Nr 20 28 juni 2017

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 64 #20 28 juni 2017

Met zinderende strips de zomer in p6_Sanne van Beem heeft ĂŠn bestrijdt diabetes type 1 p8_Nederland geeft de geheime diensten veel te veel vrijheid p10_Vrijwillig onderzoek doen: gewoon, omdat het leuk is p20_Vrije Schrijver Bas Heijne komt de VU opschudden

advertenties

WEAPON OF MASS DESTRUCTION

This toy gun might kill more people than a real gun. Simply because it’s made of plastic. It will end up as waste in our oceans. Where it degrades in small particles and ends up in our food chain. This way poison enters our body on a daily basis. We must reduce now or suffer later.

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 64 #20 cover

Zes strips voor een broeierige zomer

16

Sanne van Beem helpt diabetes type 1 de wereld uit 6 Drie wetenschappers over hun onbetaald onderzoek 10 Vrije Schrijver Bas Heijne wil debat aanzwengelen over morele grenzen

20

Opinie

Geheime diensten krijgen te veel bevoegdheden 8 Gewoon wat een studentje irriteert (4): Examencommissie

23

Columns

Sinan Çankaya

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

19

Campus: Dienst C&M

24

So you think you can teach

26

Studentenraad

27

Ondernemingsraad

28

Cursussen en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Cover Jean Vautrin en Baru, Canicule Het eerste nummer van het nieuwe collegejaar verschijnt op 30 augustus 2017.

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

Jubileumconcert VU-koor zingt Ein Deutsches Requiem van Johannes Brahms ter gelegenheid van zijn 60-jarig bestaan.

dominicuskerk_16 juni 2017, 19.11 Foto peter valckx

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Verenigingen te gesloten Studentenverenigingen kunnen best wat toegankelijker worden voor de vele buitenlandse studenten in Nederland, meent de Landelijke Kamer van Verenigingen.

Als Nederlandse universiteiten en hogescholen een filiaal in het buitenland willen openen, moeten ze een exitstrategie hebben voor als het misloopt.

Anders gaat het ministerie niet akkoord.

Brandalarm maakt tentamens ongeldig Bij de Hogeschool Rotterdam is op 21 juni een vals brandalarm afgegaan. Het gebouw werd ontruimd, waardoor honderden tentamens die daar werden gemaakt ongeldig zijn verklaard.

{meer nieuws online}

Collegegeld flink omhoog ‘Studentbestuurders betalen ten onrechte collegegeld’ Vlam in de pan oorzaak dood student Zomerstage?

Reiskosten zelf betalen!

4

Vrouwen willen meer gelijkheid

H

et onderwerp gelijke kansen voor vrouwen roept al snel irritatie op. Maar de cijfers laten zien dat er ook in de academische wereld nog steeds grote verschillen zijn tussen vrouwen en mannen. Neem alleen al het aantal vrouwelijke hoogleraren: dat schommelt al

jaren rond de twintig procent en het lukt maar niet om dat omhoog te krijgen. En hier, op onze eigen universiteit, verdienen vrouwelijke wetenschappers 128 euro minder dan mannen in dezelfde functies.

Het nieuwe netwerk Wo/men 4 women @ VU wil wegblijven van ideologische discussies. “Daar gaat het niet primair om”, zegt oprichtster en rechtendocent

Marieke de Hoon. “Het gaat ons om die kleine dagelijkse dingen waar we ons allemaal amper van bewust zijn, maar die opgeteld uiteindelijk wel het verschil kunnen maken in een carrière in de wetenschap.” (WV)

De kick-offbijeenkomst van Wo/men 4 women is op dinsdag 4 juli om 16.30 uur in de Tuinzaal (W&N-gebouw). Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>21 juni.

Werkdruk vaak niet bespreekbaar

Zeventig procent van de VU-medewerkers vindt de werkdruk hoog. Onlangs was er een eerste bijeenkomst om dit probleem aan te pakken.

“

Wij worden gek van het werk dat gedaan moet worden, maar als u onze teamleider ernaar vraagt, zegt die dat er niks bijzonders aan de hand is. U moet echt zelf met de mensen die het werk doen gaan praten om te weten te komen wat er speelt”, zei iemand.

In de nieuwe cao is afgesproken dat elke instelling dit jaar nog met een plan van aanpak moet komen.

De VU wil geen aparte commissie-

Werkdruk, het probleem moet op de werkvloer worden aangepakt, stelde Renée-Andrée Koornstra, hoofd personeelszaken.

Dat is niet altijd gemakkelijk, omdat er op sommige afdelingen niet openlijk over kan worden gesproken: “Er is geen hoge werkdruk. Het is gewoon druk op het werk”, kreeg een medewerker van de Facilitaire Campus Organisatie te horen toen hij klaagde dat hij weer eens moest overwerken.

Wat de werkdruk de afgelopen jaren zeker heeft verhoogd, zijn

de verruimde openingstijden, bijvoorbeeld van de bibliotheek.

Dat is gebeurd zonder noemenswaardige uitbreiding van het personeel. Ook steeds meer laboratoria zijn zeven dagen in de week open. OR-voorzitter Henk Olijhoek riep het bestuur op om ook gewoon eens nee te zeggen: “Ik meen dat dit jaar gebouwen open waren op Hemelvaartsdag, vroeger niet. Moet dat nu?” (DdH)

Lees het hele verslag van de bijeenkomst op advalvas.vu.nl>nieuws>16 juni. nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

Welmoed Visser

Rampenplan voor buitenlands filiaal

advalvas.vu.nl

Studiezaal Nieuw-West bijna rond

A

msterdam Nieuw-West is bezig een studiezaal op te zetten voor VU-studenten die daar wonen. De studenten kunnen er ’s avonds en in het weekend terecht om te studeren.

“Het stadsdeel wil al jaren dolgraag met de VU samenwerken om de aanwezigheid van universitaire rolmodellen in de wijk te vergroten”,

zegt projectleider op de VU Wim Haan. “En de VU is bezig om community service learning op te zetten, waarbij studenten zich inzetten voor de maatschappij. Die twee komen in dit plan samen.”

De studiezaal wordt mogelijk gekoppeld aan activiteiten van het Vooruit-project.

Studenten krijgen daarin woonruimte in de wijk in ruil voor gemeenschapswerk. De studiezalen kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden voor bijles aan scholieren.

Privacy schenden

Het voorlaatste campusgedicht van masterstudent Noor Intisar staat op advalvas.vu.nl> blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

@VU_law 26-6_Onderzoek van o.a. @Molfers wijst uit: Sportclubs nalatig bij aanpak seksueel misbruik, lees op #NOS @TheIliasFiles 25-6 Ik ben vandaag de hele dag op de VU en heb Marokkaanse koekjes mee. Dus als iemand wil, wees welkom.

Altijd. Waar moeten we zijn? @co_stehouwer 23-6_Antwoord van de VU waar ik proefpersoon ben:’ Ik heb uw vraag doorgestuurd naar Sander, leuk dat u zo geïnteresseerd bent! ‘ Zo kan het ook.

Even geen Kafka. Gelukkig gaan er ook veel dingen wel goed op deze mooie universiteit. @VU_FGB 23-6_VU FGB heeft geretweet De Kennis van Nu

Zitkampioenen

11

‘In alle vrijheid schenden we onze privacy’, vindt journalist en VU-onderzoeker Peter Olsthoorn.

‘Zo heb ik geen mobiel internet, dus loop ik onbespied rond in de openbare ruimte. Ik lees onderweg een krant of een boek en kijk om me heen. Begin bij jezelf.’

Lees het hele artikel op advalvas. vu.nl>opinie

Muurbloempje

Als locatie komt het Tuinstadhuis op Plein ’40-’45 in Slotermeer in aanmerking.

Het is modern, volgens Haan, met meerdere zalen en het heeft al een goede wifiinfrastructuur. In september moet de studiezaal open gaan, maar waarschijnlijk in het begin nog niet elke avond of weekend. Islamitische studentenvereniging ISA houdt momenteel een enquête onder haar leden naar de behoefte aan zo’n studiezaal.

(MK)

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen

Studenten zitten gemiddeld elf uur per dag.

S

tudenten en scholieren zitten het langst van alle bevolkingsgroepen.

Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. Van de Nederlanders boven de 25 jaar zitten hoogopgeleiden 9,5 uur, middelbaaropgeleiden 8,7 uur en laagopgeleiden 7,6 uur. De langzitters hebben meer dan twee keer zoveel kans op diabetes type II en harten vaatziekten, óók als men naast het zitten genoeg beweegt, aldus de factsheet bij het onderzoek. (HOP)

Kinderen blijken een heel andere Van Gogh te zien dan volwassenen. Dit blijkt uit onderzoek van VU-psycholoog Francesco Walker en collega’s.

Kinderen kijken meer van beneden naar boven, volwassenen van boven naar beneden, zo blijkt uit het onderzoek. Bij dit schilderij zagen kinderen geen naakte vrouw en de meeste volwassenen wel. @JeroenJGGeurts 21-6_Helaas wordt er ongeveer 10x zoveel aangevraagd als dat we kunnen honoreren... dat is echt balen.

Aanvraagdruk is groot... @NWONieuws @ ZonMw @vukoor 21-6_Studeer je in A’dam en op zoek naar leuke studenten die houden van zingen en gezelligheid? Meld je aan info@vukoor.nl #VU #UvA #HvA #vukoor @josephiensierag 15-6_Jan Boersma, bestuurder #FNV, praat medewerkers #VrijeUniversiteit bij over #werkdruk #universiteiten 5

6

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

student in actie

‘Er zijn al genoeg muizen genezen, nu nog mensen’

Bij Sanne van Beem werd ruim twee jaar geleden diabetes type 1 ontdekt, Nu zet zij zich in voor JDRF Nederland, een stichting die deze ziekte de wereld uit wil helpen.

DOOR LILIAN ROOS FOTO PETER VALCKX

D

eze zomer mag jij afreizen naar Washington DC om Nederland te vertegenwoordigen tijdens het JDRF Children’s Congress. Je bent de enige Nederlandse tussen al die Amerikanen? “Ja, ik heb nu al contact met mijn buddy die me de weg gaat wijzen. Ik merk al wat cultuurverschillen, want ik ken haar amper en zij doet mega-enthousiast in haar mails.

Als kennismaking stuurde ik haar voor de grap het bekende Nederland-filmpje van Lubach, waarin Trump Nederland voorstelt, maar die humor kon ze niet waarderen. Na aankomst ga ik eerst naar de Nederlandse ambassade. Alles wat ik de ambassadeur wil vertellen heb ik al op papier gezet. Daarna gaan we naar de senator van New York. Het doel is om iedereen te overtuigen van het belang van onderzoek naar diabetes type 1. Elke twee jaar moet de overheid namelijk beslissen hoe zij het geld voor medisch onderzoek herverdeelt. Ook zijn er bijeenkomsten, met acteurs en andere bekende Amerikanen met deze ziekte.”

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

Wat moet dat onderzoek opleveren?

“Ik hoop vooral dat het lukt om diabetes type 1 te genezen. Onderzoekers zijn al cellen aan het namaken, cellen van muizen waarbij de ziekte al genezen is, maar het lukt nog niet om die cellen in mensen te plaatsen. Ik heb er goede hoop op dat dat gaat lukken.”

Waar loop je zelf tegenaan? “De ziekte werd bij mij op mijn vijftiende ontdekt.

Ik was op een schooluitje naar Rome. Ik was al lange tijd moe en misselijk, maar daar werd het steeds erger. Bij aankomst op Schiphol schrokken mijn ouders enorm toen ze zagen hoe ik eraan toe was; ik hallucineerde en ik kwam op de kinder-intensive care. Mijn grootste zorg was in eerste instantie dat ik veel school miste. Dat vond ik verschrikkelijk, want ik wil mijn hele leven al arts worden. Ik wilde cum laude slagen voor het gymnasium, om zeker te worden toegelaten tot geneeskunde. Pas later liep ik tegen andere frustraties aan. Zo zijn er veel vooroordelen. Veel mensen weten niet wat diabetes type 1 inhoudt. Als je dit type hebt, stopt je lichaam met insuline maken.

Vanaf dat moment moeten mensen zelf insuline spuiten of een pompje dragen.

Maar vaak denken mensen dat ik te veel suiker heb gegeten en daardoor diabetes heb gekregen. Of ze kijken me raar

Van type 1 naar type geen De Juvenile Diabetes Research Foundation (JDRF) houdt tweejaarlijks een congres. Van 24 t/m 26 juli komen kinderen met diabetes type 1 in Washington bijeen om te praten met beleidsmakers.

De kinderen hopen dat meer geld beschikbaar komt om het onderzoek naar behandelingen voort te zetten. ‘Van type 1 naar type geen.’ Meer info op jdrf.nl

Sanne van Beem 17 jaar Eerstejaars geneeskunde 2016-heden Lid, Jongerenpanel Fonds NutsOhra Commissielid, Teddy Bear Hospital (IFSMA), Vrijwilliger, stichting ééndiabetes 2016 Bezoek aan ambassade van Singapore, als prijs voor profielwerkstuk over diabetes type 1 bij kinderen.

Een wedstrijd van Life Sciences, Universiteit Utrecht 2015-heden Jeugdambassadeur JDRF Nederland 2015-heden Vrijwilliger manege voor mensen met een beperking

aan als ik een stroopwafel eet.

Om die reden werd ik actief voor de stichting JDRF. Eerst deed ik mee aan hun sponsorloop, daarna heb ik kranten aangeschreven om over de ziekte te schrijven en ik heb in een aflevering van de tv-serie Brugklas over diabetes gespeeld. Ook haalde ik 1300 euro op met een bake sale op school. Verder organiseerde ik een loterij, schrijf ik stukjes voor de site van JDRF, houd ik presentaties en help ik bij evenementen.”

En dan studeer je ook nog geneeskunde. Is dat niet erg veel? “Het is lastig dat ik weinig energie heb. Er waren periodes dat ik slechts halve schooldagen aankon. Maar nu verdeel ik mijn energie goed. Als het kan, pak ik mijn rust. Als ik iets moet missen, haal ik het in. En een practicum kan ik soms omruilen. Ik wil namelijk kinderarts worden, dat wordt nog een uitdaging. Juist door mijn ziekte ben ik gedreven om een goede arts te worden. Zo wil ik echt luisteren naar de kinderen die ik ga behandelen en ze op hun gemak stellen in het ziekenhuis.”

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Geheime diensten onvoldoende gecontroleerd De Nederlandse geheime diensten krijgen te veel bevoegdheden in nieuwe nationale veiligheidswet.

DOOR ROB VAN DEN HOVEN VAN GENDEREN ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

H

et wetsvoorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten bevat onvoldoende waarborgen tegen ongecontroleerd bevoegdheidsgebruik door de nationale veiligheidsdiensten. Dat stelden 29 vooraanstaande wetenschappers in een open brief die op 13 december 2016 aan de Tweede Kamer is gestuurd. Vanuit de VU was deze brief ondertekend door Frank van Ommeren, Herbert Bos, Arno Lodder en ondergetekende. Inmiddels is het gewijzigde wetsvoorstel op 14 februari aanvaard door de Tweede Kamer en heeft het wetsvoorstel het stadium van eindverslag in de Eerste Kamer bereikt. Er is dus niets meer te beïnvloeden.

Hierbij de bezwaren en suggesties op een rijtje (in cursief) met het uiteindelijke resultaat.

Het toezicht wordt over te veel instanties verdeeld. Het toezicht vooraf zou zoveel mogelijk bij één instantie, bij voorkeur een gespecialiseerde rechter, moeten worden ondergebracht.

Het toezicht is nog steeds ondergebracht bij verschillende instanties. Vooraf aan de inzet van bevoegdheden wordt getoetst op rechtmatigheid bij de nieuwe Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden, achteraf over de inzet van die bevoegdheden die voorafgaand door de minister of hoofd van dienst zijn verleend door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.

Meer en meer informatie wordt gedeeld met buitenlandse diensten. De besluiten daartoe worden niet vooraf getoetst.

Dit moet alsnog gebeuren.

Zoals Snowden al eerder aangaf: de Nederlandse veiligheidsdiensten zijn het schoothondje van de Amerikanen en doen alles wat wordt gevraagd. Dat lijkt in de wet niet te zijn aangepast. In het nieuwe voorstel is geen sprake van expliciete toetsing. Dit is voortzetting van de oude situatie.

8

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Trots Het wetsvoorstel stelt niet zeker dat het toezicht over voldoende middelen beschikt en effectief/efficiënt zijn werk kan doen. Op onafhankelijke wijze – bijvoorbeeld door de Algemene Rekenkamer - moet worden vastgesteld wat er nodig is aan geld en personeel.

Noch de fracties noch de minister gaan hierop in. Alles blijft dus bij het oude.

Sinan Çankaya universitair docent bestuurswetenschappen

Veel selectiever omgaan met het verzamelen en analyseren van informatie. Nietrelevante informatie zo snel mogelijk verwijderen.

Er is nog steeds geen helder selectiemechanisme van informatie.

M

Rob van den Hoven van Genderen is universitair docent transnational legal studies en directeur Center for Law and Internet van de VU. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

foto Martijn Gijsbertsen

Voor een goed draagvlak en controle moet er zoveel mogelijk transparantie zijn. Het wetsvoorstel regelt nauwelijks iets over welke informatie naar buiten kan worden gebracht of worden opgevraagd.

Het was te verwachten dat transparantie niet het sterkste punt is van een geheime dienst. Het blijft bij een jaarverslag door de toezichthouder. Dat wil zeggen achteraf geeft men aan wat de diensten hebben gedaan, waarbij vanzelfsprekend de meest interessante delen geheim blijven.

De gevestigde orde op het gebied van de veiligheidsdiensten stelt dan: wat wilt u: beperking van de privacy of versterking van veiligheid en bestrijding van terrorisme?

Daarbij gaat men voorbij aan de kans dat juist een beperking van de privacy in naam van de veiligheid de grondvesten van onze democratische samenleving sterk kan beschadigen.

Echte controle op alles wat geheime diensten doen blijft wishful thinking. Geheim is geheim.

ijn moeder is huisvrouw. zeggen: wanneer ga je naar Mars?”

“O, Brian, ben je naar de maan gegaan?”

Mijn vader is dekbedspeelt Dev mee. “Dat is alsof je bent afgedenmaker. Mijn vader studeerd aan een avondschool. Wanneer heeft een licht gebogen ga je afstuderen aan Harvard, met andere rug, mijn moeder een woorden, wanneer ga je naar Pluto?” hernia. Als ze wandelt, Zelf moest ik promoveren om mijn vader dan moet ze veel rusten. voor het eerst te horen zeggen: “Ik ben Ze hebben allebei de lagere school niet trots op je, mijn zoon.” Ik had eindelijk afgemaakt. Mijn opa kwam eerst, ging een ander melkwegstelsel bereikt. Zo terug, bracht mijn vader, die ging terug voelden zijn woorden ook, alsof ik de en die bracht mijn moeder. Daarna hemel in werd gekatapulteerd. kwamen wij. Een klassiek verhaal van Mijn moeder spreekt arbeidsmigranten. gebrekkig Nederlands. Ze Wij moesten vooral ons kon me nooit echt helpen best doen, in een land ‘Alsof ik de met school. Dat heb ik dat hun hun trots, en hemel in werd haar nooit kwalijk genouiteindelijk hun dromen gekatapulteerd’ men. Toen ik ging promoontnam. De beloofde veren aan de universiteit bergen bleven uit. De vroeg mijn moeder drie kinderen moesten nu de jaar lang: “En, is je huisouders trots maken. werk al af?” Ze had geen Dat is niet zo eenvoudig. idee wat een promotietraIn de Amerikaanse teleject inhield. “Hoe bedoel visieserie Master of None, je, je wordt een doctor? Ga gemaakt door Aziz Ansari je in het ziekenhuis werken?” en Alan Yang, doet zich het volgende Het deerde niet. Ze moedigde me altijd gesprek voor tussen Dev, een Indiaseblind aan - terwijl ze ergens puffend Amerikaan, en Brian, een Taiwaneseuitrustte - en zei: “Loop mijn zoon.”

Amerikaan.

Dus loop ik, hoe kan ik anders, om haar “Mijn vader heeft nog nooit het woord trots te maken. De nieuwe generatie recht trots in de mond genomen”, zegt Brian. de rug en loopt - recht vooruit.

“Het gaat altijd van: is dat alles, is dat alles wat je hebt gedaan? Als ik naar de maan zou gaan, dan zou hij serieus Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Onbezoldigd onderzoek

Je zou denken dat wetenschappers al hard genoeg werken, maar ze hebben er vaak ook nog een hobbyproject naast. Drie onderzoekers over hun onbetaald onderzoek.

‘Geen beurs?

Dan doe ik het zelf wel’ DOOR FLOOR BAL FOTO’S YVONNE COMPIER

I

s het een droom of een nachtmerrie?

Microbioloog Rosanne Hertzberger weet het nog niet. “Het is één groot experiment.” Vanaf deze zomer staat ze drie dagen per week in het laboratorium om onderzoek te doen naar vaginale melkzuurbacteriën. Het is in haar ogen belangrijk onderzoek waarvoor ze waarschijnlijk ook een beurs had kunnen binnenslepen. Maar daar had Hertzberger geen zin in. Dus doet ze haar onderzoek vrijwillig. De VU levert haar de faciliteiten, Hertzberger levert de arbeid.

De microbioloog is waarschijnlijk een van de weinige onderzoekers die op vrijwillige basis in het laboratorium staan.

Maar Hertzberger is zeker niet de enige wetenschapper die onbezoldigd onderzoek doet.

Neem bijvoorbeeld Abdel Abdellaoui, postdoc bij het Nederlands Tweelingen Register. Overdag onderzoekt hij als geneticus onder meer de erfelijkheid van eenzaamheid. In de avonduren richt hij zich op research naar partnerkeuze.

Tijdens een stage in Australië raakte hij geïnteresseerd in de vraag wat mensen in elkaar aantrekt. “Welke partner we kiezen heeft een grote invloed op de genetische

10

samenstelling van de populatie.” Inmidbeurs in zicht. Wel had ze een contract op dels verschenen er verschillende artikezak om een boek over de voordelen van len van collega Karin Verweij en Abdellae-nummers te schrijven. oui over dit onderwerp. Het kost hem veel Ze gebruikte dat moment om zichzelf wat avonduren en soms vrije dagen. moeilijke vragen te stellen. “Ik vond het En docent oudheidkunde Rients de Boer, niet erg dat ik die baan niet meer had, ik van huis uit assyrioloog, investeert meer vond het vooral jammer dat ik de wetendan alleen wat vrije dagen. Begin juli schap kwijt was. Ik wilde zo graag een vertrekt hij naar het zuiden van Irak om lab. Maar het verplichte publiceren in de daar contacten te leggen juiste tijdschriften, het met lokale onderzoekers aanvragen van beurzen, en archeologen. “Ik heb het werken voor een baas ‘Het verplichte hier alleen een onderwijsdie mij vertelt hoe ik expepubliceren in de aanstelling. Als ik onderrimenten moet uitvoeren; juiste tijdschriften dat kon ik niet meer.” zoek wil doen, moet ik het kon ik niet meer’ zelf betalen. Hotel, verblijf Met de deadline voor en reiskosten zijn op eigen haar, inmiddels succeskosten.” volle, boek Een ode aan de E-nummers in zicht, moest ze een keuze maken. Zou Niet meer door ze aan haar boek werken andermans hoepels of zou ze haar tijd in een Wetenschap is al zwaar beursaanvraag steken? genoeg zonder dat je er zelf vakantiedaEén besef drong tot haar door: “Ik wil gen, werktijd en geld in investeert. Dus niet meer door die hoepels springen die waarom doen deze wetenschappers dit? iemand anders voor me hooghoudt.”

Toen Hertzberger in 2014 naar de Verenigde Staten vertrok om postdoc aan de Washington University School of Geen neokoloniale hufter Medicine te worden, deed ze dat met de Die hoepels in de wetenschap zijn voor ambitie om op langere termijn hoogleassyrioloog De Boer juist de reden om raar te worden. Door een stevig arbeidsnaar Bagdad te vertrekken. Twee keer conflict moest ze in 2016 vervroegd het kwam hij door de eerste ronde van een land verlaten. En daar zat ze, terug in Veni-beurs, twee keer greep hij net mis.

Nederland: zonder aanstelling, zonder Deze zomer schrijft hij weer een beurs-

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

wetenschap

Zelf proefjes doen

Microbioloog Rosanne Hertzberger: ‘Vanaf deze zomer onderzoek ik drie dagen per week vaginale melkzuurbacteriën’

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

Thuis achter de laptop aan je eigen onderzoek knutselen is niet voor elke wetenschapper weggelegd.

Wat als je met spoed een ‘dna gel electrophoresis kit’ of een transilluminator nodig hebt? Wereldwijd zijn in diverse steden laboratoria die je hiervoor kunt gebruiken.

Zoals het Open Wetlab in de Amsterdamse Waag Society, een laboratorium voor open source en creatieve biotechnologie.

11

Onbezoldigd onderzoek

ernstig verslechterd. Dat terwijl het land voor oudheidkundigen veel te bieden heeft. “Ik ben gespecialiseerd in de periode van 2000 tot 1600 v. Chr., toen Babylon als stad voor het eerst belangrijk werd. Babylonië heeft een enorm stempel op de wereldgeschiedenis gedrukt. Als je in Zuid-Irak een spade in de grond steekt, doe je al een bijzondere vondst.”

Daarom zoekt hij samenwerking met lokale archeologen, wetenschappers die weinig faciliteiten tot hun beschikking hebben. Hij hoopt met hun hulp een goede locatie voor een opgraving te vinden. “Waarschijnlijk hebben zij betere ideeën dan ik.” In ruil daarvoor kan hij misschien bijdragen aan de wederopbouw van de lokale studie naar Iraakse antieke geschiedenis. “Ik wil alleen niet overkomen als een neokoloniale hufter.

Zo van: Rients de Boer komt even vertellen hoe het zit.” Het mooiste zou zijn als hij met zijn beurs niet alleen zijn eigen wetenschappelijke dromen, maar ook die van Iraakse collega’s kan laten uitkomen.

Docent oudheidkunde Rients de Boer: ‘Mijn onderzoeksreis naar Bagdad is ook een beetje vakantie’

nemen en creatief zijn.” aanvraag. Omdat hij niet onderzoeksvoorstel meer aan de eisen van een ‘Al die uren, al die Zijn moet dit keer maatschapVeni-beurs voldoet, zet extra kosten maak pelijk relevant worden. hij in op een Vidi-beurs. ik met plezier’ “NWO is altijd geïnteresEen avontuurlijke onderseerd in hoe je kennis kunt neming. “Juist omdat ik benutten. Dat is makkelijminder kans heb, doe ik ker als je kankeronderzoek een gewaagder voorstel. doet dan als je kleitabletAls ik nu geen ambitie en ten bestudeert.” durf toon, wordt het niets Sinds de Tweede Golfoorlog Irak langmeer. Mijn onderwijscontract loopt in durig ontwrichtte, zijn de werkomstan2019 af. Ik wil dolgraag in de wetenschap digheden voor lokale wetenschappers blijven. Daarvoor moet ik wel wat onder-

12

Avonduren Het grootste voordeel van geneticus Abdellaoui is dat hij geen laboratorium nodig heeft om zijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid te bevredigen. Hij heeft alleen een computer en toegang tot een dataset nodig. Overwerken is hij gewend: sowieso werkt hij altijd meer dan fulltime. Als hij ’s avonds nog wat voor het Nederlands Tweelingen Register gewerkt heeft, blijft hij makkelijk even zitten om ook een uurtje of twee aan zijn eigen project te besteden. Dat doet hij niet alleen: zijn collega’s helpen hem en hij steekt weer tijd in hun privéprojecten.

Het is ook een prachtige tijd om geneticus te zijn. Voor het onderzoek naar partnerkeuze dat hij als masterstudent niet rond kon krijgen, zijn nu wel de benodig-

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

de data beschikbaar. De komende jaren wordt de hoeveelheid informatie alleen maar groter. “Ik heb nu al veel meer projecten lopen dan ik tijd heb.”

Voor een ander werken vindt Abdellaoui leuk, maar zijn eigen plannen uitwerken geeft hem de meeste voldoening. “Ik heb er zoveel bloed, zweet en tranen in geïnvesteerd om wetenschapper te worden.

Het is dan zo mooi om naar mijn eigen cv te kijken en artikelen te zien die ik zelf zou willen lezen.”

Zoals het artikel dat hij met collega Verweij schreef, over de genetische consequenties van de partnerkeuze op de intelligentie van de bevolking. Hieruit bleek dat mensen steeds meer partners met hetzelfde opleidingsniveau kiezen.

Slimme mensen trouwen met slimme mensen, minder goed opgeleide mensen zoeken partners van gelijk niveau. “Vroeger trouwde de huisarts met zijn assistente, nu trouwt een dokter met een dokter.”

Show me the money Alles leuk en aardig, maar als het geld voor dat onderzoek niet bij NWO vandaan komt, wie betaalt het dan?

Hertzberger heeft het geluk dat ze als freelance columnist en publicist bij NRC Handelsblad voldoende verdient om de huur en de crèche van haar zoontje te betalen. Al blijft het de vraag of ze hiermee de komende jaren haar onbetaalde onderzoek kan blijven financieren.

Remco Kort, bijzonder hoogleraar moleculaire celfysiologie, kende ze vanuit haar promotiecommissie. Kort bood haar een plek in zijn laboratorium aan. “De VU biedt mij gastvrijheid. Het is een privilege om op deze manier onderzoek te doen. In ruil hiervoor wil ik live bloggen over mijn experimenten en alle resultaten open access delen.”

De Boer sprokkelde een potje geld voor de kosten van zijn reis bij elkaar door cursussen aan hovo-studenten te geven.

“Ik zal ook wat eigen geld moeten bijleggen. Maar dat is niet erg, zo’n onderzoeksreis is ook een beetje vakantie.”

Abdellaoui steekt vooral vakantiedagen in zijn eigen onderzoek. De datasets

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

Geneticus Abdel Abdellaoui: ‘Ik heb alleen een computer en toegang tot een dataset nodig’

te doen. “Als er een artikel die hij hiervoor nodig aan komt, vertel ik haar heeft, kan hij meestal Het is ook een dat. Als het bijdraagt aan gratis aanvragen. “Op prachtige tijd om het wetenschappelijk veld dit moment ben ik bezig geneticus te zijn vindt zij het prima.” met een project met Want uiteindelijk komt een collega uit Engehet daarop neer: al die land. Die dataset kost extra uren, al die extra ongeveer drieduizend kosten worden met plezier euro, dat betaalt hij uit gemaakt. De Boer: “Als onderzoeksgeld dat hij onderzoeker heb je zo’n intrinsieke drang binnengehaald heeft.” Zijn directe baas, om onderzoek te doen, dat je alle andere hoogleraar Dorret Boomsma, geeft hem nadelen accepteert.” de ruimte om ook zijn eigen onderzoek

13

VIPs

Slapeloze genen

Mirjam van der Linden

Hoe komen managementideeën tot stand? In het boek De managementideeënfabriek beschrijft Stefan Heusinkveld, universitair hoofddocent bij Management en Organisatie, hoe goeroes en consultants hun ideeën vormen. Een kijkje achter de schermen van onder meer het 7S-model en CRM.

Peter Gerritsen

Hoogleraar knowledge representation and reasoning Frank van Harmelen is benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). In zijn vakgebied kunstmatige intelligentie is hij een van de grondleggers van het semantische web.

StudioVU/YC

Hoogleraar politieke besluitvorming Barbara Vis is benoemd tot lid van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad (SWR) van de KNAW. De SWR doet voorstellen voor bevordering van de sociale wetenschappen. De raad initieert en stimuleert samenwerking tussen individuele onderzoekers en instellingen.

14

Nagarjun Kandukuru

Docent privaatrecht Lotte Anemaet ontvangt de John J. Allenbeurs (10.000 euro) van NautaDutilh.

Hiermee gaat zij onderzoek doen aan het Max Planck Instituut in München. Haar proefschrift gaat over de perceptie van de consument in het merkenrecht.

W

etenschappers hebben zeven genen gevonden die van invloed zijn op slapeloosheid.

Hoopgevend nieuws, vindt ‘slaapprofessor’ Eus van Someren, omdat het een eerste stap is in de richting van een eventueel

medicijn en bovendien kan leiden tot bredere erkenning van het probleem. Van Someren leidde het internationale onderzoek samen met VU-hoogleraar Danielle Posthuma.

“Te vaak wordt het probleem afgedaan met het-zit-tussen-de-oren.

Ons onderzoek opent een ander perspectief: het zit namelijk ook

Medisch onderwijs

U

niversitair docenten geneeskunde voelen zich soms miskend omdat onderzoek en de behandeling van patiënten meer waardering opleveren dan voor de collegezaal staan.

“Er zijn vier manieren om hen te ondersteunen”, zegt psycholoog Thea van Lankveld, die hierop 20 juni is gepromoveerd. “Ten eerste door het creëren van een gemeenschap van docenten

en andere betrokkenen bij het onderwijs, ten tweede door het benadrukken van het belang en de complexiteit van het docentenvak, ten derde door het creëren van de juiste omstandigheden voor competentie- en expertiseontwikkeling, en ten vierde door het creëren van beloningen en stimulansen voor de ontwikkeling en verbetering van het onderwijs.” (PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Theavanlankveld

in de genen”, aldus Van Someren.

De onderzoekers gebruikten een steekproef van 113 duizend individuen. De gevonden genen spelen ook een rol bij angstoornissen, depressie en een lager algemeen welbevinden. (WV)

Het onderzoek werd gepubliceerd in Nature Genetics

Joodse oorlogstegoeden

D

e manier waarop Nederland de overlevenden en nakomelingen van de Holocaust restitutie heeft gegeven, is een voorbeeld voor de wereld, stelt jurist Christiaan Ruppert in zijn proefschrift Eindelijk ‘restitutie’, waarop hij 14 juni promoveerde.

Ruppert onderzocht welke factoren belangrijk waren bij de totstandkoming van de Nederlandse akkoorden over Joodse oorlogstegoeden. Hij concludeert dat het uitmaakt of de gesprekspartners meteen de intentie hebben om zich in de materie van de Joodse tegoeden te verdiepen en of zij bereid zijn er gezamenlijk uit te komen. (PB)

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

J

onge criminelen die op hun achttiende nog steeds een gedragsstoornis hebben, hebben vaak een verstoorde werking van het beloningssysteem in de hersenen. Dit blijkt uit onderzoek van psychiater in opleiding Moran Cohn, die hierop 15 juni bij VUmc promoveerde.

Hij onderzocht de hersenfuncties van adolescenten die al voor hun twaalfde met de politie in aanraking kwamen en ook later problemen bleven vertonen. Deze jongeren reageren sterk op verlies, maar zijn minder gevoelig voor beloning. Dat verklaart waarom hun opvoeding moeilijker verloopt en therapie minder effectief is. (FB)

De straat op of niet?

Zie proefschrift via tinyurl.com/Morancohn

Bosbranden

1à2 Het gebied van de bosbranden in Portugal is de afgelopen vijftig jaar 1 à 2 graden opgewarmd.

‘

Klimaatverandering speelt op de achtergrond zeker mee’, zei URC-hoogleraar fysische geografie Guido van der Werf in de Volkskrant. Door klimaatverandering heb je meer hittegolven en daardoor krijg je eerder grote branden. ‘Omdat er weinig aan bosbeheer wordt gedaan, ontstaat een opbouw van biomassa. De bossen groeien dicht. Als het dan begint te branden is er weinig meer aan te doen.’ (WV)

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

‘Mensen troosten net als chimpansees’ Videoanalyse van winkelovervallen bewijst dat mensen net als chimpansees slachtoffers van geweld uit empathie troosten. Dat ontdekten NSCR-onderzoeker Marie Rosenkrantz Lindegaard en haar collega’s.

“Als eerste sociale wetenschappers gebruikten wij videobeelden van overvallen in winkels om zo te analyseren hoe mensen zich in zulke geweldssituaties gedragen. Hierop zagen we het troostgedrag van mensen na agressie. Daaruit bleek dat vrouwen vaker troost geven en dat mensen die het slachtoffer van nabij kennen, zoals collega’s, eerder geneigd zijn om troost te bieden dan mensen met meer afstand tot het slachtoffer, zoals klanten.

Ivar Pel

Criminele kinderen

W

aarom protesteerden er in Nederland in 2003 maar 70.000 mensen tegen de inval in Irak, terwijl dat er in Spanje 2,3 miljoen waren? Die vraag behandelde hoogleraar social change & conflict Jacquelien van Stekelenburg bij haar oratie.

Een van de redenen: in Nederland ruzieden kleine linkse organisaties tot vlak voor de demonstratie over hoe ze die moesten aanpakken. In Spanje trok een aantal grote maatschappelijke organisaties juist gezamenlijk op.

Bij de protesten tegen asielzoekerscentra twee jaar geleden speelde weer iets anders: hoe het lokale bestuur in eerdere jaren met burgers was omgegaan, bleek een goede voorspeller voor het uitblijven of ontstaan van protest.

Sociale onrust voorspellen is complex. Van Stekelenburg gaat de komende jaren factoren in kaart brengen die daarbij een rol spelen. (WV)

We wisten niet waarom mensen dat gedrag vertoonden. Je kunt het hooguit achteraf vragen. Maar mensen weten vaak niet waarom ze zoiets doen. In de gedragsbiologie is het gebruikelijk om het gedrag van mensen met andere primaten te vergelijken.

De regel is dat als je dezelfde patronen in gedrag ziet bij verschillende soorten de onderliggende mechanismen vergelijkbaar zijn. Bij chimpansees zijn deze mechanismen al uitgebreid onderzocht. Bij chimpansees komt troostgedrag na agressie voort uit empathie. Bij mensen waarschijnlijk dus ook. En ook net als chimpansees troosten volwassen mensen vooral mensen die op hen lijken. Omdat ze zich beter in hen kunnen inleven.” (FB)

Rosenkrantz Lindegaard is onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Zie uitgebreide versie op adalvas.vu.nl>nieuws>9 juni

15

Beeldromans

Zes graphic novels die elk op zichzelf al een beetje vakantie zijn.

Ideaal voor aan het zwembad, op het strand of zonovergoten balkon.

Een loeihete zomer in strips DOOR PETER BREEDVELD

P

S

irène speelt zich af in Marokko, ‘ce pays aux grands espaces et plein de lumière’, en bulkt van de sfeer. Als Collignon de zee tekent, proef je de zilte lucht, je waant je in de nauwe straatjes van de Marokkaanse kustplaats waar het grootste deel van het verhaal zich afspeelt. Je voelt de warme zomerzwoelte op een nachtelijk balkon en de zinderende erotiek laat je niet onberoerd.

Hoofdpersoon is de 23-jarige Magda, een Marokkaans-Franse, die zwanger is van een Marokkaanse man, Nour, die maar meteen de benen heeft genomen.

Zelfs haar beste vriend houdt haar voor dat de baby háár en niet zijn verantwoordelijkheid is. Dan ontmoet Magda een mysterieuze roodharige vrouw, overduidelijk niet goed bij haar hoofd, die ze meeneemt naar haar huis, waarna de problemen pas echt goed beginnen.

16

Daphné Collignon | Sirène | uitgeverij Dupuis

Hier is helaas geen Nederlandse vertaling van. Evenals van Peau Neuve en This One Summer.

eau Neuve speelt zich beurtelings af op een naturistencamping aan zee waar de jonge Laura de vakanties doorbrengt met haar familie, en de middelbare school waar ze zich staande moet zien te houden. Daar schrijft ze een opstel over het naturisme, waarna ze zich verzekerd weet van de negatieve aandacht van de hufters van het schoolplein.

Griffon zet de naturistische gedachte van harmonie met elkaar en de natuur, waar Laura de onschuld van haar jeugd viert, tegenover de vijandige omgeving van een school vol jongvolwassenen in een Franse voorstad. Toch begint het verlies van haar onschuld al op die naturistencamping, waar de volwassenen plotseling zenuwachtig worden als ze zich, poedelnaakt, afzondert met andere jongeren die ze al jaren kent maar die zich seksueel voor elkaar beginnen te interesseren.

De auteur idealiseert het naturisme enigszins door dat neer te zetten in zachte gele, blauwe en groene kleuren, fel contrasterend met de sombere grijstonen

Elise Griffon | Peau Neuve | uitgeverij Editions Delcourt van de school. En al wordt het thema van de seksualiteit niet geschuwd, het naakt in deze strip is gezond, realistisch en aseksueel, wat je niet heel vaak ziet in strips, zelfs niet als die getekend zijn door vrouwen.

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

CULTUUR

I

n dit boek wordt gezwommen, geplonsd en gespetterd, geluierd in het gras onder loofrijk zomergroen, gezond op het strand in de blakende zon, geflirt met jongens en er ontluiken uiteraard de nodige seksuele gevoelens, precies zoals dat hoort in de zomervakantie. Rose brengt die elk jaar met haar vader en moeder door in een zomerhuis aan een meer, waar ze altijd weer haar vriendin Windy ontmoet.

Helaas voor Rose wordt al die zomerse zorgeloosheid overschaduwd door de relatiecrisis van haar ouders, waar vooral haar moeder debet aan lijkt te zijn. Het gedartel in het water en op het strand en met de jongen die in de plaatselijke videotheek werkt, en die stiekem horrorfilms voor Rose en Windy meeneemt, is nu vooral een manier om te ontsnappen aan de spanningen in het zomerhuis.

Het wordt Rose uiteindelijk teveel en het verhaal werkt naar een dramatische apotheose waar iedereen uiteindelijk gelouterd weer uit tevoorschijn komt.

De Canadese Jillian en Mariko Tamaki, nichten van elkaar, behoren ondanks hun piepjonge leeftijd tot de belangrijkste auteurs van de literaire strip, met hun gelaagde, fraai getekende, filmisch vertelde beeldverhalen barstensvol mensenkennis.

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

C Jillian en Mariko Tamaki | This One Summer | uitgeverij Roaring Brook Press

anicule betekent hittegolf, maar de Nederlandse vertaling van dit boek heeft als titel Bloedheet. Het is een bewerking van een broeierige plattelandsthriller van Jean Vautrin door striptekenaar Baru.

Het verhaal begint in een knalgeel graanveld op een loeihete zomerdag, waar een Amerikaanse gangster een grote koffer begraaft alvorens op de vlucht te slaan voor een naderende politiehelikopter.

Het geheel wordt ongemerkt gadegeslagen door een jongen die de koffer meteen weer opgraaft. De gangster verstopt zich echter in de stal van de boerderij waar het ventje woont, samen met een familie van afzichtelijke sociopaten.

De enige normale daar is een vrouw, een soort huisslaaf, die de klappen en vernederingen moet dulden van het hoofd van de familie, een lelijke hufter.

De komst van de gangster is haar kans om de hele zooi achter zich te laten, maar daar gaat het nodige excessieve geweld en bloedvergieten aan vooraf. Broeierig, sfeervol en smerig, zoals alleen Franse plattelandsthrillers dat kunnen zijn. En heel erg spannend, natuurlijk.

Jean Vautrin en Baru | Canicule (Bloedheet) | uitgeverij Casterman

17

Beeldromans

P

C

ome Prima is een roadmovie op papier. Het heeft alles wat een zomerstrip nodig heeft: wegen die zich door het glooiende Italiaanse landschap kronkelen, pittoreske stadjes, oude kerkjes, mannen in hemdsmouwen; alles baadt in geel zonlicht en o, een Fiat 500.

Het gaat over twee broers, Giovanni en Fabio. De laatste is een rauwdouwende crimineel die net bezig is zijn leven dat laatste fatale zetje richting gapende afgrond te geven als hij bezoek krijgt van Fabio: hun vader is overleden. Samen rijden ze in die Fiat 500 naar het ouderlijk huis om hem de laatste eer te bewijzen.

Onderweg worden er herinneringen opgehaald en haalt Giovanni’s donkere verleden hem in. Dat heeft allemaal niet zo vreselijk veel om het lijf, waar het om gaat zijn de sfeer en een keur aan zeer memorabele scènes, zoals een ruzie tussen Giovanni en zijn vrouw, die ondertussen de witte lakens aan het ophangen is. Terwijl die vrouw hem de les leest, zie je hem opgeslokt worden door het wit van die lakens.

Van dit boek bestaat een Engelse vertaling.

18

Alfred | Come Prima | uitgeverij Delcourt

ortugal lezen is in Portugal zijn, de stilte van hete zomermiddagen ervaren, de geur van eucalyptus en rozemarijn ruiken, meegenieten van het kabaal van de cicaden. Dit boek moet het niet hebben van de actie, maar van de sfeer.

Het verhaal speelt zich niet volledig in Portugal af, maar ook in Frankrijk, onder andere op het Franse platteland. Die scènes bevatten weer veel koel groen.

Vooral de scènes waarin ’s avonds buiten wordt gegeten en gedronken, riepen bij mij herinneringen op aan vakanties van jaren geleden. Je krijgt meteen weer zin om te gaan.

Wie dit jaar niet op vakantie gaat, om wat voor reden dan ook: koop Portugal. Als je dat uit hebt, is het alsof je drie weken in Frankrijk en Portugal hebt genoten van de ongerepte natuur en pittoreske stadjes, de nonchalante gastvrijheid van de lokale bevolking en het zou me echt niets verbazen als je nog bent bijgekleurd, ook.

Het gaat over een Franse striptekenaar, Simon Muchat – die vermoedelijk Pedrosa zelf is – die in een soort midlifecrisis belandt en op zoek gaat naar zijn Portugese wortels en zijn lang verwaarloosde familie.

Cyril Pedrosa | Portugal | uitgeverij Silvester Strips

Alle titels zijn te verkrijgen via het internet. nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

mail Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Postdoctoral researchers In Advalvas 17 Hans van Eyghen analyses the Dutch competition for research funding: ‘Nederland moet minder geld in promovendi stoppen.’ It is indeed a shame that large efforts by clever and specialized minds are wasted in writing proposals that are only exceptionally funded.

It is suggested that ‘the central problem is that maybe research gets too much money’. In that case, it is a relief to acknowledge that Dutch research funding is shrinking, and will shrink further in the foreseeable future.

While the Netherlands proclaim intentions to become a “leading knowledge economy”, both Dutch government and private sector invest less than the European average in R&D. The Dutch cabinet aims, by 2020, to allocate 2.5% of the GDP [bruto binnenlands product, red.] to R&D. The European Union aims to 3%. We are now here at less than 2%, and decreasing.

It is suggested that there are more important things that require money before research. This is not original: it is the present

reality of orthodox neoliberalism, which often indeed pits research versus health. A different political discussion, for example, would be whether money should go to research or to tax cuts for corporations inspired by some Caribbean islands.

On the other hand, it is true that the money there is disproportionately goes to funding PhD-students. PhD conditions here are among the best in the world, and attract skilled individuals to the academic career. But the number of PhDs has steadily increased, whereas postdoc positions are about a third of the PhD ones.

This imbalance is the result of incentives: time invested in supervising PhDs pays high in terms of publications and of money when the PhD is defended, with no long-term strings attached.

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Larissa van Dijk, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lilian Roos, Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

advertenties

Paolo Scussolini, postdoctoral researcher

Data sources: Rathenau Instituut and VSNU.

Wat Lammy irriteert Graag wil ik Larissa van Dijk aanvullen bij haar opinie over de TenT: ‘Gewoon wat een studentje irriteert (2)’ in Advalvas 18. Wat dacht je van: studenten die hun pen vergeten, geen kladpapier bij zich hebben, ongelooflijk verkouden zijn en geen zakdoekjes hebben meegenomen en anderhalf uur niet zonder water(flesjes) kunnen?

En dan naar aanleiding van het artikel ‘Metrohalte De Boelelaan moet veiliger’ op de volgende

colofon

pagina in diezelfde Advalvas vraag ik me af of studenten die koptelefoons dragen en dus de sneltram/metro niet horen, ook niet uitkijken. Vervolgens vinden ze ook nog dat anderen hun probleem moeten oplossen.

Zijn hun hersenen soms niet volgroeid? Alsjeblieft, neem jullie verantwoordelijkheid.

Lammy Garming, hovo-student letteren

UNIVERSITY MINOR GLOBAL FOOD SECURITY An interdisciplinary Minor taught

by FEWEB and FALW food experts addressing hunger, health, livelihoods, and sustainability globally. With support from the Ministries of Foreign and Economic Affairs. We welcome students from all faculties.

SIGN UP NOW! info.acwfs@vu.nl https://minor.vu.nl/nl/minoren/ global-food-security/index.aspx

19

Vrije Schrijver

Bas Heijne: ‘De universiteit hoort een vrijplaats te zijn voor echte debatten’ 20

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

CAMPUS

Bas Heijne is tot mei 2018 Vrije Schrijver aan de VU. Hij wil het debat aanzwengelen over de morele grenzen van wat er wetenschappelijk mogelijk is.

‘Wetenschap wordt ook gebruikt om ons te misleiden’ Door Dirk de Hoog Foto Martijn Gijsbertsen

M

et Bas Heijne heeft de VU een bekende naam en erudiet man binnengehaald. Vorige maand ontving hij de prestigieuze P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza. ‘Hij volgt de hedendaagse cultuur op een geëngageerde manier. Hij schrijft over haatvloggers en Der Ring des Nibelungen van Wagner, over Hollywoodfilms en Couperus, over Europese referenda en de toekomst van de roman. Zijn werk geeft een vernieuwde impuls aan wat literatuur in maatschappelijke zin betekenen kan’, prijst de jury hem.

Heijne is een aparte keuze. Tot nu toe waren de VU-schrijvers bekend van hun romans, zoals Ernest van der Kwast die afgelopen jaar de honneurs waarnam.

Heijne kennen we vooral als columnist en essayist, maar hij heeft ook romans geschreven.

De rol van wetenschap en techniek in deze tijd is een belangrijk thema in het werk van Heijne. Zo maakte hij in 2015 voor de VPRO de tv-serie De volmaakte mens. “Het verlichtingsdenken en de opkomst van de moderne wetenschap gingen natuurlijk

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

hand in hand. Het was een optimistisch man te brengen.” Als voorbeeld noemt denken over vooruitgang en bevrijding. hij de cosmeticaproducten die worden Daar zouden wetenschap en techniek de aangeprezen door mannen in witte jassen mens flink bij helpen. Nu dreigt die weten- met zogenaamde wetenschappelijke schap zichzelf in de staart te bijten”, zegt bewijzen. “En in verkiezingscampagHeijne. In zijn ogen ondergraven moderne nes, zoals die van Trump, worden door inzichten uit de wetenschap deels het wetenschappers ontwikkelde technieken ideaal van de vrije mens. “Uit de biologie gebruikt om kiezers louter te vertellen en de neurowetenschappen blijkt natuurwat ze willen horen. Wetenschap wordt lijk ook dat de mens zijn ook gebruikt om ons te eigen grenzen niet kan misleiden.” overstijgen. We zijn deels Daarom zijn ethiek en ‘Dankzij de gedetermineerd door moraal juist in deze tijd Verlichting mag ik broodnodig, vindt Heijne: onze genetische afkomst als homoseksueel en primitieve brein.

“Over twintig jaar kan trouwen’ Wetenschap werkt niet iedereen met iedereen alleen bevrijdend, maar kindjes krijgen door een laat ook menselijke beperbeetje te sleutelen aan kingen zien. Dat zet weer huidcellen. Zeg maar hoe vraagtekens bij een te je het wilt. Een jongetje, optimistisch vooruitgangsgeloof. Je kunt een meisje? Blond of zwart haar? Willen wel racistische wetten afschaffen, maar we dat? Het is natuurlijk mooi dat stellen daarmee zijn racisme en discriminatie die zelf geen kinderen kunnen krijgen, niet uit de samenleving verdwenen.” op die manier geholpen kunnen worden.

Maar moet een vrouw van zeventig jaar nog kinderen kunnen krijgen? Dat Broodnodige ethiek zijn vragen die de wetenschap niet kan Heijne wijst erop dat wetenschap ook beantwoorden. Daarover moeten we als misbruikt wordt om mensen te manipuleren. “In Amerika en Zuid-Afrika werden gewone mensen zelf de discussie voeren.

Waar trekken we grenzen?” wetenschappelijke theorieën gebruikt om de apartheid te verdedigen. Dat was de natuurlijke orde tenslotte. Nu worden Opzichtige leugens corrigeren allerlei inzichten uit de neurowetenHeijnes columns gaan ook vaak over ethischappen gebruikt om van alles aan de sche vraagstukken. Hij neemt zijn werk

21

Vrije Schrijver

Veelzijdig literair op absolute zelfontplooiing, maar ook als columnist zeer serieus. Het gaat niet een sociaal wezen dat ergens bij wil om lollige stukjes om de lezer te vermahoren. Dat is links uit het oog verloren. ken. ‘Uit een column moet een morele Die dachten dat als er maar economische betrokkenheid spreken, die absoluut vooruitgang is en welvaart voor iedereen, oprecht is. Er moet echt iets op het spel het wel goed zou komen.” Het essay over staan’, schrijft hij zelf. En dat dat lang niet de drie wereldverbeteraars verschijnt altijd meevalt blijkt uit zijn NRC-column van 9 juni: ‘Arme columnisten – in rustige vanwege de tentoonstelling over hen die in september te zien zal zijn in de tijden konden ze risicoloos wild en Amsterdamse Nieuwe Kerk. onverantwoordelijk om zich heen slaan; tegenwoordig lijken ze veroordeeld tot het pleiten voor nuchterheid en realiteits- Scheldtweets afvuren besef. Want dit zijn theatrale, uitzinnige Het gaat niet goed met het publieke tijden – en als je niet uitkijkt, heb je een debat in Nederland, vindt Heijne: “Er dagtaak aan het corrigeren van opzichzijn natuurlijk wel een hele hoop menintige leugens.’ gen die allemaal op internet uitgevent Momenteel werkt Heijne aan een essay worden. Maar iedereen zit in zijn eigen over drie belangrijke mensen uit de schuttersputje scheldtweets af te vuren vorige eeuw: Mahatma Gandhi, Martin zonder werkelijk naar elkaars argumenLuther King en Nelson Mandela. “Toen ten te luisteren.” ik gevraagd werd dat essay te schrijven, Daarin ziet hij een mooie taak voor de vroeg ik me af of er nog universiteit. Die hoort een iets nieuws over hen te vrijplaats te zijn voor echte zeggen valt. Maar bij debatten over belangrijke ‘We zijn deels nadere beschouwing zaken. “Dat wil ik als Vrije gedetermineerd zijn ze heel relevant voor Schrijver komend jaar ook door ons deze tijd. Alle drie de gaan doen: een paar goede primitieve brein’ vrijheidsstrijders staan in bijeenkomsten organide lijn van de verlichting: seren waar men elkaar de strijd tegen racisme, werkelijk ondervraagt op het erkennen van onze gebruikte argumenten, gedeelde menselijkheid zoals het wetenschappers en onderlinge afhankelijkbetaamt. Ik pleit niet voor heid.” een dialoog om het zoveel mogelijk met Heijne vindt het interessant om te kijken elkaar eens te worden, hoor. Verschillen wat hun strijd heeft opgeleverd en wat mogen er zijn. Daarvoor heb je het debat er niet is gelukt. “Zij worden alle drie tenslotte. Maar wel op grond van deugdevereerd, maar ook bekritiseerd. Het lijke argumenten.” verlichtingsdenken staat van alle kanten Enige ervaring met discussies op de VU onder druk. Dat is voor mij een belangrijk heeft hij al. “Ik was bij de Vrijheidsmaalthema. Veel mensen vallen weer terug op tijd op 5 mei. Daar was ik onder de indruk de groep, de cultuur en de zogenaamd van de frisheid en bedachtzaamheid unieke eigenheid. Toch blijf ik erin waarmee studenten met elkaar in discusgeloven. Dankzij de verlichting mag ik sie gingen. Dat maakt me enthousiast bijvoorbeeld trouwen als homoseksueel, om hier komend jaar veel gesprekken maar ik zie ook dat er beperkingen zijn. te voeren. Daar kan ik vast nog veel van De mens is niet alleen een individu, uit leren.”

22

> Bas Heijne is in 1960 in Nijmegen geboren en groeide op in Zwanenburg. > Hij studeerde Engels aan de UvA. > In 1983 verscheen zijn debuutroman Laatste woorden, in 1992 gevolgd door Suez. > Sinds 1991 schrijft hij essays en columns voor NRC Handelsblad. Hij ontving diverse prijzen, onder meer de P.C. Hooft-prijs 2017 voor beschouwend proza. > Zijn laatste twee essays Onbehagen, nieuw licht op de beschaafde mens (2016) en Staat van Nederland (2017) kregen veel aandacht. > Heijne werkt ook voor televisie. In 2008 presenteerde hij Zomergasten en in 2015 maakte hij de serie De volmaakte mens. > Hij schreef veel over van het werk van Louis Couperus en vertaalde onder meer de roman Heart of darkness van Joseph Conrad. > Heijne woont in Amsterdam en Parijs.

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

Gewoon wat een studentje irriteert (4)

opinie

Examencommissie

Bijlages, ontvangstmails en verzoekformulieren verdwijnen gewoon

“

Zouden ze voor de examencommissie dezelfde incapabele mensen inhuren als voor de studentenbalie?” Deze anonieme bron is niet te spreken over het functioneren van de commissie van zijn studie. En dat hoor je vaker.

Vooral zo tegen de zomer, wanneer deadlines voor inschrijvingen en afstuderen steeds meer gaan dringen, zijn de klachten over de bereikbaarheid en doeltreffendheid van de talloze commissies niet meer te tellen.

Veel studies hebben, afhankelijk van hoe groot ze zijn, een eigen examencommissie.

Deze bestaat uit een aantal leden die geregeld bijeenkomen om te vergaderen over verzoeken.

Een keer in de vier tot zes weken vindt zo’n vergadering plaats. En daar speelt het eerste probleem al op: want wat nou als je net de vergaderdatum hebt gemist en een verzoek wilt indienen om aan een (her)tentamen te mogen meedoen dat over een maand plaatsvindt?

Natuurlijk, planning is alles, maar toch.

Dat verzoek indienen is trouwens een kunst op zich. Want dat is afhankelijk van het functioneren van VUnet, dus er gaat nog weleens wat mis. Een week geleden kwam het volgende bericht nog binnen op de VU-mail: ‘Van vrijdag 19 mei 18 uur tot woensdag 24 mei 13 uur heeft zich een technische storing voorgedaan, waardoor alle aanvraagformulieren op VUnet niet hebben gewerkt. Alle in deze periode door studenten verzonden aanvraagformulieren zijn verloren gegaan.’ En zelfs als de technische

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

dienst het niet oppikt, verdwijnen bijlages, ontvangstmailtjes en hele verzoekformulieren in limbo.

En dan is het wachten op de volgende vergaderdatum. Die hopelijk op tijd is vóór de deadline van dat wat je graag wilt.

Want de leden van de examencommissie willen natuurlijk ook met vakantie, en wat is daar nou een betere tijd voor dan de afrondingsfase van heel veel studies? En zijn er niet genoeg leden aanwezig, dan wordt een vergadering gerust ook afgelast. Daar zit je dan, met je verzoekformulier, cijferlijst en motivatie.

Begrijp me goed, ik studeer al zeven jaar met veel plezier aan de VU. Als oude studeer-rot begrijp ik heel goed dat elk systeem zijn vooren nadelen heeft. Maar mijn ergenisstukken brengen wel een patroon aan het licht: misschien is de VU wel te hard bezig met modern willen zijn. Meespelen met de grote jongens. Een hippe studentenbalie met limoengroene bankjes voor een fris uiterlijk, en kekke eettentjes op de campus. En daar is an sich ook niks mis mee, als de basis in orde is.

Maar dat is dus niet het geval. Té vaak komt het voor dat medewerkers geen verstand van zaken hebben. Té vaak dat studenten tussen wal en schip vallen omdat het systeem geen rekening houdt met uitzonderingsgevallen. En té vaak wordt het persoonlijke aspect uit het oog verloren. En ben je als student een van de velen, voor wie in het systeem gewoonweg geen tijd meer is.

Larissa van Dijk

> masterstudent biology > masterstudent management, policy analysis and entrepreneurship in health & life sciences FOTO Peter Valckx

23

Dienst Communicatie & Marketing

Dat het bij de dienst Communicatie & Marketing niet lekker loopt, is een publiek geheim. Wat is er volgens betrokkenen aan de hand? Een reconstructie.

Altijd van je af communiceren teams voor clusters van faculteiten. Het had de eilandcultuur moeten doorbreDOOR Welmoed Visser ken, de lijntjes tussen de centrale dienst en de faculteiten korter moeten maken en de dienstverlening efficiënter. Maar en flesje water, daarover ging het conflict van medewerkers het tegendeel gebeurde: de afstand tussen de faculteiten en de dienst werd van de dienst Communicatie groter dan ooit, mensen op de faculteiten & Marketing (C&M) met bleken ‘hun’ communicatiemedewerker een van de faculteiten. Dat niet te kunnen vinden. “Altijd als je ze de dienst godbetert op een nodig hebt, zitten ze bij een andere faculvoorlichtingsdag geen water teit”, is een veelgehoorde klacht. had neergezet voor de docenten die er Bovendien werd de werkdruk bij C&M moesten spreken. VU-docenten zijn zo hoog dat er mensen ziek werden of doorgaans geen zeikerds en zelfredzaam elders een baan zochten, waardoor er genoeg om in hun eigen drinken te veel tijdelijke krachten voorzien. Dus moet er binnenkwamen. Zoveel wel een voorgeschiedenis dat ook binnen de dienst zijn, wil je vallen over ‘Altijd als je ze de mensen elkaar nauweeen ontbrekend flesje nodig hebt, zitten lijks nog kennen. water. Het was letterlijk de ze bij een andere Het dagelijkse commudruppel. faculteit’ nicatiewerk – websites Dat water kwam trouwens onderhouden, voorlichverschillende keren terug tingsdagen organiseren, in de gesprekken voor persberichten maken – deze reconstructie. Voor slokte de afgelopen jaren de faculteitsmedewerkers vrijwel alle capaciteit op. stond het ontbrekende Daardoor was er weinig flesje symbool voor alles ruimte voor strategisch meedenken, wat ze zelf moeten uitzoeken, ze voelen waaraan bij de faculteiten wel grote zich aan hun lot overgelaten. De medebehoefte is, zo blijkt uit de gesprekken. werkers van Communicatie vonden Bij de reorganisatie was die keuze trouhet juist een teken van overspannen wens bewust gemaakt: er zijn nauweverwachtingen van de faculteiten: “Hé, lijks nog communicatieadviseurs; de wij hebben een derde minder mensen. meesten zijn communicatiemedewerWe kunnen alles niet meer precies zo ker, een bezuiniging want die functie doen als voorheen.” is één of twee salarisschalen lager dan een adviseur. Tegen de faculteiten is Onbespreekbaar destijds gezegd dat ze na de reorganisatie Het leek zo’n goed idee, drie jaar geleden hetzelfde zouden krijgen, maar dan voor bij de reorganisatie: dat communicatieminder geld. Dat leek een goede deal medewerkers niet meer exclusief voor natuurlijk, maar met name de grote faculéén faculteit zouden werken, maar in

E

24

teiten merken nu wat het betekent dat er minder communicatiemedewerkers voor hen werken: “Voor ons werkte het niet omdat medewerkers de communicatiemedewerker niet wisten te vinden, als ze bijvoorbeeld een prijs hadden gewonnen”, zegt Mira Maletic, directeur bedrijfsvoering van de economische faculteit.

“Bij de reorganisatie had Communicatie aan beter verwachtingsmanagement moeten doen”, vindt een communicatiemedewerker die anoniem wil blijven.

“Het is logisch dat je met een derde minder mensen niet meer het serviceniveau kunt bieden dat faculteiten gewend waren. Maar er is nooit gekeken naar de vraag: wat kan er dan niet meer?

Dat was onbespreekbaar.” De kern van het probleem is volgens deze persoon dat er te weinig vanuit een visie gewerkt is op hoe de communicatie en marketing er voor de VU uit zou moeten zien om toekomstbestendig te zijn.

Veel zieken, veel nieuwe gezichten Het lijken trouwens vooral de grote faculteiten te zijn die de dupe zijn geworden van de clustering: zij hadden voorheen soms een hele afdeling communicatie en

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

campus ment om mensen in dienst te houden door ze carrièreperspectief te bieden”, zegt Henk Olijhoek, ten tijde van de reorganisatie voorzitter van de domeincommissie. “En dat is jammer, want veel kennis vervliegt daardoor.”

Velen voelen zich gefrustreerd omdat ze wel ideeën hebben hoe het beter kan, maar niet de middelen of de menskracht om die uit te voeren. En verschillende mensen noemen de angstcultuur, die volgens de medewerkers trouwens wel langzaam afneemt sinds interim-directeur Jenneke de Sain in februari aantrad.

Een derde minder mensen > Het domein Communicatie is ingrijpend gereorganiseerd in het voorjaar van 2014. > Onder het domein vielen de medewerkers van de dienst Communicatie & Marketing (C&M), maar ook de communicatiemedewerkers die voorheen bij de faculteiten in dienst waren. > Onderdeel van de reorganisatie was een stevige bezuiniging: op de personeelskosten is 35 procent bezuinigd. 25 van de 140 voltijdsbanen werden wegbezuinigd en veel functies werden lager ingeschaald. > Na de reorganisatie werden de communicatiemedewerkers die voor faculteiten en diensten werkten ingedeeld in clusters. Die clusters werken voor twee of drie faculteiten, of voor de gezamenlijke diensten.

rbbmr.nl

> Half februari 2017 werd de directeur C&M op non-actief gesteld. Momenteel is Jenneke de Sain interim-directeur.

niet gelukkig: iedereen moeten het nu doen met de hoge werkdruk, een paar medewerkers die Het is een prestatie noemt sommigen zijn daardoor maar één of twee dagen wat de dienst met zelfs ziek geworden, wat per week op hun faculteit zoveel minder de werkdruk voor anderen zitten. Zij zijn dan ook mensen nog wél weer verhoogt en bijdraagt het meest ontevreden. Bij voor elkaar krijgt aan de constante stroom Geesteswetenschappen is van nieuwe gezichten bij de tevredenheid groter en de dienst. bij Exacte Wetenschappen Een andere factor die het zit er nog altijd een vast verloop in de hand heeft team communicatiemegewerkt, is dat mensen nauwelijks meer dewerkers op de faculteit, hoewel dit wel uit minder mensen bestaat, waardoor ook kunnen doorstromen: er zijn communicatiemedewerkers en afdelingshoofhier de werkdruk flink is toegenomen. den, maar veel functies daartussen zijn En de communicatiemedewerkers zelf? geschrapt. “Er is onvoldoende commitDie zijn – im Großen und Ganzen – ook

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

Lappendeken van oud en nieuw Een buikpijndossier dat bijna iedereen noemt is de online communicatie. De nieuwe VU-website liep jaren vertraging op en wordt nu eindelijk stukje bij beetje gelanceerd, waardoor de site momenteel een lappendeken is van oud en nieuw.

Daarnaast is de VU amper aanwezig op Facebook, (initiatieven van individuele docenten of afdelingen daargelaten) en iets actiever op Twitter, maar het is allemaal erg zendergericht. De prioriteit bij Communicatie lag lange tijd niet bepaald bij online. Tijd voor advies aan faculteiten over hun online communicatie is er dan ook nauwelijks.

“Online communicatie is voor ons té belangrijk om het zo op zijn beloop te laten”, zegt Maletic. “Wij hebben iemand nodig die op strategisch niveau meedenkt hierover.” Feweb heeft daarom zelf dit voorjaar een online adviseur aangesteld.

Formeel is die nog wel in dienst van C&M, maar gedetacheerd bij de faculteit. “Ja dat kost geld. Maar het niet goed doen kost nog meer, denken wij.”

Actief netwerk voor alumni Met de interne online communicatie is het niet beter gesteld. VUnet is ronduit gebruikersonvriendelijk. Veel onderdelen werken in de ene browser wel en in de andere niet, maar welke browser je moet hebben verschilt per onderdeel. Dat terwijl de afgelopen jaren van VU-medewerkers en zeker van leidinggevenden wordt verwacht dat ze allerlei dingen digitaal doen die je vroeger met iemand van de diensten of op papier kon regelen: jaargesprekken, declaraties, begrotingen en arbeidscontracten. Dat kan zeker anders, zeggen de experts, maar om dingen te veranderen heb je budget nodig en dat was er de afgelopen jaren niet.

Gaat er dan niks goed bij Communicatie?

Jawel, er zijn dingen die na de reorganisatie juist beter gaan dan daarvoor: het

25

Dienst C&M

alumnibeleid bijvoorbeeld, de VU heeft in een paar jaar een actief netwerk opgezet van alumni. Ook de voorlichtingsdagen lopen beter dan ooit: er komen veel mensen en het programma is interactiever. En, ook dat moet gezegd, het is überhaupt een prestatie wat de afdeling met zoveel minder mensen en zoveel personele wisselingen wél voor elkaar krijgt.

Zendermentaliteit Maar als je er met wat afstand naar kijkt concludeer je dat de dienst Communicatie vanuit de zender denkt en werkt. Niet alleen op Facebook en Twitter communiceert de VU vooral van zich af. Als een aankomend student wil komen praten over haar studiekeuze, is daar – afgezien van de voorlichtingsdagen – geen tijd meer voor. Dezelfde zendermentaliteit zie je bij de informatievoorziening op de site, er wordt erg gedacht vanuit de organisatie: de VU heeft drie communicatieopleidingen: bij Geesteswetenschappen, Sociale Wetenschappen en Exacte Wetenschappen. Die vind je ook keurig op hun sites, maar nergens staat op een rijtje wat de verschillen zijn.

En eigenlijk is de onderliggende klacht van de faculteiten vergelijkbaar: ze zitten met vragen op communicatiegebied waarmee ze nergens terechtkunnen, maar er zit wel een of twee keer per week iemand van C&M ergens in een kamertje op de faculteit nieuwtjes online te zetten, als het nieuws die persoon tenminste bereikt.

Je gaat zo langzamerhand denken dat de nieuwe directeur Communicatie welhaast een superheld moet zijn om deze sfeer om te buigen. Wie zou dat kunnen? “Een verbinder”, zegt Olijhoek.

“Een bruggenbouwer”, zegt Maletic.

Ironisch, want dat verbinden zou toch in de genen moeten zitten van elke communicatiemedewerker? Wat is communicatie anders dan mensen met elkaar verbinden? Maar blijkbaar is dat basale element te veel naar de achtergrond geraakt. Als die verbinding er niet is, kun je je drie slagen in de rondte werken, maar blijven mensen vallen over een flesje water, zo blijkt.

Voor dit verhaal sprak ik mensen van de dienst C&M zelf en mensen die op de faculteiten met de dienst samenwerken. Dit artikel is een ingedikte versie van hun verhalen. Ze komen lang niet allemaal in het stuk voor, sommigen wilden anoniem blijven.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

26

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege verslaving van Leonore de Wit. 08-06-2017|WN-KC137. In het kader steekt een dappere student zijn hand op. De Wit: “Ja, lekker!” Vanuit klinisch van het vak ontwikkelingspsychologie perspectief hecht de psycholoog eraan en psychopathologie vertelt Leonore de te benadrukken dat de positieve effecten Wit haar studenten over verslaving. Een van drugsgebruik niet mogen worden onderwerp dat bij eerstejaars psychovergeten. “Als professionals focussen logie de gemoederen flink bezighoudt, we altijd op de nadelen, maar mensen zo blijkt. Foto’s van bekende sterren die gebruiken natuurlijk omdat er ook positen prooi vielen aan middelenmisbruik tieve effecten zijn. Zij het alleen op heel roepen een hoop reacties op en voorbeelkorte termijn.” den over ernstige afhankelijkheid van Er volgt een mooi, persoonlijk verhaal seks en internetporno leiden tot nogal over hoe “jullie juf” in haar jonge wat hilariteit. De Wit houdt de zaal maar jaren ook niet altijd even braaf was. met moeite bij de les. Dat op alcohol- en “Ik ben inmiddels goed drugsgebruik in bepaalde terechtgekomen, maar kringen nog steeds een was als twintiger een stevig taboe rust, zoals enorme thrillseeker en De Wit beweert, wordt Persoonlijk zat middenin de partymeteen bevestigd als ze scene. Daar zag ik met haar studenten vraagt verhaal eigen ogen de scheiding naar hun eigen ervarinontstaan tussen mensen gen met stimulerende of Weinig rust in met een stabiele basis en verdovende middelen. de zaal mensen die geen grenBij alcohol steekt nog zen kennen en bij wie bijna iedereen zijn hand gebruik ontaardde in op, en ook cafeïne blijkt misbruik. Met alle negaeen veelgebruikt middel tieve gevolgen van dien.” onder studenten psychoDe zaal luistert even heel logie, maar als de docent aandachtig. Maar zodra aandringt op openheid De Wit een filmpje start waarin een over experimenteren met andere middejonge vrouw laat zien hoe je danst op len gaan slechts een paar aarzelende verschillende soorten drugs, is de slappe vingers omhoog. “Ik verwachtte eigenlijk lach weer in volle hevigheid terug. “Mag veel meer vingers. En de officiële cijfers ik nog heel even de aandacht?” probeert geven ook een ander beeld…” Op de vraag ze nog. “Het is belangrijk dat jullie weten of iemand zijn ervaring wil toelichten, dat verslaving echt heel slecht is voor je valt de zaal ineens angstvallig stil. De gezondheid. O, nu sta ik toch met mijn Wit waarschuwt maar vast. “Ik ga de hele vingertje te wijzen. Dat wilde ik heletijd met jullie praten, dus jullie kunnen maal niet.” maar beter een beetje meedoen.” Dan

+ �

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12

Zakaria Nafid

De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

484 dagen Ik open onze Google Drive. Een Louvre aan dossiers, notities en initiatieven. Zeeën van tijd stromen door de bergen van duizenden Wordbestanden. 403 dagen geleden, onze eerste vergadering, waren dat er nog nul. Over 81 dagen weer.

Die gedachte overmeestert me. Stiekem vrees ik dat einde. De dag dat we niet meer in de bestuurlijke arena voor onze medestudenten knokken, maar weer volledig een van hen zijn.

Na een jaar lang 50 à 60 uur per week klinkt dat buitenaards.

Overwinningen voor onze medestudenten vullen mijn hoofd. De 162 nieuwe studieplekken en de vele die nog volgen. De versterkte onderwijsevaluaties, inclusief heldere terugkoppeling aan studenten. De extra vergoeding voor fulltime bestuurders en besturen van grote verenigingen, waarvan mijn collega’s het VU-bestuur vurig overtuigden.

Ik denk daarbij terug aan de rekensom die ons jaar gekenmerkt heeft. USR = kleine achterban, veel invloed. Verenigingen = grote achterban, weinig invloed. Eureka.

Ik denk terug aan vanochtend, toen ik voor het laatst ons studentenforum voorzat. Een grote groep visionaire medestudenten die zich samen met ons inzet voor een studentencafé en studentensupermarkt voor én door studenten, een VU-festival georganiseerd door studenten en een sfeervollere campus. Samen met hen heeft de campusrenaissance een startsignaal. Over drie jaar herkent niemand de VU meer.

Verder. Het VU-banenplatform waarmee je een VU-studentenbaantje gaat kunnen vinden.

De knelpunten omtrent het combineren van twee studies en de bekendheid van studentenpsychologen, waar eindelijk hard aan gewerkt wordt. Een nieuw kiesstelsel, waarmee elke faculteit een USR-zetel krijgt. Het VU-taalbeleid, ons pleidooi voor onderwijsinnovatie en het versterken van opleidingscommissies.

En hoe we, zoals beloofd, onze verkiezingen terugbrachten. De Drive koestert deze parels en nog vele andere. Mijn vingers jeuken; had ik maar geen woordenlimiet. Een bijtende metafoor voor onze laatste 81 dagen.

Het begin van dit jaar heb ik omarmd.

Het einde daarentegen is een bitterzoete zekerheid waarvoor ik mezelf nog even bescherm. Maar terugkijkend op wat negen studenten in één termijn bereikt hebben, voel ik louter kolossale trots voor de acht vrienden die samen met mij hun 484 dagen wilden vullen met het veranderen van de Vrije Universiteit.

De zomerzon schijnt het kantoor verblindend binnen. Buiten lopen onze opvolgers, druk in gesprek. “Weet je al wat je volgend jaar doet?” vraagt Amina weer. Minder, denk ik. “Komt wel”, zeg ik.

Tot 1 september zijn we nog hard voor je bezig.

Maar Amina, Lobke, Jorick, Zakaria, Joep, Veerle, Jasper, Evelien en ik zeggen alvast: bedankt.

Martijn Goosensen, USR-voorzitter m.goosensen@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Decentrale selectie. Als USR hebben we adviesrecht over de selectie van nieuwe studenten aan de VU. Er wordt bij vier VU-opleidingen een selectie toegepast: criminologie, geneeskunde, IBA en tandheelkunde. We kijken als raad kritisch naar de eisen.

Worden studenten niet onterecht afgewezen? Zijn de criteria objectief genoeg? We gaan in juli in gesprek met het college hierover.

• Studentenforum. Op 12 juni was het laatste studentenforum van dit studiejaar. De vier forumgroepen gaven een tussenstand. De groep studentencafé streeft ernaar in februari 2018 een café te hebben gerealiseerd.

De groep campussfeer is druk in gesprek met de Facilitaire Campus Organisatie over de langetermijnvisie op het campusplein. Ook de twee andere forumgroepen VU-festival en studentensupermarkt zijn druk met het concretiseren van hun plannen.

Wil jij ook betrokken raken bij zo’n forumgroep en bijdragen aan een levendige campus? Stuur dan een mailtje naar usr@vu.nl.

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 21 JUNI 2017

DOWN THE DRAIN

In april dit jaar werd bekend gemaakt dat de VU en UvA de huisvestingsplannen niet doorzetten voor de bèta­ samenwerking in de clusters Informatica, Natuur­ en Sterrenkunde, en Earth, Ecology and Environment. In de afgelopen zes jaar is er hard gewerkt door de verschillende afdelingen van de VU en de UvA om de samenwerking tussen deze clusters mogelijk te maken. Op 21 april stemde de centrale UvA­medezeggenschap echter niet in met de bèta­ verhuizingen. De toekomst van de bètasamenwerking is nu onduidelijk.

De eerste reactie van Ivo van Stokkum toen hij hoorde dat de informatici van de UvA niet naar de Zuidas mochten verhuizen was teleurstelling: "Je houdt er wel rekening mee dat de samenwerking tussen de Amsterdamse bètawetenschap­ pen zou kunnen mislukken. Maar mensen hebben hier jarenlang hard aan gewerkt en er veel energie ingestoken. Daarom had ik tot het laatst nog de hoop dat de verhuizingen toch door zouden gaan.

Dat dit niet is gebeurd is een grote teleurstelling en daarmee gaan miljoenen down the drain." Ivo was zelf nauw betrokken bij het opzetten van de bètasamenwerking in de afgelopen zes jaar, zowel binnen zijn eigen groep, biofysica, als in de medezeggenschap.

IVO VAN STOKKUM • • • •

UNIVERSITAIR HOOFDDOCENT BIOFYSICA WERKT BIJ DE VU SINDS 1989 ACTIEF IN DE MEDEZEGGENSCHAP SINDS 2005 VOORZITTER ODC BÈTAWETENSCHAPPEN SINDS APRIL 2017

De medewerkers van de bètaclusters waren via de onderdeelcommissies (ODC’s) van de faculteiten Aard­ en Levenswetenschappen (FALW) en Exacte Wetenschappen (FEW) steeds betrokken bij het samenwerkingsproces.

De medezeggenschap is volgens Ivo gedurende al deze tijd op de hoogte gehouden van de vorderingen.

“De ODC’s hebben de Amsterdamse bètasamenwerking altijd een warm hart toegedragen.”

De afgelopen maanden waren moeilijk voor de ODC’s. Een lastige periode brak aan voor de ODC FALW toen bleek dat uiteindelijk alleen de Aardwetenschappers naar de UvA zouden verhuizen, waardoor het Earth, Ecology and Environment cluster uit elkaar gehaald zou worden.

“De ODC FALW heeft zeer goed werk verricht in deze periode,” zegt Ivo. “Zij hebben vele gesprekken gevoerd die hebben geleid tot een uitgebreid advies over de splitsing van dit cluster, waarbij alle voor­ en nadelen werden opgesomd.

De ODC FALW gaf in het advies een aantal duidelijke grenzen aan die de basis vormden voor verdere onderhandelingen.

De ODC Exacte Wetenschappen had het makkelijker, omdat er draagvlak was voor de huisvestingsplannen bij de drie betrokken afdelingen Natuur­ en Sterrenkunde, Informatica en Scheikunde en Farmaceutische Wetenschappen. In de laatste onderhandelingen is de VU veel verder gegaan dan de UvA en ging de VU tot het gaatje om de afspraken gestand te doen. Ondanks al deze inspanning de afgelopen zes jaar staan we nu toch met lege handen.”

”ONDANKS AL DEZE INSPANNING DE AFGELOPEN ZES JAAR STAAN WE NU TOCH MET LEGE HANDEN.”

Nu de bètaverhuizingen van tafel zijn vindt er een heroriëntatie plaats binnen de afdelingen. Daarbij is het nog niet duidelijk welke samenwerkingen voortgezet zullen worden. Ivo geeft aan dat dit voor de afdeling Natuur­ en Sterrenkunde wel het geval is: “De intentie om een Amsterdam Institute of Physics and Astronomy te vormen is er aan beide kanten.” Ook tussen de afdelingen Informatica zal naar

verwachting de samenwerking blijven bestaan.

Omdat het gezamenlijke huisvesting­ programma voor de bètasamenwerking is afgelast wordt er nu hard gewerkt aan een nieuw plan om de VU­bètaclusters te huisvesten op de VU Campus. “Het wordt een hele spannende tijd,” geeft Ivo aan.

“De VU moet onder hoge tijdsdruk gaan puzzelen hoe zij de nieuwbouw in gaat richten. Gelukkig is er een heel capabel faculteitsbestuur, dus ik ben optimistisch dat er een oplossing komt.”

“DE ODC’S HEBBEN DE AMSTERDAMSE BÈTA SAMEN WERKING ALTIJD EEN WARM HART TOEGEDRAGEN.”

Het afketsen van de Amsterdamse bètasamenwerkingshuisvestingsplannen heeft geen effect op de fusie van FALW en FEW. Deze faculteiten gaan per 1 juli 2017 verder als Faculteit der Bètawetenschappen. Deze fusie heeft ook geleid tot het samenvoegen van de ODC’s.

Ivo geeft aan dat de fusie vooral nog een cultuurkwestie is, omdat uiteenlopende afdelingen samengevoegd worden tot één grote faculteit. “We proberen als ODC mensen van verschillende afdelingen in contact te laten komen. We kunnen hierdoor kwesties bespreken die spelen in de verschillende hoeken van onze faculteit en vervolgens hierover in discussie gaan met ons faculteitsbestuur.” De afdelingen ontvangen een vergoeding voor het ODC­ lidmaatschap van een medewerker. De ODC Bètawetenschappen is echter niet volledig representatief voor de gehele Bètafaculteit omdat een aantal afdelingen niet vertegenwoordigd zijn. “Wij hebben helaas nog geen medewerkers van de afdelingen Aardwetenschappen, Ecologie en Neurosciences in de ODC zitten,” kaart Ivo aan. “Kennelijk vinden die het niet belangrijk dat er iemand van hun afdeling in de facultaire medezeggenschap zit en dat er voor hun belangen wordt opgekomen.”

De ODC Bètawetenschappen heeft nog zes plaatsen over. Neem bij interesse contact op met Ivo van Stokkum (i.h.m.van.stokkum@vu.nl).

MINICURSUS “BEGROTING” VOOR LEDEN VAN DE MEDEZEGGENSCHAP De OR­commissie TOP (Training, Ontwikkeling en Professionalisering) heeft voor de gehele medezeggenschap van de VU een minicursus “Begroting” georganiseerd op donderdag 8 juni jl. Twee groepen, bestaande uit leden van de ondernemings­ raad, de onderdeelcommissies (ODC), de universitaire studentenraad en de facultaire studentenraden, hebben een ochtend of middag les gehad over het begrotingsproces van de universiteit.

Sinds twee jaar heeft de medezeggenschap instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting, zowel centraal via de Gezamenlijke Vergadering (GV) als facultair via de Facultaire GV. Derk Jan Slagter, Senior beleidsmedewerker Financiën, heeft aan de hand van een viertal punten het technische deel van de begroting onder de loep genomen: 1: Hoe komt het geld binnen bij de VU? 2: Hoe wordt een facultaire begroting opgesteld?

3: Planning en controlcyclus in relatie tot het instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting.

4: Hoofdlijnen Jaarplan VU 2018.

Menno van der Veen van trainingsbureau TAQT heeft tijdens het tweede deel van de minicursus uiteengezet hoe de medezeggenschap kan proberen invloed uit te oefenen op de begroting.

De kadernota is het document waar je kracht ligt als medezeggenschap, hierin moeten de speerpunten zien te worden opgenomen die voor de GV belangrijk zijn. In totaal namen ongeveer 50 personen deel aan de cursusdag.

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, VICTOR VAN BIJLERT TEKST ESTHER PLOMP, IVO VAN STOKKUM, JOSEPHIEN SIERAG BEELD PETER GERRITSEN VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Cursussen

Eten

Visbar Beet

Gewoon schilderen kan ook nog Cursusprogramma 17/18 Start in september, inschrijving geopend Korting voor studenten & medewerkers VU griffioen.vu.nl

I

n september begint het nieuwe cursusprogramma van de Griffioen. Beeldende kunst, body & mind, dans, muziek en theater: het aanbod is al jaren globaal hetzelfde, met lichte verschuivingen om de laatste mode op dansgebied bij te benen of trends in het mindgebeuren te volgen. Daarnaast worden steeds meer cursussen ook in het Engels aangeboden, onder andere fotografie.

Nieuw zijn komend seizoen bijvoorbeeld Yin Yoga, de meditatiecursus To be non-judgemental (jawel, met een Engelstalige Indiase docent) en High Heels Urban Dance. Maar je kunt in de tien cursuszalen op Uilenstede ook nog steeds gewoon schilderen, je eigen kleren maken, leren masseren, stijldansen, buikdansen, zingen en toneel spelen. Het is te doen in de Griffioen.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

VISBAR BEET Dapperstraat 26 visbarbeet.nl Michelle Meier Mattern masterstudent corporate law

FOTO Colette Curfs

Cultuurcentrum Griffioen

SFEER Aangenaam. Bij binnenkomst vallen de hoge eettafels bij het raam, vriendelijk verlicht door kaarsjes, meteen op. Iets verderop is het lagere eetgedeelte, voor een intiemer dinertje. Door de gezellige drukte wordt het af en toe wel lawaaierig, waardoor we de muziek niet meer horen.

ETEN Voor elk type viseter wat wils. Van garnalenkroketjes en salades tot een luxevissoep of verfijndere zeevruchten.

Mijn eetpartner en ik kunnen niet kiezen tussen de heerlijke voorgerechten, dus we zijn voor een Selectie-van-de-chef gegaan: een mix van scheermessen, garnalen, inktvis en kokkels met bijpassend sausje. Charmant gepresenteerd op een houten plank en subtiel gekruid. Om letterlijk je vingers bij af te likken. Als hoofdgerecht neemt mijn metgezel fish-and-chips, een klassiek gerecht van verse kabeljauw en heerlijke frietjes. Ikzelf kies de zalmburger, met een originele twist door de bietenchutney en dragonmayonnaise. Heerlijk, alleen jammer dat er geen sidedish bij zit.

BEDIENING Hartelijke kerels die snel serveren; goedlachs. Onze special requests bij de voorgerechten zijn absoluut geen probleem.

TIP Een mix van zeevruchtvoorgerechten om te delen.

AANRADER Zeker, voor de duurzaam gevangen vis. En voor een gemoedelijk avondje uit of een romantisch etentje. Je kunt zo doorrollen naar de Javastraat of het Beukenplein.

PRIJS Gemiddeld, een gezamenlijk luxevoorgerecht, ieder een hoofdgerecht en een drankje voor samen 50 euro, maar het kan zeker ook voor minder.

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS

Uilensteders

Pils vind ik niet meer zo spannend Erik Meijer 21 Master oncology Blauw-rode toren

“

Het leuke aan whisky is dat er alleen water en gerst in zit. De rest van de smaak komt van het vat en door het destillatieproces. Meer is er niet.

Vroeger dronk ik af en toe op zaterdag met wat vrienden een blend uit de supermarkt. Tot we een keer naar een speciaal festival gingen. Daar kun je onbeperkt whisky proeven. Het was een ontdekking dat er zoveel verschillende smaken zijn.

Ik denk dat ik wel mag zeggen dat ik inmiddels de grootste whiskykenner van Uilenstede ben. Af en toe organiseer ik een proeverij. Ik vind het leuk om anderen met verschillende smaken kennis te laten maken en uitleg te geven. Ik begon op mijn eigen eenheid, maar de laatste keer was in Il Caffè, in samenwerking met Vereniging Bewoners Uilenstede.

Het gaat me niet om de alcohol. Sinds ik whiskyfanaat ben, ben ik juist minder gaan drinken. Pils vind ik niet meer zo spannend. Er gaan weken voorbij dat ik niet drink.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 20 — 28 juni 2017

31

Sanne

verlangt naar de vakantie...

FOTO Yvonne Compier

Ideeën voor een laatste column

Lae

O

ver dat ik meer dan veertig berichtjes heb gekregen naar aanleiding van mijn columns hier. Dertien berichtjes kreeg ik over de column ‘Statistiek’ (#neverforget). In vijf van die dertien was iemand ervan overtuigd dat hij me in tegenstelling tot alle anderen toch statistiek zou kunnen leren. 27 berichtjes gingen in meer of mindere mate over de foto naast de column. Er was iemand die ‘aan de hand van mijn foto best een keer koffie wilde drinken tussen zijn scriptie door’ en iemand die vond dat ‘de venijnige columns niet pasten bij het lieve meisje op de foto’.

Twee berichten kwamen van vrouwen. Die waren heel inhoudelijk.

- Over dat werkgroepen het slechtste in de mens naar boven halen en dat ik op een gegeven moment mijn werkgroep vaker zag dan mijn vrienden. Je kunt je familie niet kiezen, maar je werkgroep ook niet.

- Over dat de mensen die de VU leefbaar maken, de schoonmakers, zo vaak PoC zijn, en over de vrouw die toen een schoonmaker de weg naar het toilet versperd had met een bezem, daar geïrriteerd overheen stapte terwijl ze tegen een vriendin zei: “Zó’n onzin, quota’s.

In Nederland heeft iedereen gelijke kansen, je moet gewoon beter je best doen.”

- Over dat ik zelfs toen ik aan de kunstacademie studeerde niet zo vaak de vraag: “En wat ga je daar dan mee worden?” kreeg als nu.

- Over hoe een professor geen aanbevelingsbrief voor het honoursprogramma voor me wilde schrijven omdat hij vindt dat wetenschappers geen openlijke afkeer van statistiek mogen hebben.

- Over de goedbedoelde kunst in de VU. Wow. Wow. Die wietposter in het Initium? De sadistische eekhoorn in de hal? Ik weet gewoon niet waar ik moet beginnen.

- Over dat ik hoorde dat de schepper van deze grijze universiteit, Abraham Kuyper, vond dat studenten na elke tentamenperiode minstens twee maanden vrij moesten krijgen om over de geleerde stof te filosoferen.

Dat ben ik met hem eens.

- Over – ha verrassing: ik zie jullie na de zomer weer!

Geïnspireerd door de laatste column van de onevenaarbare boekenrecensent Arjen Fortuin, zoals Geert van Oorschot dat ooit deed voor Tirade die het weer pikte van Multatuli Sanne Pieters eerstejaars sociologie

32

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 20 — 28 juni 2017

ADVALVAS