ΑΝΕΡΓΙΑ

2013-14

ΑΝΕΡΓΙΑ

Μαρία Καρδά Δήμητρα Τερζή Ελένη Σταυροθεοδώρου Αναστασία Παπαδοπούλου Ζωή Δρέντζα Κωνσταντίνα Καραντάκη Νίκος Μπελιάλης Παναγιώτης Σιάτρας Hewlett-Packard 2013-14 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΙΤΙΑ…………………………………………………………………….3-4 ΕΙΔΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ………………………………………………………4 ΕΠΟΧΙΚΗ ΑΝΕΡΓΙΑ…………………………………………………4 ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΡΙΒΗΣ……………………………………………………5 ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΑΝΕΡΓΙΑ………………………………………..5 ΑΝΕΠΑΡΚΟΥΣ ΖΗΤΗΣΗΣ……………………………………….6 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ……………………………………8-16 α. από το άτομο…………………………………………………8-12 β. από το κοινωνικό σύνολο………………………………13-16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ……………….17-23

2

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Τα σημαντικότερα αίτια που προκαλούν την ανεργία είναι :  Οι μεγάλες οικονομικές – κοινωνικές ανισότητες αντανακλάσεως και στην αγορά εργασίας

εξ

 Η οικονομική κρίση  Η επικράτηση μονοπωλίων και ολιγοπωλίων που οδηγεί στο κλείσιμο των μικρών επιχειρήσεων  Οι πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες  Οι προσπάθειες δημιουργίας άνομου –υπέρογκου κέρδους  Η δημιουργία πλασματικά προβληματικών επιχειρήσεων  Η διατήρηση της ανεργίας ως μέσο πίεσης προς τους εργαζόμενους για χαμηλές απολαβές  Η ανυπαρξία κάποιου διάφορους πολιτικούς

οικονομικού

 Μείωση των επενδύσεων βιομηχανικών μονάδων

και

της

σχεδίου

από

δημιουργίας

 Η έλλειψη κρατικής και κοινωνικής ευαισθησίας  Η μαζική στροφή των νέων σε ελάχιστα επαγγέλματα  Ο κορεσμός των θέσεων εργασίας  Η γυναικεία χειραφέτηση που άλλαξε τις αντιλήψεις για τη ζωή και εισήγαγε τις γυναίκες στη παραγωγική διαδικασία

3

 Η αυτοματοποίηση της παραγωγής που προκάλεσε η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας και των μηχανών  Η υψηλή εξειδίκευση λόγω της κακής παρεχόμενης παιδείας  Ο αναλφαβητισμός  Η έλλειψη διαρκούς ενημέρωσης στις εξελίξεις

 Η αναξιοκρατία  Η παντελής έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού  Η υποτιμητική νοοτροπία που επικρατεί για διάφορα επαγγέλματα , ιδίως χειρονακτικά  Η εποχικότητα διάφορων επαγγελμάτων  Ο ρατσισμός που πιέζει τους ξένους να εργαστούν με πολύ χαμηλά εισοδήματα  Η αδυναμία εκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών  Η έλλειψη σωστής εργασιακής νομοθεσίας ( απολύσεις , ατυχήματα …)

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Τα αίτια που προαναφέραμε οδηγούν στη διαμόρφωση των διαφόρων ειδών της ανεργίας . Υπάρχουν τέσσερα είδη ή κατηγορίες ανεργίας : η εποχιακή ανεργία , η ανεργία τριβής , η διαρθρωτική ανεργία και η ανεργία λόγω ανεπαρκούς ζήτησης (ή κεϋνσιανή ανεργία).  Εποχική ανεργία 4

Πολλές επιχειρήσεις , π.χ. οι αγροτικές και οι τουριστικές, παρουσιάζουν συστηματικές μεταβολές στην παραγωγική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του έτους. Οι μεταβολές της παραγωγής συνοδεύονται από αντίστοιχες μεταβολές της απασχόλησης εργατικού δυναμικού και, συνεπώς, από μεταβολές της ανεργίας. Αυτή η ανεργία ονομάζεται εποχιακή. Χαρακτηριστικά της εποχιακής ανεργίας είναι ότι επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και είναι προσωρινή και μικρής σχετικά διάρκειας.

 Ανεργία τριβής Ανεργία τριβής είναι εκείνη η οποία οφείλεται στην αδυναμία της αγοράς να απορροφήσει άμεσα ανέργους, παρότι υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας, για τις οποίες οι άνεργοι έχουν τα απαραίτητα προσόντα και επαγγελματική εξειδίκευση. Η ανεργία τριβής οφείλεται στην αδυναμία των εργατών να εντοπίσουν αμέσως τις επιχειρήσεις με τις κενές θέσεις και στην αδυναμία των επιχειρήσεων να εντοπίσουν τους άνεργους εργάτες. Επίσης , μπορεί να οφείλεται στη γεωγραφική απόσταση μεταξύ της περιοχής όπου υπάρχει ανεργία και αυτής όπου υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας. Γενικότερα οφείλεται στην έλλειψη ενός επαγγελματικού συστήματος πληροφοριών για ύπαρξη ανέργων και επιχειρήσεων με κενές θέσεις εργασίας.  Διαρθρωτική ανεργία Όταν σε μια οικονομία υπάρχουν άνεργοι και κενές θέσεις εργασίας, αλλά οι άνεργοι δεν μπορούν να απασχοληθούν στις υπάρχουσες κενές θέσεις, επειδή υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στα προσόντα και την εξειδίκευση των ανέργων και σε αυτά που απαιτούνται για 5

την κάλυψη των κενών θέσεων , η ανεργία αυτή ονομάζεται διαρθρωτική. Οφείλεται σε τεχνολογικές μεταβολές, οι οποίες δημιουργούν νέα επαγγέλματα και αχρηστεύουν άλλα, και σε αλλαγές στη διάρθρωση της ζήτησης , οι οποίες αυξάνουν τη ζήτηση ορισμένων προϊόντων και ταυτόχρονα μειώνουν τη ζήτηση άλλων. Όπως είναι φανερό, η διαρθρωτική ανεργία δημιουργείται από την δυσαναλογία που υπάρχει προσφοράς και ζήτησης των διαφόρων ειδικεύσεων. Η μείωσή της απαιτεί επανεκπαίδευση των ανέργων, ώστε να αποκτήσουν τις ειδικεύσεις στις οποίες υπάρχει έλλειψη. Διαφορετικά, η διαρθρωτική ανεργία μπορεί να είναι μεγάλης διάρκειας.

 Κεϋνσιανή ανεργία ( ανεπαρκούς ζήτησης ) Η ανεργία λόγω ανεπαρκούς ζήτησης ονομαζόμενη και κεϋνσιανή ανεργία, είναι εκείνη που προέρχεται από την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στις φάσεις της καθόδου και της ύφεσης του οικονομικού κύκλου. Πρόκειται, δηλαδή, για αδυναμία της συνολικής ζήτησης της οικονομίας να απορροφήσει τη συνολική προσφορά του εργατικού δυναμικού. Η ανεργία αυτή έχει κυκλικό χαρακτήρα , δηλαδή επαναλαμβάνεται, και η διάρκειά της εξαρτάται από τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου.

6

7

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Η καταπολέμηση ή η μείωση της ανεργίας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αυτό φαίνεται και από εμπειρική παρατήρηση. Τα μέτρα που παίρνουν οι διάφορες κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι δύο γενικών κατηγοριών, δηλαδή μέτρα αύξησης της συνολικής ζήτησης και μέτρα επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού. Τα μέτρα αύξησης της συνολικής ζήτησης είναι δημοσιονομικά και νομισματικά.

 Τα δημοσιονομικά μέτρα περιλαμβάνουν κυρίως αύξηση των κρατικών δαπανών για δημόσια έργα και προώθηση μεγάλων επενδυτικών έργων. Σκοπός αυτών των έργων είναι η άμεση αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Τα νομισματικά μέτρα αποβλέπουν στη μείωση του επιτοκίου, με σκοπό την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων, της παραγωγής και, συνεπώς της απασχόλησης. Τα δημοσιονομικά και τα νομισματικά μέτρα αποβλέπουν στην αύξησης της συνολικής ζήτησης και, συνεπώς, στη μείωση της ανεργίας που οφείλεται στην ανεπάρκεια της ζήτησης , δηλαδή της κεϋνσιανής ανεργίας.

 Τα μέτρα επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης έχουν σκοπό να διευκολύνουν τους ανέργους στην απόκτηση επαγγελματικών γνώσεων και ειδικεύσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες ή χρήσιμες , προκειμένου να απασχοληθούν στις υπάρχουσες κενές θέσεις εργασίας. Είναι φανερό ότι τα μέτρα έχουν στόχο τη μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας.

8

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ … Για την αντιμετώπιση της ανεργίας χρειάζεται προφανώς αύξηση της παραγωγής μέσω αύξησης των επενδύσεων στον ιδιωτικό αλλά και στο δημόσιο τομέα. Χρειάζεται επίσης αναπροσανατολισμός, είτε της κατεύθυνσης της οικονομίας, ώστε να χρειάζεται περισσότερο την επιστημονική-θεωρητική γνώση του εργατικού δυναμικού, είτε αναπροσανατολισμός της εκπαίδευσης, ώστε να προσφέρει περισσότερο τεχνολογική-επαγγελματική γνώση στο εργατικό δυναμικό, είτε προφανώς και τα δύο, ώστε να υπάρξει σύγκλιση. Η κατάρτιση και η διά βίου εκπαίδευση έχουν πολύ μεγάλη σημασία για το σκοπό αυτό. Ένας άλλος τρόπος μείωσης της ανεργίας και ταυτόχρονα βελτίωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, ώστε να αυξηθεί έτσι η παραγωγή για εξαγωγές, είναι η μείωση της αμοιβής της εργασίας με στόχο την αλλαγή του συνδυασμού των παραγωγικών συντελεστών με υποκατάσταση του σχετικά ακριβού κεφαλαίου από φθηνή εργασία. Ο τρόπος αυτός μείωσης της ανεργίας που σήμερα επιβάλλεται από τους δανειστές μας (τρόικα) είναι από κάθε άποψη καταστροφικός, γιατί καταδικάζει την ελληνική οικονομία σε τεχνολογική υπανάπτυξη και τους εργαζομένους σε διαρκή φτώχεια λόγω της μείωσης της αμοιβής της εργασίας. Ο τρόπος αυτός είναι επιπλέον και ατελέσφορος, γιατί τα όρια της μείωσης της αμοιβής της εργασίας σε σχέση με το υψηλό κόστος διαβίωσης στην Ελλάδα είναι προφανή σε σχέση με άλλες γειτονικές χώρες, όπου το κόστος διαβίωσης είναι πολύ χαμηλότερο.

9

Για το λόγο αυτό ο τρόπος μείωσης της ανεργίας, μέσω της μείωσης της αμοιβής της, πρέπει να αποκρουσθεί όχι ρητορικά, αλλά με εφαρμογή μιας πολιτικής που θα δημιουργεί συνθήκες αύξησης της παραγωγής μέσω νέων επενδύσεων σε τεχνολογικά προηγμένους κλάδους, οι οποίοι απαιτούν εξειδικευμένη επιστημονική γνώση. Με τον τρόπο αυτό, και όχι με τη μείωση της αμοιβής της εργασίας, μπορεί να μειωθεί το κόστος ανά μονάδα παραγωγής και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές . Αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος καταδικασθεί η χώρα μας σε μόνιμη υπανάπτυξη και σε συνεχή μείωση των εργασίας, δηλαδή σε μόνιμη φτώχεια του μέρους των Ελλήνων πολιτών.

για να μην τεχνολογική αμοιβών της μεγαλύτερου

10

11

ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ

 Δημιουργία Θέσεων Εργασίας για νέους ανάλογα με τα τυπικά τους προσόντα.  Ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και των συστημάτων μαθητείας, με έμφαση στον συνδυασμό κατάρτισης και εργασιακής εμπειρίας και περαιτέρω επένδυση στην τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας και στην πρακτική άσκηση κατά τη διάρκεια και μετά την εκπαίδευση.  Θέσπιση συστηματικών προγραμμάτων μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία (school-to-work programmes) ώστε να υποστηριχθεί η απόκτηση πρώτης εργασιακής εμπειρίας (με συνδυασμό καθοδήγησης, συμβουλευτικής, κατάρτισης και απασχόλησης) προσαρμοσμένα στο ιδιαίτερο προφίλ και τις ανάγκες των νέων ανέργων.  Ενίσχυση της συμβουλευτικής και του επαγγελματικού προσανατολισμού με έμφαση σε νέους ανέργους. Ενίσχυση του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, της καθοδήγησης σταδιοδρομίας και της συμβουλευτικής για την επιχειρηματικότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.  Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των νέων, εστίαση σε νέα/καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες και τομείς επ Επένδυση σε μέτρα που στοχεύουν στη μείωση της σχολικής διαρροής ιχειρηματικότητας

12

ΤΡΟΠΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σε αυτόν τον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο που ζούμε πρέπει να συνηθίζουμε την ιδέα ότι και η εργασία δεν είναι κάτι το σταθερό και δεδομένο. Ετσι λοιπόν, ένα από τα σημαντικά συστατικά για μια επιτυχημένη καριέρα είναι και η γνώση κάποιων μεθόδων που θα σας οδηγήσουν στην αποτελεσματική αναζήτηση εργασίας. Αν βρίσκεστε και εσείς στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας, πρέπει να προετοιμαστείτε για μια εντατική έρευνα και όχι να καταφύγετε μόνο στη γνωστή λύση της αγγελίας, αφού υπάρχουν πολλοί τρόποι για να προσεγγίσετε τον πιθανό εργοδότη σας. Η σωστή επιλογή εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της κάθε εργασίας και φυσικά από τις δυνατότητες και προσβάσεις του κάθε υποψήφιου εργαζομένου. Μια από τις πιο κλασικές μεθόδους είναι η αναζήτηση μέσω των εφημερίδων. Οι εφημερίδες μπορεί να είναι εξειδικευμένες στην καταχώρηση αγγελιών ή διάφορες κλασικές γενικού περιεχομένου. Μεγαλύτερη επιτυχία συνήθως έχουν οι ενδιαφερόμενοι που απευθύνονται στις εξειδικευμένες ως προς το περιεχόμενό τους εφημερίδες (π.χ. οικονομικές, νομικές). Αν και σύμφωνα με μελέτες έχει αποδειχθεί ότι αυτή η προσέγγιση δεν επιφέρει τις περισσότερες φορές θετικά αποτελέσματα, αφού το ποσοστό αποτυχίας αγγίζει το 90%. Ένας άλλος τρόπος προσέγγισης πιθανών εργοδοτών είναι μέσω δημόσιων υπηρεσιών για την απασχόληση του εργατικού δυναμικού. Τέτοιες υπηρεσίες, όπως είναι ο ΟΑΕΔ, μπορούν να αποτελέσουν μια καλή ευκαιρία για εξεύρεση εργασίας αν και η αποτελεσματικότητά τους αρκετές φορές αποτελεί αντικείμενο κριτικής. Στον χώρο της απασχόλησης δραστηριοποιούνται επίσης και ιδιωτικές εταιρείες συμβούλων, οι οποίες πολύ συχνά αποτελούν μια καλή λύση για το πρόβλημα της εξεύρεσης εργασίας. Οι εταιρείες αυτές μπορεί να είναι αρκετά εξειδικευμένες και να ασχολούνται μόνο με λογιστές, 13

δικηγόρους, διοικητικό προσωπικό ή ακόμη και με άλλου είδους επαγγέλματα, π.χ. μπέιμπι σίτερς, καθαρίστριες κ.ά.

Μια αρκετά νέα μέθοδος εξεύρεσης εργασίας, η οποία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και πιστεύεται ότι θα είναι μια από τις επιτυχημένες του μέλλοντος, είναι αυτή μέσω Διαδικτύου. Πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην παροχή επιχειρηματικών συμβουλών περιλαμβάνουν πια στις ιστοσελίδες τους και αγγελίες πελατών τους για κενές θέσεις εργασίας. Υπάρχουν επίσης και ανάλογες αγγελίες σε διάφορες διευθύνσεις που παρέχουν μόνο τέτοιου είδους υπηρεσία και μπορούν εύκολα να ανιχνευθούν μέσω των μηχανών αναζήτησης του Διαδικτύου. Ακόμη και οι ίδιες οι εταιρείες βάζουν αγγελίες στις ιστοσελίδες τους, αν υπάρχει κάποια ανάγκη αναπλήρωσης προσωπικού. Για να διευκολύνουμε την έρευνά σας, καταθέτουμε μια μελέτη από το βιβλίο του Richard Nelson Bolles «The 1997 what colour is your parachute?» που αναφέρει τις καλύτερες και χειρότερες μεθόδους αναζήτησης εργασίας με τα αντίστοιχα ποσοστά επιτυχίας και αποτυχίας. * Αναζήτηση εργασίας μέσω φίλων, γνωστών, μελών της οικογενείας και ατόμων του περιβάλλοντός σας (33% επιτυχία). * Αναζήτηση εργασίας «χτυπώντας τις πόρτες» των εργοδοτών για τους οποίους θα σας άρεσε πραγματικά να δουλέψετε (47% επιτυχία). * Από μόνοι σας, χρησιμοποιώντας τον Χρυσό Οδηγό και τηλεφωνώντας στους εργοδότες στους οποίους θα επιθυμούσατε πραγματικά να εργαστείτε και ιδιαιτέρως στην πόλη που ζείτε (69% επιτυχία). * Σε συνεργασία με άλλα πρόσωπα ακολουθείτε την προηγούμενη διαδικασία (84% επιτυχία).

14

* Κάνοντας αρκετή δουλειά από μόνοι σας και δημιουργώντας ένα πλάνο προσέγγισης των εταιρειών στις οποίες θα θέλατε να δουλέψετε. Αυτό σημαίνει μελέτη του χώρου όσον αφορά τη δραστηριοποίηση, τα προϊόντα και τα πιθανά προβλήματά τους. Αφού ετοιμαστείτε πλήρως, προσπαθήστε να έρθετε σε επαφή μαζί τους είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω κάποιων γνωστών. Στη συνάντηση μαζί τους πρέπει να είστε έτοιμοι με επιχειρήματα προκειμένου να αποδείξετε το πώς μπορείτε να βοηθήσετε την εταιρεία και να δώσετε λύση στα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει (86% επιτυχία).

Οι πέντε χειρότερες μέθοδοι : * Ταχυδρόμηση βιογραφικών στην τύχη (93% αποτυχία). * Απάντηση σε αγγελίες από εφημερίδες εξειδικευμένες στο αντικείμενο εργασίας σας (93% αποτυχία). * Απάντηση σε αγγελίες από εφημερίδες που βρίσκονται σε άλλα σημεία της χώρας (90% αποτυχία). * Απάντηση σε αγγελίες από εφημερίδες που βρίσκονται μόνο στην περιοχή της χώρας που διαμένετε (80% αποτυχία). * Αναζήτηση εργασίας μέσω ιδιωτικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στον χώρο (75% αποτυχία).

15

16

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1. Το καλοκαίρι που βρίσκεται η μεγαλύτερη ανεργία?

• Σε ορεινές περιοχές • Σε πεδινές περιοχές • Σε νησιά

60 50 40 30

Σειρά1

20 10 0

Σε ορινες περιοχές

Σε πεδινές περιοχές

Σε νησια

17

2. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας επηρεάζει το ποσοστό ανεργίας?

• Λίγο • Πολύ • Πάρα πολύ

Λίγο Πολύ Πάρα πολύ

18

3. Η εμφάνιση κρίσης σε μια χώρα αυξάνει την ανεργία?

• Λίγο • Αρκετά • Πολύ

19

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Πολύ

Αρκετά

Σειρά1

Λίγο

0

10

20

30

40

50

4. Από πού μπορούν να ενημερωθούν περισσότερο τα άτομα για το που υπάρχουν θέσεις εργασίας?

20

• Τηλεόραση • Εφημερίδες • Περιοδικά • Διαδίκτυο

40 35 30 25 20 Σειρά1

15 10 5 0 Τηλεόραση

Εφημερίδες

Περιοδικά

Διαδίκτυο

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

21

5. Ποια επαγγέλματα πιστεύετε πως θα έχουν ανοδική πορεία στο μέλλον?

• Τουριστικά επαγγέλματα • Ιατρικά επαγγέλματα • Κατασκευές • Ελεύθερα επαγγέλματα

22

40 35 30 25

Σειρά1

20

Σειρά2

15

Σειρά3

10 5 0 1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15 16

6. Ποια επαγγέλματα πιστεύετε ότι θα εξαφανιστούν στο μέλλον?

23

• Εκπαιδευτικά • Ελεύθερα επαγγέλματα (γιατροί, δικηγόροι ) • Ειδικευόμενοι τεχνίτες (ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί )

40 35 30 25 Σειρά1

20

Σειρά2

15 10 5 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

24

7. Μορφωτικό επίπεδο • Γυμνάσιο • Λύκειο

50 45 40 35 30 25 20

Σειρά1

15 10 5 0 Γυμνάσιο

Λύκειο ΑΠΑΝΤΗΣΗ

25