ANTROPOLOGIA RZECZY IEiAK UAM 2013/2013
•
Tytuł: Antropologia rzeczy.
•
Rok studiów: wszystkie (z dedykacją dla II stopnia)
•
Zajęcia: fakultatywne
•
Prowadzący: dr Agata Stanisz
•
Rodzaj zajęd: warsztat teoretyczno-praktyczny, konwersatorium, wykład
•
Ilośd punktów ETCS: 2 •
Ilośd godzin: 30
•
Semestr: zimowy 2013/2014
Sposób zaliczenia • przygotowanie do zajęd (czytanie wskazanych tekstów) = obecnośd, • przygotowanie projektu „badao”, jego realizacja i ewaluacja w postaci eseju (8-10 stron a4 w standardzie) lub eseju 4-5 stron + reprezentacji audiowizualnej (fotografia, film, audycja) = szczegóły ustalimy razem na początku listopada
TREŚĆ ZAJĘĆ Zajęcia skupiają się wokół kluczowych zagadnieo dla antropologii rzeczy (anthropology of things). Są to: materialnośd, kultura materialna oraz niejednoznaczna kategoria rzeczy, jaka wyłoniła się w antropologii w ciągu ostatnich kilku dekad. Jedym z centralnych zainteresowao antropologii rzeczy jest relacja pomiędzy ludźmi i przedmiotami. Przyjrzymy się jej z interdyscyplinarnego punktu widzenia uwzględniając nie tylko klasyczne i współczesne teorie antropologiczne, ale także archeologiczne, designerskie, filozoficzne czy historyczne.
Zastanowimy się nad tym, w jaki spoób rzeczy są wytwarzane, jak mediują pomiędzy tym, co materialne i społeczne, jak są używane oraz jakie znaczenia są im przypisywane. Przyjrzymy się rzeczom jako darom, towarom, artefaktom, dziełom sztuki. Spróbujemy także dokonad implementacji zdobytej na zajęciach wiedzy w trakcie badao terenowych oraz ich ewalucji w postaci esjeów bazujących na zebranym przez nas materiale empirycznym.
GŁÓWNE CELE Student: UZYSKUJE PODSTAWOWĄ WIEDZĘ NA TEMAT: * tego, czym jest antropologia rzeczy oraz jakimi typami refleksji oraz interpretacji się charakteryzuje * sposobów badania oraz wyjaśniania relacji pomiędzy ludźmi a przedmiotami * antropologicznej koncepcji kultury materialnej ROZUMIE: * jak w różnych rzeczywistościach społeczno-kulturowych kształtuje się relacja pomiędzy ludźmi i przedmiotami (używanie, nadawanie znaczeo, symbolizowanie, zawłaszczanie, konsumowanie, wytwarzanie, manipulowanie, kolekcjonowanie, wymienianie) * jak współczesna antropologia konceptualizuje kulturę materialną * zróżnicowanie kontekstów relacji na linii człowiek-rzecz (polityka, religia, naród, popkultura, codziennośd, sztuka) POSIADA UMIEJĘTNOŚCI: * praktycznego zastosowania zróżnicowanych strategii interpretacyjnych, pozwalających opisywad i analizowad kulturę materialną * krytycznej analizy koncepcji kultury materialnej * tworzenia i realizacji projektu badawczego, zakooczonego analizą i interpretacją materiału empirycznego
ROZKŁAD JAZDY Częśd I: Kultura materialna i antropologia rzeczy (koncepcje tradycyjne i współczesne) 1. Wprowadzenie. Koncepcje kultury materialnej. 2. Biografia przedmiotów i przedmioty biograficzne 3. Wymiana i dar (M. Mauss, B. Malinowski, A. Weiner ) 4. Etnograficzna wizja kultury materialnej 5. Fetyszyzacja kultury. Konsumpcja.
Częśd II: Przedmioty w ruchu: używanie i sprawczośd wobec rzeczy 6. Użytecznośd i znaczenie. Agency a kultura materialna 7. Codzienne życie przedmiotów. 8. Porządek. Destrukcja. Recykling. 9. Polityka rzeczy. Częśd III: Estetyzacja i sentymenty 10. Materialny wymiar kultury popularnej. 11. Design i antropologia. 12. Wyjście do muzeów i galerii. + 15 godzin badao terenowych,; projekty będą konsultowane indywidualniew uzgodnionych ze studentkami i studentami terminach + jeśli pojawią się interesujące wydarzenia o charakterze naukowokulturalnym mogące wzbogacid naszą wiedzę z zakresu antropologii rzeczy, to postaramy się w nich uczestniczyd
LEKTURY OBOWIĄZKOWE Almquist Julka, Lupton Julia. Affording Meaning: Design-Oriented Research from the Humanities and Social Sciences. Design Issues 2010, nr 1, s. 3-14. Baraoski Janusz. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: WUJ, 2007. Clifford James. O kolekcjonowaniu sztuki i kultury. Przeł Joanna Iracka. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 11-16. Czachowski Hubert. Przedmioty na horyzoncie: etnologia przeszłości czy współczesności? Etnografia Nowa 2009, nr 1, s. 13-17. Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 51- 81. Fryś-Pietraszkowa Ewa, Kunczyoska-Iracka Anna, Pokropek Marian. Sztuka ludowa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1988. Hoskins Janet. Agency, biography and objects. W: Handbook of material culture. Red. Christopher Tilley. London: Sage, 2006, s. 74-84. Kopytoff Igor. Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces. Przeł. Ewa Klekot. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s. 249-274. Kultura Współczesna 2008, nr 3 Malinowski Bronisław. Istota kula. W: Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Przeł. Barbara Olszewska-Dyoniziak, Sławoj Szynkiewicz. Warszawa: PWN, 1981, s. 126-155. Marks Karol. Kapitał: krytyka ekonomii politycznej. T. 1, Ks. 1. Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
LEKTURY OBOWIĄZKOWE Marshall Yvonne, Gosden Chris. The cultural biography of objects. World Archeology 1999, nr 2, s. 169178. Mauss Maurice. Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych. W: Socjologia i antropologia. Tłum. Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Marcin Król. Warszawa: KR, 2001. Miller Daniel. Introduction. Material culture. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/index Miller Daniel, Woodward Sophie. Manifesto for a study of denim. Social Anthropology 2007, nr 3, s. 335-351. Price Sally. Into the mainstream: Shifting authenticities in art. American Ethnologist 2007, nr 4, s. 603– 620. Ritzer George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: Muza S.A., 2001. Schneider Jane. The anthropology of cloth. Annu. Rev. Anthropol. 1987, vol. 16, s. 409-448. The social life of things. Red. Arjun Appadurai.Cambridge: Cambridge University Press, 1986. Tokarska-Bakir Joanna. Energia odpadków. W: Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 7- 49. W stronę socjologii przedmiotów. Red. Marek Krajewski. Poznao: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005.
LITERATURA INSPIRUJĄCA Almquist Julka, Lupton Julia. Affording Meaning: Design-Oriented Research from the Humanities and Social Sciences. Design Issues 2010, nr 1, s. 3-14. Attfield Judy. Wild Things. The Material Culture of Everyday Life. Oxford-New York: Berg, 2000. Bajburin Albert. Semiotyczne aspekty funkcjonowania rzeczy. Przeł. B. Żyłko. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 109-117. Baraoski Janusz. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: WUJ, 2007. Benedyktowicz Danuta, Benedyktowicz Zbigniew. Dom w tradycji ludowej. Wrocław: Wiedza i Kultura, 1992. Benedyktowicz Zbigniew. Pieniądze i sztuka. Iluzja i symbol. PSL-Konteksty 1999, nr 3, s. 3-4. Brown Bill. The Tyranny of Things (Trivia in Karl Marx and Mark Twain). Critical Inquiry 2002, nr 2, s. 442-469. Brown Bill. Thing Theory. Critical Inquiry 2001, nr 1, s. 1-22. Brzezioski Wojciech. Bibeloty i gadżety. Rozmowy o szufladzie. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660DBEFCACO9EA3AA?Typ=detal&IdArtykulu= 472 Brzezioski Wojciech. Język przedmiotów. Rozmowy o szufladzie (11), [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660DBEFCACO9EA3AA?Typ=detal&IdArtykulu= 472). Brzezioski Wojciech. Między Bogiem a nami. Rozmowy o szufladzie (13), [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes.jsp;jsessionid=DDAB12A5762E85A660D Buchanan Richard. Design Research and the New Learning. Design Issues 2001, nr 4, s. 3-23. Clifford James. O kolekcjonowaniu sztuki i kultury. Przeł Joanna Iracka. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 11-16. Comaroff John L. i Jean. On Personhood: an Anthropological Perspective from Africa. Social Identities 2001, nr 2, s. 267283. Cross Nigel. Design Research: A Disciplined Conversation. Design Issues 1999, nr 2, s. 5-10. Crowley David, Reid Susan E. Style and Socialism: Modernity and Material Culture in Post-War Europe. Oxford-New York: Berg, 2000, p. 1-24. Csikszentmihalyi Mihaly, Rochberg-Halton Eugene. The Meaning of Things: Domestic Symbols and the Self. Cambridge: Cambridge University Press, 1981. Curtis Debra. Commodities and Sexual Subjectivities: A Look at Capitalism and Its Desires. Cultural Anthropology 2004, nr 1, s. 95–121. Czachowski Hubert. Przedmioty na horyzoncie: etnologia przeszłości czy współczesności? Etnografia Nowa 2009, nr 1, s. 13-17.
Czaja Dariusz. Krzesło. Szkic do portretu. PSL-Konteksty 1999, nr 1-2, s. 103-111. Czaplioski Przemysław. Rzecz w literaturze albo proza lat 90-tych wobec memesis. W: Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w literaturze, filozofii i sztuce. Red. Seweryna Wysłouch, Bogumiła Kanlewska. Poznao: PSP, 1999, s. 221-226. Czerwioski Marcin. Symbol dzisiaj. PSL-Konteksty 1987, nr 1-4, s. 100-104. Das Lalit Kumar. Culture as the Designer. Design Issues 2005, nr 4, s. 41-53. Dant Tim. Fruitbox / Toolbox: Biography and objects. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://eprints.lancs.ac.uk/33403/1/Biography_and_objects_eprint.pdf Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 51- 81. Dubiel Leszek. Wnętrze domu chłopskiego w Siołkowicach Starych. Etnografia Polski 1958, t. I, 1958, s. 214-220. Elusive Consumption in retrospect report from the conference. Red. Karin M. Ekström, Helene Brembeck. CFK-rapport 2005. Fatyga Barbara. Rzeczy i ich miejsce w konsumpcyjnym stylu życia. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://antropologia.isns.uw.edu.pl/fatyga_notatnik_antropologa.html Featherstone Mike. Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego. Przeł. P. Czaplioski, J. Lang. W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Red. R. Nycz. Kraków: Wydaw. Baran i Suszczyoski, 1997, s. 299-335. Fiss Karen. Design in a Global Context: Envisioning Postcolonial and Transnational Possibilities. Design Issues 2009, nr 3, s. 3-10. Folkmann Mads N. Evaluating Aesthetics in Design: A Phenomenological Approach. Design Issues 2010, nr 1, s. 40-53. Fryś-Pietraszkowa Ewa, Kunczyoska-Iracka Anna, Pokropek Marian. Sztuka ludowa w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1988. Furdyna J. Zdobnictwo wnętrz wiejskich na terenie wideł Wisły i dolnego Sanu. PSL 1973, nr 3, s. 131-148. Godzic Wiesław. Przyjemności konsumowania i konsumowanie przyjemności. W: Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 1996, s. 67-215. Golka Marian. Atrakcyjnośd mitu. Kultura Współczesna-Teoria-Interpretacje-Krytyka 1996, nr 1-2, s. 41-50. Gosden Chris. What Do Objects Want? Journal of Archaeological Method & Theory 2005, nr 3, s. 193-211. Hellman Caroline. The Other American Kitchen: Alternative Domesticity in 1950s Design, Politics, and Fiction. Americana: The Journal of American Popular Culture 2004, nr 2. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2004/hellman.htm Hilczer-Pilch Jadwiga. Współczesne upodobania estetyczne ludności Kurpiowszczyzny na podstawie analizy wnętrza domów Kadzidła. PSL 1969, nr 3-4, s. 149-178. Hinz Sigrid. Wnętrza mieszkalne i meble. Od starożytności po współczesnośd. Tłum. Barbara Ostrowska, Warszawa: Arkady, 1980.
Hoskins Janet. Agency, biography and objects. W: Handbook of material culture. Red. Christopher Tilley. London: Sage, 2006, s. 74-84. Hoskins Janet. Biographical Objects: How Things Tell the Story of People's Lives. New York: Routledge, 1998, s. 1-24. Howes David. Scent, Sound and Synaesthesia: Intersensoriality and Material Culture Theory. W: Handbook of Material Culture. Red. Christopher Tilley. London: Sage, 2006, s. 161-172. Jameson Frederic. Postmodernizm i społeczeostwo konsumpcyjne. Przeł. Przemysław Czaplioski. W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Red. R. Nycz. Kraków: Wydaw. Baran i Suszczyoski, 1997, s. 190-213. Jaworska Magdalena. Muzeum etnograficzne z dziesięcioletnim wyprzedzeniem. PSL-Konteksty 1996, nr 1-2, s. 54-65. Kadish Lesley V. Reading Cereal Boxes: Pre-packaging History and Indigenous Identities. Americana: The Journal of American Popular Culture 2004, nr 2. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2004/kadish.htm Kaniowska Katarzyna. Antropologia i problem pamięci. PSL-Konteksty 2003, nr 3-4, s. 57-65. Kaźmierczak Elzbieta T. Design as Meaning Making: From Making Things to the Design of Thinking. Design Issues 2003, nr 2, s. 45-59. Kicz, tandeta, jarmarcznośd w kulturze masowej XX wieku. Red. Lucyna Rożek. Częstochowa: Wydawnictwo WSP, 2000. Killick David. Social constructionist approaches to the study of technology. World Archeology 2004, nr 4, s. 571 – 578. Kowalczyk Izabela. Codziennośd zaklęta w pudełku... (wystawa Krzątanina II, Wrocław - Zielona Góra, lipiec-sierpieo 2004). [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://free.art.pl/artmix/krzatanina.html Kowalska Justyna. Zrozumied przedmiot. "W stronę socjologii przedmiotów". [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.obieg.pl/ksi%C4%85%C5%BCki/5611 Krajewski Marek. Co dziś konsumujemy? Socjologia przedmiotów, (referat wygłoszony na XII Zjeździe Socjologicznym w Poznaniu 2004, udostępniony przez autora). Krajewski Marek. Fotografie jako przedmioty. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://krajewskimarek.blox.pl/resource/fotografiejakoprzedmioty1.doc Krajewski Marek. Przedmioty - oferty i relacje (szkic do tekstu). [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://krajewskimarek.blox.pl/resource/Marek_Krajewski.doc Krajweski Marek. W stronę socjologii przedmiotów. W: W cywilizacji konsumpcyjnej. Red. Marian Golka. Poznao: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004, s. 43-65.
Kristeva Julia. Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przeł Maciej Falski. Kraków: WUJ, 2007, s. 7-33. Królak J. Jak brzydko starzeją się przedmioty? [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://respublica.onet.pl/1010860,artykul.html). Kubiak Anna E. Brudne misie czystych relacji, czyli rzecz o nostalgii w kulturze. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 167-169. Kuczyoska-Skrzypek Anna. Urządzanie mieszkao rodzin robotniczych Żyrardowa w koocu XIX wieku i na początku XX w. PSL 1978, nr 1, s. 43-50. Kuligowski Waldemar. Popkultura jako źródło tożsamości. Kultura popularna. 2001, nr 0, s. 19-25. Kultura Współczesna 2003, nr 3. Kural B. Współczesne tendencje rozwojowe wnętrza domu chłopskiego na polskim Spiszu. PSL 1973, nr 3, s. 131-148. Kurpioski Janusz. Wzornictwo/Design. Studium idei. Kraków: ASP, 1998. Latour Bruno. The Berlin Key or How to Do Words with Things. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.bruno-latour.fr/poparticles/poparticle/p036.html Latour Bruno. ‘‘Where Are the Missing Masses? The Sociology of a Few Mundane Artifacts’’. W: Technology/Building Society: Studies in Sociotechnical Change . Red. Wiebe E. Bijker and John LawShaping. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1992), s. 151-180. Law John. Objects, Spaces and Others. on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.lancs.ac.uk/fass/sociology/papers/law-objects-spaces-others.pdf Lochlann Jain Sarah S. “Dangerous Instrumentality”: The Bystander as Subject in Automobility. Cultural Anthropology 2004, nr 1, s. 61–94. Maisonneuve Jean. Rytuały dawne i współczesne. Przeł. M. Mroczek. Gdaosk: Gdaoskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1995. Malinowski Bronisław. Istota kula. W: Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Przeł. Barbara Olszewska-Dyoniziak, Sławoj Szynkiewicz. Warszawa: PWN, 1981, s. 126-155. Marks Karol. Kapitał: krytyka ekonomii politycznej. T. 1, Ks. 1. Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970. Marshall Yvonne, Gosden Chris. The cultural biography of objects. World Archeology 1999, nr 2, s. 169-178. Matyukhina Anna. Fotel i socjalizm - lwowskie wnętrza mieszkalne okresu 1940-1960. Tłum. L. Dzięgiel. Lud 2002, t.86, s. 151-172.
Mauss Maurice. Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych. W: Socjologia i antropologia. Tłum. Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Marcin Król. Warszawa: KR, 2001. Michera Wojciech. Tajemnica butów, czyli pochwała muzeum. PSL-Konteksty 1993, nr 1, s. 17-18. Mieszkanie i domowe dobra trwałe w konsumpcji rodzin miejskich. Red. Józef Wątorski, Wrocław-Warszawa-KrakówGdaosk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolioskich, 1987. Milewska-Młynik Anna. Świadomośd grupy społecznej a upodobania estetyczne (na przykładzie analizy wnętrz domów mieszkalnych we wsi Rożuszewo). PSL 1974, z. 1, s. 47-56. Miller Daniel. Could the Internet De-Festishise the Commodity? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-5 Miller Daniel. Introduction. Material culture. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/index Miller Daniel. Materiality: An Introduction. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-8 Miller Daniel. The little black dress is the solution. But what’s the problem? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-6 Miller Daniel. What's Wrong with Consumption? [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-14 Miller Daniel, Clarke Alison. Fashion and Anxiety. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.ucl.ac.uk/anthropology/staff/d_miller/mil-3 Miller Daniel, Woodward Sophie. Manifesto for a study of denim. Social Anthropology 2007, nr 3, s. 335-351. Moles Abraham. Kicz, czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu. Przeł. A. Szczepaoska, E. Wenda. Warszawa: PIW, 1978. Morley David. Byd w domu w mobilnym świecie. Przeł. Mateusz. Halawa. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http://www.cyberforum.edu.pl/teksty.php?ITEM=100 Muzyczuk Daniel. Fetyszyzm i stawanie się a praktyka kolekcjonerstwa. Parę nienapisanych stron z "Krytyki życia codziennego". [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.obieg.pl/teksty/5804 Piątkowska Krystyna. Kultura a ikonosfera. Etnologiczne studium wybranych przykładów ze wsi współczesnej. Łódzkie Studia Etnograficzne 1994, t. 33. Price Richard, Price Sally. Executing Culture Musée, Museo, Museum. American Anthropologist 1995, nr 1, s. 97-109.
Price Sally. Into the mainstream: Shifting authenticities in art. American Ethnologist 2007, nr 4, s. 603–620. Pietraszek E. Zmiany wnętrz mieszkalnych we wsi Nowatorskiej pod wpływem urbanizacji. Etnografia Polski 1967, t.XI, s. 152-172. Pilcher Jeremy, Vermeylen Saskia. From Loss of Objects to Recovered Meanings: Online Museums and Indigenous Cultural Heritage. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://eprints.lancs.ac.uk/28089/1/recovered_meanings.pdf Radkowska Magdalena. Przedmiot, podróż, miejsce mityczne. Projekt netnologii. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 134139. Rafael Vicente L. The Cell Phone and the Crowd: Messianic Politics in the Contemporary Philippines. Public Culture 2003, nr 3, s. 399–425. Ritzer George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: Muza S.A., 2001. Rovine Victoria L. Colonialism’s Clothing: Africa, France, and the Deployment of Fashion. Design Issues 2009, nr 3, s. 44-61. Russel Ian. Objects and agency. Some obstacles and opportunities of modernity. Journal of Iberian Archeology 2007, vol. 9/10. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.iarchitectures.com/iarchitectures%20images/Publications/objectsandagency.pdf Rzeczy pospolite. Polskie wyroby 1899-1999. Red. Czesława Frejlich. Olasznica: Wydawnictwo Bosz, 2001. Schamberger Karen, Sear Martha, Wehner Kirsten, Wilson Jennifer. Living in a material world: object biography and transnational lives. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://epress.anu.edu.au/anu_lives/transnational/mobile_devices/pt06.html Schnapp Jeffrey T. The Romance of Caffeine and Aluminum. Critical Inquiry 2001 nr 1, s. 244-269. Schneider Jane. The anthropology of cloth. Annu. Rev. Anthropol. 1987, vol. 16, s. 409-448. Shell Marc. OK. lub Handel With Care Przeł. M. Sitowska, T. Żukowski. PSL-Konteksty 1999, nr 3,, s. 5-21. Shelton Anthony. Material and Sensual Culture. Sensible Objects: Colonialism. Book Review. Senses & Society 2009, nr 1, s. 107-109. Stanisz Agata. O przedmiotach, które nic nie mówią, ale o których mówid można. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli jak zrobid dom. Na podstawie badao antropologicznych (praca magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 67-80. *dotępna w bibliotece IEiAK] Stanisz Agata. Przedmioty i działania, czyli co dzieje się w kamienicznym domu (szkic tekstu).
Stanisz Agata. Sprzątanie czyli ukłon w kierunku Mary Douglas. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli jak zrobid dom. Na podstawie badao antropologicznych (praca magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 45-53. *dotępna w bibliotece IEiAK] Stanisz Agata. Śmierd i destrukcja. W: O sprzątaniu i przedmiotach czyli jak zrobid dom. Na podstawie badao antropologicznych (praca magisterska). Poznao: UAM, 2005, s. 100-104. *dotępna w bibliotece IEiAK] Stołowicz Leonid. Zwierciadło jako model semiotyczny, epistemologiczny i aksjologiczny. Przeł. B. Żyłko. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 124127. Strathern Marilyn. The whole person and its artifacts. Annu. Rev. Anthropol. 2004, vo. 33, s. 1-19. Sulima Roch. Między rajem a śmietnikiem. Ikonosfera warzywnych ogródków. PSL-Konteksty 1990, nr 4, s. 47-56. Szpilka Wiesław. Rower, narty, buty. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 151-152. Szporko M., Gieryszewska K., Zielone liście na ulicach Berlina. PSL-Konteksty 1999, nr 1-2, s. 125-127. The goal of studying materiality and the agency of objects. Materiality Discussion March 14, 2006. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://materiality.blogspot.com/ The social life of things. Red. Arjun Appadurai.Cambridge: Cambridge University Press, 1986. Thorne Tony. Mody, kulty, fascynacje. Słownik pojęd kultury postmodernistycznej. Przeł. Zbigniew Batko. Warszawa: Muza S.A., 1999. Tiggemann Marika, Lacey Catherine. Shopping for clothes: Body satisfaction, appearance investment, and functions of clothing among female shoppers. Body Image 2009, nr 6, s. 285–291. Tłoczek Igancy. Chałupy polskie. Warszawa: Arkady, 1958. Tokarska-Bakir Joanna. Energia odpadków. W: Douglas Mary. Czystośd i zmaza. Przeł. Marta Bucholc. Warszawa: PIW, 2007, s. 7- 49. Tomkowicz Magda. Historia meblościanki. [on line] *Dostęp 20.03.2005]. Dostępny w Internecie: http:// www.dom.gazeta.pl/dom/1,50871,427652.html Tranberg Hansen Karen. The world in dress: Anthropological Perspectives on Clothing, Fashion, and Culture. Annu. Rev. Anthropol. 2004, nr 3, s. 69-92. Turnau Irena. Ubiór jako znak. Lud 1985. T. 70, s. 67-83. W stronę socjologii przedmiotów. Red. Marek Krajewski. Poznao: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2005. Wala Katarzyna. Antropologia przedmiotów. Antropologia za_stosowana. Rzecz o antropologii zaangażowanej społecznie. Blog. [on line] *Dostęp 09.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://stosowana.wordpress.com/2010/05/13/antropologia-przedmiotow/ Wasilewski Jerzy S. Tabu, zakaz magiczny, nieczystośd. Etnografia Polska 19987, t. XXXI, z. 1, s. 19-39. Wasilewski Jerzy S. Tajna historia przedmiotów. PSL-Konteksty 1998, nr 3-4, s. 120-123. Wendland Albert. Space Museum: Heroism, Conformity, and the Conflicts of an Age. Americana: The Journal of American Popular Culture 2003, nr 2. [on line] *Dostęp 03.01.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.americanpopularculture.com/journal/articles/fall_2003/wendland.htm Wieczorkiewicz Anna. O funkcji i retoryce wypowiedzi muzealnej. PSL-Konteksty 1996, nr 1-2, s. 37-53.
KULTURA MATERIALNA
Pojęcie kultury materialnej jest
dośd abstrakcyjne w tym sensie, że stanowi ona aspekt kultury w ogóle. Stosowanie podziału na kulturę materialną i duchową, to spadek po tradycyjnej antropologii, która dokumentowała i próbowała tłumaczyd sposób funkcjonowania społeczeostw pierwotnych i ludowych, a który był i nadal pozostaje pojęciem dogodnym metodologicznie (np. dla celów klasyfikacji, opisu, dydaktyki). Takie pojmowanie kultury materialnej budzi jednak wiele zastrzeżeo.
Rzeczy zawsze coś dla nas znaczą. Znaczą zarówno społecznie, jak i indywidualnie. Rzeczy zawsze posiadamy po coś: używymy ich, ponieważ bez nich nie moglibyśmy działad.
Rzeczy to nie tylko obiekty materialne. Wszystkie wytwory kulturowe, obok materialnej natury, posiadają jeszcze inne aspekty: symboliczny, funkcjonalny, prestiżowy, społeczny, estetyczny, religijny.
Nadto kultura materialna, to nie tylko przedmioty i obiekty, oraz ich symboliczne uwikłanie, ale i materialna aktywnośd człowieka uwarunkowana kontekstem społecznym. Przejawia się ona w sposobach ubierania się, odżywiania się, mieszkania, rytuałach codzienności, w których nieodzowne jest operowanie pewnymi przedmiotami, a także posługiwanie się technikami cielesnymi, takimi jak sposób siedzenia, spożywania posiłków czy chodzenia.
WWW WARTE OBJERZENIA
•thing theory:
http://www.columbia.edu/~sf2220/TT2007/web-
content/index.html
• material world : • things magazine:
• rzeczy:
http://www.materialworldblog.com/
http://www.thingsmagazine.net/
http://krajewskimarek.blox.pl/html
• social design notes: http://www.backspace.com/notes/index.php
• cultures of consumption: http://www.consume.bbk.ac.uk/
• RichardWilk's Home Page: http://www.indiana.edu/~wanthro/
• Century in shoes:
http://www.centuryinshoes.com/
• Supermarket:
http://supermarket.blog.pl/
• Popular Culture: Resources for Critical Analysis: http://culturalpolitics.net/popular_culture
• Komunałka:
http://kommunalka.colgate.edu/
• Biżuteria dla miasta:
http://nespoon.blox.pl/html
• Pakamera:
http://www.pakamera.pl/
• Design girl:
http://designgirl.blox.pl/html
• Design po polsku: • m-city:
http://zsah.blox.pl/html
http://m-city.org/m-city/index2.html
• kamienica:
http://www.kamienica.amu.edu.pl/
• mapa rzeczy anomalnych:
http://www.maparzeczy.amu.edu.pl/
• ancient bicycles:
:http://www.blogtopsites.com/
• obsseive consumption: http://obsessiveconsumption.typepad.com/blog/
• collection day:
http://collectionaday2010.blogspot.com/
• global denim project:
•allegro blog:
http://www.ucl.ac.uk/global-denim-project/
http://aaaby-sprzedac.blogspot.com/
• blog designerki: http://designerski.blox.pl/html/1310721,262146,21.html?395571
• design fetish:
http://design-fetish.blogspot.com/
• life of objects: http://lifewithobjects.com/
• The Secret Life of Objects: http://secretlifeofobjects.tumblr.com/
• Memorial Hall Museum Online: http://www.americancenturies.mass.edu/home.html
• Pink not dead: • Hand painted dolls:
http://pinknotdead.blox.pl/html
• Białe kozaczki: http://www.bialekozaczki.pl/
http://vinylcanvas.com/home-page
dr AGATA STANISZ astanis@tlen.pl pok.415 poniedziałek 10:00 - 12:00 czwartek 15:00 - 16:30