AJN Jeugdartsen Nederland JA! 44

2018 #44

Nu voor het leven

Corien Scheenstra:

‘Kom die spreekkamer uit!’

Op elk mbo een jeugdarts Albertine van de Berkhof:

ܴdī űŽīƹ ǶŨīǣŐĜīŨ ǮŐŢų Őų īīų ĀǮĝܵ ‫ ڑ‬ǣ ŢīǁńĤĀƤƹƬ Őų ĜīīŨĤ

3 - 2018 #44

COLUMN VOORZITTER

ŃƬĝŋīŐĤ In de hangmat lig ik, mijmerend. Zoveel momenten, zoveel belevenissen in die 16 jaar jeugdgezondheidszorg. Ik zie weer die moeder met haar vermoeide ogen, haar armen om haar vier weken oude baby, de nagels zwart van het werk in haar eigen bloemenwinkel. Ondersteuning was dringend nodig. Dat peutertje, vrolijk dát wel, zeer vermagerd met bolle buik en beentjes waarvan je niet verwacht dat je er nog op kunt staan; zij ĜŨīīť ǮŽǞīŨ ĝŽīŨŐĀťŐī ĀŨƬ ĝǤƬƹŐĝ Ȁ ĜƤŽƬŐƬ ƹī ŋīĜĜīų‫' ܋‬ī ńīƬơƤīťťīų űīƹ Ĥī drie huisartsen in het dorp waar ik werkte, een optimale samenwerking.

Samen trends bespreken, zoals bijvoorbeeld de overbezorgde omgang van veel Poolse moeders met hun kinderen. Het teamwork met de jeugdverpleegkundigen, taken verdelen, elkaar aanvullen. Die baby met een waterhoofd; de groeicurve zei genoeg, maar de klinische blik nog meer: sunset fenomeen en frontal bossing. Hier was snel handelen nodig. Een korte lijn met de kinderarts en het brein kon worden gered. Ik denk aan de JGZ-richtlijnen waar ik bij betrokken was. Samenwerking met vele collegae ĜŐųųīų īų ĜǁŐƹīų Ĥī dGð‫ ܋‬ŨƹŐŢĤ űīƹ ǝīīŨ ŐųǮīƹ‫ ܅‬ťƤŐƹŐƬĝŋ īų ƬŽűƬ űīƹ ǶŨŐųťī weerstand, konden we toch samen vele richtlijnen tot stand brengen.

Ik mijmer en ben trots op mijn vak, trots op de jeugdarts. En trots op al die mensen met wie ik zoveel jaren heb samengewerkt. Nu neem ik afscheid van de jeugdgezondheidszorg als werknemer bij ‘mijn’ JGZ-organisatie én als voorzitter van de AJN. Maar vanuit mijn nieuwe functie als medisch directeur bij het Landelijk expertise centrum kindermishandeling, zal ik blijven bijdragen aan de zorg voor jeugd en hopelijk velen van jullie nog tegenkomen.

Mascha Kamphuis voorzitter AJN Jeugdartsen Nederland voorzitter@ajnjeugdartsen.nl

®ơīĝŐĀŨī ǁŐƹńĀǝī 'ī ǝīƤƬĝŋīŐĤīųŋīŐĤ ĀĀų ƹĀťīų ĤŐī Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ǝīƤǝǁŨƹ‫ ܅‬ŐƬ īųŽƤű‫ ܋‬Sų ĀŨ ĤŐī ƤŽŨŨīų ǞīƤťƹ Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ǝŽŨ ơĀƬƬŐī īų ĜīƹƤŽťťīųŋīŐĤ‫ ܋‬rĀĀƤ ŋŽī ĜīƬĝŋƤŐŢǾƹ Ĥī jeugdarts wat zijn vak inhoudt? In het jaar waarin de AJN haar 15-jarig bestaan viert, legt de vereniging extra nadruk op de why van de jeugdarts. Eerder dit jaar verscheen daarom Het Bidbook, terug te vinden op ajnjeugdartsen.nl onder de knop De Jeugdarts. En nu ligt hier een bijzondere uitgave van JA! waarin de verschillende rollen van de jeugdarts nogmaals worden belicht. In enkele grote verhalen en in een reeks portretten van jeugdartsen uit heel Nederland.

De jeugdarts kent je verhaal, helpt en ondersteunt. Nu voor het leven!

Ja! magazine

INHOUD

2018 #44 - 4

INHOUDSOPGAVE

In beeld Astrid Nielen wordt de nieuwe voorzitter van de AJN. Zij wil nadruk leggen op verbinden, positioneren, ontwikkelen en pro-actief zijn.

18

8

7 Opleiding Corien Scheenstra was instituutsopleider bij de NSPOH. Sinds juni is ze met pensioen, maar nog altijd spoort ze jeugdartsen aan om ook buiten de spreekkamer actief te zijn.

Op het mbo Steeds meer studenten die een mbo-opleiding volgen, lopen vast en stoppen uiteindelijk met hun studie. De jeugdarts kan helpen, zo bepleiten Lowieke te Beek en Janneke Muyselaar.

Duizend dagen Jeugdarts Margreet Harskamp doet onderzoek naar slaap en groei in de eerste duizend dagen.

Ja! magazine

28

INHOUD

5 - 2018 #44

CB van de toekomst “We maken in Zaltbommel gebruik van whatsapp, e-mail, facebook en Mijn Kinddossier.

Whatsapp is vooral laagdremơīŨŐń‫ ܅‬ĤĀƹ ǝŐųĤīų ŽǁĤīƤƬ ŋīīŨ ȀŢų‫ ܳ܅‬ vertelt jeugdarts Ida Bentzen. Ze ziet e-health als aanvulling op direct contact.

40

In het azc Albertine van de Berkhof werkt sinds 2016 als jeugdarts in de azc’s in Gilze en in Oisterwijk. Ze kent er de weg en de mensen. “Je moet ǶŨīǣŐĜīŨ ǮŐŢų ŋŐīƤ‫ܳ܋‬

32 Colofon

Verder in dit nummer

02 10 11 15 21

Voorwoord Mascha Kamphuis Oproep: kom bij de redactie!

Portret Froukje Houtstra Portret Ami Asmiyati £ŽƤƹƤīƹ rĀƤŐŢī £ŃīǤǴŃīƤ

Aan dit nummer werkten verder mee:

Lowieke te Beek, Elwyze Frijns, Dirk Jansen, Mascha Kamphuis, Janneke Muyselaar, Sanna Leupen, Rosanne van der Lugt

JA! magazine van de AJN

Frequentie: 3 keer per jaar ISSN: 1873-8346 EDITIE: 2018 #44

Hoofdredacteur: Jeanne-Marie Hament

Portret Bianca van Vreeswijk Portret Surinder Grewal Portret Marit Luppes Portret Margrietha Memelink Portret Soheila Naimi

Marktvisie: Advertenties, advertorials en pagina’s Marktvisie vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.

Rechten: Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk

COVER:

ǞŽƤĤīų ŽǝīƤńīųŽűīų ǮŽųĤīƤ ƬĝŋƤŐǾ ƹīŨŐŢťī ƹŽīƬƹīűűŐųń īų bronvermelding van de uitgever.

Beeld: Sanna Leupen ART DIRECTION/SALES:

Elma Media BV, Silvèr Snoek Salesmanager, s.snoek@elma.nl Postbus 18, 1720 AA Broek op Langedijk T: 0226 331 600, I: www.elma.nl

Eindredactie: Bureau Bax

ABONNEMENT: Alle AJN-leden ontvangen JA!

Redactiecoördinatie: Louise Dijkmans

Niet-leden kunnen losse nummers bestellen of zich abonneren. Meer informatie bij het secretariaat van de AJN.

Redactie: Marieke Morssinkhof, Ulco Schuurmans

29 31 37 39 42

Ja! magazine

SECRETARIAAT/CONTACT AJN: Churchilllaan 11,

3527 GV Utrecht, T: 0854 894 980, F: 0854 898 988 ja@ajnjeugdartsen.nl www.ajnjeugdartsen.nl www.facebook.com/jeugdartsennederland www.twitter.com/jeugdartsen

NIEUW

Nutrilon Prosyneo Geef haar dezelfde kansen

Ieder kind heeft een andere start van het leven. Hoe ze starten kunt u niet altijd kiezen, hen zoveel mogelijk dezelfde kansen geven, kunt u wel. Sommige baby’s hebben een grotere kans op dysbiose van de darmmicrobiota. Vaak wordt dit beïnvloed door externe factoren zoals een keizersnede, antibioticagebruik of een voorgeschiedenis van allergieën in de familie.(1,2) Nutrilon Prosyneo bevat SyneoTM: onze gepatenteerde combinatie van pre- en probiotica, gebaseerd op 120 jaar wetenschappelijk onderzoek, die de opbouw van de darmmicrobiota ondersteunt. (3,4) Zo draagt u bij aan de ontwikkeling van hun immuunsysteem en hun gezondheid op latere leeftijd.

TM

/FOS OS

AT EN

TE E R DE C

OM

Een probiotische bacteriestam die van nature voorkomt in de darm

N

B if i d u s

EG

EP

e Br

IE

ONZ

ve

Onze gepatenteerde prebiotische vezelmix AT

G

S YNE O

BI

(1) Neu J, et al. Clin Perinatol, 2011;38(2):321–31, (2) Ahmadizar, et al. Pediatr Allergy Immunol, 2017;28(5):430-7, (3) Chin Chua M, et al. JPGN, 2017;65:102–106, (4) Van der Aa LB, et al. Clin Exp Allergy, 2010;40:795–804.

Borstvoeding is de beste voeding. Deze informatie is uitsluitend bestemd voor (para-)medici.

PORTRET RUBRIEK

7 - 2018 #44

ܴßƤŽīńī ơƤīǝīųƹŐī ŋīīǾƹ ĝƤǁĝŐĀĀŨ īǴŃīĝƹܵ ƬƹƤŐĤ tŐīŨīų ŐƬ ǝĀųĀŃ ‫ ڎډ‬ųŽǝīűĜīƤ Ĥī ųŐīǁǞī ǝŽŽƤǮŐƹƹīƤ ǝĀų Ĥī dt‫ ܋‬NĀĀƤ ‫ ڍڊ‬ŢĀĀƤ īƤǝĀƤŐųń ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ‫ ܅‬ǞĀĀƤǝĀų ‫ ڈډ‬ŢĀĀƤ ĀŨƬ ƬƹĀǶŋŽŽŃĤ dGð Őų űƬƹīƤĤĀű‫ ܅‬ǞŐŨ Ǯī ńīĜƤǁŐťīų Žű ŋĀĀƤ ųŐīǁǞī ƤŽŨ ńŽīĤ Őų ƹī ǝǁŨŨīų‫ܲ ܋‬Sť ǞŐŨ ųĀĤƤǁť Ũīńńīų Žơ ǝīƤĜŐųĤīų‫ ܅‬ơŽƬŐƹŐŽųīƤīų‫ ܅‬ŽųƹǞŐťťīŨīų īų ơƤŽ‫ܧ‬ ĀĝƹŐīŃ ǮŐŢų‫ܳ܋‬ Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Sanna Leupen

“Ik heb een aantal jaren als arts-assistent verloskundige gynaecologie in Amsterdam gewerkt. Hoewel ik al vroeg wist dat ik geen snijdend beroep wilde, raakte ik gefascineerd door veel aspecten die overlappen met de JGZ. Het kwetsbare ongeboren kind bijvoorbeeld of hoe belangrijk een gezonde zwangerschap is. Destijds waren er nog particulier verzekerden en ziekenfondspatiënten en er zijn altijd al veel verschillende culturen in de stad geweest. Hierdoor werd ik me ook vroeg bewust van gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen.

Daardoor voelde de overstap naar de JGZ als een logische stap.

Als jeugdarts heb ik praktijkervaring met alle JGZ onderdelen, behalve het mbo. Verder ben ik externe vertrouwenspersoon geweest voor scholen voor zaken waar grensoverschrijdend gedrag een rol speelde.

Mijn opleiding tot arts M&G vormde een keerpunt in mijn visie over het vak. Door deze opleiding kreeg ik een nog sterker besef van collectieve preventie en de rol van landelijk en lokaal beleid. De vroege preventie heeft een cruciaal effect op gezond, kansrijk en veilig opgroeien. Als hoofd staf JGZ merk ik hoe belangrijk het is voor preventie en vroegsignalering om vanuit verschillende domeinen met elkaar

ƬƹƤŐĤ tŐīŨīų‫ ܅‬ŋŽŽŃĤ ƬƹĀŃ dGð űƬƹīƤ‫ܧ‬ ĤĀű īų ĀĀųƬƹĀĀųĤ ǝŽŽƤǮŐƹƹīƤ dt

samen te werken en te verbinden. Voor de AJN kan ik me op landelijk niveau inzetten. Dus toen ik de vacature voor voorzitter zag, dacht ik ‘dit is iets voor mij’.

Ik wil de nadruk gaan leggen op verbinden, positioneren, ontwikkelen, en pro-actief zijn. Ik zie veel maatschappelijke ontwikkelingen die raken aan de rol van de jeugdarts nu en in de toekomst. Naast individuele zorg voor kinderen en ouders kijken we tegelijk naar buiten.

Naar de maatschappelijke ontwikkelingen en belangrijke preventieƹŋīűĀܵƬ‫' ܋‬Āƹ ŐƬ Ĥī ťīƤų ǝĀų ơǁĜŨŐĝ ŋīĀŨƹŋ‫ܳ܋‬ Q

Ja! magazine

‘Als voorzitter van de AJN kan ik me landelijk inzetten’

interview

2018 #44 - 8

‘Vanuit de spreekkamer ťǁų Ţī ųŐīƹ Ĥī ǞīƤīŨĤ ǝīƤĜīƹīƤīųܵ ŽƤŐīų ®ĝŋīīųƬƹƤĀ ǞĀƬ ŨĀųńī ƹŐŢĤ ŐųƬƹŐƹǁǁƹƬŽơŨīŐĤīƤ ĜŐŢ Ĥī t®£ N‫ ܋‬ßĀųĀŃ Ĥī ƬƹĀƤƹ ǝĀų Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫ܧ‬ŽơŨīŐĤŐųń ǞĀƬ ǮŐŢ ĜīƹƤŽťťīų‫® ܋‬ŐųĤƬ ŢǁųŐ ŐƬ Ǯī űīƹ ơīųƬŐŽīų‫ ܅‬űĀĀƤ ųŽń ĀŨƹŐŢĤ ƬơŽŽƤƹ ŽƤŐīų ŢīǁńĤĀƤƹƬīų ĀĀų Žű ŽŽť ĜǁŐƹīų Ĥī ƬơƤīīťťĀűīƤ ĀĝƹŐīŃ ƹī ǮŐŢų‫¼ܲ ܋‬Ƥīť ĤĀƹ ƤŽĤī ŢĀƬŢī ĀĀų īų ŨĀĀƹ ǮŐīų ǞĀƹ Ţī ťĀų‫ܳ܇‬

Tekst: Marieke Morssinkhof Beeld: Rosanne van der Lugt, www.rosannevanderlugt.blogspot.nl

Waar ben je trots op, terugkijkend als instituutsopleider?

andere dingen mag gaan doen, zoals een onderzoekje of in een

“Als ik zie hoe sommige aios zich landelijk manifesteren, bijvoor-

űǁŨƹŐĤŐƬĝŐơŨŐųĀŐƤ ƹīĀű ǮŐƹƹīų‫ ܋‬Nīƹ ŐƬ ŢĀűűīƤ ĤĀƹ ƬŽűűŐńīų ĀǶŋĀ-

beeld binnen het bestuur van de AJN. Dat is de jeugdarts van de

ťīų ĀŨƬ Ǯī ĤŐƹ ŨĀƹīƤ Őų īŐńīų ƹŐŢĤ űŽīƹīų ĤŽīų‫ܳ܋‬

toekomst! Tijdens de opleiding ga je één keer beschermd in het onderwijs lesgeven, dat is veilig en dan krijg je steun. Vervolgens

NŽī ťǁų Ţī Ţī ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ ơƤŽȀŨīƤīų‫܌‬

kun je diezelfde les geven op scholen of kinderdagverblijven. Hoe

“De JGZ beschikt over een enorme hoeveelheid data. Vraag aan

zichtbaar ben jij als jij op een kinderdagverblijf een verhaaltje

je manager of je een kleinschalig onderzoek mag doen met een

over aids kunt vertellen, als daar een kindje met aids in de groep

epidemioloog, omdat je iets hebt opgemerkt. Geen manager zal

zit? Dan ben je die jeugdarts met dat rode jasje aan en niet een

zeggen: ‘Nee, dankjewel’. En als je dan ook nog een goed beleids-

ŢīǁńĤĀƤƹƬ ĤŐī ĀŨŨīīų Őų Ĥī ƬơƤīīťťĀűīƤ ǮŐƹ‫ ܳ܇‬

stuk kunt schrijven, dan is het helemaal mooi. Dat soort dingen moeten jeugdartsen veel vaker doen. Maar dan moet je wel uit je

SƬ īƤ īīų ǝīƤƬĝŋŐŨ ƹǁƬƬīų Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ǝĀų ųǁ īų ĤŐī ǝĀų ‫ ڈڊܧڈډ‬

ĝŽűŃŽƤƹǮŽųī ƬƹĀơơīų īų ŽŽť ǞĀƹ īŐńīų ƹŐŢĤ ǞŐŨŨīų ŽơŽǴŃīƤīų‫ܳ܋‬

jaar geleden?

“Jazeker, jeugdartsen zijn nu veel zichtbaarder dan vroeger.

NŽī ŋīīǾƹ Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬīųŽơŨīŐĤŐųń ǮŐĝŋ Ĥī ĀŃńīŨŽơīų ŢĀƤīų

’s Avonds moet je ook studeren, rapporten en artikelen lezen. Je

ŽųƹǞŐťťīŨĤ‫܌‬

moet weten hoe het zit met de moderne JGZ. Jonge artsen doen

“We gingen steeds meer toespitsen op persoonlijke leertrajecten.

dit al beter. Als je opgeleid bent, heb je eraan geroken dat je

Josette Bijlsma en ik hebben ervoor gezorgd dat de aios sinds 2013

àŐī ŐƬ ‫܋܋܋‬ ŽƤŐīų ®ĝŋīīųƬƹƤĀ ‫ܜ‬fĀƹǞŐŢť‫ ܝڊڍڑډ ܅‬ǞīƤĤ ųĀ ŋĀĀƤ ŽơŨīŐĤŐųń ńīųīīƬťǁųĤī ťŐųĤīƤĀƤƹƬ‫¼ ܋‬Žīų Ǯī Őų ĀĀųƤĀťŐųń ťǞĀű űīƹ ơĀƹŐķųƹīų Žơ īīų ǞŽŽųǞĀńīųťĀűơ‫ ܅‬ƤĀĀťƹī Ǯī ńīŗųƬơŐƤīīƤĤ ĤŽŽƤ Ĥī ƬŽĝŐĀŨī ńīųīīƬťǁųĤī‫ ܋‬ NĀŨǝīƤǞīńī Ĥī ŽơŨīŐĤŐųń ƬƹĀơƹī Ǯī ŽǝīƤ ųĀĀƤ Ĥī dGð‫ ܅‬ǞĀĀƤųĀ Ǯī ŢīǁńĤĀƤƹƬ īų ƬƹĀŃĀƤƹƬ ǞīƤĤ‫ ܋‬ðī ŋīīǾƹ ŽųĤīƤ űīīƤ ńīǞīƤťƹ Őų ¦ŽƹƹīƤĤĀű‫ ܅‬GŽǁĤĀ īų fĀƹǞŐŢť‫ ܋‬ðī ǮĀƹ Őų ŋīƹ ĜīƬƹǁǁƤ ǝĀų Ĥī dt īų ĝŽűűŐƬƬŐīƬ ǝĀų ðŽųrà‫ ܅‬Ǯī ŋŐīŨĤ ǮŐĝŋ ĜīǮŐń űīƹ ƹĀĀťŋīƤƬĝŋŐťťŐųń īų ŋīīǾƹ Őų ‫ ڍڈڈڊ‬Ĥī ŐųƹƤŽĤǁĝƹŐīĝǁƤƬǁƬ ŽơńīƤŐĝŋƹ‫ ܋‬ 'ĀĀƤųĀĀƬƹ ŋīīǾƹ Ǯī ǝŐīƤ ťŐųĤīƤīų ńƤŽŽƹ ńīĜƤĀĝŋƹ‫ ܋‬Sų ‫ ڑڈڈڊ‬ǞīƤĤ Ǯī ńīǝƤĀĀńĤ Žű ĜŐŢ Ĥī t®£ N Ĥī ŽơŨīŐĤŐųń ƹŽƹ ŢīǁńĤĀƤƹƬ Žơ ƹī ƬƹĀƤƹīų‫ ܋‬

Ja! magazine

9 - 2018 #44

op een begrijpelijke manier hun eigen individueel ontwikkelplan moeten samenstellen. Met niet alleen aandacht voor medischŐųŋŽǁĤīŨŐŢťī ĤŽīŨīų‫ ܅‬űĀĀƤ ŽŽť ǝŽŽƤ ơīƤƬŽŽųŨŐŢťī ĤŽīŨīų‫ܳ܋‬ NŽī ťŐŢť Ţī ĀĀų ƹīńīų ƹĀĀťŋīƤƬĝŋŐťťŐųń‫܌‬ “Er is een gigantisch tekort aan jeugdartsen. Al die gezonde kinderen hoeven wij écht niet allemaal te zien. Verpleegkundigen zijn hartstikke capabel als je ze goed opleidt. Bij Icare groeiden de verpleegkundigen geweldig in het medisch-inhoudelijke gesprek met de jeugdarts. Er werd veel meer over de inhoud van het vak gesproken. Dat had als extra voordeel een enorme opleving in de kennis van de jeugdartsen, want je kunt geen lesgeven als je niet Őų ŋīƹ ơƤŽƹŽĝŽŨ Ĝīųƹ ńīĤŽťīų‫ܳ܋‬ tŐīƹ ŐīĤīƤīīų ŨŐŢťƹ ŋīƹ Žơ ĤīǮī űĀųŐīƤ ƹī īƤǝĀƤīų‫܆‬ “Het is jammer dat er nog zoveel weerstand is tegen de nieuwe functie van jeugdartsen. Wij willen heel graag dingen van huisartsen, jeugdzorg en pedagogen doen, maar we willen niks afstaan. Dat is jammer, want wat je zou kunnen bereiken, stagneert nu halverwege. Vanuit de spreekkamer kun je niet de wereld verbeteren.

Jeugdartsen moeten in multidisciplinaire teams zitten met verpleegkundigen, politie, jeugdzorg.

Jeugdartsen hebben integraal leren denken en kunnen met weerstanden omgaan en meer. Binnen de opleiding hebben we juist veel aandacht besteed aan allerlei communicatietraininńīų‫ ܅‬ĤĀƹ ŐƬ ǮŽ īƬƬīųƹŐīīŨ Žű Ţī ƬƹĀĀųĤī ƹī ŋŽǁĤīų‫ܳ܋‬ àĀƹ ǝŐųĤ Ţī ǝĀų Ĥī ŋǁŐĤŐńī ŽųƹǞŐťťīŨŐųńīų ĜŐųųīų Ĥī ŽơŨīŐĤŐųń‫܌‬ “Ik ben bang dat nog maar weinig artsen de vierjarige opleiding willen gaan doen. Ik vind dat je ook alleen de jeugdartsenopleiding moet kunnen voltooien, waar je twee of drie jaar over mag doen. Het gaat veelal om parttime moeders met jonge kinderen, die misschien wel zeven jaar over de opleiding gaan doen. Wat er dan gebeurt, is een duw van onderaf richting taakherschikking, want dan komt er een nog groter tekort aan opgeleide jeugdartsen. Ik hoor ook organisaties zeggen: ‘Zulke hoog opgeleide artsen heb ik helemaal niet nodig. Ik neem gewoon de introductiecursus, een cursusje hier īų īīų t®£ N‫ܧ‬űŽĤǁŨīƹŢī ĤĀĀƤ ‫' ܵ܋܋܋‬ĀĀƤ űĀĀť Őť űī īĝŋƹ ǮŽƤńīų ŽǝīƤ‫ܳ܋‬ /ų ųǁ űīƹ ơīųƬŐŽīų‫ ܋‬ŨŐŢŃ Ţī ĜīƹƤŽťťīų ĜŐŢ Ĥī dGð īų Ĥī ŢīǁńĤ‫ܧ‬ artsenopleiding? ܲNīƹ ǞĀƬ īĝŋƹ ŽųńīŨŽŽǶŨŐŢť Ũīǁť ĜŐŢ Ĥī t®£ N‫ ܅‬ĀŨŨī ŐųųŽǝīƤīųĤī trajecten. Het is nu tijd voor een nieuwe ploeg. Als je ziet hoe goed het nu draait, dan kan ik het met een gerust hart overdragen. Er komen zeker weer andere dingen op mijn pad. Maar nu īīƤƬƹ īǝīų īīų ƹŐűī‫ܧ‬Žǁƹ‫ܳ܋‬ Q

Ja! magazine

interview

OPROEP

2018 #44 - 10

®ĝŋƤŐŢǝīƤƬ īų ƤīĤĀĝƹīǁƤīų ǞīŨťŽű JA! Ik doe mee! Wil je meewerken aan het volgende nummer van JA!? Meld je dan aan voor de redactie. Wil je niet in de redactie, maar wel af en toe een artikel schrijven? Meld je dan ook aan via ŢĀ‫ޛ‬ĀŢųŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫܋‬ųŨ‫ ܋‬fŽűīųĤ ųǁűűīƤ ŋīīǾƹ ŋīƹ ƹŋīűĀ ®ǤųĤƤŽűīų‫ ܋‬SĤīīķų ŋŐīƤǝŽŽƤ ǮŐŢų ǮīīƤ welkom. Twijfel niet, maar kom erbij!

Ƥīųń ŐĤīīķų ƹŽƹ Ũīǝīų‫܇‬ De VVC organiseert jaarlijks drie wetenschappelijke vergaderingen voor jeugdartsen, de welbekende AJN-dagen. Lijkt het jou leuk om hierin creatief mee te denken en de dagen mee te regelen? Heb jij ideeën voor de AJN waarmee de jeugdarts haar competenties kan versterken? Zes tot acht leden, waaronder een afgevaardigde van het bestuur, vergaderen ongeveer eenmaal per zes weken telefonisch en drie keer per jaar in het AJN-kantoor in Utrecht. Interesse? Of meer informatie, bel of mail met voorzitter Sandra Gijzen, 06 20978500 of s.gijzen@ggdtwente.nl.

Ja! magazine

11 - 2018 #44

PORTRET

ܴ īųŽīű ǞĀƹ Ţī ǮŐīƹܵ FƤŽǁťŢī NŽǁƹƬƹƤĀ ǞīƤťƹ ĀŨ ĜŐŢųĀ ĤīƤƹŐń ŢĀĀƤ ĜŐŢ GG' FƤǤƬŨĉų‫ ܋‬ðī ǝīƤǝǁŨƹ Őų ŋĀĀƤ ‫ܧڎڋ‬ǁƤŐńī ǞīƤťǞīīť ǝīƤƬĝŋŐŨŨīųĤī ŃǁųĝƹŐīƬ‫ ܋‬ðŽ ŐƬ Ǯī ĀĝƹŐīŃ ǝŽŽƤ SųƹīńƤĀŨī ßƤŽīńŋǁŨơ‫ ܅‬Ĥī ųĀǮŽƤńơŽŨŐ ǝŽŽƤ ơƤīűĀƹǁƤīų‫ ܅‬ŋīƹ ĝŽųƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁ ơŨǁƬ īų SųƹīƤ‫ܧ‬£ƬǤ ‫ܜ‬GGð‫ܲ ܋ܝ‬Sť ǞīƤť ĀŨƹŐŢĤ Őų űǁŨƹŐĤŐƬĝŐơŨŐųĀŐƤ ǝīƤĜĀųĤ‫ ܅‬ƬĀűīų ťŐŢťīų ǝīƤƤŐŢťƹ‫ܳ܋‬ Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

“Het samenspel tussen kindfactoren, ouder-kind relatie en andere systeemfactoren, op het kruispunt geneeskunde, orthopedagogiek en kinderpsychiatrie, boeit mij enorm. Wat gaat er goed, wat is kwetsbaar, waarin kunnen we iets betekenen en hoe kunnen we dat puzzeltje samen met de ouders leggen?

Al in het eerste levensjaar is heel veel te zien. Hoe een baby zichzelf kalmeert en troost bijvoorbeeld. En ook hoe ouders dit ondersteunen. De eerste 1000 dagen zijn cruciaal voor de ontwikkeling. Bij achterstand is een diagnose niet altijd direct vereist. Wel moet de vraag gesteld worden: wat heeft het kind nodig om te groeien en te bloeien? En wat zijn de vragen van de ouders? Goed luisteren is belangrijk. Als ouders begrijpen waarom hun kind doet wat het doet, is er veel gewonnen. Zij ťǁųųīų ĤĀĀƤűīī ǮīŨŃ ǝīƤĤīƤ īų ĤĀƹ ŐƬ ơƤīǝīųƹŐī‫ ܳ܋‬ Ik hoor vaak dat hulpverleners bij complexe problemen bang zijn dat ouders het confrontered vinden als de ontwikkeling niet vanzelf gaat. Maar ouders die er twee jaar later op terugkijken zijn dan toch ‘heel blij’ dat de betreffende hulpverlener FƤŽǁťŢī NŽǁƹƬƹƤĀ ‫ ܧ ܝڋڍܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ĜŐŢ GG' FƤǤƬŨĉų‫ ܅‬hīīǁǞĀƤĤīų

benoemd heeft wat hij zag. Daardoor konden ze verder. Mijn boodschap is dus: benoem wat je ziet, wees niet bang voor de eerste emoties, maar vang ze op.

Het is ook weleens andersom. Dat we iets te voorzichtig be-

‘Als ouders begrijpen waarom hun kind doet wat het doet, is er veel gewonnen’

noemen en later horen: had het maar eerder gezegd. Benoem het dus niet hard, maar wel eerlijk. Zeg niet ‘Je kind kan dat nog niet’, maar zeg ‘Je kind vindt dat nog moeilijk en zo kun je hem/haar helpen’. Dan sta je meer naast de ouder. Terwijl je wel hetzelfde zegt.

Q

Ja! magazine

MARKTVISIE

GƤŽƹī ǝīƤƬĝŋŐŨŨīų Őų Ĥī űŽųĤńīǮŽųĤŋīŐĤ ǝĀų ťŐųĤīƤīų 'ī űŽųĤńīǮŽųĤŋīŐĤ ǝĀų ťŐųĤīƤīų Őų tīĤīƤŨĀųĤ ŨĀĀƹ ŽųĤĀųťƬ

zijn de mensen sowieso wat meer zorg mijdend en spelen ook taal-

ǝīƤĜīƹīƤŐųńīų ƹī ǞīųƬīų ŽǝīƤ‫ ܋‬/Ƥ ǮŐŢų ųŽń ƬƹīīĤƬ ǝīīŨ ťŐųĤīƤīų

en cultuurissues. Door de privacywetgeving is het voor tandartsen

űīƹ ĝĀƤŐķƬ īų Ĥī ńīǮŽųĤŋīŐĤƬǝīƤƬĝŋŐŨŨīų ƹǁƬƬīų ťŐųĤīƤīų ǁŐƹ ƬŽĝŐ‫ܧ‬

ŽŽť ųŐīƹ űŽńīŨŐŢť Žű ǮīŨŃ ĝŽųƹĀĝƹ ƹī ǮŽīťīų űīƹ ĤīǮī ńƤŽīơīų‫ܳ܋‬

ĀĀŨīĝŽųŽűŐƬĝŋī ńƤŽīơīų ǮŐŢų ńƤŽŽƹ‫ ܋‬GīƤƹ ®ƹīŨ īų rĀƤŐŽų rĀƤƹīųƬ‫ ܅‬

Een bezoek aan het consultatiebureau is voor de meeste ouders ech-

ƹĀųĤĀƤƹƬīų ǝĀų īųƹƤǁű ǝŽŽƤ ¼ĀųĤǮŽƤń ƹī ܵƬ‫ܧ‬NīƤƹŽńīųĜŽƬĝŋ īų

ter wél vanzelfsprekend. Zo ontstond binnen Centrum voor Tandzorg

¦ŽƬűĀŨīų Ĥīųťīų ĤĀƹ ĝŽųƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁƬ īīų ƤŽŨ ťǁųųīų ƬơīŨīų

het idee om met voorlichting te starten op het consultatiebureau.

Žű Ĥī űŽųĤńīǮŽųĤŋīŐĤ ǝĀų ťŐųĤīƤīų ƹī ǝīƤĜīƹīƤīų‫ ܋‬

hĀĀńĤƤīűơīŨŐń Tandarts Marion Martens van Centrum voor Tandzorg werkt in dat kader alweer een jaar als mondzorgcoach op het consultatiebureau

Onderzoeksinstituut TNO berekende op verzoek van het Zorgin-

MARKTVISIE

stituut dat maar liefst 40% van alle 5-jarige kinderen al cariës ŋīīǾƹ īų ĜŐŢ ŢŽųńǝŽŨǞĀƬƬīųīų ŐƬ ĤĀƹ ơīƤĝīųƹĀńī ǮīŨŃƬ ńīƬƹīńīų naar 84%. De Nederlandse Vereniging van instellingen voor Jeugdtandzorg (NVIJ) noemt de ontwikkelingen zorgwekkend. De vereniging roept de politiek, zorgverzekeraars, gemeenten, jeugdartsen en mondzorgprofessionals op om in actie te komen en is een petitie gestart (www.NVIJ.nl). “Het gaat de laatste jaren over het algemeen wel beter met de kindergebitten, maar dan vooral bij de kinderen uit gezinnen met een hoge Sociaaleconomische ®ƹĀƹǁƬ ‫®ܜ‬/®‫ ܅ܳܝ‬Ǯīńƹ ťŐųĤīƤƹĀųĤĀƤƹƬ GīƤƹ ®ƹīŨ ǝĀų ¼ īųƹƤǁű ǝŽŽƤ Tandzorg uit ’s-Hertogenbosch en Rosmalen. “Bij ouders met een ŨĀńī ®/® ŋīīǾƹ ‫ ހڏڍ‬ǝĀų Ĥī ‫ܧڍ‬ŢĀƤŐńīų īīų ńĀĀŃ ńīĜŐƹ‫ ܋‬ŐŢ ťŐųĤīƤīų ǝĀų ŽǁĤīƤƬ űīƹ īīų ŋŽńīƤī ®/® ŐƬ ĤĀƹ ‫ ܅ހڈڏ‬īīų ǶŨŐųť ǝīƤƬĝŋŐŨ‫ܳ܋‬

¼ĀųĤĀƤƹƬĜīǮŽīť Cariës hangt net als overgewicht nauw samen met leefstijl en is een vermijdbare ziekte. Diverse onderzoeken hebben het nut van goede voorlichting en preventie aangetoond. “Maar dan moeten die ƤŐƬŐĝŽńƤŽīơīų ǁŐƹīƤĀĀƤĤ ǞīŨ Žơ ƹŐŢĤ ĜīƤīŐťƹ ťǁųųīų ǞŽƤĤīųܳ‫ ܅‬Ǯīńƹ Stel: “We weten dat 1 op de 5 kinderen niet naar de tandarts gaat.

Sų Ĥī ńƤŽīơ ‫ ܧڊ‬ƹŽƹ ‫ܧڌ‬ŢĀƤŐńīų ŐƬ ĤĀƹ ơīƤĝīųƹĀńī ǮīŨŃƬ ‫' ܋ހڈڎ‬Āƹ ŋīīǾƹ verschillende redenen. Ik merk bijvoorbeeld dat ouders lang niet altijd weten dat de mondzorg voor kinderen vergoed wordt vanuit de basisverzekering. Soms speelt een eigen slechte herinnering van de ouders aan de (school)tandarts mee. In de sociaal zwakkere wijken

Ja! magazine

MARKTVISIE

vinden. En zeg erbij dat er voor kinderen geen kosten aan verbonden

lagere sociaaleconomische klassen, veel laaggeletterdheid, maar ook

zijn, ook geen eigen risico. In 10 grote steden (zie advertentie elders

pas-afgestudeerden met jonge kinderen. “We draaien een onderzoek

in dit blad) kunnen kinderen ook naar de schooltandarts.

pilot om te onderzoeken of we de mondgezondheid kunnen verbe-

Moeilijk behandelbare kinderen, zoals kinderen met autisme,

teren door op het consultatiebureau meer aandacht te besteden

tandartsangst, ADHD of andere factoren die mondzorg gecom-

aan mondzorg. Ik sta in de wachtkamer met een grote poetspop en

pliceerd maken, kunnen terecht bij een Centrum voor Bijzondere

tandenborstel. Als de kinderen gemeten en gewogen zijn, kunnen ze

Tandheelkunde. Jeugdartsen kunnen hier naar verwijzen. Stel is

bij mij de pop poetsen en kan ik laagdrempelig een gesprekje aan-

voorstander van een regio-overleg: “Jeugdartsen en tandartsen

knopen met de ouders en tips geven. Mensen zijn hier meestal meer

űŽīƹīų īŨťĀĀƤ ĜīƹīƤ Ǟīƹīų ƹī ǝŐųĤīų īų ǝĀų īŨťĀĀƤ ťǁųųīų ŨīƤīų‫ܳ܋‬

ŽųƹƬơĀųųīų ĤĀų ĜŐŢ Ĥī ƹĀųĤĀƤƹƬ īų ƬƹĀĀų űīīƤ Žơīų ǝŽŽƤ ĀĤǝŐīƬ‫ܳ܋‬

‫ ޓ‬īųƹƤǁű ǝŽŽƤ ¼ĀųĤǮŽƤń

ųǞīƹīųĤ Het valt Martens op dat ouders vaak onwetend zijn. “Sommige ŽǁĤīƤƬ Ĥīųťīų ĤĀƹ Ţī īīų űīŨťńīĜŐƹ ųŽń ųŐīƹ ŋŽīǾƹ ƹī ơŽīƹƬīų‫ ܋‬ Weer anderen laten hun jonge kinderen zelf poetsen of geven ze de hele dag door zoete drankjes. Laatst was er hier een meisje van 10

īųƹƤǁű ǝŽŽƤ ¼ĀųĤǮŽƤń

dat nog een speentje had. Ik kon het aan haar tanden zien. Er is ook

MARKTVISIE

in de Bossche Aawijk; een kleurrijke buurt met veel gezinnen uit de

Centrum voor Tandzorg is een Stichting die professionele mondzorg in de regio ‘s-Hertogenbosch en Rosmalen biedt met name voor kwetsbare groepen, zowel algemeen als op CBT niveau: • Jeugdtandzorg en complexe kindertandheelkunde • tandzorg voor volwassenen • Ouderenzorg en gerodontologie • Gehandicaptenzorg • Behandeling van angstpatiënten • Orthodontie • De schooltandarts: Tandzorg op locatie in één van de Dental Cars.

īīų ťŨīŐųī ńƤŽīơ ǝĀų ŋŽńīƤ ŽơńīŨīŐĤī ŽǁĤīƤƬ ĤŐī ńīīų ǶŨǁŽƤŐĤī ǞŐŨ gebruiken omdat dat schadelijk voor het kind zou zijn. Met goede preventie voorkom je een hoop ellende. En ik kan bijna iedereen ǞīŨ ŐīƹƬ ŨīƤīų‫ ܅‬ĤĀĀƤŽű ńīīǾƹ ĤŐƹ ǞīƤť űī ŽŽť ǮŽ ǝīīŨ ǝŽŨĤŽīųŐųń‫ ܳ܋‬ Stel en Martens denken dat de consultatiebureaus een grotere rol zouden kunnen spelen bij het verbeteren van de situatie. Al zijn ze ook realistisch: “De jeugdartsen en verpleegkundigen op het consultatiebureau hebben vaak al ontzettend veel andere dingen te bespreken. Het gebit is soms ook maar een klein onderdeel van de ơƤŽĜŨīűĀƹŐīť ǝĀų ťŐųĤīƤīųܳ‫ ܅‬Ǯīńƹ rĀƤƹīųƬ‫® ܋‬ƹīŨ ŐƬ ŋīƹ ĤĀĀƤűīī īīųƬ‫ ܋‬ ܲrĀĀƤܳ‫ ܅‬Ǯīńƹ ŋŐŢ‫ ܲ ܄‬ŨƬ ťŐųĤīƤīų ŽŃ ńīǮŐųųīų ųŐīƹ ųĀĀƤ Ĥī ƹĀųĤĀƤƹƬ gaan, help ze dan in ieder geval een tandarts of mondhygiënist te

Ja! magazine

Eén op de vijf kinderen gaat niet naar de tandarts In de grote steden en in een aantal provincies gaat één op de vijf kinderen niet naar de tandarts of mondhygiënist. De NVIJ wil dat alle kinderen in Nederland toegang krijgen tot goede en gratis mondzorg zonder risico op bijbetaling.

Bereiken kwetsbare kinderen :LM KHEEHQ VSHFLȴ HNH DDQGDFKW YRRU NLQGHUHQ XLW VRFLDDO HFRQRPLVFK NZHWVEDUH PLOLHXV 'H]H MRQJHUHQ ZRUGHQ EHUHLNW LQ QDXZH VDPHQZHUNLQJ PHW **'ȇV FRQVXOWDWLHEXUHDXV EDVLVVFKROHQ HQ PDDWVFKDSSHOLMNH RUJDQLVDWLHV 2Q]H OHGHQ ]HWWHQ PRQG]RUJFRDFKHV LQ OHYHUHQ YRRUOLFKWLQJVPDWHULDDO HQ JHYHQ SRHWVLQVWUXFWLHV 'H 19Ζ- KHHIW KHW *ODQVMH SUHYHQWLHFRQFHSW JHDGRSWHHUG RP NLQGHUHQ VSHOHQGHUZLMV JRHG PRQG]RUJJHGUDJ WH OHUHQ 6XFFHVYRO ]LMQ RQ]H JUDWLV KDDO HQ RI EUHQJVHUYLFHV .LQGHUHQ YDQDI YLHU MDDU ZRUGHQ YDQ VFKRRO YHUYRHUG QDDU HHQ YDQ RQ]H SUDNWLMNHQ HQ ZHHU WHUXJJHEUDFKW (QNHOH OHGHQ KHEEHQ RRN VWDWH RI WKH DUW LQJHULFKWH 'HQWDO &DUV GLH ELM VFKROHQ YRRUULMGHQ RI PRELHOH PRQG]RUJ XQLWV GLH ELM VFKROHQ ZRUGHQ JHSODDWVW

Meer weten?

Bel Raoul Trentelman, voorzitter van NVIJ, 06-28 48 04 08.

NVIJ leden De Nederlandse Vereniging van Instellingen voor Jeugdtandzorg (NVIJ) bestaat uit tandartspraktijken gespecialiseerd in mondzorg voor jongeren.

Kijk op nvij.nl voor alle aangesloten praktijken en meer informatie.

15 - 2018 #44

PORTRET

ܴ ơƤīĝŋƹī ŐųƹīƤīƬƬī is belangrijk’ űŐ ƬűŐǤĀƹŐ ŐƬ ŽơńīŨīŐĤ Őų ŋŐųĀ‫ ܅‬űĀĀƤ űŽīƬƹ ŋĀĀƤ ƬƹǁĤŐī ńīųīīƬťǁųĤī Őų tīĤīƤŨĀųĤ ơƤĀťƹŐƬĝŋ ŽǝīƤĤŽīų‫ ܋‬ðī ŐƬ ųǁ ƹŐīų ŢĀĀƤ ŢīǁńĤĀƤƹƬ‫ ܅‬ǞīƤťƹ ƬŐųĤƬ ĤŐƹ ŢĀĀƤ ŽŽť ŐųƹīńƤĀĀŨ ‫ ڑډܧڈ‬ŢĀĀƤ īų ŐƬ ĀĀųĤĀĝŋƹƬ‫ܧ‬ ŃǁųĝƹŐŽųĀƤŐƬ ťŐųĤīƤűŐƬŋĀųĤīŨŐųń‫' ܋‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ǞīƤťƹ Ǯī ƬŐųĤƬ ‫ ڌډڈڊ‬ĀŨƬ ŃŽƤīųƬŐƬĝŋ ĀƤƹƬ‫'ܲ ܄‬Āƹ ŐƬ ǝŽŽƤ űŐŢ īĝŋƹ īīų ǝīƤƤŐŢťŐųń‫ ܋‬Sų Ĥī ĀƤƤīƬƹĀųƹīųǮŽƤń īų ĜŐŢ ƬǁŗĝŐĤī ǞŽƤĤ Őť ƤīńīŨűĀƹŐń ńīĝŽųŃƤŽųƹīīƤĤ űīƹ űīųƬīų ĤŐī īīų ŋīīŨ ƬŨīĝŋƹī ŢīǁńĤ ŋīĜĜīų ńīŋĀĤ‫ܳ܋‬ Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

De grootste drempel bij kindermishandeling is het ter sprake brengen. En de twijfel met ouders bespreken. ‘Ik weet het niet met die plekken. Zou je kunnen uitleggen hoe het komt?’ geeft Ami als voorbeeld van de open en losse vraagstelling die ze aanmoedigt. “Ik heb steeds meer de overtuiging dat het niet met opzet gebeurt, maar uit onmacht. Als je er open over ơƤĀĀƹ‫ ܅‬ťĀų ŋīƹ ŽǁĤīƤƬ ĀĀų ŋīƹ Ĥīųťīų Ǯīƹƹīų‫ ܳ܋‬ Ouders zijn zich niet altijd bewust van hun handelen, weet Ami. “Als een man zijn vrouw slaat, heeft dat ook effect op de hersenen van zijn kind. ‘Het is alsof u ook uw kind slaat’, leg ik dan uit. De vader die ik voor ogen heb, zat op dat moment al in een behandeltraject en ik was de vervangend arts. Maar dan roer ik het onderwerp toch aan. Ik vroeg hem: ‘Hoe kunt u het effect van het uw gedrag op uw kind, zo klein mogelijk maken?’

Toen antwoordde hij: ‘Dan moet ik als ik heel erg boos word, meteen het huis uit lopen’. De man voelde zich op dat moment

űŐ ƬűŐǤĀƹŐ ‫ ܧ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ‫ ڑډܧڈ‬ŢĀĀƤ īų ŃŽƤīųƬŐƬĝŋ ĀƤƹƬ

niet beschuldigd door mij, maar eerder wat opgelucht. Zo kun Ţī īīų ǮǞĀĀƤ ŽųĤīƤǞīƤơ ŽŽť ĀĀųơĀťťīų‫ ܳ܋‬ Ami vindt het belangrijk om bij armoede, werkloosheid en andere problemen, altijd oprechte interesse te tonen. “Een

‘Ouders zijn zich niet altijd bewust van hun handelen’

ouder op mijn spreekuur gebruikte methadon. Dan vraag ik: ‘Hoe krijgt u dat? En wat kost dat dan? Twintig euro? Hoe doet u dat dan financieel?’ Op die manier kom je verder met ouders, ŐƬ űŐŢų īƤǝĀƤŐųń‫ ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

MARKTVISIE

tŐīǁǞ īų ŐųųŽǝīƤīųĤ‫ ܅‬ Ĥī ǶŨīƬƬīų ǝĀų NīƤŽĜŐŨŐƹǤ‫܋‬ NīƤŽĜŐŨŐƹǤ ťŽűƹ űīƹ īīų ųŐīǁǞī ųŽƤű ǝŽŽƤ ĜĀĜǤǶŨīƬƬīų‫ ܅‬ǞĀĀƤ‫ܧ‬

ÃųŐīť űīųńƬǤƬƹīīű

bij gepatenteerde innovaties zijn gecombineerd met een mooi,

Bij het mengen van babyvoeding wordt vaak de speen met de

functioneel Zweeds ontwerp. De Herobility drinkspenen hebben

ǝŐųńīƤƬ ĤǁĜĜīŨńīǝŽǁǞīų ŽŃ ŋīƹ ńĀƹ ĀŃńīĤīťƹ īų Ĥī ǶŨīƬ ńīƬĝŋǁĤ‫ ܋‬

de vorm van een borst en zijn perfect afgestemd op de babymond.

Op die manier komen er bacteriën op de speen en er wordt ge-

Dit unieke gepatenteerde ontwerp maakt dat baby’s gemakkelijk

morst. Behalve morsen zijn ook klontjes in de melk een probleem.

Ĥī ŽǝīƤńĀųń űĀťīų ǝĀų ĜŽƤƬƹǝŽīĤŐųń ųĀĀƤ ǶŨīƬǝŽīĤŐųń ŽŃ ĀŨƬ Ţī

Met als gevolg dat de baby teveel lucht binnenkrijgt of niet genoeg

ĤŐƤīĝƹ ĜīńŐųƹ űīƹ ǶŨīƬǝŽīĤŐųń‫ ܋‬ĀĜǤܵƬ ơĀťťīų Ĥī ŽǝĀŨī Ƭơīīų ńŽīĤ

voeding.

vast met hun mond en drinken zoveel als ze nodig hebben, waardoor er minder kans op colic ontstaat. 97% van de baby’s accepte-

'ī ǶŨīƬƬīų ǝĀų NīƤŽĜŐŨŐƹǤ ǮŐŢų ĀųĤīƤƬ‫' ܋‬ŽŽƤ ŋīƹ ǁųŐīťī űīųń‫ܧ‬

Ƥīų Ĥī ŋīƤŽĜŐŨŐƹǤ ǶŨīƬ‫ ܇܇‬Marktonderzoek uitgevoerd in 2017.

systeem verandert de beker in een shaker. Flesvoeding mengen met klontjes, morsen en geklieder zijn verleden tijd. En het ƬơīĝŐĀŨī űīųńĤīťƬīŨ ĜīƬĝŋīƤűĤ Ĥī ĤƤŐųťƬơīīų ĀŨƬ Ţī Ĥī ǶŨīƬ meeneemt.

/ǴȀ ĝŐķųƹī ǝŽƤűńīǝŐųń 'ī ǝŽīĤŐųńƬǶŨīƬ ǝĀų NīƤŽĜŐŨŐƹǤ ŋīīǾƹ īīų īǣƹƤĀ ńƤŽƹī ŽơīųŐųń ǮŽ‫ܧ‬ ĤĀƹ Ĥī ǶŨīƬ ńīűĀťťīŨŐŢť ŐƬ ƹī ƤīŐųŐńīų‫ ܋‬ßǁŨŨīų űīƹ ĜĀĜǤǝŽīĤŐųń ŽŃ water gaat door de brede opening gemakkelijk en zonder morsen. 'ī ǝŽīĤŐųńƬǶŨīƬ ŋīīǾƹ ĀĀų ǞīīƤƬťĀųƹīų īƤńŽųŽűŐƬĝŋ ŽųƹǞŽƤơīų ǝŽīĤŐųńƬǶŨīƬ‫܋‬

ðǞīīĤƬī ťǞĀŨŐƹīŐƹ

MARKTVISIE

grijpvlakken. Groot en klein hebben hierdoor goed grip op de

Al onze producten zij speciaal ontworpen en getest in Zweden,

gepatenteerd en van uitstekende kwaliteit. Alles kan in de vriezer, magnetron of vaatwasser. Wij letten ook op duurzaamheid.

Zo kun je onderdelen met elkaar gebruiken en leuke verschil-

lende kleuren combineren. Je kunt onderdelen combineren van

NīƤŽĤƤŐųťĜīťīƤ‫ ܅‬NīƤŽǶŨīƬ īų NīƤŽĜĀťŢī‫ ܋‬ߎŽƤ īŨťī NīƤŽǶŨīƬ ĤŐī Ǟī verkopen, schenken we € 0,50 aan Childhood.

‫ ޓ‬tŽƤĤŐĝ hŐƹƹŨī īųīŨǁǣ

17 - 2018 #44

Artikel

Op elk mbo een jeugdarts ®ƹīīĤƬ űīīƤ ƬƹǁĤīųƹīų ĤŐī īīų űĜŽ‫ܧ‬ŽơŨīŐĤŐųń ǝŽŨńīų‫ ܅‬ŨŽơīų ǝĀƬƹ īų ƬƹŽơơīų ǁŐƹīŐųĤīŨŐŢť űīƹ ŋǁų ƬƹǁĤŐī‫ ܋‬ųńƬƹīų‫ ܅‬ƬƹǁĤŐīƬƹƤīƬƬ‫ ܅‬ǝīƤűŽīŐĤŋīŐĤƬťŨĀĝŋƹīų‫ ܅‬ĝŽųĝīųƹƤĀƹŐīơƤŽĜŨīűīų‫ ܅‬ǝīƤƬŨĀǝŐųń‫ ܅‬ ƬĝŋǁŨĤīų īų ųīńĀƹŐīǝī ŐųǝŨŽīĤ ǝĀų ƬŽĝŐĀŨ űīĤŐĀ ǝīƤŽŽƤǮĀťīų Ĥī ƹŽīųīűīųĤī ǁŐƹǝĀŨ‫ ܋‬dīǁńĤĀƤƹƬīų‫ ܅‬ ƬƹǁĤīųƹīųĀƤƹƬīų īų ơƬǤĝŋŽŨŽńīų‫ ܅‬ǞĀĀƤŽųĤīƤ hŽǞŐīťī ƹī īīť īų dĀųųīťī rǁǤƬīŨĀĀƤ‫ ܅‬ŨǁŐĤīų Ĥī ųŽŽĤťŨŽť‫ ܋‬

Tekst: Lowieke te Beek en Janneke Muyselaar Beeld: Neonbrand (foto met jongeren) Luke Marschall (foto stoelen)

Bijna een half miljoen leerlingen tussen 16 en 23 jaar volgen mbo-

ƬŽĝŐĀŨī ĝŽųƹĀĝƹīų īų ŐųƹŐűŐƹīŐƹ īų ƬīťƬǁĀŨŐƹīŐƹ‫ ܳ܅‬ǝīƤƹīŨƹ ŢīǁńĤĀƤƹƬ

onderwijs. Hun achtergrond varieert van vmbo, havo, vwo en

Janneke Muyselaar.

speciaal onderwijs tot werk of een periode thuiszitten. Een toenemend aantal jeugdartsen en GGD’s in Nederland werkt op het mbo.

ƤīĤī ǮŽƤńƬƹƤǁĝƹǁǁƤ

“Meestal is ziekteverzuim de reden voor iemand om bij de jeugdarts

Schoolverzuim neemt toe naarmate de jongeren ouder worden en

langs te gaan. Maar de oorzaken liggen vaak dieper en zijn meestal

komt vaker voor bij jongens en bij kinderen uit niet-intacte gezin-

multifactorieel. De jongeren worstelen vaak met vragen over ou-

nen. En langdurig ziekteverzuim leidt tot thuiszitten. In april 2018

ders, school, stage, bijbaan, wonen, vrije tijd, gezondheid, uiterlijk,

is het Actieprogramma Zorg voor de Jeugd gepresenteerd. Daarin

Ja! magazine

Artikel

2018 #44 - 18

ǁŐťơŐŢų

stelt de overheid als doel dat in 2020 geen enkel kind langer dan drie maanden thuis mag zitten zonder een passend aanbod uit onderwijs of zorg. Het landelijk aantal thuiszitters is ongeveer

¼īǁų ŐƬ ǮŐīť ƹŋǁŐƬ‫ ܋‬NŐŢ ǮŽǁ īŐńīųŨŐŢť ǝŐŢŃ ĤĀńīų ơīƤ

4000 en dat aantal blijkt lastig omlaag te krijgen.

Ǟīīť ƬƹĀńī űŽīƹīų ŨŽơīų ǝŐĀ ǮŐŢų űĜŽ‫ܧ‬ŽơŨīŐĤŐųń

Volgens jeudarts Lowieke te Beek kunnen jeugdartsen een grotere

rīĤŐĀ īų ߎƤűńīǝŐųń‫ ܋‬ߎƤŐń ƬĝŋŽŽŨŢĀĀƤ ǞīƤĤ ‫ ܧ‬ųĀ

rol krijgen in het terugbrengen van dit aantal. “Jeugdartsen die

űīųŐųńƬǝīƤƬĝŋŐŨŨīų űīƹ Ĥī ƬƹĀńīĝŽƈƤĤŐųĀƹŽƤ ‫ ܧ‬ǮŐŢų

werken op het mbo, doen dat binnen een bredere zorgstructuur,

ƬƹĀńī ǝŽŽƤƹŐŢĤŐń ĀŃńīĜƤŽťīų‫' ܋‬ĀĀƤĜŐŢ ǞĀƬ ĀŃńīƬơƤŽťīų

waar bijvoorbeeld een psycholoog, jeudzorgwerker of maatschap-

ĤĀƹ ŋŐŢ ŋīƹ ŋǁŐĤŐńī ƬĝŋŽŽŨŢĀĀƤ ǝīƤŨīųńŐųń ǝĀų Ĥī

pelijkwerker bij zijn aangesloten. Waardoor er meer bereikt kan

ƬƹĀńī ťƤīīń‫ ܋‬rĀĀƤ ĤŽŽƤ ĜǁŐťơŐŢų ŐƬ ŋŐŢ ųǁ ǮŐīť ƹŋǁŐƬ‫ ܋‬

ǞŽƤĤīų‫'ܳ܋‬ī ƬĀűīųƬƹīŨŨŐųń ǝĀų ĤīƤńīŨŐŢťī ǮŽƤńƹīĀűƬ ǝīƤƬĝŋŐŨƹ ơīƤ

¼īǁų ǝīƤƹīŨƹ ǝƤŽīńīƤ ĜŐŢ Ĥī GGð ƹī ǮŐŢų ńīǞīīƬƹ īų

school. Wanneer het gaat om ziekteverzuim is M@ZL voor jeugd-

Ĥī ĤŐĀńųŽƬī £''‫ܧ‬t ® ƹī ŋīĜĜīų ńīťƤīńīų‫ ܅‬űĀĀƤ

artsen een mooie, evidence-based methode om te gebruiken in de

ĤĀĀƤ ƹīńīųǞŽŽƤĤŐń ńīīų ŨĀƬƹ űīīƤ ǝĀų ƹī ŋīĜĜīų‫' ܋‬ī

communicatie met school en leerplicht.

ŋǁŐƬĀƤƹƬ ťŽų ńīīų ŽŽƤǮĀĀť ǝĀų Ĥī ĜǁŐťơŐŢų ǝŐųĤīų‫ ܋‬ 'ī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ǝīƤǞŐŢƬƹ ¼īǁų ƹīƤǁń ųĀĀƤ Ĥī GGð ŽűĤĀƹ

GīǮŽųĤŋīŐĤƬơŽƹīųƹŐīīŨ

££'‫ܧ‬t ® űŽńīŨŐŢť ųŽń ǝĀų ŐųǝŨŽīĤ ŐƬ īų ƬĀűīų űīƹ

Eind augustus 2018 is de Policy Brief van de Wetenschappelijke

ƬĝŋŽŽŨ ǞŽƤĤīų ĀŃƬơƤĀťīų ńīűĀĀťƹ ŽǝīƤ Ĥī ĀĀƤĤ ǝĀų

Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) verschenen. De WRR stelt

Ĥī ƬƹĀńīơŨīť īų ŋīƹ ŽơĜŽǁǞīų ǝĀų īīų ńīŨīŐĤīŨŐŢťī

voor om het preventiebeleid een nieuwe impuls te geven en vooral

ĜīŨĀƬƹŐųń‫¼ ܋‬īǁų ƤŽųĤƹ ǮŐŢų ƬƹǁĤŐīŢĀĀƤ ńŽīĤ ĀŃ‫ ܋‬

te kijken naar gezondheidspotentieel. In de brief worden drie prioriteiten benoemd. De nadruk ligt op de periode van vlak voor

Ja! magazine

19 - 2018 #44

Artikel

de zwangerschap tot en met het achttiende levensjaar.

Debat

Met onder meer extra aandacht voor mensen met lage SES, en de

Ook is recent de Volksgezondheid Toekomst Verkenning gepre-

speerpunten roken, overgewicht, ongezond eet- en beweegpa-

senteerd (VTV 2018) waarin te lezen is dat jongeren en jongvol-

troon en problematisch alcohol gebruik. De psychische gezond-

wassenen steeds meer prestatiedruk ervaren. Bijna de helft van

heid komt aan bod als nieuw urgent probleem waarbij specifiek

de jongeren van 18 tot 25 jaar geeft aan (heel) moe te zijn, en on-

stemmings- en angststoornissen worden genoemd.

geveer één op de vijf voelt zich (heel) bezorgd of (heel) gestresst.

Te Beek: “In het medisch onderwijs aan de universiteit lijkt dit ook onder geneeskundestudenten te spelen. Samen met collega-

‘Jeugdartsen moeten in debat durven gaan’

jeugdartsen aan de universiteit dromen wij wel eens van actieve jeugdartsen die ook preventieve zorg dragen voor studenten in wo īų ŋĜŽ‫ ܳ܋‬ Om deze doelen te bereiken zal de jeugdarts in debat moeten durven gaan met overheid en gemeente. Muyselaar: “Wij vinden dat heel belangrijk en zijn er van overtuigd dat jeugdartsen dit prima kunnen. Deze studenten verdienen gewoon een goed begeleide ńīǮŽųĤī ƹŽīťŽűƬƹ‫ܳ܇‬

Veel jongeren op het mbo een enorm gezondheidspotentieel.

Muyselaar: “Jeugdartsen op het mbo kunnen gesprekken met deze

rīīƤ ŐųŃŽƤűĀƹŐī

jongeren voeren, eventueel verwijzen en zonodig adviseren over

http://ajnjeugdartsen.nl/blog/een-jeugdarts-op-elk-mbo/

belastbaarheid. Met - naast gezondheidswinst - als belangrijk doel dat ze hun diploma halen en beter kunnen meedoen in de

Q

űĀĀƹƬĝŋĀơơŐŢ‫ܳ܋‬

Somber ŐƬŋĀ űīŨĤƹ ǮŐĝŋ ǝĀĀť ǮŐīť űīƹ ŋŽŽŃĤơŐŢų‫ ܋‬ðī ǝŽŨńƹ ŋīƹ ƹǞīīĤī ŢĀĀƤ űĜŽ ßīƤǮŽƤńŐųń ǞĀƹ Ǯī ŋīīŨ Ũīǁť‫ ܅‬űĀĀƤ ŽŽť ŋīīŨ ǝīƤűŽīŐīųĤ ǝŐųĤƹ‫' ܋‬ī ƬƹĀńī ĜīǝĀŨƹ ŋĀĀƤ‫ ܅‬űĀĀƤ űīƹ ųĀűī Ĥī ƬĝŋŽŽŨĤĀńīų īƤǝĀĀƤƹ Ǯī ĀŨƬ ǮǞĀĀƤ‫ ܋‬tĀĀƤ ŋĀĀƤ ŐĤīī ǞŽƤĤƹ īƤ ǝīīŨ ńīƤŽĤĤīŨĤ ŽǝīƤ ŋĀĀƤ ĀŨƬ Ǯī ǮŐīť ŐƬ ńīǞīīƬƹ‫ ܋‬Nīƹ ŐƬ ǁŐƹ űīƹ ŋĀĀƤ ǝƤŐīųĤŢī‫ ܋‬NĀĀƤ ŽǁĤīƤƬ ǮŐŢų ŋīƹ ĀŃńīŨŽơīų ŢĀĀƤ ńīƬĝŋīŐĤīų īų Ǯī ŐƬ ŽųŨĀųńƬ űīƹ űŽīĤīƤ ǝīƤŋǁŐƬĤ ųĀĀƤ īīų ǶŨĀƹ Őų Ĥī ĜǁǁƤƹ‫ ܋‬ŐƬŋĀ ǝīƤƹīŨƹ ŋīƹ Ũīǝīų ƬŽűƬ ܴųŐīƹƬ ǞĀĀƤĤܵ ƹī ǝŐųĤīų‫ ܋‬ðī ŋīīǾƹ Žơ ŐųƹīƤųīƹ ńīǮŽĝŋƹ Žơ ŋīƹ ŽųĤīƤǞīƤơ ǮīŨŃűŽŽƤĤ‫ ܅‬ űĀĀƤ Ǯī ŋīīǾƹ ńīīų ơŨĀųųīų‫ ܋‬ŐƬŋĀ ŐƬ ńīīų ơƤĀƹīƤ īų ǞŐŨ ńīīų ơƤĀĀƹ‫ܧ‬ŋǁŨơ‫ ܋‬Sų ŽǝīƤŨīń űīƹ ŐƬŋĀ īų ŋĀĀƤ űŽīĤīƤ űĀĀťƹ Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬ űīƹ ƬĝŋŽŽŨ ĀŃƬơƤĀťīų ŽǝīƤ Ĥī ŐųǮīƹ ǝĀų Ĥī űīųƹŽƤ Őų ŋīƹ ǝŽŽƤťŽűīų ǝĀų ńīƤŽĤĤīŨ Őų Ĥī ťŨĀƬ‫ ܅‬īų ŽǝīƤ īīų ƹŐŢĤīŨŐŢťī ĀĀųơĀƬƬŐųń ǝĀų ŋīƹ ŨīƬƤŽŽƬƹīƤ‫' ܋‬ī ƤŽŨ ǝĀų Ĥī ŨīīŃƬƹŐŢŨ ĜŐŢ ŋīƹ űīųƹĀĀŨ ńīǮŽųĤ ǝŽīŨīų ǞŽƤĤƹ ĜīƬơƤŽťīų‫ ܋‬ŐƬŋĀܵƬ ŋŽŽŃĤơŐŢų īų ƬŽűĜīƤŋīŐĤ ĤĀŨīų īų ǁŐƹīŐųĤīŨŐŢť ĤƤĀĀŐƹ Ǯī ǞīīƤ ŋīŨīűĀĀŨ űīī űīƹ Ĥī ƤīƬƹ ǝĀų Ĥī ťŨĀƬ‫܋‬

Ja! magazine

Pim

Samen met mijn ouders en broertje Pepijn woon ik op onze boerderij. Wij hebben heel veel koeien, kippen en andere dieren

Hoi, ik ben en ben 8 jaar!

Het is erg leuk om op de

hooizolder erg moe

te spelen

met mijn broertje Pepijn. Alleen kan ik niet zo vaak de ladder op klimmen, mijn benen worden dan

Mijn ouders maken zich een beetje zorgen en hebben een afspraak gemaakt met een kinderarts

snel buiten adem

vaak hoofdpijn in de ochtend

moeite met opstaan

Soms is het moeilijk om

De kinderarts zag toen ook dat mijn

zware dingen

te tillen, ik ben niet zo sterk in mijn armen

ruggenwervels

In het ziekenhuis heb ik de dokter verteld waar ik last van heb

niet goed stonden, ze zei dat ze een vermoeden had wat er mis was

...

GZNL.MYOZ.18.05.0100

De dokter heeft verteld dat ik de ziekte van Pompe heb en uitgelegd wat we eraan kunnen doen

De dokter heeft mij geprikt om een testje uit te kunnen voeren. Daaruit kwam naar voren dat mijn creta.. creani.. ehh..

creatinekinase gehalte verhoogd was

Ik ben blij dat de dokter gevonden heeft wat ik heb!

21 - 2018 #44

PORTRET

‘Soms is goed genoeg ook goed genoeg’ ܲ ŨƬ Ţī Ĥī ƤŐƬŐĝŽŃĀĝƹŽƤīų ťīųƹ‫ ܅‬ǮŐŢų ǝīīŨ ơƤŽĜŨīűīų ƹī ǝŽŽƤťŽ‫ܧ‬ űīų ŽŃ ƹŐŢĤŐń Žơ ƹī ơĀťťīų‫ ܳ܋‬rĀƤŐŢī £ŃīǤǴŃīƤ ǞīƤťƹ Žơ ŋīƹ ĝŽų‫ܧ‬ ƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁ Őų ƹǞīī ĀĝŋƹīƤƬƹĀųĤƬǞŐŢťīų‫® ܋‬ĀűīųǞīƤťīų űīƹ ĝŽŨŨīńĀܵƬ īų ťīƹīųơĀƤƹųīƤƬ ųŽīűƹ Ǯī īƬƬīųƹŐīīŨ‫ܲ ܋‬fŽűƹ īƤ īīų ĜĀĜǤ īų ŐƬ Ĥī ńīǮŐųƬƬŐƹǁĀƹŐī ĤŽŽƤ ĀƤűŽīĤī īų īīų ťŨīŐųī ǞŽųŐųń ĀŨ ŽǝīƤƬơĀųųīų‫' ܌‬Āų ǮŐŢų Ǟī ĀŨīƤƹ Žơ īīų īǝīųƹǁīŨī ĤīơƤīƬƬŐī ŽŃ īīų ƬŋĀťīų‫ܧ‬ĜĀĜǤ‫ܳ܋‬

Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

Drie jaar geleden kwam ze tijdens een vakantie in het Afrikaanse Togo. “Het land sprak me aan, de vriendelijke mensen die vooruit ǞŐŨŨīų‫ ܳ܋‬/īų ťŨīŐų ŢĀĀƤ ŨĀƹīƤ ťǞĀű Ǯī ƹīƤǁń űīƹ īīų ĝŽŨŨīńĀ ĤŐī īƤ stage liep. “Ik zag dat je zoveel kunt doen met weinig! Aandacht voor ogen, oren, voeding, het gebit. En het effect van preventie is daar ńŐńĀųƹŐƬĝŋ‫ ܳ܋‬rĀƤŐŢī īų ŋĀĀƤ ĝŽŨŨīńĀ ĜīǮŽĝŋƹīų ¼ŽńŽ ŽųŨĀųńƬ ǞīīƤ‫ܲ ܄‬àī zitten nu in de onderzoekende fase, willen niet weer met de stethoscoop die kant op, maar kijken of we een structuur kunnen creëren, mensen ter plekke kunnen opleiden voor bijvoorbeeld het afnemen en interpreteren van de ogentest. Maar we moeten niet te snel willen.

rĀƤŐŢī £ŃīǤŃŃīƤ ‫ ܧ ܝڈڌܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ftrG ‫ ڌܧڈ‬ĜŐŢ /ųǝŐĤĀ‫ ܅‬rĀĀƬƹƤŐĝŋƹ

/Ƥ űŽīƹ ǞīŨ īīų ńŽīĤī‫ ܅‬ƹŽīťŽűƬƹĜīƬƹīųĤŐńī ĜĀƬŐƬ ǮŐŢų‫ ܳ܋‬ Of ze na haar bezoeken aan Togo ook anders kijkt als jeugdarts? “Ja, toch wel. In Togo moeten ze het doen met wat er is. In Nederland is er veel meer voorhanden, maar dat wil niet zeggen dat dit ook per se allemaal nodig is, of door een gezin geaccepteerd wordt. Daarom vind ik het belangrijk om te blijven kijken naar de individuele behoeften, maatwerk te bieden en af en toe te bedenken dat goed genoeg ook ńŽīĤ ńīųŽīń ŐƬ‫ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

‘We kijken of we een structuur kunnen creëren in Togo’

Informatiematerialen ‘Goede voeding voor kinderen’ Het FrieslandCampina Institute heeft verschillende informatiematerialen over ‘Goede voeding voor kinderen’ verkrijgbaar: een brochure om aan ouders mee te geven, een poster voor in de wacht- of spreekkamer en een gesprekskaart voor uitleg over goede voeding tijdens het consult. Hierin worden de voedingsaanbevelingen voor kinderen in de leeftijd van 1 t/m 8 jaar in beeld weergegeven.

NIEUW: Brochure voor kinderen 9 t/m 18 jaar!

Aanvragen?

Bestel deze materialen kosteloos via www.frieslandcampinainstitute.nl

Ben je een voeding- of gezondheidsprofessional en wil je meer weten over zuivel, voeding en gezondheid? Bezoek onze website en schrijf je in voor onze nieuwsbrief: www.frieslandcampinainstitute.nl institute.nl@frieslandcampina.com Facebook: /FrieslandCampina Institute Twitter: FCInstitute_NL

25 - 2018 #44

Interview

ܴGīŨǁťťŐń ǝŐųĤ Őť ƬƹĀƹŐƬƹŐƬĝŋī ĀųĀŨǤƬīƬ Ũīǁť om te doen’ àīƤťīų űīƹ ťŐųĤīƤīų Ĭų ơƤŽűŽƹŐī‫ܧ‬ŽųĤīƤǮŽīť ĤŽīų‫ ܐ‬ŢīǁńĤĀƤƹƬ rĀƤńƤīīƹ NĀƤƬťĀűơ ǞŐŨĤī ŋīƹ ĀŨŨīĜīŐ‫ ܋‬Gīīų ńīűĀťťīŨŐŢťī ĝŽųƬƹƤǁĝƹŐī ǝŽŽƤĀŨ ǝĀųǞīńī Ĥī ȀųĀųĝŐīƤŐųń ǝĀų ŋĀĀƤ ơƤŽűŽƹŐīƹƤĀŢīĝƹ‫ ܋‬ rĀĀƤ ŋīƹ ŐƬ ńīŨǁťƹ īų ƬŐųĤƬ ƬīơƹīűĜīƤ ‫ ڏډڈڊ‬ĤŽīƹ Ǯī ŽųĤīƤǮŽīť ųĀĀƤ ƬŨĀĀơ īų ńƤŽīŐ Őų Ĥī īīƤƬƹī ĤǁŐǮīųĤ ĤĀńīų‫܋‬ Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Jelleke van Ooteghem (meisje in roze), Brytny (pasgeboren baby)

àĀųųīīƤ ǞīƤĤ ĜŐŢ ŢŽǁ Ĥī ŐųƹīƤīƬƬī ńīǞīťƹ ǝŽŽƤ ƬŽĝŐĀŨī ńīųīīƬ‫ܧ‬ kunde?

“Tijdens mijn studie heb ik een stage sociale geneeskunde gedaan in het San Antonio Metropolitan Health District in Texas. Dit is heel vergelijkbaar met een GGD en ik bezocht er alle afdelingen.

Daardoor kreeg ik een beeld van hoe de publieke gezondheidszorg in de Verenigde Staten geregeld is. Wat een blijvende indruk op me maakte was een presentatie over een onderzoek naar tienerzwangerschappen en seksuele voorlichting. Vanaf dat moment werd ik me meer bewust van het belang van preventie en publieke gezondŋīŐĤƬǮŽƤń‫ܳ܋‬

‘Er lijkt een verband tussen slaap en overgewicht’ /ų ǝĀųĀŃ ǞīŨť űŽűīųƹ ǞŐŨĤī Ţī ǮīŨŃ ŽųĤīƤǮŽīť ńĀĀų ĤŽīų‫܌‬ “Ik las ergens een artikel over academisering binnen de sociale geneeskunde. Het artikel was geschreven door Marie-Louise EssinkBot, hoogleraar sociale geneeskunde aan het AMC. Ik heb een gesprek met haar aangevraagd en geïnformeerd naar de mogelijkhe-

Ja! magazine

Interview

2018 #44 - 26

den voor de opleiding M&G naast een onderzoekstraject binnen haar vakgroep. Ze vertelde me over de ABCD-studie, een grootschalig en langlopend cohort naar de gezondheid van ruim 8.000 in Amsterdam geboren kinderen. In 2013 kon ik beginnen met onderzoek naar overgewicht en astma binnen de ABCD-studie.

Begin 2017 zou ik gaan beginnen met mijn promotietraject. Maar

hŐųťŢīƬ

het liep helemaal anders. Marie-Louise verongelukte en alles lag

' ƬƹǁĤŐī‫ ܄‬ŋƹƹơƬ‫ܑ​ܑ܄‬ĀĜĝĤ‫ܧ‬ƬƹǁĤŐī‫܋‬ųŨ

ineens stil. Mensen om me heen zeiden dat ik mijn promotieplan-

®ĀƤơŋĀƹŐ‫ ܄‬ŋƹƹơƬ‫ܑ​ܑ܄‬ƬĀƤơŋĀƹŐ‫܋‬ĀűƬƹīƤĤĀűܑ

nen misschien maar moest opgeven, maar ik wilde verder. Ook om

ǁƤƬǁƬƬīų ¦ŽųĤŽű Ĥī GīĜŽŽƤƹī‫ ܅‬ƤīńŐŽ űƬƹīƤĤĀű‫ ܅‬

Marie-Louise’s werk voort te zetten. Ik ben op zoek gegaan naar

ǞĀĀƤŽųĤīƤ Huilen, troosten, slapen‫ ܐ‬

nieuwe samenwerkingen en dat is gelukt. Ik werk samen met het

ŋƹƹơƬ‫ܑ​ܑ܄‬ǞǞǞ‫܋‬ƤŽųĤŽűĤīńīĜŽŽƤƹī‫܋‬ųŨܑŋǁŐŨīų‫ܧ‬ƹƤŽŽƬƹīų‫ܧ‬

Amsterdam UMC, waar de basis van de ABCD-studie ligt, de GGD

slapen

Amsterdam, het Sarphati Cohort Amsterdam en de Amsterdamse ĀųơĀť GīǮŽųĤ GīǞŐĝŋƹ‫ܳ܋‬

Ja! magazine

27 - 2018 #44

Interview

àĀƹ ŐƬ ŋīƹ ŽųĤīƤǞīƤơ ǝĀų Ţī ŽųĤīƤǮŽīť‫܌‬

ervaren. Ik kan prospectief kijken naar het slaap- en huilgedrag

“Slaap en groei van kinderen in de eerste duizend dagen. Ik ben nu

van baby’s op de leeftijd van 3 maanden en ze daarna vervolgen.

bezig met een review van de literatuur over de relatie tussen de

Gelukkig vind ik epidemiologische en statistische analyses echt

duur van slaap op de groei van kinderen. Verder wil ik ook prospec-

Ũīǁť Žű ƹī ĤŽīų‫ܳ܇‬

tief kijken naar de slaap en de ontwikkeling van het BMI van het kind. Dat doe ik met gegevens van het Sarphati Cohort, dat zijn

fĀų Ţī ǁŐƹ Ţī ƤīǝŐīǞ ĀŨ ĝŽųĝŨǁƬŐīƬ ƹƤīťťīų‫܌‬

data van Amsterdamse consultatiebureau-bezoeken vanaf 2017.

“Ik heb in ongeveer twintig studies gekeken of er een associatie

Ook zal er een studie worden gewijd aan de ontwikkeling van

is tussen de slaap in de periode van 0-2 jaar en overgewicht op

slaapgewoontes bij kinderen onder de twee jaar. Een onderlig-

latere leeftijd. Uit de betere studies blijkt dat dit verband bestaat.

gende vraag van het onderzoek is of indicatoren op jonge leeftijd

Opvallend is dat er al een verband lijkt te zijn tussen de slaap in

ǝŽŽƤƬơīŨŨīųĤ ǮŐŢų ǝŽŽƤ ńƤŽīŐ īų ƬŨĀĀơ ǝīƤĤīƤ Őų ŋīƹ Ũīǝīų‫ܳ܋‬

de eerste paar maanden van de baby en het ontwikkelen van overgewicht. Maar er zijn ook studies waar deze relatie niet uit

NīĜ Ţī ŋīƹ ŽųĤīƤǞīƤơ ܴƬŨĀĀơܵ ǮīŨŃ ǁŐƹńīťŽǮīų‫ ܌‬

naar voren komt. Voorzichtig mogen we dus concluderen dat er

“Ja deels wel. Voor de geboorte van mijn oudste dochter heb ik

wel een verband lijkt te zijn, maar niet of het een causaal verband

als voorbereiding veel gelezen over slapen, huilen en troosten. Ik

is en welke leeftijdsperiode het belangrijkste is. Dat maakt dat

las een boek over de Happiest Baby Methode van dr. Karp. Toen ze

het nog te vroeg is om een interventie te bedenken die we in de

eenmaal geboren was, merkte ik hoeveel voldoening en zelf-

JGZ kunnen gebruiken om slaap te verbeteren en overgewicht te

vertrouwen het geeft als je je baby goed kunt troosten en laten

ǝŽŽƤťŽűīų‫ܳ܋‬

slapen. Slaap is ook een onderwerp waar jonge ouders veel over praten. Ik denk dat deze methode van prenatale voorlichting over

ߎīŨ Ţī ŢīǮīŨŃ űīīƤ ŽųĤīƤǮŽīťīƤ ŽŃ ŢīǁńĤĀƤƹƬ‫܌‬

slaap en troosten erg goed kan zijn voor ouders. Daarom heb ik

“Ik zie mezelf als jeugdarts, want ik zal altijd de praktijk willen

ook geprobeerd in Nederland deze methode onder de aandacht

ĜŨŐŢǝīų ĝŽűĜŐųīƤīų űīƹ ŽųĤīƤǮŽīť‫ܳ܋‬

van de jeugdgezondheidzorg te brengen. In Amsterdam wordt deze Happiest Baby Methode door de Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra (SAG) als groepsvoorlichting aan aanstaande

Q

ouders gegeven. Verder wordt er ook onderzoek naar gedaan door ơīĤĀńŽńīų īų ťŐųĤīƤĀƤƹƬīų‫ܳ܋‬ NŽī ńīĜƤǁŐť Ţī Ĥī ĤĀƹĀ ǝĀų Ĥī '‫ܧ‬ƬƹǁĤŐī īų ǝĀų ŋīƹ ®ĀƤơŋĀƹŐ ŽŋŽƤƹ‫܌‬ “De ABCD-studie is gestart in 2003 en dat heeft heel veel data opgeleverd. De kinderen die meededen zijn nu al 15 jaar en nog

àŐī ŐƬ‫܆‬

steeds doet een grote groep mee. Bij de kinderen, waarvan de

rĀƤńƤīīƹ

ouders aangaven dat er problemen waren van excessief huilen,

NĀƤƬťĀűơ

ga ik kijken naar de ontwikkeling van hun slaap- en groei. In het

is geboren

Sarphati Cohort worden data van consultatiebureau-bezoeken

Őų /ųƬĝŋīĤī

verzameld vanaf 2017. Behalve groeigegevens wordt ook vastge-

Őų ‫ ܋ڍڐڑډ‬ðī

legd hoe de ouders de slaap, groei en ontwikkeling van hun kind

studeerde geneeskunde Őų GƤŽųŐųńīų‫ ܋‬ ¼ŐŢĤīųƬ ŋĀĀƤ

‘Slaap is een toegankelijk onderwerp voor ouders’

studie reisde ǮŐŢ ųĀĀƤ ¼īǣĀƬ ǝŽŽƤ īīų ǞīƹīųƬĝŋĀơơīŨŐŢťī ƬƹĀńī‫' ܋‬ĀĀƤ ĤīīĤ ǮŐŢ ŨĀƹīƤ ŽŽť īīų ƬƹĀńī ƬŽĝŐĀŨī ńīųīīƬťǁųĤī‫ ܋‬Sų ‫ ڈډڈڊ‬ĜīŋĀĀŨĤī rĀƤńƤīīƹ ŋĀĀƤ ĀƤƹƬīųĤŐơŨŽűĀ‫® ܋‬ŐųĤƬ ‫ ڌډڈڊ‬ǞīƤťƹ Ǯī ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ ĜŐŢ Ĥī GG' űƬƹīƤĤĀű‫ ܋‬ ðī ǝīƤĤīīŨƹ ŋĀĀƤ ƹŐŢĤ ŽǝīƤ ŋīƹ ǞīƤť ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ Őų ŋīƹ ƬơīĝŐĀĀŨ ŽųĤīƤǞŐŢƬ īų īīų ơƤŽűŽƹŐīƹƤĀŢīĝƹ ĜŐŢ ŋīƹ űƬƹīƤĤĀű Ãr ‫ ܋‬ðŐŢ ŐƬ ńīƹƤŽǁǞĤ īų ǞŽŽųƹ űīƹ ŋĀĀƤ űĀų īų ĤƤŐī ťŐųĤīƤīų Őų àīīƬơ‫ ܋‬

Ja! magazine

1E FASE OPLEIDING ARTS M&G 2019: JEUGDARTS KNMG Een basis voor een leven lang professioneel leren Wil jij een adequate bijdrage leveren aan het bevorderen van de gezondheid van de jeugd in jouw regio? Verwerf dan de benodigde competenties in de opleiding jeugdarts KNMG bij TNO. Je ontwikkelt je in de verschillende rollen van de jeugdarts, variërend van de spreekkamer tot aan de wetenschap. Als je voor TNO kiest, kies je voor:

3. Het digitaal portfolio EPASS met o.a. een competentiemeting waaraan je kunt aflezen hoe je competentieontwikkeling verloopt tijdens de opleiding.

1. Het volgen van het cursorische onderwijs in een jaargroep. Het leerrendement is groot door uitwisseling van kennis en praktijkervaringen. Je vergroot je netwerk in heel Nederland en je jaargroep biedt jou een steunende en veilige leeromgeving!

2. Integratie van theorie en praktijk.

Hierdoor word je goed voorbereid op de rollen van de jeugdarts en de taken uit het Basispakket JGZ, waarbij veel aandacht is voor de sociaal-medische context.

STARTEN EN INSTROMEN! De opleiding start in 2019 op twee momenten: in maart 2019 in Leiden en in september 2019 in Eindhoven.

Per 2019 gaat de duale opleidingsopzet via het Landelijk Werkgeverschap in (zie: www.artsmg.nl).

Onderwijssecretariaat T 088 866 6270 W www.tno.nl/onderwijs E onderwijs@tno.nl

Spinnenwebdiagram, visualiseert competentieontwikkeling in EPASS (Electronic Portfolio and Assessment Support System).

Bij TNO ontstaat een hechte groep aios. Dit maakte dat ik met veel plezier naar de onderwijsdagen kwam en nog steeds kan sparren met collega’s buiten mijn instelling. Esther Pijl, jeugdarts KNMG, arts M&G i.o.

Voor meer info: http://publications.tno.nl/publication/34626819/5EzIvF/TNO-2018-opljeugdarts.pdf

®

NANNYcare geitenmelk flesvoeding hét alternatief voor koemel k • • • • •

pure basis van volle, onbewerkte geitenmelk zacht en romig van smaak natuurlijke aanvulling met lactose geitenmelk speciaal geproduceerd voor flesvoeding van kleinschalige boerderijen uit Nieuw-Zeeland

Ouders kiezen voor geitenmelk als ze liever geen koemelk willen gebruiken, bijvoorbeeld omdat ze ervaren dat hun kind hier niet goed op reageert. Of omdat ze kiezen voor een zo puur mogelijke voeding die zo dicht mogelijk bij de natuur staat. Geitenmelk is een goede bron van eiwitten, vitaminen en mineralen en een prima alternatief voor koemelk.

NANNYcare geitenmelk is afkomstig van geiten die leven op kleinschalige boerderijen in het prachtig groene en schone Nieuw-Zeeland. De boeren verzorgen de geiten met liefde en verwennen ze met speciaal geselecteerd vers voer zoals gras, raaigras, cichorei, klaver en alfalfa. Dit geeft de geitenmelk van NANNYcare een heerlijk zachte en romige smaak.

Voor meer informatie over de NANNYcare producten belt u 075-6476050 of mailt u info@vitals.nl.

BELANGRIJK: Borstvoeding wordt in het algemeen beschouwd als de beste voeding voor zuigelingen, ook na 6 maanden. NANNYcare Opvolgmelk is uitsluitend geschikt RP YRRU VSHFLÈ´HNH GRHOHLQGHQ WH ZRUGHQ JHEUXLNW DOV YRHGLQJ YRRU ]XLJHOLQJHQ GLH RXGHU ]LMQ GDQ PDDQGHQ DOV RQGHUGHHO YDQ HHQ JHYDULHHUGH HQ JH]RQGH YRHGLQJ +HW PDJ QLHW ZRUGHQ JHEUXLNW DOV YHUYDQJLQJ YDQ PRHGHUPHON JHGXUHQGH GH HHUVWH ]HV OHYHQVPDDQGHQ HQ LV RRN QLHW JHVFKLNW YRRU ]XLJHOLQJHQ MRQJHU GDQ PDDQGHQ 2YHUOHJ PHW MH FRQVXOWDWLHEXUHDX RI DUWV DOV MH 1$11<FDUH 2SYROJPHON ZLOW JDDQ JHEUXLNHQ

Distributie door:

29 - 2018 #44

PORTRET

ܴ£ƤĀĀƹ Žơ ŋīƹ ųŐǝīĀǁ ǝĀų ŋīƹ ťŐųĤܵ ܲSť ǝŐųĤ ŋīƹ ŋīīŨ ȀŢų ĤĀƹ Őť ǞīƹīųƬĝŋĀơơīŨŐŢť ŽųĤīƤǮŽīť ťĀų ĤŽīų ųĀĀƬƹ űŐŢų ǞīƤť Őų Ĥī ƬơƤīīťťĀűīƤ‫ ܳ܋‬ŐĀųĝĀ ǝĀų ßƤīīƬǞŐŢť ŋŽǁĤƹ ǝĀų Ĥī ĀŃǞŐƬƬīŨŐųń‫ ܋‬ðī ǞīƤťƹ ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ űīƹ ťŐųĤīƤīų ǝĀų ‫ ڐډܧڈ‬ŢĀĀƤ ĜŐŢ Ĥī GG'‫ ܅‬ńīīǾƹ ŨīƬ ĀĀų ĝŽ‫ܧ‬ĀƬƬŐƬƹīųƹīų īų ǝŽŨńƹ Ĥī īīƤƬƹī ŃĀƬī ŽơŨīŐĤŐųń ĀƤƹƬ r‫ޜ‬G‫' ܋‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ĤŽīƹ Ǯī ŽųĤīƤǮŽīť ųĀĀƤ Ĥī ńīǮŽųĤŋīŐĤƬīǴŃīĝƹīų ǝĀų Ĥī ńĀƬĀĀƤĤĜīǝŐųńīų Žơ ťŐųĤīƤīų Őų GƤŽųŐųńīų‫ ܋‬ Tekst: Jeanne-Marie Hament Beeld: Sanna Leupen

“Er is weinig bekend over hoe het precies met de kinderen in het aardbevingsgebied gaat en in hoeverre zij last hebben van de aardbevingen en de gevolgen daarvan. Om praktische interventies goed te kunnen laten aansluiten bij kinderen is het belangrijk dat er wetenschappelijk onderzoek verricht wordt. Hoewel het met de meeste kinderen in Groningen goed lijkt te gaan, kom ik in mijn praktijk regelmatig kinderen tegen die last hebben of last gehad hebben van de aardbevingen.

Als kinderen zorgen hebben, uiten ze dit vaak anders dan volwassenen; door hoofd- en buikpijn, slaapproblemen, problemen met gedrag, concentratie of bedplassen. Mijn collega’s en ik proberen te voorkomen dat kinderen (meer) problemen of klachten krijgen door de aardbevingsproblematiek. We begeleiden kinderen zo nodig op maat, of verwijzen door. We hebben een folder samengesteld met tips voor ouders. Zoals hoe zij met hun kind kunnen praten hierover. Praten helpt, anders gaan kinderen dingen zelf ŐĀųĝĀ ǝĀų ßƤīīƬǞŐŢť ‫ ܧ ܝډڋܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ĜŐŢ GG' GƤŽųŐųńīų‫ ܋‬

invullen. We zijn daarnaast aanwezig op informatieavonden.

Ook hebben we een sociale kaart opgesteld met daarop hulpverleners die affiniteit hebben met aardbevingsproblematiek.

Verder hebben we nauw contact met gemeenten in de regio. Ik werk in Loppersum, Appingedam en Delfzijl. Die plaatsen liggen

‘Kinderen uiten hun zorgen anders dan volwassenen’

in aardbevingsgebied. Behalve dat ik er werk, woon ik er ook met mijn man en kinderen. Onze hele wijk moest worden gesloopt omdat de huizen niet aardbevingsbestendig waren. Ik heb dus zelf ŽųĤīƤǝŽųĤīų ŋŽī ŋīƹ ŐƬ Žű ĤŐƹ űīī ƹī űĀťīų‫ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

We teach...

Wij begrijpen, dat jij het soms niet begrijpt en dat de wereld jou vaak niet begrijpt.

INTRODUCTIECURSUS JEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-18 • 18 en 25 januari, 8 februari, 8 en 22 maart en 5 april 2019, Utrecht • 26 maart, 9 en 23 april, 7 en 21 mei en 4 juni 2019, Amsterdam

TERUGKOMDAG VOOR VAN WIECHEN INSTRUCTEURS (2018) 14 januari 2019, Utrecht NIEUW

Voor jongeren met een psychische beperking

FORENSISCH-MEDISCHE EXPERTISE BIJ KINDEREN 17, 24 en 31 januari en 7 en 14 februari 2019, Utrecht

TRAIN-DE-TRAINERWORKSHOP VOOR VISUSINSTRUCTEURS 23 januari en 13 februari 2019, Utrecht

TERUGKOMDAG VOOR GECERTIFICEERDE VISUSINSTRUCTEURS

Molendijk 23 3212 LH Simonshaven (0181) 45 32 17 www.bernisserhanden.nl info@bernisserhanden.nl

6 maart 2019, Utrecht

CURSUS TOT GECERTIFICEERD INSTRUCTEUR VAN WIECHENONDERZOEK 3 en 17 april en 2 oktober 2019, Utrecht

DE JEUGDARTS: SLEUTELROL BIJ VERZUIMBELEID 10 april en 8 mei 2019, Utrecht

COMMUNICEREN MET PUBERS 20 juni 2019, Utrecht

PLUIS - NIET PLUIS INCOMPANY Ruim 200 verpleegkundigen zijn reeds geschoold om “pluis-niet pluis” te kunnen onderscheiden in de frontoffice van de JGZ in het kader van de taakherschikking. De jeugdartsen hebben hier een belangrijke rol in. Het incompany traject biedt de NSPOH op maat voor iedere organisatie.

Download onze brochure of ontvang 'm gratis per post. www.nspoh.nl/brochure2019

Advertentie

Geaccrediteerde postacademische nascholing voor jeugdartsen Ben jij werkzaam als jeugd- of vertrouwensarts, en wil je een kwalitatief hoogwaardige, geaccrediteerde en betaalbare cursus volgen? Dan biedt een cursus bij King nascholing jou de gelegenheid je kennis als arts te verbeteren!

Dankzij onze persoonlijk ervaring, expertise en achtergrond kennen wij de behoeften over nascholing in de jeugdzorg en de GGZ en het belang van de koppeling naar de praktijk. Een cursus, workshop of training, speciaal afgestemd op jeugdartsen, biedt je de ideale mogelijkheid om inhoudelijke kennis over een specifiek onderwerp op te frissen of up-to-date te blijven van de laatste ontwikkelingen binnen jouw vakgebied.

De NSPOH wil een waardevolle bijdrage leveren aan de verbetering van de volksgezondheid, de arbeidsomstandigheden en participatie in Nederland. Dit doen wij door professionals kwalitatief goed en vraaggestuurd op te leiden voor de hedendaagse praktijk van public en occupational health. Wij ontwikkelen en organiseren opleidingen, bij- en nascholing, in-company programma’s en symposia op academisch en post-hbo niveau.

Alle cursussen zijn geaccrediteerd (of kunnen aangevraagd worden), bij de verschillende beroepsverenigingen.

Neem een kijkje op onze website www.kingnascholing.nl en laat je inspireren. Wij hopen je snel van dienst te mogen zijn.

31 - 2018 #44

PORTRET

ܴdī űŽīƹ ƬƹĀĀų ǝŽŽƤ Ţī ǝĀťܵ ®ǁƤŐųĤīƤ GƤīǞĀŨ ŐƬ Ĥī ŢŽųńī ŋŽųĤ ŽųĤīƤ Ĥī ŢīǁńĤĀƤƹƬīų‫ ܋‬NŐŢ ĜīńŽų Őų ŢǁųŐ ‫ ڐډڈڊ‬ĜŐŢ GG' ¼Ǟīųƹī‫ ܋‬ ®ŐųĤƬ ƬīơƹīűĜīƤ ĜǁŐńƹ ŋŐŢ ǮŐĝŋ ǮīŨŃƬƹĀųĤŐń ŽǝīƤ Ĥī ĤŽīŨńƤŽīơ ‫ ڌܧڈ‬īų Őų ŽťƹŽĜīƤ ťǞĀűīų ĤĀĀƤ Ĥī ‫ ݨڌ‬ťŐųĤīƤīų ĜŐŢ‫ܲ ܋‬Sť Ĝīų ĜīńŽųųīų Őų Ĥī ĝŋŐƤǁƤńŐī‫ ܅‬űĀĀƤ ńĀĀųĤīǞīń ńŐųń Őť űīīƤ Ĥī ƬŽĝŐĀŨī ťĀųƹ Žơ‫ ܋‬/īų ǝĀť űŽīƹ ŽŽť ĜŐŢ Ţī ťĀƤĀťƹīƤ īų ơīƤƬŽŽųŨŐŢťŋīŐĤ ơĀƬƬīų‫ܳ܋‬

Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

“Op de eerste hulp waar ik co-schappen liep, had ik al meteen veel plezier in het werken met kinderen. Ze creëren een natuurlijke lach op je gezicht. Ik vind het leuk om de juiste benadering te zoeken en aansluiting te vinden. ‘Dag kleine vriend’, ‘jongedame’. Ik praat op hun hoogte, zak even door de knieën en gebruik passende humor om het ijs te breken.

Ik merk dat veel ouders van kort en bondig houden en ze willen graag bevestiging: ‘Doe ik het goed?’ Ik houd ook van vlot werken, maar ik bied voldoende ruimte aan ouders voor hun verhaal en vragen. Zodat ouders met een tevreden gevoel de deur uitgaan en ik een goed beeld heb gekregen van de ontwikkeling van het kind.

In AlmeIo is veel culturele diversiteit. De roots van mijn familie liggen in India, dat maakt dat ik me kan inleven in

®ǁƤŐųĤīƤ GƤīǞĀŨ ‫ ܧ ܝډڋܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ‫ ܅ڐډܧڈ‬ GG' ¼Ǟīųƹī‫ ܅‬ŨűīŨŽ

andere culturen en groepen. Steeds moet je een beetje meebewegen met al die verschillende inzichten in opvoeding: ‘Ik begrijp dat, maar …’. Want ik vind wel dat je moet staan voor je vak en je kennis moet afstemmen op de persoon voor je.

Voor sommige ouders is een mannelijke jeugdarts even

‘Voor sommige ouders is een mannelijke jeugdarts even wennen’

wennen. Binnen GGD Twente zijn er maar drie. Een man associëren ze toch minder met preventie en opvoeding, een vrouw ligt meer voor de hand. Ik heb zelf geen kinderen. Wel neefjes en nichtjes. Als ik ze zie, passeren in mijn gedachten wel eens de leeftijden en het Van Wiechenschema. Zo was er laatst nog eentje, een kleuter, met een speen! Maar ik bemoei me daar niet me. Ik heb dan een andere pet op. Tenzij ze me īƤŽű ǝƤĀńīų‫ ܅‬ĤĀų ńīīŃ Őť īīų Žơīų ĀĤǝŐīƬ‫ ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

Reportage

2018 #44 - 32

Ja! magazine

33 - 2018 #44

Reportage

ܴdī űŽīƹ ǶŨīǣŐĜīŨ ǮŐŢų Žű ŋŐīƤ ƹī ťǁųųīų ǞīƤťīųܵ Nīƹ ȀīƹƬơĀĤ ĤŽŽƤ Ĥī ĜŽƬƬīų ǝĀų ŐƬƹīƤǞŐŢť‫ ܅‬ŨīŐĤƹ ųĀĀƤ ŋīƹ ĀǮĝ‫ ܋‬ ŐŢ Ĥī ŐųńĀųń ǞŽƤĤīų īīų űĀų īų ǝƤŽǁǞ űīƹ ťŽǴŃīƤƬ Őų Ĥī ŋĀųĤ ǝƤŐīųĤīŨŐŢť ŽųƹǝĀųńīų‫ܴ ܄‬tīĤīƤŨĀųĤƬ‫ ܌‬/ųńŨŐƬŋ‫ ܌‬àīŨťŽű Őų ŐƬƹīƤǞŐŢť‫ ܋ܵ܇‬ŨĜīƤƹŐųī ǝĀų Ĥī īƤťŋŽŃ ǞīƤťƹ ƬŐųĤƬ ‫ ڎډڈڊ‬ ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ Őų Ĥī ĀǮĝܵƬ Őų GŐŨǮī īų Őų ŐƬƹīƤǞŐŢť‫ ܋‬ðī ťīųƹ īƤ Ĥī Ǟīń īų Ĥī űīųƬīų‫ ܋‬/īų űīŐƬŢī ǮŽīǾƹ ǝŽŽƤĜŐŢ Žơ ŋĀĀƤ ȀīƹƬ‫ܲ ܄‬NŽŐ‫ ܳ܇‬ŨĜīƤƹŐųī ńŨŐűŨĀĝŋƹ‫ܲ ܄‬Nīƹ ŨŐŢťƹ ŋŐīƤ ƬŽűƬ ųīƹ īīų ǝĀťĀųƹŐīơĀƤť‫ ܳ܋‬

Tekst: Elwyze Frijns

Ouders die hier in de spreekkamer komen, communiceren ook vaak dat er weinig aan de hand is. Albertine is gaandeweg bepaalde patronen gaan herkennen. Zo komt met Eritreeërs een gesprek vaak niet zomaar op gang. “Ze geven letterlijk antwoord op de ǝƤĀĀń‫ ܅‬ťŽűīų ųŐīƹ ƹŽƹ ǝīƤƹīŨŨīų‫ ܳ܋‬ŽűűǁųŐĝĀƹŐī ǝŐĀ Ĥī ƹŽŨť űĀĀťƹ ĤĀƹ ųŐīƹ īīųǝŽǁĤŐńīƤ‫ ܋‬ “Regelmatig volgt op een vraag een heel gesprek tussen tolk en ouder. Dan blijft het een ƤĀĀĤƬīŨ ǞĀƹ īƤ ĀŨŨīűĀĀŨ ŐƬ ńīǮīńĤ‫ ܳ܋‬Žť ®ǤƤŐķƤƬ ńīǝīų Őų īīƤƬƹī ŐųƬƹĀųƹŐī ǞīŐųŐń ơƤŐŢƬ ŽǝīƤ ǞĀƹ ŋīų ĜīǮŐńŋŽǁĤƹ‫ ܅‬ǮīŨŃƬ ųĀ ŋīƤŋĀĀŨĤīŨŐŢť ųĀǝƤĀńīų ŐƬ ܲĀŨŨīƬ ńŽīĤ‫ ܅‬ńīīų ơƤŽĜŨīīű‫¼ ܳ܋‬ŽƹĤĀƹ het eind van het consult. Dan komen opeens de vragen en blijken er soms ingewikkelde situaties te bestaan. ŐųųīųŨŽơīų Dat tekent de aard van het werk als jeugdarts in het azc. Flexibel zijn is een belangrijke eigenschap om hier je draai te vinden. Albertine weet daar alles van. “Soms komt er niemand opdagen bij een afspraak en soms zijn er ineens vier mensen in plaats van twee. In het azc in Schijndel, waar onze onderzoeksruimte niet op de locatie zelf is, hebben we de consulttijden ĀŃńīƬƹīűĤ Žơ Ĥī ĜǁƬƹŐŢĤīų‫' ܳ܋‬Āƹ ŐƬ Őų ŐƬƹīƤǞŐŢť ųŐīƹ ųŽĤŐń‫ ܅‬ĤĀĀƤ ǮŐƹ ĀŨŨīƬ Žơ ŋīƹǮīŨŃĤī ƹīƤƤīŐų‫ ܋‬ En dat heeft zo z’n voordelen. Met de gezondheidszorgprofessionals (huisarts verpleegkundige

Ja! magazine

Reportage

2018 #44 - 34

en GGZ-verpleegkundige) in hetzelfde gebouw, is het zo bij elkaar

ze betekenen. Het geeft me het gevoel echt verschil voor ze te

binnen lopen. En de school en peuterspeelzaal in de achtertuin komt

űĀťīų‫ ܅‬ĤĀƹ ŐƬ ĀųĤīƤƬ ĤĀų ĜŐŢ ńīǮŐųųīų ǮŽųĤīƤ ǮŽܵų ĀĝŋƹīƤńƤŽųĤ‫ ܳ܋‬

ook de samenwerking ten goede. “Als nou ook maatschappelijk werk en praktische thuisbegeleiding binnen handbereik zouden zijn, zou

GīǮŽųĤ ǝīƤƬƹĀųĤ

ĤĀƹ ŋīŨīűĀĀŨ ŐĤīĀĀŨ ǮŐŢų‫ ܳ܅‬ƬĝŋīƹƬƹ ŨĜīƤƹŐųī‫ ܋‬

Toch gaat het werk in essentie om hetzelfde, overdenkt Albertine.

“Ook hier staat monitoren en bevorderen van de gezondheid

NǁŐƬĜīǮŽīť

ĝīųƹƤĀĀŨ‫ ܋‬àī ǮŐŢų ĜīǮŐń űīƹ ƬŐńųĀŨīų ŽơűīƤťīų īų ĜīńīŨīŐĤīų‫ ܳ܋‬

Aanwezigheid op locatie geeft nog andere mogelijkheden. Zoals

De vragen waar ouders mee komen, verschillen ook niet veel. Wel

wanneer een jonge moeder niet op de afspraak voor haar kindje

komen bepaalde fenomenen vaker voor zoals bedplassen, niet

verschijnt. Vanwege de achtergrond van de situatie – het meisje is

willen eten en slaapproblemen. Deze laatste hangen ook samen

AMV’er en waarschijnlijk moeder ten gevolge van verkrachting –

met de woonsituatie. Voordat het in de woonunit stil genoeg is om

besluit Albertine op huisbezoek te gaan. En komt in een oogopslag veel te weten: moeder ligt nog in bed, de baby onbeschermd naast zich. Haar toeziend oog dicht, ze is in diepe slaap. “In zo’n situatie vraag je je af wat de toekomst voor zo’n kindje en moeder gaat zijn.

Zo’n verhaal blijft je wel bij, merkt Albertine. Veel erover spreken met collega’s helpt dan om weer afstand te nemen. Inmiddels heeft ze wel geleerd verwachtingen bij te stellen. “Als je wil dat ĀŨŨīƬ űīƹīīų ŋīŨīűĀĀŨ ńŽīĤ ńĀĀƹ‫ ܅‬ƤĀĀť Ţī ńīŃƤǁƬƹƤīīƤĤ‫ ܳ܋‬Nīƹ ǮŽƤńƹ bovendien voor een andere blik. “Voor jezelf ga je ook dingen

‘Kleine veranderingen kunnen veel verschil maken’

relativeren. Als ik naar mijn kleinzoon kijk, denk ik ‘wat een geluk ĤĀƹ ǮŐŢų ǞŐīńŢī ǝīŐŨŐń Őų ĤŐƹ ŨĀųĤ ƬƹĀĀƹ ǞĀĀƤ Ǟī ŋīƹ ǮŽ ńŽīĤ ŋīĜĜīųܵ‫ܳ܋‬

te slapen, is het vaak al laat.

Ander onderwerp van aandacht is de spraak- en taalontwikkeling.

fǞīƬƹŐī ǝĀų ŽơǝŽīĤīų

“Achterstand ontstaat vaak vooral door weinig aanbod in taal

Ook minder extreme situaties, vooral in opvoedingscontext,

en interactief spel. Daar is soms langdurig geen aandacht voor

hebben de jeugdarts geleerd met andere ogen te kijken. “Vaak

ńīǞīīƬƹ īų ĤĀų ńĀĀƹ Ĥī ńīǝŽīŨŐńī ơīƤŐŽĤī ƬƹŐŨĀĀų ǝŽŽƤĜŐŢ‫ ܳ܋‬ðŽ

zijn kwesties als grenzen stellen door de omstandigheden

woont hier een meisje dat doof geboren is. Het gezin leefde

onvoldoende aan de orde gekomen. Hier zie je dan de gevolgen.

geïsoleerd van de buitenwereld. Vader was overleden en moeder

Zoals een peuter van twee die weigert eten, alleen maar melk

mocht vanwege de Taliban niet alleen met de kinderen over straat.

drinkt. Vervolgens is het op de locatie hier ook ingewikkeld zo’n

“Toch hebben ze daar wel hun eigen manieren op gevonden,

situatie aan te pakken. Met verschillende gezinnen in eenzelfde

onderling begrijpen ze elkaar precies. Het meisje is bijdehand, ze

woonunit, is het lastig een kind te laten huilen, want dan

ťĀų ǮŐĝŋ ńŽīĤ ĤǁŐĤīŨŐŢť űĀťīų űīƹ ŋĀųĤīų īų ǝŽīƹīų‫' ܳ܋‬Āƹ ƤĀĀťƹ

gaan andere bewoners klagen. Dan is het zoeken naar andere

Albertine, dat mensen die zoveel meegemaakt hebben, toch

ŽơŨŽƬƬŐųńīų Žű ƹŽĝŋ īīų ńīǮŽųĤīƤī ƬŐƹǁĀƹŐī ƹī ĝƤīķƤīų‫' ܳ܋‬Āƹ

proberen er weer het beste van te maken.

het allemaal niet vanzelfsprekend is, zorgt bij Albertine voor voldoening. “Dit is een essentieel verschil, deze mensen hebben

¼ŽīťŽűƬƹ

zoveel aan hun hoofd. Kleine veranderingen kunnen dan veel voor

Vooruit kijken en verder gaan; een houding die Albertine hier bij veel mensen opmerkt. “Toekomstperspectief is soms de enige remedie. Zoals bij een moeder met een altijd norse uitstraling, prikkelbaar naar de kinderen, weinig positieve aandacht. Tot een

ŨĜīƤƹŐųī ǝĀų Ĥī īƤťŋŽŃ

bepaald moment, het was duidelijk dat er iets was gebeurd. Wat bleek? Het gezin had een verblijfsstatus gekregen. Haar houding

ŨĜīƤƹŐųī ǝĀų Ĥī īƤťŋŽŃ ŐƬ Őų ‫ ډڐڑډ‬ĜīńŽųųīų ĀŨƬ

naar de kinderen toe was spontaan hersteld. Die spanning werkte

ƬĝŋŽŽŨĀƤƹƬ īų ŨĀƹīƤ ĜŐŢ īīų ĝŽųƬǁŨƹĀƹŐīĜǁƤīĀǁ ĀĀų Ĥī

Őų ĀŨŨīƬ ĤŽŽƤ‫ ܅‬ŽŽť ŋīƹ ŽǁĤīƤƬĝŋĀơ‫ ܳ܋‬

ƬŨĀń ńīńĀĀų‫ ܋‬Sų ơīƤŐŽĤī ‫ ڌڈڈڊܧڈڈڈڊ‬ŋīīǾƹ Ǯī Žơ īīų

Die blik vooruit valt ook op het ISK op, als Albertine jongeren spreekt

ĀĀųƹĀŨ ĀǮĝ‫ܧ‬ŨŽĝĀƹŐīƬ Őų ŽűńīǝŐųń 'īų ŽƬĝŋ ńīǞīƤťƹ‫ ܋‬

zonder hun ouders. “Ze hebben hun eigen verhaal en vertellen vaak

®ŐųĤƬ ‫ ڎډڈڊ‬ǞīƤťƹ Ǯī Žơ ĀǮĝ‫ܧ‬ŨŽĝĀƹŐī ŐƬƹīƤǞŐŢť īų GŐŨǮīų‫ ܋‬

ŋīīŨ Žơīų‫ ܳ܋‬ŨĜīƤƹŐųīܵƬ ĀŃŃŐųŐƹīŐƹ ǝŽŽƤ ĤīǮī ĤŽīŨńƤŽīơ ŐƬ ĤǁŐĤīŨŐŢť

'ĀĀƤ ǮŐīƹ Ǯī ťŐųĤīƤīų ǝĀų ĀŨŨī ŨīīǾƹŐŢĤīų‫ ܅‬ƬŐųĤƬ ťŽƤƹ

merkbaar. “Deze jongeren zijn vaak ontzettend gemotiveerd

ŽŽť ‫' ܋ݨڊډ‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ŋīīǾƹ Ǯī ŋīƹ S®f Őų 'īų ŽƬĝŋ ŽųĤīƤ

iets van hun leven te maken. Hoewel je vaak ziet dat ze op een

ŋĀĀƤ ŋŽīĤī īų ŐƬ Ǯī ßĀų àŐīĝŋīų‫ܧ‬ŐųƬƹƤǁĝƹīǁƤ‫ ܋‬

later moment in het leven alsnog last krijgen van hun ervaringen.

Ja! magazine

35 - 2018 #44

Reportage

Daarom is het belangrijk dat ze weten dat ze daar hulp voor kunnen ťƤŐŢńīų ĀŨƬ ŋīƹ ųŽĤŐń ŐƬ‫ ܳ܋‬ŨĜīƤƹŐųī Ũīńƹ ǝīƤĜĀųĤ űīƹ Ĥī ƬŐƹǁĀƹŐī Őų Nederland na de Tweede Wereldoorlog. “De focus lag toen ook op wederopbouw en herstel. Nu blijkt dat veel mensen die deze tijd ŋīĜĜīų űīīńīűĀĀťƹ‫ ܅‬ƹŽĝŋ űīƹ ǝīƤĜŽƤńīų ŨīīĤ ŋīĜĜīų ńīǮīƹīų‫ ܳ܋‬ SųŃŽƤűīƤīų Hulp zoeken voor psychische klachten is bij deze doelgroep niet vanzelfsprekend. Zeker als dat cultureel gezien taboe is. Albertine richt zich dan ook vooral op informeren, mensen laten weten dat hulp beschikbaar is. “Als ze dan later toch klachten krijgen, komen

‘Hulp bij psychische klachten is bij deze doelgroep niet vanzelfsprekend’

Ǯī ŋŐīƤ ƬųīŨŨīƤ Žơ ƹīƤǁń‫' ܳ܋‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ŐƬ īīų ŨǁŐƬƹīƤīųĤ ŽŽƤ ǝŽŽƤ ǝīīŨ ouders en jongeren al van waarde. Hoewel het soms te pijnlijk is om

werk: “Het is wezenlijk anders doordat mensen ongelooflijk veel

te vertellen over wat er gebeurd is. Albertine denkt aan het meisje

hebben meegemaakt. Ze hebben niet voor niets letterlijk alles

ĤĀƹ ǮīŨŃ ĀĀųńĀŃ ĤĀƹ Ǯī ųŐīƹ ǞŐŨĤī ơƤĀƹīų‫'ܲ ܋‬ĀĀƤ ťĀų Őť ųŐīƹ ƹīńīųܳ‫ ܋‬NĀĀƤ

achter zich gelaten. Je kent de verhalen en beelden van het nieuws,

mooie en vrolijke verschijning van de buitenkant gaf een totaal ander

maar dat komt zo anders binnen wanneer je van mensen zelf

beeld dan hoe het van innen met haar bleek te gaan. Albertine: “Dan

hoort wat ze met zich mee nemen. Het lijkt wel een vakantiepark,

is het voor school belangrijk dat ze weten dat er iets speelt, zodat ze

űĀĀƤ ƬĝŋŐŢų ĜīĤƤŐīńƹ‫ ܳ܋‬rīųƬīų ŽųĤĀųťƬ ŽűƬƹĀųĤŐńŋīĤīų ƹžĝŋ

ĀŨīƤƹ ťǁųųīų ǮŐŢų īų Ƭƹīǁų ťǁųųīų ĜŐīĤīų ĀŨƬ ĤĀƹ ųŽĤŐń ŐƬ‫ܳ܋‬

hun weg helpen vinden, dat is de kunst. Op hun tempo, op hun manier, met de mogelijkheden van hier. In kleine stappen vooruit

àīńǞŐŢƬ

om toch echt verschil te kunnen maken. Steeds nu, voor het leven.

Een werkomgeving waar het om dezelfde dingen gaat, maar toch heel anders werkt. Dat geeft voor Albertine extra kleur aan dit

Q

Ja! magazine

Dit materiaal is uitsluitend bestemd voor zorgprofessionals.

NIEUW NUTRAMIGEN PURAMINO JUNIOR

NIEUW

ER IS NU EEN VOEDING OP BASIS VAN AMINOZUREN SPECIAAL ONTWIKKELD VOOR KINDEREN OUDER DAN 12 MAANDEN#

1 jaar en ouder

MAAK VAN NUTRAMIGEN PURAMINO JUNIOR uw eerste keuze voor de aanpak van ernstige KMA en meervoudige voedselallergieën vanaf 12 maanden 100% aminozuren voor klinisch bewezen effectiviteit 1,2^ Ondersteunt een gezonde gewichtstoename bij kinderen met een verleden van gewichtsverlies met aanhoudende klachten tijdens gebruik van een eHF1^ Speciaal ontwikkeld voedingsprofiel met DHA en MCT

1. Vanderhoof et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2016 Nov;63(5):531-533.

2. Burks et al. J Pediatr.2008 Aug;153(2):266-7 # Kinderen die geen borstvoeding krijgen ^Onderzocht voor de toevoeging van MCT

DHA: Docosahexaeenzuur MCT: Middellange ketenvetzuren

Belangrijk: De beste voeding is borstvoeding. Nutramigen* PURAMINO Junior is een voeding voor medisch gebruik en dient te worden gebruikt onder toezicht van een zorgprofessional. *Gedeponeerd merk van Mead Johnson & Company, LCC. ©2018 Mead Johnson & Company, LCC. All Rights Reserved. Trademark and copyright used under license.LGG® en het LGG®-logo zijn geregistreerde handelsmerken van Valio Ltd, Finland. Mead Johnson Nutrition, WTC Toren H, 17e verdieping, Zuidplein 142, 1077 XV Amsterdam, Servicenummer: 088 – 44 55 001 (tijdens kantooruren).

37 - 2018 #44

PORTRET

ܴ ŃǞŐƬƬīŨŐųń Őų ŋīƹ ǞīƤť ńīīǾƹ ǝīīŨ īųīƤńŐīܵ rĀƤŐƹ hǁơơīƬ ǞīƤťƹ Őų Ĥī ńīűīīųƹī /Ĥī‫ ܋‬ßĀĝĝŐųīƤīų ŐƬ ŋŐīƤ‫ ܅‬ǮŽĀŨƬ Őų ǝīīŨ ơŨĀĀƹƬīų‫ ܅‬īīų ŋŽƹ Őƹīű‫ ܋‬ ðīťīƤ Őų Ĥī ܴĜǁŐƹīųĤŽƤơīųܵ hǁųƹīƤīų īų /ĤīƤǝīīų‫ܲ ܄‬ßīīŨ űīųƬīų ǞŐŨŨīų ŋīƹ ųŐīƹ Žű ƤīŨŐńŐīǁǮī ƤīĤīųīų‫' ܋‬ĀĀƤųĀĀƬƹ ǮŐŢų īƤ Ĥī ťƤŐƹŐƬĝŋī ơƤŐťťīƤƬ‫' ܳ܋‬ī ŢīǁńĤĀƤƹƬ ŐƬ ǮīŨŃ űŽīĤīƤ ǝĀų ǝŐŢŃ ťŐųĤīƤīų‫'ܲ ܋‬ī ŨĀĀƹƬƹī ƹŐŢĤ ĤīīŨ Őť ǝĀťīƤ űŐŢų īŐńīų ǝīƤŋĀĀŨ‫ ܋‬ơ ƬŽĝŐĀŨ űīĤŐĀ ǮŐī Ţī ŽŽť ĤĀƹ ĀƤƹƬīų ǮŐĝŋ ơīƤƬŽŽųŨŐŢť ǁŐƹƬơƤīťīų űīƹ ĀĝƹŐīƬ ĀŨƬ ‫܉‬ŐťǝĀĝĝŐųīīƤ‫' ܋‬ī īŐńīų īƤǝĀƤŐųń ŐƬ ŋīŨơīųĤ‫ ܳ܋‬ Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

Vanwege taakherschikking is er veel veranderd op het consultatiebureau. “We zien de vierweeks baby’s en daarna alleen de kinderen met bijzonderheden. In het begin dacht ik: een gemis voor het vak. Maar eigenlijk word ik nu meer uitgedaagd. Het is lastiger, maar tegelijkertijd ook erg leuk. Het betekent wel extra werk; meer verwijzingen regelen, extra ƤīńŐƬƹƤĀƹŐī‫' ܋‬Āƹ ǝƤĀĀńƹ ųŽń ǞīŨ Žű ĀĀųĤĀĝŋƹ‫ ܳܵ܋‬ In Ede werkt Marit in een wat zwakkere wijk met de nodige opvoedingsvragen. Ze merkt veel cultuurverschillen. “In Lunteren heb je te maken met streng-christelijke gezinnen, met een eigen opvoedingsstijl. Dat heeft ook wel zijn charme.

Deze ouders proberen veel in eigen familiekring op te lossen.

Soms krijgen moeder en dochter tegelijk een kindje. Maar

rĀƤŐƹ hǁơơīƬ ‫ ܧ ܝڋڍܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ‫ ڌܧڈ‬īų ‫ ڊډܧڌ‬ßGGr‫ ܅‬/Ĥī

eigenlijk lijken culturen juist op elkaar. Zo zijn Somaliërs en /ƤŐƹƤīīķƤƬ ŽŽť īƤń Žơ Ĥī īŐńīų ťƤŐųń ńīƤŐĝŋƹ‫ ܳ܋‬ Sinds een jaar verzorgt Marit een spreekuur op de basisschool en het speciaal basisonderwijs. “Bij het medische ligt mijn

‘Door de taakherschikking word ik nu meer uitgedaagd’

hart, maar op school is het psycho-sociale ook belangrijk, dat vergt weer een andere benadering. Hier heb ik niet alleen met ouder en kind te maken, maar ook met intern begeleiders en leerkrachten. Dat geeft weer nieuwe energie. Leuk om erbij te doen. Het is heel afwisselend en vaak veel regelwerk. Dat ǝŽīŨƹ ńŽīĤ‫ ܅‬ńīīŃƹ īīų ťŐĝť‫ܳ܇‬

Q

Ja! magazine

ZIET U HET SYNDROOM VAN HUNTER OVER HET HOOFD?

Silas, 1,5 jaar

Silas, 5 jaar

HANDEL VROEGTIJDIG* HET SYNDROOM VAN HUNTER IS EEN PROGRESSIEVE ERFELIJKE ZIEKTE * Denk aan het belang van vroegtijdige herkenning, diagnose en

opvolging door een specialist

Een zeldzame combinatie van veel voorkomende klachten bij kinderen kan een indicatie zijn voor het syndroom van Hunter1,2

Leeftijd 1-2 jaar

Leeftijd 3-4 jaar

78% van HOS patiënten kregen een navelbreuk1

68% van HOS patiënten werden gediagnosticeerd met vergrote tonsillen of adenoïden1

72% van HOS patiënten hadden otitis media2

DOE GERICHT METABOOL ONDERZOEK OF VERWIJS NAAR EEN KINDERARTS METABOLE ZIEKTEN

Mediane leeftijd bij aanvang en prevalentie data uit HOS (Hunter Outcome Survey). 1. Wraith JE et al.

Genet Med 2008; 10(7): 508–516. 2. Keilmann A et al. J Inherit Metab Dis 2012; 35(2): 343–353.

C-APROM/NL//0085/ Datum van productie: februari 2018

Shire Netherlands B.V. Strawinskylaan 481, 1077 XX Amsterdam

39 - 2018 #44

PORTRET

ܴSť ĜīųĀĤƤǁť ĀŨƹŐŢĤ ŋŽī leuk een kind is’ rĀƤńƤŐīƹŋĀ rīűīŨŐųť ŐƬ īīų ĤǁŐǮīųĤơŽŽƹ‫ ܋‬ðŽǞīŨ ĀĝƹŐīŃ ĀŨƬ ŢīǁńĤĀƤƹƬ Őų /űűīų‫ ܅‬ĀŨƬ ǝŽŽƤ Ĥī Ĝī‫ܧ‬ ƤŽīơƬǝīƤīųŐńŐųń‫ ܋‬/īƤƬƹ ĀŨƬ ƬīĝƤīƹĀƤŐƬ ǝŽŽƤ dt tŽŽƤĤ tīĤīƤŨĀųĤ‫ ܅‬ųǁ ǝŽŽƤ Ĥī dtŐīǁǞƬĜƤŐīŃ‫ ܅‬űīƹ ŋīƹ ƬīŨīĝƹīƤīų ǝĀų ƤīŨīǝĀųƹ ǝĀťųŐīǁǞƬ‫® ܋‬ŐųĤƬ ťŽƤƹ ŐƬ Ǯī ŽŽť ǝŽŽƤǮŐƹƹīƤ ǝĀų ®ƹŐĝŋƹŐųń dGð tŽŽƤĤ‫ܧ‬ tīĤīƤŨĀųĤ īų ŽƤńĀųŐƬīīƤƹ Ǯī ŢĀĀƤŨŐŢťƬ īīų ĜŐŢƬĝŋŽŨŐųń ǝŽŽƤ ŢīǁńĤĀƤƹƬīų īų ŢīǁńĤǝīƤơŨīīńťǁųĤŐńīų ǞīƤťǮĀĀű Őų Ĥī ơƤŽǝŐųĝŐīƬ 'Ƥīųƹŋī‫ ܅‬FƤŐīƬŨĀųĤ īų GƤŽųŐųńīų‫ ܋‬ Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

“Ik werk op een consultatiebureau en op scholen. Daar ontmoet ik vooral kinderen en ouders met bijzonderheden. Een hoog SDQ, overgewicht of obesitas en als er verwijzingen naar artsen nodig zijn. Hele generaties zie ik voorbij komen. Vroeger de moeder met baby, nu de kinderen zelf. Toen ik begon in 1990 had je in Emmen veel mensen uit Turkije en Joegoslavië, tegenwoordig ook uit Marokko en Syrië. De ouders van nu spreken veel beter Nederlands, zijn goed geïntegreerd. Dat is hartstikke positief.

Vroeger kwam de hele familie, met oma aan het hoofd, nu kunnen ouders het wel alleen af. Jaren geleden zag ik veel baby’s die heel regelmatig aan de borst lagen. ‘Dat hoeft niet zo vaak, het is hier niet zo warm’, zei ik dan. We hadden toen heel strikte voedingsregels. Nu is het ook hier gebruikelijk om kinderen meer op vraag te voeden. Onlangs had ik een Syrisch gezin op het spreekuur dat zich zorgen maakte om de wat gemarmerde huid van hun kind, terwijl ik me juist zorgen maakte om de ogen rĀƤńƤŐīƹŋĀ rīűīŨŐųť ‫ ܧ ܝڍڍܜ‬ŢīǁńĤĀƤƹƬ ‫ ڊډܧڈ‬ īų ŽơŨīŐĤīƤ‫ ܅‬GG' īų ƬĝŋŽŨīų‫ ܅‬/űűīų

van het kindje die met houtskool waren bewerkt. Ik ontmoet zoveel verschillende mensen, ik maak eigenlijk elke keer weer een wereldreis.

In deze tijd moet je vooral onderstrepen wat bij een normale ontwikkeling hoort. Op internet kunnen ouders al zoveel vinden.

‘Elke keer weer een mooie wereldreis’

Ze hebben minder tijd voor hun kinderen, zitten veel op hun telefoon en ervaren meer stress. Ik probeer altijd ergens in het gesprek extra te benadrukken hoe leuk hun kind is! Daarmee kun je als jeugdarts toch het verschil maken voor zo’n kind. Ik vind űŐŢų ǝĀť ǮŽ űŽŽŐ‫ ܋‬Sť Ĝīų īƤ ƹƤŽƹƬ Žơ‫ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

Interview

2018 #44 - 40

ܴ‫ ڌڊ‬ǁǁƤ ơīƤ ĤĀń‫ ڍڎڋ ܅‬ĤĀńīų ơīƤ ŢĀĀƤ ƬīƤǝŐĝī ĜŐīĤīų‫ ܵ܌‬ Nīƹ ĜīńƤŐơ ܴ ǝĀų Ĥī ƹŽīťŽűƬƹܵ ŽűǝĀƹ űīīƤ ĤĀų ĀŨŨīīų ńīĜƤǁŐť űĀťīų ǝĀų ī‫ܧ‬ŋīĀŨƹŋ‫ ܅‬Ǟīīƹ SĤĀ īųƹǮīų‫ ܅‬ŢīǁńĤĀƤƹƬ ftrG Őų ðĀŨƹĜŽűűīŨ‫ܲ ܋‬àī ǮǁŨŨīų ƬƹīīĤƬ űŽīƹīų ĀĀųƬŨǁŐƹīų ĜŐŢ Ĥī ĝŽųƹĀĝƹĜīŋŽīǾƹī ǝĀų ŽǁĤīƤƬ‫ ܅‬ǝīƤǮŽƤńīƤƬ īų ťŐųĤīƤīų‫ ܋‬/ų ĤĀĀƤųĀĀƬƹ űŽīƹīų Ǟī ǝĀųǁŐƹ ŽųǮī ơƤŽŃīƬƬŐŽųīŨī ƤŽŨ ńŽīĤ ťŐŢťīų ǞĀƹ Ǟī ơƤīǝīųƹŐīŃ ĀĀųĜŐīĤīų ǝŐĀ ųŐīǁǞī īų ƬŽĝŐĀŨ űīĤŐĀ‫ ܳ܋‬ Tekst: Ulco Schuurmans Beeld: Alexander Dunner

Het Landelijk Professional Kader (LPK) weerspiegelt de meerwaarde van

zie ik het echt alleen als een aanvulling, niet als een vervanging voor het

een nieuwe E-JGZ in de verschillende levensfasen van het kind. Met de

ĤŐƤīĝƹī ĝŽųƹĀĝƹ‫ ܳ܅‬Ǯīńƹ SĤĀ īųƹǮīų‫ ܋‬Nīƹ ťŐųĤ ųĀťŐŢťīų īų īīų ńŽīĤ ńī-

invoering van E-JGZ komt er bovendien extra capaciteit vrij voor gezin-

sprek hebben met ouders en - waar mogelijk - met het kind, levert veel

nen die meer zorg nodig hebben, doordat standaard kindzorg heel

waardevolle informatie op over de gezondheid en de ontwikkeling van

īǴȀĝŐķųƹ ǝŐĀ ŋīƹ ǝĀų Ĥī ƹŽīťŽűƬƹ īų ǝŐĀ ĜŨīųĤīĤ ĝĀƤī ĀųńīĜŽĤīų

het kind, vindt de jeugdarts. “Het is belangrijk dat ik zelf de interactie

wordt. “E-health in verschillende vormen is een zinvolle aanvulling voor

tussen kind en ouders zie en weet wat er speelt in het gezin en verder in

een grote groep cliënten, zowel individueel als op groepsniveau. Zelf

Ĥī ŽűńīǝŐųń ǝĀų ŋīƹ ťŐųĤ‫ܳ܋‬

Ja! magazine

41 - 2018 #44

Interview

hĀųĤīŨŐŢť £ƤŽŃīƬƬŐŽųĀŨ fĀĤīƤ rīƹ ŋīƹ h£f ťĀų Ĥī dGð ǶŨīǣŐĜīŨ ŐųǝǁŨŨŐųń ńīǝīų ĀĀų het basispakket JGZ en daardoor beter aansluiten op Ĥī ĜīŋŽīǾƹīų īų űŽńīŨŐŢťŋīĤīų ǝĀų ŢīǁńĤŐńīų īų hun ouders. Zo biedt de JGZ zorg op maat. Het LPK ńīīǾƹ ơīƤ ŽųƹǞŐťťīŨŐųńƬŃĀƬī ǝĀų īīų ťŐųĤ ĀĀų ǞĀųneer JGZ-organisaties onderdelen uit het basispakket JGZ moeten aanbieden. Tussen 0 en 18 jaar worden

betreffende deze e-faciliteiten moeten nog geëvalueerd worden.

diverse ontwikkelingsfasen onderkend, elk met eigen

Facebook wordt vooral gebruikt om informatie te verspreiden

kenmerken en dynamiek. De momenten van contact

vanuit het CB en soms ook om reacties te ontvangen op thema’s die

zoals beschreven in het LPK sluiten hierop aan, waar-

in de samenleving en de jeugdgezondheidzorg spelen. Ida: “Het

bij rekening is gehouden met de uitvoering van onder

Mijn Kinddossier wordt door onze populatie veel gebruikt. Ouders

meer het rijksvaccinatieprogramma en landelijke

komen hierdoor vaak goed voorbereid naar het consult en kunnen

professionele richtlijnen. Op deze manier ontstaat

via het dossier gerichte informatie ontvangen van ons. Ze kunnen

een doorlopende, samenhangende en onderbouwde

zelf de groeicurve en de vaccinaties inzien en eigen gegevens en

zorglijn waarbij de fysieke, sociaal-emotionele en

ĀŃƬơƤĀťīų ǮŐīų īų ĜīǞīƤťīų‫ܳ܋‬

cognitieve ontwikkeling van een kind gemonitord wordt. Uitgangspunt is dat iedere jeugdige het volle-

¼ŽīńĀųťīŨŐŢť

dige basispakket krijgt aangeboden.

Het CB van de toekomst biedt laagdrempelig contact voor ouders en professionals. Ze zijn niet meer gebonden aan tijd en plaats. Dat biedt flexibiliteit voor zowel ouders als professionals. Ouders kunnen snel aan de slag met een advies. En de professionals kunnen een gezin makkelijker bereiken. “Met het CB van de toekomst en blended care wordt de jeugdarts op individueel niveau toegankelijker.

GŽīĤ ǝŽŽƤĜīƤīŐĤ

Via e-health is het makkelijk om contact te houden over lopende

Ida vindt dat consultatiebureaus wel moeten laten zien dat ze met

zaken. Op groepsniveau heeft de jeugdarts invloed via facebook, en

de tijd meegaan. “Ouders en de professionals zijn heel tevreden met

ĤĀĀƤűīī ŐƬ ŋīƹ űŽńīŨŐŢť Žơ ĜīơĀĀŨĤī ƹŋīűĀܵƬ ĀĀųĤĀĝŋƹ ƹī ńīǝīų‫ܳ܋‬

de verschillende vormen van e-health. We maken in Zaltbommel gebruik van whatsapp, e-mail (consult en ad hoc), facebook en Mijn

ĀųĤĀĝŋƹƬơǁųƹīų

Kinddossier. Whatsapp is vooral laagdrempelig, dat vinden ouders

Er zijn nog wel enkele aandachtspunten en uitdagingen, stelt Ida.

ŋīīŨ ŃŐŢų‫ ܋‬Ĥ ŋŽĝ ī‫ܧ‬űĀŐŨĝŽųƹĀĝƹ ǞŽƤĤƹ ŽŽť ĀŨƬ ŃŐŢų īƤǝĀƤīų‫ܳ܋‬

“Je moet het online contact ook verwerken in het dossier van het

E-mailconsulten bieden Ida en haar collegae sinds enkele maanden

kind zodat het voor iedereen in het team duidelijk is welke vorm van

aan. Dat gaat in de vorm van een vragenlijst over de ontwikkeling,

contact er is geweest en de inhoud hiervan. Een volledig dossier is

met de mogelijkheid voor ouders om contact op te nemen als er vra-

ook nodig om een goed beeld te krijgen van de taken van de profes-

gen zijn. De meerwaarde hiervan en de administratieve verwerking

sionals, dit heeft gevolgen voor de planning en de financiering. Een ander punt is privacygevoelige informatie, daar moet op een andere manier naar gekeken worden, bijvoorbeeld om iets veilig elektro-

‘E-health is een aanvulling, geen vervanging van direct contact’

ųŐƬĝŋ ƹī ǝīƤƬƹǁƤīų‫ܳ܋‬ Ida besluit: “Een hot item vormt de balans tussen 24 uur per dag, 365 dagen per jaar service bieden en, aan de andere kant, het beschermen van de vrije tijd van de professional. Enige flexibiliteit in de werkzaamheden is nodig om toegankelijk te zijn voor ouders, de professionals moeten voor deze werkzaamheden tijd vrij kunnen īų űŽńīų űĀťīų‫ܳ܋‬ Q

Ja! magazine

PORTRET

2018 #44 - 42

ܴßīƤƹƤŽǁǞīų ŐƬ ŋīƹ belangrijkste’ Sų ŃńŋĀųŐƬƹĀų ǞĀƬ ®ŽŋīŐŨĀ tĀŐűŐ ĀƤƹƬ ńǤųĀīĝŽŨŽńŐī‫ ܋‬/īųűĀĀŨ Őų tīĤīƤŨĀųĤ űŽīƬƹ Ǯī ǞīīƤ Őų Ĥī ƬƹǁĤŐīĜĀųťīų‫ ܋‬NĀĀƤ űĀų ǞīƤťƹī īų ŋĀĀƤ ťŐųĤīƤīų ǞĀƤīų ųŽń ťŨīŐų‫ ܅‬űĀĀƤ Ǯī ǮĀń ŋīƹ ĀŨƬ ŋĀĀƤ īųŐńī ťĀųƬ‫ ܋‬Sų ‫ ڋڈڈڊ‬ƬƹĀƤƹƹī Ǯī ĀŨƬ ĜĀƬŐƬĀƤƹƬ ĜŐŢ Ĥī GG'‫ ܅‬ųǁ dG ¦ŐŢųűŽųĤ‫ ܋‬SųűŐĤĤīŨƬ ŐƬ Ǯī ĀƤƹƬ r‫ޜ‬G ơƤŽȀ īŨ dGð īų ǞīƤťƹ Ǯī ĀŨǞīīƤ ǝīŨī ŢĀƤīų Őų ŋĀƤŨŽŐƬ‫ ܋‬ Tekst: Louise Dijkmans Beeld: Sanna Leupen

“Wijkteam, huisarts en CJG treffen elkaar hier regelmatig. Sommige gezinnen zijn bekend bij de huisarts, maar niet bij ons of het wijkteam of andersom; door structureel contact kunnen we sneller schakelen en elkaar ondersteunen. Een gezin dat niet open staat voor hulp uit het wijkteam, kan via de huisarts of jeugdarts dan alsnog worden bereikt.

Vertrouwen is voor mij het belangrijkste. Ik wil naast de jongeren en gezinnen staan, samen nadenken over oplossingen voor problemen.

‘Ben jij ook Moslim?’, vragen buitenlandse ouders vaak. Dan is het soms makkelijker praten. Over borstvoeding en de Ramadan of culturele aspecten. Wij geven minder vrijheid aan onze kinderen en vinden het loslaten vaak moeilijker. Onlangs had ik via het schoolmaatschappelijk werk nog contact met twee tienermeiden. Uitgaan, opmaken, dat leverde strijd op met hun vader. Ze moesten van hem thuis meer taken oppakken. Ik heb toen zowel gesproken met de meiden als apart met de vader. ‘Ik begrijp u’ benadrukte ik bij de vader. En tegen de meiden zei ik: ‘Alles accepteren is voor jullie ouders ook moeilijk’. Ze zijn elkaar tegemoet gekomen en het gaat nu veel beter.

Je kunt veel aanreiken, maar in Nederland kun je ook zelf initiatief ®ŽŋīŐŨĀ tĀŐűŐ ‫ ܧ ܝڈڍܜ‬dīǁńĤĀƤƹƬ ‫ ڐډܧڈ‬īų ŽơŨīŐĤīƤ ĜŐŢ dG ¦ŐŢųűŽųĤ‫¦ ܅‬ŽƹƹīƤĤĀű

nemen en actief worden. Vaak speelt er veel; geen vast werk, geen verzekering, waar moet je beginnen? Toch ergens. Nieuwkomers bezoeken we thuis, want op oproepen reageren ze niet altijd. Dus we hebben het omgedraaid. En op het voortgezet onderwijs kan het

‘Ik wil samen met jongeren nadenken over oplossingen’

kind zelf ook komen. Ik vind de zichtbaarheid van de jeugdarts heel belangrijk. Wij moeten ons voorstellen en zeggen wie we zijn. We űŽīƹīų ųĀĀƤ ĜǁŐƹīų‫' ܋‬Őī ƤǁŐűƹī ųīīű Őť ǮŽǝīīŨ űŽńīŨŐŢť‫ ܳ܋‬

Q

Ja! magazine

Hechtingsproblematiek bij jongeren

Stop to Practice (7-daagse cursus)

Problematische gehechtheid heeft negatieve gevolgen voor de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen.

Speciaal voor medisch specialisten

Werken in de gezondheidszorg is topsport!

Leer de juiste technieken en vaardigheden voor zelfzorg, mentale fitheid en emotionele balans.

Startdatum: 22 november Slot Zeist Info: medilex.nl/stoptopractice

Leer meer over het belang van vroegtijdige signalering en behandeling.

Donderdag 6 december Congrescentrum In de Driehoek, Utrecht Info: medilex.nl/hechtingsproblematiek

Psychiatrie en zwangerschap

Comorbiditeit bij autisme

De zwangerschap en kraamtijd is niet voor alle vrouwen een fijne periode.

Bij autisme is het lastig om comorbiditeit vast te stellen, waardoor behandeling vaak onvoldoende of verkeerd plaats vindt.

Weet u hoe u onderscheid maakt tussen reguliere zwangerschapskwaaltjes en symptomen van psychiatrische problematiek?

Leer comorbiditeit bij autisme herkennen en bied passende zorg!

Woensdag 16 januari 2019 NH, Amersfoort Info: medilex.nl/comorbiditeitautisme

Dinsdag 18 december Hotel Theater Figi, Zeist Info: medilex.nl/psychiatriezwangerschap Slaapproblemen en -stoornissen bij jongeren

Doorbreek verslaving!

Slechts 1 op de 10 patiĂŤnten met verslavingsproblematiek komt daadwerkelijk in beeld bij de verslavingszorg.

Over de gevolgen van slecht slapen is steeds meer bekend; het heeft een schadelijk effect op leren, cognitieve prestaties en gedragsmatig functioneren.

Herken verslaving en maak het bespreekbaar. Dit is van groot belang om tot behandeling te komen en zo herstel te bewerkstelligen.

Leer hoe u slaapproblemen (h)erkent en hoe te handelen!

Vrijdag 25 januari 2019 Congrescentrum Antropia, Driebergen-Zeist Info: medilex.nl/slaapproblemen

Donderdag 14 februari 2019 Regardz de Eenhoorn, Amersfoort Info: medilex.nl/verslaving

Medilex |

Medilex |

Medilex | info@medilex.nl | www.medilex.nl

Hero Baby Nutrasense® Pep is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van koemelkallergie De eiwitten in Hero Baby Nutrasense® Pep zijn in kleine stukjes geknipt, zodat het lichaam deze niet als koemelkeiwit herkent.

Hierdoor is de voeding geschikt bij koemelkallergie.

• Bewezen effectief 98% tolerantie in klinisch onderzoek met kinderen met een bewezen koemelkallergie.

Borstvoeding is de beste voeding voor zuigelingen

De oplossing bij koemelkallergie

• Combinatie van gehydrolyseerd wei-eiwit en caseïne Gebaseerd op de samenstelling van moedermelk die ook een combinatie* van deze eiwitten bevat.

• DHA en AA Belangrijke vetzuren die de hersenontwikkeling ondersteunen. *Zowel de JGZ-Richtlijn als de NVK-Richtlijn maken geen onderscheid tussen een wei-eiwit hydroysaat en een caseïne hydrolysaat.

Matencio, E. et al. (2016) J Hum Nutr Food Sci 4(3): 1090.

www.heromedisch.nl