Aukcja Sztuki Dawnej, 14 października 2018 by Agra-Art Auction House

AUKCJA DZIEŁ SZTUKI NIEDZIELA, 14 PAŹDZIERNIKA 2018

MALARSTWO TRADYCYJNE godz. 1900

SZTUKA WSPÓŁCZESNA ok. godz. 2030

WYSTAWA I LICYTACJA Galerie AGRA-ART – Warszawa, ul. Wilcza 55

Rezerwacja miejsc, zamawianie licytacji telefonicznych oraz zlecenia agra@agraart.pl lub tel. 22 625 08 08, 601 352 916

INDEKS

ARTYSTÓW

Aleksander Augustynowicz

Jacek Malczewski

Teodor Axentowicz

Rafał Malczewski

65, 66, 73

Władysław Bakałowicz

Olga Boznańska

Władysław Chmieliński

68, 69

Józef Mehoffer

Paweł (Paul) Merwart

Józef Męcina-Krzesz

Leon Chwistek

Piotr Michałowski

Paul Eduard Crodel

Marian Mokwa

Eugeniusz Eibisch

Kazimierz Olpiński

Franciszek Ejsmond Julian Fałat

45 4, 8, 9, 14, 16, 20

Stefan Filipkiewicz

Wojciech Gerson

Maurycy Gottlieb

Teodor Grott

Alicja Halicka

Wlastimil Hofman

Karl Ewald Olszewski

Otto Pippel

Józej Rapacki

Ferdynand Ruszczyc Bronisława Rychter-Janowska Bruno Schulz Adam Setkowicz

34 10, 25 63 17

54, 59

Stanisław Straszkiewicz

32, 33

Soter Jaxa-Małachowski

Stephanie von Strechine

Stanisław Kaczor-Batowski

Adam Styka

Eliasz Kanarek

Feliks Sypniewski

Aleksander Świeszewski

Rajmund Kanelba

70, 74

Bohdan Kleczyński

Eugeniusz Urbański

Roman Kochanowski

Wilhelm Velten

Wiktor Korecki

Jan Walraven

Jerzy Kossak

Wojciech Weiss

Juliusz Kossak Wojciech Kossak

6 36, 38

Alfred Wierusz-Kowalski Conrad Wimmer

40, 60 18, 21 13

Wilhelm Kotarbiński

Leonard Winterowski

Antoni Kozakiewicz

Stanisław Ignacy Witkiewicz

Marianne Kürzinger

Wincenty Wodzinowski

Stanisław Wyspiański

Teofil Kwiatkowski Emil Lindeman

2 51

49 64, 67

REGULAMIN AUKCJI DOMU AUKCYJNEGO AGRA-ART S.A. § 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE Niniejszy Regulamin określa zasady przeprowadzenia oraz uczestnictwa w aukcji, której przedmiotem są dzieła sztuki oraz inne obiekty kolekcjonerskie, powierzone Domowi Aukcyjnemu Agra-Art S.A. celem ich sprzedaży. § 2. DEFINICJE Ilekroć w niniejszym Regulaminie jest mowa o poniższych pojęciach, należy przez nie rozumieć: 1. DOM AUKCYJNY – Dom Aukcyjny Agra-Art S.A., z siedzibą w Warszawie przy ul. Wilczej 55/63, zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie pod numerem 101181. 2. ESTYMACJE – orientacyjny przedział cen, podany na podstawie analizy rynku aktualnej dla terminu aukcji, w którym w wyniku licytacji z największym prawdopodobieństwem może znaleźć się cena uzyskana; wartość ta nie uwzględnia kwoty Premium. 3. PRZEDMIOT AUKCJI – dzieło sztuki oraz inne rzeczy nie wyłączone z obrotu, powierzone przez klientów, które zgodnie z ich oświadczeniem są wolne od wad prawnych. 4. CENA WYWOŁAWCZA – cena, od której aukcjoner rozpoczyna licytację obiektu. 5. SPRZEDAJĄCY – osoba zgłaszająca przedmiot do sprzedaży (wliczając agenta, wykonawcę lub osobistego reprezentanta). 6. UCZESTNIK – osoba zarejestrowana, biorąca udział w aukcji. 7. NABYWCA – osoba (lub mocodawca, w przypadku licytacji przez pełnomocnika), która zgłosiła najwyższą ofertę zaakceptowaną przez Aukcjonera, lub nabyła przedmiot w sprzedaży poaukcyjnej. 8. AUKCJONER – osoba upoważniona przez Dom Aukcyjny do prowadzenia aukcji. 9. UMOWA – umowa kupna-sprzedaży zawarta między Domem Aukcyjnym a Nabywcą z chwilą udzielenia przybicia, tj. w momencie zaakceptowania przez aukcjonera najwyższej oferty poprzez uderzenie młotkiem (zgodnie z art. 702 § 2 Kodeksu Cywilnego). 10. PREMIUM – prowizja płacona przez Nabywcę Domowi Aukcyjnemu, zawierająca podatek VAT, kwoty wynikające z droit de suite i podatek graniczny w przypadku obiektów sprowadzanych spoza Unii Europejskiej. 11. CENA REZERWOWA – cena znana Domowi Aukcyjnemu, za którą właściciel przedmiotu zgodził się go sprzedać, a która nie jest wyższa niż dolna estymacja. 12. CENA ZAKUPU – jest to cena całkowita do zapłaty (cena przybita młotkiem z dodanym Premium, lub w przypadku sprzedaży poaukcyjnej – uzgodniona cena sprzedaży), która nie podlega negocjacji po zakończeniu aukcji. 13. CENA UZYSKANA – najwyższa oferta zaakceptowana przez aukcjonera przez uderzenie młotkiem. § 3. WARUNKI UCZESTNICTWA W AUKCJI 1. Uczestnik rozumie i akceptuje warunki określone Regulaminem. 2. Uczestnikiem może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, ale posiadająca zdolność prawną. 3. Osoby, które zamierzają pierwszy raz uczestniczyć w aukcji Domu Aukcyjnego, proszone są o uprzedni kontakt z Domem Aukcyjnym w celu weryfikacji danych osobowych oraz ustalenia warunków ewentualnej płatności. 4. Wszelkie dane Uczestników pozostają do wyłącznej wiadomości Domu Aukcyjnego. 5. Osoba, która zgłasza chęć uczestnictwa w licytacji telefonicznej jest zobowiązana do wskazania numerów Przedmiotów Aukcji, które zamierza licytować oraz numeru telefonu, pod który pracownik Domu Aukcyjnego zadzwoni do niej w czasie aukcji. 6. Do udziału w licytacji będą dopuszczone wszystkie osoby, które zostaną pozytywnie zweryfikowane przez Dom Aukcyjny, dotychczas wywiązały się ze swoich zobowiązań lub osoby, wobec których złożono wiarygodne referencje. 7. Dom Aukcyjny może uzależnić uczestnictwo osoby w aukcji od zweryfikowania jej tożsamości na podstawie dokumentów, podania przez nią numeru karty kredytowej lub wpłacenia wadium. 8. Wadium, o którym mowa w ust. 7 powyżej, jest zaliczane na poczet Ceny Zakupu przez Uczestnika. W przypadku niedokonania zakupu, wadium jest zwracane Uczestnikowi. 9. Wadium, o którym mowa w ust. 7 powyżej, wynosi: a. 1 000 zł – jeśli wartość przewidywanych zakupów wynosi do 15 000 zł, b. 10% przewidywanych przez uczestnika wydatków – jeśli wartość planowanych zakupów przekracza kwotę 15 000 zł. 10. Dom Aukcyjny zachowuje sobie prawo nie dopuszczenia osoby do uczestnictwa w aukcji bez podania przyczyny. 11. Dom Aukcyjny jest uprawniony do rejestracji przebiegu aukcji w formie audio video, z zastrzeżeniem należytej ochrony wizerunku Uczestników.

§ 4. UDZIAŁ OSOBISTY 1. Każdemu Uczestnikowi przed aukcją zostanie przypisany indywidualny numer identyfikacyjny. Przed rozpoczęciem aukcji przy stanowisku rejestracyjnym Domu Aukcyjnego Uczestnik otrzyma tabliczkę z tym numerem. Uczestnik posługuje się w/w tabliczką w trakcie licytacji w celu akceptacji kolejnych postąpień i jest zobowiązany okazać ją na każde wezwanie Aukcjonera. 2. Przy stanowisku rejestracyjnym Uczestnik potwierdza swoją tożsamość ważnym dokumentem ze zdjęciem na każdą prośbę pracownika Domu Aukcyjnego dokonującego rejestracji. 3. Bezpośrednio po zakończeniu aukcji Uczestnik obowiązany jest zwrócić tabliczkę, o której jest mowa w ust. 1 powyżej. 4. Uczestnik aukcji jest odpowiedzialny za skutki użycia tabliczki licytacyjnej przez osobę trzecią. 5. W przypadku zakupu, Dom Aukcyjny na prośbę Uczestnika wyda mu pisemne potwierdzenie zawartych umów. § 5. LICYTACJA TELEFONICZNA 1. Uczestnicy aukcji mają możliwość wzięcia udziału w aukcji przez telefon (licytacja telefoniczna). 2. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialności za brak możliwości wzięcia udziału w licytacji telefonicznej z powodu trudności z połączeniem z numerem podanym przez Uczestnika. 3. Dom Aukcyjny zapewnia możliwość uczestnictwa w licytacji telefonicznej w języku angielskim francuskim lub niemieckim. 4. Uczestnik licytacji telefonicznej powinien nie później niż na 12 godzin przed terminem aukcji skontaktować się z Domem Aukcyjnym, celem zarezerwowania linii telefonicznej. § 6. LICYTACJA W IMIENIU UCZESTNIKA 1. Uczestnik może zlecić Domowi Aukcyjnemu licytowanie wybranych Przedmiotów Aukcji w jego imieniu. W tym celu Uczestnik wypełnia formularz zamieszczony w katalogu aukcyjnym lub w Internecie pod adresem www.agraart.pl. 2. Dom Aukcyjny licytuje Przedmioty aukcji w imieniu Uczestnika do kwoty maksymalnej, oznaczonej przez Uczestnika na formularzu zlecenia. 3. Dom Aukcyjny dołoży wszelkich starań, by zakupić przedmiot po najniższej możliwej cenie. 4. Dom Aukcyjny nie przyjmuje zleceń bez limitu ceny. 5. Wypełniony i podpisany formularz zlecenia licytacji należy dostarczyć osobiście lub mailem na adres agra@agraart.pl, nie później niż na 6 godzin przed rozpoczęciem aukcji. § 7. LICYTACJA PRZEZ INTERNET W CZASIE RZECZYWISTYM 1. Dom Aukcyjny udostępnia możliwość licytacji w czasie rzeczywistym przez Internet razem z Uczestnikami zgromadzonymi na sali aukcyjnej. 2. Warunkiem uczestnictwa w aukcji w sposób opisany w ust. 1 powyżej, jest zarejestrowanie się przez Uczestnika na stronie internetowej www.agraart.pl oraz uzyskanie statusu VIP. 3. Status VIP można uzyskać kontaktując się z Domem Aukcyjnym lub wpłacając wadium w sposób opisany pod adresem www.agraart.pl. 4. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialności za wszelkie problemy, utrudnienia, a w szczególności brak możliwości licytacji spowodowany trudnościami lub awarią techniczną po stronie Uczestnika lub operatora łącza internetowego, z którego korzysta Uczestnik. § 8. ORGANIZACJA AUKCJI 1. Nie później niż na 10 dni przed planowanym terminem aukcji Dom Aukcyjny publikuje ogłoszenie informacyjne na stronie internetowej www.agraart.pl. 2. W ogłoszeniu, o którym jest mowa w ust. 1 powyżej, Dom Aukcyjny określa termin aukcji, miejsce oraz katalog Przedmiotów Aukcji. 3. Dom Aukcyjny jest uprawniony do jednostronnej zmiany warunków określonych w ogłoszeniu bez podania przyczyny. § 9. PRZEDMIOT AUKCJI 1. Przedmiotami Aukcji są rzeczy nie wyłączone z obrotu. 2. Dom Aukcyjny może wycofać Przedmiot Aukcji bez podania przyczyny. 3. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne i prawne oferowanych Przedmiotów Aukcji. 4. Przed aukcją Dom Aukcyjny publikuje katalog zawierający Przedmioty oferowane na najbliższej aukcji. Dom Aukcyjny zastrzega sobie możliwość składania oświadczeń i poprawek po publikacji katalogu, które uzupełniają opisy tam zawarte. Oświadczenia i poprawki ogłoszone w czasie sprzedaży uzupełniają opis katalogowy.

6. 7. 8.

Opisy zawarte w katalogu, o którym jest mowa w ust. 4 powyżej, przygotowywane są przez historyków sztuki posiadających rozległe i udokumentowane doświadczenie, potwierdzone pracą zawodową. Przedmioty Aukcji są oceniane przez konserwatora dzieł sztuki. Dom Aukcyjny gwarantuje zgodność cech sprzedawanych obiektów opisanych w katalogu ze stanem faktycznym. Przedmioty Aukcji są udostępniane zainteresowanym w siedzibie Domu Aukcyjnego na 10 dni przed aukcją na wystawie poprzedzającej aukcję. Dom Aukcyjny zaleca wykorzystanie tej możliwości bliższego zapoznania się z obiektem, jego opisem katalogowym i stanem faktycznym. Przedmioty aukcji oznaczone w opisach katalogowych symbolem * były importowane z państw niebędących członkami Unii Europejskiej. W takim przypadku Premium będzie powiększone o podatek graniczny w wysokości 8% kwoty wylicytowanej, chyba że przedmiot po zakupie opuści teren Unii Europejskiej.

§ 10. CENA 1. Wszystkie Przedmioty Aukcyjne, o ile nie są oznaczone inaczej, posiadają Cenę Rezerwową, naną jedynie Domowi Aukcyjnemu, która mieści się w przedziale między Ceną Wywoławczą, a dolną Estymacją. 2. W katalogu podaje się orientacyjne Ceny Wywoławcze oraz Estymacje. Właściciel Przedmiotu aukcji jest uprawniony do zmiany Ceny Rezerwowej na niższą do 24 godzin przed rozpoczęciem aukcji. Dom Aukcyjny zastrzega sobie prawo do zmiany Ceny Wywoławczej przed aukcją. 3. Aukcjoner może w zależności od zainteresowania obiektem rozpocząć licytację od Ceny Wywoławczej niższej lub wyższej niż umieszona w katalogu. 4. Estymacje są określane przez Dom Aukcyjny na podstawie analizy wyników aukcji podobnych obiektów oraz aktualnej tendencji rynkowej. § 11. PRZEBIEG AUKCJI 1. Licytację prowadzi Aukcjoner, który określa postąpienia w licytacji, rozstrzyga wszelkie spory i wskazuje Nabywcę obiektu. 2. Aukcjoner stosuje postąpienia ustalone wcześniej według poniższej tabeli: PRZEDZIAŁ CENOWY

MINIMALNE POSTĄPIENIE

do 5 000 zł

100 zł

5 000 – 10 000 zł

500 zł

10 000 – 100 000 zł

1 000 zł

100 000 – 200 000 zł

2 000 zł

200 000 – 500 000 zł

5 000 zł

powyżej 500 000 zł

10 000 zł

Aukcjoner może stosować wielokrotność minimalnych postąpień. Stawki postąpień nie podlegają zmianie z uwagi na spójność z systemem internetowym Domu Aukcyjnego. 5. Oferta Uczestnika jest wiążąca po zaakceptowaniu jej przez Aukcjonera. 6. Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny Uczestnik złoży ofertę wyższą. 7. Aukcjoner ma prawo, o ile uzna to za niezbędne, wycofać ofertę, odmówić przyjęcia oferty, wycofać Przedmiot Aukcji lub ponownie zaproponować Przedmiot Aukcji do licytacji. 8. Aukcjoner ma prawo otwierać licytację każdego Przedmiotu Aukcji działając w imieniu jego właściciela. 9. Aukcjoner jest uprawniony do samodzielnego składania ofert aż do poziomu Ceny Rezerwowej. 10. Obiekty, których licytacja zakończyła się poniżej Ceny Rezerwowej nie zostają sprzedane. Aukcjoner wówczas poinformuje o takim fakcie, wskazując osobę, która zaoferowała najwyższą cenę. Obiekt może być sprzedany po aukcji pod warunkiem uzyskania zgody właściciela. 11. Zawarcie Umowy kupna-sprzedaży następuje z chwilą udzielenia przybicia, czyli w momencie uderzenia młotkiem przez Aukcjonera. Chwila ta jest równoznaczna z zawarciem umowy sprzedaży zgodnie z art. 702 § 2 Kodeksu cywilnego. 3. 4.

§ 12. PŁATNOŚĆ 1. Do wylicytowanej ceny doliczona zostanie opłata organizacyjna (Premium) w wysokości 18%, która zawiera podatek VAT oraz droit de suite.

W przypadku przedmiotów, o których jest mowa w § 9 ust. 9, do wylicytowanej ceny doliczona zostanie opłata organizacyjna (Premium) w wysokości 26%, która zawiera podatek VAT, droit de suite i podatek graniczny. 3. Prawo własności przedmiotu przechodzi na Nabywcę z chwilą zapłacenia całej ceny. 4. O ile nie uzgodniono inaczej, Nabywca obowiązany jest wpłacić należność za zakupione obiekty w terminie 10 dni od dnia zakończenia aukcji. Dom Aukcyjny będzie uprawniony do naliczania odsetek ustawowych za okres opóźnienia w zapłacie. 5. Wpłat można dokonywać przelewem bankowym, gotówką lub kartami płatniczymi w siedzibie Domu Aukcyjnego. Dom Aukcyjny przyjmuje płatności kartami Visa, Mastercard/Eurocard, JBC. 6. Numer rachunku bankowego właściwego do dokonania płatności podany jest w katalogu, na stronie internetowej i na potwierdzeniu zakupu. 7. W przypadku dokonania płatności przelewem bankowym, wszelkie koszty transferu środków i opłaty bankowe pokrywa Nabywca. 8. W przypadku dokonywania przelewów z zagranicy i w walutach obcych, kwoty będą księgowane w złotówkach po kursie stosowanym przez bank prowadzący rachunek bankowy Domu Aukcyjnego. 9. Niewykupienie przedmiotu w terminie powoduje przepadek wadium na rzecz Domu Aukcyjnego. Nabywca zobowiązany jest do pokrycia wszelkich kosztów związanych i wynikłych z faktu wylicytowania przedmiotu aukcji, w tym ewentualnych roszczeń wynikających z zawartej Umowy kupna-sprzedaży. 10. Dom Aukcyjny zastrzega sobie prawo sądowego dochodzenia realizacji umowy i obciążenia Nabywcy wszelkimi kosztami stąd wynikłymi. § 13. ODSTĄPIENIE OD UMOWY W przypadku niedotrzymania warunków Umowy przez Nabywcę, Dom Aukcyjny uprawniony jest do odstąpienia od Umowy oraz zatrzymania wadium i wpłaconej zaliczki. § 14. ODBIÓR PRZEDMIOTU AUKCJI 1. Wydanie obiektu Nabywcy następuje po zaksięgowaniu całej należnej kwoty na rachunku bankowym Domu Aukcyjnego. 2. Dom Aukcyjny wydaje potwierdzenie dokonania zakupu podpisane przez historyka sztuki, które jest jednoznaczne z potwierdzeniem autentyczności. 3. Odbiór zakupionych obiektów odbywa się w siedzibie Domu Aukcyjnego. Na życzenie Nabywcy Dom Aukcyjny może wysłać obiekt pod wskazany przez niego adres, jeżeli wszelkie koszty wysyłki, zapakowania i ubezpieczenia pokryje Nabywca. 4. Odpowiedzialność Domu Aukcyjnego za Przedmiot Aukcji ustaje w chwili odbioru obiektu w siedzibie Domu Aukcyjnego lub z chwilą nadania Przedmiotu Aukcji w urzędzie pocztowym lub firmie przewozowej. 5. O ile nie ustalono inaczej, za zakupione obiekty nie odebrane w terminie 30 dni od daty aukcji, Dom Aukcyjny będzie liczył składowe w wysokości 40 zł dziennie za jeden obiekt. § 15. REKLAMACJE 1. Uczestnik ma prawo składać reklamacje dotyczące nabytych Przedmiotów Aukcyjnych. 2. Reklamacja może zostać złożona w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia Umowy. 3. Reklamacja powinna zostać złożona w formie pisemnej. 4. Dom Aukcyjny ma obowiązek rozpatrzenia każdej reklamacji. 5. Prawidłowo złożona reklamacja powinna zawierać dane Uczestnika (imię, nazwisko, adres zamieszkania) oraz uzasadnienie reklamacji. § 16. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Niniejszy Regulamin wchodzi w życie z dniem 1 września 2017. 2. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wywóz dzieł sztuki z Polski jest dozwolony, o ile obiekt spełnia warunki wymienione w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U. nr 162 poz. 1568 ze zm.). 3. Dom Aukcyjny jest zobowiązany do zbierania danych osobowych klientów dokonujących transakcji powyżej równowartości 15 000 euro zgodnie z ustawą z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2000 r. nr 116, poz. 1216 z późniejszymi zmianami). 4. Muzea rejestrowane mają prawo pierwokupu zabytków bezpośrednio na aukcji za kwotę wylicytowaną powiększoną o opłatę aukcyjną zgodnie z ustawą o muzeach z dnia 21 listopada 1996 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 5, poz. 24, ze zm.).

1 TEODOR AXENTOWICZ (Braszów w Siedmiogrodzie 1859 – Kraków 1938)

DZIEWCZYNA Z NIEBIESKIM WAZONEM, 1903 glinoryt barwny, papier 53 x 42,5 cm (w świetle passe-partout) sygn. na płycie l.g.: axent

3 500 zł

estymacja: 5 000 – 15 000

Teodor Axentowicz – począwszy od roku 1903 – kilkakrotnie powracał do motywu dziewczyny z wazonem. Opracowywał go zarówno w wyrafinowanych kolorystycznie obrazach malowanych pastelem, jak i w różnych technikach graficznych – w czarno-białej algrafii, fluoroforcie oraz w nowej, własnej technice barwnego glinorytu. Bowiem „zainteresowanie Axentowicza grafiką

było szczególne /.../ interesował go jedynie eksperyment graficzny i próby warsztatowe“ (cyt. za S. Krzysztofowicz-Kozakowska; patrz niżej). Prezentowana tu rycina – glinoryt czterobarwny – weszła w skład Teki Stowarzyszenia Polskich

Artystów Grafików, wydanej w liczbie 120 egzemplarzy staraniem Feliksa Jasieńskiego w 1903 w Krakowie. Starannie wydana Teka miała charakter bibliofilski. Płyty i kamienie z których odbijano ryciny zostały zniszczone.

Porównaj, m.in.: – M. Grońska, Grafika w książce, tece, albumie, Wrocław-Warszawa-Kraków 1994, s. 27-28, 189-190;

– S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Teodor Axentowicz 1859-1938, Kat. wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie 1998, s. 22, 23, il. na s. 22; patrz także: s. 139, nr kat. I. 35, I. 36, s. 161, nr kat. V. 10 – V. 15, il.

2 TEOFIL KWIATKOWSKI (Pułtusk 1809 – Avallon w Burgundii 1891)

WACHLARZ ZE SCENAMI MITOLOGICZNYMI; NIMFY I FAUNY, ok. 1870 akwarela, gwasz, papier wysokość malowidła – 12 cm, średnica – 50 cm (wymiary w świetle passe-partout) Na tekturowych „plecach“ oprawy napis ołówkiem: Ferré Raymond | 33 rue du Dragon – Paris VIeme | 3eme Etage fond cour –

12 000 zł

estymacja: 15 000 – 20 000

Pochodzenie: zbiory Marie-Louise Dervault, wnuczki artysty w Paryżu.

Malowany wachlarz Teofila Kwiatkowskiego wpisuje się w swoistą „modę“, która nastała w drugiej połowie XIX wieku, kiedy – wachlarze malowane przez słynnych współczesnych

artystów zaczęły tracić swą rolę użytkową na rzecz funkcji czysto estetycznej, pamiątkarskiej i kolekcjonerskiej: zamiast służyć jako modniarski dodatek, zdobiły ściany salonu lub były umieszczane w serwantkach, stanowiąc dumę ich właścicieli, podobnie jak inne dzieła sztuki. Część malowanych pokryć nigdy nie doczekała się umieszczenia na stelażu; zostały oprawione w ramy i od początku egzystowały jako obrazy. O ich pierwotnym przeznaczeniu świadczy jedynie charakterystyczny kształt podobrazia. J. Różalska, Polski wachlarz malowany, Warszawa 2006, s. 7

Wachlarz wymieniony i opisany w monografii artysty: – A. Melbechowska-Luty, Teofil Kwiatkowski 18091891, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966,

s. 172, nr kat. 310 (własność wnuczki artysty MarieLouise Dervault w Paryżu).

3 TEODOR GROTT

4 JULIAN FAŁAT

(Częstochowa 1884 – Kraków 1972)

(Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

MARTWA NATURA Z KWIATAMI akwarela, karton 54,3 x 43,3 cm (w świetle ramy) sygn. p.d.: Teod Grott 5 000 zł

estymacja: 6 000 – 10 000

DZIEWCZYNKA PRZED CHATĄ, 1907 akwarela, papier naklejony na cienkie płótno naklejone na karton, 43,6 x 76,6 cm sygn. p.d.: Jul Fałat | 907 Na odwr. odręczne napisy odnoszące się do wystaw, na których obraz był pokazywany w roku 2010. 30 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 40 000 – 60 000

Obraz opisany i reprodukowany, m.in. w: – A. Król, Podróż do Japonii: Inspiracje sztuką Japonii w twórczości Juliana Fałata / A journey to Japan: Japanese art inspirations in the work of Julian Fałat, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha“, Kraków 2009, s. 25, il.; – A. Król, Julian Fałat, Wystawa Jubileuszowa na 10-lecie Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli [także: Muzeum Okręgowe w Toruniu i Muzeum Miedzi w Legnicy], Stalowa Wola 2010, s. 111, il. barwna.

5 WOJCIECH GERSON

6 JULIUSZ KOSSAK

(Warszawa 1831 – Warszawa 1901)

(Wiśnicz 1824 – Kraków 1899)

DZIEWCZYNA W LUDOWYM STROJU

WESELE KRAKOWSKIE, 1877

akwarela, gwasz, ołówek, papier, 21,7 x 14,9 cm sygn. l.d.: WGerson (inicjały wiązane) Niżej mocno spłowiały napis ołówkiem w trzech wersach: [.]da dudni woda dudni – [...] | [...] zakochać się łatwo [... ] | [...] WG [...] (monogram wiązany) Na odwrocie rysunku w l.g. rogu skrawek nalepki z ołówkowym napisem: 2000/3. Na tzw. „plecach“ – tekturce zabezpieczającej rysunek – duży napis kredką: W. Gerson. Ponadto dwa – ujęte w ramki – mniejsze napisy: Nr. 594 (przekreślony) oraz: Nr. 354

inny tytuł: Wesele krakowskie pod Kopcem Kościuszki akwarela, gwasz, papier, 36,5 x 70,5 cm (w św. p-partout) sygn. p.d.: JKossak | 1877 (inicjały wiązane) Na odwrocie obraz jest miejscowo oklejony starą gazetą (z dnia 3 IX 1928 r.). Ponadto na „plecach“ naklejona karta z orzeczeniem dr. Zbigniewa Bocheńskiego i dr. Kazimierza Buczkowskiego potwierdzających autorstwo Juliusza Kossaka. Orzeczenie wydane zostało w Krakowie 5 sierpnia 1943 r. (maszynopis, imienne stemple i odręczne podpisy ekspertów).

4 000 zł

15 000 zł

estymacja: 6 000 – 10 000

estymacja: 20 000 – 30 000

Akwarela wzmiankowana i reprodukowana: – S. Witkiewicz, Juliusz Kossak, wyd. I, Warszawa 1900, il. całostronicowa na s. 85 [wyd. II, Warszawa 1912, il. na s. 115]; – K. Olszański, Juliusz Kossak, wyd. I, Wrocław 1988, s. 62, il. 401 [wyd. II, Kraków 2000, s. 152].

7 ALEKSANDER AUGUSTYNOWICZ

8 JULIAN FAŁAT

(Iskrzynia k. Krosna 1865 – Warszawa 1944)

(Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

DZIEWCZYNA W CHUSTCE akwarela, papier, 65 x 44 cm sygn. l.d.: Augustynowicz Na odwrocie nalepka wystawowa TPSP w Poznaniu (druk, rękopis) o treści: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych | Poznań, Plac Wilhelmowski 13. | Reg. Obrazów nr. bież. 387. | Nazwisko artysty: Aleksander Augustynowicz | Tytuł obrazu (dzieła): | Dziewczyna w chustce. | Cena sprzedaży: 130[.] M. akwarela 7 000 zł

estymacja: 8 000 – 12 000

KOCIERZ, ok. 1910 akwarela, papier, 65 x 95 cm (w świetle passe-partout) sygn. p.d.: JFałat | Kocież [!] 28 000 zł

estymacja: 30 000 – 60 000

Kocierz – szczyt (884 m) w Beskidzie Małym zwany także Wielką lub Szeroką Górą. Widoki Kocierzy i Przełęczy Kocierskiej, wspomnienie wycieczki w góry malował Fałat zapewne ok. roku 1910.

9 JULIAN FAŁAT (Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

DZIEWCZYNA W BIAŁYM FARTUSZKU, ok. 1890 akwarela, papier 38 x 25,7 cm (w świetle passe-partout) sygn. l.d.: Jul Fałat

25 000 zł

estymacja: 35 000 – 65 000

Dziewczyna w białym fartuszku powstała zapewne w okresie, gdy Fałat powoli odchodził od stosowanego dotąd sposobu malowania akwarelą, który polegał na osiągnięciu efektów malarstwa olejnego (jak np. w sławnym obrazie Popielec, 1881). Artysta stopniowo zaczął stosować bardziej swobodną, rozlewną plamę barwną, uzyskując delikatne tony i płynne kontury. Często pozostawiał także miejsca nie zamalowane wykorzystując naturalny kolor podłoża jako dodatkowy walor barwny. Akwarela powstała najprawdopodobniej w latach 1886-95, gdy Fałat przebywał w Berlinie jako malarz nadworny cesarza Wilhelma II.

10 BRONISŁAWA RYCHTER-JANOWSKA

11 OLGA BOZNAŃSKA (Kraków 1865 – Paryż 1940)

(Kraków 1868 – Kraków 1953)

PORTRET PANI W CIEMNEJ SUKNI W SŁOŃCU olej, tektura, 30 x 38,5 cm sygn. l.d.: B. RYCHTER-JANOWSKA W rogach tektury ślady po pinezkach, na odwrocie nalepka z rękopiśmiennym autorskim tekstem: „W słońcu“ | [słowa przekreślone, nieczytelne] | B. Rychter Janowska. Obok na tekturze napisy: – kredką: No p. 77; – ołówkiem: 0 – 2060 4 000 zł

estymacja: 5 000 – 10 000

olej, tektura, 55 x 39,8 cm sygn. kredką p.d.: Olga Boznańska na odwr. nieczytelne ślady napisu w kilku wierszach 70 000 zł

estymacja: 80 000 – 150 000

Więcej – www.agraart.pl

12 STANISŁAW WYSPIAŃSKI (Kraków 1869 – Kraków 1907)

PORTRET WANDY I ZOFII SZYBALSKICH, styczeń 1899 pastel, papier żeberkowany ze znakiem wodnym, 48 x 63 cm sygn. po prawej u dołu: Stanisław Wyspiański | Kraków styczeń 1899 r Proweniencja: od chwili powstania obraz pozostawał w troskliwych rękach tej samej rodziny; pierwotnie był własnością Mieczysława Szybalskiego, a następnie jego spadkobierców – państwa Łopackich i Jedlewskich. 600 000 zł

estymacja: 700 000 – 1 000 000

Rodzinę Szybalskich – Leokadię z Niwickich i Mieczysława, radcę Sądu Krajowego – Stanisław Wyspiański znał od lat. Mieczysław Szybalski, bliski znajomy wuja artysty Kazimierza Stankiewicza – według ustnych przekazów rodzinnych – miał nawet wesprzeć finansowo wyjazd artysty do Paryża. Wyspiański odwiedzał majątek teściów Mieczysława, państwa Niwickich w Zawadzie k. Bochni, a z Marią, najstarszą córką Szybalskich usilnie swatała go ciotka, Janina Stankiewiczowa. Ulegając jej naleganiom zaczął nawet niechętnie malować portret panny Marii; nigdy go jednak nie ukończył.

W styczniu 1899 roku namalował natomiast podwójny portret dwóch młodszych panien Szybalskich – trzynastoletniej Wandy i piętnastoletniej Zofii. Obie dziewczynki o subtelnie, z wielką delikatnością malowanych twarzyczkach, przedstawione są na błękitno-żółtawym wzorzystym tle, od którego odbijają się ich intensywnie niebieskie bluzeczki. Ich wzajemne relacje nie są widoczne – obie wydają się być poważne i skupione na własnych przeżyciach, być może przejęte i nieco skrępowane pozowaniem „panu malarzowi“, w kierunku którego spoglądają niczym w obiektyw aparatu fotograficznego.

Wanda i Zofia Szybalskie

Zofia, Wanda i Maria Szybalskie

Wyspiański, który portrety dorosłych malował ze szczególną przenikliwością i ostrością, inaczej traktował portrety dziecięce, łącząc liryzm i uczucie z czułością i zadumą nad dziecięcym światem, którego rozterki rozumiał i których nie lekceważył.

W jego twórczości – zwłaszcza w 90. latach XIX wieku – kilkakrotnie pojawiał się motyw podwójnych portretów dziecięcych (Panny Kijeńskie, 1893, Muzeum Śląskie w Katowicach, Dwie

dziewczynki w czerwonych sukienkach, 1994, Lwowska Galeria Obrazów; Dwie dziewczynki, 1893/94, Agra-Art 2014, wł. prywatna; Dwie dziewczynki, 1895, Muzeum Narodowe w Warszawie). Najczęściej też relacje między modelkami bliskie są tym z naszego portretu – dziewczynki są razem, ale osobno – każda wydaje się być pogrążoną we własnym intymnym świecie.

Portret Zosi i Wandy Szybalskich, odnotowany w roku 1925 w tzw. „katalogu Świerza“ – wedle naszej wiedzy – nie był dotychczas reprodukowany i jako taki pozostawał szerzej nieznany i nie wymieniany w opracowaniach poświęconych artyście. Stanisław Świerz wymienia jeszcze dwa inne obrazy Wyspiańskiego, które w roku 1925 były własnością Mieczysława Szybalskiego, a w 1958 zostały pokazane na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie. Były to pastele:

Studnia w Zawadzie pod Bochnią (1895) oraz Portret mężczyzny (1893).

Portret Wandy i Zofii Szybalskich jest wymieniony w: – Stanisław Wyspiański – Dzieła malarskie (tekst Stanisław Przybyszewski i Tadeusz Żuk Skarszewski. Katalog opracował dr Stanisław Świerz), Inst. Wyd. „Biblioteka Polska“ Kraków, Warszawa, Bydgoszcz 1925, s. 117, nr kat. 309.

Siedzą: Maria Łopacka z Szybalskich, Leokadia Szybalska, Mieczysław Szybalski, Wanda Szybalska Stoją: Kazimierz Łopacki – mąż Marii, Michał Szybalski, Zofia Szybalska

Obie modelki artysty – Zofia i Wanda – nie założyły własnych rodzin i zostały nauczycielkami.

Warto jeszcze przybliżyć postacie kilku innych członków rodziny.

– Zofia Szybalska (1884 - 1945), doktor filologii polskiej, m.in. dyrektorka prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Wadowicach, w czasie II wojny światowej była początkowo łączniczką krakowskiej Okręgowej Delegatury Rządu RP na uchodźstwie, później archiwistką i łączniczką w Okręgowym Biurze Szkolnym. Zginęła 21 stycznia 1945 w Borku Fałęckim podczas sowieckiego bombardowania.

– Mieczysław Szybalski (1842 - 1933) działacz powstańczy w 1863 r., prawnik, sędzia i społecznik; ożeniony z Leokadią de domo Niwicką, ojciec czworga dzieci – Marii (1878 - po 1958) zamężnej Łopackiej, prawnika Michała (1880 - 1937), Zofii i Wandy. – Maria z Szybalskich i jej mąż Kazimierz Łopacki mieli troje dzieci: Kamilę, Marię i Mieczysława; córka Kamila (1904 - 2000) po studiach na UJ pracowała w szkolnictwie. W 1933 poślubiła Stanisława Jedlewskiego (1906 - 1992) wybitnego pedagoga, później profesora UW i WSPS, twórcę polskiej pedagogiki resocjalizacyjnej. Mieli troje dzieci – Łukasza, Joannę i Pawła.

– Wanda Szybalska (1886 - lata 50. XX w.) ukończyła w Wiedniu studia pedagogiki specjalnej i resocjali zacji; była pedagogiem i nauczycielką, m.in. od 1934 w szkole im. H. Sienkiewicza w Skarżysku Kamiennej.

13 CONRAD WIMMER (Wiedeń 1844 – Monachium 1905)

JESIENNE POLOWANIE NA SARNY olej, płótno, 82,5 x 62 cm sygn. p.d.: C Wimmer 6 000 zł

estymacja: 8 000 – 12 000

14 JULIAN FAŁAT (Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

NA POLOWANIU, ok. 1900 olej, tektura, 62,5 x 86 cm sygn. p.d: JFałat (wiązane) Na odwrocie – próby farb oraz nalepki i pieczątka: – uszkodzona, częściowo przysłonięta z nadrukiem: Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych | Plac Małachowskiego 3, tel. 9-51; – nalepka wystawowa TZSP (druk, zatarty tekst rękopiśmienny, stempel): No 4109 Autor... Tytuł... Rodzaj dzieła ... | Cena 2200 zł Własność K... | data rok ... – nalepka wystawowa TZSP (druk, rękopis, stempel) o treści: 41131 Autor Fałat Julian 41131 | Tytuł Na polowaniu wykonanie ol. | Cena zł 1600. wł. prof. Jan Olszewski Wilcza 61-5 Data 25 MAJ 1937 – mała pieczątka z czytelnym fragmentem tekstu: Ze zbiorów /.../; nieczytelny napis ołówkiem 48 000 zł

estymacja: 50 000 – 80 000

Jak można wnioskować z opisanych nalepek, w okresie międzywojennym obraz był – przynajmniej dwukrotnie – pokazywany w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych: po raz pierwszy na niezidentyfikowanej wystawie oraz w roku 1937 na wystawie „łowieckiej“. Był wówczas własnością Jana Olszewskiego (1873-1943), malarza, ilustratora, pisarza, pedagoga i kolekcjonera. Nota w katalogu wystawy łowieckiej odpowiada zapisowi na – wyżej cytowanej – nalepce. – Przewodnik 124. Łowiectwo w sztuce polskiej, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Warszawa, czerwiec – sierpień 1937, s. 16, nr kat. 27 [Na polowaniu, olej, tektura, wł. p. Jan Olszewski].

15 PAUL EDUARD CRODEL (Cottbus 1862 – Dietramszell 1928)

ZIMA W GÓRACH, 1918 olej, płótno, 56 x 80 cm sygn. p.d.: Paul Crodel 1918 Na bocznej listwie krosna napis ołówkiem: Charle[.] | Crodel 2 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 3 000 – 6 000

16 JULIAN FAŁAT (Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

NAGANIACZ Z PSAMI NA POLOWANIU W NIEŚWIEŻU, 1896 gwasz, akwarela, tektura 66,5 x 98,5 cm sygn. l.d.: JFałat | Nieśwież | 1896 Na odwrocie uszkodzona nalepka wystawy w TZSP oraz nalepka krakowskiego zakładu ramiarskiego.

35 000 zł

estymacja: 40 000 – 60 000

Na polowaniach w radziwiłłowskim Nieświeżu Julian Fałat bywał na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX wieku. O znaczeniu tych wyjazdów i związanych z nimi przeżyć dla całej swojej twórczości, pisał w „Pamiętnikach“: wróciłem do Nieświeża, aby gruntownie poznać ten już ukochany świat, w którym czekała mnie niezwykle malownicza zima [...] Zapał do myślistwa i sztuki zyskał przewagę nad przyjemnościami życia w stolicy. [...] Wolałem malować, polować i żyć w budanach leśnych, niż przebywać w salonach berlińskich milionerów. Dzisiaj, po kilkudziesięciu latach, dziękuję opatrzności, że miałem tyle siły woli, aby dać pierwszeństwo sztuce. Tymi latami studiów żyję bowiem do dziś dnia, przetrawiając i opracowując prawie wciąż na nowo niewyczerpane tematy – wrażenia z ukochanej krainy. J. Fałat, Pamiętniki, wyd. I, Warszawa 1935; wyd. II, Katowice 1987

17 ADAM SETKOWICZ (Kraków 1876 – Kraków 1945)

ZIMĄ PRZED CHATĄ olej, płótno naklejone na tekturę, 45 x 94 cm sygn. l.d.: A. Setkowicz 15 000 zł

estymacja: 20 000 – 30 000

Więcej – www.agraart.pl

18 ALFRED WIERUSZ-KOWALSKI (Suwałki 1849 – Monachium 1915)

ZIMOWE POLOWANIE Z CHARTAMI, po 1900 olej, płótno, 89 x 110 cm na odwrocie napisy farbą na płótnie: alf | No 21 45 000 zł

estymacja: 50 000 – 100 000

Wierusz-Kowalski, który był zapalonym myśliwym i doskonale znał różne łowieckie arkana, chętnie malował sceny z polowań. Często i w różnych wariantach i ujęciach powtarzał także motyw konnego polowania z chartami. Na naszym obrazie akcja rozgrywa się zimą, co daje artyście sposobność do efektownych rozwiązań kolorystycznych. Mistrzostwo artysty widać w gwałtownym ruchu jeźdźca, koni, psów. Obraz – brawurowo malowany szkic malarski – wpisuje się w zespół kilku podobnych scen z konnymi myśliwymi. Przywołać tu można obrazy Polowanie z chartami, Dojeżdżacz na polowaniu z chartami, Na przełaj przez łąki czy Na polowaniu (patrz np. obrazy na: www.agraart.pl oraz: H.P. Bühler, Polska szkoła monachijska. Józef Brandt, Alfred Wierusz-Kowalski i inni, Warszawa 1998, il. na s. 54, 56).

19 BOHDAN KLECZYŃSKI (Dubno na Wołyniu 1852 – Kraków 1920)

POWRÓT, 1887 olej, deska 52 x 29,5 cm sygn. p.d.: Bohdan Kleczyński 87.

100 000 zł

estymacja: 120 000 – 200 000

Bohdan Kleczyński, miłośnik koni, które malował z niezwykłą zręcznością i łatwością – podobnie jak Józef Brandt, Juliusz Kossak, Alfred Wierusz-Kowalski i Józef Chełmoński – wielokrotnie powtarzał swoje szczególnie udane kompozycje. Często zatem zobaczyć można kuligi, napady wilków, zaprzęgi, sanny oraz, jak w tym przypadku, sceny myśliwskie, które były ulubionym motywem wśród malarzy z kręgu szkoły monachijskiej.

20 JULIAN FAŁAT (Tuligłowy [d. woj. lwowskie] 1853 – Bystra k. Bielska 1929)

KSIĄŻĘ ANTONI WILHELM RADZIWIŁŁ NA POLOWANIU, 1886 akwarela, papier 27,8 x 19 cm (w świetle passe-partout) sygn. l.g.: Jul Fałat | 86

20 000 zł

estymacja: 30 000 – 60 000

Obraz przedstawia księcia Antoniego Wilhelma Radziwiłła (1833-1904), XIV ordynata na Nieświeżu, XI ordynata na Klecku, generała pruskiego i członka pruskiej Izby Panów. Julian Fałat wielokrotnie jeździł do Nieświeża, biorąc – jako obserwator i rysownik – udział w urządzanych tam polowaniach. Po raz pierwszy odwiedził Nieśwież w lutym 1886 roku i wówczas poznał tam Wilhelma ks. Pruskiego (późniejszego cesarza Niemiec), który zaprosił go na dwór berliński. Później jeździł do Nieświeża jeszcze kilkakrotnie – wedle własnych słów –

„zaniedbując swoją [berlińską] karierę i fortunę“. Motywy z nieświeskich polowań miały się powtarzać w jego malarstwie przez całe lata – pierwsze obrazy cyklu artysta malował głównie gwaszem lub akwarelą, późniejsze także olejno. Swój pierwszy wyjazd do Nieświeża i spotkanie z ks. Antonim Wilhelmem Radziwiłłem opisał artysta w Pamiętnikach.

W 1886 roku wielką rolę w moim życiu miał odegrać Nieśwież, stolica magnackiego rodu Radziwiłłów /.../ W roku 1886 rozeszła się wiadomość, że Wilhelm Pruski jedzie do Nieświeża na polowanie na niedźwiedzie, jako gość ks. Antoniego Radziwiłła. /.../ pomyślałem, że i na tych polowaniach powinien znaleźć się artysta malarz, który by scenami z nich zasilał pisma polskie i zagraniczne. Nie tracąc czasu, postanowiłem jechać, zaopatrzywszy się wprzód w listy polecające. /.../ pełen radosnych nadziei postanowiłem wyjechać 13 lutego najbliższym pociągiem kolei terespolskiej przez Brześć Litewski do Horodzieja, stacji najbliższej Nieświeża. /.../ Ku memu zdziwieniu, zaraz po wyruszeniu pociągu ze stacji, słyszę, jak konduktor opowiada jakiemuś pasażerowi, że tym samym pociągiem jedzie Książę Pruski. W Brześciu Litewskim miałem sposobność rzucić okiem na książęcą świtę, po której można było od razu poznać przynależność do zachodniej Europy. Jeden pan uderzył mnie swym wzrostem i charakterystycznie przystrzyżonymi bokobrodami. Gdy podszedł do przekupnia dzienników i rozmawiając po polsku, zakupił całą masę gazet odgadłem w nim ks. Antoniego Radziwiłła. On to był rzeczywiście, w tym myśliwskim ubraniu, w którym go potem tyle razy malowałem... J. Fałat, Pamiętniki, Katowice 1987, s. 139-140

21 ALFRED WIERUSZ-KOWALSKI (Suwałki 1849 – Monachium 1915)

WILK W ZIMOWĄ NOC, po 1900 inne tytuły: SAMOTNIK (Einsiedler), W OCZEKIWANIU (Auf der Lauer) NOC ZIMOWA NA LITWIE (Eine Winternacht in Litauen) olej, płótno (dublaż), 117,6 x 152,5 cm; sygn. l.d.: A Wierusz-Kowalski Historia: własność prywatna w Niemczech; w 1926 r. wystawiony na aukcji w Wiedniu (wspólna aukcja antykwariatów C.J. (Alfreda) Wawry i Alberta Wernera; cena wyjściowa 10.000 szylingów). 380 000 zł

estymacja: 400 000 – 800 000

Obraz jest przedmiotem opracowania – ekspertyzy autorstwa pani Elizy Ptaszyńskiej, kustosza Muzeum Okręgowego w Suwałkach, znakomitej znawczyni twórczości Alfreda Wierusza-Kowalskiego, autorki licznych publikacji i książek o artyście. Poniższa nota została zredagowana w oparciu o ten tekst.

Alfred Wierusz-Kowalski swoistym znakiem swojej twórczości uczynił wilka-samotnika przedstawionego na tle śnieżnego krajobrazu. Po ten motyw sięgał wielokrotnie, aranżując go w różnych konfiguracjach i eksplorując zarówno jego walory estetyczne, jak i wartości treściowe. Tłem pejzażowym były tu zakola rzeki, leśne polany bądź otwarta przestrzeń z ciemną linią lasu na horyzoncie. Bohaterem zaś – czatujący wśród nocy basior, odrzucony przez watahę samotnik lub przewodnik pędzącej zgrai. To właśnie sceny z wilkami przyniosły artyście najwyższe wyróżnienia. Obraz W lutym. Zima na Litwie, (olej, płótno, 91 x 155 cm) przedstawiający watahę i odrzuconego pobratymca, został nagrodzony złotym medalem na międzynarodowej wystawie w Glaspalast w Monachium w 1892 roku, a dzieło to zostało zakupione do bawarskich zbiorów malarstwa prezentowanych w Nowej Pinakotece. Samotne wilki w nocy (olej, płótno, 74 x 104 cm) stojące nad ośnieżonym zakolem rzeki, otrzymały złoty medal na paryskim salonie w 1910 roku. Z kolei

Rabuś – wilk stojący nad wąską rzeką, płynącą przez zaśnieżone pustkowie – to obraz, który stał się ikoną w zbiorowej wyobraźni Amerykanów, powielany w tysiącach reprodukcji.

Jednak wszystkie te dzieła – urodą malarską, rozwiązaniami kompozycyjnymi i rozmiarami – przewyższa prezentowany Wilk w zimową noc, obraz znany także p.t. Samotnik (Einsiedler),

W oczekiwaniu (Auf der Lauer) lub Noc zimowa na Litwie (Eine Winternacht in Litauen), kolejna wersja motywu wilka. Pokryty śniegiem krajobraz, zasypane chaty, ślady zwierzęcych łap na puszystej bieli dały artyście szerokie możliwości wykazania się talentem kolorystycznym. Delikatność tonalnego zróżnicowania barw pozwoliła na zachowanie bieli śnieżnego puchu. Mieni się on wieloma kolorami. Wilcze ślady, tak jak i pokryte bielą gałęzie nielicznej roślinności podkreślają dziewiczość śniegu. Dynamikę kompozycji wytycza linia diagonali dzieląca obraz na dwie nierówne partie – jedną, z sylwetką zwierzęcia i drugą, z ukrytą u stóp wzniesienia wsią.

Zabiegiem charakterystycznym dla Wierusza-Kowalskiego jest także umiejscowienie akcji w chwili przełamania nocy i dnia, zabieg, który pozwalał na nasycenie kompozycji szczególnym nastrojem niepewności, niestałości, przechodzenia pomiędzy aktywnością a spoczynkiem.

Reprodukcja z amerykańskiej prasy z początku wieku

Jedna z wielu pocztówek z reprodukcją obrazu

Kompozycja oparta jest na zrównoważeniu stylistycznych i symbolicznych przeciwności: – piękna i surowości krajobrazu; – wilka jako ikony zagrożenia i ciepłego światła w oknach chat

jako symbolu bezpieczeństwa; – bezruchu drapieżnika i tropów na śniegu, jako śladów jego aktywności. Chłód bieli i błękitu nieba równoważą złociste bliki w oknach chat oraz nasycony, zróżnicowany tonalnie brąz sierści wilka. Łagodną linię opadającego ku prawej stoku wzgórza wyrównuje nieznacznie wznosząca się ku lewej stronie linia horyzontu, a obie spina sylwetka zwierzęcia. Monotonii rozległego, niemal pustego, zasypanego śniegiem krajobrazu zapobiega uśpiona w dole wieś i kilka kęp suchej roślinności.

Dzięki zastosowaniu tych – formalnych i znaczeniowych rozwiązań – stworzył artysta przemyślaną kompozycję, która zachwycając walorami estetycznymi, jednocześnie porusza odbiorcę wewnętrznie, stanowiąc swoiste, „mieszczańskie“, bezpieczne katharsis. Potencjalne zagrożenie nie budzi strachu.

Wilka w zimową noc można bez wahania zaliczyć do grupy najlepszych, muzealnej klasy obrazów Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Mistrzowska kompozycja, zharmonizowana kolorystyka, pełen napięcia nastrój czynią zeń dzieło o najwyższej wartości artystycznej, dzieło prezentujące wszelkie cechy malarskiego warsztatu artysty z dojrzałego okresu jego twórczości, a więc zdecydowany, swobodny i szeroki dukt pędzla, subtelne, pełne wyczucia operowanie światłem i barwą, doskonały rysunek, znajomość anatomii i psychiki zwierzęcia oraz umiejętność budowania sugestywnego nastroju. Wilk w nocy zasługuje na czołowe miejsce w najlepszej muzealnej lub prywatnej kolekcji.

Obraz był reprodukowany, m.in. w: – „Die Gartenlaube – Illustriertes Familienblatt“, 1906, nr 2, il. na s. 45 [reprodukcja drzeworytnicza; rytował H. Gedan]; – Gemälde und Antiquiten. Versteigerung einer Sammlung von Alt-Wiener, Meissener und anderem Porzellan, Gläsern, Arbeiten aus Silber, Möbeln und verschiedenem Kunstgewerbe, Gemälden moderner und alter Meister: aus dem Besitz eines tschecho-slowakischen Grossindustriellen; 286 Kunstauktion von C.J. Wawra gemeinsam mit Albert Werner, Wien; Ausstellung /.../ Versteigerung /.../ Donnerstag, den 6. Mai und die darauffolgenden Tage (Katalog Nr. 286); Editor C. J. Wawra, Wien. 1926, s. 47, nr kat. 556, tabl. XXIII [cena 10.000 szylingów].

Obraz zyskał tak dużą popularność, że Wierusz-Kowalski malował jego pomniejszone repliki. Reprodukowany w prasie i na pocztówkach stał się niejako „wizytówką“ artysty. W ostatnich latach posłużył nawet za wzór na srebrną okolicznościową monetę z serii „Polscy malarze XIX/XX wieku“. Moneta – o nominale 20 zł – wyemitowana została przez Narodowy Bank Polski w lipcu 2015 roku.

22 STEPHANIE VON STRECHINE

23 ROMAN KOCHANOWSKI

(Odessa 1858 – Bad Tölz (Bawaria) 1940)

(Kraków 1857 – Freising k. Monachium 1945)

PEJZAŻ NADWODNY

JESIENNY LAS

olej, płótno, 25,5 x 33,5 cm sygn. l.d.: S. v. Strechine

olej, deseczka, 13,3 x 10,5 cm (w świetle ramy) sygn. l.d.: R Kochanowski

3 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 4 000 – 6 000

4 000 zł

estymacja: 6 000 – 12 000

24 PIOTR MICHAŁOWSKI (Kraków 1800 – Krzysztoforzyce/Krzyżtoporzyce 1855)

ŻOŁNIERZ FRANCUSKI NA KONIU, 1832-1933 olej, płótno (dublaż), 46 x 36,5 cm Na odwrocie, na krośnie nalepka (druk wypełniony ręcznie) o treści: ZWIĄZEK POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW | W KRAKOWIE, PLAC ŚW. DUCHA 1. DOM ARTYSTÓW | Data przyjęcia 14/XI 1925. | Autor Piotr Michałowski | Tytuł „Żołnierz francuski na koniu“ | /../ 1835 – 40.

170 000 zł

estymacja: 180 000 – 250 000

W załączeniu wspólne orzeczenie dr. Kazimierza Buczkowskiego i prof. dr. Feliksa Kopery (Kraków, dn. 22 I 1942), którzy potwierdzają autorstwo Piotra Michałowskiego, a przedstawionego żołnierza określają jako „kanoniera artylerii konnej francuskiej z lat około 1840-1850“, datując tym samym obraz najwcześniej na lata ok. 1840. Według późniejszej (z 29 X 2009) i, jak się wydaje, bardziej przekonującej opinii profesor dr Joanny Szpor, autorki szerokiego opracowania Michałowski nieznany. Materiały malarskie

i technika w obrazach Piotra Michałowskiego (PWN, Warszawa 1991), datowanie obrazu można przesunąć na lata 1832-1833, czyli na okres jego studiów w paryskiej pracowni N. T. Charleta.

25 BRONISŁAWA RYCHTER-JANOWSKA (Kraków 1868 – Kraków 1953)

DWOREK JESIENIĄ, 1902 olej, karton, 25 x 34 cm sygn. l.d.: B. RYCHTER-JANOWSKA 19[.]2 Na odwrocie nalepka warszawskiej DESY przy ul. Foksal z nazwiskiem autorki, tytułem obrazu „Dworek“, datą 1902, określeniem techniki, wymiarami i ceną (druk wypełniony ręcznie). 3 500 zł

estymacja: 5 000 – 8 000

26 STEFAN FILIPKIEWICZ (Tarnów 1879 – obóz koncentracyjny w Mauthausen-Gusen 1944)

ZIMA W TATRACH, po 1920 olej, tektura 34 x 49,5 cm sygn. p.d.: Stefan Filipkiewicz 5 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 8 000 – 15 000

27 JÓZEF MĘCINA-KRZESZ

28 OTTO PIPPEL

(Kraków 1860 – Poznań 1934)

(Łódź 1878 – Monachium 1960)

RÓŻE

FONTANNA NEPTUNA W TRYDENCIE

olej, płótno naklejone na tekturę, 54 x 31 cm sygn. l.d.: J. Męcina Krzesz na odwrocie: – napis niebieską kredką: Własność Męcina Krzesz. – stempel o treści: Kulturamt | der Gauhauptstadt Posen | Inwent. Nr. 1847/37. – nalepka wystawowa (druk, rękopis) o treści: TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH | POZNAŃ, Plac Wolności 18 | Reg. Obrazów nr. bież 593 | Nazwisko artysty Józef Męcina Krzesz | Tytuł obrazu (dzieła): | Róże III. | Rodzaj obrazu: ol.

olej, tektura, 60,2 x 48,7 cm sygn. p.d.: Otto Pippel. Na odwrocie autorski (?) napis węglem: Otto Pippel | Brunner in Trient. Poniżej inną ręką: Remer

5 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 8 000 – 15 000

6 000 zł

estymacja: 7 000 – 12 000

29 JACEK MALCZEWSKI (Radom 1854 – Kraków 1929)

SALON W LUSŁAWICACH, 1920 olej, tektura, 73,5 x 102,5 cm sygn. p.g.: J Malczewski | 1920 Na tekturze przy prawej krawędzi stemple: S | 5078. 75 000 zł

estymacja: 80 000 – 150 000

Przy krawędziach widoczne są ślady po gwoździach, a na odwrocie resztki kleju, co świadczy, że obraz pierwotnie był nabity i naklejony na krosno. Tak przygotowane tekturowe podobrazia (szczególnie dużych formatów) stosował Malczewski najczęściej, przy czym wielkość tektury nie zawsze odpowiadała rozmiarom krosna, które mogły być nieco większe; stąd spotykane różnice w wymiarach w zależności od sposobu pomiaru. (D. Markowski, Zagadnienia technologii i techniki malarstwa Jacka Malczewskiego, Toruń 2002, s. 121)

Proweniencja: Obraz był pierwotnie własnością inżyniera Stanisława Vayhingera (1875-1955) właściciela większego zespołu dzieł Jacka Malczewskiego. W katalogu jubileuszowej wystawy prac artysty w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych z 1926 roku wymienionych jest aż 10 obrazów olejnych, 8 rysunków i jedna akwarela. Były wśród nich autoportrety malarza, portret Stanisława Vayhingera, jego żony Marii i syna Adama.

Wnętrze pokoju; po prawej siedząca w głębokim krześle staruszka czyta książkę. Pośrodku stół nakryty czerwoną kapą, na nim kwiaty, obok fotel i szafka, po stronie lewej pod oknem biurko, przy nim fotel nakryty łowickim kilimem. Na ścianach pokoju obrazy. Olejny na tekturze, 104 x 73 cm; oznaczony u góry po prawej: J Malczewski 1920 Opis z Katalogu wystawy jubileuszowej..., TZSP Warszawa 1925

Obraz przedstawia wnętrze dworu w Lusławicach, gdzie – przynajmniej od roku 1919 – mieszkały obie siostry artysty, Bronisława i Helena, wynajmując pokoje od zaprzyjaźnionej rodziny Vayhingerów. Malczewski często gościł u sióstr, przyjeżdżając do Lusławic na dłuższe pobyty i wiele malując. Jednym z częstych motywów było wnętrze dworskiego salonu, ze starymi meblami, fortepianem i obrazami na ścianach. Nasz obraz – datowany na rok 1920 – jest jedną z pierwszych prac tego rodzaju. Przedstawiona tu – siedząca w fotelu kobieta – to Bronisława Malczewska, starsza siostra artysty. W tym samym roku powstał też drugi widok lusławickiego salonu, tym razem z grającą na fortepianie młodszą siostrą, Heleną Karczewską. Obraz ten również był własnością Stanisława Vayhingera. Wnętrza dworu w Lusławicach malował Malczewski jeszcze wielokrotnie, głównie w latach 1925/1926. Te późniejsze obrazy są jednak traktowane bardziej szkicowo, meble stoją w nieco innym porządku, inne są też obrazy na ścianach.

Obraz opisany w – wymienianym powyżej – katalogu: – Katalog wystawy jubileuszowej Jacka Malczewskiego, TZSP Warszawa czerwiec 1925, s. 22, nr kat. 41

(jako Wnętrze I, własność inż. Stanisława Vayhingera w Tarnowie).

30 JERZY KOSSAK

31 JÓZEF RAPACKI

(Kraków 1886 – Kraków 1955)

(Warszawa 1871 – Olszanka k. Skierniewic 1929)

WYJAZD NA POLOWANIE, 1927

STRUMIEŃ NA WIOSNĘ, 1921

olej, płótno, 65 x 81 cm sygn. p.d.: Jerzy Kossak | 1927

olej, płótno, 152 x 101 cm sygn. p.d.: JÓZEF RAPACKI 1921 | OLSZANKA na odwrocie: – na górnej listwie krosna – napis: p. Walicki; – na lewej listwie – szczątkowo zachowana nalepka wystawy w TZSP (druk, rękopis) o treści: 16211 Autor /.../ | Tytuł Strumień na wiosnę Rodzaj /.../ | Cena 150.000 własność – | Data nadesłania 10/VIII 1921

25 000 zł

estymacja: 30 000 – 40 000

Więcej – www.agraart.pl

45 000 zł

estymacja: 55 000 – 65 000

32 STANISŁAW STRASZKIEWICZ (Warszawa 1870/1873 (?) – Warszawa 1925)

TRZCINY olej, płótno, 25,5 x 34,3 cm w narożnikach oraz w połowie prawej, górnej i dolnej krawędzi ślady po pinezkach 3 000 zł

estymacja: 4 000 – 8 000

33 STANISŁAW STRASZKIEWICZ (Warszawa 1870/1873 (?) – Warszawa 1925)

STAW W SZARY DZIEŃ olej, płótno, 24,7 x 34 cm sygn. p.d. tuszem: ST. STRASZKIEWICZ. w narożnikach ślady po pinezkach 3 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 4 000 – 8 000

34 FERDYNAND RUSZCZYC (Bohdanów 1870 – Bohdanów 1936)

STUDIUM ZIELENI JESIENNEJ, ok. 1905 olej, płótno naklejone na tekturę 23,5 x 25,4 cm na licu w lewym górnym narożniku odręczny napis: 74 na odwr. napisy: – czerwoną kredką: 16012; – ołówkiem: 1905 [w ramce]; – czerwonym długopisem: I/137. Nalepki: – nalepka z niebieską ramką-obwódką i rękopiśmiennym tekstem: F. Ruszczyc | Studjum zieleni | jesiennej | olej | wł. rodziny.; – nalepka wystawowa (druk, maszynopis) o treści: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie | R. 1937 Grudzień Nr. 2133/91 | Autor Ferdynand Ruszczyc | Adres Wystawa pośmiertna | | [...] Studium zieleni jesiennej | Wykonanie olej cena -. Na nalepce stempel: WYSTAWA POŚMIERTNA | FERD. RUSZCZYCA Obraz pochodzi ze zbiorów rodziny artysty.

25 000 zł

estymacja: 30 000 – 40 000

Obraz wymieniony, opisany i reprodukowany: – Katalog wystawy pośmiertnej prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno październik 1937, s. 26, nr kat. 74 [własność rodziny artysty]; – Ferdynand Ruszczyc 1870-1936, Przewodnik 127, TZSP Warszawa, listopad – grudzień 1937, s. 34, nr kat. 74 [własność rodziny artysty]; – Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog wystawy pośmiertnej, TPSP w Krakowie, grudzień 1937 – styczeń 1938, s. 22, nr kat. 77 [własność rodziny artysty]; – Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog. [red. J. Ruszczycówna], Muzeum Narodowe w Warszawie 1964, s. 63, nr kat. I/137 [własność rodziny artysty].

35 WIKTOR KORECKI (Kamieniec Podolski 1890 – Komorów k. Warszawy 1980)

ZIMĄ O ZACHODZIE olej, płótno, 40 x 71 cm sygn. p.d.: WIKTOR KORECKI 4 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 5 000 – 10 000

36 WOJCIECH KOSSAK (Paryż 1856 – Kraków 1942)

W DRODZE, 1934 olej, tektura, 40 x 50 cm sygn. p.d.: Wojciech Kossak | 1934 25 000 zł

estymacja: 30 000 – 40 000

Więcej – www.agraart.pl

37 WINCENTY WODZINOWSKI

38 WOJCIECH KOSSAK

(Igołomia k. Miechowa 1866 – Kraków 1940)

(Paryż 1856 – Kraków 1942)

ODPOCZYNEK W CIENIU

UMIZGI, ok. 1927

olej, tektura, 49,5 x 69,5 cm sygn. p.d.: W Wodzinowski Na odwrocie autorski napis: Własnoręcznie malowałem | W. Wodzinowski

olej, tektura, 50,2 x 40,3 cm sygn. l.d.: Wojciech Kossak

6 000 zł

Popularny motyw, w połowie lat 20. kilkakrotnie powtórzony przez artystę w niewiele różniących się między sobą wariantach (por. np. repr. w albumie: K. Olszański, Wojciech Kossak, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976, il. 162; – wyd. 1982, il. 222; - wyd. 1990, il. 260). Ponadto Umizgi były reprodukowane na – wydawanych przed wojną – barwnych pocztówkach.

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 8 000 – 12 000

18 000 zł

estymacja: 20 000 – 30 000

39 STANISŁAW KACZOR-BATOWSKI

40 WOJCIECH WEISS

(Lwów 1866 – Lwów 1946)

(Leorda na Bukowinie w Rumunii 1875 – Kraków 1950)

PRZYJAZD OCZEKIWANEGO GOŚCIA, 1934 olej, tektura, 50 x 65 cm sygn. i dat. p.d.: S. Batowski | 1934 Na odwrocie tektury rękopiśmienny tekst – życiorys artysty. 12 000 zł

estymacja: 15 000 – 20 000

KOŚCIÓŁ W PUŁAWACH, 1918 olej, tektura, 59,2 x 47,4 cm sygn. p.d.: WW Na odwrocie u dołu owalny stempel: MAGAZYN PRZYBORÓW MALARSKICH | R. ALEKSANDROWICZ | KRAKÓW, ul. BASZTOWA 12. Ponadto u góry karteczka z rękopiśmiennym napisem: Kaplica w Puławach. Obraz powstał w roku 1918 podczas letniego pobytu artysty „na plenerze“ w Puławach.

Więcej – www.agraart.pl

12 000 zł

estymacja: 15 000 – 20 000

41 WILHELM VELTEN

42 PAWEŁ (PAUL) MERWART

(Saint Petersburg 1847 – Monachium 1929)

(Marianówka, d. gub. Chersońska, Ukraina 1855 – Saint-Perre, Martynika 1902)

W PODRÓŻ KARETĄ... olej, deska, 11,7 x 16.3 cm sygn. p.d.: W Velten Na odwrocie naklejona karta maszynopisu z notą dot. artysty (tekst w języku niemieckim). 4 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 6 000 – 10 000

NAD SEKWANĄ olej, deska, 35 x 26,5 cm sygn. czerwoną farbą p.d.: P. MERWART

8 000 zł

estymacja: 10 000 – 20 000

43 WŁADYSŁAW BAKAŁOWICZ (Chrzanów 1833 – Paryż 1903)

Odwrocie oklejone wzorzystym papierem. Mała, drukowana nalepka antykwariatu „Marcos Antiguos“ w Montevideo.

KARDYNAŁ RICHELIEUX W ROZMOWIE Z ZAKONNIKIEM olej, deska, 19 x 14,8 cm; sygn. l. d.: LBakalowicz | Paris 8 000 zł

estymacja: 10 000 – 15 000

Więcej – www.agraart.pl

44 MARIANNE KÜRZINGER (Kirzinger) (Monachium 1770 /lub 1767/ – 1809)

ZUZANNA I STARCY, 1790 olej, deska, 44 x 35,5 cm sygn. l.d.: peint par Marianne Kirzinger. j 790 12 000 zł

estymacja: 15 000 – 20 000

Scena z Opowiadania o Zuzannie, dołączonego do biblijnej Księgi Daniela i przekazującego historię młodej i pięknej żony Joakima, fałszywie oskarżonej o cudzołóstwo przez dwóch starców, których zaloty odrzuciła. Zuzannę, postawioną przed sądem i skazaną na śmierć, ocalił prorok Daniel.

45 FRANCISZEK EJSMOND

46 KAZIMIERZ OLPIŃSKI

(Krogulcza k. Radomia 1859 – Warszawa 1931)

(Lwów 1875 – Lwów 1936)

KOBIETA Z DZIECKIEM

STARY ŻYWIEC, 1913

olej, deska, 18,6 x 11,5 cm sygn. p.d.: F. Ejsmond Na odwrocie fragmentarycznie zachowana nalepka londyńskiej firmy z materiałami malarskimi – Windsor & Newton, a na ramie szczątkowo zachowana nalepka firmy oferującej dzieła sztuki – “David Bedmann’s Fine Art Rooms“ przy 105 East Baltimore Street w Baltimore (druk; ok. 1900 r.). Na bocznej listwie ramy stempel: S. BOX ORDERED

olej, płótno, 72,5 x 118,5 cm sygn. l.d.: K. Olpiński | Żywiec 1913

13 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 15 000 – 25 000

12 000 zł

estymacja: 15 000 – 30 000

Widok – ujęty od strony targowiska i ulicy Pod Górą – w kierunku Rynku i centrum miasta. W oddali widoczna stara dzwonnica i wieża dawnego parafialnego kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (od 1992 konkatedry diecezji bielsko-żywieckiej). Po prawej karczma „Pod Górą“ – znana powszechnie jako karczma „Pod trupkiem“ – założona w 1893 roku przez Stanisławę Iwankową z domu Tomalską. W zbiorach Muzeum Miejskiego w Żywcu znajduje się malarski szkic olejny, będący prawdopodobnie studium przygotowawczym do prezentowanej tu, ostatecznej wersji kompozycji. Por.: D. Firlej, Kazimierz Olpiński (1875-1936) malarstwo rysunek. Katalog Wystawy, Żywiec 2008, s. nlb., il. 66, nr kat. I/66 (Widok na wieżę kościoła parafialnego w Żywcu...; olej, płótno, 30 x 45; nr inw. MŻ-HA/768).

47 JAN WALRAVEN

48 ANTONI KOZAKIEWICZ

(Amsterdam 1827 – Bruksela po 1874/?/)

(Kraków 1841 – Kraków 1929)

ROZBITY DZBANEK

POWRÓT ZE SPACERU, lata 70. XIX w.

olej, płótno, 53,5 x 41 cm sygn. p.d.: J Walraven f Na odwrocie płótna – w części czytelny – napis, poświadczający autorstwo obrazu: Je /.../ declare que le tableau /......./ | J Walraven | Bruxelles 31/12 78.

olej, płótno, 44 x 55 cm sygn. p.d.: Anth Kozakiewicz. | München na krośnie nalepka z napisem: 516/759 1/2

8 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 10 000 – 15 000

110 000 zł

estymacja: 150 000 – 200 000

49 LEONARD WINTEROWSKI (Czerniowce [Lwów ?] 1875 – Warszawa 1927)

FARYZEUSZ I CELNIK, 1901 Przypowieść z Ewangelii według św. Łukasza 18, 9-14, akwarela, papier, 23,3 x 18,5 cm (w świetle ramy) sygn. l.d.: L. Winterowski 1901 3 000 zł

estymacja: 4 000 – 8 000

50 FELIKS SYPNIEWSKI (Warszawa 1830 – Warszawa 1902)

ANIOŁOWIE U PIASTA, po 1890 olej, tektura, 50 x 68 cm sygn. l.d.: F Sypniewski Na odwrocie napisy: – pośrodku ołówkiem: Piast N 14; – u dołu atramentem: F Sypniewski | 1833-1902. Brzegi tektury oklejone nierozpoznaną gazetą z 1904 r. 5 000 zł

estymacja: 6 000 – 12 000

Temat zaczerpnięty z legendy spopularyzowanej szeroko przez Juliana Niemcewicza w Śpiewach historycznych, a opowiadającej o Aniołach, Bożych wysłannikach odwiedzających Piasta i przepowiadających mu objęcie tronu, przyszłą świetność rodu i kraju, ale także późniejsze klęski mające spaść na Polskę. Śpiewy historyczne z muzyką i rycinami, wydane po raz pierwszy w r. 1816, opatrzone były licznymi rycinami wykonanymi według rysunków autorstwa, m.in. kilku polskich arystokratek, „pań malujących“. Feliks Sypniewski niejednokrotnie sięgał do Śpiewów... czerpiąc z nich – treściowe i plastyczne – pomysły do swoich obrazów. W wypadku Aniołów u Piasta, artysta inspirował się nie tylko tekstem Niemcewicza, ale także zamieszczoną przy nim ryciną – kompozycją autorstwa ks. Ewy Sułkowskiej (1786-1824), uzdolnionej rysowniczki-amatorki, która do Śpiewów historycznych przygotowała aż osiem ilustracji. [Porównaj: J. U. Niemcewicz, Śpiewy historyczne z muzyką i rycinami, Warszawa 1816, il. przy s. 30]

51 EMIL LINDEMAN (Warszawa 1864 – Ozorków k. Łodzi 1945 /?/)

Z RIWIERY WŁOSKIEJ, ok. 1930 olej, tektura, 37 x 49,5 cm sygn. p.d.: E Lindeman Na odwrocie napis autorski ołówkiem: „Z Riwiery włoskiej“ | E. Lindeman. Ponadto kolumny cyfr: 7800/300

3 000 zł

estymacja: 4 000 – 8 000

52 ALEKSANDER ŚWIESZEWSKI (Warszawa 1839 – Monachium 1895)

ZACHÓD SŁOŃCA NAD JEZIOREM, 1881 olej, płótno, 32,5 x 64 cm sygn. l.d.: A. Swieszewski | München 1881. Na krośnie niewyraźnie odbity zarys prostokątnego stempla, na listwie ramy mała drukowana nalepka monachijskiej firmy: Konrad Barth & Comp. | Vergolderwaaren-Geschäft | MÜNCHEN. 35 000 zł

estymacja: 40 000 – 60 000

Przedstawiony tu motyw pejzażowy – określany jako widok znad jeziora Aronzo – malował Świeszewski kilkakrotnie; porównaj, m.in. obrazy reprodukowane w: Katalogu doborowych dzieł malarstwa polskiego, TPSP w Poznaniu (Poznań 1918, nr kat. 35, il.) oraz w Brukmans Lexikon der Münchner Kunst, Münchner Malers im 19. Jahrhundert (Band 4, München 1983, s. 239, il. 356).

Więcej – www.agraart.pl

53 WILHELM KOTARBIŃSKI (Nieborów 1849 – Kijów 1921 lub 1922)

MGŁA PORANNA, po 1900 olej, płótno (dublaż) 125,5 x 62,5 cm sygn. p.d.: W | Kotarbiński Na odwrocie na krośnie l.g. mała drukowana nalepka; na g. poprzeczce krosna wydrapany napis: GÓRA; na poprzeczce dolnej napis ołówkiem: 124 x 62

W załączeniu szczegółowa dokumentacja konserwatorska obrazu opracowana przez pana mgr. Szymona Zarembę, konserwatora dzieł sztuki (Płock 2017).

Proweniencja: Obecni właściciele nabyli Mgłę poranną w r. 1994 za pośrednictwem toruńskiego Salonu „Mak-Art“ Obrót Antykami i Dziełami Sztuki (Toruń, ul. Mostowa 32). Według relacji przekazanej właścicielowi tegoż Salonu przez poprzednich posiadaczy obrazu, dzieło zostało zakupione bezpośrednio z pracowni Wilhelma

Kotarbińskiego jeszcze przed I wojną światową. Od tego czasu pozostawało w rękach tej samej rodziny. Ostatni z jej członków w roku 1994 wystawił obraz na sprzedaż w – wyżej wzmiankowanym – toruńskim Salonie „Mak-Art“.

150 000 zł

estymacja: 180 000 – 250 000

Mgła poranna jest jedną z licznych w twórczości Kotarbińskiego alegorycznych kompozycji malowanych na płótnach o wydłużonym, pionowym formacie i przedstawiających wiotkie postacie kobiece unoszące się ponad ziemią, które mają personifikować zjawiska przyrody, pory dnia lub roku, „tajnie duszy“, nastroje, emocje (Pieśń deszczu, Wiosna, Rosa, Wieczór, Dobro, Zło,

Gwiazda, Anioł smutku, Wojna). Obraz był reprodukowany na licznych pocztówkach wydawanych w Kijowie i Moskwie w pierwszych latach XX w.; m.in. na – pokazanej obok – pocztówce kijowskiego wydawnictwa „Rasswiet“. Porównaj: A.A. Szestimirow, P.D. Cykanow, A.M. Machow, Razgadannyje

kartiny Wilgielma Kotarbinskogo. Katałog otkrytok, Moskwa 2016 [s. 54, nr kat. 174, il.].

54 WLASTIMIL HOFMAN (Praga 1881 – Szklarska Poręba 1970)

GÓRA TABOR. BRAMA PRZED JASKINIĄ MELCHIZEDEKA, 1942 olej, karton, 22,8 x 16,9 cm sygn. l.d.: Wlastimil Hofman 1942 | Góra Tabor Na odwrocie napis ołówkiem: Stara brama | przed Jaskinią Melchizedecha [!] | Góra Tabor; poniżej liczby: 109 [przekreślone] oraz 343

8 000 zł

estymacja: 10 000 – 20 000

Obraz powstał podczas pobytu Artysty w Palestynie, dokąd – poprzez Rosję i Turcję – dotarł w czasie wojennej tułaczki. Jaskinia Melchizedeka na Górze Tabor w Galilei (588 m. n.p.m.) – cel dawnych, średniowiecznych pielgrzymek; jej okolice tradycyjnie uważane były za miejsce spotkania i błogosławieństwa udzielonego przez Melchizedeka, kapłana Boga Najwyższego i króla Szalemu patriarsze Abrahamowi, powracającemu z wyprawy wojennej (Księga Rodzaju, 14, 17-20). Nieopodal jaskini znajduje się monaster Przemienienia Pańskiego.

55 ADAM STYKA (Kielce 1890 – Nowy Jork 1959)

PASTERZ ZE STADEM W PUSTYNNYM WADI, przed 1925 olej, tektura 38 x 46,3 cm sygn. p.d.: ADAM | STYKA [w ramce] Obraz w oryginalnej, ozdobnej ramie; na niej nalepka wystawy Adama Styki w Galerii Georges’a Petita (Paris, 8. rue de Seze) w dniach 16 – 30 maja 1925 roku.

25 000 zł

estymacja: 30 000 – 40 000

O obrazach artysty francuscy i polscy recenzenci i krytycy pisali, m.in.:

Nie znam niczego równie urzekającego jak jego [Adama Styki] ostatnie obrazy, gdzie bardzo realistycznie oddał epizody z życia nomadów... M. Thiebault Sisson; Paris 1925 cyt. za Cz. Czapliński, The Styka Family Saga / Saga rodu Styków, New York 1988, s. 146

Efekty świetlne w jego obrazach, polegające na użyciu prawie jaskrawych barw, przy niezwykłej umiejętności harmonizowania przepychu kolorów jego palety i przez umiejętne ich dozowanie, są wyjątkowe we współczesnym malarstwie... P. Bearn; Paris 1934; cyt. za Cz. Czapliński, j.w., s. 146

Malowanie światła uchodzi za bardzo trudną rzecz w obrazie. Styka trudność tę pokonał. Prosto kładzione farby opowiadają nam dziwy Wschodu, dając przedsmak faraonowych krain, czar legendy kojarząc ze światem realnym... W. Wankie; Warszawa 1922; cyt. za Cz. Czapliński, j.w., s. 145

56 MAURYCY GOTTLIEB (Drohobycz 1856 – Kraków 1879)

RECHA (SZKIC), 1877 Scena z „Natana Mędrca“, dramatu Gottholda Ephraima Lessinga olej, płótno naklejone na tekturę, 29 x 20 cm sygn. p.d.: M. G. 140 000 zł

estymacja: 150 000 – 200 000

Proweniencja:

Wystawy:

– – – – –

dom aukcyjny Sotheby’s, Jerozolima, maj 1985; kolekcja Jacoba i Asei Furman, Santiago, Chile; MatsArt Auctioneers & Appraisers, listopad 2008; Louiza Auktion, Bruksela, czerwiec i grudzień 2012; MatsArt Auctioneers & Appraisers Jerozolima, styczeń 2014; – kolekcja prywatna, Polska.

– The Tel Aviv Museum of Art, maj – lipiec 1991; – Muzeum Narodowe w Warszawie, sierpień – październik 1991.

Obraz opisany i reprodukowany, m.in. w: – K. Bernhaut, Maurycy Gottlieb. 1856-1879. 39 Reproductions of the artist’s paints, Tel-Aviv 1961, tabl. 60.; – N. Guralnik, In the Flower of Youth. Maurycy Gotlieb 1856-1879. With contributions by E. Kolb & J. Malinowski, [kat. wystawy; V – VII 1991], Tel-Aviv Museum of Art, National Museum in Warsaw, Tel-Aviv 1991, s. 155, nr kat. 29, il.;

– [J. Malinowski], Maurycy Gottlieb 1856-1878, kat. wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, VIII – X 1991, s. nlb., nr kat. 22; – Treasures of Jewish Art: From the Jacobo and Asea Furman Collection of Judaica, New York 1998, s. 263 (ilustracja barwna); – [J. Malinowski], Maurycy Gotlieb – Powitanie…, D.A. Agra-Art, Warszawa 1999, s. nlb., il. nlb. 9.

Recha, obraz Maurycego Gottlieba należy do cyklu dzieł malowanych jako ilustracje do Natana Mędrca – głoszącego idee tolerancji religijnej – dramatu wybitnego niemieckiego poety Gottholda Ephraima Lessinga (1729-1781).

Akcja „Natana Mędrca“ rozgrywa się w Jerozolimie około roku 1193, w burzliwych czasach wojen krzyżowych, na styku odmiennych kultur i religii – judaizmu, chrystianizmu i mahometanizmu. Jest to opowieść o szlachetnym jerozolimskim Żydzie Natanie, który zaopiekował się chrześcijańską dziewczynką Rechą i wychował ją jak córkę, pomimo, że to właśnie chrześcijanie uprzednio wymordowali mu rodzinę. Wróciwszy z dalekiej podróży Natan dowiedział się o pożarze, który nawiedził jego dom, a z którego ocalił Rechę młody rycerz-templariusz. Między parą młodych zrodziło się uczucie; w toku wydarzeń okazało się jednak, że oboje są rodzeństwem – dziećmi zmarłego brata sułtana Saladyna. Postać Rechy, wychowanej przez Żyda, córki muzułmanina i chrześcijanki, stała się symbolem pojednania trzech religii w imię najwyższych zasad etycznych. Dysputę Natana z Saladynem, a także wątek siostry sułtana Sittah, uznać trzeba za pełen tolerancji dialog różnych postaw religijnych i filozoficznych. J. Malinowski, Maurycy Gottlieb – Powitanie..., Warszawa 1999

W roku 1877 największy monachijski wydawca, Friedrich Bruckmann postanowił wydać Natana Mędrca w bogatej, luksusowej szacie graficznej. Wykonanie ilustracji zlecił Maurycemu Gottliebowi, młodemu, ale już cenionemu artyście. Bruckmann widywał jego prace na wystawach; zainteresował go zwłaszcza Shylock i Jessica, scena z Kupca weneckiego Williama Szekspira.

Dla Maurycego Gottlieba, który czuł się zarówno Polakiem, jak i Żydem, było to na pewno zlecenie ważne i szczególne także ze względu na zawarty w dramacie Lessinga głęboki humanizm. Zgodnie z zamówieniem, Gottlieb miał przygotować około 12 obrazów, malowanych olejno na płótnie w technice en grisaille. Uzyskiwane tą techniką różne odcienie i gradacje szarości nadawały się bowiem najlepiej do fotograficznej reprodukcji. Takie „malowanie na szaro“ było dla artysty sporym wyzwaniem, wymagającym odeń szczególnej wrażliwości na światło, gradacje tonów i walorów. Według umowy malarz miał najpierw przedstawić Bruckmannowi niewielkie szkice i – dopiero po akceptacji – przenosić te kompozycje na duże płótna. Takich szkiców namalował Gottlieb około dwudziestu, wersji finalnych – obrazów o formacie ca 110 x 80 cm – co najmniej cztery. Były to: Powitanie Natana przez Rechę, Ocalenie Rechy z płomieni, Scena

końcowa z Saladynem, Sittah i Rechą oraz Saladyn i Sittah przy szachach. Trzy pierwsze znajdują się w różnych prywatnych kolekcjach, czwarty uchodzi za zaginiony.

Z końcem 1877 artysta przerwał jednak pracę nad „cyklem Natana“, bowiem Bruckmann z niewiadomych powodów wycofał się z umowy i ostatecznie do wydania dramatu Lessinga nie doszło.

Powitanie Natana przez Rechę, olej, kolekcja prywatna

Ocalenie Rechy z płomieni, olej, kolekcja prywatna

Już po śmierci Gottlieba dwanaście szkiców i dwa duże obrazy (Powitanie Natana przez Rechę i Ocalenie Rechy z płomieni) trafiło do zbiorów krakowskiego prawnika Emila Beresa, przyjaciela artysty, inne rozpierzchły się po świecie (m.in. Izrael, Australia, USA).

Jednym z tych ostatnich jest także oferowany szkic do Rechy, namalowany olejno na płótnie naklejonym na tekturę.* Dodatkowo artysta użył tu jeszcze trzonka pędzla, żłobiąc ornamentalne linie w mokrej, świeżej farbie.

Zarówno w tym obrazie, jak i w pozostałych pracach cyklu wciąż jeszcze dostrzegalne są inspiracje malarstwem uwielbianego nauczyciela artysty, „mistrza“ Jana Matejki, widoczne w formie, rysunku, a czasem w gestach czy upozowaniu postaci.

Jak zauważył Jerzy Malinowski – Obrazy-ilustracje do „Natana Mędrca“ były też pierwszymi pracami, w których artysta podjął tematykę świata żydowsko-arabskiego. A o tym, że go ten świat pociągał świadczy, m.in. malowany równocześnie „Autoportret w stroju beduińskim“, stroju z balu w monachijskim Kunstvereinie (1877; zaginiony). J. Malinowski; op.cit. * W katalogach i na stronach internetowych spotykane jest także – błędne – określenie techniki, jako „gwasz na tekturze“.

Saladyn i Sittah przy szachach, olej, obraz zaginiony wg reprodukcji w Tygodniku Ilustrowanym, 1878

Recha i Daja, szkic olejny, kolekcja prywatna

57 JÓZEF MEHOFFER (Ropczyce k. Lwowa 1868 – Wadowice 1946)

KOMPOZYCJA ALEGORYCZNA, lata 1892-1893 Szkic z okresu studiów paryskich. ołówek, papier, całość: 58 x 44,5 cm w świetle passe-partout: 43 x 33,5 cm u dołu pośrodku – pod passe-partout – napis obcą ręką: Kompozycja z czasów | paryskich 1892/3 3 500 zł

estymacja: 4 000 – 10 000

Pochodzenie: zbiory rodziny artysty. W załączeniu potwierdzenie autentyczności rysunku i jego przynależności do zbiorów rodziny artysty wystawione przez jego prawnuczkę, p. Anną Mehoffer-Lewandowską (Kraków, 18 grudnia 2017). Rysunek opisany w katalogu: – Józef Mehoffer. Katalog wystawy zbiorowej [wstęp H. Blum, katalog oprac. Z. Tobiaszowa, Z. Kucielska Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 1964, s. 140, nr kat. 206 [Szkic z okresu studiów paryskich; wł. dr Zbigniew Mehoffer].

58 LEON CHWISTEK (Kraków 1884 – Barwiszcze k. Moskwy 1944)

PROJEKTY SCENOGRAFII rysunek dwustronny tusz, papier 22 x 27,5 cm (awers: w świetle passe-partout) 21,8 x 27,8 cm (rewers: w świetle passe-partout)

18 000 zł

estymacja: 20 000 – 30 000

59 WLASTIMIL HOFMAN (Praga 1881 – Szklarska Poręba 1970)

PISKLĘ, 1930 olej, płótno, 51 x 61 cm sygn. l.g.: Wlastimil Hofmann | 1930 Na odwrocie – na górnej listwie krosna autorski napis ołówkiem: Pisklę; ponadto obcą ręką numer 2523; na listwie dolnej napis obcą ręką: Wlastimil Hofman | „Pisklę“ 1930 r.

18 000 zł

estymacja: 20 000 – 30 000

Do postaci czarnowłosej dziewczyny trzymającej w dłoniach bezbronne pisklę – pozowała artyście jego ulubiona modelka, Hela Fliszewska, z krakowskiego Zwierzyńca (późniejsza żona Edwarda Wlazło). Jak pisała Ada, żona artysty – Hela rosła i doroślała w naszych oczach, a zaczął ją Wlast malować jako dziewuszkę. Jej wizerunek odnajdujemy, m.in. wśród dziecięcych modeli w obrazie Adzia i jej świat (1918) a także – już w latach 30. – m.in. jako młodą matkę w obrazach Macierzyństwo czy Szczęśliwa matka (por. np. kat. D.A. Agra-Art z marca i czerwca 2018).

60 WOJCIECH WEISS (Leorda na Bukowinie w Rumunii 1875 – Kraków 1950)

PEJZAŻ LETNI, po 1920 olej, płótno, 41,5 x 58 cm sygn. l.d.: WW [monogram wiązany] 18 000 zł

estymacja: 20 000 – 30 000

Więcej – www.agraart.pl

61 KARL EWALD OLSZEWSKI (Czerniowce na Ukrainie 1884 – Monachium 1965)

62 EUGENIUSZ URBAŃSKI herbu NIECZUJA (1877 – 1957)

ŁABĘDZIE olej, płótno, 76 x 120 cm sygn. p.d.: KarlEwaldOlszewski (jeden ciąg liter) 6 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 8 000 – 10 000

PAWIE PIÓRA, 1932 olej, tektura, 49,5 x 40 cm sygn. p.d.: E. Urbański de Nieczuja 1932 na odwrocie stempel z tekstem: O.P.C.N | BRAŞOV 3 000 zł

estymacja: 4 000 – 10 000

63 BRUNO SCHULZ (Drohobycz 1892 – Drohobycz 1942)

KOBIETA I MĘŻCZYZNA NA ULICY, 1920 ołówek, papier, 22,4 x 16 cm (w świetle passe-partout) sygn. l.d.: BrunoSchulz | 1920

65 000 zł

estymacja: 75 000 – 100 000

Proweniencja: według relacji obecnego właściciela, około roku 1972, rysunek został przezeń pozyskany od osób skoligaconych z Bruno Schulzem, którym artysta powierzył część swych prac.

Dorobek plastyczny [Bruno Schulza] tego wielkiego pisarza oraz wybitnego rysownika i grafika jest nam znany tylko częściowo. Ocalała i odnaleziona do dziś spuścizna artystyczna autora „Sklepów cynamonowych“, składająca się z około 400 rysunków i grafik, stanowi zaledwie cząstkę ogromnej liczby prac, których większość zaginęła lub uległa unicestwieniu.1 Losy wielu dzieł – rękopisów, obrazów, rysunków – Bruno Schulza wciąż pozostają niewiadome i dziś trudno je odtworzyć, choćby tylko w części. Wydaje się, że wiele prac zaginęło bezpowrotnie, ale nadzieję przynoszą te, które odnaleziono, czasem nawet wbrew przypuszczeniom czy ustaleniom. Wiadomo, że do czasów wojennych pozostawały przede wszystkim w rękach samego artysty, który tylko nieliczne z nich darowywał przyjaciołom lub rodzinie. W roku 1942 – wobec coraz większego zagrożenia – Schulz „postanawia zabezpieczyć swoje rękopisy i rysunki,

powierzając je na przechowanie zaufanym osobom spoza getta. Sporządza prowizoryczne pakiety z tektury i umieszcza w nich manuskrypty literackie, rysunki, grafiki oraz obfitą korespondencję, którą gromadził przez lata. Nazwiska [wszystkich] depozytariuszy nie są znane“.2 Jerzy Ficowski, wybitny znawca, niestrudzony poszukiwacz i badacz twórczości Bruno Schulza, w zebranej i opracowanej Księdze obrazów artysty zaproponował ujęcie jego plastycznej twórczości w ramy pięciu zespołów tematycznych, zastrzegając, że klasyfikacja ta wymyka się czasem ścisłym prawidłom. Przedstawiony tu – nieznany dotychczas rysunek – mógłby znaleźć się w rozdziale Kobieta –

idol i władczyni, w grupie pokrewnych, opisanych przez autora prac: Na miasteczkowych ulicach, w ciasnych zaułkach, na śródmiejskich schodach, u wejść do domów i sklepików, wśród przechodniów stąpają na wysokich obcasach [kobiety] owe boginie powszedniości – w defiladzie, budzącej nawet w starcach odruch fascynacji i uniżonego hołdu.3 Porównaj: Bruno Schulz. Księga obrazów. Zebrał, opracował, komentarzami opatrzył Jerzy Ficowski, słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2012, 1)Ilustracje do własnych utworów, s. 491; 2)Kalen-

darium, s. 554; 3)Kobieta – idol i władczyni, s. 526; oraz il., m.in. na ss. 78, 164/165, 290-307.

64 STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ (Warszawa 1885 – Jeziory na Wołyniu 1939)

PORTRET KOBIETY, grudzień 1934 pastel, papier brązowy naklejony na tekturę 64,5 x 49,5 cm sygn. p.g.: Ignacy | Witkiewicz | 1934 | XII | T.B + A) | NTI NP | + herb

* 38 000 zł

estymacja: 45 000 – 85 000

W połowie lat 20. Witkacy, rozczarowany brakiem zrozumienia publiczności, porzucił nie przynoszące mu ani zysków ani uznania malarstwo olejne i powołał do życia jednoosobową Firmę Portretową „S.I. Witkiewicz“. Sformułował wówczas Regulamin, określający zasady funkcjonowania Firmy i wyszczególniający pięć podstawowych typów wizerunków – oznaczonych kolejnymi literami alfabetu od A do E – określających konwencję, w jakiej portret miał być wykonywany. Najbardziej popularny był typ B – realistyczny, w miarę obiektywny, prezentujący modela w popiersiu, na neutralnym tle, ujmujący głowę w nieregularne obramowanie na kształt aureoli. Taki właśnie, w założeniu, miał być także prezentowany portret kobiety, malowany w grudniu 1934 roku. Ma on jednak dodatkowe oznaczenie w postaci litery A, co według Regulaminu Firmy określało portret „wylizany“, tzn. wyidealizowany z bardzo starannie opracowaną twarzą –

odpowiedni raczej dla twarzy kobiecych niż męskich. Wykonanie „gładkie“, z pewnym zatraceniem charakteru na korzyść upiększenia, względnie zaakcentowania „ładności“. Najwyraźniej w trakcie seansu artysta docenił urodę modelki – jej klasyczne rysy, łagodny wyraz dużych ciemnych oczu oraz długą szyję. Suknia została potraktowana szkicowo, by nie stanowiła konkurencji dla delikatnej twarzy kobiety. Zmiana kwalifikacji portretu nie pozostawała oczywiście bez wpływu na cenę. O ile portret typu B kosztował 250 zł (równowartość przyzwoitej miesięcznej pensji), to koszt wizerunku wykonanego w typie A wynosił 350 zł. Pozostałe adnotacje przy sygnaturze oznaczają, że Witkacy w dniu portretowania nie pił alkoholu (NTI ) ani nie palił papierosów (NP), za to wzmocnił się filiżanką herbaty (herb). Sposób rysowania, wykorzystanie barwnych walorów podłoża oraz sygnatura i towarzyszące jej adnotacje świadczą niezbicie o autorstwie Witkacego. Portret nie był dotąd publikowany ani wystawiany; jego „wypłynięcie“ jest swego rodzaju odkryciem, wzbogacającym wiedzę o oeuvre artysty. Wedug ekspertyzy dr Anny Żakiewicz

do wylicytowanej ceny doliczona zostanie opłata organizacyjna (Premium) w wys. 26 % (VAT i podatek graniczny – 8%).

65 RAFAŁ MALCZEWSKI

66 RAFAŁ MALCZEWSKI

(Kraków 1892 – Montreal 1965)

Z HUCULSZCZYZNY, 10 marca 1928

KURYTYBA. CHŁOPIEC GRAJĄCY W PIŁKĘ PRZED CAFE SALAO IMPERIAL, 1942

akwarela, papier, 21 x 38 cm (w świetle passe-partout) sygn. i dedykacja autorska l.d.: Najukochańszej Krasnoitce (?) | Zosi | Kosman. Rafał Malczewski Bystrzec. | Huculszczyzna. 10 ./. 28 ponadto wzdłuż l. krawędzi u dołu: Cudnemu Pomagierowi | [...] Towarzyszowi Proweniencja: kolekcja rodziny artysty w Kanadzie. * 3 000 zł

estymacja: 5 000 – 10 000

do wylicytowanej ceny doliczona zostanie opłata organizacyjna (Premium) w wys. 26 % (VAT i podatek graniczny – 8%).

tempera, karton, 78 x 50 cm Proweniencja: kolekcja rodziny artysty w Kanadzie. * 6 000 zł

estymacja: 8 000 – 15 000

Obraz wymieniony: – S. Potępa, Rafał Malczewski, TTK Tarnów 2006, s. 316 [własność Zofii Malczewskiej].

67 STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ (Warszawa 1885 – Jeziory na Wołyniu 1939)

PORTRET ARYSTARCHA LASZENKO, MAJORA WP, kwiecień 1935 pastel, papier beżowy 65 x 50,5 cm sygn. wzdłuż dolnej krawędzi: Ign Witkiewicz 1935 | IV | (T. B) | NP NTI W prawym górnym rogu – „odwrotnie“ w stosunku do kompozycji – wpisana ołówkiem liczba: 691. Pochodzenie: dawna własność Adama Raczkowskiego (1939-1988) w Częstochowie. W roku 1974 sprzedany w Desie, następnie własność prywatna.

30 000 zł

estymacja: 35 000 – 70 000

Obraz wymieniony: – Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885-1939. Katalog dzieł malarskich, oprac. I. Jakimowicz przy współpracy A. Żakiewicz, Muzeum Narodowe, Warszawa 1990, s. 135, nr kat. I 1923 (tu jako: Arystarch Lonczenko; własność prywatna).

W kwietniu 1935 r. artysta przebywał w Zakopanem, przeżywając kryzys z powodu kolejnego (jednego z wielu) zerwania z Czesławą Oknińską. Nie przeszkadzało mu to jednak realizować dużej ilości zamówień portretowych, co było podstawą jego utrzymania. Portret majora Arystarcha Laszenki w mundurze wykonany w kwietniu 1935 roku został zakwalifikowany do typu B i zgodnie z Regulaminem Firmy Portretowej, jest „charakterystyczny,

jednak bez cienia karykatury […] Stosunek do modela obiektywny“. Twarz mężczyzny jest starannie opracowana, mundur został potraktowany bardziej szkicowo, jednak z uwzględnieniem istotnych dlań detali – oficerskich aplikacji na kołnierzu oraz dystynkcji majora na pagonach. Adnotacje przy sygnaturze informują, że w dniu wykonania portretu Witkacy nie palił papierosów (skrót NP) i nie pił alkoholu (skrót NTI ). Według ekspertyzy dr Anny Żakiewicz

68 WŁADYSŁAW CHMIELIŃSKI

69 WŁADYSŁAW CHMIELIŃSKI

(Warszawa 1911 – Warszawa 1979)

WARSZAWA – WIDOK OD STRONY MARIENSZTATU NA KOŚCIÓŁ ŚW. ANNY I NOWY ZJAZD (WIADUKT PANCERA)

WIDOK NA WAWEL Z ULICY KANONICZEJ olej, płótno, 35,3 x 25,2 cm sygn. p.d.: Wł. Chmieliński

olej, płótno 60 x 80,5 cm sygn. p.d.: Wł. Chmieliński

4 500 zł

9 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 12 000 – 18 000

estymacja: 5 000 – 10 000

70 RAJMUND KANELBA

71 EUGENIUSZ EIBISCH

(Warszawa 1897 – Londyn 1960)

(Lublin 1896 – Warszawa 1987)

BUKIET – MAKI I INNE KWIATY

MARTWA NATURA, ok. 1944

olej, płótno, 81,2 x 66 cm sygn. p.d.: kanelba na odwrocie na krośnie napis „A“; nadto mała okrągła nalepka z napisem A

olej, płótno, 45,5 x 53,5 cm sygn. l.d.: Ebiche na odwrocie na płótnie pionowo barwny szkic twarzy kobiety (zamazany)

16 000 zł

Porównaj: – Martwa natura na tle czerwonej draperii, 1944; [w:] Eugeniusz Eibisch obrazy olejne, rysunki, Muzeum Narodowe w Warszawie, maj-czerwiec 1967, poz. 21, s. 62, il. 10 czarno-biała.

estymacja: 20 000 – 30 000

Więcej – www.agraart.pl

27 000 zł

estymacja: 30 000 – 40 000

72 ELIASZ KANAREK

73 RAFAŁ MALCZEWSKI

(Skowierzyna lub Warszawa 1901 – Scottsville, USA 1969)

(Kraków 1892 – Montreal 1965)

JESIENNY BUKIET, ok. 1945 KWIATY, ok. 1950 technika mieszana: olej i wosk, płyta, 51 x 30,6 cm sygn. u dołu: E. Kanarek Na odwrocie na krośnie nalepka galerii (druk, rękopis): Painting courtesy of | THE LITTLE GALLERY | 252 SOUTH 16TH STREET, PHILADELPHIA 2, PA.| KINGSLY 5.7562 | Flowers – Kanarek – 450 – 8 000 zł

estymacja: 12 000 – 15 000

olej, tektura, 70 x 88 cm sygn. l.d.: Rafał Malczewski Na odwrocie szkic czarną kredką lub ołówkiem: martwa natura z kwiatami w wazonie. Napis tuszem: 403. * 35 000 zł

estymacja: 40 000 – 60 000

Więcej – www.agraart.pl

do wylicytowanej ceny doliczona zostanie opłata organizacyjna (Premium) w wys. 26 % (VAT i podatek graniczny – 8%).

74 RAJMUND KANELBA

75 ALICJA HALICKA

(Warszawa 1897 – Londyn 1960)

(Kraków 1889 – Paryż 1974)

STARA PRZYSTAŃ

PORTRET DZIEWCZYNY, ok. 1935-1938

olej, płótno, 51 x 61 cm sygn. p.d.: kanelba Na odwrocie napis na płótnie: THE OLD WHARF | by | KANELBA Na listwie krosna nalepka (maszynopis) o treści: The old wharf | by | Kanelba | 4000.

10 000 zł

7 000 zł

Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 12 000 – 18 000

estymacja: 8 000 – 15 000

76 SOTER JAXA-MAŁACHOWSKI (Wolanów pod Odessą 1867 – Kraków 1952)

PORT NA HELU, 1920 olej, płyta, 37,5 x 79 cm sygn. p.d.: S Jaxa | 1920 5 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 8 000 – 12 000

77 MARIAN MOKWA (Malary k. Chojnic na Pomorzu 1889 – Sopot 1987)

WYSOKI BRZEG olej, płótno, 63 x 87,5 cm sygn. l.d.: Mokwa 4 000 zł Więcej – www.agraart.pl

estymacja: 6 000 – 8 000

DOM AUKCYJNY AGRA-ART SPÓŁKA AKCYJNA 00-679 Warszawa, ul. Wilcza 55/63 tel. 22 625-08-08, 22 745-10-20, e-mail: agra@agraart.pl

ZARZĄD Zofia Krajewska-Szukalska prezes zarządu

Konrad Szukalski wiceprezes

Rafał Krajewski wiceprezes

Anna Jóźwik dyrektor Domu Aukcyjnego

Piotr Borkowski dyrektor zarządzający

Jolanta Krasuska kierownik działu (sztuka współczesna)

Grażyna Zielińska malarstwo rzemiosło artystyczne

Joanna Dziewulska historyk sztuki (sztuka tradycyjna)

Marcin Zieliński projekty graficzne

Katarzyna Jedynak promocja wydarzeń aukcyjnych

Agnieszka Warska księgowość

RADA NAUKOWA Anna Tyczyńska historyk sztuki, malarstwo

Renata Lisowska konsultacje konserwatorskie

Anna Prugar-Myślik historyk sztuki, malarstwo

Maryla Sitkowska historyk sztuki, grafika, rysunek

AUTORKI KATALOGU Anna Tyczyńska – historyk sztuki, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie w latach 1971-2005, znawca malarstwa polskiego XIX/XX w., starszy kustosz zbiorów malarstwa polskiego, współautorka wielu wystaw i katalogów organizowanych w MNW. Anna Prugar-Myślik – historyk sztuki, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik naukowy Muzeum Narodowego w Warszawie w latach 1976-2005, starszy kustosz zbiorów sztuki współczesnej, autorka wielu publikacji, katalogów i wystaw organizowanych w MNW i innych polskich i zagranicznych muzeach. Maryla Sitkowska – historyk i krytyk sztuki. Była kustosz Gabinetu Grafiki i Rysunków Współczesnych Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 1990-2013 kierowała Muzeum ASP w Warszawie. Kuratorka wystaw, autorka licznych katalogów i publikacji o sztuce współczesnej.

Uprzejmie informujemy, że w zakresie obsługi prawnej współpracujemy z kancelarią prawniczą Anny Staniszewskiej w Warszawie. Roczna prenumerata katalogów (Sztuka Współczesna i Tradycyjna) wysyłanych przed każdą aukcją w pierwszej kolejności oraz wszelkie inne okazjonalne katalogi Agra-Art – 120 zł numer konta: PKO sa 69 1240 6218 1111 0010 7726 1501

Zdjęcia do katalogów Marcin Zieliński, Łukasz Macheta

WYDAWCA: Agra-Art SA Wszelkie prawa zastrzeżone.

Posiadanie i zakres przetwarzania danych osobowych. Niniejszym przekazujemy informacje dotyczące przetwarzanie Pani/Pana danych osobowych przez Agra-Art S.A. Administrator danych osobowych: Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Agra-Art S.A., z siedzibą w Warszawie przy ul. Wilczej 55/63, 00-679 Warszawa. KRS: 0000101181, REGON: 012478229, NIP: 5261879258

Dane kontaktowe administratora: Agra-Art S.A., ul. Wilcza 55/63, 00-679 Warszawa. tel: (22) 625-08-08, e-mail: agra@agraart.pl

Cele przetwarzania danych osobowych, podstawa prawna oraz prawnie uzasadnione interesy Agra-Art S.A. Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane w celu: –

wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą (Ustawa o ochronie danych osobowych: art 23 ust. 3, RODO: art. 6 ust 1. lit. a i b);

–

spełnienia ciążących na nas obowiązków prawnych umożliwiających realizację umów wynikających z prawa polskiego, w szczególności przetwarzanie i udostępnianie danych transakcji państwowym instytucjom upoważnionym, ponieważ przetwarzanie w tym przypadku jest niezbędne do wypełnienia wymogów prawnych, którym podlegamy (Ustawa o ochronie danych osobowych: art 23 ust 2 i 4, RODO: art. 6 ust 1. lit. c);

–

wykonania zadań informacyjnych i marketingowych (Ustawa o ochronie danych osobowych: art. 23 ust. 5 pkt 4-1, RODO: art. 6 ust 1. lit. a i f).

Odbiorcy danych osobowych. Odbiorcami Pani/Pana danych osobowych mogą być podmioty: –

upoważnione do ich otrzymywania z mocy obowiązujących przepisów prawa (np. sądy i organy państwowe);

–

z zakresu doręczania korespondencji i przesyłek;

–

biuro rachunkowe obsługujące Agra-Art S.A.;

–

doradcze, audytorskie i kontrolne;

–

prawne i windykacyjne.

Przysługujące prawa. Ma Pani/Pan prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia ich przetwarzania lub usunięcia. Ma Pani/Pan prawo do wniesienia w dowolnym momencie sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych w celach informacyjnych i marketingowych. W celu skorzystania z powyższych praw, należy skontaktować się z Agra-Art S.A. Dane kontaktowe wskazane są powyżej.

FORMULARZ REJESTRACJI / ZLECENIA NA AUKCJĘ W DNIU 14 PAŹDZIERNIKA 2018 IMIĘ: NAZWISKO: ADRES: NR DOWODU OSOBISTEGO: TELEFON: EMAIL:

BĘDĘ UCZESTNICZYĆ OSOBIŚCIE W AUKCJI ilość miejsc do zarezerwowania:

CHCĘ LICYTOWAĆ PRZEZ TELEFON pozycje wg numerów katalogowych:

nr telefonu, pod którym będę dostępny/a w czasie aukcji:

CHCĘ ZŁOŻYĆ ZLECENIE nr kat., opis obiektu, maksymalna cena (bez premium)

ZAPOZNAŁAM/EM SIĘ I AKCEPTUJĘ REGULAMIN UMIESZCZONY W KATALOGU AUKCYJNYM (LUB NA WWW.AGRAART.PL) Stosownie do wymogów ustawy z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych przez Agra-Art SA dla celów marketingowych. Dane podaję dobrowolnie i mam prawo wglądu do nich oraz do ich poprawiania.

DATA

PODPIS