ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Η Μαρίνα των βράχων: Η έννοια του φιλιού στον Ελύτη
Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη – Μα πού γύριζες …………………………………………………………………… Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Χίμαιρας Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα…………….. Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές Η έννοια του φιλιού για τον ποιητή 1.ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας εξετάζεται από το λογοτεχνικό ποίημα η Μαρίνα των βράχων η έννοια του φιλιού και η διάσταση που δίνεται στα ποιήματα και κάποιων άλλων λογοτεχνών στη νεότερη ποίηση ΚΥΡΙΩΣ ΔΟΜΗ: 2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Στην ερευτικη αναφορα αναλυουμε ένα μερος του ποιηματος που αναφερεται στην εννοια του φιλιου συμφωνα με τον ποιητη.Το ποιημα <Mαρινα των βραχων> παραθετεται από το βιβλιο της Νεοελληνικης Λογοτεχνιας της ταξης Β Λυκειου. 3.ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ :Στην εργασια αναλυουμε το βασικο ερωτημα που εχει τεθει το οποιο είναι η σημασια του φιλιου για τον ποιητη αλλα και σε αλλους ποιητες την νεοελληνικης ποιησης 4. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ:
1.ερευνα γυρω από το ερωτημα
2.η γενικη εννοια του φιλιου
3.η εννοια για τον ποιητη
4. η εννοια για αλλους συγχρονους ποιητες
5.ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ :Το ποίημα είναι από τα εκτενέστερα που περιέχονται στους «Προσανατολισμούς». Ανήκει στην ίδια ενότητα με την «Τρελή Ροδιά» (στη «Θητεία του Καλοκαιριού»). Ο ποιητής απευθύνεται σε μια γυναίκα. Την ξέρει. Ξέρει πως έχει «μια γεύση τρικυμίας στα χείλη». Δηλαδή έχει μια ορμητική ερωτική φύση (ο Ελύτης χρησιμοποιεί, όπως θα ξαναπούμε, το φιλί, το φίλημα ως το ‘όλον’ της ερωτικής πράξης). Αλλά και μια ρομαντική παραφορά: δεν είναι ήρεμος, απλός, ουδέτερος άνθρωπος. Έτσι αυτή ακριβώς η επίγνωση της ρομαντικής ανησυχίας της Μαρίνας του γεννά αμέσως, σχεδόν αυτόματα, τις απορίες, τα ερωτηματικά: τέτοιες υπάρξεις, όσο κι αν τις πλησιάζουμε, κι αν τις κατακτήσουμε, κρατάνε πολύ μυστήριο μέσα τους, που πάντα μας κεντρίζει, μας κάνει όχι μόνο ερωτικούς, αλλά και ερωτηματικούς απέναντί τους.
1 Ερευνα γυρω από το ερωτημα
Ο Ελυτης γραφει το ποίημα συνδιαλεγόμενος νοερά με την «ηρωίδα» του. Για να το φορτίσει περισσότερο, επαναλαμβάνει κατά διαστήματα μερικούς στίχους, που τους χρησιμοποιεί ως βασικά μοτίβα του ποιήματος: Μα που γύριζες, έχεις μιας γεύση τρικυμίας στα χείλη. Αντλεί το υλικό των λέξεων και των εικόνων από τη φύση.Έτσι, ο πρώτος στίχος, με τις δύο φράσεις, που χρησιμεύουν και ως βασικά μοτίβα του, δίνει: α) μια κυριαρχική συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας (έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη) και β) τον απορηματικό, ερωτηματικό τόνο που διακόπτει κατά διαστήματα το ποίημα. Συγχρόνως εκφράζει τη συναισθηματική φόρτιση του ποιητή και δίνει μια εικόνα της ηρωίδας, όπως την έχει κρατήσει η μνήμη να τριγυρίζει παντού. Η πρώτη λέξη ή φράση έχει ιδιαίτερη σημασία για όλο το ποίημα. Το ρήμα σε β’ πρόσωπο δηλώνει ότι κάποιος απευθύνεται στη Μαρίνα, όπως καταλαβαίνουμε από τον τίτλο. Στην πρώτη φράση έχουμε συνύπαρξη αισθήσεων ( η οπτική εικόνα συνδέεται με τη γεύση του φιλιού ). Ο επιτακτικός τόνος του α’ στίχου δηλώνει ότι μιλά κάποιος παντογνώστης αφηγητής, που είναι μεγαλύτερος ή ωριμότερος από το πρόσωπο στο οποίο απευθύνεται. Η φράση ‘γεύση τρικυμίας’ φανερώνει πως ο ομιλητής έχει ζήσει μια πραγματική φουρτούνα και ύστερα επεκτείνεται σε συναισθηματικές καταστάσεις
2 Η γενικη εννοια φιλιου
Περισσότερο από κάθε άλλη ερωτική πράξη, με το φιλί «αγγίζουμε» την πιο βαθιά προσωπική πλευρά του άλλου. Ανακαλύπτουμε πώς δίνεται, αν μπορεί να αφεθεί, αν είναι «σφιγμένος» ή αν μπορεί να βάλει συναίσθημα σε αυτό που κάνει. Από την άλλη, για μας τους ίδιους, όταν δεν νιώθουμε καλά φιλώντας τον άλλον, καταλαβαίνουμε ότι κάτι μέσα μας αντιστέκεται σε αυτή την τόσο βαθιά προσέγγιση, ενώ όταν νιώθουμε καλά, αισθανόμαστε ότι ερχόμαστε πολύ κοντά του, ότι μεταξύ μας δημιουργείται ζεστασιά. Το φιλί απαιτεί τόσο συναισθηματικό δόσιμο, ώστε είναι αναγκαίο συστατικό για τη δημιουργία αυτής της ιδιαίτερης οικειότητας που χαρακτηρίζει την εντελώς ιδιωτική σφαίρα της σχέσης του ερωτευμένου ζευγαριού. Άλλωστε, δεν είναι άνευ σημασίας το ότι το στόμα βρίσκεται στο κεφάλι, στο πρόσωπο, εκεί όπου βρίσκεται το κέντρο της πνευματικής μας λειτουργίας, κι έτσι φιλώντας είναι σαν να πλησιάζονται περισσότερο οι ψυχές παρά τα σώματα.
3 Η εννοια για τον ποιητη
Ο Ελύτης έχει σταθεί πολλές φορές στο φιλί Που συμβολίζει την ίδια την πράξη του έρωτα, ως η συμπύκνωσή της, φορτισμένο συγχρόνως με τη σημασία μιας βαθιάς, σωματικής και ψυχικής συγχρόνως, σχέσης, ενός πολύ βαθιού δεσμού. Εδώ συναντιέται, άλλη μια φορά, με τα αισθήματα, τις ιδέες και τις εκφραστικές αποκρυσταλλώσεις του λαού του. Ακόμη η γεύση της τρικυμίας στα χείλη της Μαρίνας – που και το όνομά της υποβάλλει την ανησυχία και την ταραχή της θάλασσας – δεν εκφράζει μόνο, – ούτε καν πρώτιστα, προσθέτω τώρα, –ένα γυμνό σαρκικό πάθος Ο Ελύτης, αντίθετα, προτιμάει να αναφέρει το φιλί, το οποίο, με το να υποκαθιστά, ενώ είναι ένα μέρος, το όλο, αποκτά και εκείνη τη διανοητική, θέλω να πω λογική, αφαιρετική, πνευματική τελικά διάσταση .ή η διάθεση υπάρχει ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες, όπου δεν δηλώνεται το φιλί, δηλώνονται τα χείλη. Ο Ελύτης, αντίθετα, προτιμάει να αναφέρει το φιλί, το οποίο, με το να υποκαθιστά, ενώ είναι ένα μέρος, το όλο, αποκτά και εκείνη τη διανοητική, θέλω να πω λογική, αφαιρετική, πνευματική τελικά διάσταση. Έτσι, κι όταν ακόμα τα χείλη φτάνουν σε μια παράφορη κίνηση ερωτική, αυτή υπάρχει μέσα στην περιρρέουσα πνευματική αγνότητα: Η γεύση τρικυμίας στα χείλη της κοπέλας φανερώνει τη συναισθηματική της αναστάτωση και μας παραπέμπει στην ένταση και τις πολυποίκιλες διακυμάνσεις των εφήβων. Η αναφορά στη γεύση των χειλιών της κοπέλας αποτελεί ίσως ένδειξη πως ο συνομιλητής της, φίλησε τα χείλη της, μα μπορεί να ληφθεί και ως απλή αναφορά στη συναισθηματική της κατάσταση, η οποία είναι έκδηλη στην έκφραση του προσώπου της και κατ’ επέκταση στα χείλη της. Ο Ελύτης, αντίθετα, προτιμάει να αναφέρει το φιλί, το οποίο, με το να υποκαθιστά, ενώ είναι ένα μέρος, το όλο, αποκτά και εκείνη τη διανοητική,
θέλω να πω λογική, αφαιρετική, πνευματική τελικά διάσταση. Έτσι, κι όταν ακόμα τα χείλη φτάνουν σε μια παράφορη κίνηση ερωτική, αυτή υπάρχει μέσα στην περιρρέρουσα πνευματική αγνότητα:Η γεύση τρικυμίας στα χείλη της κοπέλας φανερώνει τη συναισθηματική της αναστάτωση και μας παραπέμπει στην ένταση και τις πολυποίκιλες διακυμάνσεις των εφήβων.
4 Η εννοια για αλλους συχρονους ποιητες
Ο Νικόλαος Πολίτης προσθέτει «σημειωτέον δε ότι εις τον ωραιότερον επιτρέπεται να ασπασθή πρώτος το βρέφος, ίνα μεταδώση αυτώ μέρος του κάλλους του». Εδώ το φιλί είναι μια πράξη μετάδοσης ενός μέρους της ύπαρξης κάποιου, σε κάποιον άλλο.Αναπόφευκτα το φιλί αποθεωνόταν στον γάμο. Όταν στεφάνωναν το ζευγάρι, ο πατέρας πρώτος φιλούσε τα στεφάνια κι έδινε επίσημα, την ευχή του. Το ίδιο έκαναν έπειτα κι άλλοι.Κάποτε αυτό γινόταν σε μιαν ένταση και μια πύκνωση, που μόνο οι αυστηρές προδιαγραφές των τελετουργιών θα κατόρθωναν, φαντάζομαι, να την πειθαρχήσουν.Ανάλογα συμπεριφέρονταν και προς τον άντρα, όταν τον στόλιζαν, του φορούσαν τη γαμπριάτικη στολή του. Και δεν ήταν τα μόνα γαμήλια φιλιά που δίνονταν. Ωστόσο: το ζευγάρι δεν φιλιόταν! Ο Grimm, που δημοσίεψε τέτοιες παραδόσεις του γερμανικού λαού, τονίζει – υπογραμμίζοντας έτσι το βαθύτερο νόημα της μεγάλης αγάπης, που υποκρύπτεται – πως το φιλί πρέπει να το δώσει ο νέος σε κορίτσι που έχει φριχτά μεταμορφωθεί: έχει γίνει φίδι, δράκοντας, βάτραχος. Στον Καβάφη λείπει η λέξη φιλί, φίλημα· υπάρχουν τα χείλη, δηλαδή τα όργανα που φιλούν, υπάρχει η σάρκα που επιμερίζεται.Η γεύση τρικυμίας στα χείλη της κοπέλας φανερώνει τη συναισθηματική της αναστάτωση και μας παραπέμπει στην ένταση και τις πολυποίκιλες διακυμάνσεις των εφήβων. Η Μαρίνα μοιάζει αναστατωμένη και προσηλωμένη σε κάποια σκέψη ή συναίσθημα που την κρατά ολημερίς σε μια «σκληρή ρέμβη» -καθισμένη στον σκληρό βράχο- πλάι στη θάλασσα. Η αναφορά στη γεύση των χειλιών της κοπέλας αποτελεί ίσως ένδειξη πως ο συνομιλητής της, φίλησε τα χείλη της, μα μπορεί να ληφθεί και ως απλή αναφορά στη συναισθηματική της κατάσταση, η οποία είναι έκδηλη στην έκφραση του προσώπου της και κατ’ επέκταση στα χείλη της. 6.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Πράγματι σχεδόν πάντα, όπου μνημονεύονται χείλη, μνημονεύονται και άλλα μέλη της σάρκας, μνημονεύεται το μέρος μαζί με το όλο, όχι το μέρος αντί για το όλο.Ακομη μεσα από το φιλι οι αμθρωποι εκφραζουν τα ευγενη αισθηματα προς τους αγαπημενους τους χωρις να χρησιμοποιησουν την ομιλητική γλωσσα. 7.ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ 4.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://latistor.blogspot.com/2011/04/blog-post.html#ixzz4ZDXiE8Bg http://www.egriechen.info http://editthis.info https://elenahalivelaki.wordpress.com http://latistor.blogspot.com/2010/05/blog-post_6572.html#ixzz4ZzHNDUs7