Increases in helmet use among students: Effectiveness of school-based helmet use program in Vietnam

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CHƯƠNG TRÌNH CAN THIỆP GIÁO DỤC TĂNG CƯỜNG ĐỘI MŨ BẢO HIỂM THÔNG QUA NHÀ TRƯỜNG TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC TẠI VIỆT NAM Trình bày tại hội nghị thường niên Hội YTCC Việt Nam, 28/11/2014 Bùi Văn Trường Quản lý Theo dõi và Đánh giá, Quỹ Phòng chống thương vong Châu Á Trương Nguyệt Trang Quản lý dự án Mũ bảo hiểm trẻ em, Quỹ Phòng chống thương vong Châu Á

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

1.

Tổng quan: Gánh nặng tử vong do tử vong giao thông

2.

Sử dụng mũ bảo hiểm ở Việt Nam

3.

Chương trình giáo dục tăng cường đội mũ bảo hiểm

4.

Phương pháp đánh giá

5.

Kết quả

6.

Kết luận

7.

Thông tin về Quỹ Phòng chống thương vong Châu Á

GÁNH NẶNG BỆNH TẬT TOÀN CẦU

Nguyên nhân tử vong hàng đầu

Nguyên nhân tử vong hàng đầu

1

Bệnh mạch vành

1

Bệnh mạch vành

2

Đột quị

2

Thiếu máu não do cao huyết áp

3

Bệnh nghẽn đường thở mãn tính

3

Bệnh nghẽn đường thở mãn tính

4

Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới

4

Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới

5

Ung thư phổi

5

Chấn thương giao thông

6

HIV/AIDS

6

Ung thư phổi

7

Tiêu chảy

7

Đái đường

8

Chấn thương giao thông

8

Bệnh tim mạch do cao huyết áp

9

Đái đường

9

Ung thu dạ dày

10

Lao

10

HIV/AIDS

2010 Nguồn: Tổ chức y tế thế giới (WHO)

2030

CÁC NGUYÊN NHÂN TỬ VONG HÀNG ĐẦU

Global Burden of MV Injuries

Nguồn: WHO, 2009

THỰC TRẠNG AN TOÀN GIAO THÔNG Ở VIỆT NAM

SỐ LƯỢNG MÔ TÔ VÀ XE GẮN MÁY Ở VIỆT NAM VÀ TỬ VONG DO CHẤN THƯƠNG GIAO THÔNG ĐƯƠNG BỘ Ở VIỆT NAM

13,375,992

6,210,823

3,578,156

28,431,079

36,102,943

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

1,209,463

12,800

12,800 11,184

11,243 9,509

6,670

Nguồn: Ủy ban An toàn giao thông quốc gia

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

4,533

1992

1991

1990

2,087

TỬ VONG DO TAI NẠN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ /100.00 DÂN VÀ /10.000 MÔ TÔ XE MÁY TỪ 1990 - 2011

Tử vong/100000 dân Tử vong /10000 Mô tô, xe máy Linear (Tử vong /10000 Mô tô, xe máy)

20 17.3

Nghị quyết 32

16.2

16.1

15

15.2

13.3

11.8

12.5

13.2

10

9.9 8.0 6.4

5.9

5

Luật giao thông đường bộ

3.2

3.2

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

0

TỬ VONG DO CHẤN THƯƠNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG Ở MỘT SỐ NƯỚC ĐÔNG NAM Á (WHO 2013)

Nước

% xe mô tô/gắn máy

Số báo cáo chính thức

Số tử vong ước tính

Tử vong trên 100000 dân

Thái Lan

60.8%

13,365

26,312

38.1

Việt Nam

95.0%

11,859

21,641

24.7

Lào

80.6%

767

1,226

20.4

Indonesia

82.7%

31,234

42,434

17.7

Cam Pu Chia

83.1%

1,816

2,434

17.2

Tử vong trên 100000 dân ở Việt Nam vẫn còn ở mức cao so với một số nước trong khu vực, nơi có tỉ lệ sử dụng xe gắn máy cao.

MŨ BẢO HIỂM = VACCINE

Nguồn: Liu et al., “Helmets for Preventing Injury in Motorcycle Riders.”

THỰC TRẠNG SỬ DỤNG MŨ BẢO HIỂM TRÊN XE GẮN MÁY KHI THAM GIA GIAO THÔNG

Qui định bắt buộc đội mũ bảo hiểm cho người đi xe gắn máy 12/2007: •

Mũ bảo hiểm trên xe gắn máy tăng lên trên 90%, và duy trì liên tục cho đến nay.

•

Giảm 14% tỉ lệ tử vong và 24% chấn thương nặng cho người đi xe gắn máy sau 1 năm.

Trước

99%

95%

94%

99%

73% Yên Bái Bình Dương Đà Nẵng

48%

28%

Sau

Tháng 12/07

Nguồn: Tổ chức Y tế thế giới, ĐH YTCC, AIP và NTSC

Tháng 6/08

Tháng 12/ 8

Tháng 5/09

Tháng 6/12

Tháng 12/12

MŨ BẢO HIỂM Ở TRẺ EM TẠI VIỆT NAM

•

Mặc dù đã có qui định đội mũ bảo hiểm ở trẻ em từ trên 6 tuổi khi ngồi trên xe gắn máy từ năm 2010 tỉ lệ này còn rất thấp.

•

Tỉ lệ đội mũ bảo hiểm ở trẻ từ 6 – 11 tuổi năm 2011: 18.3%

Tỉ lệ đội mũ bảo hiểm ở Đà Nẵng qua thời gian

Tỉ lệ đội mũ bảo hiểm ở 3 tp. Hà Nội, HCM, Đà Nẵng

T

99% 96%

94%

95%

(N = 3496)

(N= 17416)

(N = 27674)

47.4% 31.2%

38.2%

48% 38% 30%

18.3%

28%

29% Người lớn

0 Dec-13

2008

2010

Trẻ em 6 - 15 tuổi

2011

2012

Nguồn: Tổ chức Y tế thế giới, Trường ĐH YTCC Hà Nội và quỹ AIP

Tháng 3 2011

Tháng 11 2012

Tháng 5 2013

Tháng 3 2014

LÝ DO TRẺ EM KHÔNG ĐỘI MŨ BẢO HIỂM KHI NGỒI TRÊN XE MÁY

• Lý do chính ở cha mẹ : – Đi trên đoạn đường ngắn, ít khả năng xảy ra tai nạn, không cần đội mũ cho trẻ .

– Mũ nặng và có thể ảnh hưởng đến cổ và cột sống của trẻ.

– Mất thời gian và phiền phức khi đội mũ cho trẻ.

– Mũ bảo hiểm khá đắt và không đảm bảo chất lượng • Lý do chính ở trẻ: – Trẻ không cảm thấy thoải mái khi đội mũ bảo hiểm – Bạn bè không đội, nên cũng không thích đội.

– Thiếu giáo dục và truyền thông trong trường học .

• Việc thực thi pháp luật (của cảnh sát và nhà trường) còn hạn chế, nhất là với trẻ em: – Chỉ 5.5% phụ huynh nói là họ bị cảnh sát dừng lại khi trẻ không đội mũ bảo hiểm.

– Việc tăng cường kiểm tra việc đội mũ trong trường học còn hạn chế.

CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TĂNG CƯỜNG ĐỘI MŨA BẢO HIỂM TRẺ EM THÔNG QUA TRƯỜNG HỌC

Mục tiêu: Tăng tỉ lệ sử dụng mũ bảo hiểm cho trẻ em khi ngồi trên xe gắn máy và nâng cao kiến thức về an toàn giao thông cho giáo viên và học sinh tại các trường can thiệp Trường can thiệp • Trường tiểu học nằm trên trục đường có mật độ phương tiện giao thông cao như nằm trên các giao thông chính, đường quốc lộ, tỉnh lộ • Có tỉ lệ học sinh đi học bằng xe gắn máy và xe đạp cao trên 60%

TỔNG QUAN VỀ CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH:

Đánh giá thực trạng trường can thiệp, nhu cầu mũ bảo hiểm Tập huấn cho giáo viên, học sinh Tập huấn cho học sinh Trao mũ bảo hiểm Ký cam kết giữa nhà trường và cha mẹ học sinh Tăng cường thực thi qui định đội mũ bảo hiểm trong trường học 7. Tổ chức các hoạt động ngoại khoá 8. Theo dõi và đánh giá hoạt động 1.

2.

3.

4.

5.

6.

QUI TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP QUAN SÁT ĐÁNH GIÁ TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM TẠI CÁC TRƯỜNG CAN THIỆP

QUI TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP QUAN SÁT ĐÁNH GIÁ TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM TẠI CÁC TRƯỜNG CAN THIỆP

• Quan sát được tiến hành tại cổng trường • Đặt máy quay: Từ lúc học sinh tan học cho đến khi trường không còn học sinh • Thời gian quan sát độc lập, không thông báo cho nhà trường để • Đánh giá hiệu quả chương trình can thiệp đội mũ bảo hiểm trẻ em tại 38 trường tiểu học tại: – Hà Tĩnh 14 trường, – Quảng Bình: 13 trường – Đồng Nai: 5 trường, – Hồ Chí Minh: 4 trường – Hải Dương: 2 trường

KẾT QUẢ

Số trường

Hải Dương

2

Hà Tĩnh

14

Quảng Bình

13

Đồng Nai

5

Hồ Chí Minh Tổng số

Số học sinh

Học sinh Số giáo Mũ bảo hiểm được viên được trao tập huấn được tập tặng huấn

505

505

55

1065

447

447

20,157

10540

4

4,063

4,063

74

2,874

38

5,015

5,015

20,286

14,479

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở CÁC TRƯỜNG TẠI ĐỒNG NAI NĂM 2013

86.9%

91.6% 74.8%

31.2% N = 847; nH = 264

Trước can thiệp

N = 664; nH = 577

Sau can thiệp 1

N= 553; nH = 399

Sau can thiệp 2 nB = 310; nM = 13

N= 770; nH = 706

Kết thúc năm học/học kỳ

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở CÁC TRƯỜNG TẠI HÀ TĨNH NĂM 2013

95.2% 97.1% 77.1%

22.8% N = 2433; nH = 556

Trước can thiệp

N = 2788; nH = 2708

Sau can thiệp 1

N= 2669; nH = 2058

Sau can thiệp 2

N= 2245; nH = 2138

Kết thúc năm học/học kỳ

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở CÁC TRƯỜNG TẠI QUẢNG BÌNH NĂM 2013

96.1% 98.1%

84.4%

17.4% N = 1684; nH = 293

Trước can thiệp

N = 2994; nH = 2889

Sau can thiệp 1

N= 2257; nH = 1904

Sau can thiệp 2

N= 2633; nH = 2529

Kết thúc năm học/học kỳ

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở HÀ TĨNH QUẢNG BÌNH VÀ ĐỒNG NAI 2013

95.1% 96.5% 79.9%

22.4% N = 4964; nH = 1113

Trước can thiệp

N = 6396; nH = 6174

Sau can thiệp 1

N= 5459; nH = 4361

Sau can thiệp 2

N= 5648; nH = 5373

Kết thúc năm học/học kỳ

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM TẠI CÁC TRƯỜNG CAN THIỆP Ở HỒ CHÍ MINH

97.8%

93.7%

43.8%

N = 420; nH = 184

Trước can thiệp

N = 472; nH = 461

Sau can thiệp 1

N= 431; nH = 403

Sau can thiệp 2

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM TẠI CÁC TRƯỜNG CAN THIỆP Ở HẢI DƯƠNG

98.8% 100%

0%

N = 110; nH = 0

Trước can thiệp

N = 122; nH = 122

Sau can thiệp 1

92.7%

N= 165; nH = 153

Sau can thiệp 2

N= 160; nH = 158

Kết thúc năm học

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở HẢI DƯƠNG VÀ HỒ CHÍ MINH

98.8% 98.1%

93.3%

34.7%

N =530 ; nH = 184

Trước can thiệp

N = 594; nH = 583

Sau can thiệp 1

N= 596; nH = 556

Sau can thiệp 2

N= 160; nH = 158

Kết thúc năm học/học kỳ

TỈ LỆ ĐỘI MŨ BẢO HIỂM Ở 38 TRƯỜNG TẠI 5 TỈNH

95.7% 94.9%

78.7%

23.6% N = 5494; nH = 1297

Trước can thiệp

N = 6990; nH = 6635

Sau can thiệp 1

N= 6055; nH = 4764

Sau can thiệp 2

N= 5808; nH = 5557

Kết thúc năm học/học kỳ

KẾT LUẬN

• Tỉ lệ mũ bảo hiểm tại các trường can thiệp tăng từ 22.7% (n = 5484), lên 95.7% vào giai đoạn kết thúc dự án/năm học.

• Chương trình tăng cường giáo dục mũ bảo hiểm thông qua trường học đã giúp tăng tỉ lệ sử dụng mũ bảo hiểm ở học sinh tiểu học • Chương trình đã được nhân rộng ra các địa bàn khác nhau tại Việt Nam, Cambodia và Thái Lan

THÁCH THỨC: VẪN CÒN VIỆC CẦN LÀM Ở PHÍA TRƯỚC.…

47.4%

31.2%

38.2%

18.3%

2011

2012

2013

2014

27

THÔNG TIN VỀ QUỸ PHÒNG CHỐNG THƯƠNG VONG CHÂU Á

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. WHO. Global status report on road safety 2013: supporting a decade of action.

2. Hung DV, Stevenson MR, Ivers RQ. Prevalence of helmet use among motorcycle riders in Vietnam. Inj Prev. 2006 Dec 1;12(6):409–13.

3. Hill PS, Ngo AD, Khuong TA, Dao HL, Hoang HTM, Trinh HT, et al. Mandatory helmet legislation and the print media in Viet Nam. Accid Anal Prev. 2009 Jul;41(4):789–97.

4. Hung DV, Stevenson MR, Ivers RQ. Barriers to, and factors associated, with observed motorcycle helmet use in Vietnam. Accid Anal Prev. 2008 Jul;40(4):1627–33.

5. Tran Hung Minh. Helmet observation survey report (Final evaluation – April 2014). Hanoi, Vietnam: Center for Creative Initiatives in Health and Population (CCIHP); 2014 Apr. 6. Brondom L. Under-reported: child pedestrian road traffic injuries in Vietnam [Internet]. Safety 2012 World Conference; 2012 Oct 7 [cited 2013 Oct 18]; Wellington, New Zealand. Available from: http://injuryprevention.bmj.com/cgi/doi/10.1136/injuryprev-2012-040590v.2 7. Marshall B. Developing an integrated campaign to address child helmet use in Vietnam: a case study [Internet]. Hanoi, Vietnam: Asia Injury Prevention Foundation; 2014 Apr. Available from: http://issuu.com/aipfoundation/docs/case_study_-_vietnam_national_helme 8. Asia Injury Prevention Foundation. Cost-effect analysis for the helmet laws of Vietnam and Cambodia. 2010.

9. Asia Injury Prevention Foundation. Post-training assessment report. 2014 Jun. 10. Asia Injury Prevention Foundation. Annual Report 2013 [Internet]. Ho Chi Minh City, Vietnam; 2014 Apr. Available from: http://issuu.com/aipfoundation/docs/aip_foundation_2013_annual_report

THANK YOU

www.asiainjury.org | www.protec.org.vn Find us Facebook | Follow us on Twitter | Contact us on LinkedIn

Bui Van Truong, MD. MPH Regional Monitoring and Evaluation Manager truong.bui@aipf-vietnam.org