Nr 12 24 februari 2016 by AD VALVAS

NR 12

24 FEBRUARI 2016 Dankzij Axel Meta hoef je niet in je eentje te eten

Roddelen kan heel nuttig zijn

Nieuw: Student Analytics. De VU wil je volgen

‘Online colleges afschaffen? Dat is een stap terug’

ONAFHANKELIJK MAGAZINE VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT — WWW.ADVALVAS.VU.NL

Mag een advocaat sjoemelen? Pleidooi voor meer ethiek in de rechtenopleiding pag 16

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

JAARGANG 63 — NR 12

VU NU Donderdag 18 februari 2016, 10.22» O|2-gebouw. De subafdeling moleculaire microbiologie verhuisde naar het nieuwe labgebouw aan de De Boelelaan. Eind april moeten alle gezondheid- en levenswetenschappers erin zitten – ook die van de UvA. FOTO YVONNE COMPIER

Axel Meta brengt studenten samen 6 Roddelen is niet per se negatief

Er kan meer moraal in de rechtenopleiding

Student Analytics: nieuw middel tegen studieuitval? 22 En verder Online nieuws

Opinie: mantelzorg agenderen

Column: Lydia Krabbendam

Blog: stage aan Harvard

Onderzoeksnieuws

Studentenraad

Opinie: online colleges moeten blijven

Roos

Campus: EOS is weer thuis

So you think you can teach

Cultuur: cabaretfestival en restaurant

Uilensteders

Griff

Het volgende nummer verschijnt op 9 maart 2016.

ONAFHANKELIJK MAGAZINE VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

ADVALVAS

Vormgeving Rob Bömer behance.net/rbbmr Medewerkers Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx, Berend Vonk, Rutger Westerhof Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Abonneer je op het laatste nieuws online

Vuso en SRVU opgeheven Peter Gerritsen

RSS feed Nepuniversiteit kan flinke boete verwachten Onderwijsminister Jet Bussemaker stelt paal en perk aan instellingen die zich ten onrechte universiteit of hogeschool noemen.

Bussemaker aan bestuurders: nu al praten over kwaliteit Ga nu al met studenten en docenten praten over nieuwe vormen van kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs. Dat advies geeft minister Bussemaker aan onderwijsbestuurders.

Buitenlandse promovendi leveren geld op Buitenlandse promovendi zijn goed voor de Nederlandse economie. Ze betalen via de belastingen meer terug dan hun promotie de staat heeft gekost.

Toekomstperspectief voor alle academische studies te rooskleurig Wat was nou die doorbraak met de zwaartekracht? Havist mag straks ook naar universiteit Spijkerboer: ‘Navo schendt rechten vluchtelingen’ Online petitie voor academische boycot Israël

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

an de studentenraadsverkiezingen in april zullen twee partijen meedoen: de Bètapartij en een nieuwe partij, VUfractie. De partij Vuso en SRVU-fractie worden opgeheven. “Inhoudelijk verschillen we nauwelijks van elkaar”, zegt Khadicha Amarti van de usr. Ze stelt nadrukkelijk dat VUfractie géén fusiepartij is. Deze herindeling is een voorbereiding op een nieuw verkiezingssysteem, waarbij de studenten niet langer worden vertegenwoordigd door partijen, maar door afgevaardigden van elke afzonderlijke faculteit. Dit idee werd in november al geopperd door usr-lid Juliëtte Ronteltap op de site van Advalvas. Zij denkt de usr op deze manier democratischer te maken. Amarti: “We hebben het plan besproken met onder andere het college van bestuur en iedereen vindt het een goed idee. Het kiesreglement maakt het alleen niet mogelijk dat dit jaar al te doen. Volgend jaar kan het wel.” De SRVU blijft als studentenbond gewoon bestaan. (PB)

Engels bijspijkeren of niet?

Hebben studenten behoefte aan een stoomcursus Engels? Dat willen de facultaire studentenraden graag weten.

euk, die tweetalige campus, maar als student kun je maar weinig doen op de VU om je Engels bij te spijkeren. De facultaire studentenraden zijn deze week een enquête gestart om te peilen wat studenten willen met hun Engels. “Ook bachelorstudenten hebben te maken met Engels. Voornamelijk met literatuur, maar in mijn

bachelor heb ik ook veel Engelse colleges”, zegt student politicologie Veerle Voermans van de facultaire studentenraad van Sociale Wetenschappen. Ze is initiatiefnemer van de enquête. “We krijgen een Nederlandse taaltoets als we komen studeren en kunnen van alles doen om ons Nederlands te verbeteren, maar voor het Engels is helemaal geen ondersteuning”, zegt ze. “Daarom willen we graag van studenten weten wat hun wensen zijn voor

het Engels.” Het idee voor de VU-brede enquête ontstond toen de voorzitters van de facultaire studentenraden met elkaar spraken over het Engels op hun faculteit. Iedereen bleek er anders over te denken. De enquête gaat nadrukkelijk over het Engels van de studenten zelf, niet over dat van de docenten. (MK)

Vul de enquête in via tinyurl.com/ VUstudentenoverEngels. NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

ADVALVAS_ONLINE

VU wil imams gaan opleiden

nderwijsminister Jet Bussemaker wil weer imams gaan scholen in Nederland. De Vrije Universiteit en de hogescholen Inholland en Windesheim onderzoeken samen de mogelijkheden. De drie hogeronderwijsinstellingen denken onder meer aan minoren islamitische theologie, maar ook aan cursussen voor imams die al in Nederland werken. “Uit gesprekken met imams en islamitisch geestelijken blijkt dat er behoefte is aan

begeleiding en scholing van imams in Nederland”, aldus VU-voorlichter Aukje Schep. Maar er komt geen nieuwe vierjarige beroepsopleiding tot imam, zegt Schep. Hogeschool Inholland kreeg in 2006 een startsubsidie van vier ton voor zo’n imamopleiding, maar toenmalig collegevoorzitter Doekle Terpstra trok in 2013 de stekker eruit: de opleiding was te duur. “Het project polderimam is één keer mislukt, maar we doen toch een nieuwe poging”, zegt voorzitter Rasit Bal van het Contactorgaan Moslims en Overheid.

“Moslims hebben behoefte aan imams die Nederland goed kennen, leiderschap tonen en die voorkomen dat onze jongeren doorschieten.” Aan de VU en de Universiteit Leiden bestaan al opleidingen islamitische theologie. ‘Maar dat zijn wetenschappelijke opleidingen’, schrijft Bussemaker. “Met het wegvallen van de opleiding bij Inholland is er niets meer op hboniveau. Ik trek me dat aan en zal me inzetten voor een oplossing.” (HOP)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>18 februari.

Mastermagneet twitter/facebook/issuu

Inquisitie IND Sanders in US

Verzet ‘De VU-studenten in oorlogstijd hebben laten zien dat geloof ook kan inspireren tot verzet tegen onrecht.’ Lees verder op advalvas. vu.nl>opinie

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen @IT_VU 22-2_Ruim 6000 ingelogde devices op het Eduroam. De nieuwe certificaten voor Eduroam en VU-Campusnet werken dus goed! De vlag gaat uit bij IT! @OrgVU 22-2_Three research awards, 1 shortlisted for a teaching prize and a 1 cum laude phd @orgvu department is doing well! Proud on good col... De vlag gaat uit bij organisatiewetenschappen! @MichielBlijboom 20-2_@GdenAantrekker kutliften bij de VU. stoppen alleen op geselecteerde verdiepingen. Dit is een reactie op een Ikje uit de NRC dat Guido den Aantrekker op Twitter plaatste. Een tamelijk pijnlijk girl-meets-boy-verhaaltje, gepubliceerd op 20 februari. Maar psst, Michiel, niet verder vertellen hoor: er zijn ook trappen. @RonnyNaftaniel 19-2_Groepje studenten aan de #VrijeUniversiteit wil academische boycot van Israel. Alleen Israel? Wat een intellect! https://jonet.nl/studenten-vu-roeren-zichtegen-israel/#comment-1760 … @VUhistoricus 17-2_Affiche: SRVU, andere tijden. #universiteitsgeschiedenis

‘Het hele wereldje van de bekeringstoetsen stinkt.’ Lees de column van student Nathanael Korfker op advalvas. vu.nl>blogs&columns

Bernie Sanders wil het hoger onderwijs gratis maken. De VU-docenten Naná de Graaff en Bastiaan van Apeldoorn volgen de Amerikaanse verkiezingen op advalvas. vu.nl>blogs&colums

(Re)tweets

De VU trekt anderhalf keer zoveel masterstudenten als dat er bachelors afstuderen.

fgelopen jaar begonnen er 4.511 studenten aan een master aan de VU. Dat is anderhalf keer zoveel als dat er bachelors afstudeerden: 3.036. De VU trekt dus veel masterstudenten die elders hun bachelor hebben gedaan. Ook de UvA en de Erasmusuniversiteit in Rotterdam zijn erg in trek bij masterstudenten, blijkt uit de cijfers van de VSNU en Duo. Groningen, Twente en Utrecht verliezen juist studenten tussen de bachelor en de master. (HOP)

@jaapseidell 17-2_Oproep aan alle studenten in Nederland. Enquete over een meer inspirerende omgeving om te studeren. Vul hem in! http:// fppvu.eu.qualtrics.com/jfe/form/SV_ exjbEKEmaPbNjV3 … De VU-hortus krijgen we er vast niet mee terug, maar wellicht helpt het om te laten weten dat je niet tussen alleen maar beton wilt studeren. @MarjoleinJanse1 11-2_Nieuwsgierigheid gedreven onderzoek waar dat niet toe kan leiden top en trots als @VUamsterdam #zwaartekrachtsgolven

Student Axel Meta ‘Je mag ook pannenkoeken bakken’

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

IN ACTIE

Antropologiestudent Axel Meta (20, Amsterdam University College) heeft een app ontwikkeld om mensen bij elkaar aan de eettafel te krijgen: Sharood.

je. De technologie voor deze app bestond al, ik heb alleen de façade gebouwd. Ik gebruik de technologie om mensen bij elkaar te brengen, om met elkaar te delen. Je hoeft geen drempel over, want als iemand aankondigt dat hij gaat koken, ben je als gebruiker van de app in principe uitgenodigd.”

DOOR PETER BREEDVELD FOTO PETER VALCKX

oe werkt Sharood? “Je post erop wat je van plan bent te gaan koken. Groepsleden kunnen dan een plek aan tafel reserveren. Ze betalen met virtuele cookies, iedereen krijgt er vier bij aanmelding, daarna kun je cookies verdienen door voor anderen te koken.” Hoe ben je op het idee gekomen? “In Spanje, waar ik vandaan kom, is het heel normaal om bij elkaar te komen om te eten. Het viel me op dat die cultuur in Nederland niet bestaat. Bovendien ontmoeten mensen elkaar steeds minder in het echt, en steeds meer op sociale media. Deze app maakt het laagdrempelig om bij mensen op bezoek te gaan die je niet eens kent. Ikzelf ben bijvoorbeeld bevriend geraakt met mensen met wie ik onder normale omstandigheden niet zo snel in contact zou komen.” Je gebruikt dus diezelfde sociale media, die mensen ervan weerhouden elkaar in het echt te ontmoeten, om mensen zover te krijgen elkaar wèl in het echt te ontmoeten. Geniaal! “Dank

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Maar je moet dus wel kunnen koken om mee te doen. “Het draait niet in de eerste plaats om het eten. Waar het vooral om gaat, is het plezier. Na afloop kunnen gasten het etentje beoordelen, en daarbij verdien je punten met bijvoorbeeld de versheid van de ingrediënten, maar vooral ook met de gezelligheid, of de gasten het een fijne ervaring vonden. Je mag ook pannenkoeken bakken. Natuurlijk kun je wel meer punten verdienen als je iets moeilijkers maakt, bijvoorbeeld risotto. En als je iets lekkers kookt, komen er waarschijnlijk meer mensen op af.” Sharood bestaat uit vijf mensen. Wie zijn de anderen? “Simon Fang , Nanda Elenbaas, Lois Hutubessy en Sophia Ankel hebben geholpen bij de ontwikkeling van de app. Ze doen ook de pr op onder andere Facebook en treden op als ambassadeur. Ze bouwen aan de sociale infrastructuur van Sharood.” Doen er veel Nederlandse studenten mee? Of zijn het vooral internationale studenten, zoals jijzelf? “Het zijn inderdaad veel buitenlandse studenten, maar we bereiken steeds meer Nederlanders, het is een aardig gemengde gemeenschap. Drie van de vijf Sharoodies, Nanda, Lois en Simon, zijn trouwens Nederlands, al heeft Lois jarenlang in Frankrijk gewoond. Sofia is Duits. De app

Ook samen eten? Wil jij ook eten met buurtgenoten die je nog niet kent? Sharood wil graag uitbreiden. Informatie via www.sharoodapp.com

Axel Meta November 2014 Sharood vertegenwoordigd op de Web Summit in Dublin en de One Young Worldconferentie in Bangkok September 2014 – nu Bachelor antropologie, Amsterdam University College Juni 2014 Vwo-diploma gehaald in Barcelona

draait al een paar maanden in de AUC-gemeenschap, en sinds 1 februari ook op Uilenstede, daar helpen Khadicha Amarti and Deniz Çelik bij. Daar hopen we vooral ook Nederlandse studenten aan te spreken. We zouden trouwens nog wel een paar ambassadeurs voor Uilenstede kunnen gebruiken om mensen kennis te laten maken met Sharood.” Hoeveel mensen gebruiken Sharood? “Wat Uilenstede betreft is het nog te vroeg om te kunnen zeggen, maar op de AUC zijn het er inmiddels 370.”

Kan iedereen in Nederland die app downloaden en gebruiken? “Nee, Ik zou wel ’m wel graag ook in een gewone, niet-studentenbuurt introduceren, maar de app moet voor elk gebied worden aangepast. Ik wil ook vluchtelingstudenten betrekken. Iedereen heeft het altijd over de integratie van vluchtelingen, ik denk dat dit een goede manier is. Je slecht barrières en laat mensen kennismaken met elkaars cultuur. Zo bouwen ze sociaal en cultureel kapitaal op in een Nederlandse context!” Dat is de antropoloog in jou die spreekt. Moet je geen geld gaan verdienen met deze app? “Het gaat me niet om geld, ik doe dit uit idealisme. Het zou mooi zijn als de overheid hier iets in ziet om de integratie te bevorderen.”

Mantelzorg moet vaker op de familieagenda Wil je als familie een mantelzorgtraject goed doorstaan, dan moet je vooral veel overleggen met elkaar. DOOR MARJOLEIN BROESE VAN GROENOU ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

nlangs kopte de Volkskrant: ‘Familierelaties zijn vaak te slecht voor mantelzorg.’ Het artikel vermeldde dat 40 procent van de relaties tussen ouders en kinderen niet harmonieus is en dat de helft van de kinderen een slecht contact heeft met zijn of haar broers en/of zussen. Het artikel verwijst naar een onderzoekspublicatie in Demos, het huisblad van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut. Dit terwijl een goed functionerend gezin van groot belang is om de vaak langdurige mantelzorg voor oude ouders te kunnen verlenen. Omdat de familiebanden in Nederland doorgaans als hecht en ondersteunend bekendstaan, pakte ik het Demos-artikel er maar eens bij. Dan blijkt dat de werkelijkheid wat genuanceerder ligt. De cijfers laten zien dat er in 82 procent van de ouder-kindrelaties sprake is van een (zeer) goede relatiekwaliteit en dat conflictueuze familierelaties veelal van tijdelijke aard zijn. Is de vrees voor ontbrekende mantelzorg dan onterecht? Ook nu is nuance vereist: deels wel, deels niet. Deels wel omdat het gros van de families in Nederland in staat is om de zorg voor hulpbehoevende ouders wél

goed met elkaar te regelen. Het overgrote deel van de mantelzorg aan ouderen wordt gegeven door kinderen van middelbare leeftijd die de taken delen met hun broers en zussen, en vaak nog met hulp van andere familieleden en buren erbij. Uit eigen onderzoek naar zorgverlening door broers en zussen blijkt ook dat de onderlinge solidariteit hoog is en dat die samenhorigheid bijdraagt aan een lagere zorglast, waardoor de mantelzorg langer vol te houden is.

Maar de vrees is wel op z’n plaats omdat veel families min of meer overvallen worden door mantelzorgtaken. Gaandeweg het traject komen ze erachter dat broers en zussen wel heel verschillend denken over het delen van de zorgtaken en zich niet allemaal even betrokken tonen. Conflicten over taakverdeling en keuzes inzake de zorgverlening komen ook voor en kunnen mantelzorgende kinderen flink wat extra stress bezorgen. Families die een mantelzorgtraject goed doorstaan en dus over voldoende veer-

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

OPINIE

WISSELCOLUMN

So you think you can judge

Marjolein Broese van Groenou is hoogleraar informele zorg Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

FOTO Yvonne Compier

kracht beschikken om deze hobbel te nemen, hebben een paar kenmerken: ze beleggen vaak een familieberaad over wat er te doen valt, ze hebben een duidelijke taakverdeling, en ze communiceren vaak (ook digitaal) over de gang van zaken zodat iedereen altijd op de hoogte van alles is. Daarbij heeft de ouder bij voorkeur in een eerder stadium duidelijk uiteengezet hoe zij/hij de zorgverlening voor zich ziet, welke wensen er zijn ten aanzien van medisch handelen en zorgarrangementen en wat de verwachtingen zijn jegens de kinderen. Veerkracht in families zit ’m dus vooral in de adequate voorbereiding, overleg en openheid, flexibiliteit en aanpassingsvermogen van alle gezinsleden. Nu we allemaal weten dat onze ouders weleens heel oud en zorgbehoevend zouden kunnen worden, raad ik aan om mantelzorg vaker op de familieagenda te zetten. Ook, of nog beter juist, als de relaties tussen kinderen en ouders wat minder goed en harmonieus zijn.

Lydia Krabbendam hoogleraar onderwijsneuropsychologie

ze presteren, bijvoorbeeld als docent. Zo e kunt geen dienst of goed, dat het oordeel klaar is binnen een product meer afnemen, minuut. We denken misschien graag dat of je wordt om een onze mening over anderen gebaseerd is evaluatie gevraagd. Van op een genuanceerde afweging van allerde fietsenmaker tot de lei factoren, maar daar klopt weinig van. fysiotherapeut, elke Dat geldt voor heel veel vormen van socidienstverlener wil je mening ale interacties, en ook voor het oordeel weten. En liefst ook nog je mening over van studenten over docenten. Evaluaties de mening van anderen (‘Was deze van ultrakorte clips van colleges (zogeklantbeoordeling nuttig voor u?’). Je heten thin slices) vertozou bijna willen weten nen grote overlap met de wat we dan weer van het evaluaties die over een antwoord op die vraag Mensen zijn hele cursus worden gegevinden (‘Vond u het nuttig namelijk best goed ven. Die korte clips van om te weten dat anderen in het inschatten docentengedrag blijken deze review nuttig van andere sowieso heel informatief. vonden?’). Het onderwijs mensen Ze verraden bijvoorbeeld is stevig meegegaan ook of de docent hoge in deze evaluatiedrift. verwachtingen heeft van Toen ik zelf studeerde, de student aan wie hij ben ik nooit gevraagd of zij iets uitlegt, of juist om mijn mening over de niet. Dat blijkt uit subtiele docenten en hun colleges, verschillen in vooral het non-verbale maar dat is nu niet meer voor te stellen. gedrag, verschillen die in een algemene We zijn duidelijk dol op evalueren, en cursusevaluatie niet eens worden opgewe nemen de evaluaties van andere pikt. ervaringsdeskundigen graag serieus. We oordelen zonder te denken. Is dit een Met de inspanning die we doen om alles probleem? Ik zou niet weten waarom. te evalueren wat los en vast zit, mag je Het laat wel zien dat het loont om te hopen dat die oordelen iets waard zijn. investeren in de eerste indruk, ook in de En gelukkig, dat blijkt ook zo te zijn. collegezaal. Mensen zijn namelijk best goed in het inschatten van andere mensen. Niet alleen hoe ze zich voelen, maar ook hoe Respond? Mail to redactie.advalvas@vu.nl.

Roddelen

We schamen ons ervoor, maar we doen het allemaal. ‘Roddelen is vaak functioneel’, stelt hoogleraar Bianca Beersma.

Psst... je hebt het niet van mij DOOR WELMOED VISSER FOTO'S YVONNE COMPIER

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

WETENSCHAP

edereen roddelt, ook al zullen sommige mensen zeggen van niet. We schamen ons voor ons geklets, roddelen heeft een negatieve klank. Toch is het niet alleen maar slecht. Bianca Beersma, hoogleraar instituties en identiteit, doet onderzoek naar de functie van roddelen op het werk. Binnen haar onderzoek wordt roddelen gedefinieerd als praten over een persoon of groep die niet bij het gesprek aanwezig is, met evaluatieve inhoud. Je zegt dus iets goeds of slechts over een afwezige derde partij als je roddelt. Stel je moet snel een project uitvoeren en je hebt een team met mensen die je niet goed kent. Wat doe je dan? Je vraagt aan een collega die je vertrouwt of Ans geschikt zou zijn voor een bepaalde klus. De collega zegt: “Vorig jaar heb ik prettig met haar samengewerkt.” Of ze zegt: “Ik heb vijf jaar tegenover Ans gezeten en ze deed nooit iets anders dan klagen.” Dit is functioneel roddelen, want je weet nu of je Ans wel of niet moet inzetten. In beide gevallen weet je wat je moet doen, en waarschijnlijk loopt je project een stuk beter nu je hebt geroddeld over Ans. “Informatie verzamelen over anderen is een van de belangrijkste functies van roddelen”, zegt Beersma. Samen met Gerben van Kleef, UvA-hoogleraar sociale psychologie, ondervroeg Beersma een paar honderd studenten over de laatste keer dat ze over iemand hadden geroddeld en over waarom ze dat hadden gedaan. Om meer kennis over iemand te krijgen dus, maar er bleken ook andere motieven te zijn: iemand zwartmaken, op zoek zijn naar sociaal vermaak of de groep beschermen tegen normovertreders. Loterijtickets verdelen Om met dat laatste te beginnen: “Stel je hebt iemand die er binnen de groep altijd de kantjes van afloopt, dan is het voor de groep nuttig dat veel mensen weten dat die persoon een klaploper is”, vertelt Beersma. Roddelen werkt bovendien zelfregulerend: de angst dat er over je geroddeld wordt, houdt potentiële klaplopers in toom. Roddelen kan er ook toe leiden dat mensen met afwijkende normen uit zichzelf vertrekken. Ook dat kan gunstig zijn voor de groep.

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Roddelen

In een ander onderzoek toonden Beersma en Van Kleef aan dat mensen inderdaad geneigd zijn zich socialer te gedragen als ze weten dat er over hen geroddeld kan worden. De proefpersonen kregen loterijtickets om te verdelen. De groepsleden konden zien hoe ze die hadden verdeeld, werd hen verteld. En er werden indicaties gegeven of mensen binnen de groep veel over elkaar praatten of juist weinig. In de groep waarin veel werd gepraat, gedroegen proefpersonen zich socialer bij de verdeling van de tickets.

zijn gepest op het werk, blijkt uit onderzoek van TNO. En roddelen wordt dan altijd genoemd als een van de belangrijkste vormen van pesten op het werk. Beersma: “Organisaties en individuele werknemers hebben niet altijd dezelfde belangen. Soms kan het in het belang van de organisatie zijn dat iemand vertrekt, of zijn gedrag bijstuurt. Maar als het te erg wordt met het roddelen, raakt de sfeer verziekt en gaan mensen op zoek naar een andere baan.”

Immoreel gedrag En als het omgekeerde gebeurt? Als Groepsdruk mensen te weinig worden aangesproken Roddelen leidt tot meer eenvormigheid op immoreel gedrag, zoals je bijvoorbeeld van groepen, denkt Beersma op grond achteraf kunt zeggen over de bankenvan de onderzoeksresultaten. Of dat crisis? Beersma: “Ik neem aan dat daar een goede zaak is, hangt af van de taken heus wel geroddeld is, maar het werkte van de groep. Beersma: “Voor sommige inderdaad niet zuiverend. Maar collega’s soorten werk, administratieve functies direct aanspreken op hun gedrag, vinden bijvoorbeeld, is het misschien gunstig mensen risicovol, ze zijn bang voor ruzie als medewerkers dingen hetzelfde doen, en conflicten, weten we ook uit ondermaar voor functies waarbij meer creativizoek. Roddelen is minder riskant, maar teit komt kijken, kun je je voorstellen dat wat doe je als de normale mechanismen groepsdruk om te conformeren juist een om een groep goed te laten functioneren nadeel is.” niet meer werken?” Beersma zou heel Overigens werd het beschermen van graag onderzoek willen doen bij een de groep tegen normovertreders door bank of andere grote organisatie naar de studenten uit Beersma’s onderzoek de invloed van roddelprocessen op de minder vaak genoemd als motief om te langere termijn. Tot nu roddelen dan roddelen toe deed ze alleen expeals vermaak. “Maar dat rimenteel onderzoek met kan aan de opzet van het De scheidslijn proefpersonen. “Maar ja, onderzoek liggen: wij tussen functioneel het is extreem moeilijk om vroegen studenten naar roddelen en pesten bedrijven te vinden die de laatste keer dat ze is dun daaraan willen meewerhadden geroddeld. Waarken.” Terwijl die bedrijven schijnlijk is het anders er toch veel aan zouden als je mensen interviewt kunnen hebben om meer die bij bedrijven werken.” te weten te komen over Vervolgonderzoek waarin hun eigen roddelcultuur? werd gevraagd naar “Dat is waar”, vindt Beersroddelen in werksituaties ma, “er zijn Amerikaanse onderzoeken toont aan dat dan het motief om de groep die suggereren dat hoe er informeel over te beschermen inderdaad belangrijker mensen wordt gepraat bepalend kan zijn wordt. voor het slagen of niet-slagen van een organisatieverandering.” Verziekte sfeer De scheidslijn tussen functioneel roddeWel of niet overwerken len en pesten is dun. En individuen die Een van die onderzoeken gaat over het het slachtoffer zijn van roddelen omdat overwerken van artsen in drie verschilze buiten de groep vallen, zullen dat al lende ziekenhuizen. In al deze ziekensnel ervaren als pesten. Een kwart van de huizen wilde het management dat artsen werkende Nederlanders zegt weleens te

Beersma: ‘De angst dat er over je geroddeld wordt, houdt potentiële klaplopers in toom’

minder uren gingen maken en werd dat formeel ook afgesproken. Maar slechts in een van de gevallen lukte het ook daadwerkelijk om de werkweken te verkorten. In alle drie de ziekenhuizen bestond de cultuur dat het stoer was en status gaf om lange dagen te maken. In het ziekenhuis waar het lukte om artsen minder te laten werken, hadden de voorstanders van de verandering de beschikking over gesloten werkruimtes waar ze met elkaar konden overleggen. “Dit doet vermoeden dat roddelen heeft geholpen om die veranderingen door te zetten”, zegt Beersma. Wat precies de invloed is van open en gesloten werkruimtes op de informele cultuur, zou Beersma ook graag onderzoeken. “Ik denk dat het veel uitmaakt voor hoe je op je woorden let of je met twee personen op een kamer zit, of met de hele afdeling in een kantoortuin. Ik kan me voorstellen dat je daardoor een heel verschillende roddelcultuur krijgt, maar hoe die verschillen in de praktijk uitpakken, wil ik graag onderzoeken.” Kortom, voorlopig is Beersma nog niet klaar met het onderwerp roddelen.

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

Marthe van Bronkhorst

BLOGS

Stage op Harvard! Na de aanvankelijke euforie komt nu de ontnuchterende waarheid. Stagiair zijn betekent: alles moeten vragen, niets afkrijgen. Volg de wekelijkse blogs van Marthe van Bronkhorst op de website van Advalvas.

‘Ik voel me weer 14’ Maandag: Lab meeting

Alle onderzoekers komen samen voor bespreking in het Solarium – de zonverlichte wolkenkrabberruimte met uitzicht op de hele stad. Ik word formally introduced. Handen schudden met beroemde wetenschappers. Robert Stickgold is “Bob” en Alexandra Morgan “simply Alex”. Beetje dollen met collega’s. Met stagebegeleider praten over de opzet van ons experiment en hoe dat heel vernieuwend zou zijn. Paar kritische vragen gesteld. Nobelprijscomité, let u op?

Dinsdag: torture

Voor ons geheugentaakje moesten uit 1600 plaatjes 400 definitieve geselecteerd worden, op een waslijst van criteria lastiger dan partyplannen voor de gemiddelde puber uit My Super Sweet Sixteen (onder andere arousal/opwindendheid en negativiteit, oriëntatie – liggend versus rechtop – thema – dieren, objecten – spatiële resolutie en entropie). Rara, wie mocht er 600 beelden van Rwanda, brandwonden en zielige schurfthonden bekijken? De stagiair. Het was echt torture. En wat ik ook deed, mijn selectie in Excel voldeed nooit aan alle eisen. Ik maakte pre- en postselecties. Ik berekende gemiddeldes. Correlaties. Boxplots. Gelukkig zaten er ook positieve plaatjes tussen en kon ik af en toe naar een dikke walrus kijken om het af te schudden. Ik kreeg frustrerend weinig af. Maar ik dacht: ze geven me een simpel maar langdurig taakje, plaatjes kijken, om me te testen. Als ontgroening. Ik ga dit halen en iedereen verbazen. Hoe moeilijk kan het zijn?

Woensdag: het schiet niet op

Waarom heb ik ‘ervaring met Excel’ op mijn cv gezet? Ik heb een ruwe selectie gemaakt, die ik nog niet opstuur omdat ik het nog niet echt af vind. Mijn stagebegeleider komt om de zoveel tijd binnenlopen, om dan samen met mij te constateren dat ik nog niet veel ben opgeschoten. Hij is niet boos. Niet eens teleurgesteld. Maar aardig, supportive en geduldig. Na een korte peptalk zet hij me weer aan de gang, en voel ik me nog 1000 keer schuldiger om zo’n blok aan zijn been te zijn, en dat ik zijn kostbare

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

tijd verspil. Collega’s komen binnen en zeggen me te stoppen met waar ik mee bezig ben. De verplichte nieuwe-werknemers-internettraining moet eerst af, “and it might take a couple of hours.” Ik ben er in totaal twee werkdagen mee bezig. Ik ben druk aan het leren over ziekenhuisintegriteit en vertrouwelijkheid als mijn stagebegeleider binnenkomt en vraagt naar de stimuli. We constateren samen dat ik nog steeds niet veel ben opgeschoten.

Donderdag: ein-de-lijk

Ik ben elke dag om 9:00 binnen (vaak als eerste) en ga na 18:00 weg. Ein-de-lijk voltooi ik de 18-module, minimaal 80-procentscore, 200 pagina’s leeswerk, nieuwewerknemerstraining. Ein-de-lijk heb ik de plaatjes gesorteerd en geselecteerd. Mijn stagebegeleider kijkt naar mijn selectie en zegt: “Bij nader inzien is stimuli selecteren in een programma als Excel toch niet de juiste methode. We moeten dit systematisch aanpakken, met een Matlab-code. Hoe is je programmeerervaring?”

Marthe van Bronkhorst

> researchmaster cognitive neuropsychology > loopt stage aan Harvard Medical School > doet slaap- en droomonderzoek

Harvard vs self esteem

Vrijdag: terug bij af

Ik ben als een van de weinigen op het werk omdat veel collega’s ijsvrij hebben genomen. Ik ben aan een programmeeroefenopdracht gezet omdat mijn Matlab-ervaring erg basic is. Ik krijg er niet één af. Stagiar zijn betekent nieuw zijn. Niet weten waar alles ligt, alles moeten vragen. Sleutels en computers moeten lenen. Er wordt weer langzaam tegen je gepraat en dingen worden dubbel uitgelegd. Iets niet kunnen, niets afkrijgen, dat ben ik niet meer gewend. Ik wil de beste zijn. Maar ik ben terug bij af, ik voel me weer veertien met een 5,1 voor wiskunde. Ik voel me weer acht toen ik niet door het zeil met het gat durfde om af te zwemmen. Thuis had ik cijfers, en werkervaring, computerskills. Hier in Harvard heb ik nog niet eens mijn strikdiploma, en ik zak elke keer weer.

Nobel Prize Committee, are you watching? So, how hard can this be? They’re testing me, I will pass Why did I put ‘Excell skills’ on my resume? Please don’t fire me. Please don’t fire me Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Monday

Maandag: please don’t fire me

Vandaag ga ik weer, door het gat in het zeil, om af te zwemmen. Please don’t fire me. Please don’t fire me.

VIPs

Sombere nachtbrakers

De groep van archeologiehoogleraar Nico Roymans ontvangt van NWO 1,8 miljoen euro om vondsten van amateurarcheologen in een online database te zetten. Deze amateurs doen vaak interessante vondsten, maar tot nu toe waren deze vaak ontoegankelijk voor wetenschappers.

FotoVU/RvdV

Vier topwetenschappers van VU en VUmc krijgen ieder 1,5 miljoen euro (Vicibeurs) om de komende vijf jaar een eigen onderzoeksgroep op te bouwen: universitair hoofddocent sociologie Agnes Akkerman, hoogleraar aardwetenschappen Guido van der Werf, hoogleraar economie Bas van der Klaauw en VUmchoogleraar Anton Vonk Noordegraaf.

W.Slingerland

Fieke van der Lecq is aangesteld als deeltijdhoogleraar pensioenmarkten. Haar leeropdracht is de ordening en marktwerking in de pensioensector. De leerstoel is gevestigd bij het Zijlstra Center en de vakgroep Finance.

aarom hebben slechte slapers meer last van depressies en posttraumatische stress-stoornissen? Die vraag heeft hoogleraar psychofysiologie Eus van Someren opgelost met de hulp van tienduizend vrijwilligers die hun slaapgegevens bijhielden op de site slaapregister.

@elrumo

FotoVU/RvdV

Het Nederlands Tweelingenregister van hoogleraar biologische psychologie Dorret Boomsma krijgt ruim twee miljoen van onderzoeksfinancier NWO. Hiermee kan ze de gegevens over gedrag en gezondheid van meer dan 87.000 twee- en meerlingen toegankelijk maken voor andere onderzoekers.

nl. Het verschil blijkt te zitten in de kwaliteit van de remslaap: de fase waarin je heftig met je ogen beweegt. Wetenschappers wisten al dat de remslaap een belangrijke rol speelt bij het verwerken van (negatieve) emoties. Slaapregisterdeelnemers hielden bij hoelang ze van slag waren na een vervelende gebeurtenis. Goede slapers bleken na

Liefdespijlen

coloog Joris Koene ontdekte met welke stof slakken elkaar tijdens de seks beschieten. Landslakken vergroten hun kans op voortplantingssucces door liefdespijlen op elkaar af te schieten. Deze pijlen worden dwars door de huid van de partner gestoken, waardoor de spermacellen van de schutter makkelijker toegang krijgen tot het vrouwe-

lijke sperma-opslagorgaan van de ontvanger. Slakken zijn hermafrodiet, dus dit mechanisme werkt wederzijds: de mannelijke geslachtscellen worden beter opgeslagen onder invloed van stoffen op de liefdespijl. Hoe die veranderingen plaatsvinden, was al bekend. Het team van Koene ontdekte, samen met collega’s uit Canada en Australië, welke stof er op die pijlen zit. Het wordt ‘allohormoon’ genoemd. (FB)

een nachtje slapen de spanning kwijt te zijn, maar de rusteloze remslaap van slapelozen bleek het verwerken in de weg te zitten. Ze konden dagenlang blijven piekeren en in een hyperactieve toestand belanden die kenmerkend is voor chronische slapeloosheid. (WV)

Dit onderzoek is gepubliceerd op pnas.org

Knieprothese

et implanteren van een knieprothese met een speciale coating leidt niet tot betere uitkomsten dan het implanteren van een standaard knieprothese. Dit blijkt uit onderzoek van Ruud van Hove, die hierop 19 februari promoveerde bij VUmc. Van Hove en zijn collega’s implanteerden bij 50 patiënten een standaard knieprothese en bij 50 patiënten een prothese met een speciale oppervlaktecoating. Ze ontdekten dat alle patiënten een even goede beweeglijkheid van de knie hadden en een even groot risico op complicaties. (PB)

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

ONDERZOEKSNIEUWS

Netwerkcellen

e cellen in ons lichaam zijn niet alleen. Om de cellen heen zit een fibernetwerk, de zogeheten extracellulaire matrix. Dit netwerk geeft structuur en stijfheid aan het weefsel, zodat weefsels krachten kunnen opvangen. Bijzonder is dat het netwerk stijver wordt naarmate je er meer kracht op uitoefent. Promovendus Karin Jansen laat in haar onderzoek zien hoe dit komt. Ze ontrafelde daarvoor de eigenschappen van twee belangrijke stoffen van het fibernetwerk: collageen en fibrine. (WV)

Haalbaar klimaatakkoord

Zie proefschrift via tinyurl.com/netwerkcellen.

Besmette varkensboeren

D 63 procent van de varkenshouders draagt de resistente MRSA-bacterie bij zich.

lechts een op de duizend Nederlanders is besmet met de MRSA-bacterie (Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus) die resistent is voor veel antibiotica. Maar de hoge aanwezigheid van de bacterie bij varkenshouders is wel een potentiële bedreiging voor de volksgezondheid. Brigitte van Cleef promoveerde 4 februari bij VUmc op onderzoek waaruit blijkt dat tweederde van de varkenshouders en tien procent van hun familieleden besmet is met deze bacterie. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/besmetteboeren. ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

e opwarming van de aarde moet worden beperkt tot 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau, is de afspraak in het klimaatakkoord, dat onlangs in Parijs is gesloten. Maar met de concrete plannen op nationaal niveau alleen lukt dat niet. Nationale overheden verwachten dat een tweede netwerk zal helpen om dit doel te behalen. Denk aan internationale organisaties, non-gouvernementele organisaties, steden en organisaties uit het bedrijfsleven. Philipp Pattberg, die sinds mei 2015 de leerstoel transnational environmental governance and policy bekleedt, behandelde in zijn oratie op 19 februari de rol van alternatieve transnationale overeenkomsten tussen nietpolitieke partners, de zogeheten governance agreements. “We zien het gebeuren, maar er is nog geen onderzoek uitgevoerd waarbij de consequenties van dit tweede netwerk naast de politieke convenanten in kaart zijn gebracht”, aldus Pattberg. (PB)

Jeugdinrichting kan niet zonder nazorg Met meisjes die in een jeugdinrichting zaten, komt het bijna nooit meer goed. Dat blijkt uit onderzoek van jeugdpsychiater Anne Krabbendam. “Voor mijn onderzoek heb ik jonge vrouwen gesproken die in hun puberteit in een gesloten inrichting zaten. Sommigen hadden straf, anderen waren er vanwege zware gedragsproblemen geplaatst. Vijf jaar later gaat het niet veel beter met hen. Ze hebben als volwassenen een delict gepleegd, werken in de prostitutie of hebben verslavingsproblemen. Meer dan de helft van de vrouwen heeft een psychiatrische stoornis. Een derde van de vrouwen had al kinderen of was zwanger. Ook in het ouderschap schieten ze tekort. Van de moeders heeft een kwart alweer een deel van het gezag over hun kind verloren. Dat was niet zo vreemd: veertig procent van de vrouwen had zelf ook een tienermoeder. Het is een vicieuze cirkel, waarbij de problemen telkens aan de volgende generatie doorgegeven worden. Dit kun je voorkomen door de meisjes die nu in instellingen zitten een betere behandeling en vooral ook intensievere nazorg te bieden. Hoopvol is dat de behandelingen tegenwoordig al een stuk beter zijn dan indertijd. Want van alleen maar opsluiten wordt helemaal niemand beter.” (FB)

Kinder- en jeugdpsychiater Anne Krabbendam promoveerde 17 januari bij VUmc.

Ethiek

Juristen zijn medeschuldig aan de bankencrisis. Tijd voor wat meer moraal in hun opleiding.

Juristen dansen op het slappe koord DOOR PETER BREEDVELD ILLUSTRATIE BEREND VONK

“

De roep om meer ethiek is heel sterk in de juristenwereld”, zegt Wouter Veraart, VU-hoogleraar encyclopedie der rechtswetenschap en rechtsfilosofie. “Er is behoefte aan juristen die verder kunnen kijken dan de rechtstechnische kant van een zaak, die zich bewust zijn van het feit dat als iets niet verboden is dat niet betekent dat het ook is toegestaan.” Er wordt dan ook vaak gepleit voor meer reflectie op de ethische kant van juridische zaken. Zo stelde onlangs VU-voorzitter Jaap Winter, die zelf ook jurist is, op het Landelijk Juridisch Jaarcongres voor docenten dat juristen hebben gefaald. Zij hadden aan de bel moeten trekken toen bankiers ondeugdelijke aandelenpakketjes verkochten en zo de economische crisis veroorzaakten. “Juristen wezen erop dat alles netjes volgens de regels van de wet was gegaan, maar dat voldoet niet”, stelde Winter. Met pleidooien voor bijvoorbeeld een beroepsethische code wordt in de regel weinig gedaan. “Juristen luisteren ernaar, vinden het een prachtig verhaal en draaien zich dan om om op dezelfde voet verder te gaan”, aldus Veraart. Joodse familie Winter wil dat er in de rechtsopleidingen meer aandacht is voor ethiek: “Als we onze studenten niet opleiden om metajuridische vragen te stellen, schieten we tekort.”

De Nederlandse Orde van Advocaten, de beroepsorganisatie van de advocatuur, hamert er juist op dat de opleidingen rechtstechnischer moeten worden. “Ik kan me daar wel iets bij voorstellen”, zegt Veraart. “Juristen moeten immers precies weten hoe de wet in elkaar steekt.” Maar er is een moreel perspectief aan elke zaak. “Het gaat niet alleen om juridische truukjes”, zegt Veraart. “Iedereen voelt aan dat een notaris die in de Tweede Wereldoorlog netjes volgens de wet de overdracht regelde van het onteigende huis van een Joodse familie, fout zat.” De VU heeft in haar juridische opleidingen van oudsher ruimte ingebouwd voor rechtsfilosofie, zeker sinds het aantreden van de invloedrijke, gereformeerde rechtsfilosoof Herman Dooyeweerd. Veraart doceert rechtsfilosofie, “maar dat gaat niet direct over beroepsethiek. We houden ons bezig met het kritisch denken over recht in relatie tot rechtvaardigheid en politiek, hoe dat zich sinds de Oude Grieken heeft ontwikkeld en juist ook vandaag bijzonder relevant blijft.” Verwaterd VU-breed is inmiddels de academische kern ingevoerd, een verplicht gedeelte voor alle opleidingen aan alle faculteiten. Behalve in academische vaardigheden voorziet de academische kern ook in colleges filosofie en ethiek. ‘Studenten worden gestimuleerd na te denken over hoe zij op een verantwoordelijke manier cruciale posities kunnen innemen in de samenleving’, aldus het instellingsplan 2011-2015. Uiteindelijk is er een verwaterde vorm van die academische kern gekomen, waaraan elke faculteit eigen invulling

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

ONDERWIJS

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

gratis advertentie

Ik heb een liefste wens

Anas ontvluchtte de oorlog in Syrië. In Nederland wil hij graag weer aan de slag. Met steun van het UAF bouwt hij aan een nieuwe toekomst.

(en leukemie)

Help mee en maak het verschil makeawishnederland.org

TENNISAMVJSTUDENTENTENNISAMVJTE dichtbij VU en Uilenstede zomer en winter buiten

Anas, gevlucht uit Syrië:

altijd vrij spelen overdag en ‘s avonds (kunstlicht)

‘In Syrië was ik kaakchirurg en had ik twee masterdiploma’s. In Nederland heb ik niets meer’

tennistraining € 40/ h per (eigen) groep evt. competitie spelen met eigen team jaarcontributie studenten € 125

Steunt u ook een vluchtelingstudent? Doneer op www.uaf.nl/anas

UAF_advertentie_Anas_100x130_2.indd 1

www.amvjtennis.nl

open dag . 2 april, 13 h

31-03-15 17:40

Vrouwenstudies Vaginale Hygiëne Studie

Wij willen graag onderzoeken of het gebruik van vaginale douches wel of niet goed is.

Voor deze studie zijn we op zoek naar vrouwen tussen de 18 en 36 jaar oud. De studie duurt 3 maanden. Tijdens de eerste en derde maand zul je om de dag een vaginaal zelfswabje afnemen en tijdens de tweede maand vragen we je daarbij 3 maal per week een vaginale douche te gebruiken. Aan het eind van de studie krijg je 100 euro ter compensatie.

Meer informatie of aanmelden? Stuur een e-mail naar: Vrouwenstudies@ggd.amsterdam.nl

Ethiek napraten wat de Hoge Raad zegt, maar de studenten zelf laten nadenken en een beetje leren om autoriteit te relativeren. Minder doceren vanuit de dogmatiek van een bepaald rechtsgebied.”

opleiding heeft een juridische ruggenmocht geven. “Ik ben wel teleurgesteld graat, maar met een perspectief vanuit in het verzet aan de afzonderlijke faculsteeds een andere discipline, bijvoorteiten tegen die academische kern”, zegt beeld de psychologie van contractonderVeraart. “Maar ik kan het me bij tandheelkunde ook wel voorstellen. Die willen handelingen. “Een bedrijfsjurist moet weten hoe een handelsbalans in elkaar de vier jaar die ze hebben natuurlijk ten steekt, hij moet gevoel hebben voor volle benutten voor hun eigen vakken, financiële verhoudingen.” want die studenten moeten straks een Deze mastertrack is een eenjarige kies kunnen vullen.” opleiding voor juristen en geïnteres“We maken ze niet eigenwijs genoeg”, seerden uit andere disciplines die een zegt hoogleraar privaatrecht Lodewijk aantoonbare interesse hebben in recht. Smeehuijzen over de rechtenstudenten. “We werken samen met Al heeft de VU volgens juristen, toezichthouders hem de afgelopen vijfen banken op de Zuidas. tien jaar wel vorderingen ‘We gaan geen Die leveren gastdocenten, gemaakt. “Toen lag de sociaaldemocraten soms ook stageplekken en nadruk op recht en regels van ze maken’ ze denken mee over onze en de toepassing daarvan, onderzoeksagenda”, aldus nu gaat het in toenemende Smeehuijzen. mate ook over het vinden “Er is ook aandacht voor van echte antwoorden. ethiek, dan behandeWat het privaatrecht len we dilemma’s in het betreft verdiepen we ons bedrijfsleven, of dat nou bijvoorbeeld in de vraag over sjoemelsoftware gaat, wat maatschappelijke zoals bij Volkswagen, of de betamelijkheid precies verkoop van ondeugdelijke aandelen. Het inhoudt en wanneer er precies sprake is gaat over de vraag of wanneer iets mag, je van onrechtmatig handelen. Wanneer je dat ook moet faciliteren.” als bestuurder van een onderneming een overeenkomst aangaat met een leveranMinder dogmatisch cier waarvan je wéét dat je die niet kunt “Juristen doen te veel alsof recht een nakomen, handel je dan onrechtmatig?” mechanische exercitie is”, zegt Smeehuijzen. “Toegepaste filosofie maakt ze Juridische ruggengraat betere juristen. We moeten onze studenIn het ideale geval bezit een jurist zowel ten leren na te denken: het recht maakt kennis van het recht als van de context dit mogelijk, maar wat vind ik er zelf van? waarin dat recht wordt toegepast. “Maar Kun je het moreel maken om construcvier jaar studie is simpelweg niet genoeg ties te verzinnen waarmee Amerikaanse om je dat allemaal eigen te kunnen bedrijven in Europa belasting kunnen maken”, aldus Smeehuijzen. “Recht is ontwijken?” een vak op zich, waarbij studenten leren De VU is altijd trots geweest op haar hoe de wet in elkaar zit, maar ook hoe ze rechtsfilosofie, maar daarmee is ze er logisch moeten redeneren.” nog niet, zegt Smeehuijzen. Ook in Toch hebben juristen meer achtergrondhet aansprakelijkheidsrecht moeten kennis nodig om goede normatieve studenten bezig zijn met normatieve oordelen te kunnen vellen. Daarom vragen. Bij bijvoorbeeld medische fouten heeft Smeehuijzen samen met UvAis de context van de medische wereld hoogleraar Rolef de Weijs de mastertrack belangrijk. “We moeten niet altijd maar law, markets and behavior opgericht. Die

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Ethiek integreren in colleges “We gaan er geen sociaaldemocraten van maken”, zegt Hemme Battjes, hoogleraar Europees asielrecht en portefeuillehouder onderwijs in het faculteitsbestuur, over de studenten aan zijn faculteit. “We gaan ze tijdens colleges strafrecht niet Levinas laten lezen of zo. We willen wel dat ze de implicaties van hun handelen leren inzien, dat ze leren dat er meer is dan het halen van targets alleen.” Battjes was erbij toen Winter zijn voordracht hield. “Een mooi en bevlogen verhaal. Ik vind dat hij gelijk heeft. Daarom hebben we die nieuwe mastertrack van Smeehuijzen in het leven geroepen, omdat we vinden dat je geen goede Zuidas-advocaat kunt zijn zonder de context te kennen waarin je werkt. Het is ook een proefballon voor de studie in het algemeen. Als dit soort dingen slaagt, werkt dat ook altijd door in de andere vakken.” Het gaat er niet om aparte colleges ethiek te geven naast de reguliere rechtencolleges, zegt Battjes. “Het is meer dat je die ethische dimensie integreert in de colleges. Bijvoorbeeld bij een college pleitoefening. Daarbij is ook aandacht voor de vraag of je als advocaat in het belang van je cliënt mag liegen, of je dingen mag verzwijgen. Die schemerzone.” Het kan altijd beter, vindt Battjes. “We willen van alles, maar we hebben veel studenten en weinig staf.”

Het Landelijk Juridisch Jaarcongres voor docenten werd op 29 januari aan de VU gehouden.

Peter Gerritsen

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

WAT ER VERDER SPEELT Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/of onderhandelt.

Niet alle studenten zijn bedriegers Hoewel wordt verondersteld dat fietsen in het bloed van iedere Nederlander zit, kiezen toch veel studenten voor het openbaar vervoer wanneer zij naar de VU afreizen. Sommigen hebben geen zin om voor dag en dauw op hun gammele tweedehands fiets door de hoosbuien te crossen, maar het merendeel woont simpelweg te ver buiten Amsterdam om de reis dagelijks op de fiets te ondernemen. Vandaar dat het gratis ov-reisproduct voor velen een zegen is. Uit getallen van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) blijkt echter dat het ov-reisproduct ook een schaduwzijde kent. Zo’n 120.000 afgestudeerden vergaten in 2014 en 2015 namelijk hun ov-reisproduct stop te zetten en moesten daardoor een fikse boete betalen. In totaal heeft dit DUO 56 miljoen euro aan boetegeld opgeleverd en staat er daarnaast nog 41 miljoen open. Volgens het ministerie van Onderwijs zijn deze boetes noodzakelijk om studenten te ontmoedigen gebruik te maken van hun ov-reisproduct nadat zij al afgestudeerd zijn. Momenteel is de boete 97 euro per halve maand en ontvangt de student pas na een maand een melding dat het ov-reisproduct nog stopgezet moet worden. Tegen die tijd is het bedrag dus al fors opgelopen. De studentenorganisaties ISO en LSVb hebben laten weten dat zij dit een schandalig hoog bedrag vinden. Onderwijsminister

Bussemaker heeft daarentegen kenbaar gemaakt de boete te willen verhogen naar 150 euro per halve maand. De universitaire studentenraad kan zich totaal niet vinden in dit plan. Ten eerste is het niet nodig studenten te ontmoedigen misbruik van het ov-reisproduct te maken als dit automatisch zou worden stopgezet wanneer de student zich uitschrijft. Bovendien is het nu uitermate omslachtig geregeld: de student moet het ov-reisproduct zelf stopzetten bij een ov-oplaadpunt. Anno 2016 zou je verwachten dat het de student in elk geval makkelijker gemaakt kan worden, door het ov-reisproduct thuis – of in het buitenland – digitaal stop te kunnen zetten. Technisch is dit zeker mogelijk, maar het vermoeden is dat dit bewust niet wordt gedaan om de ov-bedrijven extra te compenseren voor het ov-reisproduct. En hoewel er van elke regeling wel misbruik wordt gemaakt, vinden wij dat er hier onterecht van wordt uitgegaan dat alle studenten dat zouden doen. Naar onze mening raakt de boeteregeling met name studenten die het oprecht vergeten zijn. Zolang de boeteregeling niet wordt afgeschaft, pleiten wij dus voor het innocent until proven guilty principe: alleen beboeten als aangetoond kan worden dat er opzettelijk misbruik van is gemaakt. Juliëtte Ronteltap, raadslid

• Usr-fsr wervingsactie Maandag 8 februari hadden de usr en fsr’en een wervingsactie in het hoofdgebouw, de medische faculteit en het Wis&Natuurkundegebouw. Hierbij hebben wij alle vragen beantwoord over wat de medezeggenschap voor de VU doet, onder het genot van chocomelk met slagroom. Daarnaast hebben wij bekendgemaakt dat wij als medezeggenschap op zoek zijn naar onze opvolgers. Wij wilden ook bewustzijn creëren over de komende verkiezingen en dat het van belang is dat er zoveel mogelijk studenten hun stem uitbrengen. Het was een groot succes!

• Regeling intekenen De usr vroeg het college van bestuur eerder naar de mogelijkheden voor studenten om na de intekendeadline in een beperkte periode voor de aanvang van het onderwijs te kunnen intekenen als er nog plek is. Het college staat hier positief tegenover en heeft de organisatie de opdracht gegeven de uitvoering hiervan vanaf september 2016 mogelijk te maken. Voor de tussenliggende periode wordt intekenen op ‘restcapaciteit’ zoveel mogelijk gerealiseerd.

• Brainstormsessie smart@work De usr heeft met de Facilitaire Campus Organisatie gesproken over de problemen met het nieuwe flexwerkconcept (smart@work), dat studenten van docenten scheidt door middel van een glazen wand. Er wordt een brainstormsessie georganiseerd, o.a. met de fsr’en, over mogelijke verbeterpunten.

Studiebegeleiding

Eerder naar de tutor, eerder bijspijkeren, minder studieuitval. Om dat te bereiken wil de VU voortaan alles van je weten.

DOOR FLOOR BAL ankomende zesjesstudent? Nog nooit een open dag bezocht? Vanaf september gaat de universiteit nieuwe studenten uitgebreid volgen. Tenminste: als ze daarvoor toestemming geven. Vanaf september start bij een aantal faculteiten de pilot Student Analytics. Hierbij wordt op grote schaal verzamelde informatie over studenten ingezet om hen beter te begeleiden. “Voordat ze hier komen, bezoeken studenten open dagen, doen ze mee aan een matchingsactiviteit en geven ze bij hun aanmelding hun examencijfers

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ONDERWIJS

DE VU WIL JE VOLGEN door”, vertelt strategisch beleidsmedewerker Theo Bakker. “Wij willen de datasystemen achter al die activiteiten koppelen en de gegevens hieruit gebruiken om beter inzicht in studiesucces te krijgen.”

Voorspeller van succes Door al deze gegevens te analyseren kan de VU al vóór het eerste tentamen voorspellen of een student het eerste jaar gaat halen. “We weten bijvoorbeeld dat studenten die zich vroeg ingeschreven hebben, het beter doen dan studenten die aan de late kant waren. Dat is logisch: zij hebben bewust voor hun studie gekozen. Dat is een goede voorspeller voor succes.” Maar ook de examencijfers van een student zijn van belang. “Uit Rotterdams onderzoek blijkt dat het gemiddelde van een student op de universiteit één punt lager ligt dan op de middelbare school.

Iemand met gemiddeld een 6,5 op de eindlijst heeft daardoor een grotere kans op onvoldoendes in het hoger onderwijs. Met een 5,5 is het de vraag of je je studie gaat halen. Deze studenten doen ook veel herkansingen.” Vroege ondersteuning door een studiebegeleider kan deze mensen op het rechte pad houden. Dat is niet alleen nuttig voor de universiteit. Want studenten die afhaken kosten niet alleen veel geld, al die onvoldoendes zijn vooral heel vervelend voor henzelf. Niemand doet voor z’n plezier een herkansing. Eerder assistentie Om deze studenten te ondersteunen, worden er geen extra middelen ingezet. Het is vooral de bedoeling dat bestaande interventies anders gebruikt worden. “Bij de economische faculteit hebben ze in

Studiebegeleiding

AANKOMENDE STUDENTEN KUNNEN AANGEVEN OF HUN DATA GEBRUIKT MOGEN WORDEN

IEMAND DIE MET DE HAKKEN OVER DE SLOOT BINNENKOMT, KUN JE METEEN EEN WORKSHOP AANBIEDEN

het eerste jaar zes verschillende workshops waaruit studenten zelf kunnen kiezen. Iemand die met de hakken over de sloot binnenkomt, kun je meteen een workshop effectief studeren aanbieden. En dan niet pas in februari. Maar meteen in oktober.” Het zijn niet alleen de slecht presterende studenten die een steuntje in de rug nodig hebben. “Hbo-studenten kunnen bijvoorbeeld heel succesvol op de universiteit zijn. Maar ze hebben wel een andere manier van studeren. Ik kan me voorstellen dat ze met extra begeleiding verder komen.” Hoe dat programma uitgevoerd wordt, verschilt per faculteit. “Bij de één zal een student op gesprek bij de studieadviseur gaan. Bij de ander wordt dat extra begeleiding door een tutor.” Bakker hoopt met het project goede resultaten te halen. “Uit eerder onderzoek blijkt dat de resultaten van studen-

RESULTATEN VERBETEREN ALS STUDENTEN EEN SPIEGEL WORDT VOORGEHOUDEN 22

ten verbeteren als je ze een spiegel voorhoudt. Zo haalt van 41 procent van de studenten met een voorlopig negatief studieadvies alsnog het eerste jaar. Met dit project kunnen we al twee maanden eerder assistentie bieden.” Privacy Niet alle studenten worden in het vizier gehouden. Aankomende studenten wordt specifiek gevraagd of hun gegevens gebruikt mogen worden. Bakker verwacht weinig afhakers. “Ik denk dat veel mensen hiervoor zullen kiezen. Zij willen zelf ook goed door hun studie gaan.” Zelfs met toestemming wordt slechts de helft van de meewerkende studenten intensief gevolgd. De andere helft vormt een controlegroep om te kijken of de interventies daadwerkelijk effect hebben. Dat onderzoek wordt uitgevoerd door VU-wetenschappers Martijn Meeter en Chris van Klaveren. Een belangrijke voorwaarde van het project is dat geen enkele beslissing door een computer genomen kan worden. “Het is wettelijk zo geregeld dat een besluit nooit geautomatiseerd genomen mag worden. Dat willen we ook helemaal niet”, zegt Bakker. “Er kan door het programma een lijst gemaakt worden van mensen die misschien een extra cursus kunnen gebruiken. Maar de docent bepaalt uiteindelijk zelf wie die uitnodiging krijgt. Zodat die ene student die door familieomstandigheden een slecht cijfer had, geen extra mailtje krijgt. Het gaat uiteindelijk om de menselijke maat.”

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

Privacy

Usr ligt er niet wakker van

e universitaire studentenraad (usr) maakt zich geen zorgen over de schending van de privacy van studenten. “We volgen het nauwlettend”, zegt usr-lid Dimitri Lindijer. De raad heeft onlangs ingestemd met een wijziging van het privacyreglement studenten, waarin is omschreven welke gegevens voor welk doel gebruikt mogen worden. “Het gebruik van dit soort gegevens staat in de Wet bescherming persoonsgegevens. Waarvoor die informatie ingezet wordt, moet vooraf duidelijk omschreven zijn. Houdt de VU zich niet aan die vooraf omschreven doeleinden, dan overtreedt ze de wet.” In de aangepaste regels staat nu dat informatie alleen ná toestemming van de student zelf gebruikt mag worden voor de verbetering van de studiebegeleiding. Persoonlijk vindt Lindijer het gebruik van Student Analytics zelfs een goede ontwikkeling. “We hebben een studentenmassa van meer dan twintigduizend. Als studenten begeleiding willen, moeten ze daar zelf om vragen. Het lijkt tegenstrijdig dat het initiatief voor extra begeleiding op maat voortaan uit de computer komt. Natuurlijk zouden we liever zien dat een mens dat doet. Maar dat kost heel veel tijd en geld. Dat hebben we op de universiteit helaas niet meer.”

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

TRAGE STUDENTEN WEER LATEN WETEN DAT DE DEADLINE ERAAN KOMT

Studytrack-app

oe kunnen we studenten een duwtje in de juiste richting geven? Met die vraag ontwikkelden juniordocenten Lieke Hollander en Wouter Dijkshoorn bij Bewegingswetenschappen een plan voor een studieondersteunende app die gebruikmaakt van Student Analytics. “Het zou bijvoorbeeld mooi zijn als studenten kunnen inloggen en zien hoe zij ten opzichte van hun studiegenoten ervoor staan met bijvoorbeeld het inleveren van opdrachten”, zegt Hollander. “De docent kan die gegevens weer gebruiken om de snelste tien procent een compliment te sturen. De trage studenten worden erop gewezen dat de deadline eraan komt.” Natuurlijk blijft persoonlijke begeleiding het beste. “Maar een student die net binnenkomt ken ik nog niet. Als ik dan kan zien dat wiskunde bij het eindexamen een valkuil was, kan ik diegene alvast uitnodigen voor een extra cursus. Anders duurt het maanden voordat je als docent weet dat dat een zwak punt is. Dan zijn de eerste tentamens al achter de rug.” Bovendien is bewegingswetenschappen een redelijk grote studie. “Alle studenten die er slecht voor staan persoonlijk mailen, kost veel tijd. Dan moet je alle mailadressen weer opzoeken. Mooier is het als je met één druk op de knop alle geselecteerde studenten een bericht kunt sturen.” Wanneer de app gebouwd kan worden, is nog niet bekend. “Voorlopig zijn we druk bezig om het budget bij elkaar te krijgen.” 23

XXX studentenraadslid Rechtsgeleerdheid

OPINIE

De naam en foto van de geïnterviewde zijn in verband met zwaarwegende persoonlijke omstandigheden op 15 april 2022 verwijderd.

‘Online colleges moeten blijven’ Studentenraadslid XXX is tegen het afschaffen van online hoorcolleges in de bacheloropleiding bij Rechten. ‘Dat is een stap terug.’

at is het probleem bij de bachelor Rechten? “Nu kunnen studenten online de hoorcolleges volgen via de zogeheten slidecasts. Dan zie je Powerpoint-presentaties en hoor je de stem van de docent. Het is net of je in de collegezaal zit, maar dan op het moment dat het jezelf uitkomt. De faculteit wil die slidecasts afschaffen om studenten te stimuleren naar de colleges te komen. De studentenraad vindt dat de slidecasts moeten blijven.” Waarom? “Je hebt in het eerste jaar weliswaar maar twee keer per week een hoorcollege. Maar als dat bijvoorbeeld om elf uur ’s ochtends begint, ben je er wel een groot deel van je dag mee kwijt. Dat is lastig als je stage loopt of andere nevenactiviteiten hebt. Daarnaast komt er op het college vaak zo veel stof aan bod dat je niet alles kunt opschrijven. Dus is het handig als je het online nog even kunt nakijken. En ja, bijna iedereen mist weleens een college.”

Online/ Offline De faculteit Rechtsgeleerdheid wil in de bacheloropleiding hoorcolleges niet meer online aanbieden. Dat gebeurde tot dit jaar wel. De online colleges zijn in het eerste jaar al afgeschaft. Volgend jaar verdwijnen ze helemaal in de bachelor, want het faculteitsbestuur vindt dat studenten naar de colleges moeten komen. De facultaire studentenraad is tegen afschaffing.

dien is de studentenpopulatie heel divers. Je hebt deeltijdstudenten en mensen die twee opleidingen doen of veel nevenactiviteiten hebben. Voor hen zijn die online colleges een goede aanvulling. Bovendien kunnen alle studenten met online colleges hun eigen tijd beter indelen. Het gaat er uiteindelijk om dat je de stof goed bestudeert. En de slidecasts zijn daar een uitstekend hulpmiddel bij.”

Wat gaan jullie nu doen? “We blijven het aan de orde stellen. De slidecasts moeten in elk geval volgend jaar blijven bestaan voor de huidige tweede- en derdejaars. Zij zijn immers gewend om op deze manier te studeren. Dan is het een slechte zaak tussentijds het systeem te veranderen. En we willen de online colleges ook terug in het eerste jaar. Wij vinden het een belangrijke aanvulling op het programma. Andere rechtenfaculteiten doen het trouwens ook. En misschien moeten we eens kijken naar de planning van de hoorcolleges. Als die altijd op eenzelfde, slim gekozen tijdstip vallen, kunnen wellicht meer studenten hun onderwijs beter combineren met andere activiteiten.”

XXX

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

FOTO Philip Jong Loy

DOOR DIRK DE HOOG

Is het dan niet goed om studenten te stimuleren naar colleges te komen? “Natuurlijk, daar zijn we helemaal niet tegen. Maar we leven steeds meer in een digitale samenleving. Daar moet je gebruik van maken. Het afschaffen van online colleges is een stap terug. Boven-

ADVALVAS

COLUMN

Adulting

Roos van Rijswijk

k moest mijn administratie regelen, naar de tandarts, nee zeggen tegen iemand die iets van me wilde, mijn verantwoordelijkheid nemen voor een fout, de huur betalen, een zorgverzekeringskwestietje oplossen, iets met gemeentebelastingen, een onbegrijpelijk contract tekenen, drie deadlines halen en – waar heb ik dit rotleven aan verdiend – de ramen lappen. Ik mocht bij deze activiteiten niet huilen, althans niet in het openbaar. In het internetengels noemen ze het uitvoeren van dit soort bezigheden adulting. Er bestaat een meme met daarop een hondje dat erbij ligt zoals ik erbij zou willen liggen als ik merk dat er geen daglicht meer door de ruiten komt; op zijn buikje, de voorpootjes hulpeloos langs z’n bolle lijf gestrekt. I can’t adult today, staat er boven het arme ding, en eronder: Please don’t make me adult. Onvertaalbaar. ‘Volwassen’ als werkwoord, iets anders dan ‘volwassen zijn’; een term die verantwoordelijke handelingen impliceert, tegennatuurlijke en dus vervelende handelingen, omdat ieders ideale staat kennelijk die van het onbezorgde kind is – ongeacht hoe een kinder-

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

tijd daadwerkelijk ervaren is. Adulting is iets waar je Hypotheken, nooit aan went. Het wordt kinderen, nóg alleen maar erger. Want meer fucking naarmate je volwassener ramen in je wordt, moet er meer. vinexwoning Hypotheken, kinderen, nóg meer fucking ramen in je vinexwoning. Adulting is ook een grappig woord omdat het gebruikt wordt voor alles wat ook maar énig verantwoordelijkheidsgevoel met zich meebrengt. Fruit eten. Een broek dragen. Als je hebt gewerkt, heb je acht uur lang ge-adult. Er is, zoals met alles op internet, veel discussie over de term omdat mensen vinden dat jongeren – de term wordt toegeschreven aan millennials, dus de generatie geboren tussen pak ’m beet 1980 en 2002 – niet zo moeten zeiken. Vroeger, schrijven bloggers, pakten ze zaken gewoon aan. Een van deze bloggers (ook een millennial) schrijft op de Amerikaanse website Jezebel: ‘Toen mijn moeder mijn leeftijd had, voedde ze een kind op en was ze zwanger van een tweede. Ze werkte in een winkel en spaarde voor een eigen huis. Ze was achtentwintig. Ze was volwassen.’ Haar punt is: het woord wordt gebruikt als gouden ster bij het voltooien van een taakje. Niks

mis met zeuren, maar verwacht niet elke keer een prijs als je iets verantwoordelijks doet. Je bent niet speciaal. Inderdaad, we zijn niet speciaal. Ik ook niet, als ik eindelijk een zeem voor de ramen heb gekocht, of als blijkt dat een wolwasprogramma een bestaand ding is op mijn wasmachine. Toch vind ik het gebruik van adulting – ik zoek naarstig naar een Nederlandse variant – bevrijdend. Niet alleen omdat het relativeert, maar ook omdat het me herinnert aan andere zaken die volwassen zijn in een bepaald deel van de wereld met zich meebrengt, en die mijns inziens een waardevolle toevoeging zijn aan het bestaan. Ontbijten met pizza. De mogelijkheid, zelfs binnen de beperkingen van het toelaatbare, om het gewoon pertinent met iemand oneens te zijn. Seks. Je eigen bedtijd bepalen. Je eigen kleren uitzoeken. Bier. Koffie. En niemand die je tegenhoudt als je zonder broek aan in een dekentjesfort het glazuur van roze koeken af wilt likken. Wat een uitstekend idee is, want dan zie je ook die godvergeten ramen niet.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Studieverenigingruimtes

De faculteitsvereniging van Sociale Wetenschappen krijgt een nieuwe vaste plek in het VU-hoofdgebouw, terwijl andere verenigingen die juist kwijt dreigen te raken.

EOS hoeft niet te flexen Over de nieuwe huisvesting is door het vorige bestuur wel flink onderhandeld. DOOR DIRK DE HOOG Verschillende andere studieverenigingen zijn hun kamer kwijt of dreigen die te verliezen door invoering van flexibele e nieuwe verenigingswerkplekken. Die flexplekken zijn ook ruimte van EOS wordt ingevoerd bij de sociale faculteit, maar woensdag 24 februari niet bij EOS. “We wilden per se een geopend. De reden voor eigen plek en niet elke keer een kamertje de verhuizing is dat de zoeken. Daar had het faculteitsbestuur faculteit Sociale Wetenbegrip voor. Toen moesten we het nog schappen intrek heeft eens worden over de omvang van de genomen in het hoofdgebouw, na jaren in ruimte. Dat is gelukt”, aldus Poelwijk. het Metropolitan-gebouw aan de BuitenEOS krijgt op de tweede veldertselaan te hebben verdieping een bestuursgezeten. En voor die tijd kamer (2A-61) en een huisde de faculteit enige ‘We wilden per se klein stukje verderop een jaren in het Wis- & Natuureen eigen plek en sociale ruimte. Op de kundegebouw. Zodoende niet elke keer een eerste verdieping heeft hadden EOS en de faculkamertje zoeken’ de facultaire studententaire studentenraad daar raad een kamer. Poelwijk kamers tot hun beschikis redelijk tevreden. “In king. totaal krijgen we minder vierkante meters en het is Flink onderhandeld jammer dat de drie ruimNu komen de studentes niet bij elkaar liggen, tenverenigingen weer maar de sociale ruimte is groter dan we in het hart van de faculteit te zitten. nu hebben.” EOS-bestuurder Rick Poelwijk is daar Of die sociale ruimte weer de naam blij om. “Studieverenigingen zijn goed Grand CafEOS krijgt is, nog de vraag. voor de sociale cohesie van de faculteit Het is namelijk een open ruimte die en binding met studenten. Daarom is het grenst aan de doorgang naar de foyer en fijn dat we nu ook fysiek weer deel uitmaaula. Het is een publieke ruimte die niet ken van de faculteit.”

D 26

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

CAMPUS

ONDERWIJS

SO YOU THINK YOU CAN TEACH afgesloten kan worden. Poelwijk: “Daar kunnen we dus niet al onze spullen laten staan. We moeten in de praktijk en in overleg met de gebouwenbeheerder zien hoe we de ruimte kunnen gebruiken. In ieder geval nemen we ons tafelvoetbalspel en banken mee. We hopen er wel nu en dan een borrel te kunnen houden. Overdag en ’s avonds kunnen studenten er zitten met koffie en thee en zo.” De ruimtes van EOS liggen in het openbare deel van de faculteit, zodat de ongeveer 1600 leden ongestoord kunnen binnenlopen. Maar de gangen waar de docenten zitten, zijn op slot. “Dat vinden wij jammer. Dat is niet goed voor het onderlinge contact. Maar ja, het is niet anders.” Makkelijk te vinden De universitaire studentenraad is blij dat EOS een nieuwe vaste ruimte heeft gekregen. “We hebben de afgelopen tijd regelmatig aandacht gevraagd voor de huisvesting van studieverenigingen. Door de invoering van flexibele werkplekken zijn sommige verenigingen hun vaste kamers kwijtgeraakt. Dat speelt bijvoorbeeld op de Rechtenfaculteit. En bij andere faculteiten dreigt het ook te gebeuren”, zegt raadslid Dimitri Lindijer. De kwestie staat ook op de agenda met het VU-bestuur in verband met de toekomstige verhuizing van de bètafaculteiten. “We willen dat de studieverenigingen in de nieuwbouw een vaste plek krijgen. Daar moeten nu plannen voor worden gemaakt,” aldus Lindijer. Hij is er optimistisch over. “Ik heb de indruk dat het bestuur het belang van studieverenigingen inziet. Daar hoort bij dat studieverenigingen en facultaire studentenraden een eigen vaste kamer hebben. Ze moeten tenslotte makkelijk te vinden te zijn voor alle studenten. Als je telkens op een andere flexplek zit is dat lastig.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Rutger Westerhof schuift aan. Deze keer: het college cultuur en nieuwe media van Mattijs van de Port. direct naar kinderen die de Koranteksten 04-02-2016 | HG-06A-00. De video’s doen het niet vandaag. Dat is zonde, want opzeggen en waarom we daar andere waarden aan geven dan hetzelfde gedrag Van de Port heeft een prachtige Prezi van volwassenen. College voor volwasgebouwd. Met volstrekt inconsequente senen. interpunctie, maar dat zijn details. Kernbegrip van de middag is mediatiseVandaag definiëren we wat een medium ring. Simpel gezegd: oorlog op tv, oorlogsprecies is. Dat is een grote vraag, al helemonumenten of oorlogje spelen op je maal binnen de mediastudies, dus dan Xbox vertellen een ander negeren we willekeurig verhaal dan hoe die oorlog hoofdlettergebruik maar in het echt is. Het college even. Een relevantere is een collage van voorvraag is wat de roosterSterke beelden met als gemene maker aan zijn hoofd had deler dat niets is wat het toen hij of zij dit college voorbeelden lijkt, en hoe de mens toch om half vier plande. In het blijft zoeken naar het eerste kwartier stroomt Mediacollege antwoord op de vraag wat nog een klein leger aan waar de techniek er nou precies ís. Een intestudenten binnen, jammer hapert ressant, maar ook wankel voor Van de Port, want die uitgangspunt. Want waar was al enthousiast aan zijn stop je in de deconstructie introductie begonnen. van het wereldbeeld? Hoe We zijn nog maar net van leer je bovendien het nut van de deconstart of de naam van Marshall McLuhan structie? Door het daarna weer op te is gevallen, halfgod van de mediastudies bouwen, of laat je het publiek uitgekleed en nooit meer dan drie zinnen weg als en verloren achter? Nee, door erna weer het vak of de studie ‘cultuur’ en ‘media’ vrolijk te praten over reclameslogans, The in de naam hebben. McLuhan schreef Matrix en hoe God terugkeert in wolken ooit over de manier waarop het medium en geroosterd brood. Desondanks is het de boodschap beïnvloedt, een uitspraak een geslaagd college. De verscheidenwaarmee hij zo ongeveer de grondlegger heid in voorbeelden houdt het college van de hedendaagse mediastudies werd. McLuhan is wat het Oude Testament voor boeiend. Van de Port spreekt rustig en is innemend: als een student het begrip Godgeleerdheid moet zijn: altijd relevant ‘hypermediatisering’ aandraagt, wordt en een prima uitgangspunt, maar het nut dit door de docent direct overgenomen. wordt bepaald door of je de ballen hebt De uiteindelijk bomvolle zaal mag door om verder te gaan dan clichés. En die het ontbreken van de video’s ook nog heeft Van de Port vandaag. Geen gezanik eens een kwartier eerder weg. Vandaag over hoe smileys onze communicatie wint iedereen. beïnvloeden. Nee, Van de Port schakelt

+ �

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 24 FEBRUARI 2016

KAN HET DEMOCRATISCHER? EEN NIEUW DAGELIJKS BESTUUR VAN DE ONDERNEMINGSRAAD. JULLIE HEBBEN NOG EEN JAAR TOT DE VOLGENDE VERKIEZINGEN. WAT GA JE DOEN?

Laura: ‘Dit is het tweede jaar dat het College van Bestuur (CvB) onze instemming nodig heeft voor de begroting en het jaarplan. Dat gaan we nu grondig aanpakken. In april zitten we al om tafel met het CvB. Dat is beter dan als laatste een oordeel moeten vellen en dan nee moeten zeggen. Dat zorgt voor frictie.’ Henk: ‘Als we vroeg bij het bestuur aansluiten, moeten we wel opletten dat we niet mee verantwoordelijk worden. Onze functie is controleren. We gaan dit jaar ook de zeven reorganisaties van de laatste jaren evalueren.’ Boris: ‘Verder wil het bestuur een heroriëntatie van de medezeggenschap. Wat ze bedoelen is: kan het efficiënter? Wij vragen ons af: kan het democratischer?’

IS DAT WAAR DE MEDEWERKERS WAKKER VAN LIGGEN: DE BEGROTING EN DEMOCRATISERING VAN HET UNIVERSITEITSBESTUUR?

Laura: ‘Het personeel maakt zich vooral druk om de verspilling van geld en talent. Het is raar om vaste banen van docenten te schrappen, terwijl hun vakken wel nog gegeven moeten worden. Er komen steeds meer docenten die maar een paar maanden les geven, net ingewerkt zijn en dan weer verdwijnen. Zo zonde.’ Boris: ‘De kwaliteit van het onderwijs verbrokkelt door het rendementsdenken. Even grofweg: de universiteit heeft veel studenten nodig, dus komen kleine opleidingen in de knel. De universiteit moet diploma’s uitreiken, dus komt de lat lager te liggen en verdwijnen moeilijke opleidingen. Onderzoekers moeten veel publiceren, dus laten ze het onderwijs over aan onervaren, jonge collega’s. Studenten

WAAROM DOE JE DIT? LAURA HENDERSON, VOORZITTER, SINDS 2013 OR-LID: ‘De organisatie van de VU kan beter, democratischer. In de ondernemingsraad kan ik veel meer doen met de kansen die ik zie dan als ik in mijn eentje achter mijn bureau zit te klagen.’ HENK OLIJHOEK, VICE-VOORZITTER, SINDS 2005 OR-LID: ‘De ondernemingsraad is beter geworden vergeleken met 2005. Professioneler vooral. Zoals we er bij de reorganisatie van Bedrijfsvoering bovenop hebben gezeten, het CvB waarschuwden voor dingen die mis bleken te lopen … dat vind ik boeiend en belangrijk werk.’ BORIS SLIJPER, DB-LID, SINDS 2015 OR-LID: ‘Ik begon als verontruste VU’er. Activist dus. In de ODC en de OR kon ik daar een vervolg aan geven. Vorig jaar hadden we voor het eerst instemmingsrecht bij de begroting en het jaarplan. Ik vond dat we daarbij te weinig opletten. Als je zo’n mening hebt, moet je aan de bak om het te verbeteren, vind ik.’

Het nieuwe DB: Boris Slijper, Laura Henderson en Henk Olijhoek

moeten een baan vinden, dus bepaalt het bedrijfsleven het curriculum en wat we onderzoeken.’ Henk: ‘Door de reorganisatie hebben weten schappelijk en ondersteunend personeel veel minder contact. Wetenschappelijk personeel moet veel ondersteunend werk zelf doen, terwijl ze geen verstand hebben van noem maar wat: apparatuur, studenten met een beperking of examens organiseren. Daardoor blijft er nog minder tijd over voor onderwijs en worden ondersteunende taken vaak slecht uitgevoerd.’

DUS?

Laura: ‘Dus dat bespreken we bij het overleg over jaarplan en begroting. Wij hebben niets te vertellen over het verlengen van contracten, maar het CvB heeft wel onze instemming nodig voor de begroting.

Er is een landelijke afspraak om voor het wetenschappelijk personeel niet meer dan 22 procent tijdelijke contracten te hebben. De VU zit tussen de 3050 procent (afhankelijk van hoe je het meet), een absurd grote flexibele schil, zelfs als je met dalende studentenaantallen rekening houdt. Dat brengen we dus ter sprake.’

EN DIE DEMOCRATISERING?

Laura: ‘De medezeggenschap is nu niet sterk genoeg om excessen en misstappen te voorkomen. We willen onderzoeken of dat beter lukt als het bestuur van de universiteit democratischer is.’ Henk: ‘De nieuwe rector magnificus is toeschietelijk en de CvBleden hebben allemaal een verleden in onderwijs en onderzoek. Dus

hopelijk ook affiniteit daarmee. Het zijn geen beroepsbestuurders.’ Boris: ‘Vorig jaar is de bom gebarsten. Het personeel was zó ontevreden over het onderwijs als ondergeschoven kindje. Het nieuwe CvB is ervan doordrongen dat de medewerkers een andere koers willen en zegt beter te zullen luisteren. Wij zeggen: geef ons daar garanties voor. Van meer instemmingsrecht tot gekozen bestuurders. In april raadpleegt de ondernemingsraad alle medewerkers over hoe zij meer grip op het besturen van de universiteit zouden willen krijgen.’ Laura: ‘Door de reorganisaties is het gemeenschapsgevoel beschadigd. Er is geen coherentie. Ik hoop dat de raadpleging het besef terugbrengt dat we een gemeenschap zijn.’

STAND VAN ZAKEN VU-ARCHIEVEN Vanwege zorgen over het erfgoed van de VU heeft de OR gesproken met onder andere bestuurszaken over de toekomst van de archieven van de VU. De zorgen – geuit door het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (HDC) en de OR – hadden onder meer betrekking op de inventarisatie en het gebrek aan digitale ontsluiting van het statische VU (bedrijfs)archief. In december hebben voormalig OR voorzitter Jelly Reinders, DBlid Henk Olijhoek en ORlid Sandra de Maesschalck gesproken met Josje Calff, directeur van de Universiteitsibibliotheek (UB), en Caroline Metselaar, secretaris van het College van Bestuur. In dit gesprek kwam naar voren dat het college één miljoen euro heeft gereserveerd voor een inhaalslag: het opscho nen en ontsluiten van het bedrijfsarchief. Dit budget is belegd bij de UB die verantwoordelijk is voor het beheer en de toegankelijkheid van de collecties en archieven van de VU. Hieronder vallen naast het bedrijfsarchief ook 3D erfgoed objecten op het gebied van wetenschap, kunst, kaarten en unieke verzamelingen zoals de collecties van het HDC. In eerste instantie zal het geld besteed worden aan inventarisatie. Daarna wordt besloten wat er van het archief bewaard blijft en wat wordt afgestoten. Hierbij wordt een klankbordgroep betrokken waar in ieder geval de VUhistoricus Ab Flipse in zit. Het is de OR niet geheel duidelijk wie verder deel zal uitmaken van deze klankbordgroep. ‘Om de kwaliteit van het toekomstig archief te borgen is transparantie over benoeming van leden van de klankbord groep en over de te volgen procedure erg belangrijk,’ aldus Olijhoek.

Nadat het archief (digitaal) toegankelijk is gemaakt zal de klankbordgroep zich buigen over de vraag waar de archieven in de toekomst opgeslagen gaan worden: dit zou ook buiten de VU kunnen zijn, bijvoorbeeld in het Stadsarchief van Amsterdam. ‘In dat geval vinden we dat er heldere afspraken over kosten moeten worden gemaakt en dat er goed moet worden gekeken of het voor onderzoekers wenselijk is als het VUarchief losgeweekt zou worden van de HDCcollectie die onder andere ook archieven van hoogleraren en (aan de VU gelieerde studenten) verenigingen omvat,’ benadrukt De Maesschalck. Naast aandacht voor het statisch VUarchief kwam uit het gesprek naar voren dat de afdeling Bestuurszaken op dit moment nadenkt over beleid en richtlijnen met betrekking tot het recente VUarchief, ook wel het dynamische archief genoemd. Dit is belangrijk omdat binnenkort het Bètagebouw zal worden ontruimd en het niet de eerste keer zal zijn dat bij grote verhuizingen belangrijke archief stukken in een vuilcontainer verdwijnen. Bestuurszaken buigt zich verder over de problematiek rondom digitale archieven, waarbij de OR speciaal aandacht vraagt voor duurzame toegankelijkheid van recent beeldarchief nu de VU geen eigen fotografen meer in dienst heeft.

COLUMN: NIEUW IN DE OR

Sinds september 2013 ben ik bezig met mijn PhD bij FALW in de onderzoeksgroep Geologie en Geochemie. Ik bestudeer de chemische samenstelling van tanden, bot en haar, en kijk of we deze samenstelling kunnen gebruiken om te bepalen wat iemand heeft gegeten en waar iemand is opgegroeid. Voor ik aan mijn promotietraject begon studeerde ik archeologie aan de Universiteit Leiden, waar ik studentlid was van de opleidingscommissie. Dit vond ik een leuke ervaring en toen ik zag dat ProVU nog leden nodig had voor de ondernemingsraad heb ik daar op gereageerd. Ik merkte dat ik er aan toe was om niet alleen met mijn eigen onderzoek bezig te zijn en dat ik het miste om iets bij te dragen aan de universiteit als geheel. Zo houd ik me op dit moment bezig met het heroriëntatietraject van de medezeggenschap omdat ik de waarborging van de positie van OR en ODCleden binnen de organisatie erg belangrijk vind. Ook ben ik lid van de commissie communicatie, dus ik hoop dat de uitwisseling van informatie niet alleen bij deze column blijft. Esther Plomp

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, JEROEN RODENBERG, ESTHER PLOMP, BORIS SLIJPER TEKST KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, ESTHER PLOMP, CORIANNE ROZA BEELD MARIEKE WIJNTJES VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

Cabaretfestival

An d

rie

Hassan el Ra

lde

REM eiland CONCEPT Een industrieel ogend restaurant midden in de Houthavens. Het is gebouwd op een voormalig helikopterdek. SFEER We genieten van een prachtige zonsondergang. De lichtval door de brede ramen is mooi en aangenaam. Het is woensdagavond, niet erg druk. Eigenlijk is dat gezelliger dan een overvol restaurant. De inrichting is basic; niet veel op aan te merken. ETEN We krijgen vers brood met olie en zeezout vooraf. Voor de vegetariërs is er de gebakken polenta met geroosterde pompoen en schorsenerenchips. Deze maaltijd is een hartige pap, die knapperig is gebakken in de olie. Dit traditionele Italiaanse gerecht is een aangename verrassing. De echte vleeseter kan zijn geluk op met de diamanthaas met snijbiet, pommes Anna en jus van Coebergh. De chef had het vlees perfect medium rare gebakken. Als dessert delen we een pure en witte chocolademousse met pistache kletskop en een saus van rood fruit. BEDIENING Formeel, maar prettig in de omgang. TIP Ga aan de westkant zitten, zodat je kunt genieten van de neergaande zon die de skyline van Amsterdam kleurt. AANRADER Ja, het is een unieke locatie. En het eten is erg lekker. PRIJS Met vijftig euro red je het met z’n tweeën. Je kunt alleen pinnen. WAARDERING

Dam van

urin Sch

Jor

Benjamin va n d er V e

hau i

unru sT

Jos

Griffioen Zuidplein Finale cabaretfestival Vrijdag 11 maart Aanvang 20.30 uur Studenten € 7,Medewerkers VU € 9,50 griffioen.vu.nl

Voor de tiende keer organiseert de Griffioen samen met het Rotterdamse Theater Zuidplein het jaarlijkse cabaretfestival. Jong talent krijgt hier de mogelijkheid ervaring op te doen voor de grotere cabaretfestivals. Dat lukt aardig, gezien de latere resultaten van eerdere finalisten: René van Meurs en Anne Neuteboom wonnen beiden zowel de jury- als publieksprijs op Cameretten, Kirsten van Teijn en Martijn Kardol deden hetzelfde op het Groninger Studenten Cabaret Festival. Na de halve finales in Rotterdam zijn de finalisten van 2016 bekend. Andries Tunru, José Schuringa, Hassan el Rahaui, Jorn van Dam en Benjamin van der Velden strijden in de Griffioen om de juryen de publieksprijs. Presentator van de avond is Robbert Jan Proos. De slotact wordt verzorgd door Comedytrain-talent en oud-winnaar Alex Ploeg. Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

REM EILAND Haparandadam 45 – 2 hoog remeiland.com Marjolein Vink, masterstudent privaatrecht

Hans Hordijk

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

Knapperig gebakken hartige pap

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS

CULTUUR Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde. Hun verhalen beslist niet.

Uilensteders 12

“T

ijdens vrijwilligerswerk in een plattelandsziekenhuis in Ghana ontmoette ik een meisje van een jaar of dertien dat net de positieve uitslag van een zwangerschapstest kreeg. Ze had nog echt zo’n kinderlichaam met smalle heupen. Het was zo oneerlijk dat ze dit moest doorstaan, ik weet dat ze niet dezelfde mogelijkheiden heeft gehad als Nederlandse jongeren. Hier kun je voorbehoedsmiddelen zo bij het Kruidvat halen en heb je recht op een veilige abortus. Terwijl in andere landen het kopen van een condoom soms al taboe is. Daarom ben ik nu vrijwilliger bij jongerenorganisatie Choice for Youth and Sexuality. Ik ben niet superactivistisch, maar ik wil wel graag iets bijdragen. Niet alleen met voorlichting, maar ook qua beleid. Met lobbywerk en trainingen zetten wij ons in voor een wereld waarin jongeren het recht hebben om hun eigen keuzes te maken op het gebied van seksualiteit en reproductie.

ADVALVAS

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

Tessa Smeets 25 Management, Policy-Analysis & Entrepreneurship in the Health and Life Sciences Toren 1 Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Griff

door Merlijn Draisma

NR 12 — 24 FEBRUARI 2016

ADVALVAS