Biçimlendirici Değerlendirme ÖĞRENMEYİ MÜMKÜN KILMAYA YÖNELİK BİR YAKLAŞIM
@Anadolu eTwinning MOOC
Biçimlendirici Değerlendirme BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME sıklıkla yanlış yorumlanmaktadır. Genellikle, diğer değ erlendirme türlerinden daha farklı olan ve daha sık uygulanan bir “test” veya “araç” olarak kavramsallaştırılmaktadır. Bu formülde biçimlendirici değerlendirmenin öğrenci öğrenimini geliştirme gücü atlanmaktadır. Biçimlendirici değerlendirmenin öğrenmeyi değerlendirmek yerine mümkün kılma vaadi, öğretmenler tarafından öğrencileriyle işbirliği içinde uygulana n bir uygulama olarak algılandığı zaman gerçekleşebilir. Biçimlendirici değerlendirmenin bir uygulama olarak asıl amacı öğrencilerin öğrenimini öğrenme hâlâ gelişme sürecindeyken ileri taşımaktır. Bu, öğrenmenin bir süre öğretimden sonra değerlendirildiği diğer değerlendirme türlerine karşıdır. Biçimlendirici değerlendirme uygulaması hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin bir ders boyunca öğrenci anlayışını oluşturmak ve pekiştirmek için tutarlı bir şekilde çalışarak öğrenmeyi sağlamada aktif, farklı ama birbirini tamamlayan roller oynayabildikleri bir geri bildirim döngüsü olarak çalışmaktadır.
Biçimlendirici Değerlendirme Nedir ?
Biçimlendirici değerlendirme, öğretim süresince öğretmenler ve öğrenciler tarafından devam eden öğretim ve öğrenciler amaçlanan öğretim sonuçlarının başarılmasını iyileştirmek için geri bildirim sağlayan bir süreçtir
Etkin Biçimlendirici Değerlendirmenin Beş Özniteliği •
Öğrenme Aşamaları
•
Başarı için Öğrenme Hedefleri ve Kriterleri
•
Tanımlayıcı Geribildirim
•
Kendi Kendini Değerlendirme ve Akran Değerlendirmesi
•
İşbirliği
Öğrenme Aşamaları Nihai öğrenme hedefinin alt hedeflerini belirtin. Öğretmenleri ve öğrencileri, öğrencilerin süreklilik konusundaki öğrenmelerini bulmalarını sağlayın ve sonraki adımları belirleyin.
Başarı için Öğrenme Hedefleri ve Kriterleri Açıkça iletilen Öğrencinin anlayabileceği bir dil kullanımı Tanımlayıcı Geribildirim Özgün geribildirim, amaçlanan öğretim çıktılarına ve başarı kriterlerine bağlı olmalıdır.
Kendi Kendini Değerlendirme ve Akran Değerlendirmesi Öğrencilere, öğrenmeleri üstbilişsel olarak düşünme fırsatı sunar. Öğrenciler, başarılı bir performansın neye benzediğini gösteren ölçütleri kullanır ve öğrenimlerini başarıya ulaştırmak için uyarlarlar. Akran değerlendirmesi sırasında öğrenciler kriterleri kullanarak birbirlerinin performanslarını analiz ederler ve gelişim için açıklayıcı geri bildirim sağlarlar. İşbirliği Öğretmenlerin ve öğrencilerin öğrenimde ortak olduğu bir sınıf kültürü oluşturulmalıdır. Öğrenme hedefleri, çıktıları, başarıları ve öğrenme etkinliklerinde yapılan ayarlamalar hakkında devam eden etkileşimler. Öğrenciler, nerede oldukları hakkında kendi değerlendirmelerini yapar ve belirlenmiş hedeflere ulaşmak için öğrenmede öğrencinin aktif olması gerekir.
Biçimlendirici DeÄ&#x;erlendirme Modeli
• • • • • •
Öğrenme sürecinde gerçekleşir Hem öğretmenleri hem de öğrencileri bilgilendirir Öğretmenlerin talimatları ayarlamalarına izin verir Öğrencileri Kapsar öğretim sürecinden ayrılamaz Öğrenmenin ölçülmesi için sınıf değerlendirmesidir
Belirlenmiş öncelikler üzerine öğretime odaklanmaktadır Kişiselleştirilmiş öğrenmeye izin verir Öğretmenleri ve öğrencileri başarıyla birlikte çalışmaya teşvik eder Öğrenci katılımını ve motivasyonunu artırır. Müfredat, öğretim ve değerlendirme arasındaki tutarlılığı artırır
Biçimlendirici Değerlendirme • Öğrenci Odaklı • Eğitimsel Bilgilendirici • Sürece dayalı sonuç Tabanlı
Öğrenci Odaklı Biçinlendirici Değerlendirme, öğretmenlere birçok açıdan yardımcı olur;
•
Her bir öğrencinin öğrenme ihtiyaçlarını ve stillerini göz önünde bulundurur ve belirlenen kriterlere uyarlanır
•
Bireysel öğrenci başarısını takip eder
•
Zorlayıcı öğretim faaliyetleri sağlar
•
Öğrenci değerlendirmelerini tasarlar
•
Tüm öğrencilere tanımlayıcı geribildirim yoluyla iyileştirme olanakları sunar
Eğitsel Olarak Bilgilendirici Biçimlendirici değerlendirme
• Standartları, içeriği ve değerlendirmeyi dengeleme imkanı sağlar • Amaca yönelik stratejiler seçmenize izin verir • Değerlendirmeyi öğrenim süreci ile bütünleştirir. • Öğretim kararlarını yönlendirir
Sürece Dayalı Sonuçlar Tabanlı Biçimlendirici değerlendirme • • • •
Öğrenme Süreç odaklı çıktıları vurgular Hedefleri ve amaçları öğrenciler için şeffaf hale getirir Açık değerlendirme kriterleri sağlar Öğrencilerin bildiklerini ve arzulanan sonuçları arasındaki boşluğu kapatır. • Alakalı, anlaşılır, uygulanabilir geribildirim sağlar • Bilgilendirici veriler üreterek değerli teşhis bilgileri sağlar
Öğretmenin Rolü Biçimlendirici değerlendirme ancak öğretmenler bir dersin istenen öğrenme hedefleri konusunda emin olduklarında etkilidir. Bu, öğretmenlerin genellikle başlamaya eğilimli oldukları öğrencilerin ne yapacaklarına değil, ne öğreneceklerine odaklanmak anlamına gelmektedir. Öğretmenler öğrenciler için azami şeffaflık sağlamak için dersin başında öğrenme hedefini paylaşırlar veya bu hedefi öğrencilerle birlikte aktif olarak belirlerler. Bunun yanı sıra, öğretmenler öğrenme hedefinin gerçekleştirilmesi yönündeki göstergeleri aktarırlar veya bunları öğrencilerle birlikte belirlerler. Bu göstergeler hem öğretmenler hem de öğrenciler için ders boyunca yol gösterici olarak işlev görür.
Öğretmenler net hedef ve göstergelerle öğrenilenler hakkında hemen nasıl delil toplanacağına karar verebilirler. Biçimlendirici delil toplamanın tek bir yolu yoktur çünkü biçimlendirici değerlendirme belli bir test türü değildir. Örneğin, öğretmenler öğrencilerle etkileşim kurarak, çalışmalarını ve aktivitelerini gözlemleyerek veya çalışmalarının sonucunda ortaya koydukları ürünleri analiz ederek delil toplayabilirler. Bununla birlikte, delil toplama ile ilgili iki önemli husus vardır;
Birincisi, öğretmenler öğrenme delili toplamak için hangi yöntemi kullanır sa kullansın, bu yöntemin öğretmenler ve öğrenciler tarafından eyleme geçirilebilir bilgi vermesi gerekmektedir. İkincisi, delil toplama sistematik bir süreçtir ve öğretmenlerin gelişme göstergelerine bağlı sürekli bir bilgi akışına sahip olabilecekleri şekilde planlanması gerekmektedir. Aynı zamanda, öğretmenler “plansız” olarak da delil toplayacaklardır – öğrencilerin ders hedefiyle ilgili olarak nerede olduklarını gösteren bir şey yaptıkları veya söyledikleri plansız, spontane anlarda.
Geribildirim Geribildirim biçimlendirici değerlendirmenin çok önemli bir bileşenidir ve iki özelliği vardır. Birincisi, planlı veya spontane delillerden elde edilen geribildirim öğretmenlerin yeni öğrenimleri öğretimlerindeki değişikliklerle şekillendirebilmeleri için son derece öne mli bir kaynaktır. Öğretmenler delilleri öğretimlerini bilgiyle besleyecek şekilde etkili olarak kullanırlarsa, önceki değerlendirme bilgileri geçersiz kılınacaktır: öğrencinin öğrenimi ilerlemiş olacaktır ve yeniden değerlendirilmesi gerekecektir. Öğretim öğrenmenin doğru yolda olmasını sağlamak için yeniden düzenlenebilir.
İkincisi, öğretmenin öğrencilere verdiği geribildirim, öğrencilerin kendi öğrenimleri ni ilerletmek için aktif adımlar atabilmeleri için de son derece önemli bir kaynaktır. Gerçekte, öğrencilere geribildirim bir öğretim eylemi olarak anlaşılabilir. Geribildirimle ilgili kapsamlı literatürde de ifade edildiği gibi, öğretmen geribildirimi en çok öğrencilerin mevcut öğrenme durumlarını anlamalarına yardım ettiğinde ve öğrencilere uygulayabilecekleri fikirler, ipuçları veya öneriler verdiği zaman faydalı olmaktadır. Öğrencilerin kendi öğrenimlerinin sorumluluğunu üstlenmesini sağlayan şey budur, genel takdir veya çözümler sunmak değil.
Öğretmenin rolü öğrencilerin hedeflenen amaca yönelik öğrenimleriyle ilgili üstbilişsel değerlendirmeler yapma becerileri geliştirmelerine ve kendi öğrenimlerini düzenlemek için bir strateji repertuvarı oluşturmalarına yardım etmeyi de kapsamaktadır.
Öğrencinin Rolü Öğrencilerin biçimlendirici değerlendirmedeki rolü öğrenme hedefini net olarak anla dıklarında başlar. Tıpkı öğretmenin hedefle ilgili delil toplaması gibi, öğrenciler de ayrı fakat tamamlayıcı bir geribildirim süreci olan öz değerlendirmeyle delil toplarlar Öz değerlendirmede öğrenciler etkili öğrenmenin bir göstergesi olan üstbilişsel bir aktiviteye girerler. Üstbilişsel aktivite öğrencileri öğrenirken kendi öğrenimleri hakkında düşünmeye sevk eder. Bu süreçte, öğrenme stratejilerinde ne zaman değişiklik yapmaları gerektiğini söyleyen içsel geribildirim oluştururlar. Bu değişiklikler bir matematik probleminin anlamaya yardımcı olması için bir diyagram çizmek veya tarihi olayları analiz edebilmek için daha çok araştırma yapmaya karar vermek veya bir metni anlamak için tekrar okumak gibi değişiklikler olabilir.
Öğrencinin rolü akran değerlendirmesini de içermektedir. Akran değerlendirmesinde öğrenciler sınıf arkadaşlarına geribildirimde bulunurlar. Akranlar birbirlerinin öğrenimini öz değerlendirmede kendi öğrenimlerini kontrol ederken kullandıkları aynı göstergelere göre değerlendirirler. Akran geribildiriminin hem geribildirim veren hem de geribildirim alan öğrenci için bazı avantajları vardır. Öğrenme hakkında düşünmeyi içerir ve öğrencilerin kendi öğrenimleri hakkındaki anlayışını derinleştirebilir çünkü öğrenciler başka birinin çalışması bağlamında öğrenme hedefini ve gelişme göstergelerini içselleştirmek zorundadır.
Öğrencilerin biçimlendirici değerlendirmeyle ilgili son husus geribildirimi gerçekten kullanıyor olmalarıdır. Öğrencilerin hem kendi öğrenimleri üzerinde düşünmek ve öğrenmeyi geliştirmek için geribildirim kullanmak zorunda olması önemlidir. Genel olarak, geribildirim döngüsü üç yakınsak geribildirim kaynağından beslenmektedir: öğretmenlerden, akranlardan ve öğrencilerin kendisinden. Bununla birlikte, bu geribildirimin başarıyla verilmesi ve kullanılması öğrenmenin gerçekleştiği sınıf ortamının yapısına bağlıdır.
Sınıf Ortamı
Biçimlendirici değerlendirmenin en önemli özelliklerinden biri sınıf ortamıdır. Başlıca üç unsur çok önemlidir. Birincisi, sınıftaki güç ve sorumluluk sadece öğretmenin ayrıcalığı deği ldir, öğretmenlerin ve öğrencilerin öğrenme sorumluluğunu paylaşmak için birlikte çalışaca kları şekilde dağıtılır. İkincisi, sınıf güvenli bir yer olmak zorundadır. Öğrenciler yardım isteyebilmeli, hataları birer yeni öğrenme kaynağı olarak görebilmeli ve zorlukları veya problemleri bunların kend ilerini öğretmenin veya akranlarının gözünden düşürmesinden korkmadan kabul edebilmel idir. Bunun yerine, öğrencilerin bu gibi davranışların istendiğini ve etkili öğrenenlerin özellikleri olduğunu bilmeleri gerekmektedir. Son olarak, sınıftaki ilişkilerin öğretmenler ve öğrenciler arasında karşılıklı güvene dayalı olarak destekleyici ve işbirlikçi olması gerektiği anlamına gelmektedir.
@Anadolu eTwinning Mooc
Teşekkürler
Adil Tugyan
Sonuç Biçimlendirici değerlendirmenin önemli tarafı bir test veya araç olmaması, daha ziyad e destekleyici bir sınıf bağlamında geribildirimi en önemli öğesi olarak kullanan bir öğretim ve öğrenme yaklaşımı olmasıdır. Biçimlendirici değerlendirme öğretmenlere ve öğrencilere öğrenmenin gerçekleşmesi için ellerinden gelenin en iyisini yapma yetkisi veren bir uygulamadır. Son olarak, öğrenmeyi mümkün kılan bir unsur olarak biçimlendirici değerlendirmeni n başarısı öğretmenlerin bu yaklaşımı test geliştiricilerle değil, öğrencileriyle işbirliği içinde uygulama bilgisine ve becerisine bağlıdır.