AGRI SA Magazine 2015 08 by AGRISA

agri Vol 44 • No 4

AUG - SEPT 2015

Highly Commended

www.bkb.co.za

FOKUS: Voer en voeraanvullings • Saad FOCUS: Feed & feed additives • Seed Tuiste van Landbou | Home of Agriculture

agri Inhoud/Contents

Redaksioneel Editorial

34 Die kloutjie en die koei se oor

erbruikers is verrassend meer positief oor boere en die landbou in die algemeen as wat ‘n mens sou verwag. (Kyk die bevindinge van Agri SA se persepsie-opname op bl 103.) Verbruikers beskou boere as hardwerkend en hulle glo dat die landbousektor ‘n belangrike bydrae tot die ekonomie lewer. Verbruikers voel ook dat boere beter deur die regering ondersteun behoort te word. Tog is verbruikers se skokkende onkunde oor landbou en waar hulle daaglikse brood geproduseer word (en hoe dit op die tafel kom) nie ‘n geheim nie. Baie verbruikers (lees stedelinge) het slegs ‘n baie vae begrip oor hoe sake van die plaas tot op die tafel inmekaarsteek. Baie jongelinge wat nog nooit voet op ‘n plaas gesit het nie, sal moeilik die kloutjie van die melk in die houer op die supermark se rak, by die oor van ‘n lewende koei op ‘n plaas kan uitbring. Landbou sal meer moet doen om verbruikers aan sy kant te kry. Verbruikers kan in die toekoms waardevolle vennote wees.

133

125

107

Inhoud Contents 3 5 15

Redaksioneel Boekresensies/Book Reviews Stille waters

NUUS/NEWS 8 Standpunt/Viewpoint 12 Brokkies/Snippets 17 Verslag oor veiligheid- en sekuriteits uitdagings in boerderygemeenskappe 19 Regering faal plaaswerkers 20 SEB: Sleep Agri SA voete? 21 Agri SA concerned about draft waste pricing strategy 22 Finansiering en beter kommunikasie hoog op Omri se lysie 24 In Oupa se voetspore 25 Young people do not know much about opportunities in agriculture 31 Land ceilings: Why ignore the mistakes of others? 34 Agri SA praat met die regering, maar die regering moet ook praat! 35 El Niño: Moeilike besluite vir boere 37 Dieselterugbetaling 39 Farming communities receive money to combat crime 76 The Greek debt crisis 83 Nuwe leiers by Oos-Kaap

85 89

Die toekoms kom van die plaas af Influence of load shedding on labour in agriculture 93 Deelname aan die landbou-opname in jóú belang 99 Agri Gauteng hou Presidentedag 105 Farm, I will farm! 110 Hoogtepunte kenmerk Agri SA se bedrywighede sedert Februarie 123 Mandela se leierskap geëer

40 55

FOKUS/FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives Saad/Seed

GEREELD/REGULAR 75 Blokkiesraaisel 137 Water 142 Bewaring/Conservation 145 Agri Fauna 147 Wyn/Wine 149 Uit ‘n ander hoek Voorblad geborg deur/ Cover sponsored by Biomin Bladsye/Pages 52-53

Jou opinie maak saak... Vertel ons waarvan jy hou en wat jy sou verander in Agri. Your opinion is important... Let us know what you like and what you would like to change in Agri. Stuur jou kommentaar en besonderhede aan:/Send your comments and details to: ccomc@mweb.co.za of/or Privaatsak/Private Bag X180, Centurion 0046 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

WHOLESOME GOODNESS

agri Agri (waarby ingelyf Die Boer/The Farmer), word vyf keer per jaar versprei aan lede van Agri SA en ander intekenare. Agri (under which Die Boer/The Farmer is incorporated) is distributed five times a year to Agri SA members and subscribers. Redaksionele komitee/ Editorial committee Omri van Zyl, Hans vd Merwe, Johan Pienaar, Christo van der Rheede, Thabi Nkosi, Theo Boshoff, Nic Opperman, Kobus Visser, Elize van der Westhuizen, Annelize Crosby, Derick van der Walt & Livhuwani Ngwekhulu Personeel/Staff Uitvoerende redakteur/Executive editor: Derick van der Walt 082 770 5111 derick@greenpepper.biz Advertensiebestuurder/ Advertising manager Mabel Schmahl 082 563 4427 or (012) 997 3407/12 Mabel@agrisa.co.za Advertising executives Colleen Fraser 082 770 7577 colleen@mesconsultants.co.za Riaan Schmahl 074 170 6403 riaan@mesconsultants.co.za Kantooradministrateur en intekenare/ Office administrator and subscribers Thea Liebenberg Medewerkers/Contributors Dr Gerhard Verdoorn, Cassie du Plessis, Dr Gerhard Backeberg & Lehman Lindeque Uitleg/Layout Fréda van Wyk Adres/Address Agri, Privaatsak/Private Bag X180, Centurion, 0046 Blok/Block A, Inkwazi Gebou/Building, Embankmentstraat/Street, Zwartkop, Uitbreiding/Extension 7 Tel: (012) 643 3400/ Faks/Fax: (012) 663 3178 E-pos/E-mail: derick@greenpepper.biz Reproduksie en drukwerk/ Reproduction and printing Business Print Centre: (012) 843 7600 Agri SA aanvaar geen verantwoordelikheid vir aansprake wat in advertensies gemaak word nie en die menings en aanbevelings van individue of enige ander liggaam of organisasie wat in artikels in Agri verskyn nie. Kopiereg word voorbehou en inhoud mag slegs met die toestemming van die direkteur: Korporatiewe Skakeling gereproduseer word./ Agri SA accepts no responsibility for claims made in advertisements or for opinions and recommendations expressed by individuals or any other body or organisation in articles published in Agri. Copyright is reserved and the content may only be reproduced with the consent of the Director: Corporate Services.

Indien u op Agri wil inteken, skakel/ If you wish to subscribe to Agri contact Thea Liebenberg Tel: (012) 643 3400 Faks/Fax: (012) 663 3178 www.agrisa.co.za Artikels in Agri is ook op aanvraag in ‘n alternatiewe taal beskikbaar/Articles in Agri are also available in an alternative language on request. Sirkulasie/Circulation

agri Boeke/Books

Boekresensies Book Reviews ‘n Boek verniet Agri gee ‘n eksemplaar weg van elk van die boeke wat op dié bladsy bespreek word. Stuur ‘n e-pos met jou naam, posadres en telefoonnommer na agricompetitions@gmail.com. Sê ook watter boek jy wil hê (slegs een boek per e-pos, asseblief). Jou geldsake Hein Kruger (Lux Verbi) Hein Kruger, bekende entrepreneur en geldkenner, verduidelik in maklike geselstrant hoe jy jou geldsake kan regruk en bestuur. Hy bespreek onder meer: • Jou persoonlike begroting • Hoe om van skuld ontslae te raak • Beleggingsbeplanning • Versekering Speel klaar met skuld en kry beheer oor jou finansies. Navrae: nb@nb.co.za

is, watter geldeenheid waar gebruik word, en groot uitvindsels van die wêreld. Navrae: nb@nb.co.za Die inspirerende inkleurboek vir grootmense Doret Ferreira (Lux Verbi) Wees kreatief rondom die Bybel. Kleur in en ervaar die beste natuurlike oplossing en antwoorde vir onder meer die verligting van angstigheid, stresontlading en verhoogde konsentrasie. Ontwikkel ‘n bewustheid van dinge om jou, terwyl jy tyd saam met uitgesoekte teksverse en God deurbring. Navrae: nb@nb.co.za

Pharos Afrikaans vir almal (ook beskikbaar as English for all) Isabel Uys (Pharos) Dit is die eerste Sugar Man: The Life, death and taalnaslaanbron resurrection of Sixto Rodriguez wat KABV-gebaseer Craig Bartholomew is (onderwysers Strydom and Stephen sal presies weet ‘Sugar’ Segerman waaroor dit gaan). (Penguin Random Dit bestaan uit twee House South Africa) dele. Die eerste deel This is the fascinating sluit taalreëls en story of the American naslaanlyste in, en musician who was die tweede deel bevat famous in South algemene kennisfeite Africa and Australia, oor Suid-Afrika en die but unknown res van die wêreld. anywhere else until KABV-vereistes vir Afrikaans Huistaal en Eerste the Oscar-winning en Tweede Addisionele Taal vorm die basis vir documentary. Who die onderwerpe wat in dié boek bespreek word. was this folk singer Dit sluit onder meer die volgende in: punktuasie, who resonated with South Africa’s youth? No sametrekkings, woordsoorte, letterlike en figuurlike one could say. All anyone knew was his name – betekenis, geluide van dinge en diere, tye, Rodriguez – and the fact that he had killed himself sinonieme en antonieme, homonieme en homofone on stage after reciting his own epitaph. After many en leenwoorde, om maar ’n paar te noem. Dit years of on-and-off searching in a pre-internet age, bevat ook ’n lys met handige literêre terme soos the authors found the musician alive and living in hiperbool, klanknabootsing en personifikasie, sowel seclusion in Detroit. Even more remarkable was as nuttige notas oor skriftelike werk. the fact that Rodriguez, no longer working as a Die tweede deel van die boek fokus op musician and struggling to eke out a blue-collar algemene kennisfeite soos die nasionale simbole existence, had no idea that he had been famous for van Suid-Afrika, wie ons buurlande is, waar ons elf over 25 years in a remote area of the world. amptelike tale gepraat word, wie die wêreldleiers >>> bladsy 7 Boekwenners June/July 2015: Guide to the Aloes of South Africa, Jan Viljoen, Ladismith; The Battle of Savate, Antony W Louw, Malmesbury; Die jaar toe Emma begin kook het, Elsa Prinsloo, Bethlehem; Dink jouself gelukkig, Santie Matthee, Humansdorp; Judaskus, W Smith, Clanwilliam; Speurder Kwaaikofski, P van der Merwe; Die dag na die rowers opgedaag het, T Victor Welkom, Elton amper famous April en Juffrou Brom, S van Rooyen, Durban. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Boeke/Books <<< bladsy 5 Photo guide to Trees of Southern Africa (ook beskikbaar as Fotogids tot bome van suidelike Afrika) Braam van Wyk, Piet van Wyk and Ben-Erik van Wyk (Briza Publications) This is a valuable identification and reference guide to 300 of the more common tree species in the Southern Africa, both native and naturalised. Features of the revised edition include: • Descriptive accounts highlighting the most important field identification characters. • Full-colour photographs illustrating growth form, flowers, fruit and bark of the various species. • Up-to-date distribution maps showing the range of each species in Southern Africa. • Information on habitat preference of each species and uses by man. • Reference to similar and closely related species and how they can be distinguished. • Introductory chapters on biomes and trees; fruit trees; furniture and craftwork; firewood; medicinal and poisonous trees; trees and animals; architecture of trees; identifying trees. Enquiries: Tel no (012) 329-3896, e-mail: books@briza.co.za, website: www.briza.co Slim vang… die grap! Pieter van der Lugt, illustrasies deur Maja Sereda (Tafelberg) Hier is nog sowat 100 nuwe, oorspronk like grappe vir laerskool kinders, volgens die wenresep van die eerste titel (Hoe meer haas, hoe minder wortels, 2014), en volgens temas gerangskik. Maja Sereda se lyntekeninge in swart en wit sorg vir verdere humor. ’n Klompie voorbeelde: • Waarheen gaan Kersvader as hy siek is? ’n Ho-ho-hospitaal.

• Waar doen die heks haar werk? In ’n kantoor. • Wie is ’n vampier se gunstelingmense? Sy bloedfamilie. • Juffrou vra vir Jannie om op ’n kaart te wys waar Amerika is. Hy maak so en gaan sit weer. “Mooi,” sê die juffrou. “En wie het Amerika ontdek?” “Jannie, juffrou!” sê die klas. Navrae: nb@nb.co.za Die vervolgdes Jacqueline Leuvennink (Lux Verbi) Die vervolging van Christene, bloot as gevolg van hulle geloof, is nog lank nie deel van die kerk se verlede nie. Wêreldwyd word daar steeds mense vervolg. Dit gaan gepaard met marteling, fisiese en verbale mishandeling, gevangenskap, ontvoering, boetes, deportasie, verwoesting van eiendom en lewensverlies omdat hulle in Jesus Christus glo. Leuvennink, ‘n bedrewe en ervare joernalis, gee in Die Vervolgdes hierdie mense, wat erge vervolging daagliks in die gesig staar, se stories lewensgetrou weer. Navrae: nb@nb.co.za Jack Parow: Die ou met die snor by die bar Jack Parow met Theunis Engelbrecht (Penguin Random House South Africa) In Die ou met die snor by die bar vertel die Afrikaanse supersterrapper, Jack Parow, van sy mal en wilde avonture. Die storie begin agter die Boerewors gordyn in Bellville en maak draaie in plekke soos Parow, Waenhuiskrans, Uitkykhoogte, Onrusrivier, The Lollipop Lounge in Randburg, Mitchells Plain, België, Nederland, Los Angeles en Moskou. Jack vertel van die kattekwaad wat hy as laaitie aangevang het en onthul vir die eerste keer hoekom die Kaapse stadsraad

hom afgedank het toe hy vir die afdeling vir begraafplaas-beplanning gewerk het. Hy vertel ook die stories agter van sy gewildste liedjies en draai nie doekies om oor wat hy van ’n klomp goed dink nie, soos die “ou” Afrikaans en die “nuwe” Afrikaans, die lewe in Suid-Afrika, en wat dit regtig beteken om ’n rapper te wees. Die dag ná die rowers opgedaag het: Leef hier en nou Johan Pienaar (Lux Verbi) Roof, kanker, dood, egskeiding is net enkele van die slegte dinge wat oor mense se pad kom. Maar wat bly daarna oor? Hoe kyk jy die lewe in die oë wanneer jy nie wíl aangaan nie? Begin by vandag, sê dr Johan Pienaar. Dis wat jy vandag doen wat bepaal hoeveel sin en betekenis jou lewe gaan hê. En hoewel niemand werklik antwoorde op die lewe se moeilikste vrae het nie, daag die skrywer jou uit om steeds elke dag voluit te leef. Vergesel Johan Pienaar op ‘n reis van 30 dae en leer hoe om nie net te oorleef nie, maar weer opnuut te lééf. Kreatiewe kinderkamers (ook beskikbaar as Rooms your children will love) Sam Scarborough (Human & Rousseau)

Kinderkamers om van te droom. Sowat 50 projekte van maklik tot moeilik vir alle ouderdomsgroepe, wat wissel van baba en kleuter na amper-tiener en jong volwassenes. Met baie wenke en idees vir klein veranderings. Stap-vir-stap-aanwysings met volkleurfoto’s maak die projekte maklik uitvoerbaar. Kry onder meer idees vir bêreplek, beligting, muurversierings en vloerbedekkings. Navrae: nb@nb.co.za. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Standpunt

Hans van der Merwe

Ek en Agri SA se voorsitter, Johannes Möller, het die afgelope paar maande landbou-konferensies en -kongresse in die buiteland bygewoon. Om ‘n entjie weg te staan van jou eie situasie, help soms om weer perspektief op jou denke, doen en late te kry. Dit bring bietjie objektiwiteit en bied die geleentheid om te besin oor wat fout is en waarop voortgebou kan word.

Dit gaan oor gesindheid

ns was eers in die Seychelle om twee konferensies en die algemene jaarvergadering van die Konfederasie van die Suider Afrikaanse Landbou-unies by te woon. Hierdie organisasie, onder voorsitterskap van Theo de Jager en met Ishmael Sunga as jarelange hoofbestuurder, het homself gevestig as gerespekteerde fasiliteerder van landbou-organisatoriese en beleidsontwikkeling vir die SuiderAfrikaanse streek. Die konferensie het getoon dat die inheemse bevolking en veral vroue met groot entoesiasme tot die bedryf toetree en reeds betekenisvolle suksesse behaal. Wat veral opvallend was, is dat Afrika-wetenskaplikes na vore tree met die vermoë om oplossings vir Afrika se unieke probleme en uitdagings te vind en dit toepasbaar vir Afrika se mense te maak. Sekerlik het beleidsonsekerheid, gebrekkige infrastruktuur, min finansierings hulp, beperkings op marktoegang, burokrasie en dergelike probleme steeds ‘n neerdrukkende effek op landbouontwikkeling in Afrika, maar ons het kerse sien brand waarvan die lig al hoe helderder skyn en die belofte inhou van ‘n groeiende bedryf wat veel meer welvaart kan ontsluit en ‘n welkome bydrae tot wêreldvoedselsekerheid kan lewer. Die infrastruktuur op die Seychelle is dié van ‘n ontwikkelende land. Paaie is smal en dikwels met verkeer oorlaai. Johannes vra vir ‘n plaaslike bewoner hoe hy die land se omstandighede ervaar. “Ons probeer nie om deur wette en regulasies onsself op te hef nie, ons werk eerder aan mense se gesindheid (attitude), sê dié vir hom. Wat ‘n waarheid! Die krisis wat Suid-Afrika weens hebsug, korrupsie en misdaad ondervind, kan nie met wette en regulasies alleen reggestel word nie. Dit is ‘n gebrek aan goeie waardes en moraliteit wat ons land se potensiaal om ‘n goeie lewe aan al sy inwoners te bied, ondermyn. Dit is ‘n verantwoordelikheid dat leiers op alle vlakke, ook in besighede,

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

gemeenskapsorganisasies en huishoudings, hulle by hernuwing tot waardes verbind wat ons samelewing sal saambind, vertroue skep en sodoende ons onderbenutte potensiaal ontsluit. Kom ons maak ‘n verbeterde “attitude” ‘n lewenswyse met die vertroue dat dit ‘n landsbeweging kan word. Die konferensie en kongres van die Wêreld Boere-organisasie (WFO) is kort ná die voormelde vergadering, in Milaan gehou. Dié organisasie se stigtingsvergadering is ‘n paar jaar gelede in Suid-Afrika gehou, en afgevaardigdes praat nog steeds met groot waardering van Suid-Afrika en Agri SA se bydrae om dié organisasie op dreef te kry. Milaan is aangewys as stad vir vanjaar se kongres omdat die vierjaarlikse World Expo daar aangebied word, met die tema: “Feeding the planet, energy for life”. Die WFO se tema het hierby aangesluit en verskillende toepaslike sub-temas is bespreek. Sterk boodskappe uit dié konferensie was dat toekomstige wêreldvoedselsekerheid van ‘n veel groter bydrae uit Afrika afhanklik is en dat privaatgrondbesit ‘n voorwaarde vir genoegsame investering in landbouontwikkeling is. Nog ‘n insiggewende opmerking was dat die wêreld se nagenoeg 540 miljoen kleinskaal- of bestaansboere, tans nie genoeg produseer om hulself te voed nie en hoewel hulle gehelp moet word om beter te doen, voedselsekerheid vir groeiende stedelike bevolkings grootliks ‘n funksie van kommersiële boere sal wees. In dié verband is daar talle uitdagings. Landbou se impak op die omgewing moet met omsigtigheid bestuur word. Dit is ‘n al hoe meer kennisgedrewe bedryf waarin nuwe tegnologie en uiteraard opleiding, van groot belang is. Hierin is vennootskappe en verbintenisse binne waardekettingverband belangrik, nie net om produksie en produktiwiteit te verhoog nie, maar ook om verliese met opberging en verwerking te beperk. Hiervoor is verdere innoverende produkontwikkeling

nodig, ten einde meer met minder te doen en terselfdertyd ekonomiese geleenthede te ontsluit. Die Milaan Expo, wat ‘n wêreld uitstalvenster is, kan met die vierjaarlikse Olimpiese spele of Sokker-wêreldbeker vergelyk word. ‘n Soortgelyke bodproses word gevolg as dit wat met groot sportgebeure die geval is en die suksesvolle gasheerstad gaan enorme infrastruktuurbestedings aan om die Expo aan te bied. Die interessante is dat die tema om volhoubare landbou-ontwikkeling gebou was as voorkeuronderwerp en ‘n gemeenskaplike uitdaging wat die wêreldgemeenskap moet ontmoet. ‘n Groot getal nasionale paviljoene dien daar as toonvenster van lande se verbintenisse tot ‘n groeiende en volhoubare landbou. Innovasie en modernisasie is temas wat op kreatiewe wyses uitgebeeld word. Seminare word aangebied waar regeringwoordvoerders en hul privaatsektor-vennote hulle tot die toekomsuitdagings verbind. Talle daarvan kom uit Afrika. Suid-Afrika neem nie deel nie. Daar kan sekerlik goeie redes vir Suid-Afrika se afwesigheid wees, waaronder die koste van deelname. Feit is dat indien Suid-Afrika sy leiersrol as Afrikalandbouland wil behou, ons daarvan moet kennis neem dat ander Afrika-lande nie net terugsit en niks daaromtrent doen nie. Dit het by my die vraag laat ontstaan of die Suid-Afrikaanse gemeenskap en regering nie in ‘n gemaksone met plaaslike voedselsekerheid is nie. Dit word klaarblyklik as ‘n gegewe aanvaar terwyl daar in die wêreld groeiende kommer daaroor is. Grondhervorming en die uitdagings wat daarmee gepaard gaan – waarvan die belang nie misken kan word nie – oorheers ons debatte teenoor dit wat nodig is om die landbou tegnologies te bly vernuwe en sy mededingendheid uit te bou. Met hierdie vars in my geheue beplan ons Agri SA se 2015-kongres wat in Oktober gehou word. Dit is vir landbou >>> bladsy 30

agri Viewpoint

Agri SA chairman Johannes Möller, and I attended various conferences and congresses abroad over the past few months. Distancing oneself from one’s own situation sometimes helps to regain perspective in one’s thinking and actions. It brings some objectivity and offers the opportunity to consider what is wrong and on what one can build forth.

Attitude is the answer

e first visited the Seychelles to attend two conferences and the annual general meeting of the Confederation of Southern African Agricultural Unions. This organisation, chaired by Theo de Jager and with Ishmael Sunga as long-serving general manager, has instilled itself as a respected facilitator of organisational and policy development in agriculture for the Southern African region. The conference revealed that the indigenous population, especially women, entered the industry with much enthusiasm and had already achieved significant successes. It was remarkable to see African scientists coming forward, with the ability to find solutions to Africa’s unique problems and challenges and making them applicable to Africa’s people. Of course the policy uncertainty, lack of infrastructure and financial assistance, limitations on market access, bureaucracy and other problems continue to hamper agricultural development in Africa, but we saw candles burning – some of which were becoming brighter and held the promise of a growing industry that can unlock far more prosperity and make a welcome contribution to food security in the world. The infrastructure in the Seychelles is

that of a developing country. Roads are narrow and often congested. Johannes asked a local resident how he experienced the country’s circumstances. “We are not trying to uplift ourselves through legislation and regulations; instead we work on people’s attitude,” the man replied. A simple truth! The crisis that South Africa experiences due to greed, corruption and crime cannot be addressed solely by legislation. A lack of good values and morality undermines our country’s potential to offer all its people a good life. Leaders at all levels, also in business, community organisations and households, must commit to values that unite our society, create confidence, and so-doing unlock our unutilised potential. Let us make an improved attitude a way of life in the hope that it can become a nation-wide movement. The conference and congress of the World Farmers’ Organisation (WFO) were held in Milan shortly after the aforementioned meeting. This organisation’s founding meeting was held in South Africa a few years ago. Delegates still refer to Agri SA’s contribution towards getting the organisation on track with much appreciation. Milan was named as the city for this year’s congress because the four-

yearly World Expo with the theme “Feeding the planet, energy for life” was to be held there. The WFO’s theme was aligned to this and different appropriate sub-themes were discussed. Strong messages emerged from this conference, namely that future world food security would depend to a much greater extent on Africa’s contributions and that private land ownership was a prerequisite for sufficient investment in agricultural development. Another insightful remark was that the world’s approximately 540 million small-scale or subsistence farmers currently do not produce enough to feed themselves and although they must be assisted to do better, food security for growing urban populations would primarily be a function of commercial agriculture. There are many challenges in this regard. Agriculture’s impact on the environment must be managed with circumspection. It is increasingly becoming a knowledge-driven industry where new technology and, of course training, are of great importance. To this end, partnerships and commitments within value chain context are important, not only to increase production and productivity but also to limit losses during storage and processing. Further innovative >>> page 30 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

GRAINLOADER • • • • • • •

7/9 Interlink V-Deck Grain Loader Domex steel chassis with V-Deck Bottom aluminum / compsite doors for easy offloading SAF Intra disc susp. with super singles Legal payload 39 ton depends of truck tractor tare Design for grain products Easy offloading – no labor required

HEAD OFFICE 051 011 1401 6 Lessing Ave Bloemfontein

HEAD OFFICE 051 434 2045 6 Lessing Ave Bloemfontein

www.trailord.com

SALES 082 888 8118 sales@trailord.com

www.trailord.com

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

SALES 082 888 8118 sales@trailord.com

50 CUBE SIDEagri Nuus/News TIPPER LINK

GRAIN LINK

LOWBED

WALKING FLOOR

TAUTLINER

CATTLE KING

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Snippets Brokkies

agri Brokkies/Snippets

Good news for sugarcane farmers BASF South Africa Crop Protection recently launched Prowl® CS, a new herbicide solution on sugarcane for the control of rottboellia and other broadleaf weeds and grasses. Prowl® CS’s micro-encapsulated formulation offers a long lasting residual action and is effective many weeks after initial application. This is due to the slow release of the active ingredient. Some capsules break open with application, where others remain intact. When humidity increases or dew is present, the remaining capsules break open, releasing more active ingredient into the soil and on the plant surface, preventing weeds from growing any further. The active ingredient also does not evaporate in dry conditions. Prowl® CS is a good solution on the market for the control of rottboellia and is also very effective against a broad spectrum of weeds including over 18 annual grasses and 6 broadleaf weeds.

Bursaries awarded to BSc students The South African Subtropical Growers’ Association (Subtrop) awarded bursaries under the association’s Lindsey Milne bursary scheme to Siseko Dunjwa (University of Fort Hare) and Raesetse Baloyi (University of KwaZuluNatal). The Lindsey Milne bursary, instituted by Subtrop in honour of Dr Lindsey Milne in recognition of his vast contribution to the South African subtropical fruit industry, is awarded to deserving students studying towards a BSc in agriculture, majoring in horticultural science or related fields.

Kollig op veebedrywe Agri-Expo Livestock bied van 15 tot 17 Oktober 2015 ‘n wêreldklasvenster op die Suid-Afrikaanse veebedryf. Dit sluit uitstallings van die primêre vleis- en suiwelsektore en hulle waardekettings in. Die tentoonstelling vind by Sandringham, Stellenbosch plaas. Op die agenda is ras- en interraskampioenskappe, ‘n streeksjeugskou, ‘n vleisbeesen melkbokinligtingsdag, ‘n jong afslaerskompetisie en ‘n konferensie met die tema, “Die Kragdebat: Afrika in Fokus”. Vir navrae kontak Claudine Wagner by tel no (021) 975 4440 of Claudine@agriexpo.co.za of besoek www.livestock.org.za

Wyntoekennings Die sesde jaarlikse Mutual & Federal Agri Wellington Wynroete Quest for the Best is Julie aangekondig. Die kompetisie vereer die gehalte en verskeidenheid van “Wyne van Oorsprong” in Wellington. Op die foto is agter van links: Daniel Slabbert (Wellington Wines), Erik van Wyk (Wellington Wines), Jacques Theron (M&F Agri), Dian Joubert (Diemersfontein), Francois Rhode (Diemersfontein), Francois van Niekerk (Wellington Wines). Voor is Dan Retief (Welvanpas), Marko Roux (Wellington Wines), Corlea Fourie (Bosman Family Vineyards), Higgo Jacobs (SASA), Dave Hughes, Aubern Williams (Diemersfontein) en Neil Marais (Dunstone Wines). Fotograaf: Maritha Livingstone-Louw (Something New Photography). agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Brokkies/Snippets

Feed registration desk launched for Afma members

New at VinPro Funzani Sundani joined VinPro on 1 August 2015 as an agricultural economist. She was previously employed as agricultural economist for market research at Grain SA. She was also responsible for research on strategies on export promotion and the development of new markets.

The Animal Feed Manufacturers Association (Afma) launched a feed registration desk to assist members to pre-register feed and feed related products with the directorate Agriculture Inputs Control. The directorate is responsible for the regulation of Act 36 of 1947, within the department of agriculture, forestry and fisheries. According to Afma’s executive director, De Wet Boshoff, the service will aim to streamline the process towards a shorter registration time of feeds and inputs to the feed industry. Present at the launch were De Wet Boshoff (Afma executive director), Thami Khetani (registration administrator), Loutjie Dunn (Afma chairperson), Liesl Breytenbach (manager: technical and regulatory affairs, Afma) and Jonathan Mudzunga (registrar of Act 36 of 1947).

Agri Eastern Cape’s young farmer crowned Paul Collett (32) is Agri Eastern Cape’s Toyota Young Farmer of the Year. He farms near Cradock with Angora goats, Angus cattle and Dohne Merino sheep, as well as with maize and lucerne. Paul has a BSc degree in entomology and echthyology, BSc (Hons) and an MSc degree in aquaculture. He is married to Valarie and the couple has two children. Paul believes that young farmers should “embrace, develop and test new paradigms regarding production parameters, while maintaining the standards set by previous generations”.

‘n Hoë noot vir Armando Armando Baartman, ’n voorman by die plaas Saratoga Fruit naby Robertson, is die wenner van Agri’s got Talent 2015. Dit is ’n talentkompetisie en lewensvaardighedeprojek vir landbouwerkers in die Suid-Afrikaanse vrugte- en wynbedrywe. Die vrugtebedryf het die projek in 2014 van stapel gestuur, maar dit word nou gesamentlik deur Hortgro en die VinProstigting aangebied, wat transformasieprojekte namens die wynbedryforganisasie VinPro behartig. “Ons vennootskap beklemtoon die feit dat beide hierdie industrieë die bemagtiging en ontwikkeling van hul werkers as ’n pioriteit beskou,” sê Rico Basson, besturende direkteur van VinPro. “Die Agri’s got Talent-projek bied aan vrugte- en wynbedryfwerkers ’n platform om hul talent ten toon te stel en terselfdertyd vaardighede te ontwikkel waarmee hulle ’n verskil in hul gemeenskappe kan maak,” sê Anton Rabe, uitvoerende direkteur van Hortgro.

Die topdrie in die Agri’s got Talent 2015-projek. Voor is die derdeplekwenner, Rayline Booysen (Rhodes Food, Tulbagh), die wenner Armando Baartman (Saratoga Fruit, Robertson), en die tweedeplekwenner Erien Smith (Graaff Fruit, Prince Alfred Hamlet). Agter is Anton Rabe (Hortgro) en Rico Basson (VinPro). agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Brokkies/Snippets

Voedingselemente moet meer doeltreffend wees Fertasa het op sy jaarsimposium in Pretoria sertifikate toegeken aan die drie topstudente wat in 2014 die bemestings-adviseursertifisering en opleidingskemakursus (Basos) voltooi het. Hulle is: Dirk Coetzee, Pannar (cum laude-student), Jacques Smith, departement van landbou Wes-Kaap; en Stephanie Roberts, Omnia. Die kursus word sedert 1999 jaarliks deur Fertasa deur middel van afstandonderrig aangebied. Sedertdien is 878 sertifikate uitgereik. Die doel van die kursus is om die vaardighede van bemestingadviseurs te bevorder. Kandidate kom uit die privaatsektor, regeringsinstansies, agri-besighede en koöperasies in Suider-Afrika. Die misstofbedryf en misstofverbruikers moet alles in hul vermoë doen om aanwending van voedingselemente doeltreffender te maak. Een van die belangrikste fokuspunte van moderne grondvrugbaarheid is die doeltreffende gebruik van misstowwe. Die FAO (Voedsel- en Landbouorganisasie) van die VN beskou effektiewe misstofaanwending as ‘n belangrike aanwyser om

Frans Joubert, kursusleier van die Basos-opleiding, Stephanie Roberts van Omnia met haar sertifikaat (sy het 87% behaal) en Adam Mostert, uitvoerende hoof van Fertasa. Foto: Hans Lombard

Verskeie plaaslike en internasionale sprekers het die Fertasa-simposium toegespreek. Van links is dr Lawrence van Rensburg (tegniese direkteur van Nulandis), dr Richard Ferguson (professor in grondkunde aan die Universiteit van Nebraska, Lincoln, VSA), dr Neil Miles (senior wetenskaplike van die Suid-Afrikaanse Suikervereniging), dr Christo Malan (besturende direkteur, AgriLibriumCape), Thomas Mason (besturende direkteur, Metson Manufacturing), dr Catherine Watson (hoof van die Instituut vir die landbou-omgewingstak, Agrivoedsel en Biowetenskap, Belfast, Noord-Ierland) en Adam Mostert (uitvoerende hoof van Fertasa). Foto: Hans

die herwinning van die plantvoedingstowwe uit toegediende mineralemisstof in akkerbou (landbou) te meet, aldus Adam Mostert, uitvoerende hoof van die Misstofvereniging van Suider-Afrika (Fertasa). Hy het die jaarlikse Fertasa-simposium in Pretoria toegespreek oor moderne neigings in grondvrugbaarheid en plantvoeding en gesê die Internasionale Vereniging vir die Misstofbedryf (IFA), wat die term voedingstofeffektiwiteit verkies, het ‘n werkstuk (wat binnekort vrygestel sal word) opgestel oor doeltreffende stikstofaanwending (NUE) om die beste wyse te bepaal om NUE te meet en uit te druk. “Die gewildste maatstaf is die inset/uitsetverhouding gemeet in kg/kg van die verwyderde oes. Die volgende stap is om die NUE vir elke land te bereken en doelwitte te stel. Ek is oortuig Suid-Afrika se NUE sal gunstig wees. Ons kan egter ‘n onaangename verrassing kry omdat dit nog nie tevore gemeet is nie,” het Mostert gesê.

Fresh value for farmers Phase Two of an enterprise development project undertaken by the Rhodes Food Group and Daff has lead to Constitution Road Wine Growers Ltd (CRWG) to open a fully-operational fruit handling depot to service the requirements of producers in the Robertson area. CRWG now owns and operates the most functional fruit handling and grading facility of its kind in the region. The depot, which became operational in November 2014, was funded with a R1 500 000 interest-free loan from Rhodes Food Group, backed by an innovative and mutually beneficial repayment agreement. The depot has already processed approximately 13 000 tons of apricots, peaches, pears, sultana grapes and figs from 38 producers. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Anneli Moolman and Job Mpele with the trustees of the depot

agri Stille waters

Stille waters Buitengewone krag Wanneer ’n mens begryp dat God in ’n totaal ander dimensie beweeg en funksioneer as waaraan ons beperkte menslike verstand blootgestel is, kom jy tot die besef dat niks Hom beperk nie. Hy beskik oor bonatuurlike krag. Luister weer na hoe Dawid ons Skepper in Psalm 104:1-5 (Die Bybel vir Almal) beskryf: “My God die Here, U is baie groot. U is die Koning en almal rondom U respekteer U en prys U. Daar is lig rondom U … U ry op die wolke, U loop op die vlerke van die wind. U kies die winde om u boodskappers te wees, die vuurvlamme is u werkers. U het die aarde op sy plek vasgesit, sodat dit nooit

sal skud nie.” Dit is dieselfde God wat vir Moses en die Israeliete die Rooisee oopgemaak het toe die Egiptiese weermag hulle van agter bestorm het. Dit is ook dieselfde God wat die leeus se bekke gesluit het toe Daniël

weens sy geloof in God in die leeukuil gegooi is en dit is God wat Sadrag, Mesag en Abednego uit die brandende vuuroond gered het toe hulle geweier het om voor die afgod Baäl te buig. Ook is dit God wat vir Paulus en Silas die tronkdeure oopgemaak het terwyl hulle Hom geloof en geprys het waar hulle in aanhouding was omdat hulle die evangelie van Jesus Christus verkondig het. God het BUITENGEWONE KRAG en is in staat om op bonatuurlike maniere in te gryp as ons op Hom vertrou. Verkeer jy vandag in ’n situasie waar jy sy buitengewone krag benodig? Gaan jy na Hom daarvoor uitroep?

Transformation and enterprise development

highlighted in new Agbiz publication

The good work of agribusinesses to enhance transformation in the sector has now been documented in a publication that was released by Agbiz in July. Agribusiness contributes to the National Development Plan through enterprise development aims to give a short summary of the many laudable projects undertaken by Agbiz members to ensure enterprise development and transformation. The publication complements a previous publication on the contribution of agribusinesses to socio-economic development that was released last year. “The publication is not an exhaustive list of active citizenry participation, but provides some insight into the highly commendable enterprise development initiatives and approaches of a number of its members,” says Dr John Purchase, CEO of Agbiz. “The government should take note that there are many successful models to establish transformation, as the success stories in the publication prove. The private sector may have a better understanding about finding a balance between transformation and sustainability than what government has. They should let us be and take note that we succeed without a rigid model as prescribed by them.” He points out that the contribution of agribusiness to South Africa goes much further than just economic participation through value-adding services and products. “The enterprise development contribution of agribusinesses to especially rural societies and communities in our country is significant and needs to be recognised.” The publication will be distributed to Agbiz members and to various decision makers in, among others, government departments and portfolio committees, as well as to ministers and deputy ministers.

Agribusiness contributes to the National Development Plan through Enterprise Development

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

NEW K R AG T I G E N H A R DW E R K E N D

Onderstel vanaf

R799 000 * Met beesbak vanaf

* BTW uitgesluit. Model slegs vir illustrasie.

R925 000 *

Gemaklik - Groot binneruimte, 2200 mm maksimum hoogte, groot voorruit vir optimum sigbaarheid, ten volle verstelbare stuurwiel Kragtig - Iveco FPT Industrial 8,7 en 13 liter, 6 silinders, die jongste generasie drukbuisenjins, met lewering van 216 -254-320 kW Brandstof - Die mees mededingende standaarde in brandstofverbruik en lae onderhoudkoste, en boonop langer dienstussenposes

YE ARS

W W W. I V E C O . C O . Z A

150 YEARS OF EXPERIENCE

agri Nuus/News

Verslag oor veiligheid- en sekuriteits uitdagings in boerderygemeenskappe (AGRI SA MEDIAVERKLARING)

ie mees onaanvaarbare element van die geweldskultuur in boerderygebiede is die onnodige lewensverlies wat die landbougemeenskap onlangs moes verduur. Dit is onaanvaarbaar dat voorvalle van geweld en brutaliteit in boerderygemeenskappe steeds voortduur. Agri SA is ernstig bekommerd oor die lyding wat hierdie misdade tot gevolg het vir diegene wat van die landbouafhanklik is. Dit is teen hierdie agtergrond dat die Menseregtekommissie (MRK) sy verslag oor veiligheid- en sekuriteitsuitdagings in landbougebiede vrygestel het. Boerderygemeenskappe is kwesbaar vir geweld weens hul isolasie en gebrek aan doeltreffende en tydige dienslewering, veral ten opsigte van veiligheid en sekuriteit. Die Menseregtekommissie is bekommerd oor die skending van menseregte in boerderygemeenskappe, met inbegrip van die reg tot veiligheid en sekuriteit. Tekortkominge in dié verband was ‘n betekenisvolle oorweging vir die hou van die verhore in Oktober 2014. Die Kommissie het bevind dat misdaad en kriminaliteit die hoofoorsaak van geweld teen boerderygemeenskappe en veral plaaseienaars is. In sy verslag gee die Kommissie erkenning aan Agri SA se voorlegging, naamlik: Die inligting wat aan die paneelvoorsien is, was uiters belangrik in die formulering van sy aanbevelings, veral ten opsigte van hoe die gebrek aan veiligheid en sekuriteit in boerderygebiede ander aspekte met betrekking tot menseregte beïnvloed. In sy voorlegging het Agri SA die negatiewe gevolge van landelike misdaad en die ekonomiese koste daarvan, asook die impak wat dit op voedselsekerheid vir die land kan hê, beklemtoon. Veediefstal, wat ‘n negatiewe effek op die winsgewendheid van kommersiële boere en veral opkomende boere het, is ook uitgelig. Die volgende is van die belangrikste aanbevelings van die verslag wat op 20 Augustus 2015 in Johanneburg vrygestel is: • Menseregte in boerderygebiede moet gerespekteer en bevorder word. • Wetstoepassingagentskappe soos die SAPD en die NVG moet hul betrokkenheid in die bestryding van

misdaad teen boerdery gemeenskappe opskerp. • Daar moet veral aandag gegee word aan rasse verhoudinge in boerdery gemeenskap pe tydens die voorgestelde dialoogsessies. • Stereotipering Kommissaris Danny Titus van die Menseregtekommissie en Kobus van boerdery Breytenbach, voorsitter van Agri SA Landelike Beveiligingskomitee, tydens moet die vrystelling van die verslag. aangespreek word en die goeie gesamentlike misdaadvoorkomingsaksies verhoudinge wat tussen plaaseienaars te beplan en uit te voer ter bekamping van en plaaswerkers op baie plase bestaan, misdaad. moet beklemtoon word. ‘n Samelewing wat wet en orde • Die Kommissie beveel aan dat die respekteer, is noodsaaklik vir die ekonomie verhouding wat tussen Agri SA en die as geheel, maar ook vir die landbousektor. SAPD bestaan nagestreef moet word Nou, meer as ooit tevore, maak die sodat lede van die boerderygemeenskap landboubedryf staat op die polisie om ‘n integrale deel van hul eie veiligheid kriminele aktiwiteite in landelike gebiede kan vorm. te bekamp. Agri SA sal voortgaan om ‘n • Die negatiewe stereotipering van plase goeie werksverhouding met die polisie moet voorkom word. te handhaaf in die stryd om landelike • Die SAPD moet doeltreffende beleid misdaad te bestry. implementeer om veediefstal hok te Agri SA aanvaar die Landelike slaan, insluitend die aanstelling van Beveiligingstrategie, gerugsteun deur personeel in vakante poste. die Reservistebeleid, asook die beleid Agri SA verwelkom hierdie aanbevelings, oor sektorpolisiëring, as doeltreffende veral die aanbeveling dat ‘n spesiale strategieë om landelike misdaad te bekamp. subkomitee deur die Gesamentlike Vir die doeltreffende implementering Misdaadvoorkoming- en Sekuriteitsklusterdaarvan, moet die polisie verseker dat prioriteitskomitee aangestel moet word stasiebevelvoerders sodanige beleid en om ‘n aksieplan te ontwikkel ten einde die strategieë konsekwent en met erns toepas. aspekte wat in die verslag genoem word, Tydens die mediakonferensie, het aan te spreek en om met die gemeenskap die voorsitter van die MRK gesê dat dié te skakel. organisasie ‘n hoofstuk 9-instelling in terme Die organisasie verwelkom ook die van die grondwet is en daarom sal die Kommissie se erkenning dat die SAPD ‘n verslag aan die parlement voorgelê word. tekort aan hulpbronne in boerderygebiede Die verslag sal ook aan die onderskeie het en dat die Landelike Beveiligingstrategie portefeuljekomitees en toepaslike inklusief en sensitief is vir die behoeftes van staatsdepartemente voorsien word vir landelike gemeenskappe. verdere optrede. Die Kommissie beplan Agri SA is steeds van mening dat die om oor ‘n jaar ‘n vorderingsverslag bekend SAPD se kapasiteit op stasievlak uitgebrei te maak oor die implementering van die moet word om te kan reageer op voorvalle aanbevelings. in landelike gemeenskappe, asook om agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

INDIVIDUALLY WE ARE A GRAIN OF MAIZE TOGETHER WE ARE AN ENTIRE FIELD

At AFGRI, we strive towards constant progression, growth, innovation and, more importantly, forging the vision we have for food security in South Africa and the rest of the continent. Producing animal feed, proteins, milled maize and oil along with providing agricultural retail and financial services and products and access to grain storage, we invite you to contact us for tailor-made, personalised solutions.

Together we make it possible

www.afgri.co.za

agri Nuus/News

Regering faal plaaswerkers, sê IAO-verslag MARGAREET VISSER, NAVORSER BY DIE UNIVERSITEIT VAN KAAPSTAD SE INSTITUUT VIR ONTWIKKELING EN ARBEIDSREG

Teenstrydige beleid en die regering se onvermoë om ‘n waardekettingperspektief van die landbousektor te neem, het daartoe bygedra dat pogings om plaaswerkers se werk- en lewenstandaarde noemenswaardig te lig, gefaal het.

it is een van die kernbevindinge van ‘n verslag, befonds deur die Internasionale Arbeidsorganisasie (IAO). Vier universiteite was betrokke by die navorsing vir die verslag “Farm workers’ living and working conditions in South Africa: key trends, emergent issues, and underlying and structural problems”. Die navorsing is gelei deur Margareet Visser van die Institute of Development and Labour Law aan die Universiteit van Kaapstad, en dr Stuart Ferrer, direkteur van die Agricultural Policy Research Unit aan die Universiteit van KwaZulu-Natal. Aan die een kant het die regering meer betrokke geraak by die landbousektor; aan die ander kant het hy hom toenemend onttrek, merk die verslagskrywers op. Meer betrokkenheid het behels dat die regering arbeidswetgewing na plaaswerkers uitgebrei het en die Wet op Sekerheid van Verblyfsreg (Esta) gepromulgeer het om arbitrêre uitsetting van plaaswerkers te probeer bekamp. Ondersteuning aan kommersiële landbou is grotendeels onttrek. Sedert 1997 is die landbousektor aktief gedereguleer. Gemiddelde produsentondersteuning (producer estimate support) van die staat het tot 3% gekwyn. Tariefheffings wat SuidAfrikaanse boere teen goedkoop invoer beskerm het, is afgeskaf. Die oorgrote meerderheid van die staatsbeheerde bemarkingsrade is ook afgeskaf, wat gelei het tot die wegval van die enkelkanaalbemarkingstelsel. Dit het daartoe gelei dat boere toenemend met

mekaar begin kompeteer het wanneer hulle met internasionale supermarkte besigheid doen. Intussen het grootskaalse konsolidasie in die kleinhandelbedryf plaasgevind. In 1980 was Britse supermarkte byvoorbeeld verantwoordelik vir slegs 20% van alle kleinhandel. Teen 2008 het dit tot 80% gespring. Die gefragmenteerde kollektiewe bedingingsmag van boere het daartoe gelei dat hulle toenemend prysnemers geword het. Menige bankrotskap het gevolg. In 1996, die jaar voor deregulasie, was daar sowat 60 000 plaaseenhede. Teen 2007 was daar ‘n derde minder. Met hul rug al hoe meer teen die muur, het boere begin kyk na die besnoeiing van arbeidskoste. Die navorsing vind ‘n definitiewe swaai na die gebruik van meer tydelike werkers. Daar word geskat dat sowat 40% van werkers in die Wes-Kaap permanent is en 60% seisoenaal, maar binne sekere subsektore is dit selfs hoër. In die tafeldruifbedryf, byvoorbeeld, is omtrent 80% van all werkers nou seisoenaal. Permanente werk en gepaardgaande voordele – soos gratis, of dan grootliks gesubsidieerde plaasbehuising – is toenemend aan die kwyn. Boere begin eerder om al hoe meer dorpsmense op ‘n daaglikse basis plaas toe aan te ry en hulle word dan net tydelik aangestel. Dit het tot gevolg dat die behuisingsdruk op kleiner dorpies dramaties toegeneem het. Die meeste munisipale bestuurders met wie gepraat is, kla oor dekadelange behuisingswaglyste, behuisingsbegrotings wat lagwekkend ontoereikend is, en

rioolstelsels wat nie kan byhou nie. Hoewel die meeste boere in ons studie arbeidswetgewing nakom, is die groot probleem van die bedryf een van minder werksekerheid en swakker toegang tot behuising. Lae lone bly steeds ‘n groot uitdaging. Hoewel die oorgrote meerderheid boere in die studie die minimum loon betaal, is die meeste werkers nog ver daarvan weg om R150 per dag te verdien (die loon wat by De Doorns geëis is). Die Bureau for Food and Agricultural Policy (BFAP) het bevind dat selfs al verdien twee volwassenes in ‘n huishouding van vier mense R150 per dag, dit nie genoeg is om so ‘n gesin behoorlik te voed nie. Aan die ander kant het BFAP bevind dat die meeste boere in 2013 bankrot sou speel as hulle R150 per dag sou moes betaal. Hoe kom mense verby dié uitdagings? Die studie beveel aan dat die regering meer moet doen om nie net werkers te beskerm nie, maar ook om boere te beskerm. Die lot van die twee groepe is nou met mekaar verweef. Meer regeringshulp is nodig om landbouers toegang te gee tot nuwe markte sodat hulle minder uitgelewer is aan ‘n paar tradisionele markte. Invoertariewe moet weer deeglik bekyk word. Die kwytskelding van uitvoerboere van die Wet op Mededinging behoort ook oorweeg te word sodat hulle kollektief kan beding vir beter pryse wat ‘n leefbare loon vir werkers insluit. Die antwoord is nie minder staatsinmenging nie, juis meer maar op ‘n meer konsekwente basis. Die volle verslag is beskikbaar by: http://www.idll.uct.ac.za/ agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

SEB: Sleep Agri SA voete? JOHAN PIENAAR: ADJUNK- UITVOERENDE DIREKTEUR, AGRI SA

Agri SA kry dikwels oproepe van veral boere wat produkte direk aan kettingwinkels lewer oor die verpligtinge ten opsigte van swart ekonomiese bemagtiging (SEB) en die wetlike raamwerk hieroor.

laarblyklik vereis kettingwinkels SEBtelkaarte en hulle raak toenemend ongedurig omdat boere dit nie kan voorsien nie. Gesien uit die oogpunt van eersgenoemde maak dit sin, want die SEB-stelsel is gebaseer op telkaarte wat ‘n invloed op verkryging in die waardeketting uitoefen, met ander woorde as ‘n boer ‘n “goeie” telkaart kan voorsien, het dit ‘n “goeie” uitwerking op die telkaart van die afnemer van die produk. Hierbenewens maak die SEB-wet wat in 2005 in werking getree het ook voorsiening daarvoor dat die staat die Kodes vir Goeie Praktyk (in wese die SEB-telkaart) sal aanwend om kriteria te ontwikkel waarvolgens lisensies, konsessies en magtiging in terme van enige wet toegestaan sal word (Artikel 10(a)). Dit ly dus min twyfel dat SEB as sodanig ook op die landbousektor ‘n impak (gaan) uitoefen. Die eerste Kodes vir Goeie Praktyk het in 2007 verskyn en het voorsiening daarvoor gemaak dat punte ten opsigte van die volgende elemente aangeteken kan word: • Eienaarskap • Bestuursherstrukturering • Indiensneming • Vaardigheidsopleiding • Voorkeurverkryging (verkryging van bemagtigde ondernemings, verdien meer punte, dit sluit aan by bogenoemde verduideliking oor telkaarte) • Ondernemersontwikkeling • Sosio-ekonomiese ontwikkeling Elke item sou na aanleiding van deelname of besteding punte verdien wat namate die somtotaal 100 punte nader, die waarde van die telkaart bepaal. In terme van die betrokke kodes is ondernemings in bepaal de kategorieë verdeel met wisselende verpligtinge, te wete diesulkes met ‘n jaarlikse omset van minder as R5 miljoen is vrygestel, dié met omsette tussen R5 miljoen en R35 miljoen wat slegs aan vier van bogenoemde elemente moes voldoen en groot ondernemings met individuele omsette van meer as R35 miljoen, wat ten volle sou moes deelneem. Op politieke vlak is daar egter geredeneer dat die afsnypunte te veel boere sou uitsluit en dat daar aan ‘n sektorkode spesifiek vir die landbousektor aandag geskenk moet word. Daar is ook na ander eiesoortige eienskappe van die landbousektor, soos die sosioekonomiese bydrae wat boere kan maak, ter agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

het. Die studie het nie voldoen aan die motivering in hierdie verband verwys. Veral verwagting nie, tewens, dit kon nie die die botsende standpunte oor die afsnypunte verlangde antwoord oplewer nie en die het veroorsaak dat dit ‘n uitgerekte en dikwels onsekerheid was derhalwe nie uit die weg onverkwiklike proses geraak het. geruim nie. ‘n Landbou-SEB-handvesraad is in Die reaksie op navrae wat Agri SA in dié 2008 tot stand gebring, bestaande uit stadium van boere ontvang het, was gewoon verteenwoordigers van verskeie belange dat voor ons nie sekerheid het oor die reëls groepe wat getaak is om eerstens ‘n van die spel nie, ons nie boere sinvol kan SEB-handves en daaruit voortspruitende ‘n adviseer nie. sektorkode te ontwikkel. Ná ‘n uitgerekte Op 11 Oktober 2013 het die departe proses om oor die verantwoordelikhede van ment van handel en nywerheid nuwe Kodes die staat, landboubesighede en die primêre vir Goeie Praktyk uitgereik. Nie slegs is landbousektor te besin, is ‘n sektorkode drastiese wysigings aan die vorige kodes vir landbou op 28 Desember 2012 aangebring nie, maar daar is ook ‘n verdere gepubliseer, maar die kwessie van omsetvoorskrif uitgereik dat sektor-spesifieke afsnypunte was nog nie gefinaliseer nie. kodes slegs aanvaarbaar sou wees mits dit Die Handvesraad het ooreengekom dat die algemene kodes oortref. Dit het beteken verdere navorsing gedoen moet word; dit dat die Handvesraad getaak was om die ten spyte van verskeie voorleggings deur sektorkode met die nuwe algemene kodes te Agri SA en ander dat die drempelwaardes versoen (align). (R5 miljoen ens) gegewe winsgewendheid in Die nuwe kodes het voorsiening gemaak die landbousektor verhoog behoort te word. vir vyf elemente: eienaarskap, bestuur, Daar is egter voortgegaan met ‘n studie vaardigheids deur die Nasionale ontwikkeling, Bemarkingsraad en ander diens SEB gaan aanspraak maak op ‘n ondernemings ontwikkeling en verskaffers, die finansiële bydrae deur boere. Vir sosio-ekonomiese resultate waarvan dié rede moet die reëls duidelik ontwikkeling. Verdere in Junie 2013 wees. Tot hiertoe was dit nie die aktiwiteite van die beskikbaar geraak geval nie. As daar ‘n persepsie >>> bladsy 21

is dat Agri SA voete gesleep het, is dit dalk waar, maar daar was ongetwyfeld goeie redes hiervoor. Ons kan gewoon nie maar net platval en dood speel te midde van onsekerheid en onredelike aansprake nie.

agri Nuus/News

Agri SA concerned about draft waste pricing strategy NIC OPPERMAN, AGRI SA DIRECTOR: NATURAL RESOURCES

Agri SA submitted its concerns to the department of environmental affairs (DEA) and to National Treasury on the draft Waste Pricing Strategy. This followed after the organisation had been informed of the discussions Business Unity South Africa (Busa) had had with the DEA, which revealed the following intention in respect of imposing some form of levy or tax on certain products.

here appears to be an implacable intention to impose some form of tax or levy by government. It is important that such an intention is accompanied by an unambiguous policy statement, which the version of the pricing strategy as published in February 2015 has not provided. Government’s intention is to review this version of the strategy in line with the comments received and then to publish it again. In Agri SA’s view, final publication of such a document would require approval by Cabinet, which appears not to be the intention. Any levy is inextricably linked to an industry waste management plan. Requirements for such plans (including scope of sectors or products) will be gazetted for 30 days public comment. It will be important for Agri SA to prepare comprehensive comment on these requirements and

particularly to ensure that parties at all points in the value chain that could ultimately be affected pay attention to the notices. The notice will require that the financial requirements for implementation of the plan must be included in the plan, which will have to be submitted within 12 months of the final gazetting of the notice. Once the DEA has approved an industry waste management plan, it will be submitted to the National Treasury for approval and ultimate gazetting of the levy, which will almost certainly

be imposed through the Customs and Excise Act. Agri SA has concerns on the process as understood via Busa. We requested a timetable for this process from the DEA and also called for a period longer than 30 days for comment in order to facilitate proper consultation amongst our membership. We are also concerned about the use of the Customs and Excise Act for the imposition of the levy. Experience has shown that levies imposed in this way are increased without consultation.

>>> bladsy 20

die minister van handel en nywerheid ná ‘n aansienlike tydsverloop deurgegee het. Die departement van handel en nywerheid het in reaksie aangedui dat dit onaanvaar baar is weens onder meer die moontlikheid dat die nuwe drempelwaardes te veel boere sal uitsluit. Die Handvesraad het die besware bespreek en ‘n verdere voorlegging aan die departement van handel en nywerheid voorsien. Agri SA het ‘n verdere voorlegging in dié verband gemaak en onder meer aangedui dat die R10 miljoen-vrystelling van klein ondernemings billik is indien inflasie sedert

die vorige vasstelling (R5 miljoen) gemaak is. Die voorstel is aanvaar. Die verdere voorstelle word tans deur die departement van handel en nywerheid oorweeg. Afhangende van die reaksie kan die proses verder sleur. SEB kan/gaan aanspraak maak op ‘n finansiële bydrae deur boere. Vir dié rede moet die reëls duidelik wees. Tot hiertoe was dit nie die geval nie. As daar ‘n persepsie is dat Agri SA voete gesleep het, is dit dalk waar, maar verseker was daar goeie redes hiervoor. Ons kan gewoon nie maar net platval en dood speel te midde van onsekerheid en onredelike aansprake nie.

Handvesraad was eweneens ‘n uitgerekte proses, veral vanweë die aandrang van die staat dat grondherverdeling in die betrokke telkaart vir landbou vervat moet word. Die nuwe algemene kodes het wel voorsiening gemaak vir verhoogde drempelwaardes (R10 miljoen vir klein ondernemings ens) wat in eie reg tot dispute gelei het, maar uiteindelik voorwaardelik deur die Handves raad aanvaar is. Die opgedateerde sektorkode is aan die minister van landbou, bosbou en visserye aan die begin van die jaar voorsien, wat dit aan

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Finansiering en beter kommunikasie hoog op Omri se lysie Meer geld vir Agri SA en better kommunikasie met alle rolspelers, in Suid-Afrika en in die buiteland, is van die prioriteite op Omri van Zyl, Agri SA se nuwe uitvoerende direkteur, se lysie.

“

ns kan meer doen om te netwerk. Landbou speel ‘n belangrike rol in die Suid-Afrikaanse ekonomie. Ons moet mense daarvan bewus maak, hier en in die buiteland. Dit vra vir ‘n omvattende kommunikasiestrategie,” sê hy. “Ons doen deurentyd dinge wat nie ons kernbesigheid is nie. Ons gaan groter impak maak as almal in die waardeketting presies weet wat ons rol is en wat ons doen.” Hy sê die huidige finansieringsmodel van Agri SA moet weer ‘n slag deeglik bekyk word. Hy stel metodes in die vooruitsig vir meer fondse, wat onder meer die volgende insluit: Projekte in Afrika, nuwe nasionale plaaslike projekte, die landbouwaardeketting, innovasie met vennote en digitale projekte. “Ek wil hê ons moet ons begroting oor die volgende twee jaar verdubbel. Ons moet op steroïde groei,” glo hy.

Verder wil hy hê dat Agri SA optimaal moet funksioneer. “Ons moet dit eers intern regkry en dan moet ons ‘n nasionale plan vir landbou in samewerking met affiliasies en die provinsiale organisasies ontwikkel. Dit moet óns plan wees. ‘n Volgende stap sal wees om die landbouwaardeketting te betrek. Die idee is om uiteindelik ‘n visie en uitvoerbare plan vir landbou in Suid-Afrika vir die volgende vyf jaar te hê.” Ander sake op die agenda wat Agri SA se prioriteitaandag sal moet geniet, is grondsake, die droogte, transformasie en sosiaal-maatskaplike aangeleenthede. Vir laasgenoemde is ook ‘n strategie nodig, sê hy. Hy sonder ook plaasveiligheid en veediefstal uit. “Dit is ook nodig dat korrupsie in Suid-Afrika dringend aangespreek word.” Van Zyl meen dit is nie vergesog om Suid-Afrika die Singapoer van Afrika te maak in terme van landbou-

ontwikkeling nie. “Ons is goed geposisioneer, maar daar is ‘n paar sake wat pla. Beleidonsekerheid, soos ten opsigte van grondhervorming is ‘n voorbeeld, asook die staat se gebrek aan kapasiteit om beleid te implementeer. Die staat verstaan nie heeltemal die vryemarkstelsel nie, maar ons dra ook hieraan skuld. Ons moet meer en beter kommunikeer. Ons moet met planne na die regering gaan en uit een mond praat. Agri SA en organisasies soos TLU SA en Afasa hoef nie oor al die detail saam te stem nie. Maar op konseptuele vlak moet ons dieselfde standpunt oor byvoorbeeld grondhervorming hê.” Toekoms En hoe gaan die landbou oor 20 jaar lyk? wou Agri weet. Van Zyl sê transformasie is noodsaaklik, maar nie net vanuit ‘n eng swart-wit-

“Boere sal boere bly soos oral in die wêreld. Hulle het oor generasies geleer hoe om goed te

Ek glo persoonlik dat Suid-Afrika van die beste boere in die wêreld het en boer.

dat ons ‘n groot rol in Afrika kan speel en daaruit geld kan maak.”

Omri en sy vrou Annalize, ‘n mediese dokter.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Omri van Zyl holds a Bachelor of Arts degree in Law (University of Stellenbosch, 1994), a LLB (University of the Free State, 2000) and a MBA (University of Pretoria, 2004). He is an admitted attorney who joined Deloitte Consulting in 2000. He was a senior associate at Deloitte as head of Deloitte Africa Agribusiness Unit and Business Development for Deloitte Consulting in Africa before he joined Agri SA. He was the lead director of a multitude of agricultural consulting projects. He is widely considered as a strategic expert in agroinvestments, business process re-engineering and turn-around management, food security and poverty alleviation.

Omri van Zyl in sy kantoor in Centurion.

perspektief nie. “Grond is maar net grond en jy kan nie swart boere dwing om te boer nie. Oor 20 jaar sal daar uiteraard meer swart boere wees. Ons sal egter ook na maniere moet kyk om jong toetreders finansieel te help. Hulle kan nie grond koop nie. “Ons moet vra wat in die privaatsektor beskikbaar is en sal ‘n subsudiestelsel byvoorbeeld werk? Grondhervorming kan nie vanuit net ‘n ideologiese perspektief gedoen word nie. Dit moet prakties implementeerbaar wees met ekonomiese beginsels in gedagte wat nie voedselsekerheid hier en in die res van Afrika bedreig nie. “Die landbou speel ‘n groot rol om die

platteland in stand te hou. Daarsonder sal baie ekonomieë ten gronde gaan. Vra liewer hoe ons die landbousektor kan laat groei. Ons kan baie werk skep. Die klem behoort daarop te lê. Die antwoord lê nie daarin om produktiewe grond vir nieproduktiewe mense te gee nie. Landbou in Suid-Afrika het ongelooflike potensiaal, maar dit moet deur die privaatsektor gedryf word en nie deur die staat nie.” Van Zyl glo dat landbou nie veel anders oor 20 jaar daar sal uitsien nie. “Boere sal boere bly soos oral in die wêreld. Hulle het oor generasies geleer hoe om goed te boer. Ek glo persoonlik dat Suid-Afrika van die beste boere in die wêreld het en dat ons ‘n groot rol in Afrika kan speel en

daaruit geld kan maak.” Tog glo hy dat plase meer gekonsolideer gaan word. Boere sal meer professioneel en baie meer op die internasionale mark gefokus wees. Die korporatiewe landbousektor sal steeds meer belange as slegs die primêre landbousektor hê. Hy glo ook dat die “groen” revolusie die volgende groot gebeurtenis is wat “die wêreld in ‘n ander rigting gaan laat draai”. “Suid-Afrika se kommersiële boere doen al vir 300 jaar hulle ding. Die regering moet ons toelaat om te doen wat ons die beste doen. Dit is boer. Ons sál transformeer. Moenie peuter met iets wat werk nie.”

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

In Oupa se voetspore ‘n Oupa met visie om aan mense in sy gemeenskap geleenthede te bied, is waarskynlik die rede dat hy nou self diep voetspore trap, want Christo van der Rheede glo ook dat mense met geleenthede bemagtig moet word.

y is Agri SA se nuwe adjunkdirekteur wat begin Augustus in die warm stoel van transformasie plaasgeneem het. Van der Rheede het op die Morawiese sendingstasie in die Wes-Kaap grootgeword “waar die skool en die kerk ‘n sleutelrol gespeel het”. Mense soos sy oupa het nie net hulle eie belang nagestreef nie, maar ook op die ontwikkeling van die gemeenskap gefokus, vertel Van der Rheede. “My oupa en later my ouers het ook onwrikbaar in onderwys en opleiding geglo.” Die gevolg is dat die Van der Rheedefamilie deeglike skoolopleiding ontvang het en hulle verdien hulle brood in verskeie professies. “My oupa het in die Sondagskloof met onder meer fynbos geboer wat hy na Duitsland uitgevoer het. Daar was ook ‘n winkel, ‘n kerk en ‘n skool op die plaas. Oupa was bewus van die rol van die entrepreneur in die gemeenskap en dat dit ‘n sleutelrol speel om kapitaal en hulpbronne te ontsluit. Hy het my geweldig met sy versiende visie geïnspireer.” Van der Rheede het sy loopbaan in die onderwys begin en hy glo dit het hom deeglik geskool om behoorlik te kommunikeer en ander te inspireer. “Dit is op die oomblik een van Suid-Afrika se grootste probleme. Daar is nog nie in al die gemeenskappe onderwysers wat kan inspireer en motiveer nie,” glo hy. Hierna het hy by die Stigting vir die Bemagtiging van Afrikaans gewerk waar daar gefokus is om gemeenskappe te ontwikkel en met vaardighede toe te rus. Hierna het vier jaar by die Afrikaanse Handelsinstituut gevolg. Hier was bemagtiging van nuwe toetreders tot die sakesektor weer op die prioriteitslys. Daar was onder meer heelwat interaksie met die staat oor sake soos wetgewing en die elektrisiteitskrisis. “Die staat het nie die vaagste benul watter belangrike rol entrepreunskap in die samelewing speel nie. Jy kan nie mense met wetgewing ryk maak nie. Die staat moet slegs die omgewing skep om welvaart te skep. Die boustene hiervoor is gehalteonderwys. Mense moet geleer word om skeppend te dink en hulle talente moet ontwikkel word. Verder moet staatsinstellings agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Die Van der Rheede-gesin: By Van der Rheede (heel regs op die foto) is sy vrou, Merlyn, wat as kommunikasiebeampte by ‘n ingenieursfirma werk (links), Ryan speel tromboon in die Kaapse filharmoniese orkes en Luci is ‘n onderwyseres.

met die privaatsektor saamwerk om entrepreneurs, mense wat innoverend dink, te ontwikkel. Ons moet aan dinge soos beurse dink wat van mense goeie besigheidsmense in ‘n nuwe ekonomie kan maak.” Van der Rheede sê hy is onseker of kinders vir ‘n nuwe ekonomie toegerus word. “Die vervaardigings- en mynbousektor is besig om af te plat. Die toerismebedryf het sy eie probleme. Landbou kan ‘n geweldige groot rol speel om werkgeleenthede te skep en mense te ontwikkel.” Op ‘n vraag oor sy transformasierol by Agri SA sê hy transformasie gaan nie oor die vervanging van witmense met swartmense nie. “Dit is ‘n baie oppervlakkige beskouing. Dit moet gaan oor mense-ontwikkeling in die ekonomie. As jy mense wil ontwikkel, moet die regte mense in die regte posisies aangestel word, ongeag hulle velkleur. Ek is die produk van mense-ontwikkeling en nie van regstellende aksie nie. My ouers het voortgebou op my oupa se visie van behoorlike onderwys. Hulle het ook sterk gefokus op menswaardigheid. Jy moet jou self bemagtig ongeag jou velkleur.” Hy wys daarop dat sy ouers baie klem op nie-rassigheid gelê het. “Ek is ‘n SuidAfrikaner en entrepreneur wat op enige platform kan staan en my sê kan sê.” Binne landbouverband glo hy dat agropreneurs ontwikkel en gevestig moet

word. Hy glo dat bedrywe soos fynbos, kruie en ander inheemse produkte baie potensiaal het om nuwe deure vir die landbou oop te maak, laasgenoemde ook as teenvoeter vir antibiotika. Agri wou weet wat hy as die belangrikste uitdagings vir die landbou beskou as dit by transformasie kom. “Ons doen goeie werk op die gebied van transformasie, maar ons is gefragmenteerd. Dit is my taak om ‘n studie te maak van alles wat gedoen word en wat reeds gedoen is en ‘n raamwerk vir aksie daar te stel wat ‘n groter impak aan hierdie projekte sal gee.” Dan is dit tyd vir ‘n omvattende kommunikasiestrategie, sê Van der Rheede. “Ons moet veral verbruikers aan ons kant kry. Dit is verstommend hoe onkundig verbruikers is oor waar hulle kos vandaan kom. As ons nie met hulle kommunikeer nie, gaan die verkeerde persepsie bly bestaan. Kommersiële boere produseer sowat 93% van die land se kos. Ons moet hulle status beskerm. Ons het hulle nodig om ontwikkelende boere beter te maak. Jy kan nie sukses behaal as jy die sterk boere swakker maak nie. Kommersiële boere is entrepreneurs. As jy hulle vernietig, gaan die land groot skade ly. Ons moet die sterkes eerder sterker maak.” As hy nie werk nie, sê Van der Rheede, maak hy graag tuin. Hy kweek onder meer rose. Hy speel ook klavier en hou van ‘n potjie gholf.

agri Nuus/News

Young people do not know much about opportunities in agriculture Thabi Nkosi joined Agri SA in May as senior economist, but making her living from agriculture is a happy coincidence. “I had no idea about the vast and varied opportunities in agriculture and landed in the agricultural economics class at university purely by accident.”

he believes that this remains a problem. “People often talk about agriculture not being sexy enough for young people. I do not believe it needs to be portrayed as sexy. Just tell young people about the opportunities and what the ports of entry are. Many young people do not have the faintest idea.” Thabi holds a BSc in agricultural economics. This degree combined her love of natural sciences with that of economics. “I’ve always wanted to do something that makes a difference. Now I have that,” she says. Her long CV, impressive for her 29 years, states, among others, that she was the top agricultural economics student at the University of Pretoria in 2007. She was also selected to participate in the Produce Marketing Association’s Young Leader Scholarship Programme in Houston, Texas in 2007. After completing her studies, Thabi worked for the Auditor General of South Africa, the South African Sugar Association, Santam Agriculture and Agbiz. Thabi highlights policy uncertainty as one of the major problems for South African farmers at the moment. “This makes investment very difficult and is certainly bad news for continuity and long-term stability.” She also believes that difficulties in establishing value chains across African borders should be addressed. “Movement between countries should be less restrictive,

Thabi highlights policy uncertainty as one of the major problems for South African farmers at the moment. “This makes investment very difficult and is certainly bad news for continuity and long-term stability.”

for instance, between SADC countries. There are different rules for different countries and a lot of red tape,” she explains. If Thabi is not pondering the South African economy, she is quite the “handy man” at home. She recently moved to a new house and DIY is high on the agenda. “I save money by doing restoration myself and I actually enjoy doing this.” She also loves to go out and with her mother being an art teacher, the theatre is

one of her favourite places to visit. “I love live theatre and the more obscure the show, the better!” She also likes to dine out and she will be one of the first visitors when a new restaurant opens.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

Agri Smart Investments caters for emerging farmers’ needs Agri Smart Investments (Pty) Ltd is a fully registered investment company specialising in agricultural business opportunities and farming solutions in South Africa.

he founding member, David Scott Laughland, and comember Mphumelelo Brian Nxumalo launched the Agri Smart brand in mid 2014. “Armoured with true passion and experience we can cater for all markets within the agricultural industry,” Laughland, managing director and founder, told Agri. Agri Smart Investments (Pty) Ltd is a proudly South African company known for top quality in all aspects of its products and services. “We are in the process of securing our brand in the local market before introducing our network to the international markets,” he says. “Our core business is to cater for the emerging farmer that has always been a neglected market in South Africa. We believe in the empowerment and enrichment of local emerging farmers as they can contribute to many benefits within the industry. “We have identified the key elements that causes over 90% of new emerging farmers failing in their farming ventures and through strategic research we have developed a secure business model that guarantees quality production, profit and growth.” Laughland says that by linking emerging and developing farmers to the ASI network their farming ventures will be registered as an official legal business entity fully insured with ASI. With a secure service level partnership agreement all farms will qualify for supplies at discounted prices, ongoing management support to ensure

quality production, and a secure market to offset their products. He points out that ASI provides a unique service in what the company stands for and what it has to offer to the industry. “We facilitate and assist local emerging farmers in attaining funding for property as well as business finance to ensure that their dream in becoming a successful farmer becomes a reality.” ADDITIONAL SERVICES INCLUDE: - Exclusive partnership packages - Business plans and proposals - Environmental assessments - Comprehensive training - Ongoing management support - Construction - Security “What makes us also unique to other businesses is that we treat all our clients and partners fairly, with respect, and with a good heart. ASI is proud to say that we only have happy and satisfied partners within our ever growing network. We guarantee maximum profits and fair sharing thereof whilst ensuring growth and sustainability. “Currently ASI is offering great opportunities in the ever growing poultry industry. Chicken is by far the top selling and consumed meat product in the world. It is also the very cheapest meat protein source and will continue to be so for many generations to come! South Africa is suffering from a huge shortage of especially locally produced chicken products, our population is growing at a high rate and imported products will always prove to be problematic. “Poultry production is fast paced and highly profitable with the correct management model in place. We are inviting all

emerging and/or commercial farmers to explore partnership opportunities within ASI as we truly believe that we can grow your venture into a profitable value adding business with ASI. “Although we are a business, it is not all about financial gain as we are developing our brand into a true legacy that will continue to benefit and assist emerging farmers whilst introducing top quality brands to the public produced by proud and passionate local farmers.” ASI is proud to announce that they have created and secured to date more than 200 new fixed employment opportunities and growing every day. • Empowerment • Skills development • Job creation • Sustainability • Enrichment of communities • Positive influence on the economy • Top quality local production. On Agri’s question on how he views the future of South African agriculture Laughland says that he is very positive. “We are entering into a new generation of farming. The industry is gaining huge interest from a youthful market that will surely take the industry to new and innovative levels that can only guarantee growth and sustainability for all involved. The youth is our future and we are dedicated to support and armour them with all they need as they are our true growers of the future.” Please visit the ASI website or contact the head-office in Pretoria for more info on how to be part of the legacy.

For more information on how to be part of the legacy contact us on +27 (0) 12 809 2268/2146 or visit our website www.agrismartinvestments.co.za agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

HYGIENICALLY CLEAN. FANTASTICALLY QUICK. Agricultural cleaning solutions from K채rcher. K채rcher provides solutions for the optimum protection and perfect care of your machinery, plants, animal houses and buildings. Our professional range of cleaning solutions, ensures the best results in your daily work. www.karcher.co.za

WIN FANTASTICALLY QUICK Stand the chance to win the HD 7/11-4 Classic High pressure cleaner from K채rcher. Visit the K채rcher website, complete the competition page to enter the draw. Terms & Conditions apply. www.karcher.co.za

agri Nuus/News <<< page 9 product development is required in order to do more with less and at the same time unlock economic possibilities. The Milan Expo, which is an international showcase, can be compared to the four-yearly Olympic Games or Soccer World Cup. A similar bid process is followed as in the case of big sports events and the successful host city incurs massive infrastructure expenditure to present the expo. It is interesting that the theme was built around sustainable development as preferred topic and being a common challenge that the international community had to address. A large number of national pavilions showcased the respective countries’ commitment to a growing and sustainable agriculture. Innovation and modernisation are themes that are illustrated in creative ways. Seminars are offered where government spokespersons and their private sector partners commit to addressing future challenges. Many are from Africa. But South Africa does not participate. There could be very good reasons for South Africa’s absence, including the cost of participation. The fact is: if South Africa wants to retain its leading role in agriculture on the continent, we must realise that other African countries are not sitting back and doing nothing about it. This brought me to the question whether the South African community and government are not in a comfort zone in terms of local food security? This is apparently accepted as a given, while there is growing concern in this regard worldwide. Land reform and the accompanying challenges – the importance of which is not denied – dominate our debates, overshadowing what is necessary to continue renewing agriculture technologically and enhancing its competitiveness. With this fresh in my memory, we are planning Agri SA’s 2015 congress scheduled for October. It is important for agriculture in South Africa to keep pace with trends within the international community. Amid the realities of land reform, a troubled labour market and other structural problems such as electricity provision, we must also bear in mind the advantages we have over many African countries with our well-functioning value chains supported by world-class financial institutions and logistical systems. We must work on creating a positive attitude towards agriculture and find enough examples of what we do to demonstrate that we are a ‘caring’ industry. This will require us to work differently and to reach out at different levels, becoming involved in maintaining and improving an environment within which agriculture can flourish. <<< bladsy 8 in Suid-Afrika belangrik om in pas te bly met tendense in die wêreldgemeenskap. Ons moet te midde van die werklikhede van grondhervorming ‘n moeilike arbeidsmark en ander strukturele probleme soos elektrisiteitsverskaffing, ook bewus wees van voorspronge wat ons bo talle ander Afrika-lande het met goed funksionerende waardekettings ondersteun deur wêreldklas finansiële instellings en logistieke stelsels. Ons moet werk aan ‘n positiewe ingesteldheid teenoor die landbou en uit ons dade genoeg voorbeelde vind en bekend stel dat ons ‘n “omgee”-bedyf is. Dit gaan vereis dat ons op ‘n ander wyse en op ander vlakke sal moet uitreik en betrokke raak om ‘n omgewing in stand te hou en te verbeter waarin landbou kan gedy. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Land ceilings: Why ignore the mistakes of others? THABI NKOSI, SENIOR ECONOMIST, AGRI SA

Sadly, countries have been known to forge ahead with actions and policies that have proven detrimental in other parts of the world. Unfortunately, as history has shown, the consequences of questionable decisions by countries tend to be quite dire and, in their most severe form, can lead to the collapse of economies.

the impracticality of implementation and the whether productivity and the promotion of t is with this recognition that I note difficulty of enforcement. agricultural production were considered with concern the statements made by Such a policy, they noted, or whether any notable gains were made Minister Nkwinti that international studies would negatively affect conducted on land agricultural efficiency by ceiling policies had The DRDLR’s land ceiling proposal stipulates that ceilings hampering the ability of essentially been used to should be imposed on the size of farm holdings, in three farmers to take advantage frame the department of categories. The ceiling for a “viable” commercial smallof economies of scale, rural development and severely distort land land reform’s (DRDLR) scale farm should be 1 000 ha, 2 500 ha for mediummarkets and threaten position on land ceilings. scale farms and 5 000 ha for large-scale farms. Any excess national food security. Surely, for their lack of land portions between each of these categories, and above Indeed, the downsides great success and efficacy, 12 000 ha, will be expropriated and redistributed of such a proposal the results of land ceiling (landholdings of up to 12 000 ha will be allowed in three are numerous and to policies implemented in categories of land use: forestry, game farms and renewable this day fundamental many developing countries basic questions remain should serve as cautionary energy farms). Concessions on sizes will also be available for unanswered: What exactly tales for policy makers. some farming enterprises – sugar, grapes, vegetables, fruit and constitutes a “viable” Surprisingly though, the horticulture – that generate more than R5m a year. For these farm? How will agricultural opposite seems to be the enterprises workers equity share schemes may also considered. productivity be sustained case. Despite documented given the lack of support and well-publicised failures that small-scale agricultural in a number of countries in this regard. It is also not clear whether producers have received to date? that have implemented legislation restricting the redistribution of land translated to real One country in which substantial land size, land ceilings remain on the table poverty reduction for new land occupants. productivity losses were noted as a result as a policy option for South Africa! From much of the narrative, it appears of land ceiling legislation is the Philippines. The studies highlighted by the minister that where the objective was purely to In a recently completed study (Land reform cite the redistributive benefits of land ceilings distribute land without placing economic and productivity: A quantitative analysis as seen in other developing countries such empowerment, the use of the land or with micro data), researchers based in the as Mexico, Taiwan, Chile, Romania and agricultural productivity at the centre, land economics department of the University of Egypt. Indeed, in the countries on which ceiling policies in some countries were Toronto quantified the aggregate effects on the studies focussed, land was actually considered a success. farm size and agricultural productivity of the transferred to poor households thereby At home, criticisms of the proposals land ceiling policy introduced in 1988 in the achieving marginally greater equity of land are nothing new and have come from all Philippines. The results of their research are ownership (though in most countries, full quarters of the agricultural sector including telling. ownership rights were not conferred to academics, agribusinesses, financiers They indicate that while the reform led recipients), however what is not clear is and organised to a reallocation of farms and a reduction agriculture of almost 34% in average farm sizes, it also bodies such led to a reduction of agricultural productivity as Agri SA. of almost 17% (primarily due to the Since the idea distortions in the decisions of farmers across first gained occupations and technologies). momentum in The researchers also found that while 2012, these land ceiling legislation was in place in critics have the Philippines, large land holdings were argued not still prevalent as the policy was subject only against to circumvention and many transactions the economic were held up in litigation for extended shortfalls of periods. Furthermore, the reform could the proposed not be implemented fully in accordance ceiling limits with specified timelines as the cost of the but also against >>> page 33 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

<<< page 9 land ceiling program became so high that allocated government funds “ran out a few times”. When all is said and done, few South Africans would argue against the need for economic transformation and certainly interventions aimed at minimising inequality should be explored. The challenge of inequality, particularly with respect to land ownership, is not unique to South Africa and has been the focus of many countries over the years. These countries have introduced a range of interventions aimed at correcting inequality and in so doing many have come to realise that well-meaning yet illconsidered land redistribution policies can have negative effects on social welfare and leave their populations even worse off. As some countries have learnt the hard way, one often ill-considered intervention is the imposition of land ceilings, especially on agricultural land. While this intervention is deceptively straightforward to implement at face value, the results from various countries point to unforeseen difficulties with implementation and unintended productivity losses no matter how these countries have chosen to tweak their approaches to land ceilings (constitutional amendments in India, larger land ceilings in Pakistan etc). Even proponents of land ceilings cite common challenges in the implementation of land ceiling-based reforms across countries. These challenges include the failure to make a real impact on ownership demographics, the inability of the state to accurately determine land ownership as land records were poorly kept and high prevalence of litigation, which has delayed progress made in many countries. Given that we are still largely at the conceptual stages when it comes to redistribution of land, South Africa is in the fortunate position of being able to learn from the mistakes of other countries. This is something that we should not take for

granted particularly given our fragile socioeconomic state. While it is encouraging that the DRDLR has opted to draw on the experiences of other developing countries, it is also important for the department to have a realistic assessment of whether South Africa is truly immune to the challenges that have plagued many countries where land ceilings are concerned. Perhaps instead of trying to blindly emulate what other countries have done, we could find our own “happy medium”. A number of alternatives that would produce the intended outcomes with less distortion have been proposed by local role-players in the industry. For instance, in its alternative policy proposals, Agri SA has mooted the notion of qualified expansions of very large farms, e.g. farms where annual turnover exceeds R50 million per annum. In short, the alternative proposal states that expansion of very large farming enterprises should only be allowed to take place on the basis of equity-sharing agreements between existing owners and new entrants. Although details such as financing, BEE recognition and incentives will still need to be fleshed out in the proposal, Agri SA’s proposed intervention will ensure that the much-needed economies of scale are maintained, skills are shared and existing efficiency conditions remain intact to the benefit of both the existing farmer and the new entrant. The truth is, given the small margins in agriculture,

farm sizes in South Africa are getting bigger and bigger, it’s the only way of remaining profitable and globally competitive. Given this fact, expansion of farming operations is inevitable and in fact necessary. So a “qualified expansion” proposal like Agri SA’s could only produce win-win results (competitiveness and greater land ownership for new entrants). Such a proposal forces us to think holistically about the challenge of land ownership inequality in South Africa. Ultimately, the goal is to achieve equality of greater land ownership. This has nothing to do with land size. One large and very productive piece of land can be co-owned by existing farmers and new entrants. This achieves the goal of greater land ownership for previously disadvantaged individuals and ensures that productivity is not compromised by small economically non-viable pieces of land. As greater land ownership for previously disadvantaged individuals is the primary goal of the land ceiling proposal, Agri SA’s proposal would achieve the same objective in a far less disruptive and more sustainable matter. I’m not saying that the DRDLR should just implement the above proposal, I am however saying that given the dismal performance of land ceiling policies in the majority of countries that have implemented such policies, we should seriously think about whether we want to also forge ahead with these policies. We should regard the outcomes of land ceiling policies in other countries as a stern word of warning and perhaps try to find our own “home grown” solutions. My view is that, at this point, South Africa does not have the luxury of being able to make its own land ceiling mistakes nor can we hope that a few tweaks to the land ceiling approaches adopted by other countries will protect us from harsh outcomes. We simply cannot afford the gamble! agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Agri SA praat met die regering, maar die regering moet ook praat! THEO BOSHOFF, REGSBEAMPTE, AGRI SA

As ‘n organisasie wat die belange van die landbousektor op sy mou dra, is Agri SA betrokke by menige platforms en skakelgeleenthede waar amptelike beleid en wetgewing van verskeie staatsdepartemente geformuleer word.

erwyl dit ‘n voorreg is om aan die voorpunt van verskeie wetlike en beleidmakende prosesse te wees, kan dit soms ook uitdagend wees om te sien hoe wetgewers vanuit verskillende oorde koppe stamp weens wedywerende belange. In dié verband is daar tans ‘n reeks nuwe sowel as wetlike bepalings in die pyplyn wat die landbouer in die middel van ‘n ongemaklike toutreksituasie plaas. Hulle handel hoofsaaklik oor die beskerming van die omgewing en om landbouhulpbronne te bewaar. Daar is dus ‘n dringende behoefte aan oorkoepelende samewerking tussen verskeie staatsdepartemente om by ‘n billike middeweg uit te kom. Die Wet op die Bewaring van Landbouhulpbronne (Cara) verplig grondeienaars om lande en weivelde se landboupotensiaal te bewaar deur bosindringing te bekamp. Dit behels onder meer die verwydering en uitwissing van sekere plantspesies gelys as “aanwysers van bosindringing” in regulasie 16 van die Cara-wet. Sommige van die gelyste spesies is uiteraard inheems, en die meerderheid word volgens plantkundiges as “pionierspesies” geklassifiseer, wat beteken dat hulle floreer op versteurde grond waar hulle maklik vestig. Bosindringing is dus ‘n natuurlike proses wat ook deur inheemse plante, en nie net deur uitheemse of indringerplante nie, veroorsaak kan word. Gevolglik verplig die wetgewing grondeienaars om sekere spesies uit te roei (waar dit op lande of weidingsvelde voorkom), aangesien die vestiging van die plante die landbou- of weidingspotensiaal van die grond nadelig kan beïnvloed. In sekere beheerde omstandighede laat die Cara-wet dus nie net die grondeienaar toe om die plante uit te roei nie, dit is ‘n verpligting. In ‘n sekere mate bots die doelwit van Cara met dié van die regulasies van die Nasionale Omgewingsbestuurwet (Nema), wat gelyste aktiwiteite voorskryf waarvoor ‘n omgewingsimpakstudie of “basiese assessering” benodig word. Volgens die regulasies is ‘n omgewingsmagtiging van die departement van omgewingsake nodig om meer as een hektaar grond te ontbos indien agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

boere, sowel as opkomende boere wat nie inheemse spesies daar voorkom. Voor so ‘n die nodige bates of hulpbronne het om die magtiging toegestaan kan word, moet die vereiste na te kom nie. grondeienaar op sy eie onkoste ‘n “basiese Dit is daarom in assessering” laat die beste belang van doen deur ‘n Om ons natuurlike erfenis die grondeienaar, geregistreerde te beskerm en ons landbou die departement van omgewingsimpak hulpbronne te bewaar om landbou, bosbou en praktisyn. voedselsekerheid te verseker, is visserye, sowel as Prosesgewys die departement van is dit moontlik albei lofwaardige doelwitte, en omgewingsake om ‘n om aan albei dus is beide wetgewing krities proses aan die gang wetlike vereistes nodig. Maar as die uitwerking te sit wat die doelwitte te voldoen indien daarvan op grondeienaars nie kan bereik en steeds die grondeienaar regverdig of billik is nie, is daar regverdig teenoor magtiging kan grondeienaars is. bekom voor die ‘n risiko dat die proses die lofOngelukkig is plante uitgeroei waardige doelwit kan ondermyn. bogenoemde net word. Dus maak die een voorbeeld van een wetlike vereiste ‘n toenemende neiging deur die staat om nie noodwendig die ander onuitvoerbaar nie, wetgewing in isolasie te ontwikkel. Met dié maar dit kan skaars geregverdig wees om die tendens in gedagte is Agri SA tans besig om grondeienaar met aansienlike koste te belas die betrokke owerhede te nader vir nouer as hy of sy die wetlike pligte probeer nakom. samewerking om duplikasies en botsings in Verder mag die koste eenvoudig te hoog toekomstige wetgewing te vermy. wees vir die meerderheid kleiner, gevestigde

agri Nuus/News

Agri SA praat oor probleme met ramphulp KOSIE VAN ZYL, AGRI SA

Agri SA, as lid van die Nasionale Rampbestuurskomitee, het op 30 Julie vanjaar die halfjaarlikse vergadering van die komitee bygewoon. ‘n Verteenwoordiger van die Nasionale Rampbestuursentrum het verduidelik hoe die huidige rampbestuurstelsel werk.

erteenwoordigers, onder andere van Agri SA, het hul kommer uitgespreek oor die probleme rondom die verklaring van distrikte tot droogtegeteisterde distrikte sodat die bepalings van die Wet op Rampbestuur (2002) in werking kan tree en inwoners van die bepaalde distrik voordele in terme van die wet kan ontvang. Agri SA het die gebrek aan kapasiteit en kennis van die verlangde vereistes as struikelblokke uitgelig. ’n Ernstige beroep is op die provinsiale rampbestuursentrums en provinsiale departemente van landbou, bosbou en visserye gedoen om munisipaliteite te help met inspeksies en die opstel van verslae om plaaslike owerhede in staat te stel om distrikte in terme van die wetgewing as rampdroogtegebiede verklaar te kry. Plaaslike owerhede is by magte is om só

‘n verklaring te doen sonder enige inmenging van die provinsiale of nasionale owerhede. Indien meer as een distrik tot ‘n rampdroogtegebied verklaar is, kan die provinsiale owerhede ‘n ramp in die provinsie verklaar. Boereverenigings is baie nou betrokke by die aksies en kan waardevolle insette lewer om munisipaliteite by te staan. Daar rus ‘n wetlike verpligting op die georganiseerde landbou om op alle vlakke van rampbestuur te dien, spesifiek op rampbestuurforums op plaaslike, provinsiale en nasionale vlak. Voorts is die vergadering breedvoerig ingelig oor toestande in die provinsies deur verteenwoordigers van die provinsiale departemente van landbou, bosbou en visserye. Die droogte (behalwe in die Wes-Kaap) is in al die ander provinsies kommerwekkend. Sprekers het ook inligting verskaf oor die finansiële implikasies wat die

droogte inhou en fondse wat benodig word om die beoogde hulpskemas te finansier. Soos verwag kon word, weerspieël die fondsaanvrae die erns van die droogte, wat uit verskeie oorde as die ergste in die afgelope twintig jaar beskou word. Hierdie inligting sal nou deur die direktoraat rampbestuur van die departement van landbou, bosbou en visserye verwerk word sodat die eindresultaat aan die betrokke owerhede voorgelê kan word. Die vergadering is ook ingelig oor die huidige weersomstandighede en wat die implikasies van die El Niño-verskynsel vir die landbousektor kan inhou. Agri SA het die vergadering daarop gewys dat nog geen terugvoer van die vergadering van 19 Maart 2015 ontvang is nie. Agri SA het by die vergadering voorstelle gemaak waarvolgens die staat renteverligting kan verleen aan produsente met oorlaatskuld.

El Niño: Moeilike besluite vir boere KOSIE VAN ZYL, AGRI SA

Die afgelope paar maande het verskeie kenners hul mening uitgespreek oor die waarskynlike invloed wat die El Niño-verskynsel, ook genoem die Enso (El Niño Southern Oscillation), in die weerpatroon gaan veroorsaak. Dié invloed is natuurlik belangrik vir die landbousektor en veral vir graanboere.

ie El Niño-verskynsel kom voor wanneer die temperatuur van die see-oppervlak in die ekwatoriale Stille Oseaan bo normale vlakke styg. Dit is histories ‘n aanduiding van ‘n negatiewe impak op die somerreënval van Suid-Afrika, aldus die Suid-Afrikaanse Weerdiens. Dit is egter belangrik om ook na sommige ander menings te kyk. Jan van den Berg, bestuurder van gespesialiseerde oesversekering van Santam-landbou, is van mening dat die waarskynlikheid van ‘n El Niño gedurende die afgelope maande vanaf Mei van ongeveer 70% tot meer as 90% verhoog het. Die Suid-Afrikaanse Weerdiens het ook die waarskynlikheid van ‘n El Niño bevestig. Van den Berg stel dit ook dat alhoewel die El Niño-verskynsel dikwels met ondergemiddelde reënval oor die somerreëngebiede gepaardgaan, dit nie ‘n voldonge feit is dat hierdie weerverskynsel sy invloed hier te lande sal laat geld nie. Ander kundiges meen ook dit is nie ‘n voldonge feit dat hierdie weerverskynsel sy invloed sal laat geld nie. Die voorspelling was in die verlede

al telkemale verkeerd en hoewel die kans op ondergemiddelde reënval vanjaar goed is, is dit glad nie ‘n uitgemaakte saak dat daar ‘n misoes gaan wees nie, meen prof Johan Willemse, landbouekonoom van die Universiteit van die Vrystaat. ABSA se Cumulus-verslag van 1 Junie 2015 bevat ‘n volledige berig oor die waarskynlikheids voorspelling deur die Climate Prediction Centre (CPC) en die International Research Institute for Climate and Society (IRI). Albei dié bronne meld dat daar konsensus bereik is met ‘n voorspelling dat daar ‘n 100% kans vir die verskyning van ‘n El Niño is. Daar is ook verwysings na die invloed wat die oseaantemperatuur kan speel en dat die Enso-voorspellingsmodelle ‘n aanduiding is van veranderlikes en dat dit El Niño-toestande vanaf Julie tot September 2015 kan versterk en selfs tot vroeg in 2016. Maar wat beteken al dié inligting? Volgens Jan van den Berg is daar ‘n bogemiddelde risiko vir ondergemiddelde

somerreënvaltoestande oor veral die sentrale tot westelike dele van die land en Namibië en sommige kenners stem saam. Dit is duidelik dat daar nie net een reg of verkeerd is nie. Die belangrikste is dat boere soveel moontlik inligting van beskibare kenners behoort in te win voor aanplantings oorweeg word. Die sleutel tot die landbousektor se oorlewing van ’n El Niño-tydperk is goeie beplanning, aldus Dawie Maree, ekonoom van FNB. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News MARTINA BENADE, EKONOOM, AGRI SA

In totaal bestaan 52% van die groothandelsprys van diesel in Augustus 2015 uit die basiese brandstofprys en die res uit ander belastings en heffings, waarvan 14,1% die padongelukkefondsheffing en 22% die algemene brandstofbelasting uitmaak.

ie dieselterugbetalingstelsel maak voorsiening vir ‘n terugbetaling van die volle of gedeelte van dié heffings op brandstof aan produsente in die landbou-, bosbou-, vissery- en mynbousektor. Die dieselterugbetaling waarvoor landbouprodusente kwalifiseer, bestaan uit 40% van die algemene brandstofbelasting en 100% van die padongelukkefondsheffing. Na aanleiding van die minister van finansies se toespraak oor verhoogde heffings tydens die nasionale begrotingsrede

Dieselterugbetaling: Sake staan deesdae só het die dieselterugbetaling wat deur produsente ontvang word, van 1 April 2015 van R1,878c/l na R2,50c/l op 80% van die toegelate dieselverbruik verhoog. In addisionele dokumentasie wat tydens die begroting gepubliseer is, is daar ook aangedui dat die stelsel hersien gaan word.

Die besluit is geneem nadat verskeie oudits by produsente gedoen is. Dit het tot gevolg gehad dat SARS twyfel uitgespreek het oor die nakoming van die inhoud van die Doeane- en Aksynswet, veral waar dit die hou van bewyse en dokumentasie rondom die gebruik en aankope van diesel betref. Tydens gesprekke met SARS is Agri SA verseker dat SARS betrokke is by verdere verwante interaksies. Die beraadslaging met SARS oor toepaslike logboek(e) wat deur die wet voorgeskryf word en deur produsente gehou moet word, is al ‘n geruime tyd aan die gang. So ‘n konseplogboek is onlangs van SARS ontvang en aan Agri SA se affiliasies vir kommentaar gestuur. Die voorgestelde dieselgebruiklogboek kan vir boere probleme veroorsaak, veral ten opsigte van toerusting wat op die plaas gebruik word. Die voorgestelde dieselstoorfasiliteitlogboek lyk meer prakties. Agri SA en Graan SA het aan die einde van Julie 2015 gesprekke met ouditeurs en ander verteenwoordigers van SARS hieroor gehad. Praktiese probleme is uitgewys, terwyl daar teen einde Augustus 2015 verdere insette aan SARS gemaak sal word.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Farming communities receive money to combat crime

The farming community of Senekal in the Free State and Steytlerville and Witkop near Burgersdorp in the Eastern Cape received assistance from the Agri Securitas Trust Fund to erect camera systems in an attempt to proactively combat crime. Funds were also allocated to the security desk of Free State Agriculture in support of their services in the province.

“

t remains an enormous task to resolve the crime problem and we hope that with the financial assistance of the Trust Fund a contribution is made to create a safer environment for these communities,” says Japie Grobler, chairman of the Agri Securitas Trust Fund. The Trust Fund focuses mainly on improving the rural security situation. Support is provided in the form of equipment to farming communities after their requests had been evaluated by provincial organisations and approved by the Board of Trustees. With this assistance, the Trust Fund promotes the preparedness of these areas as well as proactively combatting crime. With the cameras on strategic access routes, vehicle movement can be monitored and appropriate action taken to apprehend criminals. Given the increase in farm

crime in the Free State and the assistance that members of Free State Agriculture require to address crime-related complaints, there is an increasing amount of pressure on this organisation’s security desk to meet expectations. The Trust Fund has in this case allocated funds to support the activities of the security desk. Requests for support have recently increased. Feedback indicates that appropriate support makes a difference to the safety of these communities.

Farmers and farm workers play an indispensable role as contributors to the economy of the country and to adequate food provision. For this reason the Trust Fund will continue to assist farming communities to create a safer environment. The Trust Fund acknowledges its business partners, namely Vodacom, Nissan SA, Sanlam and CrisisOnCall, as well as its golf day sponsors GWK, Senwes, NWK and OFM, which make financial contributions in support of the Trust Fund’s objectives.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Dietary fibre – the forgotten nutrient? BY J MICHARD, HUBBARD, MAUGUÉRAND

In modern poultry nutrition, traditional fibre sources are associated with some negative attributes such as energy dilution of the diet and mycotoxin contamination and are not usually included during linear formulation.

owever, fibre is also suggested to have a positive effect on the intestinal microflora and the intestinal health of poultry. While some nutritionists believe that crude fibre is an integral part of the poultry diet, others argue that its inclusion in poultry diets is not necessary. Dietary fibre has been described as the skeletal remains of plant cells in diets that are not digested by monogastric animals.

Two major subclasses Fibre is a nutritionally, chemically and physically heterogeneous material. This heterogeneous mix can be categorized into two major subclasses – water soluble (viscous and fermentable fibre) and insoluble (no viscous and no fermentable sources). Differentiation of soluble and insoluble fibre components has helped elucidate the physiological effects of crude fibre as the two subclasses have different roles in the digestive/absorptive processes within the gastrointestinal tract. The amount, but also the structure, of

fibre is very vanable between different plant materials, In addition to straw or hulls from cereals or even lignin form wood, major raw materials with high insoluble fibre contents are cereal by-products such as rice, or wheat bran, sunflower meal, palm kernel meal and beat pulp.

Role of insoluble fibre The insoluble fraction used to be considered as performing an exclusively nutrient dilution role. However, many studies report that insoluble fibre (non starch polysaccharides - NSP – and lignin) affects gut function and modulates nutrient digestion. These effects result from insoluble fraction fibre accumulating in the gizzard. The resultant well-developed gizzard improves grinding capacity, which reduces the amount of coarse particles entering the small intestine contributing to an increased nutrient availability and nutrient utilization. Published studies provide evidence that insoluble NSP’s increase the growth of beneficial bacteria that stimulate both intestinal and overall health status. High

Nuwe ruvesel-bymiddel hier Addcon Africa Feed & Grain Additives van Fourways, Johannesburg, het die verspreidingsregte vir Suid-Afrika verkry van die dierevoer afdeling van J Rettenmaier & Söhne GmbH & Co KG van Duitsland.

ie produkte, ARBOCEL® en VITACEL® (registrasie afwagtend) ruveselkonsentrate, speel ’n toenemende en belangrike rol as ’n natuurlike voerbymiddel vir lewende hawe. Dit is suksesvol en verseker dat gesonde en doeltreffende dieregroei gehandhaaf word. Hierdie waardevolle en funksionele dieetvesels speel ’n belangrike rol wêreldwyd in moderne veeartseny-verkose dierevoedsel. Vooraanstaande veevoervervaardigers wêreldwyd ag die natuurlike kenmerke van die JRS-vesels baie hoog. Dit is geskik vir alle diererasse, insluitend pluimvee, varke, perde, honde en katte. Vir meer inligting kontak Johann van Niekerk: 082 780 5240 johann@tega.co.za

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

starch diets favour fermentation in the small intestine where pathogens can quickly multiply, creating a situation with high risk of microbial imbalance and intestinal disease in the host. Increased insoluble dietary fibre in the diet increases gizzard volume and results in a longer retention time, which allows for more hydrochloric acid secretion. This, combined with a stimulatory effect of gizzard activity on acid secretion, will lower pH of the gizzard content. Both a lower pH and the poorly formentable fibre fraction favours a higher proportion of beneficial micro-organisms in the bird’s gut and in the environment. This effect promotes the integrity of the intestinal lining, improved nutrient digestion the lower intestine and litter quality. Furthermore, in addition to other factors such as feed presentation, mineral and amino acid balance, it has been shown in many studies, especially with layers, that feeding high fibre and low energy diets, or roughages reduces or prevents feather pecking. Providing high insoluble NSP diets or straw in the litter during rearing could result in lower levels of stereotypic behavior such as tail pecking in adults. It appears that hens fed with low energy diets compensate for the lower energy concentration by increasing feed intake. However, addition of fibrous structural components may also be deleterious for performance at too high levels because of a reduced nutrient intake. When the reduction in dietary energy concentration does not exceed 10%, the layer performance and body weights do not appear to be affected by die dietary changes. The wild ancestors to our domesticated poultry species spent around 60% of their time searching for food and had a diet consisting of a large amount of structural components such as seeds and durable fibrous materials. It is thought that behaviour such as feather pecking that causes so much concern in current layer production is a substitute for normal ground pecking or feeding behaviour in the absence of adequate foraging incentives because modern feeds are nutrient dense and readily available.

Low density breeder diet Feed restriction of broiler breeders and possible hunger implications may lead to excessive water intake, stereotype pecking >>> page 41

agri <<< page 40 directed towards objects in the environment and a general increase in activity. Attempts to feed broiler breeders with a diluted and high fibre diet in order to increase satiety are receiving more attention today due to observed improvements in bird welfare. Research works and some field experiments suggest that when low ME diets were fed in the rearing period, these may help to promote flock uniformity to delay the reproductive tract development and to increase early egg size. Other studies with low density broiler breeder diets during lay showed an increase in egg and day old chick weight an improved growth rate and a reduced mortality in the progeny. Hubbards internal field trials, together with some preliminary experiences at customer level, confirm the positive effect of diluted breeder diets especially in the rearing stage (2350-2600kcal/kg grower diet). • The feed clean-up time is increased by 5-15 minutes in rearing and 30-90 minutes in production according to the dilution applied. Less effort is needed to achieve the correct flock uniformity • The birds are calmer. It prevents feather pulling. • It is easier to control litter quality (drier litter). • Liveability in rearing and production is improved in most cases. However, some critical points need to be emphasized when making such dietary changes in broiler breeders: • For all high fibre diets it is essential that growth of the broiler breeders remains in the range recommended for the given breed and with low ME diets, the birds should eat quantitatively more feed than observed normally with higher ME diets. Staff in charge of breeder flocks should always adjust feed allocation according to the evolution of bodyweight. • It is also very important that water is sufficiently available to allow swelling of the food to aid the feeling of satiety from gut fill. • Special attention needs to be paid to the transitional phases when the feed is changed from a high-density starter ration to the diluted grower ration and when returning back to the normal density breeder ration. This is particularly true when grower diets are less than 2 500kcal/kg. • When using mash feed, it may be difficult to get a uniform and coarse mash while using fibrous but fine raw materials such as wheat bran.

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

In case welfare regulations do not allow non-feeding days or when one is facing difficulties to achieve correct uniformity in general and with breeders, especially males, becoming more vora cious, low density diets are preferred to maximise feed volume, increase feeding time and gut fill.

Summary and perspective Recent work in broilers concluded that the inclusion of insoluble fibre in broiler diets might also improve growth performance. Chickens appear to have a desire for structural components and will search for structural components, which need to be coarse and insoluble. In a situation where the diet has a low fibre content, litter material used as bedding in floor systems may be an alternative source for structural components. However, these observations support the author’s opinion that the poultry industry focuses too much on concentration of nutrients, while the supply of adequate insoluble fibre has not been properly managed until now. Of course the correct intake of energy amino acids and trace elements is important, but more attention should be paid to dietary insoluble fibre, not only in layer nutrition but also for breeders and broilers fed without antibiotic growth promoters. The trend to lower density diets will also be affected by the availability and cost of raw materials and its quality. For some high fibre ingredients, the ME content for poultry may not be well defined, while some ingredients may increase the risk of contamination, such as mycotoxins concentrated in fibrous seed coatings. It is important to note that the negative results reported on some type of fibrous sources (soluble fibre) can be eliminated with enzyme supplementation and with a feed processing adequately planned to suit the requirement of the specific type and age of bird to be fed.

With that strategy, when available, feedstuffs that are high in fibre can be used to conveniently dilute poultry feed. Since no systematic studies have been undertaken to quantify the optimal amount of structural components in poultry diets, this discussion about an optimal poultry diet structure cannot be concluded with firm recommendations. Considering current knowledge, a general and practical recommendation could be to ensure that, after three weeks of age, the diet either contains a sufficient amount of coarse cereal particles, or that the content of coarse and durable fibres such as oat hulls (or equivalent) is included at 5-8% for breeder diets and 2-3% in broiler diets.

Role of soluble fibre • Reduces intestinal passage rate • Reduces digestion of fat, protein and starch • Binds nutrients (pectin) • Affects viscosity of the digesta • Mainly fermentable parts • Energy source for monogastric animals • Reduces dry matter of faeces contributing to production and hygiene problems. Role of insoluble fibre • Structural fibre • Accumulates in the gizzard and regulates digesta passage • Increased intestinal passage rate • Improves starch digestibility • Poorly fermentable and minimally degraded by the gut microflora • Stimulation of intestinal villi, unidentified growth factor • No energy source or young monogastrics • Increases dry matter content of faeces. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Drotsky since 1962: In Africa for Africa When Gert Drotsky lost his job in 1962 due to the fact that the factory he worked for went into liquidation he decided to set up his own factory.

n July 1962, then 52 years old, he manufactured in his garage in Alberton the first of what would become the industry standard hammer mill for farmers. These hammer mills could mill grass, lucerne and maize. Later that year he moved into a factory in Alrode, the industrial area of Alberton, where the factory was based until 1982 when it moved to the present premises. In July 1977, Gert Drotsky retired and was succeeded by Tewis van der Ryst. Gert died in 1990.

HAMMER MILLS

size reduction. People who mill maize for human consumption use these hammer mills to mill what we call a straight run – a very healthy meal. The S-range hammer mills are used in different African countries to grind maize for human consumption. In 2003, Tewis van der Ryst again designed a new machine. Earlier, while Drotsky presented various agricultural shows in Africa, the need to de-germ maize in rural areas was identified. Tewis designed a hammer mill, the S6 Super plant to de-germ maize in these rural areas of Africa. Since then the S8 Super Plant, as well as the Big Plant, have been developed.

the designing of new machines in the factory. The pelleting machine was his first design, as it had been his project during his engineering studies. Drotsky offers complete pelleting and engineer-designed feed production plants. The pelleting solutions are from 100 kg/h up to 2 500 kg/h, catered to client needs.

Incline Screw Mixer and Turbo Mix

Pelleting plant

Auger-Paddle Combination Above: The old Right: The new You can still upgrade your old machine!

S-range – S1, S4, S6 and S8

Tewis van der Ryst designed an S1 hammer mill in 1990. He was a finalist in a competition for engineers and received an award to Paris, France in recognition of an outstanding design. The smaller S-models, S1, S4, S6 and S8, are used to mill grain, sugar, tobacco, salt, spices, biltong and various other dry products that need

Super Plant S6 and S8

FEED MIXERS Drotsky started to manufacture the four-auger feed mixer, as well as the incline screw mixer in 1973. There are still four auger feed mixers and incline screw mixers in feed factories, as well as on farms throughout South Africa. Then in the nineties the company manufactured the three auger and G2-gravitation mixer. In 2000, the auger-paddle mixer combination was introduced to the market.

Paddle Feed Mixer

The most important advantage of the paddle mixer is that it mixes the feed homogeneous throughout the mix. The profit-conscious farmer will definitely prefer giving all his cattle a well-mixed ratio. The mixer’s thorough mixing action eliminates dead spots and corner pile-up, giving you a consistent balance of nutrients from the first kilogram of feed to the last. Complete mixing of ingredients also reduces the ability of the cattle to sort and “nose out” ingredients. Other advantages are: the mixer does not compact the feed; it improves the scratch factor as the blades in the mixer cut the grass; and it stabilises the pH in the rumen. The paddle helps to dispatch the mix coming from the mixer evenly. The mixing cycle takes only 20 minutes.

NEW DEVELOPMENTS AT DROTSKY Francesco van Wyk started at Drotsky in 2006 and since then has taken over most of

Dust Control Create a dust-free environment and retrieve lost product by installing Drotsky dust equipment on your hammer mill. Drotsky strives to deliver excellent service to its clients and to manufacture quality machines in Africa, for Africa. Drotsky is not only empowering the farmer, but is also empowering a variety of industries, such as the entrepreneur, the rural area miller, pharmaceutical companies and the food industry. UNNECESSARILY WELL MADE

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

SOMERTYD IS FOSFORTYD Beeste - Ulrich Müller, Tegniese Bestuurder Tel. 083 414 5928 • E-pos: Ulrich.muller@tongaat.com

VOERMOL SUPERMOL Jou voerkraal in die veld

• Met Supermol is 'n daaglikse toename van tot 1.2 kg per dier per dag op groenweiding moontlik • Geen vermenging van graan is nodig nie • Geen oorhoofse voerkraal koste nie • Verseker dat vervangingsverse goed uitgroei en teikenmassas bereik • Uitstekende prikkellek vir verse en koeie • Eenvoudig, prakties en winsgewend

Skape – Francois van de Vyver, Nasionale Tegniese Bestuurder Tel. 083 386 8378 • E-pos: Francois.vandevyver@tongaat.com

Dis nou tyd om te besin oor somerlekaanvulling of lekaanvulling vir Skape en Beeste op groenweiding. Groenweiding is hoog in proteïen, hoogs verteerbaar en diere op sulke weidings neem toe in massa. Die belangrikste beperking van groenweiding in Suid Afrika is egter Fosfor (P) en sal beeste met 'n minerale aanvulling (P6-lek) sowat 130 g/dag vinniger groei as wanneer hulle geen lek sou ontvang nie. Fosfor (P) is dus beperkend om optimale gewigstoename te verkry. Indien die GDT van weidende diere verder verhoog moet word, vorm energie die tweede beperkende voedingstof en sal energie dus saam met P aangevul moet word om 'n verdere respons in gewigstoename te verkry. Energieaanvulling is relatief duur en om die rede bevat 'n energie-aanvulling 'n ionofoor soos byvoorbeeld Salinomycin-Na. Die ionofoor bevorder energie benutting en bespaar dit dus voer om hierdie aanvullings koste doeltreffend te maak vir beide beeste en skape.

PRODUKTE BESKIKBAAR

Die volgende produkte uit die Voermol-stal kan oorweeg word.

MINERALE-SUPPLEMENTE Voermol Superfos V17422 Voermol Rumevite 6P V11995

Hierdie is 'n smaaklike klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 120 g – 240 g/bees/dag en 20 g – 40 g/skaap/dag. Klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Voermol Rumevite 12P Minerale-lekkonsentraat. Meng met gelyke dele sout om ’n P6-lek te gee. V11994 Aanbevole inname 100 g - 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag. Voermol Fosfaatblok V10264

Fosfaatblok is gereed om te voer. Verwagte inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Selfmeng minerale lek

Meng 50 kg Rumevite 12P met 50 kg sout en met 50 kg Voermol Super 18. Hierdie mengsel is 'n smaaklike lek wat goeie resultate gee veral waar lekinname op P6-lekke laag is. Aanbevole inname 120 g - 240 g/bees/dag.

ENERGIE- EN MINERALE-SUPPLEMENTE

Grooi kan verder verhoog word deur die gebruik van 'n energie-aanvulling. Die volgende produkte kan hier oorweeg word. Dit is egter belangrik dat die produkte slegs oorweeg word as aanvulling tot voldoende goeie kwaliteit groenweiding.

Wat die natuur kort sal Voermol voorsien 50 Jaar van Uitstaande Produkte & Diens

www.voermol.co.za Voermol Supermol Reg. Nr. V 7267 (Wet 36/1947) Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk Posbus 13, Maidstone 4380.

Voermol Supermol V7267 Voermol Energieblok V11456 Voermol Molovite V10264

Energie- en minerale-aanvulling met 20% proteïen vir diere op groenweiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname 1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag. Blok, gebruik as energie- en minerale-aanvulling vir dragtige of lakterende ooie, koeie wat kalf of groeiende lammers, kalwers of verse op groenweiding. Aanbevole inname 1 400 g - 2 000 g/bees/dag en 250 g – 300 g/lam/dag. Energie- en minerale-aanvulling vir diere op topkwaliteit groenweiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname 1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag.

Indien meer inligting verlang word, raadpleeg u naaste Voermolagent, (sien www.voermol.co.za) of stuur 'n e-pos aan info@voermol.co.za

“Die sleutel tot sukses, - oorgedra van een generasie na die volgende.”

Linde du Plessis 2012 Nasionale Beesboer van die Jaar

VOERMOL SUPERMOL • Geen vermenging met graan is nodig op groenweiding nie • Uitstekende prikkellek vir verse en koeie • Eenvoudig, prakties en winsgewend • Bevorder vrugbaarheid van koeie en eerste-kalf koeie • Met Supermol is 'n daaglikse toename van tot 1.2 kg per dier per dag op groenweidings moontlik • Verseker dat vervangingsverse goed uitgroei en teikenmassas bereik

www.voermol.co.za Voermol Supermol, Regnr. V7267, (Wet 36/1947). Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk. Posbus 13, Maidstone, 4380.

Vir meer inligting skakel 083 456 3636 of stuur 'n e-pos aan info@voermol.co.za

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

FEEDGROW se stelsel wérk, sê dié boer Henna van Loggerenberg boer met skape naby Heilbron in die Vrystaat en is ‘n groot ondersteuner van Feedgrow se voerproduksiestelsel. Sy boer met sowat 800 ooie op ‘n relatief klein area. Hulle word in krale aangehou en die voordeel, sê Van Loggerenberg, is dat sy beheer het oor ongediertes en veediefstal.

“

eedgrow se gekonsentreerde eenheid is dus uiters geskik vir my boerderyopset,” sê sy. “Die stelsel werk maklik en ‘n mens het nie spesifieke vaardighede daarvoor nodig nie. Ek en my werkers wat my regterhande op die plaas is, het die stelsel gou onder die knie gekry.” Haar lammers spog met ‘n gewigstoename van 380 tot 410 g/dag teen ‘n koste van R2,17/lam per dag.

Praktyksuksesse Kalfvoerkraalrantsoen teen ‘n koste van R14,94/kalf per dag word ‘n gewigstoename van 1,6kg/kalf per dag gerealiseer. Dormerlammers word teen ‘n koste van R3,00/lam per dag gevoer met ‘n GDT van 400+ gram/ dag/lam. Die ooie in ‘n intensiewe teelkraal opset word teen ‘n koste van R1,50/dag op kraal gevoer en behou ‘n kondisietelling van 3 en met laparoskopie handhaaf hulle ‘n 150% lampersentasie. Hierdie presisieboerdery en om ekonomies en effektief te voer, verseker dat die boer sy regmatige deel in die winsketting in sy sak kry. Feedgrow glo hulle voerproduksiekamer is so suksesvol omdat die stelsel “tegnies, biologies en fisies geoptimaliseer is vir die kostedoeltreffende produksie van groot

Van Loggerenberg se klein boerderyopset help haar om beheer oor ongediertes en veediefstal te hê.

Henna van Loggerenberg sê die stelsel pas haar plaas soos ‘n handskoen.

hoeveelhede kwaliteit groenvoer vir diere in die kortste moontlike tyd,” verduidelik Jan Jacobs van Feedgrow. “Die stelsel werk weens die unieke klimaatbeheer binne die eenheid, lug word op ‘n positiewe druk gesirkuleer, CO² word ingevoer en die humiditeit aangepas. Hidroponika is ‘n ingewikkelde proses. Dit is nie maar net ‘n houer met rakke nie. Alles moet presies reg gebeur,” sê Jacobs. “Die Feedgrow-stelsel is ‘n ekonomiese opsie wat boere in staat stel om ‘n konstante hoeveelheid groenvoer regdeur die jaar te produseer. ‘n Verdere pluspunt is dat seisoenspeling en klimaat geen invloed op die stelsel het nie. Die Feedgrow-stelsel neem jou bekommernis oor droogtes, ryp, peste,

Saad word in spesiale saadbakke gesaai en word dan besproei met voorafbepaalde intervalle deur ‘n oorhoofse besproeiingstelsel.

plae en onkruidbeheer weg. Die ten volle geïsoleerde voerkamer bied jou ‘n beter voerproduk as wat jy tans vir jou diere voer, reg deur die jaar,” sê Jacobs. “’n Voorafbepaalde hoeveelheid garssaad word in spesiale saadbakke gesaai en word dan besproei met voorafbepaalde intervalle deur ‘n oorhoofse besproeiingstelsel. Die klimaat word gekontroleer om die regte temperatuur vir die beste en optimale groei te verseker, ongeag van omgewingstoestande buite. “Die stelsel het genoeg saadbakke om te verseker dat die boer ‘n konstante en bekende hoeveelheid garsspruite elke dag beskikbaar het. Produksie vind plaas met voergraadgarssaad wat binne 24 uur ontkiem nadat dit gesaai is. Die garssaad groei in dieselfde voerbakke vir ses dae wanneer hulle gereed is om geoes te word as ‘n gars spruitmat met ‘n hoogte van tot 130 mm. Die leë saadbakke word dan gewas, weer gesaai met die regte hoeveelheid garssaad en weer op die saaikant van die stelsel ingestoot,” sê Jacobs. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Kimtrafos 12 Grandé So reg na jou diere se smaak!

Bon Appétit A12020

• In ’n gerieflike korrelvorm wat die produk stofvry maak vir maklike hantering en vermenging. • Verryk met die belangrikste spoorminerale in die regte verhouding tot fosfaat. • Kenmerkende melassereuk en -smaak. • Smaaklik, sonder oormatige inname. • Veelsydige aanwending as somerlek of as fosfaat-spoormineraalaanvulling in winterlekke vir beeste, skape en bokke.

Innoverende oplossings in dierevoeding! KK Animal Nutrition (Edms) Bpk. Reg. Nr. 2001/025850/07 • Posbus 449, Umbogintwini, 4120 Tel: +27 (0)31 910-5100 • Faks: +27 (0)31 904-3741 • E-pos: kk@kkan.com

TRIPOD

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Kimtrafos 12 Grandé – Reg. Nr. V18670 (Wet 36/1947)

www.kkan.com

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

A NEW WAY OF FARMING How information technologies will change the way we work AFGRI recently announced that it has entered into a joint venture with GeoAgro, a technology-solutions company that provides a unique combination of software tools, data geo-processing, and implementation support to ensure the effective and profitable use of technologies for precision farming.

t is well documented that by 2050, the projected world population will reach 9 billion people, which, combined with increasing levels of consumption, will require current production levels to double. To meet this daunting challenge, it’s critical to make more efficient use of resources and increase productivity, without substantially modifying the agricultural footprint. ”I am very pleased with the 50% joint venture agreement as GeoAgro offers yet another avenue of support to clients, one that will enhance their farming operations and if used correctly, enhance yields,” said AFGRI CEO Chris Venter. “In order to maintain our dominant position as a support to agriculture we need to remain leading-edge and in this day and age, this means that technology is a vital part of our lives,” said Venter. Using a number of technology-based tools and solutions, GeoAgro enables farmers to increase productivity of their land, as well as yields. For example, the productivity of land can be determined by analysing satellite imagery taken over past seasons and, based on this information, variable seed or fertiliser recommendations can be made for that land going forward. The imagery can also determine what fields or sections of land are the most productive. Another example is GeoAgro’s “Precision Farming Cycle”, which offers farmers a comprehensive solution. Remote imagery and crop history is used to identify management zones, i.e. areas or fields needing additional management, thereby limiting potential failure, while GPS and mobile data collectors help keep track of what is happening in the field during the growing season. A combination of satellite

imagery and photographs taken during these field visits helps to monitor the crop throughout the growing season, while field computers help monitor seed, fertiliser and agrochemical application and use. Using a combination of site-specific management and precision farming technologies such as this, farmers are then able to make more efficient use of land, seeds, fertiliser and agrochemicals, while optimising crop yields. The productive potential of each management zone can also be identified, and decisions taken based on productivity information and an analysis of what is causing crop limitations or failures. As a result, specific recommendations are developed, inputs optimised, costs reduced, and each zone is managed according to its potential.

Results can be remarkable. By regularly testing crop results after applying the Precision Farming Cycle, farmers have verified returns that range from R360 up to R3 000 per hectare, due to optimisation of a variety of factors, such as fertilisation, variable rate seeding, or simply adjusting crop rotations and matching zone potential with the right crop or variety.

Example of benefits The photo left of a farm in Hoedspruit shows the effects of site-specific manage ment combined with the right choice of fertiliser. It is clear that the field on the left has benefitted from technology-enabled recommendations, whilst the other has not. In this case, productivity maps were used to determine where to take the most representative samples and to determine where problem areas were, how big they were and how the field could be divided into management zones for improvement. Soil samples were then taken and recommendations made for corrections to the soil as well as plant nutrition. AFGRI contact details Website: www.afgri.co.za Email: afgri@afgri.co.za Tel: 011 063 2347. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Krippe vir elke behoefte Vrystaat Krippe se staatmaker produkte pronk op vele plase, nie net in die Vrystaat nie, maar ook elders in die land.

“

ns betonwerkbesigheid het in 2005 op Welkom in die Vrystaat begin. Twee jaar later het ons na Bloemfontein verskuif waar ons ‘n verskeidenheid betonprodukte vervaardig. In 2011 het ons kragte saamgespan met die Central University of Technology in die Vrystaat (CUT) om spesialiskrippe te ontwikkel,” vertel André Fouche, eienaar van Vrystaat Krippe. “In samewerking met CUT, en ook boere, het ons probleme aangespreek en van die gewone krippe spesialiskrippe gemaak. Ons het byvoorbeeld meer as vyf verskillende waterkrippe beskikbaar. Fouché sê dat die krippe ontwerp is met die volgende in gedagte: • Die hoeveelheid kripspasie vir die voorsiening van water aan lewende hawe hou direk verband met hulle kondisie. • Die gemak waarmee diere water drink.

• Vierkantige krippe maak baie makliker skoon met ‘n besem as ronde krippe. • ‘n Uitlaatklep is belangrik vir gemaklike, vinnige skoonmaakdoeleindes en om siektes soos lewerslak te vermy. • Krippe het ‘n unieke dekselontwerp wat insak, sodat die diere dit nie afstoot nie. “Al die verskillende krippe word op ons perseel gegiet en per vragmotor afgelewer.

VrystaatKrippe  paul@vrystaatkrippe.co.za | www.vrystaatkrippe.co.za

Waterkrip 35 liter R340

Waterkrip 70 liter R650

Waterkrip 520 liter R1 500 Wanddikte is 70mm en 85mm

Mooivlakte 1047 Bain’s Vlei Bloemfontein 9338 Paul Fouché Sel: 084 446 714 Faks: 086 653 9326

Waterkrip 250 liter R1 050

Beesvoerkrippe R1 050 Wanddikte is 85mm

Waterkrip 1400 liter R2 000

Die krip vir jou en jou nageslag

Alle Pryse BTW uitgesluit

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Aflewerings koste word per km bereken. Ons beton krippe kan gegiet word op plase met ‘n minimum bestelling van 80 krippe of krippe van 200 m lank. ‘n Vragmoter met ‘n hidrouliese kraan en betonmengers en drie werkers word beskikbaar gestel. Die kliënt betaal hiervoor.

agri

FOKUS â&#x20AC;˘ FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Pelletizing of livestock feeds Pelletizing of animal feeds is becoming a widely popular and modern method of saving money and adding value on farms. Farmers are becoming more aware of this cost-saving method to save on their ever-rising feed bills. Pelletizing of these feeds is a very lucrative cost-saving mechanism.

he savings are not only based on the fact that the middleman is eliminated (their margins can add another R1 500 per ton), but also because farmers have control over their formulations. In this way, the farmer can add value to poorer quality feeds and thereby reduce cost without compromising overall quality. In addition to these benefits, farmers save up to 30% of their feed cost, which would normally be wasted due to the selective and wasteful feeding patterns of animals. There are also major improvements of up to 14,2% in the feed conversion rates when feeds are pelletized. With current feed prices, farmers and nutritionists should feed animals on the basis of available energy and protein, or amino acid concentrate, coupled with optimal vitamin and mineral supplements as feed prices are based on these components. Due to the production cost squeeze, feed is the greatest cost factor in animal

A150 Single mixer Single mixer

production. Even in the case of sheep farming where more roughage is fed, feed cost can still make up to 55% of the total sheep production cost. For poultry the corresponding feed costs figure will be about 70% of total chicken production costs. The cost saving when producing his own pellets should be the biggest advantage

to the farmer, according to Johan Eksteen, owner of Agricon Pelleting in Bloemfontein. Since the cost to produce pellets is approximately R95 per ton when using the Agricon machines, he believes that the premium placed on pellets in the market is totally disproportionate. Johan Eksteen. Agricon Pelletizing, www.agriconrsa.com, tel no (071) 877 3324

agri AUG â&#x20AC;˘ SEPTEMBER â&#x20AC;&#x2DC;15 bladsy/page

M YC OF I

MYCO

X I N RI

Leiers. Bewys. Gemagtig.

Mycoﬁx

NAG EM

Mycoﬁx® is die eerste en enigste EU- gemagtigde* voer byvoegsel wat bewyse het dat dit mikotoksiene kan elimineer. Maar net nog ‘n bewys van soliede R&D wat BIOMIN as die duidelike leier in mikotoksien risiko bestuur maak. *Biomin® BBSH 797 en Mycoﬁx® Secure

BIOMIN South Africa plc, 2571 Klerksdorp, South Africa Tel: +27 18 468 1455, e-mail: oﬃce.za@biomin.net

mycoﬁx.biomin.net Naturally ahead

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

Mikotoksiene: Kan ons slegs op die ontledingsresultate vertrou? Kan veevoervervaardigers en veeprodusente op slegs die simptome wat diere toon, peil trek om ‘n mikotoksienprobleem te diagnoseer? Gewoonlik is mikotoksien-ontledings onontbeerlik, maar hoekom sou die mikotoksien-ontledingsverslag ‘n lae mikotoksienkonsentrasie toon terwyl diere steeds simptome van mikotoksikose (mikotoksienvergiftiging) toon?

oderne veeboerderye (pluimvee, varke, melkbeeste en vleisbeeste) is onder geweldige druk om vleis, eiers en melk teen die laagste moontlike koste te produseer. Voeromset, groeitempo, mortaliteit en vrugbaarheid word alles noukeurig gekontroleer en strategieë word gereeld hersien om die hoogste moontlike doeltreffendheid te verseker. Namate produksiedoeltreffendheid verbeter word, word toenemende aandag geskenk aan die uitwerking van mikotoksiene op diereprestasie. ‘n Mikotoksien is ‘n toksiese sekondêre metaboliet wat deur die organismes van die fungi-koninkryk, algemeen bekend as swamme, geproduseer word. Die term “mikotoksien” word gewoonlik gebruik vir die toksiese chemiese produkte wat geproduseer word deur fungi wat hulle geredelik op gewasse op die land vestig. Die mees algemene mikotoksien in SuidAfrikaanse mielies is die fumonosien B-groep. Fumonosien word deur die Fusarium moniliforme-fungus geproduseer. Een swamspesie kan verskillende mikotoksiene produseer en dieselfde mikotoksien kan deur verskeie spesies geproduseer word. Die inname van selfs lae vlakke van mikotoksiene, afkomstig van graan, graanprodukte en ruvoer, kan lei tot ‘n afname in voer-inname, swak groei, laer melkproduksie en toenemende vatbaarheid vir siektes. Hoër vlakke lei tot kliniese tekens soos bek- en ingewandsletsels , “fatty liver”, nierskade en vrektes. Die uitwerking van mikotoksiene hang egter af van die spesie, ouderdom, fisiologiese toestand, omgewingstoestande en voedingstatus ten tyde van die blootstelling. Soms is daar ‘n teenstrydigheid tussen waargenome simptome en mikotoksienontledings. Waarom sou die mikotoksienontledingsverslag ‘n lae mikotoksien konsentrasie toon terwyl diere steeds simptome van mikotoksienvergiftiging toon?

Visuele diagnose teenoor die ontleding van grondstowwe en voer ‘n Korrekte differensiële diagnose stel ‘n voedingkundige en veearts in staat om te onderskei tussen mikotoksikose weens swak

voeding, swak bestuur, fisieke beskadiging van weefsels en aansteeklike siektes. Visuele diagnose is ‘n ingewikkelde taak en is dikwels foutief aangesien dieselfde simptome deur ander faktore teweeggebring word. Die beste en akkuraatste manier om ‘n probleem waarby mikotoksiene betrokke is te identifiseer, is om grondstowwe of voer vir die teenwoordigheid van mikotoksiene te toets. Alhoewel, selfs wanneer dit gedoen is en die teenwoordigheid van mikotoksiene bevestig word, moet resultate steeds versigtig geïnterpreteer word. Die rede hiervoor is gegrond op die feit dat die monsternemingsproses dikwels nie voorsiening gemaak het vir die neem van wat algemeen as ‘n verteenwoordigende monster bekend staan nie.

Verteenwoordigende monsters en die ontleding van grondstowwe en voer Om vir mikotoksiene te toets, is ‘n ingewikkelde proses en ‘n monsternemings plan is van die uiterste belang om ‘n verteen woordigende monster te bekom. Monster nemingsplanne moet in ooreenstemming met die bestuurspraktyke van die voermeule en plaas saamgestel word. Die kern van die korrekte prosedure berus egter op drie riglyne: 1. Steekproef-monster: Van ‘n groot volume/ massa (bv. ‘n vragmotorvrag) moet soveel steekproefmonsters moontlik op verskillende plekke in die vragmotor/silo geneem word. 2. Lot-monster: Elke steekproefmonster moet uit ongeveer 100 g bestaan. Minstens 10 000 g (1 kg) word in die geval van heel graan of verpilde veevoer aanbeveel. Alhoewel, hoe meer, hoe beter (ongeveer 5 kg). Dit word ‘n “lot”-monster genoem. 3. Verteenwoordigende monster: Van hierdie “lot”-monster (1 tot 5 kg) word al die monsters gemaal en vermeng voordat ‘n deelvolume daarvan vir die analitiese ontleding uitgeweeg word – dit sal 20 tot 25 g wees, in ooreenstemming met die toetsmetode wat gebruik word (submonsterneming). Hierdie stap geskied

gewoonlik in die laboratorium waar monsters ontleed gaan word. Aangesien tyd en geld aan die ontleding van mikotoksiene bestee word, is die ekstra tyd vir behoorlike monsterneming en monstervoorbereiding van die grootste belang. Die toetsresultate is nutteloos as die monster wat ontleed is nie verteenwoordigend van die groot massa is nie.

Lae mikotoksienkonsentrasie teenoor sinergistiese effekte Een van die faktore wat die waarneming van mikotoksikose-simptome, selfs in die geval van lae mikotoksien-ontledingsresultate van individuele mikotoksiene, mag verklaar, is die sinergisme (samewerking) tussen mikotoksiene. Duidelik waarneembare simptome van mikotoksikose is nie algemeen nie. Trouens, die grootste deel van die ekonomiese impak is die gevolg van immuniteitsonderdrukking en swakker prestasie weens die inname van lae vlakke van veelvoudige mikotoksiene. As daar in gedagte gehou word dat ‘n enkele plant deur verskeie fungi besmet kan word en elke fungus veelvoudige mikotoksiene kan produseer, is die kombinasies in voere wat uit verskillende grondstowwe bestaan oneindig. Dit is bekend dat daar tussen verskeie mikotoksiene interaksie is, wat sinergistiese effekte tot gevolg het. Lae mikotoksienkonsentrasie teenoor interaksie met ander faktore Nog ‘n faktor wat dalk kan verklaar waarom, in sekere gevalle, kliniese simptome by diere in die geval van ‘n lae >>> bladsy 54 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Voer- en voeraanvullings/Feed and feed additives

<<< bladsy 53 mikotoksienteenwoordigheid waargeneem word, is die interaksie met ander faktore. Die uitwerking van mikotoksiene hang af van verskeie dier-, toksien- en omgewingsverbonde faktore. Jong diere is gewoonlik meer vatbaar vir die effekte van mikotoksiene. Diere wat aan ‘n ongunstige omgewing onderwerp word, byvoorbeeld hoë temperature, swak ventilasie, hoë humiditeit, oorbevolking en virus- en bakteriese druk, is meer vatbaar vir die uitwerking van mikotoksiene.

Lae mikotoksienkonsentrasie teenoor gemaskerde mikotoksiene Voer is nie noodwendig veilig net omdat die ontledingsverslag lae vlakke van miko toksiene aantoon nie – dit mag steeds in ‘n “vermomde” vorm teenwoordig wees. Mikotoksiene kan in ‘n gemaskerde vorm voorkom deurdat dit gebind is aan bv. suikermolekules, dit is die plant se verdedigingsmeganisme om dit teen die fungusbesmetting en mikotoksiene te beskerm. Hierdie gemaskerde mikotoksiene word nie deur sekere ontledingsmetodes opgetel nie. Sodra hierdie “gemaskerde” mikotoksien

deur diere ingeneem word, word dit in die spysverteringskanaal deur ensieme gesplit van die suikermolekule, en die mikotoksien word vrygestel met gevolglike implikasies van mikotoksikose. Die nie-beskikbaarheid van ontledingsmetodes verteenwoordig die grootste struikelblok in die waarneming van die gemaskerde toksiene. Daar word gereken dat meer as 50% van die mikotoksiene (veral zearalenone en deoxynivalenol) in ‘n “vermomde” vorm in kommoditeite voorkom.

Vervaardiger van meganiese snoeilemme en voermengers

Tel: 023 342 6070 Faks: 086 626 8397

Samuel Walters Straat 1 Worcester

www.rumax.co.za - jaco@rumax.co.za

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Lae miko toksien konsentrasie teenoor wisselende voergehalte Swamgroei en mikotoksien produksie wissel grootliks in ooreenstemming met die grondbewerkings metode en klimaatstoestande, en gedurende opberging (onder meer temperatuur, humiditeit en insekte) en die meeste hiervan kan nie deur die mens beheer word nie. Daarom is dit onmoontlik om te verseker dat die kommoditeite en voere dwarsdeur die jaar ‘n lae mikotoksienstatus

sal hê. As diere simptome toon, is dit baie moontlik dat hoogs gekontamineerde voer reeds vroeër ingeneem is. Teen die tyd dat die verteenwoordigende monster na die laboratorium gestuur word en resultate beskikbaar is, sal daardie simptome dalk nie meer die kontaminasie waaraan die diere blootgestel was, weerspieël nie. Indien daar, ná die bevestiging van die teenwoordigheid van mikotoksiene deur middel van die gepaste ontledingstegniek, net lae vlakke van mikotoksiene gevind word, móét in gedagte gehou word dat mikotoksiene tussen hulleself interaktief kan wees, wat hul individuele uitwerking sodoende vererger (sinergistiese effek). Daar mag interaksie tussen verskeie faktore wees en diere kan as gevolg daarvan meer vatbaar vir mikotoksiene word. Dit is ook belangrik om te onthou dat voergehalte deur die loop van die jaar wissel, dus sal lae kontaminasievlakke op ‘n spesifieke tydstip heel waarskynlik nie die situasie oor die volle duur van die jaar weerspieël nie. Met alles in ag genome stel roetineontledings ons in staat om ‘n begrip te kry van die risiko dwarsdeur die jaar of, anders gestel, watter tydperke gedurende die jaar meer kritiek is wat mikotoksienkontaminasie betref en dus pro-aktiewe mikotoksienrisikobestuur vereis. Ongelukkig kom mikotoksiene dikwels in lae konsentrasies voor, wat moeilik is om waar te neem. Daarbenewens is interaksie tussen individuele mikotoksiene nie kenmerkend nie en ongeïdentifiseerde mikotoksiene kan dalk die oorsaak van laer as optimale prestasie wees. Veevoervervaardigers en veeprodusente se dilemma is om die risiko’s verbonde aan mikotoksiene teen te werk en terselfdertyd te verseker dat hulle nie die prestasie van die diere benadeel nie.

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Droogteverdraagsame mielie ‘n hupstoot vir opkomende boere Opkomende boere wat vir die eerste keer die afgelope seisoen, 2014/15 – tydens een van die kwaaiste droogtes in baie jare – WEMA-droogteverdraagsame (DV) bastermielies geplant het, het hul opbrengste verdubbel. Die variëteit, DroughtTEGOTM WE3127, is ‘n wit baster. Die LNR (Landbounavorsingsraad) het 10 000 sakkies, 500 gram elk, gratis aan ‘n aantal opkomende boere in Limpopo, Mpumalanga, Noordwes, Vrystaat en KwaZulu-Natal geskenk om dit op die proef te stel.

ie LNR het die DroughtTEGOTM-mielie deur middel van die WEMAprojek (Waterdoeltreffende Mielies vir Afrika) ontwikkel. Dit is deur die Kenia-gebaseerde AATF (Afrika Landboutegnologie-stigting) gekoördineer. Dit is ‘n openbare privaat vennootskap waarby die volgende betrokke is: CIMMYT (Internasionale Mielie- en Koringverbeteringsentrum), Monsanto, asook landbounavorsingsinstansies in Kenia, Mosambiek, Uganda en Tanzanië. Monsanto het die tegnologie vir sowel insekbestandheid (Bt) en droogteverdraagsaamheid (DV) aan die WEMA-projek geskenk. Hierdie GM-

tegnologie word sonder tantiemekoste aan opkomende boere beskikbaar gestel. Luidens Prince Molema, een van vier opkomende boere van Mooifontein naby Lichtenburg, Noordwes, wat die DVmielies geplant het, was hul gemiddelde opbrengs 2t/ha vergeleke met 1,5t/ha vir konvensionele basters. Gemiddelde reënval gedurende die seisoen was 250 mm vergeleke met gemiddeld 500 mm in normale jare. In Limpopo het nege opkomende boere – ses mans en drie vrouens – van Ga-Mokaba in die distrik van Mokopane sewe hektaar geplant. Luidens Isaiah Setseta, voorsitter van die Mokaba-boerevereniging was hul gemiddelde opbrengs 1,14tha vergeleke

Cut losses with PRECISION Plant with VISION Planter Monitor

• Seed per 100m per row, seed population • Hectares worked and much more • Easy to install and maintain • Fertilizer and turning of axles • Can be applied to most planters • Real tough, rust and water resistant

met 0,6t/ha die vorige seisoen met konvensionele mielies met goeie reëns – ‘n 100% toename in een van die droogste jare in twee dekades. Hulle het slegs reën gekry net ná plant en weer in blomstadium. Mnr Setseta het die inligting op ‘n boeredag bekend gemaak wat deur 65 opkomende boere uit die omgewing bygewoon is om self te sien wat die voordele van die nuwe DroughtTEGOTM behels. Hy het gesê hulle het die mielies op 22 Desember geplant en op 25 Mei van jaar begin oes. Die saad is met ‘n planter geplant en met hande arbeid geoes. Om onkruid te beheer, is Roundup op die lande voor plant toegedien. Enkele onkruide wat >>> bladsy 56

Stand van damme MARTINA BENADÉ, EKONOMIE EN HANDEL, AGRI SA

Volgens die departement van waterwese se damverslag het die gemiddelde stand van damme in week 17 Augustus 2015 met ongeveer twaalf persentasiepunte gedaal teenoor die 84,8% vir die ooreenstemmende tydperk verlede jaar.

Process Monitor for Air Seeders • Area • Speed • Tacho up to 4 axles • Alarm on each function • Easy to install • Bin / Tank full • Bin / Tank empty

Tel: 012 345 3193

en spyte hierva,n is die damme in die Oos-Kaap (79%), Vrystaat (76%), Gauteng (88%), Limpopo (78%), Mpumalanga (79%), en Noord-Kaap (82%) 75% of voller, terwyl damme in KwaZulu-Natal (64%), Wes-Kaap (67%) en Noordwes (63%) tussen 60% en 70% vol is. Onder die land se groot damme lê die Vaaldam op 66%, die Sterkfonteindam staan op 98%, die Bloemhofdam is op leërige 63%, die Gariepdam op 70%. Die Vanderkloofdam spog met ‘n indrukwekkende 100%. Die Pongoladam is kommerwekkend leeg en staan op 56%. Geoordeel aan dié statistiek is dit duidelik dat die grootste deel van die land aan die begin van die somerseisoen veel droër was as in die selfde tyd die vorige jaar. Die afgelope paar maande het verskeie kenners menings gelug oor die waarskynlike invloed van ‘n El Niñoverskynsel op die weerpatroon in die volgende seisoen. Dit gaan ‘n belangrik op die stand van damme en die landbousektor hê.

Fax: 012 345 6763 Web: www.electrolee.co.za Email: info@electrolee.co.za Sales: sales@electrolee.co.za Proudly Made in South Africa

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Berg saad só Vroeër jare was saadopberging ’n noodsaaklike deel van die mens se bestaan. Deesdae word hierdie funksie deur saadmaatskappye vervul. Maar dit gebeur tog dat saad op plase na die volgende seisoen oorgedra word. Hoe kan dit met die minste skade gedoen word?

et soos mense en diere is saad lewendig en omgewings invloede sal net soos in die geval van mense of diere die oorlewingsvermoë of langslewendheid daarvan bepaal. Namate saad ouer word, sal die ontkiemingspersentasie agteruitgaan totdat geen ontkieming meer voorkom nie. Daar is egter sekere bestuursaspekte wat gevolg kan word om saad se oorlewingsvermoë dramaties te verleng. ’n Algemene reël is dat gewasse met groter sade langer kiemkragtig sal bly as gewasse met kleiner sade. In die geval

van mielies sal duikpittipes (dents) meer vog toelaat om in en uit die pit te beweeg as die blinkpittipes (flints). Daarom beskik die blinkpittipes gewoonlik oor ’n langer raklewe as die duikpittipes. Die tipe gewas se saad wat opgeberg gaan word se oorlewingsvermoë verskil. Mielies kan, as toestande ideaal is, vir tot vyf jaar opgeberg word, terwyl ’n gewas soos sojabone ’n leeftyd van twee jaar het. Olieryke sade is ook meer geneig tot vinniger agteruitgang as styselryke sade. In die teenwoordigheid van suiwer suurstof en stikstof het saad by ’n hoë temperatuur meer agteruitgegaan as wat

dit die geval was van koolsuurgas en gewone lug. Kyk weer die invloed van hoë temperature op die oorlewingsvermoë van saad. By die vertolking van die twee tabelle kyk ons na tendense en nie die presiese persentasies nie. Faktore wat ’n rol speel, is voginhoud, bergingstemperatuur en omgewing.

Voginhoud Hoë humiditeit tydens opberging veroorsaak meer skade as hoë temperature aan die ontkiemingspersentasie van saad. Daarom sal saad baie beter in die droë >>> bladsy 57

<<< bladsy 55 ná opkoms gespruit het, is met die hand geskoffel. “Ons is baie gelukkig met die WEMA-mielie en gaan met die komende seisoen ons hektare verdubbel,” het Setseta gesê. Dr Thula Dlamini, landbou-ekonoom van die LNR, beskou dié opbrengs “as ’n besonderse prestasie. Boere gaan waarskynlik hul plaashek inkomste vanjaar verdubbel. Die implikasies vir voedsekerheid is veelvuldig. Dié tegnologie waarborg opbrengs in moeilike produksieseisoene. Die verwagting is dat meer opkomende boere terug na die landbou gelok sal word.” Dr Kingstone Mashingaidze,

Mieliekoppe van die Wema-droogteverdraagsame mielies, links, te Mooifontein, Lichtenburg, Noordwes en twee konvensionele nie-droogteverdraagsame mieliekoppe van ‘n aangrensende land. (Foto: Hans Lombard) agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Opkomende boere van Ga-Mokaba, Mokopane, Limpopo, spog met hul eerste uitstekende droogteverdraagsame Wema-mielieoes. Van links is dr Kingstone Mashingaidze, navorsingspanbestuurder vir plantteling en biotegnologie van die LNR se Instituut vir Graangewasse, Potchefstroom, wat aan die hoof staan van die WEMA-projek in Suid-Afrika; dr Sylvester Oikeh, WEMA-projekbestuurder van die Kenia-gebaseerde AATF-stigting by drie opkomende boere, Jane Mohlake, Melita Somela en Ramasela Moabelo. (Foto: Hans Lombard)

navorsingspanbestuurder vir plantteling en biotegnologie van die LNR se Instituut vir Graangewasse, Potchefstroom, wat aan die hoof staan van die WEMA-projek in Suid-Afrika, het ‘n beroep op boere gedoen vir groter samewerking. “Dié opbrengste wat ons vandag sien is, bewys van wat bereik kan word as ons saamwerk

om opkomende boere op die pad na kommersiële boere te plaas. Saad vir die komende seisoen is beskikbaar van gelisensieerde saadhandelaars, Jermart en Capstone. Ons sien met groot belangstelling uit na die bekendstelling van die Bt-(insekweerstand) variëteit in die nabye toekoms,” het dr Mashingaidze gesê. Vir meer inligting skakel dr Mashingaidze 018 299 6356 of 074 694 6946.

<<< bladsy 56 Tabel 1: Opsomming van ontkiemingspersentasie op mieliesaad gestoor by verskillende voginhoude. Monsters is by kamertemperatuur en onder 0°C gestoor. 6 Maande 2 Jaar 4 Jaar 6 Jaar Graanvog- Kamer- Kamer- Kamer- KamerInhoud (%) temp. >0°C temp. >0°C temp. >0°C temp. >0°C 7,5

92 95 89 87 96 88 80 88

11,0

98 90 91 96 82 88 81 95

14,6

88 95 0

18,2

0 73 0 34 0 51 0 13

82 69 86

15 80

Betekenisvolle verskil = 8 Hier kan gesien word dat lae graanvog wat verteenwoordigend is van die eerste twee monsters, saam met ’n lae temperatuur, baie beter oorleef as saad met ‘n hoër voginhoud gestoor by ‘n hoër temperatuur. Tabel 2: Opsomming van ontkiemingspersentasie op mieliesaad wat met verskillende gasse afgeseël is, en wat by verskillende temperature gestoor is. Gas

1 Jaar

3 Jaar

5 Jaar

30°C 3°C -25°C 30°C 3°C -25°C 30°C 3°C -25°C

Gewone lug 82 91 93 76 94 92 39 90 92 Koolsuurgas 84 87 91 84 92 92 39 95 91 Suurstof

78 84 91

0 84 94

0 90 91

Stikstof

89 91 93 27 90 80 21 92 86

Oop gelaat 84 93 84 88 92 86 66 83 90 Betekenisvolle verskil = 13 In die teenwoordigheid van suiwer suurstof en stikstof het saad by ’n hoë temperatuur meer agteruitgegaan as wat dit die geval was van koolsuurgas en gewone lug. Kyk weer die invloed van hoë temperature op die oorlewingsvermoë van saad. westelike dele van die land in oop store opgeberg kan word as in die meer vogtige oostelike dele. Hoe droër en hoe kouer die opbergingstoestande is, hoe beter. Die mees geskikte vogpersentasie om saad op te berg, is tussen 8-10%. Indien saad tot 0% vog uitgedroog word, sal dit die kieming totaal vernietig. Maatskappye neem óf net droë saad in ontvangs óf dit word tot 10-12% vog gedroog. Die groot rede hiervoor is dat laer vogtoestande die oorlewingsvermoë bevorder. Kopvrotswamme soos dié van Diplodia en Gibberella in sakke of silo’s kan groei as dit bokant 14% gestoor word. Swamspore is meestal teenwoordig in gestroopte graan, vanvaar besmetting kan plaasvind.

Temperatuur Saad kan met veiligheid gevries word met baie min agteruitgang. In tabel 2 kan gesien word dat saad wat totaal van lugvloei afgeseël was, nog steeds ná vyf jaar kiemkragtig gebly het. Daar is mense wat reken dat daar ’n mate van lugbeweging deur saad moet

wees om dit te kan berg. Indien saad droog is, kan dit geberg word met die totale uitsluiting van lug (suurstof). Vir die vries van saad is afsluiting van kardinale belang. Dit is baie belangrik om daarop te let dat geen vog mag opbou in die houer nie. Daarom is glas en metaalhouers wat nie deurlaatbaar is nie ideaal. Min mense besef dat vog mettertyd deur plastiekhouers kan beweeg. Daarom sal saad wat vir lang periodes opgeberg word nie volkome droog bly in plastiekhouers nie. Sade sal dan dormant bly. Sorg moet gedra word om nie die saad direk van die yskas/vrieskas te plant nie. Laat dit eers vir vyf dae buite die yskas staan voor plant. Op die kort termyn kan goed verseëlde plastiekhouers goed werk. Mieliesaad is al vir 40 jaar lank gevries en dit het steeds ontkiem, maar die proses moet reg uitgevoer word. Hoe kouer die temperatuur, hoe langer is saad se lewe solank dit nie aan vog blootgestel word nie. Die probleem met yskaste en koelkamers is dat wanneer daar ander

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

items soos kos ook gestoor word, die vog uit die voedsel onttrek word, wat op sy beurt deur die saad geabsorbeer word. Dit lei dan tot die agteruitgang van die saad. Saad kan ook met sukses in ’n foeliepakkie (groentesade) verseël en in ‘n yskas of self ’n vrieskas opgeberg word, solank die pakkie nie oopgemaak word nie.

Opsomming Hoe gemaak as daar nie ‘n koelkamer beskikbaar is nie? Saad kan en word al vir jare suksesvol gestoor in store by maatskappye sowel as op plase. Sorg moet net gedra word dat dit nie in ’n vogtige plek is nie. Hoe koeler, hoe beter. Soos uit die proewe gesien kan word, sal saad se ontkieming nie nadelig deur gewone lug of koolstofdioksied beïnvloed word nie. Saad kan afgeseël word, mits daar min vog in die saad is en temperature nie te hoog is nie. Lae temperatuur tydens opberging het langer saadoorlewing tot gevolg. Saad kan by hoë temperature kiemkragtig wees vir tot ses maande, maar as dit teen lae temperatuur reg opgeberg word, kan dit ná ses jaar nog steeds goed ontkiem. Saad met ‘n lae voginhoud is noodsaaklik as dit vir ‘n lang termyn gestoor word. Let daarop dat saadmaatskappye hulle store se dakke wit verf. Dit het ’n geweldige invloed op die stoor se temperatuur. Dikwels word saad in skeepsvraghouers wat buite in die son staan, gestoor deur die houer net onderdak te skuif en beide die houer en die stoor aan die buitekant wit te verf. Dit kan ’n ideale saadstoor wees. Onthou dat insekberoking van tyd tot tyd nodig mag wees. Volg die instruksies in dié verband behoorlik. Saad lok muise en rotte. Sorg dat die saadstoor dig genoeg is om die ongewenste gediertes uit te hou. Enige saadbehandeling lei tot die vinniger agteruitgang van saad. Daar is produkte wat wederregtelik op saad geplaas word wat die saad binne ses maande heeltemal laat doodgaan. Probeer om so min as moontlik saad oor te dra en poog om liewers jaarliks vars saad wat onder toesig geberg is van maatskappye aan te koop.

Bronnelys PANNAR Saad Ohoi State University nativeseeds.org Long term seed storage deur FARMERIK http://www.hillgardens.com:80/storeseeds. htm http://www.zetatalk.com:80/teams/ seeds/seedstor.htm Sayre JD. Storage tests seed corn agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Soils have a much broader function than just producing food Although many people do not actively think about soil, it is one of the most important resources to all farmers and extremely important to the planet.

oils have a much broader function than just producing food. Soils not only help provide clean water, but also regulate floods and climate and support life in general as many rural people, landscapers and horticulturalists rely on it for trees, crops, fodder, flowers and gardens. Soil also supports buildings and infrastructure in towns, cities and communities and 80% of antibiotics used today, comes from soil. According to the FAO, soils have been neglected for too long and need to be appreciated. In South Africa we have many soil types, each differing in colour, texture and origin and each with its own characteristics and specific use. Daily, we are met with the challenges of feeding a growing world population and a long-term commitment to soil conservation, biodiversity, and technology development will remain the key to hunger reduction and food security. Investments in people, agricultural systems, and technology supported by sustainable practices, are crucial for achieving major reductions in poverty and undernourishment. Monsanto focuses on and provides technologies, tools and information that can empower the world’s farmers to find solutions to the challenge of feeding 9 billion people expected to inhabit the earth by 2050. Six years ago Monsanto made a commitment to sustainable agriculture, pledging to help farmers double yields in our core crops, maize, soya beans, canola and cotton, by 2030, while committing to produce these crops by using fewer resources such as land, water and energy. Additionally, the company committed itself to help farmers improve their quality of life, especially those living in resource-poor conditions. With this commitment in mind, Monsanto focuses on helping farmers maximise yields and manage their risk through high quality seed and crop protection products. We do this by combining a broad mix of agricultural solutions and technologies to provide farmers with the option to unlock

yield potential on their fields and to practise conservation cultivation practices. For centuries farmers have tilled their fields to remove weeds, but this has had a huge impact on the soil. Today, farmers are adopting conservation tillage practices at a dramatic rate as Roundup Ready herbicidetolerant crops became more available worldwide. Fernandez-Cornejo, et al (2012) showed in a study that in the United States there was a direct link between adoption of herbicide tolerant crops and the implementation of conservation tillage practices. According to studies done by the University of Pretoria (Gouse, 2014) and other industry organisations, the adoption of conservation tillage practices have also increased considerably in South Africa since the introduction of glyphosate tolerant soybeans in 2001 and maize in 2003. Implementation of different degrees of reduced tillage practices have brought about substantial environmental benefits not only to the soil, but also in the decreased emission of greenhouse gasses. The most important environmental benefits of conservation tillage practices are: • an improvement in soil structure that facilitates - improved drainage and water holding capacity - a reduction in the extremes of water logging and drought - a reduction in the risk of runoff and pollution of surface waters with sediment and chemical pesticides and fertiliser; • A reduction in the intensity and frequency of soil cultivation lowers energy consumption and the emission of carbon dioxide while carbon sequestration is raised through an increase in soil organic matter. Conservation and minimum tillage practices, however, change the condition and micro-

environment of fields and the soil. Because material is mostly left on the surface of the soil after harvest, pathogens and pests may build up in the fields over time. It is thus very important to consider the disease tolerance of hybrids when making a hybrid choice. Standability and root development will also be important attributes that must be considered. The use of a technology such as YieldGard II, can be very beneficial to protect the crop against stalk borer, which may have increased in population due to minimum and conservation tillage practices. DEKALB hybrids have excellent attributes that make them suitable for conservation and minimum tillage systems. With very good disease tolerance and standability, as well as technology traits, DEKALB hybrids like DKC73-74BRGEN, DKC78-45BRGEN, DKC71-44B, and DKC74-74BR will be an excellent choice to use in minimum and conservation tillage systems. Your local DEKALB representative can be contacted for more agronomic information and recommendations. Glyphosate is widely used prior to planting of crops in order for farmers to plant in a clean seed bed. It can also be used post-planting before crop emergence, as well as post emergence on Roundup Ready® crops. These applications are possible because glyphosate residues in soil shortly after application at the recommended rates do not affect crop growth because of the combination of the soil binding capacity, product immobility and rapid degradation. Studies have demonstrated that glyphosate, when applied according to label recommended instructions, is not harmful to soil insects, earthworms or microscopic soil organisms. Successful weed control in Roundup Ready® crop systems is determined by >>> page 81 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Advance Seed se Summer Coat-mengsel: Só werk hy! In die somerreëngebiede van Suid-Afrika is daar een meerjarige subtropiese grasmengsel wat al dekades lank met groot sukses onder droëlandtoestande aangeplant word. Dit is die Smutsvinger-Rhodesgras-mengsel.

ummer Coat is ‘n produk van Advance Seed waarin hierdie mengsel, reeds gemeng, aan die boer gebied word. So verseker ons die regte saadverhouding en maak ons die saaiproses meer gerieflik. Onder die handjievol meerjarige subtropiese grasse wat in Suid-Afrika aangeplant word, is Smutsvingergras een van die belangrikstes. Dit is wyd aangepas by variërende toestande, sterk meerjarig en het verskeie aanwendings. Een nadeel van Smutsvinger is wel dat dit stadig vestig. Menige boer het al Smutsvinger ná die eerste seisoen uitgeploeg omdat hulle gedink het die vestiging het misluk. Die stadige vestiging is egter ‘n unieke eienskap

van Smutsvinger wat sy voortbestaan verseker. Omdat alle saadjies nie gelyk ontkiem nie, skep dit ‘n geleentheid om steeds te vestig in ‘n volgende seisoen indien die huidige seisoen nie gunstig is nie. Hierdie sekondêre dormansie-kwaliteite is ‘n voordelige eienskap wat net reg bestuur moet word. Rhodesgras is ‘n ander gewilde spesie in Suid-Afrika, veral omdat dit so maklik vestig, versprei deur kruipende halms en vinnig na vestiging goeie produksie lewer. ‘n Nadeel van Rhodesgras is dat dit ‘n swak meerjarige gewas is en wat op die meeste plekke net 3-5 jaar produseer voor dit kwyn.

An extensive range of pasture,

forage and field crop seeds to help support your farming operation.

Improve your yield with Agricote®, coated seeds that offers better seed to soil contact, improved survival of seedlings through added nutrition.

Omdat die vinnige produksie en sterk meerjarigheid van onderskeidelik Rhodesgras en Smutsvinger mekaar so goed aanvul, is Summer Coat die perfekte mengsel. Advance Seed doen bestryking (“coating”) van saad wat in baie opsigte voordelig is, veral in die geval van fynsade soos Smutsvinger en Rhodesgras. Bestrykte saad verseker maklike hantering, goeie saadvloei en beter saad-grond-kontak met addisionele voedingstowwe ook teenwoordig. Plant 10kg/ha Summer Coat in rye en pas die rywydtes aan soos wat reënval wissel. Advance Seed bemark ook subtropiese mengsels vir ander doeleindes, naamlik Skaap-Weidingsmengsel, Prima BeesWeidingsmengsel, Perde-Weidingsmengsel en Inheemse Grasmengsel (op rehabilitasie

Kontakbesonderhede Vir produkbeskikbaarheid kontak: Kus-provinsies: Jan Coetzer 082 779 4535 Binnelandse provinsies: Cliffe Deacon 083 441 0243 Vir tegniese navrae kontak: Landwyd: Niels Harmuth 082 335 9921

AVAILABLE SEED Lucerne* Oats Open Pollinated Maize Ground Nut Dry Bean Cowpea White Buffalo Grass* Blue Buffalo Grass* Bristle Grass* Smuts Finger Grass* Rhodes Grass* Eragrostis* Teff Cocksfoot Rye Grass Clover Forage Sorghum Grain Sorghum Sunhemp Dolichos Bean Babala Japanese Radish Vetch Kikuyu* Bermuda* Rye Paspalum* *Agricote treated seeds

NOW OPEN Johannesburg: 8 Jacobs Street, Chamdor, Krugersdorp, South Africa, 1740 • Tel: +27 11 762 5261 • Fax: +27 11 762 4111 Cape Town: Tel: +27 21 552 0456 •sales@advanceseed.com • www.advanceseed.com Kwa-Zulu Natal: 5 Edison Place, Mkondeni, Pietermaritzburg, 3212 • Tel: +27 33 346 0639 • kzn_natal@advanceseed.com

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

agri JUNIE/JUNE • JULIE/JULY ‘15 bladsy/page

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Onkruidbeheer vra spesiale aandag en kennis van geenbewerkingstelsels DR CHARLIE REINHARDT, DEKAAN: VILLA ACADEMY*

Min motivering is deesdae nodig vir produsente om onkruid te bestry, omdat die gevolge van swak onkruidbeheer die meeste produsente al groot skade berokken het.

at steeds nodig is om by produsente tuis te bring, is egter die beste praktyke om onkruid op die mees doeltreffende wyses te bestuur. Die term “onkruidbestuur” is meer gepas as “onkruidbeheer”. Dit beskryf die holistiese benadering wat gevolg behoort te word om die gewas maksimaal te bevoordeel ten koste van onkruid. Verreweg die mees kostedoeltreffende onkruidbeheermetode is steeds die gebruik van onkruiddoders. Voor geenbewerking vir ‘n hele rits goeie redes gewild geraak het, was ploeg- en skoffel-aksies baie doeltreffende aanvullende onkruidbeheermetodes tot die gebruik van onkruiddoders. In geenbewerkingstelsels is die produsent egter noodwendig 100% afhanklik van onkruiddoders vir onkruidbeheer. Geenbewerking, meer spesifiek hierdie praktyk se afhanklikheid van onkruiddoders, het wêreldwyd ses kritieke, ingewikkelde veranderings in onkruid-verskeidenheid, -impak en -bestuur teweeggebring. (1) Meerjarige onkruidsoorte verkies omgewings wat minimaal versteur word, byvoorbeeld kweekgras (Cynodon dactylon), geeluintjie (Cyperus esculentus) en rooiuintjie (Cyperus rotundus). Hierdie en verskeie ander “moeilik beheerbare” onkruidsoorte het as’t ware op geenbewerkinglanderye hul toevlug gevind en gedy daar. (2) Sekere inheemse plantsoorte wat voorheen weens grondbewerking nie op gewaslande kon oorleef nie, het met verdrag op landerye posgevat waar die grond glad nie of in ‘n geringe mate versteur word. Dit is gewoonlik moeilik om sulke plante met onkruiddoders te beheer, omdat onkruiddoders ontwikkel en geregistreer is om die “tradisionele” onkruidsoorte te beheer. (3) Lewende onkruidplante en die akkumulering van hul plantreste op geenbewerkinglanderye hou die risiko in dat natuurlike chemikalieë, wat in die plante geproduseer en in die omgewing vrygestel word, ‘n toksiese uitwerking op gewasplante kan hê. Die verskynsel waardeur lewende én dooie plante (plantreste) biochemiese

verbindings (allelochemikalieë) in die omgewing vrystel, wat toksies vir plante is, word “allelopatie” genoem. Die meeste onkruidsoorte beskik in ‘n mindere of meerdere mate oor hierdie eienskap. Voorbeelde van bewese allelopatiese onkruide is withondebossie (Chenopodium album), geel- en rooiuintjies. (4) Onkruidsoorte wat verdraagsaam (tolerant) is teenoor onkruiddoders waarop ‘n beheerprogram berus, domineer mettertyd die onkruidspektrum. Voorbeelde van sulke “moeilik beheerbare” onkruide is wandelende jood (Commelina benghalensis) en purperwinde (Ipomoea purpurea). (5) Ontwikkeling van weerstand by onkruide teen onkruiddoders is ‘n groot risiko waar die produsent op onkruiddoders alleen, en dan veral ‘n enkele soort onkruiddoder, vir onkruidbeheer aangewese is. Die gebruik van die mees doeltreffende en gewildste onkruiddoder wat die wêreld nog ooit gesien het, naamlik glifosaat, het met rasse skrede toegeneem danksy geenbewerkingpraktyk en glifosaat-verdraagsame gewasse, algemeen bekend as “Roundup Readygewasse”. Die nadeel verbonde aan oorafhanklikheid van glifosaat, wat veral in die VSA in die twee dekades ná die jaar van marktoetrede (1996) van glifosaat-verdraagsame gewasse hoogty gevier het, was die ontwikkeling van glifosaat-weerstandige onkruidsoorte. In hierdie stadium is daar drie onkruidsoorte in Suid-Afrika, wat net soos in baie ander dele van die wêreld, weerstand teen glifosaat ontwikkel het. Hulle is: kleinskraalhans (Conyza bonariensis), raaigrassoorte (Lolium sp) en smalweëblaar (Plantago lanceolata). Let wel: al drie hierdie glifosaatweerstandgevalle is tot die Wes-Kaap beperk, alhoewel kleinskraalhans ‘n ewe belangrike onkruid in die somerreënstreek as in die winterreënstreek is. Die weerstandgevaar wat in die toekoms vir Suid-Afrika wink, is die onrusbarende feit dat 20 van die 32 onkruidsoorte wat wêreldwyd weerstand teen glifosaat ontwikkel het ook in Suid-Afrika aangetref word. Ons moet

waak dat glifosaat-weerstand nie uitbrei nie, om te verseker dat hierdie “1-in-100 jaar”onkruiddoder se nuttigheid behoue kan bly. Dit is belangrik om op te let dat verskeie ander belangrike onkruiddoders by onkruidweerstand betrokke is, en in baie gevalle het veel meer onkruidsoorte weerstand teen daardie onkruiddoders ontwikkel, en vinniger ook, as in die geval van glifosaat. (6) Meganiese bewerking van landerye is die groot “gelykmaker” wat betref die ouderdom en dus die grootte van onkruide wat in ‘n bepaalde stadium op ‘n land aangetref word. Klein verskille in die ouderdom/grootte van onkruidplante sal bevorderlik wees vir die werking van na-opkoms toegediende onkruiddoders wat hoogste aktiwiteit op jong/klein onkruidplante het. Waar daar dus ‘n groot mate van eenvormigheid in die ouderdom/ grootte van onkruidplante op ‘n land sou wees, behoort onkruidbeheer die egaligste en effektiefste uitwerking te hê. Die teendeel geld vir situasies waar grondversteuring nie ‘n faktor is nie, byvoorbeeld in vrugteboorde, wingerd, en geenbewerking by eenjarige gewasse. In voorgenoemde stelsels kom onkruid tipies voor in wyd-uiteenlopende groeistadiums en groottes wat doeltreffende beheer met onkruiddoders bemoeilik, en trouens, bevorderlik is vir die ontwikkeling van weerstand teen die betrokke onkruiddoder(s). Die goeie nuus is dat ons oor die nodige tegnologie en kennis beskik om al die bogenoemde uitdagings suksesvol te bestuur. Die grootste risiko is die onvermoë of versuim om die nodige kennis/tegnologie by produsente uit te kry, en insgelyks, swak aanvaarding en toepassing daarvan deur produsente. * Dr Charlie Reinhardt is buitengewone professor in onkruidwetenskap aan die Universiteit van Pretoria, en dekaan van die Villa Academy. dr.charlie.reinhardt@gmail.com agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Everybody relies on a farmer. As a farmer, you feel the pressure to feed our growing population and future generations. Everyone looks up to you… and when you have so much responsibility, you need to be sure of every move you make. Rest assured, PANNAR is committed to your success. HIGH YIELD PRODUCTS

HIGH YIELD PRODUCTS

EXCEPTIONAL SERVICE

PRE-PLANT CARE

HIGH YIELD EXCEPTIONAL PRODUCTS SERVICE

EXCEPTIONAL HIGH YIELD PRE-PLANT SERVICE PRODUCTS CARE

PRE-PLANT CARE

ULTRA-MODERN TECHNOLOGY

PRECISION PLANTING

EXCEPTIONALULTRA-MODERN SERVICE TECHNOLOGY

ULTRA-MODERN PRE-PLANT PRECISION PLANTING TECHNOLOGY CARE

PRECISION PLANTING

SUPERIOR CROP PROTECTION

HIGH YIELD PRODUCTS

ULTRA-MODERN SUPERIOR CROP TECHNOLOGY PROTECTION

SUPERIOR CROP PROTECTION 2015/CORP/E/002

HIGH YIELD PRODUCTS

www.pannar.com

SUPERIOR CROP PRECISION SUPERIOR CROP PROTECTION PLANTING PROTECTION

SUPERIOR CROP PROTECTION

infoserve@pannar.co.za

Together we farm for the future™

agri

FOKUS • FOCUS Saad/Seed

Kultivarkeuse is ‘n belangrike besluit

NICO BARNARD, PANNAR-SAAD

ie kies van die regte sojaboon kultivars is een van die belangrik ste besluite wat ‘n boer moet neem. Dit is nie snaaks vir onaangepaste kultivars om opbrengste van tot 20% minder as die topproduseerder in nasionale kultivarproewe te lewer nie (Tabel 1). Met lae winsmarges wat in gewasverbou ing aan die orde van die dag is, kan groot verliese gelei word as die verkeerde kultivar gekies word. Indien in ag geneem word dat die beste kultivar tot 580 kg/ha hoër opbrengs teen R4 500 per ton kan lewer, kan die verliese tot R2 610/ha beloop. Daarom is die tyd wat bestee word om inligting en data te versamel om beter ingeligte besluite te neem so belangrik en nie ’n vermorsing van tyd nie.

Kultivars tot jou beskikking Daar is ’n groot hoeveelheid sojaboon kultivars tot die boer se beskikking. Die verbetering in opbrengs die afgelope 34 jaar beloop 1,2 % per jaar (A). Daar is dus genoeg inligting beskikbaar om die regte pakket te kies. Die nasionale kultivarproewe wat deur die LNR gedoen word, is die beste plek om te begin indien daar op ‘n kultivar besluit moet word. As ’n kultivar nie deel van dié proewe is nie, moet dit eerder vermy word. Produksiegebiede Suid-Afrikaanse produksiegebiede word in

drie primêre areas verdeel, naamlik koel, matig en warm. Anders as in die res van die wêreld waar sojaboonproduksiegebiede bepaal word deur die relatiewe afstand vanaf die ewenaar, word sojaboonproduksie gebiede in Suid-Afrika bepaal deur die hoogte bo seevlak van die gebied. Die koel produksiegebiede is geleë in die oostelike hoërliggende gebiede, wat gekenmerk word deur ’n korter produksieseisoen met matige somerdae met relatiewe hoër reënval. Die matige produksiegebied het oor die algemeen ’n langer produksieseisoen met warmer dae en gemiddelde reënval. Die warm produksiegebiede het ‘n lang groeiseisoen met warm dae en min reënval en sojabone word hier meestal onder besproeiing verbou. Boere moet eerstens weet in watter een van die drie produksiegebiede hul grond lê en ook wat die produksiepotensiaal van die grond is. Die koring kan dan vinnig van die kaf geskei word.

Kyk na navorsing Saadmaatskappye doen self baie navorsing sodat die regte Tabel 1. Die verskille in gemiddelde opbrengs van die beste presterende kultivar vir kultivar teenoor die swakste presterende kultivar in die nasionale elke gebied sojaboonproewe vir 2013-2014 (B) geïdentifiseer kan word. Koel Matige Warm Boere kan gebiede gebiede gebiede dié data Gemiddelde opbrengs (t/ha) 2,54 2,51 3,48 gebruik om Hoogste opbrengs kultivar (t/ha) 2,87 2,75 3,94 besluitneming Laagste opbrengs kultivar (t/ha) 2,21 2,21 3,27 te vergemaklik. Verskil in opbrengs (t/ha) 0,66 0,54 0,67 Dit is ook Persentasie verskil 26% 22% 17% noodsaaklik om van Tabel 2. Die prestasie van groeiklasgroepe oor 34 jaar in die verskillende plaaslike produksiegebiede van Suid-Afrika (A) vergelykende strookproewe Groeiklasgroepe en gebiedskombinasies gemiddelde (t/ha) wat vir 34 jaar 1978 – 2011 studiegroepe Groeiklas Koel Matige Warm en enkele gebiede gebiede gebiede boere doen, 4 – 4,9 1,65b 2,40b 2,61b kennis te neem. 5 – 5,9 2,35a 2,47a 2,83a Die 6 – 6,9 1,52b 2,48a 2,95a gevaarlike opsie is om 7 + 1,98b 2,31c 2,91a net na die KBV (95% Akkuraat) 0,28 0,08 0,09

buurman te luister omdat die seisoen nie noodwendig weer dieselfde as die vorige gaan wees nie. As al die inligting bymekaar gevoeg word, sal daar vinnig drie tot vyf kultivars kop uitsteek wat gebruik kan word.

Groeiklasse Die volgende stap is om tussen die verskillende groeiklasse te selekteer. Dit is goeie praktyk om nie al jou eiers in een mandjie te plaas nie. Om risiko te versprei, moet daar verkieslik ‘n pakket van verskillende kultivars geplant word. Deur eerste die kultivars in verskillende groeiklasse te rangskik, kan die beste kultivar uit elke groeiklas geselekteer word. Sodoende kan risiko optimaal bestuur word. In jare waar reën aan die einde van Februarie en in Maart wegbly, sal die groei klasse 4,5 tot 5,5 baie beter presteer as die groeiklasse 5,5 tot 7,5. Die omgekeerde is waar as die tweede helfte van die seisoen goeie reën kry. Oor die lang termyn is gevind dat groeiklasse 5 en 6 die mees stabiele opbrengs lewer (Tabel 2) en moet die grootste deel van die pakket uit dié groeiklasse saamgestel word. (Waar die alfanumeriese simbool dieselfde is in ‘n kolom is die verskil in opbrengste nie betekenisvol nie). Bronne A. A.S. de Beer and MA Prinsloo. 2013. The national soybean cultivar trials in South Africa – 34 years experiences and progress. Presentation B. AS de Beer & N de Klerk. 2014 Sojaboon kultivar-aanbevelings 2014-2015 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

FARM INTO THE FUTURE WITH RONIN PFS & TRIMBLE

From 1 August 2015 Ronin PFS is the only authorised dealer of Trimble Agricultural products in South Africa. Ronin PFS also houses the only certified Trimble repair facility in sub-Saharan Africa. Contact Ronin PFS for superior Trimble product support, training and service.

TEL: +27 (0) 11 608 3666 • FAX: +27 (0) 11 608 4679 • E-MAIL: office@roninpfs.com

W W W. R O N I N P F S . C O M

© 2011-2013, Trimble Navigation Limited. All rights reserved. Trimble, the Globe & Triangle logo, and FmX are trademarks of Trimble Navigation Limited, registered in the United States and in other countries. CenterPoint, CFX-750, Connected Farm, OmniSTAR, RangePoint, RTX, and xFill are trademarks of Trimble Navigation Limited. All other trademarks are the property of their respective owners. Ronin PFS is the only authorised Trimble reseller for South Africa. Ronin PFS is the only certified Trimble repair facility for sub-Saharan Africa.

agri Promosie/Promotional

(E HERRIDGE, BRAND MANAGER: RONIN GROUP)

In 1978 Charles Trimble and two partners started a small company in Los Altos, a city in the Santa Clara County of California at the Southern end of the San Francisco Bay Area.

oday, Trimble is headquartered in Sunnyvale, California, and it employs over 6 500 personnel distributed over 30 countries worldwide, including South Africa. In 2012 Forbes magazine recognised it as one of the best 400 companies in the world. Trimble is widely recognised for its positioning technologies that provide complete solutions to many varied industries. This article will focus on the company’s precision agriculture offering. Trimble integrated solutions allow farmers to collect, manage and analyse complex informa tion quickly and exercise precise control over their farming activities and resources. Trimble is also known for its strategic partnerships with local agricultural businesses. This model ensures the efficient distribution and effective support of its technologies internationally. Towards this goal, Trimble agriculture recently officially partnered with a company based in Johannesburg, South Africa, Ronin Precision Farming Systems. As of August 2015 Ronin PFS consolidates Trimble’s commercial agriculture interests in South Africa as the sole Trimble agriculture reseller in the country. Ronin PFS, being a company focusing on precision agriculture since 2005, is ideally suited for this role. The company has a long

history of dealing locally in Trimble precision agriculture products. It also houses the sole Trimble certified repair facility in sub-Saharan Africa. Ronin PFS also forms part of the Ronin family of companies that consist of Ronin Grain Management Solutions, Ronin Inventory Management Systems, Ronin Precision Farming Systems and Ronin Latin America. The first Ronin company was established in 2002 and has since grown consistently. The controlling share of the company is distributed among its founder members and the South African company, Afgri, holds a major share. What do these developments mean to the South African commercial farmer? Simply put, a more focused approach to the market that will ensure enhanced service delivery and support on the ground. To ensure local support Ronin PFS is in the process of consolidating its own partnerships with regional precision farming resellers throughout South Africa. From a global point of view, agriculture is without doubt the most important primary industry in the world. As far back as primitive man agriculture played a pivotal role towards establishing the present status quo by allowing man to abandon a nomadic existence and settle. Settled man led to civilised man. Civilisation led to population growth. The

current unchecked exponential growth of the global population is a threat to the stability of society due to the stress it places on food security. The world population is estimated at 7.3 billion. By 2040 the number will be 9 billion. Only ten years later, 2050, the world population is projected to reach 11 billion. Precision farming represents the next step in the evolution of agricultural technology. This is needed to ensure that the farming fields of the world not only continue to yield the volumes required to feed the global population, but will be able to feed billions of mouths in the future. Only precision farming technology and techniques can enable the commercial farmer towards reaching what will always prove to be a shifting goal. The concern of a growing population aside, the South African farmer should keep abreast of new technology and mechanisation, and the synergy between global player Trimble and local company Ronin PFS. The precision farming technology and techniques developed by Trimble and that are supported by Ronin PFS, will not only help you to maximise your yield, it will also allow you to use less of your resources to do so. More for less. This is good business and reason enough to start farming progressively into the future with Trimble and Ronin PFS. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

Doeltreffende waterbestuur Met meer as 30 jaar ondervinding word die firma Dacom as ‘n wêreldleier op die gebied van die optimalisering van landboudata beskou.

ulle help boere en landboubesighede om data en hulpbronne met behulp van Smart-aanlyndienste optimaal te benut. Dacom help boere dus om insette soos water, kunsmis en plaagdoders meer kostedoeltreffend te gebruik en so volhoubaar voedsel te produseer. Dacom is in vennootskap met Rhomberg Instruments. Hulle produk Sensetion Smart Moist Sensor word as ‘n voorloper vir waterbesparing beskou.

Wat is die Sensetion? • Die nuutste ontwikkeling vir doeltreffende waterbestuur vir landbou; • ’n Smart & Simple-grondvogsensor met ‘n app; • Maklik en eenvoudige installasie; • Die stelsel meet die grondvogtigheid by die wortelstelsel; • Gemaklike toegang tot optimale besproeiingsadvies, enige plek, enige tyd deur middelvan ‘n app. Installasie • Minimum 1 per besproeiingsarea; • Installeer op die droogste area van die besproeiingsarea;

• Moet naby of tussen plante geÏnstalleer word (bedek die sonpaneel); • Moet naby ‘n drupstelsel wees (25 cm); • Installeer in die lande, nie naby ‘n pad nie; • Draai in tot by die merk, afhangend van die gewas se wortelstelsel; • Vlak wortelstelsels ongeveer 10 cm onder die merk; • Dieper wortelstelsels ongeveer 10 cm bo die merk; • Wingerde aan die punt van die wingerdry, 30 cm bo die lyn.

Sensetion Smart Phone app Die Sensetion app verskaf enige tyd toegang tot optimale besproeiingsadvies. Saam met die Sensetion-grondvogsensors kan eerstehands bepaal word watter plantasie besproeiing nodig het en ook hoeveel. Met behulp van die app kan die besproei ingstoestande verander of aangepas word en die grondvog kan by die tipe grond aangepas word. Die app maak van moderne sensortegnologie gebruik.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

P DIE P LA EO ET

D ERT 19 5 3

agri Promosie/Promotional

Bekostigbare hantering van kunsmis Die hantering van groot hoeveelhede kunsmis is nou makliker en meer bekostigbaar as ooit. Myburghvoere verskaf vier produkte om hiermee te help en ‘n agtryplanter binne tien minute vol te maak.   1. ‘n Trekkervurkhyser: Dié meneer tel met ‘n 60 kW 4 x 4-trekker 1 ton sakke op. 2. Massasaktoring: Dit maak die hantering van kunsmissakke baie makliker. 3. Kunsmisbak: Dit skakel die toutjie aan die onderkant van die massasak uit. 4. Planterbak: ‘n Mens gooi twee bakke op een slag vol om die proses te versnel. Vir ‘n agtryplanter word twee bakke benodig. Daar is geen awegare in die stelsel nie. Kunsmis word dus nie tot poeier gemaal nie. Die kunsmisbak word volgemaak terwyl die planter plant. As die planter stop, word kunsmis op twee plekke bygevoeg, weerskante in die planterbakke, en 500 kg kunsmis vloei uit die kunsmisbak in onder ‘n minuut.

Kontak vir Jannie Myburgh met navrae. Tel no 0824170175, mybtoer@gmail.com, www.mtoer.co.za

ultraflo

SANS 966-2-PVC-M (modified poly vinyl chloride) pressure pipe systems for potable water conveyance. • Ultraflo PVC-M pressure pipes are available in diameters of 50 to 630mm and pressure ratings of 6 to 25 Bar. • Ultraflo is tough and reliable making it ideal for African conditions. • Ultraflo is also energy efficient and has a low carbon footprint.

Distribution & Warehousing Network

Southern African Vinyls Association

+27(0)21 957 5600 +27(0)11 345 5600 www.dpiplastics.co.za

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

exports@dpiplastics.co.za info@dpiplastics.co.za

agri Kompetisie/Competition

WIN!

You can win a copy of Errrol Tobias: Pure gold by Errol Tobias, if you complete our crossword correctly. Mail your answers to agricompetitions@gmail.com, or fax your answers to 086 211 0210 together with your name, address and tel no.

The winner of the previous competition is E. Watson, Kimberley. 1

7 8 9

11 12 14

15 16

22 24

23 25

26 27

Answers of our previous crossword: Across: 1 Borer, 4 Nortje, 5 Aloes, 8 Davies, 9 Agoa, 12 Kid, 15 Poultry, 16 Anthea, 18 Dam, 19 Rape, 21 Jannie, 22 Apple, 23 Thami. Down: 1 Belgian, 2 Rhodes, 3 Boshoff, 6 Mafa, 7 Citrus, 10 Oxfam, 11 Fish, 13 Drip, 14 Oldest, 15 Paris, 17 Thabi, 19 Ripe, 20 Ewes.

CLUES: Across 1 Type of caging used in egg production (7) 4 They launched Baseline Agricultural Outlook in July (4) 8 ... Nkosi, Agri SA senior economist (5) 10 Garden Route city (6) 11 They recently released their 2015 Economic Survey of S.A. (4) 12 Greatest cost factor in animal production (4) 14 ... Eksteen, owner of Agricon Pelleting (5) 16 ... Janeke, Free State Agriculture journalist (5) 17 Able to survive bad weather conditions (5) 19 Modern method of livestock feed production (11) 21 Proponents of controversial land ceilings (5) 22 Infant (4) 24 Meeting for an exchange of ideas (7) 26 Lubricated (5)

27 Emollient containing wool fat (7) CLUES: Down 1 Honey producer (3) 2 Noxious (5) 3 Rodents usually regarded as vermin (4) 4 ... Letty, researcher at INR (6) 5 Botanical gardens (8) 6 River or canal for example (8) 7 ... Grobler, chairman of Agri Securitas Trust Fund (5) 9 Ms. Masetjhaba ..., dairy farmer near Harrismith (5) 13 ... van der Westhuysen, author of article on load shedding and labour (5) 15 Ton Vosloo is their chairperson (7) 17 Mojale Mosoeu farms near this town (8) 18 ... Titus, HRC Commissioner (5) 20 ... Lindeque; wrote article on infiltration (6) 23 Bundled hay, straw etc. (4) 25 Not even (3)

Spesialised equipment for the irrigation industry Cancor Trading specialise in the supplying of pipes, steel or plastic as well as various other equipment to the irrigation industry.

he owners, Tony Mitchell and Yvonne Wessels (photo) have been working for the PVC and steel piping industry for many years. Yvonne also worked in the irrigation department at Senwes where she obtained extensive knowledge about hydraulics. They established the business twelve years ago but worked for other pipe factories in between. They opened Cancor Trading in 2011. “We are proud to say that our customers always come back because of our excellent service and commitment. We also offer a 24 hour emergency service for breakdowns,” the two owners say. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

The Greek debt crisis: Should South Africa’s primary agriculture, forestry and fishery industries be worried? THABI NKOSI: SENIOR ECONOMIST, AGRI SA

The Greek government’s debt crisis has dominated news headlines for the past few months with many speculating on the likely impacts of the crisis on economies in Europe and around the world.

o date, much of the analysis has largely focussed on the impact on financial markets and discussions on the effects of Greece’s troubles on international trade have taken a back seat. Given that Europe is one of South Africa’s largest trading partners, it is important to not only assess the impact of the debt crisis on the global economy and financial markets but to also evaluate the impact of Greece’s troubles on South African exports and assess whether the debt crisis is likely to decrease export earnings for South Africa in the future. This article assesses South Africa’s agriculture, forestry and fishery (AFF) export trends to Greece and evaluates whether exporters of these products are likely to lose out as a result of the Greek debt crisis.

Overall export trends Overall, Greece is South Africa’s 85th largest trading partner. In 2014, South African exports to Greece amounted to R504 million. Since 2013, South Africa has had a negative trade balance with Greece, driven largely by imports of manufactured products from Greece.

Figure 1: Breakdown of South Africa’s exports to Greece

Figure 2: Agriculture, forestry and fisheries trade with Greece agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

Figure 3: AFF trade balance between Greece and South Africa

Figure 1 shows the breakdown of South African exports to Greece. As illustrated in the figure, products in the manufacturing sector constitute the bulk of exports to Greece (processed food and beverage exports on average make up 6% of manufacturing exports), followed by AFF and mining products.

Agriculture, forestry and fisheries trade with Greece Europe is a key destination for South African AFF products with an average of 35% of South

Figure 4: Greece AFF exports vs AFF imports

Figure 5: Breakdown of South Africa’s primary AFF exports to Greece

agri Nuus/News Africa’s total AFF exports having gone to the region in the past six years. Trade with Greece is largely facilitated by the Trade, Development and Cooperation Agreement as well as the Generalised System of Preferences, which allow preferential market access into the European Union (EU) market for a number of South African goods including AFF goods. In line with Greece’s relatively small share of the total European population (2,2%), exports of South African primary AFF products to the country only constituted an average of 0,62% (2009-May 2015) of total primary AFF exports to Europe and 0,22% of total primary AFF exports to the world market. As indicated in Figure 5 fruit and nuts as well as fish and seafood products constituted an average of 98% of South African AFF exports to Greece from 2009-May 2015.

Should South African exporters of AFF products be worried? The short answer is no. Greek demand for both of South Africa’s major AFF export Has the crisis had a major impact products to the country (fish and various nut on exports of South Africa’s primary products) is inelastic to a great extent, making AFF products? the demand for these products less sensitive to income changes. Furthermore, Greece is a An analysis of the export data indicates net importer of both fish and various tree nuts. that the debt crisis has not had any major In the first five months of 2015, the value impact on Greek demand for South African of South African AFF exports to Greece stood AFF products. Greeks have been able to at R151 million, which is higher than the total either increase their consumption or pay export value for all preceding years in the more for exports of South African AFF period of analysis. Historically, 51% of the products even as the debt crisis worsened. value of AFF product exports has been gained From 2009 to 2014, the value of South in the first five months of the year. Thus given Africa’s AFF exports to Greece increased the trend, it is expected that record levels of by an average of 13% year-on-year, AFF exports to Greece will be observed in totalling R117,4 million in 2014. Figure 6 2015, particularly with regard to fish exports indicates the trend of Greece’s imports of to the country. While Greek demand for fresh South African AFF products over the last and frozen fish and seafood remains strong in six and a half years. As illustrated, exports 2015, it should be noted that the staggering of South African AFF products have grown rise in South African fish exports to Greece as substantially since 2012 when significant shown in Figure 6 is likely the result of South austerity measures were introduced in African fish displacing supplies from other Greece. countries in the Greek market. As such, it remains to be seen whether the steep upward trend will continue into 2016. Whether steep or moderate, growth of South African fish and seafood products exports to Greece is definitely expected as 2015 progresses. Fish consumption in Greece has substantially increased in the last decade and is Figure 6: South Africa’s AFF exports to Greece (major export products) currently estimated to be 22 kg/year

per capita. This growth may be attributed to growing public awareness in the country that fish – fresh or frozen – can be a healthy alternative to meat. Demand for products in frozen processed seafood has also been driven by a general shift among consumers away from food service towards home cooking as incomes remain constrained. With respect to tree nuts, South Africa’s second largest AFF export to Greece, demand in the country remains strong. According to the US department of agriculture’s foreign agricultural services, Greek per capita consumption of tree nuts is 17 kg/year per, making the country the biggest consumer of tree nuts in the EU and one of the biggest in the world. This consumption trend and related export demand is expected to continue given that Greece is a net importer of almonds – one of the most widely consumed tree nuts – and in light of the centrality of tree nuts to the Greek diet.

Concluding remarks The above analysis indicates that in spite of the ongoing Greek debt crisis, demand for South Africa’s AFF export products in Greece remains strong and in fact appears to have increased in recent years. This presents opportunities for South African AFF exporters particularly with respect to fish and tree nut products. In the medium to long term, the sustainability of this demand and export growth will hinge largely on the ability of Greece to recover from its fiscal crisis and on the growth of consumer incomes. Recent interventions by EU leaders are encouraging in this sense, though it remains to be seen what impact the additional austerity measures is likely to have. Sources: The department of trade and industry. Trade Statistics 2009-2015 US department of agriculture foreign agricultural services, 2014. “Export Opportunities to Greece” agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

Veelvuldige vloeiprobleme vasgevat Al ooit met die frustrasie gesit dat vogtrekkende, taai stowwe of selfs growwe partikels wat veronderstel is om te vloei hardnekkig aan die wande van pype, houers of stortingstrokke vasklou? Nie alleen belemmer dit vloei nie maar dit lei ook tot verhoogde afval en dus verliese.

LI SA, wat die afgelope ses jaar ’n bekende naam in verskeie bedrywe in Suid-Afrika geraak het, het ongetwyfeld die antwoord op dié probleem. “Uitnemende vloeibeheer is OLI se forte,” verseker Peet Eksteen, hoofbestuurder van dié private maatskappy. “Met ’n verskeidenheid elektriese en pneumatiese vibrators en ander toerusting wat vloei in silo’s, trokke, houers, pype en toerusting vir voedselverwerking aanhelp, is ons ’n belangrike bondgenoot vir die plaaslike landboubedryf.” So is OLI se K-reeks, wat vir gebufferde pneumatiese lineêre vibrasie sorg, uitnemend geskik vir voedselverwerking. Dit word moontlik gemaak deur ’n interne “drywende silinder” wat lineêre beweging opwek en klouende stof doeltreffend aan die beweeg kry. Dit word boonop deur lae geraasvlakke en ’n skoon ontwerp gekenmerk.

Die MVE-reeks eksterne elektriese vibrators voorsien weer 20 kg tot 26 000 kg sentrifugale krag, wat dit uiters geskik maak vir alle soorte vibrasietoerusting in alle bedrywe.

“Baie boere is uiteraard nie van ons bestaan en die verskeie toepassings van ons produkte op plase bewus nie,” sê Eksteen. “Namate hulle van die vele oplossings vir probleemareas bewus raak en die feit dat dit uitstekende gehalte is vir ’n billike uitgawe, groei ons ondersteuners. Ons netwerk van agente is dit eens dat boerekopers in hul noppies is oor die verskillende produkte.” Van die kleiner vibrasie- en vloeihulptoerusting is lig en kan in die

kattebak van ’n motor vervoer word. Dit is ook maklik om te installeer of selfs by bestaande toerusting met ontwerp gebreke in te skakel en daardeur die prosesdoeltreffendheid en aanlegveiligheid te verhoog. OLI versprei egter ook ander toerusting wat die kopsorge van onder meer voedselverwerking, dierevoeding en kunsmis uitskakel. Die Martshock- pneumatiese hamers en elektriese hoëfrekwensie-vibrators (VHP-reeks) vir die kompaksie van konkreet is nog twee produkte wat boere goed op hul plase kan aanwend. Die OLI-groep, wat reeds vyf dekades gelede deur die moedermaatskappy OLI S.p.a. van Modena in Italië gestig is, is vandag ’n filiaal van die groot WAMGROUP.

Lees meer oor OLI SA en sy verskeidenheid produkte op die maatskappy se webwerf www.olivibra.co.za.

WAM se tegnologie beïndruk boere Tegnologie wat reeds wyd in Europa gebruik word, is besig om vinnig inslag te vind op veral SA bees- en varkplase. “Ons onderneming het minder as twee jaar gelede begin om Sepcom-produkte op plase in die Darling-omgewing te installeer,” sê Paul Pienaar, mede-eienaar van die elektriese kontrakteurs Pienaar Elektries, wat reeds sedert 1977 sake in die Wes-Kaap doen. “Nou het ons al selfs Sepcom-perse by plekke so ver as Greyton en George geïnstalleer.”

epcom-toerusting skei diereuitskeiding in vloeistof en vaste stof, wat boere help om hul koolstofvoetspoor aansienlik te verklein in ooreenstemming met die al hoe strenger internasionale voorskrifte. Die gevorderde tegnologie maak van swaartekrag en meganiese druk gebruik om onder meer diere-afval (byvoorbeeld op melkplase) te skei. Dit word ook deur instellings gebruik om riool te skei. Die toerusting help om die hoeveelheid nitrate en fosfate – wat tradisioneel in grondwater beland het – te skei. Die water kan hersikleer word en die droë produk kan onder meer as kunsmis gebruik of verkoop word. Pienaar Elektries doen dié werk vir WAM SA, wat deel is van die groot Italiaanse WAMgroup, met 148 internasionale patente, 60 filiale en belange in verskeie lande. Sepcom is een van verskeie bekende

die gewildste by boere, handelsname, insluitend “Die onderhoud maar ons het ook al van MAP, Speco, Torex, is besonder laag die kleineres, 45 kubieke Roncuzzi, Flitech, Silofab meter en 15 kubieke meter, en die prys hoogs en Enviro-Care. geïnstalleer.” “Ons het WAM sowat mededingend vir Een van die eerstes wat twee jaar gelede op die gehalte wat die in die Darling-omgewing aanbeveling genader en Sepcom bied.” opgerig is, werk al sowat het sowat een en ’n half 3 000 ure sonder jaar gelede begin om probleme. “Die onderhoud is besonder Sepcom-produkte op plase te installeer,” laag en die prys hoogs mededingend vir die sê Pienaar. “Die hele proses duur op die gehalte wat die Sepcom bied.” meeste vier dae, wat die installering van Volgens Pienaar is hul verhouding die verpakte produk en die aanbring van met WAM baie goed en die groep is nie die pype insluit. Gewoonlik versend WAM ongeneë om aanpassings vir die plaaslike drie of vier verpakte produkte op ’n slag mark aan te bring wat hul produk kan van Johannesburg af, wat ons help om verbeter nie. “Hulle het my juis genooi om aan die groeiende vraag te voldoen. Boere hul produksie-aanleg in Italië in Junie te vertel mekaar daarvan en verkope neem besoek.” dienooreenkomstig toe.” Lees meer oor Sepcom- en ander Dit is uiters moderne, doeltreffende en WAM-produkte op die webwerf betroubare toerusting, sê Pienaar. “Die www.wamgroup.co.za. groot eenheid van 65 kubieke meter is agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

pH(KCl) value correlation with yield There are many opinions and debates with regard to the optimum pH level for cropping soil in various crops and regions.

any a producer is bombarded with facts and figures from various expert opinions and sources on what the pH level should be, and in some instances it is even suggested that pH levels could be ignored for production of all, some or certain crops. The universal truth still remains that the pH level for optimum crop production is slightly below the pH neutral mark. The actual figure for the “slightly below” pH neutral varies according to the liquid solution with which the soils are mixed to determine the pH level. These two liquid solutions are KCl and H2O. The KCl in pH(KCl) refers to the potassium chloride-and-water solution, which is used to mix the soil sample with, and the H2O in the pH(H2O) method refers to distilled water with which the soil is mixed before pH determination. The results of these two methods differ because of the liquid solutions with which the soil samples

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

are mixed. The potassium chloride solution gives a lower pH reading in comparison with pH readings of the same soil sample, made with the distilled water solution. The optimum soil pH’s actual value varies for these two methods of determination, which could be confusing if one refers to the pH level of a soil. The optimum pH level for pH(H2O) is 6,5 whereas the optimum level for pH(KCl) is 5,5.

Producers must be aware of this because a pH(H2O) level of 5,5 is not conducive to optimum growth and yield in crop production but is satisfactory for a pH(KCl) level of 5,5. The attached figure provides a comparative analysis of average yield (t/ha) and pH(KCl) on a land of maize under dryland conditions. The most economical way to correct acidic soils is still by using exceptional quality agricultural lime from Grasland.

agri Nuus/News

OECD Economic Survey of South Africa released KOSIE VAN ZYL AGRI SA

The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) recently released the 2015 Economic Survey of South Africa. Here are the main findings and key recommendations.

MAIN FINDINGS f importance is that according to the latest survey, South Africa has since 1994 made great progress in reducing absolute poverty by rolling out social grants for pensioners, the disabled and children. Access to education, housing, water, electricity and other services has been greatly broadened. As a result, wellbeing has increased substantially. A sound macroeconomic framework with a stable fiscal position, inflation targeting, a floating exchange rate and largely unimpeded international capital flows underpinned this progress and has earned South Africa the confidence of financial markets. KEY RECOMMENDATIONS The overarching priorities for strong, sustainable and inclusive growth in South Africa are: • Focus policy implementation on the objectives in the National Development Plan • Remove obstacles for job creation; • Invest in social and economic infrastructure. • Tackle infrastructure bottlenecks and improve business regulation to support job creation • Choose infrastructure investments with the highest social returns to facilitate prioritisation and cost control. <<< page 59 the combination of the right products and Roundup PowerMAX® as part of the original Roundup group of herbicide products, puts you in control of your weed management programme. It is, however, not wise to use Roundup PowerMAX® as the only weed control product in a Roundup Ready® system. At Monsanto we recommend using herbicides with a different mode of action together with Roundup®. In Roundup Ready® maize, Roundup® PowerMax may be used together with Harness® Extra EC, a selective residual herbicide which controls

• Improve employment opportunities by expanding affordable public transport, including integrating minibuses into the public transport system, and building new, denser settlements closer to economic centres. • In network industries, complete the introduction of independent regulators and charge them with ensuring nondiscriminatory third-party access. Secure additional electricity generation capacity by accelerating the independent power producer programme and facilitating private co-generation. • Support SMEs by increasing the use of regulatory impact analysis in order to reduce the regulatory burden, eliminate entry barriers and promote competition. • Systematically identify and eliminate competition-hampering regulation. Privatise state-owned companies, such as telecoms, that are in markets with a sufficient degree of competition.

• Enhance the responsiveness of the labour market for more inclusive growth. • Establish a public employment service as a one-stop shop for job seekers to lower the cost of job search and hiring costs for employers, which would improve the matching of workers to jobs. • Increase the role of mediation and arbitration to render wage negotiations less confrontational. • Broaden tax bases to help finance requirements for stronger and sustainable growth. • Broaden personal and corporate income tax bases by reducing deductions, credits and allowances. Increase tax rates on higher incomes. • Broaden the VAT base and strengthen VAT compliance. Proceed with the introduction of a carbon tax. For further reading visit www.oecd.org/ eco/surveys/economic-survey-south-africa. htm

grasses and certain broad-leaf weeds and contains acetochlor as an active ingredient. Other herbicides are also registered to be used together with Roundup®. Roundup Ready® technology and systems offer: • Access to conservation tillage practices. • Broad-spectrum weed control: - Effective control of annual and perennial grasses and broadleaf weeds. - Large seed weeds, such as thorn apple, are effectively controlled resulting in

reduced costs and the elimination of unwanted seeds in the grain sample. • Proven crop safety: - No stress on the crop so that the plant can reach its full genetic potential. Always follow instructions on product labels. Roundup PowerMax® contains 540 g glyphosate/ℓ. Caution. Reg no L7769 (Act Nr. 36 of 1947). Roundup Turbo® contains 450 g glyphosate/ℓ. Roundup Ready®, Roundup® Turbo and Roundup PowerMAX® are registered trademarks of Monsanto LLC. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

Reliable pumps increase productivity Southern African agricultural industry has changed the equipment supplier landscape with farmers requiring products of an industrial quality that are able to perform efficiently and reliably without unnecessary downtime.

odern southern African agriculture has changed the equipment supplier landscape. These days farmers require products of an industrial quality that are able to perform efficiently and reliably without unnecessary downtime. According to Louis Opperman of KSB Pumps and Valves, this is especially true of agricultural pumps that lie at the heart of farming operations. “Farmers cannot afford pump breakdowns at a critical stage. The lack of irrigation leads to crop damage or empty reservoirs and livestock losses,” he says. “Farming has changed. The same rules now apply to farms as to any industrial company regarding productivity, availability and after sales service. This is critical to the success of an operation.” Long-time supplier “We have a long, hard-earned reputation in the modern farming industry that values the kind of experience and expertise that KSB Pumps and Valves has to offer. Our technical support for our products is well respected, ensuring that they operate reliably for many

years, even decades, in a wide range of challenging conditions. “The company’s legendary Etanorm range of pumps has been in the marketplace for many years and are 100% South African made for local conditions and recognised by several generations of constantly adapting farmers,” he says. Retrofit upgrades According to Opperman the Etanorm has been adapted to make it easy for farmers to retrofit these pumps to all applications where other brands have been used previously. “We have added a bearing bracket design to allow farmers to simply bolt-on Modern agricultural pumps our pumps as from KSB Pumps and Valves replacements are able to operate more efficiently and reliably in any to their existing farming condition pumps as

Technology that makes its mark

KSB Pumps and Valves (Pty) Ltd ● www.ksbpumps.co.za

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

they now have the same specifications and pipe fittings as comparable pumps from overseas. Our range conforms to EN733 international standard dimensions, flow ranges for easier Louis Opperman specification, as well as fitting and retrofitting.” Wide range The new range is more efficient and performs better, has easily replaceable parts, improved serviceability, and is ideal for trouble-free usage on farms and processing plants. “We have sales and service outlets in every major city in southern Africa, and a full distributor network reaching nearly every town. We therefore bring farmers the pumps they need and we provide them with the best service possible, no matter where they are,” he concludes. KSB Pumps and Valves, Annett Kriel, tel no (011) 876 5600, fax (011) 822 1746, e-mail: Annett.Kriel@ksb.com, web: www.ksbpumps.co.za

agri Nuus/News

Nuwe leiers by Agri Oos-Kaap HOOGTEPUNTE VAN AGRI OOS-KAAP SE 2015-JAARKONGRES AGRI OOS-KAAP-KANTOOR

Ernest Pringle, president van Agri Oos-Kaap, het ná vyf jaar die leisels neergelê. Hy is egter nie vir die georganiseerde landbou verlore nie en is steeds die voorsitter van Agri SA se Landbouontwikkelingsbeleidskomitee.

is successor is Doug Stern, a farmer in the Graaff-Reinet area. A worthy successor to fill big shoes, but with his lovely wife Liz and her bubbly personality as a support system, Stern will most certainly be more than capable in filling this position. Wayman Kritzinger beklee weer die posisie van adjunk-president, ‘n posisie wat hy sedert 2010 met uiterste bekwaamheid hanteer. Die kongresverrigtinge is vanjaar met groot entoesiasme deurlopend aan lede via Twitter, Facebook, Agri Oos-Kaap se nuusbrief deurgegee wat daagliks aan lede via e-pos gestuur is en ook deur media soos Algoa FM, en verskeie koerante. The emotive issue of political statements on land reform was tackled during a twohour panel discussion on day one of the congress. Farmers did not mince words as they posed questions to the panel of experts about issues ranging from ceilings on land size to the proposed 50/50 framework of ownership sharing between farmers and workers. The panellists were Agri SA president Johannes Möller, Agri Eastern Cape president Ernest Pringle, former ANC member of parliament Salam Abram, DA shadow minister of agriculture Annette Steyn and deputy director for the provincial department of rural development and land reform (Port Elizabeth metro) Mxolisi Ngangani. Guest speaker and former ANC member of parliament, Salam Abram, gave them a tough-talking, but hopeful address to Agri Eastern Cape members. Eskom senior manager customer services operations in the Eastern Cape, Zuhdi Hamza, reassured congress delegates that there was no prospect of a total blackout for South Africa in the near future. Load shedding was evidence of Eskom’s efforts to manage the grid in a more controlled fashion, he said. The vice-president, Agri Northern Cape, Nicol Jansen, said farmers’ input costs were rising with increased energy prices and that viable alternative energy technologies were improving every day. Jansen said risk management was essential to agriculture and alternative solutions needed to be explored in

Johannes Möller, Ernest Pringle, Annette Steyn, Salam Abram and Mxolisi Ngangani participated in a panel discussion

Ernest Pringle (uittredende president), Doug Stern (nuutverkose president), Liz Stern en Wayman Kritzinger (adjunkpresident)

light of the energy crisis. At the gala dinner, on 4 August 2015, Paul Collett was named the regional winner of the Toyota Young Farmer of the Year award. Collett, who hails from Speelmanskop near Cradock, farms with Angora goats, Angus cattle and Dohne sheep, as well as maize and lucerne. Collett, who is also a member of the Fish River Agricultural Association, will represent the Eastern Cape at the Toyota Agri South Africa national awards ceremony later this year. Ricky Pillay of Toyota SA presented Collett with a certificate and a cheque. “It’s a great honour to win this award. It was quite unexpected,” said the 32-year-old, who holds a masters degree in aquaculture with distinction from Rhodes University. “I want to encourage other young farmers to take part in this competition.”

Paul Collett (Young Farmer of the Year) and Ricky Pillay from Algoa Toyota

This year we also celebrated our office manager Sharlene Matthews’s ten-year anniversary at Agri Eastern Cape and she was presented with a special certificate. Eastern Cape farmers also thanked Hans van der Merwe, retiring executive director of Agri SA, and presented him with a special certificate. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

rik

As jy ’n moderne landbouer is, is dit ook jou besigheid om geld te bespaar en die natuur te bewaar… SO IS DIT OOK MET ONS! Ons SPILPUNTE is gelaai met eienskappe wat juis dít doen! •

•

• •

•

Tegnies

www.infoworks.biz

• •

Ons gebruik as standaardtoerusting, die duurder sprinkelpakket op al ons spilpunte. Hierdie sprinkelaars “sny” die water in presiese druppelgroottes, wat die minimum verlies aan verdamping tot gevolg het. Boonop is die waterverspreiding perfek eweredig onder elke spuit, wat beter inltrasie in die grond verseker, sonder onnodige aoop. Onafhanklike professionele waterskeduleringskundiges het bewys dat, deur hierdie sprinkelaars te gebruik, jy meer water in die grond kry as met die meeste ander spilpuntsprinkelpakkette tans beskikbaar. Dit bespaar jou direk geld deur die maksimum van die duur gepompte water, met die minimum verdampingsverliese of aoop, suksesvol in die grond te kry. Hierdie sprinkelaars funksioneer die beste tussen 0,42 bar en 1 bar druk, wat jou direk geld bespaar! SENTER 360 is die ontwerpers van ’n wêreld-eerste patent wat die laaste spuite op jou SENTER 360 spilpunt gedurende die besproeiingsiklus skoon hou. Die resultaat is dat jy nie meer die buitenste hektare wat ten duurste geplant, besproei en bemes is verloor (soos so algemeen deur produsente wêreldwyd as normaal aanvaar word) as gevolg van verstopping gedurende die besproeiingsiklus nie. Die uitsonderlike sterk en gebalanseerde pypstruktuur is taaier, uiters windbestand en hou langer, veral deur daardie onverwagte verrassings wat die natuur soms op ons pad stuur. Die standaard, intelligente, millimeter-verstelbare toedieningsbeheer, verseker dat die regte toediening elke keer akkuraat neergesit word, sonder om oor of onder te besproei. Ook beskikbaar by SENTER 360 is die akkurate multivlak grondvogmetingsapparaat wat jou in staat stel om ingeligte skeduleringsbesluite te neem en keer op keer die regte toediening te verseker. Dit is ook onafhanklik bewys, dat met dié toerusting nie net water bespaar word nie, maar ook kunsmis in die grond minder geloog word, terwyl opbrengste verhoog!

Tel: +27 18 469-1331 • E-pos: info@senter360.co.za • www.senter360.co.za

Afrika se spil van sukses Vanaf 1994

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Die toekoms kom van die plaas af JEANNE BOSSHOF, SENIOR SKAKELBEAMPTE, AGRI WES-KAAP

Die toekoms kom van die plaas af. Met dié kongrestema het Agri Wes-Kaap te midde van goeie reën in die provinsie met ‘n vol saal produsente en landbourolspelers gesels oor die toekomstige rol van landbou in die land, in Afrika en die res van die wêreld.

ie Agri Wes-Kaap-kongres op 30 Julie was ook die eerste provinsiale kongres wat Omri van Zyl, nuwe uitvoerende direkteur van Agri SA, bygewoon het en waar hy en die provinsie se produsente mekaar kon ontmoet. Hy het landbou se rol in die ekonomie met ‘n rugbyskrum vergelyk en gesê as die landbou val, vou die hele ekonomie. Hy het die landbou se toekomstige rol in internasionale voedselsekerheid onderstreep en gesê dat daar geen ander plek is waarheen die wêreld vir kos kan kyk as na Afrika nie. “As mense eet, is dit te danke aan landbou. Ons moet dié boodskap uitbasuin,” het hy gesê. Van Zyl het ook gevra waarom produsente so min geloof in hulself het. “Ons het iets hier reggekry wat niemand anders in Afrika kon regkry nie. Ons is al vir 300 jaar besig om dit reg te kry. Ek haal my hoed af vir die mense wat vandag hier sit en aan die bedryf verbonde is.” Agri Wes-Kaap was vanjaar ook gelukkig om sprekers soos die redakteur van Rapport en die aanbieder van die nuusaktualiteitsprogram Insig, Waldimar Pelser, by die kongres te verwelkom. Hy het gewaarsku dat die landbou in die aanloop tot die verkiesing steeds meer populistiese uitsprake oor grond van die ANC kan verwag. “Ons enigste en veiligste opsie is om dieselfde van die ANC te verwag as wat ons nog altyd kry, naamlik totale onvoorspelbaarheid,” het hy gesê. Pelser het gesê dit voel asof die regering hardhorend met betrekking tot die landbou geword het. “Daar is mense wat glo alle boere rol in kontant. Dit is gebore uit onkunde en soms kwaadwilligheid. Ons heil gaan nie van ‘n meer gemoedelike ANC kom nie. Dit sal dwaas wees om op hulle steun staat te maak,” het hy gesê. Die opheffing van plaaswerkers is ook bespreek en Hanneli Rupert-Koegelenberg, eienaar van die La Motte-wynlandgoed in Franschhoek, het talle kongresgangers emosioneel gelaat ná haar aanbieding oor die opheffingswerk waaraan sy reeds jare gewy het. “Ons moet ons plaaswerkers leer droom,” het sy gesê. Sy het gesê sy wil produsente bemoedig om hulle plaaswerkers te bemagtig. “Dit is nie plain sailing nie,

Omri van Zyl (uitvoerende direkteur van Agri SA), Alan Winde (provinsiale minister van landbou) en Cornie Swart (AWK-president) tydens die kongresgeselligheid.

Cornie Swart, wat tot president van Agri Wes-Kaap herkies is, en Koot Claassen, produsent van Malmesbury, wat tot vise-president verkies is.

Johann van der Watt (provinsiale landboubestuurder van ABSA, hoofborg van die kongresgeselligheid), Hans van der Merwe, Omri van Zyl en Carl Opperman (uitvoerende hoof: Agri Wes-Kaap).

maar dit is moontlik. Verhoudings bly deurslaggewend, want baie dinge wat jy doen, kan verkeerd opgeneem word. Moet nooit opgee nie. Grond, middele en personeel om te help is skaars. Moet nooit ophou om te nag en te druk en te vra nie.

Die belangrikste is om iets te begin doen en dit aan te hou doen,” het sy gesê. Dr Roelof Botha, gerekende landbouekonoom, het in sy toespraak gesê belegging in die SADC-lande kan baie meer >>> bladsy 87 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

WATERFLUX 3070

New for old

Electromagnetic water meters offer major benefits Water is a scarce and precious commodity. Worldwide the competition among domestic, commercial, industrial and agriculture sectors for clean water is intensifying and putting enormous pressure on freshwater resources. As a result the price of water is increasing throughout the world.

KROHNE WATERFLUX meets SANS1529-1:2006 fit for trade metrology – exceeds class D Specifications

Replace all mechanical bulk water meters? Now it’s possible with the WATERFLUX from KROHNE. WATERFLUX – the new electromagnetic water meter – is bringing technological change to the water industry. It measures precisely and maintenance-free very small and large flow rates – from night-time demands up to fire-fighting operations. Throughout its entire service life of 25 years over several custody transfer periods. Its unique, RILSAN®-lined measuring tube is wearfree and without mobile measuring parts, eliminating the need for maintenance. This reduces follow-up costs for statutory recalibrations – as an overhaul or replacement of the water meter is no longer necessary. Both the low initial costs and the significantly reduced operating costs pay off in daily operation. Employ the WATERFLUX instead of mechanical bulk water meters and create financial freedom for new projects – simply exchange new for old. KROHNE – Water is our world. Please see our website for more information www.krohne.com/waterflux-series KROHNE South Africa 8 Bushbuck Close Corporate Park South Randtjiespark, Midrand Tel.: +27 113141391 Fax: +27 113141681 Cell: +27 825563934 John Alexander j.alexander@krohne.com www.za.krohne.com

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

ricing and metering are seen as important tools for a more efficient use of water and water conservation. Metering also enables billing or revenue collection based on the actual water consumption. The more valuable water gets, the more interested the market is in the accuracy and reliability of water meters.

Bulk metering Commercial and industrial water meters or bulk meters are used for monitoring and billing the water consumption of large cold water users. Large consumers of water include industrial plants, office buildings, hospitals, schools, hotels and apartment buildings. Although industrial and commercial customers often concern a limited number of customers compared to the number of residential customers, they consume a relatively large share of the total water supplied by a water company and thus a significant part of their revenues. Water companies are setting up separate divisions for industry water services. For various reasons mechanical meters used to dominate the water meter market for measuring drinking water of residential and commercial users. However, mechanical meters are losing market share to electromagnetic water meters for bulk measurements as the latter offer much higher accuracies (± 0,2% compared to 2% or even 5%) and contrary to mechanical meters they do maintain their accuracy over time. Electromagnetic water meters increasingly popular Contrary to many other industries where electromagnetic, ultrasonic and mass flowmeters have the highest growth rates and large market shares, in the drinking water market the use of mechanical meters had remained very popular. One of the reasons for this is that mechanical meters do not require mains power, do not require an electrical infrastructure and continue to function in case of a power failure. Cabling costs can be high especially in remote areas but even in highly populated areas and subject to fraud. With the introduction of the battery or solar power technology for electromagnetic water meters this problem has been overcome. Underground installation The WATERFLUX 3000 sensor is approved to IP 68, which creates the possibility of having the meter submerged in water, to bury the meter directly underground or for installation in small measurement chambers underground, all leading to large savings in installation

>>> page 88

agri Nuus/News

<<< bladsy 85

Oud-ampsdraers van Agri Wes-Kaap het ook vanjaar die kongres bygewoon. Van links is Koot Claassen (nuutverkose vise-president), Gerrit van Rensburg (oud-president), Christof Cloete (oud-president), Johannes Möller (president: Agri SA), Niël Hamman (oud-president), Niel Joubert (voormalige vise-president) en Cornie Swart (huidige president).

Daar is tydens die jaarkongres van Hans van der Merwe en sy vrou, Suzanne, afskeid geneem.

Johan Bothma, algemene bestuurder van Agri Wes-Kaap, en Uys van der Westhuijzen, voorsitter van Agri Wes-Kaap se landelike veiligheidsbeleidskomitee.

voordelig as beleggings in die Brics-groepering wees. Hy het die groei in uitvoer na Afrika ook as “absoluut wonderlik” beskryf en gesê daar is redes om optimisties te wees oor handel met Afrika. Hy het die stabiele banksektor, salarisse wat besig is om aan te hou styg, kleinhandelverkope wat in die eerste kwart van die jaar ‘n nuwe rekordhoogtepunt bereik het en inflasie wat binne die teikenvlak van die Reserwebank is, as redes vir “matige optimisme” aangevoer. Die provinsiale landbou minister, Alan Winde, het tydens sy spreekbeurt daarop gewys dat agriverwerking in die Wes-Kaap die afgelope vyf jaar met 1,8% en werkskepping in die sektor met 7,7% gegroei het. Hy het egter gewaarsku dat die landbou water meer doeltreffend sal moet begin gebruik as werksgeleenthede

in die sektor geskep wil word. Hy het ook benadruk dat die landbou jongmense en die regte vaardighede nodig het om vir sy internasionale markaandeel te baklei. Johannes Möller, president van Agri SA, het in sy spreekbeurt gesê ‘n beraad oor die ekonomiese toestand van Suid-Afrika is tussen alle leiers van alle sektore en die regering nodig oor hoe om die Nasionale Ontwikkelingsplan te implementeer. “Dit help nie ons het ‘n markgedrewe plan, maar ons beur in ‘n sosialistiese rigting nie,” het hy gesê. Agri Wes-Kaap het ook tydens die kongres afskeid geneem van Agri SA se uittredende hoof, Hans van der Merwe. Carl Opperman, uitvoerende hoof van Agri Wes-Kaap, het tydens die kongresdinee gesê Van der Merwe laat groot skoene agter wat volgestaan moet word. “Sy rol en bydrae tot die georganiseerde landbou sal nooit in woorde beskryf kan word nie. Ons bedank hom graag vir sy toegewydheid aan die landbou en glo dat sy kennis en insig in die toekoms steeds tot beskikking van die sektor gaan wees,” het Opperman gesê. Tydens die kongres is Cornie Swart as president herkies en Koot Claassen, ‘n produsent van Malmesbury, tot visepresident. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional <<< page 86 costs.Mechanical meters cannot be buried directly underground. Further savings in installation costs are possible because of the limited inlet and outlets sections that are required for WATERFLUX 3070. An inlet of only 3D and outlet of 1D is unique in the market and allows for installation in small spaces. Also straighteners, advised for mechanical meters as their performance depends on the uniformity of the flow profile, are not required as a result of smart construction of the WATERFLUX.

Major cost savings in installation and maintenance Pricing is always an important criterion in

the selection of a meter. With an accuracy of ±0,2% compared to ±2% and even higher for mechanical meters the WATERFLUX pays for itself within a month. Compared to mechanical meters, such as Woltman turbine meters, electromagnetic water meters have many other benefits. Whereas mechanical water meters have internal moving parts, electromagnetic water meters are obstruction free and without moving parts. As a result mechanical meters are subject to wear and their performance deteriorates over time. Electromagnetic water meters maintain their accuracy over time and due to their robust construction the time spent on routine maintenance

and service activities can be reduced to a minimum. Wear of mechanical meters results in under registrations and thus lower revenues for the company providing water. In the worst case there is not registration at all. The economic and technical lifetime of an electromagnetic water meter can be up to 20 years and longer. There is no need to replace the meter or its internal parts as is practice with turbine meters. Being obstruction free also offers another important benefit as electromagnetic flowmeters only cause negligible pressure loss in the distribution network.

www.za.krohne.com

N1 4X4

Your One-Stop Shop for Cruisers & All Toyota 4x4’s New | Reconditioned | Used • • • • • • • •

Parts – New, Used & Reconditioned Reconditioned Engines, Transmissions & Differentials Fully Equipped & RMI Certified Workshop Repairs, Maintenance & Rebuilds Fitment of Suspensions & Snorkels Specialised Mine Vehicle Manufacturing Game Viewer Manufacturing Exclusive Branded Clothing

WWW.N14X4.CO.ZA N14x4.indd 1

CONTACT US T: +27 12 545 0200 F: 012 940 3383 E: admin@n14x4.co.za PYRAMID (HEAD OFFICE) Plot 6, Olifant Street, Haakdoornlaagte GPS: S 25d 35m 32.05s E 28d 16m 41.10s MONTANA BRANCH Shop 5, Montana Value Centre GPS: S 25d 40m 57.49s E 28d 16m 28.41s 2015/04/01 11:37 AM

Industrial waterproof workwear garments ideal for use in butcheries, agriculture and mining applications.

SOUTH AFRICA

Proudly manufactured by

tel: +27 (0) 11 794 6040 email: sales@charnaud.co.za WWW.CHARNAUD.CO.ZA

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Influence of load shedding on labour in agriculture ELIZE VAN DER WESTHUIZEN, SENIOR MANAGER: LABOUR RELATIONS AT AGRI SA

Load shedding is one of the main challenges currently confronting individuals and businesses in South Africa. It influences the way in which everyone plans their activities, whether in their private life or within the business environment.

griculture is not alone in this dilemma. The sector is also hit hard by load shedding given the critical times when certain activities such as irrigation, harvesting, packaging and refrigeration must take place, which could result in huge losses. Activities must therefore be planned around load shedding schedules. This influences various commodity branches in ways that we might not be aware of. Has anyone ever wondered how it influences the employer-employee relationship? What is the responsibility of each party in the event of load shedding? According to indications load shedding is unlikely to be a thing of the past anytime soon. Each employer will have to evaluate his business model and make possible changes to minimise the impact of load shedding. This brings me to the question: How does load shedding influence the employer-employee relationship in the workplace? It is important to understand that an employment contract exists between the employer and employee. In terms of common law and labour legislation, it is clear that the two parties concerned have a responsibility to adhere to the contract. An employer has a responsibility to comply with labour legislation and to remunerate workers as agreed, while an employment contract stipulates that the employee is responsible for offering his services. If an

employer expects his employee to offer his services on a specific day at a specific time and the employee does so, the employer must meet his responsibility to pay the worker. Load shedding is therefore not a reason for applying the “no-work-no-pay” principle. This leaves the question which I believe every employer will ask: What about the loss of production as a result of load shedding? Well, the employer has a few options. If load shedding is planned and the employer is aware of the times, he can arrange with his employees to change their working hours to make provision for the planned load shedding. The employer cannot make these decisions unilaterally, however, but should negotiate with workers in this regard. Another option is to make up the lost production by introducing overtime. This begs the question: How much should an employee be paid for overtime worked to make up lost production? According to labour legislation, overtime for operational reasons is deemed paid overtime and the worker must be remunerated for such overtime in accordance with the relevant stipulation. The other aspect that must be borne in mind is the employer’s responsibility in respect of the employee’s safety, in general and even more so in the event of load shedding. What happens if an employee in the packing shed is standing on a ladder at

the moment when load shedding occurs? What happens if he falls off? Or, if the employee works with machines that switch off when load shedding occurs – will the machine switch on automatically once the power is back? In terms of the Occupational Safety and Health Act the employer is responsible for the employee’s safety in the workplace and shall do everything in his power to prevent accidents and to create a safe environment. This also applies in the case of load shedding. The employer will have to conduct a thorough risk analysis, also in respect of all risks associated with load shedding. Procedures must be developed to minimise the risks or potential risks. The latter must then be communicated to workers so that every worker knows what is expected of him in the event of load shedding. In light of the information provided in the article, it is clear that the introduction of load shedding by Eskom brings another dimension to the employer-employee relationship, which in turn adds to the responsibilities on the employer. This complicates the environment within which the employer must manage his business and increases his costs and liabilities. It is important, however, that employers should know what is expected of them and that they make plans to address these risks and liabilities. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

Prepaid water meter challenges and how to overcome them As water prices are increasing steadily, following the electricity trends, and pressure is mounting to preserve water, so water meters are becoming more popular in the prepaid-metering industry.

efore purchasing a prepaid water meter, there has to be a fundamental realisation that water is a physical utility and as such this comes with its own challenges. Electricity meters are easy to install and the electrical installations are highly regulated and standardised, but unfortunately the opposite is true in terms of water installations. To enable the installation of prepaid water meters, the following considerations have to be taken into account: 1. What is the size of the water pipes? 2. What is the water pressure? 3. How does the piping run? 4. Is the cold water separated from the hot water? 5. Is the water clean? 6. Are there water leaks on the property?

1. What is the size of the piping? Prepaid water meters can normally be installed on properties where standard 22 mm piping has been used. It is common for standard piping to be used for many residential installations in South Africa, but in commercial and light industrial installations non-standard piping may have been used. This means that if the pipe size does not match the prepaid water meterâ&#x20AC;&#x2122;s pipe size, installation of the water meter will not be possible, unless the pipes are replaced or a reducing coupling is installed additionally. 2. What is the water pressure? All prepaid water meters are tested at 12 bar as specified by SABS standards. However, in some environments the water pressure may be higher or the water pressure could increase when the demand for water is low. For example, at night, when people use the least amount of water, the pressure may increase to such an extent that the water meter or connections could start leaking. In fact, high water pressure can cause quite a bit of damage to your plumbing in general. In the first place, it is important to

be prepaid, or re-piping is needed to have both hot and cold water flow in one main inlet. Usually, the cost of the second option does not make the prepaid water meter installation viable until such time as the cost of the water exceeds the cost of re-piping.

determine what the water pressure is. A pressure gauge can be purchased from most hardware stores. Screw the pressure gauge onto any hose bib or washing machine bib and turn the water on to measure the water pressure. If the water pressure is too high, a water pressure regulator can be installed to reduce the pressure to a safe level before the water reaches the prepaid water meter.

3. How does the piping run? When dealing with prepayment it is extremely important that each and every dwelling is individually connected to the main supply. If it is not, then dwelling 1 may be paying for all the following dwellings that are connected to dwelling 1, and so forth. The installation of the piping to the dwellings has to be assessed before deciding to install water meters. If all the dwellings are not individually connected to the main supply, re-piping may be necessary and the cost of such outlay must be evaluated to ensure that it is worthwhile. In certain cases re-piping is not justifiable due to the high cost compared to the overall cost of water on the farm or property. 4. Is the cold water split from the hot water? In certain installations the cold water is split from the hot water. This is common in some old buildings where the hot water was supplied by coal boilers, and also in some solar installations. This means that the property receives two main inlets, one for hot and one for cold water. All prepaid water meters are cold-water meters. This means that either only the cold water will

5. Is the water clean? Even though we would all like to believe that we drink clean water, it has been determined that certain areas have lower quality of water. This could cause the water meter to clog up due to the debris in the water. In such cases the water stops flowing and the resident may believe that the water meter is faulty. If such a problem is present, then water filters have to be fitted before the water meter is installed and these have to be maintained and cleaned regularly. 6. Are there water leaks on the property? With technology constantly improving, some water meters detect leaks with the aim to save money and, of course, preserve water. Such meters will stop the water flow if the meter identifies a continuous flow of water without stopping for a period of time. When the water meter identifies leaks this is displayed. In such cases the water leaks must be found as soon as possible and fixed. Should this not be fixed, the water meter needs to be reset to continue running water every few hours. Though the installation of prepaid water meters may sound somewhat daunting, it is very achievable and beneficial provided the correct considerations and actions are undertaken to achieve the correct results. Lack of understanding and education can also cause problems, which could be solved easily by the consumers researching and educating themselves about the functions of water meters. There are prepaid metering companies, such as PrepaidMeters.co.za, which help to educate the consumer on water meters.

agri AUG â&#x20AC;˘ SEPTEMBER â&#x20AC;&#x2DC;15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Deelname aan die landbou-opname in jóú belang Statistieke Suid-Afrika (Stats SA) se jaarlikse landbou-opname versamel inligting oor die boerderybedryf regoor die land. Dié inligting vorm die grondslag vir beplanning, monitering, evaluasie, navorsing en besluitneming vir private en openbare instansies wat met landbou gemoeid is.

tats SA doen ‘n beroep op boere en landboubesighede om deel te neem en die vraelyste te voltooi wanneer hulle dit ontvang.

Versamelingmetode Die data vir die opnames word versamel per e-pos, pos of persoonlike besoeke aan die deelnemende besighede regoor die land. Die opname word tans gedoen en voltooide vraelyste moet teen 31 Augustus 2015 ingedien word. Besighede en boere word ewekansig uit Stats SA se besigheidsregisterstelsel vir die opname gekies. Waarom belangrik? Die inligting word gebruik om kommersiële landbou te evalueer en onder meer die sektor se bydrae tot die Bruto Binnelandse Produk (BBP) te bepaal. Rolspelers in die sektor gebruik die inligting ook om hulle teenoor ander in die bedryf te meet. Voorts word die data gebruik vir beleid oor • voedselsekerheid • ‘n groen ekonomie • die omgewing. Vertroulikheid Die Wet op Statistieke (Wet 6 van 1999) beskerm alle inligting wat op dié wyse ingesamel word. Alle inligting word as streng vertroulik gehanteer. ‘n Boete van R10 000 of tronkstraf van tot ses maande of beide is ‘n Stats SA-beampte se voorland wat ingevolge dié wet skuldig bevind word. Watter inligting is nou van toepassing? Die 2014-opname moet vir die tydperk 1 Julie 2013 tot 30 Junie 2014 voltooi word. Vrae handel oor • inkomste gegenereer per sektor; • werkverskaffing; • besteding, insluitend aankope; • boekwaarde van bates; en • verliese gelei. Het jy geweet? • Die vraelys is beskikbaar in Engels en Afrikaans. • Die kommersiële landbousektor het ‘n totale inkomste van R182 980 miljoen in 2013 gegenereer. Dit beteken ‘n verhoging van 11,3% in vergelyking met 2012 se R164 363 miljoen. • Soos in 2012, is die grootste verkope in 2013 gegenereer uit diere en

diereprodukte (R87 291 miljoen), gevolg deur tuinbouprodukte (R37 693 miljoen), oesgewasse (R37 148 miljoen) en uit ander inkomste (R20 847 miljoen). • In 2013 het oesgewasse die hoogste verhoging (18,5%) getoon in vergelyking met 2012, gevolg deur tuinbouprodukte met 17,4%. Diere en diereprodukte het die laagste verhoging getoon (5,4%).

Algemene navrae Sally Wheeler: Tel no (012) 310 4632, e-pos: SallyWe@statssa.gov.za Masego Mekwa: Tel no (012) 336 0232, e-pos: MasegoMe@statssa.gov.za Tegniese navrae: Tshepo Pekane: Tel no (012) 310 8191, e-pos: TshepoP@statssa.gov.za Webwerf: www.statssa.gov.za

BFAP’s outlook until 2024 not all good news THABI NKOSI, SENIOR ECONOMIST, AGRI SA

The Bureau for Food and Agricultural Policy (BFAP) launched its Baseline Agricultural Outlook for 2015-2024 in July. The latest BFAP Baseline is themed “Navigating policy and strategies in a turbulent world economy” and presents the organisation’s outlook of agricultural production, consumption, prices and trade for South Africa for the period 2015 to 2024. The complete Baseline is available on BFAP’s website www.bfap.co.za.

• Vegetable oil prices have been on a n its report, BFAP highlights the volatility of declining trend for the past five years and the global macro-economic environment have found little support on the demand and worryingly notes that the high debt levels caused by the global financial crisis side as a result of declining crude oil prices. continue to hamper consumer spending • Domestic meat production will be and economic growth. On the local front, stimulated by a return to normal weather BFAP emphasises the adverse impacts of conditions, which will result in more severe weather conditions and uncertainty favourable meat to feed price ratios created by political and relative to the past few years “Commercially oriented policy influences on South and boost profitability in the small-scale production African agricultural markets. livestock sector. Some key points noted in the that does not benefit from • Continued currency economies of scale becomes Baseline include: depreciation over the exceptionally challenging. • World maize production Baseline period will support Therefore, commercial small is set to reach record the competitiveness of export scale producers will have levels for the second oriented industries such as to be supported correctly to consecutive year in those in the horticultural ensure competitiveness and 2014/15 despite a sector. sustainability.” reduction in total area • As a result of comparative BFAP Baseline 2015-2024 planted. ly higher fertiliser costs in • Global wheat prices South Africa, the cost of continue to slide in response to bumper producing maize under dryland conditions crops in South America, the EU and the in South Africa remains significantly Black Sea region resulting in a global higher when compared to leading surplus. Locally, long-run wheat production global producers. This results in a cost is projected to remain stable (around squeeze, which will have to be managed if 1,6 million tons) with yield growth producers are to remain competitive and offsetting the decline in area planted. sustainable. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

See details far beyond human capability On every farm there are areas where the soil is dry or too wet. Here a pathogen or fungus could be taking hold. The crop may also possibly need pesticides.

t is almost impossible to identify such areas without walking every single row of the crop. Even then, the farmer would need super human vision to tell exactly which plant is about to be affected. Our small UAVs fly over fields, collecting image data that goes far beyond what the human eye can see. Historically acquired from satellite images (NDVI), our advanced camera systems provide detailed images of crops in various colour bands, which can quickly highlight abnormalities that cannot be seen by the

naked eye. These images can be collected frequently, cost effectively and with more detail, to provide a near real time view of the farmer’s field. This allows the farmer to take the guesswork out of farming. It is now

possible to give every square meter of the crop exactly what it needs, when it needs it. Farmers get a bigger crop yield, and use less input – water, fertilizer, fungicide, pesticide, etc. Pricing from R80 per hectare, contact Peter Gill: 082 901 1505.

’N VURKHYSER VIR JOU DIESEL 1,8–7 ton ELEKTRIES 1,8 ton GAS/PETROL 2,5 ton } } } } } }

Eenvoudig om mee te werk Maklik om te onderhou Waarborg van 1 jaar/2 000 uur* Verhuringskontrakte beskikbaar Landswye tegniese en onderdelesteun Gerugsteun deur Barloworld

* Watter een ook al eerste verstryk.

SKAKEL ONS NOU

0860 497837 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

www.utilev.co.za

agri Securitas

Slaan saam af in die

GWK/ Agri Securitas Trustfonds-gholfdag en help so om ons boerderygemeenskappe te beskerm op 22 Oktober 2015 by die Kimberleygholfbaan

Nieteenstaande die veiligheidsbedreigings wat die Suid-Afrikaanse landbouprodusent daagliks in die gesig staar, word hy wêreldwyd beny vir sy kundigheid wat steeds sorg dat daar nie ‘n tekort aan voedsel in ons land bestaan nie. Landbouprodusente speel ‘n onmisbare rol as bydraer tot die totale ekonomie van ons land. Slaan saam af en help ons om die produsente van Suid-Afrika te beskerm as ‘n bate vir die toekoms.

Indien die reuk van groen gras op die setperk en die vars lug jou hart vinniger laat klop, dan is die GWK/Agri Securitas-gholfdag wat op 22 Oktober 2015 by die Kimberleygholfbaan gehou word, net die plek waar jy en jou maatskappy moet wees.

Plaasveiligheid baat by gholfdag

KOSTES VIR DEELNAME

Die voorkoms van plaasaanvalle en algemene misdadigheid is slegs enkele van die bedreigings wat ‘n nadelige effek op individue se veilig heid en die produksievermoë van die Suid-Afrikaanse landbou het. Sonder ‘n veilige en vooruitstrewende landbousektor is voedselsekuriteit en landelike stabiliteit in Suid-Afrika nie gewaarborg nie. Die doel van die Agri Securitas Trustfonds is om ‘n bydrae te maak tot die bevordering van landelike veiligheid en bly daartoe verbind om met ‘n positiewe gesindheid en met konstruktiewe optrede te werk vir ‘n veilige en welvarende landboubedryf in Suid-Afrika. Fondse wat die dag ingesamel word, sal gebruik word om plaasgemeenskappe te help beveilig deur die voorsiening van radio-kommunikasiestelsels, oprigting van valhekke, verskaffing van landelike beveiligingstoerusting, befondsing van navorsing oor motiewe vir plaasaanvalle en trauma berading. Verskeie boerderygemeenskappe in die Noord-Kaap Provinsie het reeds gebaat by die ondersteuning van die Trustfonds. Uit versoeke vir bydraes blyk dit dat behoeftes oor ‘n wye front toeneem en die terugvoer wat ontvang word dui daarop dat die bydraes ‘n verskil maak aan mense se veiligheid en lewens. Elke bydrae ter ondersteuning van die doelstellings van die trustfonds word daarom opreg waardeer.

Koste vir ‘n vierbal: R3 800.00 (BTW uitgesluit) Sluit in: Baanfooie, verwelkomingsdrankie, halfweghuis, 2 addisionele koeldranke of gebottelde water op die baan, aandete en ‘n geskenk. Koste vir die borg van putjie: R2 500.00 (BTW uitgesluit). Sluit in: putjie en middagete vir twee. Formaat vir die dag: “Better-Ball-Competition” Telkaarte moet per paar voltooi word. Deelname aan die gholfdag sal die volgende blootstelling aan maatskappye en instansies bied: • Deur ‘n putjie te borg, kan reklamemateriaal om die putjie aangebring word. • Deelnemende instansies se logo sal deur die loop van die prysuitdelingsete deurlopend op die skerm vertoon word. • Alle borge se logo’s sal in die program ingesluit word. • Deelnemende instansies sal in die Agri-tydskrif van Agri SA wat aan nagenoeg 27 000 produsente gepos word, vermeld word. • Blootstelling aan deelnemende instansies sal ook op Agri SA se webblad gegee word. Die sluitingsdatum vir inskrywings, putjieborgskappe en betaling is 12 Oktober 2015. U 4-bal- en/of putjie-bespreking word bevestig slegs sodra volle betaling ontvang is voor die sluitingsdatum. Deelname aan die dag en u bydraes om landelike Suid-Afrika en die boerderygemeenskap se veiligheid landswyd te help bevorder, sal verwelkom word.

Navrae en besprekings Die Agri Securitas Trustfonds het Silver Crest Event Management aangestel om behulpsaam te wees met die gholfdagreëlings. Navrae en besprekings kan aan Juanita da Matta gerig word by 084 514 5180 of juanita@silvercrestevents.co.za

MEDIABORG

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Nuus/News

Agri Gauteng hou Presidentedag KOBUS VISSER, DIREKTEUR: KORPORATIEWE SKAKELING

Agri Gauteng het op 14 Augustus 2015 sy jaarlikse Presidentedag by die Kwandaba Lodge in Rust de Winter aangebied.

ie doel van die dag is om die verhoudings met die organisasie se lede te versterk en uit te brei na instansies wat die organisasie met borgskappe ondersteun. Deelnemers het op ‘n informele wyse die geleentheid gehad om te netwerk en aan aktiwiteite soos skyf- en kleiduifskiet en boogskiet deel te neem. Hulle kon ook hul staal op die 4x4-hindernisbaan toets. >>> bladsy 101

Die borge van die dag. Agter: Frans van den Bergh (president van Agri Gauteng), Ray van Rooyen (Absa), Adriaan van Vuuren en Gavin Rheeder (Nissan SA), dr Theo de Jager (voorsitter van Agri SA Algemene Sakekamer) en Koos Nel (Old Mutual) Middel: Amanda Hawie en Desmond Els (Nissan SA), Theo Harmse (Seedcor), Pieter Coertze (Mutual & Federal Agri), Vusi Tshabangu (3M), Stephan Smit (Nedbank) en Willem Basson (vise-president en organiseerder van die dag). Voor: Freek Pieterse (Landbougids).

Willie van Aswegen (Agri Pretoria), Org van der Westhuizen (Agri Eigenaarsfontein) en Johan Beetge (Agri Pretoria)

Agriculture fleet code F14911 for Nissan SA’s contribution to farm safety Landbou vloot kode F14911 vir Nissan SA bydrae tot plaasveiligheid

Dr Theo de Jager (voorsitter van Agri SA se Algemene Sakekamer), Lucas Msiza (Agri Rust de Winter) en Willem Pretorius (Agri Roodeplaat)

Nissan SA se verteenwoordigers was Amanda Howie, Glynn Demmer en Gavin Rheeder agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

agri Promosie/Promotional

E X PA N D Y O U R O P E R AT I O N MEET GOALS, INCREASE PROFITS AND SAVE TIME. TURN YOUR PLANS INTO A REALITY.

Plan for your future with a complete farm system from GSI

Whether you are planning to farm more hectares or want to increase your marketing flexibility, use our expertise to design a system to meet your specific grain facility needs with the utmost efficiency. 124 Ridge Road, Laser Park, Honeydew, Ext 15, Gauteng | PO Box 4012, Honeydew, 2040, Republic of South Africa Phone: +27 (011) 794 4455, Ext 214 | Fax: +27 (011) 794 4515 | Email: sales@gsiafrica.co.za | Website: http://www.gsiafrica.co.za/

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

100

<<< bladsy 99 By die geleentheid het Nissan SA twee voertuie aan Agri Gauteng oorhandig, waarvan die een gebruik sal word vir die organisasie se transformasie- en boerontwikkelingsprogram en die ander deur die organisasie se personeel. Die dag is afgesluit met ‘n gesellige braai.

agri Nuus/News

Marietjie Odendaal (vise-president Agri Gauteng) lê aan op een van die skywe tydens die skyfskiet-aktiwiteit

Tydens die Presidentedag het Nissan SA sy betrokkenheid by georganiseerde landbou herbevestig deur twee voertuie aan Agri Gauteng te bewillig. By die oorhandiging van die voertuie was dr Theo de Jager (voorsitter van Agri SA se Algemene Sakekamer), Willem Basson (vise-president van Agri Gauteng), Frans van den Bergh (president van Agri Gauteng), Gavin Rheeder en Desmond Els (Nissan SA)

Frederick Malleson (Agri Pretoria) en Johan Teessen (Agri Cullinan)

3M is verteenwoordig deur Rita Cox, Cynthia Bulekiwe en Vusi Tshabangu.

Willem Basson (vise-president Agri Gauteng) en Ray Van Rooyen (Absa) by een van die Nissan Patrol-voertuie wat tydens die 4x4uitdaging gebruik is.

Manny Da Costa (Agri Nigel) en Johnny De Araujo (Agri Midvaal)

Die dagbestuur van Agri Gauteng by een van die twee Nissanvoertuie wat aan die organisasie oorhandig is. Willem Basson (vise-president), Frans van den Bergh (president) en Marietjie Odendaal (vise-president) agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

101

agri Securitas

agri OKT/OCT • NOV ‘14 bladsy/page

102

agri Nuus/News

What consumers think about farmers and agriculture The second phase of Agri SA’s market research has recently been completed. The aim of the research is to gain in-depth understanding of the perceptions of Agri SA.

he data will be used as basis for a new communication strategy for Agri SA that will among others attempt to: • position Agri SA as a trusted partner with government, • create greater public awareness and appreciation of the important role agriculture and farmers play in rural development, job creation and food security, • improve the image and more positive public perceptions of agricultural, • stimulate transformation and a more positive attitude in the agricultural sector. The research company FCB conducts the research. Phase 1 dealt with perceptions of farmers, provincial organisations and Agri SA affilites. Phase two was done among consumers. A total of 548 face-to-face surveys were conducted among consumers in four provinces: the Western Cape, Gauteng, KwaZulu-Natal; and Limpopo. A greater proportion of respondents were female (57%) than male (43%). The vast majority of respondents (across provinces) were black/African (79%). To ensure consumers from different

demographics and LSM groups were surveyed. The following were the main findings: • The vast majority of respondents (92%) believe that agriculture contributes to the South African economy in a significant way, and that farmers are hardworking people. • Consumers are of the opinion that South Africa has a strong agricultural tradition, that it is an important sector, and that it should be better supported by government. • Consumers are of the opinion that farmers are not always well respected and especially that they do not look after the well-being of their workers. They, however, also recognise the difficult circumstances under which agriculture takes place in South Africa. • Consumers understand that there are multiple issues, which negatively affect farming in South Africa, but not all agree that load shedding is an issue for the sector. • The majority of consumers do not

know much about Agri SA or what the organisation does, yet they are still of the opinion that farmers need an organisation such as Agri SA to represent their interests. • Many consumers are unsure of their perceptions of Agri SA, as well as whether the organisation is positively portrayed in the media. Phase three of the project will be done among stakeholders, the government, academia, opinion leaders, political parties and the media.

Rust de Winter: Die ideale agripark? Lede van Agri Gauteng, onder leiding van vise-president Willem Basson, is besig om ‘n verskil aan ‘n aantal ontwikkelende boere op Rust de Winter te maak. Dit kan selfs in die ideale agripark ontwikkel soos deur die regering in die vooruitsig gestel word, glo hy.

“

n 1992 het die staat ‘n stuk grond naby Rust de Winter onteien. Dit is aanvanklik deur die KwaNdebeleregering gekoop, maar ná die verkiesing in 1994 het ‘n groep mense hulle daar gaan vestig en probeer boer,” vertel Basson. Twee jaar gelede het Basson en sy firma, Agri Help, by die boere betrokke geraak. “Teen daardie tyd moes die inwoners hulle huurkontrak hernu en hiervoor het die staat ‘n besigheidsplan vereis. Ons het gaan kyk wat die landboupotensiaal van die plase is, met voorligtingsbeamptes gesels en die mense gehelp om ‘n sakeplan te skryf. Nissan het ‘n voertuig geskenk wat ons kon gebruik,” sê Basson.

Ander lede van Agri Gauteng het intussen by die projek betrokke geraak en daar word onder meer opleiding aan die ontwikkellende boere gegee. ‘n Kursus is byvoorbeeld vir potesiële mieliesaadboere aangebied. Basson glo die area is uiters geskik vir ‘n agripark. “Daar is vyf fases voordat ‘n projek as agripark kwalifiseer. Hier by Rust de Winter is ons al by fase vyf verby.” Die regering vereis dat boere wat grond wil koop en nie net huur nie, binne vyf jaar kan bewys dat hulle kommersiële boere geword het. Hieroor is Basson filosofies. “Dit is moontlik, maar ons moet hierdie boere help om momentum te behou. Baie soortgelyke projekte skop met baie

entoesiasme af, maar geleidelik taan belangstelling. Ons Willem Basson moet aanhoudend betrokke wees om hierdie boere te help. Dis is soos om ‘n aflosstokkie aan te gee. Die persoon wat die stokkie ontvang, moet reeds in beweging wees anders hardloop jy in ‘n stilstaande persoon vas. Die stokkie moet ook presies op die regte tyd aangegee word. Ons moet ons oog op hierdie proses hou,” sê Basson. Basson sê hy is verstom oor die kommersiële boere van die omgewing se ingesteldheid oor die projek. “Almal wil help en insetverskaffers is betrokke deur gratis produkte en dienste te skenk.” agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

103

agri Promosie/Promotional

Ballistic Body Armour gee goeie raad oor plaasveiligheid George du Toit, voorsitter van ‘n groep plase in die Afgunswykgebied naby Ellisras, is vol lof vir die raad en leiding wat hulle vroeër vanjaar van Ballistic Body Armour oor plaasbeveiliging en sekuriteit ontvang het.

“

’n

Geliefde tannie is vroeër vanjaar op een van die plase in ons omgewing vermoor. Die gemeenskap het besluit dat ons self iets sal moet doen om ons te beveilig omdat ons so ver van die dorp af is,” sê Du Toit. Hulle het by die Gemeenskapspolisiëring forum (GPF) van Ellisras ingeskakel. Du Toit is nou ook ondervoorsitter van dié forum. “Ons het vier boere aangewys in ons omgewing wat sou dien as bystand vir enige voorvalle en die Afguns-gemeenskap het besluit om hulle met koeëlvaste baadjies en radio’s toe te rus.” Du Toit sê Ballistic Body Armour was die enigste firma wat in sekuriteitstoerusting

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

104

spesialiseer wat hulle baadjies en ander produkte persoonlik kom wys en demonstreer het. Die Afguns-gemeenskap het toe vir hulle reaksiespan koeëlvaste baadjies by dié firma aangeskaf. “Omdat ons tussen berge bly, kan dit erg warm raak. Ballistic Body Armour het hulle produk só aangepas dat die baadjies beter ventileer sodat die manne op misdaadtonele en tydens agtervolgingaksies gemakliker in die hitte kan stap. Hulle kan ook ‘n watersak op die rug dra,” sê Du Toit. Hy sê dat die raad en leiding wat hulle van

die firma oor veiligheidsaangeleenthede ontvang het en steeds ontvang, van ontskatbare waarde is. “Hulle bel ook gereeld om te hoor hoe dit gaan en of ons verdere hulp nodig het. Hulle doen ook navraag oor waar hulle hul produk kan verbeter. Die násorgdiens is uitstekend,” sê Du Toit.

agri Nuus/News

Farm, I will farm! ARTICLE AND PHOTOGRAPHS BY ALANI JANEKE, FREE STATE AGRICULTURE*

Every new daybreak starts with darkness, and then the horizon starts lighting up bluer and bluer, and finally you see the very first ray of light that announces the new day. I’m sure we’ve all seen these daybreaks. They are especially welcome during difficult times and after a challenging night. The best thing I can equate a visit to Mojale Mosoeu’s farm, Tothiertoe, just outside Heilbron, is a bright ray of sunlight in the night that appears to be South Africa’s land reform programmes and process.

elling you about his plans for the future and his farm brings a big smile to his face and eyes. Mosoeu grew up in Vredefort. His love for farming started in his grade six year (then st. 4) while visiting farms during school holidays. “Despite all the drama and challenges, thís is my whole life now. There is nothing else I want to do with my life!”

Land reform programme He farmed on 37 ha on lease from the local municipality near Vredefort with about 105 head of cattle for 11 years. After applying for a farm in 2002 as part of the government’s land reform programme, he obtained a five-year lease on the 640 ha farm Tothiertoe on the road between Heilbron and Petrus Steyn in 2011. Here he farms with his cattle, sheep and pigs. Mojale is one of five farmers in the Free State who are mentored by Gert Saaiman of the Renoster River Project. Negotiations for the project started in 2008, and they started mentoring their first farmers in 2012. It serves as a model for emerging farmers to prosper by means of partnerships and a mentor system. Business leaders like Mof Terreblanche from Terreblanche farming enterprise at Edenville, Ton Vosloo, chairperson of Naspers, and the banker GT Ferreira, are some of the drivers behind the project.

Above: Mojale Mosoeu and his wife, Jacobeth, with the many certificates and prizes he has been awarded.

Mojale and his family in the field with his pride and joy, his cattle.

Lack of financing Despite Mosoeu showing great improvement on the farm and winning the prize for the Free State’s DAFF ARC National Emerging Beef Farmer of the Year 2014, he did not receive funding from government this year. According to the agreement with government, he is supposed to receive funding for a period of five years, after which he will be evaluated on his progress to decide if he can stay on the farm. Saaiman says they had to hand in business plans for all five the farmers they are mentoring, and they hand in applications for yearly budgets for funding. In the first year, they only received half of what they applied for. In the second year they again received less than what was needed, and in the past financial year no pay-out was made to Mosoeu. Saaiman says it is extremely frustrating to see how a farmer who is performing well and shows a lot of promise, is left in the dark. “We’ve written to the department and the Minister for help. If there is one message one would like to get through it is that when government does not honour their contracts, it disrupts the whole process and in the end it affects people’s lives, livelihoods and families.” The lack of funding has not just affected Mosoeu’s enterprise and family, but also the lives of the workers he was able to provide work for on the farm. Whenever he is able to, he tries to help them with odd jobs, but he can no longer afford to pay them as full-time farmworkers. >>> page 107 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

105

agri Promosie/Promotional

Agriplas kyk anders na kliëntediens Sedert die sewentigerjare het Agriplas ‘n behoorlike gedaanteverwisseling ondergaan. Ons geheim is innovasie, verandering en ontwikkeling van die twee belangrikste steunpilare van enige besigheid: produk en kliënt.

it is vir ons belangrik dat die Agriplas-produkreeks aan die behoeftes van ons kliënte moet voldoen. Agriplas se bekwame personeel werk deurlopend daaraan om bestaande produkte te verbeter en nuwe produkte te ontwikkel. Ons ondersoek ook deurentyd produkte wat internasionaal

beskikbaar is om sodoende nuwe dinamiese oplossings vir ons kliënte te bied. Ons het ‘n opleidingsentrum by ons hoofkantoor in Kaapstad waar al ons kliënte gratis opleiding kan ontvang en meer oor ons produkte te wete kan kom. Besoekers kan die hele produkreeks hier besigtig. Deur ons kliënte op te lei en met kennis te bemagtig, wil ons beter

verhoudings bou vir volhoubare besigheid want ons kliënte is die spilpunt van ons bestaan. Indien jy belangstel om Agriplas en die opleidingsentrum te besoek, kontak jou besproeiingshandelaar of ‘n Agriplastegniese adviseur om ‘n afspraak te reël. Ons sien daarna uit om jou te ontmoet!

Perfekte oplossings in besproeiingsbestuur

Doen navraag by jou naaste besproeiings handelaar oor Agriplas Produkte

www.agriplas.co.za KAAPSTAD - Hoofkantoor Posbus 696, Brackenfell 7561 Tel: +27 21 917 7177 Faks: +27 21 917 7200

Tamaties Julie2015.indd 1 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

GAUTENG

Posbus 11052, Randhart 1457 Tel: +27 11 908 2204 Faks: +27 11 908 5312

106

MPUMALANGA

Suite 63, Postnet X 11326, Nelspruit 1200 Tel: +27 13 755 3510 Faks: +27 13 755 3505

2015/07/09 3:02 PM

agri Nuus/News

<<< page 105

Funding The first and second year’s funding was used to try and build up the farming enterprise as well as repair the farm house and farm that was neglected for a long time before Mosoeu received the farm. Gert says he is very proud of Mosoeu, and it is a great pleasure to work with him. “If everyone would just be like Mosoeu. He wants to learn more and he wants to be a better farmer.” Mosoeu speaks with great admiration and gratitude about Saaiman and his brother, Boy Saaiman, a member of Free State Agriculture’s executive management. “Gert helps whenever I need him, and Boy has never forsaken me when I needed advice.” Despite their difficulties, Mosoeu believes in sharing what he has with his community. He’s received certificates of thanks from a local nursery, Paballang Edu-Care, which he has helped with donations from 2013. “We grew up very poor in Vredefort. Whenever I see someone struggling, it hurts me. I want to help them, because I do not want them to have to live like we had to.”

Mojale and his family in his fields.

But I will farm “However frustrating this whole process may be, I’ve told my wife Jacobeth, I will farm.

Mojale likes to keep his farm neat and tidy. He also sells some of the feed for extra cash.

If they give me money or not, I’m determined. I will farm!” Mosoeu’s dream is to be a Bonsmara stud breeder, and he is pursuing other avenues of cash flow to keep the farm afloat. He keeps sheep as an extra income, and he plants vegetables which he sells to the local markets and communities to keep his cash flow going. Jacobeth started to farm with a few pigs as well as geese, for which she especially has a market around Christmas. All four of the Mosoeu’s children want to farm, and this is what they keep in their minds when they fight on. “I can see my Bonsmara stud in my mind’s eye, and I will keep chasing that dream.” *This article previously appeared in Free State Agriculture’s July newsletter, Vrystaat Landbou sê Mojale and his sheep, which help to keep his cash flow going. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

107

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

108

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

109

agri Nuus/News

Verskeie hoogtepunte kenmerk Agri SA se bedrywighede sedert Februarie Die Algemene Raad van Agri SA het op 22 en 23 Julie vergader. Die debatte het veral gefokus op grondhervorming, die arbeidsbedeling in die landbou en ministeriële voogdyskapreëlings soos dit in wetgewing wat natuurlike hulpbronne raak, toepassing vind. Vordering met Agri SA se werk op verskeie beleidsterreine sedert die vorige vergadering in Februarie, is ook in oënskou geneem en daar is besin oor verdere optrede.

ie agenda en uitkomste van besprekings maak dit weer eens duidelik dat daar op die ekonomiese en maatskaplike beleidsterreine talle uitdagings is waarvoor die landbou en beidmakers te staan kom en dat keuses wat nou gemaak word, van groot belang vir die landbou se toekoms is.

Elektrisiteit en Eskom Tydens die oorweging van Eskom se tariefaansoek het Agri SA ‘n voorlegging aan Nersa gedoen en ook deelgeneem aan die verhore. Hoewel geen addisionele tariefstyging toegestaan is nie, is dit waarskynlik dat Eskom weer vir hoër tariewe aansoek sal doen. Agri SA het ook samesprekings met mnr Brian Molefe, uitvoerende hoof van Eskom, gevoer oor die implikasies wat die elektrisiteitskrisis vir boerdery inhou en maatreëls wat getref kan word om die negatiewe impak daarvan op voedselproduksie te versag. Hy het Agri SA onder meer die versekering gegee dat goeie vordering gemaak word met die betaling van agterstallige rekenings deur munisipaliteite en dat dit dus onwaarskynlik is dat boere wat hul krag by laasgenoemde aankoop skade sal ly weens kragonderbrekings. Vordering is ook gemaak met die beleid en prosedures van toepassing op die inkorporering van elektrisiteit by die nasionale netwerk deur boere wat (groen) krag opwek. Dit blyk dat hierdie ‘n lewensvatbare aanvullende besigheidsgeleentheid geword het vir sommige boere. AGOA en SA Pluimvee Suid-Afrika se toekomstige deelname aan die VSA se African Growth and Opportunity Act (AGOA) is heronderhandel en maak voorsiening vir meer bruin-hoender vleisinvoere vanuit die VSA. Suid-Afrika se gekwalifiseerde deelname an die EU se Ekonomiese Vennootskapsooreenkoms (Economic Partnership Agreement), ‘n vryhandels-ooreenkoms tussen die EU en ‘n agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

110

groep Afrika-, Karibiese en Stille Oseaan-state, wat voorsiening maak vir wederkerige en niediskriminerende handel, is steeds onder hersiening.

SARS en die dieselbedeling Agri SA skakel gereeld met SARS om die landboudieselbedeling en nul-BTW-koers op landbouprodukte te bespreek. Wat laasgenoemde betref, het Agri SA gevra dat die organisasie geraadpleeg word wanneer die proses insette benodig. Agri SA sal ook betrokke wees by die dieselkorting-hersieningsproses soos voorheen deur die minister van finansies aangekondig. Padvervoer Formele kommentaar is ingedien oor padvervoer-regulasies en daar was ook verdere skakeling met die departement van vervoer oor die trekkerlisensie-bedeling. Landboubeleid-aksieplan Die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye het begin beraadslaag met sektor-rolspelers met die oog op die implementering van die landboubeleidaksieplan (APAP), hoofsaaklik deur saam te werk met sewe bedryfsgroepe, met inbegrip van waardeketting-deelnemers. Dit bly steeds ‘n uitdaging om hierdie te koppel aan die infrastruktuur-ontwikkelingsprogram (SIP11), die country CAADP-program en aspekte van grondhervormingsinisiatiewe (onder meer agriparke). In hierdie verband speel die Interdepartementele Taakspan (ITT), wat aangestel is om die Kabinet te adviseer oor die implementering van Uitkoms 7 en hoofstuk 6 van die Nasionale Ontwikkelingsplan, ‘n fasiliteringsrol. Ramphulp Ramphulp-aangeleenthede wat aandag ontvang, sluit in die gebrek aan betaling aan kontrakteurs wat infrastruktuur in die

Laer-Oranjerivier herstel en evaluering van die skuldsituasie van boere in die somergraangebiede, veral in Noordwes, die Vrystaat en KwaZulu-Natal. Benewens korttermynhulpmaatreëls, het Agri SA se Algemene Raad besluit dat ‘n studie onderneem moet word oor die impak van ‘n moontlike droogte volgende jaar weens die El Niño-verskynsel, tesame met huidige omstandighede, ten einde die gevolg daarvan op somergraanprodusente en ander verwante subsektore, asook voedselsekerheid, te bepaal.

Watersake Agri SA win regsadvies in oor die voogdyskap-verantwoordelikheid wat die minister van water en sanitasie met die beskerming van waterhulpbronne het, en meer bepaald vir die gehalte van water wat vir besproeiing beskikbaar is. ‘n Omvattende verwysingsraamwerk is vir hierdie doel ontwikkel en ‘n regsmening gegrond hierop >>> bladsy 111

agri Nuus/News

<<< bladsy 110 word afgewag. Agri SA is op soek na ‘n aanvaarbare oplossing vir die probleem wat met besoedelde water ondervind word en beplan om die regsmening te gebruik vir konstruktiewe samesprekings met die betrokke departement en minister. Onderhandelinge oor watertariewe vir 2015/16 is afgehandel en die tariewe wat aangekondig is – gegrond op metodieke soos van toepassing in die verlede – akkommodeer meeste verwagtinge. Die watertariefbeleid is steeds onder hersiening asook die beleidsbedeling wat gevolg sal gee aan die herverdeling van waterregte en wat dus die oordrag van waterregte kan beïnvloed.

Bewaring van landbougrond Agri SA het kommentaar gelewer op die Wetsontwerp op die Beskerming en Ontwikkeling van Landbougrond. Dit is ‘n hoogs kontroversiële aangeleentheid aangesien dit vir die landbou belangrik is dat die minister van landbou, bosbou en visserye die gesag het om ‘n balans te vind tussen die prioriteit om landbougrond te bewaar teenoor ander aansprake soos dié van mynbou-ontwikkeling. Nogtans het Agri SA ‘n paar ernstige vrae oor die wetsontwerp, bv. hoe kan die minister se mag as kurator (“Custodian”) ten beste gekwalifiseer of beperk kan word; hoe teenstrydige magte van munisipaliteite versus dié van die minister aangespreek kan word; hoe die wye diskresie wat die minister geniet om aansoeke om onderverdeling goed te keur of te verwerp beperk kan word; en hoe die minister se reg om te onteien gekwalifiseer of beperk word? Skaliegas Die regering het regulasies vir skaliegaseksplorasie goedgekeur en die belang hebbende maatskappye het begin met die proses om gebiede te identifiseer waar hulle lewensvatbaarheidstudies kan uitvoer. Agri SA is uitgenooi om te dien in die Departement van Omgewingsake se Process Custodians Group for the Strategic Environmental Assessment for Shale-gas Development, wat ‘n wetenskap-gebaseerde evaluering moet doen om ‘n beter begrip te kry van die impak van skaliegas-ontwikkeling;

om die omgewingsbestuur-raamwerk en riglynbeginsels aan te vul; en om die regering te help om ingeligte besluite oor eksplorasie en ekstraksie van skaliegas te neem.

Grondhervorming Tydens Agri SA se kongres in Oktober 2014 het minister Nkwinti Agri SA genooi om deel te vorm aan die Interdepartementele Taakspan (ITT), soos voorheen genoem. Agri SA woon die vergaderings van hierdie taakspan op ‘n maandelikse basis by. Ná afloop van ‘n ministeriële werkswinkel aan die einde van Maart 2015 het die minister aangekondig dat vier werksgroepe aangestel sal word wat aan die ITT sal rapporteer. Hierdie werkgroepe hanteer die volgende onderwerpe: • regulering van grondbesit (grondplafonne en buitelandse besit); • loodsing van die beleid oor versterking van relatiewe regte vir plaaswerkers en plaasbewoners; • distrik-grondhervormingskommitees; en • agriparke. Agri SA het verteenwoordigers genomineer om deel te neem aan die vier werkgroepe. Die werkgroepe vergader op ‘n gereelde basis en ‘n aantal vergaderings is reeds sedert Februarie gehou. Agri SA het skriftelike kommentaar gelewer oor die landbougrondbesitbeleid en die verwysingsraamwerk vir die distrikgrondhervormingskomitee en gehelp met die ontwikkeling van kriteria vir loodsing van die relatiewe regte-beleid. Wat betref die relatiewe regte-beleid, het minister Nkwinti ‘n uitdaging aan die georganiseerde landbou gestel, naamlik om met alternatiewe voorstelle teen die einde van Maart 2015 vorendag te kom. Agri SA het ‘n alternatiewe voorstel wat gebaseer is op sy idee-bank ingedien en ook die voorstel aan die ministeriële werkswinkel op 20 Maart voorgelê. Daarna het minister Nkwinti sy voorneme om die beleid oor ‘n tydperk van vier jaar te loods bekend gestel. Ná indieptebesprekings binne die betrokke werkgroep en ‘n verdere vergadering met die minister op 22 Mei, is daar ooreengekom dat die alternatiewe voorstelle wat deur Agri SA en

ander organisasies soos die Wildboerderyvereniging ingedien is, ook geloods kan word. Die fokus is nie meer slegs op die model wat deur die minister voorgestel is nie maar die proses is oopgemaak om verskeie modelle te toets. Agri SA was instrumenteel in die ontwikkeling van kriteria vir die loodsprojekte. Agri SA het deurgaans sy besware teen grondplafonne gelug. In sy begrotingsrede op 8 Mei 2015, het minister Nkwinti plafonne van 5 000 ha, 2 500 ha en 1 000 ha vir groot-, medium- en kleinskaalse boere (met sekere uitsonderings) aangekondig. Agri SA het weer eens grondplafonne in beginsel verwerp. Die betrokke werkgroep hanteer steeds die aangeleentheid en dit blyk dat daar nou gefokus word op die daarstelling van die Grondkommissie deur middel van toepaslike wetgewing voordat die Wetsontwerp op die Regulering van Grondbesit op die wetsboeke kom. Dit sal die werkgroep ‘n addisionele agt maande gun om die voorgestelde grondplafonne en beperking op buitelandse grondbesit te oorweeg. ‘n Reeks probleme word op grondvlak ondervind met die aanstelling van distriksgrondhervormingkomitees. Dié probleme is tydens ‘n werksessie van provinsiale landbou-unies se bestuurders op 21 en 22 Mei bespreek en weer gedurende ‘n telekonferensie op 25 Junie. Daarna het Agri SA die probleme onder die aandag van die direkteurgeneraal en betrokke amptenare van die departement van landelike ontwikkeling en grondhervorming gebring. Agri SA het ook omvattende skriftelike insette tot die konsepverwysingsraamwerk gelewer. In sy staatsrede het die president van Suid-Afrika aangekondig dat R2 miljard geoormerk word vir die skep van agriparke in die 27 armste distrikte. Die instruksie is nou ook uitgebrei om voorsiening te maak vir een agripark vir 44 distrikte. Agri SA het begin met samesprekings binne die ITT-werksgroep oor agriparke en die probleme wat voorsien word met die implementering daarvan. Verteenwoordigers van Agri SA het op 4 Junie met die Hoof-Grondeise-kommissaris (CLCC) vergader. Dit was ‘n konstruktiewe vergadering en die CLCC het gevra dat Agri SA ‘n voorstel indien oor toekomstige samewerking tussen die twee organisasies. Die Kommissie is besig om sy onafhanklikheid van die departement van landelike ontwikkeling en grondhervorming terug te wen en het sy eie strategie geformuleer. Tydens die vergadering was dit duidelik dat daar ruimte vir samewerking is ten opsigte van die deel van inligting gedurende die navorsingfase, >>> bladsy 112 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

111

agri Nuus/News <<< bladsy 111 asook tydens voor-vestigingsbeplanning om volhoubare uitkomste te verseker. Die Kommissie was ook geïnteresseerd in die KwaZulu-Natal-loodsprojek oor volhoubare restitusie-uitkomste en het onderneem om dit fyn dop te hou. Ná afloop van die Algemene Raad se vergadering in Februarie waar daar kommer uitgespreek is oor artikels in die media waarin die grondwetlikheid van die Onteieningswetsontwerp bevraagteken word, het Agri SA ‘n regsmening hieroor verkry by advokate Loxton en Goedhart. Die regsmening het dit duidelik gestel dat die wetsontwerp nie ongrondwetlik is nie. Agri SA het skriftelike kommentaar aan die portefeuljekomitee op Openbare Werke gelewer en gevra vir ‘n geleentheid om die komitee tydens openbare verhore op 28 en 29 Julie toe te spreek. ‘n Aantal samesprekings het plaasgevind met Vumelana Trust, dr Johan van Zyl (voorsitter van die trust) en Duncan Pringle (uitvoerende hoof van die trust) rondom die spesifieke-doel-voertuig (SPV) en die finansiering van grondhervorming. Agri SA beplan binnekort ‘n tafelronde-gesprek oor finansiering. Binne ASUF is ‘n gedeelde beleidsinset oor grondhervorming gefinaliseer wat aan die regering voorgelê is. Hierdie inset is geharmonieer met Agri SA se raamwerk-dokument oor grondhervorming. Opvolggesprekke vind tans plaas om die onderskrywing van hierdie dokument deur ‘n breër spektrum rolspelers in die landbouwaardeketting te bevorder.

AgriSEB Ná jare se debatvoering is die AgriBEEsektorkodes (met telkaart) verwys na die dti vir oorweging en publisering van die inhoud daarvan vir kommentaar. Die kodes is egter terugverwys na die AgriBEE-handvesraad met instruksies vir die heroorweging van sekere aspekte waar voorgestelde nakomingsvlakke nie hoër as dié wat gestel word in die generiese kodes is nie. Die oogmerk is, onder meer, om meer boerdery-ondernemings uit te sluit van die vrygestelde kategorie. Dit heropen die debat en vereis dat Agri SA ‘n besluit neem oor ‘n toekomstige strategie in die wete dat ‘n ministeriële besluit geneem kan word oor onderskrywing van ‘n sektorkode nadat konsultasie plaasgevind het. Maatskaplike ooreenkoms oor plaasarbeid Die behoefte aan ‘n sterker fokus op kommersiële landbou se bydrae tot maatskaplike ontwikkeling op plase en in landelike gemeenskappe kan nie betwis word agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

112

nie. Daarom is dit noodsaaklik dat Agri SA (en sy affiliasies) vordering maak met die inhoud en implementering van ‘n maatskaplike ooreenkoms tussen belanghebbendes. Die proses vir die ontwikkeling van sodanige ooreenkoms word gelei deur die kantoor van die adjunk-president, terwyl die departement van landbou, bosbou en visserye verantwoordelik is vir die sekretariaat van die Vulnerable Workers Forum waar belanghebbendes hierdie aangeleenthede debatteer. Die minister van landelike ontwikkeling en grondhervorming het ook ‘n besondere belangstelling hierin uitgespreek. Die adjunk-president se kantoor het aangedui dat mnr Cyril Ramaphosa ‘n lessenaarstudie van bestaande beleid en inisiatiewe benodig met die oog op identifisering van leemtes of uitdagings waarop gefokus moet word. Daarna moet die belanghebbendes se verbintenis tot hierdie oogmerke verkry word. Kennis moet geneem word van die feit dat Agri SA verskeie kongresbesluite oor die maatskaplike opheffing van plaaswerkers en hul gesinne geneem het en ‘n akkoord geteken het oor ‘n “visie vir arbeidsverhoudinge in die landbou” waarvan die regering en vakunies mede-ondertekenaars was. Hierdie en ander tersaaklike dokumentasie sal by die adjunk-president se kantoor ingedien word. Die vraag is dus of Agri SA moet voortgaan met die voorbereiding van ‘n meer gedetailleerde standpunt oor die inhoud van ‘n maatskaplike ooreenkoms of moet wag vir verdere riglyne namate daar met die lessenaarstudie-navorsing vordering gemaak word? Voorlopige werk in verband met laasgenoemde is reeds gedoen ter afwagting van die verwagte samesprekings binne die Vulnerable Workers’ Forum.

Entrepreneursontwikkeling Die eerste entrepreneursontwikkelingopleidingsprogram van Agri SA wat deur AgriSETA geborg is en meestal deur die gades van plaaswerkers in die Keimoesomgewing bygewoon is, is vroeër vanjaar afgehandel. Die deelnemers het begin om hul nuwe vaardighede om ‘n inkomste te genereer toe te pas en die voordele daarvan vir hul gesinne is reeds duidelik. Daar is ‘n behoefte om hierdie program na ander gemeenskappe uit te dra. Die uitdagings om te voldoen aan hierdie behoefte is veelvoudig, insluitend die beskikbaarheid

van entoesiastiese en bekwame (opgeleide) drywers vir sodanige projekte asook voldoende befondsing. Dit is strategies belangrik om oplossings hiervoor te vind aangesien die programme onontbeerlik is ter verbreding van die landbousektor se bydrae tot maatskaplike opheffing.

Arbeidstoestande op plase en verwante sake Die driejaarnavorsingsprojek oor arbeidstoestande op plase wat deur ‘n groepering universiteite in opdrag van die Internasionale Arbeidsorganisasie (ILO) onderneem is, is onlangs voltooi. Agri SA het ook aan BFAP opdrag gegee om ondersoek in te stel na die impak van sekere loonscenario’s op landbou-subsektore en indiensneming vir doeleindes van volgende jaar se hersiening van die sektorale vasstelling en vir doeleindes van die breër debat aangaande ‘n moontlike nasionale minimumloon. Hierdie studies is onontbeerlik as riglyn vir beleidsbesluite oor arbeidsake, insluitend maatskaplike opheffing. Dit bied ook konteks aan die beperkings wat sekere tendense rakende indiensneming en gehalte van werksgeleenthede in die landbousektor dryf. Samesprekings binne Nedlac asook met die portefeuljekomitee op Arbeid het gefokus op ‘n moontlike nasionale minimumloon. Dit is nog nie duidelik watter uitwerking dit op sektorale vasstellings sal hê en wat die vlak van sodanige minimumloon sal wees nie. Xenofobie en immigrasie-aangeleenthede, soos hulle impakteer op die landbou, het ook oor die afgelope maande indiepte-aandag geniet. Witskrifte oor polisie en oor veiligheid en sekuriteit Die burgerlike sekretariaat van Polisie het ‘n Konsep-witskrif oor die Polisie asook ‘n konsep-witskrif oor Veiligheid en Sekuriteit gepubliseer vir kommentaar. Die Witskrif oor Polisie sal effek gee aan die nuwe Polisiewet met inagneming van die beginsels soos uiteengesit in hoofstuk 12 van die Nasionale Ontwikkelingsplan. Die witskrif gee spesifiek aandag aan polisiëringsaspekte en die veiligheid- en sekuriteitsaspekte van gemeenskappe. In Agri SA se kommentaar daarop word spesifiek verwys na die kwesbaarheid van landelike gemeenskappe en die lang afstande vanaf polisiestasies. >>> bladsy 113

agri Nuus/News <<< bladsy 112

Veiligheidstrategie te evalueer met die oog op wysigings, waar nodig. Tydens die werkwinkels wat reeds gehou is het dit aan die lig gekom dat ‘n tekort aan hulpbronne soos voertuie en personeel een van die struikelblokke is wat bydra tot die ondoeltreffende implementering van dié strategie. ‘n Nasionale geleentheid word beplan ná afloop van die werkwinkels. Die polisie het Agri SA uitgenooi om deel te neem aan die evaluering van die provinsiale landelike prioriteitskomitees se funksionering.

Die Landelike Veiligheid en Sekuriteit Beleidskomitee sal voortgaan om die proses te moniteer en die nodige insette te lewer via dr Johan Burger se betrokkenheid by die proses. Laasgenoemde het ook ‘n mandaat van Agri SA in hierdie verband.

Vuurwapenbeheer Agri SA het kommentaar gelewer op die Konsep-wysigingswetsontwerp op Vuurwapenbeheer soos gepubliseer deur die sekretariaat van Polisie. Agri SA se kommentaar het gefokus op die geldigheidsduur van bevoegdheidsertifikate. Die organisasie het voorgestel dat die bevoegdheidsertikaat geldig bly vir 10 jaar. Landelike veiligheidstrategie Na afloop van die portefeuljekomitee op die Polisie se vergadering in Maart vanjaar, het die polisie besluit dat planne ontwikkel moet word om die doelwitte van die Landelike Veiligheidstrategie verder te bevorder en om boerderygemeenskappe teen geweldadige misdaad te beskerm. Op uitnodiging van die polisie het Agri SA ook deelgeneem aan ‘n werkwinkel om sodanige planne te ontwikkel. Toepaslike voorstelle sal deur die polisie ontwikkel word. Mather+Platt AJ 138het x 105* 4/17/14 9:27 AM Page 1 Die polisie werkwinkels in sommige C M provinsies gehou om die Landelike

Beskerming van internasionale grense Die weermag word tans verder ontplooi by internasionale grense. Kontrakteurs is aangestel om omgewingsimpakstudies oor die oprig van grensheinings en die konstruksie van grenspaaie te onderneem. Agri SA se Landelike Veiligheid en Sekuriteit Beleidskomitee speel ‘n fasiliterende rol tussen die weermag en die geaffekteerde partye. Sodanige fasilitering is reeds onderweg in Limpopo en Mpumalanga.

Agri Securitas Trustfonds Die trust fokus hoofsaaklik op verbetering van die landelike veiligheidsituasie. Ondersteuning word gebied in die vorm van toerusting aan boerderygemeenskappe nadat hul versoeke deur provinsiale organisasies CM MY CY CMY K geëvalueer is en deur die Raad van Trustees goedgekeur is. Met hierdie bystand bevorder die trust die paraatheid van die gemeenskappe met die oog op proaktiewe optrede teen misdaad. Verskeie boerderyge meenskappe in die Vrystaat en Ooskaap het onlangs van die trustfonds finansiële hulp ontvang. Die trust het onlangs ‘n groter behoefte aan ondersteuning deur die plaaslike gemeenskappe ervaar en sal addisionele fondsinsamelings geleenthede moet oorweeg om aan die groeiende behoefte te voldoen. Ooreenkoms met Afriforum Ná verskeie

Composite

samesprekings met AfriForum, is ‘n ooreenkoms met die oog op die afbakening van werkareas onderteken. Die ooreenkoms maak voorsiening vir die daarstelling van kommunikasiekanale en uitskakeling van duplisering. Ingevolge die ooreenkoms sal die twee organisasies nie mededingende strukture vir die bediening van plaasgemeenskappe skep nie. Ad hocforums word beoog om probleme van ‘n gemeenskaplike aard te hanteer, en ook vir kommunikasie op nasionale sowel as provinsiale vlak, ten minste twee keer per jaar.

Samewerking met megaboere Agri SA het megaboere deur middel van die Pro Agri Forum uitgenooi om Agri SA se Landelike Ontwikkeling Beleidskomitee en die Agemene Raad se onlangse vergaderings by te woon. Verskeie lede van dié forum het daarvan gebruik gemaak. Dit het gevolg op samesprekings waartydens eenstemmigheid bereik was dat daar op beleidsvlak konsensus verkry moet word en dat megaboere se betrokkenheid by Agri SA en sy affiliasies ook van groot waarde sal wees. Tydens die Algemene Raad se vergadering is besluit dat hierdie verhouding deur middel van ‘n assosiaatlidmaatskap vir die Pro Agri Forum by Agri SA geformaliseer moet word. Persepsiestudies oor die landbou Agri SA het vroeër vanjaar terugvoering ontvang oor ‘n persepsiestudie wat onder boerelede van Agri SA se affiliasies onderneem is. Daaruit het dit meer geblyk dat boere Agri SA se kommunikasie as bevredigend ervaar, maar dat daar nog vele geleenthede bestaan vir, onder meer, regstreekse kommunikasie per selfoon asook op sosiale media. Daaropvolgend is ‘n verdere studie oor persepsies by verbruikers gedoen wat opgevolg gaan word met ‘n soortgelyke studie by meningvormers en besluitnemers. Inligting wat uit die drie opnames verkry word sal verdere optrede oor onder meer beeldbou bepaal. Jongboer-kompetisie Die 12de Toyota SA/Agri SA Jongboer van die Jaar kompetisie is onderweg. Agri SA is verantwoordelik vir onder meer die koördinering van die kompetisie tussen Toyota SA en Agri SA se provinsiale affiliasies. Agri SA is van mening dat die kompetisie van groot waarde is aangesien jong rolmodelle geïdentifiseer word om nuwe toetreders te inspireer en sodoende die toekoms van die bedryf bevorder. Die nasionale wenner sal tydens ‘n funksie in Oktober 2015 aangewys word. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

113

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

114

agri Promosie/Promotional

Front-mounted wheel-bin operation made easy Kubota tractors have made their name globally for helping farmers to do things more efficiently and more easily and Western Cape apple farm manager, Neil Reid, of Elgin Orchards is one of these.

“

e utilise the frontmounted option extensively for moving our apple bins,” says Reid, “and Kubota has made a palpable difference to my operation in terms of efficiency and bottom line savings. These tractors were purchased primarily because of their wet clutch and forward/reserve shuttle technology as other brands of tractors suffer undue downtime during the harvesting season as they do not have this unique technology.” Kubota technical specialist Mike Heath explains why Kubota – and more specifically the M7040N and M8540N models – are so suited to front-mounted operation. “It’s basically down to the uniqueness of Kubota’s front axle and transmission,” he says. The unique Kubota features in these two include:

Front Axle: • Level gear drive-train. No ‘U’ joints. • Sealed oil lubrication for all gears. • Very strong cast-iron casings. • Bushed pivots with easy adjustments. • Bi-speed system for turning – even in 4-wheel drive. • Multi-plate wet-disc drive coupling. • Front axle mounting frame attached to unique Kubota lower cylinder block casting. • Very robust and well-designed front weight bracket for attaching transporter hitch. • Three options available for front tyre specification. • The wet multiplate shuttle clutch system facilitates precision and fast manoeuvring of the loader and ensures much longer clutch life when compared to dry clutch systems.

M7040 Narrow with chain loader

M8540 Narrow

Transmission The unique Kubota wet multi-plate clutch features: • Forward and reverse shuttle action engaged without using clutch pedal when maneuvering.

M7040 Narrow

Steve Moorcroft (left) and Paul Martin (right)

• Drive system uses separate multi-disc wet clutch packs for forward or reverse resulting in superior action and longer clutch life compared to conventional dry clutches. • Centre gear lever selects all gears with synchromesh systems. • Eight speeds – identical in forward or reverse. • Four-wheel drive system connected and disconnected through a separate multidisc wet clutch on the go. Reid says that apart from the tractors themselves, the service he gets from Kubota is very professional. “This is most comforting when the reliability of tractor and service is key to our productivity,” he says. For more information please contact Smith Power Equipment on 011 284 2000. This article was published in the ProAgri – July 2015. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

115

agri Nuus/News

For a farmer, assistance is always around Many farmers often ask, “Where do I get help to move my farming operations forward?” The answer might be, “Help is always around – simply go and knock!”

anhaar Farm is a 350-hectare farm in the eastern Free State, near Harrismith. Its dairy operation is relatively small compared to commercial entities and others around them. However, it underscores the importance of interventions by commodity associations, farmer organisations, individual commercial farmers and government, as well as South African corporates in farmer development. A young female farmer, Masetjhaba Esther Moloi, has taken over the operations of the farm from her now aged mother. Here is her story.

Where did it all start? The farm was first leased in 1989 to my late father by the then Qwaqwa administration. After the new dispensation in 1994, the new government gave us an opportunity to buy the farm; my late father grabbed it and assisted by a Land Bank loan bought the farm. He had a passion for farming and wanted to make it big in the industry. We have always had a dairy operation but were selling directly to the public until the authorities stopped everyone from such direct selling. We were all then contracted to Thaba Dairy. However, Thaba Dairy experienced some problems, could not make it through and we were taken over by the dairy giant Nestlé. Nestlé had a central station where all the local farmers sent their milk for collection. However, this method of central delivery and collection proved to be not so efficient, as some farmers wanted to cut corners. Nestlé then decided to give each one of us a tank with an individual tank number, and the tanks were later moved to our own individual farms. On our farm, the problem was that we had no electrical power supply. Milk is a well-known medium for hosting various bacteria if not kept cool or pasteurised. Nestlé was able to help us with a solar geyser for hot water and a water tank, and things improved. Farming really needs one to be very patient, and we are grateful for all the assistance we received. Enters Milk SA We only relied on the solar water heating system until Mr Godfrey Rathogwa, Milk SA senior transformation manager, started assisting us. He facilitated talks with government officials, who came on board

animals were pregnant heifers.” and built us a completely new milking Animals delivered under this program parlour, as well as a milking machine and have to meet a number of a generator. This while he was busy negotiating for With all the support from criteria, in order to avoid delivery of unproductive electricity connection on different stakeholders, animals. “The support we the farm. Everyone knows it goes to show that the render to farmers does that a generator can be South African agricultural not last forever, and after a very expensive form of industry is determined some five years we exit energy supply, and on a to assist new entrants, and focus on others, as farm it really cuts your we do not want to create margins. Electricity came women in particular, in dependency.” as a huge relief, as the making a success in the Mr Rathogwa added power problem was solved. industry. It is now up to that they viewed skills After the electricity had Masetjhaba to prosper training as very critical been connected, Milk SA and fulfil her parents’ for farming success, through their program which is why Masetjhaba called Sustainable dreams. was amongst Milk SA Commercialisation of farmers nominated last Existing Black Dairy year to attend the Agricultural Enterprise Enterprises, brought us some 17 Friesland Management course facilitated by the cows. There were supposed to be 20 but University of Pretoria and Agri SA, sponsored the other three will be brought to the farm by the AgriSETA. in summer when the veld condition has Their neighbouring farmer, Mr Russel improved for roughages. If we do well, they van Reenen, also helped Masetjhaba plant can give us 10 more cows. This programme maize for the silage and made fire breaks on is executed in collaboration with Nestlé. both their farms, as the area is very prone to According to Mr Rathogwa, “the aim of veld fires. the programme is to support ‘existing’ With all the support from different dairy enterprises; we do this by identifying stakeholders, it goes to show that the South challenges farmers face and then trying our African agricultural industry is determined best to address these. In this instance, for to assist new entrants, women in particular, example, we also appointed a professional in making a success in the industry. It is now veterinary service, and the independent stock up to Masetjhaba to prosper and fulfil her broker who brought them quality TB and parents’ dreams. contagious abortion (CA) free heifers. All the agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

117

www.ritlee.co.za

Ÿ WOOD CHIPPERS Ÿ COMPOST TURNERS Ÿ WOOD SHAVERS Ÿ MULCHERS Ÿ SLASHERS Ÿ WOOD GRINDERS Ÿ RIDE-ON LAWNMOWERS Ÿ WALK BEHIND LAWNMOWERS

SALES & ENQUIRIES: Head Office: +27 (0) 11 452 3434 John Hodgson (Sales Manager) Cell: 073 930 3799 | john@ritlee.co.za Nick Custers (Office Sales) Cell: Tel: 083 254 6478 | nic@ritlee.co.za

MES CONSULTANTS - 082 563 4427

KwaZulu-Natal: Marc Custers (Sales) Cell: 084 453 4499 | marc@ritlee.co.za

agri Promosie/Promotional

New products from Ritlee Ritlee introduced two new products in July: Three different size chipper models and a combination mill-grinder with various sized screen options and a drum style feed mixer.

he machine can chip wood up to 80 mm. It can also mill and grind seeds, maize corn, leaves, straw, bark, cane etc. The model is fitted with 28 hammers and two blades. The smaller RHM 400 can chip wood up to 50 mm, and has ten hammers and two chipper blades. The smallest model, the RHM 300, can chip wood up to 40 mm and also has ten hammers and two blades. There are different screen options. There is Rollermow a blank screen for chipping wood only. Each machine also has a removable door with a direct able deflector for chipping. There is also a 0,8 mm screen and a 3 mm screen for fine flour type consistency. There is also a 5 mm, a 12 mm and a 25 mm screen for maize chicken feed up to cattle feed consistency. The bodies of all models are made with 4 mm pressed steel. The models are sold (pricing in August 2015) from R13 652 – R31 800, excluding VAT for the largest model. Prices are subject to change.

Drum feeder The RTM 1000 drum style feed mixer has a 3kW, 4Hp, electric motor. The size of the drum is 1 000 mm x 6 00 mm and has a fastenable drop side to empty the drum. The machine has a full length geared auger. Ritlee also recently started selling its own slashers and blow mowers. Slasher sizes available are 1 m, 1,2 m, 1,6m, 1,8 m, 2,1 m, 2,4 m, and 3 m. Prices range from R16 597 - R79 625, excluding VAT. These prices are subject to change. The blow mowers are fitted with roller mower and blow RHM800 vacuum options. Also available is an orchard mulcher, a crop mulcher and a grass mulcher. These are similar to a slasher, but the equipment mulch. We also stock a windrow hay cutter and spread hay cutter.

Mulcher

RH400

Feed mixer

RHM chipperblade inside

RHM300

RHM chipper

Enquiries Johannesburg: John Hodgson, tel no 073 930 3799, e-mail: john@ritlee.co.za KZN: Marc Custers, tel no 084 453 4499, e-mail: marc@ritlee.co.za agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

119

agri Promosie/Promotional

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

120

Deur Gerrie Smit

agri

Motors

Renault Dusters kry nuwe baadjie Die Renault Duster-sportnutsvoertuig (SNV) is nou reeds twee jaar in Suid-Afrika beskikbaar.

et die destydse media bekendstelling het personeel van Renault verklaar dat hulle nie alleen teen ander kompakte SNVs wil meeding nie, maar teen alle voertuie in die intreeklasmark. Dit wou hulle doen deur die prys baie kompeterend te maak. Twee jaar later het Renault aankondig dat die Duster ‘n groot bemarkingsukses is. Terwyl meeste vervaardigers se verkope in 2015 begin daal het, bly Renault SA se aandeel in die Suid-Afrikaanse motormark groei. Een van die redes hiervoor, is die Duster se goeie verkope. Daar is sedert September 2013 tot Julie 2015 reeds meer as 8 000 Dusters verkoop. Dit is amper 400 per maand. Renault SA het besluit om die gans wat die goue eiers te lê, af te stof. ‘n Hele klompie stileringsveranderinge is aangebring, soos ‘n nuwe sierrooster. Ander nuwighede is dakspalke om besittings op die dak vas te maak, asook nuwe allooiwiele en ‘n parkeersensor wat agteruitry vergemaklik. Oor die algemeen lyk die Duster nou soos ‘n spinternuwe sikspens. Kyk veral uit vir die nuwe olyfgroenkleur waarin die motor ook nou beskikbaar is. Die dieselenjin in die 4 x 2-weergawe is ook aangepas om meer brandstofekonomies te wees. Voorheen het hierdie model met sy sterk 1,5 liter dieselenjin ‘n baie spaarsamige gemiddelde brandstofverbruik van 5,5 liter per 100 km gelewer. Dit is nou 4.8 liter per 100 km. Daar is vier modelle in die reeks Dusters. Twee met ‘n 1,6 liter petrol-enjin en twee het ‘n turbo-ondersteunde 1,5 liter diesel-enjin. Een van die twee dieselmodelle het ook ‘n 4 x 4-aandrywing, terwyl die ander drie modelle net voorwielaangedrewe is. Hierdie dieselenjins het ‘n kraglewering van 80 kW teen 4 000 omwentelinge en ‘n maksimum wringkrag van 240 Nm by 1 750 omwentelinge in die 4 x 4-weergawe. Die 4 x 2-weergawe 2 250 omwentelinge. Die 4 x 4-model se brandstofverbruik is 5.2 liters per 100 km. Die petrolmodelle kom met ‘n 5-spoed handratkas en die twee dieselmodelle met ‘n 6-spoedhandratkas. Die Duster is ‘n goeie koop. Dit is ‘n sterk, harde middelslag-SNV met die klem op sterk. Die Duster het in 2013 met Indië se motor van die jaar-titel weggestap. Indië is ‘n land waar die ekonomie

Die Renault Duster 1.5 dCi Dynamique 4 x 2. Die motor is nou meer brandstofekomies sonder dat kraglewering ingeboet is. Die toevoeging van die dakspalke om bagasie op vas te maak, is ‘n nuutjie.

met rasse skrede groei en omdat geld meer beskikbaar word, word daar baie meer voertuie in Indië verkoop as in Suid-Afrika. Blykbaar is die land se paaie nie so watwonders nie. As die Indiërs reken die Duster is hulle motor van die jaar, beteken dit net een ding: Hierdie voertuig kan hou! In Suid-Afrika was die Duster ook een van die elf finaliste van 2015 se motor van die jaar, wat ‘n uitstekende prestasie is. Die dieselmodelle het ‘n baie lae brandstofverbruik van 5.5 liters/100 km in die 4 x 2-weergawe en 5.2 liters/100 km in die 4 x 4-weergawe. Die 4 x 4-weergawe, die Duster 1.5 dCi Dynamique 4 x 4, hanteer maklik op die rofste veldpaaie. Die hoë grondvryhoogte (210 mm) word ondersteun deur gunstige naderings-, oorbruggings- en vertrekhoeke (30, 23 en 36 grade onderskeidelik) dus ‘n voertuig vir enige omstandighede. Die ratkasverhoudingstelling van die sesganghandratkas in die 4 x 4-weergawe is aangepas sodat dit ‘n kort eerste rat het (5.79 km/uur teen 1 000 omwentelinge). Dit sorg dat die bestuurder ergste veldtoestande, steil hellings, swaar ladings of voertuigsleep sal kan hanteer sonder om die koppellaarskyf te brand. Die Duster 1.5 dCi Dynamique 4 x 4 is toegerus met ‘n elektroniese stabiliteitsprogram (ESP) en ‘n hoëverrigting-vierwielaangedrewe beheerstelsel van Nissan as deel van ‘n Renault-Nissan-samewerkingsooreenks.

Hierdie instinktiewe beheerstelsel pas by alle padoppervlaktes aan en stel die bestuurder ook in staat om tussen die volgende drie gange te kies: 2-wielaandrewing vir paaie met goeie greeptoestande (krag en wringkrag word slegs na die voorste wiele toegevoer); AUTO (outo) vir onbestendige, uitdagende padoppervlaktes (opsporing van tollende wiele en die outomatiese verspreiding van krag en wringkrag om heeltyd vastrapvermoë te verseker) en LOCK (sluit) vir meer uitdagende veldpaaie (permanente toevoer van krag en wringkrag na al vier wiele). Hoewel kompak, is die Duster tog ruim binne. Vier mense kan gerieflik daarin sit. Die Duster is ‘n geharde gesinsportwa wat vir uitdagende oppervlaktes kans sien. Dit is die ideale tweede gesinsvoertuig vir die plaas. Soos met alle Renaults in Suid-Afrika het die Duster ‘n 5-jaar/150 000 km-waarborg en ‘n 3-jaar/45 000 km-diensplan. Diensintervalle vir beide die petrol en dieselenjins is 15 000 km. Renault SA maak daarop aanspraak dat hy altyd 95% van al die onderdele beskikbaar het en binne 24 uur by enige Renault handelaar kan aflewer.

Pryse 1.6 Expression 4 x 2 1.6 Dynamique 4 x 2 1.5 dCi Dynamique 4 x 2 1.5 dCi Dynamique 4 x 4

R215 900 R233 900 R254 900 R269 900.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

121

agri Promosie/Promotional

Droppers for Africa – jou eerste keuse in plastieksparre Droppers for Africa, voorheen bekend as MC Plastics, is ‘n instansie wat spesialiseer in die vervaardiging en voorsiening van plastieksparre (plastic droppers) vir omheiningsdoeleindes.

ns is in Bultfontein, noord van Pretoria, geleë. Ons is naby aan die N1, N4 en R101, wat dit maklik maak om by ons uit te kom. Droppers For Africa is vanjaar vyf jaar oud, hoewel die eienaar, Manie van der Walt, reeds 20 jaar ondervinding in die plastiekbedryf het. Ons klante is bereid om eksta kilometers te ry om groter besparings op hul aankope te maak, om spesialisadvies in te win en ‘n gehalteproduk te bekom. Ons lewer ‘n hoëgehalteproduk, en glo in opregte en eerlike diens. Te oordeel aan al die goeie terugvoer van ons kliënte weet ons

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

122

dat ons produk vir hulle werk. Ons kliënte is vir ons baie belangrik, en elke kliënt is vir ons spesiaal. Deur navorsing is gevind dat daar ‘n behoefte in die landbou is, veral in die wilden veebedryf, vir ‘n goedkoper alternatief om omheining te doen. Ons het die geleentheid gebruik om ons produk op die mark te plaas. Ons mikpunt is om met boere hande te vat en ‘n pad met hulle te stap.

Kenmerke van ons droppers: • Dit hou lyndrade eweredig uitmekaar. Dit is solied, maar buigbaar. • Dit het behoorlik riwwe, dit kan nie roes nie en is kostedoeltreffend. • Geen instandhouding is nodig nie, dus

weer kostedoeltreffend. • Hulle is van uitstekende gehalte. Ons gebruik slegs duursame HDPE-materiaal. • Geen ashoopmateiaal word gebruik nie. • Baie sterk, maar liggewig, wat dit maklik hanteerbaar maak. • Dis bekostigbaar en ideaal vir wilden elektriese omheinings. Geen “bobbins” is nodig nie. • Ons probeer om landwyd af te lewer. • Ons maak enige lengte na die behoefte van die kliënt. Alle nuwe en bestaande kliënte word uitgenooi om ons pryse, die gehalte van ons produk, en die diens wat ons lewer met ander firmas te vergelyk.

agri Nuus/News

Mandela se leierskap geëer Met Mandela-dag word ons weer herinner aan die fenomenale leierskap wat hy getoon het en die mate waartoe dit oor die wêreld heen erken word, het Johannes Möller, president van Agri SA, in Julie in ‘n mediaverklaring gesê.

“

egewe die wydverspreide armoede en werkloosheid in ons land, onthou ons ook dat Mandela gestaan het vir ‘die reg op lewe’. Hierdie is ‘n basiese mensereg wat dwarsoor die wêreld eerbiedig word. “Waar ons op 18 Julie Mandeladag vier, moet ons nie tob oor die vele strukturele probleme wat ons land in die gesig staar nie, maar eerder deur middel van selfondersoek en slegs vir 67 minute, ‘n tasbare bydrae lewer tot verligting van die lot van minder bevoorregtes en barmhartigheid toon teenoor ons medeburgers, het Möller gesê. “In Agri SA eer ons die nalatenskap van Nelson Mandela; ons leer daaruit en implementeer dit waar ons kan.” Agri SA se personeel het op 18 Julie die daad by die woord gevoeg en kos en klere geskenk aan Kerk Sonder Mure in Centurion en aan ‘n aftreeoord in Olievenhoutbosch. Die foto’s is by die geleentheid geneem.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

123

JWT66156

SLIM VERMOËNS ’N WERKESEL WAT RONDOM

JOU BESIGHEID GEBOU IS *

Brandstofverbruik vanaf 9l/100km

*Die aangehaalde syfers vir brandstof verbruik is behaal tydens gekontroleerde laboratoriumtoetse, ooreenkomstig die tegniese spesifikasies volgens wet (SANS 20101: 2006 / ECE R101: 2005). Syfers vir brandstofverbruik word gebruik om verskillende tipes voertuie in dieselfde toestande te vergelyk en is nie noodwendig ’n aanduiding van werklike bestuurstoestande nie. Let daarop dat die werklike brandstofverbruik- van verskeie faktore afhang, byvoorbeeld persoonlike bestuursgewoontes, heersende toestande en voertuig toerusting, toestand en gebruik. Gekombineerde siklus aangehaal.

www.ford.co.za Besoek FordSouthAfrica

agri Nuus/News

Mandela day celebrations - Agriculture shows it cares ARTICLE AND PHOTOGRAPHS: ALANI JANNEKE, FREE STATE AGRICULTURE

The celebration of Mandela Day on 18 July the past few years became synonymous with caring for those less fortunate. Food security and the well-being of rural communities are close to those of us in the agricultural sector’s hearts.

n Friday, 17 July 2015, OVK, the Red Meat Producers’ Organisation in the Free State (FSRPO) and Free State Agriculture (FSA), as well as the local farming association, reached out to the Feed a Child project in Wepener. The project started in 1988, and it provides nutritious meals to about 500 children in the community three times a week. Bettie and Johan Meiring, a mother and son combination from the town, originally started the project to make a difference in the poverty of the local community. Most of the children who receive assistance are orphans, children from single parent homes or are raised by their grandparents. OVK supported the project since 2014. They have also helped the project managers, Meiring and William Wessels, to erect nine vegetable tunnels where the children are taught to grow their own food so that they are able to help themselves and possibly their communities in future. “We find tremendous joy in aiding Feed a Child to supply a decent meal to a hungry child,” says Manie Botha, chairperson of the OVK Board of Directors. “The smiles on the children’s faces are ample reward for us. I also laud the volunteers who work so tirelessly to take care of the young ones.” Neels de Villiers, chairperson of the FSRPO, says it is a great privilege to lend a helping hand. “We also want to expose the

children to red meat, as it is our product and our pride. To reach out to the less fortunate is an obligation and privilege that we realise daily and that we want to live by.” “It is great to see farmers and the sector’s caring embodied in such an The children at Feed a Child in Wepener. About 500 children are fed daily by the project. initiative. I think our farmers give so easily despite challenging seasons and uncertainties, because the know hardship and want to help,” says Henk Vermeulen, chief executive officer of FSA. Roelf Jacobs, chairperson of FSA’s Social Welfare Committee, says when it comes to the well-being of a child, you cannot distinguish between my child and yours. “We all cherish our country’s children, because they are South Africa’s future.” According to him a child needs love, acceptance and food in his or her tummy. “If we can tend to one or all three of these aspects on a day like this, we’ve made a In line for a hotdog. difference in a child’s life.”

Visitors are entertained by this group. The children prepared for two months for this big moment.

“We all cherish our country’s children, because they are South Africa’s future.” agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

125

agri Promosie/Promotional

Harvest group will look after your packaging needs The Harvest Group consists of Harvest Bags CC and Harvest Bopp Bag Manufacturing (Pty) Ltd. Both companies are situated at Babelegi Industrial Park, North West Province. Our agents service the entire country as well as several of our neighbouring countries in Southern Africa. Harvest Bags CC arvest Bags is a supplier of agricul tural packaging products. Harvest bags are ideally suited for a wide range of products including oranges, onions, butternuts, grapefruit, cabbages, pumpkin, avocado pears, garlic, lemons and chillies. Harvest Bags is proud to announce that we have expanded and we now have four factories where we produce pallet wrap and pallet net. We supply the following products in various sizes and colours: • Knitted agricultural bags • Pallet net • Mono agricultural bags • Pallet wrap • Loom agricultural bags • Polypropylene bags • Polypropylene rolls We also offer a unique labeling service to

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

126

ensure that the labels stay on the bags despite various handling from the farmer to the end user.

Harvest Bopp Bag Manufacturing (Pty) Ltd The main objective of this company is to manufacture and distribute a wide range of high quality polypropylene bags and materials at the highest level of service excellence. Our clients include mining companies, milling companies, dog food producers, farming communities and their co-operates, as well as other corporate businesses. We supply the following products: • Laminated bags • Printed bags • Polypropylene rolls • Fire retardant material Our raw products are supplied by the most well-known and trusted suppliers in the market!

Solutions Our quality products manufactured and distributed to a vast range of customers are high in demand. Quality, service and price have become synonymous with the company. It is our mission: • To provide the best possible service and products to meet the needs of our clients; • To serve our customers; • To be an honest and ethical company; • To supply a high quality product that reflect positively on our company’s image and • To commit to a strong healthy business relationship. Let us assist you with your packaging needs and let your packaging do the selling out there in a very competitive market!

agri Nuus/News

‘Education is the most powerful weapon which you can use to change the world.’ - Nelson Mandela MAGDA DU TOIT, MONSANTO

Monsanto SA’s staff donated educational books to contribute towards the “Mandela Day Book Collection”. These books were handed over to the Witkoppen Primary School. Here they are at Monsanto’s head-office in Fourways with the books that were donated by staff.

Golden Frontiers Citrus celebrated Mandela Day with a difference this year. “We decided to teach the children a skill instead of giving things. The Children In our local community was taught to knit with hoops, a bigger version of the “tolletjiebrei” and create something that in turn can earn them a little bit of money. With refreshments provided, the children sat down and eagerly started their project,” says Renier Snyman, Bosveld Group Holdings (Pty) Ltd, group human resources manager. At the Goue Jare Ouetehuis in Duiwelskloof the staff also donated oranges and performed a song and a dance.

Nelson Mandela said, “Education is the most powerful weapon we can use to change the world.” This is the reason why NWK this year was involved with the Ikateleng project for the 5th year. (Ikateleng is the Tswana word for enabling yourself). On the photo is Danie Marais, managing director of NWK, with a group of learners at the awards ceremony.

Some 500 learners from the communities around Lichtenburg again received shoes, socks and a beanie from NWK. During the past four years that NWK has been involved in project, some 2 200 learners benefited from this initiative.

Senwes and Hinterland staff travelled to Kanana Township outside Klerksdorp to make a small difference in the lives of 20 pre-school children at the Lebohang preschool. Staff and sponsors donated over R25 000 to provide the kids with essentials, such as plates, cups, toiletries, cleaning equipment and materials. However, the main purpose of the day was to repair and paint the preschool-shack in which the kids attend their classes. While some of the staff repaired and painted, others kept the kids occupied with fun and games. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

127

THUHNL `V\Y MHYT VW[PTHSS` [OYV\NO PUJYLHZLK WSHU[ NYV^[O LɉJPLUJ` L_JLSSLU[ KPZLHZL WYVK\J[PVU LɉJPLUJ` THYRL[HISL X\HSP[` HUK [OL ILZ[ YL[\YU VU PU]LZ[TLU[

OLSWZ `V\ M\SÄS [OL WYVTPZL VM H SLNHJ` `V\ HYL ZOHWPUN [VKH`

agri Promosie/Promotional

BettaSat KA Band provides connectivity even in the remotest of areas Logical Wireless launched its new BettaSat KA Band service to the Southern African market. BettaSat is a broadband satellite service that will provide you with internet connectivity no matter where you are located. Even if you are located in the remotest of areas with little infrastructure, our satellite service will be able to bring broadband connectivity into your home or office.

ur new Bettasat satellite service is now able to provide you with international speed, with up to 15 Mbps downloads being possible. This is a first for satellite and a first for Southern Africa. The band width packages for satellite are the most cost effective yet and offer affordable monthly subscriptions starting from R413 per month. Internet surfing, banking, email, telephone calls and better security are now possible with our satellite system. There are no specific prerequisites for the system to work. Because of satellite, our system will get a signal anywhere. Satellite connectivity is not dependent on local infrastructure and therefore it is easy and quick to access. BettaSat is also very reliable and you can expect connectivity of

as the computers on the farm, can around 99,5% Satellite connectivity also operate with solar power. per year. The is not dependent on This will ensure that these critical hardware is services are able to operate off the local infrastructure and installed on your grid. You will be on line even when premises and therefore it is easy and there is no power. is therefore not quick to access. BettaSat BettaSat offers a number of susceptible to is also very reliable bandwidth packages with varying cable theft. and you can expect speeds to suit your specific needs. The system connectivity of around You can also add a telephone line, can also be 99,5% per year. which will operate through the installed to satellite. These calls are extremely ensure wireless cost effective and poor cell phone reception connectivity from all your devices such will be something of the past. as tablets and smartphones. We can also The satellite will be constantly operating install a security camera system to enable and will therefore enable you to conduct you to monitor outside activities on an both your business and personal matters at indoor LCD monitor. If you are not at home, your convenience. it is possible to connect remotely to the Call us today on tel no (011) 530-9300 system. or email info@logical.co.za The satellite and security system, as well

agri AUG â&#x20AC;˘ SEPTEMBER â&#x20AC;&#x2DC;15 bladsy/page

129

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

130

agri Nuus/News

Farming from the heart Pat von Elgg farms outside McGregor. She personifies passion for nature and all creatures alive. Pat (aged 88) has recently released her first organically produced wine.

ne look at the Solara Organic Sauvignon Blanc 2014 label makes one realise that this is not just another wine competing for

a place among the thousands of bottles on South Africa’s shop shelves. The bold “organic” word and the Landmark Foundation sticker tells the story. Pat cares for the environment and this is embodied in each bottle of her maiden release. She purchased this run-down Hout Baai farm outside McGregor 12 years ago. The farm is named after the mountain river that runs past it. Visitors will be surprised by the numerous animals and natural fynbos between the 10,52 hectares of vineyards (Sauvignon Blanc, Colombar and

Pat von Elgg

Pinotage). Pat cares for the environment and R3 for each bottle sold is donated to the Landmark Foundation and its leopard research and rescue projects. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

131

agri Promosie/Promotional

Q4-groei op vertroue gegrond Om die groot kanonne op hul tuisveld aan te durf, moes die Pretoria gebaseerde petroleumverskaffer en vervoermaatskappy Q4 nie alleen dapper wees nie maar met ’n strategie na vore kom wat hom van die nodige markgroei sou verseker.

anneer op sy stigting presies een dekade gelede teruggekyk word en die groei wat hy sedertdien ervaar het, het dié private maatskappy dit grootliks reggekry. “Q4 het die brandstofbedryf in 2005 sonder enige vragmotors betree en was die eerste vyf jaar van sy bestaan op kontrakteurs aangewese om sy aflewerings te doen,” sê George Swanepoel, verkoopsbestuurder. “Vandag het die groep 52 Mercedez Benz-trokke wat landwyd vir flink brandstoflewering sorg.”

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

132

Die maatskappy is deur Francois du Preez en Dreyer van Niekerk begin, beide chemiese ingenieurs wat hul bestuursvernuf deur ’n rits ander toepaslike kwalifikasies aangevul het, waaronder ’n gesogte MBA-kwalifikasie.

Vandag is hulle steeds direkteure van Q4, met Thabo Ratune wat later as derde direkteur aangesluit het. Aangevuur deur hul ervaring in die korporatiewe wêreld en hul strewe na ’n eie onderneming, het Francois en Dreyer hul toetrede tot ’n vervoeronderneming in die brandstofbedryf met min ervaring van die betrokke bedryf begin. Gegrond op gesonde sakebeginsels en betroubare en bekostigbare diens het hulle egter stukkie vir stukkie gevorder tot waar hulle vandag landwyd opereer en boonop in ooreenstemming met hul uitbreidingsplanne nuwe afsetpunte oor die volgende jare sal vestig. So is Q4 tans besig met ’n nuwe, moderne kompleks langs die besige snelweg na Rustenburg. Met Sasol en Engen as hul verskaffers, kan Q4 boonop met vertroue groei. Om te sorg dat kliënte – insluitend boere, myngroepe en vervoerkontrakteurs – aan wie brandstof gelewer word te alle tye op topdiens kan staatmaak, is volgens Francois en Dreyer ’n uitdaging. “Ons wil graag ons leuse gestand doen om dit die eerste keer reg en veilig te doen.” Die brandstof word by die verskaffers gekoop en om dit sonder voorvalle tot by die afsetpunte te vervoer en daar te lewer, vereis hoë vlakke van veiligheid, betroubaarheid en uitstekende toerusting. Die Wes-Kaapse onderneming GRW Engineering sorg al vanaf die eerste bestelling van twee pasgemaakte voertuie dat verspreiding betroubaar en doeltreffend kan geskied. Q4 se netjiese en moderne vragmotors en sowat 50 ervare, professionele en beleefde trokbestuurders begin al hoe meer die aandag trek op SA paaie.

agri Weiding/Grazing

Wortelstelsel van turksvy plant nie ‘n turksvy nie PROF HENNIE SNYMAN, DEPARTEMENT VEE-, WILD- EN WEIDINGKUNDE, UNIVERSITEIT VRYSTAAT

Ongeveer 65% van die weivelddele van Suid-Afrika ontvang gemiddeld 500 mm of minder reënval per jaar. In hierdie droër gebiede bemoeilik voerskaarstes dikwels ‘n konstante voervloeiprogram vir die veeboer. Dié artikel is ‘n uittreksel uit Gids tot die volhoubare produksie van weiding

oe strawwer die plant ontblaar word, hoe groter is die afname in wortelmassa (Figuur 1). Kort ontblaarde plante is dus langer aangewese op die onttrekking van groei-reserwes vir hergroei. Dieselfde geld vir gereelde ontblarings waar die wortelmassa ook afneem en die fabriek (blare) van die plant nie die nodige rus kry om optimaal te kan herstel nie. Daar word dus soms verkeerdelik geredeneer dat weiplante van tyd tot tyd wel straf ontblaar moet word ten einde toe te laat vir voldoende wortelafsterwing om sodoende die organiese materiaal (humus) in die grond weer aan te vul. Wortelafsterwing vir humus-aanvulling in die grond is ‘n natuurlike proses wat seisoenaal gekoppel is en word ook deur die klimaat beïnvloed. Met droogtetye is wortelafsterwing groter as wanneer optimale groeitoestande voorkom. Daarom is dit belangrik dat die beperkte reënval, wanneer dit wel beskikbaar is, so doeltreffend moontlik deur die mees geskikte

plante benut sal word. Met aardverwarming ‘n werklikheid is dit belangrik dat in die toekoms meer na droogte-voergewasse gekyk sal moet word, waar die doringlose turksvyplant (Opuntia-spesies) die ideale gewas is. In Suid-Afrika bestaan tans ‘n verskeiden heid kultivars wat as veevoer of vir menslike gebruik geskik is. Dit is juis die unieke wortelstelsel van die plant wat hom so uiters aanpasbaar onder droër toestande maak. Die plant het ‘n betreklik vlak en goed verspreide wortelstelsel. Dit kan in die eerste jaar ná vestiging reeds sover as 1,7 m vanaf die moederblad horisontaal ontwikkel (kyk foto). Twee jaar ná vestiging is die wortels gemiddeld 2,5 m vanaf die hoofstam verspreid. Die meeste wortels word in die boonste grondlaag (100 mm diep) aangetref (kyk foto op bladsy 135). Hierdie oppervlakkige wortelstelsel stel die plant in staat om elke millimeter water, wat normaalweg vir gewone voergewasse van min of geen waarde sou wees, doeltreffend op te neem.

Wateronttrekking Die turksvyplant het die vermoë om nog water vanuit die grond te onttrek in ‘n stadium wanneer ander gewasse dit nie meer kan regkry nie. Die plant se geweldig aanpasbare wortelstelsel, wat verskeie worteltipes insluit, stel hom daartoe in staat. Die hoofwortels kan in normale reënvaltoestande gemiddeld 26 mm tot 39 mm per dag groei. Wanneer waterstremmings voorkom, is die sywortels (fyner wortels), wat vanuit die hoofwortels ontwikkel, in staat om water meer doeltreffend as die dikker hoofwortels vanuit die grond te onttrek. In waterstremmingstoestande kan die gemiddelde daaglikse groei van die sywortels 7 mm tot 9 mm beloop. Die worteltipe wat die turksvyplant juis uniek maak, is die reënwortels, wat binne slegs een uur ná die opheffing van droogte, reeds soveel as 1 mm kan groei (kyk foto). Geen ander plant kan die turksvyplant dít nadoen deur so vinnig op reënval te reageer agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

133

BKB Group

It is not what you look at that matters, It’s what you see

SimonSAYS | 8243

- passion & perspective is everything

Wool & Mohair

Grain

Livestock

Isak Staats isak.staats@bkb.co.za Tel: 041 503 3302

Ben Vermooten ben@grainco.co.za Tel: 021 807 8900

André du Toit andre.dutoit@bkb.co.za Tel: 041 503 3361

Properties

Trading

Financial Services

André du Toit andre.dutoit@bkb.co.za Tel: 041 503 3361

Kelvyn Breetzke kelvyn.breetzke@bkb.co.za Tel: 041 503 3014

Cobus Oberholster cobus.oberholster@bkb.co.za Tel: 041 503 3074

Finance

Human Resources

Corporate Marketing & Public Relations

Kamlesh Riga kamlesh.riga@bkb.co.za Tel: 041 503 3143

Karen Posthumus karen.posthumus@bkb.co.za Tel: 041 503 3029

Jacobus le Roux jacobus.leroux@bkb.co.za Tel: 041 503 3003

At BKB we believe in the growth of your business as much as we believe in the growth of our own. Therefore, we constantly search to find ways to broaden horizons and have done so with the introduction of grain marketing & storage and the expansion of our auctioneering infrastructure. We continue to effectively handle wool, mohair and the trading of livestock

and property ensuring unlimited benefits to you and the South African agri-industry. Speak to BKB about our range of high quality products and services proudly offered in conjunction with subsidiary companies BKB Louwid, BKB GrainCo, BKB VAN WYK, BKB Eiendomme, BKB Wildlife and BKB AgriFin.

Home of Agriculture

Speak to us to ensure you receive unlimited benefits from both this and BKB’s full range of products and services. Contact BKB AgriFin today for your tailor-made financing solution.

BKB Limited Registered Credit Provider NCRCP2545

www.bkb.co.za

Scan our QR code with your smartphone to find out more about BKB.

National 61 Grahamstown Road, North End, Port Elizabeth, 6001, PO Box 2002, North End, 6056 bkb@bkb.co.za

agri Weiding/Grazing

‘n Turksvywortel wat binne ‘n jaar ná vestiging reeds 1,7 m lank is

Die oppervlakkige wortelstelsel van die turksvy is duidelik sigbaar

nie. Die reënwortels, wat ‘n kenmerkende en opvallende wit kleur het, groei net vir drie dae ná ‘n reënbui. Daarna hou dit op met groei, die wortels verkurk en sterf later af. Die funksie van die reënwortels is dus daarin geleë om die plant se blaaie so vinnig moontlik met water te vul. ‘n Reënbui van byvoorbeeld 10 mm tot 11 mm is vir die reënwortels voldoende om die blaaie oornag weer ten volle met water te vul. Hierdie vinnige reaksie van die plant op reënval maak dit geweldig aanpasbaar in uiters droë toestande. Die turksvyplant is dus ‘n uiters doeltreffende benutter van water. Dit is veral in die droër dele van Suid-Afrika belangrik waar waterverlies ná ‘n reënbui juis vinnig plaasvind.

Sukkulente-geaardheid Gegewe die turksvyplant se sukkulente geaardheid en sy droogte-oorlewingsvermoë sou ‘n mens kon verwag dat dit ‘n groter wortelmassa in verhouding tot die bogrondse komponent moet hê . Navorsing het net die teendeel bewys. ‘n Volwasse turksvyplant het slegs 14% tot 17% wortels in verhouding tot sy bogrondse dele, indien albei komponente op ‘n droë basis uitgedruk word. Hierdie verrassende bevinding beklemtoon net weer dat die plant se doeltreffende wortelstelsel hom besonder uniek maak ten opsigte van waterbenutting. Met so ‘n lae wortelverhouding tot die bogrondse komponente van die plant is dit te verstane waarom die turksvy die verskillende worteltipes moet hê om die beperkte water in die droër dele so doeltreffend moontlik te kan benut. Dit moet verder gesien word teen die agtergrond dat die bo- tot ondergrondse

Reënwortels (die besondere klein wit worteltjies op die dikker, bruin wortels).

‘n Netjiese turksvyboord

verhouding by die Tabel 1. Waterverbruiksdoeltreffendheid (WVD) (kg/ha/mm) van grasplant in die sentrale droëlandgewasse vir die sentrale Vrystaat (530 mm reënval). grasveld (ook uitgedruk Gewas WVD (kg/ha/mm) op ‘n droëmassabasis) Opuntia ficus-indica (groenblad – 11.90 byvoorbeeld, gemiddeld 3 jaar oud 50:50 is. O. robusta (bloublad – 3 jaar oud) 9.49 In die natter Banagras 16.01 weivelddele is die Voersorghums 15.21 bogrondse komponent Digitaria eriantha (smutsvingergras) 5.53 van die gras weer Chloris gayana (Rhodesgras) 6.12 hoër as dié van Eragrostis curvula (oulandsgras) 4.47 die ondergrond en Cenchrus ciliaris (bloubuffelsgras) 3.63 namate Suid-Afrika Anthephora pubescens (borseltjiegras) 3.32 se weiveldgebiede Weiveld in goeie toestand 2.50 droër word, neem die ondergrondse massa weer toe in verhouding water in veral die vroeë stadiums van die tot die bogrondse produksie. plant se ontwikkeling. Jong turksvyplantasies In Tabel 1 word die waterverbruiksdoel kan heeltemal ‘n mislukking wees indien treffendheid (WVD) van die belangrikste doeltreffende onkruidbestryding nie toegepas aangeplante weidings wat in die sentrale word nie. Chemiese onkruidbestryding Vrystaat verbou word, opgesom. behoort eerder oorweeg te word en nie Dit is slegs voersorghums wat ‘n hoë meganiese bewerking binne en tussen die produksie, gelykstaande aan dié van turksvye, rye nie. kan handhaaf en wat water ook betreklik Vanweë die vlak verspreide wortelstelsel doeltreffend kan omskakel in droëmateriaal. moet bemesting oordeelkundig geskied. Daar kan verwag word dat turksvyplante met Te veel toegedien op een slag mag die bereiking van volwassenheid ‘n nog veel hoër wortels moontlik brand. Daarom is ligter WVD sal toon as die waardes wat in Tabel 1 toedienings (oor meer tydperke versprei) vervat is vir drie jaar oue plante. In hierdie beter. Die turksvyplant reageer besonder semi-ariede gebied behoort volgroeide goed op bemesting. Die turksvyplant is dus turksvyplantasies se WVD minstens in die orde in staat om die droër dele van Suid-Afrika van 20 kg DM/ha/mm te wees en dalk nog tot hul volle potensiaal te ontgin, indien dit baie hoër indien goeie bestuursmaatreëls reg bestuur word. Vir die veeboer behoort toegepas word. die turksvyplant beslis nie ‘n turksvy te

Onkruid Onkruid ding mee met die vlak wortelstelsel van die turksvyplant vir voedingstowwe en

wees nie en kan oordeelkundig binne ‘n voervloeibeplanningsprogram ingeskakel word. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

135

agri Water In this series of articles, Agri is in discussion with Dr Gerhard Backeberg, executive manager: water utilisation in agriculture of the WRC, in order to obtain information on water use and what the WRC is doing for investment of funds in water research.

Many irrigation farmers in South Africa pay an annual research levy to the Water Research Fund in respect of water that is used for irrigation on scheduled land. This fund is dedicated to financing the activities of the Water Research Commission (WRC) to support and undertake research on the use of water for agricultural, industrial and domestic purposes. The levy on irrigation water is, however, not the only source of income for the fund: Levies on water use for urban, industrial and domestic purposes make by far the biggest contribution.

AGRICULTURAL PRODUCERS, WATER AND THE WRC

Agri: According to the National Development Plan, priority should be given to employment creation in food value chains. What evidence is available to support smallholder farmers entering the mainstream of the economy in this way? Backeberg: South African agriculture is characterised by a dual economy, with large-scale commercial farmers dominating the current food value chains. Smallholder farmers have to deal with a range of constraints, which prevent them from participating effectively in these same value chains. Water plays a key role in agriculture, not only for irrigation, but also for rain-fed cropping and livestock production. The purpose of a research project, led by Ms Brigid Letty at the Institute of Natural Resources, was to develop a better understanding of the environment in which smallholder farmers operate, in particular the food value chains in which they either currently participate, or could potentially participate. The research project analysed relevant irrigated and rain-fed food value chains, with specific attention to water use, in order to identify mechanisms allowing subsistence and emerging farmers to participate in the mainstream economy and to explain the current lack of participation. The first task was the description and quantification of rural livelihoods. This provided information for the classification of farmers. It became clear that a single label for all small-scale farmers could not be applied. The reason is the variety of assets that smallholders own and control, the extent to which they

market their produce or use it at home, the scale of production and the access that they have to off-farm sources of income for investment in agriculture. The goals and aspirations of farmers were considered as criteria to classify farmers. Many farmers have multiple goals and produce for own consumption as well as selling surplus produce when a market presents itself. Some farmers, who would be classified as profit makers or business farmers, produced certain commodities with the goal of marketing them and generating income, but these were mostly informal markets rather than formal outlets, such as retail shops. Generally, value chains were very short and almost no value adding or processing was encountered. Overall, very little use was made of formal markets, such as fresh-produce markets. These markets were not accessible and the farmers could not compete with large-scale producers. Sometimes, farmers’ products were not of a standard that allowed them to supply markets with higher prices, but during interviews even hawkers raised the issue of poor grading of produce. Smallholder farmers have options to continue within their current value chains and rely on selling to hawkers, traders and the local community, or to participate in the formal value chain. Critical decisions require the assistance of support agents who can compare the costs and benefits of making such changes. Similarly, both government extension staff and NGO field staff need to co-operate with farmers to determine the viability of different enterprises so that farmers have the neces-

Dr Gerhard Backeberg

Water use in food value chains in which subsistence and emerging smallholder farmers operate sary information to make meaningful decisions regarding crop mixes. Effective linkages between smallholders and commercial farmers should be facilitated wherever possible by advisors at agri-businesses or other organisations supporting farmers. The study clearly demonstrated a range of constraints that smallholder farmers face when accessing various markets. As a result of a general shortage of operating capital for purchasing inputs, together with a lack of technical skills and business acumen, many farmers are not able to participate in mainstream markets where stringent standards (e.g. hygiene, traceability of produce etc) have to be complied with. The lack of packing facilities, limited scale of production and the lack of access to transport are some factors that constrain the participation of small-scale farmers in mainstream value chains. Despite this reality, there are beneficial opportunities for small-scale farmers operating in food chains, such as “green mealie” production. These are value chains where farmers have the necessary skills to produce and market good-quality food. An alternative option is therefore that small-scale farmers find opportunities that do not require direct competition with large-scale commercial farmers. This report entitled “Investigation of smallholder food value chains: Evidence from Eastern Cape and KwaZulu-Natal Provinces” (report number 1879/1/14) can be obtained from the WRC.

Visit the Water Research Commission’s webpage www.wrc.org.za for more information and / or ordering of research reports Tel: 012 330 0340 Fax: 012 331 2565 E-mail: wrc@wrc.org.za. Private Bag X03, Gezina, Pretoria 0031 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

137

LIvE BIrD CratE (pI-LB10)

MEat/aGrI CratE (pI-400) DaIrY CratE (pI-200)

SEEDLING CratE

COLLapSIBLE CratE (pI-FC64)

MEat/aGrI NEStING CratE (pI-720)

tel. +27 11 613 8587 or +27 11 613 7456 • Cell. +27 83 333 1224 (Gilda) E-mail. crates@plasticideas.co.za • Web. www.plasticideas.co.za address. 427 Southern Klipriviersberg Road, Steeledale, Johannesburg

agri Promosie/Promotional

Iveco-gehalte maak ’n verskil Wanneer een van Suid-Afrika se gerekende sake-ondernemings soos Iveco ’n dramatiese groeiplan vir sy produkte bekend maak, kan ’n mens nie anders as om daarvan kennis te neem nie.

“

veco het veral die afgelope twee tot drie jaar groot opgang gemaak in Suid-Afrika,” sê Jannie Badenhorst, verkoopshoof van Iveco SuidAfrika. “Ons het ons omset so te sê verdub bel en ons groeiplanne sluit in ’n verdere verdubbeling in verkope oor die volgende paar jaar. Dié sterk groei sal ons tussen die voorste vyf handelsname in die plaaslike mark vestig wat totale eenhede betref.” Om hom tussen die plaaslike topver kopers in te grawe, is natuurlik ’n groot uitdaging. Iveco twyfel egter nie aan die gehalte van sy produkte nie. “Iveco se gehalte, krag, werkverrigting en hoë tegnologievlakke is algemeen bekend. ’n Stroom van steeds beter voertuie uit die Iveco-stal sorg boonop dat ons op die voorvoet bly met gerigte trokvervaardiging vir ons verskeie markte.” Iveco, wat deel uitmaak van die suksesvolle CNH Industrial-groep, is reeds 40 jaar oud en doen al 22 jaar lank sake in Suid-Afrika. “Iveco was vroeër hoofsaaklik as ’n trokgroep bekend, maar sy integrasie in die groot CNHi-groep sal hom vorentoe nóg meer deel maak van die landboubedryf,” sê Badenhorst. “Binne die groep is immers bekende en gewilde produkte soos Case IH, New Holland, Magirus en FPT.” Die CNHi-groep se 12 handelsmerke, 62 vervaardigingsaanlegte, 48 sentrums vir navorsing en ontwikkeling, teenwoordigheid in 190 lande en ’n personeelkorps van meer as 71 000 mense bevestig sy erns op nywerheidsgebied. Hy is boonop deurlopend op die uitkyk vir nuwe ontwikkelings geleenthede. Badenhorst sê Iveco is hier om te bly en het gevolglik sy langtermynplanne vir die SA mark dienooreenkomstig aangepak. Dit

sluit in die bou van ’n moderne fabriek in Rosslyn noord van Pretoria om eenhede vir die plaaslike en Afrika-mark daar te hanteer. “Dit is ’n belegging van R800 miljoen en is in ooreenstemming met Iveco se fokus om al die verskillende eenhede onder een dak te bring.” Die monteringsaanleg is in September verlede jaar geopen en kan 5 000 modelle per jaar hanteer. Volgens Badenhorst is Iveco besig om sy hele opset te herstruktureer, wat insluit om krities na al sy beskikbare modelle te kyk en ook sy bemarkingsklem daarvolgens aan te pas. “Ons is besig om die fokus na die groter, swaarder modelle van 6-18 ton te verskuif, wat gemaklik in die nuwe monteringsaanleg gehanteer kan word.” Trokke wat meer vir Afrika se omstandighede geskik is, sal ook spesiale voorkeur kry. Iveco het byvoorbeeld onlangs sy nuwe 682-trok tydens die NAMPO Oesdag bekend gestel en boere en ander moontlike gebruikers verras deur sy werkverrigting, geskiktheid vir plaaslike omstandighede – insluitend landboubehoeftes – en boonop sy bekostigbaarheid. Hoewel die 682 ’n Europese enjin het, is die kajuite afkomstig van die Ooste. Iveco se groeiplan is op verskillende weldeurdagte bene gegrond, sê Badenhorst. “Omdat ons wortels in die landbou lê, word dié bedryf deurentyd in gedagte gehou.” Die Iveco-strategie sluit die volgende bene in: • Die groep se hele waarborgaanbod is opgegradeer tot die beste wat trokver vaardigers in Suid-Afrika bied. Dit behels ’n waarborg van drie jaar of ’n indrukwekkende 600 000 km vir nuwe trokke.

• Die hele handelaarsnetwerk word uitgebou en opgeskerp om te verseker dat diens van topgehalte sinoniem met Iveco is. Die netwerk van 18 volle handelaars en vier dienshandelaars sal in die nabye toekoms vergroot word. “Die meeste van ons trokke lê baie kilometers per maand af en dit is belangrik dat ons ondersteuning goed moet wees op al die hoofroetes,” verduidelik Badenhorst. “Ook omdat ons waarborg (en diensplanne) nou dieselfde is vir al die ander Afrika-lande waarin Iveco teenwoordig is. Ons handelaarsnetwerk sluit ook handelaars in Zimbabwe, Mosambiek, Zambië, Malawi, Namibië, Botswana, Swaziland en selfs Angola en Tanzanië in.” • Onderhoudsplanne word hersien om te verseker dat Iveco mededingend bly in die vragmotormark. Die groep beplan ook om ’n afdeling vir goeie gebruikte voertuie te vestig. “Ons het ook ’n nuwe finansieringsafdeling, Iveco Capital, in vennootskap met WesBank gevestig om ondersteuning aan kopers te bied,” sê Badenhorst. Nuwe modelle speel uiteraard ook ’n groot rol in die groep se langtermynplanne. Dit sluit ’n nuwe Daily-paneelwa in wat in die afgelope jaar as Europa se Paneelwa van die Jaar gekroon is. “Die CNHi-groep se fokus het ook ver skuif na die integrasie van sy verskillende handelaarsgroepe om skaalvoordele vir die groep en dus die verskeidenheid kopers te verseker. Met raakvatmodelle soos die 682, die New Trakker SR (met enkelreduksievoordele), die Stralis Hi-Way Eurocargo en natuurlik ook die gewilde kleiner Daily, is Iveco gerat vir die behoeftes en voorkeure van die SA mark.

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

139

agri Promosie/Promotional

Het sonkrag finansiële voordele vir boerdery? DEUR FLIP OPPERMAN

Ons het onlangs verneem dat Eskom se tariewe vir die 2015/2016 finansiële jaar met 12,69% gaan styg. Wat is die werklike impak van hierdie styging op boerderybedrywighede? Hoe gaan koolstofbelasting, wat op 1 Januarie 2016 in werking tree, die landbou beïnvloed? Gaan dit nog ’n verhoging in energiekoste veroorsaak? Is ’n boerdery met sulke kostestygings nog lewensvatbaar en winsgewend?

nergie is een van landbou se grootste uitgawes. Die pluspunt hiervan is dat dit een van die min uitgawes is waar ’n boer daadwerklik kostes kan bespaar. Wanneer na die moontlikheid gekyk word om Eskomkrag met sonkrag aan te vul, is daar ’n paar faktore wat in ag geneem moet word voor ’n ingeligte besluit geneem kan word, naamlik: • Sonenergie is ’n mediumtot langtermynbelegging, wat ’n energie-produksieleeftyd van 25 jaar plus het. • Die verbruiker moet bereid wees om self energiebestuur toe te pas as deel van sy daaglikse aktiwiteite sodat die stelsel optimaal benut word.

om ’n ingeligte besluit te neem. Van hierdie voordele is soos volg: Die gemiddelde energiekoste (R per kW/h) (vaste kostes uitgesluit) vir ’n boerdery is tussen R0,4933 en R0,8938 per kW/h, afhangende van die tipe boerdery, die energieverbruik-profiel en die tariefskaal van die boerdery. Die gemiddelde energiekoste sal egter tussen R0,3893 en R0,4696 per kW/h wees, afhangende van die grootte van die stelsel, die tipe toerusting wat geïnstalleer word en die totale energieproduksie van die stelsel oor ’n tydperk van 25 jaar. Die finansiële voordeel lê daarin dat die verbruiker onmiddellik sy energiekoste op ’n bepaalde tarief vasmaak vir die volgende

Sonkragstelsels is nie goedkoop nie, maar die langtermyn- finansiële voordele weeg baie swaarder as die aanvanklike kapitale uitleg – veral as dit as ’n mediumtot langtermynprojek benader word. 25 jaar. Eskom-verhogings gaan dus geen verdere impak op sy energietarief hê nie en ’n onmiddellike besparing in sy energiekoste tot gevolg hê, soos Figuur 1 aandui. Die besparing in energie sal ook bydra tot die maandelikse paaiement wat aan die finansier terugbetaal moet word indien die stelsel gefinansier word. Figuur 2 dui aan dat die energiebesparing later die paaiement van die lening oorneem, afhangende van die termyn van die lening. Deur energiekoste (dit wat deur ’n sonkragstelsel geproduseer word) op ’n bepaalde tarief vas te maak, beskerm die

Finansiële impak Sonkrag sal slegs ’n aanvulling tot Eskomkrag wees en dus sal die maandelikse vaste kostes wat deur Eskom gehef word, steeds verskuldig wees. Alternatiewelik kan ’n stelsel ontwerp word wat onafhanklik van Eskomkrag is en dan die primêre bron van energie is. In so ’n geval sal Eskom versoek word om hul punt te verwyder en kan die vaste kostes bespaar word. Verskeie faktore moet in ag geneem word wanneer besluit word of ’n sonkragstelsel wel finansieel voordelig is. Die voordele moet in die geheel geëvalueer word agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

140

Figuur 1: Besparing op energiekoste.

agri Promosie/Promotional verbruik. Eskom word dus die verbruiker se batterybank. Hierdie voordeel kom egter slegs tot sy ware potensiaal indien die boerdery op tydtariefskale is, soos byvoorbeeld Ruraflex. Die verbruiker genereer koolstofkrediete uit sy sonkragstelsel. Hierdie koolstofkrediete kan, net soos genoteerde aandele, op die ope mark verhandel word en word gewoonlik deur ander maatskappye wie se koolstofdioksied-vrylatingsrekord nie goed is nie, gekoop. Die verhandelingsprys word deur vraag en aanbod bepaal. Die son se energie is verniet en kos die verbruiker geen insetkoste nie, behalwe vir die kapitale uitleg van die stelsel om hierdie energie te kan oes en om te skakel. Figuur 2: Energiebesparing teenoor leningspaaiement – 8% verhoging in Eskom-kostes.

verbruiker sy boerdery teen enige verdere prysverhogings ten opsigte van die energie wat deur sy stelsel geproduseer word. Die verbruiker se grondwaarde verhoog aangesien hy nou landbougrond besit wat selfonderhoudend is wat elektrisiteit betref, afhangende van die grootte van die stelsel.

Inisiatiewe en rabatte Die gebruiker is geregtig op sekere inisiatiewe en rabatte wat wesenlike finansiële voordele inhou: • Sekere van die kommersiële banke bied ’n 7% rabat/afslag op die kapitale bedrag wat geleen word. Die verbruiker hoef dus net 93% van die kapitale bedrag wat geleen is terug te betaal, mits sodanige lening vir die installering van groen tegnologie aangewend word. • Die Departement van Handel en Nywerheid bied ook sekere rabatte. Hierdie rabatte val onder die MCEPprogram (Manufacturing Competitive Enhancement Programme) vir energiedoeltreffende projekte. Daar is egter ’n beperking op watter bedrywe vir hierdie rabat sal kwalifiseer. In die landbou sal dit veral boerderye wees waar een van die volgende aktiwiteite plaasvind: - Verpakking (pakhuis). Hier is dit veral die groente- en vrugtebedrywe wat voordeel sal trek. - Slagplase – vee-, pluimvee- en wildboerdery sal hier voordeel trek, mits hulle ’n slagplaas op hul grond het. Hierdie slaggeriewe moet egter aan alle regsvereistes voldoen. - Wynkelders – druiweboerdery. Die wynkelder moet op die wynplaas self wees. - Die verwerking van melkprodukte (bv. die pasteurisering van melk), uitgesluit

’n melkery self. • Daar is ook sekere inkomstebelastingvoordele vir die besigheid. Hierdie belastingvoordele sluit die volgende in: - Artikel 12L, ’n groenkrag-rabat wat teen die besigheid se belasbare inkomste toegestaan word vir elke 1kW/h krag gegenereer uit groenkrag. Hierdie voordeel is slegs beskikbaar tot 1 Januarie 2020. - Waarde verminderings afskrywing van die sonkragstelsel teen belasbare inkomste.

Langtermynvoordele Die kapitale verhalingstydperk is gewoonlik tussen twee en agt jaar, afhangend daarvan of die verbruiker vir al die voordele soos hierbo uiteengesit kwalifiseer. Sonkragstelsels is nie goedkoop nie, maar die langtermyn finansiële voordele weeg egter baie swaarder op as die aanvanklike kapitale uitleg – veral as dit as ’n mediumtot langtermyn-projek benader word soos in Figuur 2 verduidelik is. Vir meer inligting, skakel Flip Opperman by 082 452 9620 of stuur ’n e-pos aan pvsolutions@iburst.co.za.

Energieprogramme Verder is daar ook groot finansiële voordele as aan een van Eskom se energieprogramme deelgeneem word. Een van hierdie programme wat tot groot voordeel vir die landbou sal wees, is die bank van energie. Volgens hierdie program kan die verbruiker nou die ekstra krag wat hy gedurende die dag genereer en nie verbruik het nie, by Eskom bank vir latere verbruik. Die verbruiker het dan 12 maande om hierdie krag te

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

141

agri Bewaring/Conservation

LEHMAN LINDEQUE

Make every raindrop count! In this follow-up article in celebration of the International Year of Soils, we look at infiltration – a very important physical soil characteristic for both conservation and production. Infiltration capacity of soils is a very good indicator of soil conservation and soil health.

ot only is our planet very watery, but gravity ensures that it will stay that way. About 71% of the Earth’s surface is made up of water, while the other 29% consists of continents and islands. Although water is moved around from one place to another, the total quantity is conserved. The hydrological cycle is a simplified description of the ways in which waters move from one place to another and how much is transported. Knowledge of the cycle provides water conservationists with information to deliver the judgement in telling us that there are limits to how much natural fresh water we can ever obtain to satisfy the “thirst” of our industrial and developed society. The limits of growth and usage are determined by the total amount of rainfall that reaches the continents. For the purposes of this discussion, let’s have a brief look at a small segment of the hydrological cycle – the flow of water from the lower atmosphere (clouds) to the vegetation cover, through the soil surface into the soil. As agriculturists and conservationists, these aspects are important to all of us; one way or another we all rely on rainfall for food production, either through cultivation or livestock farming. With the exception of areas such as ploughed fields and hard, artificial surfaces, such as roads and roofs, a measurable portion of rainfall is intercepted by plants

Figure 1: Drippage and stemflow resulting from intercepted rainfall

capacities, sometimes less than 4 mm per hour. Table 1 gives the representative infiltration values for the three main particle sizes. Table 1: Representative infiltration values

Healthy soils for a healthy life before reaching the soil surface. As the plant surfaces become wetted, downflow (called stemflow) from the branches and leaves are initiated. The denser the vegetation, the more of the total rainfall is intercepted and the lower the impact of raindrops when it reaches the soil. What happens to precipitation once it reaches the ground? There are three possibilities: It may sit on the surface in puddles, ponds, soak into the soil, or run off over the surface into streams, wetlands and dams. This runoff usually causes soil erosion in the form of sheet, gully and streambank erosion. Which of these three is going to happen depends on both the infiltration capacity of the soil and the intensity and duration of the rainfall. In examining the energy balance, we frequently noted that the surface of the ground was a very important interface where energy was absorbed, reflected, and converted to other forms. The soil surface has a profound influence on runoff, streamflow, floods and related processes. The water-absorption function of the soil surface is termed infiltration capacity (f) and is defined as the rate at which water is received by the soil. Infiltration capacity is equal to the depth of water received divided by the time taken to receive it. Before we discuss why infiltration capacity is so important to us as farmers, let’s have a look at the most important factors influencing infiltration capacity. Interparticle spaces: An important control factor in infiltration capacity is the size and interconnectedness of interparticle spaces in the soil surface. Coarse-grained materials, such as beach sand, tend to have high infiltration capacities. Conversely, fine-grained soils, such as clay, have low infiltration Lehman Lindeque ieca.safrica@gmail.com

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

142

Particle size (Diameter) Sand (0,05 – 2 mm) Silt (0,002 to 0,05) Clay (smaller than 0,002 mm

Infiltration rate (mm/hour) 10 – 100 2 – 15 0,2 - 7

Vegetation: Another important set of controls on infiltration is vegetation and the associated organisms that reside in the soil. Burrowing creatures, such as worms and moles, build passageways, which serve as entry routes for water into the soil. The roots and stems of plants loosen soil, further facilitating water penetration from the surface. This fact is strongly supported by the data in Table 2; for a given soil, the infiltration capacity of a grass-covered pasture is nine to ten times greater than that of bare soil. In addition, plant stems and organic litter increase the roughness of the soil surface. This in turn decreases the speed of overland flow, thereby allowing more time for infiltration to take place. In addition, on bare soil we find that the physical impact of the rain drops compacts the soil and reduces infiltration capacity. Vegetation virtually eliminates this effect. Table 2: Representative infiltration capacities of various ground covers Ground cover Infiltration rate mm/hour Old permanent pasture Permanent pasture, moderately grazed Strip-planted crops Weeds or grain Clean, tilled soil Bare soil, crusted

60 20 10 8 – 10 6–8 4–6

Rainfall intensity: Rainfall intensity is a measure of the amount of rain that strikes the ground per minute or hour. If intensity is so >>> page 143

>>> page 142 great that the infiltration capacity on a sloping surface is exceeded for a short time, water is lost to runoff. If the vegetation cover is not sufficient, soil erosion and sedimentation will occur due to increased runoff. Seasonal factors: If freezing takes place when the upper soil is at or near saturation point, infiltration can be reduced to zero. Also, as the water content of the upper soil changes seasonally, especially during the raining season, so may infiltration capacity. Why are knowledge and understanding of the infiltration capacity so important to us as farmers and conservationists? South Africa lies within a subtropical belt of high pressure, which results in plenty of cloudless skies and reduced rainfall. South Africa is the 27th driest country in the world, with a mean annual precipitation of 495 mm, compared with the global average of 860 mm. Together with that, South Africa is also prone to great variability in rainfall from east to west and the occurrence of serious droughts and floods from time to time. All of these could, of course, be negatively affected by the impacts of climate change. These factors necessitate the conservation of every precious raindrop, especially in the dryland cultivated areas of the country. Farmers need soil moisture for plant growth of cash crops or veld grass. The inner plato of South Africa, the Highveld, is also prone to high-intensity thunderstorms resulting in amounts of rainfall exceeding the infiltration capacity of soils, which in turn result in runoff and could potentially cause soil erosion. A good vegetation cover, as we illustrated in the discussion above, will increase the infiltration capacity, so less runoff, and when runoffs occur, provide enough roughage to slow down the erosive power of the running water and bind soil particles together with the roots of plants and trees to limit the amount of soil loss. Now one can understand why one of the three principles of conservation agriculture, a permanent soil cover, has a direct impact on infiltration capacity and runoff. Of course, minimum soil disturbance

agri Bewaring/Conservation and rotational crops also have an impact on infiltration, but less so than a permanent soil cover. Measuring the infiltration capacity of soil is very simple and we have used a very simple technique with great success for comparison purposes between sites and also to determine trends and changes in infiltration capacity over time, especially before and after introduction of new management and conservation measures, to demonstrate the impact of a good soil cover. I encourage farmersâ&#x20AC;&#x2122; unions and study groups to measure infiltration capacity for different forms of management on both natural veld and cultivated lands. Use the results to demonstrate impact and convince others towards more sustainable land management practices Figure 2: The differences in infiltration on vegetated and nonvegetated soils. The widths of the arrows indicate the relative like conservation amounts of water that infiltrate and run-off. agriculture. To summarise: Farmers know their land, the nature and characteristics of the natural resources available to them, but also the limitations of these resources. In this article we have seen how the type of soil, vegetation cover and rainfall intensity influence the infiltration capacity of soils. We cannot do much about the soil types and rainfall intensity, but the amount of soil cover is one thing we can change through our management interventions. Sustainable land management practices to improve infiltration rate of soil are, among others, rotational grazing Measuring the infiltration capacity of natural with sufficient resting veld in the Karoo periods to ensure plants can recover after get as much rainwater as possible into the utilisation, stripping soil and when runoff occurs make sure the and intercropping, soil is well covered and protected! And, of cover crops, minimum course for our rugby players, may every drop and no-till, mulching, count as well! composting, breaking up References: of compacted soils with a Marsh, W.M. & Dozier, J. 1981. Landscape: An suitable implement and, introduction to physical Geography. of course, structures like Addison-Wesley Publishing Company, London, contours and terraces. and Smith, B. 2006. The Farming Handbook. Make every drop count, University of KwaZulu-Natal Press. agri AUG â&#x20AC;˘ SEPTEMBER â&#x20AC;&#x2DC;15 bladsy/page

143

agri Fauna

Cecil knak jagtersbeeld

ié keer was dit ‘n Amerikaner goed bewaar. Dit is grotendeels te danke wat met Cecil slaags geraak het aan wilde diere wat ‘n waarde het en dus en hom met een of ander boog goed opgepas word. Daar is lande, soos gekwes het. Cecil het nogal om Kenia, waar jag verbode is en dis nou juis sy leeukop ‘n nekband gehad die plekke waar mens vanuit die warm wat deur navorsers van Engeland gebruik is lugballon moet gaan kyk hoe dit op die om die ou se bewegings te volg. grond lyk. Die natuurlewe is aan die kwyn Die inligting oor Cecil se ontydige want dit het geen kommersiële waarde buite heengaan is teenstrydig, maar alles dui op die nasionale parke nie. Die veldtoestande ‘n onverantwoordelike jagtog of moontlik is haglik, omdat dit deur ‘n oormaat beeste ‘n heel onwettige jagtog. Die leeu se vertrap word. karkas was skaars koud, toe slaan die Die persepsie dat jag nie meer plaasvind diereregtegroepe met mening toe en die nie, is totale onsin. Wild word goedsmoeds modder het ver en wyd gestroop met behulp gespat. van honde, strikke, valle “Gee die diereregte Nie alleen is leeujag en hulle word vergiftig. veroordeel nie, maar Waar vantevore selektief mense regtig aandag ook trofeejag, en selfs gejag is, word deesdae aan stropery? Nee. Hulle geleentheidsjag, is oor onwillekeurig gestroop. agenda is nie op stropers die kole gehaal. Daar Gee die diereregte bestaan min twyfel dat mense regtig aandag gefokus nie, maar op die Cecil se jagtery iets was aan stropery? Nee. klein persentasie diere wat liefs vermy moes Hulle agenda is nie wat wettig gejag word.” gewees het, en ek sal op stropers gefokus ook ernstig kapsie nie, maar op die klein aanteken as so iets in persentasie diere wat Suid-Afrika gebeur. Die kommer lê egter in wettig gejag word. Dit wys net weer op die die skade wat die voorval vir ons gewone geveinsde sentimente van die mensdom. Dit jagters inhou. Ons reputasie is gekwes en is soos wanneer dieselfde mense die uitdun om dit te herstel, gaan meer kos as ‘n 450 van olifante teëstaan, en dit goed ag, as Rigby-geweer wat uit Engeland ingevoer olifante en ander diere van honger vrek in kan word. die woestynlandskappe wat olifante weens Kom ons kyk na wat in Afrika aan die oorbevolkings geskep het. gang is. In lande waar jag wel wettig is, Kan ons as jagters terugstaan en net soos in Suid-Afrika, en waar die staat nog toekyk? Ek dink nie so nie. Dit is tyd om redelik funksioneer, is die natuurlewe relatief in eie geledere huis te begin skoonmaak.

Onwettige jag, onetiese jag, jag van diere wat doelmatig intensief geteel word vir “jag” en geblikte jag verf ons onder modder toe en ons gaan nie onder die modder uitkom as hierdie dinge nie aangespreek word nie. Die staat wat die weesheer van alle natuurlewe is, is doodstil en spreek nie die kwessies aan nie, maar probeer seker praktyke goedpraat. Suid-Afrikaanse verteenwoordigers van die jagbedryf wat in Europa besoek aflê by die groot wapenskoue moet gereeld die venynige vrae antwoord oor ons wat ‘n geblikte land is. Vrae gaan oor diere met nekhalsbande gaan nou bykom, te danke aan Cecil. Soms is dit asof my beskermengel my op die skouer tik en probeer oortuig om wapens neer te lê en die jag vaarwel te roep. As ek daaroor dink, stem ek nogal saam, maar dan dink ek weer aan my ervarings in die veld waar ek tussen olifante loop, op ‘n troppie gevlekte hiënas afkom, die spoor van ‘n groot leeumannetjie langs my voete sien lê, en die luiperd wat vlakvarke bekruip en in die rivierloop verras. Dan sê my hart: te duiwel met die anti-jagtergroepie, sowel as met die elemente wat ons ‘n swak beeld gee. Laasgenoemde moet ‘n slag introspeksie doen en besluit waar hulle staan. Ek weet waar ons gewone jagters staan!

Dr Gerhard H Verdoorn, Griffon Gifinligtingsentrum, nesher@tiscali.co.za 082-446-8946 agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

145

Dr Gerhard Verdoorn

Mense oor die aarde heen is al goed deur aktiviste oor jag en jagters gebreinspoel. Dinge van die duiwel mos! ‘n Mens wat ‘n geweer oor sy of haar skouer dra is ‘n onmens. Jag is wreed, jagters is moordenaars, so word daar gekerm. Dit is ‘n stryd vir jagters, soos vir boere ook, om hulle ding te doen ten spyte van al die negatiewe kommentaar. Net wanneer die water effens kalmer raak, slaan iemand die jagbedryf ‘n kishou.

Foto’s Cassie du Plessis

‘n Weggesteekte wynpad wat lei na Lord’s

o het dit onlangs gekom dat ek in die omgewing van die ougat semi-Karoo-dorpie McGregor, in die Robertsonvallei, afgekom het op ‘n pragtige wynplaas met ‘n krieketkonnotasie en ‘n reeks karaktervolle wyne teen billike pryse – Lord’s Wyne teen die noordelike hange van die Riviersonderendberge. Hierdie ontdekking was toevallig juis gemaak op die tyd toe die Engelse die Aussies op die beroemde Lordskrieketveld in die Ashes-reeks vermorsel het. Die eienaar van die plaas, Jacie Oosthuizen, het seker met sy tien vennote in die besigheid ‘n glasie hierop geklink, want dit was hul liefde vir krieket wat tot die Lord’s-naam aanleiding gegee het. Dít sou ek eers later by hom hoor, ná ‘n “toevallige” besoek aan dié familieplaas waar hy grootgeword het. Sien, ek en die mevrou was vir ‘n naweek in McGregor en ons het op ‘n mooi Sondagmiddag die grondpad gevat 10 km na Lord’s wie se rigtingbordjie net buite die dorp was. ‘n Mens kon van ‘n plasie waar ons gebly het, in die verte die sogenaamde “Pad na Nêrens” teen die berge uit sien kronkel. Daar waar die bekende Boesmanskloof-staproete – ook genoem Die Galg – van 14 kilometer na Greyton oor die berge loop. Ons is eers by die kelder met sy fassinerende gebou verby, berg-op en het die wonderlike uitsig geniet van bo waar die pad vir voertuie doodgeloop het. Teen die helling af was daar pragtige tonele van die wynplaas teen die voetheuwels en ons het sommer by die hek ingedraai. ‘n Mens moet eintlik ‘n afspraak hê, maar die personeel het ons baie vriendelik ontvang. Dit was die bemarker Melané Oosthuizen (die eienaar se dogter) en ‘n jong man van McGregor, ene Samuel Lekay, wat vertel het dat hy daar by Lord’s van wyn kom leer het.

Lord’s teen die voetheuwels van die Riviersonderend-berge.

Melané Oosthuizen en Samuel Lekay van Lord’s.

Hy het ons met groot geesdrif deur hul reeks met sy upmarket verpakkings laat proe: Die MCC Brut Methode Cap Classique (klassieke versnit van Pinot Noir en Chardonnay), Sauvignon Blanc 2015, Chardonnay 2014, Nectar Natuurlike Soet, Pinot Noir Rosé 2015, Shiraz 2011, Three Barrel Shiraz 2012, en drie Pinot Noir-wyne, naamlik Craft 2013 (lig en ongehout), Pinot Noir 2011 en The Legend Pinot Noir 2012 (laasgenoemde wat albei 14 maande in Franse eikehoutvate was). Hierdie wyne het regdeur ‘n besonder eiesoortige karakter en balans vertoon, maar met die wingerde se hoë ligging van tot 500 meter bo seespieël en gevolglike koel klimaat, was dit g’n wonder nie dat die vatgegiste Chardonnay en Pinot Noir-wyne my gunstelinge was – hierdie kultivars verkies mos om “koel” te wees. Hul kelderpryse is R70 en R120 per bottel (2011 Pinot) en hulle kan ook aanlyn bestel word. Die Pinot 2011 het ‘n goue medalje by die Michelangelo International Awards gewen en die MCC is by die Amorim MCC Challenge aangewys as die Beste Nie-

Teks en foto’s: Cassie du Plessis

agri Wyn/Wine Een van die groot plesiere van die wynwêreld is dat jy letterlik oneindig kan verken en ontdek. Daar’s immers sowat 600 wynmakerye verspreid oor ‘n reusegebied en dit is veral in weggesteekte hoeke en draaie waar jy skaars juwele vind. oesjaar Brut-versnit. Wynmaker Alwyn Liebenberg, wat as konsultant opgetree het vir die 2015-oes, het later in ‘n onderhoud bevestig dat hy verbaas was oor die besonderse rooi vrug van die Pinot en veral die mooi groen kleur en volrondheid van die Chardonnay-druiwe. “Die Shiraz het ‘n mooi mineraalagtigheid, peper en skaliekarakter wat tipies is aan die Rhône-style van Frankryk. Ek het eers na die potensiaal gaan kyk voor ek besluit het om betrokke te raak en was beïndruk met die kelderspan se geesdrif en passie van die eienaars om hul droom te bewaarheid. Ek voel dat daar baie potensiaal is en wil Lord’s vorentoe neem om ‘n belangrike speler in die wynbedryf te word. Ek wil die beste moontlike wyn maak met net die beste sap in die tenk, anders mors ek my tyd. Dit is ‘n klein kelder, onder 60 ton, en my benadering is om meer gefokus te raak. “Wat my aandag getrek het, is die hoogte bo seevlak, amper 200 meter hoër as Robertson. Al die wingerde word bestuur om slegs 7 ton per hektaar te dra, wat baie minder is as meeste van die ander wingerde in McGregor en Robertson.” Alwyn, wat voorheen vinnig naam gemaak het by Boplaas-kelder (Calitzdorp) en Uitvlucht (Montagu), het deesdae sy eie etiket, Lieben Wyne, en spesialiseer daarmee in Pinot Noir en Chardonnay. Die Pinot Noir-druiwe kom van selektiewe wingerde in die Hemel-enAarde-Vallei, Elgin en Botrivier-areas en die Chardonnay van besonderse wingerde in Stellenbosch waar sewe verskillende Chardonnay-klone aangeplant is, sommige tot 30 jaar oud. Hy en sy familie woon in Hermanus en huur kelderspasie in Elgin. Wys jou net waarheen ‘n onbeplande Kaapse draai deur McGregor jou kan lei! Terloops, Lord’s het ook ‘n spoggastehuis, restaurant en trou-venue op die Koningsrivierpad naby McGregor. agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

147

SPESIALE SOMER AANBOD!

KOOP 1L EN KRY 500ml

GRATIS Verkoopsvoorwaardes: Aankope vanaf 15 Augustus tot 10 Desember 2015 by jou deelnemende Agribesigheid soos gelys en ander, of jou veearts. Aflewerings kan tot 7 weeksdae neem as die afsetpunt nie voorraad het nie. Plaas dus so gou moontlik jou bestelling. Die aanbod is geldig terwyl voorraad hou!

FULL LOGO AS CMYK

KAAP

AGRI

88c / 56m / 0y / 53k

ICON FLAT - PANTONE Pantone 578

Pantone 370 Pantone 574 Black

Merial South Africa (Edms) Bpk. Reg Nr.: 1997/022402/07. Posbus 5924, HALFWAY HOUSE, 1685. Tel: 011 256 3700. Fax: 011 256 3731. Ivomec Gold Injection (Reg. No. G3080 Wet 36/1947) bevat Ivermectin (3.15% m/v).

ICON FLAT - CMYK 15c / 0m / 30y / 0k 56c / 18m / 100y / 24k 65c / 27m / 100y / 54k

NAVRAE

Merial Kantoor: Merial Helplyn: Roger Frewen:

40c / 0m / 0y / 100k

011 847 5057 086 063 7425 082 651 9026

agri Uit ‘n ander hoek

Kaptein Ed Murphy het skielik beroemd geword toe hy een goeie môre in die ontwikkelingslaboratorium van die Wright Field Aircraft-maatskappy sy mond oopgemaak en in Engels gesê het: “If anything can go wrong, it will.”

et daar en dan het dit Murphy’s Law geword wat vir die mensdom oor die ganse aarde gegeld het.Toe tref Murphy’s Law my mos op ‘n dag sommer so uit die bloute van die hemel van ons ou Volkslied. Net daar maak ek toe my eie wet en ek noem dit Oom Frik se Wet. En ek maak dit in pure Afrikaans. “As alles maar maklik was, sou niks moeilik gewees het nie.” Die ding met Murphy’s Law het so gebeur. Die dag toe ek en my wederhelf in die prilheid van jare moes huis opsit, toe kon ons nog ‘n lappie grond so aan die buitekant van die dorp te kope kry wat toe net van plaas na dorp verander het. Daar kon ons volgens serwituut een bees en twee kleinvee aangehou het. Dit was soos my pa sou gesê het, darem nog halfplaas. Voorkant was daar ‘n straat met ‘n nuwe Engelse naam – ‘n ou uitgetrapte tweespoorplaasgrondpad met ‘n hoë middelmannetjie. Om nou die huisbou en al die dinge tot in lengte van dae te herdenk, plant ons toe ‘n boom. En om water vir die boom te kry, sink ons drie boorgate voordat ons die wateraar raakslaan. Daarby sit ons toe ‘n hoë tenkstellasie op vir ‘n allemintige watertenk. Dit was die naaste wat ons aan die goeie ou plaaslewe kon kom. Elke boer wat al met Murphy’s Law te

buurman ook gehoor het. Die grootste doen gehad het, sal vir jou kan sê ons geluk was egter dat die motor gekeer het was besonder gelukkig om vir minstens 40 dat die tenk by die huis se voordeur ingerol jaar uit sy pad te kon bly. Toe was dit die en die hele huis verspoel het. Ek wil nie jaar van die groot reën wat die geleerdes praat tot waar jy die buurvrou sou kon uitgewerk het so eenmaal elke honderd jaar gehoor het as dit gebeur het nie! verbykom. En saam met hom kom Murphy Enige tyd het daarna in rus en vrede toe ook aangesit. verbygegaan. Toe Net om steek die wind eendag onder die grond Net daar maak ek toe my op soos die wind bietjie plek te alleen kan opsteek maak vir al eie wet en ek noem dit Oom en hy waai daardie die reënwater, Frik se Wet. En ek maak dit in groot gedenkboom pomp ek pure Afrikaans. “As alles maar van ons dat hy soos toe die tenk maklik was, sou niks moeilik ‘n biesie bewe. Nie boordenstoe net dit nie, nee, die vol. Dit was gewees het nie.” wind skeur die boom al wat nodig mooitjies middeldeur was vir Murphy en hoewel daar baie plek in ons erf was om toe te slaan. Skielik, met ‘n skielikheid vir die afgebreekte helfte om te val, moes wat mens nie maklik oorkom nie, sak Murphy juis dat die boom na die buurman die een poot van die tenkstaander in die se kant toe val. waterdeurdrenkte aarde weg en kantel die Met geluk val die reuseboomstam op ‘n hele tenkstellasie met tenk en al soos die haarbreedte net die buurman se huis mis. Toring van Pisa. Dis baie om voor dankbaar te wees, het ek Aan ons kant van die heining met die vir die buurman gesê. Toe hy erg geskok buurman was daar baie plek om te val. wou weet wat ek gaan doen om te keer dat Maar nee, die spulletjie moet juis in die die res van die boom nie ook na sy kant toe buurman se erf lêplek soek. Soos die val nie, toe haal ek hom Oom Frik se Wet ongeluk dit wou hê, het die buurman net aan: “As alles maar maklik was, sou niks sy motor wat hy vanaf die paneelkloppers moeilik gewees het om vir jou te sê wat ek gaan haal het presies op die plek geparkeer gaan doen nie.” waar die tenk vol water die aarde sou tref. Ons moes toe maar die boomsaag Dit was nogal ‘n taamlike slag wat die man, oud-All Black-heelagter Don Clarke, uitkry en die oorblywende boomstam laat afsaag en saam met die gevalle stam laat opsaag. Dit het die buurman aan ons anderkantste heining groot vreugde besorg. Want hy het ‘n restaurant gehad en het al die vuurmaakhout van harte verwelkom waarby sy gaste in koesterende vlammehitte uit die kaggel oor rooiwyn en heerlike geregte van die gierende winter buite kon vergeet. Dit was ‘n egte meevallertjie om Murphy baie dankbaar voor te wees het hierdie buurman gereken, sy wynglas gelig en gesê “Laat hy val waar hy val!” agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

149

agri Promosie/Promotional

CaseIH Magnum Rowtrac: Beter flotasie, beter hantering, meer buigsaamheid

agnum Rowtrac-trekkers is ontwerp om die regte balans tussen bandopsies te handhaaf wat by jou rywydte en grondtipe aanpas. Dié trekkers het ook ‘n ossilerende agterste rusperbandsisteem wat ontwerp is sodat die krag op die grond konstant bly deur die strafste grondtoestande. Hierdie trekkers hou vier kontakpunte op die grond, wat oppervlakdruk verminder. Dit beteken minder gewigoordrag van voor na agter, wat beter is as die twee-rusperbandsisteme. En dit bied beweegbaarheid en han tering vergelykbaar met dié van ‘n wieltrekker.

Gevorderde bandtegnologie Die Rowtrac bied gevorderde hoëtegnologiebande wat werk met ‘n laer lugdruk (sowat 40 persent minder) in vergelyking met tradisionele MFD-trekkerbande. Dit beteken ‘n langer voetspoor op die grond vir verminderde kompaksie en beter traksie. Verskeie band opsies maak dit maklik om aan die agterkant die rusperbandbreedte aan te pas by enige rywydte in die oespraktyk. Die Rowtrac-ontwerp verander die mark Hierdie eksklusiewe rusperband-sisteem ossil leer en draai om een punt om ‘n plat voetspoor te verseker sodat die krag op die grond kan kom en konstant behoue bly. Hierdie ontwerp produseer traksie en krag, wat nie deur sleepof driepunt-implemente geaffekteer word nie, en verseker ‘n baie gemaklike rit oor terrasse en ongelyke/oneweredige grondtoestande. Aangepas vir U-rywydtes Of jy rys of katoen, beet of aartappels, sojabone of koring, mielies of sonneblom plant, die Magnum Rowtrac se onderstel is ontwerp om aan te pas by jou omstandighede op jou plaas. ‘n Wye verskeidenheid ry-spasiëringopsies gee jou die buigsaamheid wat jy nodig het. Hoekom ‘n Rowtrac bo ander tweerusperband-sisteme? • Die Rowtrac het vier punte wat konstant kontak maak op die grond, en dit maak stabiliteit en beweegbaarheid baie meer doeltreffend as die bekende tweerusper bandsisteem. Krag word eweredig versprei na al die wiele. Swaar implemente veroorsaak nie dat die masjien se neus lig, en traksie verlore gaan nie. Die stuur van die masjien bly steeds op die voorwiele en verskuif nie na die agterkant wat dalk die kenmerk van ‘n groot pantser voertuig kan aanneem nie. • As gevolg van die 1,4m²-oppervlakte van agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

150

elke rusperband op die grond, word wielglip beperk tot ‘n minimum, en produk tiwiteit verhoog outomaties; en brandstofverbruik verminder in verhouding.

agri Nuus/News

agri AUG • SEPTEMBER ‘15 bladsy/page

152