agri Vol 46 • No 5
OKT • NOVEMBER ‘17
Highly Commended
FOKUS • FOCUS • Agri SA Kongres/Congress 2017/ • Meganisasie/Mechanisation • Besproeiing, Water & Energie/ Irrigation, Water & Energy • Dieregesondheid/Animal Health
BKB-7863 AgriSA Strip Advert Agri Okt_Nov FINAL.indd 1 210x30.indd 1
2016/10/19 16:10 2017-10-31 05:36:53 PM
Advanced paneel
GRATIS! met internetbeheer.*
Bestel ’n nuwe Agrico spilpunt met ’n Premium paneel en kry ’n opgradering. *Gratis subskripsie ingesluit vir die eerste 24 maande. Kontakbesonderhede: Alfred Andrag | c: 082 824 1214 t: 021 950 4111 | f: 021 950 4208 | alfred.andrag@agrico.co.za
Meer as 100 jaar diens
Verkope en diens met takke regoor Suidelike Afrika: Aliwal-Noord | Bellville | Bethlehem | Bloemfontein | Caledon | Ceres | Christiana | Cradock | Estcourt | George | Hartswater | Humansdorp | Kakamas | Kimberley | Kroonstad Lichtenburg | Lusaka | Nelspruit | Nigel | Nylstroom | Pietermaritzburg | Piketberg | Rawsonville | Tzaneen | Upington | Vredendal | Wellington
Agri Okt_Nov FINAL.indd 2
Kinders, moenie in die
2017-10-31 05:36:56 PM
d
agri Inhoud/Contents
42
77
Redaksioneel Editorial
24
45
Inhoud Contents
Kinders, moenie in die water mors nie
L
andbouers deur die eeue heen was nog altyd ten volle afhanklik van die wispelturigheid van die klimaat, veral die beskikbaarheid van water. Tydens Agri SA se onlangse kongres was die toekoms van waterbeskikbaarheid vir die landbou een van die fokuspunte. Suid-Afrika is een van die 30 droogste lande in die wêreld en die beskikbare water gaan nie meer word nie. Alle sprekers oor die onderwerp het beklemtoon dat die druk op dié skaars hulpbron eerder gaan toeneem namate die bevolking groei. Daar is egter praktiese oplossings aan die hand gedoen. Dit sluit in meer doeltreffende waterbenutting en die herstel van infrastruktuur soos kanale waaruit verstommend tot 30% water vermors word. Beter wetstoepassing, deursigtigheid by die toekenning van waterlisensies en deegliker vervolging van oortreders wat water onwettig onttrek, was ook op die tafel. (Lees berigte elders in dié uitgawe.) Soos altyd, was boere en ander rolspelers se kreatiwiteit as dit by uitdagings kom, opvallend. Benewens boere, maak Suid-Afrikaners oor die algemeen altyd ‘n plan. Derick van der Walt
3 Redaksioneel 5 Boekresensies/Book Reviews 7 Stille waters 8 Standpunt/Viewpoint
7 32 35 37 39 42 43 79 75
NUUS/NEWS Key agricultural economic figures*, 2014/15 compared to 2015/16 Agri SA neem landbou na ‘n volgende vlak: Fokus op Sentrums vir Uitnemendheid Farming out of the box using the Kaizen-Lean technique Verenig agter ons kommersiële voedselprodusente en hul werkers Hoe verander ons die manlikgesentreerde jagtradisie? Plan ondersteun landelike veiligheidstrategie Ware transformasie gaan oor die skep van wen-wen-vennootskappe Thought leadership: Water security an impeding threat Are we witnessing the end of collective bargaining in South Africa?
77 82 83
Toyota SA/Agri SA se Jongboer van die Jaar aangewys Rural crime affecting agriculture: The way forward KZN farmers aid fellow drought-stricken Eastern Cape farmers
FOKUS/FOCUS 13 Hoogtepunte van Agri SA se 2017-kongres 51 Meganisasie/Mechanisation 60 Besproeiing, Water & Energie/ Irrigation, Water & Energy 69 Dieregesondheid/Animal Health GEREELD/REGULAR 51 Water 94 Fauna 95 Wyn/Wine 97 Uit ‘n ander hoek Voorblad geborg deur/ Cover sponsored by Nedbank Financial Planning Bladsye/Pages 10 & 11
Jou opinie maak saak... Vertel ons waarvan jy hou en wat jy sou verander in Agri. Your opinion is important... Let us know what you like and what you would like to change in Agri. Stuur jou kommentaar en besonderhede aan:/Send your comments and details to: derick@greenpepper.biz/or Privaatsak/Private Bag X180, Centurion 0046 agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 3
3
2017-10-31 05:37:01 PM
CORE VALUES
ADVANCED TECHNOLOGY
MULTI-CROP EXPERTISE
OPTIMISED PRODUCTION BUSINESS PARTNERSHIP
YOUR PASSION. OUR SUPPORT. PANNAR is for the farmer. During our 60 years as an African agribusiness, we’ve weathered some tough seasons alongside farmers. Yet, amid all the uncertainties in agriculture, they know they can count on us for the best internationally-available seed technologies uniquely packaged for local success, and the right product combinations for their crop mix and farming practices. We stand shoulder-to-shoulder with farmers as they face every season with renewed hope and ambition. www.pannar.com | infoserve@pannar.co.za ® Registered trademarks of PANNAR LTD, © 2017 PANNAR LTD TM
Agri Okt_Nov FINAL.indd 4 45459_2017_CORP_ASA_02FARMER.indd 1
2017/CORP/ASA/02FARMER
2017-10-31 05:37:04 PM 1/13/17 8:19 AM
17 8:19 AM
agri Agri (waarby ingelyf Die Boer/The Farmer), word vyf keer per jaar versprei aan lede van Agri SA en ander intekenare. Agri (under which Die Boer/The Farmer is incorporated) is distributed five times a year to Agri SA members and subscribers. Redaksionele komitee/ Editorial committee Omri van Zyl, Christo van der Rheede, Annelize Crosby, Derick van der Walt, Kobus Visser, Jahni de Villiers, Annemi Mennen, Yolisa Mfaise, Hamlet Hlomendlini, dr Requier Wait & Janse Rabie Personeel/Staff Uitvoerende redakteur/Executive editor: Derick van der Walt 082 770 5111 derick@greenpepper.biz Advertensiebestuurder/ Advertising manager Mabel Schmahl 082 563 4427 or (012) 997 3407/12 Mabel@agrisa.co.za Senior sales executive Riaan Schmahl 074 170 6403 riaan@mesconsultants.co.za Kantooradministrateur en intekenare/ Office administrator and subscribers Thea Liebenberg Medewerkers/Contributors Dr Gerhard Verdoorn, Cassie du Plessis, Dr Gerhard Backeberg & Lehman Lindeque Uitleg/Layout Fréda van Wyk Adres/Address Agri, Privaatsak/Private Bag X180, Centurion, 0046 Blok/Block A, Inkwazi Gebou/Building, Embankmentstraat/Street, Zwartkop, Uitbreiding/Extension 7 Tel: (012) 643 3400 Faks/Fax: (012) 663 3178 E-pos/Email: derick@greenpepper.biz Reproduksie en drukwerk/ Reproduction and printing Business Print Centre: (012) 843 7600 Agri SA aanvaar geen verantwoordelikheid vir aansprake wat in advertensies gemaak word nie en die menings en aanbevelings van individue of enige ander liggaam of organisasie wat in artikels in Agri verskyn nie. Kopiereg word voorbehou en inhoud mag slegs met die toestemming van die direkteur: Korporatiewe Skakeling gereproduseer word./ Agri SA accepts no responsibility for claims made in advertisements or for opinions and recommendations expressed by individuals or any other body or organisation in articles published in Agri. Copyright is reserved and the content may only be reproduced with the consent of the Director: Corporate Services.
Indien u op Agri wil inteken, skakel/ If you wish to subscribe to Agri contact Thea Liebenberg Tel: (012) 643 3400 Faks/Fax: (012) 663 3178 www.agrisa.co.za Artikels in Agri is ook op aanvraag in ‘n alternatiewe taal beskikbaar/Articles in Agri are also available in an alternative language on request. Sirkulasie/Circulation
agri Boeke/Books
Boekresensies Book Reviews ‘n Boek verniet Agri gee ‘n eksemplaar weg van elk van die boeke wat op bladsy 5 bespreek word. Stuur ‘n e-pos met jou naam, posadres en telefoonnommer na agricompetitions@gmail.com. Sê ook watter boek jy wil hê (slegs een boek per e-pos, asseblief). 30-minute-resepte, wenke en wyshede Herman Lensing (Human & Rousseau) Die gewilde koskenner, TVpersoonlikheid en redakteur van die top-kostydskrif, SARIE KOS, se nuwe kosboek 30 is die gepaste titel van Herman se derde resepteboek teen sy 30ste verjaarsdag. Daar is byvoorbeeld 30-minute-resepte, die 30 dinge wat jy van wyn moet weet. Daar is ook 30 wenke van ‘n koskennervriend oor hoe om jou gebak te laat skitter, en ook 30 goeie gewoontes, dinge wat sy ma hom nooit vertel het nie, maniere om gesond te bly en meer. Die resepte word verdeel in die afdelings: brood, maalvleis, graan, pasta, varkvleis, tuna, skaapvleis, en hoender. Navrae: nb@nb.co.za Rapid fire, Remarkable Miscellany John Maytham (Tafelberg) What is the origin of the word “bluetooth? Which UK football ground is flanked by Bloemfontein and South Africa roads? When walking round Rondebosch Common, why is it wise not to go widdershins? These are a few of the questions put to John Maytham by 567 CapeTalk listeners in the Rapid Fire insert on the late drive-time show. Join him on a tour of the oddest, arcane and most surprising questions – and be tickled by the weird and wonderful answers. Enquiries: nb@nb.co.za Alles begin met Anna Annemari Coetser (Human & Rousseau) Dis 1934. Poppie Nienaber is 21 jaar oud, en sy werk in die Haberdashery-afdeling in Mr Cristal se algemene handelaar op Bethlehem. Saam met haar ouer sussie, Anna, woon hulle in tant Nelie se losieshuis in die straat af, en haar broer Jannie kom kuier gereeld op ’n Sondagmiddag, sedeprekies en al. Poppie weet daar is geheime in die familie waarvan sy niks weet nie, en dat Sussie Anna dinge van haar weghou. Party goed onthou sy vaagweg, soos haar ma wat staan en strykwerk doen, die skroeireuk van ’n stryklaken wat hang in die lug. Dis wanneer Poppie besluit om haar eie potjie te gaan krap op Senekal dat dinge stadig in plek begin val. Navrae: nb@nb.co.za Gister is verby Juanita Aggenbach (Human & Rousseau) ’n Deernisvolle verhoudingsroman oor borskanker en die invloed daarvan op verhoudings. Nadine se wêreld stort in duie wanneer ’n doodgewone
doktersafspraak ’n skrikwekkende vonnis oplewer. Skielik moet sy nie net borskanker se onmenslike aanslae op haar gesondheid, menslikheid en vroulikheid leer hanteer nie, maar ook die reaksies van hul vriendekring en haar man, Pierre. Maar ook Pierre voel magteloos. Hy soek desperaat na antwoorde en begin stelselmatig sy plek in hul verhouding bevraagteken. Navrae: nb@nb.co.za Krappie en die kroon Fanie Viljoen, Alistair Ackermann (illustrasies) (Human & Rousseau) Krappie is vir niks bang nie. Maar wanneer hy skarrel om ’n blink ding doer op die rotse te gaan ondersoek, word hy weggespoel in ’n wilde onderwater avontuur! Die koning van die krewe se kroon is weg en Krappie is in groot moeilikheid. Gelukkig ontdek hy dat met ‘n bietjie vertroue in ander, vriendskap soms op onwaarskynlike plekke te vind is. ‘n Heerlike voorlees- en selfleesstorie deur die gewilde Fanie Viljoen. Navrae: nb@nb.co.za Liedjies vir pikkies en peuters Gertie Smit (samesteller) (Tafelberg) Liedjies vir pikkies en peuters het ontstaan uit die droom van Gertie Smit, bekende opvoedkundige van Wellington. Die 40 versies uit die gewilde Rympies vir pikkies en peuters is deur Gertie getoonset vir die kleiner outjies van een tot drie jaar oud. Die boek bevat musieknotasie en ‘n bygaande illustrasie per liedjie en is volgens opvoedkundige vereistes vir die ouderdomsgroep ook op CD, wat saam met die boek verpak is, vertolk. Die liedjies vat die vrolikheid en olikheid van hul daaglikse lewe vas en verwoord hulle leefwêreld op klankryke wyse. Só word hulle ondersteun om al die moeilike ontwikkelingstake baas te raak. Met pragtige illustrasies deur Astrid en Nadia Blumer. Navrae: nb@nb.co.za
Boekwenners, vorige uitgawe: Boerekos met ’n Twist, Suzette Niddrie, Upington; Haas Das se Nuuskas: Episode 3, Ragie Viljoen, Glenconnor; Ek leer van kleure, Mariana Hanekom, Hopefield; Indigenous Plants, Sandra Stemmet, Kestell; Hallo, Hekel/Hello Chrochet, Derika Walters, Duiwelskloof; Kokkedoortjie, Carine Visser, Calvinia; Ek leer ABC, Martie de Jager, Vryburg. agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 5
5
2017-10-31 05:37:09 PM
Agri Okt_Nov FINAL.indd 6
2017-10-31 05:37:12 PM
agri Nuus/News *
KEY AGRICULTURAL ECONOMIC FIGURES , 2016/17 COMPARED TO 2015/16 MARTINA BENADÉ, AGRI SA
The purpose of these indicators is to determine a broad overview of the financial position of the agricultural sector mainly for 2016/17 in comparison with the previous year. Basic statistics were provided by the Directorate Statistics and Economic Analysis of the department of agriculture, forestry and fisheries. Item
2015/16
2016/17
% Change
Gross farm income (R million) - Field crops (R million) - Horticultural products (R million) - Animal products (R million)
242 216 51 295 76 542 114 379
267 009 63 719 76 002 127 288
10,2 24,2 -0,7 11,3
Expenditure on intermediate goods and services (Rmillion)
128 611
137 143
6,6
Important cost items (R million) - Fuel (R million) 11 470 12 164 6,0 - Seed and Plants (R million) 8 121 8 933 10,0 - Farm feeds (R million) 37 202 40 178 8,0 - Maintenance and repairs (R million) 17 773 18 643 4,9 - Labour remuneration (R million) 16 822 17 836 6,0 - Interest paid (R million) 7 989 8 828 10,5 Net farm income (R million)
82 846
100 956
21,9
Cash flow of farmers (R million)
87 100
101 406
16,4
4,3 -6,8 2,8 12,9
Producer price index (2010 = 100) - Field crops - Horticultural products - Animal products
169,9 224,3 162,9 148,9
177,2 209,1 167,4 168,1
All farming requisites index (2010 = 100) - Machinery and implements - Materials for fixed improvements - Intermediate goods - Feeds - Fuel - Seeds - Packaging material - Fertilisers - Maintenance & repairs
151,5 156,2 142,5 151,4 157,1 140,0 170,0 154,4 130,0 149,9
159,3 166,1 152,8 158,7 166,0 144,6 178,7 165,9 132,7 155,3
5,1 6,4 7,2 4,8 5,7 3,3 5,1 7,5 2,1 3,6
1,12 1,48 1,08 0,98
1,11 1,31 1,05 1,06
-0,9 -11,5 -2,8 8,2
144 074
151 265
5,0
34,8%
32,9%
413 748 220 328 65 603 127 817
459 948 243 529 69 502 146 917
11,2 10,5 5,9 14,9
Terms of Trade (2010 = 1,00) - Field crops - Horticultural products - Animal products Farming debt (R million) Debt ratio (Liabilities : Assets) % Value of farm assets (R million) - Land and fixed improvements (R million) - Implements, motor vehicles and tractors (R million) - Livestock (R million)
Strengthen
SA Exports (agricultural products only) (R million)
83 022
97 429
17,4
SA Imports (agricultural products only) (R million)
76 511
79 515
3,9
Consumer price index (2010 = 100) - All items 134,2 142,3 6,0 - All items (excluding food) 130,5 137,4 5,3 - Food 144,6 159,1 10,0
Gross investment - Fixed improvements (R million) 5 193 5 483 5,6 - Transport vehicles (R million) 1 482 1 510 1,9 - Tractors, machinery & other (R million) 8 339 8 700 4,3
* Source: Directorate: Statistics and Economic Analysis: Daff
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 7
7
2017-10-31 05:37:13 PM
agri Standpunt
Namakwaland Tussen duine en halfmense en kreukelblou oë land my lugskip byna geruisloos in O’Kiep. Dis ‘n koue somersdag en winderig.
E
k maak kennis met die mense hier: Danie, Willem, Koos Skree van der Merwe. Die mense groet beleefd en waarsku dat ek vanaand my “drinklippe” na die braai toe moet bring en my “dorpslippe” by die huis moet los. So tussen my gewone en “drinklippe” kom ek toe by die partytjie aan. Lekker skaap en nog skaap en wyn en skaap en ek’s met my vetterige mond in ‘n organiese hemel van soorte. Met die geghriesde bek begin ek luister na stories van luiperds, rooikatte jag en die dominee wat die orrelis vasgedruk het en wie almal nou “Hemelhings” noem.
Ons praat oor dorpers en die droogte, dierevoer en lammertjies wat keelaf gesny word omdat die ooie hulle nie meer melk kan gee nie. Ek sien in die bruin, trotse hande en flink blou oë ongelooflike waagmoed en die ontsettende deursettingsvermoë wat net die mense hier tussen die klippe, son en bossies ken. Die mense praat ‘n unieke weergawe van ons taal – ek weet nie eers hoe jy begin om die name en byname te vertaal nie. Name soos Jan Keteltuit, Koenie Klappie Coetzee en Kassie Pens. En die ongelooflike pittige sêgoed van
die mense wat vloek soos ‘n kunsvorm rondgooi. Wat vloekwoorde omvorm en my ghriesbek so laat lag dat ek elke nou en dan die trane uit my oë moet vee. Die volgende oggend lewer ek my toespraak. Ons praat oor die land en die mense en die negatiwiteit en die droogte. Oor Zuma en Ramaphosa en grondregte. Ek besef tussendeur dat ek ‘n ander boodskap ook moet tuisbring. Een van moedhou en vas-vasbyt, want ek glo werklik dit sal weer reën. Ons moet saam planne maak met voer en water en ons moet saam dink. Dan kom ek by identiteit: “To be yourself in a world that is constantly trying to make you something else is the greatest accomplishment,” het Ralph Waldo Emmerson gesê. Ons het ‘n geskiedenis as Afrikaanse mense wat ook heeltemal uniek is; ons praat ‘n unieke taal. Die Namakwalanders praat ‘n unieke weergawe van dié reeds unieke taal, wat jy nêrens anders op aarde kry nie. As jy jou uniekheid op die ou end prysgee om aan die grootste gemene deler gehoor te gee, verloor jy daai uniekheid en dan stel niemand meer régtig in jou belang nie. Hierdie mense en die Namakwaland is ‘n juweel vir die landbou en Suid-Afrika. Ons moet saam die pad vorentoe stap en altyd ons uniekheid koester.
V E N N OT E I N L A N D E L I K E B E V E I L I G I N G | PA R T N E R S I N R U R A L S A F E T Y Use agricultural fleet code F14911 when purchasing a Nissan vehicle for Nissan SA to contribute to farm safety | Gebruik landbouvlootkode F14911 wanneer ‘n Nissan voertuig aangekoop word vir Nissan SA om ‘n bydrae te maak tot plaasveiligheid
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 8
8 2017-10-31 05:37:17 PM
agri Viewpoint
Namaqualand Among the dunes and small people and wrinkly blue eyes my airship landed almost silently in O’Kiep. It’s a cold, windy summer’s day.
H
ere I meet people like Danie, Willem and Koos Skree van der Merwe. They greet me politely and remind me to bring along my ‘drinking lips’ to the braai that evening and to leave my ‘city lips’ at home. Somewhere between my usual and my drinking lips I arrive at the party. Good mutton – and then more mutton – is served with wine, and with my fatsmeared mouth I am in a sort of organic heaven. I start listening to stories of leopards, lynx hunting and the dominee who embraced the organist and whom everyone now calls “heavenly stud”. We talk about dorpers and the drought, stock feed and lambs whose throats are cut because ewes no longer have milk for them. I see the proud brown hands and lively blue eyes, incredible bravery and profound perseverance unique to these people living
under a harsh sun surrounded by stones, and bossies. The people speak a version of our language. I can’t even begin to translate the names and nicknames – Jan Keteltuit, Koenie Klappie Coetzee, Kassie Pens. I’m amused by their hilariously funny sayings and cursing – a true form of art. Swear words abound. I laugh so much that I have to wipe tears from my eyes every now and then. The next morning I present my speech. We talk about land and the people, the negativity and the drought. About Zuma and Ramaphosa and land rights. I realise at some point that I must also bring them another message – one of hope and survival – because I really believe it will rain again. We must put our heads together and make plans for feed and water... And then I get to identity… “To be yourself in a world that is constantly trying
to make you something else is the greatest accomplishment,” said Ralph Waldo Emmerson. We have a Omri van Zyl totally unique history as Afrikaans people: we speak a unique language. These Namaqualanders speak a peculiar version of this already unique language which is found nowhere else in the world. If – ultimately – we forfeit this uniqueness to heed the call for conformity, we will lose that uniqueness, in which case nobody will really be interested in us. These people, as well as Namaqualand, are a precious jewel for agriculture and South Africa. We must walk the road together and always cherish our uniqueness.
Landbou lig die ekonomie uit resessie Suid-Afrika se ekonomie is uit ’n resessie ná ’n groeisyfer van 2,5% kwartaal-op-kwartaal in die tweede kwartaal van vanjaar.
D
it volg nadat die bruto binnelandse produk (BBP) met 0,7% gekrimp het in die eerste kwartaal van 2017 – ná ’n afname van 0,3% in die vierde kwartaal van 2016, wat die land in ’n tegniese resessie gedompel het. Hoewel hierdie broodnodige groei deur alle Suid-Afrikaners verwelkom sal word, is Agri SA bekommerd dat dit slegs ’n beperkte uitwerking sal hê op die ekonomie, aangesien langertermynaanwysers gedempte groei voorspel. Die land sukkel steeds met rekordwerkloosheid- en armoedevlakke, lae beleggersvertroue en onsekerheid in die
beleidsomgewing. Suid-Afrika kon sedert 2014/15 nie daarin slaag om groei oor drie agtereenvolgende kwartale aan te teken nie en is dus een van die swakste spelers onder die opkomende markekonomieë. Dit is weens sy onstabiele politieke omgewing en gepaard gaande beleidsonsekerheid, korrupsie en gebrek aan ekonomiese en politieke leierskap. Agri SA is egter verheug oor die landbou se positiewe groei in ’n tweede agtereenvolgende kwartaal en die breër positiewe uitwerking daarvan op die ekonomie. Ten spyte van lae uitsette in die Wes- en Oos-Kaap weens die voortslepende droogte, het landbouproduksie in die tweede kwartaal van 2017 met 33,6%1
toegeneem. Dit is gedryf deur die stewige produksie van gesaaides en tuinbouprodukte. Ons voorsien positiewe groei in die landbou in komende kwartale maar die voortdurende droogtetoestande bly steeds ’n bron van kommer. Die landbousektor het dus ’n belangrike rol gespeel om die ekonomie uit die resessie te lig. Agri SA, as ’n federasie van landbouorganisasies en ’n organisasie wat verbind is tot die ontwikkeling van die landbou in Suid-Afrika, gaan voort om uit te reik na die regering in ’n poging om sodanige ontwikkeling ’n nasionale prioriteit te maak. Kwartaal-op-kwartaal, seisoenaal aangepas en geanaliseer.
1
FEESTYD IS FAMILIETYD! Kersfees ... ’n tyd om ons seëninge te tel. 16895
Monsanto wens jou en jou geliefdes ’n feestyd gevul met liefde, lag en saamwees.
Kontak gerus ons kliëntediens by: 011 790-8200 of customercare.sa@monsanto.com | Monsanto Technology LLC. Monsanto Suid-Afrika (Edms) Bpk, Posbus 69933, Bryanston, 2021.
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 9
9
2017-10-31 05:37:27 PM
agri Promosie/Promotional
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 10
10 2017-10-31 05:37:37 PM
agri Promosie/Promotional
Stille waters Meer geloof Daarom sê Ek vir julle: Alles wat julle in die gebed vra, glo dat julle dit al ontvang het, en dit sal vir julle so wees (11:24). GESELSVRAAG: Hoekom is ons geloof so swak?
E
“
k het ’n sterk geloof,” het ek al verskeie mense hoor sê. Wat bedoel hulle? Is dit iets soos wensdenkery? Is dit ’n vaste verwagting? “Geloof is nie om te glo dat God dit kán doen nie, maar dat Hy dit sál doen,” sê ’n bordjie teen die muur van ’n Christelike gastehuis in die Midde-Ooste. Jesus verduidelik in ons Skrifdeel dat
enigiemand om ’n wonder kan bid en dit sal gebeur. Hy praat hier van ’n berg wat in die see val (vgl. v. 23). Dit was na aanleiding van die vyeboom wat doodgegaan het nadat Jesus hom aangespreek het. Dan gaan Hy voort met die aangrypende belofte van ons teks: “Alles wat julle in die gebed vra, glo dat julle dit al ontvang het [let op die verlede tyd] en dit sal vir julle so wees.” Dit beteken ons is so seker dat God ons sal verhoor dat ons reeds vir Hom dankie sê, al sien ons dit nog nie. Jesus sê geloof so klein soos ’n mosterdsaadjie in ’n groot God is genoeg om wonders te laat gebeur (vgl. Matt 17:20). Hoekom sien ons dan so min gebedswonders? Het God verander?
Bedoel Hy dit nie letterlik nie? Of sê dit dalk iets oor ons geloofslewe? Jy kan nie Iemand vertrou vir ’n wonder as jy Hom nie goed ken nie. Ons almal het nog baie om te leer. GEBED: Here, vir U is niks onmoontlik nie. Leer my só bid dat die antwoord U sal verheerlik, en nie vir my nie. Lees vanaand in 1 Kronieke 6:1-30 die stamboom van die Leviete, wat ’n sleutelrol in die volk se aanbidding gespeel het.
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 11
11
2017-10-31 05:37:43 PM
agri Promosie/Promotional
JY KAN ’N VERSKIL MAAK! Sáám kan ons die tegnologie beskerm en die toekoms verseker. Rentmeesterskap beteken om die beste tegnologie na die volgende generasie oor te dra. Dit is belangrik om ’n toevlugsarea aan te plant, want dit voorkom die natuurlike opbou van weerstand en beskerm die tegnologie. Oes die voordele van YieldGard® en YieldGard® II-tegnologie en plant jou toevlugsarea aan!
Tel: +27 11 790-8200 Fax: +27 11 790-8350 www.monsanto.co.za
Versekering wat koning kraai op die plaaswerf.
KINGJAMES 39297A/R
A16894
Monsanto, YieldGard® en YieldGard® II is geregistreerde handelsname van Monsanto Technology LLC. Monsanto Suid-Afrika (Edms) Bpk, Posbus 69933, Bryanston, 2021.
As die leier in korttermynversekering vir byna 100 jaar verstaan Santam die boerderybedryf. Daarom verseker ons alles van jou vee en oeste tot jou persoonlike en boerderybates onder een sambreel. Santam. Regte, egte versekering.
Vir meer inligting, bel jou makelaar of besoek www.santam.co.za/products/agriculture. Santam is ’n gemagtigde finansiële-diensverskaffer (lisensienommer 3416).
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 12
12 2017-10-31 05:37:45 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Hoogtepunte van Agri SA se 2017-kongres Agri SA se 2017-kongres het vennootskappe onder die soeklig geplaas. Van die hoogtepunte verskyn op die volgende bladsye.
NUUT AAN DIE STUUR
Agri se nuwe bestuurspan is ‘n mengsel van ervaring en nuwe bloed. Hierdie manne moet die wa vir die volgende jaar deur die drif trek.
Voor: Omri van Zyl (Agri SA), Pierre Vercueil (adjunk-president), Dan Kriek (president), Phenias Gumede (adjunk-president) Middel: Douglas Stern (Algemene Sakekamer), Nic Bronkhorst (Korporatiewe Kamer), Cornie Swart (Algemene Sakekamer), Niël Joubert (ondervoorsitter, Bedryfskamer) Agter: Gerhard Diedericks (Korporatiewe Kamer), Henk van Wyk (Algemene Sakekamer), SK Makinaka (Bedryfskamer) en Jaco Minnaar (Bedryfskamer). Afwesig: Charl Senekal (Korporatiewe Kamer)
Agri SA moes verander en aanpas Te midde van al dié uitdagings en vinnig veranderende konteks moes Agri SA hom posisioneer vir toekomstige groei en ontwikkeling. Namate die wêreld – en ook Suid-Afrika – verander het, het ons ook verander, het Johannes Möller in sy presidentsrede by die kongres gesê.
“A
gri SA is van plan om ons boere te inspireer om te hoop en te volhard sodat hulle sal voortgaan om appelbome te plant ongeag die politieke klimaat van die dag.” Möller het daarop gewys dat inspirasie egter met aksie gepaard moet gaan. “Die strategiese redes vir die veranderinge by Agri SA sluit in: Meer vaartbelynde dienslewering aan ons lede en boere, ‘n beter vermoë om aan te pas by en te oorleef in ‘n vinnig veranderende omgewing en om meer doeltreffend te reageer op veranderings in die beleidsomgewing. Ons gaan egter voort met ons kernbesigheid van beleidsbeïnvloeding, asook finansiële lewensvatbaarheid.”
Volgens Möller het Agri SA meer oplossing-gedrewe geword in sy benadering tot hulpverlening aan affiliasies, lede en boere. “Ons droogtehulpverlening getuig hiervan. Strategiese vennootskappe is nou belangriker as ooit tevore. Ons kan nie ons probleme alleen aanpak nie. Ons moet aanhou om met die regering sowel as die privaatsektor te skakel.” Möller het gesê dat as deel van die verfyning van Agri SA se strategie en transformasie-inisiatiewe, het die organisasie se personeel uitgebrei met top-aanstellings aan die hoof van elk van die vyf sentra vir uitmuntendheid. “Die herposisionering van ons handels merk is ‘n sleutelelement vir oorlewing in ons stormagtige plaaslike beleidsomgewing.
“Ná twee jaar van intensiewe navorsing en beraadslaging met alle belanghebbendes in die organisasie, is ons handelsmerk geherposisioneer ter bevordering van ons voortgesette strewe na ‘n organisasie vir die boer, in besit van die boer. “Ons organisatoriese herstrukturering sluit in ‘n kleiner direksie. Ons het sowat 68 Algemene Raadslede gehad en nou is daar 14 direkteure. Die provinsiale, bedryfs- en korporatiewe kamers voorsien die direksie van leiding, terwyl die sentra vir uitmuntendheid opdragte sal oorweeg en uitvoer. Die sentra sluit in Arbeid en Ontwikkeling , Ekonomie en Handel, Landelike Veiligheid, Grondsake en Natuurlike Hulpbronne, het hy gesê. agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 13
13
2017-10-31 05:37:49 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Agri SA kyk na dié oplossings Johannes Möller het hy in sy presidentsrede gesê dat, as deel van Agri SA se herstrukturering, die organisasie na oplossings soek om sy diens aan boere en lede meer vaartbelyn te maak. Nog ‘n dringende kwessie Sleutelkomponente an dié oplossings is die is die befondsing van van die SDA-strategie volgende: opkomende boere en sluit in: Die stigting Risikobestuur-lessenaar grondhervorming. Agri SA van ‘n rampfonds, Die Agri Risiko-lessenaar wat val benutting van publiekehet in samewerking met onder die Natuurlike Hulpbronneprivate vennootskappe Sentrum vir Uitmuntendheid is tydens vanjaar Barclays en die Land Bank (PPP’s), asook ‘n se Nampo Oesdagfees geloods. Hierdie ‘n befondsingsmodel met multiramp- landbouinisiatief word deur Senwes befonds. verskeie opsies ontwikkel. versekeringstelsel
V
Agri SA het die dienste van professor Andries Jordaan (direkteur: Rampbestuur, Opleiding en Onderrig by die Universiteit van die Vrystaat) bekom om Agri SA se bestaande landbourisiko- en reaksiemeganismes te hersien. Sy verslag is onlangs afgehandel en word tans in konsultasie met Agri SA en sy sleutelbelanghebbendes hersien. Agri SA het ook deelgeneem aan ‘n feitesending na die VSA se National Drought Mitigation Centre aan die Universiteit van Nebraska, asook die Northern Rockies Coordination Centre Incident Command Centre.
en infrastruktuur om rampverligtingsveldtogte te ondersteun.
Befondsingsmodelle Nog ‘n dringende kwessie is die befondsing van opkomende boere en grondhervorming. Agri SA het in samewerking met Barclays en die Land Bank ‘n befondsingsmodel met verskeie opsies ontwikkel. Met voldoende regeringsubsidies sal hierdie opsies ‘n beduidende impak hê. Die opsies sluit in kapitaalsubsidies in die vorm van ekwiteit of gestruktureerde lenings. Hierdie befondsingsmodelle vorm ‘n integrale deel van Agri SA se holistiese benadering tot grondhervorming.
Slim rampbestuur-oplossing As deel van die Agri Risiko-lessenaar beoog Agri SA om ‘n Smart Disaster Aid (SDA)-strategie te loods. Laasgenoemde sal op risikobestuur, asook aanpassing by en verligting van risiko in landbou oor die algemeen fokus. In die toekoms sal dit uitgebrei word om sektor-spesifieke risiko’s in oënskou te neem.
Transformasie-hub Agri SA se verteenwoordigers sal voortgaan om ‘n rol te speel om te verseker dat openbare befondsing doeltreffend aangewend word om transformasie teweeg te bring. Die hoofdoelwit is om akkurate
Martina Benadé (Agri SA), dr Koos Coetzee (MPO), en Willie Jacobs (Agri SA)
Dr Pieter Prinsloo (RPO) en Johannes Wege (Agri Oos-Kaap)
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 14
en opgedateerde data oor transformasie by te hou en om projekte te implementeer wat vroue en die jeug werklik bemagtig – werkbare projekte wat sigbare resultate oplewer. Hierdie resultate moet uitloop op goeienuusstories in die media. Agri SA beoog om “transformasie” te verander van bloot ‘n woord met negatiewe konnotasies na een wat geassosieer word met hoop. Verskeie provinsiale strukture het reeds opleidingsinisiatiewe van stapel gestuur wat gemik is op die verbetering in vaardighede en kennis van opkomende swart boere.
Landelike veiligheid Die sentrum se aktiwiteite word ondersteun deur die polisie, weermag, Nasionale Vervolgingsgesag (NVG) en die Instituut vir Sekerheidstudies (ISS). Met die steun van die regering beoog Agri SA om grondbesettings, plaasaanvalle en ander veiligheidskwessies aan te pak. Dit is uiters belangrik vir boere om te weet wat hul regte is en hoe om bedreigings doelgerig binne die wetsraamwerk aan te spreek.
Andy Mason (Kwanalu) en Niël Joubert (Vinpro)
Johan Kotzé (SAPPO), Chris Krone (Agri Wes-Kaap) en Thinus Ferreira (Agri SA)
Johannes Möller
Kobus Pienaar en Tom McLaughlin (Woolworths)
Kempen Nel (Vrystaat Landbou) en Fanus Stapelberg (TWK)
14 2017-10-31 05:38:08 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Mathews Phosa shares the ground rules for creating healthy partnerships Commercial agricultural producers in South Africa need partnerships, both vertically to participate in the agro-industrial value chain, as well as in some cases, horizontally with other producers to secure market contracts or to reduce input costs. These partnerships, however, must be fair, mutually beneficial and workable for all parties. This was the message of Dr Mathews Phosa, guest speaker at Agri SA’s 2017 congress. Dr Phosa is an attorney and politician.
H
e highlighted the following characteristics of healthy partnerships: • Good governance: In any partnership arrangement, be it in the agricultural sector or any other area of business, it is essential that there is compliance with all the applicable fiduciary and statutory requirements necessary. Good governance also promotes transparency and ensures that no one partner takes decisions affecting the production, profitability or pricing of the other partners. • Testing and verifying key information: When involved in negotiations for establishing a partnership, it is always good practice to independently verify key facts and figures such as input costs, pricing, and more to ensure that all information is correct that will be used to develop share percentages, feasibility of the partnership arrangement and financial responsibilities of all partners. It may not be a situation where one or other party is being dishonest about things; they themselves may simply be
making assumptions that are incorrect. • Independent and neutral facilitator: Another good strategy to adopt when considering a partnership arrangement, particularly with an entity, farmer or body with whom you are not familiar, is to make use of the services of an independent and neutral third party. This may be a representative of a commodity organisation or an attorney, auditor or someone who both parties can accept as being both honest and knowledgeable about the product or project that you intend developing. • Common ground, vision and mission: For parties who do not have extensive knowledge and previous interaction with each other, it is always a good idea to take the time to establish common ground. What are the likes and dislikes of the other party or group? • Flexibility and incremental independence: In terms of establishing a joint venture company or other form of partnership, Phosa suggested that one has to have a fair deal of flexibility, as no one has perfect insight at the onset of any
Dr Mathews Phosa
business venture. Such flexibility could relate to share-holding percentages, roles and responsibilities, as well as in matters such as meeting and communicating. In instances where an established commercial farmer and an emerging farmer enter into a partnership agreement, space may also be needed to enable emerging farmers to assume more responsibility, take on more work and even acquire more shares in the business operation as the business progresses and as their capacity develops. • Fair value for partners’ role: There should be agreement about values allocated to the different roles and resources brought into a partnership deal. Again it is not a bad idea to have an independent party facilitate a decision on how to allocate the values that different parties bring to a partnership. • Openness and transparency: Ultimately, as in any relationship, it is better to develop a partnership based on complete openness and transparency, laying the foundation for mutual respect and cooperation.
KONGRESBORGE/CONGRESS SPONSORS PLATINUM
GOUD/ GOLD
SILWER/SILVER
BRONS/ BRONZE
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 15
15
2017-10-31 05:38:22 PM
Agri Okt_Nov FINAL.indd 16
2017-10-31 05:38:24 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
A business-as-usual approach to disaster management will no longer suffice In an era characterised by the significant impact of climate change a business-as-usual approach to disaster management will no longer suffice, said Johannes Möller, previous president of Agri SA, at the congress. In discussing Smart Disaster Aid (SDA), Möller said that a multi-disciplinary approach to disaster (risk) management is required.
“
D
isaster management should focus on integration of risk assessment, reduction, mitigation and response, as well as recovery, especially when it comes to the agricultural sector. “The agricultural sector is exposed to many hazards, mainly natural (atmospheric, geological and hydrological) such as floods, droughts and veldfires, if not human induced. Disasters call for government relief following these events, but there is also a growing realisation that the taxpayer cannot be expected to fund all the losses, Möller said. He pointed out that this approach is often embedded in government’s policy of limiting any disaster relief to uninsurable losses that occur during floods and tornados. Local policy seems to support this approach. Agri SA learnt from international experience that disaster management should be approached in a more holistic fashion, i.e. focussing on prevention and mitigation with a lesser emphasis on response and recovery.
“National drought policy should establish a clear set of principles or operating guidelines to govern the management of drought and its impact. An organisational structure is required that enhances coordination within and between levels of government and with stakeholders. “South Africa’s agriculture contributes to economic growth, employment, export earnings and most importantly, ensures South Africa’s food security. “According to the OECD’s producer support estimates (PSEs), the level of subsidies for South African agriculture is among the lowest in the world, with South Africa falling within the lowest five countries in the world. For these reasons, disaster support measures for South African agriculture hold merit.” Möller said that within this context, Agri SA proposes the establishment of a Smart Disaster Aid (SDA) strategy to proactively manage and mitigate the negative impact of disasters on South Africa’s agricultural sector. “The SDA strategy is intended to be a supportive component of the Agri Risk Desk. The Agri Risk Desk will focus on risk management, adaption and mitigation in
agriculture in general. Going forward, this will be expanded to consider more sector specific risks.” The SDA strategy incorporates four key components: • Establishing a disaster fund to which government and the farming community (and/or general public) contribute on a 50:50 basis. Incentivising private sector contributions through tax incentives could be considered. Management of such a fund is to be decided to incorporate – • leveraging public-private partnerships (PPPs); • promoting a multi-peril agricultural insurance system; and • establishing infrastructure to support disaster relief initiatives. “The successful implementation of the SDA strategy requires collaboration between government, the agricultural and private sectors (especially banks and insurers) as well as support from the general public. Only through collaboration can we successfully manage and mitigate the impact of disasters, with the aim of nurturing our agricultural sector and securing food security,” Möller said.
Stefan Hanekom en Daan Venter (Vrystaat Landbou)
Jannie de Villiers (Graan SA) en Borrie Erasmus (Agri SA)
Dr Jan Visser en Johannes Möller (Agri SA) en Hendrik Ackermann (Agri Noord-Kaap)
Dr Requier Wait, Jahni de Villiers en Piet Matthee (almal van Agri SA)
Sandy La Marque (Kwanalu), Kathy Hurley (SA Cane Growers), Roy Dandala, Steven Walder (Kwanalu) and Ronda Naidu (SA Cane Growers)
Mariaan van der Westhuizen (Agri Noord-Kaap) en Jana Robinson (Agri SA)
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 17
17
2017-10-31 05:38:40 PM
Argi-SA-Ad.pdf
1
2015/09/23
2:49 PM
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
Agri Okt_Nov FINAL.indd 18
2017-10-31 05:39:28 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Vennootskappe noodsaaklik om risiko’s vir boere te neutraliseer Boere het multi-belanghebbervennootskappe nodig om ernstige risiko’s in die landbou te identifiseer en daarop te reageer.
D
Jaco Minnaar (Graan SA), André Roux (Wes-Kaap-droogtekoördineerder), prof Andries Jordaan (Agri Risiko-lessenaar) en Francois Strydom (Senwes)
ié tema het tydens ‘n bespreking sessie by die kongres onder die loep gekom. “Hoewel ons die risiko’s moet identifiseer, moet ons ook die geleenthede raaksien,” het Francois Strydom, uitvoerende hoof van Senwes, programdirekteur van die sessie, gesê. Hy het die blaam van onsekerheid en die gebrek aan beleggings in die landbousektor op regeringskorrupsie en beleidsonsekerheid geplaas. In plaas daarvan dat die regering die regte dinge doen en die regte klimaat vir beleggings skep, is dit gemeenskapsorganisasies wat die wa deur die drif moet trek, volgens Strydom. “Ons moet met die regte vennootskappe dié disfunksionaliteit regruk. Ons moet met die regte vennootskappe ons gemeenskappe bou en jong, eerlike leiers kweek. Ek glo egter dat ons nie moet afbreek nie, maar liewer die goed wat verkeerd is, regmaak,” het Strydom gesê.
Ramphulp Prof Andries Jordaan van die Agri Risikolessenaar het gesê Agri SA het dié lessenaar tot stand gebring om die risiko van rampe beter te verstaan en dit beter te bestuur. “Ons kyk na maniere om die risiko te verminder en om ramphulp meer veerkragtig te maak. Ons wil die voorbereiding op
Dirk Kok (OFM) en Pietman Roos (Agri SA)
rampe, en die reaksie daarop, verbeter en so word. Die regering se begrotingstelsel ook die herstel en heropbou daarna.” veroorsaak dat ramphulp slagoffers Prof Jordaan het daarop gewys dat rampe heeltemal te laat bereik. baie wyer as net droogtes en vloede beskou In die Wes-Kaap het hulle geleer dat die moet word. Daar is ook gebrek aan koördinasie, veldbrande, sprinkane, veral op distriksvlak, “Ons moet weet wat tornado’s, diere- en ‘n groot probleem is. die situasie op enige plantsiektes en vele Die proses moet ook tydstip regoor die land meer. meer deursigtig wees. is. Daarvoor is boere se “Ons moet die Dit is ook belangrik samewerking noodsaaklik regering ook oortuig om verskaffers se dat om ramphulp beter samewerking te kry. en moet hulle ons te bestuur, ook in sy Verskaffers moet ook deurlopend van die regte belang is.” verkieslik binne 30 dae inligting voorsien.” Prof Jordaan het betaal word. beklemtoon dat ‘n Daar moet ook behoorlike databasis noodsaaklik is om die duidelike kriteria wees oor wie vir ramphulp Agri Risiko-lessenaar te laat slaag. “Ons kwalifiseer. “As ‘n boer byvoorbeeld nie sy moet weet wat die situasie op enige tydstip weidingskapasiteit nakom nie, moet hy of sy regoor die land is. Daarvoor is boere se nie vir ramphulp kwalifiseer nie,” het Roux samewerking noodsaaklik en moet hulle ons gesê. deurlopend van die regte inligting voorsien.” Boer se perspektief Daar word na die ontwikkeling van ‘n Jaco Minnaar, voorsitter van Graan SA, toep gekyk om dié proses vir boere makliker het ‘n boer se perspektief belig en risiko’s te maak. soos grondhervorming, onvoorspelbare
Beter koördinering André Roux, spesiale aanstelling by die premier van die Wes-Kaap se kantoor vir droogtehulpkoördinering, het gesê daar moet eers ‘n behoorlike stelsel in plek wees voordat fondse aan rampslagoffers toegeken
Derek Donkin (Subtropico) en Jolanda Andrag (Agri SA)
weerpatrone en die stand van die ekonomie uitgesonder. Hy het gesê dat vennootskappe nodig is om die risiko’s te neutraliseer en dat boere deesdae nie sonder vennote kan boer nie. Graan SA het byvoorbeeld reeds vennootskappe met navorsings instansies om meer van sekere risiko’s te wete te kom. “Daar is ook omdraaistrategieë vir sekere bedrywe soos die koringbedryf nodig en ons het besef dit is noodsaaklik om alle rolspelers te betrek, want oorlewing van die bedryf is in al die rolspelers se belang. Vennootskappe gebeur wanneer ons met mekaar praat. Daar moet ook groei en sukses vir alle vennote wees om ‘n vennootskap te laat slaag,” volgens Minnaar. agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 19
19
2017-10-31 05:39:40 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Kritieke rol van water onder die soeklig Suid-Afrika het nét soveel water en namate die bevolking groei, neem die druk op die beskikbare water toe. Daar gaan eenvoudig nie meer water vir besproeiing beskikbaar wees nie.
Charl Senekal (Senekal Boerdery), Janse Rabie (Agri SA, gespreksleier), oudregter Antonie Gildenhuys), Isa Thomson (hoofingenieur, departement water en sanitasie en Johan van der Berg (Santam)
S
ó het Isa Thomson, hoofingenieur van die departement water en sanitasie by die kongres gesê. Thompson het deelgeneem aan ‘n sessie wat die kritieke rol wat water in die toekoms van landbou gaan speel, onder die soeklig geplaas het. “Ons kan eenvoudig nie meer water maak nie. Daarom moet die beskikbare water regverdig tussen alle rolspelers verdeel word. Ons sal die beskikbare water moet rek en beter benut,” het sy gesê. Al is Suid-Afrika een van die 30 droogste lande in die wêreld, is dit op die voorpunt van besproeiingsontwikkeling en -navorsing. Daar word heelwat goeie navorsing deur instansies soos die LNR en sommige staatsdepartemente gedoen oor hoe om water beter te benut, maar sy neem dié instansies kwalik omdat hulle die resultate nie beter aan watergebruikers soos boere kommunikeer nie, het Thomson gesê. Sy het ook gesê dat boere beter na die omgewing moet omsien deur onder meer te sorg dat minder chemikalieë in riviere beland.
Siklusse Die weerkenner Johan van der Berg, bestuurder van gespesialiseerde oesversekering by Santam, het gesê dat hoewel dit uiters moeilik is om die klimaat te voorspel omdat daar soveel veranderlikes is, daar tog tendense is, maar SuidAfrikaners beplan te min daarvolgens. Daar is byvoorbeeld duidelike siklusse van droogtejare en van goeie reënjare. Hy het gesê dat huidige klimaatafwykings in die Suidelike halfrond dalk nie so erg is as wat algemeen aanvaar word nie. Die eerste helfte van die vorige eeu was byvoorbeeld baie droër as wat tans die geval is. Hy het voorgestel dat die opbergingskapasiteit van Suid-Afrika se agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 20
damme vergroot moet word. “Moenie dink dat as ‘n dam vol is dit nie weer gaan leeg word nie. Die enigste tyd wanneer ‘n mens iets aan ‘n droogte kan doen, is wanneer daar nie droogte is nie.”
het juis ten doel dat plaaslike gemeenskappe betrokke moet raak. Boere het dus die reg om betrokke te raak by die bestuur van watersake, het dr Gildenhuys gesê.
Wat kan boere doen? Volgens dr Gildenhuys kan boere op verskeie Besproeiingskemas maniere by beter waterbestuur betrokke Charl Senekal van Senekal Boerdery raak deur byvoorbeeld toe te sien dat naby Pongola, het gesê dat Suid-Afrika opvangsgebiede nie agteruit gaan nie en se boere min water van die regering dat waterbesoedeling verminder word. Hulle ontvang in vergelyking met ander lande. moet ook toesien dat die wet toegepas word. Hy het aanbeveel dat die regering meer “Julle hoef nie met die hoed in die hand na besproeiingskemas soos dié by Vaalharts bou die regering toe te gaan nie. Die regering wat in die vorige eeu ‘n groot rol gespeel het moet bloot sy werk doen en die wet toepas.” om arm Afrikaners op te hef. Hy het ook voorgestel dat ‘n groep boere “Sulke skemas kan vandag ‘n groot rol byvoorbeeld self ‘n speel om ontwikkelende opgaardam bou en Al is Suid-Afrika een boere te vestig,” het privaatfinansiering hy gesê. Hy het ook van die 30 droogste daarvoor bekom. Hulle aanbeveel dat Suidlande in die wêreld, is kan dan die lening Afrikaanse boere dit op die voorpunt van terugbetaal deur middel meer drupbesproeiing besproeiingsontwikkeling van heffings wat op die toepas, aangesien dit gebruik van die water en -navorsing. minder water gebruik en gehef word. opbrengs verhoog. Dr Gildenhuys het Pas wet toe voorts gesê dat hy baie bekommerd is oor Oudregter Antonie Gildenhuys het op die die ondeursigtige proses as dit by die uitreik probleem van onregmatige wateronttrekking van waterlisensies kom. ‘n Onafhanklike gewys en dat oortreders skotvry daarvan statutêre organisasie wat dié taak behartig, afkom omdat Suid-Afrika se goeie waterwet sou die ideaal wees. So ‘n organisasie moet nie toegepas word nie. onafhanklik van die regering en politieke “Dit vat heeltemal te lank vir oortreders partye wees. om voor die hof te verskyn wanneer hulle wel Verder kan baie meer gedoen word om vasgevat word. ‘n Vinnige hofverskyning en watervermorsing te bekamp. Suid-Afrika het ‘n vinnige vonnis sal as afskrikmiddel dien, sowat 8 000 km waterkanale. Daar word nie net vir wateroortredings nie, maar vir alle bereken dat watervermorsing uit dié kanale misdaad in die land,” het hy gesê. tot soveel as 30% kan wees. “As dié kanale Hy het voorgestel dat die huidige opgegradeer word, kan ons baie water watertribunaal met ‘n waterhof vervang spaar. Dit is iets waarby die privaatsektor ook word wat in watersake spesialiseer. Hy is ook betrokke kan raak. Boere kan ook baie meer teen die sentralisasie van watersake by ‘n doen om opkomende boere te help om water nasionale staatsdepartement. Die waterwet meer doeltreffend te gebruik,” het hy gesê.
20 2017-10-31 05:39:41 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Vennootskappe kan belangrike transformasierol speel Transformasie-prerogatiewe en maatskaplike ooreenkomste kan die sleutel tot arbeidsverhoudinge en nasionale politieke stabiliteit wees. Dit was die fokuspunt van ‘n sessie wat ontwikkeling en transformasie in die landbou deur middel van vennootskappe onder die soeklig geplaas het.
André Cloete (nuwe-era-boer), Leon de Beer (NWKV), Kobus Pienaar (Woolworths) en dr Madime Makoena (AgrBEE-Handvesraad)
K
obus Pienaar van Woolworths, wat die gespreksleier was, het ter inleiding gesê dat transformasie ‘n komplekse saak is wat tot baie spanning in die landboubedryf lei. “President Jacob Zuma het byvoorbeeld gesê dat versoening in Suid-Afrika nie moontlik is sonder grondhervorming nie.”
Sien die geleentheid raak Dr Madime Makoena, voorsitter van die AgriBEE-Handvesraad, het gesê dat vennootskappe om transformasie in die landbou te bewerkstellig, noodsaaklik is, maar dit is belangrik dat dié vennootskappe goed bestuur word. “Vennootskappe met kommersiële boere is vir ontwikkelende boere belangrik omdat dit hulle ekonomie van skaal vergroot, marktoegang vir hulle makliker maak en hulle help om vaardighede aan te leer. “Kommersiële boere moet BEE nie as ‘n straf sien nie, maar as ‘n geleentheid om opkomende boere te help. Ons het julle vennootskappe nodig sodat ons boerderye ook ‘n sinvolle bydrae tot die ekonomie kan lewer,” het Makoena gesê. Hoekom steeds hieroor praat? André Cloete, ‘n appelboer van die WesKaap wat voorheen as Landbouskrywers SA se Nuwe Toetreder tot Landbou, sowel as Toyota SA/Agri SA se Nuweoes-wenner gekroon is, het gesê dat hy verstom is dat boere steeds oor transformasie 20 jaar ná die aanvang van Suid-Afrika
se demokrasie praat. “Gaan ons oor Regering moet kant bring tien jaar steeds hieroor praat en steeds Leon de Beer, hoofbestuurder van die niks doen nie? Ons moet vir die regering Nasionale Wolkwekersvereniging (NWKV), ons transformasie-suksesverhale wys en het gesê dat ontwikkeling eintlik die regering hoe suksesvolle vennootskappe werk. se verantwoordelikheid behoort te wees. Ons moet die regering by die hand vat en “Daar moet ‘n gesamentlike benadering vra dat hulle betrokke tot ontwikkeling wees raak sodat hulle fondse wat alle rolspelers Ons werk nie net vir kan verskaf.” betrek. Dit moet onsself nie, maar vir die Cloete het gesê bedryfsorganisasies hele land se bevolking dat vennootskappe insluit.” Hy het op die hom gehelp het om en ons moet vir ons land NWKV se suksesvolle ‘n suksesvolle boer te transformasieprojekte se kinders sorg. Wees word wat op eie bene gewys wat skipbreuk kan proaktief en maak ‘n staan. lei as die regering nie sy verskil. Dis nie ‘n kopskuif “Ons werk nie net beloofde steun gee nie. nie, maar ‘n hartskuif. vir onsself nie, maar “Ek glo dat die Vat iemand se hand en vir die hele land se sukses van ontwikke bevolking en ons moet maak ‘n verskil. lingsgemeenskappe vir ons land se kinders daarin lê dat sorg. Wees pro-aktief begunstigdes bemagtig moet en maak ‘n verskil. Dis nie ‘n kopskuif nie, word om hulleself te help, hulle lewens maar ‘n hartskuif. Vat iemand se hand en te verbeter en voortaan hulle eie lot te maak ‘n verskil,” het Cloete gesê. bepaal.”
Adri Kitshoff-Botha (Wildbedryf SA) en Willem van Jaarsveld (Agri Limpopo)
Dan Kriek (Vrystaat Landbou) en Janse Rabie (Agri SA) agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 21
21
2017-10-31 05:39:47 PM
Farm-Ag International kombineer jarelange kennis en ondervinding van die landbou chemiese sektor met passie en toewyding. Die aanbied van beproefde gewasbeskermings oplossings teen mededingende pryse is nie al wat ons doen nie, MAAR dit is wĂe ons is. Dit is hoekom ons trots is om Farm-Ag produkte aan alle landbouprodusente te verskaf.
FARM-AG INTERNATIONAL (PTY) LTD. ‘n Vlak twee bydraer tot B-BBEE en ISO 9001:2008 Gesertifiseerde Maatskappy Durban - Tel: +27(0)3100 33 486 | Pretoria - Tel: +27(0)12 548 0055/+27 (0)71 422 3258 | Kaap - Tel: +27(0)60 509 7377 info@farmag.co.za | www.farmag.co.za
Agri Okt_Nov FINAL.indd 22
2017-10-31 05:39:52 PM
agri Promosie/Promotional
Farm-Ag op die groeipad “Farm-Ag se doelwit is om op lang termyn ’n gerekende verskaffer van gewasbeskerming-oplossings vir die landbou in Afrika te word.” Farm-Ag het ten doel om voort te bou op sy uitgebreide ervaring as die voorste verskaffer van landbouchemikalieë aan die landbou bedryf regoor Afrika en daardeur homself in die breër landbousfeer te vestig. Farm-Ag het hom gevolglik verbind tot die verskaffing van nie alleen gehalteprodukte aan die Vasteland nie, maar ook om die nodige tegniese vaardighede en ondersteuningsdienste te bied aan ’n mark wat ongetwyfeld leiding vereis.
Johann Korkie
F
arm-Ag International is in Maart 2011 in Durban gestig en het sedertdien uitstaande groei in sowel Suid-Afrika as Afrika ervaar. Dié groei het gepaard gegaan met ’n styging in die aantal produkte wat Farm-Ag sy kliënte bied, om nie van die toename in sy kliënte-basis te praat nie. Farm-Ag International fokus op die voorsiening van kostedoeltreffende oplossings aan sy kliënte deur landbouplaagdoders van gehalte aan hulle te voorsien, aangevul deur doeltreffende diensverskaffing en tegniese ondersteuning deur sy ervare tegniese span. Die maatskappy doen sake met boere op wie daar deurlopend druk is om insetkoste sover moontlik te beperk. Produkte word in-huis by sy doelgemaak te fasiliteite geformuleer, maar ook van die voorste internasionale vervaardigers bekom en ingevoer. Dit word onder die Farm-Aghandelsmerk aan groothandelaars, regstreeks aan grootskaal-landbouprodusente of via
verskaffers aan die eindgebruiker voorsien. Besondere klem word daarop gelê om die vereiste registrasies te verkry in lande waar die maatskappy sake doen. Dit het reeds gelei tot ’n aansienlike hoeveelheid registrasies in die betrokke Afrika-lande en die deurlopende vergroting van sy portefeulje om ’n mandjie produkte aan te bied aan die produsente van gewasse soos suiker, mielies, koring, katoen, vrugte en hout. Farm-Ag het tans meer as 100 produk registrasies in Suid Afrika alleen en ’n verdere 100 registrasies elders in Afrika. Die maatskappy se mikpunt is om jaarliks 15 nuwe registrasies in SuidAfrika alleen te handhaaf. Een van die maatskappy se grootste pluspunte is sy moderne, pasgemaakte laboratorium, wat nie alleen die nodige toetsing doen wat vereis word om nuwe produkte te registreer nie, maar ook deurlopend seker te maak dat die gehalte van bestaande produkte dieselfde bly. Elke besending produkte van Farm-Ag se Durbanaanleg word geëvalueer om te verseker dat dit deurgaans aan die streng standaarde voldoen. Farm-Ag is te alle tye ingestel op die omgewings- en gesondheidskwessies van produkte en is die hoogste internasionale standaarde is vir Farm-Ag ’n saak van
erns – nie alleen oor die welsyn van diegene wat sy produkte gebruik nie maar ook om die veiligheid te verseker van die eindprodukte wat wêreldwyd op winkelrakke beland. Nog ’n uiters belangrike rol van FarmAg se tegniese span en die laboratorium is die identifikasie en registrasie van veilige alternatiewe vir produkte wat nie meer veilig vir gebruik geag word nie. Die maatskappy is deurlopend op soek na alternatiewe wat boere in staat sal stel om chemikalieë met oordeel te gebruik maar terselfdertyd optimaal te produseer. Farm-Ag handhaaf en koester sy groot betrokkenheid in die suikerbedryf steeds. Die Farm-Ag span het egter die nodigheid vir verdere diversifisering van sy produk-aanbod raakgesien en sodoende produkregistrasies gekoop vanaf Cipla Agricare. Dit het toegang tot produsente verseker wat mielies, sitrus, sojabone en ander gewasse produseer en die waardevolle basis voorsien vir verdere uitbreiding. Farm-Ag het nie daar opgehou nie en in 2013 sowat R12 miljoen geïnvesteer om sy produksiefasiliteite in geheel op te gradeer. Dit het die vervanging van uitgediende toerusting en die verjonging van ondoeltreffende stelsels ingesluit. Die eindresultaat is moderne geriewe in staat om produkte van die hoogste spesifikasies te vervaardig. Dié fasiliteite het ’n ISO 9001:2008-akkreditasie. Farm-Ag is ook trots op die erkenning wat hy in die breër sake-omgewing geniet. Sertifiserings van onder meer CropLife SA, ’n vereniging wat verantwoordelike vervaardigers en verskaffers van gewasbeskermingsprodukte verteenwoordig, en Avcasa, wat die gewasbeskerming- en dieregesondheidbedrywe in Suid-Afrika verteenwoordig, getuig hiervan. agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 23
23
2017-10-31 05:40:09 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Turn your fear into hope “We live in a VUCA world that is characterised by constant fast change and uncertainty. VUCA is an acronym used to describe or reflect on the volatility, uncertainty, complexity and ambiguity of general conditions and situations. Borders between disciplines are becoming blurred and no one can be in a comfort zone that people were in 30 years ago. Nothing is clear-cut and there are different perspectives on the same event. And people are look for ways to deal with this VUCA world.”
R
achel Jafta, chairperson of Media 24, was a guest speaker at the congress and said that what makes the world VUCA is primarily fastchanging technology. Technology changes so rapidly that most governments fall behind. Technology has many advantages, although it scares many people. “Technology allows us to address people’s basic needs much faster - such as their need for food. Many people now also have access to the mainstream economy. The digital era has also enabled us to bring education to many people who did not have such opportunities in the past.” Jafta said that to grasp the advantages of technology is one way of dealing with the VUCA world. Artificial intelligance will, for instance, make a huge difference to how people will live and will conduct business
in future. She believes that the new emerging economy will in future make a huge contribution to the national economy because of technology. She also believes that women are an underrated resource and, if properly integrated with the economy, they could make a huge Dan Kriek (Agri SA), Rachel Jafta (Media24) en contribution. Johannes Möller (Agri SA) “South African head one. Cool minds will find solutions for farmers are held in high our problems. Turn your fear into hope,” Jafta esteem throughout the world. Do what you said. do best, be a united force and tackle VUCA
Misdaadsyfers skokkend Agri SA merk met groot kommer dat dit uit die polisie se bekendmaking van die 2016-’17-misdaadsyfers blyk dat geweldsmisdaad in die afgelope boekjaar weereens toegeneem het.
G
“
eweldsmisdade het in die afgelope vier boekjare bly toeneem en sluit van die misdade in waaraan boere en landelike gemeenskappe die meeste blootgestel word,” se Kobus Breytenbach, voorsitter van Agri SA se landelike beveiligingskomitee. Geweldsmisdade sluit in misdade soos moord, poging tot moord en rooftogte met verswarende omstandighede, waaronder die uiters gevreesde triomisdade (motorkapings, huis- en sakerooftogte) val. Moord het met 1,8%, gewapende rooftogte met 6,4%, huisrooftogte met 7,4% en motorkapings met 14,5% toegeneem. Triomisdade het in totaal met ‘n skokkende 8,4% toegeneem. Hoewel alle boere en landelike gemeenskappe wêreldwyd onder misdaad deurloop, is Suid-Afrikaanse boere die uitsondering weens die uiters gewelddadige aard van plaasaanvalle. Veral in die afgelope maande is talle
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 24
regeringsdepartemente, sal bly skakel plaasgemeenskappe geruk deur grusame om die implementering van die Landelike plaasaanvalle waar die slagoffers erge Beveiligingstrategie te bewerkstellig, is marteling verduur het. die Agri Securitas Meer as 8 500 Trustfonds ‘n plaasaanvalle en Só ‘n aanslag is praktiese instrument 925 moorde het oor nie bevorderlik vir om ‘n verskil te ‘n tydperk van 14 voedselsekerheid nie en maak in boerdery jaar plaasgevind en gemeenskappe. dit spreek boekdele dit is belangrik om te Die Agri Securitas van die volgehoue onthou dat die landbou Trustfonds beywer hom misdaadaanslag op die enigste sektor was onder meer vir bystand boere en plaaswerkers. wat hoop laat opvlam het vir kommunikasie “Só ‘n aanslag in die eerste en tweede netwerke in landelike is nie bevorderlik vir kwartale van 2017. gemeenskappe, voedselsekerheid nie traumaberading op en dit is belangrik plaaslike vlak en om te onthou dat die oprigting van valhekke. landbou die enigste sektor was wat hoop Daarby gee die Trustfonds op laat opvlam het in die eerste en tweede deurlopende wyse aandag aan die kwartale van 2017. In die eerste kwartaal onderliggende persepsieprobleme wat het die landbou 22% tot die ekonomie moontlik tot plaasaanvalle en -moorde kan bygedra, wat tot 33,6% in die tweede bydra en probeer ons daadwerklik om dit kwartaal toegeneem het,” sê Breytenbach. te verander deur skakeling met die regering Hoewel Agri SA op beleidsvlak en landelike gemeenskappe. met die polisie, en uiteraard alle
24 2017-10-31 05:40:10 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Groot harte, oop beursies en ‘n hupstoot vir landelike veiligheid Verskeie insetverskaffers en rolspelers het tydens die Agri SA-kongres skenkings aan die Agri Securitas Trustfonds en die Droogtehulpfonds gedoen. Suid-Afrika se boere sê dankie! Japie Grobler, voorsitter van die Trustfonds, het die skenkings in ontvangs geneem. Grobler, in die rystoel, herstel ná ‘n motorongeluk.
Japie Grobler by Dirk Kok (OFM) en Danie Minnaar (Senwes). OFM, NWK, Afgri en Senwes het saam R456 000 geskenk. Japie Grobler by Magda du Toit van Monsanto, wat R1 miljoen geskenk het
Japie Grobler by Gerhard Diedericks van Santam Landbou, wat R250 000 geskenk het. Regs is Willem van Zyl van Sanlam wat sy beurt afwag. Japie Grobler by Willem van Zyl van Sanlam, wat R500 000 geskenk het
Japie Grobler by Ben Stander van Bikers Against Crime, wat R60 000 geskenk het
Kallie Roets van WesBank, wat R500 000 geskenk het vir Agri SA se Droogtehulpfonds, by Johannes Möller en Omri van Zyl (Agri SA) agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 25
25
2017-10-31 05:40:36 PM
A16709
agri Promosie/Promotional
DIT IS HOE ONS ’N GROEIENDE BEVOLKING GAAN VOED VINNIGE BEVOLKINGSGROEI
ONS PROBLEEM
Teen 2025 sal daar 4 MILJOEN meer monde wees om te voed. Dit is
7 MILJOEN meer as 2010.
3427 babas word elke dag gebore, 3 meer monde om te voed elke minuut.
dit is
https://populationpyramid.net/south-africa/2025/
VOEDSELPRODUKSIEBEDREIGING Klimaatsverandering Beperkte en krimpende hulpbronne Plae
https://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022015.pdf
GM-GEWASSE
WAT KRY JY?
DIE OPLOSSING
Voordele van GM-gewasse: Plantvariëteite wat die volgende bied: • • • • • •
Groter oes Doeltreffender gebruik van hulpbronne Insekverdraagsaamheid Onkruiddoderverdraagsaamheid Groter biodiversiteit Verhoogde opbrengs
Beter saad help boere om meer te produseer, terwyl hul minder gebruik
Globaal in 2016 het 18 miljoen boere in 26 lande 185,1 miljoen hektaar GM-gewasse geplant. (ISAAA.2016). Sedert 1996 is die gebruik van plaagdoders met 581.4 kg aktiewe bestanddeel verminder en die omgewingsimpak gemeet deur die omgewingsimpak-kwosiënt (EIK-) aanwyser, het met 18.5% gedaal. (Brookes & Barfoot)
Verhoogde volhoubaarheid Verminderde kweekhuisgasse
Besoek ons verwysingshulpbronne op sosiale media.
Afname in plaag- en onkruiddodergebruik GENOEG GESONDE VOEDSEL
Agri Okt_Nov FINAL.indd 26
GEEN NADELIGE GEVOLGE GEDOKUMENTEER
Verhoogde voedselsekerheid
Monsanto is ’n geregistreerde handelsnaam van Monsanto Technology LLC. Monsanto Suid-Afrika (Edms) Bpk, Posbus 69933, Bryanston, 2021.
agri AUG • SEPT ‘17 bladsy/page
20 jaar van produksie op meer as 2,5 miljard hektaar wêreldwyd
Tel: 011 790-8200 customercare.sa@monsanto.com
26 2017-10-31 05:40:38 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Soweto is ‘n lekker plek
Agri SA se damesdag tydens die kongres het ‘n uitstappie na Soweto behels. Dit het nie net besienswaardighede soos die Nelson Mandela-museum en die Hector Peterson gedenkteken ingesluit nie, maar ook smullekker Afrika-disse. Die dames meen Soweto is ‘n baie interessante stad. Anneke Roux van Agri SA het die foto’s geneem.
agri AUG • SEPT ‘17 bladsy/
Agri Okt_Nov FINAL.indd 27
2017-10-31 05:40:48 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Só is daar gekuier! Die jaarlikse informele funksie tydens kongres is ‘n geleentheid waar boere bietjie van die stres van al die gewigtige sake op die agenda kan ontsnap. Santam Landbou het die geleentheid geborg. Dié fotos is by die geleentheid geneem.
Pierre Vercueil (Agri Noordes), Boeta Dippenaar (Agri Noordwes) en Anette Steyn (DA se skaduminister van landbou)
Tertia en Jaco Minnaar (Graan SA)
Willie en Renata Jacobs (Land Bank)
Adé Prinsloo (NWKV) en Ronell en Henk van Wyk (Agri Noord-Kaap)
Shawn Stableberg en Cobus de Bruyn (Nedbank)
Christo en Merlyn van der Rheede (Agri SA)
Johannes en Delene Möller (Agri SA) en Hein Wagner (een van die gassprekers)
Marike Oberholzer en Jurita van Zyl (Agri SA)
Agri Okt_Nov FINAL.indd 28
Petro en Eben Pienaar (Agri Noordwes)
Leon de Beer, Guillau du Toit en Harry Prinsloo (almal van die NWKV)
John Hudson en Zhann Meyer (Nedbank)
agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Nic Opperman (voorheen van Agri SA) en Nico von Burick (Landbouweekblad)
Jahni en Pierre de Villiers (Agri SA)
Elize van der Westhuizen (Comply Plus) en Niël Joubert (Vinpro)
Annelize Crosby en Jolanda Andrag (Agri SA)
28 2017-10-31 05:41:25 PM
agri
FOKUS • FOCUS Agri SA Kongres 2017/Agri SA Congress 2017
Erkenning vir troue diens
Drie boere en ‘n aantal oud-personeel van Agri SA het by kongres toekennings ontvang vir staatmakerdiens.
Johannes Möller by Hannie en Gideon Anderson, wat ‘n toekennning van Agri SA se Algemene Raad gekry het.
Johannes Möller en Omri van Zyl by Johan Pienaar (middel), wat ‘n toekenning van die Algemene Raad gekry en ‘n goue lapelwapen ontvang het.
Elize van der Westhuizen het ‘n toekenning en ‘n goue lapelwapen van die Algemene Raad gekry. By haar is Johannes Möller en Omri van Zyl.
Johannes Möller en Omri van Zyl by Nic en Mieke Opperman. Opperman het ‘n toekenning van die Algemene Raad gekry en ‘n goue lapelwapen.
Johannes Möller en Omri van Zyl by dr Jan Visser (middel), wat ‘n toekenning van die Algemene Raad gekry en ‘n goue lapelwapen ontvang het.
Charl Senekal (middel) het ‘n toekenning van die Algemene Raad gekry en ‘n goue lapelwapen. By hom is Johannes Möller en Omri van Zyl.
Die Agri Gauteng-span is voor: Thinus van Zijl, dr Willem Pretorius en Karien Pretorius. Agter: Ansie van Zijl, Borrie Erasmus (Vrystaat Landbou), Marietjie Odendaal, Ellen van Niekerk en Tommy Rudolph.
Die Agri SA-personeel sing vir oulaas vir Johannes en Delene Möller.
Willie en Frankie Fourie en Welma en Lourie Bosman (Bosman is ‘n vorige president van Agri SA)
Robbie Robinson, Preline Swart (Graan SA) en Jana Robinson (Agri SA)
Gregory Smith en Leanne George (Agri SA)
André Roux (Wes-Kaap-Droogtekomitee) en Niel Esterhuyse (Santam Landbou)
Die Santam Landbou-span: Agter is Wouter Badenhorst en Hanlie Kroese en voor Gerhard Diedericks en Willem van Zyl agri OKT/OCT • NOV ‘17 bladsy/page
Agri Okt_Nov FINAL.indd 29
29
2017-10-31 05:41:55 PM
AFGEROND EN REG VIR DIE VOLGENDE VEILING! EPOL se Herbivore All in One is nie net bekostigbaar nie, maar ook geredelik beskikbaar in die mark.
Dankie EPOL! Kobus en Koos du Toit uppe marketing A16540
Modimolle, Limpopo
HERBIVORE ALL IN ONE Herbivore All in One is ’n gerieflike en veilige proteïenbronproduk om diere ekonomies af te rond vir veilings saam met ruvoer en/of weiding.
Vir meer inligting oor spesifieke voere en dienste, kontak: RCL FOODS: www.rclfoods.com, EPOL: +27(0)31 242-8600 | www.epol.co.za Herbivore All in One (V22476) (Wet 36 van 1947)
Agri Okt_Nov FINAL.indd 30
2017-10-31 05:41:57 PM