ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

`ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2013-2014

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Με θέμα: “Διατροφή και διαφήμιση”

Υπεύθυνος καθηγητής: Ιωάννης Κιάτος Οι μαθητές: Βασιλική Βλησαρούλη Ειρήνη Μυταλούλη Αναστασία Μηνούδη Σεβαστή Παπαδοπούλου Κατερίνα Πατσιούρα Άντα Σούλα Φανή Τερζή Βαγγέλης Τοπαλσάββας Αποστολία Τσατσαλή

Εισαγωγή Η διατροφή ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και συνδέεται άμεσα με την υγεία. Η διατροφή αποτελεί μοναδικό παράγοντα για την ανάπτυξη του σώματος, την καλή λειτουργία του, την διατήρηση της υγείας και την προστασία από τις διάφορες ασθένειες. Όλα αυτά ισχύουν γιατί μέσω της διατροφής, λαμβάνουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία) αλλά και το νερό που χρειάζεται ο οργανισμός για να επιτελέσει τις κύριες λειτουργίες του οι ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση τόσο για την ομαλή σωματική και διανοητική ανάπτυξη των παιδιών όσο και για την πρόληψη νοσημάτων στην ενήλικη ζωή τους. Εξίσου σημαντικά αποτελέσματα στην πρόληψη και την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών έχει και η καθημερινή σωματική δραστηριότητα. Η ενδεδειγμένη σωματική δραστηριότητα είναι ικανή να αναπτύξει τη φυσική και την πνευματική υγεία των παιδιών και, παράλληλα, να τους προσφέρει σημαντικά κοινωνικά οφέλη. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υιοθέτηση της ισορροπημένης διατροφής και της καθημερινής σωματικής δραστηριότητας ως τρόπου ζωής από τα παιδιά είναι η πληροφόρηση και η εκπαίδευση των ενηλίκων ∙ των γονιών, των εκπαιδευτικών και των απλών καταναλωτών. Στις μέρες μας, όμως, φαίνεται ότι η περί διατροφής και άσκησης παιδεία και γνώση των καταναλωτών είναι ανεπαρκής και δεν μπορεί να τους επιτρέψει να κάνουν σωστές επιλογές προς όφελος της υγείας τους. Συνέπεια αυτού είναι τα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, όπως καταγράφονται από πλήθος σχετικών ερευνών στην Ελλάδα. Οι διατροφικές ανάγκες του κάθε ατόμου επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, ο ρυθμός ανάπτυξης, το φύλο, ο βαθμός σωματικής δραστηριότητας, οι οικογενειακές και κοινωνικές πεποιθήσεις, κ.ά.

2

Πλαίσιο – Στόχοι Η εργασία αυτή έχει εκπονηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας των μαθητών της Α’ τάξης λυκείου. Έχει ως αντικείμενο την διατροφή και την διαφήμιση. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την χρησιμότητα της διατροφής, τι σημαίνει σωστή διατροφή, ποιοι παράγοντες μας επηρεάζουν στις διατροφικές μας επιλογές. Στόχος της εργασίας αυτής είναι να ερευνήσει και να ερμηνεύσει το ρόλο της διαφήμισης στις διατροφικές μας επιλογές. Οι μαθητές πρέπει να γνωρίσουν και να κατανοήσουν πως η διαφήμιση επηρεάζει τις διατροφικές τους συνήθειες. Η μαθητές ερευνούν παράγοντες που επηρεάζουν την διατροφή μας και συντάσσουν ερωτηματολόγιο. Στόχος είναι να τεθούν ερωτήματα σχετικά με την διαφήμιση και διατροφή, να καταγραφούν και να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα. Όλα αυτά με προσανατολισμό την υιοθέτηση ενός σωστού διατροφικού μοντέλου από τους μαθητές.

Μεθοδολογία – Οργάνωση – Περιεχόμενα Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και μελέτησαν τις εξής υποενότητες: Ενότητα 1η: Ισορροπημένη διατροφή: Μελετήθηκε ο ρόλος της ισορροπημένης διατροφής, δόθηκαν πληροφορίες για τις ομάδες τροφίμων καθώς και βασικές συμβουλές για μια ισορροπημένη διατροφή. Επιπλέον εξετάστηκε ο ρόλος της άσκησης στην διατροφή μας. Ενότητα2η: Η διατροφή των εφήβων: Μελετήθηκε η σημασία της διατροφής στην εφηβική ηλικία και οι διατροφικές ανάγκες του εφήβου. Ενότητα 3η: Διατροφή και ψυχολογική κατάσταση: Τέθηκαν ερωτήματα για το πώς η ψυχολογική κατάσταση επηρεάζει την διατροφή μας. Μελετήθηκαν όροι σχετικοί με την συναισθηματική διατροφή και τις διατροφικές διαταραχές. Ενότητα 4η: Ο ρόλος της διαφήμισης στην διατροφή: Παρουσιάζονται τρόποι με τους οποίους η διαφήμιση επηρεάζει τις διατροφικές μας επιλογές μέσα από στοιχεία ερευνών και τίθενται ερωτήματα όπως: μας παραπλανά η διαφήμιση; Επηρεαζόμαστε από τις διαφημίσεις διασημοτήτων; Ενότητα 5η: Πως θα καταφέρουμε το ιδανικό βάρος: Δίνονται οδηγίες σωστής διατροφής και προτάσεις για ένα διαιτολόγιο ώστε να μπορούμε να ελέγξουμε το βάρος μας.

3

Εντότητα 6η: Ερωτηματολόγιο – Έρευνα: Παρουσιάζεται το ερωτηματολόγιο που δόθηκε και αναλύονται οι απαντήσεις μέσα από διαγράμματα και εικόνες.

Στα πλαίσια του project έγινε επίσκεψη των μαθητών στο Χαροκόπειο Παν/μιο και εκεί ενημερώθηκαν οι μαθητές από υπεύθυνους του τμήματος για θέματα διατροφής. Για την οργάνωση του υλικού χρησιμοποιήθηκε υλικό από τα μαθήματα της Οικιακής Οικονομίας της βιολογίας και της χημείας. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν οι γνώσεις από το μάθημα της πληροφορικής για την υλοποίηση της εργασίας.

4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1. 1. Ο ρόλος της ισορροπημένης διατροφής. Συχνά ακούμε τη φράση «ισορροπημένη διατροφή» ως κάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε, αλλά τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα; Ίσως σκεφτείτε ότι «ισορροπία» μπορεί να σημαίνει στη διατροφή ότι θα πρέπει να κρατάμε ένα μέτρο στην ποσότητα και γενικά «να μην το παρακάνουμε». Η ισορροπημένη διατροφή, όμως, είναι κάτι περισσότερο από αυτό.

Την ισορροπία στην ποσότητα και την ποιότητα δεν είναι δυνατό να την επιτύχουμε, εάν δεν έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό. Εάν είμαστε μέσα μας καλά, θα λειτουργούμε ομαλά και στο θέμα της διατροφής μας. Εάν βλέπουμε το φαγητό, όχι απλώς ως θρέψη ή μια μικρή ευχαρίστηση, αλλά ως παρηγοριά στη στενοχώρια μας ή ως εχθρό που πρέπει να εξορίσουμε από τη ζωή μας γιατί απειλεί την τέλεια εικόνα μας, τότε σίγουρα δεν μπορούμε να έχουμε μια σωστή σχέση με το φαγητό και η ισορροπημένη διατροφή θα είναι άπιαστος στόχος.

Το πρώτο γεύμα της ημέρας, το πρωινό, είναι εξίσου σημαντικό με τα υπόλοιπα γεύματα. τα παιδιά τείνουν να μην καταναλώνουν πρωινό. Όμως, μετά από 8-10 ώρες βραδινής νηστείας είναι δύσκολο για τον οργανισμό να αντεπεξέλθει στις δραστηριότητες της ημέρας, χωρίς τα «καύσιμα» που του παρέχει ένα καλό γεύμα στο ξεκίνημα της ημέρας! Όσον αφορά τα κύρια γεύματα, έρευνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν δείξει ότι τα παιδιά που γευματίζουν με τους γονείς τους τουλάχιστον μία φορά την ημέρα έχουν καλύτερες διατροφικές συνήθειες (ποιότητα διατροφής) από αυτά που δεν καταναλώνουν κανένα γεύμα με τους γονείς τους. Η θετική επίδραση, όμως, του οικογενειακού γεύματος στην ποιότητα της διατροφής αναιρείται, όταν το γεύμα πραγματοποιείται μπροστά σε ανοικτή τηλεόραση

i

Στόχοι της ισορροπημένης διατροφής. Οι στόχοι της υγιεινής διατροφής για καλύτερη ποιότητα ζωής είναι οι εξής: 1. η κάλυψη των αναγκών του κάθε οργανισμού ως προς τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

2. η πρόληψη ασθένειας.

5

Στόχος της υγιεινής διατροφής είναι η κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά και η πρόληψη ασθενειών.

1. 2. Μερικά χρήσιμα για τις ομάδες τροφίμων Οι απαραίτητες ουσίες ονομάζονται απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και είναι: •

οι υδατάνθρακες, τα λιπίδια και οι πρωτεΐνες, τα οποία μας δίνουν και την ενέργεια που

χρειαζόμαστε καθημερινά •

οι βιταμίνες, τα μέταλλα/ιχνοστοιχεία και το νερό, τα οποία δεν προσφέρουν ενέργεια στον

οργανισμό, αλλά συμμετέχουν σε ζωτικής σημασίας ρυθμιστικές, καταλυτικές και δομικές λειτουργίες του.

Απαραίτητα θρεπτικά συστατικά είναι οι υδατάνθρακες, τα λιπίδια, οι πρωτεΐνες, οι βιταμίνες και τα μέταλλα/ιχνοστοιχεία, καθώς και το νερό.

Είναι απλούστερο και προτιμότερο να επιλέξουμε τρόφιμα που είναι: •

νόστιμα, σύμφωνα με τις γευστικές μας προτιμήσεις

•

πρακτικά, ανάλογα με την περίσταση,

•

υγιεινά και με ποικιλία, ώστε να τροφοδοτήσουμε σωστά τον οργανισμό μας.

Ποικιλία και ισορροπημένο διαιτολόγιο Τα απαραίτητα για τον άνθρωπο θρεπτικά συστατικά είναι περίπου 40 κατανεμημένα από τη φύση σε διαφορετικές τροφές, με διαφορετικές ποσότητες και σε διαφορετικούς συνδυασμούς. Επειδή, δεν περιέχονται όλα σε ένα τρόφιμο, το καθημερινό μας διαιτολόγιο πρέπει να διακρίνεται από ποικιλία και όχι από μονόπλευρη διατροφή. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει «απαγορευμένη» τροφή για έναν υγιή οργανισμό, αλλά συστήνεται να καταναλώνουμε τις διαφορετικές τροφές σε συγκεκριμένες ποσότητες και διαφορετική συχνότητα, για να επιτύχουμε μια ισορροπημένη διατροφή.

6

Η ποικιλία στο είδος της τροφής θεωρείται προϋπόθεση για την ισορροπημένη υγιεινή διατροφή. Για να επιτύχουμε την ποικιλία, την ισορροπία αλλά και το φυσιολογικό βάρος, πρέπει να επιλέγουμε συνειδητά ότι τρώμε αλλά και να μας αρέσει αυτό που διαλέξαμε. Συνεπώς, όποιο τρόφιμο της ίδιας ομάδας κι αν καταναλώνουμε, μας προσφέρει τα ίδια περίπου συστατικά. Τα τρόφιμα έχουν χωριστεί στις ακόλουθες ομάδες:

Ομάδες

Αντιπροσωπευτικές τροφές

τροφίμων 1η

Γάλα

και

το γάλα, το τυρί και το γιαούρτι

γαλακτοκομικά 2η

Φρούτα και

χορταρικά 3η

μυρωδικά Δημητριακά

και ψωμί η

όλα τα φρούτα και όλα τα λαχανικά/φρέσκα

4 Κρέας,

τα δημητριακά και τα προϊόντα τους, όπως ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι και η πατάτα

ψάρι,

όσπρια 5η Λίπη και έλαια

το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και το αβγό, τα ψάρια και τα θαλασσινά καθώς και τα όσπρια όλα τα είδη λαδιού, το βούτυρο, η μαργαρίνη και οι ξηροί καρποί

7

Ομάδα 1η: Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα

Στην ομάδα αυτή δεν ανήκουν η κρέμα γάλακτος και το βούτυρο γάλακτος.

Θεωρείται η σημαντικότερη πηγή ασβεστίου, πρωτεϊνών, βιταμινών του συμπλέγματος Β. Τα είδη του γάλακτος τα συναντάμε σε 3 τύπους, ανάλογα με την περιεκτικότητά

τους σε

λιπαρά: •

το πλήρες γάλα με 3,5% λιπαρά.

•

το ημίπαχο γάλα light με 1,5% λιπαρά.

•

το άπαχο γάλα με 0% λιπαρά.

Το είδος των λιπαρών που περιέχει το γάλα και τα προϊόντα του ανήκει στα κορεσμένα λιπίδια, τα οποία πρέπει να περιορίζουμε στη διατροφή μας

Τα είδη του τυριού ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε λιπίδια κατατάσσονται σε: •

άπαχα τυριά με λιγότερο από 10% λιπαρά

•

παχιά τυριά με 50% - 85% λιπαρά. Το ασβέστιο, πλούσιο συστατικό του γάλακτος και των γαλακτοκομικών, είναι υπεύθυνο

για τα γερά οστά και για την πρόληψη της οστεοπόρωσης στους ενήλικες. Το σώμα μας εναποθέτει, δηλαδή «γεμίζει» τα κόκαλά μας με ασβέστιο από τη βρεφική ηλικία ως και τα 25 περίπου χρόνια. Μετά την ηλικία των 30, αρχίζει πολύ αργά αλλά σταθερά η αποδόμηση, δηλαδή «φεύγει» το ασβέστιο από τα οστά. Όσοι λοιπόν ως τα 25 χρόνια τους έτρωγαν αρκετά γαλακτοκομικά προϊόντα, έχουν οστά που έχουν αναπτυχθεί σωστά και είναι πολύ πυκνά σε ασβέστιο, έχουν δηλαδή μεγάλη οστική πυκνότητα.

8

Ομάδα 2η: Φρούτα και χορταρικά

Στην ομάδα αυτή ανήκουν όλα τα φρέσκα, αποξηραμένα, κατεψυγμένα ή κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά, καθώς και οι χυμοί τους. Δεν ανήκουν όμως οι πατάτες και οι ξηροί καρποί. Στην ομάδα αυτή θα συναντήσουμε φρούτα:

Οι ιδιότητες των λαχανικών και των φρούτων είναι οι ακόλουθες: •

καθόλου λιπαρά

•

ελάχιστη ενέργεια

•

πηγή φυτικών ινών

•

πηγή βιταμινών και μετάλλων

•

πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών

•

έχουν υψηλό βαθμό κορεσμού

Η συνιστώμενη ποσότητα φρούτων και λαχανικών είναι 5 μερίδες την ημέρα.

Ομάδα 3η: Δημητριακά και ψωμί

9

Στην ομάδα των δημητριακών, του ψωμιού και των τροφών με παρόμοια σύσταση ανήκουν: 1.τα δημητριακά 2.τα προϊόντα δημητριακών, 3.οι πατάτες και όλα τα προϊόντα τους, Τις τροφές της ομάδας αυτής τις ονομάζουμε αμυλούχες τροφές και αποτελούν τη βασική τροφή πολλών πληθυσμών σε όλες τις ηπείρους, γιατί είναι σημαντικές πηγές: • σύνθετων υδατανθράκων (άμυλο) • βιταμινών • μετάλλων • φυτικών ινών ή διαιτητικών ινών • πρωτεϊνών σε μικρότερες ποσότητες, ανάλογα με το τρόφιμο.

Τα δημητριακά ολικής άλεσης περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και μικρές ποσότητες πρωτεΐνης, ενώ τα αποφλοιωμένα δημητριακά περιέχουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά σε μικρότερες ως ελάχιστες ποσότητες. Ενώ οι αμυλούχες τροφές θα έπρεπε να αποτελούν τη βάση της διατροφής μας, παρατηρείται σήμερα ότι καταναλώνουμε μικρότερες ποσότητες.

Οι αμυλούχες τροφές δεν παχαίνουν περισσότερο από τις πρωτεϊνούχες, όπως πολλοί νομίζουν. Επίσης, περιέχουν λίγα λιπαρά και χορταίνουν, γι’ αυτό αποτελούν ιδανική τροφή για όσους προσπαθούν να χάσουν κιλά, ακολουθούν δηλαδή μια δίαιτα αδυνατίσματος.

10

Τα ζυμαρικά περιέχουν αλεύρι ή σιμιγδάλι και νερό, ενώ αρκετά είδη περιέχουν και αβγό. Δε θεωρούνται παχυντική τροφή -όπως αρκετοί πιστεύουν- εκτός αν συνοδεύονται από κάποιο είδος σάλτσας με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Απλές σάλτσες θεωρούνται οι σάλτσες με τομάτα, λαχανικά και θαλασσινά. Οι πατάτες θεωρούνται σημαντική πηγή αμύλου και καλή πηγή βιταμίνης C και πρωτεΐνης. Εάν μάλιστα συνοδευτούν από αβγό, ανεβαίνει πολύ η βιολογική τους αξία, δηλαδή η ποιότητα της πρωτεΐνης τους. Είναι προτιμότερο να βράζουμε τις πατάτες με τη φλούδα για να περιορίσουμε τις απώλειες σε βιταμίνη C. Το μειονέκτημα στις τηγανητές πατάτες είναι ότι απορροφούν μεγάλη ποσότητα τηγανισμένου λαδιού. Γενικότερα, οι αμυλούχες τροφές είναι εύπεπτες και εύκολες στη μάσηση και προτιμώνται από τους ηλικιωμένους, τα μικρά παιδιά και τους ασθενείς.

Ομάδα 4η: Κρέας - ψάρι – όσπρια

Στην ομάδα του κρέατος, του ψαριού και των τροφών με παρόμοια σύνθεση ανήκουν οι ακόλουθες τροφές: κόκκινο κρέας, ψάρι και θαλασσινά, αβγά, όσπρια Το κρέας είναι σημαντική πηγή: 1.πρωτεϊνών 2.μετάλλων και ιχνοστοιχείων, όπως σίδηρος, μαγνήσιο και ψευδάργυρος 3.βιταμινών του συμπλέγματος Β 4.των ανεπιθύμητων κορεσμένων λιπιδίων 11

5.χοληστερόλης Επειδή τα θρεπτικά συστατικά του κόκκινου κρέατος παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη, δεν περιορίζουμε την κατανάλωση του στα παιδιά και τους εφήβους σε μια μερίδα την εβδομάδα, όπως ισχύει για τους ενήλικες. Το ψάρι και τα θαλασσινά αποτελούν: 1.πολύ καλή πηγή πρωτεΐνης 2.πολύ καλή πηγή μετάλλων/ιχνοστοιχείων 3.τροφή χαμηλή σε λιπαρά.

Το αβγό περιέχει: 1.άριστης ποιότητας πρωτεΐνη 2.σημαντικές ποσότητες βιταμινών 3.χοληστερόλη.

Τα όσπρια ανήκουν στην ομάδα του κρέατος-ψαριού, κυρίως γιατί περιέχουν πρωτεΐνη που μοιάζει σε ποιότητα με αυτή των τροφών ζωικής προέλευσης, αλλά και γιατί αποτελούν σημαντική πηγή βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων. Διαφέρουν και πλεονεκτούν από τις υπόλοιπες τροφές της ομάδας αυτής στα ακόλουθα: 1.είναι τροφές πλούσιες σε άμυλο, 2.περιέχουν φυτικές ή διαιτητικές ίνες, 3.είναι φτωχά σε λιπίδια ενώ περιέχουν πρωτεΐνη ψηλής βιολογικής αξίας

Ομάδα 5η: Λίπη και έλαια

12

Στην ομάδα των λιπών και ελαίων ανήκουν: 1.Τα λιπίδια φυτικής προέλευσης 2. Τα λιπίδια ζωικής προέλευσης

13

1. 3. Βασικές συμβουλές για ισορροπημένη διατροφή Ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων σε συγκεκριμένη ποσότητα και σε συγκεκριμένη συχνότητα εβδομαδιαία. Με τον τρόπο αυτό καλύπτονται οι διατροφικές ανάγκες του οργανισμού μας και προλαμβάνονται διατροφικές ελλείψεις. Ακολουθούν βασικές διατροφικές συμβουλές για ισορροπημένη διατροφή:ii Δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, ψάρια και κόκκινο κρέας με μέτρο πρέπει να καταναλώνει η ελληνική οικογένεια για καλή υγεία και μακροζωία.

1. Καταναλώστε καθημερινά αρκετά δημητριακά, φρούτα και λαχανικά.

2.

Περισσότερο από το μισό της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης θα πρέπει να προέρχεται από υδατανθρακούχα τρόφιμα, όπως τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, το ρύζι, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά. Τα τρόφιμα αυτά μας προσφέρουν την απαραίτητη για τον οργανισμό ενέργεια καθώς και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Ωστόσο, εάν θέλετε να επωφεληθείτε στο έπακρο από τη διαθρεπτική αξία αυτών των τροφίμων θα πρέπει να τα επιλέγετε στην ανεπεξέργαστη μορφή τους. Συστήνεται η κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών ημερησίως (1 μερίδα φρούτου αντιστοιχεί σε 1 μέτριο φρούτο ή ½ φλιτζάνι χυμό, 1 μερίδα λαχανικών αντιστοιχεί σε ½-1 φλιτζάνι λαχανικών).

3. Καταναλώστε αρκετές φορές την εβδομάδα ψάρια και θαλασσινά. Τα ψάρια και τα θαλασσινά αποτελούν πηγή ω3 λιπαρών οξέων, πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας και στερούνται των κακών λιπαρών του κρέατος. Προσπαθήστε να καταναλώνετε τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαία λιπαρά ψάρια .

4. Προτιμήστε άπαχο κρέας λίγες φορές την εβδομάδα. Το κόκκινο κρέας εξαιτίας της υψηλής του περιεκτικότητας σε κορεσμένο λίπος και χοληστερόλη συστήνεται να μην καταναλώνεται περισσότερο από 1-2 φορές την εβδομάδα. Προτιμήστε άπαχο κόκκινο κρέας και πουλερικά χωρίς την πέτσα. Για να καλύψετε τις ανάγκες σας σε πρωτεΐνες αντικαταστήσετε μερικές φορές την εβδομάδα το κόκκινο κρέας από φυτικές πηγές πρωτεΐνης, όπως τα όσπρια.

5. Καταναλώστε αλάτι με μέτρο. Η υπερβολική κατανάλωση νατρίου, του βασικού συστατικού του αλατιού, σχετίζεται με αυξημένη αρτηριακή πίεση. Για τον λόγο αυτό προσπαθήστε να μειώσετε την κατανάλωση αλατιού κατά την επεξεργασία των τροφίμων και επιλέξτε τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι. Επιπλέον, στο εμπόριο κυκλοφορούν υποκατάστατα άλατος χαμηλά σε νάτριο.

14

6. Καταναλώστε μικρά και συχνά γεύματα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προσπαθήστε να έχετε 2-3 κύρια γεύματα και 2-3 ενδιάμεσα σνακ ημερησίως ώστε να μην αφήνετε το στομάχι σας άδειο για πολλές ώρες.

7. Συμπεριλάβετε παραδοσιακά ελληνικά πιάτα στη διατροφή σας. Επιλέξτε μεσογειακά πιάτα όπως γεμιστά με κιμά και ρύζι καθώς αποτελούν υγιεινές εναλλακτικές που συνδυάζουν ζωικής προέλευσης τρόφιμα με τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

8. Καταναλώστε 2 - 3 μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως. Προτιμήστε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, ώστε να λάβετε επαρκή ποσότητα ασβεστίου ημερησίως, χωρίς να επιβαρυνθείτε με το ζωικό λίπος που περιέχουν .

9. Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο με μέτρο. Το ελαιόλαδο έχει σημαντική θρεπτική αξία και συνεισφέρει στην καλή υγεία της καρδιάς και των αγγείων. Συστήνεται να καταναλώνεται ωμό για να επωφελείστε στο μάξιμουμ των ιδιοτήτων του και να προστίθεται στο τέλος κατά το μαγείρεμα. Ωστόσο, η κατανάλωσή του θα πρέπει να γίνεται με μέτρο καθότι προσδίδει αρκετές θερμίδες.

10. Προτιμήστε γλυκά χαμηλά σε ζωικά λιπαρά και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Τα γλυκά είναι πλούσια σε θερμίδες, όχι όμως και σε θρεπτική αξία και γι' αυτόν το λόγο η κατανάλωση τους πρέπει να γίνεται με μέτρο, δηλαδή 1-2 φορές την εβδομάδα. Αποφύγετε γλυκά πλούσια σε κορεσμένο λίπος όπως αυτά που περιέχουν μεγάλη ποσότητα από κρέμα γάλακτος και βούτυρο. Προτιμήστε σπιτικά γλυκά με βάση τα δημητριακά, τα φρούτα και τους ξηρούς καρπούς.

11. Μην ξεχνάτε την ενυδάτωση του οργανισμού σας. Προσπαθήστε να καταναλώνετε αρκετά υγρά κατά την διάρκεια της ημέρας. Τα ζεστά ροφήματα το χειμώνα και τα κρύα ροφήματα το καλοκαίρι αποτελούν εναλλακτική επιλογή για την ενυδάτωση του οργανισμού.

12. Καταναλώστε αλκοόλ με μέτρο. Τα αλκοολούχα ποτά συστήνεται να καταναλώνονται με μέτρο στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών ημερησίως .

13. Θα πρέπει να επιδιώκεται επαρκής φυσική δραστηριότητα, αφού βασικός στόχος κάθε αλλαγής διατροφικών συνηθειών είναι η βελτίωση της ψυχικής και σωματικής υγείας και ευεξίας.

15

iii

16

1.4. Διατροφή και Άσκηση Η φυσική δραστηριότητα στην εφηβεία έχει πολλαπλά και άμεσα οφέλη τόσο στην μείωση του βάρους όσο και γενικότερα στη υγεία του ατόμου. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία η άσκηση μέτριας έντασης 3 φορές την εβδομάδα διάρκειας 40-60 min για 5 μήνες προσφέρει ουσιαστικές αλλαγές στην σύσταση του σώματος του εφήβου και έχει μακροχρόνια αποτελέσματα. iv H τακτική σωματική δραστηριότητα έχει τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες ευεργετικές επιδράσεις στα παιδιά, καθώς επηρεάζει τη νοητική, τη συναισθηματική και τη σωματική υγεία τους. επίσης, από μελέτες φαίνεται ότι τα παιδιά που ασχολούνται με την άσκηση από την παιδική ηλικία και υιοθετούν έναν μη καθιστικό τρόπο ζωής τείνουν και ως ενήλικες να είναι σωματικά δραστήριοι, γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφού η άσκηση είναι προαγωγός τόσο της υγείας όσο και της ευεξίας. επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που είναι σωματικά δραστήρια τείνουν να υιοθετούν πιο εύκολα υγιείς συμπεριφορές (π.χ. αποφυγή του καπνίσματος, αλκοόλ και χρήση ναρκωτικών ουσιών) και να έχουν καλύτερη απόδοση στο σχολείο. Ποια είναι τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για τα παιδιά; Η ενδεδειγμένη συχνότητα και διάρκεια της άσκησης προσφέρει στα παιδιά σημαντικά οφέλη. Συγκεκριμένα, συμβάλλει στη(ν): • ανάπτυξη υγιούς μυοσκελετικού συστήματος (οστά, μύες, αρθρώσεις), • βελτίωση της στάσης του σώματος και της ελαστικότητας, • αύξηση της αντοχής και της μυϊκής δύναμης, • ανάπτυξη ενός υγιούς καρδιαγγειακού συστήματος (καρδιά και πνεύμονες), • βελτίωση της φυσικής κατάστασης, • βελτίωση του συντονισμού και του ελέγχου των κινήσεων, • διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, • μείωση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, • βελτίωση της αυτοπεποίθησης, • ενίσχυση της κοινωνικότητας, • μείωση του άγχους και αποφυγή της κατάθλιψης.

Παραδείγματα άσκησης για τα παιδιά • Συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα (μπάσκετ, βόλεϊ, ποδόσφαιρο, πόλο, κ.λπ.)

• Ποδήλατο • Χορός • Περπάτημα 17

• τρέξιμο • κολύμπι • κηπουρική • Συμμετοχή στις δουλειές του σπιτιού και στα ψώνια για το σπίτι • Συμμετοχή στο μάθημα της φυσικής αγωγής στο σχολείο • Βόλτα με τον σκύλο • Παιχνίδι στο προαύλιο του σχολείου στα διαλείμματα, και τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα παιχνίδι στην πυλωτή, την αυλή ή τον κήπο του σπιτιού • Παιχνίδια στο νερό, όπως σουτάκια, πόλο, κ.ά v

18

1. 5. Υπάρχουν τροφές που “ΑΔΥΝΑΤΙΖΟΥΝ”; Αρκεί ένα απλό πάτημα στο τηλεκοντρόλ για να ακούσετε τις ακόλουθες εκφράσεις: «Αδυνατίστε πίνοντας τον καφέ ...», «Με το σκεύασμα ... μειώστε πόντους από κοιλιά και μέση και βγείτε στην παραλία αγνώριστη!». Σε αυτά έρχεται να προστεθεί και η βιομηχανία του αδυνατίσματος .Υποκατάστατα γεύματος, διουρητικά, καφέδες αδυνατίσματος κ.ά. Η μείωση του σωματικού βάρους είναι μία δύσκολη διαδικασία και γίνεται περισσότερο πιεστική και αγχωτική όταν το άτομο επηρεάζεται από τις ελπίδες για γρήγορη απώλεια βάρους. Ας δούμε κάποια από αυτά τα σκευάσματα και πώς λειτουργούν. Καφές αδυνατίσματος: Περιέχει συστατικά όπως πράσινο τσάι, ινσουλίνη και συστατικά ή βότανα που θεωρείται ότι δεσμεύουν το λίπος και έχουν πολλές φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες σε συνδυασμό με την κατανάλωση υγρών, οδηγούν σε αίσθημα κορεσμού. Το πράσινο τσάι ενισχύει τον μεταβολισμό, αλλά η ενίσχυση αυτή φαίνεται να είναι μικρή. Σε συνδυασμό με την καφεΐνη έχει κάποια παραπάνω επίδραση, η οποία όμως χαρακτηρίζεται μέτρια. Το σκεύασμα συνοδεύεται από τη σύσταση για ισορροπημένη διατροφή και τακτική άσκηση. Υποκατάστατα γεύματος: Δίνουν γύρω στις 200-230 kcal ανά ρόφημα και συστήνονται ως υποκατάσταση 2 γευμάτων ημερησίως. Στηρίζονται στις πολλές φυτικές ίνες, οι οποίες δημιουργούν κορεσμό. Διουρητικά: Βασίζονται στην απώλεια υγρών και χρειάζεται προσοχή στη χρήση τους και η παρακολούθηση από ιατρό. Υπάρχουν στο εμπόριο πολλά «βοηθήματα» που υπόσχονται θαύματα. Βλέποντας προσεκτικά όμως, το «θαύμα» προέρχεται από την ισορροπημένη διατροφή και την ένταξη τακτικής φυσικής δραστηριότητας. Δεν μπορεί κάποιος να στηρίζεται σε ένα χάπι, χωρίς να έχει πρωτίστως μάθει την αξία της ισορροπημένης διατροφής, ώστε να την ακολουθεί εφ’ όρου ζωής. Οι “quick fix” μέθοδοι, μπορούν να σας οδηγήσουν στην απώλεια λίγων κιλών, τα οποία σε ένα μεγάλο ποσοστό θα επαναπροσλάβετε γιατί δεν έχετε μάθει το πιο σημαντικό..πώς να τρώτε!vi

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ

2.1. Η σημασία της διατροφής κατά την εφηβεία Η διατροφή κατά την εφηβική ηλικία έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημαντικούς στόχους, οι οποίοι συνοψίζονται παρακάτω: Α. Παροχή ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για την επίτευξη της φυσιολογικής εφηβικής ανάπτυξης και της καθημερινής εφηβικής δραστηριότητας Β. Πρόληψη καταστάσεων κατά την εφηβική ηλικία (σιδηροπενική αναιμία, οδοντική τερηδόνα) Γ. Πρόληψη παθολογικών καταστάσεων κατά την ενήλικο ζωή (οστεοπόρωση, υπέρταση, καρδιαγγειακή νόσος, καρκινογένεση, παχυσαρκία) Ορισμένα βασικά σημεία που πρέπει να τονιστούν, σχετικά με τη σημασία της εφαρμογής ενός υγιεινού και σωστού διατροφικού προγράμματος κατά την εφηβική ηλικία είναι: Κατά την εφηβεία το άτομο αποκτά την ευθύνη της υγείας του και τις συνήθειες που θα ισχύσουν κατά την ενήλικο ζωή του και θα καθορίσουν την ποιότητά της. Είναι λοιπόν ιδιαίτερα σημαντική η απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη σωστή διατροφή και η εγκατάσταση ανάλογης διατροφικής συμπεριφοράς. Κατά την εφηβεία αυξάνεται ο αριθμός των λιποκυττάρων του σώματος και η εμφάνιση παχυσαρκίας κατά την ηλικία αυτή συνδυάζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα παραμονής της κατά την ενήλικο ζωή. Η παχυσαρκία (που συχνά συνοδεύεται από υπερλιπιδαιμία, υπέρταση και αντοχή στην ινσουλίνη) αποτελεί μάστιγα της εποχής μας και κύρια αιτία της καρδιαγγειακής νόσου των ενηλίκων. Σημαντικό ποσοστό κακοηθειών στον άνθρωπο σχετίζονται με τη διατροφή και η πρόληψη μπορεί να εστιαστεί σε απλούστατες διαιτητικές παρεμβάσεις όπως η αύξηση της κατανάλωσης αντιοξειδωτικών παραγόντων (βιταμινών), η έμφαση στην κατανάλωση φυτικών ινών (προστασία από τον καρκίνο του παχέος εντέρου) και η μείωση της κατανάλωσης των κορεσμένων ζωϊκών λιπών που έχει συσχετισθεί με τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών. Η εφηβεία είναι η ηλικία απόκτησης της κορυφαίας οστικής μάζας και η ηλικία - κλειδί για την πρόληψη της οστεοπόρωσης των ενηλίκων μέσω της επαρκούς ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου. Η απαραίτητη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου είναι 1300mg (4 ποτήρια γάλα ή 3 ποτήρια εμπλουτισμένου με ασβέστιο γάλακτος ή ισοδύναμες μερίδες γαλακτοκομικών). Ας σημειωθεί ότι η οστεοπόρωση αποτελεί μια νόσο με σημαντική νοσηρότητα και κόστος σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

20

Οι ανάγκες σε σίδηρο αυξάνονται κατά την εφηβεία λόγω της αύξησης του όγκου του αίματος και στα δύο φύλα, της εμφάνισης εμμηνορρυσίας στα κορίτσια και της ανάπτυξης του μυϊκού ιστού στα αγόρια. Συνεπώς, η σιδηροπενική αναιμία είναι η πιο συχνή έκδηλη διατροφική ανεπάρκεια στους εφήβους και των δύο φύλων. Συνιστάται ημερήσια πρόσληψη 18mg σιδήρου για τα κορίτσια και 12mg για τα αγόρια. Ο σίδηρος που περιέχεται σε τροφές φυτικής προέλευσης απορροφάται πολύ λίγο (1-5%), ενώ ο σίδηρος που περιέχεται σε κρέατα και ψάρια έχει σημαντικά μεγαλύτερο συντελεστή απορρόφησης (25%). Η βιταμίνη C αποτελεί ενεργοποιητή της απορρόφησης σιδήρου, ενώ ο καφές και το τσαϊ αναστέλλουν την απορρόφηση και πρέπει να λαμβάνονται με απόσταση τουλάχιστον μίας ώρας από τα γεύματα. Στους εφήβους που αθλούνται, οι ανάγκες σε σίδηρο είναι ακόμη μεγαλύτερες και μπορεί να χρειαστεί εξωγενής χορήγηση σιδήρου Παρά τη μεγάλη σημασία της διατροφής κατά την εφηβική ηλικία, οι έφηβοι συνήθως δεν διατρέφονται σωστά. Δεν τρώνε πρωϊνό, καταναλώνουν ενδιάμεσα γεύματα αμφιβόλου διατροφικής αξίας (σνάκς), τρώνε συχνά εκτός σπιτιού πολυθερμιδικά «πρόχειρα γεύματα» (fast food) και η διατροφή τους υπολείπεται σε σίδηρο, ασβέστιο και φυτικές ίνες. Μπορεί ακόμη να ακολουθήσουν «επικίνδυνες» δίαιτες (κορίτσια) ή να χρησιμοποιήσουν επικίνδυνα συμπληρώματα (αγόρια).

2.2. Οι διατροφικές ανάγκες του εφήβουvii Για την αποφυγή της παχυσαρκίας θα πρέπει να υιοθετηθεί μία ισορροπημένη διατροφή βασισμένη στους κανόνες της υγιεινής διατροφής, σε συνδυασμό πάντα με άσκηση. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο κατά την περίοδο της εφηβείας, θα πρέπει να παρέχει τις απαραίτητες θερμίδες καθώς και να καλύπτει και τις ανάγκες στα επιμέρους θρεπτικά συστατικά. Η κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων θα εξασφαλίσει την πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Ο σύγχρονος έφηβος, λόγω του υπερβολικά φορτωμένου προγράμματός του με το σχολείο, τα φροντιστήρια και άλλες δραστηριότητες, συχνά δεν καταναλώνει τα τρία γεύματα ημερησίως και τα δύο ενδιάμεσα ελαφριά γεύματα. Πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας έχει και η άσκηση. Η φυσική δραστηριότητα στην εφηβεία έχει πολλαπλά και άμεσα οφέλη τόσο στην μείωση του βάρους όσο και γενικότερα στη υγεία του ατόμου. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία η άσκηση μέτριας έντασης 3 φορές την εβδομάδα διάρκειας 40-60 min για 5 μήνες προσφέρει ουσιαστικές αλλαγές στην σύσταση του σώματος του εφήβου και έχει μακροχρόνια αποτελέσματα. Ο συνδυασμός αερόβιας και αναερόβιας άσκησης βοηθάει στην μείωση του συνολικού σωματικού λίπους και προλαμβάνει την απώλεια μυϊκού ιστού.

21

Ημερήσιες ανάγκες, εφήβων σε ενέργεια και πρωτείνη Ηλικία (έτη)

Ενέργεια (θερμίδες)

Ανάλογο ύψος (cm)

Eνέργεια (θερμίδες/cm)

Πρωτείνη (γρ./ cm )

Aγόρια 11-14 15-18

2500 3000

157 176

15.9 17.0

0.29 0.34

Κορίτσια 11-14 2200 157 14.0 15-18 2200 163 13.5 Ημερήσιες ανάγκες εφήβων αθλητών σε πρωτείνη

0.29 0.27

• Αρχάριοι αθλητές πρέπει να καταναλώνουν 1,2 - 1,7 g/kg ημερησίως.

• Οι έφηβοι αθλητές αντοχής, χρειάζονται 1,2 - 1,4 g/kg ημερησίως.

• Έφηβοι που ασχολούνται με αθλήματα αντίστασης, όπως η άρση βαρών ή άλλα δυναμικά αθλήματα χρειάζονται 1,6 - 1,7 g/kg ημερησίως. Διατροφικές συστάσεις για εφήβους Κατάλληλες Τροφές Γάλα, γιαούρτι, τυρί Κρέας, πουλερικά, ψάρια, Αυγά Ψωμί, δημητριακά, ρύζι, Ζυμαρικά Λαχανικά Φρούτα Λίπη και έλαια Γλυκά

Ποσότητα 3-4 μερίδες / ημέρα ( 1 μερίδα = 1 φλιτζάνι γάλα ή γιαούρτι ή 60 γρ. τυρί) 2-3 μερίδες / ημέρα ( 1 μερίδα = 90 γρ. κρέας ή πουλερικά ή ψάρι ή 60 γρ κρέας + 30 γρ τυρί ) 6- 11 μερίδες / ημέρα ( 1 μερίδα = ¾ φλιτζ. δημητριακά ή ½ φλιτζ. ρύζι ή ζυμαρικά) 3-5 μερίδες /ημέρα ( 1 μερίδα = 1 φλιτζ. ωμά, ½ φλιτζ. βρασμένα, ή ¾ φλιτζ. ζωμός λαχανικών) 3-4 μερίδες / ημέρα ( 1 μερίδα = 1 μέτριο φρούτο ή ½ φλιτζάνι φρουτοχυμός ) 3-4 κουταλιές της σούπας 2-3 γλυκά επιλογής/εβδομάδα

22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

3.1. Η ψυχολογική μας κατάσταση επηρεάζει την διατροφή; Η ψυχολογική μας κατάσταση επηρεάζει τις διατροφικές μας συνήθειες. Η αιτία μπορεί να βρίσκεται στο πρόβλημα της συναισθηματικής διατροφής: αντί να λύνουμε τα προβλήματα μας, τα "τρώμε". Συναισθηματική διατροφή Τα

άτομα

που

αντιμετωπίζουν

την

συναισθηματική

διατροφή,

έχουν:

α) Συχνά υπερφαγικά επεισόδια, κυρίως μετά από δυσφορική διάθεση. Τα υπερφαγικά επεισόδια χαρακτηρίζονται από κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού, μεγαλύτερη απ' ότι θα κατανάλωναν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά την ίδια περίοδο και κάτω από παρόμοιες συνθήκες. β) Μειωμένο αυτοέλεγχο. Νιώθουν ότι δεν μπορούν να σταματήσουν την κατανάλωση του φαγητού

ή

ότι

δεν

μπορούν

να

ελέγξουν

τι

και

πόσο

θα

φάνε.

Μερικές ενδείξεις ότι μπορείτε να χάνετε κι εσείς τον έλεγχο είναι: •

τρώτε με γρήγορο ρυθμό.

•

συνεχίζετε να τρώτε ακόμα κι όταν νοιώθετε χορτάτοι.

•

τρώτε μεγάλες ποσότητες χωρίς να υπάρχει σωματική πείνα.

•

νοιώθετε ενοχές, κατάθλιψη, ακόμα και αηδία με τον εαυτό σας μετά το υπερφαγικό επεισόδιο.

Επειδή λοιπόν τα αίτια που οδηγούν στην συχνή κατανάλωση φαγητού είναι συνήθως συναισθηματικά, χρησιμοποιείται ο όρος συναισθηματική διατροφή. Τα πιο συνηθισμένα συναισθήματα που οδηγούν στην κατανάλωση φαγητού είναι: μελαγχολία ,θυμός, άγχος, μοναξιά, και ανία.

3.2. Το προφίλ ατόμων με συναισθηματική διατροφή Τα άτομα με συναισθηματική διατροφή είναι, κατά μέσο όρο, πιο υπέρβαροι κι έχουν μεγαλύτερες διακυμάνσεις βάρους. Οι περισσότεροι προσπαθούν χρόνια να ακολουθήσουν δίαιτες. Μερικοί συνεχίζουν ακόμα, ενώ άλλοι έχουν πλέον σταματήσει έχοντας απογοητευθεί. Πολλές φορές οι ίδιες οι δίαιτες οδηγούν στα πρώτα υπερφαγικά επεισόδια.

23

Συγκριτικά με άλλους, τα άτομα με συναισθηματική διατροφή αντιμετωπίζουν συνήθως περισσότερα προβλήματα με τις κοινωνικές και διαπροσωπικές τους σχέσεις, ενώ δυσκολίες υπάρχουν και στον επαγγελματικό τομέα. Επιπλέον, έχουν αυξημένα κρούσματα κατάθλιψης, άγχους, χαμηλής αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησης, αυξημένες σωματικές ανησυχίες και είναι περισσότερο ευαίσθητοι.

3.2.1. Πως αντιμετωπίζεται η συναισθηματική διατροφή;

Η αρχή της θεραπείας ξεκινά με την παρακολούθηση της διατροφικής συμπεριφοράς. Σημειώνουμε την ώρα του φαγητού, τα γεγονότα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που οδηγούν στην κατανάλωση φαγητού, τις συμπεριφορές και τις πράξεις μετά το φαγητό. Με αυτό το τρόπο μαθαίνουμε τις συγκεκριμένες καταστάσεις και συναισθήματα που οδηγούν στην κατανάλωση φαγητού. Επίσης μαθαίνουμε αν υπάρχει ειδικός συνδυασμός φαγητού-συναισθήματος .Μέσα από αυτή την γνώση, και με την συμβολή της τροποποίησης της συμπεριφοράς μέσω μιας σύντομης ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης, μαθαίνουμε να αναζητούμε και να εφαρμόζουμε εναλλακτικούς τρόπους ικανοποίησης των ψυχικών αναγκών μας που δεν έχουν επίκεντρο το φαγητού. Γνωρίζουμε να ξεχωρίζουμε την σωματική από την συναισθηματική πείνα.

24

3.3. Δέκα Τροφές που επηρεάζουν την ψυχολογία μας Μακαρονάδα, η αντικαταθλιπτική :

Η κατανάλωση των ζυμαρικών επηρεάζει τον εγκέφαλο λόγω των υδατανθράκων που αυτά περιέχουν. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες από τους οποίους αποτελούνται τα μακαρόνια, βοηθούν τον εγκέφαλο να συνθέσει πιο εύκολα την σεροτονίνη, την ορμόνη που στον οργανισμό μας δρα ως φυσικό αντικαταθλιπτικό. Εκτός από τα μακαρόνια, τρόφιμα πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες είναι επίσης οι πατάτες, το ρύζι, το πλιγούρι, το σιτάρι, η βρώμη και όλων των ειδών τα δημητριακά και μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ψυχολογία μας. Κρασί, το ηρεμιστικό :

25

Με τόσες ευεργετικές και αντιοξειδωτικές ουσίες που έχει το κρασί, είναι σύμμαχος υγείας. Λόγω όμως και της μέτριας περιεκτικότητας του σε αλκοόλη, έχει την ιδιότητα να μας χαλαρώνει και να μας ηρεμεί. Ένα δροσερό, αφρώδες, «απαλό» κρασί σε μια μικρή κατανάλωση 1 ποτηριού την ημέρα, είναι ότι πρέπει για να χαλαρώσουμε από τους έντονους ρυθμούς της ημέρας και να τονώσουμε την ψυχολογία μας. Καφές, ο δραστήριος :

26

Είναι γνωστό ότι η καφεΐνη επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα διεγείροντας το για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτή η υπερδιέγερση μας καθιστά πιο δραστήριους και πιο ορεξάτους για δουλειά!

Σοκολάτα, η χαρούμενη :

Η σοκολάτα και ιδιαίτερα η μαύρη) σοκολάτα έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και είναι ιδιαίτερα πλούσια στο αμινοξύ τρυπτοφάνη. Η τρυπτοφάνη μεταβολίζεται στον οργανισμό μας σε σεροτονίνη, στην ορμόνη που φτιάχνει τη διάθεση και μας καθιστά πιο χαρούμενους. Επίσης περιέχει σελήνιο και μαγνήσιο, ιχνοστοιχεία που προκαλούν ευφορία και αισθήματα χαράς, επιδρώντας θετικά στην ψυχολογία μας.

Ξηροί καρποί, οι χαλαρωτικοί : 27

Είναι πλούσιοι σε μαγνήσιο, ένα πολύτιμο ιχνοστοιχείο που ηρεμεί τον εγκέφαλο μας. Το στρες αυξάνει σημαντικά τις ανάγκες του οργανισμού για τροφές με μαγνήσιο, διότι οι ορμόνες του στρες αυξάνονται κατακόρυφα σε καταστάσεις άγχους, προκαλώντας εκνευρισμό, θυμό και ανησυχία. Κοτόπουλο, το δυναμωτικό :

Το κοτόπουλο και γενικά τα πουλερικά που τα μαγειρεύουμε σε σούπες μαζί με τα κόκκαλα τους, εκχυλίζουν στον ζωμό τους ευεργετικές αντιοξειδωτικές ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και μας καθιστούν πιο δυνατούς, σωματικά και άρα και ψυχικά!

28

Μπανάνες, οι φορμαρισμένες :

Είναι πλούσιες σε κάλιο και μαγνήσιο, ουσίες που έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τις συσπάσεις των μυών, τις κράμπες και τον μυϊκό κάματο. Έτσι η ένταση που δημιουργείται από την σωματική κόπωση άλλα και οι πονοκέφαλοι μυϊκής αιτιολογίας, είναι δυνατόν να υποχωρήσουν, λόγω της χαλάρωσης των «τραβηγμένων» μυών και ιδιαίτερα των μυών του αυχένα. Η μπανάνα λόγω του καλίου και του μαγνησίου, είναι καλό να καταναλώνεται πριν άσκηση ή κατά την διάρκεια της.

Αβοκάντο, το αφροδισιακό :

29

Το αβοκάντο είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνη E, οποία θεωρείται η βιταμίνη του έρωτα! H βιταμίνη E προστατεύει τα κύτταρα του αίματος από τις οξειδώσεις, ενώ έχει άμεση επίπτωση στη γονιμότητα και τη σεξουαλική λειτουργία. Γνωστή και ως «αναπαραγωγική βιταμίνη», συστήνεται για τη θεραπεία της ανδρικής ανικανότητας.

Πράσινο τσάι, το αγχολυτικό :

30

Οι κατεχίνες, το πιο δραστικό συστατικό του πράσινου τσαγιού, έχουν αγχολυτικές ιδιότητες, ενώ το αμινοξύ θειανίνη που περιέχει το πράσινο τσάι βοηθάει στην παραγωγή και απελευθέρωση της ντοπαμίνης (ενός νευροδιαβιβαστή που μεταφέρει μηνύματα από τη μια περιοχή του εγκεφάλου σε άλλη), έτσι ώστε ντοπαμίνη και θειανίνη σε συνδυασμό να χαρίζουν στον οργανισμό ένα αίσθημα ηρεμίας. Σολομός, ο έξυπνος :

31

Μια κλινική έρευνα του πανεπιστημίου Berkley της Αμερικής έδειξε ότι τα Ω3 λιπαρά οξέα που περιέχει σε μεγάλο ποσοστό ο σολομός, συνεργάζονται με συγκεκριμένα δομικά στοιχεία της μεμβράνης των κυττάρων μας, με αποτέλεσμα να προστατεύουν το νευρικό μας σύστημα. Έτσι μακροπρόθεσμα ωφελούνται η αντίληψη, η εξυπνάδα, αλλά και η γενικότερη διάθεση μας, όπως αποδεδείχθηκε σε περιπτώσεις ανθρώπων με κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, αυτισμό, δυσλεξία άλλα και με επιθετικότητα.viii

32

3.4. Διατροφικές Διαταραχές

ix

Α) Υποσιτισμός.

Στις φτωχές χώρες, ακόμα και σήμερα, δεν επαρκούν οι τροφές, δε χορταίνει όλος ο πληθυσμός και υποσιτίζεται, δηλαδή ο οργανισμός δεν προσλαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που χρειάζεται. Στις αναπτυγμένες χώρες υπάρχει διαθεσιμότητα τροφής. Αν και υπάρχουν άφθονα τρόφιμα στην αγορά, δεν τρεφόμαστε πάντα υγιεινά. Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες μπορούν να οδηγήσουν στον υποσιτισμό ή στην υπερφαγία. Και στις δύο περιπτώσεις προκαλούνται βλάβες στον οργανισμό μας. ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι που βρίσκονται στην ανάπτυξη, όταν υποσιτίζονται μπορεί να υποστούν ανεπανόρθωτες βλάβες στον οργανισμό τους.

Υποσιτισμός είναι η λήψη λιγότερης τροφής από την κανονική ποσότητα, με αποτέλεσμα να μην τρέφεται καλά ο οργανισμός και να μην αναπτύσσεται ομαλά το σώμα - ανεπαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Ο υποσιτισμός μαστίζει έντονα περιοχές της Αφρικής και της Νότιας Ασίας. Β) ΥΠΕΡΦΑΓΙΑ

33

Σήμερα η αφθονία και η ποικιλία τροφής σε συνδυασμό με τη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, έχουν οδηγήσει σε υπερφαγία, δηλαδή σε αυξημένη πρόσληψη τροφής, η οποία προκαλεί τις λεγόμενες «νόσους φθοράς». Η υπερφαγία μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση , καρδιαγγειακά νοσήματα , εγκεφαλικό επεισόδιο, ακόμα και καρκίνο. Αυτές οι δυσάρεστες καταστάσεις «ξεκινούν» από την παιδική και εφηβική ηλικία, όπου πολλά παιδιά είναι ήδη υπέρβαρα. Ένα υπέρβαρο παιδί μπορεί να έχει μειωμένη ενεργητικότητα, η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία και την κοινωνικότητά του. Παχαίνουμε όταν με τις τροφές προσλαμβάνουμε περισσότερη ενέργεια από όση χρειάζεται ο οργανισμός μας. Αν δεν τρώμε ισορροπημένα, μπορεί να υποσιτιζόμαστε ή να υπερσιτιζόμαστε, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουμε να βλάψουμε την υγεία μας. Ιδιαίτερα όταν υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση, μπορεί να προκαλέσουμε εμείς την εκδήλωσή μιας ασθένειας επειδή έχουμε ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες. Σε περίπτωση δηλαδή που ορισμένοι συγγενείς μας παθαίνουν την ίδια ασθένεια, μπορεί να έχουμε κληρονομήσει και εμείς την ίδια προδιάθεση.

34

Γ) Η ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ

Η πιο γνωστή ως ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται κυρίως από άρνηση για διατήρηση ενός υγιούς φυσιολογικού βάρους και έναν μανιώδη φόβο για την απόκτηση βάρους σε συνδυασμό με μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τον εαυτό τους που μπορεί να διατηρηθεί από διάφορες προκαταλήψεις σχετικά με το σώμα του ή της, το φαγητό και την διατροφή τους. Τα άτομα με νευρική ανορεξία συνεχίζουν να νιώθουν πείνα αλλά επιτρέπουν στους εαυτούς τους μόνο πολύ μικρές ποσότητες φαγητού.

Είναι μια σοβαρή ψυχική αρρώστια με υψηλό ποσοστό

παρενεργειών και το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από όλες τις ψυχικές ασθένειες. Η νευρική ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία και είναι πιο συχνή στις έφηβους. Παρόλο που μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους κάθε ηλικίας, φυλής και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης η νευρική ανορεξία επηρεάζει τις γυναίκες 10 φορές περισσότερο από τους άντρες.

35

Δ) ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ

Περιγράφει μια διαταραχή στην πρόσληψη τροφής. Η νευρική βουλιμία χαρακτηρίζεται από επεισοδιακή υπερφαγία (κατανάλωση πολύ μεγάλης ποσότητας φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα ), η οποία ακολουθείται από την προσπάθεια απαλλαγής από τις περιττές θερμίδες συνήθως μέσω εμετού, καθαρτικών, διουρητικών και υπερβολικής άσκησης. Οι γυναίκες έχουν εννέα φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν νευρική βουλιμία από τους άντρες. Εάν τρώμε ανθυγιεινά δεν προστατεύουμε τον οργανισμό μας. Μετά από χρόνια, δηλαδή στην ενήλικη ζωή μας, ενδέχεται να εκδηλωθεί η κληρονομική προδιάθεση, λόγω της κακής διατροφής.

36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

4. 1. Διαφήμιση: Ορισμός Διαφήμιση είναι διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του καταναλωτικού κοινού για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία επί πληρωμή. Η διαφήμιση μπορεί να χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα) που συνδέουν τον χρήστη με την αγορά ή την χρήση του προϊόντος και άλλοτε λογικά χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική) όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά. Η διαφήμιση αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας για ένα προϊόν/ιδέα/αγαθό, έχει σαφή σχεδιασμό, είναι αισθητικά ελκυστική και έχει ευφυές περιεχόμενο που στοχεύει να πείσει το στόχο της να καταλήξει σε μια απόφαση επιθυμητή για το διαφημιζόμενο. Σκοπός της διαφήμισης κατά κανόνα είναι να αυξήσει τις πωλήσεις ενός προϊόντος ή να το κάνει αποδεκτό από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ατόμων αναφερόμενη στα θετικά στοιχεία του προβαλλόμενου είδους/ προσώπου/ ιδέας/ αγαθού/ υπηρεσίας/ φορέα. Παράλληλα μπορεί να ενημερώνει το κοινό για την τιμή, τη διαθεσιμότητα, τους τυχόν κινδύνους από τη χρήση του προβαλλομένου είδους κλπ. Το κείμενο, ο ήχος και η εικόνα σε οποιοδήποτε είδος διαφήμισης είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να είναι ενδιαφέροντα και να τραβούν την προσοχή του κοινού, να έχουν τα κατάλληλα χρώματα, την κατάλληλα μουσική επένδυση (ανάλογα με το προβαλλόμενο είδος) κλπ.

37

4.2. Διαφήμιση και παιδιά – έφηβοι Σήμερα

τα παιδιά και οι έφηβοι µεμεγαλώνουν κυριολεκτικά µε την τηλεόραση και τις

διαφημίσεις. Δέχονται συνεχή και κατά μέτωπον επίθεση από την διαφήµιση. Τα παιδιά δεν έχουν τις γνώσεις και τις δυνατότητες για να µπορούν να αντιλαµβάνονται τα διαφηµιστικά µηνύµατα µε τον ίδιο τρόπο που µπορούν οι ενήλικες. Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα ευάλωτα και επηρεάζονται από τις διαφηµίσεις. Το αποτέλεσµα είναι ότι µαθαίνουν να ζητούν υλικά αγαθά από τους γονείς τους, χωρίς να είναι σε θέση, λόγω ηλικίας, να επεξεργαστούν και να αξιολογήσουν τα ίδια τους τα αιτήµατα. Η χωρίς όρια έκθεση των παιδιών στις διαφηµίσεις τα οδηγεί αναπόφευκτα στον υπερκαταναλωτισµό, ενώ ο υπερεθισµός δηµιουργεί την ανάγκη να ικανοποιούνται άµεσα και χωρίς διάλογο οι επιθυµίες τους. Στην εποχή µας που τα µέσα µαζικής επικοινωνίας έχουν διαδοθεί σε µεγάλο βαθµό, τα παιδιά «υποβάλλονται» σε µεγάλο αριθµό διαφηµίσεων, όπου και αν βρίσκονται. Εκτός από την τηλεόραση, οι διαφηµίσεις στο περιβάλλον τους αρχίζουν να παίρνουν µεγάλη διάσταση. Οι διαφηµίσεις που στοχεύουν τα παιδιά αφορούν προϊόντα όπως παιχνίδια, σοκολάτες, ζαχαρωµένα δηµητριακά, αναψυκτικά, σνακ και άλλα ζαχαρωτά. Πολύ συχνά προϊόντα που διαφηµίζονται, ιδιαίτερα από την τηλεόραση, δεν είναι ότι καλύτερο για την υγιεινή διατροφή των παιδιών. Το φαινόµενο αυτό θεωρείται ότι έχει προκαλέσει και συνεχίζει να επιδεινώνει τη µάστιγα της παχυσαρκίας που παρατηρείται στον παιδικό πληθυσµό. Ακόµη ένα γεγονός που επηρεάζει τα παιδιά, είναι οι διαφηµίσεις που απευθύνονται προς τους ενήλικες αλλά τις οποίες παρακολουθούν σε µεγάλο βαθµό και τα παιδιά. Όταν για παράδειγµα κατά τη διάρκεια αθλητικών γεγονότων που προβάλλονται στην τηλεόραση διαφηµίζονται µπύρες και άλλα αλκοολούχα ποτά, επηρεάζονται και τα παιδιά. Σε τέτοιες περιπτώσεις, µεταδίδονται θετικές εικόνες σχετικά µε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Η διαφήµιση προβάλει αρνητικά πρότυπα ακόµα και στους νέους οι όποιοι µε την σειρά τους γίνονται και αυτοί θύµατά της. Χιλιάδες διαφηµίσεις βοµβαρδίζουν καθηµερινά τους εφήβους προβάλλοντας νέα πρότυπα. Όµορφοι, αδύνατοι µέχρι και ανορεκτικοί. Οι νέοι µέσα από τη διαφήµιση αλλάζουν και τις συνήθειές τους στη διατροφή, και στον τρόπο συµπεριφοράς και γενικά ακολουθούν ότι νέο και µοντέρνο επιτάσσουν οι καιροί. Μεγάλο ποσοστό κοριτσιών µε ψυχογενή νευρική ανορεξία, έχουν ως πρότυπό τους ανορεκτικά µοντέλα που προβάλλονται µέσω των διαφηµίσεων. Υπάρχουν παιδιά που νιώθουν µειονεκτικά και

38

δυστυχισµένα, όχι γιατί δεν έχουν παπούτσια να φορέσουν, αλλά γιατί έχουν 8 ζευγάρια και όχι 9! ∆υστυχώς πολλές φορές χάνεται το µέτα και η ουσία των πραγµάτων.

4.3. Κάποια στοιχεία ερευνών… Η διαφήμιση και η προώθηση τροφίμων, σε παιδιά, επηρεάζει, σημαντικά, τις διατροφικές τους προτιμήσεις και επιλογές. Όμως, όλο και συχνότερα περιλαμβάνει τροφές, που περιέχουν υψηλά ποσοστά ζάχαρης, αλατιού και λιπαρών. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι ένα στα πέντε παιδιά, ηλικίας 11-12 ετών, στη Σκωτία είναι παχύσαρκα. 14,5% των παιδιών, ηλικίας κάτω των 11 ετών και 21,5% των παιδιών, ηλικίας1216 ετών, στη Μεγάλη Βρετανία, είναι παχύσαρκα. Ένα στα πέντε ελληνόπουλα είναι παχύσαρκο. Αυτά τα παιδιά κινδυνεύουν να αναπτύξουν χοληστερίνη, ουρικό οξύ, σαχαρώδη διαβήτη. Και είναι βέβαιο ότι, όταν ενηλικιωθούν, θα κινδυνεύουν από καρδιοαγγειακές παθήσεις, πολύ περισσότερο, από τους συνομήλικούς τους, που είχαν κανονικό βάρος. Η διαφήμιση τροφίμων στα παιδιά, έχει εξελιχθεί, σε επιστήμη και χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες. Η διαφήμιση παιδικών τροφών, στη σημερινή εποχή, δεν είναι πλέον η άμεση διαφήμιση, έτσι όπως, παραδοσιακά, τη γνωρίζουμε. Χρησιμοποιεί έμμεσους τρόπους, ώστε το παιδί ακόμα και ο ενήλικας να μην μπορούν να αναγνωρίσουν ότι το μήνυμα, που δέχονται, είναι διαφημιστικό. Αυτοί οι τρόποι δίνουν άλλοθι, στη βιομηχανία, ότι δεν προωθεί, μέσω άμεσης διαφήμισης, τρόφιμα, σε παιδιά. Είναι, όμως, περισσότερο επικίνδυνοι, γιατί προωθούν, συνήθως, "σκουπιδοτοφές", στα παιδιά, με κρυφούς και ύπουλους τρόπους. Η Ένωση Καταναλωτών του Ηνωμένου Βασιλείου, η Which, κατέγραψε 12 τρόπους "ύπουλης" διαφήμισης, που απευθύνεται, σε παιδιά και έχει στόχο να τα κάνει πελάτες των βιομηχανιών τροφίμων, χωρίς να ενδιαφέρεται, για τα προβλήματα υγείας, που θα τους δημιουργήσει. x

39

4. 3. 1. Διεθνής Έρευνα: Πολλές οι διαφημίσεις για ανθυγιεινά τρόφιμα στην Ελλάδα. xi

Ερευνητές από 11 χώρες συγκέντρωσαν στοιχεία σχετικά με διαφημίσεις τροφίμων και διαπιστώθηκε ότι το 67% των διαφημίσεων αυτών προωθούσαν ανθυγιεινά τρόφιμα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ειδικά για τα παιδιά αφού σύμφωνα με παλιότερη έρευνα τα παιδιά που παρακολουθούσαν διαφημίσεις με τρόφιμα μετά κατανάλωναν τις διπλάσιες θερμίδες απ ότι όταν παρακολούθησαν διαφημίσεις με παιχνίδια. Η έρευνα επίσης έδειξε ότι η Ελλάδα μαζί με τη Γερμανία και την Ισπανία είχαν την υψηλότερη συχνότητα διαφημίσεων ανθυγιεινών τροφίμων σε ώρες που συνήθως παρακολουθούν τα παιδιά τηλεόραση σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης, Καναδά, Αυστραλία και ΗΠΑ. Οι διαφημίσεις αυτές χρησιμοποιούν τεχνικές προσανατολισμένες σε παιδιά όπως η χρήση του δημοφιλούς χαρακτήρων (για παράδειγμα εδώ στην Ελλάδα το Gummy Bear-αρκουδάκι που χρησιμοποιείται για το παριζάκι Υφαντής). Η

Σουηδία το έχει

απαγορεύσει διαφημίσεις που προορίζονται για παιδιά.

40

4.4. Γιατί η διαφήμιση είναι επιβλαβής για τα παιδιά Η πληθώρα των παιδικών διαφημίσεων αφορά παιχνίδια και τροφές, με υψηλό ποσοστό ζάχαρης, άλατος ή λιπαρών. Οι διάφοροι ερευνητές ισχυρίζονται ότι τα παιδιά δε μπορούν να καταλάβουν τις τεχνικές της διαφήμισης, έως την ηλικία των 10-12 χρόνων.

•

Υποδεικνύει λανθασμένες αξίες: δίνει έμφαση, σε τρόπους ζωής, που βασίζονται, στη στιγμιαία ευχαρίστηση και διαβρώνει την αληθινή αξία της προσπάθειας, της πειθαρχίας, του ενδιαφέροντος και της υπευθυνότητας.

•

Ενθαρρύνει τον παράλογο τρόπο σκέψης: όταν βλέπουμε, καθημερινά, το παράλογο, απορρίπτουμε την ορθολογική, κριτική σκέψη.

•

Προτρέπει στην επιπολαιότητα: ενθαρρύνει τις εγωιστικές τάσεις, ενδυναμώνοντας την επιθυμία, για απόκτηση περισσότερων πραγμάτων.

•

Παρουσιάζει μια εσφαλμένη εικόνα των προσωπικών σχέσεων: Η εκμετάλλευση τόσο του γυναικείου όσο και του αντρικού σώματος, στις διαφημίσεις, συμβάλλει, στην αυξανόμενη αποτυχία των προσωπικών σχέσεων.

Δείχνοντας π.χ. ότι η αγάπη εξαρτάται από κάποιο προϊόν (αποσμητικό, σαπούνι, οδοντόκρεμα κ.λπ.) οδηγεί, στην παραπληροφόρηση και στην επικίνδυνη απλοποίηση των σύνθετων διαπροσωπικών σχέσεων. Το ζήτημα "παιδιά και διαφήμιση" πρέπει να αντιμετωπιστεί, ως ένα ζήτημα ηθικής. Τα παιδιά δεν αποτελούν ένα ώριμο τμήμα της αγοράς. Είναι οι πιο άπειροι, από όλους τους Καταναλωτές, διαθέτουν ελάχιστα, ζητούν περισσότερα. Είναι οι πιο κατάλληλοι, για να επηρεασθούν. Άρα, τα παιδιά θα πρέπει να αναγνωρισθούν, ως ειδική κατηγορία ανθρώπων με δικαιώματα, και όχι ως μικροί ενήλικοι. Η Ελληνική Νομοθεσία απαγορεύει τη μετάδοση διαφημίσεων, που απευθύνονται, σε παιδιά, από 7:00 μέχρι 22:00, ώστε να προστατευθούν τα παιδιά. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. καλεί τους Καταναλωτές να καταγγέλλουν, περιπτώσεις παραβίασης της παραπάνω νομοθεσίας καθώς και περιπτώσεις παιδικών διαφημίσεων, οι οποίες "ξεφεύγουν" από τα όρια ή θίγουν αξίες της κοινωνίας.xii

4.5. Επηρεαζόμαστε από τις διαφημίσεις από διασημότητες; 41

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευναxiii, το κέρας της Αμάλθειας της διαφήμισης πρόχειρου φαγητού για τα παιδιά παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτής της δημόσιας κρίσης υγείας. Από τη δωροδοκία των παιδιών με παιχνίδια για να τα πείσουν να φάνε ένα «τέταρτο γεύμα», η βιομηχανία είναι κορεσμένη με τα παραδείγματα των στρεβλών και τα συστήματα κέρδους για να επωφεληθούν εταιρείες από τις ορέξεις των παιδιών εις βάρος της μακροπρόθεσμης υγείας τους. Το εμπόριο ανθυγιεινών φαγητών σε παιδιά και εφήβους έχει γίνει βιομηχανία δισεκατομμυρίων ευρώ σε όλη την Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2012, τα παιδιά βιώνουν τουλάχιστον αξίας 1.600 εκατομμυρίων διαφημίσεις τροφίμων ετησίως. Η συντριπτική πλειονότητα των διαφημίσεων συνδέονται με τροφές υψηλής θερμιδικής και χαμηλής διατροφής αξίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, τα μικρά παιδιά βλέπουν σχεδόν 5.000 διαφημίσεις τροφίμων στην τηλεόραση κάθε χρόνο, και οι έφηβοι βομβαρδίζονται από περίπου 6.000 ετησίως. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Liverpool της Μεγάλης Βρετανίας βρήκε ότι η διαφήμιση ενός προϊόντος διατροφής από κάποιο διάσημο πρόσωπο ενθαρρύνει τα παιδιά να τρώνε ακόμα περισσότερο το προϊόν αυτό. Διαπιστώθηκε επίσης ότι τα παιδιά ζητούσαν να τρώνε περισσότερο το προϊόν όταν είχαν δει αυτή τη διασημότητα στην τηλεόραση σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. Οι διασημότητες χρησιμοποιούνται συχνά στις τηλεοπτικές διαφημίσεις για να προκαλέσουν τα παιδιά να δοκιμάσουν τρόφιμα και είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για τη δημιουργία αξίας, την αναγνώριση και την αξιοπιστία για ένα εμπορικό σήμα. Ένα παράδειγμα είναι ο πρώην Άγγλος διεθνής ποδοσφαιριστής Gary Lineker που τώρα είναι αθλητικός παρουσιαστής στην τηλεόραση, ο οποίος διαφημίζει τα πατατάκια Walkers από το 1995. Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 181 παιδιά, ηλικίας μεταξύ 8 και 11 ετών, τα οποία χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Όλα τα παιδιά παρακολούθησαν ένα από τα τρία διαφορετικά διαφημιστικά που ήταν ενσωματωμένα μέσα σε ένα 20λεπτο πρόγραμμα με καρτούν. Οι διαφημίσεις ήταν για τα πατατάκια Walkers με τον Gary Lineker, μια άλλη για πρόχειρο φαγητό και μια άλλη για ένα προϊόν παιχνιδιού. Στα παιδιά μετά την προβολή προσφέρθηκαν δύο κύπελλα με πατατάκια, στο ένα υπήρχε η ένδειξη «Walkers» και στο άλλο «Σούπερ Μάρκετ», αν και τα δύο κύπελλα στην πραγματικότητα είχαν πατατάκια Walkers. Τα τσιπς που καταναλώθηκαν από κάθε κύπελλο από κάθε παιδί κατόπιν μετρήθηκαν. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που είδαν τον Gary Lineker στη διαφήμιση, έτρωγαν πολύ περισσότερα από τα πατατάκια Walkers από τα παιδιά που παρακολουθούσαν την άλλη αγγελία σνακ ή τη διαφήμιση των παιχνιδιών, παρ' όλο που στην πραγματικότητα και τα δύο κύπελλα περιείχαν Walkers πατατάκια. Η Δρ. Ema Byland από το Ινστιτούτο Ψυχολογίας και Κοινωνικής Υγείας που έκανε την έρευνα, δήλωσε: «Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει τα ισχυρά αποτελέσματα της επιρροής των προσωπικοτήτων στην επιλογή και την πρόσληψη του προϊόντος 42

που εγκρίθηκε ως σνακ από ένα άλλο ίδιο προϊόν που προσφέρεται ως ένα μη branded σνακ στοιχείο». Η μελέτη έδειξε για πρώτη φορά ότι η επιρροή των προσωπικοτήτων έχει επεκταθεί ακόμη περισσότερο απ' ό,τι αναμενόταν κι έχει οδηγήσει τα παιδιά να τρώνε τα προϊόντα που εγκρίνονται. Δεν είναι σωστή η χρήση των διασημοτήτων, ιδίως αστέρων του αθλητισμού, στη διαφήμιση ανθυγιεινών σνακ ή προϊόντων με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και ζάχαρη.

43

4.6 . Κάποιες αλήθειες για αγαπημένες διατροφικές συνήθειες Το ακρυλαμίδιοxiv, σε υψηλές δόσεις, μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο νευρικό ιστό. Στα ζώα είναι γνωστό ότι υψηλές δόσεις προκαλούν καρκίνο και επηρεάζουν την αναπαραγωγή.

Η ανακάλυψη της ακρυλαμίδης στην τροφή Αρχικά, το ακρυλαμίδιο ήταν γνωστό μόνο για τη χρήση του στις βιομηχανικές διεργασίες, όπως στην παραγωγή πλαστικού, κόλλας, χαρτιού και καλλυντικών. Το 2002, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης στην Σουηδία,ανακάλυψαν με έκπληξη τον σχηματισμό ακρυλαμιδίου στα τρόφιμα. Από τότε το ακρυλαμίδιο έχει βρεθεί σε μεγάλο εύρος τροφίμων, επεξεργασμένων σε υψηλές θερμοκρασίες. Η Συντονιστική Ειδική Επιτροπή για τα Πρόσθετα των Τροφίμων (Joint Expert Committee on Food Additives, JECFA) αναφέρει ότι τα τρόφιμα εκείνα που συνεισφέρουν περισσότερο στη συνολική πρόσληψη ακρυλαμιδίου στις περισσότερες χώρες είναι τα πατατάκια (16-30%) και τα συναφή σνακ (69-46%), ο καφές (13-39%), τα γλυκίσματα και τα μπισκότα (10-20%), και τα αρτοσκευάσματα (10-30%). Σημειώνουμε ότι αυτά τα προιόντα προβάλλονται περισσότερο στις διαφημίσεις τροφίμων. Τα άλλα τρόφιμα συνεισφέρουν λιγότερο από 10% της συνολικής πρόσληψης ακρυλαμιδίου, η οποία στην Ευρωπαϊκή Ένωση κυμαίνεται από 0,3-1,4 μg ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα.

44

Οι εταιρείες τροφίμων έχουν λάβει μέτρα για να ελαττώσουν τον σχηματισμό ακρυλαμιδίου σε τρόφιμα, όπως κριτσίνια, μπισκότα, άλλα ξεροψημένα αρτοσκευάσματα και πατατάκια, μέσω επαναπροσδιορισμού της ποιότητας ελέγχου, αλλαγής των συνταγών, καθώς και των μεθόδων παρασκευής.

SΟS για τα κορν φλέικς Πάνωxv από 4 κουταλιές ζάχαρη ανά μερίδα περιέχουν δημοφιλή προϊόντα

45

4. 7. Παραπλάνηση μέσα από τις διαφημίσεις; Συχνά βλέπουμε διαφημίσεις με σκευάσματα τροφίμων με τις εξής πληροφορίες: •

Το

πράσινο

τσάι

βοηθά

στη

διατήρηση

της

φυσιολογικής

αρτηριακής

πίεσης

• Ο βασιλικός πολτός ωφελεί το ανοσοποιητικό σύστημα και / ή την ζωτικότητα • Η ταυρίνη (βρέθηκε στα ενεργειακά ποτά), όταν συνδυάζεται με βιταμίνες και μέταλλα, ενισχύει την πνευματική απόδοση • Η γλυκοζαμίνη βοηθά στη διατήρηση των αρθρώσεων Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίμων (EFSA http://www.efsa.europa.eu), εφαρμόζοντας σχετική κοινοτική νομοθεσία, έχει ελέγξει χιλιάδες από αυτούς τους ισχυρισμούς υγείας στα τρόφιμα για να διαπιστώσει την βασιμότητά τους ή όχι και δημιούργησε καταλόγους με ισχυρισμούς που εγκρίθηκαν, απορρίφθηκαν ή είναι υπό εξέταση. Η Monique Goyens, Γενική Διευθύντρια του BEUC, δήλωσε:« Οι αβάσιμοι και παραπλανητικοί ισχυρισμοί πρέπει επιτέλους να εξαφανιστούν από τα ράφια. Αυτό θα βοηθήσει στο να μην παραπλανώνται οι καταναλωτές και να πιστεύουν ότι ένα συγκεκριμένο προϊόν έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για την υγεία τους που δεν αντέχουν σε επιστημονικό έλεγχο. Η βιομηχανία τροφίμων της Ευρώπης θα πρέπει να παρουσιάσει γεγονότα, όχι ψευδείς ισχυρισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Είναι σαφές ότι δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η χρήση ισχυρισμών "περί υγείας" στα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, αλάτι ή ζάχαρη (π.χ. σοκολάτα, γλυκά, μπισκότα και) σαν μάσκα για να κρυφτεί το γεγονός πως έτσι κι αλλοιώς είναι ανθυγιεινά. Η πρόσθεση μιας δόσης από βιταμίνες ή μέταλλα - για την οποία επιτρέπονται οι ισχυρισμοί υγείας - σε τρόφιμα που είναι πλούσια σε λίπος ή ζάχαρη δεν θα κάνει τα προϊόντα αυτά λιγότερο ανθυγιεινά. Για αυτό το BEUC ενθαρρύνει τους κοινοτικούς νομοθέτες να καθορίσουν επειγόντως ποιά είναι τα θρεπτικά συστατικά σε κοινοτικό επίπεδο.xvi

46

5. ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ Αυτοί που μας επηρεάζουν διατροφικά είναι η οικογένειά μας, οι φίλοι, το σχολείο, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας καθώς και τα πρότυπα της κάθε εποχής. Κυρίως όμως τρώμε ότι προτιμάμε γευστικά, δηλαδή ότι μας φαίνεται νόστιμο. Επίσης, δεν αρκεί η ρύθμιση του αισθήματος της πείνας ή του κορεσμού από τον εγκέφαλο, γιατί τρώμε όχι μόνο όταν πεινάμε αλλά και όταν είμαστε κακοδιάθετοι, όταν τρώει η παρέα μας, όταν έχουμε κληρονομική προδιάθεση για παχυσαρκία και για άλλους λόγους.

Από την άλλη πλευρά όμως πρέπει να απολαμβάνουμε το φαγητό, δηλαδή ότι τρώμε να είναι νόστιμο και να μη μας προκαλεί ούτε αίσθημα στέρησης ούτε όμως και αίσθημα υπερβολής. Γι’ αυτό τρώμε απ’ όλα και σε λογικές ποσότητες, «ακούγοντας» συγχρόνως και τα μηνύματα που μας στέλνει το σώμα μας. Καλύτερα να σταματήσουμε μόλις νιώσουμε κορεσμό και να φάμε μια άλλη ημέρα πάλι το τρόφιμο που μας άρεσε. Δε θα μας λείψει γιατί συνήθως εύκολα θα το ξαναβρούμε. Σε περίπτωση που δεν ακολουθήσουμε από την παιδική ηλικία σωστές διατροφικές συνήθειες, θα δυσκολευτούμε να τις αλλάξουμε αργότερα όταν αποκτήσουμε διατροφική συνείδηση. Ήδη στην εφηβική ηλικία είναι πολύ δύσκολη η προσπάθεια για αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. Συνεπώς, θεωρείται σημαντικό το παιδί να εξοικειωθεί με τη γεύση, τη μυρωδιά και την όψη των υγιεινών τροφών.

Οι γευστικές προτιμήσεις είναι βασικό κριτήριο στην επιλογή της τροφής μας, γι’ αυτό είναι σημαντικό από την παιδική ήδη ηλικία να γνωρίσουμε νόστιμες και υγιεινές συνταγές.

47

5. 1. Γενικές οδηγίες διατροφήςxvii Δεν αποκλείουμε τρόφιμα από τη διατροφή μας!!

• Όλες οι ποσότητες αναφέρονται σε μαγειρεμένες τροφές, ζυγισμένες χωρίς κόκαλο.

• Σε περίπτωση ανάγκης μπορεί να γίνει αντιστροφή ανάμεσα στο κυρίως και το ελαφρύ γεύμα.

• Άπαχα τυριά: Cottage, Ανθότυρο, Fina, Milner εν λευκω, νουνου light(11%).

• 1 φρούτο θερμιδικά ισοδυναμεί με 1κ.σ. ζάχαρης, ή 1κ.σ. μέλι ή 1 κεσεδάκι ζελέ φρούτων.

• Το ρύζι και τα μακαρόνια να είναι αβουτύρωτα.

• Περιορίστε το λίπος στη διατροφή σας και ιδιαίτερα το ζωικό (βούτυρο, μαγιονέζα, λίπος γάλακτος - κρέατος, κλπ).

• Πίνετε 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα.

• Αποφυγή τροφίμων πλούσια σε νάτριο (κονσέρβες, παστά, αλλαντικά) και επιτραπέζια χρήση άλατος • Αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα, 30’-1 ώρα/ημέρα περπάτημα.

• Χρησιμοποιείτε πάντα ελαιόλαδο (έχει τις ίδιες θερμίδες με τα άλλα, είναι όμως πολύ πιο υγιεινό).

• Αν πεινάσετε κάποια στιγμή, καταφύγετε στις σαλάτες και τα χορταρικά ή σε φρούτα.

• Ελεύθερα μπορείτε να καταναλώνετε : λεμόνι, ξύδι, πιπέρι και καρυκεύματα, καθώς και τσάι, χαμομήλι (χωρίς ζάχαρη).

• κ.σ= κουταλιά της σούπας • κ.γ= κουταλάκι του γλυκού • φλ.= φλιτζάνι του τσαγιού • 30γρ τυρί=1 σπιρτόκουτο • Προσοχή στην ποσότητα ελαιολάδου κατά το μαγείρεμα!!!!!!!!

5.2. Πως μπορούμε να ελέγξουμε το σωματικό βάροςxviii ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΓΟΡΑΣ • Ποτέ μην αγοράζετε τρόφιμα πεινασμένοι.

• Ετοιμάστε ένα κατάλογο αυτών που χρειάζεστε από πριν και μην προσθέτετε σ' αυτόν ενώ ψωνίζετε.

• Ψωνίζετε με κάποια φίλο • Ελέγχετε τις ετικέτες των τροφίμων ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ • Να λαμβάνετε μέρος στην ετοιμασία του φαγητού • Όταν τρώτε συγκεντρωθείτε στο φαγητό και απολαύστε το. Μην παρακολουθείτε τηλεόραση και μην διαβάζετε.

• Τρώτε με αργό ρυθμό, ο εγκέφαλός χρειάζεται 20 λεπτά για να λάβει το µήνυµα ότι το στοµάχι σας είναι γεµάτο.

• Μην τρώτε φαγητό που δεν θέλετε • Μην παραλείπετε κανένα γεύµα και τηρείτε τα ωράρια • Τρώτε σε ορισμένους μόνο χώρους όπως η κουζίνα και η τραπεζαρία.

• Μόλις φάτε, σηκωθείτε από το τραπέζι 48

• Αποφύγετε την δεύτερη μερίδα • Να είστε δηµιουργικοί, αν κάποιο από τα υλικά των συνταγών δεν τα έχετε στο σπίτι, αντικαταστήστε τα µε άλλα υλικά παρόµοιας διατροφικής αξίας.

• Είναι προτιμότερο να τρώτε πολλά και μικρά γεύματα την ημέρα παρά μια φορά και πολύ. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ • Ένα γενναίο πρωινό γεύμα, που θα περιέχει τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, έχει ζωτική σημασία για καλύτερη απόδοση στην εργασία.

• Παίρνετε το δικό σας φαγητό στη δουλειά • Αποφεύγετε το πρόχειρο φαγητό • Να έχετε πάντα διαθέσιμο κοντά σας ένα μπουκαλάκι νερό ή μία συσκευασία χυμού που να του υπενθυμίζει ότι πρέπει να καταναλώνετε υγρά καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

• Αν τρώτε έξω, προγραμματίστε εκ των προτέρων το γεύμα σας • Μην τρώτε ενώ ταυτόχρονα εργάζεστε • Αποφεύγετε να μοιράζεστε τροφές με συναδέλφους σας, όπως μπισκοτάκια, κλπ.

• Κάνετε δραστήρια διαλείμματα κατά τη διάρκεια της ημέρας • Υποκαταστήστε τα αναψυκτικά με νερό ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ • Όταν αντικρίζετε ένα πολύ ελκυστικό φαγητό να θυμάστε πως αυτή δεν είναι η τελευταία σας ευκαιρία να έχετε αυτό το φαγητό. Ικανοποιήστε τον εαυτό σας με ένα μικρό μέρος από αυτό.

• Εξασκηθείτε στους τρόπους άρνησης φαγητού • Αποφεύγετε τις προκλήσεις • Τρώτε πριν από την έξοδο • Μην στέκεστε κοντά σε φαγητά • Αν νιώσετε την επιθυμία να φάτε, βρείτε κάποιον να μιλήσετε ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ • Διασκεδάστε! Μην αφήνετε τις καινούργιες σας συνήθειες να σας χαλάσουν τα βράδια. Όπου και να πάτε, πάντα μπορείτε να βρείτε κάτι υγιεινό και ελαφρύ.

• Περιορίστε τις τροφές που έχουν μαγειρευτεί σε πολύ λίπος • Ζητήστε πληροφορίες για το περιεχόμενο των φαγητών • Επιλέγετε τροφές με χαμηλά λιπαρά (π.χ. αποβουτυρωμένο γάλα, γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά) • Επιλέγετε κοτόπουλο, ψάρι ή άπαχο κρέας ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ • • • • •

Όταν διατρέχετε κίνδυνο να φάτε πολύ, μείνετε απασχολημένοι Αποθηκεύετε φαγητό ώστε να μην βρίσκεται σε ορατό σημείο Αποφεύγετε να σερβίρετε σε άλλους ανάμεσα στα γεύματα Αν παίρνετε δεκατιανό, επιλέγετε τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες Μην έχετε στο σπίτι παχυντικές τροφές ειδικά στην αρχή αφού στόχος σας είναι να χάσετε βάρος

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ • • • •

Μην απαγορεύετε φαγητά στον εαυτό σας, απλά τρώτε λιγότερο από τα επιβλαβή. Αυτό-παρακολούθηση της τροφικής πρόσληψης, με ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων Διατροφική εκπαίδευση από διατροφολόγους, Προ-σχεδιασμός του καθημερινού διαιτολογίου .

49

5. 3. ΕΝΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ Υγιεινές επιλογές για πρωινό...

•

Σάντουιτς με γαλοπούλα - τυρί και φυσικός χυμός φρούτων

•

Γιαούρτι με μούσλι και φρέσκα φρούτα

•

Γάλα με 1 κομμάτι σπιτικό κέικ ή σπιτική μηλόπιτα και φρούτο

•

Φυσικός χυμός φρούτων με σπιτική τυρόπιτα ή χορτόπιτα

•

Γάλα με δημητριακά ολικής άλεσης και φρούτο

•

Γάλα και ψωμί ολικής άλεσης με επάλειψη μαρμελάδας

•

Φυσικός χυμός φρούτων και φρυγανιές με επάλειψη μελιού

...για δεκατιανό •

Φρέσκα φρούτα

•

Φυσικός χυμός φρούτων

•

Ξηρά φρούτα

•

Τοστ ή σάντουιτς

•

Γιαούρτι με φρούτα ή δημητριακά

•

Κουλούρι σουσαμένιο

•

Παξιμάδια ολικής με τυρί

...για μεσημεριανό •

Άπαχο κρέας με ζυμαρικά ή ρύζι ή πατάτες ή πουρέ και σαλάτα εποχής

•

Κοτόπουλο χωρίς πέτσα με ζυμαρικά ή ρύζι ή πατάτες ή πουρέ και σαλάτα εποχής

•

Μπιφτέκια με ρύζι και σαλάτα εποχής

•

Ψάρι με σαλάτα εποχής και ψωμί ολικής άλεσης

•

Λαδερό, με 1 κομμάτι τυρί και ψωμί ολικής άλεσης

•

Όσπρια με 1 κομμάτι τυρί, ψωμί ολικής άλεσης και σαλάτα εποχής

•

1 μερίδα από οποιοδήποτε σύνθετο φαγητό και σαλάτα εποχής

...για απογευματινό •

Φρούτα 50

•

Γιαούρτι με φρούτα και/ή δημητριακά ή μούσλι ή νιφάδες βρώμης

•

Σπιτικά milk shakes με γάλα ή γιαούρτι και φρούτα

•

1 σπιτικό γλυκό ή λίγη σοκολάτα ή 1 μπάλα παγωτό

...για βραδινό •

1 μερίδα όπως το μεσημεριανό

•

Σαλάτα με τυρί και ψωμί ολικής άλεσης

•

Σάντουιτς με γαλοπούλα - τυρί και σαλάτα εποχής

•

Σπιτική πίτσα ή πίτα και σαλάτα εποχής

•

Αβγά με σαλάτα εποχής και ψωμί ολικής άλεσης

...για γεύμα προ ύπνου •

Γάλα η γιαουρτι.

51

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: ερωτηματολόγιο

52

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές κατά τη διαρκεια της ερευνητικής εργασίας δούλεψαν κατά ομάδες και συνεργάστηκαν για την αναζήτηση και την οργάνωση του υλικού. Χρησιμοποιήσαν γνώσεις πληροφορικής κατά την σύνταξη της εργασίας και την επεξεργασία των δεδομένων. Αναζήτησαν πληροφορίες σε σχολικά βιβλία και στο διαδίκτυο σε θέματα διατροφής και διαφήμισης. Ανέλυσαν έννοιες σχετικές με την διατροφή (ισορροπημένη διατροφή, ομάδες τροφίμων, διατροφικές διαταραχές, ιδανικό βάρος) και μελέτησαν τον ρόλο της διαφήμισης στις διατροφικές επιλογές. Προβληματίστηκαν για την επιδραση της διαφήμισης στην διατροφή τους, κατέγραψαν τον ρόλο της άσκησης στην διατροφή, διαταραχές που σχετίζονται με την διατροφή, πως η ψυχολογική κατάσταση επηρεάζει την διατροφή, τι σημαίνουν όροι όπως «τροφές που αδυνατίζουν» και ιδανικό βάρος. Κατανόησαν την σημασία της σωστής διατροφής και πως η διαφήμισης μπορεί να μας επηρεάζει μελετώντας συγκεκριμένα παραδείγματα από διαφημίσεις τροφίμων.

53

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΝΑΦΟΡΕΣ

54

Κατάλογος περιεχομένων Εισαγωγή..............................................................................................................................2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ...............................................................................5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ..............................................................................20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...................................................23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ..............................................37 5. ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΒΑΡΟΣ......................................................................47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: ερωτηματολόγιο................................................................52

55

i

http://dipe.pie.sch.gr/ypefagoyg/yliko_ypostirixis/isoropimeni_diatrofi_askisi.pdf http://dipe.pie.sch.gr/ypefagoyg/yliko_ypostirixis/isoropimeni_diatrofi_askisi.pdf iii www.kilokiller.gr iv http://www.personaldiet.gr/teenager-diet v http://www.personaldiet.gr/teenager-diet ii

vi

http://www.personaldiet.gr/teenager-diet

vii

http://www.personaldiet.gr/teenager-diet

viii

http://preventionearlydetection.blogspot.gr/2012/04/blog-post_8097.html

ix

http://preventionearlydetection.blogspot.gr/2012/04/blog-post_8097.html

x

http://preventionearlydetection.blogspot.gr/2012/04/blog-post_8097.html

xi

http://natofao.blogspot.gr/2010/10/blog-post_31.html, 31/10/2010 , Καταναλωτικά Βήματα - Τεύχος Δεκεμβρίου 2004 http://natofao.blogspot.gr/2010/10/blog-post_31.html xiii Σάββατο, Απρίλιος 13, 2013 - 13:0 xii

xiv

www.tanea.gr , 28/07/2013 14:30, healthyliving.gr

xv

ΤΗΕ ΤΙΜΕS , ΤηςΑmanda Ursell | ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 07/05/2009 07:00 |

xvi

EFSA http://www.efsa.europa.eu, www.ekpizo.gr http://www.personaldiet.gr/useful-advice/176-general-diet-instuctions xviii http://www.personaldiet.gr/useful-advice/180-weight-control xvii