ު‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ް އ ެ ިކ‬ ‫ި‬ ‫ދުވ ަހ ުގ ެ ދި ގުރ ާއ ްތާގ ައި ‪،‬‬ ‫ނަނ ް ނަމުގ ައި ދ ެވުނުކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬އެޒ ަމާނަކ ާ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަ ީއ ތ ަމ ްރީ ނ ު‬ ‫އ ެއި ރ ެއ ްގ ެ ހާލ ަތ ާ ގުޅޭގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ހޯދ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ި‬ ‫ދަސްކ ުރި އ ުކ ުޅުތަކ ަ ީކ އ ުގެނުނ ު އ ުގެނުންތަކަކީ‪ ،‬ހ ެވި ކ ަމ ާ‬ ‫ފ ައި އ ެއްވަރުކ ޮށ ް ހިނގ ުމ ުގ ެ ހުނަރުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އެންމ ެ‬ ‫ސކ ަލުނ ް އ ެއްތަނުނ ް‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ބ ޮޑ ު ބޭނުމަކ ަށ ްވެފ ައި ވީ‪ ،‬ރަ ް‬ ‫ސކ ަލުނ ްގ ެ‬ ‫ސރަ ް‬ ‫އަނ ެއްތަނަށ ް ވަޑ ައި ގަންނަވ ާއި ރ ު‪ ،‬ރަ ް‬ ‫ޝކަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ލަ ް‬ ‫އޮންނަ‬ ‫ޢި އްޒ ަތާކަރ ާމާތ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މީގ ެއި ތުރުނ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި‬ ‫އެޒ ަމާނުގ ައި ޤ ައުމ ަށ ް ދި މާވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ތ ަފ ާތ ު ނ ާމާނ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ވި ލާގ ަނޑުގ ަނޑުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްވ ެ ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ސ ިހމެނޭކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ފާހަގ ަ ކުރެވ ޭ އ ެއްކަމ ަ ީކ ‪ 1909‬ވަނަ އަހަރ ު‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ކ ޮޅި ގ ަނޑެވ ެ‪ .‬ވ ެލާނާގ ޭ‬ ‫ޝވަރުނ ް ިޕޝޯރީ ނ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ީދ ީދ ޕ ާ ިކސްތާނ ުގ ެ ިޕ ާ‬ ‫ގެނެސްގެނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ފި ރި ކ ާލުމ ަށ ް ކުރަނ ް ރޭވި‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ނުވަތ ަ މި އ ުދ ުވާނުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާއުކ ޮށ ް‪ ،‬ބ ާ ީޣނ ް އ ަތުލ ައި ގ ަތ ުމުގ ައި ި‬ ‫ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ދ ައުރ ެއ ް އ ަދ ާކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ައުރ ު‬ ‫މި އ ަށްފ ަހ ު ދެންއ ައި ޒ ަމާނަ ީކ ި‬ ‫ސއްޔަތަކ ަށ ް‬ ‫ދި ފ ާ ީއ ހ ައި ި‬ ‫ވުރ ެ ދ ާ ިޚ ީލ ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ައުރ ު ބ ޮޑ ުދުވ ަ ް‬ ‫ވި ޔ ަފ ާރި ވ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ވޯރ ާ‬ ‫މ ައ ްސަ ލ ަ ބ ޮޑ ު މި ދ ައުރުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ާލ ެ އ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސލަހ ަތ ު‬ ‫މަ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ދެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ވ ާހ ަކ ަތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ަ ީއ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހ ުރި ހ ާ ޒ ަމާނ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މުރާދ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ރ ާއްޖ ެ އ ެއި ރަކ ު އ ޮތ ް ހާލަތަކ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސ އ ަދ ުގ ެ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ހަދ ަމުންކަމ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ދެވ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ިބނ ާ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ހަމ ަ އެކ ަނި ރ ާއްޖ ެ‬ ‫ސނައި ގެނ ް އެކަންޏ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި އ ަދ ު އ ޮތ ް ހާލަތ ަށ ް ވި ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ބ ައްޓަނ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ބަވަނަވ ަމުނ ް‬ ‫ސ ތ ައާރ ުޒ ު ނ ުވާފަދ ަ ގ ޮތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދ ާ ދ ުނި ޔ ެއ ާއި ވ ެ ް‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ދި ވ ެ ިހ ރަދީފުގ ައި ބުނާގ ޮތުނ ް ތ ަމ ްރީ ނަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސކ ޮށ ް ފ ަރި ތ ަކުރުމ ެވ ެ‪ ».‬އ ަދި ހަމ ަ ި‬ ‫«ކަމ ެއ ް ދ ަ ް‬ ‫އޮންނަނީ‬ ‫ސ ތ ަމ ްރީ ނ ް މާނަކުރ ެވި ފ ައި‬ ‫ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬

‫ސފ ައި ނ ް ިހނ ްގ ާ ތ ަމ ްރީ ންތަކ ަ ީކ ކަމ ެއ ް‬ ‫މި މޭރ ުމުންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ިހންގ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ޮށ ް ފ ަރި ތ ަކުރުމ ަށ ް‬ ‫ދަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެދ ާއި ރާއ ަކުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ‬ ‫ި‬ ‫އ ެދ ާއި ރާއ ަ ީކ‬ ‫ސމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޮންމ ެ ދ ާއި ރ ާއ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ަމ ްރީ ނޭ ނުވަތ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫ިހނ ްގ ާ ތ ަމ ްރީ ނޭ ބުނ ުމުނ ް ިހތ ަށ ް ގެނ ެވ ެނީ އ ަ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ްގ ެ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬ހީވ ާ ހީވުނ ް ގ ޯހ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސކ ަރީ‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަ ް‬ ‫ސ މ ުޅި ނ ް ރަގ ަޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ީމހަކ ަށްމ ެ ލ ާޒި މްކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންއ ަ ީކ ކޮންމ ެ ި‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަދަންޖެހ ޭ އ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ އ ެ ިކ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ ފެންވަރ ު ތ ަފ ާތ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ަފ ާތ ު އަންނަނީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫އެމީހ ެއ ްގ ެ ދ ާއި ރ ާއ ާއި ގުޅޭގ ޮތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަޒަރ ު ިހނ ްގ ާލ ާއި ރ ު‪ ،‬ދ ާއި ރ ާއ ާއި ގުޅޭގ ޮތުންނޭ ބުނެވ ޭ‬ ‫ބ ަހ ުގ ެ މާނައ ަ ީކ ވަރަށ ް ފ ުޅ ާދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި ބޭނުނ ްކުރެވ ޭ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ތ ަމ ްރީ ނ ް‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޒުބޭރު‬

‫އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގި ނަ‬ ‫ދ ާއި ރާތަކ ަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދ ާއި ރާތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ ތެރޭގ ައި އާމ ަރ (ހ ަތި ޔާރ ުއ ެޅި‬ ‫ސ (މ ައި ނ ް ނައ ްތ ާ‬ ‫ޓޭނ ްކުފަހަރ ު)‪ ،‬އި ނ ްޖި ނި އ ާރ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް ކ ުރި އ ަށ ް ދި އުމ ަށ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ި‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް ކ ުރި އެރުމ ަށ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ވ ެ‪ ،‬ދ ު ް‬ ‫ުސދ ާ ބަރ ު ހ ަތި ޔާރ ު)‪،‬‬ ‫ސއ ަޅ ާ)‪ ،‬އ ާރޓި ލ ަރީ (ނ ީ‬ ‫ހުރަ ް‬ ‫ސ (މ ުއ ާސަ ލ ާ ީތ ޚިދުމ ަތ ް)‪ ،‬އި ންފަނ ްޓ ްރީ‬ ‫ސގްނަލ ް ް‬ ‫ި‬

‫(ހ ަތި ޔާރ ު‬ ‫ސ‬ ‫އ ޯރޑްނަނ ް ް‬ ‫ޝކ ަރި އ ްޔ ާ)‪،‬‬ ‫(އ ަ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށްދ ޭ އ ެހ ެނި ހެނ ް ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ސ އެތ ައ ް‬ ‫ތ ަކ ެތި ފޯރުކ ޮށްދ ޭ) ‪ ...‬މި ހެންގ ޮ ް‬ ‫ޝކ ަރީ ” އ ޭ ބުނެވ ޭ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ބ ައި ވަރ ެކ ެވ ެ‪“ .‬އ ަ ް‬ ‫މާނައި ގ ައި މީގ ެތެރ ެއި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ބަޔ ަ ީކ‬ ‫އ ާރމ ައ ާއި އި ންފަނ ްޓ ްރީ އ ެވ ެ‪ .‬އ ާރމައ ަ ީކ ހ ަތި ޔާރ ު‬ ‫އ ެޅި ޓޭނ ްކްފަހަރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އި ންފަނ ްޓ ްރީ ގ ައި‬ ‫ިހމެނ ެނީ ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ފ ައ ުޖުތ ަކ ާއި ސްޕ ެޝަ ލ ް‬ ‫ސއ ަ ީކ‬ ‫ސ ް‬ ‫އަ ާ‬ ‫މި ޔ ުނި ޓްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފޯ ް‬ ‫އަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް ހ ަނގުރާމ ަކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ްހ ުރި ބ ައި ތ ައ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ވަންނަނީ މި ދެންނ ެވި ދެބ ައި ގ ެ‬ ‫ުސދާކ ޮށ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ްލާފ ައި ނ ީ‬ ‫ބުނާނަމ ަ މި ދ ާއި ރާތަކ ަ ީކ މި ދެބަޔަކ ަށ ް ހ ަނގުރާމ ަ‬ ‫ކުރ ުމުގ ައި އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށްދ ޭ ދ ާއި ރާތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހ ެނީ ހަމ ަ އެކ ަނި ކ ުރި އ ަށްނ ުކުމ ެ މ ައި ދާނުގ ައި‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކުރާނެފ ައުޖ ެއ ް އ ޮވ ެގެނ ެއ ް ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް‬ ‫ނ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ައުރަ ީކ‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ނ ެތި އ ަދ ާކުރެވޭނ ެ ދ ައުރ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޔ ުނީ ފ ޯރމ ް‪،‬‬ ‫ސލަކ ަށ ް ކ ެއުނ ް ބ ުއި ނ ް‪،‬‬ ‫މި ާ‬ ‫ސ އެތ ައ ް ގި ނަ ތ ަކ ެއ ްޗ ާއި‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ު މި ހެންގ ޮ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތްތ ައ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެހީތ ެރި ވ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް މ ައި ދާނ ުގ ެ‬ ‫ފޯރުކ ޮށްދ ެނީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރާފ ައ ުޖުތ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަހ ަތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ް ފ ުރި ހަމ ަވުނ ް އަންނަނީ‬ ‫ވީމ ާ ި‬

‫ތ ަމ ްރީ ނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ތ ަކ ެއ ް ދ ެވި ގެނ ް ނޫންކަނ ް‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި އ ަ ް‬ ‫ޔ ަ ީގނ ްތ ާއ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ މި ދެންނ ެވުނ ު ސަ ބ ަބުތަކ ަށްޓަކ ައި އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ސ މަރުކ ަ ީޒ އ ަދި ލާމަރުކ ަ ީޒ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް ގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ އަންނަނީ ދ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހ ުރި ހ ާ ދ ާއި ރާތަކ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ފ ެށުނ ު‬ ‫ވެޔޮދ ޮށުގ ަނޑުވަރުނ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންތ ަކުގ ައި މ ަޑުޖ ެހުމ ެއްނ ެތި ކ ުރި އ ަށްގޮސް‪ ،‬މި އ ަދ ު މި ވ ަނީ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ފެންވަރ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ާއި ތ ަމ ްރީ ނުދ ޭ މަރުކ ަޒުތ ައ ް‬ ‫ސ ގ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ބ ަޑި ޖ ެހުނ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ފ ަރި ތ ަކުރ ެވ ެމުނ ް ދި ޔ ަ ީއ މ ާލެކ ައި ރީ ގ ެ ރަށްރަށުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރެވ ޭ ހ ަތި ޔާރ ާ ދެވ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ ފެންވަރ ާ ފަންވަރ ު‬ ‫އި ތުރ ުވ ުމ ުގ ެ ނަތީޖާއަކ ަށ ް ީވ ގި ރި ފ ުށި ތ ަމ ްރީ ނ ް މަރުކ ަޒ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ޮ ީފސް‪،‬‬ ‫ވ ުޖޫދ ަށ ް އ ައުމ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރީ ގ ެ ނަމުންނަމ ަ ި‬ ‫ސ އ ޮފ ް ދ ަ ޗީފ ް އ ޮފ ް ސްޓ ާފ ް ގ ެ މ ޭޒެއ ްގ ެ‬ ‫އ ަދި ފ ަހުނ ް އ ޮ ީފ ް‬ ‫ބ ެލ ުމ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ފ ެށުނ ު މި ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ް އ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫އުފ ައ ްދ ާ މި ޔ ުނި ޓުނ ް ިހންގަނ ް ފ ެށުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ދެވ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތަކ ަ ީކ ހަމ ައެކ ަނި އ ަ ް‬ ‫ސ ވ ަނީ އި ތުރ ު‬ ‫ސފ ައި ގ ައި ފ ެށުނ ު ތ ަމ ްރީ ންތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެދ ާއި ރާއ ަކުނ ް ޚިދުމ ަތްދ ޭ‬ ‫ކުލ ައ ެއްޖ ެ ިހފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ކޮންމ ެ ދ ާއި ރާއ ަކ ާއި ގުޅޭތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ވ ެ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށްދ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ް އ ުވ ާލ ާ‬ ‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ފ ޯ ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި އުކ ޭޝަ ނ ް‬ ‫ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އެކިއ ެ ިކ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫(ޑ ައި ޓ ް) ގ ެ ނަމުގ ައި ި‬ ‫ދި ނުމ ަށ ް ޔ ުނި ޓ ެއްވ ަނީ ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގި ރި ފ ުށި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް މަރުކ ަޒ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ކ ައ ްދ ޫ ތ ަމ ްރީ ނ ް މަރުކ ަޒ ާއި އ ައ ްޑ ޫ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް މަރުކ ަޒުވ ަނީ ޤ ާއި މ ުކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންތ ައްތ ަކ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫އ ެކ ު ޑ ައި ޓުނ ް ިހނ ްގ ާ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ އަދ ަދ ާއި ފެންވަރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ދެވ ޭ ގި ނަ‬ ‫ވ ަނީ އި ތުރ ުކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންތަކ ަ ީކ ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެކްރ ެޑި ޓ ޭޝަ ނ ް ބ ޯރޑުނ ް ޤ ަބ ޫލ ްކުރ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ފެންވަރަށ ް ިހންގ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކޮންމ ެ ި‬ ‫ސއ ަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތްކަމ ަށ ްވ ާއި ރ ު‪ ،‬މި ދެންނ ެވި ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އަ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ީމހަކީވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ް ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި ކޮންމ ެ‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ހަދަންޖެހ ޭ‬ ‫ސ މި ންވަރ ެއ ްގ ެ އ ަ ް‬ ‫ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫މީހ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް އ ާއި ގުޅ ޭ ކޮންމ ެ‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ް»‬ ‫ސ ހަދަންޖެހ ޭ ތ ަމ ްރީ ނަ ީކ «އަސ ީ‬ ‫ީމހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ކ ޯހ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ނ ް ޕްރ ޮގްރ ާމ ް ފަރ ުމ ާ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް އ ޮތ ް ‪50%‬‬ ‫ކ ޯހ ުގ ެ ‪ 50%‬އ ަ ީކ އ ަ ް‬ ‫ބެހިގެންދ ަނީ އ ަޚ ްލ ާޤ ާ ސުލ ޫކ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ް ކ ޯހުނ ް އުގަންނައި ދެވ ޭ‬ ‫އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ދި ވ ެ ިހ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫ދެނ ްހ ުރި އ ެހ ެނި ހެނ ް މަތީފެންވަރ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫ފަރ ުމ ާކުރ ެވި ފ ައި ހުންނަނީ އެތ ަމ ްރީ ންތަކ ަށ ް ޝަ ރ ުޠުހަމ ަވ ާ‬ ‫ސ ތ ަމ ްރީ ނ ްވެވ ޭ ގޮތ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ީމހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ި‬ ‫ސ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އެންމ ެ ފާހަގ ަ ކ ޮށ ްލ ެވ ެނީ ސްޕ ެޝަ ލ ް ޓާސްކ ް ފ ޯ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ކާޑ ަރ ޓްރޭނި ނ ްގ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގ ާއި އެނ ީ‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ަރީ އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް ބ ޭއްވ ޭ އ ެ ިކ އ ެ ިކ އ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފެންވަރުގ ައި‬ ‫ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒްތަކ ަ ީކ ި‬ ‫ބ ޭއްވ ޭ އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒްތ ަކ ާއި ބޭރ ުގ ެ އ ެހެނ ް ގ ައ ުމުތ ަކ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ިހންގ ޭ ތ ަމ ްރީ ނ ް އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ިހންގ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ފާހަގ ަ ކ ޮށ ްލ ެވ ެނީ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އ ެކ ު ިހންގ ޭ އެކިއ ެ ިކ‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާއ ާއި އެމ ެރި ކ ާ ި‬

‫އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އ ަދި އ ެހ ެނި ހެނ ް ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ދެވޭކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޔ ުނި ޓްތ ަކ ާއި‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ް ނި ނ ްމުމ ަށްފ ަހ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އަސ ީ‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވި އްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ންތަކ ަ ީކ ި‬ ‫ގ ުޅ ުމުނ ް ދެވ ޭ މަރުކ ަ ީޒ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެންމ ެ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ދ ެދ ާއި ރާއ ަ ީކ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ާއި‬ ‫ޝކ ަރި އ ްޔ ާއ ާއި ވަރަށ ް ތ ަފ ާތުގޮތަކ ަށ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ‬ ‫ސކިއ ު ސާރވި ސްއ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ެ ޔ ުނި ޓްއ ަ ީކ އ ަ ް‬ ‫ފަޔ ަރ އެނ ްޑ ް ރ ެ ް‬ ‫ބަޔަކ ަށ ްވާތީ‪ ،‬އެމީހުންނަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަމ ްރީ ނ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެނީ ޑ ައި ޓ ް މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް އެދ ެޔ ުނި ޓުންނ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ެއ ްދ ާއި ރ ާ އަނ ެއ ްދ ާއި ރ ާ އ ާއި ދޫނ ުކުރ ާ ދ ާއި ރާތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ވީއި ރ ު އ ެޔ ުނި ޓްތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހ ުރި ދ ާއި ރާތަކަކީވ ެ ް‬ ‫އ ެޔ ުނި ޓްތ ަކ ާ ގުޅ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ޑ ައި ޓ ް މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް ދ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި ދ ާއި ރާތަކ ަށ ް އެހީތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސ ިހންގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފެންވަރުގ ައި ޑ ައި ޓ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ަދި އ ެހެނ ް ވަރަށ ް މުހިއ ްމ ު ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސޓ ެއި ޑ ް ކ ޯހ ާއި ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ މުދ ަލ ާއި ފ ައި ާ‬ ‫ސތ ަކ ާއި ‪ ،‬ފ ަ ް‬ ‫މީގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެ ިކ ފެންވަރ ުގ ެ ކ ޮމްޕިއުޓ ަރ ކ ޯ ް‬ ‫ސތ ައ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި ބެހ ޭ ކ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދެވ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހަފ ޮޅ ުތެރޭ ި‬ ‫ސ ި‬ ‫މި ނަންގަނ ެވ ުނީ ހ ައ ްތ ާހ ާވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ ގުޅ ޭދ ާއި ރާތ ަކުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ލި ިބދ ޭ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ ކ ޮޅ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ި‬ ‫މި ީއ ި‬ ‫ސ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ދ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ އެފަދ ައި ނ ް ރ ާއްޖޭނ ް ބޭރ ުގ ެ‬ ‫ސތަކ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެތ ަކ ެއ ް މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ އ ެ ިކ ދ ާއި ރާތ ަކ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ަރސ ީޓތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަރީ ސްކ ޫލްތ ަކުންނ ާއި ޔ ުނި ވ ި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫އަންނަނީ ދ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް ފާހަގަކ ޮށްލަންޖ ެހ ެނީ މި ފަދ ަ ކ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނުވ ަދި ހ ައި ނ ް ސަ އްތައ ަ ީކ ރަތްވަނައި ގ ާ ފާސްވ ެ ރ ާއްޖެއ ަށ ް ރީ ތި ނަމ ާއި ޝަ ރަފ ު‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ާ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ހޯދ ައި ދ ޭ ފަރ ާތްތ ައްކަމ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އަވ ައްޓ ެރި ޝްރީ ލަނ ްކ ާ އި ނ ް ފ ެށި ގެނ ް އެމ ެރި ކާގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖެއ ަށ ް ހޯދ ައި ީދފ ައި ވ ާ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ފ ަޚުރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ޝަ ރަފ ުގ ެ އަސްލ ު ހ ައ ްގ ުދާރަ ީކ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ްއ ެވ ެ‪ .‬އެތ ަމ ްރީ ނ ްގ ެ މުދ ައ ްރި ބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސ ީ‬ ‫ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސފައިން‬ ‫އަދުގެ ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމަތ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ާއި ލާމ ެ ިހފ ައި ވ ާ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެޒ ަމާނ ުގ ެ ބ ޮޑެތި ބާރުތ ަކުނ ް ކ ުރި މ ަތި ކުރަމުނ ް‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ަ އ ެ ިކ ނުރައ ްކާތ ަކ ާއި ތ ޮޅުންތ ަކުނ ް‬ ‫ދި ފ ާޢ ުވ ެ ރައ ްކ ާތ ެރި ވުމ ަށްޓަކ ައި އ ެ ިކ «"ވަރ ު"»‬ ‫ތ ަކ ާއި «"ކ ޮށި "» ތ ަކ ުގ ެ މ ަ​ައްޗ ަށ ް އި ނ ްތި ޒ ާމ ް‬ ‫ކުރ ެވުނ ު އ ެ ިކ ޔ ުނި ޓްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ޔ ުނި ޓްތަކ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ޚިދުމ ަ​ަތ ުގ ެ ހުނަރ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ުޝޔާރ ު ކ ަމ ުގ ެ ފ ެށުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ި‬ ‫ޒ ަމާނ ް ބަދ ަލ ުވ ެ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަނ ް‬ ‫ސޔާދަތ ައ ް ހ ުރި‬ ‫ި‬ ‫ކ ަމ ާއި‬ ‫ނުރައްކ ަލ ުގ ެ ޒ ާތ ް ބަދ ަލ ުވި‬ ‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ސލަހ ަތްތ ައ ް‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ަ ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ހިމާޔ ަތްކ ޮށ ް‬ ‫މި އ ަދ ުގ ެ‬ ‫ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫އެންމ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫މުޙިއ ްމ ު އ ަމ ާޒެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމުނ ް‬ ‫ދޭހަކ ޮށްދ ޭ މުޙިއ ްމ ު އ ެއްކަމ ަ ީކ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ާއި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫މ ެމްބަރުންނ ާއި‬ ‫ބާރ ުގ ެ‬ ‫އި ތ ުބާރ ުގ ެ‬ ‫ދެމ ެދުގ ައި ވ ާ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް ިބނ ާވެފ ައި ވ ާ ބަދ ަ ިހ‬ ‫ގ ުޅުމ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ު ީމ ދި ފާޢީބާރ ުގ ެ މ ެމްބަރުންނަ ީކ‬ ‫ިހމެނޭ‬ ‫ކ ަމުގ ައި‬ ‫އ ެއްބ ައި‬ ‫މި ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫«ހ ައްދ ެއ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ނ ުވ ާ ޒި އ ްމ ާ» އ ުފ ުލުމ ަށ ް‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ޝހީރު‬ ‫ކާނ ަލް ފަރުޙ ަތު ަ‬

‫ރ ާއްޖޭގެ ދިފާޢީ ބ ާރުގެ ކޮންމ ެ މ ެމ ްބަރަ ީކ ވަ ިކ އުސޫލްތަކަކާއި ހަމ ަތަކެއްގެ‬ ‫ޞ ހުނަރުތަކަކާއި ޢިލްމ ެއް‪ ،‬ތަމްރީން އާއި ތަޢުލީމ ުގެ ޢ ަމ ަ ީލ‬ ‫މަތިން ޚ ާއް ަ‬ ‫ތަޖު ިރބ ާގެ ތެރެއިން ހޯދާދީފައިވާ ބައެކެވެ‪ .‬މިހުނަރުތައް އެބައިމީހުންގެ‬ ‫ޢ ަމ ަ ީލ ގޮތުން ތަންފީޒު ކުރ ާ ީނ ޤާބިލްކަމާއިއެކު ހަވާލު ކުރ ެވޭ މިޝަންތައް‬ ‫ފުރިހަމ ަ ކުރުމަށ ެވެ‪.‬‬ ‫ސމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ަބ ޫލްކ ޮށ ްގެނ ް ތި ިބ ބަޔަކ ަށ ް ވާތީވ ެ ް‬

‫ސ‬ ‫ހާލ ަތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަމި އ ާއ ެކ ު ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި‬ ‫މި އ ަދ ު މި ވ ަނީ ވަރަށ ް އ ޮޅުންބ ޮޑ ު ދަރަޖައަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އ ާއި އ ެކ ު މި އި ނ ް ކޮންމ ެ ކަމ ެއްގ ައި‬ ‫ގޮ ް‬

‫ސފ ަ‬ ‫ާސ ހާލ ަތުނ ް މ ަ ީތ ދަރަޖައަކ ަށ ް ި‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬ ‫ޖ ެ ިހފ ައި ވޭމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއި ‪،‬‬ ‫ޒ ަމ ާނީ‬ ‫އި ނ ް ފ ޮ މ ޭ ޝަ ނ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫ޓ ެކްނޮލ ޮ ީޖ‬ ‫ރަ އ ް ޔި ތ ު ނ ް ގ ެ‬

‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ކަންކ ަމ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ނަޒަރ ު‬ ‫ިހނ ްގ ާ ބ ަލ ާ މި ންވަރ ު މ ަތި ވ ުމ ާއި ‪ ،‬މި ފަދ ަ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ީމހ ަ ީކ‬ ‫ކަމ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަ​ަބުނ ް އ ަދ ުގ ެ ި‬ ‫އި ތުރަށ ް ޒި ނ ްމ ާދާރ ުވުމ ަށ ް ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ މީހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ބާރ ާއި‬ ‫ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ދެމ ެދ ު ދަމަހ ައްޓަނ ް‬ ‫ޖެހ ޭ އި ތ ުބާރ ުގ ެ ބޭނުނ ްތ ެރި ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އ ަދ ު‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ް ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ އ ުނދ ަގ ޫ އ ޮޅުނ ް‬ ‫ބ ޮޅުނ ް ބ ޮޑ ު މާހ ައ ުލ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‪ ،‬ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ުގ ެ‬ ‫ކޮންމ ެ މ ެމްބަރ ެއ ްެގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ލ ާޒި މ ް ވ ެގެންވ ަނީ‬ ‫« މި ލި ޓ ަރީ ޕްރ ޮފ ެޝަ ނަލި ޒ ަމ ް» ގ ެ ކޮންސެޕ ްޓ ް‬ ‫ފ ަހ ުމ ްވުމ ަށ ާއި އ ަދި ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް އެކަނ ް ބޭނުނ ް ކުރާނ ެ ގ ޮތ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬ ‫އ ެނގުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދ ު ޤ ައ ު ީމ‬

‫ދ ުރުވެ‪،‬‬

‫ސ‬ ‫ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ުގ ެ ދުރ ު ީމ ފޯކ ަ ް‬ ‫މި ލި ޓ ަރީ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޕްރ ޮފ ެޝަ ނަލ ައި ޒ ޭޝަ ނ ް» އ ާއި‬ ‫ދި މާލ ަށ ެވ ެ‪ .‬މަނ ްޒި ލ ް ވަރަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނަ މ ަވ ެ ް‬

‫ާސލ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސދ ާވެފ ައި އެމަނ ްޒި ލ ަށ ް ވ ި‬ ‫އ ަމ ާޒ ް ީ‬ ‫ރ ޫޙ ް މ ަތި ވ ެރި އ ެވ ެ‪« .‬ޕްރ ޮފ ެޝަ ނަލ ް» އ ެއ ްގ ެ‬

‫ސފ ައި ނ ް ިބނ ާވުމ ަށ ް ލ ާޒި މ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ކުރ ާ ދ ެ ހާލ ަތ ެއ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ ހ ާލ ުގ ެ ދ ުލުނ ް މި އ ަދ ު‬ ‫އެބ ަ ލ ާޒި މ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ީއ ޖ ަމާއ ަތ ުގ ެ‬ ‫އ ެދުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހ ަވ ާލ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ު‬ ‫ޒި އ ްމ ާދާރ ު ކ ަމ ާއި ކ ާމި ޔ ާބ ު ކ ަމ ާއި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބުކ ަމ ާއި އ ެކ ު ތަންފީޒ ް ކުރުނ ް‬ ‫މ ަ ީތ ދ ެމި ތި ބުމ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް ހާލަތ ަ ީކ‬ ‫ޢަމ ަ ީލ ގ ޮތުނ ް މ ަ ީތ ފެންވަރުގ ައި‬ ‫ހުނަރ ާއި ޢި ލ ްމ ު ދެމ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޔ ަ ީޤ ނ ް ކ ަ ނ ް‬

‫ދި ނ ުމ ާއި އ ެކ ު‪،‬‬ ‫އ ޭގ ެ ބޭނުނ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ސބިތުކ ޮށ ްދި ނުނ ް މ ަ ީތ ދ ެމި ތި ބުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާ‬ ‫ޝކ ަރީ‬ ‫އަ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ޚިދުމ ަތ ްތ ެރި ކަނ ް ިބނ ާވ ެގެންވ ަނީ ‪ ،‬ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬

‫ސލަހ ަތްތ ައ ް‪ ،‬ޤާނ ޫނީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ދި ފ ާޢ ު އ ާއި މ ަ ް‬ ‫ހ ޮވި ފ ައި ވ ާ ސަ ރ ުކާރަކުނ ް އަނ ްގ ާ ގ ޮތ ެއ ްގެމ ަތި ނ ް‬

‫ހިމާޔ ަތ ްކުރުމ ަށ ް އި ޚ ްލާސްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ތި ިބ‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫މި ލި ޓ ަރީ މ ެމްބަރުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަ ް‬ ‫ޝަ ރަފ ްވ ެރި‬ ‫ކުރ ެވި‬ ‫ޙިދުމ ަތ ް މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ނަފ ްސަ ށ ް ވުރ ެ ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫އި ސްކުރ ެވި ‪ ،‬ޤާނޫނ ުގ ެ ހ ުދ ޫދ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ބާރ ުގެބޭނުނ ް ކުރަންޖެހ ޭ ހާލ ަތްތ ަކުގ ައި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސނުޖ ެ ިހ ބޭނުނ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ޤާބިލ ް ކ ަމ ާއި އ ަދި‬ ‫ފަ ް‬ ‫ހ ައްދ ެއ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ނ ުވ ާ ޒި އ ްމ ާ އ ުފ ުލުމ ަށ ް‬ ‫ތި ިބ ބަޔަކ ަށ ް ވާތީއ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫ބާރ ުގ ެ ކޮންމ ެ މ ެމްބަރަ ީކ ވ ަ ިކ އުސޫލްތަކ ަކ ާއި‬ ‫ހަމަތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ަތި ނ ް ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ހުނަރުތަކ ަކ ާއި ޢި ލްމ ެއ ް‪،‬‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް އ ާއި ތ ަޢުލީމ ުގ ެ‬ ‫ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ‬ ‫ޢަމ ަ ީލ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ހ ޯދ ާ ީދފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހުނަރުތ ައ ް‬ ‫އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ޢަމ ަ ީލ ގ ޮތުނ ް ތަންފީޒ ު ކުރ ާނީ‬ ‫ޤާބިލްކ ަމ ާއި އ ެކ ު ހ ަވ ާލ ު ކުރެވ ޭ މި ޝަ ންތ ައ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ު ީމ ދި ފ ާ ީޢ ބާރ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫މ ެމްބަރުންނަ ީކ‬ ‫އ ަޚ ްލ ާ ީޤ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އ ަދި‬ ‫ސ ް‬ ‫އަ ާ‬ ‫ވ ާޖި ބްތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ިބނާކ ޮށ ް ބ ައްޓަނ ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި ވ ާޖި ބްތ ައ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޑި އ ު ީޓ އ ަދ ާ ކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެ ިހ‬ ‫މ ަގުދ ައ ްކ ާ އ ަދި ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުންނ ާއ ެކ ު ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ގ ުޅުމ ެއ ް އި ތ ުބާރ ާއ ެކ ު ޤ ާއި މްކ ޮށ ް ދެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫މ ަގުފ ަ ިހކ ޮށްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ‪ .1‬ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫ތ ާރީ ޚ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެއްދ ެވުމ ަށ ް ދެފަހަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫މ ަތި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ަ​ައި ވާކަމ ަށ ް ތ ާރީ ޚުނ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވަޒީފާއ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ފުރަތަމ ަ ‪ 1960‬ގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސނ ާ ވަޑ ައި ގެނ ް އެވަޒީފާއ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނުނ ް ގެންނ ެވުމ ަށ ް ވި ް‬ ‫ޝަ ޢ ުޤ ުވ ެރި ވ ާ އަނ ްހެނުންނަށ ް ފުރ ުޞަ ތ ު އ ޮތްކަމ ަށ ް‬ ‫ސބ ަތުނ ް ވަރަށ ް ގި ނަ ޢަދަދ ެއ ްގ ެ‬ ‫އެނ ްގ ެވ ުމުނ ް އޭރ ުގ ެ ނި ް‬ ‫ސ ީޓ ީލ‬ ‫ސ ީޓ ީލކަމ ަށ ް ތ ާރީ ޚ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫އަނ ްހެނުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވަޒީފާއަކ ަށ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫މީހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެކ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ވ ޭތ ުވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ނ ުގެންނަވ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް ދުވ ަ ް‬ ‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪1988‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް މީހުނ ް އި ތުރ ު ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސކިއ ުރި ޓީގ ެ‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ެ‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ޞއްޚ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫‪ 05/88‬ނަންބަރ ު އި އ ުލާނުނ ް ރަނގ ަޅ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވަޒީފާއ ަށ ް‬ ‫ތި ިބ ފި ރި ހެނުންނ ާއި އަނ ްހެނުނ ް ި‬ ‫ސ ީޓ ީލ މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ބޭނުންކަމ ަށ ް އި އ ުލާނ ް ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ‪ 65‬އަނ ްހެނުންނަށ ް ‪ 01‬މ ާރޗ ް ‪ 1989‬ގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވަޒީފ ާ ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ‪ 65‬އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ތެރޭގ ައި ތި ީބ ތ ަފ ާތ ު ގި ންތީގ ެ މީހުންކަމ ަށ ް ވެފ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫އެމީހުންނަ ީކ އަލ ަ​ަށ ް ި‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ީވ ީތ ފުރަތަމަކ ޮޅުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ހ ަވ ާލ ު‬ ‫ސ ކ ުދި ކ ުދި ދ ަތި ތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖ ެހުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުރ ުމުގ ަ​ައި ވ ެ ް‬

‫މ ައި ގ ަނޑ ު ގ ޮތ ެއްގ ައި ފުރަތަމ ަ ކ ޮޅުގ ައި ޖ ެހ ުނީ ފ ޯރި މަރަނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފ ޯރީ ގ ެ އި ތުރަށ ް އ ޮފި ސަ ރުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސގ ައި ތ ަށި މ ަތި ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި ި‬ ‫މެ ް‬ ‫ބ ޮޑ ު ކ ެއ ްކުމ ެއ ް ކ ައ ްކާނަމ ަ ބ ަދި ގ ެ ތެރޭގ ައި ތ ެލި ތ ަށި‬ ‫ސ އެމީހުންލ ައ ްވ ާ ކުރ ުވި‬ ‫ދ ޮވުންފަދ ަ ކަންތ ައްތަކަކީވ ެ ް‬ ‫މ ަ​ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސފ ައި ނ ް ޔ ުނީ ފ ޯމްގ ައި ހ ެލި ފ ެލި ވ ެ‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އުޅ ޭ މަންޒަރ ު ފެނ ުމުނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އ ުފ ެދ ުނީ ތީވ ެ މި ކަމ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފްކ ޮށ ް އ ެ ކެރޭ ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫ސ ރައ ްދުކ ޮށ ް އ ުޅުނ ު މީހުނ ް‬ ‫ސބ ަ ް‬ ‫ާ‬ ‫އި ހ ްތި ރ ާމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ްކ ުދި ނ ްގ ެ ޢަމ ަލުތ ައ ް‬ ‫ސ ގި ނައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަނ ްހެނ ްކ ުދި ންނަށ ް ކުރަމުންއ ައި‬ ‫ހ ުރި ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫އ ަދ ާކުރ ާ ކުޅ ަދާނަ ޤާބިލ ް ބަޔަކ ަށ ް ވ ަނީ ވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ކޭޑ ަރގ ެ‬ ‫ޓީ‪.‬އ ެފ ް އ ާއި ‪ ،‬އެނ ީ‬

‫ސފ ައި ނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދުނ ުތ ާ‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާ‬ ‫‪ 18‬އަހަރ ު ވީއި ރ ު އެމީހުންނަ ީކ ި‬ ‫ކުރ ު​ުމުގ ައި ފި ރ ެހެނުންނަށ ް ދޫނ ުކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް ވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި ނ ް ޖަންގ ަލ ް ގ ްރީ ނ ް ޔ ުނި ފ ޯމްގ ައި ފ ޯރި މ ެރި ނުވަތ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި ހާރ ު ފ ޯރި މަރަމުނ ް‬ ‫ޑި އ ު ީޓ އ ަދ ާކ ުރި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ދ ަނީ ކެމ ަފ ްލ ާޖ ް (ކ ޮމ ްބ ެޓ ް) ޔ ުނީ ފ ޯމްގ ައ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޓްރޭނ ް ކުރަނ ް ތި ިބ ފި ރި ހެނ ް މުދ ައ ްރި ބުންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ދޫނުކ ޮށ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ދެވ ޭ ފެންވަރ ުގ ެ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނި ކުމ ެ މި ހާރުވ ަނީ މ ަޑުމ ަޑުނ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ދި ނުނ ްވ ެ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް އ ަތުލ ައި ގަނެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޟަ ޢީފ ް ކަންމ ަ ީތ‬ ‫އ ަތުނ ް ފ ައި ނ ް ބުރަކަމ ެއ ް ނުކ ޮށ ްތި ިބ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށްވަދ ެ އެމީހުންގ ައި ކ ުރި ނ ް ހ ުރި‬ ‫ި‬

‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ކުޑ ަވެފ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ް ‪ 01‬މ ެއި ‪ 1990‬ގ ައި‬ ‫ސ ކ ޯޕްރަލުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ލާނ ް ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ރަނގ ަޅ ު ކ ުރި މ ަގުތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ުފ ެއްދ ެވ ުމުނ ް އެމީހުންނަކީވ ެ ް‬ ‫އ ޮތްބ ައ ެއްކަމ ަށ ް ދ ެކ ެ ތ ަޢ ުރީ ފ ް ކުރ ާ މީހުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު‬ ‫ކުޑަކ ޮށ ް އި ތުރ ުވާނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 1994‬ގ ެ ޖޫންމ ަހ ު‬ ‫ީ‪.‬ސ‪ީ .‬އ އ ޯލ ެވ ެލ ް ހ ެދި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް އެއަހަރ ު ޖ ީ‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ގި ނަ ޢަދަދ ެއ ްގ ެ ކ ުދި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކުރަމުންއ ައި‬ ‫ވ ެއ ްދ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މުޙިއ ް​ްމ ު ވ ެއްޖ ެއ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަނ ްހެނުނ ް އ ަދ ާކުރ ާ ރ ޯލްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީވ ެ ް‬ ‫އ ަދި މި ހާރ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ކ ުރި މ ަގ ު ބ ައްޓަނ ް ކުރ ުމުގ ައި ރ ާއްޖ ެއި ންބޭރ ު ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރާފަދ ަ މުޙިއ ްމ ު ރ ޯލްތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬

‫މ ަޑުމ ައި ތި ރި ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ހ ަނދާނ ް ނައ ްތ ާލ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ަދ ާކުރ ާ ރ ޯލްތަކ ަ ީކ ފާހަގ ަ‬ ‫މި ހާރ ު ި‬ ‫ސ ދަންވަރ ު‬ ‫ކ ޮށ ްލެވ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރަކ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ޑި އ ު ީޓ ކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬ރ ާއްޖޭގ ައި ހ ަދ ާ އެންމ ެ ގަދަފަދ ަ‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގތ ައ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ އެސް‪.‬ޓީ‪.‬އ ެފ ް އ ާއި ‪ ،‬އެނ ް‪.‬‬ ‫ސ‪.‬އ ޯ ކޭޑ ަރގ ެ އި ތުރުނ ް ވެޕަނ ް އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ‬ ‫ީ‬ ‫ސތ ައ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ ކ ުދި ނ ް އެބ ަތި އ ްބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފަދ ަ ކ ޯ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ޚިދުމަތ ަށ ް ‪ 14‬އަހަރ ު ފުރުނ ުއި ރ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ްގ ެ މ ަޤ ާމ ް ޙ ިާސލ ް ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ީބ ސ‪ާ .‬‬ ‫ާޞލ ް‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ހ ަލ ުވި ދ ުވ ެއްޔ ެއްގ ައި މ ަޤ ާމްތ ައ ް ޙ ި‬ ‫ސ މުޙިއްމ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް‬ ‫ކުރަ​ަމުނ ްދ ާއި ރ ު އ ަދ ާ ކުރ ާ ރ ޯލްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ އި ނ ްޗ ާޖ ްގ ެ އެހީތ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ޔ ުނި ޓ ް ތ ަކ ުގ ެ އެނ ީ‬

‫ސ ދަންވަރ ު ޑި އ ު ީޓ‬ ‫މި ހާރަކ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬ރ ާއްޖޭގ ައި ހ ަދ ާ އެންމ ެ ގަދަފަދ ަ‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގތ ައ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް‬

‫ވެޕަނ ް‬

‫ކ ަމުގ ައި ވ ާ‬

‫އެސް‪.‬‬

‫އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ‬

‫ސތ ައ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ ކ ުދި ނ ް‬ ‫ސފަދ ަ ކ ޯ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫އެބ ަތި އ ްބ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ސވި ލ ް އި ނ ްޖި ނި އ ަރި ނ ްގ‬ ‫ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރުނ ް ި‬ ‫ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ޑި ގ ްރީ ހ ިާސލްކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އެކ ައުނ ްޓި ނ ްގ ް ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ާޞލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ޑި ޕްލ ޮމ ާ ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އި ންޓީރި އ ަލ ް ޑެކަރޭޝަ ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދ ިާއރ ާއި ނ ް ޑި ޕްލ ޮމ ާ ހ ިާސލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ނި ޔ ަމި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ދ ާޢި ރ ާއި ނ ް މ ަ ީތތ ަޢުލީމ ު ޙ ިާސލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ްގ ެ އި ތުރުނ ް މ ެޑި ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ހަދ ައި ފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އުޅޭކ ަ ީމ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރ ޯލ ް‬ ‫ތ ަޞަ އްވަރުގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ހާމ ަވ ެގެނ ްދާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދ ާ‬ ‫ސ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ކުރ ާ މުޙިއ ްމ ު ޑި އ ު ީޓ ތަކ ަށ ް ނަޒަރ ު ިހނ ްގ ާލ ާއި ރ ު ކ ުރި ނ ް‬ ‫މ ެރި އޯޑ ަ ީލ ޑި އުޓީގ ެ އި ތުރުނ ް ރ ާއްޖެވަޑ ައި ގަންނަވ ާ‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުނ ް‬ ‫ެ‬ ‫ބޭރ ުގ ެ އަނ ްހެނ ް ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ‬ ‫ސނި އ ާ އެނ ީ‬ ‫ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ީ‬ ‫ސ ‪ 01‬ޖޫނ ް‬ ‫އި ނ ް އ ަދ ާކުރ ާ ރ ާއްޖ ެތެރޭގ ެ ޓ ާމ ް ޑި އުޓީވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރާގޮތ ަށ ް‬ ‫‪ 2003‬ކުނ ް ފ ެށި ގެނ ް އަނ ްހެނ ް ި‬

‫ހަމަޖ ެއްސެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރީ ސަ ފ ަށ ް‬ ‫ކަންކ ަމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސބ ަތުނ ް މި ހާރ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ނ ުކުންނަމުނ ްމި ދ ާ ނި ް‬ ‫ކޮންމ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ު ހިނގ ާލ ާ މ ަގުހިނގ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނެކ ޭ އ ެއްގޮތ ަށ ް‬ ‫ކ ުރި ޔ ަށ ް އ ޮތ ްތާންގ ައި ފި ރި ހެނ ް ި‬ ‫ސ ދުރުކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގި ނަ މ ަގުހިނގުންތ ަކުނ ް ފެނުމަކީވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފެންނާނ ެ‬ ‫އ ަދި ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތްތ ަކުނ ް އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ދުވަހަކ ަށ ް އި ނ ްތި ޒާރ ުކުރ ާ މީހުންދެކ ޭ ގ ޮތުގ ައި މި ހާރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް އަންނަމުނ ްމި ދ ާ ބަދ ަލުތ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ދުރުކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ މަންޒަރ ެއ ް ފެނުމަކީވ ެ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ތ ަޢ ު ީލމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދޫނ ުކުރާނ ެ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ފި ރި ހެނ ް ި‬ ‫ި‬

‫ީ‪.‬ސ‪ީ .‬އ އ ޯލ ެވ ެލ ް ނުވ ަތ ަ އ ޭލ ެވ ެލ ް‬ ‫ވ ުމ ުގ ެ ކ ޮޅުމ ަތި ފެންނަނ ް ފ ައްޓ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ޖ ީ‬ ‫ސ ތ ަޢ ު ީލ ީމގ ޮތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވަންނަ އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް ނަކީވ ެ ް‬ ‫ހަދ ައި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ ބަޔަކ ަށ ް ވާނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރުގ ައި‬ ‫ފުންނ ާބ ުއ ު ް‬ ‫ސ މ ަ ީތތ ަޢުލީމ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަނ ްހެނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ާޞލ ްކުރާގޮތ ަށ ް ި‬ ‫ފި ރި ހެނުނ ް މ ަ ީތތ ަޢުލީމ ު ޙ ި‬ ‫ސވި ލ ް އި ނ ްޖި ނި އ ަރި ނ ްގ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ާޞލ ްކުރަނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރުނ ް ި‬ ‫ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އެކ ައުނ ްޓި ނ ްގ ް ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ޑި ޕްލ ޮމ ާ‬ ‫ާޞލްކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ޑި ގ ްރީ ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އި ންޓީރި އ ަރ ޑެކަރޭޝަ ނ ް ދ ިާއރ ާއި ނ ް‬ ‫ާޞލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ ނި ޔ ަމި ކ ަމ ުގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ޑި ޕްލ ޮމ ާ ހ ިާސލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސނ ް‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ްގ ެ އި ތުރުނ ް މ ެޑި ި‬ ‫ާޞލ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫މ ަ ީތތ ަޢުލީމ ު ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އުޅޭކ ަ ީމ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ހަދ ައި ފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ރ ޯލ ް ހާމ ަވ ެގެނ ްދާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަޞަ އްވަރުގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްބުނާގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެތެރޭގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާއަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ މި ހާރ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އުޅޭހިތ ް ނ ުވި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ި‬ ‫ތެރޭގ ައި ކަންތ ައ ް ހުންނަގ ޮތުނ ް މި ވަޒީފާއ ަ ީކ ކުރާހިތުނ ް އ ަދ ާކުރ ާ ވަޒީފ ާ‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަގ ެއ ް‬ ‫ސ އ ުޖ ާލ ާ ތަނަވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަކީވ ެ ް‬ ‫އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސނުޖ ެ ިހ‬ ‫ސ ކަމަކ ަށ ް ފ ަ ް‬ ‫އ ޮތްބ ައ ެއްކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރާކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ިބކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އި ނ ްޖި ނި އ ަރި ނ ްގ ފަދ ަ ބުރަ ހ ަޑި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސ ޑ ައި ވި ނ ްގ ފަދ ަ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ވ ާކ ުދި ނ ް ނ ެތްނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ދުވ ަހ ު‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ކޯސްޓ ް ގ ާޑުނ ް ފ ަޅުސާފ ުކުރ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް މި ފަދ ަ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކަމ ެއ ްކުރާތަނ ް ފެނ ުމުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ންނަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ް ކުރަނީ އަޖ ައި ބ ެއްފަދ ަ‬ ‫އެރަށ ަކުނ ް ި‬ ‫ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި އަރާފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އ ަދ ާކުރ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަގުގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ރޯލަކީވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރާނ ެ‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ބ ޭއްވ ޭ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ރ ޯލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަސްޓ ް‬ ‫އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒްތ ަކުގ ައި‬ ‫އ ެއި ޑ ްގ ެ ދ ާއި ރާގ ައި ގި ނަ ޢަދަދަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާގޮތ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ހ ެދި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒ ް‬ ‫ތ ަކުގ ައި ކ ޮމި އ ުނި ކ ޭޝަ ނ ް ދ ާއި ރ ާއ ާއި‬ ‫ލ ޮޖި ސްޓި ކ ް ދ ާއި ރ ާ ފަދ ަ ދ ާއި ރާތަކ ަ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ބޭނުނ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ ދ ާއި ރާތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސ “ޔަނ ްގ ް‬ ‫ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ފަދ ަ‬ ‫އ ޮފި ސާރސް”‬ ‫ހަދ ައި ފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ތި ބިއި ރ ު އެމީހުނ ް‬ ‫ހ ަދާފ ައި ވ ާ ކ ޯހ ާއި ގުޅ ޭ ރ ޯލ ް އ ަދ ާކުރާތަނ ެއ ް ނ ުފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ބ ާއ ްވ ާ އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒ ް ތ ަކުގ ައި އަނ ްހެނ ް‬ ‫ފެންނަގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފެންވަރ ު‬ ‫ޕ ްލ ެޓޫނ ްއ ެއ ް ވ ަ ިކނ ް ހަދ ައި ފި ނަމ ަ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫މި ހާރަށ ްވުރ ެ ބޮޑ ަށ ް ހާމ ަވ ެގެނ ް ދި ޔުމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ި‬ ‫އ ަދި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ހާމ ަވ ެގެނ ްދާނ ެ‬ ‫ކުޅ ަދާނަކަނ ް ހ ުރި މި ންވަރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކަންކ ަމުގ ައި ކ ުރީ ސަ ފ ަށ ް‬ ‫ސ ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ނ ުކުންނަމުނ ްދ ާ މި ންވަރުނ ް އެކަމ ަށ ް އ ުފާކ ޮށ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާއި ރ ު ބ ައ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ ކ ުރީ ސަ ފުނ ް‬ ‫އެންމެނ ް އެކ ައްޗ ެއ ް ިކޔ ައި ގެނ ް ހ ުރި ހ ާ ކަމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ޖާގ ައ ެއ ް ހ ޯދުމ ަށ ް އ ެކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރާނަމ ަ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސލްވ ަރޖ ު ިބ ީލ ފާހަގ ަކުރ ާއި ރ ު ޔ ުނި ޓ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ޮމާންޑަރުނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އަނ ްހެނ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެދާނެކަމ ަށ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‬

‫ފ‪.‬ލެފ ް ިޓނ ަންޓް އިބްރާހީމ ް ޙިލްމީ‬

‫ޤ ަވ ް ީމ ފެންވަރުގ ައި ޙ ިާސލ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ކ ާމި ޔ ާ ީބ‬ ‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ްގ ެ ނަމުގ ައި ި‬ ‫‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޔ ުނި ޓ ެއ ް ‪ 1980‬ގ ެކ ުރި ނ ް އ ުފ ެއ ްދި ފ ައި ނ ެތ ް ަ‬ ‫ސރ ެ‬ ‫ކ ަނޑުމަތީގ ެ ޙ ާއ ްސަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ވަރަށ ް ކ ުރީ އ ް ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަ ީއ ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ފަރަށ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ި‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫އަރ ާ ބ ޯޓްފަހަރ ު ފުނ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަކީ ފާހަގަކ ޮށްލަނ ްޖެހޭފަދ ަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާގ ެ މ ަޤާމ ާއި ފުރަތަމަފަހަރަށ ް‬ ‫ޙ ަވ ާލ ުވެވަޑ ައި ގެންނ ެވުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫ލ‪.‬އަތޮޅ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި ދ ަތުރ ުފ ުޅ ެއްގ ައި ލ‪.‬ހި ތ ަދ ޫގ ެ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ ދ ެއ ްކ ެވި ވާހަކ ަފ ުޅުގ ައި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ޤާނޫނ ާއި ޙި ލާފ ަށ ް ބޭރ ުމީ ހުންވ ަދ ެ‬ ‫މަސްހި ފ ަމުނ ްދާތީ‪ ،‬އެކަނ ްހ ުއ ްޓ ުވުމ ަށްޓަކ ައި ސަ ރ ުކާރުނ ް‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށ ް އ ަލި އ ަޅ ުއ ްވ ާލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް އ ުފ ެދުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ނ ދުވަހ ަކީ ި‬ ‫‪ 1‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 1980‬ވ ަ ަ‬ ‫ތ ާރީ ޙުގ ައި ފާހަގ ަކުރ ެވި ގެނ ްދާނ ެ ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙި ދުމަތ ަށ ް އަލ ަށ ް ގެނ ެވުނ ު ‪ 6.95‬މީ ޓަރ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ައ ުޓ ްބ ޯރޑ ް އި ނ ްޖީ ނ ުއ ެޅި ‪ 03‬ލޯންޗަކުނ ް “ލޯނ ްޗ ް‬

‫‪30‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ރަމ ްޒްކ ޮށްދ ޭ‬ ‫އ ެއްތަނަކީ މާލޭގ ައި ޢި މާރ ާތ ް ކުރ ެވި ”‬ ‫“ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ް ބި ލ ްޑި ނ ްގ” ގ ެ‬ ‫ނނ ްދ ެވި ފ ައި ވ ާ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‬ ‫ނަމުނ ް ަ‬ ‫ނ‬ ‫ބި ލ ްޑި ނ ްގ އ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ‪ 1989‬ވ ަ ަ‬ ‫އަހަރ ު ބި ނ ްގ ާ އ ެޅި ‪ 21 ،‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ރަސްމީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫‪ 1994‬ވ ަ ަ‬ ‫ހ ުޅ ުވި ފ ައި ވ ާ ޢި މާރ ާތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޔ ުނި ޓ ެއ ް އ ުފ ެއ ްދުނ ު‬ ‫ސެކ ްޝަ ނ ް”ގ ެ ނަމުގ ައި ި‬ ‫ސ ‪، 02‬އެނ ް‪.‬‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬މި ‪ 03‬ލޯންޗަކީ އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ނންބަރ ު ލޯންޗ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ‪ަ 01‬‬ ‫ސ ‪ 03‬އ ަދި ޕ ޮލި ް‬ ‫އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ގެނ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫މި ލޯނ ްޗްފަހަރ ު ި‬ ‫ާސ ކ ަނޑ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ާއި އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ި‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ފ ުޅ ާކުރުނ ް‬ ‫ސަ ރަޙ ައްދ ަކީ‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ނުހަނ ު ބ ޮޑ ު ސަ ރަޙ ައްދަކ ަށ ްވ ާއި ރ ު‪ ،‬ލޯނ ްޗ ް ސެކ ްޝަ ނ ްގ ެ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތި މ ާވ ެށި ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް “ މި ނި ވަނ ް‬ ‫ޝޢާރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ ‪ -‬ސާފ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ “ މި ި‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑުނ ް ހި ންގ ަމުނ ްދ ާ ފ ަޅ ު ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި‬ ‫ނންގަވ ައި ގެނ ް ތި މ ާވ ެށި ޙި މާޔަތ ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް އި ް‬ ‫އ ަދި ި‬ ‫ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި ކުރައ ްވ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށްޓަކ ައި ‪ 05 ،‬ޖޫނ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ވ ަނީ ރަމ ްޒީ ހ ަނދ ާނީ ފ ެހި ފ ަތ ް ރަ ީއސުލ ް‬ ‫‪ 1997‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ އ ަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪1999 .‬‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ނ އަހަރ ު މަސްވ ެރި ނ ްގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫މ‪.‬ވ ަ ަ‬ ‫ސގ ައި ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ފ ާދި އްޕ ޮޅުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ޚ ާއ ްސަ ޖ ަލ ް ާ‬ ‫އި ޤ ްތި ޞާދީ ކ ަނޑ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑުނ ް ކުރަމުނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރައ ްވ ާ‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ފި ޝަ ރީ ޒ ް‪ ،‬އ ެގ ްރި ކ ަލްޗަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ހ ަނދ ާނީ ލި ޔ ުމ ެއ ް ކޯސްޓ ް ގާޑ ަށ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫މ ެރި ނ ް ރި ޯ‬ ‫ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަމުގ ައި އ ުފ ެއ ްދުނ ު މި ކުޑ ަ ޔ ުނި ޓ ް‪ ،‬މ ަޑުމ ަޑުނ ް ތަރައ ްޤީ ގ ެ‬ ‫ހަރުފ ަތްތ ައ ް ގި ރ ާކުރަނ ް ވ ަނީ ފ ައްޓާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ް‬ ‫ސވަރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެކި ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި‬ ‫އ ުފ ެދި ގެނ ް އ ައި ދުވ ަ ް‬ ‫ސޓ ޭޝަ ންތ ައ ް ޢި މާރ ާތ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫ރާޑ ަރ ް‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ް ޤާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ރަށްތަކ ަކީ ‪1983‬‬ ‫ރާޑ ަރ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު ގއ‪.‬ވި ލި ގި ލި ‪،‬‬ ‫ނ އަހަރ ު ލ‪.‬ހި ތ ަދ ޫ‪ 1985 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ނ އަހަރ ު‬ ‫ނ އަހަރ ު ހއ‪.‬ކ ެލ ާ އ ަދި ‪ 1997‬ވ ަ ަ‬ ‫‪ 1987‬ވ ަ ަ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ް‬ ‫އ ައ ްޑ ު އަތ ޮޅ ު ގަނ ް އ ެވ ެ‪ .‬މި ރާޑ ަރ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް މި ހާރ ު އޮޕަރޭޓ ް ކުރ ެވ ެމުނ ް އަންނަނީ އ ައ ްޑ ު‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަތ ޮޅ ު ގ ަމުގ ައި ޤާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ރާޑ ަރ ް‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ރަމ ްޒްކ ޮށްދ ޭ‬ ‫އ ެއްތަނަކީ މާލޭގ ައި ޢި މާރ ާތ ް ކުރ ެވި ‪ ”،‬ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ް‬ ‫ނނ ްދ ެވި ފ ައި ވ ާ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‬ ‫ބި ލ ްޑި ނ ްގ” ގ ެ ނަމުނ ް ަ‬ ‫ނ އަހަރ ު ބި ނ ްގ ާ‬ ‫ބި ލ ްޑި ނ ްގ އ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ‪ 1989‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ރަސްމީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ެޅި ‪ 21 ،‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 1994‬ވ ަ ަ‬ ‫ހ ުޅ ުވި ފ ައި ވ ާ ޢި މާރ ާތ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ޢި މާރ ާތ ް ހ ުޅ ުއ ްވ ާދ ެއ ް ީވ‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސޓ ޭޓ ް ފ ޮރ ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ް‬ ‫އ ެއި ރ ުގ ެ މި ނި ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ‬ ‫ނ ެޝަ ނަލ ް ސެކި ޔ ުރި ޓީ އ ަދި ި‬ ‫އެނ ްމ ެ މ ަ ީތ ވ ެރި ޔ ާގ ެ ނައި ބ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުއ ް‬ ‫ސަ އ ްތާރ ު ޢަންބ ަރީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެވ ެއްޓ ަށ ް އެޅ ޭ ތެޔ ޮ ނަގ ާ ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ މި ނި ސްޓ ްރީ ނ ް ވ ަނީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި “ކ ެޕްނަރ ޕ ްލާސްޓި ކ ް‬ ‫‪ 2003‬ވ ަ ަ‬ ‫ސވ ެކ ް ހ ެލި‬ ‫ީ‬ ‫ސ އި ނ ްކ ް” އި ނ ް ‪02‬‬ ‫ފ ެބ ްރި ކޭޓ ަރ ް‬ ‫ސްކި މ ަރ ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ަށ ް ހ ޯއްދ ަވ ާދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ކ ަނޑ ަށ ްއެޅ ޭ ތެޔ ޮ ނ ެގ ުމ ުގ ެ ޤާބި ލްކަނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ދ ެ‬

‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‬ ‫ސވ ެކ ް ހ ެލި ސްކި މ ަރގ ެ އި ތުރަށ ް‬ ‫އުޅ ަނދ ެވ ެ‪ީ .‬‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ަށ ް ވ ަނީ އ ޮއި ލ ް ޕ ޮލި ޔ ުޝަ ނ ް‬ ‫ސ އ ާއި‬ ‫ގ ައި ބޭނުނ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ރި ވ ަރ ބ ޫމ ް ް‬ ‫ސ ހ ޯއްދ ަވ ާދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސްކި މި ނ ްގ ޕ ަމ ްޕ ުވ ެ ް‬ ‫ސކ ަނޑުތ ައ ް‬ ‫މަ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ާއި‬ ‫އ ަދި‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި‬ ‫ހ ަވ ާލ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ކ ަނޑުމަތީގ ެ ޓާސްކުތ ައ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށްއ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައި އި ނ ްޑި ޔ ާ‬ ‫‪‬‬

‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެތި މ ާވ ެށި ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫“ މި ނި ވަނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ ‪ -‬ސާފ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ “‬ ‫ޝޢާރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ކޯސްޓ ް ގ ާޑުނ ް ހި ންގ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫މި ި‬ ‫ފ ަޅ ު ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކަތ ަށްޓަކ ައި ‪ 05 ،‬ޖޫނ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ވ ަނީ ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫‪ 2000‬ވ ަ ަ‬ ‫ދ ެއ ްވ ާ ރަމ ްޒީ ހ ަނދ ާނީ ފ ެހި ފ ަތ ް އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬‬ ‫ސ އ ަށ ް ލި ބި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެ ް‬

‫‪‬‬

‫ސ‬ ‫ނ އަހަރ ު މަސްވ ެރި ނ ްގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫‪2002‬މ‪ .‬ވ ަ ަ‬ ‫ފާހަގ ަކުރުމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬ކ ޮޅުމ ަޑ ުލ ު އަތ ޮޅުގ ައި‬ ‫ސގ ައި ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ބ ޭއ ްވުނ ު ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑުނ ް ކުރަމުނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ‬ ‫އ ަގުވަޒަނ ްކުރައ ްވ ާ މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ފި ޝަ ރީ ޒ ް‪،‬‬ ‫ސ އި ނ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އ ެގ ްރި ކ ަލ ްޗ ްރ އެނ ްޑ ް މ ެރި ނ ް ރ ެ ޯ‬ ‫ހ ަނދ ާނީ ލި ޔ ުމ ެއ ް ކޯސްޓ ް ގާޑ ަށ ް ވ ަނީ‬ ‫ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ީވ އި ނ ް ފާސްޓ ް އެޓ ެކ ް ކްރ ާފްޓ ެއ ް‬ ‫ޭ‬ ‫ސ އ ަށ ް‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނ ެޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސ‬ ‫ވ ަނީ ހ ަދި ޔ ާކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ައި ‪.‬އެނ ް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ތި ލަނ ްގޗަނ ްގ ޑީ ކ ަމި ޝަ ނ ް ކުރ ުމ ާއި އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ނމ ަށ ް‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ު ހުރަވީގ ެ ަ‬ ‫މި އުޅ ަނދ ު ކ ަމި ޝަ ނ ް ކުރ ެވ ުނީ ‪ 16‬އ ެޕ ްރީ ލ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 2006‬ވ ަ ަ‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ނވީގ ެ‬ ‫ޭ‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ‬ ‫އ ެދި ވަޑ ައި ގ ަތުމަކ ަށ ް‬ ‫ހ ައި ޑްރ ޮގްރަފި ކ ް ޑި ޕ ާރޓްމަނ ްޓުނ ް ވ ަނީ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާ ނި ޔަމި ކ ަމ ުގ ެ ޗ ާރޓ ް‬ ‫ހ ައި ޑްރ ޮގްރަފި ކ ް‬ ‫އި ސްލ ާޙ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސާރވ ޭގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ‪ 15‬އ ެޕ ްރީ ލ ް ‪2006‬‬ ‫ނ ީވ‬ ‫އި ނ ް ‪ 15‬މ ެއި ‪ 2006‬އ ަށ ް އި ނ ްޑި ޔ ާ ޭ‬ ‫ސ‬ ‫ޝޕ ް “ އ ައި ‪.‬އެނ ް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ހ ައި ޑްރ ޮގްރަފި ކ ް ި‬ ‫ދަރ ްޝަ ކ ް “ ގ ެ އ ެ ީހގ ައި ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގެ‬ ‫ސ‬ ‫ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ނި ޒ ާމ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ޤާއި މ ްކުރ ެއ ްވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ެނި ޒ ާމ ް ހި ންގ ަވ ާ ބަލަހ ައްޓ ާ ފަރާތ ަކީ‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ނ ެޝަ ނަލ ް‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސެކި ޔ ުރި ޓީ ކ ަމުގ ައި ‪ 31‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪1998‬‬ ‫ގ ައި ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ކަޑ ައ ެޅ ުއ ްވ ުމ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ‪ 12‬އ ެޕ ްރީ ލ ް ‪ 1999‬ގ ައި މި‬ ‫ސ‬ ‫ނި ޒ ާމ ް ޤާއި މ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ާއި‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ ނ ް ވ ަނީ‬ ‫ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪.‬‬ ‫ހ ަވ ާލ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ނި ޒ ާމ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ޤާއި މ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އެ ް‬ ‫ކުރަމުނ ް އ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ނި ނ ްމ ާލ ެވި ‪ ،‬ކ‪.‬‬ ‫ވި ލި ގި ީލގ ައި މި ނި ޒ ާމ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ރަސްމީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ފ ައްޓ ަވ ާދ ެއ ްވާފ ައި ވ ަނީ ‪ 1‬ޖެނުއ ަރީ ‪2006‬‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު މި ކަމ ަށްޓަކ ައި ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪.‬‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސންޓަރުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު‬ ‫ެ‬ ‫ސ އޮޕަރޭޝަ ނ ް‬ ‫އެ ް‬ ‫ސޓ ަރ‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔ ާތ ެއްގ ައި މި ނި ް‬ ‫އ ޮފ ް ޓްރާންސްޕ ޯރޓ ް އެނ ްޑ ް ކ ޮމި ޔ ުނި ކ ޭޝަ ނ ް‬ ‫ާޟލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ސަ ޢީދ ު‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫އޮ ަ‬ ‫އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ކ ަނޑުމަތީގ ެ‬ ‫ދި މ ާވ ާ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި‬ ‫ނ‬ ‫ފުރ ާ ަ‬ ‫މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫ޙ ާދި ާ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ަދި‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށ ާއި‬ ‫އ ެކި ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫އަވަހަކ ަށ ް‬ ‫ވީއެނ ްމ ެ‬ ‫އޮޕަރޭޝަ ނ ް‬ ‫ރީ ޖަނަލ ް‬ ‫ބޭނ ުމުގ ައި‬ ‫ސންޓަރުތ ަކ ެއ ް ޤާއި މ ްކުރ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް ‪31‬‬ ‫ެ‬ ‫ޖެނުއ ަރީ ‪2006‬މ ( ‪ 1‬މުޙ ައްރަމ ް ‪1426‬ހ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ގދ‪ .‬ކ ާޑ ެއ ްދ ޫ ގ ައި ކޯސްޓ ް‬ ‫) ވަ ަ‬ ‫ސންޓަރ ެއ ް‬ ‫ެ‬ ‫ގ ާޑ ުގ ެ ރީ ޖަނަލ ް އޮޕަރޭޝަ ނ ް‬ ‫ވ ަނީ ޤާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ު‬ ‫ހި ނ ްގ ާ‬ ‫ގ ާޑުނ ް‬ ‫ކޯސްޓ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނުތަކ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު އެނ ްމ ެ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ‬ ‫ނ ީކ އި ނ ްޑި ޔ ާ ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ަ‬ ‫ނ އަހަރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ހި ނ ްގ ެމުނ ް‬ ‫‪ 1991‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ޖ ޮއި ނ ްޓ ް‬ ‫ނ “އި ނ ްޑ ޯ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ސތީ” އ ެވ ެ‪ .‬މި ހާތަނަށ ް‬ ‫އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒ ް‪ -‬ދ ޯ ް‬ ‫ސ ީތ‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދ ޯ ް‬ ‫‪ 07‬އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒ ް ވ ަނީ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ނ ީވ‬ ‫ބ ޭއ ްވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެމ ެރި ކަނ ް ޭ‬ ‫އ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް “ޖ ޮއި ނ ްޓ ް މި ލި ޓ ަރީ ސާރޗ ް‬ ‫އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު އ ެކ ްސަ ރސަ އި ޒ ް” ތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނ އަހަރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ބ ޭއ ްވ ެމުނ ް‬ ‫‪ 1993‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޯސްޓ ް ގ ާޑ ުގ ެ މީ ހުންނަކީ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ނރ ުވ ެރި ބަޔ ެއްކ ަމުގ ައި ހ ެދުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ހު ަ‬ ‫ސވަރ ު އ ެކި ފެންވަރ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ުގ ެ‬ ‫އ ެކި ދުވ ަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ‬ ‫ސފ ައި ވި ަ‬ ‫ކ ުރި އ ަށ ްގެންގ ޮ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތްތ ައ ް‬ ‫ސ ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ާއި ބެހ ޭ ސަ ބ ް‬ ‫ް‬ ‫ޔ ުނި ޓ ެއ ް އ ުފ ެދި ‪ ،‬ތ ަމ ްރީ ނ ުގެބ ައި ފ ުޅ ާވ ެގެނ ްދާނ ް‬ ‫ނ އަހަރުނ ް‬ ‫ފަށ ައި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 2000‬ވ ަ ަ‬ ‫ޭސކ ް‬ ‫ފ ެށި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކޯސްޓ ް ގ ާރޑ ް ބ ި‬ ‫ކ ޯހ ުގ ެ ނަމުގ ައި މުޤ ައްރަރ ެއ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ެވި ‪02 ،‬‬ ‫ސ ދުވ ަހ ުގ ެ މ ުއްދަތ ަށ ް ހި ނ ްގުނ ު ފުރަތަމ ަ‬ ‫މަ ް‬ ‫ސ މ ާލ ެއ ާއި ޅ‪.‬މ ަޑި ވަރުގ ައި ‪ 01‬ޖެނުއ ަރީ‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ސފ ައި ވާކަނ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ފ ެއ ްޓި ގެންގ ޮ ް‬ ‫‪ 2001‬ވ ަ ަ‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ޯހ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ކޯސްޓ ް‬ ‫ގ ާރޑުނ ް ވ ަނީ އޯޕަނ ް ވޯޓ ަރ ޑ ައި ވި ނ ްގ‬ ‫ސ އޯޕަނ ް ވޯޓ ަރ ޑ ައި ވި ނ ްގ‬ ‫ކޯސް‪ ،‬އ ެޑ ްވާނ ް ް‬ ‫ސ ހި ންގ ައި ‪،‬‬ ‫ސޓ ަރ ކ ޯ ް‬ ‫ކޯސް‪ ،‬ޑ ައި ވ ް މ ާ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް‬ ‫ނ ޑ ައި ވަރުންތ ަކ ެއ ް ި‬ ‫ގި ަ‬ ‫ނެރެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 01‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 1980‬އި ނ ް ‪ 28‬ޖޫނ ް‬ ‫‪1993‬މ އ ަށ ް އ ޮފި ސަ ރ އި ނ ްޗ ާރޖ ް ގ ެ‬ ‫މ ަޤ ާމުގ ައި ހުންނ ެ ީވ ކާނަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫އި ބްރާހީމ ްފ ުޅ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކާނަލ ް ހުސެއި ނ ް އި ބްރާހިމ ް ފ ުޅ ު‬

‫‪ 28‬ޖޫނ ް ‪ 1993‬އި ނ ް ‪31‬‬ ‫ޑި ސެމްބ ަރ ‪1993‬މ އ ަށ ް އ ޮފި ސަ ރ‬ ‫އި ނ ްޗ ާރޖ ް ގ ެ މ ަޤ ާމުގ ައި ހުންނ ެ ީވ‬ ‫ަޞރ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކާނަލ ް ޙ ަސަ ނ ް ނ ީ‬ ‫ަޞރ ު‬ ‫ކާނަލ ް ޙ ަސަ ނ ް ނ ީ‬

‫‪ 01‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 1994‬އި ނ ް ‪ 31‬ޑި ސެމްބ ަރ‬ ‫‪ 1994‬އ ަށ ް ކ ޮމާނ ްޑި ނ ްގ އ ޮފި ސަ ރ ގ ެ‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ‬ ‫މ ަޤ ާމުގ ައި ހުންނ ެ ީވ ބ ްރި ގ ޭޑި އ ާ މ ޫ ާ‬ ‫ޖަލީލ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 01‬ޖެނުއ ަރީ ‪1996‬‬ ‫އި ނ ް ‪ 30‬ޖޫނ ް ‪1997‬މ އ ަށ ް ޑި ރ ެކްޓ ަރ‬ ‫ސ ފުރ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޖެނެރަލ ް ގ ެ މ ަޤ ާމ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ްރި ގ ޭޑި އ ާ މ ޫ ާ‬

‫ސ އ ަ ީލ ޖަލީލ ު‬ ‫ބ ްރި ގ ޭޑި އ ާ މ ޫ ާ‬

‫‪ 01‬ޖުލ ައި ‪ 1997‬އި ނ ް ‪ 26‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫‪2004‬މ އ ަށ ް ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް ގ ެ‬ ‫މ ަޤ ާމ ު ފުރ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ ކާނަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫ޒ ާ ިހރ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކާނަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު‬

‫‪ 26‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 2004‬ގ ައި ޑި ރ ެކްޓ ަރ‬ ‫ޖެނެރަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު ވަޒީފ ާއި ނ ް‬ ‫ވަކިވ ެ ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ‪5‬‬ ‫ސެޕްޓ ެމްބ ަރ ‪ 2005‬ށ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް‬ ‫ިހންގ ަވާފ ައި ވ ަނީ ޑި ޕ ުއ ު ީޓ ޑި ރ ެކްޓ ަރ‬ ‫ޒަކ ަރި އ ްޔ ާ‬ ‫ލ‪.‬ކާނަލ ް‬ ‫ޖެނެރަލ ް‬ ‫ސ ީމގ ޮތުނ ް މި ހާރ ުގ ެ‬ ‫ޞރ ެވ ެ‪ .‬ރަ ް‬ ‫މަނ ް ޫ‬ ‫ޞރ ު‬ ‫ކާނަލ ް ޒަކ ަރި އ ްޔ ާ މަނ ް ޫ‬ ‫ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް ކާނަލ ް ޒަކ ަރި އ ްޔ ާ‬ ‫ޞރުއ ަށ ް މ ަޤ ާމ ް ހ ަވ ާލ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ ‪ 5‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ ‪2005‬‬ ‫މަނ ް ޫ‬ ‫ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪31‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫އެނަމ ާބ ޯޓް ބަންޑުން ޖަހާ ިލ ހާދިސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެ​ެރި ވި ި‬ ‫އ ެހ ާދި ާ‬

‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު ‪ /‬ސާޖްނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ލި ޔ ުނީ ‪ާ :‬‬

‫ސ‬ ‫އެންމ ެ ހިތާމ ަވެ ިރ ހާ ިދ ާ‬ ‫‪ 17‬މ ާރޗ ް ‪ 2004‬ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 08:45‬އ ެހާކަނ ްހ ާއި ރ ު ހިނގި‬ ‫ސގ ައި ހުވ ަދ ު އަތ ޮޅ ު ދ ެކުނ ުބ ުރީ‬ ‫މި ހިތާމ ަވ ެރި ހ ާދި ާ‬ ‫ތި ނަދ ޫ އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލ ާ އ ެބ ޯޓުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި‬ ‫އެންމެނ ް ކ ަނޑ ުވ ެ އަނ ްހެނުންނ ާއި ފި ރި ހެނުނ ް އ ަދި‬ ‫ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި އ ެކ ު ޖ ުމްލ ަ ‪ 22‬މީހުނ ް މަރ ުވ ެ ‪2‬‬ ‫ކ ުދި ންވ ަނީ ގ ެއ ްލި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ހުވ ަދުއަތ ޮޅ ު އ ުތުރ ުބ ުރީ‬ ‫ވި ލި ނގި ީލގ ައި ކ ުޅ ެވުނ ު ފ ުޓ ްބޯޅަމެޗ ެއ ް ބަލަނ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ތި ނަދ ޫ ސަ ޕޯޓަރުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި އެނަމ ާބ ޯޓ ް‬ ‫ސ ީޅހަކ ަށ ްފ ޫޓ ް‬ ‫ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާ ީލ އ ެބ ޯޓ ާއި ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ާ‬ ‫ދުރުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ތި ނަދ ޫ އަރުތ ަ ދ ޯނި ނ ް އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫ރ ާޅުގ ައި ޖ ެ ިހ ހުނ ްގާނ ު ނ ެއ ްޓި ގެނ ް ބ ޯޓ ް ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ް‬ ‫ސ ހިނގި އި ރ ު‬ ‫ނ ުކުރ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ހިތާމ ަވ ެރި ޙ ާދި ާ‬ ‫ސދ ާ ޢަދަދ ެ​ެއ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކ ުރި މީހުނ ްގ ެ ީ‬ ‫އ ެބ ޯޓުނ ް‬ ‫ސ ީމހަކ ަށ ް ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހުނ ް އ ެނގުނ ު‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ‪ 70‬މީހުނ ްގ ެ ޖާގ ަ އޮންނަ މި ބ ޯޓުނ ް ‪126‬‬ ‫މީހުނ ް ދ ަތުރުކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ހިނގި އި ރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫މި ހިތާމ ަވ ެރި ޙ ާދި ާ‬ ‫ސ ީމ‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ ވަޑ ައި ގެނ ް ހުންނ ެ ީވ ނުރަ ް‬ ‫ސންގ ަޕޫރުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅ ެއްގ ައި‬ ‫ފަރ ާތ ްޕ ުޅުނ ް ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ މަތީފެންވަރ ުގ ެ ވ ަފްދ ެއ ް‬ ‫ވ ަގ ުތުނ ް ތި ނަދޫއ ަށ ް ފޮނ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅ ު ކުރުކ ޮށ ްލ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ރ ާއްޖ ެ ވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫‪ 20‬މ ާރޗ ް ‪ 2004‬ގ ައި ތި ނަދޫއ ަށ ް ޒި ޔާރަތ ްކުރައ ްވ ާ‬ ‫މީހުނ ްގ ެ ޢ ާއި ލާތ ަކ ާއި‬ ‫މަރ ުވި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫މި ހ ާދި ާ‬ ‫ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ ތ ައ ުޒި ޔ ާ ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސގ ައި އ ަނި ޔ ާ ލި ބުނ ު މީހުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫މި ހ ާދި ާ‬ ‫ހ ާލުބ ައްލ ަވ ާ ތ ަޢ ުޒި ޔ ާ ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތި ނަދ ޫ އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި ޙ ާދި ސާއ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ހ ޯދުމ ަށ ް‬ ‫ސ ދޯންޏ ެއ ްގ ެ އި ނ ް ީޖނ ު ހ ުއ ްޓި ގެނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ަށ ް ދި ޔ ައި ރ ު އެވ ަގުތަކީވ ެ ް‬ ‫އ ެދޯންޏަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށްޓަކ ައި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް އޮޕަރޭޝަ ނ ްއި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪ .‬އެތަނުގ ައި މަންޒަރ ު ބަލަނ ްހ ުރި އި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑުމެންނަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙަރަކ ާތްތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސފަވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ީއ އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި ހ ާދި ާ‬ ‫ި‬ ‫ހުންނާނ ެ ގ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި ޚަބަރ ު ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ަށ ް ލި ބ ުނީ ‪ 17‬މ ާރޗ ް‬ ‫‪ 2004‬ދުވ ަހ ުގެރޭ ‪ 09:17‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޗީފ ް އ ޮފ ް ސްޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް‬ ‫ސ ހިގި އި ރ ު ި‬ ‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އެރޭ އެހިތާމ ަވ ެރި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުތަކ ަށ ް ފ ެއްޓ ެވި ދ ަތުރ ުފ ުޅ ެއްގ ައި‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު ހުންނ ެ ީވ ދ ެކުނ ު ި‬ ‫ލ‪.‬ކ ައ ްދޫގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި ހ ާދި ސާގ ެ ޚަބަރ ު ލި ިބވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ ދ ަތުރ ުފ ުޅ ު ކުރުކ ޮށ ްލ ެވުމ ަށްފ ަހ ު އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލި ތަނަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫މަރ ުވ ެ ބ ޯޓްގ ައި ތ ާށި ވެފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ނ ެގ ުމ ާއި ގ ެއ ްލި ފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ޢަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ޝޔ ާމ ް‬ ‫އ ަރި ހުގ ައި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ލ‪.‬ކާނަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު މުޙ ައްމ ަދ ުއ ާއި ލ‪.‬ކާނަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ި‬ ‫ޢަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ވަޑ ައި ގ ަތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގދ‪ .‬ތި ނަދ ޫ ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ގއ‪ ،.‬ގދ‪.‬‬ ‫ގ ައި ދ ުއ ްވ ާ އ ޮޑި ދ ޯނި ފަހަރ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް މި ފ ްކ ޯގ ެ ފަރ ާތުނ ް ލި ބުނ ު‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް އ ަދި އ ައި ލަނ ްޑ ް އ ޭވި އ ޭޝަ ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ލި ިބފ ައި ވ ާ ފ ުރި ހަމ ަ އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ރ ެޔ ާއި ދ ުވ ާލ ު އަރާމ ެއްނ ެތި ކުރަމުނ ްދި ޔ ަ‬ ‫ޝުކުރ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ފާހަގ ަ ކުރަމ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫މި ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްގެނ ްދި ޔ ަ ީއ ޗީފ ް އ ޮފ ް ސްޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ސދ ާ ބ ެއ ްލ ެވ ުމ ުގ ެ ދ ަށުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޒ ާ ިހރ ު އ ެސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ހުނަންވ ައި ގެނ ް އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ ީ‬

‫ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ޙ ާދި ސާއ ާއި‬ ‫މި ހިތާމ ަވ ެރި‬ ‫ސ ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫‪ 19‬މ ާރޗ ް ‪ީ 2004‬ވ ހ ުކުރ ުދުވ ަ ް‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވ ުނީ ޤ ައ ު ީމ ހިތާމ ައި ގ ެ ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ައި މަރ ުވި މީހުނ ްގ ެ ޢ ާއި ލާތަކ ަށ ް‬ ‫އެހިތާމ ަވ ެރި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މަޖ ައ ްލ ާ ޓީމ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ަދި ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ތ ަޢ ުޒި ޔ ާއ ެއ ް‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ވަރަށ ް އި ޚ ްލާޞްތ ެރި‬ ‫ރައ ްދ ުކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ސފައިން ޙ ަރަކާތްތެ ިރވިގޮތް‪.‬‬ ‫ސާގައި ި‬ ‫ދ ައްކ ައި ދި ނީ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ނަމޫނ ާއ ެއ ް‬ ‫ސފައިންދެއް ީކ ޚިދުމ ަތުގެ ީރ ިތ ނަމޫނާއެއް‬ ‫ި‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓ ް ދ ެއްވ ަދ ޫއ ާއި ‪ 4‬ނ ޯޓި ކ ަލ ް މ ޭލ ު އ ުތުރަށ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލި‬ ‫ޚަބަރ ުލި ބ ުމ ާއ ެކ ު ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް އެމެސެޖ ް ހ ުރި ހ ާ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު އުޅ ަނދުފަހަރަކ ަށ ް‬ ‫ވ ަގ ުތުނ ް ދި ނ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް މި އޮޕަރޭޝަ ނ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ީއ‬ ‫އޭރ ުގ ެ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް ކާނަ​ަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު‬ ‫ސ‬ ‫ސދ ާ ބ ެއ ްލ ެވ ުމ ުގ ެ ދ ަށުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ޙ ާދި ާ‬ ‫ސއ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ ީ‬ ‫އޮޕަރޭޝަ ނ ް ް‬ ‫ހިނގި ތަނަށ ް ފުރަތަމ ަ ފޮނ ު ީވ ‪ 16‬ވަނަ އެސް‪.‬ޓީ‪.‬އ ެފ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ކ ޯހ ުގ ެ ފ ައި ނަލ ް‬ ‫އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒްގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުމ ަށ ް ގއ‪.‬ވި ލި ނގި ީލގ ައި އ ޮތ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު ލޭނ ްޑި ނ ްގ‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ވއ ަށ ް ދ ެވ ުނީ އެރޭގ ެ‬ ‫ކްރ ާފްޓ ެވ ެ‪ .‬ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލާފ ައި ވ ާ އެނަމ ާބ ޯޓ ް ކ ައި ރި އ ަށ ް އ ެލ ީ‬ ‫‪ 10:34‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތުނ ް ފ ެށި ގެނ ް މީހުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ގ ެއ ްލި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީހުނ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ި‬ ‫‪ 18‬މ ާރޗ ް ‪ 2004‬ދުވ ަހ ުގ ެ މެންދ ަމ ު ‪ 1:16‬ގ ައި އ ައި ލެނ ްޑ ް އ ޭވި އ ޭޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫މ ަތި ނ ްދ ާބޯޓ ަކުނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ޑ ައި ވަރުނ ްގ ެ ީޓމ ަކ ާއި ތ ަކ ެތި ވ ަނީ ފޮނ ުވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންޓަރ ެއ ް‬ ‫މި ހ ާދި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ގދ‪.‬ތި ނަދޫގ ައި އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ްގ ެ އޮޕަރޭޝަ ނ ް ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ޮށ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެލ ެއ ް ީވ ޕ ޮލި ް‬ ‫ސންޓަރުގ ައި އި ް‬ ‫ވ ަގ ުތުނ ް ޤ ާއި މ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ެ‬ ‫ހ ެޑ ްކ ްއ ޯޓ ާރޒ ްއި ނ ް މޭޖ ަރ މުޙ ައްމ ަދ ު ޞާދި ޤ ްއ ާއި ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ކ ެޕްޓަނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ސކ ޮށ ް‬ ‫އި ބްރާހިމ ް(އ ެމ ް‪.‬އ ައި )އ ެވ ެ‪ .‬މި އޮޕަރޭޝަ ންގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް އެންމ ެ އި ް‬ ‫ސަ އި ޓުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެލ ެއ ް ީވ ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ނަ ީޢމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލ ާ އެތ ައ ް ބަޔ ަކ ު މަރ ުވި ހިތާމ ަވ ެރި ޚަބަރ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އަހ ަމުނ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ީއ ވަރަށ ް ފުނ ް ހިތާމ ަޔ ާ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ރޭގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫އ ަނދި ރި ކ ަމ ާއި އެކ ަނޑ ުގ ެ ފުންކ ަމ ާއި އެދ ަތުރުގ ައި ިހމެނުނ ު ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬ ‫ރ ުއި މ ާއި އާދ ޭހ ުގ ެ އ ަޑުތ ައ ް އެފ ަޒ ާގ ެ ތެރޭގ ައި ގ ުގ ުމާނެވަރ ު ިހތ ަށ ްއެރ ުމުނ ް ކުރ ެވ ުނީ ވަރަށ ް‬ ‫ސސެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަފ ާތ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫‪ީ 70‬މޓަރ ުގ ެ ފުނ ް ކ ަނޑ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލ ާ‪ ،‬ބ ަނޑ ުފި ލ ައި ނ ް‬ ‫ކުޑަތަންކ ޮޅ ެއ ް ފެންމ ައްޗ ަށ ް ިހ ިކފ ައި އ ޮތ ް ބ ޯޓ ްތެރޭގ ައި މަރ ުވެފ ައި ތި ިބ މީހުންނ ެ ީގ އެނަމ ާބ ޯޓ ް‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ ދި ރި ހ ުއ ްޓ ާ ީމހ ަކ ު‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ އެތަނަށ ް ދި ޔ ަ ި‬ ‫ކ ައި ރި އ ަށ ް ދި ޔ ަ ި‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ް ކުރެވ ޭތ ޯ ކުރ ެވެނ ްހ ުރި ހ ުރި ހ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި އެމ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ގ ޮތ ް އ ެނގ ޭހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ހ ަށި ގ ަނޑުގ ައި ވ ާ‬ ‫އ ައ ްސަ އި ގެނ ް ބ ޯޓ ްގ ެ އ ެތެރެއ ަށ ް ީފނައި ގެނ ް އެމީހުނ ް ނ ެގި އ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނ ްގ ެ ފުރާނަ‬ ‫ސ ދ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ރޭގ ަނޑ ުގ ެ މެންދ ަމ ު ކަނ ު އ ަނދި ރީ ގ ައި‬ ‫ސ ފަރ ުވ ާވ ެ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްކުރެވ ޭތ ޯ އަވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ީފނަމުނ ްދި ޔ ަ އެނަމ ާބ ޯޓ ް އ ެތެރޭގ ެ ޙާލ ަތ ު އ ެނގ ޭހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އ ެބ ޯޓ ުގ ެ އ ެތެރ ެ އ ޮ ީތ‬ ‫ި‬ ‫ތ ެލުނ ް ތަޣ ަ​ައްޔަރ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ުނި ބުންޏ ާއި ސަ ތ ަރި ފަދ ަ ތ ަކެތީގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ެތެރެއ ަށ ް ީފނަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ުނދ ަގ ުލ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެހާމ ެ އ ަނދި ރި އ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް އެނަމ ާބ ޯޓ ް ކ ައި ރި އ ަށ ްދި ޔ ަ ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ޑ ައި ވަރުނ ްކ ުރި ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ވަޒަންކ ޮށ ްލެވ ޭ ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ކ ުރި ނ ް ގޮސްތި ިބ ި‬ ‫ފ ަހުނ ްދި ޔ ަ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު ޑ ައި ވަރުނ ް ގ ުޅި ގެނ ް މަރ ުވެފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ބ ޯޓ ްތެރޭގ ައި ތ ާށި ވެފ ައި‬ ‫ަސއްކަތ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި ބުރަމ ަ‬ ‫ތި އ ްބ ާ ނ ެ ީގ ިކ ިހނ ެއ ްހ ެއްޔ ެ​ެވ ެ؟ ތ ާނ ީގ ބ ަނދ ެގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސގ ައި ގ ެއ ްލުނ ު މީހުނ ް ހ ޯދ ުމުގ ައި ި‬ ‫ޙ ައްޤ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް މި ހިތާމ ަވ ެރި ޙ ާދި ާ‬

‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ގ ޮތ ް އ ެނގ ޭހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ވ ައި ގ ެ މ ަގުންނ ާއި ކ ަނޑ ުގ ެ މ ަގުނ ް ގ ެއ ްލުނ ު މީހުނ ް‬ ‫ސމ ަތި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ގއ އ ަދި‬ ‫ހ ޯދުމ ަށ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި ‪ 8‬ދުވ ަ ް‬ ‫ގދ މި ދެއަތ ޮޅ ުގ ެ ދ ޯނި ފަހަރ ުގ ެ އެހީއ ާއ ެކ ު ބ ޮޑ ުސަ ރަޙ ައްދ ެއ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި ބ ަލާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ބ ެގެނ ް ދ ޯނި ފަހަރަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ތެޔ ޮ ދޫކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ގއ‪ .‬ކ ޫއ ްޑޫގ ައި‬ ‫މީގ ެ އި ތުރުނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު ‪ 151‬މި ދި ލި ލޯނ ްޗ ާއި ‪ 133‬ކ ާނި ލޯނ ްޗ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި‬ ‫ސ އ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫މި ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ސާރޗްކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ް ިހނ ްގި ޚ ާއ ްޞަ އޮޕަރޭޝަ ންގ ައި އ ެ ިކ ގ ޮތްގ ޮތުނ ް ގި ނަ އަދަދ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ނި ނ ްމ ާ ީލ ‪ 24‬މ ާރޗ ް ‪ 2004‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަނީ ބ ައި ވ ެރި ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އޮޕަރޭޝަ ނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ‪ ،‬އ ަދި‬ ‫މި އޮޕަރޭޝަ ނުގ ައި އ ެ ިކގ ޮތްގ ޮތުނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ‬ ‫ސ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ި‬ ‫ވ ަ ިކނ ް ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލި ތަނަށްގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އެބަޔަކ ަށްޓަކ ައި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ހިތްވަރުގަދ ަ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށްޓަކ ައި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ި‬ ‫ސގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި އެންމ ެހ ާ‬ ‫މި ހ ާދި ާ‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪33‬‬

‫ސ‬ ‫ކ ާރި ާ‬

‫ސފައިންކު ިރ ޖެހިލުންކުޑަ މަސައްކަތް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ޔ ަ ީއ‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓ ު ބަނ ްޑުނ ް ޖަހ ައި ލި ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ދި ޔ ަ ި‬ ‫ސ‬ ‫ގއ‪ .‬ވި ލި ނގި ީލގ ައި ‪ 16‬ވަނަ އެސް‪.‬ޓީ‪.‬އ ެފ ް ޓްރޭނި ނ ްގގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުމ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫އ ޮތ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު ލޭނ ްޑި ނ ްގ ކްރ ާފ ްޓްގ ައ ެވ ެ‪ “ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެންނަށ ް ދ ެވުނ ުއި ރ ު ބ ޯޓ ުގ ެ‬ ‫ސ ބ ޯޓުކ ައި ރީ ގ ައި ދޯންޏ ެއ ް‬ ‫ފެނުނ ް މ ައްޗ ަށ ް ިހ ިކފ ައި ވ ާ ތަނުގ ައި މީހުނ ް އަރ ާތި ބި‪ .‬އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫އ ޮތ ް‪ .‬ފުރަތަމ ަ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ބ ެ ީލ ދި ރި ހ ުރި ީމހ ަކ ު ފެނޭތ ޯ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި ވ ާ‬

‫މަރ ުވެފ ައި ވ ާ ހަމީހ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު ޑ ައި ވި ނ ްގ ކ ޮށ ްގެނ ް ބ ޯޓ ުގ ެ އެތަނ ްމި ތަނުނ ް‬ ‫ނަގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ 18 .‬މ ާރޗްގ ައި ފި ރ ެހެނަކ ާއި ‪ ،‬އަނ ްހެނަކ ާއި ކުޑ ަކ ުއްޖ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު‬ ‫އ ަދި ‪ 19‬މ ާރޗްގ ައި ފި ރި ހެނަކ ާއި ދެއަނ ްހެނުނ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު ނަގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ނ ެގި ‪ 4‬މީހުނ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ާއި އ ެކ ު ޖ ުމްލ ަ ‪ 10‬މީހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބ ޯޓުކ ައި ރި އ ަށ ްދި ޔ ަ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ނ ެގި އ ެވ ެ‪ .‬އެނަމ ާބ ޯޓުކ ައި ރި އ ަށ ް ދި ޔ ަ ި‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ބ ޯޓ ުތެރޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ބ ޯޓ ުތ ެދުކ ޮށ ް ފެންމ ަތި ކުރުމަކ ަށ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ އަވަހ ަށ ް ނެގ ޭތ ޯއ ެވ ެ‪ “ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މަރ ުވެފ ައި ތ ިބ މީހުނ ް ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫ސކަމ ެއ ްދި ނީ ‪،‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ ސަ ލްވ ޭޖ ް މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ނ ުކުރަނ ް‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އި ް‬ ‫ސ އަވަހަކ ަށ ް ނެގ ޭތ ޯ‪.‬‬ ‫ބަނ ްޑުންޖ ަހ ާލާފ ައި ވ ާ ބ ޯޓ ުގ ެ އ ެތެރެބ ަލ ާ މަރ ުވެފ ައި ތި ިބ މީހުނ ް ވީހ ާވ ެ ް‬

‫“ފުރަތަމ ަ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ބ ެ ީލ ދި ރި ހ ުރި‬

‫ީމހ ަކ ު ފެނޭތ ޯ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި‬

‫ވާޖަހ ައި ގެނ ް ބ ޯޓ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ީފނުވ ައި ގެނ ް‬ ‫މީހުންނެގީ‪ ”.‬މީހުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި‬

‫އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ ީމހަކ ަށ ް ހުންނ ެވި ޓްރޭނި ނ ްގ‬ ‫އެންމ ެ އި ް‬ ‫ޔ ުނި ޓ ްގ ެ‬

‫ސނި އ ަރ‬ ‫ީ‬

‫އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ‬

‫ސ ީމ‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ‪ 2‬މުޙ ައްމ ަދ ު ާ‬

‫ބުނ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖަހ ައި ގެނ ް ބ ޯޓ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ީފނުވ ައި ގެނ ް މީހުންނެގީ‪ ”.‬މީހުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި އެންމ ެ‬ ‫ސ ީމހަކ ަށ ް ހުންނ ެވި ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ްގ ެ‬ ‫ފުރަތަމ ަ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި މީހުނ ްގ ެ އެންމ ެ އި ް‬ ‫ސ ީމ ބުނ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނި އ ަރ އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ‪ 2‬މުޙ ައްމ ަދ ު ާ‬ ‫ީ‬ ‫ސ ީމވ ަނީ މަރ ުވެފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ހ ޯދ ާ ނ ެގުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ޑ ައި ވި ނ ްގ‬ ‫ާ‬ ‫ސ ބ ޯޓ ްތެރެއ ަށ ް ޑ ައި ވި ނ ްގ ކ ޮށ ް ހ ަދާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޓީމ ާއ ެކ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ވގ ައި ފުރަތަމ ަ އ ެސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ދ ެވުނ ު ި‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ު އ ެލ ީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ދި ރި ހ ުރި ީމހ ަކ ު ފެނޭތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ކ ަޅ ުތ ެލ ާއި ޑީސަ ލ ް ގި ނަ ޢަދަދަކ ަށ ް‬ ‫ބ ޯޓ ުތެރެއ ަށ ް އ ެޅި ފ ައި ވ ުމުނ ް އެމ ަސަ އްކ ަތ ް ީވ ވަރަށ ް ނުރައ ްކ ާތ ެރި މ ަސަ އްކަތަކ ަށ ެވ ެ‪“ .‬‬ ‫ސ އެރުމ ަށްފ ަހ ު މާސްކ ު އ ޯމ ޯ‬ ‫އާދ ައި ގ ެ މޫނުމ ަތި އަޅ ައި ގެނ ް އ ެކ ުދި ނ ް ފީނީ ‪ .‬އ ަޑި އ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ބ ާލި ީދއަކ ަށ ް ލ ައި ގެނ ް ސާފުކ ޮށ ްގެނ ް ދެވަނަފަހަރަށ ް ދ ަނީ ‪ .‬އ ެހާވަރަށ ް ތ ެލ ުގ ެ އ ަސަ ރ ުހ ުރި ‪.‬‬ ‫ބ ޯޓ ުތެރެއ ަށ ް ީފނައި ގެނ ް މީހުނ ް ނ ެގ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް‬ ‫ސ ީމ‬ ‫ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާންޖެހޭވަރ ުގ ެ ޖެހިލުނ ްކުޑ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް‪”.‬‬ ‫ި‬ ‫ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ިކޔ ައި ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނަމ ާބ ޯޓ ު ކ ައި ރި އ ަށ ް މ ާލ ެއި ނ ް ފޮނ ުވި ޑ ައި ވި ނ ްގ ީޓމ ަށ ް ދ ެވ ުނީ‬

‫މަރ ުވެފައި ިތ ިބ މީހުނ ް ނ ެގުނ ް‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 2007‬މ ާރޗ ް ‪ 18‬ވަނަދުވ ަހ ުގ ެ ‪ 06:00‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ޑ ައި ވްގ ައި‬ ‫މަރ ުވެފ ައި ވ ާ ފި ރި ހެނ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު ނ ެގި އ ެވ ެ‪ “ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫އޭނ ާ ފެނުނ ުއި ރ ު ހ ުރީ ކޮޅ ަށްކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ް‪ .‬ވަރަށ ް ކ ައި ރި ވި ފ ަހުނ ް‬ ‫ފެނ ުނީ ‪ .‬ކ ަޅ ުތ ެލ ާއި ޑީސަ ލ ް ލީކ ްވެފ ައި އ ޮތ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އ ަނދި ރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ޓ ޯޗ ްގ ެ އ ަލި ނ ް ބ ޯޓ ްތެރ ެއި ނ ް ފެންނަނީ ހަމ ައެކ ަނި އެއ ަލި އެޅ ޭ‬ ‫ތަންކ ޮޅ ުއެކ ަނި ‪ ”.‬ފުރަތަމ ަ މީހ ާ ފެނުނ ު ޕްރައި ވ ެޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު އ ިާސފ ް‬ ‫(‪ )4606‬ބުންޏ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނި ކ ޮށ ް ފެނ ުނީ ބ ޯޓ ުގ ެ ފ ަލ ުކ ާތެރަޭގ ައި ހ ުރި ގޭސްފ ުޅި ތ ަކ ާއ ެކ ު ތ ާށި ވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ދެމީހ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު‪ .‬މި ދެމީހުނ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު ނ ެގުމ ަށްޓަކ ައި ގޭސްފ ުޅި ތ ަށ ް ދުރ ުކުރަނ ް‬ ‫ޖ ެހ ުނީ ‪ .‬ގޭސްފ ުޅި ތ ައ ް ހ ުރި ގ ޮތުންނ ާއި ‪ ،‬ޕްރ ެޝަ ރ ހ ުރި ގ ޮތުނ ް އ ެނގ ުނީ ބ ޯޓްމ ަ ީތގ ައި‬ ‫މި އޮންނަނީ އ ެފ ުޅި ތ ަކ ުގ ެ ބާރުގ ައި ކަނ ް‪ .‬އި ތުރ ު ސަ ޕޯޓ ެއްނ ެތި ފ ުޅި ތ ައ ް ގ ުޑ ުވ ާ ނަގ ައި‬ ‫ހަދ ަނި ކ ޮށ ް ބ ޯޓ ް ‪ީ 70‬މޓ ަރ ފުނ ްމި ނ ް ހ ުރި ކ ަނޑ ަށ ް އ ަޑި އ ަށ ް ހިނގ ައި ދާނ ެ ީތ އ ެ ިހސާބުނ ް‬ ‫ބ ޯޓުގ ައި ތ ާނ ީގ ބ ަނދ ެގެނ ް ވާޖަހ ައި ގެނ ް ފ ްލ ޯޓ ްކުރެވ ޭތ ޯ ބެލީ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ެވުނ ުއި ރ ު‬ ‫ސ މީހުންނެގ ޭތ ޯ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ެވުނ ު‪ .‬ބ ޯޓުގ ައި‬ ‫ކަލ ަމި ނ ްޖ ާބ ޯޓ ާއ ެކ ު އެނަމ ާބ ޯޓ ު ބ ަނދ ެގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ތ ާނ ީގ ބ ަނދ ެގެނ ް ވ ައި ޖަހ ައި ގެނ ް ބ ޯޓ ްލ ުއި ކ ޮށ ް ގޭސްފ ުޅި ތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ތ ާށި ވެފ ައި ވ ާ‬ ‫މީހުންނެގީ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް ސަ ލްވ ޭޖ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ‪ ”.‬އެނަމ ާބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި‬ ‫ސކ ޮށ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް‬ ‫ސ ހިނގި ތަނުގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް އެންމ ެ އި ް‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ނަޢީމ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނ ް ީވ ގ ޮތ ާއި‬ ‫އެނަމ ާ ބ ޯޓ ް ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލި ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ދި ޔ ަ ި‬ ‫ަޞރ ު‪.‬‬ ‫ޢަމ ަލ ުކުރަނ ް ީވގ ޮތ ް އ ޮޅުނ ްފި ލުވ ައި ީދ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެއ ް ީޓ އ ަޅުގ ަނޑ ާއި ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ‪ 2‬އި ސްމާޢީލ ް ނ ީ‬ ‫ގ ައި ގ ާ ވ ާ އ ައ ްސަ އި ގެނ ް ބ ޯޓ ްތެރެއ ަށ ް ކ ުދި ނ ް ީފނުވ ައި ގެނ ް ‪ 4‬މީހ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު އެވ ަގ ު​ުތ ު އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ނ ެގި ނ ް‪.‬‬ ‫ސ‪.‬ޕީ‪.‬އާރ ު ީދ ހ ެދ ުމުގ ައި ކ ޯޕްރަލ ް‬ ‫މި މީހުނ ްގ ެ ފުރާނަ ސަ ލާމ ަތ ް ކުރެވ ޭތ ޯ އ ަނގ ައި ނ ް އ ަނގަޔ ަށ ް ނޭވ ާ ލ ައ ްވ ާ ީދ ީ‬ ‫ސ އ ަބ ްދ ުﷲ (ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ްގ ެ މ ެޑި ކ ް) ގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ފާހަގ ަ ކުރަނ ް‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫އި ލ ްޔ ާ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪ީ .‬ވ ގ ެ ކ ެޕްޓަނ ް ސާރޖެނ ްޓ ް އ ަޙްމ ަދ ު މުޙ ައްމ ަދ ާއި އ ެލޯނ ްޗ ްގ ެ ފ ަޅ ުވ ެރި ނ ްގ ެ މި ންނ ެތ ް މ ަސަ އްކަތ ަށ ް‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާޑ ް އ ެލ ީ‬ ‫ސ ޖެހިލުމ ެއްނ ެތި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ ޑ ައި ވި ނ ްގ‬ ‫ތ ަޢ ުރީ ފ ްކުރަނ ް‪ .‬ފުރާނައ ަށ ް ނުރައ ްކ ާ ވ ެދާނެފަދ ަ ގޮތަކ ަށ ް އެކަމ ަކ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޓީމ ާއި ‪ ،‬އެސް‪.‬ޕީ‪ީ .‬ޖ ގ ެ ޑ ައި ވަރުނ ް އ ަދި ފުރަތަމ ަ ދި ޔ ަ ޓްރޭނި ނ ްގ ޔ ުނި ޓ ްގ ެ އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ް ކ ުރި ޖެހިލުނ ްކުޑ ަ‬ ‫ހުނަރ ުވ ެރި މ ަސަ އްކަތ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ާ ޝުކުރ ު ޙ ައ ްޤ ު އ ެބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެވ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު ޗީފ ް އ ޮފ ް ސްޓ ާފ ް މޭޖ ަރ‬ ‫ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު އެތަނުގ ައި ހުންނަވ ައި ގެނ ް ޢަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވެވަޑ ައި ގެނ ް ދ ެއ ްވި‬ ‫ސއްރަކީ‪.‬‬ ‫ަސއްކ ަތ ް ފ ުރި ހަމަކ ަމ ާއ ެކ ު ކ ާމި ޔ ާބ ު ކުރުމ ަށ ް ލި ބުނ ު އެންމެބ ޮޑ ު ި‬ ‫ހިތްވަރ ު އ ެ ީއ މި މ ަ‬

‫ސ ީމ ޑ ައި ޓ ް‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ‪ 2‬މުޙ ައްމ ަދ ު ާ‬

‫ގ ައި ގ ާ ވާއ ައ ްސަ އި ގެނ ް‬ ‫ބ ޯޓ ްތެރެއ ަށ ް ފީނި ޓީ މ ް‬ ‫‪ .1‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޝަ މީމ ް (‪ )3244‬ޑ ައި ޓ ް‬ ‫ސ‬ ‫‪ .2‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢި ބްރާހިމ ް ޒަޢީމ ް (‪ )3150‬ޓީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫‪ .3‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޖަމީލ ް (‪ )3795‬ޑ ައި ޓ ް‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .4‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢި ބްރާހިމ ް ރި ޔ ާޒ ް (‪ީ )4306‬‬ ‫‪ .5‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ސްމާޢީލ ް އ ަޙްމ ަދ ު (‪ )4151‬ޑ ައި ޓ ް‬

‫އެނަމ ާބ ޯޓ ް ކ ައި ރި އ ަށ ް ފުރަތަމ ަދި ޔަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ‬ ‫ި‬

‫ޑ ައި ވަރުނ ްގ ެ ޓީމ ް‬ ‫ސ ީމ (‪ )1976‬ޑ ައި ޓ ް‬ ‫‪ .1‬ވއ‪ 2.‬މުޙ ައްމ ަދ ު ާ‬ ‫‪ .2‬ކ ޯޕްރަލ ް ނައުޝާދ ު ޢ ަ ީލ (‪ )2070‬އެސް‪.‬ޕީ‪ީ .‬ޖ‬ ‫ސރ ާޖ ް (‪ )2145‬އެސް‪.‬ޕީ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .3‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް އ ަޙްމ ަދ ު ި‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .4‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް މުފީދ ު (‪ީ )3273‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .5‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޝަ ފީޢ ު (‪ީ )3443‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .6‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޞަ އ ްދ ާމ ް ޢަފީފ ް (‪ީ )4119‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .7‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢި ސްމ ާއި ލ ް ސަ ޢީދ ު (‪ީ )3094‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .8‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އ ަޙްމ ަދ ު އ ިާސފ ް (‪ީ )4606‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .9‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ފަޒީލ ް (‪ީ )4129‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .10‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އ ާދި ލ ް (‪ީ )3108‬‬ ‫ސ‪ީ .‬ޖ‬ ‫‪ .11‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އަޤީލ ް އި ބްރާހިމ ް (‪ީ )2562‬‬

‫ިހމެނޭ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް ޓީމްގ ައި‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ކަމ ެއ ް މީގ ެކ ުރި ނ ް ތ ަޖ ްރި ބ ާ‬ ‫ކ ުދި ންނަކީވ ެ ް‬ ‫ސ ޖެހިލުނ ް ކުޑަކ ަމ ާއި‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއްނޫނ ް‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސނުޖ ެ ިހ ޑ ައި ވަރުނ ްކ ުރި ބުރަ އ ެހާމ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ފަ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ފާހަގ ަ ކުރަނ ް‪ .‬ބަނ ްޑުނ ް ޖ ަހ ާލާފ ައި ވ ާ‬ ‫ބ ޯޓ ްގ ެ އ ެތެރޭގ ެ ޙާލ ަތ ު އ ޮތްގ ޮތ ާއި ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ އ ަތުގ ައި‬ ‫ހ ުރި އި ކ ްއި ޕްމެނ ްޓ ާއި ޓީމ ްގ ެ މ ެމްބަރުނ ްގ ެ ޢަދަދ ަށ ާއި‬ ‫ކުރަންޖ ެހުނ ު ބުރަމ ަސަ އްކަތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އެމ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކުރ ެވުނ ު ގ ޮތ ާއި މ ެދ ު ވަރަށ ް ހިތްހަމަޖެހ ޭ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކުރ ެވ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރ ު ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ ވ ެރި ންނ ާއި ލ‪.‬ކާނަލ ް‬ ‫ޝޔ ާމ ް އ ަދި ވ ަ ިކނ ް ހ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ޗީފ ް އ ޮފ ް‬ ‫އ ަޙްމ ަދ ު ި‬ ‫ސްޓ ާފ ް މ ަޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު ސަ އި ޓްގ ައި‬ ‫ހުންނަވ ައި ގެނ ް ދ ެއ ްވި އި ރުޝާދ ާއި ދ ެއ ް​ްވި ހިތްވަރ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ފާހަގ ަކުރަނ ް‪.‬‬

‫ސ ހިގި އި ރ ު އެބޭކ ަލުނ ް ތި އ ްބ ެވި ރޭނ ްކްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ވ ާ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ރޭނ ްކްތަކ ަ ީކ މި ކ ާރި ާ‬ ‫މި ީއ އ ާޓި ކ ަލ ް ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސއިން މުފީދު (‪)3273‬‬ ‫ލ‪.‬ކޯޕ ްރަލް ޙ ު ަ‬ ‫ކޯސްޓްގާރޑް‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ބ ޮޑުރ ާޅު ކާ ިރސާއާއި ގުޅިގެން‬ ‫‪ 2004‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 26‬ވަނަ‬ ‫ދުވަހ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚ ު ދ ުށ ް އެންމ ެ ިބރ ުވ ެރި އެންމ ެ‬ ‫ުސބ ާތ ް ދި ވ ެ ިހންނަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ޤ ުދުރަ ީތ މ ީ‬ ‫ސމ ަޓްރ ާ ކ ައި ރި އ ަށ ް އ ައި‬ ‫ް‬ ‫ޭޝޔ ާގ ެ‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އި ންޑޮނ ި‬ ‫ސނ ާ ީމއ ޭ ކިޔ ާ‬ ‫ު‬ ‫ިބނ ްހ ެލުމ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫ވ ައްތަރ ުގ ެ ބ ޮޑުރ ާޅ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ‪ 82‬މީހުނ ް މަރ ުވ ެ ‪26‬‬ ‫މީހުނ ް ގ ެއ ްލި އެތ ައ ް ރަށ ަކުނ ް މީހުނ ް އ ެހެންރަށްރަށ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބަދ ަލ ުވާންޖ ެހުނ ެވ ެ‪ .‬ގ ޯތި ގެދޮރ ު ބިމ ާ ހަމ ަވ ެ‪ ،‬ރ ުއްގ ަ ް‬ ‫ވ ެއ ްޓި ބ ައ ެއ ް ރަށްރަށ ަށ ް ގ ަލ ާއި ކ ުނި ބ ުނި ފ ުނި ތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ގ ައި ފ ެނި ގެނ ް ދި ޔ ައި ރ ު‪ 8162 ،‬މީހުނ ް ގ ޯތި‬ ‫ި‬ ‫ގެދޮރުނ ެތި ހ ާލުގ ައި ޖ ެހުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 3997‬ގ ޯތި ގެދޮރ ު‬ ‫މ ުޅި ނ ް ހ ަލ ާކ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖެއ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ބޭރ ާއި އ ެތެރޭގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ހަމ ަލާއ ަކުނ ް ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ް ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި އ ަޒ ުމުގ ައި ކަމަރ ު ބަދ ެގެނ ް ތި ބ ޭ ހިތްވަރ ު ގަދ ަ‬

‫ސ އި ނ ްޒާރ ެއްނ ެތި ‪ ،‬ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި މި ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އެންމ ެ އަވަހ ަށ ް ޚިދުމަތ ަށ ް ނ ުކުމެފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬މ ާލ ެއ ާއި އަތ ޮޅުތ ަކުގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ި‬ ‫ި‬ ‫ފ ައ ުޖުތ ައ ް އ ެދުވ ަހ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ިކޔަމަނ ްތ ެރި އ ަދި އި ޚ ްލާސްތ ެރި‬ ‫ަސލ ު މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގޮތ ަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ޖޯޝާއި ޤ ައ ު ީމ ލޯބީގ ެ ލާމ ީ‬

‫ސފ ައި ނ ް މި ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވި މި ޤ ުދުރަ ީތ‬ ‫ި‬ ‫ކެރޭ މުރ ާލި‬ ‫ުސބ ާތުނ ް ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުނ ް ސަ ލާމ ަތްކ ޮށްދެވ ޭތ ޯ ނި ކ ު ީތ‬ ‫މ ީ‬ ‫ަސލ ު ނަމޫނ ާއ ެއ ް ދ ައްކ ައި ދ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ރ ޫޙ ުގ ެ ލާމ ީ‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ު‬ ‫ސ ވ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫ޚިދުމ ަތުގ ައި ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ޤުރ ުބ ާނީ އ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ާއި ޝުކުރ ު ޙ ައ ްގ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ރ ާއްޖ ެއ ާއި ރ ާއްޖ ެއި ނ ް ބޭރ ުގ ެ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް އެކަންވ ަނީ‬ ‫ސ ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފާހަގ ަވ ެ ް‬ ‫އި ނ ްޒާރ ެއްނ ެތި ‪ ،‬ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި މި ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އެންމ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ި‬ ‫އަވަހ ަށ ް ޚިދުމަތ ަށ ް ނި ކުމެފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މ ާލ ެއ ާއި އަތ ޮޅުތ ަކުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ި‬ ‫ފ ައ ުޖުތ ައ ް އ ެދުވ ަހ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ިކޔަމަނ ްތ ެރި އ ަދި‬ ‫ަސލ ު‬ ‫އި ޚ ްލާސްތ ެރި ގޮތ ަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ޖޯޝާއި ޤ ައ ު ީމ ލޯބީގ ެ ލާމ ީ‬ ‫ސގ ައި އެންމ ެ ބޮޑ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪ު .‬‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ބޭކ ަލުންނ ާއި މި ކ ާރި ާ‬ ‫ލި ބުނ ު ރަށްރަށ ަށ ް ނި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ނި ޔ ާވި އ ާއި ލާތ ަކ ުގ ެ މެންބަރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އެ‬ ‫ސަ ފުތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ިހމެނުނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސތ ައ ް އ ެދުވ ަހ ު އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ހިތްތ ަކުގ ައި ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫ރ ޫޙ ުގ ެ ކ ުރި އަކ ަށ ް ނެރެފ ަ​ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖި ބ ު‬ ‫އ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ ޖ ޯޝަ ށ ް މ ަޑުޖ ެހުމ ެއ ް ގެނ ުވި ކަމ ަށ ް ނ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ރ ާއްޖެއ ަށ ް ޒި ޔާރަތ ް ކުރ ެއ ްވި‬ ‫މި ީއ މި ކ ާރި ާ‬ ‫ސ ފާހަގ ަކ ުރި ވަރަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ބޭރ ު ޤ ައ ުމ ު ތ ަކ ުގ ެ ި‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ު‬ ‫މުހިއ ްމ ު ނ ުކ ުތ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީހުނ ްގ ެ ފުރާނައ ާއި މ ުދ ާ ސަ ލާމ ަތ ް ކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި‬ ‫ސގ ައި ގ ެއ ްލުނ ު މީހުނ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެކ ާރި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ޔ ަ ީއ‬ ‫ސ ހ ުއ ްޓުމ ެއްނ ެތި ި‬ ‫ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްވ ެ ް‬ ‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ސންޓަރުތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ެ‬ ‫ރަށްރަށ ް ސާފ ުކުރ ުމ ާއި ރި ލީފ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންތ ައްތ ައ ެ ް‬ ‫އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ިހނ ް ީގ ި‬ ‫ސކ ަމ ާއި މި ކަންކ ަމުގ ައި‬ ‫ކ ުރި ފ ުރި ހަމަކ ަމ ާއި އ ަދި އަވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ އ ޯގ ާތ ެރި ކ ަމ ު​ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި‬ ‫ވާހަކ ަ މި އ ަދ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދި ވ ެ ިހ އ ަޚުންނ ާއި އ ުޚ ުތުނ ްއެދ ަނީ‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ސފައިންގެ ޤ ައުމީ ޚިދުމ ަތް‬ ‫ި‬ ‫އ ެ ިކކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި ދ ައްކ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ޝުކުރ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަތި ވ ުމ ާއި އ ެކ ު މ ުޅި‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬ ‫އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖޭނ ް ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ް މ ުވ ާސަ ލ ާ ީތ ޚިދުމ ަތ ް ވ ަގ ުތުނ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ‬ ‫ު‬ ‫މ ެދ ުކ ެނޑި ގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބ ުނީ ކޮންރަށްރަށ ަށ ް ކ ަމ ާއި ހ ާލުގ ައި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ެތްކަނ ް‬ ‫ޖ ެ ިހފ ައި ވ ަނީ ކޮންރަށްރަށ ެއ ްގ ެ‬ ‫ދެނެގ ަތ ުމ ުގ ެ މ ައ ްސަ ލ ަ ކ ުރި މ ަތި ވ ުމުނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ްގ ެ އުޅ ަނދ ު ފަހަރުގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރ ާއި‬ ‫ދ ެކުނަށ ް ދ ަތުރުކ ޮށ ް ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ހ ާލުބ ަލ ާ އ ެ ީހ ފޯރުކ ޮށ ް ީދ‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ސާއ ާއި‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ޚަބަރ ު ފޮނުވަނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ު .‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް‬ ‫އ ަބ ްދ ުލްޤ ައ ްޔ ޫމ ް ވ ަގ ުތުނ ް އ ެކުލ ަވ ާލި ޓާސްކ ްފ ޯހ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ޔ ަ ީއ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތ ައ ްޔ ާރީ ހާލަތ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސނ ާ ީމ އެރ ުމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ގެނ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬މ ާލ ެއ ާއި އަތ ޮޅުތ ަކުގ ައި ތި ިބ‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތ ުގ ެ އެންމ ެ ކ ުރީ ސަ ފ ަށ ް ވ ަގ ުތުނ ް‬ ‫ސ ީމ‬ ‫ނ ުކ ުތ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖި ބ ެއްކަމ ަށ ް ދ ެ ިކ ރަ ް‬ ‫ސފ ައ ެއްގ ައި މ ުޅި އޮޕަރޭޝަ ނ ްގ ެ އެންމ ެ މުހިއ ްމ ު އ ަދި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފުލަނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެންމ ެ ބުރަ ޒި ނ ްމާތ ައ ް ި‬ ‫ސނ ެގ ުމ ުގ ެ ނަތީޖާއަކ ަށ ް ީވ ކ ުރި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މި އި ް‬ ‫ި‬ ‫މާބ ޮޑ ު ރޭވުނ ްތ ެރި ކަމ ެއ ް ނ ެތި ކުރ ެވ ެމުނ ްދި ޔ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ސ ނ ުކުރޭ‬ ‫ހަމައަކ ަށ ްއ ެޅި ޚިދުމ ަތ ް ފޯރުކ ޮށ ް ދި ނ ުމުގ ައި ހީވ ެ ް‬ ‫ފަދ ަ ހ ަލ ުވި ކަމ ެއ ް އ ައުމ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި ރ ާއްޖެއ ަށ ް އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި‬

‫ސފ ައި ންވ ަނީ ސަ ރަޙ ައ ް ީދ އި ދާރާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި ި‬ ‫ޤ ާއި މ ު ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހދ‪ .‬ހ ަނި މ ާދ ޫ އ ާއި މ‪ .‬މުލ ަކ ާއި‬ ‫ދ‪ .‬ކުޑ ަހުވ ަދ ޫއ ާއި ތ‪ .‬ވޭމަނ ްޑ ޫއ ާއި ލ‪ .‬ކ ައ ްދ ޫ އ ަދި ގދ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ާއި މ ްކ ުރި ފޯވ ަރޑ ް ކ ޯޑި ނޭޝަ ނ ް‬ ‫ކ ާޑެއ ްދޫގ ައި ި‬ ‫ސދ ާ‬ ‫ސންޓަރުތ ައ ް ޤ ާއި މ ްކުރ ެވ ުމުނ ް ީ‬ ‫ސންޓަރުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ެ‬ ‫ެ‬ ‫މ ާލ ެއި ނ ް ރަށްރަށ ަށ ް ތ ަކ ެތި ފޮނ ުވ ާ ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި‬

‫ޝއި ޤ ައުމީ ރ ޫޚ ުގ ަ ިއ‬ ‫ސފައިން ޤ ައުމީ ޖ ޯ ާ‬ ‫ދިވެހި ި‬ ‫ކުރަމ ުންދިޔަ މަސައްކަތްތައް ދިގުދެމިގެން‬ ‫ސ އެމީހުންގެ މޫނ ުމަތިން ވަރުބަލިކަމ ެއް‬ ‫ދިޔައިރުވެ ް‬ ‫ސ ކަމ ެއް ފެނިފައެއްނ ުވެއެވެ‪.‬‬ ‫ފޫހިކަމ ެއް ނ ުތަނ ަވަ ް‬ ‫މި ީއ ކޮންފަދަ ޤ ައުމީ ޤ ުރުބާނީއެއްތ ޯއެވެ؟‬

‫ދި މާވ ަމުނ ްދި ޔ ަ ދ ަތި ތ ައ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ހ ައ ްލ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ސގ ައި ފ ުޑ ުފ ުޑ ުވެފ ައި ވ ާ ރަށްރަށ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ު .‬‬ ‫ސާފުކ ޮށ ް ީދ އެރަށްރަށ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ޢ ާއ ްމ ު ހާލަތ ައ ް‬ ‫ސ ީދ ދި ރި އ ުޅ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ގެނ ް ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ގެނ ެ ް‬ ‫ސގ ައި އެންމ ެ‬ ‫ދި އުމ ަށ ް ހިތްވަރ ު ީދ ހ ެދ ުމުގ ައި ‪ ،‬މި ކ ާރި ާ‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބުނ ު ހ ުރި ހ ާ ރަށ ެއްގ ައި ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސޢީދު‬ ‫ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫އެރަށްރަށުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހިތްވަރ ާއި‬ ‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ބުރަ މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ ި‬ ‫އ ަޒ ުމްދ ައްކ ައި ދި ނ ް ކަމ ެ​ެވ ެ‪ .‬ރ ެއ ާއި ދ ުވ ާލ ު މ ެދ ުކ ެނޑުމ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ު ީމ ޖޯޝާއި ޤ ައ ު ީމ ރ ޫޙުގ ައި‬ ‫ނ ެތި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ކުރަމުނ ްދި ޔ ަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް މަހަކ ަށ ް ވުރ ެ ދި ގުދ ެމި ގެނ ް‬ ‫ސ އެމީހުނ ްގ ެ މޫނުމ ަތި ނ ް ވަރުބ ަލި ކަމ ެއ ް‬ ‫ދި ޔ ައި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ކަމ ެއ ް ފ ެނި ފ ައ ެއްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ޫ ިހކަމ ެއ ް ނުތަނަވ ަ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ‬ ‫ު‬ ‫މި ީއ ކޮންފަދ ަ ޤ ައ ު ީމ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ސފ ައި ނ ް ިހނ ްގި އޮޕަރޭޝަ ނަ ީކ‬ ‫ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ިހނ ްގި އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ސ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ފަހަކ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ިހނ ްގ ުމުގ ައި‬ ‫ރި ލީފ ް އޮޕަރޭޝަ ނ ެވ ެ‪ .‬މި އޮޕަރޭޝަ ނ ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި ކުނ ްފ ުނި ތ ަކ ުގ ެ މުވ ައްޒ ަފުންނ ާއި‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ އ ޮ ީފ ް‬ ‫ސބަހ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ މީހުންނ ާއި‬ ‫ޢ ާއ ްމުންނ ާއި ިހލ ޭ ާ‬ ‫ވި ޔ ަފ ާރި ވ ެރި ންނ ާއި ކުލ ަބ ު ޖ ަމ ުޢި އ ްޔ ާ ތ ަކުނ ް އެހީތ ެރި ވ ެ‬ ‫ސކ ައ ުޓުންނ ާއި‬ ‫ް‬ ‫ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކެޑ ޭޓުންނ ާއި‬ ‫ސ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ބ ައި ވ ެރި ވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ައި ޑުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޝުކުރ ު‬ ‫މި ކަމ ަށްޓަކ ައި މި ފަރ ާތްތަކ ަށ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫އ ަދ ާކުރ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ކަމ ެއްގ ައި ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި ނި ކ ުތ ުމުގ ައި‬ ‫ސޖެހޭނެބ ައ ެއ ް ނޫންކ ަމ ާއި ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ފަ ް‬ ‫ސ ނޫނެކ ޭ ނ ުބުނާނ ެ‬ ‫ިކތަންމ ެ ބ ޮޑ ު ބުރައ ެއ ް އ ުފ ު​ުލުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސބިތުކ ޮށ ް ީދފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްމި ވ ަނީ ޢަމ ަލުނ ް ާ‬ ‫ބ ައ ެއްކަނ ް ި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮންމ ެ ބ ޮޑުކަމ ެއްގ ައި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތ ް ކުރ ުމުގ ައި އެންމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި ކ ެރި ގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ންކަނ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނީ ހިތްވަރ ު ގަދ ަ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސ‬ ‫މި އ ަދ ުމި ވ ަނީ ދ ައްކ ައި ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ތާއަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަންޖެހޭނ ެ ގ ޮތ ުގެނަމޫނ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ސނަކ ަށ ް ލި ބޭނ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ައި އި ނ ް ާ‬ ‫އ ެއ ް ހިތްދ ަތި ކަމ ަށ ް ވ ާނީ އެމީހ ެއ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ ވަޒަނުނ ް‪،‬‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ގ ޯތި ގެދޮރުނ ް ނ ުކުންނަނ ް ޖ ެހުމ ެވ ެ‪ .‬ގެދޮރ ު ގ ެއ ްލި‬ ‫ރ ެފ ުއި ީޖނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ުޅެންޖ ެހުމ ެވ ެ‪ .‬އ ުމުރ ު ދުވ ަހ ު ދ ާ‬ ‫އޮހޮރ ުވ ާގެނ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ހ ޯދި ދި ރި އ ުޅުނ ް ކުޑ ަ ހިނދ ު‬ ‫ސ ީތނަށ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެއ ްޔ ާ މ ޮޑެވުމ ެވ ެ‪ .‬ފަލ ަ ް‬ ‫އި ތި އޯޕިއާއ ަށ ް ނުވަތ ަ އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނަށ ް އުފަނ ްވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ރައ ްޔި ތަކ ަށ ް މި ތ ަޖ ުރި ބާއ ަ ީކ އާކަމަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހާލ ަތ ު މީގ ެކ ުރި ނ ް ތ ަޖ ުރި ބ ާ ކ ޮށްފ ައި ނ ުވ ާ މި “ ީދ ީވނ ް”‬ ‫ނުވަތ ަ ދި ވ ެ ިހނ ް އެހިތި ތ ަޖ ުރި ބ ާ ‪ 2004‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪26‬‬ ‫ސމ ަ​ަޓްރ ާ‬ ‫ޭޝޔ ާގ ެ ް‬ ‫ވަނަ ދުވ ަހ ު ވ ަނީ ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ންޑޮނ ި‬ ‫ރީ ޖަނަށ ް އ ައި ބާރުގަދ ަ ިބނ ްހ ެލ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫ސނ ާ ީމ ބ ޮޑުރ ާޅ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ތި ރި ޖ ަ ީޒރ ާ‬ ‫ު‬ ‫ގަދަފަދ ަ‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް އަރ ާ އެތ ައ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅުނ ް ލޯމަރ ާލާފ ައި‬ ‫ލ ޯހ ުޅ ުވ ާލ ާހ ާ ކުޑ ަ ހިނދުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭ ގެނ ްދި ޔަގ ޮތ ް‬ ‫ިހތ ަށްއަރ ުވ ާލ ުމުނ ް ‪.....‬ސުބ ްޙާނަﷲ އެފަދ ަ ދުވ ަހ ެއްދެނ ް‬ ‫ނުދ ައްކ ަވ ާށި ! އ ާ ީމނ ް‪.‬‬ ‫އ ެކ ާރި ސާގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ގެދޮރުބިމާހަމ ަވ ެ‬ ‫މ ަޖ ުބޫރ ުވި‬ ‫ނ ުކުންނަނ ް‬ ‫އ ަމި އްލަރަށުނ ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހންނަށ ް ނަފްސާނީ ގ ޮތުނ ް ލި ިބފ ައި ތި ިބ‬ ‫ގ ެއ ްލ ުމ ާއި ގެންފ ައި ތި ިބ ިބރ ާއި އަނ ެކ ާގ ެ އ ެ ީހއ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވެފ ައި ތި ިބ މި ންވަރ ާއި އ ެ އ ަޚުންނ ާއި‬ ‫އ ުޚ ްތުނ ްގ ެ ިހތ ަށ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އ ަސަ ރ ު އެންމ ެ‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ތ ަޖ ުރި ބ ާކ ުރި އ ެއްބަޔަކ ަށ ް ރި ލީފ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސންޓަރ ު ތ ަކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ި‬ ‫ެ‬ ‫ސންޓަރުތ ަކުގ ައި‬ ‫ވާނޭކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ެ‬ ‫ތި ިބ‬ ‫ސާލުލ ައި ގެނ ް‬ ‫މ ޮޅި‬ ‫ހިތާމ ައި ގ ެ‬ ‫އެކ ަނި ވ ެރި ންނ ާއި ބަސްހ ުއ ްޓި ގ ަބ ުވެފ ައި ތި ިބ މީހުންނ ާއި‬ ‫ނި ދި ނ ް މ ަޙުރ ޫމ ުވ ެ މ ާޔޫސްވ ެ ދ ުނި ޔެމ ަތި ނ ް ފޫހިވެފ ައި ތި ިބ‬ ‫ސ ދ ު ީށމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހާލަތ ަށ ް އ ެ އ ަޚުންނ ާއި‬ ‫މީހުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުވ ެ ް‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫އެސެންޓަރުތަކުގައި ހިތާމައިގެ މޮޅި ސާލުލައިގެން ިތ ިބ އެކަނިވެރިންނާ ިއ‬ ‫ބަސްހުއް ިޓ ގ ަބުވެފައި ިތ ިބ މީހުންނާއި ިނދިން މ ަޙުރ ޫމ ުވެ މ ާޔޫސްވެ‬ ‫ސ ދުށީމ ެވެ‪ .‬އެހާލަތަށް‬ ‫ދުނިޔެމަތިން ފޫހިވެފައި ިތ ިބ މީހުން އަޅުގަނޑުވެ ް‬ ‫އެ އަޚ ުންނާއި އުޚ ްތުން ނ ުދާން ީވ ސަބަބެއް ނ ެތެވެ‪ .‬އޭގެތެރ ޭ ިތ ިބ ލޯބިވާ‬ ‫ސލ ާމ ަތްކުރަނ ް އެބ ޮޑުރ ާޅުގެތެރ ޭ ހަނގުރ ާމ ަކޮށް ފަތަޙަނ ު ިލ ިބ ދަރިން‬ ‫ދަރިފުޅު ަ‬ ‫ގެއްލިފައި ިތ ިބ މައިންނ ެވެ‪.‬‬ ‫އ ުޚ ްތުނ ް ނ ުދާނ ް ީވ ސަ ބ ަބ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެތެރޭތި ީބ ލޯބިވ ާ‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ސަ ލާމ ަތ ްކުރަނ ް އެބ ޮޑުރ ާޅ ުގ ެތެރޭ ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް‬ ‫ފަތަޙަނ ުލި ިބ ދ ަރި ނ ް ގ ެއ ްލި ފ ައި ތި ިބ މ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬އެރ ާޅ ުގ ެ‬ ‫ޝކާރައަކ ަށ ް ފުރާނަހ ަދާފ ައި އ ޮއ ްވ ާ ފެނުނ ު ދ ަރި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބަފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ލޯބިވ ާ މ ައި ންބަފ ައި ނ ްގ ެ ލ ޯ ިބނ ް މ ުޅި އ ުމުރަށ ް‬ ‫މ ަޙްރ ޫމ ް ވ ެއްޖެކަނ ް ޔ ަ ީޤނ ްވެފ ައި ވ ާ ތ ުއ ްތ ު ކ ުދި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލޯބިވ ާ ފި ރި ނ ް ގ ެއ ްލި ހުވަފ ަތ ްވެފ ައި ވ ާ އ ަނ ިބންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލޯބިވ ާ އ ަނ ިބނ ް ގ ެއ ްލި އެކ ަނި ވ ެރި ވެފ ައި ވ ާ ފި ރި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަތުގ ައި ހ ުރި މ ުދ ާ ގ ެއ ްލި ގެދޮރ ުގ ެ އުފ ަލުނ ް މ ަޙުރ ޫމ ް‬ ‫އެފަދ ަ ހާލ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫ނި ކަމ ެތި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެފ ައި ތި ިބ‬ ‫ތި ިބބަޔަކ ަށ ް ޚިދުމ ަތ ްކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާނީ އ ޯގ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ލ ޯތ ްބ ާއި ފ ުރި ހަމ ަ އ ަޅ ާލ ުމ ާއި ހ ަމުދަރުދީއ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ހެޔ ޮ ިހތ ަކުނ ް ހެޔ ޮނި ޔ ަތުގ ައި ޚިދުމ ަތ ް ކުރާނ ެ އ ަތްތ ަކ ެއްކަނ ް‬ ‫ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ އ ަތްތ ަކުނ ް ކ ުރި އ ޯގ ާތ ެރި ޚިދުމ ަތ ް‬

‫ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް އ ަބ ްދ ުއ ްސަ ލާމ ަށްފ ަހ ު އ ަ ީމރ ު އ ަހުމ ަދުގ ައި ހ ުރި ކ ޭމ ްޕ ާއި ހ ަވ ާލ ު ީވ އ ަޅުގ ަނޑ ު‪ .‬ވަރަށ ް‬ ‫ރަގަޅ ަށ ް ގެންދ ެވުނ ު އ ެއްކަމ ެއ ް މ ެޑި ކ ަލ ް ކަންތ ައްތަކަކީ‪ ،‬އެކަމ ަށ ް ކ ުއްޖ ަކ ު ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް‬ ‫ަސބ ު ރަގ ަޅުކ ަމުނ ް‬ ‫ސ ދ ައްކ ަމުނ ް ދި ޔ ައި ނ ް‪ .‬ނ ީ‬ ‫އ ަ ީމރ ު އ ަޙުމަދ ަށ ް ޑ ޮކްޓަރަކ ު ގެނެސްގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ކަންނޭގ ެ ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ް ނ ުކުރެވޭވަރަކ ަށ ް ރ ޯގ ާއ ެއ ް ފ ެތ ުރި ގެނ ެއ ް ނުދ ޭ‪ .‬ވަރަށ ް ހިތްހަމަޖ ޭހެގޮތ ަށ ް‬ ‫ކަންތ ައ ް ރޭވި ގެނ ް ދި ޔައީ‪ .‬އަވ ަށ ު އޮފީހ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކަނ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ސ ކ ާއ ެއްޗ ެ ިހ ހަދ ައި ގެނ ް ކާގ ަޑި އ ަށ ް ނެރޭ‪.‬‬ ‫އި ނ ް ގެނ ްދ ާ ކ ާބޯތ ަކެތީގ ެ އި ތުރުނ ް އަވ ަށ ު އޮފީހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ސ ވަރަށ ް އެހީތ ެރި ވި ‪ .‬ހ ެދުނުގ ަ ީޑގ ައި ކުޑ ަކ ުދި ންނަށ ް ކ ްލ ާ ް‬ ‫ސކ ައ ުޓުންނ ާއި ކެޑ ޭޓުނ ްވ ެ ް‬ ‫ް‬ ‫ސ ވަރަށ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ނަގ ައި ދި ނ ް‪ .‬އ ަދި ފުރާވަރ ުގ ެ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ންނ ާއި ކުޑ ަކ ުދި ނ ް ގި ނަ ތަނަކ ަށ ް ީވމ ަ‪ ،‬އ ެކ ް ެ‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ކޮނ ްޓ ްރ ޯލްކ ޮށ ްގެނ ް ބ ެލ ެހ ެއްޓީ‪ .‬ފަސްޓ ް ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް ތ ަލްޙ ަތ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި ލ ަފ ާ‪ ،‬ކަންކަނ ް‬ ‫ސ ކަންތ ައ ް ކ ޮށްދޭގޮތ ަށ ް ޚިދުމ ަތ ް ފޯރުކ ޮށްދ ެވ ުނީ ‪ .‬ގި ނަ‬ ‫ރޭވ ުމުގ ައި ވަރަށްބ ޮޑ ު‪ .‬ތި މ ާގ ެ އުފަނ ް ދ ަރި ންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ަގ ުތ ު ހ ޭލ ާތި ބ ެގެނ ް‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު އަބ ަދ ު ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ް އ ެތ ާ ހުރ ެގެނ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދި ޔައީ‪.‬‬ ‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢ ަ ީލ ވަޙީދު‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ު އި ސްވ ެހ ުރީ ކ ަލ ާފާނ ު‬ ‫ސންޓަރުގ ައި ‪.‬‬ ‫ސްކ ޫލ ް ރި ލީފ ް ެ‬ ‫ސ ވ ެ ރި ނ ް‬ ‫ވ ަ ރަ ށ ް ގި ނަ ނ ޫ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ެއި ނ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ެއ ާއި‬ ‫ޒި ޔާރަތްކ ޮށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބޭރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ވަރަށ ްގި ނަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އާރ ުގ ެ ވ ަފުދ ަކ ާއި‬ ‫ބުނެފ ައި އެބ ަހ ުރި ‪ .‬ޔ ޫ‪.‬އެނ ް‪.‬އ ެޗ ީ‬ ‫ސޓެނ ްޓ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ރ ާއްޖ ެ‬ ‫ެސ ް‬ ‫ހިއުމ ެނި ޓ ޭރި އަނ ް އ ި‬ ‫ސޓ ޭޓ ް‬ ‫ް‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ް ކޮޅ ަކ ާއި އެމ ެރި ކ ާގ ެ‬ ‫ސނި އ ާ ބ ޭފުޅ ަކ ު ޒި ޔާރަތ ް ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ޑި ޕ ާޓްމަނ ްޓ ްގ ެ ވަރަށ ް ީ‬ ‫ސޓ ޭޓ ް ޑި ޕ ާޓްމަނ ްޓ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް‬ ‫ސ އެ ް‬ ‫ދުވ ަހ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫“ސފ ައި ނ ް މި ކަންތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ބ ޭފުޅ ަކ ު ވި ދ ާޅ ު ީވ‬ ‫ރ ާވ ާ ިހނ ްގާގ ޮތ ް ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ޭ‪ .‬ބޭރުޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫މި ކަހަލ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް ރ ާވ ާ ިހނ ްގ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ސ ރަގަޅ ޭ‬ ‫ނަމޫނ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ލި ޔެފ ައި ފޮނުވަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސންޓަރުގ ައި ތި ިބ ބ ައ ެއްމީހުނ ް ދި ޔ ަދުވ ަހ ު‬ ‫« ރި ލީފ ް ެ‬ ‫ސ އެބ ަހ ުރި ވާހަކ ަ ދ ައ ްކާފ ައި ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ް‬ ‫ރ ޮއި ފ ަވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމަކ ަމުނ ް‬ ‫ޚިދުމ ަތްކ ޮށ ްދި ނ ްލ ެއ ް‬ ‫ތ ަޢ ުރީ ފްކ ޮށްފ ަ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު އެމީހުނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް އ ުޅ ެވ ުނީ‬ ‫ސއްޔ ަތުނ ް‪ .‬ވަރަށ ް އ ޯގ ާވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ބ ައްޕ ައ ެއ ްގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ވަރަށ ް ރޭވުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު އި ންސާނި އްޔަތ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫އެންމ ެ ކ ައި ރި ނ ް ދ ުށ ް އެކަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންޓަރުތަކ ަށ ް‬ ‫ރި ލީފ ް ެ‬ ‫ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ފަހަރ ު‬ ‫ގި ނަ‬ ‫އ ެއްފަހަރަށ ްވުރ ެ‬ ‫ކުރަނ ް‬ ‫ވީޑި އ ޯ‬ ‫ފ ޮޓޯނ ެގުމ ަށ ާއި‬ ‫ދި އ ުމ ުގ ެ ފުރ ުސަ ތ ު އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެ އ ަޚުންނ ާއި‬ ‫ލި ބުނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫އ ުޚ ުތުންނަށ ް އެކ ޮށ ްދި ނ ް ޚިދުމ ަތ ް‬ ‫ހާދ ަފ ުރި ހަމ ަވެފ ައި ހާދ ަ ބަރާބަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންޓަރުތ ަކުގ ައި ޚިދުމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި‬ ‫އެ ެ‬ ‫ކޮންމ ެ‬ ‫ހަމ ަ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި‬ ‫ހަރަކ ާތ ެރި ވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސ‬ ‫ީމހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫އ ެތި ީބ‬ ‫އެތަނުގ ައި‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ންކ ަމުގ ައި ދެކިގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ އ ަނ ިބދ ަރި ނ ް ކ ަމުގ ައި ދެކިގެނ ް ނ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނ ްގ ެ އ ެއްބ ަނޑ ު އ ެއްބ ަފ ާ ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދެކިގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ެއ ް ިކ ރި ވ ެތި ނަމޫނ ާ ގ ައި ިހފ ައި ގެނ ް ކެޓ ޭޓ ް‬ ‫ސންޓަރ ު ތ ަކުގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ި‬ ‫އި ސްވ ެ އ ެ ެ‬ ‫ސންޓަރުތ ައ ް ގ ާއި މްކ ޮށްފ ައި ހ ުރި ސްކ ޫލްތ ަކ ުގ ެ ވ ެރި ންނ ާއި ތަނ ުގ ެ‬ ‫ސކ ައ ުޓުންނ ާއި ގ ާލްގ ައި ޑުންނ ާއި ެ‬ ‫ކ ުދި ންނ ާއި ް‬ ‫“ޝ” ފަދ ަ ޖ ަމ ުއި އ ްޔާތ ައ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވެފ ައި ވާގ ޮތ ް‬ ‫ީ‬ ‫މުވ ައްޒ ަފުންނ ާއި އަވ ަށްތ ަކ ުގ ެ ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ކޮމ ެ ީޓތ ަކ ާއި‬ ‫ސބިތުކ ޮށ ްދި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި އ ޮތ ް ގ ުޅުނ ް ފި ސާރި ރަގަޅ ަށ ް ާ‬ ‫އ ެ ީއ ދި ވ ެ ިހނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ާއި ި‬ ‫ރީ ތި މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފަރ ުވ ާ އ ާއި ކ ެއި ނ ްބ ުއި މ ާއި ނި ދ ުމ ާއި ފ ާޚާނ ާގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް އި ނ ްތި ޒ ާމ ްކުރ ުމުގ ައި‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ ބ ޭ ް‬ ‫މަޖީދި އ ްޔ ާ ސްކ ޫލްގ ައި ގ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައި ހ ުރި ރި ލީފ ް ކ ޭމ ްޕެކ ޭ އ ަ ީމރ ު އ ަހުމ ަދ ު ކ ޭމ ްޕެކ ޭ ކ ަލ ާފާނ ު ކ ޭމ ްޕެކ ޭ‪،‬‬

‫ަޞމ ް‬ ‫ކެޕ ްޓަން އަޙ ުމ ަދު ނ ީ‬

‫ދަރުމަވަންތ ަ ރި ލީފ ް ކ ޭމ ްޕެކ ޭ‪ ،‬ލ‪ .‬ފޮނަދ ޫ ދަނ ާލުގ ައި ހ ުރި‬ ‫ސ ތ ަފ ާތ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ‪ .‬މުނ ްޑ ޫ މީހުނ ްގ ެ ކ ޭމ ްޕެކ ޭ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ތި އ ްބ ެވި އ ޮފި ސަ ރުނ ް ނުވަތ ަ މ ަ ީތ ރޭނ ްކ ް‬ ‫އެތަންތަނުގ ައި އި ް‬ ‫ސ އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ « ކ ޮނޑ ަށ ް ބ ެލުމ ެއްނ ެތި ‪24‬‬ ‫ތ ަކ ުގ ެ ބޭކ ަލުނ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ަޑި އި ރ ު ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ް އ ެ އ ަޚުންނ ާއި އ ުޚ ުތުނ ްގ ެ ގ ާތުގ ައި‬ ‫ހ ާލ ުބ ެއ ްލ ެވ ުމ ާއި ކަންކަނ ް ހިނގ ާ ނުހިނގ ާ ގ ޮތ ް ބ ެއ ްލ ެވ ުމުގ ައި‬ ‫ސންޓަރުތ ައ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ތި އ ްބ ެވި ތަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ދ ު ީށމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުރި ޚިދުމ ަތ ް ލ ޮލުނ ްފ ެނި އ ަތުނ ް ހިފ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކ ޭމ ްޕްތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ސ‬ ‫ަސބ ު ލި ިބފ ައި ވ ާ ީމހަކ ަށ ް ނ ޫނީ އ ެވާހަކ ަ ިހތ ަށ ް ގެންނަނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ީ‬ ‫ދ ަތި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެރި ލީފ ް ކ ޭމ ްޕްތ ަކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ބޭކ ަލުންނ ާއި ކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބ ައ ެއްފަރ ާތްތ ަކ ާއި އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ވާހަކ ަ ދ ައ ްކ ާ ީލމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ދ ެ ބޭކަލ ަކ ާއި އ ަދި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ބޭކ ަނބ ަލ ެއ ްގ ެ ވާހަކަކ ޮޅ ު ިހމަނާލ ައި ފ ައި އެވ ަނީ ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫އ ޯގ ާތ ެރި ޚިދުމ ަތ ް ތ ަޖ ުރި ބ ާ ކ ޮށްފ ައި ނ ުވ ާ ބަޔަކ ަށ ް ިހތ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކުރެވ ޭ‬ ‫ގެންނަށ ް ފ ަސޭ ހައަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ެހެނ ް ި‬ ‫ބ ޭއި ންސާފ ެއްކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު ނުދ ެކެމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އި ތުރ ު‬ ‫ސކ ޮށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ުޅ ުނީ ‪ .‬ޑި ޕްރ ެޝަ ނ ް ޕ ޭޝަ ނ ްޓުނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ކ ަލ ާފާނ ު ރި ލީފ ް ކ ޭމ ްޕްގ ައި ‪ .‬މ ެޑި ކ ަލ ް ކަންތ ައްތ ަކ ު އި ް‬ ‫މީހ ެއ ްގ ެ ކ ައި ރީ ގ ައި ދ ައ ްކ ާ ވާހަކ ައ ެއ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ބުނެވ ޭނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ކ ައި ރީ ގ ައ ެއްނ ުދ ޯ! އެމީހުނ ް އ ެރޯރ ުއި މ ާއި ދ ައ ްކ ާ ވާހަކ ަ ދެނ ް ވަރަށ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ކަހަލ ަ‪ .‬ވަރަށ ް އ ަސަ ރ ު ކުރޭ‪ .‬އ ެއްރޭ ގެނައި ދެމ ަފި ރި ނ ް‪ ،‬އަނ ްހެނ ް މީހ ާ އެތަނަށ ް ގެނައި ތަނުނ ް އ ަނބުރައި ގަތީ‪ .‬ފ ަހުނ ް އޭނ ާ ިކޔ ައި ދި ނީ މ ައި‬ ‫މި އ ެގ ުނީ ވ ެގެނ ް އުޅޭގ ޮތ ް‪ .‬އޭނ ާގ ެ އ ަތ ުތެރޭގ ައި ދ ެކ ުދި ނ ްތި އ ްބ ާ އ ެއ ްކ ުއްޖ ަކ ު އ ޮޔ ާއި ދި ޔ ައި މ ަ އެދ ަރި ފ ުޅ ު ސަ ލާމ ަތ ް ކުރަނ ް އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް އަނ ެއ ް‬ ‫ސ އެކަހަލ ަ‬ ‫ސ އެކަނ ް ޚިޔާލ ަށ ް އަންނަނީ ‪ި .‬ހތ ައ ް އަރަނީ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ގ ެއ ްލ ުނީ ‪ .‬އ ެވާހަކ ަ އޭނ ާ ިކޔ ައި ދި ނީ މ ަ ހަތަރުދ ަމ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އ ޮޔާގ ޮ ް‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ުޅ ުނީ ‪ .‬ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ސ ނުގ ޮ ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި ދި މ ާވި ‪ 24 ،‬ގ ަޑި އި ރ ު ގެއ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކަމ ެއ ް ދި މ ާވ ެއ ްޖި އ ްޔ ާ ވާނެގ ޮތ ް‪ .‬ވަރަށ ް ތ ަފ ާތ ު ކ ޭ ް‬ ‫ސ ބްލ ޭމ ް ކުރ ެވ ެނީ ‪.‬‬ ‫ގ ަޑި އ ެއ ްހ ާއި ރ ު ފެންވަރާލަނ ް ގެއ ަށްދ ަނީ ވެސް‪ި .‬ހތ ައ ް އަރަނީ އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ެތާނ ެތި ކ ުއްޖަކ ަށ ް ހަމ ަ ކަމ ެއ ް ވ ެދާނެއ ޭ‪ .‬އ ަމި އްލ ަ ނަފ ް ު‬ ‫ސ ކަންތ ައ ް ނުކ ޮށްދ ޭހ ާ ރަގަޅ ަށ ް‬ ‫ސ ވަންދެނ ް މ ުޅި ނ ް އެކަމ ަށ ް ޑި ވ ޯޓ ްވ ެގެނ ް އ ުޅ ުނި ނ ް‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ާއި ލާއ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ދި ހ ަ ވަރަކ ަށ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ކަންތ ައްކ ޮށ ްދި ނި ނ ް‪.‬‬ ‫ކޯޕ ްރަލް އައިޝަތު ީޒނާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ލި ޔ ުނީ ‪ާ :‬‬

‫ހާދ ަ ިކޔަމަނ ްތ ެރި އ ެވ ެ‪ .‬ދ ުވ ާލ ެއ ް ރޭގ ަނޑެއ ް އ ަތ ްވ ެއ ް‬ ‫ވާރ ެއ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ވަރުބ ަލި ކަމ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ކ ުވ ާއ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެ ީކ އަރާމ ެއްނ ެތި ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ް އެދ ަނީ ހިތ ް ހެޔޮކ ަމ ާ އ ެ ީކގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަހ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި ފ ުޅުމެންނަށ ް ހަމ ަ‬ ‫ާ‬ ‫ހާދ ަ ހިތްވަރ ު ގަދ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންޓ ަރ ‪ 2‬މ‪.‬‬ ‫ސބ ަހ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ފޯވ ަރޑ ް ކ ޯޑި ނޭޝަ ނ ް ެ‬ ‫ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި މ ުޚާޠ ަބުކ ޮށ ް‬ ‫މުލ ަކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫އެރަށ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ފ ާޅ ުކުރަމުނ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ޝުޢޫރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪.‬ސ ތ ަކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫މި ފަދ ަ އ ަޑުތަކ ަ ީކ އ ެފ ީ‬ ‫ސ ޖ ެ ިހފ ައި ވާނ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީހ ެއ ްގ ެ ކަންފ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ި‬ ‫އ ަދި ޖ ެހ ުމުނ ްދ ާ އ ަޑުތ ަކ ެއްކަނ ް ހަމަޔ ަ ީޤނ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަދ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ކުރަމުނ ް‬ ‫ސކ ޮޅުތ ަކުނ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ބަ ް‬ ‫ގެނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުނ ް އެމީހުނ ްގ ެ ހިތ ުގ ެ‬ ‫އެންމ ެ އ ަޑި ނ ް ބަލ ައި ގެނ ްފި ކަނ ް ހަމ ަ ޔ ަ ީޤނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 2004‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 26‬ވަނަ ދުވ ަހ ު‬ ‫ސގ ައި ހ ާލުގ ައި‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި‬ ‫ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އ ެ ީހ ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ސަ ރ ުކާރުނ ް‬ ‫ސޓ ަރ މެނޭޖްމަނ ްޓ ް‬ ‫އ ެކުލ ަވ ާލ ެއ ްވި ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ޒ ާ ް‬ ‫ސންޓަރ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ިހންގ ަމުނ ް ގެނ ްދ ާ އޮޕަރޭޝަ ންގ ައި‬ ‫ެ‬ ‫ޙ ަވ ާލ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ް އ ާއި‬ ‫ސ ސަ ޕ ޯރޓ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ޮޖި ސްޓި ކ ް އެނ ްޑ ް ސާރވި ް‬ ‫މި މ ަސަ އްކ ަތ ް އެންމ ެ ފ ުރި ހަމ ަ އ ަދ ާކުރުމ ަށްޓަކ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ެ ިކ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ތ ަކުގ ައި ވ ަނީ ހ ަތ ް ފޯވ ަރޑ ް ކ ޯޑި ނޭޝަ ނ ް‬ ‫ސންޓ ަރ ޤ ާއި މ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ހދ‪.‬‬ ‫ެ‬ ‫‪.‬ސ ‪ 1‬ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ހއ‪.‬‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫ހ ަނި މ ާދޫގ ައި އ ެފ ީ‬ ‫ހދ‪ .‬އ ަދި ށ‪ .‬އަތ ޮޅުގ ައި ހ ާލުގ ައި ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫‪.‬ސ ‪ 2‬މ‪.‬‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެފ ީ‬ ‫މުލ ަކުގ ައި މ‪ .‬އަތ ޮޅ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާއި ރ ު‪ ،‬ދ‪ .‬އަތ ޮޅ ުގ ެ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް އ ެފ ް‪.‬‬ ‫‪.‬ސ ‪ 3‬ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ދ‪ .‬ކުޑ ަހުވ ަދޫގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ީ‬ ‫ީ‬ ‫ތ‪ .‬އަތ ޮޅ ު‬ ‫‪.‬ސ ‪ 4‬ތ‪.‬ވޭމަނ ްޑޫގ ައި‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫އ ެފ ީ‬ ‫‪.‬ސ ‪ 5‬ލ‪ .‬ކ ައ ްދޫގ ައި‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި ‪ ،‬އ ެފ ީ‬ ‫‪.‬ސ ‪ 6‬ގދ‪.‬‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫ލ‪ .‬އަތ ޮޅ ު ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި ‪ ،‬އ ެފ ީ‬ ‫ކ ާޑެއ ްދޫގ ައި ގއ‪ .‬އ ަދި ގދ‪ .‬އަތ ޮޅ ު ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށްވ ަނީ ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީގ ެ އި ތުރުނ ް ނ‪ .‬ރ‪ .‬އ ަދި ބ‪ .‬އަތ ޮޅ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫‪.‬ސ ‪ 7‬ޤ ާއި މ ް‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް އ ެފ ީ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ރ‪ .‬އ ުނގ ޫފާރުގ ައ ެވ ެ‪ 2005 .‬ޖެނުއ ަރީ ‪1‬‬ ‫ސންޓަރުތ ަކުނ ް ދި ޔ ަ ީއ ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ނ ް ފ ެށި ގެނ ް މި ެ‬ ‫ސންޓ ަރ‬ ‫ެ‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ް ދ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި‬ ‫ތ ަކުނ ް ކުރ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ިހމ ެނި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސންޓަރ ެއ ްގ ެ ޒި ނ ްމ ާގ ެ ދ ަށުގ ައި ވ ާ ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ތި ިބ‬ ‫އެ ެ‬ ‫ހ ާލުގ ައި ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ މީހުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވ ުމ ާއި ސާފ ުބ ޯފެނ ް‬ ‫ސޓ ަރ މެނޭޖްމަނ ްޓ ް‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ާއި ‪ ،‬ޑި ޒ ާ ް‬ ‫ސންޓަރުނ ް އެއަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ފޮނ ުވ ާ ކ ާޑ ާއި‬ ‫ެ‬

‫‪ 0‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ފ ަޅ ުތެރެއ ަށ ް ނުވަދެވ ޭ ނުވަތ ަ ފާލ ަމ ާ‬ ‫ކ ައި ރި ނ ުކުރެވ ޭ ބޮޑ ެތި ބ ޯޓުފަހަރ ާއި‬ ‫މަނަވަރ ު ތ ަކުގ ައި ގެނ ްދ ާ މ ުދާތ ައ ް ރަށ ަށ ް‬ ‫ބާލ ަނީ ދޯންޏ ެއްގ ައި މި އުޅ ަނދުތ ައ ް‬ ‫ސ މ ުދާތ ައ ް ދޯންޏަށ ް‬ ‫ކ ައި ރި އ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ިބޔ ަ ރ ާޅުތ ަކ ުގ ެތެރޭ‬ ‫އަރުވ ައި ގެނ ް‪.‬‬ ‫މި މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ކުރުނ ް ީވ ވަރަށ ް‬ ‫ސންޓަރަށ ް މ ުދާތ ައ ް‬ ‫އ ުނދ ަގޫކަމަކ ަށ ް‪ެ .‬‬ ‫ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬ ‫ބަލ ަނީ‬ ‫ލި ބ ުމ ާއ ެ ީކ‬ ‫ސ އަވަހަކ ަށ ް‬ ‫އުސޫލ ެއ ްގ ެ މ ަ ީތނ ް ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬ ‫ހ ާލުގ ައި‬ ‫އެއަތ ޮޅުގ ައި‬ ‫ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އ ެމ ުދާތ ައ ް ރައ ްދ ުކުރެވ ޭތ ޯ‪.‬‬ ‫ސޓ ޮކްކ ޮށ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ް‬ ‫އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި ބ ެހ ުމ ާއި‬ ‫ސޓ ޮކ ް‬ ‫‪.‬ސ ތަކ ަށ ް ފޮނ ުވ ާ ތ ަކ ެތި އަނ ްލ ޯޑްކ ޮށ ް ް‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫އ ެފ ީ‬ ‫ސޓ ޮކ ް މ ެއި ންޓ ެއި ނ ް‬ ‫ކުރ ުމ ާއި ހ ަނޑ ޫ ހ ަކުރ ު ފ ުށ ުގ ެ ބަފ ަރ ް‬ ‫ކ ޮށ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް މި ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙަރަކ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ރި ލީފ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާ‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަކ ެތި ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޖ ެ ީޓއ ަށ ް ނުވަތ ަ‬ ‫“މ ުދ ާ ިހފ ައި ގެނ ް އ ޮޑި އ ައި ް‬ ‫«‬ ‫ފާލަމ ަށ ް ބ ަނދަރ ުކުރ ުމުނ ް އެއ ޮޑި އ ަކުނ ް ގެނައި މ ުދާތ ައ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އ ެއްގަމ ަށ ް ބ ޭލުމ ަށްފ ަހ ު އެތ ަކ ެތި ހަމ ަތ ޯ ބަލ ައި ޗ ެކްކ ޮށ ް‬ ‫އ ައި ޓ ަމްތ ައ ް ވ ަ ިކވ ަ ިކނ ް މ ުދ ާ ބ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬ ‫ގުދަނުގ ައި ޖަހ ަނީ ‪ .‬ފ ަޅ ުތެރެއ ަށ ް ނުވަދެވ ޭ ނުވަތ ަ ފާލ ަމ ާ‬ ‫ކ ައި ރި ނ ުކުރެވ ޭ ބ ޮޑެތި ބ ޯޓުފަހަރ ާއި މަނަވަރ ު ތ ަކުގ ައި‬ ‫ގެންނަ މ ުދާތ ައ ް ރަށ ަށ ް ބާލ ަނީ ދޯންޏ ެއްގ ައި މި އުޅ ަނދުތ ައ ް‬ ‫ސ މ ުދާތ ައ ް ދޯންޏަށ ް އަރުވ ައި ގެނ ް‪ި .‬ބޔ ަ‬ ‫ކ ައި ރި އ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ރ ާޅުތ ަކ ުގ ެތެރޭ މި މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ކުރުނ ް ީވ ވަރަށ ް‬ ‫ސންޓަރަށ ް މ ުދާތ ައ ް ލި ބ ުމ ާއ ެ ީކ‬ ‫ެ‬ ‫އ ުނދ ަގޫކަމަކ ަށ ް‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ބަލ ަނީ ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ އުސޫލ ެއ ްގ ެ މ ަ ީތނ ް ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫އަވަހަކ ަށ ް އެއަތ ޮޅުގ ައި ހ ާލުގ ައި ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫އ ެމ ުދާތ ައ ް ރައ ްދ ުކުރެވ ޭތ ޯ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ދޯންޏ ެއްގ ައި މ ުދާތ ައ ް‬ ‫ސ އެރަށ ުގ ެ ކަތީބުންނ ާ އެތ ަކ ެތި‬ ‫ިހފ ައި ގެނ ް ރަށްރަށ ަށްގ ޮ ް‬ ‫‪.‬ސ ‪ ( 2‬މ‪.‬މުލ ަކުގ ައި )‬ ‫ް‪.‬ސ ީ‬ ‫ޙ ަވ ާލ ުކުރަނީ ”» އ ެފ ީ‬ ‫ކ ޮމާންޑަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް ސަ އ ުދ ުﷲ ވަޙީދ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 16‬މީހުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ‬ ‫މި ޓީމުތ ަކުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ވަރަށ ް ހީވ ާގި ކ ަމ ާއި‬ ‫މި މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ‬ ‫އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖޯޝާއި‬ ‫ހިތްވަރ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ު‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ކ ޮށްދ ެމުނ ް ގެނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ވަރަށ ް މުހިއ ްމ ު އ ެއ ް މ ަސަ އްކ ަތ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ޓަކ ައި މި އ ަދ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކުރަމުނ ްދ ާ‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސބ ަހ ުގ ެ‬ ‫ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށ ް ލި ބ ެމުންދ ަނީ ހިތްވަރ ާއި‬ ‫ސތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އ ޮހ ެމުންދ ަނީ ތ ަޢ ުރީ ފ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަ ް‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ނފްސަ ށްވުރެ ޤައު ީމ ވާ ިޖ ުބ އިސް ކު ުރމުގ ެ ިރވ ެ ިތ މިސާ ލެއް‬ ‫އަ ިމއްލަ ަ‬

‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާޒ ް‬ ‫ލި ޔ ުނީ ‪ާ :‬‬

‫»‬

‫ސގ ައި ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބުނ ު ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ސނ ާ ީމ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ އ ެ ީހ ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ދ ައ ްކުވ ައި ީދފ ައި ވ ާ ރި ވ ެތި ނަމޫނާއ ަށ ް ޙ ަ ީޤޤަތ ަށ ް ލޯބިކުރ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ދި ވ ެ ިހ ދ ަރި ޔ ަކ ު ތ ަޢ ުރީ ފ ްކުރާނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ް ގެނ ްދި ޔ ަ ީއ އެމީހުނ ްގ ެ އ ާއި ލާތ ަކ ާއި‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް އ ެއްފަރ ާތ ްކުރުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖި ބ ު ކ ުރި އ ަށ ް ނެރ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ް ޢ ަޒުމ ެއްގ ައި‬ ‫އެކ ަތި ގ ަނޑެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ތި މާމެނ ްގ ެ އ ާއި ލާތަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކ ާރި ސާގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލުންތަކ ަ ީކ ކޮބ ައި ތ ޯވ ެ ް‬ ‫ބ ަލ ާލާނ ެ ފުރ ުޞަ ތ ު ނ ުލި ިބ މ ުޅި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 2004‬ނޮވ ެމްބަރ ު މ ަހ ުގ ެ ‪ 1‬ވަނަ ދުވ ަހ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޚިދުމ ަތ ާއި ގ ުޅި ލ ެއ ްވި ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫ި‬ ‫ޙަންނާނ ް ( ސނ‪ ) 5551.‬ގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި ބ ައްޕ ަ‬ ‫މ‪.‬ކ ޮޅ ުފ ު ީށ ޖ ަވ ާ ިހރ ުމ ާގ ެ އި ބްރާހިމ ް ޢ ަ ީލ (‪ 56‬އ)‬ ‫ސ‬ ‫ސގ ައި ނި ޔ ާވި ކަނ ް އޭނާއ ަށ ް އ ެނގ ުނީ ހ ާދި ާ‬ ‫މި ކ ާރި ާ‬ ‫ހިނގި ތ ާ ދެހ ަފ ްތ ާއ ާއި ގ ާތ ްވެފ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ެވ ެ‪“ « .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫އޭރ ު ހ ުރީ ލ‪.‬އަތ ޮޅ ު ކަޅ ައި ދޫގ ައި ސާފ ުކުރ ުމ ާއި އެހީގ ެ‬

‫ސ ހަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ އ ުޅ ުނީ ‪ .‬މި ކަނ ް‬ ‫ހިތްވަރުކ ޮށްފ ަ ދެނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ެނގުނ ު ދުވ ަހުނޫނ ް އަނ ެއ ްދުވ ަހ ު‬ ‫ސ ފޮނ ުއ ްވާދ ެއ ްވި ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު މ ާލ ެ ފޮނ ުއ ްވާދ ެއ ްވ ާ ރަށ ަށ ްވ ެ ް‬

‫“އ ަޅުގ ަނޑ ު އޭރ ު ހ ުރީ ލ‪.‬އަތ ޮޅ ު ކަޅ ައި ދޫގ ައި ސާފ ުކުރ ުމ ާއި‬ ‫އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި‬

‫ބ ެހ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ‪ .‬ދެހ ަފ ްތ ާ ވ ަނި ކ ޮށ ް‬

‫ސގ ައި‬ ‫ގެއ ަށ ް ގ ުޅ ާލ ެވ ުނީ ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް އ ެނގ ުނީ ބ ައްޕ ަ މި ކ ާރި ާ‬ ‫ނި ޔ ާވެފ ައި ވާކަނ ް‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ވަރަށ ް ދެރަވި އެކަމ ަކ ު ިހތ ަށ ްއ ެރީ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަންނާނ ް‬ ‫( ސނ‪) 5551.‬‬

‫ސ‬ ‫މި ވ ަގ ުތ ު ފި ނޑި ވ ެގެނ ް ކަމ ަކުނ ުދާނެއ ޭ‪ .‬ހިތްވަރުކ ޮށްފ ަ ދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ އ ުޅ ުނީ ”‬

‫ތ ަކ ެތި ބ ެހ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ަ‪ .‬ދެހ ަފ ްތ ާ ވ ަނި ކ ޮށ ް ގެއ ަށ ް‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ގ ުޅ ާލ ެވ ުނީ ‪ .‬އ ެ ިހސާބުނ ް އ ެނގ ުނީ ބ ައްޕ ަ މި ކ ާރި ާ‬ ‫ނި ޔ ާވެފ ައި ވާކަނ ް‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ވަރަށ ް ދެރަވި އެކަމ ަކ ު‬ ‫ިހތ ަށ ްއ ެރީ މި ވ ަގ ުތ ު ފި ނޑި ވ ެގެނ ް ކަމ ަކުނ ުދާނެއ ޭ‪.‬‬

‫ސވަންދެނ ް އ ުޅެފ ަ‬ ‫އ ާއި ލާކ ައި ރީ ( ކ ޮޅ ުފ ު ީށގ ައި ) ތި ނ ްދުވ ަ ް‬ ‫ސ ކޭކ ޭ ބެޓ ޭލި އަނ ްއ ާ އެޓ ޭޗ ްވ ެގެނ ް‬ ‫ސ މ ާލެއ ައި ް‬ ‫އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫އ ުޅ ުނީ ”»‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ޙަންނާނ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ހިތްވަރ ުކ ުރި ގ ޮތ ް ިކޔ ައި ދި ނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ފ ޮރ ޓްރޭނި ނ ްގ‬ ‫ޑި ފެނ ް ް‬ ‫އެނ ްޑ ް އ ެޑި އުކ ޭޝަ ނ ްގ ެ ކ ޮމާނ ްޑި ނ ްގ އ ޮފި ސަ ރ‬ ‫އ ަދި ކޭކ ޭ ބެޓ ޭލި އަނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ ކާނަލ ް ފަރުޙ ަތ ު‬ ‫ޝަ ީހރ ު‪ ،‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަންނާނ ް ދ ައްކ ައި ދި ނ ް‬ ‫ރީ ތި މި ސާލ ާއި މ ެދ ު ތ ަޢ ުރީ ފ ްކުރައ ްވ ާ ވ ަނީ ވާހަކ ަފ ުޅ ު‬ ‫މ ައ ުލ ޫމ ާތުދ ެއްވ ަމުނ ް‬ ‫އަޑަނައ ަށ ް‬ ‫ދ ައްކ ަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ެފ ްޓި ނަނ ްޓ ް ކާނަލ ް ފަރުޙ ަތ ު ޝަ ީހރ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް ީވ ގޮތަކީ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ި‬ ‫“އ ެ ީއ‬ ‫ްސލުކ ޮށ ްދި ނީ ކ ޯޑ ް‬ ‫ވަރަށ ްރީ ތި ނަމޫނ ާއ ެއ ް‪ .‬އޭނ ާ އެތ ަމ ީ‬ ‫ސސް‪ .‬ޤ ައ ު ީމ ޚިދުމ ަތުގ ައި‬ ‫އ ޮފ ް އ ެތި ކްސްގ ެ ދެވަނަ އ ަ ާ‬ ‫ސކ ޮށ ްގެނ ް‪.‬‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ނަފ ްސަ ށ ްވުރ ެ ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ު އި ް‬ ‫އޭނ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ީއ ޤ ައ ު ީމ ރ ޫޙްގ ައި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި ކ ާރި ާ‬ ‫ި‬ ‫ޤ ައ ު ީމ ޖޯޝާއި ފ ޯރީ ގ ަ”»‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް ދި ޔ ަ ާ ގ ޮތ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫އެކިފެންވަރ ުގ ެ ވ ެރި ނ ް ވ ަނީ މި ފަދ ަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫އ ެ ިކފަހަރުމ ަތި ނ ް ވި ދ ާޅ ުވ ެ ތ ަޢ ުރީ ފ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ ބޮޑ ަށ ް ފާހަގަކ ޮށްލަންޖެހ ޭ އަނ ެ​ެއްކަމ ަ ީކ‬ ‫މި އ ަށ ްވުރ ެވ ެ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ދި މ ާވ ާ ބ ޮޑެތި ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ވ ެލ ްފެއ ަރ ކަންތ ައްތ ައ ް ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ވ ަގ ުތުނ ް‬ ‫ވ ަގުތ ައ ް ހަމަޖ ައ ްސަ އި ދ ެއްވ ަވ ާ އެހީތ ެރި ވެދ ެއްވ ަވާކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްކ ޯ ް‬ ‫ާސ‬ ‫އަސ ީ‬ ‫ވަނަ‬ ‫‪46‬‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫މި ހާރ ު‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަކުރުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ް ގެނ ްދ ާ ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަންނާނ ާއި‬ ‫އޭނ ާގ ެ އ ާއި ލާއ ަށ ް ލި ބިގެނ ްދި ޔ ަ ހިތާމ ައި ގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ‬ ‫އ ަދި‬ ‫ދ ުޢ ާކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެއ ްވުނ ްއ ެދި‬ ‫ކ ެތ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ ދ ާއި ީމ‬ ‫ު‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަންނާނ ުގ ެ ބ ައްޕައ ަށ ް‬ ‫ދ ުޢ ާކުރަމ ެވ ެ‪ .‬ހިތްވަރ ާއި‬ ‫ނި ޢުމ ަތ ް ދ ެއ ްވުނ ްއ ެދި‬ ‫ސބިތުކ ޮށ ްދި ނ ް ރި ވ ެތި‬ ‫ާ‬ ‫ޢ ަޒ ުމ ާއ ެކ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަންނާނ ު‬ ‫ސދެމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަ ް‬ ‫ާ‬ ‫ސލ ަށ ް އ ައްޑަނަ މަޖ ައ ްލ ާގެފަރ ާތުނ ް‬ ‫މި ާ‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 1‬‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ އީދ ު‬

‫ސ ީވ ޤ ަދީ މީ ރ ާއ ްޖ ެއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަ ީކ ވަރަށ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސވަރ ެއ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި މީ ހުނ ް އ ާބ ާދ ުވ ެ ދި ރި އ ުޅެނ ްފ ެށި ވ ަކި ދުވ ަ ް‬ ‫ކ ަނޑައަޅ ައި‬

‫ނޭގުނ ު‬

‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬

‫ރ ާއްޖޭގ ައި‬

‫ބަޔަކ ު‬

‫ސ އަހަރ ު ވ ެއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަޒަނ ްވ ެރި ވ ެގެނ ް އުޅ ޭތ ާ އެތ ަކ ެއ ް ހ ާ ް‬ ‫“ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވާހަކ ަ” ގ ައި‬

‫ކި ޔ ާ ފަދ ައި ނ ް ދި ވ ެހި‬

‫ރ ާއ ްޖެއ ަ ީކ ބ ަހުރ ު ހި ނ ްދ ުގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުތުރުނ ް ދ ެކުނަށ ް‬ ‫ނ ރ ާއ ްޖ ެއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ްޑި އ ާ ކ ަނޑުގ ައި ފ ަތުރ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫އޮނ ް ަ‬ ‫ނ އ ޮތ ުމުގ ައި‬ ‫ސާލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ަމާންކ ަމ ާއ ެކ ު ރ ާއ ްޖ ެ އޮނ ް ަ‬ ‫އަރަބި ކ ަނޑުގ ައި އ ުފެދ ޭ ބ ައ ެއ ް ތ ޫފާނ ުގ ެ އ ަސަ ރ ު ދ ޭތެރ ެ‬ ‫ދ ޭތެރ ެއި ނ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ްމ ެ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚ ްގ ެ އ ެކި‬ ‫ސވަރުގ ައި އި ނ ްޑި އ ާ ކ ަނޑ ުގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ބި ނ ްހ ެލ ުމ ުގ ެ އ ަސަ ރުތ ަކ ާއި އި ނ ްޑި އ ާ ކ ަނޑ ުގ ެ އ ައ ްސޭ ރީ ގ ައި‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ އ ަސަ ރ ު‬ ‫ހި ގ ާ އ ެކި ބާވ ަތްތ ަކ ުގ ެ ޤ ުދުރަ ީތ ހ ާދި ާ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ކ ޮށްފ ައި ވާކަނ ް ތ ާރީ ޚުނ ް އ ެގެނ ް އެބައ ޮތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ބި ނ ްގ ުޑ ުމ ުގ ެ އ ަސަ ރ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ އެނ ްމ ެ‬ ‫ސ ފޯރައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ވަރަކ ަށ ް ތ ޫފާނ ުގ ެ އ ަސަ ރ ުވ ެ ް‬ ‫“ކޭލ ަކުނ ު ތ ަޅ ާލި‬ ‫ނނ ްހި ގ ާ ތ ޫފާނަކީ‬ ‫ަ‬ ‫ސރަ” ގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫ވި އ ް ާ‬ ‫ސރައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ވި އ ް ާ‬ ‫ފާހަގ ަ‬ ‫ސރައ ަކީ ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚްގ ައި ވާގ ޮތުނ ް‬ ‫މި ވި އ ް ާ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޤ ުދުރަ ީތ‬ ‫އ ެއްރަށުނ ް އަނ ެއ ް ރަށ ަށ ް މީ ހުނ ް ބަދ ަލ ު‬ ‫ކުރަނ ްޖ ެހުނ ު ފުރަތަމ ަ ހ ާދި ސާއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ‬ ‫ސ ރ ާއްޖޭގ ައި ހި ގާފ ައި ހ ުރި‬ ‫އި ތުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސތަކ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ބ ޮޑ ު‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ު ހ ާދި ާ‬ ‫ސރައ ާއި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ރ ޯގ ާއ ާއި ބ ޮޑ ު ވި އ ް ާ‬ ‫ސތަކ ަކީ‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް އުދ ައެރުންފަދ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އި ނ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށްލަނ ްޖެހ ޭ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ުސބ ާތްތ ަކުނ ް ރައ ްޔި ތުނ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި މ ީ‬ ‫ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ްދީ އ ަދި ހ ާލުގ ައި ޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމީ‬ ‫ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އެޒ ަމާނަކ ާއި ގުޅޭގ ޮތުނ ް ދި ވ ެހި ި‬

‫‪ 2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫ޚި ދުމަތ ަކީ‬ ‫ރަނ ް އ ަކުރުނ ް ލި ޔެފ ައި ވ ާ އ ަޤ ުހ ުރި‬ ‫ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ‪ 2004‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ުމީ‬ ‫ި‬ ‫އަހަރަކީ ދި ވ ެހި‬ ‫ޚި ދުމ ަތުގ ައި އުދ ަގ ޫ ހަރުފ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ގި ރ ާކ ުރި އަހަރ ެކ ެވ ެ‪ 2004 .‬ފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ސ ދި މ ާ ީވ‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ް ނުވ ަނީ ް‬ ‫ކުޑ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ގއ‪ .‬ވި ލި ގި ލި ނ ް ފުރައި ގެނ ް ގދ‪.‬‬ ‫ތި ނަދޫއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި އެނަމ ާބ ޯޓ ް‬ ‫ހި ތާމ ަވ ެރި‬ ‫ޖ ަހ ާލި‬ ‫ބަނ ްޑުނ ް‬ ‫ކ ާރި ސާއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ާރި ސާގ ެ ޚަބަރ ު އ ެމ ް‪.‬‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ަށ ް ލި ބ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ހ ުރި ހ ާ އުޅ ަނދ ު ފަހަރަށ ް‬ ‫ސ ހި ގި‬ ‫މި ޚަބަރ ު އެނ ްގުނ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ާރި ާ‬ ‫ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ ދި ޔަ‬ ‫އ ެއްބަޔަކީ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ްގ ެ ލޭނ ްޑި ނ ްގ‬ ‫ކްރ ާފްޓ ާއި އ ެ އުޅ ަނދުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ‪16‬‬ ‫ނ އެސް‪.‬ޓީ ‪.‬އ ެފ ް ގ ެ ބ ައި ވ ެރި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަ ަ‬ ‫މި ޤ ައ ުމީ ހި ތާމ ަ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ހި ތްތ ަކުނ ް‬ ‫ސ ‪ 2004‬ޑި ސެމްބަރ ު‬ ‫ފި ލ ައި ގެނ ް ނުދ ަނީ ް‬ ‫ސ ވ ެގެނ ް ދި ޔަ ީއ ފ ާއި ތ ުވި ދ ެތި ނ ް ޤަރުނަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ުވެސް‪،‬‬ ‫‪ީ 26‬ވ އ ާދީ އްތ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ހި ނގި‬ ‫މ ުޅި ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް އ ަސަ ރ ުކ ުރި ބ ޮޑުރ ާޅ ު އެރ ުމ ުގ ެ ކ ާރި ާ‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ބ ައ ެއ ް ރަށްރަށ ަށ ް ‪ 4‬ފޫޓ ާއި ‪ 12‬ފޫޓ ާއި ދ ެމ ެދ ު އުސްމި ނުގ ައި ބި ޔަ‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސގ ައި ‪ 82‬މީ ހުނ ް މަރ ުވ ެ ‪ 26‬މީ ހުނ ް ވ ަނީ ގ ެއ ްލި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ާރި ާ‬ ‫ރ ާޅ ުއ ެރި މި ކ ާރި ާ‬ ‫ނ މީ ހުނ ް މަރ ުވެފ ައި ވ ަނީ މުލ ަކ ު އަތ ޮޅ ާއި ކ ޮޅުމ ަޑ ުލ ާއި ހ ައ ްދުންމ ަތި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނ ްމ ެ ގި ަ‬ ‫މި ތި ނ ް އަތ ޮޅުނ ް ޖ ުމްލ ަ ‪ 59‬މީ ހުނ ް މަރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް މަރ ުވި މީ ހުނ ްގ ެ ‪71‬‬ ‫ސބ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނ ްސަ އްތައ ަށ ްވުރ ެ މ ަ ީތ ނި ް‬ ‫ނ އަހަރ ު ދި މ ާވި‬ ‫މި ީއ ‪ 1978‬ވ ަ ަ‬ ‫ކ ޮލެރ ާ ވ ަބާއ ަށްފ ަހ ު ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫ގި ނަމީ ހުނ ް މަރ ުވި ހ ާދި ސާއ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮލެރ ާ‬ ‫ނ‬ ‫ވ ަބާގ ައި ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ‪ 200‬އ ަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫މީ ހުނ ް މަރ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ާރި ސާއ ާއި‬ ‫ސނ ާމީ‬ ‫ު‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ހ ާލުގ ައި ޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ވ ުމ ާއި އ ުމްރ ާނީ ގ ޮތުނ ް ގ ެއ ްލުނ ް‬ ‫ލި ބި ފ ައި ވ ާ ތަންތަނ ް އާރާސްތ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުންދ ަނީ ‪،‬‬ ‫އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫މި އ ަދ ު އެބަޔަކ ަށްޓަކ ައި މ ުޅި ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ދި ވ ެހި‬ ‫ސގ ައި ލ ޮޖި ސްޓި ކ ާއި‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް މި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ސަ ޕ ޯޓ ްގ ެ ހ ުރި ހ ާ ކ ަމ ެއ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓީ އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ި‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސގ ައި އެހީގ ެ ތ ަކ ެތި ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ާއި ދ ަތުރުފ ަތުރ ާއި ސާފ ުކުރ ުމ ާއި އ ަދި ރި ލީފ ް‬ ‫މި ކ ާރި ާ‬

‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬

‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސންޓަރުތ ައ ް ބަލަހ ައްޓ ަމުނ ް ދި ޔަ ީއ‬ ‫ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ހުވަޔަށ ް އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ކުރާކަނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސގ ައި އ ެމީ ހުންވ ަނީ ކި ތަނ ްމ ެ ރަގަޅަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ކ ާރި ާ‬ ‫ސާބި ތުކ ޮށ ްދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަނބި ންނ ާއި ދ ަރި ނ ް އ ަދި އ ާއި ލ ާއ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ވ ަކި ނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެކި ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ފ ޫހި ކ ަމ ެއ ް‪،‬‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔަ ީއ މި ކ ަމުގ ައި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ވަރުބ ަލި ކ ަމ ެއްނ ެތި ނުހަނ ު ފ ޯރި އ ާއި ޖ ޯ ް‬ ‫ުސބ ާތުނ ް ރައ ްޔި ތުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް‬ ‫ދި މ ާވެފ ައި ވ ާ ބ ޮޑ ު މ ީ‬ ‫ކުރުމ ަށ ް ކުރ ެވެނ ް އ ޮތ ްހ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ހ ާލުގ ައި‬ ‫ޖ ެހުނ ު ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ަމުނ ްދ ާ ޤުރ ުބ ާނީ ތ ައ ް ފާހަގ ަކުރައްވ ައި‬ ‫ި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އ ައި ސްތި ބި ބޭރ ުގ ެ އ ެކި އ ެކި ފަރ ާތްތ ަކުންނ ާއި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ޮހ ެމުނ ްދި ޔަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ‬ ‫ސގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސތަކ ަކީ މި މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫ބަ ް‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ސ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާފަދ ަ ބ ަ ް‬ ‫ފަރުދ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް ފާހަގަކ ޮށ ް ‪ 2005‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 21‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ދުވ ަހ ު މި ނި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ މ ަ ީތ ވ ެރި ޔ ާގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސެކި އ ުރި ޓީ އ ަދި‬ ‫ާޟލ ް އި ސްމާޢީލ ް ޝަ ފީޢ ު‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ނ ާއި ބ ު އ ޮ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ްލ ެއ ްވުމ ަށ ް ކ ަޅ ުތ ުއްކ ަލާކ ޮ ީށ‬ ‫ި‬ ‫ސ ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫ސ ހ ޯލުގ ައި ބ ޭއ ްވި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫މ ަލ ްޓި ޕާޕ ަ ް‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ސާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ވަރުބ ަލި ކ ަމ ެއްނ ެތި‬ ‫ު‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ލި ބުނ ު ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްދި ޔަ ި‬ ‫ސގ ައި އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ހި ތްވަރަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ްލ ެއ ް ީވ ދ ެ‬ ‫ި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ު‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ް‬ ‫ބޭނ ުމ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ބޭނުމ ަކީ‪ި ،‬‬

‫ވ ަމުނ ްދ ާ ޤުރ ުބ ާނީ ތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ފާހަގ ަކުރައްވ ައި ރ ާއ ްޖ ެ އ ައި ސްތި ބި‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކުންނ ާއި‬ ‫ބޭރ ުގ ެ އ ެކި އ ެކި‬ ‫ފަރ ާތުނ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސތަކ ަކީ‬ ‫އ ޮހ ެމުނ ްދި ޔަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ‬ ‫މި މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާފަދ ަ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަރުދ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަ ް‬

‫އ ޮފި ސަ ރުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ު ކުރ ެއ ްވި ކުރ ެއ ްވ ުމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬ ‫ފާހަގ ަކުރައްވ ައި ‪ ،‬ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމެނަށ ް‬ ‫މ ަޢ ުމޫނ ް އ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ި‬ ‫ރައ ްދުކ ޮށ ްދ ެއްވަނ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ަމާނ ާތ ެއ ް ހ ުރި ހ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬

‫“ސފ ައި ނ ްކުރ ާ އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ި‬ ‫ރައ ްދުކ ޮށ ްދ ެއ ްވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ދެނަހ ުރީ މ ޭ‪ .‬ހަމ ަ ރަގަޅ ަށ ް އ ެގެޔ ޭ‪ .‬އ ަދި ތި ޔަ‬ ‫ތި މަނ ް ަ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް ތި މަންނަގ ެ ޝުކުރ ާއި މ ުބ ާރި ކ ްބ ާދީ‬ ‫ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި‬ ‫ރައ ްދުކ ޮށްދޭނ ްވާނޭ”‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމ ެހެނ ްވ ެ ް‬ ‫ޝރ ާތ ް‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާދ ެއ ްކ ެވި މި ވާހަކ ަފުޅ ަށ ް އި ާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސޓ ަރ ޝަ ފީޢ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް މި ނި ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ު‬ ‫ނ‬ ‫ބ ައްދ ަލ ު ކުރައްވ ައި ދ ައްކަވަނ ް ބޭނުނ ްފ ުޅ ުވ ާ ދެވ ަ ަ‬ ‫ސނ ާމީ އ ާއި‬ ‫ޝރ ާތ ް ކުރައްވ ަމުނ ް ވި ދ ާޅ ު ީވ ު‬ ‫ވާހަކ ަފުޅ ަށ ް އި ާ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ެއ ްވި ބޭރ ުގ ެ އ ެކި އ ެކި‬ ‫ނވީއ ާއި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ބޭބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ޭ‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުޅ ުއ ްވާފ ައި އެވަޑ ައި ގ ަ ީތ ދި ވ ެހި‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ގެނ ްދ ެވި ޚި ދުމ ަތ ާއި ދ ޭތެރޭ ވަރަށ ް ރީ ތި ‪،‬‬ ‫އ ަދި އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާފަދ ަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަސަ ތ ަކ ެއ ް‬ ‫ރައ ްދުކ ޮށ ްދީ ފ ައި ކަމ ަށ ާއި އ ެ ބޭބޭކ ަލުނ ް އ ެވި ދ ާޅ ުވި‬ ‫ސތަކ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ް އެކަމ ަށ ް‬ ‫ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނނ ް ދި ވ ެހި ޤ ައުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ އ ަދި އ ެރީ ތި ަ‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަނި ކ ުފާނ ު އި ތުރަށ ް‬ ‫ރައ ްދ ުވާފަދ ަ ބ ަ ް‬ ‫ވާހަކ ަފ ުޅ ު ދ ައްކަވ ަމުނ ް ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ަކ ާމ ެދ ު އެއ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ލި ބ ެމުނ ްދި ޔަ ތ ަޢ ުރީ ފ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ާއި ދ ޭތެރޭ މި އ ޮތ ްހ ާދުވ ަހ ު‬ ‫ި‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާކަމ ަށ ާއި‬ ‫ހެޔޮބ ަހ ެއ ް ނ ުބުނ ާމީ ހުނ ް އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ކ ައި ރީ ގ ައި ހަމ ަ‬ ‫ސ “ ކި ހި ނ ެއ ްހ ެއްޔ ޭ ހާދ ަ ރަގަޅ ޭ‬ ‫އަޖ ައި ބ ުވ ެގެނ ް އ ައި ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ް ކަންތ ައ ް ކުރާގ ޮތ ް” މި ހެނ ް ވި ދ ާޅ ުވ ެ ހ ައްދ ަވ ާ‬ ‫ސގ ައި އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ދ ެއ ްކ ެވި ވާހަކ ަފ ުޅ ު‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ހެޔ ޮ އ ެދުންތ ައ ް‬ ‫ނި ންމ ަވ ާލ ެއ ް ީވ ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ރައ ްދ ު ކުރައްވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ާމީ ބ ޮޑުރ ާޅ ު ކ ާރި ސާއ ާއި‬ ‫ު‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް މި ނި ް‬ ‫ސ ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ްލ ެއ ްވުމ ަށ ް ބ ޭއ ްވުނ ު މި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ހި ތްވަރަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ތުރ ު‬ ‫ލި ބުނ ު‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސރ ެ ި‬ ‫ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ނ‬ ‫ސ ސަ ފުގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ސ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ވ ުމ ާއ ެކ ު މި ފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވަފ ައި ވ ަނީ އ ެމީ ހުނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ހުވަޔ ާއި އ ެއްގ ޮތ ްވ ާ ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ަސލ ު ނަމޫނ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލާމ ީ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 3‬‬

‫ކ ުޅި ވަރ ު‬

‫ބ ޮ ީޑ ބިލްޑިންގ މުބާރ ާތުން‬ ‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޢ ަބްދުﷲ‬

‫ސ ‪ 2006‬ގެ މ ަޤާމ ަށް ޕ ްރައިވެޓް މ ުޙ ައްމ ަދު އިބްރާހީމ ް‬ ‫މިސްޓަރ މޯލްޑިވ ް ް‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ބ ޮ ީޑބިލ ްޑި ނ ްގ އ ަ ީކ އ ެދ ާއި ރާއ ަކުނ ް ި‬ ‫ރީ ތި ނަނ ް ހޯދ ައި ދ ެމުނ ްދ ާ އ ެއ ްދ ާއި ރ ާއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ަ‬ ‫ބ ާއ ްވ ާ މ ުބާރ ާތ ް ތ ަކުންނ ާއި ޞަ ރަޙ ައ ް ީދ މ ުބާރ ާތްތ ަކުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަނ ް ވަނަތ ަކ ެއ ް ހޯދ ައި ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖެއ ަށ ާއި މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސއ ަށ ް ރީ ތި ނަނ ް ހޯދ ައި ދ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫ސ ފ ޯރ ް‬ ‫ޝނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ނެ ެ‬ ‫ސގ ައި ވަޒީފ ާ އ ަދ ާ‬ ‫ފަރ ާތްތަކ ަ ީކ މި ވ ަގ ުތ ު މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ކުރަމުނ ްދ ާ ހީވ ާގި ބ ޮ ީޑ ބިލްޑަރުންނ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮ ީޑ ބިލ ްޑ ްކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ސ އެކ ަމ ުގ ެ އ ަޚ ްލ ާޤ ް ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ފ ަސޭ ހަކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސރަތ ާއި‬ ‫ބަހ ައްޓ ައި ފި ނަމ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ެއ ުމ ުގ ެ އާދަތ ަކ ާއި ކ ަ ް‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ުމ ުގ ެ ރަނގ ަޅ ު އާދަތ ައ ް ބ ޮ ީޑ ބިލ ްޑ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކަތ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ 2006 .‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ މ ަހ ުތެރޭ‬ ‫ސ ހ ޮވ ުމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތުގ ައި ވާދ ަ‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ބ ޭއ ްވުނ ު މި ް‬ ‫ކ ުރި ‪ 15‬ބ ޮ ީޑ ބިލްޑަރުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ްގ ެ‬ ‫ހ ަ ބ ޮ ީޑބިލްޑަރުނ ް ވާދަކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސ ސާރވި ސްގ ެ‬ ‫ސ ޕ ޮލި ް‬ ‫ދެނ ް ވާދަކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ހ ަ ބ ޮ ީޑ ބިލްޑަރުންނ ާއި ޢ ާއ ްމ ު ތި ނ ް ބ ޮ ީޑ ބިލްޑަރުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބ ޮ ީޑ ބިލްޑަރުނ ް ހ ޯދި ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫މި މ ުބާރ ާތުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އެފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާ ީބއ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ކ ާމި ޔާބީއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ޙ ައ ްޤ ު‬ ‫ޝުކުރ ުވ ެރި ވުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސެޕްޓ ެމްބ ަރ ‪ 15‬ވަނަ ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ އ ަލި މ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސޓ ޭޖްގ ައި އ ޮތ ް ‪ 8‬ވަނަ މި ް‬ ‫ކ ާނި ވ ަލ ްގ ެ ް‬ ‫ހ ޮވ ުމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތުގ ައި އ ުމުރުނ ް ‪ 26‬އަހަރ ުގ ެ ޕްރައި ވ ެޓ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހިމ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެންމ ެ ރީ ތި އެންމ ެ ވަރުގަދ ަ‬ ‫ސޓ ަރ‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ެއ ް ލި ިބފ ައި ވ ާ ފި ރި ހެނ ެއ ްގ ެ މ ަޤ ާމ ް “ މި ް‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫މ ުޙ ައްމ ަދު އިބްރާހީމ ް ވަ ީނ މިހާތަނަށް ބައިވެ ިރވި‬ ‫ސ ރަން ވަނަ ތަކެއް‬ ‫ހުރިހާ މުބާރ ާތެއްގައިވެ ް‬ ‫ހާސލްކޮށްފައެވެ‪ .‬މި ގޮތުން ‪ 2000‬ވަނ ަ އަހަރު‬ ‫ި‬ ‫ސ ހޮވުމ ުގެ މުބާރ ާތުގައި ލައިޓް‬ ‫މިސްޓަރ މޯލްޑިވ ް ް‬ ‫ފްލައި ވެއިޓް ކެޓަގެރީން ދެވަނ ަ ހޯދާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2001‬ވަނ ަ އަހަރު ހަމ ަ މިބައިން ‪ 1‬ވަނަ‬ ‫ސ ލައިޓް‬ ‫ހޯދިއެވެ‪ 2002 .‬ވަނ ަ އަހަރު ވެ ް‬ ‫ފްލަ ިއ ވެއިޓް ކެޓަގެރީގައި ވާދަކޮށް ދެވަނ ަ ހޯދިއެވެ‪.‬‬ ‫ސ ‪ “ 2006‬ހ ޯ ީދ މި މ ުބާރ ާތ ް ބ ަހ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ތި ނ ް ބ ައި ގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ކޮންމ ެ ބަޔ ަކުނ ް ހ ޮވުނ ު އ ެއްވަނަ‬ ‫ސޓ ަރ‬ ‫ބ ޮ ީޑބިލްޑަރ ާއި ވާދަކ ޮށ ް ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި އަހަރ ުގ ެ މި ް‬ ‫ސ ގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް އެންމ ެ ފ ަހ ުބުރުގ ައި މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫އި ބްރާހިމ ް އ ާއި ވާދ ަކ ުރީ ބެންޓ ަމ ް ވ ެއި ޓ ް ކެޓ ަގ ެރީ ނ ް އ ެއްވަނަ‬ ‫ސޓަބ ަލ ް ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ސ ސާރވި ސްގ ެ ކޮނ ް ް‬ ‫ސ ޕ ޮލި ް‬ ‫ހ ޯދި މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ޢި ޔ ާދ ު އ ަދި މ ުބާރ ާތ ުގ ެ އެންމ ެ ިބޔ ަ ހ ަށި ތ ައ ް ދ ެއ ް ިކ ވ ެލ ްޓ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ކެޓ ަގ ެރީ ނ ް އ ެއްވަނަ ހ ޯ ީދ އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ލާނ ް ް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާތި ރ ުއ ެވ ެ‪ .‬ޝާތި ރަ ީކ ‪ 2005‬ވަނަ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވްސްގ ެ މ ަޤ ާމ ް ހ ޯދާފ ައި ވ ާ‬ ‫އަހަރ ު މި ް‬ ‫ފަރ ާތ ެވ ެ‪ .‬ފ ައި ނަލ ް ބުރަށ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ީއ ފްލ ައި ވ ެޓ ް ކެޓ ަގ ެރީ ނ ް އ ެއްވަނަ ހޯދ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫“ މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ލި ބުނ ު ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ޝަ ރަފ ެއ ް‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މި ފަހަރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ު މި މ ުބާރ ާތުގ ައި ވާދ ަ ކ ުރީ ވ ެ ް‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވްސްގ ެ ޝަ ރަފ ްވ ެރި މ ަޤ ާމ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ް‬ ‫އ ަޒ ުމ ް ކ ަނޑައަޅ ައި ގެނ ް‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މ ުބާރާތ ަށ ް‬ ‫ސ ކ ުރީ ފަހަރުތ ަކ ާ ޚިލާފ ަށ ް މ ާ‬ ‫ތ ައ ްޔާރުވ ަމުނ ް އައީވ ެ ް‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ފަރ ުވ ާ ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް‪ .‬ވަރަށ ް ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް‪ ،‬އ ޭގ ެ ނަތީޖާކަނ ް ނޭގ ެ އި ރާދ ަކުރ ެއ ް ީވ ީތ މި‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވްސްގ ެ މ ަޤ ާމ ް ލި ބުނ ުތ ާ‬ ‫ލި ބ ުނީ ‪ “ .‬މި ް‬ ‫ސ ީދ‬ ‫ސ ފ ަހުނ ް އ ައްޑަނަ މަޖ ައ ްލާއ ަށ ް ދި ނ ް ބ ަ ް‬ ‫އ ެއ ްދުވ ަ ް‬ ‫ގ ަތުމ ެއްގ ައި މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާޙިމ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހިމ ް ވ ަނީ މި ހާތަނަށ ް‬ ‫ސ ރަނ ް ވަނަ ތ ަކ ެއ ް‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވި ހ ުރި ހ ާ މ ުބާރ ާތ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހ ިާސލްކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ‪ 2000‬ވަނަ އަހަރ ު‬ ‫ސ ހ ޮވ ުމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތުގ ައި ލ ައި ޓ ް‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫މި ް‬ ‫ފްލ ައި ވ ެއި ޓ ް ކެޓ ަގ ެރީ ނ ް ދެވަނަ ހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪2001 .‬‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ހަމ ަ މި ބ ައި ނ ް ‪ 1‬ވަނަ ހ ޯދި އ ެވ ެ‪2002 .‬‬ ‫ސ ލ ައި ޓ ް ފްލ ައި ވ ެއި ޓ ް ކެޓ ަގ ެރީ ގ ައި‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ވ ެ ް‬ ‫ވާދަކ ޮށ ް ދެވަނަ ހ ޯދި އ ެވ ެ‪ 2003 .‬ވަނަ އަހަރ ު ފްލ ައި‬ ‫ވ ެއި ޓ ް ބ ައި ގ ައި ވާދަކ ޮށ ް ދެވަނަ ހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫‪ 2006 ، 2005 ، 2004‬ގ ެ ފްލ ައި ވ ެއި ޓ ް‬ ‫ކެޓ ަގ ެރީ ގ ެ ‪ 1‬ވަނަ އ ަ ީކ މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހިމ ްއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެމ ް އޭނ ާ ވ ަނީ އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ‬ ‫މީގ ެ އި ތުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ޯއާގ ައި ‪ 2003‬ވަނަ އަހަރ ު ބ ޭައ ްވި ހަތަރުވަނަ‬ ‫ްޝޕުނ ް‬ ‫ޭޝއަނ ް ބ ޮ ީޑ ބިލ ްޑި ނ ްގ ޗ ެމ ް ިޕއަނ ި‬ ‫ސަ އ ުތ ު އ ި‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް ލ ޯ މެޑ ަލ ް ހޯދ ައި ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪2004‬‬ ‫ސވަނަ‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ސްރީ ލަނ ްކާގ ައި ބ ޭއ ްވި ފ ަ ް‬ ‫ްޝޕުނ ް‬ ‫ޭޝއަނ ް ބ ޮ ީޑ ބިލ ްޑި ނ ްގ ޗ ެމ ް ިޕއަނ ި‬ ‫ސަ އ ުތ ު އ ި‬ ‫ހޯދ ައި ީދފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މެޑ ަލ ް‬ ‫ރި ިހ‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް‬ ‫ހ ޮވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ސޓ ަރ‬ ‫މި ް‬ ‫މ ުބާރ ާތުގ ައި ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާހިމ ްގ ެ‬ ‫އި ތުރުނ ް ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ު ކިޔ ު‪.‬އ ާރ ް‪.‬އ ެފ ް‬ ‫‪ ، -3‬ލ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާތި ރ ު ކިޔ ު‪.‬އ ާރ ް‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ަޝދ ު އެސް‪.‬‬ ‫– ‪ 3‬އ ަދި ލ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ނި ޙ ާދ ު ރ ީ‬ ‫ް‪.‬ސ ވ ަނީ އެކިއ ެ ިކ ވަނަ ވަނަ ހ ިާސލްކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާރ ީ‬ ‫މ ުބާރ ާތ ް ބ ޭއ ްވި ތި ނ ް ބ ައި ގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބެންޓ ަމ ް ބ ައި ނ ް‬ ‫ަޝދ ެވ ެ‪ .‬ވ ެލްޓ ަރ‬ ‫ދެވަނަ ހ ޯ ީދ ލ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ނި ޙ ާދ ު ރ ީ‬ ‫ވ ެއި ޓ ް ބ ައި ނ ް އ ެއްވަނަ ލ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާތި ރ ު‬ ‫ހ ޯދި އި ރ ު ހަމ ަ މި ބ ައި ނ ް ދެވަނަ ހ ޯދ ާ ފ ައި ވ ަނީ ކ ޯޕްރަލ ް‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ު އ ެވ ެ‪ .‬ޝާތި ރަ ީކ ‪ 2003‬އ ަދި ‪2005‬‬ ‫ސއ ަށ ް ހ ޮވި ފ ައި ވ ާ ފަރ ާތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓ ަރ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ގ ެ މި ް‬

‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2007‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ު ހުޅ ަނގ ު‬ ‫އ ަ ީމރ ު އ ަޙުމ ަދ ު މ ަގ ު‪ 1920 .‬ގ ައި ި‬ ‫އ ުތުރ ު ކަނ ާ ހަމ ައި ނ ް‪.‬‬

‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ބޭނުނ ް‬ ‫‪ 1960‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ ފ ަހުކ ޮޅ ު ި‬ ‫ކުރުމ ަށ ް ލަނ ްކ ާއި ނ ް ގެނ ެވުނ ު އުޅ ަނދ ެއ ް‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 2‬ވަނަ ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރސްގ ެ ކ ުރި މ ަތި ނ ް‬ ‫‪ 1960‬ގ ެ ކ ުރީ ކ ޮޅުގ ައި ި‬ ‫މޮޓ ަ ހ ަސަ ންމ ަނި ކ ު ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް ހުންނަވ ައި ގެނ ް މ ަގުހިނގާލ ަނީ ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ުގ ެ ހުޅ ަނގ ު‬ ‫އ ަ ީމރ ު އ ަޙްމ ަދ ު މ ަގ ު ‪ 2007‬ގ ައި ި‬ ‫އ ުތުރ ު ކަނ ާ ހަމ ައި ނ ް‪.‬‬

‫‪ 2006‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 11‬ވަނަ ދުވ ަހ ު އި ނ ްޑި ޔ ާ ސަ ރ ުކާރުނ ް ހ ަދި ޔ ާ ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ފުރަތަމ ަ މަނަވަރ ު ( ހުރަ ީވ )‪.‬‬

‫‪ 2006‬ޖުލ ައި ‪ 26‬ގ ައި ތ ަޢާރަފ ް ކުރ ެވުނ ު ބޭނ ްޑ ް‬ ‫ޔ ުނީ ފ ޯމުގ ައި ބޭނ ްޑ ް ޕާޓީ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ މުޙ ައްމ ަދ ު ފ ަރީ ދ ު‬ ‫‪ 1960‬ގ ެ އަހަރުތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ި‬ ‫ޕެރޭޑ ް އި ންސްޕ ެކ ްޓްކ ޮށްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬

‫‪ 22 -11- 2004‬ގ ައި ފުރަމާނަ ދ ަތުރ ު ފ ުޅ ެއްގ ައި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ޕ ާ ިކސްތާނ ުގ ެ ބ ޮޑ ު ވ ަ ީޒރ ު ޝަ އުކ ަތ ު އ ަ ީޒޒ ަށ ް އެރ ުވުނ ުގ ާރޑ ް އ ޮފ ް އޮނަރ‪.‬‬

‫‪ 1960‬ގ ެ އަހަރުތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ދި ޔުމ ަށ ް ތ ައ ްޔާރ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 3‬ބޭކ ަލ ެއ ް‪.‬‬ ‫ތި ިބ ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪3‬‬ ‫‪ 2007‬ގ ައި ޑި އ ު ީޓއ ަށ ް ދި ޔުމ ަށ ް ތ ައ ްޔާރ ުވ ެގެނ ް ތި ިބ ި‬ ‫ބޭކ ަލ ެއ ް‪.‬‬

‫‪ 1965‬ޖުލ ައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ލަނ ްކާއ ަށ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ާއި ބެހ ޭ‬

‫ސނ ާ ީމ އެރ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް މާލޭގ ައި‬ ‫‪ 26 -12- 2004‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ފެންބ ޮޑ ުވ ެގެނ ް ފެނ ް ހިއ ްކ ުމުގ ައި ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފަޔ ަރ ބ ްރި ގ ޭޑ ްގ ެ ‪ 10‬ބ ަޭކ ަލުނ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ހ ެދުމ ަށ ް ފޮނ ުވި ި‬

An Outstanding Example

an outstanding example of putting the nation before self = Sergeant Ahmed Shaz =

private abdul Hannan (Sn 5551) joined the service on 1 november 2004. He learned about the death of his father, ibrahim ali (56 years) of meemu atoll Kolhufushi Jawaahirumaage, in the tsunami, about two weeks after his death.

“At the time I was working on the cleaning and distribution of aid in Laamu Atoll Kalhaidhoo. When I finally managed to call home after two weeks, I found out that my father had died in the Tsunami. I was extremely grieved. But I said to my self – ‘this is not a time to lose courage - And I continued with my duties with added determination.”

The outstanding example showed by the Maldivian Defence Service after the Tsunami will be applauded by every Maldivian. Members of the service performed their duty with the sole focus of putting the nation before self. They did not have the opportunity or time to enquire about the well-being of their families who were affected by the tsunami.

Private Abdul Hannan (SN 5551) joined the service on 1 November 2004. He learned about the death of his father, Ibrahim Ali (56 years) of Meemu Atoll Kolhufushi Jawaahirumaage, in the Tsunami, about two weeks after his death. “At the time I was working on the cleaning and distribution of aid in Laamu Atoll Kalhaidhoo. When I finally managed to call home after two weeks, I found out that my father had died in the Tsunami. I was extremely grieved. But I said to my self – ‘this is not a time to lose courage - And I continued with my duties with added determination. I was put on a seaplane to go back to my island, the day after the authorities learned about the death of my father. I spent two days in Kolhufushi with my family before returning to Male’ to join the KK Battalion and assisting in the relief efforts.”

Private Abdul Hannan told his story of courage during the Tsunami.

The Commanding Officer of the NSS Training Unit and Commander of the KK Battalion, Colonel Farhath Shaheer, praised Private Abdul Hannan and his resolve.

Speaking to Addana, he said “That is how the Maldivian Soliders should work. That is an outstanding example.

He has demonstrated the second principle in our code of ethics - Nation before self.”

Several high ranking officers of the MNDF praised the MNDF troops’ untiring efforts during the Tsunami. The comprehensive arrangements to address the welfare of the MNDF in case of accidents or mishaps should also be given due credit.

Abdul Hannan continues to serve the MNDF after completing the 46th Basic Training Course.

Private Abdul Hannan (S.No: 5551)

Coporal Hussain Adam

The Hero that the entire Maldives is proud of

Coporal Hussain Adam His name will forever be written in the hearts of all Maldivians = Corporal Shamsul Falah =

Task Force and served the NSS for a total of 4 years and 5 months. He was 20 years old at the time of his death. The Government constructed and named a building - “The Shaheed Hussain Adam Building” for this national Copral Hussain Adam

T he sacrificial blood that was spilled from that body on to Maldvian land cannot be forgotten and the memory will never be erased from Maldivian land.

T

he sacrificial blood that was spilled from that body on to Maldvian land cannot be forgotten and the memory will never be erased from Maldivian land. Corporal Hussain Adam is noted for his bravery in defending our nation against the terrorist attack of November 3, 1988.

Corporal Hussain Adam was born in 1968 in Haa Dhaalu Kulhudhuffushi Maavaaage. He continues to be the pride of Kulhudhuffushi. He was a soldier noted for his good conduct, simplicity and full obedience to commands. He attached a high importance for always being on time when in service. Corporal Hussain Adam commenced his duty at the NSS on 9 May 1984. He joined and completed the first Task Force training course conducted in 1986. He was first tasked to work in Sentry Duty. After 6 June 1987 he started working in the

20

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

aimed at Hussain Adam penetrated his chest and body. At the moment, when his spirit left this world, he became the

hero. In appreciation and acknowledgement of this invaluable sacrifice, the Government continues to assist the family of Hussain Adam through the Ministry of Defence and National Security.

Medals Achived The highly competent and Medal For exceptional Bravery (3rd capable Hussain Adam november 1988) retaliated instantly to the Third november Medal (3rd november first attack of the enemy in 1988) the 1988 terrorist attack.

Red Medal - for Sacrifice (3rd November He was guarding the west 1988) side of the Main Gate of the Headquarters of the NSS. He ducked for cover, but continued pride of the MNDF. He was granted attacking the terrorists with extreme the honour and status of National Hero courage and without hesitation. This and remains an outstanding example provided additional time to plan and to every soldier. He was awarded three implement military tactics within the medals. May the Almighty Allah grant Headquarters. Hussain Adam quickly paradise for Shaheed Hussain Adam’s ran out of ammunition, but kept calling soul. for more. Despite his determination and resolve, the enemy’s attack – bullets

Achivements 13 March 1985 – 13 March 1986 – Price for Attendance (coming on time, no absences for duty) – awarded on NSS Anniversary – 6 June 1986 13 March 1986 – 13 March 1987 – Most Noted for Parade Attendance awarded on NSS Anniversay – 6 June 1987

Addana

Coastguard Service

Officers who served as Chief of the Coastguard Coastguard Training The most notable training conducted by the Coastguard is the “Indo-Maldives Joint Exercise – Dhosthi” conducted in collaboration with the Indian Coastguard in 1991.

Seven Exercises of Dhosthi was held in Maldives. The Coastguard also collaborated with the American Navy in organising a “Joint Military Search and Rescue Exercise” which was conducted in 1993. Even though various training programmes aimed at developing the skill base of the Coastguard was conducted over the years, training in the service was consolidated and a sub unit on training was established in the Coastguard in 2000.

Colonel Hussain Ibrahim Fulhu (1 January 1980 – 28 June 1993 as Officer in Charge)

Major Hassan Naseer (now Colonel Hassan Naseer) – 28 June 1993 – 31 December 1993 as Officer in Charge

Achievements at National Level In recognition of the work undertaken by the Coastguard in cleaning the reefs of the initiative to protect the environment of the Maldives “Independent Maldives – Clean Maldives” and the initiatives of the NSS in protecting the environment, the President Awarded the symbolic Green Leaf to the NSS on 5 June 1997.

At the official function to mark the Fisherman’s Day 1999, the Coastguard was awarded a certificate in recognition of its role in safeguarding the sea area of the Maldives, by the Ministry of Fisheries, Agriculture and Marine Resources.

The symbolic Green Leaf was awarded for a second time to the Coastguard by the President on 5 June 2000 in recognition of the Coast Guard’s services in cleaning the reefs of the Maldives under the “Independent Maldives – Clean Maldives”.

At the function held to mark Fisherman’s Day 2002 in Kolhumadulu the Ministry of Fisheries, Agriculture and Marine Resources awarded a certificate to the Coastguard in recognition of its services in protecting the sea area of the Maldives. certificate to the Coastguard in recognition of its services in protecting the sea area of the Maldives.

Lieutenant Colonel Moosa Ali Jaleel (currently Brigadier Moosa Ali Jaleel) 1 January 1994 – 31 December 1994 as Commanding Officer

Colonel Ahmed Zahir (currently retired Colonel Ahmed Zahir) 1 July 1997 – 26 April 2004 as Director General

Deputy Director General Colonel Zakariyya Mansoor who was officially appointed on 5 September 2005. He remains to serve as the Director General of the Coastguard.

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

17

Coastguard Service

Coastguard service = First Lieutenant Ibrahim Hilmy =

Expansion of the Coastguard Service

A

MNDF Coastguard Building

lthough the Coastguard as a name and individual unit of the MNDF was established in 1980, the Defence Service has historically conducted special operations on sea. Rescue of boats that get stranded on the reef is one such activity. In a meeting with the people of Laamu Atoll after assumption of Office, President Maumoon Abdul Gayoom outlined the plans of the government to stop the illegal entry of foreign vessels into Maldivian territory.

Formation of the Coastguard 1 January 1980 is noted in the history of the MNDF as the date when the Launch Section was created with the addition of three 6.95 metre launches into the service. These three launches were named NSS2, NSS3 and Police 1. These vessels were given to the Security Service with the objective of safeguarding the Political and Economic region of the Maldives.

16

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

The fact that a large part of the territory of the Maldives is made up of the sea, facilitated the development of the small launch section.

Radar Stations were constructed in different regions of the Maldives with the formation of the Coastguard. These radar stations were established at Laamu Hithadhoo (1983), Gaafu Alifu Villingili (1985), Haa Alifu Kelaa (1987) and Addu Atoll Gan (1997). The station in Addu Atoll Gan is the only radar station that is operational today.

One building that represents the Coastguard Service is the Coastguard Building in Male’. The foundation stone of this building was laid out in 1989 and was officially opened on 21 April 1994.

The building was opened by then, Minister of State for Defence and National Security and Deputy Commander-in-Chief Major General Abdul Sattar Anbaree.

With the objective of cleaning the sea environment and removing oil that has been spilled into the sea, the Defence Ministry procured two Seavek Heli Skimmer from “Capner Plastic Fabricators Ink” for the Coastguard in 2003. These two vessels had the capability to clean oil spilled into the sea. River Booms and Skimming Pumps used against oil pollution were also procured for the Coastguard.

To successfully perform the tasks of safeguarding the fishing grounds and sea area of the Maldives as well as other tasks allocated to the Coastguard, the Indian Navy donated a Fast Attack Craft to the Maldivian National Defence Force.

The decommissioning of INS Thilangchang and commissioning it as the MNDF Coastguard’s Huravee was held on 16 April 2006.

At the request of the Maldivian Government, the Indian Navy Hydrographic Department conducted a survey to revise the Navigation Charts of the Maldives.

The survey lasted from 15 April 2006 to 15 May 2006. This was done with the assistance of the Indian Navy Hydrographic Ship INS Dharshak.

The establishment and management of GMDSS system was mandated to the Ministry of Defence and National Security by the President on 31 December 1998.

The Defence Ministry delegated this task to the Coastguard and the system was fully installed and officially inaugurated in Gaafu Alifu Villingilli on 1 January 2006 at a special ceremony held at GMDSS Operations Centre. The system was inaugurated by the Minister of Transport and Communication Honourable Mr. Mohamed Saeed.

Plans were made to establish Regional Centres of the Coastguard, in order to facilitate its work in saving the lives of the people in accidents that happen in the sea region of the Maldives and broadening the service. The first of these centres was opened on 31 January 2006 in Gaafu Dhaalu Kaadedhoo.

Addana

Tsunami Disaster

front line to perform their national service. The initiative of the force in formally taking on the responsibility of the relief operations, resulted in better planning and organisation of activities and a rapid increase in the speed of delivery of the necessary relief services to people in need.

The Defence Force established regional centres to deliver aid to the entire Maldives. These Forward Coordination Centres were established in Haa Dhaalu Hanimaadhoo, Meemu Mulaku, Dhaalu Kudahuvadhoo, Thaa Veymandoo, Laamu Kadhdhoo and Gaafu Dhaalu Kaadedhoo.

These centres helped to solve the problems associated with delivering relief aid directly from Male’ to the specific islands.

Members of the force worked in cleaning the islands that were completely destroyed as a result of the tsunami and to bring back these islands to conditions of normalcy. They also championed and supported the people of the islands that were most affected, and encouraged these people to pursue their normal lives. They worked diligently and untiringly without any boredom or display of discomfort, despite the fact that these operations lasted more than a month. This is indeed a demonstration of courage, resolve and national spirit of the members of the defence force.

The tsunami operation was the biggest relief operation conducted in recent times by the defence force. Employees of government organisations and companies; the public, voluntary organisations, businessmen, as well as clubs and societies assisted in this operation. Furthermore, scouts, cadets, girl guides also contributed to this operation. The defence force is deeply thankful for all these people.

The people working in the defence force proved that they will never hesitate in defending the nation and the people in times of need. They have shown that they will serve in the front lines of any national endeavour with confidence and courage. This indeed is how the defence force should always work.

Tsunami Disaster

service of the army in the

Tsunami DisasTer 26 December 2004 will be noted in history as the day when Maldivians faced the most frightening natural disaster. an earthquake that occurred near the island of sumatra in Indonesia caused the huge wave commonly known as the Tsunami which led to 82 death 26 missing people. a large number of people were forced to move from their home islands. Houses and dwellings were flattened to the ground and a lot of palm trees were destroyed. some islands were seen as a pile rocks and rubbish.

8162 people were left homeless and in need of assistance while a total of 3997 dwellings were completely destroyed.

18

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

Addana

= Sergeant Abdulla Saeed =

During this time of disaster, an outstanding example of national spirit was demonstrated by the courageous people who work with the noble aim of safeguarding the Maldives and its people from enemy attacks. They faced this disaster without hesitation and the numerous sacrifices made by them in serving the people during and after the tsunami deserve the highest praise and gratitude. This exemplary demonstration of national spirit and sacrifice was acknowledged and commended by both Maldivians and foreigners alike.

The Defence Force was among the first who stood up to serve the people after the tsunami disaster. The respect and sincerity of their teams who worked in Male’ and the Atolls was an outstanding example of National love and national spirit. These teams included people from islands most damaged by the tsunami and people whose family members had been lost during the tsunami. Despite their loss, they put the nation first in performing their duties and their national spirit did not diminish as a result of their loss. This was an important aspect noted by foreign army personnel who visited the Maldives after the tsunami.

In addition to working to save people’s lives and property, the members of the defence force worked untiringly to find the people who went missing during the tsunami. They also worked to deliver aid to the people in need, and in cleaning the islands of debris. The relief centres were also first managed by defence personnel. Men and women living in all corners of the Maldives still talk about the passion shown by MNDF personnel who worked in these efforts, with gratitude.

Telecommunication links within the whole country were cut off as a result of the tsunami. MNDF Coastguard vessels had to be dispatched to the north and south to find out which islands and people were most affected by the disaster. These vessels gathered information and sent- news back to Male’. The defence force worked with the taskforce assembled quickly by His Excellency President Maumoon Abdul Gayoom in response to the tsunami disaster.

The defence force was put on high alert as soon as the tsunami hit the Maldives. Personnel of the force, working in Male’ and the Atolls worked in the

Fire Awareness

Fire Awareness Program at K. Himmafushi

should be aware of the means of protecting ourselves from it.

What is the standard of which fire services are practiced in the Country?

These are questions that spring to the mind.

Fire Awareness Program at K. Funadhoo

Media plays a significant role in the enhancement of the fire awareness program. These include broadcasting different programs which increases public awareness.

In 2006 in collaboration with the Voice of Maldives, 30 such programs were presented by the Fire and Rescue Services. And we are happy to announce the commencement of the second phase of this program.

Fire an essential element which is needed for our survival. This however is true if the fire is small and controllable.

So awareness of protective measures (e.g. participating in a fire awareness programs) should always be considered.

According to the MNDF Fire and Rescue Service’s Prevention Department, Vaavu and Dhaal atoll are the only atolls which the awareness program had not yet been conducted.

From the South all the islands of GA, GDh, Seenu, and nyaviani atoll had completed this program successfully.

The islands being dispersed makes this a difficult challenge for the fire department to give its service at its best.

Fire Awareness Program at STO

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

15

Fire Awareness

Fire Awareness Program in = Sergeant Ahmed Faiz Rashaad = Male’ and the Atolls In 2006, 4684 people had participated in the awareness program

T

he case where fire incidents increase day by day, along with damages related to it, will certainly be a situation no Maldivian would wish for.

Maldives, naturally/geographically consists of clusters of small islands.

The very nature of this unique geographical order, where each island is isolated, means that it is not always that easy (for the authorities) to respond to events of fire. = Fire Awareness Program at STO =

= Fire Awareness Program at k. Funadhoo =

It can be perceived that the sacrifices made by the authorities in dealing with fire is something which the public should be made aware of, and will likely have a favorable outcome.

It has always been observed that ever since the onset of the establishment of Fire and Rescue Services; programs creating public

awareness on the Service have been a considerable success.

One participant of the program in Haa Dhaal Atoll says, “The firetawareness programs is a vital one, I believe that it is something each and every one of us should know of Fire can be very dangerous, which is why it is important we

Information about the gas related incidents which had taken place in 2006 Malfunction in the knob of the gas cooker Malfunction in the regulator Regulator not properly assembled Malfunction in the cylinder Smell of the gas Leakage of the gas pipe Wrong information

14

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

Addana

06 04 02 04 06 07 03

Nation, Duty, Intergrity

paramilitary force. This was the model previously adopted in the Maldives – the combination of armed forces and police working together.

However in most of the nations, the police and the military are separate entities, and the military is divided into three parts; namely the Navy, A i r force and Army.

The two are combined in small nations because of the economic viability of having these two services as one. There are also difficulties associated with delivering training (physical and psychological) people who will perform different responsibilities and duties.

Historically, the police and armed forces worked together as one entity of the Maldives.

The developments experienced both by the police and the defence force after their separation has demonstrated the advantages of having the two as separate entities.

The combination of fire fighting and rescue operations of people and property in threatening situations in addition to police and defence services results in the allocation of a smaller budget for the development of the defence force.

Although the police and the defence force currently exist as separate entities, the service of the MNDF includes some other

national services such as fire and coastguard. There is a need to expand the fire service as well as safety and rescue services performed by the defence force.

Such services are expanded conitnuously in small island nations. Therefore, it is logical that the spending on the Defence Force in Maldives will continue to escalate.

With the change in name to the ‘Maldives National Defence Force’ several major transformations are occurring in the services of the defence force. A strategic plan based on long term thinking is currently being produced. We work with the spirit of achieving specific objectives within a specific time period. Aligning the structure of the MNDF in line with strategy would result in this major change becoming more evident.

The change in the vision and mission of the MNDF would be evident. Confidence that the basic thinking of the MNDF with regard to religion, nation and culture are in line with the acceptable standards of the institution would be ensured.

Furthermore citizens would be assured that accountability, responsibility and timeliness in national safety and national duty is key for all personnel in the defence force. It would also prove that the defence service is a dependable one that is not bound by politics, sufficiency, psychological or contemporary traps.

The Defence Force has currently achieved some of these milestones. The Defence Force sacrifices willingly for the nation and religion. The attitude and skills required to perform the duties associated with their jobs have been developed for all who work in the force. Capable people required for the institution have been developed. The structure has been changed in line with the objectives of the Defence Force. The legal framework required to establish a modern system for the MNDF have been prepared. Predetermined time lines have been established to achieve these objectives. As with every initiative this one also has room for improvement.

The motto of the MNDF has not changed despite the change in insignia. The Motto of the Defence Force is ‘National Service’. Three words should be remembered as we remain in this national service. These are the three words that are seen on the patches of our service branches. Our proud motherland. The resolve that we have taken to perform religious and national duties. And the honesty, sincerity, faithfulness and other practices we should always show in our service. In other words - integrity.

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

13

Nation,ް ‫ނ‬ Duty, Intergrity ި‫ސފ ައ‬ ި ެ ‫އ ަދ ުގ‬

Three words that should always be remembered = Sergeant Abdulla Saeed =

“nation, Duty, Integrity” “Nation”, “Duty”, and “Integrity” – these three words are deeply intertwined with the Maldivian Defence Force. These are also the only three words that are common to the patches that represent the different service branches of the defence force. The formal insignia that was previously used by the force was changed on April 21, 2006 (114th Anniversary). This is also the date when the name “National Security Service” was changed to “Maldives

force also contained three words. They were ‘National’, ‘Security’ and ‘Service’.

Although the insignia were designed to show the three words separately, when read together formed the name of the service at that time – National Security Service. The current insignia also has the words – ‘National Defence Force’ or “Qawmee Dhifaaee Baaru” at the bottom.

Looking at the meaning of the first word that appears on the patches of

a multitude of meanings attached to it.

Not telling a lies, not misleading people or misrepresenting events, honesty, sincerity, faithfulness are all included in the meaning of the Dhivehi word “Thedhuverikan”. It is not difficult to decipher the reason why these three words appear in the patches of all the service branches - the Maldives National Defence Force will always perform their national duty with integrity.

The Motto of the Army is ‘National Service’. Three words should be remembered as we remain in this national service.

Our proud motherland. The resolve that we have taken to perform religious and national duties. And the honesty, sincerity, faithfulness and other good practices we should always show in our service. In other words - integrity.

National Defence Force.” One of the main changes that were implemented on that date was the reorganisation of the MNDF into five main service branches.

These five branches are Defence Institute for Training and Education, Fire and Rescue Service, Infantry Services and Support Services. All five branches have three common words: ‘Nation’, ‘Duty’, and ‘Integrity’ in their individualised patches, depicting the importance of these words in the defence force.

The previous insignia of the

the service branches, “Nation” is a word used to describe people living under one rule in one region. “Duty” means an obligation - something that is compulsory or has to be done.

“Integrity” translates to “Thedhuverikan” in Dhivehi. This Dhivehi adjective has

‫ނ‬ ަ ަ ‫އ ައްޑ‬

The defence services of all countries are engaged in the pursuit of noble and important responsibilities and duties.

The organisation and structure of such services in other countries differ when compared to how the defence force is structured in the Maldives.

The Maldivian Defence Force has researched the models of similar forces in other countries, and formed or developed their own model based on the population and situation of the Maldives. Similar small island nations such as the Maldives usually have a

Training of Maldivian Soldiers

DIvIan

rs

While the fundamental principle of Soldiering is ‘Service to the Nation’, every soldier has to be educated and forged with the knowledge in order for him to render this service. With regard to this, every recruit of MNDF has to undergo a Basic Training which constitutes of 50 percent basic infantry training and 50 percent on the core value of the military.

and the weapons used became more sophisticated, it resulted in the establishment of a training centre at Grifushi Island, named as the "Girifushi Training Centre". The trainings which started at Girifushi Training Centre were overseen by a mere desk at

Gan. With this, the number of training programmes and its standards improved tremendously, making most of DITE’s training programmes compatible with the standards set and approved by the Maldives Accreditation Board.

While the fundamental principle of

Sifainge Office (now known as Office of the Chief of Staff). The growth of training programmes and standard have resulted in the establishment of a separate unit to administer MNDF trainings, the Training Unit.

The military trainings which started as basic infantry trainings furcated to different military professions, replacing the Training Unit with Defence Institute for Training and Education (DITE). This change, further developed new training establishments such as the Kadhdhoo Training Centre at Laamu Kadhdhoo and the Gan Training Centre at Seenu

Soldiering is ‘Service to the Nation’, every soldier has to be educated and forged with the knowledge in order for him to render this service. With regards to this, every recruit of MNDF has to undergo Basic Training which constitutes of 50 percent basic infantry training and 50 percent on the core value of the military.

Apart from the infantry component in the Basic Training, the other advanced infantry trainings are designed for volunteers and members of fighting forces who meet the entry requirement of such trainings. The most prestigious

Addana

advanced military trainings in the country are the Special Task Force Training and NCO Cadre Training.

The numerous training exercises which take place year round are another contributing factor in boosting the standards of MNDF soldiers. The most frequent joint exercises are carried out with the Indian and US forces.

Military training not only encompasses infantry training. Hence, all fresh recruits with the completion of Basic Training are further educated in their respective fields, where by, the respective units provide the necessary guidance. The most prominent of these are the Coast Guards and the Fire and Recue Services. These two units, having a very different operational tasking and framework from the infantry, conduct their specialized trainings through DITE. This goes to all other units as well. Apart from the unitized trainings, conducted by the respective units as part of their in-house training schemes, some important training courses are conducted by DITE. They include the Instructor Training Course, Stock Keeping Course, Computer Basic Course, as well as specialized Instructor Courses for PT, Weaponary and Drill.

The trainings given to the MNDF soldiers are not confined to the inthouse and institutionalized trainings provided

by MNDF. Today, soldiers are trained in their respective disciplines both at home and abroad at reputed military and civilian institutions. MNDF proudly recognizes the fact that 90 percent of its personnel graduates from foreign institutions with flying colours, exalting the name of the organization and the country. Such achievements range from institutions from neighbouring Sri Lanka to the institutions at the United States of America. The rightful recipient of this great honour and achievement is undoubtedly the MNDF Basic Training Course and its instructors.

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

11

Training of Maldivian Soldiers

TraInIngs oF MalD

solDIe

M

aldives National Defence Force (MNDF) stands on the fundamental principle of ‘Service to the Nation’ first and foremost. Hence, during times of external threat and internal turmoil, MNDF is all set to provide timely and second to none service to the general public round the clock, on land and sea. To provide a service of such precision, dedication and perfection, the service men and women are trained and made ready beforehand.

MNDF in its 115 years of service to the nation has lived through different names and progressive standards of trainings to the soldiers. At its very inception, the young men were taught the skills of foot drill and Hevikan (a form of local Martial arts). The foot drill was in liaison to the needs of Sultanate processions, and the Hevikan, to defend the sovereignty of the country. The skill of Hevikan was put to the ultimate test in 1909, when the country was attacked by a mercenary group from Peshawar sponsored by a Maldivian, Velanaage Mohammed Didi. The mercenary group was defeated and all were apprehended.

The era which followed was less dramatic apart from the economic disturbances caused by the Vora Merchants from Bombay. During this period, MNDF performed much of a policing role and succeeded in suppressing the designs of these crafty merchants, who were enhancing an overbearing control over our meager economy.

The underlining fact is that at all times, the soldiers of MNDF were given training that best suited the sociopolitical situation of the country. But the notion of training today is something wider than ‘Maldives Only’, and so the military trainings are refocused and redesigned in accordance with the

10

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

concept of globalization.

To the layman, military training may mean just infantry training or all physical activities. The fact is military training does not imply infantry training only, but basic infantry training is a must to every soldier.

A military is of many disciplines such as Armour, Engineers, Artillery, Signals, Infantry, Ordnance and so on and so forth. Among this, the Infantry and the Armour are at the forefront in any attack or a defence, what we call the ‘Frist Line’ in the military. All the other units are in support of the Infantry and the Armour, both at times of war and during the peace time too, when it is essential that the necessary preparations be made for war.

No force of first line of attack or defence could survive and sustain without the assistance of the other units. For

Addana

example, ration, water, ammunition, weapons and other ordnance like uniforms and spare parts are important for any military mission. This assistance comes through the aforementioned other units of the military. So in general, the mission of any military training comes to perfection when all these sub elements too are trained in their respective professions to support the forces of first line of attack and defence.

On this ground, MNDF devotes much of its time and resources on training soldiers on all these disciplines.

The military trainings which started at Veyo Ganduvaru in times long since past, have been upgraded to be at par with international standards, and more training programmes and training institutions are established around the country. Initially, live firing exercises were carried out in islands near Male’. But as the trainings intensified

The Defence Force of today

awareness has resulted in the need for the defence force to be more accountable.

The need to respect and follow the concept of “military profes-sionalism� and apply this concept in prac-tice has become in-creasingly important.

Despite the fact that the aim of a profes-sionalized military still remains a distant destination, the spirit of journeying to-wards it. The reason for pursuing military professionalism comes from two sources.

One is the demand of the citizen and the second is the desire to continue the suc-cessful implementation of duties of the defence force with increasing lev-els of skills and knowledge.

The Maldives De-fence Force is com-posed of members who work to protect and preserve the independence, s o v e r e i g n t y, territorial In-tegrity, con-stitution and the people elected gov-ernment of the Republic of Maldives.

The dignity and hon-our of the defence force is a result of the fact that this

service comes before self and the capability of using armed force within the limits of the law. Each and every member of the defence force is highly principled and has acquired special knowledge through education, train--

ing and practice. The practical implementa-tion of these skills is visible in the achieve-ment of their missions. The armed members of the National Defence Force are moulded

on the foundations of service and duties of conduct. These foundations and duties pave the way to perform the responsibility of bond-ing with the citizen.

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

9

The Defence Force of today

The Defence Force of today

T

he services of the Maldivian De-fence Force play a major role in Maldivian history. Defence or Se-curity forces, comprising of “Varu” and “Ko-shi” were organised to combat the threats and challenges created by the major pow-ers at that time. This marked the beginning of the skills and alertness of a compre-hensive defence service of the Maldives.

fence force. The need to further strengthen the relationship between the defence force and citizens becomes paramount. Members of the defence force remain steadfast in their belief of the importance of their accounta-bility and responsibility in this relationship with the citizen. The high degree of politi-c i s a t i o n in the cur-rent en--

Despite the fact that the form of threats have

The dignity and honour of the defence force is a result of the fact that this service comes before self and the capability of using armed force within the limits of the law. Each and every member of the defence force is highly principled and has acquired special knowledge, through education, training and practice. The armed members of the National Defence Force are moulded on the foundations of service, and duties of conduct. changed with the changing times, the need for protecting and defending the nation still remains as the most important aim of the de--

8

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

Addana

vironment combined with modern weapons, information technology and a high degree of public

Insignia

Symbolic compoSition of mnDf inSignia

Combat Services

National Emblem:- Symbolizes undivided loyalty and obedience to the state.

Shield:- Symbolizes the sacrifices endured by our ancestors in defending the freedom and national sovereignty of maldives and the vigilance of MNDF in guarding the lives and property of our citizens.

Coastguard

Battlement:- Symbolizes the preparedness of MNDF in the defence and protec-tion of the nation and state.

Anchor:- Symbolizes commitment and steadfastness in the defence of maldiv-ian territorial waters and its natural resources.

Crossed swords:- absolute resolve to the protection of islamic faith, the repub-lic and its constitution, and the independence and sovereignty of maldives.

Fire & Rescue Service

Ribbon:- MNDF motto “In the Service of the Nation.�

Crystal blue of the shield:- Symbolizes the the duty to protect Maldivian air space.

The three colours bounding the shield:- (apple green, marine blue and white ) Symbolize devoted service at land, sea and air.

Defence Institute for Training & Education

The three colours of the battlement:- Symbolize patriotism and love for the Nation.

Gold and silver color of the badge:- Symbolizes commitment to the develop-ment, progress, and prosperity of the nation

Support Services

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

7

This newly formed group were first seen in 1892, as part of the King’s ceremonial procession or “Hitchah vadaigathun” and went on to achieve several victories in defending the religion and country.

Two incidents are of special significance in the history of the Maldivian Defence Force.

The first was the war with “Feeshorin” a war that was fought using canons. The second was the November 3rd terrorist attack of 1988.

Several courageous soldiers were martyred in this fight to defend our religion and nation.

The spirit of the force did not diminish and the mercenaries were defeated. .

Other Significant Events The Honour Guard for the English Governor Sir Edward Henry McClem GCMG in 1910 and the Guard of Honour sent to Ceylon in 1928 in honour of the English Governor in Ceylon Sir Herbert Stanlin KCMG were two events that have been noted in the history of the defence force.

Furthermore members of the force guarded the assembly that approved the first constitution of the Maldives and presented a Guard of Honour for the Maldivian King during the event. The Defence Force played a crucial role in stabilising Hinnavaru after the unrest in 1933 and assisted the police, on their request, in bringing an end to the dissent of the Bora Merchants the same year. Maintaining peace and stability in Male’ after King Al Sutan Mohamed Shamsuddeen 3 was overthrown in 1934, settling the North insurgence, and settling the unrest at the end of the Rule of Mohamed Ameen in 1953 were all events where the Defence Force played key roles.

In performing its function of safeguarding the territory of the Maldives, the Defence Force was successful in capturing several foreign vessels that had illegally entered into our territory.

In times of epidemics, during the Enama Boat tragedy and the Tsunami disaster, members of the Maldivian Defence Force diligently served the people in various capacities.

Infrastructure Development It is known from historical documents that the first Defence Headquarters were located on top of the new fortress or “Koattey”. The Defence Headquarters was relocated and established in the two floor building north of Bandeyrige in 1976. The name of the Headquarters changed from “Sifainge” to “National Security Guard House”. This name was changed to “Central Depot on 14 April 1973. The name “National Security Service” was given to the service on 10 January 1979.

The services of a defensive or security force are required for the existence of any nations. These are the people who are entrusted with the important responsibility of safeguarding the nation’s independence and solidarity. The members of the current defence force continues on this regard, taking pride in serving the nation through sun and rain.

to train several of its members abroad, with the assistance of similar forces of other countries.

The aim of the Defence Force was changed with the establishment of the Maldives Police Service as a separate entity on September 1, 2004. The name of the force has been changed to “Maldives National Defence Force”. The mission of the Force is “to protect and preserve the Independence, Sovereignty, Territorial Integrity, Constitution and the elected government of the Republic of Maldives.”

The fundamental responsibility of the Defence Force is to defend the country.

Although the Defence Force have achieved major developments through time, conscious efforts to modernise the force was first started on 11th November 1978 with the assumption of office by the current President, also the Commanderin-Chief of the NSS. These efforts included the modernisation of the system of ranking, strengthening the administrative structure, recruitment of capable youth into the service and spreading the service to all corners of the country.

The Defence Force has progressed rapidly as a result of the opportunities 2007 ް ‫ އ ޭޕ ްރި ލ‬21

Historical Overview of MNDF

= Warrant Officer II Jaufar Abdul Rahman =

and safeguard the religion, culture and sovereignty and people of the country and prevent foreign forces from pirating the valuable treasures of the country such as tuna, shell and ambergris at their convenience.

T

he Maldives, consists of islands arranged as a string of pearls and is strategically positioned in the Indian Ocean. The prevalence of different powers in the region meant that the country was viewed from different perspectives and different methods depending on whoever was most powerful in the region. As these powers threatened the nation with different ways, the people of the Maldives were forced to defend themselves and hence, there was a need to protect

The brave efforts of Boduthakurufaan, to save the Maldives from the Portuguese started in the 10th Century and lasted for 7 years. Boduthakurufaan formed a group of fighters to defend the nation.

After his experience with the Portuguese, Boduthakurufaanu equipped these fighters with weaponry such as swords, shields and spears. This group of fighters were named as “Havaru” which composed of two wings and served in protecting the nation for several years.

The defence force that we see today was formed on April 21 1892, after Nooraddeen Bandarin observed and approved of the youth who marched in step front of the “Aa Ganduvaru”. He organised training for these youth and enlisted them. These first members of the defence or security force numbered a total of eight. The names of these soldiers were:

Holhudhoo Navige Dhon Manik Ismail Didi (Meerubahuru Ismail Didi) – served as Commander Dhombeenaage Ali Didi Henveiruge Ali Didi Holhudhoo Navige Abdulla Didi

Dhon

Roanuge Ibrahim Didi Roanuge Mohamed Didi Kalhiherage Ahmed Didi Kalhiherage Mohamed Didi.

Meerubahuru Ismail Didi served as Commander

‫ނ‬ ަ ަ ‫އ ައްޑ‬

Manik

a retirement system should also encourage the active com-ponent of the force to be mentally and physically capable and competent. It should also allow them to progress within the hi-erarchy. We hope such a system will come into ef-fect soon. “Maldives is 99% water and 1% white sand� is an apt descrip-tion of the geo-physical nature of Mal-dives. It also poses one of the most s i g n i fi c a n t security chal-lenges of Mal-dives. Furthermore, it also highlights the scale of effort involved in protecting and safeguarding our Exclusive Economic Zone and territorial wa-ters. In this regard, MNDF Coast guard is tasked to deliver one of the most important services to the country. Coast Guard Regional Operations Centres will be established in every MNDF Re-gional Headquarters in order to provide faster and better service to the public when needed.

Similarly, coastal surveillance capabilities will be established which would also assist in conduct-ing search and rescue missions more efficiently.

A Coast Guard training school will be set up to provide standardized quality training.

The current restructuring process within MNDF has placed it on a course of decentralization in terms of command and structure. The existing five Regional Headquarters of MNDF will be furtther developed and organized into strategic re-gional commands in the north, central and south of the country for better operational efficiency and effectiveness. If this objective is achieved, it will have strategic advantages which includes better response capabilities in times of disaster and other calamities in addition to various de--

fence and security issues. However, emphasis must be made on quality and not quantity. We dream of a defence force, whose might comes not from numbers, but from the synergy of their capacity, skill and professionalism; a force which is equipped and ready.

Additional measures will be taken to further de-velop manpower and better equip MNDF Fire and Rescue Service. Fire and rescue service is not just a function of MNDF; but a service inspired by humanity and provided with the greater good of the community in mind. In this context, a higher priority will be given to expand this service to all urban and densely populated areas of the country, and provide these stations with trained firemen, suitable equipments and facilities. In addition to this, the expansion of the Regional Fire Service initiative started by the Ministry of Atolls Development and the Ministry of Defence and National Security will continue as scheduled.

Maldives; spread in the midst of the Indian Ocean like a daisy chain of tiny islands, is the nation of ours of which we all are proud of. On this historic occasion of MNDF, I assure our fel-low citizens that we will keep our promise - a promise made in its highest form; to defend the Islamic faith, to defend and uphold the Constitu-tion of Maldives, to defend our national sover-eignty and to protect our freedom. We will do whatever it takes to defend the freedom of our country and our people as our forefathers did.

They have made the supreme sacrifices when were called upon. I envisage a good breed of Soldiers who will continue to follow in their foot-steps.

These are our hopes; a collective vision which we are striving to realize. I am very optimistic about the future of this historic institution and am confident that the men and women of MNDF share this dream with me. Once again I convey good wishes of this occasion to all MNDF per-sonnel. They are the bricks and bones of this Force; their personal and professional character form its fabric. I thank the family members who are the backbone of our Soldiers, for their con-tinued support and inspiration.

I pray to Allah, to give us strength to protect our freedom and independence. May Allah bestow his mercy on us as we pray for peace, prosper-ity and progress of the Maldives and our people.

God bless Maldives. God bless Dhivehi Sifain.

Aameen.

Addana

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

3

FUTURE ASPIRATIONS OF

MALDIVES NATIONAL DEFENCE FORCE = Major General Mohamed Zahir =

I

t is a time our nation is going through tremendous change; motivated by a quest to achieve a higher level of socio-political and economic trans-formation - expressing aspirations and desires, seeking positive change, and hoping for a better and brighter future.

Likewise, Maldives National Defence Force (MNDF) is also determined to sustain this force at the pinnacle of na-tional service – with renewed energy and ambition, applying foresight and encouraging change in our strategic thought process.

In line with Vision 2020, MNDF have set its priorities for the future. These objec-tives were announced last year. These objectives when achieved will benefit our nation, its people and MNDF per-sonnel and their families as they were developed with the broader goals of national development as the main fo-cus. .

In the effort to transform MNDF into a fulltfledged defence force, our aim is to develop a skilled, capable and profes-sional fighting force t a force always willing to do whatever it takes for the defence and protection of our country and its people; a force whose strength comes In the effort to transform MNDF into a fulltfledged from their love defence force, our aim is to develop a skilled, for the coun-capable and professional fighting force t a force try and fellow citizens; a force always willing to do whatever it takes in the de-- whose inspi-fence and protection of our country and its peo-- ration comes ple; a force whose strength comes from their love from their faith for country and fellow citizens; a force whose in-- in Islam and the spiration comes from their faith in Islam and their total devotion to the call of duty.

Though “Addana� has been in circula-tion as the official internal magazine of MNDF for many years, this is its first adaptation for public release. There-fore, I feel it is not only appropriate, but also important to share with readers of

total devotion to the call of duty.

this magazine, our ambitions and as-pirations for the future. These are ex-pressed in its true spirit, as fellow citi-zens of our beloved nation and as an institution fostering and supporting the cause of national progress.

2

21 April 2007 www. mndf.gov.mv

In this regard, one of the fore-most developmental priorities of MNDF for near and long term is developing its human resources by further strength-ening the institutional, educational and physical infrastructure of Defence Insti-tute for Training and Education and its related establishments. Outcomes of

Addana

this will be professional individuals with great devotion and total dedication to national service; soldiers with courage that is forged in the highest standard of training, strategists with clear and inno-vative vision; and leaders at all levels with the finest sense of character and integrity.

Maintaining this service within the con-stitutional boundaries expected by our citizens is important. with this regard, MNDF Act has been drafted and sub-mitted to the Citizens Majilis. This Act will describe the character of MNDF, outline its duties and responsibilities, and explain the protection it offers, and the nature and extent of its authority and power. We hope this Act will be ratified and implemented as soon as possible.

In our effort to strengthen the institu-tional and administrative framework of MNDF, we are working with concerned authorities to draft a retirement system that allows MNDF personnel to leave this service with dignity and due rec-ognition for their selfless service. Such

Contents

Addana | April 2007 20 Corporal Hussain Adam

14 Awareness Program in Male’ & Atolls

His name will forever be written in the hearts of all Maldivians

16 Coastguard Service

04 Historical Overview of the MNDF

Navige Dhon Manik Ismail Didi served as Commander

12 “Nation, Duty, Integrity” Three words that should always be remembered by the MNDF

02 Aspirations of MNDF - In the effort to transform MNDF into a fulltfledged defence force, our aim is to develop a skilled, capable and professional fighting force t a force always willing to do whatever it takes for the defence and protection of our country and its people; a force whose strength comes from their love for the country and fellow citizens; a force whose inspiration comes from their faith in Islam and the total devotion to the call of duty.

07 Service Branches of MNDF

18 Service of the Defence Force in the Tsunami Disaster

Editorial Board Editor

08 The Defence Force today

21 “An Outstanding Example of putting the Nation before self”

10 Trainings of Maldivian Soldiers

When I finally managed to call home aftt ter two weeks, I found out that my father had died in the Tsunami.

06 History – the post of Chief of the MNDF

Lt Ashar Waheed Deputy Editor WO1 Abdulla Ali Associate Editor Sgt Abdulla Saeed Sgt Ahmed Shaz Sgt Ahmed Abdulla Assistant Editor Sgt Abdul Latheef Ali Production Incharge Cpl Thoha AbuBakur Magazine Co-ordinator Pte Yazeed Saeed Editorial Assistants Sgt Fazeela Moosa Cpl Nasrulla Naeem Cpl Ramziyya Abdulla Pte Mohamed Izakiel Pte Ali Shamin Magazine Staff Pte Mujaz Mohamed Pte Ibrahim Ahmed Pte Abdul Salaam Hafeez Pte Fahud Mumthaaz Layout & Design Cpl Thoha AbuBakur L.Cpl Hussain Akram Pte Mohamed Shaz Shakir Pte Yazeed Saeed Pte Mohamed Izakiel