Irena Kozminska - Edukacjo: quo vadis?

Jak wychować zdrowe emocjonalnie, mądre, twórcze i szczęśliwe dziecko w społecznie toksycznym środowisku?

Irena Koźmińska Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom”

Toksyczne dzieciństwo

Sue Palmer – Toksyczne dzieciństwo. Jak współczesny świat niszczy nasze dzieci i co możemy z tym zrobić (młoda generacja

może nie podtrzymać cywilizacji)

Joel Bakan – Dzieciństwo w oblężeniu

Mary Pipher - Ocalić Ofelię (wpł (wpływ rozwodó rozwodów i braku domu na zaburzenia nastolatek)

Allan Guggenbuhl – Kryzys małego macho (naturalna energia chł chłopcó opców tł tłumiona

James Garbarino – Raising Children in a Socially Toxic Enironment

Ritalinem, Ritalinem, brak zdrowego upustu dla energii, niebezpieczne wzorce w masowej masowej kulturze)

(wyją (wyjątkowy poziom rozwoju umysł umysłowego czł człowieka efektem dł długiego dzieciń dzieciństwa; skracanie dzieciń dzieciństwa pozbawia czł człowieka potencjał potencjału emocjonalnego i intelektualnego)

Michael Medved, Diane Medved – Saving Childhood (nowe inne priorytety rodzicó rodziców i społ społeczeń eczeństwa, „przygotowanie do ciemnych stron życia” ycia” zamiast ochrony; też też: wywiad z M. Medvedem na www.iumw.pl) www.iumw.pl)

Według ewolucjonistów:

Dziecko przychodzi na świat przedwcześnie (moment narodzin

Dzieci przychodzą na świat z mózgami i potrzebami jak w paleolicie/ w czasach wspólnoty pierwotnej. Potrzebują:

ludzkiego dziecka kompromisem pomiędzy wielkością mózgu (głowy), a wyprostowaną pozycją ciała człowieka)

- poczucia bezpieczeństwa i bezpiecznej więzi (ciągłego noszenia przez pierwszy rok życia, spania razem/blisko) - dorosłych jako wzorców i nauczycieli języka i życia - możliwości samodzielnego poznawania świata Rodzina małego dziecka, głównie matka, potrzebuje wsparcia, by dobrze dbać o dziecko.

Potrzeba całej wioski, by wychować dziecko!

Elaine Morgan – The Descent of the Child Evelin Kirkilionis – Więź daje siłę Hillary Clinton – It takes a village to Raise a Child

Dziecko pomiędzy ewolucją i cywilizacją Współczesne dziecko jest „produktem” dwóch zjawisk:

zerwania kontinuum ewolucyjnego zerwania kontinuum kulturowego

Jean Liedloff badał badała wychowanie indiań indiańskich dzieci - są noszone przez matki przez pierwszy rok. Dzieci noszone i wciąż wciąż blisko dorosł dorosłych – nie pł płaczą aczą, są są spokojne, łagodne, chę chętnie wspó współpracują pracują, w wieku dwó dwóch lat opiekują opiekują się się młodszymi, trzylatki – pomagają pomagają w pracach domowych, są są ostroż ostrożne i odpowiedzialne za siebie, nie są są rozpieszczonymi tyranami; uczą uczą się się języka i życia stale przebywają przebywając z matką matką i towarzyszą towarzysząc jej w czynnoś czynnościach życiowych oraz kontaktach społ społecznych Wspó Współcześ cześnie – getta wiekowe: dzieci w żłobki, żłobki, przedszkolu, szkole, doroś dorośli w wieku produkcyjnym – w pracy, starsi – mają mają swoje zaję zajęcia. Brak transferu kulturowego i aksjologicznego mię między dorosł dorosłymi i dzieć dziećmi; towarzystwem dzieci – inne dzieci oraz media elektroniczne

Jean Liedloff – W głę bi kontinuum głębi tez: wywiad z Jean Liedloff – www. www.

Amerykań Amerykańska Akademia Pediatró Pediatrów - zalecenia: wspó wspólna sypialnia z dzieckiem, mniej ograniczenie ograniczenie medió mediów (zero medió mediów do 2.roku zż zżycia) Grafika – strony: www. www. noszenie dzieci;

Dzieci są istotami społecznymi.

Ciągłość kultury zapewnia przekaz międzypokoleniowy Dawniej - 4 - 5 dorosłych do opieki nad jednym dzieckiem Obecnie - 1 opiekun na: 5-8 dzieci (żłobek), kilkanaścioro dzieci (przedszkole), 30 dzieci (szkoła)

Tomasz Szlendak – Socjologia rodziny Geoffrey Miller – Teoria szpanu Bruce Perry, Maia Szalawitz – Chłopiec, który był wychowywany jak pies

Potrzeba całej wioski, by wychować dziecko Stara wioska – obecność, trwałość, czas!

- pełne rodziny, matki w domu, obecni ojcowie, pomoc dalszej rodziny - spójny system wartości w domu i społeczeństwie, tradycja - szkoła, kościół, społeczeństwo - wsparciem dla rodzin - troska współobywateli, sąsiadów o dzieci

Stara wioska rozpadła się: - brak czasu, indywidualizm/ samotność - dezintegracja społeczna; rodzina nuklearna lub z jednym rodzicem, - brak solidarności międzypokoleniowej (getta wiekowe) - anonimowość - ciągłe zmiany - media, nowe technologie - zanik duchowości i tradycyjnych wartości

Kryzys zdrowia emocjonalnego

rozw贸j ekonomii rozw贸j technologii nowy styl 偶ycia Szkolenia w korporacjach

Współczesna kultura niszczy dzieciństwo!

Dzieci mają niedobór tego, co niezbędne dla zdrowego rozwoju: - czasu, bliskości, zasilania emocjonalnego - ćwiczeń w mowie - dobrych wzorców - własnych doświadczeń, - ruchu, swobodnej zabawy - snu i właściwego odżywiania a nadmiar tego, co szkodliwe: - stresu (hamuje możliwość uczenia się) - samotności (wczesna separacja, własny pokój) - kontroli i ograniczeń - obowiązków i obciążeń (np problemami dorosłych) - braku przewodnictwa - mediów, nadmiernej stymulacji - złych wzorców - braku ruchu, niezdrowego jedzenia

Dzieci cierpią na anemię emocjonalną !

Przejawy anemii emocjonalnej:

Nadpobudliwość, zaburzenia psychiczne, depresja Trudności językowe, nieumiejętność myślenia Nuda, brak motywacji Niskie samouznanie, Samobójstwa Uzależnienia Agresja, cynizm, wulgarność Trudności z odróżnieniem dobra od zła Nieodpowiedzialne zachowania seksualne Prostytucja, Działania aspołeczne i przestępcze

Język -- główne narzędzie myślenia, komunikacji międzyludzkiej i zdobywania wiedzy

Dziecko uczy się języka, gdy do niego mówimy, rozmawiamy z nim i czytamy mu w okresie sensytywnym

Do nauki mowy potrzebna jest interakcja emocjonalna z żywą, bliską

osobą.

10 tysięcy godzin praktyki czyni mistrza w każdej dziedzinie!

(Malcolm Gladwell – Poza schematem)

Deficyty umiejętności językowych powodują: - brak samodzielności i frustrację - wykluczenie społeczne i kulturalne - gorszy stan zdrowia, gorszą jakość i krótszy horyzont czasowy życia, - większą wypadkowość i przestępczość, - niższą kreatywność i innowacyjność gospodarki Konferencja UE na CYPRZE, Konferencja w Lipsku (najważniejsi

Kryzys języka Dzieci nie tylko nie czytają, ale nie umieją mówić!

(7% czyli 300 tys. dzieci w Polsce ma SLI) Brak dostatecznej stymulacji językowej w relacji 1:1 (dorosły – dziecko) oraz doświadczeń w mowie w okresie sensytywnym:

brak wiedzy rodziców – nie mówią, wykorzystują media odwrócone wózki brak czasu spędzanego na rozmowach i zabawach z rodziną i rówieśnikami żłobek, nianie, przedszkole nowe technologie komunikacji, nadmiar mediów niewłaściwe sposoby uczenia języka i czytania w szkole

Rainer Patzlaff – Zastygłe spojrzenie Jim Trelease – Read-Aloud Handbook Mem Fox – Reading Magic

Kryzys wartości

Wartości: - kompas życiowy, kryteria podejmowania decyzji - standardy naszych myśli postaw i zachowań, które mówią o tym, kim jesteśmy, jak żyjemy i jak traktujemy innych ludzi

Wartości moralne służą dobru, nie krzywdzą praktykujących je, ani adresatów

Zanik tradycyjnych wartości – szacunku, uczciwości, odpowiedzialności, odwagi, samodyscypliny, solidarności, sprawiedliwości, przyjaźni, piękna, mądrości

Dorosłym brak czasu i refleksji – inne priorytety Dzieciom brak żywych wzorców i świadomego nauczania wartości moralnych Nowy styl życia i relacji społecznych Demoralizacja poprzez media Świat korporacyjny napędzany zyskiem

Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska – Z dzieckiem w świat wartości Dave Grossman, Gloria de Gaetano – Stop Teaching Our Kids to Kill Joel Bakan – Dzieciństwo w oblężeniu – łatwy cel dla wielkiego biznesu

Co możemy zrobić?

1. Uznać, że dzieci nie rodzą się gorsze 2. Zaspokajać potrzeby emocjonalne dzieci 3. Budować zasoby osobiste dzieci: - psychiczne - intelektualne - moralne (Program Nauczania Wartości) 4. Chronić dzieci przed toksynami kultury (oświata społeczna, edukacja rodziców) 5. Usuwać i ograniczać trucizny społeczne (prawodawstwo: media, korporacje) 6. Tworzyć wioskę 7. Zdobywać wiedzę i doskonalić się duchowo

Czytanie dziecku zaspokaja jego potrzeby na wielu poziomach:

psychicznym: - budowa więzi, - wzmacnianie samouznania - ucieczka przed nudą, stresem

umysłowym: -

uczy języka i myślenia, przynosi wiedzę, zaspokaja ciekawość, rozwija pamięć i wyobraźnię

moralnym: -

przynosi dobre wzorce ukazuje konsekwencje wyborów i decyzji uczy refleksji nad dobrem i złem

Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska – Wychowanie przez czytanie;

Jennifer Thomas

Efekty Programu „Czytające szkoły” i „Czytające przedszkola” •

Zdolność koncentracji, wydłużenie przedziału uwagi

•

Lepsze rozumienie tekstów i poleceń Łatwość wypowiedzi ustnych i pisemnych Skłonność do refleksji i krytycznego myślenia Większa motywacja do nauki Lepsze relacje z kolegami i czytającymi nauczycielami Wypożyczają i czytają więcej książek Mniej zachowań aspołecznych

• • • • • •

Badania czytających przedszkoli i szkół

Rysunek Karoliny lat 6, z przedszkola „czytającego” na temat „Historii Calineczki”

Rysunek Emilki lat 6, z przedszkola „nieczytającego” na temat „Historii Calineczki”

Według Ośrodka Ewaluacji: głośne czytanie dzieciom powinno być wprowadzone w każdym przedszkolu i w każdej szkole!

Głośne czytanie w szkole wspiera edukacyjną i wychowawczą misję szkoły !!!

Jak wychować wspaniałych mężczyzn?

Chłopcy mają wielki pozytywny potencjał Jednocześnie...

W statystykach patologii – od zaburzeń neurologicznych po przemoc i przestępstwa - prym wiodą chłopcy. Wielu dorosłych mężczyzn nie potrafi mądrze żyć ani stworzyć trwałej rodziny.

Kryzys męskości panuje w całym rozwiniętym świecie!

Mózgi chłopców

Rozwijają się wolniej niż u dziewcząt

Późniejszy rozwój lewej półkuli mózgowej, odpowiedzialnej za język i myślenie

Relatywnie mniej połączeń międzypółkulowych (trudności przy czynnościach złożonych – np czytaniu, rozumieniu emocji)

Chłopcy – specyfika rozwojowa: - wolniejszy i późniejszy rozwój językowy i emocjonalny - większe trudności z czynnościami złożonymi (mniejsza współpraca międzypółkulowa – mniejsze spoiwo wielkie) - większy niepokój Potrzeby: - ruchu, struktury, jasnych reguł, hierarchii, - męskich wzorców i autorytetu (ojca), - bardziej intensywnej praktyki językowej - uznania, wielkich wyzwań - miłości, czułości, nauczania moralnego

Steve Biddulph – Wychowywanie chł chłopcó opców Anthony Rao – Tacy są są chł chłopcy Allan Guggenbuhl - Kryzys mał małego macho Dan Kindlon, Kindlon, Michael Thompsn – Raising Cain

Etapy rozwoju chłopców

0 - 6 lat – faza matki (wrażliwość, empatia) 6 - 14 lat – faza ojca ( wzorzec męskości) 14 - do dorosłości - faza mentora i wspólnoty (wartości i umiejętności społeczne )

Budowanie zasobów wewnętrznych chłopców poprzez: Okazywanie miłości, empatii, wsparcia, docenianie Rozwijanie IE oraz umiejętności językowych Zaspokajanie potrzeby ruchu, struktury, reguł, wyzwań Uczenie dobrych manier, kontroli impulsów Zapewnienie aktywnej obecności mężczyzn Czytanie i nauczanie wartości !!!

Edukacja dostosowana do potrzeb chłopców!!!

Szkoła niedostosowana do potrzeb chłopców

W wieku, gdy muszą iść do szkoły, nie są do niej dojrzali psychicznie i umysłowo (6-latki!!!)

Niekorzystne porównania z dziewczynkami –upokorzenie, ciągły lęk przed porażką Stacjonarny styl pracy i nauczania – tortura Kadra pedagogiczna – głównie kobiety Brak wychowania moralnego, nauczania szacunku Okrutna kultura nastolatków Brak męskich wzorców Program i lektury – dostosowane bardziej do dziewcząt Chłopcy – gorsze wyniki i wcześniej porzucają naukę!

Edukacja zróżnicowana ze względu na płeć – próbą rozwiązania problemu

Wpływ mediów na dzieci ● Media a zdrowie emocjonalne dzieci: lęk, pesymizm, depresje, agresja, postawy macho, demoralizacja, promiskuityzm, wzrost przestępczości brak czasu na kontakty rodzinne, budowanie przyjaźni i żyweych relacji, porno – nierealistyczne wyobrażenia nt intymności i wyglądu, sadyzm, poniżanie zaburzony system wartości – konsumpcjonizm, hedonizm, egoizm, ●

Media a edukacja: brak czasu na naukę, zaburzenia koncentracji, potrzeba zewnętrznej stymulacji zanik wyobraźni powierzchowność wiedzy, nierealistyczny świat wyparcie czytania

Amerykańska Akademia Pediatrów: wiek 0-2 – bez telewizji; powyżej 2 lat - max 2 godz. dziennie Katz Jackson - Paradoks Macho Leonard Sax - The Girls on the Edge Jane M. Healy – Endangered Minds

Działania dla przyszłości ●

●

Edukowanie przyszłych rodziców w przedszkolu (eksperyment niemiecki) i w szkole, bo nikt nie uczy dzieci języka, życia, wartości. Będą wtedy dobrymi pracownikami i obywatelami Selekcja i inne przygotowanie nauczycieli (m.in. wiedza o mózgu, o chłopcach, o uczeniu języka i wartości, o współczesnych zjawiskach; umiejętności komunikacji, rozwiązywania konfliktów, współpracy z rodzicami

● Szkoła:

●

(nie pętać słonia!) inny program, rola i postawa nauczyciela (szacunek do ucznia, wspieranie ciekawości i odwagi), zwrócić dzieciom wolność myślenia i samodzielność działania (praca projektowa), język – czytanie dzieciom, mówienie i pisanie dla rozumienia lektury - też popularno-naukowe

Media - Podjąć prawdziwą walkę z brakiem odpowiedzialności i nadużywaniem wolności słowa

● Korporacje

– zmienić prawodawstwo, by wraz z wolnością gospodarczą szła odpowiedzialność za skutki społeczne

Eric Jackson – Teaching with the Brain in Mind Christine HoffHoff-Sommers - The War Against Boys Harville Hendrix – Keeping the Love You Find Dale i Chip Heath – Pstryk.

Pstryk. Jak zmieniać zmieniać, żeby zmienić zmienić

Jeśli podejdziemy z szacunkiem, odpowiedzialnością i mądrością do wychowania dzieci, wyrosną one na wspaniałych ludzi.