Nr 04 12 oktober 2016

Nr 4

12 oktober 2016 Jeroen Geurts: wetenschap is durven dromen

Debat of harmonie? Jacqueline Broerse over de arrogantie Culturen botsen van de wetenschap in collegezaal

‘Geef docenten meer nakijktijd’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Claudia Nzeba Met een missie naar de missverkiezing pag 6

Word lid en krijg twee tickets voor niks!

€ 20 per jaar

Ontdek Het Concertgebouw & Koninklijk Concertgebouworkest

JOUWENTREE.NL/ADVALVAS

Jaargang 64 #04 Claudia Nzeba vraagt aandacht voor onderwijs in Congo

Weekend van de wetenschap Jongetje met VR-bril probeert objecten te raken waarmee hij beschoten wordt. Psychologen hebben ontdekt dat je eerder richt op een object dat je leuk vindt dan op iets engs als een spin of een gorilla.

O|2-gebouw_1 oktober 2016, 14.26 Foto peter gerritsen

6

Jeroen Geurts: wetenschap is meer kunst dan ambacht 10 Letter to My Students een voorpublicatie 12 Stille Aziaten en onbehouwen Hollanders

16

Jacqueline Broerse wil wetenschap voor de zwakkeren 20

Opinie

Donorwet in strijd met grondrecht

8

Verleng nakijktermijn

24

Columns

Marc Schuilenburg Sanne Pieters

9 32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

23

Buitenlandbloggers

25

Campus: Acta lijdt onder hoge huur

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Theater en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 26 oktober 2016.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

3

Universiteiten moeten vastgoedrisico’s duidelijker opschrijven Universiteiten geven nog te weinig openheid van zaken over de financiële risico’s die ze lopen met hun vastgoedinvesteringen, zegt de Rekenkamer.

Grote hackoefening op de VU De VU was 4 oktober doelwit van een grote digitale aanval.

Vertrouwde onderzoeksrapporten en studentgegevens kwamen op straat te liggen en via een website konden studenten zelf hun cijfers aanpassen.

Zogenaamd dan.

VVD wil meer vrijheid voor studenten Laat studenten zelf bepalen hoe lang ze over hun studie doen, zegt de VVD in haar zojuist gepresenteerde verkiezingsprogramma. Als studenten een tijdje wat minder vakken willen volgen, moet dat ook kunnen.

{meer nieuws online} Kersverse Nederlandse Nobelprijswinnaar wil meer geld Manifest jongeren: onderwijsbeleid moet echt beter Psychische problemen bij mantelzorgende studenten Ook zieke studenten bij Amsterdamse ontgroening Bloemen, ballonnen en gebak voor (toekomstige) leraren 4

‘Epic’: abseilen van de VU

E

r hangen studenten aan de medische faculteit.

Ze zijn van de medische faculteitsvereniging MFVU en vieren hun 65-jarig bestaan. “We wilden vooral ‘epic’ dingen organiseren”, zegt Koen Vasse, van de lustrumcommissie.

Voor het abseilen hebben zich zo’n 120 mensen opgegeven. Het kost een paar uur voor iedereen naar beneden is gezeild.

Vasse was de eerste die ging. “Het is heel gaaf. Even is het eng, als je boven op de rand van het gebouw staat en er overheen moet. Maar dan hang je en ga je.”

Eerstejaars geneeskunde Beau Anker (abseiler rechts) vond het ook heel leuk: “In het midden lijkt het of je niet meer bij de muur komt met je benen, dan hang je daar. Dat is wel even spannend.” De VU vond het geen probleem: “We wilden het eerst van het VUmc af doen. Maar na drie maanden hoorden we nog eens dat het niet kon. De mensen van de VU reageerden direct heel enthousiast”, aldus Vasse. (MK)

Marieke Schilp

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Zie ook: advalvas.vu.nl>nieuws>6 oktober.

Echo Award voor VU-student geneeskunde

Muhammed Al-Tamimi is winnaar van de Echo Award voor multicultureel talent in het wetenschappelijk onderwijs.

H

ij kreeg de prijs uitgereikt door onderwijsminister Jet Bussemaker. De jury van de Echo Award looft zijn doorzettingsvermogen. Via het vmbo, havo, vwo en een jaar biomedische wetenschappen kon Al-Tamimi uiteindelijk gaan doen wat hij graag wilde: arts worden.

Hij hoopt dat deze prijs eraan bijdraagt dat niet-westerse kinderen gelijke kansen krijgen in het onderwijs.

“In Irak, waar ik vandaan kom, wordt pas op de middelbare school je niveau bepaald”, vertelt hij. “Hier kreeg ik op de basisschool een vmbo-advies en ik wist eerst niet hoe bepalend dat is. Ik heb enorm geknokt om een hoger schooladvies te krijgen, maar dat lukte niet, omdat mijn Cito-score te laag was.”

De jury was onder de indruk van Al-Tamimi’s nevenactiviteiten.

Als student-onderzoeker bij

transgenderchirurgie geeft hij ook lessen seksuele en relationele voorlichting op middelbare scholen. Al-Tamimi zegt het leuk te vinden om voor de klas te staan: “Ik doe het niet voor mijn cv.” De prijs is deelname aan een summercourse aan de University of California Los Angeles in de Verenigde Staten. (MK)

In de volgende Advalvas verschijnt een interview met Muhammed Al-Tamimi nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Vergelijking met de rest komt op diploma

S

ommige Nederlandse universiteiten doen het al en binnenkort volgt de rest. Allemaal gaan ze vermelden hoe studenten scoren in vergelijking met hun medestudenten. Dat moet duidelijk maken wat een eindcijfer precies betekent.

Want is een acht een hoog cijfer of haalt bijna iedereen dat voor zijn scriptie? In sommige vakgebieden zijn hoge cijfers heel normaal, terwijl docenten van andere

vakken juist zuinig doen. Dat is een probleem, waarschuwde een voormalige student van de Universiteit Utrecht.

Je maakt bijvoorbeeld minder kans op een plaats aan een Amerikaanse topuniversiteit als je cijfers niet goed worden omgerekend naar het grade point average-systeem dat ze daar hanteren: een schaal van A tot F. De Utrechtse rector Bert van der Zwaan gaf al snel toe dat zijn universiteit daarin “een tikkie te streng” was.

Echt iets om landelijk aan te

Kinderuniversiteit Poep ruiken, toga’s passen en vuurstenen opgraven. Zaterdag 1 oktober was de VU open om de wetenschap aantrekkelijk te maken voor kinderen. Het nieuwe O|2-gebouw met z’n grote hal en labruimtes leende zich daar prima voor. Wat deden ze nog meer?

Kijk op advalvas.vu.nl> Razende Reporter> Kinderuniversiteit

Praten helpt Wanneer arts en verpleegkundigen elkaar begrijpen, verbetert de zorg aan de patiënt en de familie. Lees het opiniestuk van hoogleraar Guy Widdershoven op advalvas. vu.nl>opinie

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

pakken, vond de UU-rector, en hij bracht het probleem ter sprake bij zijn collega’s van andere universiteiten. Ze hebben nu afgesproken om allemaal een zogenoemde grading table aan hun diploma’s toe te voegen. Dit is een tabel waarin staat hoe vaak bepaalde cijfers zijn gegeven.

Vijf procent heeft bijvoorbeeld een negen gekregen en twintig procent een zes. (HOP)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>10 oktober.

Dure biertjes

47 Zuipende studenten kosten de samenleving zo’n 47 miljoen euro per jaar aan studievertraging.

D

at stelt het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een dik rapport over de maatschappelijke kosten van alcoholgebruik in de samenleving. Alcohol kost tussen de twee en drie miljard euro door verkeersongevallen, politie-inzet, ziekmeldingen op het werk, gezondheidsschade enzovoorts.

Maar studievertraging tikt ook aardig aan. Want het kan haast niet anders of alcohol zorgt voor studievertraging, denken de onderzoekers. In een paar stappen komt het RIVM tot een ‘educated guess’. (HOP)

Hoe het RIVM tot deze berekening komt, lees je op advalvas. vu.nl>nieuws>3 oktober.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @pietgautier 10-10_Contract theory gets Nobel. Well deserved. Hart and Holmström!

Relevant work for understanding the crisis. @csbVU 10-10_3 nov start een nieuwe studieversnellingsgroep op donderdagen om 16u. Veel succes in P2! http://dld.bz/ ep6Gs #soggen #plannen #motivatie Voor ‘studenten die een stok achter de deur nodig hebben’ organiseert de Centrale Studentbegeleiding deze groepen. @VUhistoricus Univ. historicus VU heeft geretweet VUmc 10-10_Woensdag 12 oktober: feest 50 jaar VUmc. Hoe zat het ook alweer met geschiedenis faculteit, ziekenhuis, lees: http://www.geheugenvandevu.nl/ hoofdmenu/blog/blog-vijftig-jaar-vumc … @irien 9-10_”Ik wil geen zwangere robots” Intrigerend interview met robotprof aan de VU door @RobHartgers Robothoogleraar Guszti Eiben vertelt in Intermediair hoe hij controle houdt over zijn evolutionaire robots: ‘Als ik de 3D-printers uitzet, komen er geen nieuwe robots.’ @jaapseidell 6-10_Unilever opent onderzoekscentrum in Wageningen. Verstandig in kader van onafhankelijkheid & vertrouwen in wetenschap?http://resource.wur.nl/ @vinsub 6-10_Amsterdam Neuroscience launch - bundling VU, UvA, VUmc, and AMC strengths. 650 neuroscientists in the theater!

De grootschalige samenwerking van zowat alle Amsterdamse wetenschappers die zich met neurowetenschappen bezighouden, is feestelijk begonnen. De rector van de VU was erbij. @NMvMediators 6-10_Een verrijking van ons vak! Trots!

VU vestigt nieuwe leerstoel Mediation [okt-dec] - Vrije Universiteit Amsterdam http://vu.nl/nl/nieuws-agenda/ nieuws/2016/okt-dec/vu-vestigt-nieuweleerstoel-...

5

‘Je wint een heel groot netwerk’

6

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

student in actie

Stichting Helden Met haar deelname aan de verkiezing voor Miss Afrika Nederland wil Claudia Nzeba aandacht vragen voor de Stichting Helden van haar vriendin Julie Kapinga. Zij zamelt geld in voor onderwijs in Congo.

Nzeba: “Kinderen krijgen daar les onder erbarmelijke omstandigheden. We willen lesmateriaal betalen en een locatie voor een school zoeken.”

Claudia Nzeba 24 Derdejaars rechten

Claudia Nzeba doet mee aan de verkiezing voor Miss Afrika Nederland. Zo vraagt ze aandacht voor beter onderwijs in Congo.

DOOR FLOOR BAL FOTO Martijn GIJSbertsen

W

at is je grootste wens? Wereldvrede? “Die willen we allemaal. Daarom is dat antwoord tijdens missverkiezingen zo’n cliché. Ik doe mee aan de verkiezing voor Miss Afrika Nederland omdat ik ervoor wil zorgen dat meer kinderen toegang krijgen tot het onderwijs in Congo. Mijn ouders zijn naar Congolese maatschaven goed opgeleid, mijn vader heeft rechten gestudeerd.

Maar na zijn studietijd is Congo een instabiel land geworden. Er is veel oorlog en het geld wordt niet in onderwijs geïnvesteerd.”

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

Hoe wil je de misstitel gebruiken? “De winnaar krijgt geen geldprijs. Maar je ontmoet in het jaar dat je Miss bent wel heel veel mensen. Je kunt veel netwerken. Die mogelijkheid wil ik gebruiken om aandacht te vragen voor de Stichting Helden. Ik ben trouwens niet de enige.

Eigenlijk alle meiden die aan de wedstrijd meedoen, steunen goede doelen.”

Hiervoor werkte je bij de Rechtswinkel Migranten Amsterdam-West.

Waarom koos je daarvoor? “Ik heb in mijn leven veel met migratierecht te maken gehad. Mijn vader heeft zich bewust nooit laten naturaliseren. Als je in Nederland uit niet-Nederlandse ouders geboren wordt, krijg je automatisch hun nationaliteit. Pas op mijn achttiende kon ik zelf naturalisatie aanvragen.

“Dat kost een hoop geld, dus ik nam de moeite nooit. Totdat ik vorig jaar voor het eerst mijn vergunning met vijf jaar moest verlengen. Dat gaf een hoop stress, in de tussentijd mocht ik ook niet werken. Door een fout van de IND duurde dat veel langer. Maanden waarin ik geen inkomsten had en ik van het kastje naar de muur gestuurd werd. Toen heb ik besloten om toch mijn Nederlandse nationaliteit aan te vragen. Daarna wilde ik andere mensen met dezelfde problemen helpen.”

Augustus 2016 – nu Medewerker bij Franstalige Hema-webshop 2015 – 2016 Lid commissieActiviteiten, Europese rechtenstudentenvereniging Elsa 2015 – 2016 Juridisch medewerker, Rechtswinkel Migranten Amsterdam-West December 2015 - nu Receptionist, Prakken d’Oliveira Human Rights Lawyers 2012 – nu Bachelor rechten, VU 2011 – 2012 Notarieel recht, UvA

Je bent sociaal betrokken, heb je dat van huis uit meegekregen? “Inderdaad. De reden waarom mijn vader zijn Congolese nationaliteit wilde houden, is omdat hij ongewild zijn land moest verlaten. In de jaren zeventig was hij lid van een politieke partij. Dictator Mobutu heeft al zijn opponenten gedwongen op het vliegtuig naar Europa gezet. Mijn vader kon niet eens afscheid van zijn familie nemen. Nederland was geen eigen keuze. Mijn moeder kwam naar België om te studeren en ontmoette daar mijn vader.

Samen hebben ze zich altijd ingezet voor andere Congolezen die naar Nederland kwamen.”

Wil je hierna aan Miss Nederland meedoen? “Een van de eisen is dat je de Nederlandse nationaliteit hebt. Sinds oktober ben ik Nederlander, dus dat kan. Een coach bij de Miss Afrika Nederland-wedstrijd is Leila Aigbedion. Zij deed vorig jaar ook aan Miss Nederland mee, als de enige donkere meid.

Zij stimuleert mij om me aan te melden. Het lijkt me leuk om mee te doen. Ik ben hier geboren en getogen, kom uit een klein dorp in Gelderland. Ik ken niets anders, ik ben zelfs nog nooit in Congo geweest.”

Is er nog een verschil tussen beide wedstrijden? “Bij Miss Afrika Nederland heb je geen bikinironde. Dat is binnen de Afrikaanse cultuur niet gebruikelijk. Het is niet respectvol voor je ouders om veel van je lichaam te laten zien. In plaats daarvan dragen we in één ronde de traditionele kleding uit het land van onze familie. Ik mis dat in een bikini lopen niet, maar het maakt mij verder niet uit. Mijn ouders zijn niet zo traditioneel, die zouden er geen moeite mee hebben.”

Miss Africa Netherlands vindt plaats op zaterdag 22 oktober.

Zie ook missafricanetherlands.com Ben of ken jij ook een student die zich inzet voor de maatschappij?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl

7

Donorwet botst met recht op lichamelijke integriteit Zonder wettelijk kader en betere voorlichting is het voorgestelde donorregistratiesysteem in strijd met het grondrecht op lichamelijke integriteit.

DOOR BRITTA VAN BEERS ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

A

ls het aan Dijkstra’s wetsvoorstel ligt, moeten we straks allemaal een keuze maken om wel of niet als orgaandonor geregistreerd te staan. Doen we dat niet, dan maakt de overheid de keuze voor ons. Een analyse van artikel 11 Grondwet, waarin dit grondrecht is neergelegd, maakt duidelijk dat een dergelijke keuzeplicht wringt met het recht op lichamelijke integriteit.

Uit de grondwetsgeschiedenis en jurisprudentie blijkt dat het recht op lichamelijke integriteit burgers primair bescherming biedt tegen inbreuken op hun lichaam door anderen, tenzij zij daar expliciete en geïnformeerde toestemming voor hebben gegeven.

Een eerste vraag is of een geenbezwaarsysteem, dat uitgaat van de geldigheid van stilzwijgende toestemming voor orgaanuitname, aan dit grondwettelijk vereiste voldoet. Daarnaast kan men zich afvragen of er in de huidige omstandigheden wel sprake is van geïnformeerde toestemming van donoren. Een aantal ontwikkelingen stelt op dat tweede punt niet gerust.

Zo oordeelde de Reclame Code Commissie recentelijk dat de overheid op haar voorlichtingssite onvoldoende duidelijk maakt wat wordt bedoeld met orgaandonatie na

8

‘overlijden’. In de praktijk zijn veel donoren niet in traditionele zin dood wanneer hun organen worden verwijderd, maar hersendood. Volgens de commissie is die informatie essentieel voor de beslissing of men zich als donor laat registreren.

Op zich kan de informatie op de overheidssite makkelijk worden aangepast.

Maar de kwestie legt een veel dieper probleem bloot. De vraag is hoe geïnformeerd burgers kunnen zijn ten aanzien van een hoogtechnologische praktijk waarbij de ontwikkelingen in razendsnel tempo elkaar opvolgen en telkens nieuwe morele dilemma’s opwerpen. Zelfs de wetgever kan het tempo niet aan. Daarom

nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Anarchisme revisited

laat de Wet op de orgaandonatie het aan wetenschappelijke commissies om de hersendood periodiek te definiëren in zogeheten hersendoodprotocollen. En om die reden wordt in diezelfde wet met geen woord gerept over een alternatieve manier om de dood vast te stellen, die volgens de Gezondheidsraad al in ruim de helft van de gevallen wordt toegepast.

Het gaat hierbij om donoren die (nog) niet hersendood zijn, maar bij wie een aanstaande dood is te verwachten. In die gevallen kan orgaanuitname plaatsvinden na een hartstilstand die veroorzaakt wordt door het loskoppelen van de patiënt van de beademingsapparatuur.

En zal in de toekomst vooronderstelde toestemming ook voldoende worden geacht voor postmortale donatie van lichaamsmateriaal aan de wetenschap?

Dat dit geen ongegronde vrees is, wordt geïllustreerd door het Belgische geenbezwaarsysteem. Zonder dat veel Belgische burgers daar erg in hadden, is de regelgeving in 2008 zo aangepast, dat hun vooronderstelde toestemming nu ook geacht wordt te gelden voor donatie van hun lichaamsweefsels aan de wetenschap.

Deze ontwikkelingen maken duidelijk dat geïnformeerde toestemming in het geval van postmortale orgaandonatie een relatief begrip is. Als zelfs de wetgever achter de feiten aanloopt, hoe kun je dan van burgers verwachten dat zij weten waarmee zij, al dan niet stilzwijgend, instemmen? Mocht de Eerste Kamer Dijkstra’s wetsvoorstel aannemen, dan moet de voorlichting over orgaandonatie en het bestaande wettelijke kader aanzienlijk verbeteren. Zonder deze aanpassingen kan geoordeeld worden dat het wetsvoorstel in strijd is met het recht op lichamelijke integriteit.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

A

foto Yvonne Compier

Britta van Beers is universitair hoofddocent rechtsfilosofie.

Marc Schuilenburg universitair docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie

chter het Centraal de snelst groeiende thuiszorginstelling in Station in Amsterdam Nederland. Ze levert wijkverpleging aan zijn de verkeerstekens meer dan tienduizend mensen en doet weggehaald. Geen dat via zelfsturende wijkteams. De teams verkeerslichten, maken hun eigen roosters, nemen zelf verkeersborden of nieuwe mensen aan en bepalen zelf hoe zebrapaden meer. Zelfs lang ze bij een cliënt blijven. De gemidpolitieagenten ontbreken. Er is alleen delde tevredenheid van de ruim drieduieen bord met een maximumsnelheid van zend medewerkers en hun klanten is al 15 kilometer erop en een aantal ribbels jaren zeer hoog. in het wegdek. Voetgangers, scooters, Minder regels, kleinere overheid, zelfbromfietsen en fietsers maken hier zelf sturing. Nieuw is het allemaal niet. De uit wie voorrang heeft. Leidt dit tot onderwerpen passen in een lange polihet recht van de sterkste? Integendeel. tieke denktraditie hoe een samenleving Op een van de drukste te organiseren buiten de punten van de stad staat en de markt om. Ook gaat het erg goed. Sinds herinneren ze aan het Zelforganisatie de invoering van deze werk van de godfather van is het nieuwe ‘shared space’ zijn er de beatgeneratie William toverwoord geen noemenswaardige Burroughs die in Cities of ongelukken meer gebeurd. the Red Night pleitte voor In de meest opwindende de oprichting van piratenstad van Nederland republieken waar iedereen wordt ook volop geëxpekan doen en laten wat hij rimenteerd met vormen wil. Wel nieuw is het besef van zelforganisatie. In dat dit allemaal niet hoeft Rotterdam nemen bewote leiden tot chaos of een ners zelf het voortouw om problemen gevecht op leven en dood. Zo schreef als leegstand, hangjeugd en drugsweblog GeenStijl dat het maar een paar overlast aan te pakken. Bewoners van uur zou duren voordat de eerste zwaargede wijk Middelland hebben onder het wonde zou vallen achter het Amsterdammotto #wedoenhetzelfwel de locaties en se Centraal Station. Niet dus. En dat met thema’s benoemd waar ze de komende gemiddeld 39.000 verkeersdeelnemers jaren positief verschil willen maken. De per dag. Het is een boude stelling en laat ambtenaren op de Coolsingel moeten politiek rechts het maar niet horen. Er maar aanhaken. breken anarchistische tijden aan.

Ook in de zorg is zelforganisatie het nieuwe toverwoord. Buurtzorg Nederland is Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Hersenonderzoeker Jeroen Geurts

‘Studenten moeten eerst vrij durven dromen’ In een brief aan zijn studenten pleit hoogleraar Jeroen Geurts voor de kunstenaar in de wetenschapper.

Een interview.

DOOR PETER BREEDVELD FOTO ANNEKE HYMMEN

I

n uw ‘Letter to My Students or How to Become a Good Scientist’ schrijft u: science is more of an art than a craft. Interessant. Gaat wetenschap niet gewoon over keiharde feiten? “Die spelen natuurlijk wel degelijk een rol, maar als wetenschapper moet je creatief zijn in de manier waarop je naar de wereld kijkt. Ik zat in het tv-programma Kijken in de Ziel, waarin Coen Verbraak wetenschappers interviewt. En een van de vragen was of je wetenschapper bént of er een wórdt, en hoe ik dan als kind was. Het viel mij op dat de meeste wetenschappers in het programma net als ik een beetje zoekende, dromerige kinderen waren die willen weten hoe de wereld in elkaar zit.”

Dus dat is wat wetenschap behelst? Je verzint een wereld om vervolgens te onderzoeken in hoeverre die overeenstemt met de werkelijkheid? “In de wetenschap poneer je hypotheses over de werkelijkheid.

In dat stadium moet een wetenschapper zijn kunstzinnigheid laten blijken. Out-of-the-boxdenken, creatief

10

zijn. Daarna kijk je of het klopt wat je met je hypothese beweert. Dat laatste is het stadium waarin de wetenschapper meer is zoals het publiek hem zich voorstelt: een man of vrouw van statistieken en modellen, de rigueur van de wetenschap.”

Daarom die passage over uw jeugd in uw brief, waarin u verhalen verzon, sprookjes herschreef en uw fantasie de vrije loop liet. “Er werd altijd naar gevraagd in interviews en bij College Tours en dergelijke. Mensen willen graag weten wie jij bent en hoe je in de wetenschap bent terechtgekomen. Dus ik heb mijn antwoorden verzameld en in dat boekje verwerkt. Zo krijgt het iets heel persoonlijks.”

Met de nadruk op de fantasie die u zo belangrijk vindt. “Ja, en mijn liefde voor het absurdistische ook vooral. Het geeft aan dat je met de wereld wilt spreken, de werkelijkheid wilt oprekken, wilt manipuleren, om te snappen hoe zij in elkaar zit. En dat is wat wetenschappers en kunstenaars gemeen hebben. Als wetenschapper beschrijf je de wereld zoals die is, maar ik wil mijn studenten aanzetten om eerst vrij te durven dromen, zich los te maken van bestaande ideeën. Natuurlijk komt er op een moment een einde aan dat dromen. Dan moet je daar een streep onder zetten en je concentreren op de

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

WETENSCHAP voorliggende feiten. Je kunt en mag de significantie van je tests niet dromen en de betrouwbaarheid van je data ook niet.”

Klinkt schizofreen, dat bestaan als wetenschapper.

Maar dat moet ik natuurlijk niet zeggen tegen een neurowetenschapper. “Schizofreen zou ik het niet noemen inderdaad, maar wetenschap is een vak van keiharde analyse en ook van een zekere dromerigheid.

Het eerste volgt op het laatste. De kunstzinnigheid levert nieuwe ideeën op, de analyse is het ambacht.”

Bovendien moet je een out-of-the-boxdenker zijn om fondsen te kunnen verwerven en studenten aan te trekken. “Het talent om fondsen te verwerven en mensen aan te trekken is een bij-effect van creatief en goed zijn in je vak. Als je een consequente, sterke onderzoekslijn hebt, willen mensen vanzelf bij je werken of geld geven aan je onderzoek. Dat is een kwestie van vertrouwen.”

Minder dromerig bent u als u het heeft over de combinatie wetenschappelijke carrière en privéleven. U schrijft dat u zich op uw carrière heeft kunnen concentreren omdat uw partner ook carrièregericht is en u geen kinderen heeft. Moet je een soort monnik zijn als je succesvol wilt zijn in de wetenschap? “Helemaal niet, maar je moet wel kunnen combineren. Je moet oppassen dat je je niet voortdurend schuldig voelt als je met je werk bezig bent terwijl je vindt dat je eigenlijk thuis met de kinderen zou moeten zijn. Kijk, als je kind ziek is, moet je bij je kind zijn, maar als je thuis met je werk bezig wilt zijn, moet dat ook kunnen. Dat zijn keuzes en afspraken die je maakt. Een gezin starten kan natuurlijk wel betekenen dat je wat langer doet over het bereiken van de top, als dat het doel is, maar nergens staat geschreven dat je binnen tien jaar hoogle‘Je wilt de raar moet zijn. werkelijkheid “Op sociale media kreeg ik een beetje oprekken en kritiek dat ik alles zo maakbaar voormanipuleren om te stelde. Als je maar hard werkt en de snappen hoe zij in juiste keuzes maakt, word je vanzelf een succesvolle wetenschapper. Maar helaas elkaar zit’ is dat niet zo. Er zijn te weinig plekken, er is te weinig geld. Zelfs voor getalenteerde onderzoekers is niet altijd plek. Ik ben ook voortdurend bezig met het bij elkaar harken van potjes om mensen in de wetenschap te kunnen houden. Dus ik zie dat probleem heel scherp.”

Dat schrijft u ook in uw brief. Is die daarmee een aanklacht tegen het systeem? “Meer een oproep aan de toekomstige generatie om goed na te denken over wat ze in deze tijd en in de huidige maatschappelijke situatie wil met de wetenschap. Bestuurders, tot wie ik ook deels behoor, moeten vervolgens gaan kijken wat er nodig is om die droom te realiseren. Zie, het is wederom: eerst dromen, dan realiseren. Dat dromen moeten we niet overslaan.”

Zie voorpublicatie op volgende pagina’s.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

11

Letter to My Students

If someone wants to steal your ideas, let them Academic fights are everywhere. It is all about too many people and too few positions. And about ego.

BY JEROEN GEURTS

E

veryone tries to protect their ideas and their legacy. If they don’t, they won’t be remembered and won’t make it in science.

(That is, at least, the assumption.) I have seen my share of strife and petty fights. I’ve spent many a meeting trying to mitigate or, if I was the focus of attack myself, to secure my artistic freedom as those discussions are mostly about ‘who gets to work on what’. At some point, I remember it quite well, I deliberately distanced myself from the fights. I now simply refuse to enter the arena. It is exhausting and utterly senseless. Pettiness is the fate and sign of mediocre people. Don’t go there. Instead, have tons of questions. More than you will ever be able to answer. If someone wants to steal a few of your ideas away, let them. It will be good for science as a whole if they get to be answered. Collaborate and advance the field together. The future of science is in forming large, (inter)national networks with experts sharing their knowledge and experience.

Still, occasionally, you might feel you want to save a question for yourself. A question that is important to you. One of those that might potentially change the world. For the last five years, I have been working with colleagues abroad on one of those questions. It has been both frustrating and exhilarating: every time we thought we were nearly there, something happened in the lab that we did not see coming and that we did

12

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

VOORPUBLICATIE

not understand. But it has been science in its greatest form: out-of-the box and honest. I don’t know if we will ever find the answer to our hypothesis, but this at least was one occasion where we decided not to immediately share the details of our research with the field. We had put so much effort into it (mind you, we had to finance much of it ourselves because it was too new and too recalcitrant for any funding agency to take an interest in it) that we wanted to be the ones who solved the puzzle in the end. However, I sincerely doubt whether keeping secrets is a good idea in general. For one thing, it isn’t a very efficient strategy. Biological problems are complex, and their solutions require input from different specialists, different fields. We have been struggling and reinventing the wheel for several years now. It will be a great story if we succeed in the end, but it could have been done so much faster if we had opened up from the beginning and sought help. Even if that meant being scooped (and there is that risk of course). I also think we have an obligation here. Ultimately, we are trying to solve a disease, and science should be about solving problems, not about who solves them. Anyway, as for the mud fights: don’t join the wrestling game. Be independent. Be unique. Select your goal and go for it. If you are great at what you do, nobody can touch you.

if you are doing well, a position in academia is not guaranteed. Different figures are in circulation, but one of the Dutch national expert reports states that approximately two-thirds of all scientists have to leave academia at the post-doc level. Imagine that: you’re thirty-something, ready to settle down, buy a house, start a family, and all of a sudden you need a whole new career. I worry greatly about these numbers. As a chairman of the Young Academy, I have tried to lobby for a better deal for young scientists. And as the head of an academic department, I pride myself in finding good positions outside of academia for those who need to leave research. I talk to my students early about their careers. I ask them what their plans are, whether they want to pursue a path in science. If they don’t, or if I do not think they will survive the competition (and I will tell them honestly, as all supervisors should), I will use my network to look for something suitable with and for them. As a society, with all the various challenges ahead, we do not have the luxury to squander our brain power.

So ask your supervisors what to do, where to go. And do not stop until they help you figure it out and make a choice.

What about other potential pitfalls in science?

Well, I already mentioned the looming issue of scarcity.

There are only so many positions available, and even

Fragment uit Jeroen Geurts, Letter to My Students or How to Become a Good Scientist ; 28 blz. Uitgeverij Vesuvius/VU Uitgeverij; 3,95 euro.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

13

Yvonne Compier

Hoogleraar Heleen Riper en de onderzoekers Jeroen Ruwaard en Christiaan Vis van de afdeling Klinische, Neuro- en Ontwikkelingspsychologie ontvangen een Europese subsidie van 6 miljoen euro voor het project ‘ImpleMentAll’, online behandelingen tegen depressie.

Mauro Mastrogiacomo wint voor de VU, samen met University College of London, Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Leiden, 1 miljoen euro voor het Netspar Large Vision Project.

Netspar is een kennisnetwerk voor het bevorderen van een beter begrip van de economische en sociale gevolgen van pensioenen en vergrijzing in Nederland en Europa.

Hans ter Steege is benoemd tot bijzonder hoogleraar bij systeemecologie. De Amazone, het grootste regenwoud op onze aarde, staat centraal in zijn onderzoek.

De HvA benoemde Geert Savelsbergh, Mathijs Hofmijster en Raôul Oudejans tot bijzonder lectoren op het gebied van sport en bewegen. De lectoraten zijn een samenwerking tussen HvA en VU en vallen onder het Amsterdam Institute of Sport Science.

14

Lange, gespierde leiders

L

ange, gespierde mannen worden eerder dan kleinere mannen als een typische leider gezien omdat ze als meer dominant, gezond, en intelligent overkomen. Lange vrouwen wordt alleen meer intelligentie toebedeeld. In het onderzoek waarop sociaal-psycholoog Nancy Blaker 30 september promoveerde, probeerde zij een genuanceerder beeld te krijgen van het verband tussen lichaamslengte en status.

Een hoge status kunnen anderen je toekennen (wegens prestige), of je kunt die zelf afdwingen door intimidatie (dominantie).

Blaker toont aan dat beide statusstrategieën, prestige en dominantie, door volwassenen over het algemeen worden geassocieerd met lengte en gespierdheid bij mannen. Ook kinderen associëren lange mensen al met dominantie, ontdekte Blaker. (WV)

Studio Publicity Photo of Randolph Scott

VIPs

Zie proefschrift via tinyurl.com/Nancyblaker

Gifmengen

V

an veel natuurlijke extracten worden geneesmiddelen gemaakt, bijvoorbeeld slangen- en slakkengif. De traditionele methode hierbij is de zogeheten bioassay guided fractionation. Voor die methode zijn echter grote hoeveelheden extract nodig, ze is arbeidsintensief en vanwege de herhaalde stappen in het proces kunnen de stoffen hun werking verliezen.

Scheikundige Réka Ötvös

ontwikkelde voor haar promotieonderzoek nieuwe analytische technieken om bruikbare componenten in natuurlijke giffen en extracten sneller en makkelijker te identificeren. In haar proefschrift beschrijft ze de ‘online hogeresolutie screeninganalyse’. Die maakt het mogelijk componenten in complexe mengsels te detecteren en hun specificieke bioactiviteit en chemische identiteit te bepalen.

(PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ gifmengen

Revalideren nutteloos

R

evalidatie na een lumbale herniaoperatie heeft geen effect.

Dat blijkt uit het onderzoek waarop Teddy Oosterhuis 10 oktober bij Aard- en Levenswetenschappen promoveerde. Postoperatieve zorg verschilt tussen ziekenhuizen en chirurgen.

Sommige chirurgen verwijzen altijd voor postoperatieve oefentherapie, anderen verwijzen soms of nooit. Uit haar onderzoek blijkt dat revalidatie voor patiënten geen verschil maakt. Revaliderende patiënten hebben niet minder pijn en functioneren ook niet beter in het dagelijkse leven. (FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Teddyoosterhuis nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Klimaatverandering bedreigt archeologie

I

n het jaar 2100 zullen alle archeologische resten in Noord-Noorwegen verdwenen zijn. Aard- en levenswetenschapper Vibeke Vandrup Martens waarschuwt in haar promotieonderzoek voor een temperatuurstijging in dit subarctische gebied.

Zij berekende dat voor elke graad stijging in temperatuur het verval van de resten in de steentijdvindplaatsen drie procent per jaar is, oplopend tot veertien procent voor de organische resten in de middeleeuwse vindplaatsen. Een mogelijke oplossing is een vindplaats af te dekken met klei, om wisselende grondwaterstanden en de toevoer van zuurstof af te remmen. (PB)

‘Verzamel zelf geen bewijs bij schending mensenrechten’

Brakke klaver

Zie proefschrift via tinyurl.com/Vandrupmartens

Dik op afstand

4 K

Mensen die ver van een supermarkt wonen, hebben vier keer zoveel kans op overgewicht.

O

nze woonomgeving is een belangrijke factor in de vraag of we te dik worden of niet. Mensen die in een omgeving wonen waar supermarkten en andere voorzieningen dicht in de buurt zijn, worden gestimuleerd om daar op de fiets of lopend naartoe te gaan. Mensen die in een buurt wonen zonder supermarkten en andere voorzieningen, nemen eerder de tram of de auto; ze bewegen minder en eten ongezonder. Dat ontdekte Joreintje Mackenbach in het onderzoek waarop ze 10 oktober promoveerde. De woonomgeving is overigens gerelateerd aan het opleidingsniveau: hoger opgeleiden wonen in buurten met meer voorzieningen en meer sociale cohesie. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/Joreintjemackenbach ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

laver is een plant die uit zichzelf de grond bemest omdat de plant stikstofknolletjes vormt die de grond stikstofrijker maken.

Veel andere landbouwgewassen onttrekken juist stikstof aan de bodem. Daarom wordt klaver veel gebruikt in de wisselteelt, tussen andere voedselgewassen door.

Bioloog Bas Bruning onderzocht in zijn promotieonderzoek de toepassingsmogelijkheden van klaver op zilte landbouwgrond.

Bepaalde klaversoorten kunnen prima tegen brakke grond, zo bleek uit het onderzoek. ”De stikstoffixatie bleef ook onder zoute omstandigheden werken”, zegt Bruning. Dit is belangrijk voor de duurzame landbouw, want het betekent dat er minder zoet irrigatiewater nodig is en dat zilte grond op een milieuvriendelijke manier bemest kan worden. (WV)

Marieke de Hoon schreef een handboek waarmee amateurs in noodgevallen schending van mensenrechten kunnen documenteren.

“Amateurs die bewijs van schendingen van mensenrechten willen vastleggen, doen vaak meer slecht dan goed. Ze kunnen getuigen opnieuw traumatiseren of bewijs zodanig beschadigen dat het niet bruikbaar is in de rechtbank.

Sowieso is het vastleggen van bewijs en informatie voor strafzaken ongelooflijk moeilijk. Zo is het heel belangrijk om precies bij te houden wie de informatie in bezit heeft gehad. Anders kan het niet gebruikt worden omdat er misschien mee gerommeld is.

Bij het vastleggen van een plaats delict moet je ook speciale technieken gebruiken. Als je bijvoorbeeld een foto van een voetafdruk maakt, moet je daar een liniaal naast leggen. En je moet al het materiaal beschermen tegen vingerafdrukken.

Eigenlijk raden we het iedereen af om dit soort informatie te verzamelen. De enige reden om het toch te doen is als je echt in een afgelegen conflictzone zit waar geen experts kunnen komen. Voor dat soort gevallen is er ons Handbook on Civil Society Documentation of Serious Human Rights Violations.”

(FB)

Marieke de Hoon is universitair docent internationaal recht aan de VU en directeur van het Nederlands kantoor van de Public International Law & Policy Group (PILPG). Zij schreef het handboek samen met mensenrechtenonderzoekers van PILPG.

15

Cultuurkloof

Wat zijn die Chinezen stil Aziatische studenten zijn veel te braaf en stil, vindt het International Office. Oké, zeggen Chinese studenten, maar de VU mag ook wel wat internationaler.

DOOR PETER BREEDVELD ILLUSTRATIE BEREND VONK

D

e Chinese student financial management Xing Lio (23) studeert nu een half jaar aan de VU. Het viel hem meteen op dat Nederlandse studenten een stuk mondiger zijn dan Chinese.

“Ze onderbreken de docent in de collegezaal, maken opmerkingen, stellen vragen.

Ik vond het eerlijk gezegd nogal onbeschoft”, zegt Lio. “Docenten tegenspreken, dat doe je in China niet”, aldus Lio. “En als je niet begrijpt wat de docent zegt, zoek je het thuis op. In de collegezaal wordt überhaupt niet gedebatteerd.”

Nu ziet hij de voordelen van die Nederlandse mondigheid. “Ik wil meer zoals een Nederlandse student zijn”, zegt hij.

“En ik ben ook minder bang om mijn mond open te trekken. Maar Chinezen zijn verlegen en de taal is ook een hinder-

16

nis. Vaak is het Engels van Chinese studenten gewoon niet goed genoeg om mee te doen aan een discussie.”

In China ligt de nadruk erg op de theorie.

De VU dwingt je al meteen het geleerde in praktijk te brengen. “Je moet presentaties geven, leren spreken voor een publiek, daarvoor het benodigde zelfvertrouwen Niet durven kweken.” Toen Wu op de VU-campus arriDat westerse studenten zich in de colleveerde, durfde ze niet eens wat te zeggen, gezaal meer doen gelden dan Aziaten, is vertelt ze. Inmiddels is de Chinese Hongyi Gu (22) ze niet meer te stoppen ook opgevallen. Zij is net ze eenmaal begint te begonnen aan een econo‘Ik vond het eerlijk als praten. “Ze maken het mische studie aan de VU. gezegd nogal je hier moeilijk”, zegt ze, “Studenten in Nederland onbeschoft’ “en de druk is vaak hoog, zijn niet bang om vragen maar daar heb ik veel van te stellen. In China gaat geleerd.” dat een beetje tegen de gewoonte in. Ook is de afstand tussen docenten Muisstil en en studenten in China veel gedisciplineerd groter.”

Dat de Aziatische studenDe 21-jarige Ting Ying ten zich in de collegezaal Wu, die in haar derde jaar international niet laten horen, valt ook docenten op. business administration zit, beaamt dat Bij het VU International Office hebben ze het er in China totaal anders aan toe gaat er een aandachtspunt van gemaakt. ‘We dan in Nederland. “Maar ik heb ook in zien vaak dat Aziatische studenten niet Engeland gestudeerd en daar is het ook meedoen tijdens colleges. Ze zijn vooral weer anders.” erg stil’, schrijft directeur Frans Snijders

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

Studenten

in de eerste van een serie bestuurdersblogs op VU-net, de afgesloten website voor medewerkers en studenten.

“Als studenten zich in het college niet laten horen, zal het leereffect niet groot zijn”, legt Snijders desgevraagd uit. Hij pleit ervoor introverte studenten te stimuleren om actiever te worden door onder meer de becijfering. Al is je theoretische kennis goed en haal je negens voor al je tentamens, wat Snijders betreft verdien je geen negen op je eindlijst als je niet ook in staat bent kritisch in debat te gaan over de bestudeerde stof.

Toevallig had het International Office een paar weken eerder, vlak voor de introductieweek, een welkomstcollege georganiseerd voor de net gearriveerde buitenlandse studenten, van wie het grootste deel Aziatisch was. Ze vielen al op omdat ze bij het inschrijven en het regelen van administratieve zaken in het Bellevue-gebouw, ondanks het feit dat ze met z’n honderden waren, muisstil en gedisciplineerd waren, waardoor alles op rolletjes liep. “Bij Amerikaanse studenten gaat dat heel anders”, zei een medewerkster van het International Office.

Tegendenken Tijdens het welkomstcollege drukte Neira Becar, zelf van Bosnische afkomst, de studenten op het hart dat een kritische houding belangrijk is in Nederland.

“Je moet je eigen mening vormen en meedoen in de colleges.” Siema Ramdas, onderwijs- en onderzoeksmedewerker van de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen, hield een lezing over het

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

17

Ready2Help poster cpdf.pdf 1 28-10-2014 16:32:14

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Cultuurkloof

verschil tussen de Aziatische en westerse academische cultuur. Individualisme tegenover collectivisme, het streven naar harmonie en de angst voor gezichtsverlies in Azië tegenover de confrontatie in het Westen. Masculiniteit tegenover feminiteit, langetermijndenken tegenover kortetermijndenken.

Aziatische studenten laten zich vaak meer dan westerse studenten leiden door hun omgeving, bijvoorbeeld bij het kiezen van hun studie. “Eerlijk gezegd”, zei Ramdas, die van Surinaams-Indiase afkomst is, “ben ik gaan studeren om mijn ouders te plezieren.”

Snijders zoekt het nog structureler. Hij verklaart de verschillen vanuit het confucianisme van de Aziaten tegenover het popperianisme van de westerlingen. ‘De confuciaanse traditie waarin veel Chinese studenten zijn opgegroeid, is een heel andere dan de cultuur van meepraten, debatteren, aanvechten, falsificeren in de traditie van Popper en ‘tegendenken’ waar wij zo goed in zijn’, aldus Snijders in zijn blog. Hij beseft wel dat het veel gevraagd is van studenten die een relatief korte tijd in het buitenland studeren.

“Ze zijn opgegroeid in Azië, hebben er zes jaar middelbare school gedaan en de meesten gaan straks ook weer terug.”

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

Absolute nonsense

en dagen studenten de ideeën van hun docenten uit.” Het is veeleer de taal die Snijders haalt de Britse onderwijsdesveel Aziatische studenten in het buitenkundige Jude Carroll aan die het belang land parten speelt, volgens Yeng. Ook zijn benadrukt om internationale studenten vaardigheden bij te brengen die bijdragen Aziaten volgens haar bedachtzamer dan westerlingen. “We verwerken de kennis aan meer internationale samenwerking. tot we echt begrijpen waar we het over Dat betekent niet alleen aandacht voor hebben, voordat we onze mond opentheorie, maar ook voor hun actieve deeldoen.” name en interactie met andere studenten.

Bovendien kunnen westerse studenWeigeren Engels te praten ten veel van de Aziaten leren. “Wij zijn Ruijun Wang (22) die transport and ontzettend goed in debatteren”, zegt supply chain management studeert, is Snijders, “in het weerleggen van anderhet daarmee eens. “In China hebben we mans theorieën, terwijl Aziaten meer groepsdiscussies, maar het klopt wel dat gericht zijn op het integreren van anderwe meer gericht zijn op harmonie. We mans ideeën met wat ze al kennen. ‘Een combineren verschillende ideeën met student uit een confuciaanse cultuur elkaar.” die een kritische benadering kiest, of Wat de taal betreft heeft de eerder een kritische student die genoemde Ting Ying Wu kennis de tijd geeft om trouwens een kritische in te dalen, levert het met de VU te kraken.

‘Aziaten zijn meer noot beste van twee werelden’, “Die presenteert zich als gericht op het schrijft hij. ‘De kritische een internationale univerintegreren van methode maakt concursiteit, maar dat valt in de andermans ideeën’ praktijk behoorlijk tegen. rerende perspectieven helder door ze volledig Nederlandse studenten te fileren, de zucht naar weigeren Engels te spreharmonie en eenheid ken, waardoor buitenlanverzoent of synthetiseert ders vooral op zichzelf zijn deze perspectieven tot iets aangewezen.” nieuws, vooruitgang.’

Omdat ze zich buitengeOverigens vinden niet alle Chinese sloten voelt, heeft Wu zich voorgenomen studenten aan de VU dat Snijders een om Nederlands te leren. “Maar internapunt heeft: “Absolute nonsense”, is de tionalisering is dus wat anders. Ik heb tamelijk on-confuciaanse reactie van vrienden die aan de Erasmus Universiteit economiestudent Mu Yeng (24). “Ook Rotterdam studeren, en die is veel interin China wordt er flink gedebatteerd nationaler georiënteerd.”

19

VU 136 jaar

Hoogleraar Jacqueline Broerse vindt dat veel onderzoek over de hoofden van belanghebbenden heen gaat. Zij spreekt op de verjaardag van de VU. DOOR WELMOED VISSER FOTO YVONNE COMPIER

20

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

WETENSCHAP

Innovatie is geen wondermiddel

J

innovaties die mensen daar goed zouden euk is een belangrijke klacht van brandkunnen gebruiken, vaak toch niet door? wondenslachtoffers. Toch werd jeuk door Broerse noemt het voorbeeld van een brandwondenonderzoekers en medisch maissoort die in de jaren tachtig speciaal behandelaars tot voor kort nauwelijks voor de moeilijke omstandigheden in opgemerkt, het was een bijverschijnsel ontwikkelingslanden werd ontwikkeld: waar geen onderzoek naar werd gedaan. het groeide snel en leverde een rijkere Laat staan dat er medicijnen tegen werden oogst op. Toch werd deze maissoort ontwikkeld. “Jeuk was een witte vlek in het onderzoek nauwelijks gebruikt door arme boeren. naar brandwonden”, zegt Jacqueline Broerse, hoogleEen belangrijke reden was dat de stengels raar innovatie en communicatie in de gezondheids- en korter waren, waardoor ze niet als bouwlevenswetenschappen. Met haar collega’s van het Athemateriaal konden worden gebruikt. En na Instituut doet ze onderzoek naar dit soort witte vlekvoor de groei van de mais was dure kunstken in wetenschap en technologie. mest nodig. Uiteindelijk maakte de introJeuk na brandwonden kwam pas op de agenda toen ductie van die maissoort de arme boeren de Brandwondenstichting in samenwerking met het zelfs armer: hun afzetAthena Instituut in 2006 de problemen markt werd overspoeld van patiënten ging inventariseren. Een met de nieuwe mais van geneesmiddel is er nog steeds niet, maar 'Je moet je de rijkere boeren die zich het mechanisme is inmiddels wel ontraafvragen of we wel kunstmest konden feld - jeuk werkt niet hetzelfde als pijn, de juiste dingen veroorloven, waardoor de wat altijd werd gedacht - en dat is een onderzoeken' prijs van mais inzakte. belangrijke stap op weg naar een medicijn. Broerse: “Het is een onderwerp dat tussen allerlei disciplines valt.”

Oog voor zwakkeren Het Athena Instituut, waaraan Broerse leidingBuiten de boot maar wél relevant geeft, doet onderzoek De dieslezing van Broerse gaat over naar hoe je maatschaponderwerpen die in de wetenschap pelijk relevant onderzoek op de juiste buiten de boot vallen terwijl ze wél relevant zijn voor manier inricht. Uitgangspunt zijn de maatschappij. Daar houdt zij zich al heel lang mee twee vragen: onderzoeken we de juiste bezig. Zo ging haar proefschrift over hoe je kleinschadingen? En: onderzoeken we deze op de lige boeren in Zimbabwe betrekt bij biotechnologisch juiste manier? Het instituut richt zich onderzoek. Later deed ze onder meer onderzoek naar de daarbij op groepen die zelf moeilijk hun verspreiding van medische innovatie en landbouwtechstem kunnen laten horen omdat het om nieken in sub-Sahara Afrika en Azië. Waarom dringen

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

21

VU 136 jaar

mensen gaat zonder geld, macht en connecties. Patiënten bijvoorbeeld, of leden van een minderheidsgroep.

“De maatschappelijke relevantie van onderzoek kun je op veel manieren uitleggen, maar de vraag aan wie de kennis ten goede komt, is essentieel. Iets kan maatschappelijk relevant zijn als het goed is voor de industrie, maar die is doorgaans prima zelf in staat om haar zaakjes te regelen. Dus dat is níet het soort innovatieprocessen waarop wij ons richten”, zegt Broerse.

Veel innovaties komen juist niet ten goede aan de zwakkere groepen in de samenleving, maar vergroten de kloof tussen arm en rijk, zoals in het voorbeeld van de mais. Broerse: “Dat geldt voor veel landbouwinnovaties in ontwikkelingslanden. Het verschil wordt groter tussen de groep die de technologie wel kan betalen en de groep die dat niet kan. Als onderzoeker werk je daar soms onbewust aan mee.”

Verschillen tussen arm en rijk zijn echt niet alleen iets van ontwikkelingslanden. “Wij denken vaak dat in Nederland iedereen gelijke kansen heeft, maar mensen met hogere inkomens worden zo’n acht jaar ouder; het verschil in gezonde levensjaren is zelfs bijna achttien jaar. Dat is een enorm verschil.”

ervaringen en mening over wat er zou moeten veranderen, te bevragen. Nadat verschillende groepen apart bevraagd zijn, worden de vraagstukken in een gemengde dialoog bediscussieerd. Dat laatste vraagt grote zorgvuldigheid.

Broerse: “Ongelijkheid is vaak iets heel subtiels en zit in kleine dingen. Taalgebruik van artsen en wetenschappers bijvoorbeeld, die spreken vaak in de wijvorm, wij hebben dit en dit onderzocht.

Ze praten alsof ze hun hele beroepsgroep achter zich hebben. Als patiënten aan het woord zijn, spreken die vaak vanuit zichzelf: ik ervaar dit. Alleen al dat verschil maakt het verhaal van patiënten particulier en geeft het minder autoriteit, terwijl het goed zou kunnen dat ze iets beschrijven dat bij veel meer patiënten speelt.”

Ongezonde smoothies

De benadering die Broerse voorstaat vergt openheid, geduld en empathie van de onderzoeker, niet iedereen is daarvoor geschikt. “Maar wij vinden wel dat elke Campagnes werken niet wetenschapper zich hier Maar hoe bereik je dat je onderzoek echt tenminste bewust van bijdraagt aan het verkleinen van dit moet zijn. Daarom zou verschil in plaats van het te vergroten?

'Denk niet als dit onderwerp moeten Dat is nog niet zo gemakkelijk. Broerse en onderzoeker dat terugkomen in elke studie. haar collega’s zijn op zoek naar manieren jij wel weet wat Daarin kan de VU haar om zwakkere groepen vanaf het begin belangrijk is' maatschappelijke verantte betrekken bij het onderzoek. Dus niet woordelijkheid nemen.” een zoveelste informatiecampagne over Zo’n inclusief proces gezond eten uitstorten over groepen die plaatst onderzoekers door experts als te dik worden bestemook weer voor nieuwe peld (allochtonen, vmbo-scholieren, dilemma’s. Broerse noemt bouwvakkers), maar met deze mensen het voorbeeld van een in gesprek gaan over hoe zij zelf hun collega die met vmbo-leerlingen werkt gezondheid ervaren en wat voor hun relevante vragen rond het thema gezondheid: “Die meiden op dit gebied zijn. “Die campagnes werken niet”, zegt wilden heel graag een glossy maken Broerse, “richtlijnen zaaien vooral verwarring. Een half uur matig intensief bewegen, weet jij wat dat is? En moet en daar informatie over gezondheid in verpakken, op zich een prima idee. Maar dat achter elkaar zijn, of is drie keer tien minuten ook ze hadden ook recepten opgenomen voor goed?” smoothies die nou niet bepaald gezond waren. Wat doe je dan? Ga je als expert Het autoritaire wij versus het particuliere ik met het vingertje omhoog, of laat je het Geen bevoogdende campagnes meer dus, maar in gaan? Er is geen goed antwoord, het samenspraak met belanghebbenden de relevante maakt uit hoe je het aanpakt.” Precies die onderzoeksvragen formuleren. Broerse noemt dit een complexiteit maakt het vakgebied van inclusief proces. Hoe je dat het best doet, blijft zoeken, Broerse zo interessant. al zijn er wel technieken. Broerse en haar collega’s lenen inzichten uit de antropologie om mensen op een open, niet-moraliserende manier te benaderen. Niet denken De dieslezing van hoogleraar Broerse vindt plaats op dat jij als onderzoeker weet wat belangrijk is, maar echt donderdag 20 oktober om 15 uur in de VU-aula. Het luisteren, en proberen om mensen gestructureerd hun thema is: een leven lang gezond.

22

nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS

mail/colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Votum niet per se persoonlijk In haar prikkelende column ‘Schaf de verplichte Bijbeltekst af!’ (zie vorige Advalvas) pleit hoogleraar Jacintha Ellers voor het aanpassen van het votum dat door de rector magnificus of diens plaatsvervanger wordt uitgesproken bij promotieplechtigheden aan de VU. De huidige formulering – een frase uit Psalm 124 – zou niet meer passen bij de toegenomen diversiteit onder de studentenpopulatie. Ook kan ze ‘het verkondigen van Bijbelteksten’ niet rijmen met haar eigen atheïstische levensbeschouwing.

Ik ben het uiteraard met Ellers eens dat iedereen, ongeacht zijn of haar levensbeschouwing, zich thuis moet voelen aan ‘onze bijzondere VU’. Maar ik denk dat het een misverstand is dat de woorden van het votum een soort geloofsbelijdenis bedoelen te zijn voor degene die ze uitspreekt.

Het votum moet begrepen worden in het bredere kader van promotieceremonie (of de dies natalis, of een andere plechtigheid). Deze traditioneel vormgegeven bijeenkomsten hebben hoe dan ook een wat idiosyncratisch

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - behance.net/rbbmr Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Anneke Hymmen, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Sanne Pieters, Peter Valckx, Berend Vonk Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

advertenties

karakter. Ze geven uitdrukking EEN LEVEN aan het dubbele karakter van de LANG GEZOND universiteit: enerzijds toekomstgericht, bezig met het nieuwste onderzoek en het verleggen van grenzen, anderzijds geworteld 20 OKTOBER 2016 in een eeuwenoude traditie, en 15.00 UUR gericht op cultuuroverdracht.

AULA, VU HOOFDGEBOUW Universiteiten zijn niet van MET TOESPRAKEN VAN vandaag of gisteren. Veel univerJACQUELINE BROERSE EN ERIK SCHERDER, UITREIKING siteiten hebben daarom een VAN DER DUIJN SCHOUTEN motto of zegel waarin naar de ONDERWIJSPRIJS EN OPTREDEN VAN VU-STUDENT ISAAC BULLOCK (meestal) christelijke oorsprong van de universiteit wordt verweWEES WELKOM! zen. Denk aan Oxford (Dominus Illuminatio Mea), Princeton (Dei Sub Numine Viget), en verschillende Nederlandse universiteiten. Aan de VU vormen de Dies Natalis 2016_PODIUM EN AD_defv2.indd 3 woorden Auxilium Nostrum in Nomine Domini al sinds de oprichting in 1880 het motto. Het is deze tekst die de voorzitter (in het Nederlands) uitspreekt bij de aanvang van promotieplechtigheden. Niet per se de persoonlijke opvattingen van degene die de woorden uitspreekt, maar een herinnering aan de oorsprong en traditie van de universiteit.

DIES NATALIS

29-09-16 15:47

Ab Flipse, universiteitshistoricus

23

Lobke Min lid universitaire studentenraad

opinie

‘Verleng de nakijktermijn voor tentamens’ De studentenraad wil graag dat docenten langer over het nakijken van papers en tentamens met open vragen mogen doen.

DOOR Floor Bal FOTO YVONNE COMPIER

H

uh? De nakijktermijn voor tentamens en papers is juist drie jaar geleden op verzoek van de studentenraad ingekort. Waardoor zijn jullie van gedachten veranderd? “Dat was een andere studentenraad. Die wilde graag een kortere termijn omdat studenten lang op hun cijfer moesten wachten. Tijdens de gemeenschappelijke vergadering met de ondernemingsraad hoorden wij dat docenten nu de termijn te kort vinden.

Tegelijkertijd hebben we een enquête afgenomen onder diverse opleidingscommissies. Daaruit bleek dat docenten hier inderdaad een probleem mee hebben.

Daarom willen we dat de nakijktermijn voor papers en tentamens met meer dan vijftig procent open vragen vijftien werkdagen wordt.”

Goed, het is een probleem van docenten. Maar wat is het belang van studenten? Die willen toch juist niet lang wachten op hun cijfer? “Docenten die aan grote groepen studenten

24

lesgeven laten zich door de nakijktermijn tegenhouden om tentamens met open vragen te maken of opdrachten voor papers te geven. Omdat ze in de problemen komen met het nakijken.

Wij vinden dat de nakijktermijn docenten niet moet weerhouden om dit soort tentamens te maken. Bovendien kunnen

OER De gezamenlijke vergadering (GV) van de ondernemingsraad en de universitaire studentenraad keurde 28 september de Onderwijsen Examenregelingen (OER) voor het studiejaar 2017/2018 af omdat ze wil dat de nakijktermijn voor tentamens met meer dan vijftig procent open vragen en papers verlengd wordt. Jaarlijks worden de reglementen opnieuw besproken en aangepast.

Het gebeurt vaker dat de OER afgekeurd wordt. De GV gaat nu met het college van bestuur in gesprek.

zij bij een langere termijn meer feedback geven. Dat is belangrijk voor studenten. Stel dat je een onvoldoende voor een paper hebt, dan is het beter dat je wat meer feedback krijgt waardoor je het probleem meteen kunt aanpakken. Bovendien is dit beter voor de kwaliteit van het onderwijs.”

Waarom zouden open vragen beter zijn voor de kwaliteit van het onderwijs? “Vooral in de bacherlorfase krijgen studenten heel veel multiplechoicetentamens. Ik studeer zelf geneeskunde en krijg bijna nooit open vragen. Als student ga je vervolgens leren op herkenning.

Terwijl het beter is om de hele stof in je op te nemen. Ook is het krijgen van open vragen beter als voorbereiding op de master. Als je net in de master zit, waar je geen multiplechoice meer krijgt, is dat is een schok.”

Zijn studenten juist niet dol op multiplechoice?

Kunnen ze tenminste gokken als ze niet geleerd hebben. “Inderdaad. Maar bevordert dat echt de kwaliteit van het onderwijs? Ik dacht het niet.”

Lobke Min

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS

Buitenlandbloggers

Standplaats Seoul (#5)

Z

elfs Zuid-Korea ontsnapt niet aan de lange tentakels der globalisering. In Seoul wordt het wereldnieuws dan ook zeker gevolgd. Vooral de Amerikaanse presidentsverkiezingen doen het goed in de internationale gemeenschap, dit echter wel tot grote schaamte van mijn Amerikaanse medestudenten. Zij lijken geen enkel vertrouwen in de Amerikaanse politiek meer te hebben en grappen weleens naar Europa te gaan verhuizen (mocht Donald Trump daadwerkelijk verkozen worden). Want in Europa is alles beter, laat ik mij vertellen.

Europeanen zijn namelijk progressiever, ze zijn intelligent en bovendien rationeel.

Veel Koreaanse studenten sluiten zich daarbij aan. Ook zij zetten zich af tegen de politieke omstandigheden in hun land. (…)

Zij verwachten dat de politiek in Europese landen wel een stuk eerlijker moet zijn. (…)

Mijn nostalgische gedachten waren echter maar van korte duur. Helaas vind je buiten de Verenigde Staten ook verwarde politici, inclusief maffe kapsels.

LASSE DE GRAAF derdejaars politicologie Volg zijn blogs op advalvas.vu.nl/blogs&columns

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

uitwisseling

Standplaats Sheffield (#3)

Standplaats Istanbul (#4)

H

oewel ik tot nu toe alleen nog maar jongeren heb gesproken, lijkt het alsof Erdogan een politieke weg inslaat waar in elk geval veel mensen in Istanbul niet achter staan, en dat zijn steun meer in het binnenland ligt. Ik moet dan ook zeggen dat ik maar een paar boerka’s per dag zie. Maar dat betekent niet dat Istanbul de grote, vrije stad is waar alles mogelijk is. Ook daar is nu geen ruimte voor intellectuele ontwikkeling en openheid. Elke keer dat ik een museum, winkelcentrum of metrostation inloop, moet ik door een detectiepoortje. Een bevriende uitwisselingsstudent werd ondervraagd toen hij een foto van een openbaar gebouw maakte.

En tijdens een vrolijk ommetje dit weekend liep ik enkele gewapende mannen tegen het lijf die zeker niet bij de politie hoorden.

CARLIJN VAN ESCH derdejaars geschiedenis Volg haar blogs op advalvas.vu.nl/blogs&columns

W

aar ik soms nog wel mee in de knoei zit, is de Engelse taal. Zeker de academische, ingewikkelde termen. Dit merkte ik vooral tijdens mijn eerste werkcolleges afgelopen week, waar discussiëren het belangrijkst is. In het Nederlands zou ik het heel soepel en logisch kunnen verwoorden, alleen komt het er in het Engels soms niet heel goed uit. Maar ik moet wel zeggen dat het al een stuk beter gaat dan een paar weken geleden, toen ik net in Engeland arriveerde. Ik bedoel, ik móét wel.

Iedereen om me heen spreekt Engels, dus het is nu bijna een automatisme geworden om dat zelf óók te doen. Gelukkig gaan de docenten erg gepassioneerd met het vak om, en willen ze niets liever dan jou helpen met het begrijpen van de leerstof. Daar kunnen ze op de VU soms nog wat van leren ;-) IRIS KONING derdejaars communicatie- en informatiewetenschappen Volg haar blogs op advalvas.vu.nl/blogs&columns

Study Abroad Weeks Wil jij ook een semester in het buitenland studeren?

International Office van de VU organiseert van 31 oktober t/m 11 november de Study Abroad Weeks. Meld je aan op http://tinyurl.com/ vustudyabroadweeks.

25

Tandheelkundige faculteit

Acta gebruikt vanwege de hoge lasten steeds minder verdiepingen van haar nieuwe pand.

Gaan andere faculteiten dit ook doen?

‘Minder huur biedt ruimte voor vernieuwing’

H

DOOR Floor Bal et is een prachtig pand waar tandheelkundige faculteit Acta in 2010 introk.

Ontworpen door een bekend architectenbureau (Benthem Crouwel) en volledig aan de eisen van deze faculteit aangepast. Maar de huurkosten vallen zwaar.

Zo zwaar dat Acta inmiddels twee verdiepingen niet meer huurt. “We onderzoeken nu of wij eventueel de derde etage ook aan de verhuurder kunnen teruggeven”, zegt decaan Albert Feilzer.

Gemiddeld zijn de huurlasten van een faculteit twaalf tot veertien procent van het budget. Bij Acta is dat meer dan twintig procent, dit ondanks de extra werkplaatsfinanciering voor de klinische ruimtes. Dat is geld dat Feilzer graag aan andere dingen besteedt: bijvoorbeeld het vernieuwen van het curriculum en het bijhouden van de digitalisering in de mondzorg.

Feilzer: “Het teruggeven van verdiepingen geeft ons financiële ruimte die ‘We onderzoeken wij willen gebruiken om onze opleiof we de derde dingen te vernieuwen.”

Kostprijsdekkende berekening

etage ook aan de verhuurder kunnen teruggeven’

Het probleem van Acta is momenteel uniek. Alle andere faculteiten betalen namelijk een veel lager bedrag. “Als je kijkt naar de huisvesting, rekenen we voor de hele portefeuille een gemiddelde voor integrale huisvestingslasten uit”, zegt Josja van der Veer, directeur Facilitaire Campus Organisatie (FCO) en de verhuurder van Acta. “Sommige faculteiten zitten in een oud pand, andere zitten in een nieuw pand, maar allemaal betalen ze hetzelfde gemiddelde bedrag.”

Toen voor Acta een nieuw pand gebouwd werd, spraken de VU en UvA af dat de huur via een kostprijsdekkende berekening zou worden vastgesteld.

Niet geheel onredelijk, vindt ook Feilzer. “Acta, als samenwerkingsverband van VU en UVA, wordt anders gefinancierd dan de andere faculteiten. Zij krijgt integraal de inkomsten die beide universiteiten ontvangen

26

nr 4 — 12 oktober 2016

ADVALVAS

campus

onderwijs

So you think you can teach

voor de opleiding doorgesluisd en betaalt de diensten die zij van beide instellingen afneemt via zogeheten ‘serviceniveauovereenkomsten’ terug. Vanuit deze optiek is het niet meer dan billijk dat Acta een kostprijsdekkende huur krijgt doorbelast. Feilzer: “Helaas is er nog wel steeds verschil van inzicht over de parameters die in de berekening ervan zijn opgenomen.” Deze huur wordt jaarlijks geïndexeerd en is voor dertig jaar in een contract tussen VU en UvA vastgelegd.

Geschikte gebruiker Het zou kunnen dat ook andere faculteiten in de toekomst moeite zullen hebben met stijgende huisvestingskosten. Directeur campusontwikkeling Franc van Nunen: “De campus is in transitie. We hebben veel verouderde panden, daardoor zijn we aan het scheefwonen. Om de huisvesting aan de wensen van de tijd aan te passen, is vernieuwing nodig.

Door die noodzakelinge investeringen stijgen de integrale huisvestingslasten.

Als we straks meer nieuwe panden zullen betrekken, zal de gemiddelde prijs voor de andere faculteiten ook toenemen.”

Van Nunen verwacht daarom dat ook andere faculteiten in de toekomst ruimte zullen teruggeven. “Daarmee houden we de kosten voor de hele VU beheersbaar en maken we de vernieuwing mogelijk.”

FCO zoekt op dit moment samen met Acta naar een geschikte gebruiker voor de vrijgekomen ruimtes. “Dat kan een interne partij, een bestaande alliantie of een nieuwe samenwerkingspartner zijn.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het gastcollege voeding en topsport van Chantal Achterberg.

En het blijft belangrijk elk supplement 23-09-2016|MF-FG2. Zo’n vierduizend vooraf goed te controleren, want je wilt calorieën. Dat is wat olympisch roeister natuurlijk niet het risico lopen dat ze Chantal Achterberg op een doorsnee dag vervuild blijken met een stof die op de binnenkrijgt. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de twee dozijn pillen dopinglijst staat.

Nog een mooie Rio-anekdote: de meest die ze op een wedstrijddag bij wijze van geliefde eetlocatie in het olympisch dorp aanvulling op haar dagelijkse voeding is de McDonald’s. Waar zich naarmate het wegwerkt. De zaal vol eerstejaars beweevenement langer duurt, steeds langere gingswetenschappen luistert aandachtig rijen vormen. “Om de idiote drukte een naar het verhaal van Achterberg, oudbeetje terug te dringen, hadden ze in Rio student van de opleiding en topsporter. voor het eerst een maximum aantal van In het kader van het vak inspanningsfytwintig items per persoon per keer ingesiologie hebben docenten Dionne Noordsteld.” Na een paar mooie hof en Jos de Koning de sportverhalen over afzien roeister uitgenodigd om en doorgaan, volgt een een inkijkje te geven in het straf college over allerhanleven en vooral de voeding Mooie filmpjes de voedingssupplementen van een topsporter. En met de meest exotische dat blijkt nog niet mee te ter illustratie van namen en hun werking vallen. Voor Achterberg topprestaties op het menselijk lichaam. is het de gewoonste zaak De zilveren medaille die van de wereld, maar de Veel ingewikAchterberg afgelopen studenten horen met stijkelde chemische zomer op de Olympische gende verbazing de details namen Spelen behaalde met de over haar voedingsprodubbel vier is voor de gramma aan. gelegenheid met haar Met veel gevoel voor meegekomen naar de VU. drama vertelt zij over de Wie wil, mag er na afloop van het college voedingssupplementen die elke toproeier even aanzitten. Vooral docent De Koning moet nemen. Zo slikte Achterberg op is diep onder de indruk. Hij dirigeert de spelen in Rio vlak voor de wedstrijd Achterberg met enige dwang voor de zaal maar liefst twee keer twaalf pillen om om, samen met zilveren medaille en zijn verzuring in de spieren tegen te gaan. studenten, op de foto te gaan. “Deze wil Ze schetst hoe dat toch wat ongemakik voor op de site. We hebben immers niet kelijk voelt, om stiekem achteraf op het elke dag een olympisch kampioen over toilet - om de concurrentie uit het zicht te de vloer.” houden - al die tabletten weg te werken.

+

�

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 12 OKTOBER 2016

VERVOLG EVALUATIES REORGANISATIES: HET IS NOG NIET AF IN 2013 EN 2014 WERDEN DE DIENSTEN FINANCE EN AUDIT (F&A), HUMAN RESOURCE MANAGEMENT (HRM) EN BESTUURSZAKEN (BZ) GEREORGANISEERD. DE OR BESPRAK DE EVALUATIES VAN DEZE REORGANISATIES MET HET COLLEGE VAN BESTUUR (CVB) TIJDENS DE VERGADERING OP 28 SEPTEMBER. WERKDRUK Het primaire doel van de reorganisaties waren bezuinigingen, dit ondanks de toezegging van het CvB dat de onder steu­ ning van Onderwijs en Onderzoek (O&O) voorop zou staan. Het was daarom te verwachten dat de reorganisaties negatieve gevolgen hebben gehad voor O&O. Zo is de werkdruk toegenomen bij zowel mede­ werkers van de betrokken diensten als bij faculteitsmedewerkers. Dit wordt o.a. veroorzaakt door het niet naar behoren functioneren van digitale processen bij HRM en F&A (zoals bijvoorbeeld Bestellen.

VU), onduidelijkheden over taakverdelingen (BZ, F&A), of het doorschuiven van taken die eerst uitgevoerd werden door diensten naar wetenschappelijk personeel of andere facultaire medewerkers. Ondanks de verslechterde dienstverlening wordt er wel verwacht dat dezelfde hoeveelheid werk wordt verricht met minder mensen.

BZ De voornaamste taak van de dienst BZ is het ondersteunen van het CvB. Bij BZ werd al een hoge werkdruk ervaren voor de reorganisaties, o.a. door de hoge wisseling in personeel. Inmiddels is het aantal tijdelijke contracten afgenomen: “Wij zitten nu op 19% tijdelijke contracten, met 12% als richtlijn voor 2017,” aldus Carolien Metselaar. Een aandachtspunt van de medezeggenschap was de fysieke locatie

van de BZ afdelingen. Dankzij de verhuizing van BZ in 2016 naar het hoofdgebouw zitten de meeste BZ medewerkers nu bij elkaar.

HRM Bij de reorganisatie van HRM speelde de invoering van het “eigen regie model” een grote rol. In de praktijk blijkt echter dat er meer ondersteuning nodig is door de personeelsadviseur en bedrijfsarts. Zo zijn bij het Bedrijfsmaatschappelijk werk (BMW) de werkzaamheden uitgehold; mede­ werkers kunnen hier alleen gebruik van maken als er sprake is van (dreigend)

verzuim en kunnen er alleen via een doorverwijzing voor een maximum van drie gesprekken terecht. Medewerkers zouden in het kader van preventie zelf een afspraak met BMW moeten kunnen maken en het aantal gesprekken zou niet vooraf vast moeten liggen.

F&A De dienst F&A heeft een grote impact op het functioneren van de universiteit; alle faculteiten en diensten hebben helderheid nodig over de financiële situatie. Op dit moment voelen de faculteiten zich echter

onvoldoende ondersteund door F&A omdat het digitaliseringsproces vertraagd is en er oude procedures in stand worden gehouden. De OR ziet dit als een groot risico voor de VU: het kan er voor zorgen dat ervaren ‘financials’ vertrekken, het geen het afgelopen jaar ook is gebeurd.

Er is een noodzaak bij F&A voor meer stabilisering, digitalisering en centra­ lisering. De OR wil een heldere taak­ verdeling bij F&A, zodat financieel administratieve taken niet tussen wal en schip vallen en iedereen weet wat er van hen wordt verwacht. Daarnaast moeten een aantal digitale systemen meer aandacht krijgen, zoals de integratie van SAP en de webwinkel. Volgens Lambert Truijens is alleen investeren in het vertraagde digitaliseringsproces onvoldoende: “Er moet ook meer aandacht uitgaan naar de training en opleiding van medewerkers om de gewenste verande­ ringen in de werkwijze te realiseren.”

VERDER KIJKEN De reorganisaties hebben op veel plekken negatieve gevolgen gehad wat heeft geleid tot een onzekere sfeer op de werkvloer en een verhoging van de werkdruk bij mede­ werkers. Ook komen suggesties van

medewerkers niet altijd aan bij het management, mogelijk door de stijl van leidinggeven. De OR is van mening dat het gesprek niet alleen met directeuren moet worden gevoerd maar ook op de werkvloer moet plaatsvinden. Marjolein Jansen is het hier mee eens; “Als er iets speelt, vindt de weg naar het CvB.” Zowel de OR als het CvB zijn van mening dat het werk nog niet af is na deze reorganisaties. De implemen­ tatie vergt nog aandacht en er zal geïnvesteerd moeten worden in mensen en niet alleen in nieuwe systemen. “We moeten nu rust naar mensen toe creëren en werken aan verbeteringen,” voegt Marjolein Jansen toe, “we zijn er nog niet, maar het wordt alleen maar mooier als we er met elkaar de schouders onder zetten.”

Om de werkdruk te monitoren zal o.a. de kwaliteit van de dienstverlening gemeten worden met bijvoorbeeld de Service Scan.

De OR zal zich in de toekomst nog kriti­ scher opstellen ten opzichte van reorga­ nisaties om de negatieve gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Voor nu wil de OR zo snel mogelijk een oplossing voor de gesignaleerde knelpunten. De commissie Personeel en Organisatie (P&O) van de OR speelt hierbij een belangrijke rol, maar ook de Onderdeelcommissies (ODC's) van de diensten en faculteiten.

DE “TIJDELIJKE” KERNDOCENTEN:

TIJD VOOR EEN REALISTISCH AANNAMEBELEID?

DOOR BORIS SLIJPER

De VU heeft zich gecommitteerd aan de 22%-norm voor tijdelijke contracten, ook voor het wetenschappelijk personeel (WP). Dat stemt tot tevredenheid. Maar de vraag blijft wel of deze tijdelijke medewerkers –vaak docenten- wel zo “tijdelijk” zijn.

Bij iedere opleiding lopen ze rond: jonge (of soms niet meer zo jonge) docenten met een tijdelijke aanstelling die voornamelijk worden ingezet in het onderwijs. Er zijn soms goede redenen voor een dergelijke flexibele schil: bij fluctuerende studenten­ aantallen zijn immers tijdelijk extra handen nodig. Maar er lijkt in de praktijk toch iets anders aan de hand. Wie goed rondkijkt ziet dat deze tijdelijke docenten worden ingezet als bijvoorbeeld coördina­ toren van kernvakken of zelfs als

opleidingscoördinator. Daarbovenop blijken deze tijdelijke docenten vaak ook het meest gewaardeerd te worden door onze studenten. Ze zijn enthousiast, innovatief en didactisch competent.

Helaas worden VU docenten nog steeds pas in vaste dienst genomen op basis van acquisitie en onderzoek prestaties. Dit beleid past wellicht bij het traditionele zelfbeeld van de universiteit als ‘onderzoeksinstituut met een onderwijstaak’. Maar het is vreemd dat gewaardeerde onderwijsprofessionals geen vaste aanstelling kunnen krijgen.

Dat is niet alleen slecht voor deze medewerkers; het is ook niet goed voor de organisatie. Wellicht wordt het tijd voor een realistischer aannamebeleid?

COLUMN: NIEUW IN DE OR

Mijn eerste kennismaking met de VU gaat terug naar de jaren 80. Van 1983 tot en met 1989 heb ik hier met veel plezier Nederlandse taal­ en letterkunde gestudeerd. Na mijn studie ben ik werkzaam geweest in verschillende sectoren, van onderwijs tot gezondheidszorg. In 2009 ben ik in dienst gekomen bij FEWEB als administrateur. Ik werk voor de Postgraduate opleidingen (PGO’s) en heb het reuze naar mijn zin.

Ik ben groot geworden in een gezin waar het lidmaatschap van een vakbond een vanzelf­ sprekendheid was. Aanvankelijk was ik (en ben ik nog steeds) lid van de FNV Vrouwenbond (tegenwoordig FNV Vrouw) en sinds 2012 van Abvakabo, het huidige FNV Overheid. Binnen de VU ben ik secretaris van de FNV Bedrijfsleden­ groep. In 2014 heb ik een opleiding tot Individueel Belangenbehartiger gevolgd en per 1 mei 2016 zit ik namens de FNV in de OR. De commissies waar ik lid van ben zijn Personeel en Organisatie (P&O) en Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu (VGWM). Het onderwerp waarmee ik me op dit moment binnen de OR intensief bezig houd is “mantelzorg”.

Wat mij trekt in mijn taak in de Ondernemingsraad is dat de OR binnen de VU de belangen van de werknemers/studenten behartigt, maar ook oog moet hebben voor de belangen van de instelling.

Daar wil ik me de komende tijd hard voor maken!

Josephien Sierag

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, BORIS SLIJPER TEKST ESTHER PLOMP, BORIS SLIJPER BEELD MERLIJN DRAISMA VORMGEVING HAAGSBLAUW WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL

Theater

Eten

Boi Boi Van der Vlugt e.a.

Vaders & Zonen Dinsdag 25 oktober Aanvang 20.30 uur Studenten € 15,Medewerkers VU € 3,- (medewerkersvoorstelling) griffioen.vu.nl

I

n een busje van New York naar Los Angeles schreef acteur Thijs Prein brieven naar diverse Nederlandse schrijvers, onder wie Arnon Grunberg, Ramsey Nasr, Tommy Wieringa en Arthur Japin. Prein vroeg naar hun ideeën over de relatie tussen vader en zoon. Geïnspireerd door deze briefwisseling ontstond een theaterstuk over het maken van keuzes en het zoeken naar vaderlijke erkenning.

Vader (Bram van der Vlugt) is tachtig geworden. Ooit was hij acteur, maar hij mag zijn beroep niet meer uitoefenen. Toch repeteert hij samen met zijn zonen (Thijs Prein en Merijn de Jong) elke dag scènes uit King Lear van Shakespeare. Tijdens het spelen komen de geheimen van het verleden naar boven. Is deze vader wel wie hij zegt dat hij is?

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Piek

Cultuurcentrum Griffioen

RESTAURANT Deze gezellige Thai zit in Oost en schotelt heerlijke gerechten voor met verse ingrediënten van de Dappermarkt.

SFEER Leuke inrichting. Op de ramen is getekend met witte verf en op de zwarte vloer zie je ook die witte tekeningen. Het meubilair heeft een Aziatische look en overal staan mooie bloemen.

ETEN Erg lekker. Mijn vriendin kiest de groene curry met visfilet en ik ga voor de rode curry met garnalen. Wat je bij die curry wilt, mag je zelf kiezen: gevogelte, vis of vlees. Je kunt ook een dagmenu nemen voor 10 euro. Ons hoofdgerecht vult goed, maar we besluiten toch om een toetje uit te proberen. Mijn tafelpartner gaat voor de caramel cheesecake met walnoten en ik neem de red velvet cake. Ze schenken speciale Thaise biertjes, cocktails en coconut juice.

BEDIENING Vriendelijk. Ze houden ons goed in de gaten. We hoeven niet lang te wachten op ons eten.

TIP Neem die lekkere curry en dat heerlijke toetje.

AANRADER Ja echt wel, als je tenminste van Thais eten houdt.

PRIJS Een voorgerecht kost tussen de 5 en 9,50 euro. Een hoofdgerecht varieert van 10 tot 18 euro. Alle toetjes zijn maar 4,50 euro. Wij betalen samen bijna 45 euro voor ieder een hoofdgerecht, toetje en drankje.

BOI BOI Dapperstraat 12 boiboi.nl Fenna van Surksum, tweedejaars gezondheidswetenschappen

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS

Uilensteders

Ik leer niet alles uit de boeken Amelie van den Boom 20 Tweedejaars psychologie Roodblauwe toren

“

Eerst heb ik pedagogische wetenschappen gestudeerd, maar daar haalde ik het benodigde aantal studiepunten niet. Ik vond het moeilijk om mezelf telkens aan het werk te zetten: de boeken opendoen en gaan leren, hoe interessant ik het ook vond.

Nu doe ik psychologie, dat vind ik veel leuker.

Dit jaar doe ik even iets anders: ik zit in het bestuur van studievereniging VSPVU. Ik was al twee jaar lid en voel me daar heel erg thuis. Omdat ik er zelf zo blij van word en ook veel contacten heb opgebouwd, gun ik dat andere mensen ook. Dus houd ik met plezier een promotiepraatje in een volle collegezaal.

Nu lukt het me wel om lekker aan mijn taken te gaan. Alles is nieuw en ik heb het erg druk. Maar ik haal er ook heel veel energie uit. Blijkbaar ben ik iemand die niet alles uit de boeken leert.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 4 — 12 oktober 2016

31

Sanne

ontdekt haar Aziatische kant

FOTO Floor Bal

Veel te zelfverzekerd

Lae

B

en ik nog op tijd om mee te columnen over die hele Vindicat-heisa? Nee, he?

Alles is er inmiddels wel zo’n beetje over gezegd. Ga het toch doen. Deze column lever ik een week voor verschijning in, dus als ik af en toe niet wat oud nieuws aanhaal, kan ik nooit met de andere columnisten meedoen.

Persoonlijk heb ik natuurlijk een hekel aan studentenverenigingen, anders was ik er wel bij één gegaan. Die hele ‘goed-voor-je-cv’-druk, dat hele ‘tijd-van-je-leven’-gedoe. Ik ga daar gewoon erg van zweten. Hoe kun je als mens met zelfrespect ooit zo’n ontgroening doorstaan? En hoe kun je als mens met normen en waarden zo’n ontgroening leiden?

Groepsdruk is waarschijnlijk het antwoord op beide vragen. En o, de boeken die al over groepsdruk zijn volgeschreven. Mensen die de onvoorwaardelijke steun van een groep genieten, doen rare dingen. Dat gebeurt natuurlijk ook bij de lieden van het corps. Daar ontstaat, als je eenmaal de introductie en bijbehorend oedeem + banga-lijstje + darminfectie doorstaan hebt, een soort van corporale onschendbaarheid. Iedereen houdt iedereen een hand boven het hoofd. Akkefietjes worden binnenboord opgelost. Je hebt immers samen de leukste tijd van je leven…

Eigenlijk maakt zo’n vereniging je een veel te zelfverzekerd mens. Zonde. Je studententijd is bij uitstek de tijd om weer eens lekker ouderwets onzeker te zijn. Niet weten waar je moet zijn, niet weten of je de goede studie hebt gekozen, niet weten of je nog in die overvolle lift vol dampende mensen past, niet weten of je ooit een baan gaat vinden, niet weten wat je nut in de wereld is en de bijdrage van je paper aan het maatschappelijk en/of wetenschappelijk debat. Die onzekerheid maakt je een betere wetenschapper. En een leuker mens.

Sanne Pieters eerstejaars sociologie

32

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 4 — 12 oktober

ADVALVAS