E-CZYTELNIA OGÓLNOPOLSKA AKADEMIA KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO SCIENTIA
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z KORZYSTANIEM Z INTERNETU PRZEZ DZIECI I MŁODZIEŻ autor: Aleksandra Rękoś-Radomska Bez wątpienia, nowe tech-
internetowych, korzystania z gier,
ści. Wiele aplikacji przed zainsta-
nologie oferują wiele udogodnień,
przesyłania
zdjęć
lowaniem wymaga bowiem poda-
z których warto korzystać, a bez
i prowadzania konwersacji w każ-
nia konkretnych danych osobo-
których, w dzisiejszych czasach,
dej chwili i niemalże w każdym
wych, co może sprzyjać ich roz-
wręcz trudno byłoby nam funkcjo-
miejscu, a tym samym możliwość
powszechnianiu. Obawiać może-
nować. Szybki dostęp do najróż-
bycia „always on” czyli zawsze
my się również ukrytych kosztów
niejszych
możliwość
podłączonym do sieci. Korzystając
czy zakupów wewnątrz aplikacji,
komunikowania
z Internetu i dając taką możliwość
nie mówiąc o szkodliwym opro-
się z innymi osobami znajdującymi
najmłodszym
uczestnikom
gramowaniu i wirusach. Ostatnio
się w nawet najbardziej odległych
warto być świadomym, jakie za-
dość często spotykamy się z poję-
miejscach,
rozrywka
grożenia mogą się z tym wiązać.
ciem cyberprzemocy, która, jak
i wiele innych możliwości dostęp-
Tak, jak wiele informacji znalezio-
podaje Besley (2010), jest formą
nych bez wychodzenia z domu.
nych w sieci może być bardzo
wrogiego, świadomego i powta-
Wszystko to staje się bardzo oczy-
pomocnych, tak pewna część może
rzanego działania, mającego na
wiste i na pierwszy rzut oka niosą-
zawierać bardzo szkodliwe treści
celu skrzywdzenie drugiej osoby.
ce same korzyści. Czy jednak na
np.: o tematyce pornograficznej,
Badacze mówią tu często o interne-
pewno? Jakie zagrożenia mogą
treści zawierające sceny agresji,
towym
wiązać się z korzystaniem Interne-
zachęcające do czegoś, co będzie
wrogim zachowaniu wobec osoby,
tu, szczególnie przez osoby młode?
niezgodne z prawem, skierowane
która nie może łatwo się obronić.
Aktualnie dzieci i mło-
przeciwko konkretnym grupom
Przejawem cyberprzemocy może
ludzi czy materiały i informacje,
być np. agresywna wymiana zdań
z Internetu mobilnego, dostępnego
które
pomiędzy użytkownikami
na takich urządzeniach jak telefo-
i życiu człowieka itp.
informacji,
błyskawicznego
dzież
coraz
zakupy,
częściej
korzystają
ny, smartfony czy tablety. Dają one możliwość
przeglądania
stron
mogą
informacji,
jego
zagrażać
zdrowiu
prześladowaniu,
czyli
Inter-
netu, widoczna na licznych forach
Nowe technologie mogą
czy portalach mających charakter
stwarzać zagrożenie dla prywatno-
publiczny. Innymi formami cyber-
Ogólnopolska Akademia Kształcenia Ustawicznego SCIENTIA przemocy mogą być: podszywanie
dziemy rozmawiać z dzieckiem
nienia od Internetu. Należą do
się pod inną osobę w świecie
przeżywającym wyżej wymienione
nich: coraz większa potrzeba ko-
”online” (celem osiągnięcia kon-
trudności. Ofiara cyberprzemocy
rzystania z sieci celem uzyskania
kretnych korzyści), udostępnianie
musi wiedzieć, że nikt nie ma
zadowolenia, częste przekraczanie
użytkownikom sieci prywatnych
prawa w ten sposób zachowywać
ilości czasu zaplanowanego na
materiałów innych osób, łamanie
się wobec niej. Musi wiedzieć, że
korzystanie z sieci, nieudane próby
praw autorskich czy inwigilowanie
o sytuacjach takich trzeba rozma-
ograniczenia
ofiary w sieci. Znane są także sytu-
wiać, aby zwiększyć możliwość
w Internecie oraz liczne objawy
acje poniżania ofiary,
otrzymania
pojawiające się po zaprzestaniu
dokumen-
konkretnej
pomocy
czasu
spędzanego
towania tych scen i udostępniania
i wiedzieć, co robić w sytuacji
czy
ich do wiadomości publicznej -
prześladowania z użyciem nowych
z Internetu, takie jak: niepokój, lęk,
odbiorców
technologii.
technologii. Warto zachowywać
pobudzenie psychoruchowe, obni-
Badacze wskazują na liczne przy-
wszelkie dowody cyberprzebocy
żony
czyny braku zgłaszania osobom
(maile, rozmowy na czatach, itp.),
o tym, co się dzieje w sieci. Cha-
dorosłym sytuacji doświadczania
zgłaszać materiał zawierający nie-
rakterystyczne jest zmniejszanie
cyberprzemocy. Ofiara może oba-
legalne
stronie
aktywności społecznej oraz korzy-
wiać się, że powiadomienie osoby
dyzurnet.pl,
korzystać
stanie z Internetu mimo, nasilają-
dorosłej
sytuację,
z bezpłatnych telefonów zaufania
cych się w związku z tym, , trud-
szczególnie wtedy, kiedy jest szan-
dla dzieci i młodzieży (116-111)
ności
tażowana. Ofiara może czuć się
oraz telefonów w sprawie bezpie-
nych i społecznych.
winna
oraz
czeństwa w sieci dla rodziców
Kiedy podejrzewamy, że
wstydzić się własnego zachowa-
i nauczycieli (800-100-100) . Należy
dziecko ma problem z nadużywa-
nia, może też mieć poczucie, że
pamiętać o tym, że istnieje kon-
niem
nikt jej nie uwierzy, nie zrozumie,
kretna ustawa uznająca przemoc
rozmawiać z nim o swoich oba-
albo zwyczajnie może nie wiedzieć
oraz stalking za czyny zabronione.
wach. Wtedy, bardzo ważna jest
nowych
pogorszy
zaistniałej
jej
sytuacji
do kogo się zwrócić. Dzieci i mło-
treści a
np.
na
także
ciągłe
fizycznych,
Internetu
myślenie
psychologicz-
należy
wprost
obserwacja, wprowadzenie kon-
dzież doświadczające cyberprze-
blemem wśród dzieci i młodzieży
kretnych zasad i zastanowienie się
mocy mogą reagować w różny
okazuję się być fakt nadużywania
nad przyczynami nadmiernej ilości
sposób. Mogą być bezradne, obo-
Internetu.
tu,
czasu spędzanej w sieci. Ogromne
jętne a także wykazywać reakcje
przede wszystkim, o nadużywaniu
znaczenie ma uwaga rodziców
rewanżowe. Doświadczanie prze-
portali społecznościowych i ko-
i dobre relacje z nimi, które pozwa-
mocy, tak jak i bycie ofiarą cyber-
munikatorów,
gier online, czy
lają na szczerą rozmowę. Jeśli jest
przemocy mogą w dużym stopniu
nadużywaniu pornografii interne-
taka potrzeba, należy korzystać
wpływać na poczucie własnej war-
towej. Jak podaje Woronowicz
z pomocy specjalisty.
tości,
zaburzeń
(2001), opierając się na kryteriach
psychosomatycznych, depresji czy
diagnostycznych uzależnień we-
lęku społecznego. Z tego względu
dług
ogromne znaczenie ma to, jak bę-
o konkretnych objawach uzależ-
przyczyną
dużym
nastrój,
korzystania
pro-
być
Aktualnie,
ograniczeniu
Badacze
ICD-10,
mówią
można
mówić
bibliografia * Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzy-
Ogólnopolska Akademia Kształcenia Ustawicznego SCIENTIA kowne zachowania młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. * Woronowicz B. T. (2001). Bez tajemnic o uzależnieniach i ich leczeniu. Warszawa: IPiN. * Wrzesień – Gandolfo, A. (red.). (2014) . Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców, nauczycieli i profesjonalistów. Warszawa: NASK i Fundacja Dzieci Niczyje. Dostępne na stronie: www.saferinternet.pl