Nr 04 14 oktober 2015

Nr 4

14 Oktober 2015 Student Rachel de Jong runt Advieswinkel

Gratis snoep en open deuren: hacker kraakt VU-pas

Honderd jaar en helder van geest: hoe kan dat?

‘Deze manier van financieren is fnuikend’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Vluchtelingen eisen hun plaats op pag 20

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

jaargang 63 — nr 4

VU NU Vrijdag 9 oktober 2015, 16.02 » Opening Green Office.

De Amsterdamse wethouder duurzaamheid Abdeluheb Choho en VU-bestuurder Bernadette Langius openen officeel het duurzaamheidsplatform van de VU.

Rachel de Jong: bestuurder van de Advieswinkel 6

Foto peter valckx

Hoe veilig is de digitale VU? 10 We are Here Academy gaat de journalistiek in 18 Honderd jaar worden zonder alzheimer 22 En verder Online nieuws

4

Opinie: vrouwenquotum

8

Column: Sinan Çankaya

9

Mail

14

Vier nieuwe bloggers

15

Onderzoeksnieuws

16

So you think you can teach

21

Opinie: IvM

24

Column: Roos

25

Campus: nog meer bezuinigingen

26

OR

28

Cultuur: cabaret en restaurant

30

Uilensteders

31

Griff

32

Het volgende nummer verschijnt op 28 oktober 2015.

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Vormgeving Rob Bömer - behance.net/ rbbmr

ADVALVAS

Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Medewerkers Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Martijn Gijsbertsen, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx, Berend Vonk, Marissa van Voorthuisen Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

nr 4 — 14 oktober 2015

3

RSS feed

Studentenraad tegen 18-puntenregel

Abonneer je op het laatste nieuws online Taalwetenschappers maken hun publicaties gratis toegankelijk De redacties van vijf taalwetenschappelijke tijdschriften keren hun uitgevers de rug toe.

Ze kiezen voor open access.

Jarenlang was er een groot capaciteitsprobleem bij Sportcentrum VU, locatie Uilenstede. w In augustus 2016 moet het klaar zijn.

Ouders moeten ook studieschuld kunnen afbetalen Rijke ouders mogen hun kinderen helpen bij het kopen van een huis. Waarom mogen ze dan niet net zo ruimhartig helpen bij het aflossen van een studieschuld, willen oppositiepartijen CDA en D66 weten.

Studentenraad doet buddyproject voor vluchtelingen Geroofd of niet, de buit van IS moet worden onderzocht Geesteswetenschappen: ‘Extra bezuiniging zou bijna de doodssteek zijn’ Overstromingen nadoen: ‘We offeren Zeeland op’

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

D

e universitaire studentenraad wil de nieuwe 18-studiepuntenregel van tafel krijgen. Volgens de raad is de regel in strijd met de rechten van de student.

Sinds dit collegejaar mogen studenten zich voor maximaal 18 studiepunten inschrijven per periode en per opleiding. De regel

Peter Gerritsen

Sportcentrum Uilenstede gaat op de schop

is ingesteld om tegen te gaan dat studenten zich voor een heleboel vakken inschrijven om pas later te beslissen welke ze echt gaan volgen. Dat veroorzaakt hoge organisatiekosten voor de opleiding, maar de nieuwe regel benadeelt ambitieuze studenten, blogde de studentenraad onlangs op de site van advalvas.

Studenten hebben recht op ‘deelname aan het onderwijs binnen de opleiding en in principe

binnen de gehele VU’ , staat in het studentenstatuut. De VU zegt dat de 18-puntenregel onderdeel is van een nieuwe regeling voor intekenen, waarmee de usr zelf heeft ingestemd. Bovendien kunnen studenten ontheffing krijgen bij de examencommissie.

(MK)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws> 13 oktober en >blogs&columns>9 oktober.

VU wordt een beetje meer halal De VU krijgt meer halal eten, er komen meer studieplekken en de studentenadministratie wordt beter bereikbaar.

D

at is een greep uit de veranderingen die de ondersteunende diensten willen uitvoeren naar aanleiding van een tevredenheidsonderzoek onder 1.296 medewerkers en 1.783 studenten over de dienstverlening op de VU. Helaas komen er niet meer boeken en digitale tijdschriften bij, ook een wens van invullers van de VU Servicescan, want daar

is geen geld voor. Wel moet de automatenkoffie beter worden, de VU Toolbox gebruiksvriendelijker en de digitale afhandeling van de jaargesprekken makkelijker.

Over het algemeen vinden zowel medewerkers als studenten de dienstverlening aan de VU wel prima, al mogen de dienstverleners wel wat meer eigen initiatief tonen. Van de ondersteunende diensten scoort de universiteitsbibliotheek onder medewerkers het hoogst. Ze zijn zeer tevreden

over de informatiebalie en het online reserveren. De dienst Financiën & Audit krijgt de minste waardering. Rondom het debiteuren- en crediteurenbeleid is er veel ontevredenheid, met name over de snelheid waarmee men geholpen wordt en over het indienen van aanvragen.

Studenten zijn het meest tevreden over dat je met één VUnet-ID overal kunt inloggen. Over de prijzen in de restaurants zijn ze het minst te spreken. (MK)

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

advalvas_online

Twee nieuwe scriptieprijzen op dies

D

e Vrije Universiteit reikt voor het eerst twee scriptieprijzen uit: voor de beste bachelorscriptie en de beste masterscriptie. De winnaars krijgen 2000 euro uitgereikt op dinsdag 20 oktober, tijdens de dies natalis, de 135ste verjaardag van de VU. Om voorgedragen te worden, moest de scriptie een cijfer van een 8,5 of hoger gekregen hebben, en elke faculteit kon maximaal drie studenten aanbevelen. Uiteindelijk zijn er vijf genomineerden gese-

lecteerd uit twaalf bachelorscripties en tien masterscripties. De jury kijkt bij de beoordeling van de scripties vooral naar wetenschappelijke kwaliteit en originaliteit.

Maar ook goede stijl en leesbaarheid zijn belangrijk. “Een scriptie kan wetenschappelijk nog zo goed zijn, maar het is juist de kunst lastige onderwerpen plezierig leesbaar en toegankelijk te maken”, licht jurysecretaris Dorothé Voet toe.

Met de scriptieprijzen wil het universiteitsbestuur laten zien dat de VU onderwijs belangrijk vindt. Het is een

uitbreiding van het aantal jaarlijkse onderwijsprijzen.

Tijdens de opening van het academisch jaar waren er al prijzen voor de beste student (StudenTalentprijs) en beste docent (Onderwijsprijs). Dit jaar zijn daar een prijs bijgekomen voor talentvolle jonge docent (DocenTalentprijs), de Stimuleringsprijs, voor onderwijsvernieuwing, en dus de prijzen voor de beste bachelor- en masterscriptie.

(MvV)

Zie voor korte interviews met de genomineerden advalvas. vu.nl>nieuws>12 oktober.

Duurste bestuurder Promovendi De dissertatievergoeding voor promovendi is afgeschaft.

Promovendus Jona Mijalkovic vindt dat niet netjes van de VU. Zie advalvas.vu.nl>opinie

Hoogleraar Ellers roept op tot een serieuze discussie over de perverse bijeffecten van betaald publiceren. Zie advalvas.vu.nl>blogs&columns>U betaalt, wij publiceren

Op kamers Eindelijk vind je een kamer, maar ho… eerst moet je hospiteren. 7 tips om erdoor te komen op advalvas. vu.nl>tips&trucs

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen @dvandokkum 12-10_Zo overleg met vertegenwoordigers van @svKliche, Merlijn, Synkratos en @codexhistoriae over de inbraak van afgelopen week bij @FGWVU. Er is ingebroken in de sociale ruimte en de bestuurskamer van de fsr bij Letteren. Vermist: een map en een pot met geld. @UBVU 12-10_NL taalkundigen nemen heft in eigen hand met #openaccess #lingOA http://www. volkskrant.nl/wetenschap/taalkundigendoen-publicaties-voortaan-zelf De redacties van vijf internationale wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van de taalkunde gaan weg bij de grote commerciële uitgeverijen waar ze tot nu toe onder vielen (oa Elsevier) en gaan zelfstandig verder. @BartWallet 12-10_ Recent geweld in #Israel niet meer exclusief uit #Westbank en #Gaza, maar ook vanuit deel eigen Arab. bevolking.

Tegenstellingen verscherpen @Folia 7-10_‘Het is niet verwonderlijk dat meer studenten met een migratieachtergrond naar @VUamsterdam gaan,’ schrijft @ kizamag http://www.folia.nl/opinie/96241/ in-stilte-ontstaan-soms-wonderen …

De UvA ondermijnt haar eigen diversiteit door absoluut geen stilteruimte te willen, vindt UvAstudent Kiza Magendane.

twitter/facebook/issuu

Open access

(Re)tweets

@StudentenraadVU 6-10_De eerste trainingsronde is achter de rug, de fsr-leden gaan weer fijn door met de volgende! #vu #usr #fsr

De VU maakte in 2014 247.745 euro aan over aan collegelid Bernadette Langius.

L

angius is daarmee de duurst betaalde onderwijsbestuurder van Nederland. Dat onderzocht Univers, het online universiteitsblad van Tilburg. Langius, die overigens half december de VU zal verlaten, zit daarmee fors boven de Balkenendenorm. Haar opvolger, Marjolein Jansen, krijgt een stuk minder salaris: per 1 januari 2015 mogen nieuwe onderwijsbestuurders maximaal 178.000 euro verdienen. (MK)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>8 oktober.

@fcvheest 6-10_Ik wil @JaspervanDijkSP nooit meer horen over democratisering van de universiteit met @paululenbelt in partijbestuur Paul Ulenbelt stelt namelijk in De Telegraaf: “Je kan niet tegen de leden zeggen: kies maar, dan kan je de partij te gronde richten...” @MartjeDoeve 2-10_Yes, de nieuwe #Knausgard gewonnen bij @advalvas_vu! Ik neem even een weekje vrij #lekkerdoorlezen

5

Student Rachel de Jong ‘Bezoekers zijn soms bang dat ze gek zijn’

6

14 oktober 2015

ADVALVAS

in actie

Masterstudent psychologie Rachel de Jong (24) is bestuurslid van De Advieswinkel. Zij helpt mensen met lichte psychische klachten.

De Advieswinkel

DOOR FLOOR BAL FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

K

unnen mensen met psychische klachten niet beter naar de huisarts? “We merken dat veel mensen met lichte psychische klachten als spreekangst of stress dat niet doen. Bovendien zijn ze vaak bang voor hoge zorgkosten. Tegen de tijd dat ze naar de huisarts gaan, zijn hun klachten verergerd. En dat is jammer.

De Advieswinkel zit in een pand aan de Dappermarkt. Hier kunnen buurtbewoners gewoon binnenlopen voor advies.

Een afspraak is niet nodig.”

Is de drempel om bij jullie binnen te stappen ook niet hoog? Iedereen ziet dat jullie in dat pand zitten. “We zitten in het wijkcentrum, dus dat valt niet op.

Maar we merken inderdaad dat bezoekers soms bang zijn dat ze gek of anders zijn.

Het woord psychisch of psychologisch heeft vooral op buurtbewoners met een niet-westerse achtergrond een afschrikwekkende werking. We willen hen trekken door tweetalige studenten te werven, zodat ze in hun eigen taal over problemen kunnen praten.”

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

Maar kunnen beginnende studenten wel echt hulp bieden? “De meeste studenten die hier werken, hebben al stage gelopen. Ze zijn al wat verder in hun studie. Bovendien hebben ze bij ons een speciale cursus gevolgd. En zodra wij signaleren dat er bij iemand meer aan de hand is, geven we het advies om alsnog naar de huisarts te gaan.”

En wat hebben die studenten daar zelf aan? “Ze bouwen ervaring op. Als je psychologie gestudeerd hebt, ben je basispsycholoog. Maar voor het meeste werk moet je GZ-psycholoog zijn. Maar om die opleiding te mogen doen, moet je een paar jaar ervaring hebben. Dus je moet óf gratis werken op een werkervaringsplaats óf onder je niveau werken als psychologisch medewerker. Daar doe je alleen de diagnostiek, maar geen behandeling. Wij hopen dat onze vrijwilligers zoveel ervaring opdoen dat ze na hun studie aan de slag kunnen.”

Je weet natuurlijk vooraf dat het moeilijk is om met zo’n studie werk te vinden. “Misschien wel, maar je kiest voor een studie omdat je die interessant vindt. Dat is ook belangrijk. Ik dacht dat de arbeidsmarkt wel bijgetrokken zou zijn tegen de tijd dat ik klaar zou zijn.

Maar het is door alle bezuinigingen in de gezondheidszorg alleen maar erger geworden. Er ontstaat ook een dominoeffect. Nu de instellingen merken dat ze genoeg mensen kunnen vinden die gratis

In 2013 broedden studenten in De Nationale Denktank op het laagdrempeliger maken van psychische hulpverlening. Veel mensen met lichte psychische klachten gaan namelijk niet naar de huisarts. Een inloopwinkel voor gratis advies is de oplossing.

In mei opende de eerste Advieswinkel aan de Dapperstraat in Amsterdam.

Masterstudenten psychologie van VU en UvA houden hier korte consulten. Meer info op: de-advieswinkel.nl.

Rachel de Jong 2009 – 2013 Bachelor psychologie 2010 – nu Mentorentraining en studiekeuzevoorlichting via Inwijs en Lyceo 2013 – nu Master psychologie September 2015 – nu Minor psychomotorische therapie bij Bewegingswetenschappen September 2015 – nu Bestuurslid De Advieswinkel, Amsterdam

willen werken, draaien ze dat niet zo snel meer terug.

“Ik vind dat er te veel studenten psychologie zijn. Toen ik ging studeren, waren dat vijfhonderd eerstejaars per universiteit. Nu zijn dat nog enkele honderden studenten. Dat is nog steeds te veel. Het is goed dat de toelatingseisen inmiddels strenger zijn, maar er moeten ook minder opleidingsplaatsen komen.”

Zou je zelf door zo’n strengere selectie gekomen zijn? “Ja. Tegenwoordig moet je tentamenvragen maken, een wiskundetoets doen en een essay schrijven. Ik was een scholier die altijd voor een acht ging, voor mijn wiskunde stond ik een zeven.

Die toetsen waren vast gelukt.

En schrijven ging me altijd goed af.”

Het cliché is dat studenten psychologie gaan studeren om zichzelf beter te leren kennen. Geldt dat ook voor jou? “Nee, eerst wilde ik fysiotherapie gaan studeren. Maar op de open dag zag ik allemaal boeken over botjes en spieren.

Dat sprak me helemaal niet aan.

Alleen het leerboek over psychologie vond ik leuk. Daarom ben ik bij die studie gaan kijken.

“Het is niet zo dat er eigenlijk altijd al een psycholoog in mij zat. Op de middelbare school had ik wel vriendinnetjes met depressies en anorexia. Dat zette me aan het denken over de vraag waarom de één daar last van krijgt en een ander niet. Maar ook nu hang ik niet de psycholoog voor mijn vrienden uit. Ik ben gewoon hun vriendin.”

7

Vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in de academische wereld.

Het is hoog tijd voor maatregelen.

Vrouwenquotum is hard nodig DOOR EMMY DE KRAKER-PAUW ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

J

arenlang ben ik heen en weer geslingerd tussen gevoel en verstand, maar nu wint het verstand: er moeten harde maatregelen komen om een evenwichtige verhouding tussen mannen en vrouwen aan de top van de academische wereld te realiseren. Want vrouwen zijn daar nog steeds ondervertegenwoordigd. Vrijblijvende streefnormen, gedragscodes, maatregelen/mogelijkheden op het gebied van flexibele werktijden en kinderopvang werpen onvoldoende vruchten af.

Toch overheerste bij mij lange tijd het gevoel dat een harde maatregel, zoals het instellen van een vrouwenquotum, not done was, want eenieder moet gelijke kansen krijgen.

Maar dáár zit nu juist het knelpunt: vrouwen krijgen geen gelijke kansen. Volgens landelijke cijfers is slechts 17,8 procent van de hoogleraren vrouw (aan de VU is dat 18,6), terwijl het aantal vrouwelijke promovendi rond de 45 procent ligt en van het aantal afgestudeerden bijna 54 procent vrouw is.

Als het percentage vrouwelijke hoogleraren in het huidige tempo doorgroeit, dan is pas rond 2025 een kwart van alle hoogleraren vrouw en komt de 50 procent pas in 2060 in zicht.

8

Waarom dringen veel van deze veelbelovende vrouwen níet door tot de top? Waar blijven we met ‘gelijke kansen’? In theorie lijken mannen en vrouwen gelijke kansen te hebben op een benoeming tot hoogleraar, maar de praktijk zit anders in elkaar.

Er zouden niet genoeg gekwalificeerde vrouwen zijn (pipeline-theorie). Dit argument kan inmiddels de prullenbak in: er zijn genoeg hoogopgeleide vrouwen beschikbaar, kijk maar naar de genoemde cijfers van afgestudeerden en promovendi.

Bovendien heeft parttime werken of onderbreking van de loopbaan in verband met zwangerschap en moederschap een negatieve invloed op carrièrekansen en mogelijkheden tot het verkrijgen van een beurs. Zolang ‘100 uur of meer’ werken per week synoniem is aan ‘kwaliteit’, zijn er géén gelijke kansen.

En psychologisch gezien zoeken mensen bij een vacature naar opvolgers, collega’s die ‘op hen lijken’. Zolang het merendeel binnen de academische top man is, zoekt men dus binnen het eigen old boys network. Daar zitten per definitie weinig of géén vrouwen in. Zonder ingrijpen van buitenaf blijft de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen dus onevenredig.

Ook impliciete opvattingen over genderverschillen en stereotypen bestendigen de huidige scheve verhoudingen. Iedereen heeft impliciete gender-stereotiepe opvattingen over beroepen, rollen en werkterreinen. Deze stereotyperingen belemmeren een benoeming van vrouwen in een traditioneel mannelijke baan.

Een bewustwording van deze impliciete opvattingen zou al meehelpen om bij benoemingen een eerlijkere kans te

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Europees escapisme

I Emmy de Kraker-Pauw is promovendus onderwijsneurowetenschappen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

foto Yvonne Compier

geven aan vrouwen die minstens net zo competent zijn als mannen. Daar komt bij dat het vrouwen simpelweg ontbreekt aan veel rolmodellen.

Ik heb het gevoel gehad dat een quotum oneerlijk is. Maar het is juist oneerlijk als we bedenken dat een kwalitatief even sterke vrouw op grond van bestaande systemen, psychologische mechanismen en impliciete vooroordelen veel minder kans maakt op een benoeming tot hoogleraar dan een man. Bij gelijke geschiktheid danken mannen hun hoogleraarschap simpelweg aan hun man-zijn.

Het is zover, ik ben dus om. Er moet een vrouwenquotum ingesteld worden.

Sinan Çankaya postdoc onderzoeker naar de politie en uitsluiting

mensen ‘met papieren’ en ‘zonder papiek denk aan de Hongaarse cameraren’. We beschermen ons eigen leven, vrouw die een rennende vluchteling maar faciliteren de dood van een ander. liet struikelen. Wat moet er in je We zijn voor een vrij verkeer van goedehoofd gebeuren, welke onaardige ren, kapitaal en bronnen, behalve van neuronen schudden elkaar daar mensen in nood. grijnzend, smalend en hatelijk de Als een klein kind verbergen we ons hand, om een vluchteling met een gezicht in een kussen, omdat we een kindje in zijn armen te laten struikelen? klein kind met zijn gezicht verborgen in Alhoewel, kun je iemand laten vallen die het zand niet onder ogen willen komen. al op de grond ligt? De Europese politiek We kunnen alternatieve verhalen creëin het klein. ren, papieren doorscheuren en neer laten We betalen de prijs voor onze bemoeienis dwarrelen, en luchtkastelen bouwen die in een geopolitiek schaakspel waar we als de hoogste muren overhyena’s omheen cirkelden stijgen. Wereldvreemd? en de volgende meesterzet Mogelijk, maar niet in het oor van onze tijdeIemand laten minder ongeloofwaardig lijke vriend fluisterden. vallen die al op en onvoorstelbaar dan de Maar de vijand van jouw de grond ligt, de waarde die we nu hechvijand werd uiteindelijk Europese politiek ten aan muren, papieren ook jouw vijand. We betain het klein en onszelf. Niet minder len de prijs, omdat koele krankjorum dan de Eurokoningen nu eenmaal pese onverschilligheid geen oog hebben voor hun over de dood van duizenbloedende pionnen en den vluchtelingen in de huilende koninginnen. De Middellandse Zee. Niet minder zot dan pionnen en koninginnen slaan nu op de de waanbeelden over bebaarde barbaren. vlucht, naar een minder ellendig oord, We laten vluchtelingen voortdurend het spoor van de hyena’s volgend. struikelen, we zijn ook de Hongaarse We graven ons in, bouwen hoge witte cameravrouw. Er is bovenal sprak van torens die zwarte lopers moeten afschrikeen solidariteitscrisis, van Europees ken, vertrouwen op vuurspuwende escapisme. Onze Europese politiek drijft draken die ons moeten beschermen en vluchtelingen de dood in. installeren kostbare, oneindige ogen die ons ogenschijnlijk veiliger moeten laten voelen. We fantaseren over brute barbaReageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ren, want wij zijn mensen. We creëren Volg hem op Twitter @s1nanCankaya

9

Digitale veiligheid

Gratis snoep en 24 uur toegang Elke dag maken duizenden mensen gebruik van het draadloze netwerk en andere digitale systemen die hen toegang geven tot de gebouwen, de koffieautomaat en het kopieerapparaat.

Maar hoe veilig is die digitale VU eigenlijk?

Door Welmoed Visser illustratie berend vonk

10

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

campus

L

aten we dit verontrustende verhaal beginnen met een geruststelling: op de VU kun je veilig internetten. Niemand kan meekijken als je een betaling doet op internet, of chat met je nieuwe lief. De draadloze verbinding, waarmee je inlogt met je VUnet-ID of als gast, zit sinds een paar jaar redelijk dicht. Het contact tussen het netwerk en jouw laptop, telefoon of iPad verloopt versleuteld en volgens informaticastudent en hackingexpert Youri van der Zwart kost het jaren om deze sleutels te kraken. Te lang dus om er als kwaadwillige hacker iets mee te kunnen.

In tegenstelling tot veel andere openbare wifi-netwerken, zoals dat van de NS, is de wifi op de VU veilig. Internetbankieren, appen en chatten kun je dus rustig doen op de VU. “Tenzij er een lek zit in de apps, of programma’s die je gebruikt”, vult Van der Zwart aan. “Maar dat ligt dan niet aan de VU.” Een heel ander verhaal zijn de pasjes voor medewerkers en studenten. Met die pasjes kom je gebouwen binnen, kun je

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

11

Digitale veiligheid

kopietjes maken en je fiets in de kelder stallen. En sinds anderhalf jaar zijn deze pasjes ook te gebruiken als betaalmiddel: bij een oplaadpunt zet je er geld op met je pinpas. Vervolgens kun je ze gebruiken bij de snoepautomaten en (als student) om je koffie en kopietjes te betalen. Het zijn zelfs de enige pasjes die de automaten en kopieerapparaten accepteren.

Belangrijk dus dat die veilig zijn en dat ze alleen werken als je er inderdaad geld op hebt gezet. En dat is dus niet het geval.

hetzelfde type chip zetten. Dat is wat Bram heeft gedaan. Hóé precies, demonstreert hij op de redactie met mijn personeelspas. Hij heeft er een paar minuten voor nodig, meer niet. De code achterop de pas is in principe genoeg om een bijna identieke pas na te maken, die door appaWinegums raten niet van de echte wordt onderschei“Welke snoepjes zullen we vandaag eens den. Bram: “Mensen zijn best slordig met nemen?” Informaticastudent en hacker die VU-passen. Ze verliezen hem, laten Bram heeft zijn polsen vol hem slingeren.” hangen met bandjes van En als je eenmaal een hackersconferenties, zoals pasje gekopieerd hebt, ‘Je trekt een trui anderen hun toegangszet je de informatie op aan met een bandjes van Lowlands blijeen lege RIFD-kaart.

VU-logo erop en ven dragen. Hij steekt een Wat je met je nieuwe pas niemand die er iets kunt en welke deuren je van de ov-chipkaarten die van denkt’ hij in een stapeltje in zijn binnenkomt, is afhankezak draagt in een snoeplijk van de rechten van de automaat op de campus medewerker van wie je en kiest een zak roze de pas hebt gekopieerd. cadillacs. Het saldo van Maar een upgrade naar de kaart gaat van 5,01 naar 3,11 euro. Hij een pas waarmee je 24 uur per dag overal heeft dus 1,90 euro betaald voor de winebinnenkomt, is gemakkelijk te maken. gums. Tot zover niets vreemds. Behalve Bram deed het met trial-and-error bij dat we een ov-kaart hebben gebruikt in een rustige deur in het W&N-gebouw, plaats van een pas voor studenten en waar geen camera hangt. Hoe lang hem medewerkers. In allebei zit hetzelfde type dit heeft gekost? “Na een paar pogingen chip, een zogeheten RFID-chip (radio was het bingo”, vertelt hij. “Als je kwaad frequency identification) van het type MIFARE Classic. “Die zijn gemakkelijk te kraken. En je kunt ook de informatie van de ene chip op de andere zetten.

Dat heb ik hier gedaan. Dit was ooit een Het is bekend bij de VU dat de toegangspasjes te kraken ov-chipkaart, maar nu gedraagt hij zich zijn. “Maar zo gemakkelijk is dat nu ook weer niet”, zegt Els als VU-pas”, legt Bram uit. “Omgekeerd van Haasen, manager services van de Facilitaire Campus kan ook.”

Organisatie. “We weten ook dat er enkele gehackte pasjes in omloop zijn, maar dat zijn er heel weinig en die worden Je hoeft volgens Bram helemaal geen tot nu toe alleen gebruikt om koffie te halen. Dat houden supergoeie hacker te zijn om dit voor we strak in de gaten.” elkaar te krijgen. Voor een paar tientjes Dat ook het proefdiercentrum en de extra beveiligde koop je een apparaatje waarmee je de laboratoria (waar met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt) informatie uitleest die op de personeelsmet hetzelfde systeem werken, klopt. Maar daar is de pas van de VU staat (toegangsrechten, beveiliging wel veel strenger, aldus Van Haasen. “Daar hangen camera’s en er zitten vaak sluizen. We houden koffiesaldo, kostenplaats; dat soort bovendien heel strak in de gaten wie er binnen is geweest. dingen) en op de ov-chipkaart, waarvoor Als dat iemand zou zijn met een gekraakte pas, blokkeren een gelijksoortige pas wordt gebruikt.

'Veiligheidsprobleem bekend'

Best slordig Als je die code eenmaal gekopieerd hebt, kun je ’m op allerlei andere kaarten met

12

we die onmiddellijk.”

De VU is bezig met een nieuw systeem, hetzelfde soort RFID-pas, maar dan veel beter beveiligd. Dat staat voor volgend jaar gepland. Het is een operatie die nu begroot is op 5 ton.

wilt, kun je met zo’n pas alles meenemen wat je wilt. Je trekt een trui aan met een VU-logo erop en niemand die er iets van denkt.”

De deuren van het W&N-gebouw werken met dit systeem. Daar wordt gewerkt met potentieel gevaarlijke zaken als lasers en radioactieve stoffen. “Het W&N-gebouw is een oud gebouw, dat is misschien een verklaring waarom ze nog met een verouderd systeem werken”, suggereert Bram, “maar met deze pasjes kom je ook het Initium, de rechtenfaculteit, binnen. Bij zo’n nieuw gebouw zou je toch verwachten dat ze niet kiezen voor toegangspasjes waarvan bekend is dat ze zo gemakkelijk te kraken zijn?” Want het verhaal dat de VU-pasjes gemakkelijk te kraken zijn, is al lang bekend bij de bewaking. “We hebben ze het een paar jaar geleden al gemeld”, vertelt Bram. “Toen zeiden ze dat ze er niets mee gaan doen.”

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

Dan ga ik met Bram op excursie: deuren in het W&N-gebouw die gewoonlijk gesloten blijven, gaan open met zijn kaart. De enige deur die weigert, overigens niet in het W&N-gebouw, is die van de Advalvasredactie, waarop pas een nieuw elektronisch slot zit.

Zijn er dan ook nog andere toegangspassen op de VU-campus? Bram: “Ja, het nieuwe systeem is veiliger, daarvoor heb je een helemaal identieke kopie van een kaart nodig en die is een stuk moeilijker te maken.”

Gekraakte wachtwoorden Deur gewoon open En wat te denken van het proefdiercentrum? Ook daar wordt gewerkt met hetzelfde type pasjes, weet Bram. ”Maar bij het proefdiercentrum is trouwens het grootste veiligheidslek dat medewerkers de deur vaak gewoon open laten staan.”

Bram vallen die dingen op. Hij heeft oog voor veiligheidskwesties. Precies dat maakt hem een hacker. “Bedrijven huren hackers in om bij henzelf in te breken”, zegt Van der Zwart, “en daarbij is vertrouwen essentieel.”

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

Hacken is een hobby, misschien zelfs een verslaving, in elk geval iets wat je doet voor je lol. Even kijken of je ergens binnenkomt. Het zal toch niet? Het gevoel van spanning dat daarbij hoort. En soms heb je ineens een veel grotere vis te pakken dan je zelf ooit voor mogelijk had gehouden: alle wachtwoorden van de medewerkers en studenten van de exacte faculteit bijvoorbeeld. Dat gebeurde bij de overgang van het oude netwerk naar VUnet, zo’n twee jaar geleden. Informaticastudent Sernin van de Krol is er nog steeds een beetje beduusd van: “Hoe kan het nou dat je juist die wachtwoorden niet goed afschermt? Met een vriend zat ik wat te klooien tijdens een college toen ineens al die wachtwoorden – weliswaar gecodeerd, maar heel makkelijk te kraken – op ons scherm verschenen.

Oeps, foutje. We zijn in de pauze maar even naar de UC-IT gegaan om het te melden.”

Vals geld Terug naar de snoepmachine: het zakje roze winegums valt naar beneden. Er is 1,90 euro afgetrokken van het saldo op de kaart. Daarmee zijn de snoepjes betaald.

Bram stopt de kaart waarmee hij de snoepjes heeft betaald weer in zijn cardreader. Behalve het identificatienummer van de kaart, kan hij ook het saldo aanpassen. Dat zet hij weer terug op 5,01 euro. Hebben we de snoepjes nu gestolen? Bram denkt even na: “Nee, volgens mij krijgt de automaathouder gewoon zijn geld. Dat staat immers als saldo op die kaart, net als op andere kaarten.

Daarin is geen verschil.” Maar wie heeft ze dan betaald? “Niemand. We hebben geld gecreëerd, vals geld dat niet van echt te onderscheiden is.”

Voor dit verhaal sprak Advalvas met een aantal hackers. De hacker die ons liet zien hoe hij een VU-pas heeft nagemaakt, hebben we op zijn verzoek geanonimiseerd. We noemden hem Bram.

13

mail

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten. advertentieS

DIES NATALIS 20 OKTOBER 2015

Met diesrede van rector magnificus Vinod Subramaniam, uitreiking eredoctoraten en bekendmaking winnaars van de Bachelor- en Masterscriptieprijs

U BENT VAN HARTE WELKOM! 15.00 TOT 16.30 UUR VU HOOFDGEBOUW DE BOELELAAN 1105, AMSTERDAM

WWW.VU.NL/DIES

Ontdek jouw master aan de Universiteit Leiden

Masterdag 6 november unileidenmasters.nl

Bij ons leer je de wereld kennen 14

Open access Hoogleraar Jacintha Ellers schetst in haar Advalvas-column ‘U betaalt, wij publiceren’ enkele herkenbare zorgpunten in de wereld van academisch publiceren: hoge winsten voor uitgevers, druk op de kwaliteit van wetenschappelijke publicaties en de informatie-explosie.

Haar conclusie dat dit alles te wijten is aan open access is een dermate sterke simplificering van de werkelijkheid dat deze het wetenschappelijk debat dat Ellers zegt voor te staan, juist belemmert. Hoge winsten van uitgevers, met als uitschieter Elsevier (bijna 40 procent op jaarbasis), zijn ontstaan door hoge abonnementsprijzen in een monopolistische markt. Gerenommeerde tijdschriften blijken zich de afgelopen jaren met enige regelmaat verslikt te hebben in hun reviewproces met ‘bulk’ terugtrekkingen tot gevolg, zie bijvoorbeeld de berichten over Springer deze zomer toen de uitgever 64 artikelen met gefraudeerde reviews moest terugtrekken. De informatie-explosie is voor het grootste deel te wijten (of juist te danken) aan de kennisgolf uit landen als China en India.

Open access is geen oorzaak van geschetste problemen, het probeert wel een antwoord te zijn. Een antwoord dat tevens bijdraagt aan het streven om

wetenschappelijke kennis zo goed en snel mogelijk met elkaar te delen. Er zijn diverse veelbelovende open access-initiatieven die antwoord geven op kosten en druk op het reviewproces zoals PeerJ, dat geringe publicatiekosten koppelt aan het stimuleren van een open reviewproces. PeerJ Computer Science, dat recentelijk is gelanceerd, kent enkele gerenommeerde VU-wetenschappers in haar Editorial Board.

Dat in de praktijk open access niet gelijk een eenvoudige oplossing blijkt te zijn voor de geschetste problematiek is een feit. Belangrijkste oorzaken zijn de macht van de uitgevers en de onvoldoende slagkracht van de universitaire wereld om veranderingen in gang te zetten. De VU werkt hard aan het stimuleren van open access en het herstellen van de balans tussen wetenschappelijke wereld en uitgevers. De VU neemt hiermee haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Een ongenuanceerd schieten op open access door eenzijdig het betalen voor publiceren als bron van alle kwaad te bestempelen, speelt slechts de uitgevers in de kaart. Daarmee bewerkstelligt Ellers het omgekeerde van wat ze wil bereiken.

Arjan Schalken, hoofd Academic Support, Universiteitsbibliotheek

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

Blogs&columns

website

Uitwisselingsstudenten, een lid van de studentenraad en een student die gewoon overal een mening over heeft: maak kennis met vier nieuwe bloggers op de website van Advalvas.

Raad van toezicht Nathanael Korfker

Juliëtte Ronteltap coördinator commissie Onderwijs & Onderzoek van de universitaire studentenraad | masterstudent ancient history binnen classics and ancient civilizations aan VU en UvA

blogger ‘Naar onze mening zouden de diensten volgend moeten zijn; maar in de huidige situatie lijkt het erop dat systemen, zoals Smart@Work, van bovenaf worden opgelegd, zonder steun vanuit de studenten en medewerkers.’

Uit blog #3: Idealen, beloftes, en de realiteit

derdejaars wijsbegeerte | vicevoorzitter van studievereniging Icarus (wijsbegeerte & godgeleerdheid)

columnist ‘Wist u dat John Cleese rector is geweest? Ik wist het niet, totdat Bussemaker hem noemde als een voorbeeld van wat er allemaal mis kan gaan als je volwassen studenten de macht geeft. (…)

Maar, spoiler: John Cleese heeft het eigenlijk heel goed gedaan!’

Uit column #2: John Cleese als heilige graal voor het rectoraat

Tico Onderwater derdejaars geschiedenis aan de VU | doet semester internationale betrekkingen aan de State University of New York at Buffalo

Amerika-blogger Foto Ronteltap: Peter Valckx

‘Iemand had in het hoofdgebouw van de universiteit zijn wapen laten vallen. Deze situatie zou aan de VU tot een ontruiming geleid hebben, maar mijn medestudenten reageerden vrij laconiek.’

ADVALVAS

Uit blog #1: Schietpartij nr 4 — 14 oktober 2015

Roos Lankhorst uitwisselingsstudent in Beijing | volgt daar tot eind januari 2016 een minor voor haar bachelor politicologie

China-blogger ‘Zaterdag hebben talloze Chinese studenten aan me verteld dat ze fan zijn van Nederland, en dan vooral van Robin van Persie – geen idee waarom.’

Uit blog #3: Fascinerende westerlingen Ga naar www.advalvas.vu.nl>blogs&columns

15

Tom Shimizu is benoemd tot bijzonder hoogleraar experimentele fysica van gedrag. Hij promoveerde op onderzoek naar biofysische problemen in intracellulaire communicatie, waarbij hij gebruikmaakte van stochastische methoden.

Van 2003 tot 2009 werkte hij als postdoc op Harvard.

Aan de faculteit Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde is Peeter Verlegh benoemd tot hoogleraar marketing.

Zijn onderzoek richt zich vooral op de rol van consumenten in marketing.

De faculteit Aard- en Levenswetenschappen nam afscheid van hoogleraar geo- en archeobiologie Henk Kars met een tweedaags symposium: Interdisciplinarity between Humanities and Science. In 1994 kwam Kars naar de VU als eerste hoogleraar op het gebied van de archeometrie in Nederland.

16

H

et toerisme in de stad Sa Pa, in het noordwesten van Vietnam, heeft een gunstig effect op de status van Hmongvrouwen die daar werken. Sociaal wetenschapper Le Thi Dan Dung promoveerde 5 oktober hierop. De Hmongvrouwen zijn oorspronkelijk boerinnen, maar het toerisme geeft hen de kans om flexibeler en onafhankelijk te werken. Denk aan weefdemonstraties geven, winkels bij hun huis runnen of spullen en etenswaren op straat verkopen.

Volgens Le Thi Dan Dung genieten ze van het contact dat ze met toeristen hebben en van de nieuwe vaardigheden die ze ontwikkelen.

Soms hebben deze vrouwen zelfs romantische relaties met toeristen.

“Deze romantische relaties zijn geheimen die Hmong-vrouwen gelukkig maken”, aldus Le Thi Dan Dung. (FB)

Brian Snelson

Postdoc onderzoeker bij onderwijsneurowetenschappen Ann-Kathrin Fett kreeg de Narsad Young Investigator Grant. Een beurs van 35.000 dollar voor onderzoek naar psychiatrische ziektebeelden. Hiermee wil zij ook een smartphone-app ontwikkelen voor mensen met schizofrenie. Die app zal gepersonaliseerde hulp bieden.

Toerisme doet Hmongvrouwen goed

Obesitaskliniek Chemische helpt troep

K

inderen met ernstig overgewicht kunnen geholpen worden door een opname in een gespecialiseerd obesitascentrum.

Dat blijkt uit het onderzoekop waarop Sabine Makkes 9 oktober bij Aard- en levenswetenschappen promoveerde. Zij onderzocht het effect van twee intensieve leefstijlbehandelingen voor kinderen met ernstige obesitas. Deze kinderen waren zodanig te dik dat ze onder behandeling van een kinderarts

stonden. Ook waren andere pogingen om hen langdurig te laten afvallen, mislukt. Makkes volgde tachtig kinderen en pubers tussen de 8 en 19 jaar. De ene helft werd twee maanden in de kliniek opgenomen, de andere helft moest daar zelfs een half jaar blijven. Bij beide behandelingen nam de ernstige obesitas af en werd de kwaliteit van leven beter.

Dit resultaat werd ook het jaar erna behouden. (FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ obesitaskliniek.

rbbmr

VIPs

H

ormoonverstorende stoffen in plastic verpakkingen, cosmetica, kleding, conservenblikken, speelgoed, meubels en voeding veroorzaken onder meer domheid, autisme, ADHD, obesitas, diabetes en onvruchtbaarheid en kosten Europa jaarlijks 157 miljard euro.

Dat heeft een internationaal team van experts, onder wie VU-ecotoxicoloog Juliette Legler, ons voorgerekend in The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Het is nog een behoudende schatting ook ‘want we keken naar een beperkt aantal stoffen en effecten’, aldus Legler. (PB)

Bron: EOS Wetenschap. nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Heilige mensenrechten

Hersentumor

E

en specifiek soort chemotherapie kan epilepsie bij patiënten met een hersentumor verminderen. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Johan Koekkoek 30 september bij VUmc promoveerde. Ondanks operaties en bestralingen blijven mensen met een hersentumor vaak last van epileptische aanvallen houden. Het veelgebruikte chemomiddel temozolomide kan een aanvulling in de behandeling zijn. De epilepsieklachten komen vaak voor in de laatste levensfase van patiënten. Doordat ze dan ook moeite met slikken hebben, kunnen ze tabletten lastig innemen. Koekkoek ontdekte dat medicatie in de vorm van druppels of neusspray verlichting kan geven. (FB)

De moderne mensenrechtenactivist lobbyt steeds vaker voor militair ingrijpen. Antropoloog Annette Jansen promoveerde hierop.

Autovergunning

Psychotherapie minder effectief bij depressie

I

Psychotherapie is een kwart minder effectief dan tot nu toe werd aangenomen.

Het onderzoek werd gepubliceerd in Plos One. ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

Nounproject

A

ls behandelmethode voor depressie is psychotherapie behoorlijk minder effectief dan gedacht. De belangrijkste reden is de zogeheten publicatie-bias, het effect dat studies met een groot positief effect vaker worden gepubliceerd dan studies met een klein of geen effect.

VU-psychologen Ellen Driessen en Pim Cuijpers hebben 55 studies tussen 1972 en 2008 onderzocht waaruit dit blijkt. Een kwart van deze werd nooit gepubliceerd.

Eerder werd al aangetoond dat de effectiviteit van antidepressiva om dezelfde reden wordt overschat. (WV)

n Nederlandse steden is parkeerruimte schaars, dus parkeren is duur. Bewoners krijgen vaak een parkeervergunning. In Amsterdam kost die zo’n 100 tot 400 euro per jaar. Bewoners vinden dit veel. Maar als ze zelf een plaats in een parkeergarage moesten huren, zouden ze fors duurder uit zijn: duizenden euro’s per jaar.

Ook afgezet tegen het bedrag dat bezoekers betalen voor parkeren, is een vergunning spotgoedkoop.

De VU-economen Jesper de Groote, Jos van Ommeren en Hans Koster spreken dan ook van ‘gesubsidieerde’ parkeerplaatsen.

De gevolgen van dit beleid zijn niet alleen lange wachtlijsten – in Amsterdam soms tot vier jaar – maar het maakt autobezit ook aantrekkelijker. Door de subsidie wordt het immers goedkoper om een auto te bezitten. (PB)

“Sommige mensenrechtenactivisten zijn zo fanatiek dat het bijna een heilige oorlog wordt. Ze zijn ervan overtuigd dat de internationale gemeenschap moet ingrijpen om massaslachtingen te voorkomen in conflicten als in Darfur, of nu in Syrië. Die lobby voor militair ingrijpen is relatief nieuw. Van oudsher waren activisten altijd gericht op vreedzame, geweldloze oplossingen. Daarbij lag de nadruk op het individu: je moest het individu beschermen tegen schending van zijn of haar rechten. Die traditie zie je heel sterk bij Amnesty International.

Maar zo’n vijftien jaar geleden kwam die andere groep op, de R2P-activisten (Responsibility to Protect), als reactie op massale slachtpartijen in Rwanda en Screbrenica. Bij hen ligt de nadruk op het beschermen van bevolkingsgroepen, ze vinden dat je soms tegen de wil van een soeverein regime mag ingrijpen. Ik heb die omslag van dichtbij meegemaakt omdat ik in deze periode voor diverse mensenrechtenorganisaties heb gewerkt.

Zelf kon ik me niet vinden in het fanatisme van sommige R2P-activisten. Dat is een reden waarom ik ze wilde onderzoeken.

Door diepte-interviews met deze mensen kreeg ik wel meer begrip voor ze. Hoewel ik gewelddadig ingrijpen nog steeds in principe afkeur, tenzij het echt niet anders kan.” (WV)

Jansen promoveerde op 1 oktober.

Voor een uitgebreide versie van dit interview zie advalvas.vu.nl>nieuws>6 oktober.

17

Vluchtelingen

We Are Here Academy

18

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

INTERNATIONAAL

De vluchtelingenorganisatie We Are Here organiseert weer colleges. Deze keer gaan ze vooral over media, want de organisatie wil een eigen journalistiek platform.

DOOR PETER BREEDVELD

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

D

VU-onderzoeker Martijn Stronks coöre Somalische vluchteling dineerde die. De universiteit stelde haar Yoonias Osman Nuur (32) collegebanken beschikbaar en hoogleraar is al sinds 2004 in Nedermigratierecht Thomas Spijkerboer en land, maar een status heeft anderen gaven colleges. hij niet. De media noemen Naast colleges migratierecht waren er hem en zijn lotgenoten uitgeprocedeerd, maar hij is ook colleges over feminisme, religie en diversiteit. De kunstacademie en de theahelemaal niet uitgeprocedeerd, zegt hij. terschool gaven lessen. Gemiddeld trok Een advocaat is er onlangs in geslaagd een cursus zo’n 25 deelnemers. zijn zaak te heropenen. Hij mag dus niet Het werd een groot succes. ‘Wat vooral worden uitgezet. opviel was de leergierigheid’, zei SavanMaar hij mag ook niet werken of studenah Koolen van We Are Here vorig jaar ren. “We mogen geen gebruikmaken tegen Advalvas. ‘Je moet ook beseffen dat van de sociale voorzieningen. We zijn in sommigen al tien jaar in een kraakpand Nederland, maar we mogen geen deel leven, ze zijn alleen uitmaken van Nederland.” maar bezig met overleNuur bevindt zich in een ‘Wij willen ven. Nu wordt er eindelimbo, een schemerzone. tegenwicht lijk ook eens serieus En met hem honderden naar hen geluisterd.’ andere vluchtelingen. bieden aan de In Amsterdam hebben mainstream Speciale ceremonie ze zich georganiseerd media’ De deelnemers aan de als groep: We Are Here. cursussen moesten Ze kraakten een kerk, examen doen, essays die bekend werd als de schrijven, presentaties Vluchtkerk, moesten houden en aan het eind eruit en verhuisden van kregen ze tijdens een speciale ceremonie plek naar plek in Amsterdam. Ze kregen een diploma. goederen en hulp van vrijwilligers, De kosten werden gedekt met geld dat bij onder wie artsen en advocaten. Vorig elkaar was gebracht via crowdfunding. jaar ontstond het idee om cursussen te Daar werd studiemateriaal van gekocht organiseren. Dat werd de We Are Here en werden de reiskosten van de studenAcademy. ten vergoed.

Nuur: “Behalve dat de vluchtelingen op Protest deze manier iets nuttigs leerden over het “Omdat het gezond is om te studeren”, land waarin ze wonen, kregen ze er ook zegt Nuur. “We hebben niks te doen. het gevoel van erbij te horen.” Inmiddels We mogen niet werken, we mogen geen is een nieuw collegejaar gestart, waarin onderwijs volgen. Daarom besloten we de We Are Here Academy het over een dat zelf te organiseren. Ook als een vorm andere boeg gooit met een focus op van protest.” media. “We willen een eigen mediaplatVorig jaar mei startte daarom een pilot, form ontwikkelen om een tegenwicht te waarbij onder meer de sectie Migratiebieden aan de mainstream media”, aldus recht van de VU-rechtenfaculteit een Nuur. reeks van vijf colleges heeft gegeven.

19

Vluchtelingen

Activistische taal “We hebben als We Are Here nu drie jaar ervaring met de media, die alleen komen opdagen als we weer eens ergens dreigen te worden uitgezet”, zegt Nuur.

“Daarnaast wordt het meeste wat je zegt verdraaid of uit de juiste context gehaald.

Als je later terughoort wat ze van een interview hebben gemaakt, hoor je zelden erin terug wat je bedoelde te zeggen.”

Bovendien bevallen Nuur een heleboel termen niet waarmee vluchtelingen in de media worden aangeduid. “Bijvoorbeeld de woorden: illegaal en uitgeproceerden.

Dat je buiten op straat moet wachten tot je in ‘Wij hebben beroep kunt tegen een journalisten en negatief besluit van de IND betekent niet webdesigners dat je illegaal bent of nodig’ uitgeprocedeerd. Heel veel vluchtelingen slagen erin hun zaak heropend te krijgen, zelfs als ze zogenaamd zijn uitgeprocedeerd.”

De vluchtelingen moeten zichzelf journalistieke vaardigheden aanleren, vindt We Are Here. “Niemand weet beter hoe het is om in deze situatie te zitten dan de mensen die in deze situatie zitten”, zegt Nuur.

Daarom worden er cursussen verzorgd door journalisten, fotografen en mensen van de televisie- en radiowereld. “En we hebben naast journalisten ook webdesigners nodig.”

Het wordt uiteindelijk een brede focus, want er zullen ook poëziecursussen zijn.

“Van belang om de kunst van de activistische taal onder de knie te krijgen”, aldus Nuur. “Voor in protestliederen, op spandoeken en als rapteksten.”

20

Meer vluchtelingen welkom De VU wil meer vluchteling-studenten en -wetenschappers opvangen.

Dat meldt Victor Maijer van het bureau Bestuurszaken.

DOOR KIKI DE BRUIN

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

onderwijs

D

oor de grote vluchtelingenstroom neemt het beroep op hogescholen en universiteiten toe. Het ministerie van Onderwijs is met universiteiten, hogescholen en met de vluchtelingenorganisaties in overleg over de mogelijkheden.

De VU speelt hierbij een adviserende rol.

Maijer: “Vanwege onze ruime ervaring met de opvang van vluchtelingen.” Dat ook de VU zal worden gevraagd meer vluchteling-studenten op te vangen, is zeker, volgens Maijer. Om hoeveel vluchtelingen het gaat, is echter nog niet bekend. “Dit hangt van verschillende factoren af. Deels van Europese, deels van landelijke beslissingen en deels van welke aantallen er aan de gemeente worden toegekend”, aldus Maijer.

Momenteel kijkt de VU wat ze kan betekenen met haar onderwijsprogramma’s, bijvoorbeeld door een extra schakelprogramma voor buitenlandse studenten of door hen makkelijker in het regulier onderwijs te laten instromen.

Over de omvang van het aantal onderzoe‘Het zit kers is meer duidein de lijk: “Dat gaat over tientallen. Het aantal genen dat de VU gaat opnevan de men moeten we met VU' collega’s van andere universiteiten afstemmen, maar het klinkt behapbaar.”

Dit jaar studeren er 63 vluchteling-studenten aan de VU, het hoogste aantal aan een Nederlandse universiteit. Hiernaast biedt de VU een schakelprogramma voor studenten met een buitenlands diploma (VASVU) en, in samenwerking met de UAF en Scholars at Risk, een plek voor bedreigde wetenschappers om colleges te geven en onderzoek te doen.

Het ondersteunen van vluchtelingen bij academisch onderwijs zit als het ware in de genen van de de VU, aldus Maijer.

“Ooit is de VU opgericht als emancipatie van de kleine luyden. Dit geldt ook voor vluchtelingen. Wij willen een plek bieden waar ze zowel een academische opleiding als onderzoek kunnen doen.”

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Rutger Westerhof probeert het uit. Deze keer: het college van Rob Boterenbrood over financial accounting.

Boterenbrood weet het te vertellen 24-9-1015 | 11.00–12.45 | HG 10A-00. alsof het volstrekt logisch is. Een “leuk Als de derdejaars bedrijfskunde nog getallenvoorbeeld” klinkt wat tegenstrijbinnenstromen, is docent Rob Boterenbrood bezig een schema op het bord uit te dig, maar zijn passie is uiteraard geen slechte eigenschap. Zijn pogingen om de tekenen. Fantastisch! Geen Powerpoint. toehoorders moed in te spreken evenmin: Zou de vernietigende invloed van de “Het is een beetje lastig, maar als je hier slideshow op het kritisch denkvermogen een paar keer mee rekent denk ik dat van de studenten ook doorgedrongen je het onder de knie moet krijgen.” Of, zijn tot de faculteit Economische Wetengeruststellend: “Dit is nog even de enkelschappen en Bedrijfskunde? Helaas, het voudige jaarrekening hè.” schema verdwijnt achter Halverwege het college een ander bord en de lijken de studenten slideshow wordt geopend. of lamgeslagen, of ze Vandaag proberen we Ironie hebben door dat ze geen onder meer uit te vinden moment kunnen missen, hoe uw toekomstige accountant de belangen Niet buiten het willen ze bijblijven in het verhaal en het volgende in verschillende dochleerboek gekeken tentamen halen. In ieder terondernemingen naar geval verlieten nog nooit de Belastingdienst kan zo weinig studenten een verantwoorden. De pogincollegezaal in een pauze. gen tot interactie bewaart Boterenbrood probeert de Boterenbrood tegenwoorinteractie te zoeken met dig maar voor de werkcolhet publiek, maar het slaat leges, de hoorcolleges niet aan. Hij ziet de ironie zijn voor de broodnodige er wel van in: “Het is kennis over wet- en regelangstvallig stil”, daagt hij zijn studenten geving. uit.“Is het te makkelijk?”

Er hangt wat tegenzin in de zaal, een De stof die hij behandelt, lijkt inderdaad kwart van de studenten die er zouden grotendeels te bestaan uit basisprincikunnen zitten is aanwezig. Zij die er pes: harde regels die de accountant moet zitten, maken zich klaar voor twee keer kennen om zijn werk te kunnen doen. driekwartier college over de regels van De studenten doen hun best alles mee het systeem en het behandelen van deze te schrijven, maar meer ook niet. Een regels aan de hand van rekenvoorbeelden moetje, voor zowel docent als student. en oude tentamenvragen.

+ �

21

Dementieonderzoek

Hoe kan het dat sommige mensen honderd worden zonder een teken van dementie?

Om die vraag te beantwoorden, spoort het Alzheimercentrum krasse honderdplussers op.

Deze honderdjarige is wel goed snik Door Floor Bal Foto Marijn Alders

H

oe oud hij is? “Twee maanden.” De Zwolse meneer Lodewijk glimt als hij dat antwoord geeft. Hij wacht af of zijn bezoek het grapje snapt. “Ik ben opnieuw begonnen.” Toen hij onlangs jarig was, werd zijn omgeving volgens hem ‘helemaal gek’. Van de bezorger van de dagelijkse warme maaltijd tot de poets; iedereen is onder de indruk van zijn hoge leeftijd. Behalve meneer Lodewijk zelf dan. In zijn familie worden de mensen oud. Van zijn vijf broers en zussen is er maar eentje jong gestorven. “Die was pas zeventig”, vertelt hij.

Mijn gekkigheid In het appartement waar meneer Lodewijk nog steeds zelfstandig woont, ontvangt hij Linette Thiessens, een van de onderzoekers van het honderdplusonderzoek. Naast een uitgebreide vragenlijst over zijn levensloop en familiegeschiedenis neemt ze mondeling testen af om te achterhalen hoe zijn brein functioneert.

De inrichting van de woning, met kope-

22

ren schemerlampen en Delfts blauwe Andel, na haar overlijden haar lichaam vazen, verraadt de smaak van iemand ter beschikking stelde aan de wetendie in de jaren tien van de vorige eeuw schap. Het opvallende was dat de vrouw geboren werd. Op de achtergrond staat niet alleen 115 jaar werd, maar ook geesde televisie op het nieuws, maar meneer telijk helder was gebleven. Net als haar Lodewijk heeft alle aandacht voor het moeder, die honderd was geworden. onderzoek waar hij aan meewerkt. Hij Bij het onderzoek naar haar hersenen doet het uit menslievendheid, verklaart bleek dat er, tegen de verwachtingen in, hij. “Ik kom weleens in het bejaardentevrijwel geen alzheimereiwitten in haar huis. Daar zie je die mensen dan zitten, hersenen zaten. Hiermee bewees zij zo met hun kopjes omlaag.” Hij buigt dat het mogelijk is om extreem oud te zijn hoofd in een geslaagde imitatie van worden zonder te dementeren. iemand die geen interesse Geneticus Henne Holstege voor de omgeving meer werd gegrepen door dit heeft. “Dan prijs ik mezelf verhaal. Ze vroeg zich af ‘Ik kom gelukkig. Er bestaat nog waarom sommige mensen weleens in het weinig dat tegen Alzheiop hun zeventigste bejaardentehuis. mer werkt. Dus als mijn dement worden en andeDaar zie je die gekkigheid daaraan kan ren gezond hoogbejaard mensen dan zitten, worden. Ze vermoedde dat bijdragen, dan doe ik dat graag.” er een erfelijke component zo met hun kopjes moest zijn en vroeg zich af omlaag’ Geen alzheimereiwitten welke genetische factoren Normaal heeft het werk dat zijn. “Belangrijker nog: van onderzoekers van het hoe houden deze mensen Alzheimercentrum van hun brein zo lang fit? En VUmc een somberder wat kunnen wij daarvan insteek: er wordt onderleren?” zocht waarom mensen Alzheimer krijgen Om die vragen te beantwoorden zette en hoe het verloop van die ziekte beïnHolstege in 2013 het honderdplus-ondervloed kan worden. Dit onderzoek heeft zoek op bij het VUmc Alzheimercentrum. juist een positieve invalshoek.

Het doel is om vijfhonderd heldere Het idee ontstond toen de oudste bewohonderdplussers te onderzoeken om te ner van Nederland ooit, Hendrikje van kijken wat hen kenmerkt.

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

wetenschap

Meneer Lodewijk grapt: 'Ik ben twee maanden oud' De theorie van Holstege is dat het een combinatie van verschillende genen is die voor een vitale laatste levensfase zorgt. Bij hersenonderzoek bij inmiddels overleden deelnemers blijkt dat een aantal wel alzheimereiwitten aanmaakt, maar dat deze waarschijnlijk nog geen schadelijke hoeveelheid bereikt hebben.

De invloed van de erfelijkheid begint steeds duidelijker te worden, vertelt Thiessens. “Er is zelfs een mevrouw die samen met haar broer én zus aan het onderzoek meedoet.”

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

100-jarigen gezocht In Nederland lopen 2200 honderdplussers rond, van wie de helft nog thuis woont en 22 mensen zelfs nog in het bezit zijn van hun rijbewijs. Voor het honderdplus-onderzoek van het VUmc Alzheimercentrum zoeken de onderzoekers ongeveer 350 superbejaarden die nog altijd gezond zijn. Dus rijdt oma nog steeds zonder schade rond in haar auto? Verslaat opa nog iedereen met het invullen van het wekelijkse cryptogram?

Aanmelden kan op: www.100plus.nl.

Vieze woorden Het aanvraagformulier voor een bloedtest voor genetisch onderzoek ligt al klaar op de tafel van meneer Lodewijk. Het is niet alleen zijn lichamelijke staat waar de onderzoekers van het 100-plus team in geïnteresseerd zijn, ze willen ook graag weten hoe hij zich lichaam onderhouden heeft. “We willen bijvoorbeeld ook weten of iemand in de Hongerwinter honger heeft geleden. Of dat mensen veel gewichtsschommelingen hebben gehad.

Ook zijn we benieuwd naar alcoholgebruik en rookgedrag”, zegt Thiessens.

Een geheugenonderzoekje waarbij meneer Lodewijk zoveel mogelijk groenten moet opnoemen, blijkt niet geschikt voor een hoogbejaarde die zijn maaltijden elke dag warm aangeleverd krijgt. “Ik doe nooit boodschappen.”

Maar bij het opnoemen van woorden die met een D beginnen, komt hij op dreef.

“Derrie, drek, drol.” Hij mag dan honderd jaar zijn, de kwajongen in meneer Lodewijk komt na al die jaren nog steeds geregeld naar boven. Zodra hij door de voorraad vieze woorden heen is, schakelt hij over op een archaïsche woordenlijst: “Deken, dekenkist, dressoir, doperwten, das. En dashond. Dat is weer iets anders.”

Dat hij nog steeds fris van geest is, heeft hij volgens hem vooral aan zijn genen te danken. “Mijn moeder is negentig geworden. En kien. Als je een vinger in haar mond stak, beet ze die af. Dat geldt voor mijn hele familie. Niemand hoefde naar Deventer. Daar zat vroeger het gekkenhuis.” Het enige advies dat hij kan geven om ook gezond oud te worden, is matigheid. “Alles waar te voor staat, is niet goed.”

Meneer Lodewijk wilde om privacyredenen niet met zijn achternaam in het magazine.

23

Frans van der Woerd OR-lid

opinie

‘Het IvM is niet in goede handen bij deze decaan’ De ene na de andere hoogleraar vertrekt bij het Instituut voor Milieuvraagstukken (IvM). Frans van der Woerd, OR-lid en zelf 28 jaar werkzaam bij het IvM, spreekt van wanbeleid.

E

r gaan drie hoogleraren weg bij het Instituut voor Milieuvraagstukken (IvM).

Wat betekent dat voor het instituut? “Dat is een aderlating. Twee vertrekkende hoogleraren, Roy Brouwer en Frank Biermann, waren ook nog eens sectiehoofd. De derde, Juliette Legler, had een masterspecialisatie opgezet: milieuchemie en toxicologie. Het is nog niet bekend wat er nu met die specialisatie gaat gebeuren. Ik denk overigens dat het IvM deze slag wel te boven kan komen: er zijn ook nieuwe hoogleraren, met nieuwe plannen waarmee we de komende jaren vooruit kunnen.”

Een van de redenen waarom de hoogleraren vertrekken is onvrede met het huidige beleid. Deelt u die? “Ik snap heel goed waar die onvrede vandaan komt. Door de reorganisatie zijn hoogleraren met bestuurstaken binnen het IvM de afgelopen twee jaar nauwelijks aan hun eigen onderzoek toegekomen.

Dat die mensen er genoeg van hebben is logisch. Het is wanbeleid van de faculteit om ze zo langdurig, zo zwaar te belasten.”

24

Tussenpositie Frans van der Woerd (60) is ondernemingsraadslid.

Als onderzoeker werd hij vorig jaar boventallig bij de reorganisatie van het IvM, maar hij krijgt de kans om de komende anderhalf jaar zijn lopende projecten af te ronden.

Verwacht u dat dat gaat gebeuren? “De signalen die wij krijgen zijn weinig hoopgevend.

Science for sustainability is een van de vier VU-speerpunten.

Maar tot nu toe is het IvM helemaal niet betrokken bij het uitwerken van dat thema. En ik hoor dat nieuwe plannen van het IvM op weinig steun kunnen rekenen van het faculteitsbestuur.”

Dat is vreemd. “Ja, dat vinden wij ook. Het is zelfs zo dat de faculteit binnenkort een colloquium organiseert over duurzaamheid, waarbij ze onze ervaring niet hebben gebruikt bij de voorbereidingen. Ondertussen wordt er al wel een poosje gesproken over het samenvoegen van ecologie, aardwetenschappen en het IvM. Maar de eerste presentatie van de plannen daarvoor, afgelopen mei, was erg ondermaats. Ik ben ondertussen tot de overtuiging gekomen dat het IvM niet in goede handen is bij decaan Karen Maex. Het ontbreekt haar aan kennis en betrokkenheid.”

Bent u ongerust over de toekomst van het IvM? “Een beetje. Kort geleden hoorde ik dat de begroting van aardwetenschappen niet op orde is. Ik hoop niet dat de kleine reserve die wij nu aan het opbouwen zijn daarnaartoe zal vloeien.”

Frans van der Woerd

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 14 oktober 2015

foto Marieke Wijntjes

DOOR WELMOED VISSER FOTO MARIEKE WIJNTJES

En nu? Komt er een nieuwe koers? De begroting is op orde. En er zijn plannen en nieuwe ideeën. Ik denk dat het goed zou kunnen komen als het instituut de komende twee, drie jaar met rust zou worden gelaten om op eigen kracht weer zijn eigen koers te vinden.”

ADVALVAS

COLUMN

In godsnaam, macrameeën?

T

ot voor kort had ik een voor mij erg bevredigende vrijetijdsbesteding – in uren dat ik niets hoefde, schreef ik.

Als ik niet aan het schrijven was, las ik. Toen beide hobby’s verdacht professionele vormen aannamen, begonnen er hinderlijke deformaties mijn dagelijks leven binnen te sluipen. Zo kon ik úren bezig zijn met een boodschappenlijstje, in een poging er een acceptabele doch literaire spanningsboog in aan te brengen. Daarna mailde ik het in een roes van automatisme naar mijn redacteur, die dan steeds moest zeggen dat ik niet aan experimentele poëzie moest gaan doen en vroeg hoe het met mijn roman ging, wat resulteerde in schreiend naar blanco Word-documenten staren mijnerzijds.

Bij het lezen van de boodschappenlijstjes van mijn wederhelft daarentegen maakte ik aantekeningen in de kantlijn. Scherp!

Stond er dan naast zijn peper. Soms stopte ik midden op het Buikslotermeerplein met alles wat ik deed om een verhandeling te houden over het belang van korte verhalen in de Nederlandse literatuur.

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

Roos van Rijswijk Anyhow, voor mens en welbehagen moet ik een Van de meeste nieuwe hobby. Eén waar dingen word ik met geen mogelijkheid al moe als eraan werk van is te maken, het denk liefst.

Dat laatste is niet zo moeilijk; mij ontbreekt het talent voor vrijwel alles waar geen letters mee gemoeid zijn. Probleem is echter dat het talent soms zo extreem afwezig is dat bepaalde bezigheden, hoe vrijetijdsbestederig ook, een beetje sneu worden. Zo heb ik een aantal maanden doorgebracht met het tot bloedens toe leren van drie akkoorden op een linkshandige gitaar. Iemand had mij voorspeld dat ik daarmee echt al van alles kon spelen. Behalve dan dat ik de akkoorden louter met pijnlijke stiltes ertussen ten gehore kon brengen en zonder enig gevoel voor timing, waarna ik triomfantelijk naar mijn publiek van gegeneerde familieleden opkeek. Muziek valt af.

Wat doen andere mensen als ze klaar zijn met werken?

Ik dacht aan mijn bovenbuurman, die ergens in zijn woning een vloer vol gaatjes moet hebben omdat hij zo van boren houdt, maar ja, die heeft een koophuis en mág dat. Sommigen van mijn beste vrienden houden van sporten, maar daar moet je zoveel voor bewegen. Ik

ken mensen met een leuke balkontuin, die ogenblikkelijk overleed toen ik ernaar keek. Voor kleurplaten voor volwassenen heb ik, ondanks mijn tijdelijke Netflix-hobby, nog altijd te veel hersencellen over. Er werd mij van verscheidene kanten yoga aangeraden, en deze verscheidene kanten kunnen maar niet geloven dat het voor geen enkele yogi goed is als ik keer op keer ruftend en met de slappe lach om de mensheid in het algemeen op een ecologisch afbreekbaar yogamatje lig te lijden.

Vogels kijken? Treinspotten? Larpen? In godsnaam, macrameeën?

Ik weet het niet, mensen. Van de meeste dingen word ik al moe als ik eraan denk, of anders wel van de mensen met wie ik me wekelijks in een zaal, bos of atelier zou moeten begeven. Het moet alleen kunnen, geen geluid maken, ook in bed mogelijk zijn en een ontspannende uitwerking hebben.

Ik geef het op. Als u me zoekt, ik lig tussen de lakens. Eventueel met een boek.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Financiën

De gezamenlijke faculteiten zouden in 2016 minstens acht miljoen euro moeten bezuinigen, vindt het college van bestuur. Een rondgang langs zes faculteiten in zwaar weer.

De bèta’s: Aard- en Levenswetenschappen en Exacte Wetenschappen

Faculteiten willen minder bezuinigen

D

V

olgend jaar acht miljoen euro bezuinigen is veel te veel, vinden de faculteiten. Zo’n ingreep gaat ten koste van de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.

Ook de universitaire medezeggenschap wil in ieder geval af van de extra opgelegde korting van 3,8 miljoen euro. Overigens benadrukt het college dat het om voorlopige bedragen gaat, waarover nog met alle betrokkenen wordt gesproken.

‘Over de korting per student en promovendus willen we in gesprek met het college’

e faculteit Aard- en Levenswetenschappen heeft al een forse reorganisatie achter de rug en verwacht in 2016 net als de exacte faculteit ongeveer hetzelfde budget als dit jaar te krijgen, aldus vicedecaan Hubertus Irth. Maar tevreden is hij niet. Het aantal studenten is namelijk fors gestegen, waardoor docenten meer moeten doen, terwijl ze nu al over de zware belasting klagen.

“Dat er extra kosten gemaakt worden voor huisvesting, kan ik onze mensen nog wel uitleggen. Wij zitten in een oud gebouw en gaan binnenkort naar nieuwbouw”, aldus Irth. “Maar dat we fors minder geld krijgen per promotie en per student is op de faculteit moeilijker te verkopen. We hebben hard eraan gewerkt om meer promovendi en studenten binnen te halen en dat is gelukt, zelfs bij de wat hardere bètavakken. We hadden gehoopt dat we daar volgend jaar de vruchten van zouden kunnen plukken, maar de boom hangt minder vol dan we hadden verwacht. Over die korting per student en per promovendus willen we nog wel in gesprek met het college.” (WV)

Geesteswetenschappen

‘Ook de manier van financieren is fnuikend’

D

e faculteit Geesteswetenschappen (voorheen Letteren en Wijsbegeerte) moest al flink bezuinigen, namelijk 6 procent van het budget. Maar door de extra bezuiniging die het college van bestuur onlangs afkondigde, komt daar nog eens 6 ton bij. Dat betekent een bezuiniging van 9 procent in totaal.

26

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

campus

Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Maar veel rek zit er ook niet meer in. “De ondersteunende diensten zijn al gereorganiseerd, met alle gevolgen van dien.

Voor het faculteitsbestuur en de onderdeelcommissie mogen verdere bezuinigingen niet ten koste van onderzoek en onderwijs gaan.”

Grote onrust is er dus niet. “De rust was na een moeilijke periode juist weer teruggekeerd, hoewel er zeker nog grote zorgen en irritaties zijn over de gevolgen van de reorganisatie van diensten en de centralisatieslag.” (PB)

Sociale Wetenschappen

‘Als we de komende ‘De gevolgen voor drie jaar doorkomen, antropologie zijn is het ergste achter desastreus’ de rug’

O Geschiedenisdocent Frans Huijzendveld, voorzitter van de onderdeelcommissie, ziet niet waar zijn faculteit dat geld vandaan moet halen. “Een extra bezuiniging zou bijna de doodssteek zijn. Waar kunnen we nog op bezuinigen? Niet op onderzoek en onderwijs, zo werkt dat niet”, aldus Huijzendveld. De onderdeelcommissie vestigt daarom haar hoop op de ondernemingsraad, die voor het eerst instemmingsrecht heeft op de begroting van de VU en een ferm nee heeft laten horen.

Paniek is er bij Geesteswetenschappen volgens Huijzendveld niet. “Maar er heerst hier wel een houding van: wat wil het bestuur nou eigenlijk? Een universiteit met geesteswetenschappen of een universiteit zonder? Gewoon dood laten bloeden, mag geen optie zijn.”

Ook de manier van financieren is fnuikend voor Geesteswetenschappen, vindt Huijzendveld. “De faculteit Exacte Wetenschappen krijgt per student meer geld vanwege de dure apparatuur, maar vergeten wordt dat Geesteswetenschappen een grote diversiteit aan opleidingen heeft, waarvoor veel docenten nodig zijn.” (PB)

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

ok deze faculteit had net haar begroting rond toen het college van bestuur haar nog een extra bezuiniging van 1,3 miljoen euro oplegde. Waar die vandaan gehaald moeten worden, is nog niet besproken, zegt onderzoeker en voorzitter van de onderdeelcommissie Lia van Wesenbeeck. “Want vooralsnog heeft de ondernemingsraad die extra bezuiniging geblokkeerd.”

Er wordt nu onder andere bezuinigd door promovendi meer in te zetten in het onderwijs. “Hoewel de onderdeelcommissie haar zorg heeft uitgesproken over de extra belasting die dat kan geven, kunnen er ook voordelen zijn als de promovendi goed getraind worden en hun onderwijs te maken heeft met het onderwerp van hun promotieonderzoek.”

Verder betekenen verdergaande bezuinigingen dat ambities voor de intensivering van onderwijs moeten worden bijgesteld: “Als we de komende drie jaar doorkomen, en daarbij toezien op handhaving van de kwaliteit en op onderwijsvernieuwing, is het ergste achter de rug”, aldus Van Wesenbeeck.

De economische faculteit zit volgens Van Wesenbeeck in een relatief comfortabele positie omdat zij ook geld verdient met de zogeheten derde geldstroom, onderzoeksopdrachten uit het bedrijfsleven en overheid [de eerste geldstroom komt uit Den Haag en de tweede van onderwijsfinancier NWO, red.]

D

eze faculteit dreigt bijna 1,9 miljoen euro minder te krijgen, ofwel een korting van 12 procent. Dat kan volgens decaan Karen van Oudenhoven niet zonder schade voor het onderwijs. “De rek is er wel zo’n beetje uit bij ons. We verwachten dat het college van bestuur zich dat ook realiseert en onze faculteit ontziet.”

Volgens de voorzitter van de onderdeelcommisie Dick de Gilder zijn de gevolgen voor sommige afdelingen desastreus.

“Voor sociale en culture antropologie houdt het een bezuiniging in van 27 procent. Dat kan niet. Nu bezuinigen op docenten is een zware aanslag op de kwaliteit van het onderwijs.” Hij pleit ervoor dat de faculteit de eigen financiële reserve mag gebruiken om tekorten op te vangen.” Maar dat mag niet van het bestuur omdat het geld nodig is voor de algemene spaarpot van de universiteit.

En die is mede nodig om de vernieuwing van de campus te betalen”, voegt hij er spijtig aan toe. (DdH)

Rechtsgeleerdheid De decaan en onderdeelcommissie geven geen commentaar.

Voor de uitgebreide reacties van decanen en onderdeelcommissies zie www.advalvas. vu.nl>nieuws Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 14 OKTOBER 2015

DE OR EIST OPSCHORTING REORGANISATIE ARBO & MILIEU EIND AUGUSTUS HEEFT DE ONDERNEMINGSRAAD HET VOORNEMEN VAN HET COLLEGE VAN BESTUUR ONTVANGEN OM DE ARBO- EN MILIEUDIENST (A&M) OPNIEUW TE REORGANISEREN. DE OR VINDT DIT VOORBARIG, AANGEZIEN ZE NOG MET HET COLLEGE IN GESPREK IS OVER DE SITUATIE BIJ DE ARBODIENST EN OVEREENSTEMMINGSRECHT HEEFT OP DE INVOERING VAN EEN MAATWERKREGELING ALS ALTERNATIEF VOOR DE HUIDIGE GECONTRACTEERDE ARBODIENST.

EEN STUKJE VOORGESCHIEDENIS Sinds de reorganisatie van 2013 maakt A&M deel uit van de afdeling Human Resource Management (HRM). De OR heeft destijds gewaarschuwd dat voor een samenvoeging de kerntaken, doelstellingen en belangen van beide afdelingen te veel van elkaar ver schillen.

Een negatief advies van de OR op deze reorga­ nisatie werd door het CvB terzijde geschoven en het CvB bracht de eerste geldstroom­ formatie terug van 13,5 fte tot 9,4 fte.

KLANTVERLIES Door het terugbrengen van het aantal fte’s is het voor A&M vrijwel onmogelijk geworden de continuïteit van de dienstverlening te hand­ haven. ‘Vóór de reorganisatie van 2013 voorspelde adviesbureau Boer & Croon al dat de bezuinigingen bij de VU impact zouden hebben op de dienstverlening aan VUmc,’ herinnert Peter Stol van de OR en Commissie Veiligheid Gezondheid Welzijn Milieu (VGWM) zich. ‘En inderdaad, het vertrouwen van het VUmc in A&M, diens grootste klant, is afgeno­ men.’ Het plan van het VUmc om in de toekomst arbodiensten van elders te gaan betrekken is een van de redenen dat het CvB de afdeling opnieuw wil gaan reorganiseren.

SLECHTE SCORE De problemen die het VUmc ertoe brengen om de verzuimbegeleiding elders te willen betrekken, beginnen nu ook bij de VU op te treden: gebrek aan zichtbaarheid en gebrekkige aansturing van de bedrijfsartsen door HRM. ‘Het CvB heeft in het reorganisatiebesluit van 2013 de herkenbaarheid van A&M proberen te waarborgen door A&M een relatief autonomis­ tische positie te geven, maar dit is mislukt.

A&M heeft alarmerend slecht gescoord in het medewerkersbelevingsonderzoek. Er is een groot aantal klachten over interne spanningen binnengekomen – anoniem, want men vreest represailles. Er is een interim manager uit de HRM gelederen aangesteld om de boel op orde te krijgen, maar dit heeft niets opgeleverd.

Medewerkers met een lange staat van dienst zijn intussen vertrokken. Het CvB is door de OR op de hoogte gesteld van deze alarmerende

situatie, maar tot dusver heeft dat weinig resultaat opgeleverd.’

VOORBARIG BESLUIT De OR acht het reorganisatiebesluit van A&M voorbarig, aangezien de Raad nog met het College in gesprek is over de situatie bij de arbodienst.

‘Er is op dit moment nog veel onduidelijk: wat het effect van de splitsing van de stichting VU­VUmc zal zijn, of de certificering van de arbodienst in gevaar is, of er een verdere verdeling van taken

‘Voor de OR komen de arbeids­ omstandigheden en het welzijn en de vitaliteit van de medewerkers op de eerste plaats.’

zal plaatsvinden en hoe het overleg met de medezeggenschap wordt geborgd. Voor de OR komen de arbeidsomstandigheden en het welzijn en de vitaliteit van de medewerkers op de eerste plaats.’ Ook heeft de OR geconstateerd dat de afgesproken evaluatie van de reorganisatie van A&M uit 2013, tegen de afspraak in, eenzijdig is uitgevoerd. De Onderdeelcommissie is niet in het proces betrokken geweest. ‘Eerst is een gemeenschappelijk gedragen evaluatie nodig

voordat er opnieuw gereorganiseerd gaat worden,’ aldus Kees van der Veer, als adviseur verbonden aan de commissie Personeel en Organisatie van de OR. OVEREENSTEMMINGSRECHT De OR heeft in de overlegvergadering met het College van 16 september aangegeven dat een verder gesprek over bovenstaande punten prioriteit heeft. Daarnaast heeft de OR overeen­ stemmingsrecht op de keuze om over te stappen op de zogenaamde maatwerkregeling. ‘De maatwerkregeling houdt in dat er geen contract meer is met een gecertificeerde arbodienst of interne arbodienst, maar dat een organisatie haar eigen vorm van arbodienstverlening inricht.

Zonder overeenstemming – en die is er dus niet – volgt automatisch de vangnetregeling, waarin een gecertificeerde arbodienst op basis van instemmingsrecht opereert. Pas als het gesprek over de toekomst van de arbodienst naar tevredenheid van beide partijen is gevoerd, kunnen andere stappen – zoals een reorganisatie – plaatshebben. Verder overleg tussen de Raad en het College over de ontstane situatie is noodzake­ lijk op korte termijn. Een herinrichting van A&M zonder overeenstemming met de ondernemings­ raad is ondenkbaar.’ Totdat overeenstemming is bereikt tussen de OR en het CvB over toekomst van de arbodienstverlening eist de OR daarom dat de reorganisatie AMD wordt opgeschort.

OR EN USR WERKEN MEE AAN INITIATIEF RAADPLEGING De Ondernemingsraad en de Universitaire Studentenraad hebben op 2 september 2015 in de Gezamenlijke Vergadering formeel hun medewerking toegezegd aan het initiatief tot een VU-brede raadpleging onder medewerkers en studenten over de steun voor mogelijke hervormingen van het bestuur en het beleid aan de VU. Een ad hoc-commissie denkt samen met het College van Bestuur, de Verontruste VU’ers, De Nieuwe Universiteit (DNU) en de bonden mee over de opzet en inhoud van deze raadpleging. Daarnaast verplichten de OR en USR elk afzonderlijk om zich openbaar over de uitkomsten uit te spreken.

Het initiatief voor de raadpleging was één van de concrete uitkomsten van het debat op 30 maart 2015 tussen het CvB en de verschillende kritische groepen. Aan het eind van dit debat werd collegevoorzitter Jaap Winter uitgedaagd door DNU’er Koen Lemaire om op de VU een raadpleging te organiseren waarin studenten en medewerkers gevraagd worden zich uit te spreken over een aantal concrete hervormingsvoorstellen, voorgesteld vanuit de verschillende groepen.

Jaap Winter ging ter plekke akkoord, met de kanttekening dat een dergelijke raadpleging slechts adviserend kon zijn.

In de maanden daarna is een projectteam – bestaande uit vertegenwoordigers van de verschillende partijen samen met het CvB – aan de slag gegaan om de opzet en inhoud te

bespreken. Met het besluit op 2 september is de medewerking van OR en USR geformaliseerd.

Inmiddels is binnen dit projectteam afgesproken dat de raadpleging de belangrijkste thema’s in de discussie over de universiteiten zal omvatten: het bestuursmodel (wel of geen democratisering), de kwaliteit van het onderwijs en het onderzoek (de outputfinanciering en publicatienormen) het personeelsbeleid en de bedrijfsvoering (de flexcontracten en de outsourcing), de toegenomen bureaucratisering en verantwoordingsdrift (de toetsdossiers) en de onafhankelijkheid van de universiteit van overheid, banken en bedrijfsleven (de profileringsthema’s en vastgoedrisico’s).

De raadpleging zal uitgevoerd worden door een onafhankelijk onderzoeksbureau.

COLUMN

ACADEMISCHE HERFST Het voorjaar van 2015 is de geschiedenis ingegaan als De Academische Lente.

Natuurlijk hadden we aan de VU al de academische lentes van 2012 (Verontruste VU’ers) en die van 2014 (Titanic) meegemaakt. Maar het waren de studenten en collega’s van de UvA die het protest tegen de neoliberalisering van de universiteit echt op de kaart zetten.

De bestuurlijke elites konden het niet meer afdoen als het protest van een kleine groep gekkies en krakers. Er volgden steun­ betuigingen, commissies, toezeggingen en een heus parlementair debat.

Na de lente volgt echter de zomer. En dan kan de zaak zomaar als een plumpudding in elkaar zakken. Ik was er niet gerust op.

Maar bij terugkomst van de vakantie leek het – althans aan de VU – nog een mooie Academische Nazomer te worden. Tijdens de opening van het academisch jaar bleek collegevoorzitter Jaap Winter tot de conclusie te zijn gekomen dat de critici niet slechts “een punt hadden”; in zijn openings­ speech gaf hij een diagnose van het universitaire bedrijf die integraal uit een van de vele manifesten van de actiegroepen leek te zijn overgeschreven.

Een kleine maand later lijkt de Acade­ mische Herfst echter alsnog te zijn ingezet.

De VU moet de komende jaren miljoenen bezuinigen. Hervormen en bezuinigen gaan niet goed samen, en zo lijken we al vroeg in het seizoen de Academische Winter in te glijden.

Of alhoewel? De ervaring leert dat aan elke universitaire protestgolf een bezuinigings­ voornemen vooraf ging. Dus misschien kan die Academische Winter nog worden tegen­ gehouden. Bijvoorbeeld door een Hete Herfst?

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, BORIS SLIJPER TEKST KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, BORIS SLIJPER, PETER STOL, KEES VAN DER VEER BEELD MERLIJN DRAISMA VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

Cabaret

Pittige pompoen met bananenbier Abyssinia

CONCEPT Een Afrikaans eetcafé in Oud-West. Op maandag en dinsdag is er om 19 uur een Eritrese koffieceremonie.

SFEER Een beetje kitsch. Het plafond is van stro, op de houten zitplaatsen liggen kussens. En heel speciaal: er hangt een bongo in het damestoilet.

ETEN Wij bestellen Be’yayenetu, een combinatie van drie vleesgerechten met onder meer een heel lekker gekruid ei, en een Doeba, pittige pompoen. De ober serveert het eten op een grote schaal met metalen bodem. Je eet met je handen; met een stukje injera (een soort gistpannenkoek) pak je het eten van de schaal. Wij drinken bananenbier erbij, maar je kunt ook gewone biertjes uit Ethiopië of honingwijn bestellen.

BEDIENING De ober is aardig maar niet bijzonder, hij laat ons met rust.

TIP We zijn er op een woensdag, dus is het niet druk. Ga als je echt honger hebt, want het eten vult ontzettend. En ga met vrienden, want dit is geen first-date plek.

AANRADER Zeker.

PRIJS Het is circa 14 euro voor een vleesgerecht, voor vegetarisch betaal je iets minder. Wij betalen samen 38 euro, inclusief drankjes.

Een combinatie van drie gerechten krijg je vanaf 18,50 euro.

WAARDERING

André Manuel Het geval apart Dinsdag 3 november Aanvang 20.30 uur Studenten € 10,Medewerkers VU € 12,50 griffioen.vu.nl

Oké, hij is grof en zoekt met zijn satire de grenzen op. Zijn Wilders-achtige personages zijn voorzichtig gezegd nogal politiek incorrect. Zonder te discrimineren beledigt hij fanatieke joden, radicale moslims en onverdraagzame christenen. En het koningshuis natuurlijk: toen Alexander en Máxima zijn Twentse dorp Diepenheim bezochten, stond hij in zijn blote kont voor het raam.

Maar André Manuel won vorige maand met zijn voorstelling Het geval apart wel de Poelifinario, de prijs voor het beste cabaretprogramma van het seizoen. “Een schitterende ode aan het vrije woord”, aldus de jury. “Zijn scherpe grappen en provocaties dwingen het publiek om stelling te nemen en goed na te denken wat men er zelf nu eigenlijk van vindt.”

Want vergeet niet: achter die cynische façade zit een cabaretier met het hart op de goede plaats.

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

ABYSSINIA J. P. Heijestraat 190 abyssinia.nl Maria Luisa Miraglia, tweedejaars literatuur & samenleving

FOTO Govert de Roos

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS

cultuur Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde.

Hun verhalen beslist niet.

Uilensteders 04

“A

ls ik de juiste maat zou hebben, zou ik misschien aan de Olympische Spelen van 2020 in Hongkong mee kunnen doen. Dit jaar ben ik bij roeivereniging Skøll. Ze hebben een speciaal team voor beginners waarbij je tot toproeier klaargestoomd wordt. Ik zou dat heel vet vinden, alleen ben ik geen 1,85. En vijf of zes keer per week roeien doe ik graag, maar ik wil het graag met andere dingen combineren. Zoals met mijn studie. Vorig jaar heb ik mijn laatste drie punten in de allerlaatste herkansing gehaald. Toen besefte ik dat mijn studie heel belangrijk voor me is. Ik geniet erg van het roeien, maar ook van mijn opleiding. Het is voor mij een uitdaging om dit jaar de balans te vinden.

Aimée Molenaar 19 Tweedejaars aarde & economie Blauwe flat Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 4 — 14 oktober 2015

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 4 — 14 oktober 2015

ADVALVAS