ÚÔ¹§Á» ܹ׻ çÅ Çéì¶óÅ

⁄‘πß¡ª ‹π◊ª Á≈ «ÈÏ∂Û≈

×¹ðê¹ðòÅÃÆ íÅÂÆ ÃÅÇÔì íÅÂÆ ðäèÆð ÇÃ§Ø ÜÆ

ǾÕÆòƺ ÃçÆ ÇòÚ Çòôò-ÇòÁÅêÆ ÇÃ¾Ö ê¿æ ÁÅêäÆ ÇéÁÅðÆ å¶ ÇéðÅñÆ Ô¯ºç-ÔÃåÆ ù ñË Õ¶ Áé¶Õ» ìÅÔðÆ üä½åÆÁ» çÅ ÃÅÔîäÅ Õð ÇðÔÅ þÍ ç±Ü¶ êÅö ê¿æ çÆ Á§çð±éÆ ø¹¾à, ÇòÚÅðèÅðÕ àÕðÅÁ Áå¶ èó·¶ì§çÆÁ» çÆÁ» Çç鯺-Ççé Çå¾ÖÆÁ» Ô¯ ðÔÆÁ» ñÕÆð» ê¿æ 駱 Ö¶ð§±-ֶ𧱠Õðé çÅ ìÅé·äÈ ì§é· ðÔÆÁ» ÔéÍ Ü¶Õð ÁÃƺ ÃÅð¶ ÇÂÕ ×°ð± ç¶ ÇÃ¾Ö Ô», ÃÅâÅ ÇÂôà ÇÂÕ ÒÃzÆ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆÓ þ, ÃÅâÅ ÁÕÆçÅ ÇÂÕ¯ ÒêÈÜÅ ÁÕÅñ ÕÆ, êðÚÅ ôìç ÕÅ, çÆçÅð õÅñö ÕÅÓ ÔË, ÃÅâÅ ÇéôÅé ÇÂÕ þ, ÃÅâÅ ÜËÕÅðÅ ÇÂÕ þ, ÃÅâÆ ì¯ñÆ Ò×¹ðî¹ÖÆÓ ÇÂÕ þ, Áå¶ Çëð òÆ ÁÃƺ ¶éÆ ì°ðÆ åð·» èÇó·Á» Áå¶ éøðå» ÇòÚ ÇÕª ò§â¶ ԯ¶ Ô» ÇÕ ×¹ðÈ çÆ ôðé (×¹ðç¹ÁÅÇðÁ») ÇòÚ òÆ ÇÂվᶠÇÂåøÅÕ éÅñ éÔƺ ìËá ÃÕç¶?

ÇìñÅò« îÔñÅ 3¨ êÈðÅ æÅ๠ìäÅÇÂÁÅ êÈðË ò¶ÖÔ¹ Â¶Õ ÃîÅéŨ ÇÂù êðê¿Ú îÇÔ ÃÅÚ¶ éÅî ÕÆ òÇâÁÅÂÆ îå¹ Õ¯ èðÔ¹ ×¹îÅéŨ1¨ ÃÇå×¹ð ÕÆ ÇÜÃ é¯ îÇå ÁÅòË Ã¯ ÃÇå×¹ð îÅÇÔ ÃîÅéŨ ÇÂÔ ìÅäÆ Ü¯ ÜÆÁÔ¹ ÜÅäË Çåù Á§åÇð ðòË ÔÇð éÅîŨ1¨ ðÔÅÀ¹¨ ÚÔ¹ ܹ×Å ÕÅ Ô¹Çä Çéì¶óÅ éð îé¹ÖÅ é¯ Â¶Õ¹ ÇéèÅéŨ Üå¹ Ã§Üî åÆðæ úéŠܹ×Å ÕÅ èðî¹ þ ÕÇñ îÇÔ ÕÆðÇå ÔÇð éÅîŨ2¨ ܹÇ× Ü¹Ç× ÁÅê¯ ÁÅêäÅ èðî¹ þ ïÇè ç¶ÖÔ¹ ì¶ç ê¹ðÅéŨ ×¹ðî¹ÇÖ ÇÜéÆ ÇèÁÅÇÂÁÅ ÔÇð ÔÇð ÜÇ× å¶ êÈð¶ êðòÅéŨ3¨ ÕÔå éÅéÕ¹ ÃÚ¶ ÇÃÀ¹ êzÆÇå ñŶ ÚÈÕË îÇé ÁÇíîÅéŨ ÕÔå ùäå Ãí¶ Ã¹Ö êÅòÇÔ îÅéå êÅÇÔ ÇéèÅéŨ4¨4¨ (ê¿éÅ: 797-98)

ÇòÁÅÇÖÁÅ- ÇÃðÜéÔÅð ÕðåÅð ÇÃzôàÆ ðÚéÔÅð Õðå¶ ê¹ðÖ é¶, êÈð¶ Ãðì¾× ê¹ðÖ Çéð§ÕÅð é¶ ÇÃzôàÆ-ðÚéÅ çÅ êÈðÅ ÔÆ áÅà ìäÅÀ¹ ìäÅÇÂÁÅ þÍ ç¶Öä òÅñÆ ÁÚðÜ ×¾ñ ÇÂÔ þ ÇÕ Ãí ÇÂÕ-ÃîÅé ÔÆ æÅà æÇàÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ

êÈð¶ ÕÅ ÕÆÁÅ Ãí¹ ÇÕÛ¹ êÈðÅ ØÇà òÇè ÇÕÛ¹ éÅÔƨ (Ãñ¯Õ î:1, ê¿éÅ: 1412)

×¹ðÈ êÈð¶ é¶ ðÚéÅ ðÚé ÇòÇÚ ÇÕå¶ ØÅà òÅè éÔƺ ÕÆåÆ, ÇÂÕ-ÃîÅé ÔÆ ðÚéÅ ðÚÆ þÍ ÇÂÔ ðÇÚÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÅðŠçÃÅð ê¿Ü» å¾å» çÆ ÔÆ ðÚÆ êðê¿Ú ðÚéÅ þÍ ÃÅð¶ çÃÅðÆ ê¹ðô ê¿Ú-å¾åÕÆ ê¿Ü-íÈåÕÆ Õðî Õðç¶ ÔéÍ êð ÇÂà êðê¿Ú çÃÅð ÇòÇÚ òÇâÁÅÂÆ þ å» ÃÅÚ¶ éÅî ÇéðìÅäÆ Õðî ÕîÅÂÆÁ» ÕðéÔÅÇðÁ» çÆ þÍ Ô¯ð ÇÕö Õðî çÆ, ÇÕö ÁÅé Õðî ÕðéÔÅð¶ çÆ òÇâÁÅÂÆ éÔÆºÍ îå¶ Õ¯ÂÆ ÁÅé êðê¿Ú ÕðîÆ ÁÅêä¶ êðê¿Ú Õðî çÆ òÇâÁÅÂÆ ñÂÆ Çëð¶ å¶ Õðî òÇâÁÅÂÆ çÅ ÁÇíîÅé ÕðÆ Çëð¶, ÁÇíîÅé Õð Õ¶ ÁÅêä¶ ÇÔðç¶ Á§çÇð èðÆ Çëð¶Í ܶ Õ¯ÂÆ ÇÕö Ô¯ð ÁÅêä¶ ÕÆå¶ Õðî» çÅ ÁÇíîÅé ÁÅêä¶ îé ÇòÚ ÕðçÅ þ, À¹Ã çÅ ÁËÃÅ ÕðéÅ ÇìðæÅ þÍ ÇìðæÅ ÔÆ éÔƺ, îÔ» îÈðÖåÅ íÇðÁÅ ×¹îÅé þÍ Çåzåƶà ׹ðÈ éÅéÕ Áîð¶ô é¶ î¯Ôð ñÅ Çç¾åÆ þ ÇÕ êðê¿Ú-ðÚéÅ ç¶ êðê¿ÚÆ ñ¯Õ» ç¶ êðê¿Ú Õðî» çÆ Õ¯ÂÆ òÇâÁÅÂÆ éÔÆºÍ ÇÂà êðê¿Ú ÇòÖ¶ òÇâÁÅÂÆ þ å» ÃÅÚ¶ éÅî, ÇéðìÅäÆ éÅî Õðî ÁÇíÁÅà çÆ þÍ ÁÅé êðê¿ÚÕðîÆ ÁÅê¯ ÁÅêä¶ Õðî» èðî» çÅ ø÷Èñ îÅé ×¹îÅé ÕðÆ Çëðç¶ ÔéÍ

ÃÇå×¹ðÈ çÆ ÇÜà ù þÚÆ Ã¹îÇå ×¹ðîÇå îÇå ÁŪçÆ þ, À¹Ô þڶ ÃÇå×¹ðÈ å¯º ×¹ðçÆÇÖÁÅ ñË Õ¶, À¹Ã ×¹ð-çÆÇÖÁÅ Áé¹ÃÅðÆ Õðî ÕîÅÂÆÁ» ÕðçÅ þ Áå¶ ÇÂÔ Õðî ÕîÅÂÆÁ» ÕðçÅ ÕðçÅ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ÃðÈê ÇòÖ¶ ÃîÅ Ü»çÅ þÍ ÇÂÔ Õðî ÕîÅÂÆ Ã¾Ú¶ éÅî çÆ ÔÆ þ, ܯ ×¹ð-çÆÇÖÁÅ ×¹ð-î§åð ç¹ÁÅðÅ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ç¹ÁÅÇðúº ×¹ðÇÃÖ» ×¹ðî¹ÇÖ Üé» ù êzÅêÇå Ô¹§çÆ þ, ÇÜà éÅî ÁÇíÁÅÃ-îÂÆ Õðî-ÕîÅÂÆ ù ÕÇð ÕÇð À¹Õå ×¹ðî¹ÇÖ Üé ê¿Ú êðòÅé ê¿Ú êðèÅé

×¹ðÈ òð çð éÆôÅé¶ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ Ü¯ ÃÇå×¹ðÈ çÆ À¹êç¶ô çÆÇÖÁÅ ðÈêÆ ìÅäÆ ù î鯺 å鯺 ÇÔ寺 ÇÚ寺 ÇÜ×𯺠ÃÇå ÜÅä Õ¶ î§éçÅ þ Çåà ׹ðî¹ÇÖ Üé ç¶ ÔÆ ÇÔðç¶ Á§çÇð, Á§åÇð ÁÅåî¶, ðׯ ð¶ô¶ Á§çÇð, ð¯î ð¯î ÇòÚ Ã¾ÚóÅ éóÅî Ççzó·åÅ ÃÇÔå êðò¶ô Ô¯ Ü»çÅ þÍ úÔÆ Üé ܹà Õ¶ å¶ à¹à Õ¶ éÅî ÁÇíÁÅà ÕîÅÂÆÁ» ÕðçÅ þÍ Â¶Ã¶ êðèÅé Õðî ç¹ÁÅðÅ ÔÆ ÇéÃåÅðÅ êÅð-À¹åÅðÅ þÍ ÇÂÔÆ éÅî ÁÇíÁÅà ðÈêÆ Ã¾ÚóÅ êðèÅé Õðî ÔÆ Ãëñ ëñÅðÅ þÍ ×¹ðîÇå éÅî çÆ ÇÂà êðèÅéåÅ (ø÷Æñå) çÅ å¾å Çéì¶óÅ Ô¹ä Çéì¶óÅ þÍ ÃÅð¶ ܹ׻ ç¶ êðÖ-ç¶Ö¶ Õðî» ç¶ ×¹¾ðå ÷îÆð ù êðå¾Ö ԯ¶ åÜðÇìÁ» çÅ å¾å ÇéÚ¯ó ÇÂÔÆ þ ÇÕ îÅé¹Ö ÜÅåÆ ç¶ Ôð øðç¶ ìôð ñÂÆ ìðÕå» çÅ õ÷ÅéÅ ÇÂÕ¯ ×¹ðîÇå éÅî Áå¶ ×¹ðîÇå éÅî ÁÇíÁÅà îÂÆ å¾å ×¹ðîÇå Õðî ÔÆ þÍ éÅî-ÇéèÅéÆ ìðÕå» òÅñÅ êðèÅé ×¹ðîÇå Õðî ÇÂÕ Ãðì¯åî Õðî þ, ÇÜà çÆ êðèÅéåÅ ÃÅð¶ ÔÆ ÚÅð¶ ܹ׻ ÇòÇÚ î§éÆ-êðî§éÆ ×ÂÆ þÍ éð êzÅäÆÁ» ç¶ Ü¹×»-ܹ׻åðÆ ÕÆå¶ Õðî» çÅ Çéì¶óÅ Ô¹ä ÇÂà ÕñÜ¹× Á§çÇð Ô¯äÅ þÍ Ô¯ä òÅñÅ ÔÆ þÍ éÅî-ÇéèÅéÆ ×¹ðî¹ÇÖ êðèÅé Õðî òÅÇñÁ» çÆ ÔÆ ÔðÕ¶ Õðî-Û¶åð Á§çÇð ÜË-ÇìÜË Ô¯äÆ þ, Ôð îËçÅé øåÔ Ô¯äÆ þÍ ÇÜà ÇÜà ù íÆ ÇÂÔ éÅî-ÇéèÅé¹ Çîñ Ç×ÁÅ, À¹Ã¶ çÆ ÔÆ Ôð¶Õ Õðî-Û¶åð ÇòÇÚ ÕÅîïÅìÆ Ô¯ò¶×ÆÍ ÁÅÚÅð ÇìÀ¹ÔÅðÆ Áðæ êzîÅðæÆ ÃîÅÜÃÆ ðÅÜÃÆ îËçÅé ÇòÇÚ úóÕ ÜË-ÇìÜÂÆ Ã¶ÔðÅ éÅî-ÇéôÅéÆÁ» ù ÔÆ ÇîñäÅ þÍ ÖÅñÃÅ Õ½î éÅî-ÇéèÅéÆ Õðî-êðèÅéÆ ×¹ðî¹Ö» çÆ ÔÆ þÍ å¶Ü êðåÅê ÃÅðÅ éÅî ÇéèÅé çÆ ìðÕå ÕîÅÂÆÁ» ÇòÇÚ ÔÆ þÍ éÅî çÆ ìðÕå ÕîÅÂÆ òÅñ¶ ÖÅñÃÅ Üé úÔ Ôé ÇÜé·» é¶ ÜÅ×å ܯÇå ù Çéà ìÅÃð Üê Õ¶ êÈðé ܯÇå ù ÁÅêä¶ Øà» ÇòÇÚ Ü×Å ÇñÁÅ þÍ å» å¶ Ú½Ô» ܹ׻ çÅ Çéì¶óÅ Ô¯äÅ Ô¹ä ÁÇå é¶ó¶ þ, ÕÃð þ å» Øà-ܯÇå-Üקåð¶ ×¹ðî¹ÇÖ Üé» ù ê¿æ Á§çÇð êð×à ðÈê ÇòÇÚ êðèÅéåÅ Çîñä çÆ þÍ îñ¶Û ðÅÜ ç¶ ÃçÆà» ì¾Ø¶ À¹ñà êzíÅò êËä ÕðÕ¶ Áå¶ îñ¶ÛÆ ÔÕÈîå çÆ ö¹ñÅîÆ Õðé ÕðÕ¶, ÇÂà îñ¶ÛÆ ÔÕÈîå çÆ ö¹ñÅîÆ ÕðéÔÅð¶ ÇÃÖ ôÕñ ç¶ ö¹ñÅî» Á§çÇð îñ¶ÛåÅ ÛÅ ×ÂÆ þ, îñ¶ÛåÅ Øð Õð ×ÂÆ Ô¯ÂÆ þ, ÇÜà ÕðÕ¶ ÖÅñÃÂÆ å§å úÔé» ÇòÇÚ éÔƺ ðÇÔÁÅÍ îñ¶ÛåÅ çÅ ÇîñׯíÅêé òðå Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ îñ¶ÛÆ ÇîñׯíÅêé-Á§Ãƶ ç¶Öä êÅÖä ù ÇÃÖ ÇçÃä òÅñ¶ îÅäÈ îñ¶Û ÇÃÖ ìä ׶ Ôé, ÇÜé·» ç¶ Õîðî èðî Ú¾Ü ÁÅÚÅð Ãí îñ¶Û» òÅñ¶ ÔÆ ÔéÍ ÇÃðø ì¹ðÕÅ ÔÆ ì¹ðÕÅ ÇþÖÆ çÅ þÍ éÅî ÇéèÅé Çåé·» ç¶ é¶ó¶ éÔÆºÍ éÅî-ÇéèÅéÆ êðèÅé-ÕîÅÂÆÁ» å» úÔé» å¯º ÕÆ Ô¯äÆÁ» Ãé, ÁÔ§îÇå îåÃðÆ ìä¶ Ô¯Â¶ ÁÅêäÆ Õ½î ç¶ Á§×» ù ÔÆ ò¾ã ò¾ã ÖÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÕ çÈܶ ç¶ òËðÆ Ô¯ ׶ ÔéÍ ÖÅñÃÂÆ öËðå ÁäÖ Çåé·» ç¶ Á§çÇð ðÅÂÆ îÅåð íÆ éÔƺ ðÔÆÍ Çé깧ÃÕ ÁÅéîåÆ ÔÕÈîå çÆ ÚÅÕðÆ ö¹ñÅîÆ Õðé» ìóÅ íÅðÅ øõð ÃîÞç¶ ÔéÍ ê¿æ ÇòÇÚ ë¯ÕÆ Ú½èðåÅ ÔÆ íÅñç¶ ÔéÍ ê¿æ Á§çÇð ÇÂÔ Ü¯ ë¯Õà Ú½èðåÅ ç¶ è¶ ìä ðÔ¶ Ôé, ÇÂÔ Ãí ¶à ÕðÕ¶ Ôé ÇÕ Â¶Ôé» Á§çÇð îÔ» îñ¶ÛåÅ ÛÅÂÆ Ô¯ÂÆ þ, ܯ ÇîàÅÂÆ ÇîàçÆ éÔÆºÍ õ¹ç Çîà ÜÅä׶ å» Çîà¶×Æ, ê¿æ ÇòÚ¯º ÇÂÔ îñ¶Û Á§Ã ÖË Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ Áå¶ Çéð¯ñ ÖÅñÃÂÆ ðÈÔ», å¾å éÅî ÇéèÅéÆ ðÈÔ» ÇéÖð Áå¶ Çé¾åð ÁÅÀ¹ä×ÆÁ»Í ÁÇÜÔÆÁ» ðÈÔ» ç¶ ê¹§Ü» ç¶ ê¹§Ü êËçÅ Ô¯ ÜÅä׶, ܯ çìÅ çì ×¹ðÈ é¶å Áé¹ÃÅð êËçÅ Ô¯ ðÔ¶ Ôé, Áå¶ êËçÅ Ô¹§ç¶ Úñ¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ë¶ð ÖÅñö çÅ Ôñ¶îÆ ðÅÜ Ã§ÃÅð Á§çÇð òðå¶×ÅÍ úóÕ éÅî-ÇéèÅéÆÁ» çÆ ÔÆ Ôð îËçÅé øåÔ Ô¯äÆ þÍ éÅî ÇéèÅé ÕîÅÂÆ òÅñ¶ ê¿Ü» ç¶ ÔÇæ Ü篺 ê¿æ çÆ â¯ð ÁÅò¶×Æ å篺 ÇÂÔ îñ¶ÛÆ Á§Ã ÖÅñÃÅ Õ½î ÇòÚ¯º ÁÅê¶ ÖË Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ê¹ðÅäÆÁ» ÃÅÖÆÁ» ÇòÚ ÇÂÔ ìÚé ÁÅªç¶ Ôé:

îñ¶Û ÖÅñÃÅ Ô¯ÃÆ éÅè ê¿æ ÖÅñÃÅ Ô¯ÃÆ êzÕÅô¨

ÒÒÜÅ ÕÀ¹ ÔÇð ð»×¹ ñÅׯ ÇÂù Ü¹× îÇÔ

ï ÕÔÆÁå þ ÃÈðŨ (î:5, ê¿éÅ: 680) ç¶ ×¹ðòÅÕ ç¶ íÅò Áé¹ÃÅð ÖÅñÃÅ Õ½î þڶ ÃÈðÇîÁ» ÃÈðìÆð» çÆ Õ½î þÍ Ã¾ÚÆ ÃÈðîåÅ ÃÈðìÆðåÅ ÁÅåî ð§× òÅñ¶ éÅî-ÇéèÅéÆ ×¹ðî¹Ö» Á§çÇð ÔÆ ÁÅ ÃÕçÆ þÍ ÇÂÃ Ü¹× ÕñÜ¹× Á§çð éÅî ÇéèÅé ÔÆ êðèÅé Õðî þÍ Áå¶ êðèÅé-ÕðîÆ ×¹ðî¹ÇÖ Üé ÖÅñÃÅ Õ½î Á§çÇð ÔÆ ÇòçîÅé ÔéÍ Áå¶ çÈÜÆ Õ¯ÂÆ ÃÈðå ÔÆ éÔƺ, ÇÜà ÕðÕ¶ ÇÕ ÃÅð¶ çÃÅð ç¶ î÷¬î» À¹å¶ ÷¹ñî Ô¯ä¶ Ôà ÜÅäÍ ÚÔ¹§Á» ܹ׻ çÅ Çéì¶óÅ ÇÂà ÇìÇè ÔÆ Ô¯ò¶×ÅÍ Üç éÅî-ðÃƶ ÇÃ§Ø Ö¹§ì» ò»×§È ÖÅñÃÅ Õ½î Á§çÇð À¹×ò Öñ¯ä׶, Áå¶ À¹×òä׶ éÅî-ÇéèÅéÆ ÃÈðî¾å êðèÅé ÃÇêðà ç¶ åÅäÍ ÖÅñÃÂÆ ÃÇêðà ÇòæÅðÈ ÃÇå×¹ðÈ ÃÈðîÅ ÃçÅ ÖÅñÃÅ ÜÆ ç¶ ÃÆà À¹å¶ ùíÅÇÂîÅé þ, ÃÇêð௺ ع¾ÇæÁ» ù ÇçÃçÅ éÔƺÍ

ÇÃð ÀÈêÇð áÅãÅ ×¹ð¹ ÃÈðŨ éÅéÕ åÅ Õ¶ ÕÅðÜ êÈðŨ7¨ (×À¹óÆ Ã¹ÖîéÆ î: 5, ê¿éÅ: 293)

ÃÇêðà-ܯåÆôð» ç¶ ÃÅð¶ ÔÆ ÕÅðÜ êÈð¶ Ô¯ ÜÅä¶ ÔéÍ Ãí 寺 òâ-îé¯ðæÆ ÕÅðÜ ÖÅñÃÅ ÜÆ çÅ ÇÂÔ þ, ÃÅð¶ çÃÅð Á§çÇð þÚóÅ èðî ÇéÁÅǺ òÅñÅ Ôñ¶îÆ ðÅÜ òðå ÜÅò¶, Ü» å¶ êðÜÅ íÆ Ã¹ÖÆ òö Áå¶ êðÜÅ-êåÆ íÆ Ã¹Öƶ ùԶñ¶ ç¯Ôƺ ñ¯Õƺ Ô¯äÍ î÷¬î» ÁéÅæ» À¹å¶ ÷¹ñî Ô¯äÅ Ôà ÜÅò¶Í ÇÂÔ Ôñ¶îÆ ðÅÜ çÅ ÖÅñÃÂÆ ÁÅçðô þÍ Áܶ îñ¶ÛÆ ì¹ðÕÅ-ê¯ô ÇÃÖ Á¾Ü çÆ èðî ÇéÁÅǺ 寺 ÔÆä ÔÆÜóÆ ÃðÕÅð çÆ ö¹ñÅîÆ ÚÅÕðÆ ÇòÇÚ ÁŶ ԯ¶ ÔéÍ Ã¾ÚÆ ÖÅñÃÂÆ ÃÇêðà 寺 õÅñÆ Áå¶ õÅðÜ Ô¯ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ ê¿æ Á§ç𯺠íÆ Û¶åÆ õÅðÜ Ô¯ ÜÅä×¶Í Â¶Ôé» Á§çÇð ¶åéÅ íÆ ÃÅÔà éÔƺ ÇðÔÅ ÇÕ î÷¬î» À¹å¶ ԯ¶ ÷¹ñî çÅ ÒÁÅÔÓ çÅ éÅÁðÅ ÔÆ îÅð ÛâäÍ Â¶Ôé» îñ¶ÛÆ îÇå òÅñ¶ ïðÕÂÆ Çþֻ çÆ ÔÕÈîå ê¹ð÷ÂÆ ð¹ÕéÅò» òñ¯º ¶Ôé» ç¶ ÃÅÔîä¶ éÅî-ÇéèÅéÆ ôìçùðÇå-éËÃÅäÆ ÇéÔ§× Ççػ À¹å¶ Ççé ÇçÔÅó¶ îÅð-èÅóÆ ÷¹ñî ԯ¶, ܯ ÇÔ§ç¹ÃåÅé Á§çð Ô¯ÂÆ ÇÕö ÔÕÈîå ç¶ ÷îÅé¶ ÇòÇÚ éÔƺ ԯ¶, êð ¶Ôé» ÔÕÈîå ç¶ ê¹ð÷¶ ÔÕÈîå ç¶ ð¹Õé ÁÖÅÀ¹ä òÅñ¶ ì¶öËðå éÅî ÇéÔÅç Çþֻ, öËð ÔÕÈîå çÆ ÚÅÕðÆ òÅñ¶ ö¹ñÅî» ç¶ ì¶çðç ÇÔðÇçÁ» Á§çÇð í¯ðÅ çðç éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ åðÃ å¶ çðç å» ÔÆ ÁÅÀ¹äÅ ÃÆ, Ãׯº úÔé» é¶ ÇéÃ§× Ô¯ Õ¶ ÇìÚÅð¶ ôÔÆç ԯ¶ ê¿æ ç¶ Ã¶òÕ» ù ÁÇäÁÅÂÆ Õ¯ÃäÆ Õ¯ÇÃÁÅÍ Â¶Ôé» ù ÕÇîÀÈÇéÃà ç¾Ãä çÆ Õ¹ÔÜÆ ÕðåÈå ÕÆåÆ å¶ À¹ñàÆ õ¹ôÆ îéÅÂÆÍ êð ÇÂÔ ôÔÆçÆ Â¶Ôé» éÅêÅÕÆÁ» ç¶ ðÅÜ À¹ñàÅÀ¹ä ñÂÆ Ô¯ÂÆ þÍ ÇÜà ðÅÜ Á§çð ÁÇÜÔ¶ ÷¹ñî Ô¯ä, À¹Ô ðÅÜ Ú§ç Ççé» çÅ êzÅÔ¹äÅ ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ þÍ ÇÂÔ ôÔÆç Çéԧ׻ Ççػ çÆÁ» ÁÅåîÅò» å» êðñ¯ÕÆ ×¹ð çðìÅð ÇòÇÚ ÜŠùðõðÈ Ô¯ÂÆÁ»Í ÃÅù î¹Ã¾ðå ¶à ׾ñ çÆ þ ÇÕ ÷¹ñî ç¶ ðÅÜ ù

¶Ôé» çÆÁ» ôÔÆçÆÁ» Ü󷯺 À¹Ö¶ó ×ÂÆÁ»Í ÁÇÜÔÆÁ» Ãå¯×¹äÆÁ» ðÈÔ» ÇéôÕÅî ê¿æ öòÕ» çÆÁ» òè 寺 òè ê¿æ Á§çÇð êð×à Ô¯ä×ÆÁ» Áå¶ ê¿æ çÅ òÅñÆ õ¹ç ÁÅêä¶ ê¿æ ù ÁÇÜÔÆÁ» ÁÅåîÅò» öåÆ ÃðôÅð Õð¶×ÅÍ ÁÃÅⶠÇÃð å¶ Öó Õ¶ þÚÆ ÃÈðîåÅ çÆ ÃÇêðà ÃóÆÁ» ì¹ÞÆÁ» ðÈÔ» Á§çÇð íÆ íð¶×ÅÍ ÁÇÜÔÆ ÁÅåî-å¾åÆ ÁÅåîÅò» çÅ å»å¶ çÅ å»åÅ ôÆØð ÔÆ À¹á Öñ¯ÇÂ×Å Áå¶ Ô¾Õ¯ Ô¾Õ ÇéÁÅÀ¹º Çéì¶óÅ Õð¶×ÅÍ ÚÔ¹§Á» ܹ׻ çÅ Çéì¶óÅ Ô¯ä ç¶ ÇÂÔ å¾å-ëó¾åÆ ÁÅÃÅð ÔéÍ ÚÔ¹§Á» ܹ¾×» çÅ Çéì¶óÅ ÕðéÔÅð ÇÂÕ¯ ÇÂÕ ÇéèÅé ܯ ÇòðñÆÁ» ðÈÔ» ç¶ Çòðö ÇòÇÚ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ, ×¹ðÈ Õñ×ÆÁ» òÅñ¶ çÆ ÇÕðêÅ éÅÇñ òÅÛó òÅñÅ îÆºÔ ÃÅðÆ ÖÅñÃÅ Õ½î Á§çÇð òðö×ÅÍ ÇÂà ÇòÇÚ ÔÆ Õñܹ×Æ ÜÆò» çÅ À¹èÅð þÍ ÇåÔ» ÇêÛñ¶ ܹ׻ ç¶ Õðî-Õ»âÆÁ» ù íÆ ÇÂÃ Ü¹× Á§çð ×¹ðÈ ÖÅñÃÅ ÜÆ çÆ Ûåð-ÛÅÇÂÁÅ Ô¶á À¹èðé çÆ î¹Ôñå Çîñ¶×ÆÍ ÇÂÔ î¹Ôñå ÇÜé·» ÇÜé·» ù éÔƺ éÃÆì Ô¯ò¶×Æ, úÔ ÁÅêäÆ îðéÆ ë¶ð îðé׶ Áå¶ Ú½ðÅÃÆ ç¶ ×¶ó ÇòÇÚ êË Õ¶ ë¶ð ܹ׻ ܹקåðÆ Ø¹§îä-ضðÆ çÆ ñê¶à ÇòÇÚ ÁÅòä×¶Í êz§åÈ ÃÇå×¹ðÈ çÆ éçÇð ÇîÔð éÅÇñ Ô¹ä ç¶ ÇéÁÅÀ¹º-Çéì¶ó¶ ÕñÜ¹× ÷îÅé¶ Á§çÇð Ãðì¾åð éð îé¹Ö» ù ÇÂÔ ÇéèÅé Ö¹ñ·î Ö¹ñ·Å êzÅêÇå þÍ ÒÒÚÔ¹ ܹ×Å ÕÅ Ô¹Çä Çéì¶óÅ éð îé¹ÖÅ é¯ Â¶Õ¹ ÇéèÅéŨÓÓ çÅ è¹Çð è¹ð§çðÆ À¹ÚÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ íÇòÖåÆ ×¹ðòÅÕ êzÅäÆ îÅåð ç¶ À¹ØÅð ñÂÆ þÍ Ôð¶Õ ÇêÛñ ¶Ü¹×» ÇòÇÚ á¶â¶ Ö»ç¶ ÇÂÃåzÆ îðç ñÂÆ þÍ ÒÒÜå¹ Ã§Üî åÆðæ úéŠܹ×Å ÕÅ èðî¹ þÓÓ Çêåñ¶ ܹ׻ ÃÇåܹ×, åz¶åÅ, ç¹ÁÅêðÆ Ü¹×» çÅ èðî Õðî Ãå çÜî åÆðæ ÁÅÇç ÔÆ þÍ ÇÜà èðî Õðî ç¹ÁÅðÅ ÇÜÔóŠܹ׻ òÅñ¶ ÜÆò» çÅ ÇéÃåÅðÅ éÔƺ Ô¯ÇÂÁÅ, éÅ Ô¯äÅ þ, Üç Ô¯äÅ þ å» éÅî-ÇéèÅéÆ êðèÅé Õðî ç¶ ÕÆÇåÁ» ÔÆ Ô¯äÅ þ, ÚÅÔ¶ ÇÕåéÆÁ» í¹ÁÅàäÆÁ» ÖÅ ÖÅ Õ¶ ܹ׻ ܹקåðÆ ÜÆò ÁÅéîÇå Õðî ÕÇð ÕÇð æÕ ñËäÍ ÒÒÕÇñ îÇÔ ÕÆðÇå ÔÇð éÅîŨÓÓ Ã¯ å¾å-ÇéèÅéÆ Õðî èðî êðèÅé Õðî é¶ ÔÆ ÃÅð¶ ܹ׻ ç¶ Üéî-íò§åðÆ ÜÆò» çÅ À¹èÅð ÇéÃåÅðÅ ÕðéÅ þÍ

ÇÂÔ¹ ÇéèÅé¹ ÜêË îÇé կǨ Ãí Ü¹× îÇÔ åÅ ÕÆ ×Çå ԯǨ ×¹ä ׯÇì§ç éÅî è¹Çé ìÅäƨ ÇÃÇîzÇå ÃÅÃåz ì¶ç ìÖÅäƨ Ã×å îå»å Õ¶òñ ÔÇð éÅî¨ ×¯Çì§ç í×å ÕË îÇé ÇìÃzÅî¨ (×À¹óÆ Ã¹ÖîéÆ î:5, ê¿éÅ: 296)

ÇÂÔ éÅî ðÈêÆ ÇéèÅé õ÷ÅéÅ êÅ Õ¶ ÇÜà ÇÕö é¶ íÆ ÇÂà çÆ òð寺, ÇÕðå ÕîÅÂÆ, ÜÅê ÁÇíÁÅà îÂÆ ÇÕðå ÕîÅÂÆ ÕÆåÆ þ Ãí ܹ׻ îÅÔƺ, ÚÔ¹§Á» ܹ׻ ç¶ êzÅäÆÁ» ÇòÚ¯º Õ¶òñ À¹Ã¶ éÅî ÇéèÅé¹ ÜêäÔÅð¶ çÆ ×ÇåÕÇñÁÅä Ô¯ÂÆ þ, Ô¹§çÆ þ Áå¶ Ô¯ò¶×ÆÍ Ô¯ð ÇÕö Ü¹× Ü¹×§åðÆ êðÇÃè Õðî èðî ç¹ÁÅð ÇÕö íÆ êzÅäÆ çÆ ×Çå-ÕÇñÁÅä éÔƺ Ô¹§çÆ, éÅ Ô¯ ÃÕçÆ þÍ éÅî ÇéèÅéÆ êðèÅé ÕðîÆ ×¹ðî¹ÇÖ Üé» çÅ ×¹ä ׯÇì§ç ×ÅÀ¹äÅ Áå¶ éÅî è¹éÆ ù è¹éÅÀ¹äÅ, ×¹ðìÅäÆ ù À¹ÚÅðéÅ ÇÂÔÆ ôÅÃåz ÇÃÇîzÇå ì¶ç À¹ÚÅðéÅ þÍ éÅî ÇéèÅéÆ ×¹ðÇþֻ ×¹ðî¹Ö» ×¹ðî¹ÇÖ êðèÅéÆÁ» ç¶ ÇéÕà éÅî ÇéèÅé ù ÜêäÅ Áå¶ éÅî-è¹éÆÁ» ÇòÇÚ îÃå¹ñ îÃå Ô¯ Õ¶ ×¹ä ׯÇì§ç ×ÅòäÅ ÔÆ ÇÃÇîzÇå ôÅÃåz ì¶ç À¹ÚÅðéÅ þÍ Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÁÅéîÇå ôÅÃåz-ì¶ç ÇÃîðåÆ ×¹ðÇþֻ çÅ ÁÇíÁÅà ÇòôÅ éÔÆºÍ À¹Ã é¶ ÃÅð¶ ôÅÃåz ÇÃÇîzÇå ì¶ç òÖÅä ñ¶, ÇÜÃ é¶ éÅî ÇéèÅé ù Üê ñÇÂÁÅÍ ÁËÃÆ À¹Ú êÅðÃ-ÕñÅ þ éÅî ÇéèÅé ÜêÆôð» çÆÍ ÇÂö ÕñÅ ç¹ÁÅðÅ ×¹ðÈ ÔÇð Ç´ôé ÃÅÇÔì þڶ ×¹ðÈ êÅåôÅÔ é¶ ÁÅêäÆ Ú¯ÜñÅäÆ Ú¯Ü ÇòâÅäÆ ÇÛàÆ çÆ êÅðÃ-Û¯Ô éÅÇñ éÅî ÇéèÅé çÆ ð½, îÈó· ÁÇ×ÁÅéÆ ×¹§×ñ¶ Çê¿×ñ¶ ÞÆòð ç¶ ð¯î ð¯î Á§çÇð ÚñÅ Çç¾åÆÍ êÅðÃ-Û¯ÔÆ éÅî-ÇéèÅé ç¶ êðåÅê éÅÇñ À¹Ã ç¶ ÁËö ÕêÅà Ö¹ñ·¶ ÇÕ Ãêå Ãñ¯ÕÆ Ã§ÃÇ´åÆ ×ÆåÅ çÅ Ãä¶ ÁÃñ Áðæ» ç¶ À¹Ã é¶ òÇÖÁÅé Çç¾åÅÍ ÒÒÇÃÇîzÇå ÃÅÃåz ì¶ç ìÖÅäÆÓÓ ç¶ ÇÂÔ å¾å òÅÃåòÆ Áðæ Ôé À¹êðñÆ Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì çÆ å¹Õ ç¶Í Õ¶òñ ×¹ðîÇå éÅî ÇòÇÚ, ×¹ðîÇå éÅî çÆ êzíÅ ÇòÇÚ Ã×ñ îå-îå»åð Áå¶ îå-îå»åðÆ ì¶ç î§åz ÁÅÇçÕ ÁÅ ×Â¶Í úÔé» ÁÅéîÇå îå»åðÆ î§åz» çÆ éÅîÇéèÅéÆ ×¹ðî¹ÇÖ Üé» ù ñ¯ó éÔƺ ðÔÆÍ éÅî ÇéèÅéÆ ×¯Çì§ç í×å ç¶ îé Á§çÇð À¹Õå îå»å îå-îå»åðÆ ÁËÀ¹º ÇéòÅà ÇìÃðÅî Õðç¶ Ôé ÇÜò¶º ×¹§×¶ ìÇÔð¶ éÅî ÇéèÅéÆ Çê¿×ñ¶ ç¶ Á§çÇð êðò¶ô Õð ׶ ÃéÍ å» å¶ ÕñÜ¹× Á§çÇð ܯ ÒÒÕÆðÇå ÔÇð éÅîÅÓÓ ÇÃëå ÃÅñÅÔ éÅî ÁÇíÁÅà çÆ ÕðäÆ Õîñ ÜîÅñ þ, ÇÜà Õðîñ ÜîÅñÆ Õðî ç¶ å¹¾ñ Ô¯ð Õ¯ÂÆ Ü¹×-Ü×»åðÆ Õðî éÔƺ å¹ñçÅ ã¹ÕçÅ, ÇåzÕÅñ-çðÃÆ ÃÇå×¹ð Á§åðïÅîÆ é¶ ÃÅð¶ Ü¹× Ü¹×§åðÆ èðî Õðî òÅñ¶ ì¶ç» å¶ ê¹ðÅä» ù ïè Õ¶ ò¶Ö ÇñÁÅ Áå¶ Ã¯è Õ¶ ÇÂÔ ÇþàÅ ÕÇãÁÅ ÇÕ úÔé» ÁÅéîå» çŠܹÇ× Ü¹Ç× ÁÅê¯ ÁÅêäÅ èðî ÔÆ ÚÔ¹§Á» ܹ׻ ç¶ ÁÅéîÇå Õðî-Õ»âÆÁ» é¶ èÅðé ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ

ÃåܹÇ× Ãå¹ å¶åÅ Ü×Æ ç¹ÁÅêÇð êÈÜÅ ÚÅð¨ åÆé½ Ü¹× åÆé½ Ççó¶ ÕÇñ Õ¶òñ éÅî ÁèÅð¨1¨ (×À¹óÆ ìËðÅ×Çä ðÇòçÅà ÜÆÀ¹, ê¿éÅ: 346)

ÁðæÅå, ÃÇåÜ¹× Á§çÇð ÃåòÅçÆ Ô¯äÅ ÃÚ ì¯ñäÅ Õðî ÔÆ êðèÅé ÃÆÍ åz¶åÅ Ü¹× Á§çÇð ï¾× Õðé¶ å¶ ç¹ÁÅêð Ü¹× Á§çÇð êÈÜÅ ÁÅÚÅð Õðî Õðé¶ î¹Ö èðî ÃéÍ ÇåÔ» ܹ׻ Á§çÇð ÇÂÔ À¹êð ç¾Ã¶ Çå§é¶ êzÕÅð ç¶ Õðî èðî ÔÆ êðÇòðå ÃéÍ êz§åÈ ÕñÜ¹× Á§çð å» Õ¶òñ éÅî ÇéðìÅäÆ êðèÅé Õðî ÔÆ Ãí çÅ ÁÅèÅð ðÈê þÍ Â¶Ã¶ ç¶ ÁÅèÅð ÁÅÃð¶ ÔÆ Ãí çÅ À¹èÅð Ô¯äÅ þ, ÃÅð¶ ܹ׻ çÅ À¹èÅð ÇéÃåÅðÅ Ô¯äÅ þÍ å» å¶ Ô¯ðà ÇåÔ» ܹ׻ Á§çÇð ÁÅéîÇå Õðî èðî ÕÆå¶ Ãí ÁËò¶º ÇéÃëñ ÔÆ ×Â¶Í ÒÒ×¹ðî¹ÇÖ ÇÜéÆ ÇèÁÅÇÂÁÅ ÔÇð ÔÇð ÜÇ× å¶ êÈð¶ êðòÅéŨÓÓ ÇÜé·» ×¹ðî¹Ö» é¶ ×¹ðîÇå éÅî ù ÇèÁÅÇÂÁÅ, öÂÆ ÁÇíÁÅà Õðî ÕîÅÂÆÁ» òÅñ¶ ×¹ðî¹ÇÖ Üé êÈð¶ êðòÅé ê¶ ÔéÍ

Çåé·» çÆ ÁÇíÁÅà Õðî ÕîÅÂÆ ÔÆ ñ¯Õ êðñ¯Õ êðòÅé êÂÆ þÍ Ã¯ÂÆ ×¹ðî¹ÇÖ éÅî èðîÆ êðèÅé ÕðîÆ ÔéÍ ÇÂà ÇìÇè þÚÆÁ» éÅî ÁÇíÁÅà ÕîÅÂÆÁ» ÕÇð ÕÇð ÇÜÔó¶ ×¹ðî¹ÇÖ Üé þڶ òÅÇÔ×¹ðÈ êzÆåî éÅÇñ êz¶î êzÆå ÇêÁÅð òÅñÅ é¶Ô¹§ ñÅªç¶ Ôé, Çåé·» ç¶ îé Á§çÇð îÅé ÁÇíîÅé çÆ ðÅÂÆ íÆ éÔƺ ðÇÔ§çÆÍ Ô¯ðå ÁÅéîÇå Õðî ÕðéÔÅð¶ Õðî-ÁÇíîÅéÆ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂà Õðî ÁÇíîÅé 寺 Çìé» Çåé·» ç¶ ê¾ñ¶ Ô¯ð Õ¹Û éÔƺ ê˺çÅÍ ×¹ðìÅäÆ ù, ×¹ðîÇå éÅî ù ÕÇÔä ùéäÔÅð¶ ÃÅð¶ þڶ ÃçÆòÆ Ã¹Ö ù êzÅêÇå Ô¹§ç¶ Ôé Áå¶ ÁÇÜÔÆÁ» éÅî-Áé§çÆ Õðî-ÕîÅÂÆÁ» ÕðéÔÅð¶ éÅî ÇéÇèÁÅÃéÆ Üé òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ Ã¾Ú¶ çðôé-ÇîñÅê ðÈê å¾å-ܯÇåå ܯÇå-õ÷Åé¶ ç¶ îÅñÕ ìä Ü»ç¶ ÔéÍ