Nr 06 11 november 2015

Nr 6

11 november 2015 Zwarte studenten willen de VU dekoloniseren

Promoveren tijdens je coschappen

Competente rebellen: journalist in de ban van Maagdenhuis

‘Studenten mogen niet meer volwassen zijn’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Ghizlan El Barraki komt op voor studenten pag 6

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

jaargang 63 — nr 6

VU NU Donderdag 5 november 2015, 15.53 » Familie Bofkont, Zuidas.

Door oprukkende nieuwbouw moeten de varkens die al jaren rondscharrelen in het bosje tegenover het VUhoofdgebouw het met steeds minder ruimte doen.

Foto yvonne compier

Ghizlan El Barraki in actie voor studentenwoningen 6 ‘De wetenschap is te wit en te westers’

10

Piepjong promoveren

16

Recensie: competente rebellen

22

En verder Online nieuws

4

Opinie: politici en exodus

8

Column: Lydia Krabbendam

9

So you think you can teach

18

Column: debilisering student

19

Onderzoeksnieuws

20

Mail

23

Opinie: amper vrouwen in VU-geheugen 24 Column: Roos

25

Campus: reorganisaties

26

OR

28

Cultuur: theater en restaurant

30

Uilensteders

31

Griff

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen

Het volgende nummer verschijnt 25 november 2015.

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Vormgeving Rob Bömer - behance.net/ rbbmr

ADVALVAS

Medewerkers Jens Bezemer, Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Martijn Gijsbertsen, Nathanael Korfker, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx, Rutger Westerhof, Marieke Wijntjes Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

nr 6 — 11 november 2015

3

RSS feed Abonneer je op het laatste nieuws online Chinese campus: bubbel van academische vrijheid

App je huis brandveiliger Fietsen in de gang, geen rookmelders, talloze verlengsnoeren… studentenhuizen zijn nogal brandonveilig. De Landelijke Studentenvakbond wil daar iets aan doen en lanceert een spelletje.

De nieuwe mensa: voor vega’s, moslims én zondaars Het hoofdgebouw heeft sinds augustus een nieuwe mensa.

Niet alleen het uiterlijk is aangepast: ook het assortiment ging op de schop.

Win een maand gratis sporten Weinig VU-studenten trekken Europa in Straks: vwo-diploma met een soupçon de havo Bedrijven durven weer te investeren in onderzoek Kabinet ziet wel wat in proefdiervrije wetenschap

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

VU trekt minder eerstejaars

H

et aantal eerstejaars bachelorstudenten aan de VU daalde dit jaar met 13 procent naar 3773, terwijl landelijk de bachelorinstroom ongeveer gelijk bleef. Bij de VU-masters was juist een stijging van 10 procent tot 4637. De VU telt nu 3 procent minder studenten dan vorig jaar, namelijk 22.889.

Voor de daling van het aantal eerstejaars zijn twee redenen aan te voeren, zegt beleidsme-

dewerker Ad Verkleij. “Voor de grote opleidingen gezondheidswetenschappen en gezondheid & leven is dit jaar een numerus fixus ingevoerd. Dat verklaart ongeveer de helft van de afname van het aantal eerstejaars, namelijk zo’n driehonderd studenten.

De andere reden is dat er landelijk een verschuiving is naar de technische opleidingen in vooral Wageningen, Delft en Eindhoven.

Die groeien zo’n tien procent.”

De faculteit Aard- en Levenswe-

tenschappen wordt hard getroffen door de dalende instroom in de bachelor. Het aantal eerstejaars daalde met 39 procent naar 496. Ook Sociale Wetenschappen (-16%), Economie (-14%) en Geesteswetenschappen (-7%) zijn minder in trek. Het Amsterdam University College groeit met 12% naar 120 eerstejaars. (DdH)

Lees een uitgebreide analyse over de inschrijvingscijfers op advalvas. vu.nl>nieuws>6 november.

Geen zuipfestijnen meer bij verenigingen ‘Studenten gaan voor verantwoorde alcoholconsumptie’, meldt de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) in een persverklaring.

T

ot diep in de nacht zuipen is straks er niet meer bij op studentenverenigingen. Met hulp van bierbrouwers en andere drankverkopers gaan de verenigingen hun leden tot gezond drinken aanzetten. In het persbericht pleit LKvV-voorzitter Ruben Hoekman voor ‘het ombuigen van drinkpatronen en een grotere bewustwording van de negatieve kanten van

overmatige alcoholconsumptie’.

De LKvV heeft zich verbonden aan het nationale preventieprogramma ‘Alles is gezondheid…’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De koepelvereniging gaat van alles doen. Een online instructie over gevolgen voor de gezondheid en alcoholwetgeving moet de leden helpen om verantwoord te tappen. ‘Ieder lid dat achter de bar staat moet geslaagd zijn voor de online toets en is daardoor in staat om verantwoord alcohol te

schenken’, aldus het persbericht.

Debilisering Student-columnist Nathanael Korfker noemt dit programma een voorbeeld van de debilisering van de student. ‘Het lijkt er steeds meer op dat studenten het label van volwassenheid niet wordt gegund’, schrijft hij. (HOP/NK)

Lees de column van Korfker tegen de drankbemoeizucht op pag 19 en het nieuwsbericht hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>2 november. nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

Rob Bömer

Op de Chinese campus van New York University heerst academische vrijheid, zegt een Nederlandse wetenschapper die er lesgeeft. “Maar die krijg je niet vanzelf, daar moet je wel voor zorgen.”

advalvas_online

Kies de stomste universiteitsslogan

W

elke universiteit heeft de stomste slogan?

Het Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten (H.NU), een club van wetenschappers die zich verzetten tegen bureaucratisering en geldverspilling aan de Nederlandse universiteiten, heeft ze allemaal op een rijtje gezet in een ‘domheidsranking’ en u mag mee bepalen welke slogan het ergst is.

Is het ‘t zijige ‘De mooiste studie is de mens?’ van de Universiteit voor Humanistiek? Het stramme popiejopie ‘We are U’ van de UvA? Het pompeuze ‘Born leaders reach for infinity’?

Ja, u kreeg gevoelens van meewarigheid bij de VU-slogan ‘Looking further’, maar als je de lijst van N.HU bekijkt, blinkt de VU uit in poëtische ingetogenheid.

Als u zelf een stomme slogan tegenkomt, mag u die van het N.HU ook suggereren voor de domheidsranking. Ook wil het N.HU graag weten welke

parodieën op bestaande slogans er in omloop zijn. Zo hebben sarcastische grapjassen van ‘Leading in learning’ (Universiteit van Maastricht) ‘Leading in earning’ gemaakt.

En zo houd je de hoogleraren weer even van de straat en worden tegelijk urgente thema’s als de ‘interne economisering’ en de ‘ideologische (re)productie van de conceptie van de universiteit’ aan de kaak gesteld. (PB)

Stemmen op de slechtste slogan kan op: http://platform-hnu.nl/ ranking-de-slogans-2016/.

Meer whizzkids More women ‘Computer science is still dominated by men. This must change.’ Read more at advalvas.vu.nl>opinie

De universitaire studentenraad broedt op een nieuw verkiezingssysteem, om de studenten beter te kunnen vertegenwoordigen. Zie advalvas.vu.nl> blogs&columns>Juliëtte Ronteltap (usr)

Paper

Je hebt nog maar maar één nacht om een paper te schrijven. Advalvas legt uit hoe je dat op advalvas. vu.nl>tips&trucs

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen @Biladashaam 8-11_Lol 45% van de #PVV stemmers is laag opgeleid. Geen wonder dat ik ze nog niet op de VU ben tegengekomen.

En vervolgens belandde de geneeskundestudent in een twitterfittie… @anneliespilon 3-11_Ik gelukkig wel, met dank aan o.a. mijn oma #groenevubusje. In 1994, dat dan weer wel.

Alumna reageert op het advalvas-bericht dat vrouwen voor 1905 wel geld mochten inzamelen, maar niet mochten studeren aan de VU. @JaapJDeVries 2-11_Starten #Firefox duurt meer dan n uur :-( #VU De software-update had verstrekkende gevolgen. @BerndAndeweg 2-11_ #Aardwetenschappen @ VUamsterdam 2e jaar op rij #topopleiding #Keuzegids 2016, net als Aarde&Economie beste in sector En dat mag ook weleens gezegd worden. @csl_vu 2-11_De boekenuitruilkast moet weer vol natuurlijk. Breng een boek en haal een boek. Gratis. http://dld.bz/dYZDT @UBVU @StudentenraadVU De kast staat in de bilbiotheek op de tweede verdieping van het hoofdgebouw.

twitter/facebook/issuu

Democratie

(Re)tweets

@koenvd_strijen 2-11_De quote van de dag: we leven in een diplomademocratie #politicologie #VU

Er zijn nu 1000 eerstejaars wiskunde in Nederland.

D

e studie wiskunde is bezig aan een flinke opmars. Er zijn nu vijf keer zoveel eerstejaars als in 2002. Volgens het Platform Wiskunde Nederland is de stijging vooral te danken aan een toenemende relevantie van wiskunde in de maatschappij en betere kansen op de arbeidsmarkt. Wiskundehoogleraar Jan Bouwe denkt dat de groei het effect is van het veel actiever uitdragen van het nut en belang van de studie door wiskundigen zelf. (JB)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>5 november.

@jecdekkers 12-10_Elise (9 yr.) is working hard to realize the beach volleybal courts of @ VUamsterdam in Minecraft #Geocraft Onderzoeker Jasper Dekkers bouwt met zijn dochters de VU-campus na in een game. @rsvu 27-10_De indoor is weer begonnen! Voor het eerst met 100+ man in de grote sporthal van @ SportcentrumVU @ Vuamsterdam!

5

Student Ghizlan El Barraki ‘Ik ga me inzetten voor studentenhuisvesting’ 6

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

in actie

Masterstudent criminologie Ghizlan El Barraki (24) is de nieuwe voorzitter van de studentenbond SRVU. ‘Het is nog steeds heel moeilijk een goede en betaalbare kamer te vinden.’

ken. Het bestuur bestaat nu maar uit drie vrouwen. Vorig jaar waren er nog zes bestuursleden.”

DOOR DIRK DE HOOG FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

W

aarom wilde je bij de SRVU? “Ik studeer nu voor het vijfde jaar aan de VU, maar tot nu was ik niet zo betrokken bij de universiteit. Inmiddels weet ik er best veel van af en ik wilde in de laatste fase van mijn studie nog wel iets met mijn ervaring aan de universiteit doen. Eigenlijk wist ik dus niet zo veel van de SRVU. Ik kende wel de fractie in de universitaire studentenraad, want die staat vaak in de hal te flyeren. Maar dat er ook nog een studentenbond achter de SRVU staat, was me niet opgevallen.

Toen vroeg een vriendin of ik niet in het bestuur wilde. Zo is het gekomen.”

Wat doet de SRVU? “We zijn als bestuur nog maar net aan de slag. Dus ik moet me nog een beetje inwerken. De SRVU behartigt de belangen van studenten in de breedste zin van het woord. Dus niet alleen wat studiezaken betreft. We verkopen ook goedkoop fietsen, hebben een juridisch spreekuur, geven korting op studieboeken en er is een kamerbureau.

En we beheren het Studentendok, waar verenigingen een ruimte kunnen gebrui-

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

En vroeger voerde jullie bond geregeld acties. Maar nu zijn jullie nogal onzichtbaar. Hoe komt dat? “Ik heb de afgelopen tijd ook weinig van de bond gemerkt. Er zijn bijvoorbeeld wel acties gevoerd tegen de invoering van het leenstelsel. We willen met andere organisaties, zoals De Verrekijker, praten over wat we samen kunnen doen.”

Waar ga jij je voor inzetten? “We moeten nog een beleidsplan maken. Een van de punten is huisvesting. Het is nog steeds heel moeilijk een goede en betaalbare kamer te vinden. En als je er wel een hebt, loop je soms ook tegen problemen op. Ik woon bijvoorbeeld op de Spinozacampus in Zuidoost. Daar waren veel problemen met de veiligheid: inbraken en overvallen.”

Als criminoloog in spe weet je toch dat verhalen over criminaliteit vaak overdreven zijn? “Dat is waar. Volgens de statistieken neemt de criminaliteit af, maar mensen voelen zich wel onveiliger.

Dat komt onder meer door die liquidaties in Amsterdam. Maar op de Spinozacampus waren echt problemen. De huizen waren slecht beveiligd tegen inbraak en er werden mensen op klaarlichte dag overvallen in hun huis. Nu zijn er uiteindelijk betere sloten en anti-inbraakstrips gekomen.”

SRVU De SRVU studentenbond bestaat al zo’n 70 jaar en behartigt de belangen van studenten. De bond is aangesloten bij de Landelijke Studentenvakbond. De SRVU heeft een fractie in de universitaire studentenraad, maar beheert ook het Studentendok en heeft een juridisch spreekuur. Meer info op srvu.org.

Ghizlan El Barraki Vanaf oktober 2015 Voorzitter SRVU 2014 – nu Master criminologie 2013 – 2014 Vrijwilliger, Humanitas en Moroccan Dutch Leadership Institute 2011 – 2014 Bachelor criminologie

Wat heb je naast je studie gedaan? “Ik ben vrijwilliger geweest bij Humanitas, daar begeleidde ik ex-gevangenen bij hun resocialisatie. Denk aan helpen bij het invullen van formulieren of het vinden van een huis. Die ervaring kan ik nu goed gebruiken bij de SRVU, want op ons juridisch spreekuur komen veel studenten die de weg niet weten te vinden door de bureaucratische rompslomp.

En ik werkte mee aan een project om Marokkaanse kinderen uit groep 8 voor te bereiden op de Cito-toets. In de kerstvakantie was ik een soort mentor voor een paar kinderen.’’

Je komt uit Heerlen. Hoe ben je hier beland? “Toevallig. Ik was op een voorlichtingsdag aan de VU en had een paar uurtjes niks te doen. Toen stelde mijn moeder voor om ook bij criminologie te gaan kijken. En dat bleek superleuk. Het is een brede opleiding met rechten, psychologie, sociologie en kennis over het brein. Dat leek me wel wat. En criminologie kon ik niet in Maastricht studeren, anders was ik misschien bij mijn ouders blijven wonen. Nu ben ik op kamers gegaan en dat bevalt me goed. Je leert meer zelfstandig te zijn. Het is wel duur. Veel studenten hebben het best zwaar. Vandaar dat de studentenbond nog steeds nodig is.”

7

Hoogleraar Kleinnijenhuis vindt de reactie van de Nederlandse politiek op ‘Wir Schaffen Das’ van Merkel vlees noch vis. De middenpartijen moeten met een eigen verhaal komen.

Zo redden wij het dus niet DOOR JAN KLEINNIJENHUIS ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

N

atuurlijk moesten politici reageren op de omgekomen bootvluchtelingen en lange rijen vluchtelingen in OostEuropa en de beelden daarvan die via de media op ons afkwamen. Angela Merkel zette de toon, met woorden die aan het exodusverhaal deden herinneren.

“Wir schaffen das … Deutschland ist ein wohlhabendes Land”, sprak zij, met haar blik even naar boven gericht bij de op verhoogde toon uitgesproken eerste lettergreep van wohlhabendes. Zo verwoordde zij het vertrouwen om een bekend gebod op te kunnen volgen. Haperend klonk het applaus op, want dit te zeggen met hordes vluchtelingen aan de poorten van Europa was ongehoord. Maar wel bekend, want het exodusverhaal is van alle tijden, zoals Paul Scheffer schreef in NRC Handelsblad van 24 oktober.

Onmiskenbaar komt Merkels inkadering dat vreemdelingen opgevangen moeten worden omdat we het zelf goed krijgen in ‘een land overvloeiende van melk en honing’ uit de Bijbelboeken. Evenals de Nederlandse bed, bad en brood-discussie van dit voorjaar overigens. De laatsten zullen de eersten

8

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

zijn. ‘Hij beschermt vreemdelingen en geeft ze brood en kleding. Daarom zult gij lieden den vreemdeling liefhebben, want gij zijt vreemdelingen geweest in Egypteland.’ Maar als het niet om eenlingen, maar om hele volksstammen gaat, die bovendien het land van melk en honing bezetten dat aan jou beloofd was, dan past een ander frame. God zal helpen om die Amorieten, Ferezieten, Kanaänieten enzovoorts te vernietigen. De vrouw die in Steenbergen opzichtig protesteerde tegen een asielzoekerscentrum omdat ze in de schuldhulpverlening dagelijks kansloze en uitzichtloze landgenoten moest teleurstellen (Trouw, 24 oktober), heeft eveneens recht van spreken.

Gematigde politici willen beide ‘exodusframes’ ontwijken, maar iets anders valt moeilijk te bedenken. Uit armoede geven ze tegelijkertijd af op Jesse Klaver die iedereen wil toelaten en op Orbán en Wilders die hekken willen plaatsen. Ze kunnen niet zeggen dat in de afgelopen decennia de meeste nieuwkomers werk, aanzien en uitzicht kregen, en al evenmin dat wie het in Nederland al niet breed had begrip en belastinggeld ontving.

Er zijn allerlei mogelijkheden om een eigen verhaal te beginnen. Bijvoorbeeld bij de territoriaal begrensde rechtsstaat waarbinnen gezagsdragers en burgers elkaar en zichzelf recht doen, ook al wordt dat verhaal gekaapt door tegenstanders van het associatieverdrag voor de Oekraïne met de EU. Dat er geen solidariteit kan overblijven als per dag tienduizend vluchtelingen blijven komen, is duidelijk. En al even duidelijk is bijvoorbeeld de voormalige secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, die voorspelt dat nog talloze Afrikanen gewapend met hun smartphones de droogte, de bevolkingsgroei, de armoede en het geweld in eigen land zullen ontvluchten.

Politici die de toestroom willen indammen, bestrijden echter vaak de duivel met Beëlzebul. Willen bezuinigen, dus ook op bewaking van de Europese buitengrenzen. Weg met de soennitische militairen van Saddam, dus draagvlak voor IS. Weg met Khadaffi en Assad, dus prachtige Libische en Syrische steden in puin laten schieten. De hulp inroepen van Erdogan, dus toezien hoe de Koerden worden gebombardeerd en beloven dat Turkije bij de EU mag.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

I foto Yvonne Compier

Jan Kleinnijenhuis is hoogleraar communicatiewetenschap.

Myth busters

Lydia Krabbendam hoogleraar onderwijsneuropsychologie

kinderen niet laten vaccineren vanwege nformatie is overal en voor iedereen het veronderstelde verband met autisme, toegankelijk. De keerzijde is dat dat ondanks campagnes om deze misvatting ook geldt voor misinformatie. En recht te zetten. Correcties kunnen zelfs dat is een probleem. Want eenmaal een averechts effect hebben. Dit is het opgeslagen, laat misinformatie zich geval wanneer de correctie de foutieve niet zomaar corrigeren. Dit contininformatie onbedoeld herhaalt (‘Het ued influence-effect is al vaak aangeBMR-vaccin veroorzaakt geen autisme’). toond met een eenvoudig experiment.

De herhaling zorgt ervoor dat de koppeProefpersonen krijgen stukje bij beetje ling tussen vaccinatie en autisme later informatie over een fictieve gebeurtenis. bekend voorkomt. En mensen gaan af op Eerst lezen ze dat er brand is uitgebroken hun gevoel van gemak dat zij ervaren bij in een warenhuis en vervolgens dat in het het verwerken van informatie. Als nieuwe gebouw licht ontvlambare stoffen waren informatie moeiteloos opgeslagen. In het laatste past in bestaande schebericht wordt deze inforwordt deze verder matie weer ingetrokken: Misinformatie laat ma’s, niet gecheckt. “Ik heb dit de ontvlambare stoffen zich niet zomaar al eens eerder gehoord, waren er toch niet. Toch corrigeren dus er zit vast iets in.” blijven de proefpersonen Wie mythes te lijf wil gaan, vasthouden aan de stoffen moet daarom weten wat als oorzaak van de brand. hij doet. Kom niet met Hoe kan dat? Op basis een ontkenning maar met van de eerste berichten een alternatief, zodat er wordt een causaal verband geen hiaten ontstaan. Zorg gelegd tussen de brand en ervoor dat je de misvatde stoffen. Maar door de ting niet noemt, om te voorkomen dat die correctie kan de gebeurtenis niet meer nog eens bevestigd wordt. En stimuleer goed verklaard worden, er is een hiaat wantrouwen. Dat verstoort het gevoel van ontstaan. Dat kan alleen opgelost worden gemak bij het verwerken van informatie door vast te houden aan de verkeerde en bevordert creatief denken. Aan de informatie. Liever een incorrect maar basis van succesvolle relaties ligt vertroucompleet verhaal, dan correct maar wen, maar in de omgang met informatie incompleet. is wantrouwen beter.

Dat foutieve informatie zo hardnekkig blijft hangen, kan serieuze gevolgen hebben. Denk aan de ouders die hun Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Tornen aan het blanke bolwerk Eurocentrisme

Zwarte studenten proberen een voet tussen de deur van de gevestigde wetenschap te krijgen. Die is volgens hen eurocentrisch en miskent het belang van zwarte beschavingen.

10

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

wetenschap

oegeroep klinkt door de nokvolle collegezaal, waar docent oude geschiedenis Jaap-Jan Flinterman volstaat met een ferm en onverbiddelijk nee op de vraag of hij bereid is het curriculum van de opleiding oudheidkunde te dekoloniseren.

Flinterman heeft dan al, we schrijven zaterdag 27 juni 2015, het nodige boegeroep, hoongelach en zelfs getoeter over zich heen gekregen, samen met hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Gerard Boter, met wie hij in een debat tegenover de ‘dekoloniale intellectuelen’ Sandew Hira en Djehuti Ankh-Kheru staat.

Hira en Ankh-Kheru verdedigen wat onder oudheidkundigen bekendstaat als de Black Athena-theorie, de stelling dat de oude Grieken (dus Aristoteles, Plato, Pythagoras en al die andere grondleggers van de moderne wetenschap) hun kennis van de Egyptenaren hebben gestolen en dat die Egyptenaren zwarte Afrikanen waren. Flinterman en Boter bestrijden de wetenschappelijke houdbaarheid van die theorie.

Witte visie domineert Maar uiteindelijk gaat het om iets diepers, namelijk wat Hira het dekoloniaal perspectief noemt. Aan de VU en aan alle andere universiteiten domineert volgens hem een witte suprematistische visie.

“Amerikaanse universiteiten hebben vakgroepen Africa Studies, die zou de VU ook moeten hebben”, zegt Ankh-Kheru tegen Advalvas. “Zodat wetenschappelijke onderwerpen vanuit verschillende, multiculturele perspectieven worden benaderd.”

“De universiteit moet nadenken over de uitsluitingsmechanismen in het wetenschappelijke discours”, zegt VU-hoogleraar politieke geschiedenis Susan Legêne.

“Uiteindelijk is de universiteit nog steeds een blank bolwerk.”

Dat blanke bolwerk, daar neemt een groeiende groep studenten aan de VU geen genoegen meer mee. Vaak onder de vlag van New Urban Collective, een organisatie die de maatschappelijke positie van jongeren met diverse achtergronden wil helpen verbeteren, organiseren ze bijeenkomsten. Zoals onlangs in het kader van decolonizing the university, waar onder anderen de Portugese socio-

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

Inferieure mensen ‘Het probleem is dat zwarte mensen eeuwenlang systematisch onderdrukt worden en dat zij tot op de dag van vandaag geportretteerd worden als inferieure, irrationele, onderontwikkelde mensen’, aldus VU-studente Emma Lee Amponsah in een ingezonden stuk. [Zie advalvas.vu.nl>achtergrond>eurocentris me, afrocentrisme en de wetenschap]. ‘De westerse geschiedschrijving bevestigt dit beeld, ondanks nieuwe ontdekkingen die anders bewijzen.’

Amponsah begon vorig jaar aan een minor antieke cultuur, startte een vlammende mailwisseling met haar docenten, die ze van arrogantie en witte suprematie beschuldigde, en stopte al na een week met haar minor. Zij meent dat oudheidkunde een ‘onvolledige, eurocentrische en racistische kijk op de geschiedenis geeft, waarin de zwarte mens miskend

Hoogleraar politieke geschiedenis Susan Legêne ‘De universiteit moet nadenken over uitsluitingsmechanismen’

Peter Valckx

B

DOOR PETER BREEDVELD

loog Marta Araujo een lezing gaf over eurocentrisme.

‘We consider Eurocentrism as a paradigm for interpreting a (past, present and future) reality that uncritically establishes the idea of European and Western historical progress/achievement and its political and ethical superiority, based on scientific rationality and the construction of the rule of law’, aldus Arauja in haar essay Eurocentrism, Political Struggles and the Entrenched Will-to-Ignorance: An Introduction.

Susan Legêne 11

Princess Attia

Eurocentrisme

Emma Lee Amponsah

wordt voor zijn enorme bijdrage aan westerse civilisatie.’

Het was de directe aanleiding voor het debat, waar Boter en Flinterman al snel voor witte suprematisten werden uitgemaakt. Ook emeritus hoogleraar oudheidkunde Bert van der Spek, de grondlegger van de huidige opleiding, kreeg ervan langs. Hij is co-auteur van het standaardwerk Een kennismaking met de Oude Wereld, dat alle eerstejaars moeten lezen, waarin volgens Sandew Hira de ideologie van de witte suprematie domineert.

“Van der Spek beschrijft alles vanuit een witte, westerse invalshoek”, zegt Hira aan de telefoon. “Hij schrijft dat de democratie zich in het oude Athene kon ontwikkelen dankzij de slavernij. Dat dat de visie van andere oudheidkundigen is, maakt niet uit. Hij schrijft het kritiekloos op. Zo schrijft hij ook over Alexander de Grote, die vanuit het gezichtspunt van de volkeren die hij onderdrukte beter Alexander de Verschrikkelijke genoemd kan

12

worden, en de zionistische bezetting van Palestina ziet hij als logisch gevolg van het feit dat er Joden in ballingschap in Babylonië leefden. Dat is volstrekt biased en op die manier wordt er aan de VU geen wetenschap bedreven maar ideologie gepropageerd.”

Wetenschappelijk kolonialisme Econoom en historicus Sandew Hira is oprichter van het Haagse International Institute for Scientific Research, van waaruit hij ten strijde trekt tegen wetenschappelijk kolonialisme. “In de westerse academische wereld domineert een stroming die de superioriteit verkondigt van de westerse cultuur boven niet-westerse culturen”, aldus Hira. “Je ziet het in de geschiedenis en andere geesteswetenschappen, maar ook in de natuurwetenschappen en de wiskunde, die wiskundige inzichten in de oude beschavingen in Azië en Afrika buiten beschouwing laten.”

Student Emma Lee Amponsah ‘Oudheidkunde geeft een onvolledige, eurocentrische en racistische kijk op de geschiedenis’

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

Niet vol te houden Dat alle beschaving uit Afrika zou komen, is volgens Van der Spek niet vol te houden: “Natuurlijk waren er Afrikaanse beschavingen, zoals de Egyptische, die hun bijdragen hebben geleverd, maar het helpt niet onzinnige dingen te beweren, zoals het idee dat Aristoteles zijn wijsheid had opgedaan uit de bibliotheek van Alexandrië, die tijdens zijn leven nog niet bestond.”

Ook Flinterman is niet te spreken over de wetenschappelijkheid van de beweringen van Hira en Ankh-Kheru. “Ik vind het geen serieuze bijdrage aan de wetenschappelijke beeldvorming. Hetzelfde zou zijn als een groep Haarlemmers komt eisen dat er aan de VU voortaan gedoceerd wordt dat de boekdrukkunst is uitgevonden door hun stadsgenoot Laurens Janszoon Coster.”

“Ja, ik begrijp dat er veel weerstand is tegen onze theorieën”, zegt Djehuti Ankh-Kheru. “Deze wetenschappers hebben hun eigen agenda, hun koloniale manier van denken die honderdvijftig jaar geleden de onderwerping van Afrikaanse volken door het Westen legitimeerde, en die nu nog doorwerkt, bewust of onbewust.”

Maar ze hebben de feiten niet mee, meent Ankh-Kheru: “Griekse bronnen

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

FotoVU/Yvonne Compier

Hira wil die wetenschappen dekoloniseren. “We moeten de fundamenten bestuderen en zoeken waar de bias zit en hoe je een nieuwe, dekoloniale bias ontwikkelt.”

Van der Spek, die een video-opname van het drie uur durende debat heeft bekeken, zegt het “best zielig” voor zichzelf te vinden dat ze hem zo hard aanpakken. “Ik heb me er altijd voor ingezet dat oudheidkundigen verder kijken dan Rome en Griekenland. Ik heb juist spijkerschrift gestudeerd om te kunnen zien hoe de Babyloniërs tegen Alexander de Grote aankeken en ik heb ook altijd gewezen op de grote bijdrage van de Babyloniërs aan de wiskunde.”

Hira maakt volgens Van der Spek “eerstejaarsfouten” door visies op de geschiedenis, die in zijn boek worden beschreven, toe te schrijven aan de auteur zelf. Van der Spek: “Wat is er eurocentrisch aan de theorie dat de democratie zich kon ontwikkelen dankzij de slavernij? Die zin staat er alleen om aan te tonen dat die veelgeprezen Atheense democratie ook een donkere kant had. Wat is er mis met de constatering dat de Joden sinds de Babylonische ballingschap geen staat meer hebben gehad tot 1948? Alsof ik alles wat ik opschrijf leuk vind.”

Bert van der Spek

melden zelf dat de grote Griekse denkers in Egypte zijn geschoold, en dat de Egyptenaren zwarte Afrikanen waren en een taal spraken die veel overeenkomsten vertoonde met de talen van volkeren in het huidige zwarte Afrika.”

Bakermat van de beschaving Ankh-Kheru heeft een boek geschreven, Gezegend en vervloekt, waarin hij ‘aantoont hoe en waarom de bijdrage van Afrika aan de wereldgeschiedenis is vervalst en verzwegen.’

Hij baseert zich onder meer op het boek Black Athena uit 1987 van de Britse Martin Bernal, maar ook op Afrikaanse en Franse intellectuelen die betogen dat zwart Afrika de bakermat van de Europese beschaving is.

“Het valt me op dat Ankh-Kheru zelf een eurocentrische invalshoek kiest, in de zin dat hij de Europese beschaving ziet als een product van allerlei Afrikaanse invloeden”, zegt Flinterman. “Echt afro-

Emeritus hoogleraar oudheidkunde Bert van der Spek ‘Dat alle beschaving uit Afrika zou komen is niet vol te houden’

13

Eurocentrisme

De Olmeekse beschaving

14

Museum of Anthropology, Xalapa, Mexico

Reeds lang voor Columbus ontdekten zwarte Afrikanen Amerika. Dat wil althans een theorie waarvan taalwetenschapper Ivan van Sertima de belangrijkijkste proponent is. In zijn boek They Came Before Columbus (1976) beweert Van Sertima dat zwarte Egyptenaren en Nubiërs de basis hebben gelegd voor een van de oudste beschavingen in Midden-Amerika, die der Olmeken. Dat idee was in 1869 voor het eerst geopperd door de Mexicaanse onderzoeker José Melgar, die in een kolossaal stenen hoofd uit de Olmec-cultuur zwartAfrikaanse trekken meende te herkennen.

Inheemse Amerikanen zien deze theorieën als een racistische belediging en de meeste archeologen nemen ze niet serieus.

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

Ankh-Kheru wil aantonen dat de bijdrage van Afrika aan de wereldgeschiedenis is vervalst en verzwegen

Econoom en historicus Sandew Hira ‘Studenten voelen dat er iets gaande is, er moeten meer debatten komen’

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

centrisch zou het zijn als hij zich richten zou op prekoloniale zwart-Afrikaanse beschavingen.”

Maar Ankh-Kheru ziet zichzelf niet als afrocentrist. “Dat is een denigrerend woord dat vooral wordt gebruikt door onze critici.”

Een van die critici is de Amerikaanse classicus Mary Lefkowitz, die veel tijd en energie heeft gestoken in het weerleggen van de theorieën van de Black Athena-aanhangers. Zo wijst ze erop dat die zich beroepen op Griekse mythen, die je dus niet als betrouwbare historische bron mag beschouwen. Ook zijn er geen Egyptische teksten gevonden waaruit blijkt dat filosofen als Plato en Aristoteles hun ideeën van Egyptenaren hadden gestolen. ‘De oude Egyptenaren waren simpelweg niet geïnteresseerd in de vraag wat de aard van Het Goede precies is, of rechtvaardigheid, of de ziel’, aldus Lefkowitz.

Negatief daglicht Maar, schrijft ze ook: ‘Tot op zekere hoogte hebben de revisionisten een punt, want classici hebben de neiging om zich vooral op de Griekse oudheid te concentreren en minder op andere culturen. Ten onrechte hebben ze de Egyptische theologie in een negatief daglicht gezet ten opzichte van de Hebreeuwse en Griekse theologie en ten aanzien van de Egyptische wiskunde bestaat ook een zekere neerbuigendheid onder wetenschappers.’

‘Interessant dat deze controverse nu in uw land is opgelaaid’, schrijft ze in een korte mailwisseling met Advalvas. ‘Ik ben het ermee eens dat de Europese mentaliteit verandering behoeft. Het heeft me altijd verbaasd dat classici Egypte niet lijken te zien als een deel van ‘zwart’ Afrika. Alsof de Egyptenaren uit de ruimte zijn gedropt.’

“Uiteindelijk gaat het er niet om of Pythagoras zijn stelling uit Egypte heeft”, zegt Legêne. “Interessant is het monopolie dat er lijkt te zijn op de betekenis van de klassieke oudheid voor de geschiedenis van Europa. Want dat is bepalend voor hoe er naar de wereld wordt gekeken, namelijk altijd in de context van de Europese geschiedenis.”

“De studenten die dit nu aan de VU aankaarten, voelen dat er iets gaande is”, aldus Hira. “Ze proberen een voet tussen de deur te krijgen, maar het debat bevindt zich nog in een prille fase. Er

moeten veel meer debatten komen, zodat ze kunnen leren kritiek te uiten.”

“Goed en spannend dat zoveel mensen een hele zaterdag opofferen om over klassieke oudheid te spreken”, zegt Legêne.

Amponsah had volgens haar door moeten gaan met haar minor. “Fundamentele kritiek op bestaande wetenschap vereist ook dat je zelf de primaire bronnen leert hanteren, vanuit de permanente vraag hoe wij vanuit het heden het verleden überhaupt kunnen kennen.”

Verplichte collegereeks Intussen is er aan de VU wel degelijk iemand die Afrikaanse geschiedenis geeft en in een verplichte collegereeks voor geschiedenisstudenten het eurocentrische wereldbeeld van de middelbare school bijstelt: docent niet-westerse geschiedenis Frans Huijzendveld.

“Ik laat zien dat Europa pas in een vrij laat stadium van de geschiedenis begon deel uit te maken van een wereldwijd, door Azië gedomineerd handelsnetwerk waarvan vooral China en de regio’s rond de Indische Oceaan het middelpunt vormden, maar waar ook regio’s als WestAfrika, het Middellandse Zee-gebied en het Wolga-gebied mee in contact stonden”, aldus Huijzendveld. “West-Europa bevond zich lange tijd ergens in de periferie daarvan.”

Huijzendveld geeft daarnaast colleges over democratie in Afrika en over de oude beschavingen in Zuid-Amerika. “Dat Black Athena-debat is hier begonnen vanwege één zin in een boek, die voor een student reden was om te stoppen met haar minor antieke cultuur. Als ze had doorgezet, had ze gezien dat de geschiedenisopleiding aan de VU verre van eurocentrisch is.”

Naschrift redactie De heren Sandew Hira en Djehuti AnkhKheru hebben te kennen gegeven dat zij zich niet herkennen in dit artikel: ‘Het plaatst ons in een framing die we niet accepteren omdat het ons neerzet als mensen met een ondeugdelijke wetenschappelijke basis.’

Zij hebben ons aanbod afgewezen om dit verhaal waar nodig te corrigeren, en zetten in plaats daarvan hun volledige repliek op www.iisr.nl.

15

Geneeskunde

Piepjonge promovendi De promoverende student

‘Deadlines werken heel goed voor mij’ Je hebt je bul nog niet op zak, maar werkt al aan een proefschrift. Bij geneeskunde kwam dit zo vaak voor, dat het nu officieel is gemaakt.

DOOR FLOOR BAL FOTO MARIEKE WIJNTJES

16

Masterstudent geneeskunde Nicole Dekker is niet gek. Zij is eerder erg enthousiast. Vandaar dat ze naast haar coschappen aan het promoveren is.

“

Deadlines werken heel goed voor mij. Hoe meer ik plan, hoe meer ik doe”, aldus Nicole Dekker (25). Dus toen ze tijdens haar wetenschappelijke stage bij de afdeling anesthesiologie een promotieplek aangeboden kreeg, schrok de hoeveelheid werk haar niet af. Het was juist een droomaanbod voor Dekker. Na twee keer bij geneeskunde uitgeloot te zijn, volgde ze de bachelor biomedische wetenschappen. “Wat begon als een drama, bleek een grote kans te zijn.

Ik dacht vooraf dat ik onderzoek saai zou vinden. Maar ik houd er echt van. Het was een grote luxe dat ik als zij-instromer bij geneeskunde die onderzoeksachtergrond had. Ik wil later het werk als specialist ook met wetenschap combineren.”

Geen gratis toelating Tijdens haar junior coschappen analyseerde ze de gegevens uit haar onderzoek naar het effect van hartlongmachines op microcirculatie van geopereerde patiënten. Momenteel werkt ze een jaar fulltime in dienst van VUmc, voordat ze weer verdergaat met haar coschappen.

“Ik verzamel nu data die ik dan hopelijk in mijn vrije tijd kan verwerken.” Ze hoopt na haar afstuderen haar promotieonderzoek in een jaar af te krijgen. “Al hangt dat er wel vanaf of alles goed gaat.”

Het belangrijkste advies dat Dekker andere promoverende studenten wil geven, is dat ze af en toe moeten bedenken of ze nog plezier hebben.

“Je moet dit niet doen omdat je denkt dat je daardoor je kans op een plekje bij een opleiding tot specialist kunt krijgen. Er is zoveel concurrentie om de opleidingsplekken dat je geen gratis toelating hebt als je gepromoveerd bent. Als je het alleen daarom doet, zal het heel zwaar worden. Dan houd je het niet vol.”

Het was haar eigen enthousiasme waardoor ze ’s avonds na een dag coschappen achter de computer ging zitten. En in het weekend daar weer terug te vinden was. “Al waren er ook genoeg vrije dagen dat ik niets deed. Ik hou er ook van om leuke dingen te doen en naar festivals te gaan. Dat moet ook kunnen.”

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

onderwijs

Promotiestudent worden?

‘Er is een flinke competitie’ Waar de meeste studenten al blij zijn dat ze hun masterscriptie op tijd kunnen inleveren, leggen de altijd overenthousiaste studenten geneeskunde de lat graag hoog. Bij die studie bleken zoveel promoverende masterstudenten te zijn, dat ze hun eigen traject kregen.

“

Het is niet zo dat we promotieplekken aan studenten zullen aanbieden”, zegt Inge van Wijk, programmacoördinator MD-PhD programma. “We zien alleen dat er goedgemotiveerde studenten zijn die tijdens hun wetenschappelijke stage gescout worden.

Zij krijgen vervolgens een promotieplek aangeboden.”

Om te zorgen dat deze studenten op de juiste manier begeleid worden, zette de faculteit onlangs een speciale regeling op poten. Promoverende studenten mogen hun coschappen tijdelijk stopzetten om zich op hun onderzoek te richten. Daarnaast krijgen ze begeleiding en speciale aanvullende colleges aangeboden. De ongeveer 25 studenten die nu het promotietraject doen, gaan daar gebruik van maken.

Mooie basis Dat de studenten voldoende wetenschappelijke achtergrond hebben om aan dit traject te beginnen, komt doordat zij aan het begin van hun masterjaar al een wetenschappelijke stage van vier of zes maanden lopen. Die sluiten ze af met een verslag dat gelijkwaardig aan een scriptie is. Om als arts af te studeren moeten ze daarnaast een voldoende voor hun coschappen halen.

Er zijn verschillende redenen waarom studenten hun coschappen onderbreken om onderzoek te doen. Van Wijk: “Sommige mensen vinden zichzelf nog erg jong om in het ziekenhuis coschappen te lopen. Anderen zien het als een mooie basis voor hun verdere werk. Als

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

17

Geneeskunde

ze eerst de kliniek ingaan, lopen ze het risico dat die baan naar iemand anders gaat.”

Daarnaast zijn er na de studie geneeskunde maar weinig opleidingsplekken tot medisch specialist. De concurrentie om die banen te krijgen is groot en studenten zijn bereid om ver te gaan om zo’n plaats te bemachtigen. “Er is een flinke competitie, studenten zijn zich daar al vroeg in hun studie bewust van”, vertelt Van Wijk.

Uitschrijven als student De coördinator beseft dat dit gevaren met zich meebrengt. “Sommige mensen verdrinken in de eisen die ze zichzelf opleggen. Het is maar een kleine groep die het aankan om coschappen met promoveren te combineren. Maar we zijn er ook trots op dat we mensen hebben die het aandurven. Vandaar dat we studenten die al het honoursprogramma doen, of zij-instromers vanuit andere studies, aanmoedigen om het te proberen.”

Om dit te mogen doen, moet er aan een aantal voorwaarden voldaan worden.

In de periode dat er geen coschappen gelopen worden, mag de student niet ingeschreven staan. Dit om problemen met de studiefinanciering te voorkomen.

Het is niet de bedoeling dat de studenten het hele promotietraject voor de coschappen afmaken, ze gaan er hooguit een jaar tussenuit. Anders lopen ze het risico dat hun studiepunten verlopen. “Bovendien willen we graag dat studenten met verse kennis de kliniek ingaan.”

Sowieso kan er pas een promotie aangevraagd worden als de student een mastertitel heeft. Vandaar dat de meeste deelnemers de onderzoeksperiode voor en na de coschappen versnipperen. Wel zijn de meesten iets vlotter dan gemiddeld klaar: maximaal drie jaar na afstuderen. Soms zelfs veel sneller.

Ook moet een student een officiële promotieplek toegewezen krijgen én moet er geld zijn om iemand te betalen.

“In het verleden kwam het voor dat studenten zo vereerd waren dat ze onderzoek mochten doen, dat ze niet betaald kregen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling”, zegt Van Wijk.

18

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Rutger Westerhof probeert het uit. Deze keer: het college van Naná de Graaff en Bastiaan van Apeldoorn: global political economy.

Wat er volgt wel: een andere student die 28-10-2015|11.00-12.45|HG-02A-00. de keuzes verdedigt. Het presentatieduo Van Apeldoorn en De Graaff, Bastiaan kijkt tevreden toe. en Naná voor studenten, werken nauw Discussie is de lijm voor elk college. Maar samen. Gedeelde onderzoeksprojecten, als er even ‘gedoceerd’ moet worden, een gezamenlijk boek over de buitende slides in rap tempo passeren en het landpolitiek van Amerika. En vandaag publiek alleen even moet luisteren, dan staan ze samen op het podium voor het scheelt het als je docent politicus is (en introducerende college van global politidaar overigens bijzonder transparant cal economy. Het is het eerste college in over is). Bastiaan van Apeldoorn is in zijn een nieuwe reeks, de week na de tentavrije tijd Eerste Kamermens. Dan is het zaak om lid voor de SP. Naast de het publiek niet in één kunst van het publieke keer volledig lam te slaan. spreken betekent dit ook Enthousiasmeren is het Het de mogelijkheid om in een toverwoord, en dat lukt het duo alleraardigst. enthousiasme spat college te verwijzen naar praktijkvoorbeelden. Voor Ze hebben er zelf in ieder ervan af. een zeer gevarieerde zaal, geval behoorlijk veel zin Het Engels van waar naast politicologen in. Goedgemutst, grapVan Apeldoorn ook geschiedenisstudenpend en zonder microfoon ten, organisatorische- en spreken ze in academisch Geen deze farmaceutische wetenverantwoord Engels de keer. Echt niet schappers zitten, zijn het bijna volle zaal toe. De precies die voorbeelden Graaff is van het type die een bizar breed onderdocent dat graag heen en werp als de mondiale poliweer beweegt. Van Apeltieke economie naar een doorn is minder beweegtastbaar niveau kunnen lijk, maar kan zich nauwebrengen. lijks bedwingen om mee Een eerste college hoeft uiteraard niet te doen met elke discussie die De Graaff representatief te zijn voor de weken die aangaat. Dat laatste gebeurt meer dan volgen, waarin men met vier verschileens, want de oproep aan de studenten lende deadlines in de week moeite zal om zich vooral te mengen in de discushebben om zowel lijfelijk als geestelijk sies is niet aan dovemansoren gericht. aanwezig te zijn bij een driedubbele In het publiek zit namelijk een student uiteenzetting over de veranderende posidie niet kan wachten om de fundamentie van China in de geopolitieke verhouten onder de collegereeks vandaan te dingen en hoe de olieprijs daar een rol bij trekken. Er is kritiek op de gemaakte keuzes over de insteek van het vak. Wat er speelt. Maar het is op z’n minst een goede binnenkomer. precies gezegd wordt, is weinig relevant.

+

�

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

column

blogs

De debilisering van de student Hardlopen in de smog ene kant worden studenten steeds meer et is een nobel streven gedwongen om in hun oude, vertrouwde van de Landelijke Kamer omgeving te blijven. Door het leenstelvan Verenigingen: alcohol sel zullen studenten liever thuis blijven moet meer verantwoord wonen dan de stap te maken naar een worden geconsumeerd op autonoom bestaan in de stad van hun de universiteit. Toch vind universiteit. Aan de andere kant zorgt ik het schokkend dat we een aantal studenten niet per se voor dergelijke initiatieven aan de universiteit een positief imago van de student in het tegenkomen. Natuurlijk: alcohol en de geheel. (Lees hierover op de Advalvasuniversiteit zijn twee handen op één buik site mijn eerdere column over Studentje en soms mag er best een hand worden Des: de ongeïnteresseerde weggenomen. Van alle zesjestudent die veel feest drugs is alcohol het meest maar weinig studeert.) schadelijk als je de schaDie debilisering Maar moeten een paar delijkheid voor jezelf en je uit zich in de rotte appels het dan voor omgeving bij elkaar optelt. voorgenomen de rest verpesten? En is Toch vind ik niet dat de heropvoeding, het niet zo dat wanneer je studentenverenigingen én in het van eentje zegt dat die rot de verantwoordelijkheid is, de rest zich ook als rot hebben om de hand te wegwuiven van gaat gedragen? verwijderen. Op deze de stem van de De debilisering van de manier werken ze namestudent student uit zich niet alleen lijk mee aan de debilisein de voorgenomen heropring van de student. voeding omtrent alcoholDe student, zeker op de gebruik; ze uit zich ook universiteit, heeft doorin het wegwuiven van de gaans al de volwassen stem van de student. Ondanks het feit dat leeftijd behaald of zal deze binnen een ieder volwassen persoon naar de stembus jaar behalen. Slechts bij hogere uitzondekan gaan om een nieuw kabinet te kiezen, ring is er een hyperintelligente puber die moeten we kennelijk bang zijn voor het de universiteit komt betreden. Volwasmoment waarop de slimste personen die senheid gaat gepaard met verantwoorNederland heeft een rector gaan kiezen. delijkheid. Natuurlijk zul je tijdens het Als we dan bij wet volwassen zijn, is er studentenleven nog een paar keer met dan niet ergens de mogelijkheid om ons smekende ogen naar je ouders kijken, zo ook te behandelen? Stop die debilisemaar dit is toch de periode in je leven dat ring, start de waardering. je echt op jezelf gaat staan. Althans, dat was ooit het geval. Het lijkt er steeds meer op dat de student het label van de volwas- Nathanael Korfker is derdejaars wijsbegeerte. senheid niet wordt gegund.

Hij schrijft tweewekelijks een column op advalvas.

Zelf zie ik hiervoor twee oorzaken. Aan de vu.nl>blogs&columns

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

Omdat het regent, omdat ik niet genoeg tijd heb, omdat ik er nu echt geen zin in heb… In Nederland weet ik altijd honderd redenen om niet te gaan hardlopen. Maar nu is er een reden bij gekomen die ik niet zelf had kunnen bedenken: luchtvervuiling.

Uit: China-blog van uitwisselingsstudent Roos Lankhorst – wekelijks op advalvas. vu.nl/blogs&columns

Europa in Noord-Amerika Het mooiste voorbeeld van Europa in Noord-Amerika vind ik het Canadese stadje Niagara-on-the-Lake, waar je het idee hebt dat je in een negentiendeeeuws Brits kustplaatsje bent beland. (…) Als reactie op deze angstaanjagende gebeurtenis moeten de bewoners bedacht hebben om Britser dan Brits te worden.

foto Peter Breedveld

H

Nathanael Korfker

Uit: Amerika-blog van uitwisselingsstudent Tico Onderwater – wekelijks op advalvas.vu.nl/ blogs&columns

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

19

Philipp Koellinger is benoemd tot universitair docent geno-economics: een vrij nieuw onderzoeksgebied dat bekijkt hoe genen economisch gedrag beïnvloeden. En hoe inzichten in de genetische architectuur van gedragsuitingen ons meer kunnen leren over sociaal en medisch onderzoek.

Hoogleraar natuurkunde Jo van den Brand krijgt de FOM Valorisatie Prijs 2015 (250.000 euro). FOM is de afkorting van Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie.

De jury roemt ‘zijn inzet voor de valorisatie van de fundamentele kennis en kunde die voortvloeit uit zijn onderzoek binnen de subatomaire fysica.’

Hoogleraar geschiedenis van het Nederlands protestantisme Fred van Lieburg is benoemd tot hoogleraar religiegeschiedenis bij Geesteswetenschappen. Deze nieuwe leerstoel is de omzetting van de leerstoel geschiedenis van de Middeleeuwen.

20

Gevolgen van reiskosten

R

eiskosten hebben op korte afstand weinig invloed op woonwerkverkeer. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Jaap de Vries 4 november bij de economische faculteit promoveerde. “Bij afstanden rond de twintig kilometer is het effect juist veel groter”, zegt De Vries. “En op grote afstand neemt het effect weer af.”

Om het effect te onderzoeken, schreef De Vries een speciaal computerprogramma. “Hiermee kun je de effecten van nieuwe infrastructuur beter voorspellen.

Als er bijvoorbeeld wordt nagedacht over een nieuwe verbinding tussen Amsterdam en Almere, kunnen we met de methoden uit het proefschrift inschatten wat de gevolgen zijn voor wonen, werken en verkeer in de hele regio daaromheen.” (FB)

M. Minderhoud

Paola Gori Giorgi, hoogleraar mathematische methoden voor elektronencorrelatie, is per 1 januari 2016 voor vijf jaar benoemd tot university research chair-hoogleraar.

Evenals Danielle Posthuma, hoogleraar genetische risicodifferentiatie in populaties, en hoogleraar pathofysiologie van spierziekten Coen Ottenheijm.

Muizenpillen Probiotica

V

eel geneesmiddelen worden eerst op muizen uitgetest, maar dan weet je natuurlijk nog niet of ze ook werken op mensen. Promovendus Mohammed El-Kebir ontwikkelde een wiskundig model dat voorspelt of stoffen die effectief zijn bij de muis dat ook zijn bij de mens. Hij laat daarvoor algoritmes uit de wiskunde en techniek uit

D

de informatica los op enorme databestanden uit de biochemie en genetica. Het model van El-Kebir spaart proefdieren uit, want er hoeven minder proeven in het echt te worden gedaan. El-Kebir ontwikkelde ook nog een model dat sneller dan de huidige algoritmes kan voorspellen of een medicijn in ontwikkeling effectief zal zijn of niet. Hij promoveerde op 27 oktober. (WV)

nounproject/rbbmr

VIPs

oor selecte probioticastammen (goede bacteriën) te gebruiken kun je veilig en effectief de balans in de darmflora herstellen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Maurits van den Nieuwboer bij Aard- en Levenswetenschappen. Van den Nieuwboer: “Wij laten zien dat probiotica gunstig kunnen zijn voor ouderen in verzorgingstehuizen. We zagen dat deelnemers een betere stoelgang kregen door het innemen van de probiotica.”

Van den Nieuwboers onderzoek zegt niets over de kwaliteit van producten die bij supermarkt en drogist verkrijgbaar zijn. (FB)

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Brandstof door de zon

S

temmingswisselingen bij tieners zijn normaal en gaan meestal weer over als ze ouder worden. Alleen bij extreme stemmingswisselingen of stemmingswisselingen die in de loop van de adolescentie nog sterker worden, is het oppassen geblazen.

Dat blijkt uit onderzoek van onder meer de VU en het EMGO+ Institute for Health and Care Research. De onderzoekers volgden 474 Nederlandse adolescenten van hun dertiende tot hun achttiende jaar gedurende drie weken per jaar. VU-hoogleraar ontwikkelingspsychologie Hans Koot: “We vonden dat emoties het beweeglijkst zijn in de vroege adolescentie, maar dat de stemming van adolescenten geleidelijk aan stabieler wordt.” (PB)

Worst

D

veral was het in het nieuws: vlees zou volgens de World Health Organization (WHO) darmkanker veroorzaken.

Voedingshoogleraar Martijn Katan berekende in de NRC dat het verband, als het al bestaat, maar heel klein is: veel kleiner dan bijvoorbeeld bij roken of alcohol: ‘Als honderd Nederlanders alle frikadellen, leverworst en ander verduurzaamd vlees afzweren en de WHO heeft gelijk, dan krijgen over een aantal jaren nog maar vijf in plaats van zes van de honderd Nederlanders darmkanker.’ (WV)

e zon is een onuitputtelijke bron van energie. Nu wordt zonlicht vooral gebruikt om elektriciteit op te wekken. Maar zonlicht kan ook worden gebruikt om via brandstofcellen water te splitsen in waterstof en zuurstof.

Waterstof is te gebruiken als schone vervanger van benzine in voertuigen. Alleen heeft het proces om waterstof te maken momenteel een laag rendement.

Er is veel energie voor nodig.

Betere brandstofcellen op zonneenergie leveren een bijdrage aan duurzame energievoorziening.

Janneke Ravensbergen deed in het laboratorium proeven om te kijken of brandstofcellen zijn te verbeteren. Met lasers bestudeerde ze de effecten op verschillende materialen, onder meer op caroteen en zogeheten bismutvanadaat moleculen. Ze promoveerde 2 november op het proefschrift Photophysics of solar fuel materials. (DdH)

Bron: NRC, 29 oktober, Kans om nooit darmkanker te krijgen: 94% met vlees, 95% zonder.

Zie proefschrift via tinyurl.com/ brandstofzon.

Als je bewerkt vlees eet, heb je 1% meer kans op darmkanker.

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

rbbmr

O

‘Zorgrobots gaan wereld veranderen’ Zorgopleidingen zouden veel meer aandacht aan techniek moeten besteden, want de opmars van de zorgrobot is onstuitbaar, denkt socioloog Margo van Kemenade.

“Ouderen in verzorgingshuizen willen het wassen graag uitbesteden aan een zorgrobot.

Technisch kan dat al bijna, maar verzorgenden willen het niet. Veel mensen uit de zorg zien het wassen, gek genoeg, juist als een van de essentiële onderdelen van hun beroep.

Dat beeld is overigens wel aan het kantelen. Studenten aan zorgopleidingen hebben er veel minder moeite mee als een robot de fysieke kanten van het vak, zoals wassen, zou overnemen. De zorg moet binnenkort wel ingrijpend veranderen, want vanaf 2024 komen er vier keer zoveel tachtigjarigen en zijn er de helft minder verzorgenden dan nu. Dat redden we niet zonder technologie.

En als je de techniek op de juiste manier inzet, kan dat de zorg juist weer menselijker maken. Verzorgenden hoeven dan niet meer in 2,35 minuten iemand te wassen; ze krijgen weer tijd voor een praatje.

Het omgaan met techniek en de ethische kwesties zou een belangrijk onderdeel moeten worden van zorgopleidingen. Daar zijn ze nu nog helemaal niet mee bezig, terwijl er veel belangrijke vragen liggen: mag je eenzame ouderen een gezelschapsrobot geven?

Welke taken mag je uitbesteden aan de techniek en welke niet?

Elke verzorgende zou daarvoor een intuïtie moeten ontwikkelen.”

(WV)

21

Raphael Drent

Wisselende stemmingen

Studentenverzet

Recensie

In de ban van het Maagdenhuis Journalist Casper Thomas schrijft een meeslepend boek over de Maagdenhuisbezetting. Hij moet zijn best doen om enige afstand te houden.

Casper Thomas, Competente rebellen, Amsterdam University Press, 216 pag, € 17,95

Stefan Collini, Waar is de universiteit voor nodig? Amsterdam University Press, 328 pag, € 19,95

22

schappelijk ongenoegen. En dat betreft nu het rendementsdenken.

DOOR DIRK DE HOOG Je kunt veel woorden besteden aan de precieze aanleiding voor deze Maagdenhuisbezetting, maar de achterliggende Wat was de Maagdenhuisbezetting, oorzaak is evident. De omvorming van van februari dit jaar? Keerpunt in de elite-universiteit naar hoger onderwijs geschiedenis van de Nederlandse voor velen bereikt haar grenzen. In 1960 universiteiten, of storm in een waren er zo’n 50.000 studenten, nu glas water?’ Die vraag stelt Casper ruim 250.000. En dat terwijl de overheid Thomas in zijn boek Competente steeds minder geld per student betaalt. rebellen. Het antwoord kan Thomas Rond de eeuwwisseling was dat nog natuurlijk nu nog niet geven. De geschie19.600 euro. Nu is dat gedaald naar net denis zal het leren. Maar hij is wel onder 14.000 euro. Met als gevolg massacollede indruk van de langstdurende bezetges, studiedwang en het verdwijnen van ting van een universiteitsgebouw in opleidingen met weinig studenten. De Nederland. ‘De Maagdenhuisbezetting ironie van de geschiedenis is dat de inzet was een gebeurtenis met een grote G, een van de eerste Maagdenhuisbezetting in evenement.’

1969 juist het openbreken van de ivoren Thomas volgde de acties op de voet en toren was, om toegang te verlenen aan bezocht soms meerdere keren per dag alle getalenteerde scholieren. Is de grens het bezette gebouw. Dat kon hij makkenu bereikt? Gaan we selecteren voor de lijk doen, want als redacteur van het poort? Meer belastinggeld besteden per weekblad De Groene Amsterdammer student of een beetje bijsturen van hoe werkte hij zowat om de hoek. ‘Het bezette het momenteel gaat? gebouw voelde als een Want je kunt ook stellen bioscoop waar een film dat dankzij de verfoeide werd vertoond’, beschrijft Soms leidt zijn bedrijfsmatige aanpak de hij zijn ervaring. Het boek euforie tot grote massa-universiteit een is een nauwkeurig verslag woorden redelijk groot succes is van de gebeurtenissen aan geworden. Internationaal de UvA dit voorjaar. De staan de Nederlandse auteur doet vooral verslag universiteiten nog steeds van zijn beleving, het is behoorlijk goed aangegeen poging tot objectieve schreven. geschiedschrijving. En soms leidt dit in Thomas plaatst de crisis ook in internatizijn euforie tot grote woorden. ‘Naarmate onaal perspectief. Hij citeert de Engelse het protest voortduurde, groeide bij mij hoogleraar geschiedenis Stefan Collini. de overtuiging dat het model stond voor ‘De mondiale golf van universiteitsprode grote ideologische strijd van deze tijd; testen gaat over de fundamentele vraag: over waar de macht ligt in onze samenlevan wie is de universiteit?’ In september ving, over hoe ver het marktdenken mag verscheen de Nederlandse vertaling van doordingen in het dagelijkse leven, over zijn boek Waar is de universiteit voor hoe publieke diensten als onderwijs en nodig? Daarin behandelt hij, weliswaar zorg te organiseren.’ vanuit Brits perspectief, uitvoerig alle grote problemen aan de westerse univerGrote omwentelingen siteiten. Zijn antwoord: ‘De universiteiten Thomas geeft zelf toe dat sinds de eerste behoren van de toekomstige generatie te bezetting in 1969 er iets magisch hangt zijn.’ rondom de bezettingen van het Maagdenhuis. Alsof daar de grote omwentelingen in de wereld, nu ja, in Nederland, Op de site van De Groene Amsterdammer zijn ontstaan. Maar terecht constateert hij tijdelijk enkele artikelen gratis te downloaden: dat onrust aan de universiteiten vaak een groene.nl/artikel/bundel-de-universiteit-van-devoorbode is van een breder levend maattoekomst

‘

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

mail

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

advertentieS

WOENSDAG 18 NOVEMBER

VET ... VEEL KORTING!

JE BMI =

KORTING IN EUROS OP EEN JAARABONNEMENT MINIMALE KORTING ALTIJD E 20,-

SPORTCENTRUMVU.NL

Honderdjarige Het artikel ‘Deze honderdjarige is wel goed snik’ in de vorige Advalvas geeft een weergave van dementieonderzoek gebaseerd op ouderen die niet dementerend zijn. Wonderlijk artikel.

Dat komt niet alleen door de optimistische toonzetting, die geheel terecht de positieve invalshoek van het onderzoek aan het licht brengt. Wonderlijk vooral omdat onderzoeker en verslaggever een belangrijk fenomeen helemaal niet lijken waar te nemen.

Wat mij opvalt aan het verhaal van de Zwolse Lodewijk is dat hij een typisch karakter heeft. Hij beschrijft zichzelf als menslievend, hij adviseert gematigdheid, en hij toont in alles een gevoel voor humor.

Er vallen vieze woorden, met vriendelijke zelfspot noemt hij zijn eigen ‘gekkigheid’, hij doet een treffende imitatie van dementerende ouderen om een punt aan te zuigen. Waarom noemt dit artikel alleen maar materiële zaken als verklaring van de gezondheid van deze man? Het onderzoek vraagt naar gezonde voeding, alcoholgebruik of tabak, en boven alles de

genen. Genen, genen en nog eens genen! De beste man draagt het nota bene zelf aan als ernaar wordt gevraagd. Iedereen in zijn familie was immers op late leeftijd nog ‘kien’. Onze samenleving lijkt een genetische obsessie te hebben, en een onderzoek geleid door geneticus Henne Holstege draagt hieraan bij.

Wat zou deze man van zijn moeder hebben kunnen erven anders dan een genetische code? Ik stel me voor dat zij een humorvolle vrouw met een sterk karakter zal zijn geweest, net als misschien wel de hele familie. In plaats van ten prooi te vallen aan genetisch reductionisme zouden de onderzoekers én verslaggever dit ook kunnen opmerken – wat meer mogen kijken naar persoonlijkheid. Vergelijk een vrolijke, menslievende man eens met een bejaarde met het ‘kopje omlaag’ en vraag voor de verandering niet of de ouders goede genen hadden, maar of ze een goed gevoel voor humor hadden!

Hugo Maat, masterstudent geschiedenis

Siham: ‘Ik ben gevlucht uit Syrië.

Nu wil ik graag weer studeren.’

Geef om talent en maak deze studie mogelijk!

Kijk op www.uaf.nl

Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

23

Ab Flipse universiteitshistoricus

opinie

Waar zijn de vrouwen van de VU?

In de personenbank van de nieuwe site geheugenvandevu.nl staan bijzonder weinig vrouwen. ‘Vroeger was hun plaats in het gezin’, zegt historicus Flipse.

an de 152 mensen die in de personenbank staan, zijn er zes vrouw. Zijn er werkelijk niet meer vrouwen te vinden die zich voor de VU ingezet hebben?

“We zijn met het invoeren van personen bij de vroegste geschiedenis van de universiteit begonnen, in een periode dat er weinig of geen vrouwen werkten en studeerden. Oprichter Abraham Kuyper vond dat de plaats van de vrouw in het gezin was. Die gedachte werd in de hele maatschappij breed gedragen, maar leefde nog sterker bij de gereformeerde mannenbroeders.”

Terwijl zo’n beetje de halve universiteit door vrouwen gefinancierd werd.

“Inderdaad. In de jaren dertig kwam mevrouw S. Verdam-Okma op het idee om niet alleen grote giften voor de universiteit te accepteren, maar juist de dubbeltjes niet te versmaden. Dat die vrouwen met de groene VU-spaarbusjes kleingeld inzamelden, was erg rolbevestigend. Tegelijkertijd was Vrouwen VU-hulp een superstrak georganiseerde, professionele organisatie. Het was dé manier voor gereformeerde vrouwen om

24

In de database mis ik Fenna Diemer-Lindeboom. Ze was een van de eerste vrouwen die aan de VU promoveerden en voorloper van de gereformeerde vrouwenemancipatie.

“Klopt, ze was zelfs het eerste vrouwelijke gemeenteraadslid van de Anti-Revolu-

Geheugen van de VU Ter gelegenheid van het 135-jarig bestaan van de VU werd 4 november de site geheugenvandevu. nl gelanceerd. Daarop is een tijdlijn te vinden, een database met belangrijke personen en een dynamische kaart met daarop oude VU-gebouwen en andere plekken die een rol in de geschiedenis van de universiteit hebben gespeeld.

tionaire Partij en ze heeft ervoor gezorgd dat vrouwen zich binnen die partij verkiesbaar konden stellen. Om praktische redenen zaten in mijn eerste selectie alleen mensen die voor 1990 overleden waren. En Diemer-Lindeboom is behoorlijk oud geworden. Dus wordt ze later toegevoegd.”

Maar Segrina Luiksje ’t Hooft schreef zich al in 1905 bij de Rechtenfaculteit als studente in. Die staat er ook niet tussen, terwijl zij veel eerder overleed.

“Binnenkort komt de speciale studentendatabase online, daarin staat zij wel. Met de komst van ’t Hooft liep de VU trouwens decennia achter op de andere universiteiten. Zo liepen de eerste vrouwen in 1873 aan de Leidse universiteit rond.

In die database staan straks trouwens alle studenten die zich voor 1940 ingeschreven hebben. Daarmee valt ook mooi het percentage vrouwen per jaar te bekijken.”

Waarom loopt die studentendatabase maar tot 1940? “Omdat de studentenpopulatie daarna verdubbelde. Universiteit Leiden ging dicht en de UvA werd geleid door collaborateurs. De joodse studenten die daar verwijderd werden, kwamen hier studeren. Iedereen werd toegelaten. “Als kweekeling kan ieder tot haar komen, al ware hij Mahomedaan of Jood”, had Abraham Kuyper veel eerder al eens gezegd. Al liep het tot de oorlog geen storm met niet-gereformeerde studenten.”

Ab Flipse

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 6 — 11 november 2015

foto Mark van den Brink

V

DOOR Floor Bal

bij te dragen. Grappig genoeg is juist dat initiatief symbool voor de hele universiteit geworden.”

ADVALVAS

COLUMN

Is dat kunst of mag het weg?

D

e vrouw achter de kassa van De Nieuwe Kerk legde me mijn versverworven museumjaarkaart uit.

Voor ik had bedacht dat ik eigenlijk niet per se naar dít museum wilde, volgde er een soort afstandsbediening.

“De audiotour”, zei ze. “Oké”, zei ik en vroeg niet waar het koptelefoontje was.

Die koptelefoontjes ken ik van de periode tussen mijn zestiende en mijn twintigste.

Als je onder de achttien lijkt, mag je gratis het Rijksmuseum in en ik deed dat vaak; in mijn herinnering is het hele museum leeg en dwaal ik ongestoord luisterend naar een stem, maar niet per se woorden, langs de Rembrandts. Van kunstgeschiedenis weet ik - ondanks dat dwalen - nog steeds heel weinig, wat jammer is.

Vandaar die museumkaart.

Het was druk. Er liepen hordes mensen rond die elkaar en mij opzij duwden om, zo bleek, hun audiotour tegen zwarte plaatjes onder museumstukken te houden. Een kille piep hoor je dan, en de museumganger brengt om niets te missen snel de audiotour naar het oor.

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

Roos van Rijswijk Als een telefoon.

Dit, dacht ik, is het wetenHet rook naar schappelijke bewijs dat visrestaurant, de bellen achter het stuur geur die om chique niet goed is, want eenmaal doch belegen aan de tour gekluisterd cultuursnuivers had men geen oog meer voor de omgeving. De hangt leren rugzakjes en artistieke brillen kropen over elkaar heen als hamsters in een te kleine kooi. Het rook in de verte naar visrestaurant, op een of andere manier de geur die om chique doch belegen cultuursnuivers heen hangt. Een akelig toekomstvisioen drong zich aan me op.

Ik probeerde iets mee te krijgen over keizer Constantijn en begreep niet precies wat nu wel en niet reproductie was. En al die audiotours stonden heel erg hard waardoor er, naast de in safarigilet gehesen mannen die luidkeels hun vrouwen onderwezen over wapenuitrustingen, ook een blikken gefluister door de kerk zong.

Ik werd in mijn gezicht geslagen door een vrouw die met de slagarm uit wilde beelden hoe breed, groot of lang iets was en met de andere dat lispelende apparaat tegen haar asymmetrische kapsel hield. Ze merkte het niet, ze was aan het luisteren en aan het praten en naast haar stond een vriendin die hetzelfde deed, zo’n beetje

als vogels die allebei een andere kant op fluiten.

Ik vluchtte, naar het Rijks. De gangen duizelingwekkend vol, tot helemaal bovenin, waar ik zonder audiotour een tijdlang naar een antieke vliegmasjien staarde. Het vliegtuig is vernoemd naar een Japanse vechthaan, maar mist de twee mitrailleurs die er oorspronkelijk bij hoorden en ook kan het niet meer vliegen, waardoor ik, de barbaar, het in z’n geheel niet meer interessant vond. Achter me niesde een kind tegen een designstoel aan en haar moeder riep: “Oh my God, God damnit.”

Ik vluchtte, naar buiten. Bij een kraam at ik een toeristenhotdog met veel saus, ik zat aan een houten picknicktafel en zag de mensen, al die mensen en de zon scheen en ergens barstte een heerlijk vals blaasorkest los. Het fijne van kunst, dacht ik, is dat het er morgen ook nog wel is en ik negeerde gedachten over dichtgeknepen geldkranen, onthoofde standbeelden – ik ging naar huis. Een kerstfilm kijken.

Soms kun je niks anders.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Reorganisatie

De dienst Arbo & Milieu (A&M) is ondergebracht bij Human Resource Management (HRM). Maar ‘inhoudelijk heeft de samenvoeging weinig toegevoegde waarde gehad’, concludeert het evaluatierapport.

Evaluatie Arbo & Milieu

Gefuseerd, maar niet samen

M

DOOR WELMOED VISSER

veranderd: “We doen hetzelfde, maar dan met minder mensen”, vat Cock van der Linden, lid onderdeelcommissie, de situatie samen: “De samenwerking is nauwelijks van de grond gekomen. Ik zie ook niet hoe dat zou moeten, daarvoor is het werk te verschillend.”

eteen al was er veel kritiek op de samenvoeging A&M en HRM: inhoudelijk heeft Nog geen keuzes een groot deel van De dienst A&M heeft onrustige jaren de activiteiten van achter de rug. Na de reorganisatie, waarArbo&Milieu weinig door ze met zo’n tien procent minder met personeelszaken te maken. Denk mensen moest werken, kwamen er afdeaan het proefdiercentrum, bewaken van lingshoofden van wie de eerste uitviel bouwveiligheid en aanvragen van milidoor ziekte en bij de tweede klikte het euvergunningen. En waar de activiteiten niet zo met een fors deel van de medewél met elkaar te maken hebben, bijten werkers. Dat veroorzaakte veel onrust. ze elkaar: arbo-artsen horen onafhankePas sinds kort zit er een lijk te zijn en niet onder interim-hoofd met wie personeelszaken te vallen, beter gaat. “Hij luisvond de ondernemings‘We doen hetzelfde, het tert wel naar wat er leeft raad bijna drie jaar gelemaar met minder op de werkvloer”, zegt den al. Die adviseerde dan Van der Linden. “Nu de ook negatief over het voor- mensen’ rust terugkeert, kunnen genomen besluit om de we eindelijk beginnen twee diensten te fuseren, met opbouwen”, hoopt maar het bestuur legde Raymond Neumann, dat advies naast zich neer. voorzitter van de onderFuseren zou synergievoordeelcommissie. Maar welke kant moet delen hebben, vond het bestuur. het op? “Er zijn nog geen keuzes gemaakt Nu ligt er een evaluatierapport van de in wat we nog wel en niet meer doen”, reorganisatie, waaruit blijkt dat de doelvertelt Neumann. “Het is tijd dat daarin stelling om het aantal mensen terug te duidelijkheid komt.” Er komt een stanbrengen weliswaar is gehaald, maar dat daardpakket van diensten die A&M kan er in de manier van werken weinig is

26

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

campus

Na een negatief advies van de ondernemingsraad en uitstel van de plannen is het zover. Per 1 januari gaat de reorganisatie Studentgerichte ondersteuning van start.

Studentgerichte ondersteuning

Minder ontslagbedreigden dan verwacht

leveren. “En als er vraag is naar diensten die buiten het pakket vallen, dan moeten we daar mensen voor inhuren”, aldus Van der Linden.

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

“

DOOR FLOOR BAL

rbbmr_nounproject

Vertrek VUmc En dan is er nog een grote donkere wolk die A&M boven het hoofd hangt: het dreigende vertrek van de grootste klant VUmc. Het evaluatierapport spreekt van een ‘lastige en onzekere situatie.’ VUmc, dat samen met de VU en Acta, nu zijn arbo- en milieuzaken inkoopt bij A&M, heeft besloten om voor een deel van de activiteiten naar een andere partij te stappen. Het ziekenhuis heeft laten weten niet tevreden te zijn over de verzuimbegeleiding. Als VUmc per januari een zelfstandige organisatie wordt, kan het zijn arbo- en milieuzaken afnemen waar het wil, bijvoorbeeld bij de arbodienst van AMC, waarmee VUmc een alliantie aangaat. Dat zou betekenen dat een flink deel van de financiering van A&M zou wegvallen. “We zijn maar een heel klein onderdeeltje in dat veel grotere proces van VU/VUmc-splitsing”, zegt Neumann.

“We moeten afwachten welke keuzes VUmc maakt, maar voor ons kan het grote consequenties hebben.”

Een aantal medewerkers van A&M werkt al vooral voor VUmc: de mensen van de Stralings Beschermings Eenheid bijvoorbeeld. “Zij komen per 1 januari in dienst bij VUmc. Voor andere afdelingen is dat nog niet duidelijk, maar een aantal medewerkers is al gepolst om ook in dienst te gaan bij VUmc. Wat de splitsing gaat betekenen voor de proefdierdeskundigen, die voor VU en VUmc allebei werken, is nog onduidelijk.”

Er zijn enkele wijzigingen ten opzichte van het vastgestelde reorganisatieplan”, zegt Erna Klein Ikkink, directeur van de dienst Student- en Onderwijszaken. Zo komt er geen centraal examenbureau voor de hele universiteit. “De voorzieningen daarvoor zijn niet tijdig gereed.”

“Daar hadden we al voor gewaarschuwd”, zegt OR-lid Trudie van Kampen. “Dit is niet de schuld van IT, het plan was in anderhalf jaar niet uitvoerbaar.

Van Kampen verwacht dat enkele taken die nu gecentraliseerd zijn, weer terug naar de faculteiten gaan. “Als je goedkoper wilt werken, moet je eerst ervoor zorgen dat de faculteiten op één lijn zitten. Vervolgens kun je daar een passend centraal systeem bij zoeken.

En niet eerst een proces inzetten en dan verwachten dat iedereen zich aanpast.”

Van Kampen is bang dat dit daarom niet de laatste versie van de reorganisatie is.

“We zijn 1 januari 2016 nog niet klaar”, zegt Klein Ikkink. “Het blijft de komende jaren belangrijk om te werken aan moderne dienstverlening aan studenten. En hoe je dat zo klantvriendelijk en goedkoop mogelijk kunt uitvoeren.”

Van Kampen blijft bezorgd over het verloop van de plannen. “Dit domein is heel belangrijk voor studenten. Daarin mag niets misgaan.”

Volgens Klein Ikkink zijn er al flink wat veranderingen doorgevoerd zonder dat er massale klachten zijn gekomen. “Het loopt goed.”

Bijstellingen Van Kampen is wel tevreden over het feit dat de roosteraars uit de reorganisatie gehaald zijn. En dat er banen gespaard worden, zowel bij de onderwijsbureaus als bij de studieadviseurs. In overleg met de faculteiten is de norm voor een onderwijsbureau opgehoogd met anderhalve fte.

Ze is tevreden dat het bestuur hierin flexibel bleek. “Het college heeft altijd gezegd dat als het noodzakelijk was, er een bijstelling kon komen.

Het aantal ontslagbedreigden is sowieso minder dan verwacht. In het eerste concept-plan ging het nog om 41 ontslagbedreigden. Door bijstellingen, vertrekkende personeelsleden en vacatures is dat cijfer inmiddels flink omlaaggegaan.

“We zitten nu middenin het proces waarbij we kijken of er ander werk voor ontslagbedreigde mensen is. Maar het zijn er nu minder dan twintig.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 11 NOVEMBER 2015

SUCCES VOOR BEHOUD BREDE IDENTITEIT AMSTERDAM UNIVERSITY COLLEGE HET COLLEGE VAN BESTUUR IS IN DE GEMEENSCHAPPELIJKE VERGADERING (GV) VAN 14 OKTOBER GROTENDEELS TEGEMOET GEKOMEN AAN DE VOORWAARDEN VAN DE GV OM IN TE STEMMEN MET DE NIEUWE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING VAN HET AMSTERDAM UNIVERSITY COLLEGE (AUC).

Het gebouw van het Amsterdam University College

Deze board zal slechts een adviserende rol krijgen.

De GV was bezorgd dat in de nieuwe regeling de nadruk te veel op de bèta identiteit zou komen te liggen en dat dit ten koste zou gaan van de social sciences en humanities-kanten van het AUC. Met als risico dat het AUC minder aantrekkelijk wordt voor studenten met een interesse in laatstgenoemde wetenschapsgebieden en dat het aantrekken van docenten uit de alfa- en gammadiscipilines moeilijker wordt.

Het AUC heeft vanaf het begin niet alleen een bètainstelling, maar ook een duidelijke social sciences en humanities-signatuur

De GV stelde daarom voor om alle decanen in de council een gelijkwaardige positie te geven, zodat niet alle beslissingen door de decanen van de bètafaculteiten genomen worden. Het CvB heeft dit tegenvoorstel uiteindelijk grotendeels overgenomen.

In 2009 werd het AUC opgericht als gemeenschappelijke university college van de VU en de UvA. Het heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een succesvol college met een eigen identiteit en een sterke band tussen staf en studenten. Het AUC heeft vanaf het begin niet alleen een bètainstelling, maar ook een duidelijke social sciences en humanities-signatuur.

Tot dusverre viel het AUC rechtstreeks onder de CvB’s van de VU en UvA, maar in de nieuwe gemeenschappelijke regeling wordt voorgesteld om het onder te

brengen bij de bètafaculteiten van beide universiteiten: de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de UvA en de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen (FALW) van de VU. Een ander onderdeel van de nieuwe regeling is het instellen van een Board of Deans, die naast de bètadecanen bestaat uit een decaan uit de social sciences en een decaan uit de humanities, waarbij de decanen van FNWI en FALW – in de huidige situatie is de decaan van beide faculteiten Karen Maex – de overige decanen kunnen ontslaan en benoemen.

Een ander punt van zorg van de GV was dat de rol van de medezeggenschap niet helder geformuleerd stond in de nieuwe gemeenschappelijke regeling. Over dit punt hebben de GV en het CvB nog geen overeenstemming bereikt, maar ze zullen in de toekomst verder praten over hoe de personeelsvertegenwoordiging bij het AUC vormgegeven zal worden.

Het CvB van de UvA heeft bovenstaande toezeggingen (nog) niet gedaan, waardoor de GV van de UvA (nog) niet met de nieuwe gemeenschappelijke regeling heeft kunnen instemmen.

DE UNIVERSITAIRE MEDEZEGGENSCHAP BUNDELT KRACHTEN IN VERSTERKT LANDELIJK OVERLEG

COLUMN: NIEUW IN DE OR

Het LOVUM (Landelijk Overleg Universitaire Medezeggenschap) heeft in haar tweejaarlijkse vergadering van 2 oktober besloten om de onderlinge samenwerking op landelijk niveau te versterken.

‘Initieel is het LOVUM gestart als netwerkoverleg, maar het speelveld waarin de medezeggenschap zich met het ministerie, de VSNU (Vereniging Samenwerkende Nederlandse Universiteiten) en besturen bevindt, is veranderd,’ aldus Jelly Reinders, voorzitter van de Ondernemingsraad van de VU. ‘Gesprekken tussen universiteitsbesturen vinden steeds vaker op hoger niveau plaats waardoor de medezeggenschap op instellingsniveau – gewild of ongewild – buiten beeld blijft, terwijl het wel om grote ingrepen gaat. Een voorbeeld hiervan is de VSNU opstelling van de SEP (Standard Evaluation Protocol)richtlijnen om de kwaliteit van onderzoek te evalueren. Een bundeling van de medezeggenschapskrachten is hierbij van groot belang.’

Daarnaast komt het vaker voor dat overlappende grote thema’s en vraagstukken – zoals het instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting en de rol van de medezeggenschap bij benoemingen van CvB-leden, rectores en decanen – op de agenda’s staan. ‘Deze overlappende onderwerpen lenen zich voor gezamenlijke doordenking en soms ook voor gezamenlijk optreden. Om het medezeggenschapswerk naar behoren te kunnen doen en om krachtiger te kunnen optreden.’

Ook bij de gesprekken waarbij besturen met de minister om tafel zitten, mag de medezeggenschap niet ontbreken, stelt Reinders. ‘Dat vraagt om een goede infrastructuur die mogelijk maakt dat de medezeggenschap als krachtige partner aangeeft wat de medezeggenschap nodig heeft om haar werk naar behoren te doen. De versterking zal met name ook dat doel dienen. In dat licht kan het LOVUM de minister adviseren omtrent veranderende wetgeving die kan bijdragen aan een adequatere positionering van de medezeggenschap binnen de instellingen.’ Dat ook het ministerie belang heeft bij de versterking en een aanspreekpunt binnen de medezeggenschap, bewijzen de inspanningen die vanuit Den Haag gedaan worden om deze nieuwe beweging te ondersteunen.

Reinders denkt dat met deze nieuwe koers van het LOVUM de medezeggenschap een invloedrijkere gesprekspartner is in het huidige krachtenveld van het ministerie, de besturen en Raden van Toezicht. ‘Met het groeiende pakket aan verantwoordelijkheden van de medezeggenschap, zoals de instemming op de hoofdlijnen van de begroting, is een versterking maar ook een verdere professionalisering van de medezeggenschap voor alle partijen van groot belang.’

OR VERZET ZICH TEGEN DE AFSCHAFFING DISSERTATIEVERGOEDING In de overlegvergadering met het CvB op 14 oktober heeft de ProVU-fractie in de OR haar verontwaardiging uitgesproken tegen de afschaffing van de dissertatievergoeding van 500 euro per 1 januari 2016. Deze vergoeding is ontstaan om een deel van de verplichte kosten te dekken die promovendi verplicht zijn te maken, zoals drukkosten van het proefschrift en verplichte huur of aanschaf van gelegenheidskleding. De Ondernemingsraad vond de toelichting van het CvB onbevredigd en daarom heeft ze als reactie alsnog een kritische brief gestuurd.

Karin Lurvink – in de OR namens ProVU – legt uit.

WAAROM WORDT DE VERGOEDING AFGESCHAFT? ‘Dat is voor ons nog steeds onduidelijk. Door de vorige rector in een informele bijeenkomst verteld dat de vergoeding om praktische redenen afgeschaft wordt. Dit is tijdens de vorige

vergadering ontkend. In de brief van het college staat dat “andere universiteiten” deze vergoeding “al veel eerder” hebben afgeschaft, maar dit is geen argument om onze vergoeding ook af te schaffen. Daarnaast klopt het niet. Zo kunnen promovendi van de universiteiten van Leiden, Nijmegen en Rotterdam zelfs meer dan 500 euro aan promotiekosten declareren.’

IS PROVU DAAROM BOOS? ‘Deels, maar ook omdat de regeling betrekking had op verplichte kosten. Daarnaast hebben de promovendi die al werkzaam zijn bij de VU in hun budgeten rekeningen gehouden met de te verkrijgen 500 euro voor drukkosten. Deze verdwijnt nu plotseling.’

De brief van de Ondernemingsraad aan het CvB is te lezen op www.ondernemingsraadvu.nl/nieuws

Ik denk dat ik mezelf een echte VU-er kan noemen. In 2009 begon ik met studeren aan de Vrije Universiteit. Vijf jaar later studeerde ik af met twee masters (Strafrecht & Privaatrecht) en mijn bul op zak. Mijn studietijd was een periode waarin mijn interesse in de VU groeide.

Zo ben ik studentvoorlichter geweest voor de opleiding Rechtsgeleerdheid, zat ik in de opleidingscommissie Rechtsgeleerdheid en was ik student-assistent bij de sectie strafrecht. Door deze ervaringen heb ik het gevoel dat ik de VU erg goed heb leren kennen vanuit studentperspectief.

Inmiddels ben ik docent strafrecht en heb ik ook vanuit werknemersperspectief naar de VU kunnen kijken. Als OR lid namens de ProVU-fractie hoop ik vanuit deze beide invalshoeken een waardevolle bijdrage te kunnen leveren aan het reilen en zeilen van de VU. Als lid van de ondernemingsraad wil ik graag opkomen voor de belangen van jonge werknemers van de VU. Seline van Zwieten

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, BORIS SLIJPER TEKST KARIN LURVINK, HENK OLIJHOEK, JELLY REINDERS, SELINE VAN ZWIETEN VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

Medewerkersvoorstelling

Kiezen uit de Nepalese keuken Kathmandu Kitchen

Fahd Larhzaoui Schijn Dinsdag 24 november, aanvang 20.30 uur Medewerkers VU € 3,Studenten € 10,griffioen.vu.nl

Soms moet je liegen om bij de mensen te kunnen zijn van wie je houdt. Maar hoelang kun je leven als iemand die je niet bent? Acteur Fahd Larhzaoui zoekt hoe hij zichzelf kan zijn zonder zijn familie te verliezen. Schijn is het deels autobiografische verhaal over de coming-out van een jongen van Marokkaanse ouders die opgroeit in Nederland. Het stuk werd warm onthaald door het publiek en kreeg uitstekende recensies in de landelijke dagbladen.

De Griffioen heeft dit seizoen meer voorstellingen waarin identiteit een grote rol speelt. Begin december komt de spraakmakende Turks-Nederlandse theatermaker Sadettin Kirmiziyüz met zijn solo De Radicalisering en in mei spelen Iraanse, Syrische en Bosnische acteurs de veelgeprezen voorstelling Nobody Home, gebaseerd op hun eigen ervaringen als vluchteling.

De actualiteit in het theater, zo zien we het graag.

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Raoul Rodrigues

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

CONCEPT Een authentiek Nepalees restaurant, waar je ook Indiase gerechten kunt bestellen.

SFEER Intiem. Op de achtergrond horen we traditionele muziek.

ETEN Er staan meer dan honderd gerechten op de menukaart. Je zou hier dus zomaar last van keuzestress kunnen krijgen. Vooraf krijgen we papadam van het huis (dun krokant brood), geserveerd met munt-yoghurtsaus en mangosaus. Erg lekker. Dan bestellen we een combinatie van voorgerechten: Kathmandu Mix Starter Vega en Non Vega. De hapjes smaken goed, al missen we er een sausje bij.

Wij delen het hoofdgerecht: Chicken Tikka Badami (gemarineerde en gegrilde kip, klaargemaakt in een romige saus met gemalen cashewnoten, amandelen en pistache) en eten daar tandooribrood met knoflook en kruiden bij. Verrukkelijk, één portie is meer dan genoeg voor twee personen. Bij alle hoofdgerechten krijg je basmatirijst, salade en dal (linzen). Daarna nemen wij Kulfi (ijs met melk en noten) en Gulab Jamun (bolletjes zelfgemaakte kaas met warme suikerstroop).

BEDIENING Erg vriendelijk.

TIP Het water uit de kraan is gratis.

AANRADER Absoluut.

PRIJS De prijs-kwaliteitverhouding is uitstekend. Voorgerechten kosten tussen de 50 eurocent (voor papadam) en 8,50 euro, hoofdgerechten tussen de 8 en 19,25 euro en het duurste nagerecht kost 3,50. Een halve liter wijn krijg je voor 8,50. Wij betalen voor twee voorgerechten, een hoofdgerecht, tandooribrood, een halve liter wijn en twee desserts 49,25 euro.

WAARDERING

KATHMANDU KITCHEN Elandsgracht 36 hs kathmandukitchen.nl Chiara Polfliet, masterstudent strafrecht

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS

cultuur Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde.

Hun verhalen beslist niet.

Uilensteders 06

“N

a twee jaar vooropleiding van het conservatorium wilde ik graag cello in het VU-orkest spelen. Dat staat heel goed bekend, vandaar dat ik voor een studie aan de VU koos. Na mijn auditie mocht ik een uur op de uitslag wachten. Omdat de nieuwe leden meteen zouden reperteren, dacht ik dat ik uitgekozen was. Maar dat was niet zo.

Huilend heb ik mijn ouders gebeld, ik was zo verdrietig. Ik heb bij zoveel orkesten gespeeld en veel audities gedaan. Nog nooit had ik iets niet gehaald. Opeens twijfelde ik ook aan mijn keuze voor de VU, had ik die beslissing wel om de goede reden gemaakt? Datzelfde weekend heb ik mij nog voor het Sweelinck-orkest opgegeven. Daar ben ik nu zo blij mee: er hangt een heel gezellige sfeer. Iedereen is zo lief. En bij mijn studie zit ik ook helemaal op mijn plek. Ik ben er verbaasd over hoe snel je zulke goede vrienden kunt maken.

ADVALVAS

nr 6 — 11 november 2015

Florianne van Zanten 19 Eerstejaars geneeskunde Rode flat Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 6 — 11 november 2015

ADVALVAS