Gözüm Sende Karadeniz by bilal karatas

1. Balık 2. Kuşlar 3. Deniz Memelileri 4. Deniz Anası 5. Alg 6. Deniz Otları 7. Kum bitkileri 8. Deniz Kabukluları 9. Eklembacaklılar 10. Deniz Yıldızı, Deniz Kestaneleri, Deniz Hıyarları 11. Sünger 12. Diğer

Balık

Acipenser gueldenstaedtii

Acipenser stellatus

Acipenser sturio

Altınbaş kefal

Bakalyaro

Barbunya

Belone belone

Çaça

Çırçır balığı

Balık

Deniz iğnesi

Dere pisisi

Eşkina

Hamsi

Hippocampus guttulatus

Horozbina balığı

Huso huso

Isparoz

İstavrit

İzmarit

Kalkan

Balık

Karadeniz alası

Karagöz

Kayış balığı

Kırlangıç

Kocabaş kayabalığı

Küçük pisi balığı

Kum balığı

Kurbağa balığı

Kurbağa kayabalığı

Levrek

Lipsos

Lüfer

Balık

Palamut

Papaz balığı

Pegusa lascaris

Raja clavata

Rinabalığı

Sardalya

Sazkayası balığı

Squalus acanthias

Tirsi

Trakonya

Uskumru

Üzgün balığı

Acipenser gueldenstaedtii

Habitat Anadrom, sığ sularda ve haliç bölgelerinde kum ve çamurun üzerinde. Genellikle yalnız, ama üreme göçü boyunca toplaşırlar. Tatlı sularda, akıntının olduğu geniş nehir ağızlarının derin kısmında bulunur. Taşlı ve çakıllı zeminlerdeki geniş ve derin nehirlerde güçlü akıntının olduğu yerlerde ürer. Boyut Maks uzunluk: 400 cm; ortalama uzunluk: 100-200 cm; maks ağırlık:100 kg; ortalama ağırlık: 20-30 kg Morfoloji Vücut ince ve uzun, burun kısa, dudak kafanın %60’dan az, ucu geniş ve yuvarlağımsı. Alt dudak devamlı değil, merkezde duruyor; bıyıklar saçaklı değil, ağızdan çok buruna yakın ve temasta değiller. Solungaç dikenleri 16-31(36). Sırt yüzgeçleri 27-48, anal yüzgeç ışınları 16-35. 5 sıra plak var, sırt 7-19, yanal 24-44 iki taraftada, karın 6-13 her tarafta bir tane, yıldız şeklinde kemikli plaklar sırt ve karın sıralar arasında bulunur. Renklenme: arkası yeşilimsi gri, yanlar daha açık, karın beyaz. Tehditler Tehdit altında bir türdür, özellikle aşırı avlanma, ağlara takılma, yasa dışı avlanma ve kirlilik ana nedenleridir. Üreme alanlarının çoğu baraj yapımı nedeniyle yok olmuştur. Koruma Durumu IUCN-CR; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Bulgaristan- Kırmızı veri Kitabı Türkiye-Avcılığı yasaklanmıştır. Diğer Bilgiler Maks yaş: 50.

Acipenser stellatus

Habitat Anadrom tür, denizlerde, kıyılarda ve haliçlerde bulunur, zeminde ya da pelajik, baharda 10-40 m ve sonbaharda 40-100 m de kıyıya yakın kumlu ve çamurlu zeminlerde yaşar, geceleri yüzeye beslenmek için çıkar. Denizde uzun göçler yapar. Güçlü akıntının olduğu geniş ve derin nehirlerde, taşlı ve çakıllı zeminler üzerinde ürer. Juveniller ilk yazları boyunca sığ nehir bölgelerinde bulunurlar. Boyut

Maks uzunluk: 220 cm; ortalama uzunluk: 125 cm; maks ağırlık: 80 kg.

Morfoloji Vücut ince ve uzun, burun uzun, kafanın %60’ı ve ucu sivri. Alt dudak devamlı değil, merkezde kesiliyor, bıyıklar saçaklı değil, kısa ve ağıza uzanmıyor ama buruna yakın; solungaç dikenleri 30-36. Sırt yüzgeci ışınları 50-46; anal yüzgeç ışınları 24-29. 5 sıra plak, sırt 11-14, iki tarafta da yanal 30-36, karında 10-11 ve kana plak sıraları arasında küçük yıldız şeklinde plaklar ve küçük damarlar var. Renklenme: Arkası koyu griden siyaha, yanlar açık renk, karın beyaz. Genellikle yalnız. Tehditler Genellikle balıkçılık, ağa takılma ve yasa dışı avlanma gibi nedenler yüzünden tehdit altındadır. Habitat kaybı, kirlilik ve baraj yapımları birçok üreme alanının yok olmasına sebep olmuştur. Koruma Durumu IUCN-CR; Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Habitat Direktifi- Ek 2, 4 Bulgaristan- Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Acipenser sturio

Habitat Anadrom, dipte yaşayabilen bir sığ su balığı. 4-93 metre arasında bulunabilir ama genelde 5-60 metreyede, kum veya kayalar üzerinde görülür. Yaşamının büyük bir kısmını denizde geçirir ama üremek için göllere geçer. Boyut

Maks uzunluk: 300 cm; ortalama uzunluk: 125 cm; maks ağırlık: 300 kg.

Morfoloji İnce uzun gövde, burun normal, asimetrik kuyruk. Alt dudak sürekli değil, ortada kesiliyor. Burun ucu ve ağız arası 4 bıyık var. Pulsuz, 5 sıra kemik plakaları var: sırt yüzgeci 9-16, her iki yanda 24-39, karın yüzgeci 9-14 iki tarafta da. Sırt ve yan sıralar arasında yoğun çapraz çizgilerle belli olan küçük plaklar vardır. Renklendirme: Sırt tarafları yeşil-kahverengiden siyaha kadar farklı renkler olabilir ve altın renk tonları da vardır, yanlar gümüş renk tonlarıyla açık renkte ve karın beyaz. Tehditler Ağlaraka takılma, yasa dışı avlanma, habitat kaybı, göçünü engelleyen fiziksel özellikleri bu neslin tehlike altında olmasının başlıca sebepleridir. Koruma Durumu IUCN-CR; Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme- Ek 1 AB- Habitat Direktifi- Ek 2, 4 Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2 Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır. Diğer Bilgiler Maks yaş: 20

Altınbaş kefal

Liza aurata

Habitat Pelajik türdür, genellikle kıyı sularında, lagünlere ve haliçlere girer, ama nadiren tatlı sulara hareket eder. Boyut

Maks uzunluk: 60 cm; maks ağırlık: 1.5 kg.

Morfoloji Kafa geniş, gözler arası mesafe ağızın genişlik ayrıklığı ile aynı uzunlukta. Yağlı göz kapağı belirgin değil; üst dudak ince, gözbebeği çapından ince; ağızın ayrıklığı burun deliğinin önüne uzanır; preorbitalin arka köşesi sivri. Göğüste pul yok. Kafadaki pullar arka burun deliğine kadar uzanır. Renklenme: Arkası gri/mavi, yanlar ve karın açık renk veya gümüş; solungaç kapağı altın lekelerle kaplı. Tehditler

Aşırı avcılık, habitat, üreme ve yavru büyüme alanlarının kaybı.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 25 cm; Türkiye-minimum av boyu 30 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 10

Bakalyaro

Merlangius merlangus

Habitat Bentik-pelajik bir türdür, 30-100 m arası sularda, genellikle çamurlu ve çakıllı zeminlerde ama ayrıca kumlu ve kayalık alanlarda bulunur. Genç bireyler saha sığda, 5-30 m arası derinliklerde bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 30-40 cm; maks ağırlık: 150-200 g.

Morfoloji Vücut uzun; kafa küçük. Çene bıyıkları küçük veya yok. Yan çizgiler kafada gözeneklerle kanal oluşmuştur. Renklenme: Değişken, arkası sarımsı kahverengi, yanlar sarımsı gri, karın beyaz ve gümüş. Tehditler Ticari olarak sadece Türkiye`de değerlidir. Ticcari pasif ve aktif balıkçılık ana tehditlerdir. Ek olarak, bu türün 1-2 yaşındaki bireyleri yoğun derecede ıskartaya çıkar. Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 8 cm; Türkiye-minimum av boyu 25 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş:6

Barbunya Habitat Boyut

Mullus barbatus ponticus

20 m`den 200 m derinliğe kadar sığ kumlu ve çamurlu zeminlerde bulunabilir. Maks uzunluk:21 cm; ortalama uzunluk: 10-15 cm; maks ağırlık: 100-140 g

Morfoloji Vücut iki taraftan da basık, iki ayrılmış sırt yüzgeci vardır, ilkinin 8-9 dikeni, ikincisinin 1 dikeni ve 8 yumuşak ışını; pullar geniş ve kolayca ayrılabilir. Basık, kısa kafa, çenenin altında bir çift uzun bıyıkları vardır; burun profili neredeyse diktir, ağız gözlerin hizasına kadar uzanır; gözlerin altındadır; iki büyük pulun küçüğü önce gelir; üst çene dişsiz. Renklenme: arka ve yanlar kırmızımsı-pembe; ilk sırt yüzgecinde koyu noktalar ve Tehditler Ticari önemi büyüktür- aşırı avlanma, kirlilik ve oksijensiz koşullar ana tehditlerdir. Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 8 cm; Türkiye-minimum av boyu 13 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 10-12 yıl

Belone belone

Habitat Yüzeyde yaşar, açık denizlerdedir, yazın sığ sularda kıyıya gelir. İlk 20 m`de yaşar, ama daha derine inebilir. Göçmen balıktır, geniş sürüler oluşturur. Boyut

Maks uzunluk: 70 cm; maks ağırlık 700 g.

Morfoloji Oldukça uzun ve ince bir vücut ve uzun çenenin gaga görünümde olması belirgin. İki çenede de küçük dişler var. Sırt ve anal yüzgeç, kuyruk yüzgecinin çok daha gerisinde. Yanal çizgiler kafadan kuyruğa uzanır. Renklenme: Arkası ve üst taraflar parlak yeşil-mavi, karın parlak gümüş ve altın noktalara sahip. Tehditler Avrupa`da bu tür için bilinen bir tehdit yoktur, ancak Karadeniz`deki yüzey kirliliği ve bölgesel aşırı avlanma, türün bazı bölgelerdeki bölgesel dağılımını etkileyebilir. Koruma Durumu IUCN-LC. Diğer Bilgiler Maks yaş: 6-9 yıl

Çaça

Sprattus sprattus

Habitat Pelajik-neritik bölgede 140 m`ye kadar yer alan, denizel sürü oluşturan türdür. Bahar ve kışta kıyı sularına, yazın ise açık sulara göç eder. Geceleri dikey olarak yüzeye çıkarlar. Baharda İstanbul Boğazı`nda yaygındır. Boyut

Maks uzunluk:13 cm; maks ağırlık 10-15 g.

Morfoloji Küçük gümüşümsü balık, hafif ince ve uzun, biraz basık; karında sivri pulları var. Alt çene çıkıntılı ve solungaç kapağı parlak çizgiler var. Renklenme: arkası ve üst taraflar koyu yeşil, karın ve alt taraflar gümüş. Tehditler

Ana tehdit aşırı avcılıktır.

Koruma Durumu Bulgaristan-minimum av boyu 7 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş:5

Çırçır balığı Habitat Boyut

Symphodus ocellatus

Sığ sularda, kayaların yanında ve sualtı bitkileri arasında bulunur. Maks uzunluk: 14.5 cm; ortalama uzunluk: 10-12 cm; maks ağırlık:90-130 g.

Morfoloji Kafa uzunluğu vücut derinliğine eşit veya daha kısa. Burun post-orbitalden kısa. Küçük köpek dişi yapısında dişler. Dudaklar 4-6 katmanlı. Renklenme: Çok çeşitli. Cinsel çift biçimlilik. Her iyi cinsiyette: çok çeşitlilik. Solungaç kapağında çeşitlilik gösteren büyük bir nokta kırmızı ile çevrilidir. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 5

Çırçır balığı Habitat Boyut

Symphodus cinereus

Sığ sularda, kayaların yanında ve sualtı bitkilerinin arasında bulunur. Maks uzunluk: 16 cm; ortalama uzunluk: 8 cm; maks ağırlık: 100-140 g.

Morfoloji Kafa uzunluğu vücut derinliğinden fazla. Burun uzunluğu post orbitale eşit veya daha kısa. Dişler küçük. Renklenme: cinsel çift biçimlilik, yetişkin dişilerde geniş siyah bir urogenital papil, erkeklerde papil renksiz ama daha parlak ve yumurtlama zamanında kafada mavi şeritler görülür. İki cinsiyette genelde gri, bazen kahverengi, pembe-kahverengi, yeşil veya sarı-yeşil, kahverengi ve beyaz benekli olabilir. Sırt yüzgecinin başlangıcında kara bir nokta ve kuyruk sapında daha büyüğüne rastlanır. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 6

Çırçır balığı

Symphodus roissali

Habitat Kayalara yakın ve sualtı bitkileri arasında, bir sığ su balığıdır. Lokal bir tür olmasına rağmen, belirli bölgelerde küçük gruplar oluşturur. Boyut

Maks uzunluk:21 cm; ortalama uzunluk: 12 cm; maks ağırlık:120 g.

Morfoloji Kafa uzunluğu, vücut derinliği ile aynı veya daha kısa. Burun kısa. Dudak 5-7 katlı. Renklenme: cinsel çift biçimlilik. İki cinsiyette solungaç kapağı pulsuz, koyu renk (kahverengi, kahverengi-kırmızı, siyahımsı), kafadaki çizgiler ve kabartılar gibi renkler çok belirgin değil. Kuyruk solungacının dibinde siyah bir nokta bulunur (bazen yoktur). Kafa ve vücuttaki birkaç nokta 3-5 veya az çapraz çizgiler oluşturuyor. Sırt yüzgecinin koyu renk 5 noktası var (bazen yok veya görülmesi zor). Dişiler ve gençler: kahverengi ve kahverengi-yeşil. Urogenital papil yetişkin dişilerde siyah. Erkeklerde: kırmızı-kahverengi veya yeşil, belirgin işaretleri yeşil, kahverengi veya sarı. Dudaklar pembe-turuncu. Küçük gruplar halinde dolaşırlar. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 8

Çırçır balığı Habitat Boyut

Ctenolabrus rupestris

Sığ sularda, kayaların yanında ve sualtı bitkilerinin arasında. Maks uzunluk:17 cm; ortalama uzunluk: 11 cm; maks ağırlık: 80-100 g.

Morfoloji Vücut dikdörtgen şeklinde. Kafa ve ağız küçük. Burun post orbitalden kısa. Kafa uzunluğu vücut derinliğine eşit veya daha uzun. Dişler küçük, dar, birkaç sıra halinde, büyük ve belirgin köpek dişleri vardır. Kafa pullu, inter-orbital ve burun kısımları dışında; sırt ve anal yüzgeçlerde 1-2 küçük pul bulunur. Renklenme: Kahverengi, yeşilimsi veya turuncu-kırmızı. Sırt yüzgecinin başlangıcında siyah bir nokta, kuyruk sapında da benzeri var, kuyruk yüzgecine yakın. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 8

Deniz iğnesi

Syngnathus variegatus

Habitat 30-40 m derinlikte kıyısal sularda bulun; sualtı bitkilerinin olduğu alanları tercih eder. Kışın 70 m derinliğe göç eder. Boyut

Maks uzunluk: 35 cm; maks ağırlık: 7-15 g.

Morfoloji Vücut ince ve uzun ve düz, halkalar 19-21 + 38-41, sırt 32-42, göğüs 12-14, toplam sırt altı halkalar 7-10. Burun uzunluğu kafa uzunluğunun yarısı; kafanın orta sırt post-orbital nispeten eğilimli. Renklenme: Benekli kahverengi, soluk bir şerit var, karın yüzeyi açık; sırt yüzgecinde bazen koyu noktalar var. Tehditler Bu türün ticari değeri yoktur ama bazen süs eşyası olarak ya da meraktan avlanılabilir. Balıkçılık ve habitat kaybı ayrıca tehdit olarak sayılabilir. Koruma Durumu IUCN-DD.

Deniz iğnesi

Syngnathus abaster

Habitat Öyrihalindir, deniz, acısu ve tatlı suda yaşayabilirler, çoğunlukla suyun altındaki yoğun vejetasyon ile ilişkilidirler ayrıca 5 m`deki kumlu veya çamurlu alanlarda da bulunurlar. Boyut

Maks uzunluk 21 cm; maks ağırlık: 5-10 g.

Morfoloji Vücut ince ve uzun. Burun uzunluğu kafanın yarısı ve yarısından biraz azını kaplıyor; gözlerinden sonra ortalara doğru hafif bir yükseliş var. Renklenme: Kahverengiden yeşile kadar farklı renkler taşıyabilir, koyu veya açık noktalar ve şeritler gövdeyi ve kuyruğu kaplar; genellikle sırt yüzgecinde koyu noktalar veya şeritler vardır. Tehditler

Bilinen önemli bir tehdit yoktur

Koruma Durumu IUCN- LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3 Diğer Bilgiler Maks yaş: 4

Dere pisisi

Platichthys flesus

Habitat Kıyısal alanlardaki kumlu veya çamurlu zeminlerde; genellikle acısularda, nehirlerde ve göllerde; 1-100 m arası derinliklerde bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 50 cm; ortalama uzunluk: 20-25 cm; maks ağırlık: 300-400 g.

Morfoloji Vücut düz ve basık, küçük bir kafa. Gözlerinin kafanın sağ tarafında. Sırt yüzgeci gözün üstünde ve kuyruğa uzanabilir; anal yüzgeç daha kısa. İki yüzgecinde ışınlarında dikenler var. Yanal çizgiler düz, göğüs yüzgecinin de altında da dikenler var; vücut pulları düzgün ve birbirine oturuyor. Renklenme: Kahverengi, yeşilimsi kahverengi, siyah lekeler de var; bazen turuncu noktalarda olabilir. Kör taraf beyaz ve bazen Tehditler

Balıkçılık ve kirlilik.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 20 cm; Türkiye-minimum av boyu 20 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 6-8 yıl.

Eşkina

Sciaena umbra

Habitat Bu demersal türgenellikle taşlık ve kumluk zeminlerde sığ sularda bulunur. Az hareketli sedanter bir türdür. Boyut

Maks uzunluk:60 cm;maks ağırlık 4 kg

Morfoloji Vücut kısa, arkası yüksek, daha kalkık; ağız asık, neredeyse dümdüz; diş villiform. İki sırt yüzgeci, bir anal yüzgeç: kuyruk yüzgeci genelde kesik. Pullar vücut ve ensede ktenoid, vücudun geri kalanında ise sikloid. Renklenme: Koyu gri veya koyu kahverengi; pelvik ve anal yüzgeçler simsiyah; sırt yüzgecinin yumuşak kısmı ve kuyruk yüzgecinin alt tarafı. Tehditler

Balıkçılık, bu tür ayrıca dalgıçlar ve zıpkıncılarca rahatsız edilir.

Koruma Durumu IUCN-NT Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3 Türkiye- 25 cm`den küçük bireylerin avcılığı yasaklanmıştır. Diğer Bilgiler Maks yaş: 21

Hamsi

Engraulis encrasicolus

Habitat Denizel pelajik tür, öyrihalin, lagünlere, göllere ve haliçlere girebilir, su yüzeyinde büyük sürüler oluştururlar, göçmendir. Boyut

Maks uzunluk 20 cm; maks ağırlık 25-30 g.

Morfoloji Küçük, ince ve uzun bir vücuda sahip. Karında omurga yok. Burun sivri ve çıkık, alt çene tamamen sarkık ve çok uzun, gözün oldukça arkasına kadar uzanıyor. Renklenme: Arkası açık yeşil, yanları gümüş ve altın tonları solungaçlar üstünde. Gümüş beyaz renklerde taşır. Tehditler Bu türün ticari önemi çok büyüktür. Popülasyonlar Karadeniz`deki yoğun avcılıktan oldukça etkilenmiştir. Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 8 cm; Türkiye-minimum av boyu 9 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 5-6. Bu türe ait toplam avcılığın yarısından fazlası Türkiye`de yapılır.

Hippocampus guttulatus Habitat Boyut

Hippocampus guttulatus

Çoğunlukla sığ kıyı sularında algler arasında bulunur. Maks uzunluk: 12 cm; maks ağırlık: 5-10 g.

Morfoloji Hippocampus türünün bu alt türü sadece Karadeniz’de görülür. Vücudun alışılmadık bir formu vardır. Kafa vücut eksenine göre az açılıdır. Kuyruğun ters kısmı aşağıya çevrilidir. Renklenme: kahverengiden siyaha kadar değişebilir, bazen kırmızı veya sarı, genellikle birkaç mavi-beyaz nokta vardır. Tehditler Habitat kaybı ve kıyısal düzenlemeler ve balıkçılık ekipmanlarının etkisi gibi direk insan aktiviteleri ana tehditlerdir. Koruma Durumu IUCN-DD; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2 Türkiye-Avcılığı yasaklanmıştır.

Horozbina balığı

Salaria pavo

Habitat Gelgit bölgesinde ve sığ zeminlerde, çakılların ve bitkilerin arasındaki kayaların ya da kumların üzerinde bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 13 cm, ortalama uzunluk:8-10 cm; maks ağırlık: 30-40 g.

Morfoloji Vücudu düz, küçük ve yanlardan basık. Kafa küçük, burun profili dik, neredeyse dimdik, dudaklar kalın, ağzı ufak dar dişler kaplar. Sırt yüzgeç uzun, eşit uzunluktalardır; anal yüzgeçte aynı şekilde, daha kısa. Göğüs yüzgeçleri geniş ve kürek şeklinde; pelvikler iki ışınlı, ikisi de uzun ve esnek. Renklenme: Basit sarımsı renklerden yeşilimsi renklere kadar değişebilir, koyu çapraz şeritler vardır, her şerit mavi ince bir çizgiyle çevrelenmiştir; kafada ve alt taraflarında birkaç mavi nokta vardır. Gözün hemen arkasında siyah maviyle halkalı bir nokta vardır. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC

Huso huso

Habitat Anadrom, hayatının bir kısmını mutlaka denizde geçirir ancak üremek için nehirlere geçer. Denizlerde avını izler ve pelajik yerlerde görülür. Yumurtlamak için nehrin yukarı kısımlarına çıkarlar. Genç balıklar, ilk yazlarında nehre girişlerini gerçekleştirirler. Yetişkin balıklar ise orta su katmanlarında Kırım’dan 70-180 metre veya Kafkasya’dan 70-180 metre açıkta, açık denizde 2-12 kilometrede yaşarlar. Boyut Maks uzunluk: 600 cm; ortalama uzunluk 400 cm; mak ağırlık 1000.0 kg, ortalama ağırlık: 100-250 kg Morfoloji Vücut ince uzun, burun sivri, hafif yukarı doğru. Alt dudak sürekli değil, ortada kesiliyor; bıyıklar oval veya düz olabilir neredeyse ağıza kadar ulaşır ve yaprak gibi bir yapıları vardır. 5 sıra sert pulları vardır. Renklenme: Arkası griden yeşile kadar farklı renklerde olabilir, yanları daha açık, karın beyaz. Tehditler Tehlike altında bir türdür, denizdeki aşırı avcılık, haliçlerde ve nehirlerde ağlara takılması, eti ve havyarı için yasa dışı avcılığı ana tehditlerdir. Koruma Durumu IUCN-CR; Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme- Ek 2 Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2, 3 Bulgaristan- Minimum av boyu 180 cm. Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır. Diğer Bilgiler Maks yaş: 75-100 yıl

Isparoz

Diplodus annularis

Habitat Demersal bir balıktır, genellikle gruplar şeklinde kumlu ve bitkiyle kaplı kıyıya yakın diplerde olurlar. Derin sulardada görülebilirler, 50 metreye kadar. Ancak genelde 5-20 metre arasındadır. Tuzlu kıyı lagünlerde de görülür. Boyut

Maks. uzunluk 20-33 cm; ortama uzunluk: 15-25 cm; maks. ağırlık: 200-300 g.

Morfoloji Vücut oval, hafif uzun, derin; sırtı kavisli, gözler az gelişmiş, çapları preorbital uzunluktan 11 kat daha gelişmiş, çenelerinin ikisinde de 8 kesici diş (basık, keskin), üst çenede 3 ve alt çenede 2 azı dişi (yuvarlak) vardır. Pullar küçük, sırt yüzgeci yüksek, göğüs yüzgeçleri hava deliğinin düzeyinde . Renklendirme: Sırt ve yanlar gri, karın gümüşümsü, siyah bir şerit kuyruk sapını sarar, sırt yüzgeci ve kuyruk arasını, ve 7-8 çapraz şeritler sırtı kaplar, pelvik yüzgeçleri sarı. Tehditler

Kıyısal alanlarda kirlilik artışı; oksijensizlik, sportif avcılık.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks. yaş: 7

İstavrit

Trachurus mediterraneus

Habitat Bento-pelajik tür, bazen yüzey sularında genellikle zemine yakın bulunur. Bu göçmen tür geniş sürüler oluşturur. Boyut

Genellikle 10-20 cm maks uzunluk 55 cm; maks ağırlık: 1.3 kg.

Morfoloji Vücut ince ve uzun, hafif basık. Kafa büyük; üst çenenin arka tarafı gözün ön kenarına kadar uzanır; alt çene çıkıktır. Yağlı göz kapağı iyice gelişmiştir. Kıvrımlı yan çizgilerde pullar vardır, sırta uzanır. Renklenme: küçük siyah operkular leke; vücudun üst tarafı ve kafa siyahtan griye veya mavimsi yeşil renklerinde olabilir; vücudun alt tarafları ve kafası daha açık renkte, beyaz veya gümüş. Göçmen ve grup olarak yaşayan bir Tehditler

Bu türün ekonomik değeri yüksek olduğundan aşırı avcılık.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 12 cm; Türkiye-minimum av boyu 13 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 10-12 yıl.

İzmarit

Spicara smaris

Habitat Özellikle kışın açık suları tercih eden bentik türdür, litoral bölgede 15-170 m arasındaki çamurlu veya bitkili zeminlerde bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 20 cm; ortalama uzunluk:8-20 cm; maks ağırlık:200g.

Morfoloji Vücut ince ve uzun, uzunluğu genişliğinin 5-6 katı; burun sivri, ağız prokontraktil; gözün çapı preorbital uzunluktan daha kısa; pullar küçük; çeneler villiform, bazı öndekiler daha güçlüdür; damak düzgün veya neredeyse öyle (yok veya çok az diş); sırt yüzgeci çentiksiz; göğüs yüzgeci hafif gelişmiş; sırt yüzgeci yüksek. Renklenme: Arkası grimsi kahverengi veya grimsi- sarı, belirsiz kahverengi çapraz şeritleri vardır; siyah dikdörtgen bir leke yan çizgi ve göğüs yüzgeci arasında bulunur. Tehditler

Balıkçılık, üreme alanlarındaki kıyısal kirlilik.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 12 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 6.

Kalkan

Scophthalmus maximus

Habitat 140 m derinliğe kadar kıyısal ve sığ sulardaki kumlu, çakıllı ve çamurlu zeminlerde ve midye yataklarında bulunur. Boyut

Maks uzunluk:87 cm; ortalama uzunluk: 50-60 cm; maks ağırlık: 15 kg.

Morfoloji Vücut çok geniş, kafa büyük ve ağız çok büyük; iki gözde kafanın sol tarafındadır. Sırt yüzgeci uzun, orijini üst gözün önünde, ışınlar dallı ama uçları yüzgeç zarından ayrık. Pelvik yüzgeçleri uzundur, eşittirler. Vücutta pul yok ama dağınık kabarcıklar kafanın ve bedenin derisini kaplar, bazen sadece kör taraftadır. Renklenme: Çok değişken, genellikle sıcak kum kahverengisi ve daha koyu noktaları vardır. Koyu benekler yüzgeçleri ve arkayı kaplar. Karın kısmı krem rengidir. Tehditler

Ticari ödemi nedeniyle aşırı avlanma ve yasa dışı avcılık.

Koruma Durumu IUCN-NE; Bulgaristan- Kırmızı Veri Kitabı (EN),minimum av boyu 45 cm; Türkiye-minimum av boyu 45 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 10-12 yıl.

Karadeniz alası

Salmo labrax

Habitat Anadrom tür, denizde 50 m`ye kadar olan kıyılar boyunca görülür. Göçü akarsularda yukarı yöndedir. Yerleşik popülasyonlar akarsulard yaşar ve hızlı akıntının olduğu, soğuk ve taşlı çakıllı zeminlerde yaşar. Hızlı akıntılar ile üst kısımda ürer. Boyut

Maks uzunluk: 35-90 cm; maks ağırlık:2-7 kg

Morfoloji Kuyruk yüzgecinin hafif ayrık olmasıyla fark edilir. Renklenme: Arkası açık yeşil, yanları gümüş ve altın izler solungaçları kaplıyor; karın gümüş-beyaz. Tehditler Avrupa`da anadrom türler oldukça nadirdir. Barajlardan ötürü çoğu geri dönen yetişkin üremek için uygun alan bulamamaktadır. Yerleşik pupülasyonlar barajlardan az etkilenirler. Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-Kırmızı Veri Kitabı (CR); Türkiye-Avcılığı yasaklanmıştır.

Karagöz

Diplodus vulgaris

Habitat Öyrihalin, demersal tür, 0-70 m arası değişen derinliklerde (genellikle 50 m`den sığ)kayalık, kum ve deniz çayırı yatakları gibi birçok alanda sürüler oluştururlar. Boyut

Maks uzunluk:70 cm; maks ağırlık: 1.5 kg

Morfoloji Sivri burun ve gözlerinin üzerinde hafif içbükeylik var; gözler orta derece büyük; yanaklar ve solungaçlar pullu. Ağız küçük, dudaklar kalın; iki çenedede 8 dar, açık kahverengi, basık ön diş ve arkada ve yanlarda geniş ve yuvarlak dişler var. Sırt yüzgeci uzundur, 11-12 çok güçlü keskin dikenleri vardır, birincisi göğüs yüzgecinin üstünde ve 13-16 dallı ışın. Anal yüzgeç kısa ve 3 kısa dikeni var; kuyruk yüzgeci çatal; göğüz yüzgeci uzun. Renklenme: gri, kahverengi veya yeşil; siyah şerit enseyi kaplayarak sırt yüzgecine ve göğüs yüzgecine kadar uzanıyor. Kuyruğun etrafındaki siyah şerit ise sırt ve anal yüzgecin arkasına kadar uzanıyor. Tehditler

Balıkçılık-elle balıkçılık ya da sportif balıkçılık.

Koruma Durumu IUCN-LC Türkiye-minimum avlanma boyu 18 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 20

Kayış balığı Habitat Boyut

Ophidion rochei

Kıta sahanlığından 20 m derinliğe kumlu zeminlerde bulunan bentik bir türdür. Maks uzunluk: 25 cm; ortalama uzunluk: 16-18 cm; maks ağırlık: 100-200 g.

Morfoloji Uzun ve ince bir vücut. Rostral diken kısa. Renklenme: yukarı tarafları kahverengimsi, alt tarafı beyaz, sırt ve anal yüzgeçlerin kenarı siyah. Tehditler

Bu türün ticari bir değeri yoktur. Ağa takılmalar sonucu yakalanır.

Koruma Durumu IUCN-DD Diğer Bilgiler Maks yaş: 5.

Kırlangıç

Chelidonichthys lucerna

Habitat Demersal türdür, 10-60 m`deki genellikle kıyı sularında, kumlu, çamurlu-kumlu ve ya çakıllı zeminlerde bulunur, ancak 100 m derinlikte de görülür. Boyut

Maks uzunluk: 75 cm; ortalama uzunluk: 30 cm; maks ağırlık : 5.5 kg.

Morfoloji Konik bir gövde, kafa dikenli kemikli plaklarla kaplıdır ve göğüs yüzgeçlerinin üç alt ışınları intertradial zardan tamamen serbestler. Yan çizgi düzgün, kemikimsi pullarla genişletilmiş. Burun iki küçük lopla sonlanır, bunları dış kenarlarında dikenler vardır ve sığ bir çentikle ayrılmışlardır. Kafanın arkasında ve göğüs yüzgecinin hemen üstünde göz çapı uzunluğunda bir coracoid diken bulunur. Renklenme: Arkası ve yanları kırmızı veya kırmızımsı-kahverengi renkte, karın beyaz, göğüs yüzgeçlerinin dış tarafları mor-kırmızı, iç taraflar mavi ve dairesel bir siyah leke var. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu Türkiye-minimum av boyu 18 cm.

Kocabaş kayabalığı

Neogobius melanostomus

Habitat Kıyı sularında, haliçlerde, acısu ve tatlı su lagünlerinde ve göllerinde, büyük nehirlerde, limanlarda; kumun ya da kayaların üzerinde bulunur. Kışın Karadeniz`de 50-60 m arası derinliklerde bulunur. Çoğunlukla oldukça bitkili veya kayalık zeminlerde bulunur. Boyut

Maks uzunluk:20-25 cm; ortalama uzunluk:14-16 cm; maks ağırlık: 100-200 gr.

Morfoloji Küçük dip balığı, vücut yumuşak ve pullarla kaplı, bu pullar ense önü ve ortasında kesinlikle sikloid. Sırt yüzgecinde diken yoktu ve pelvik (alt kısım) yüzgeci balığı akıcı sularda zemine bağlamak için kaynaşıp bir disk oluşturur. Renklenme: Sarımsı gri, yan çizgiler leke halinde ve siyah büyük bir nokta ilk sırt yüzgecinde. Tehditler

Balıkçılık ve habitat kaybı.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 12 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 5-6.

Küçük pisi balığı Habitat Boyut

Arnoglossus kessleri

20 m derinliğe kadar kumlu zeminlerde kıyısal bentik bir tür. Maks uzunluk: 9 cm; maks ağırlık: 4-5 g.

Morfoloji Küçük yassı bir balık, dar neredeyse oval bir vücut; ağız orta büyüklükte ve eğik. Gözler kafanın sol tarafında. Sırt yüzgeci üst gözün önünde başlar. Renklenme: kahverengimsi, bazen daha koyu veya siyah noktaları var. Tehditler

Habitat kaybı.

Koruma Durumu IUCN-DD

Kum balığı

Gymnammodytes cicerelus

Habitat Demersal tür; kumlu, kabuklu ve çakıllı zeminlerde 20 m`ye kadar olan kıyısal sularda bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 12-15 cm; maks ağırlık: 7-10 g.

Morfoloji Vücut uzun, ventro-lateral deri kıvrımları göğüs yüzgeçlerinden anüse kadar uzanır. Yan çizgiler dallıdır. Renklenme: arkası mavi-gri, karın gümüşümsü; kafa genelde koyu renk. Grup halinde tortuyu sığınak olarak kullanan bir türdür. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 3-4

Kurbağa balığı Habitat Boyut

Uranoscopus scaber

Bentik türler, 15-100 m arası yumuşak kumlu ve çamurlu zeminlere gömülürler. Maks uzunluk: 28-30 cm; ortalama uzunluk: 20-25 cm; maks ağırlık: 400g.

Morfoloji Vücut önden çok büyük, kafanın üstü ve arkası düz. Kuyruk iki yandan basık. Kafa ağır ve kalın, yoğun, kemikli yapılarıyla plaklar ile kalın. Büyük dikenler bunların hemen arkasında yukarı doğru bakıyor. Gözler küçük, kafanın üstünde. Ağız küçük papillerin saçaklarıyla eğik. İki sırt yüzgeci, ilki 3-4 dikenli, ikincisinden ayrı, ikincisinin 13-15 esnek ışını var. Renklenme: Üstü ve arkası grimsi kahverengi, çok benekli; karın sarımsı beyaz. İlk sırt yüzgeci kapkara. Tehditler

Kimyasal kirlilik

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 6

Kurbağa kayabalığı

Mesogobius batrachocephalus

Habitat 20-60 m derinliğe kadar kumlu ve kabuklu kıyısal alanlardaki zeminlerde bulunur. Ayrıca haliçlerde, acısu lagünlerinde ve nadiren tatlı sularda bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 37 cm; ortalama uzunluk: 18-22 cm; maks ağırlık: 400-600 g.

Morfoloji İki sırt yüzgeci, ikinci anal yüzgeçten biraz daha uzun. Kafanın üst kısımlarında pul yok, solungaç boğazı ve göğüs yüzgecinin bazını kaplar; kafa düz ve belirgin bir alt çeneyle hafif sivridir; vücut sarımsı bir renkle; arkası 5 çapraz sarı-kahverengi şeritle; pelvik yüzgeçleri aynı zamanda bu yüzgeçlerinin her yerini kaplayan bir zarla çevrilidir; bu emici bir disk oluşturur; emici diskin arka sınırı hava deliğinden önce yer alır; sırt ışınlarının hiç biri keskin veya dikenli değil; vücudun iki yanında da çizgi yoktur. Renklenme: sarımsıgri, kafa ve vücutta kahverengi noktalar vardır; sırt, göğüs ve kuyruk yüzgeçlerinde koyu çizgiler, kuyruk yüzgecinin merkezinde daha büyük 2 veya 3 koyu nokta bulunur. Tehditler

Bölgesel olarak kirlilik ve üreme alanlarının bozulması.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 15 cm.

Levrek Habitat Boyut

Dicentrarchus labrax

Pelajik, özellikle kıyı sularında ve haliçlerde yaygın. Genellikle 20-30 cm, maks uzunluk 100 cm; maks ağırlık:12 kg.

Morfoloji İnce, torpido şeklinde biraz kafası büyük; ağız geniş ama küçük gözleri var. İki sırt yüzgeci, ilkinde 8-9 ince diken var, ikinciden ayrılmış. İkinci daha kısa ve daha dallı ışınları var. Anal yüzgeç şekil olarak ikinci sırt yüzgecine benzer ama daha kısa 3 dikeni var. Vücut büyük pullarla kaplı. İleri uzanan dikenleri sıra şeklinde preperkülün altında bulunur; dikenler solungaç üstünü kaplar. Renklenme: Arkası yeşilimsi gri, parlak gümüş yanları kaplar ve karında gümüş-beyaz renklerdedir. Solungaç kapağı siyahımsı. Aktif yüzen ve topluluk halinde gezen bir balık türü. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC; Bulgaristan-minimum av boyu 28 cm; Türkiye-minimum av boyu 25 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 30

Lipsos

Scorpaena porcus

Habitat Kayalar ve algler arasında çok bulunur, ama çok geniş bir yaşam alanı vardır. Yumuşak veya sert yerlerde, bitki örtüsünde veya çok açık yerlerde yaşayabilir. Boyut

Ortalama uzunluk:5-20 cm maks uzunluk: 25-30 cm; maks ağırlık: 50-150 g.

Morfoloji Demersal, çok göç etmez, yalnız ve hareketsiz türlerdir. Büyük baş, çok sayıda kılçıkla sarılıdır, güçlü kılçıklar sırt yüzgecinin ön tarafını oluşturur, geniş bir ağızı, küçük dişleri vardır. Büyük yuvarlak göğüs yüzgeçleri üst tarafları dallı ve alt tarafları daha basit. Gözlerin arkasında, baş profilinde belirgin bir çukur bulunur. Renklenme: Arkası ve yanları kahverengi, farklı ve düzensiz siyah renklerle vücut çevrelenmiş. Tehditler Uyarılar

Kısıtlı hareket, uzun yaşam döngüsü ve yavaş büyümeden ötürü hassas. Dorsal yüzgeçte zehirli diken.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 6-7

Lüfer Habitat Boyut

Pomatomus saltatrix Pelajik, 0-200 m`de kıta sahanlığında bulunur.

Maks uzunluk: 110 cm; mak ağırlık: 15 kg

Morfoloji Vücut ince ve uzun, düz. Kafa büyük, omurgalı. Pullar küçük, kafayı ve gövdeyi ve yüzgeçlerin altlarını kaplıyor. Yanal çizgi neredeyse dümdüz. Alt çene bazen zor görülebilir; dişler güçlü, keskin, dar ve iki çenede de bir sırada. 2 sırt yüzgeci vardır, biri kısa ve alçak diğeri uzun. Göğüs yüzgeçleri kısa, yumuşak sırt yüzgecinin ortasına uzanmıyor. Anal yüzgeci yumuşak sırt yüzgecinden biraz daha kısa. Kuyruk yüzgeci çatal şeklinde. Renklenme: Arkası yeşilimsi mavi, yanlar ve karın gümüşümsü; sırt ve anal yüzgeçleri açık yeşil ve biraz sarı; yan yüzgeçler alttan mavi; kuyruk yüzgeci yeşil ve sarı. Süratli ve gruplar halinde, genelde gençken öylelerdir. Bazen göçebelerdir. Güçlü ve Tehditler Bu tür oldukça ticari bir türdür ve aşırı avcılık, av boyu altındakilerin yasa dışı avcılığı ana tehditlerdendir. Koruma Durumu IUCN-LC Türkiye-minimum av boyu 20 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 9

Palamut Habitat

Sarda sarda

Pelajik, sahil ve açık denizde 50 metre derinlikte.

Boyut Maks uzunluk: 80 cm; ortalama uzunluk: 30-50 cm; ortalama ağırlık: 2.5-4 kg; maks ağırlık 7 kg Morfoloji Zarif bir yapı; burnu uzundan çok sivri bir yapıya sahip, üst çene kemiği gözün ötesine kadar uzanır. 2 sırt yüzgeci; ilk yüzgeç 20 kılçık dahilinde, uzun, ikinci yüzgece dokunana kadar sivrilen bir yapısı var. İkinci sırt yüzgecinin ve anal yüzgecin arkasında 7-8 finlet seriler olarak bulunur. Renklendirme: Sırt ve üst tarafları mavi, 5-11 ince hafif eğik çizgiler üst ve alt tarafı sarar, yanlar gümüşümsü sarı. Pelajik, hızlı yüzen bir tür, hızlı sürüler. Göçebe. Tehditler

Aşırı avcılık, ay boyunun altındaki bireylerin avcılığı ve kirlilik.

Koruma Durumu IUCN-LC Bulgaristan- minimum av boyu 28 cm Türkiye-minimum av boyu 25 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 10. TÜDAV`ın www.palamutlarnerede.org projesinden takip edebilirsiniz.

Papaz balığı

Chromis chromis

Habitat Litoral bölge- ortasu, kayalık alanlara yakın. Genellikle 3-35 m arası derinliklerde. Boyut

Maks uzunluk: 15 cm; ortalama uzunluk: 10-13 cm; maks ağırlık: 140 g

Morfoloji Oval, düz bir balık, alttan ve üstten düzgün kıvrımları var. Kafa nispeten küçük; gözler büyük; ağız normal ama genişleyebilir; dişler küçük ve keskin, iki çenede de 3 sıra diş var. Kuyruk yüzgeci çatal; anal yüzgecin iki ince dikeni var. Kafa tamamen pullu; vücut pulları büyük. Renklenme: Yetişkinler orta kahverengi, pullar koyu kahverengi ile çevrelenmiş; bazen pulun ortası sarı olabilir. Kuyruk yüzgecinin kenarı soluk. Çok genç türler parlak renk değiştiren mavi; ve mavi çizgileri vücutta ve yüzgeçlerde mevcut. Tehditler

Bü türe dair bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 7

Pegusa lascaris Habitat Boyut

Pegusa lascaris

Kıyısal, kumlu zeminlerde dipte yaşar. Maks uzunluk: 25-30 cm; maks ağırlık: 300 g.

Morfoloji Oval yassı bir balık, gözler kafanın sağ tarafında. Kafa küçük, gözler küçük; ağız ventral hafif kıvrımlı. Sırt yüzgecinin merkezi üst gözün merkezinde. Sırt ve anal yüzgeçlere bir zar katılır ve kuyruk yüzgecine kadar uzanır. Göğüs yüzgeçleri küçük. Renklenme: Kahverengimsi sarı veya kırmızımsı kahverengi renkler. Soluk belirsiz lekeler. Tehditler

Ana tehditler balıkçılık ve habitat kaybıdır.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 4-5

Raja clavata

Habitat Kıyı ve sığ alanlardaki, çamurlu, kumlu, çakıllı ve kayalık olmak üzere çok çeşitli zeminlerde, genellikle 60-80 m (maks 100 m) arası derinliklerde bulunur. Sezonluk göçler yapar, baharda daha sığ alanlara yönelir. Gençler göç etmez, kıyısal büyüme alanlarında kalırlar. Boyut

Maks uzunluk:125 cm; ortalama uzunluk: 70-90 cm; maks ağırlık: 18 kg.

Morfoloji Basık, dörtgen şeklinde bir vücut, geniş göğüs yüzgeçleri kafaya bağlıdır ve vücutta üçgensel pelvik yüzgeçleri vücudun altındadır. Uzun ve dar kuyruk vücudun uzunluğuna neredeyse eşittir. Vücudun üst tarafı ve kuyruk diken gibi çıkıntılarla kaplıdır. Renklenme: Çok değişkendir, sırt yüzgeci açık kahverengiden griye değişebilir ve açık ve koyu noktalar ile kaplanmıştır. Karın kısmı ise beyazdır. Tehditler Ana olarak ağa takılma, dip trolü, solungaç ağları ve uzatma ağları nedeniyle tehdit altında bir türdür. Koruma Durumu IUCN-NT Diğer Bilgiler Maks yaş: 12-15 yıl

Rinabalığı

Dasyatis pastinaca

Habitat Sığ sulardan 200 m ye kadar kumlu ve çamurlu zeminlerden, kayalık bölgelerdeki sığ sulara bulunur. Genellikle kıyısal sularda bulunur. Boyut 20 kg

Maks uzunluk: 100 cm, nadiren 2.5 m; ortalama uzunluk: 60-70 cm; maks ağırlık

Morfoloji Demersal bir tür olup, geniş göğüş yüzgeçleriyle yuvarlak, oval şekiller olarak disk oluşturur. Bu yüzgeçler buruna kadar uzanır, hatta kafa disk yüzünden kapatılmıştır. Gözler orta derecede büyüktür. Üst yüzeyde kabarcıklar veya yumrucuklar yoktur, sırt yüzgeci de yoktur. Bir, bazen iki veya üç uzun zehirli iğne kuyruğun yarısına kadar uzanır. Kuyruk çok ince bir şekilde uzar. Renklenme: Üst yüzey grimsi, zeytin rengi veya kahverengi; alt taraf beyaz grimsi bir kahverengi veya siyahımsı. Tehditler Tehdit altında bir türdür, genellikle yarı endüstriyel, küçük çaplı ya da ticari dip trollerine, galsama ağlarına, kıyı uzatma ağlarına ve dip uzatma ağlarına takılır. Turizm ve dip trolü etkisine bağlı olarak sığ kumluk zeminlerdeki üreme alanları zarar görür. Uyarılar

İnsanlara zararı, dikenleri zehirlidir.

Diğer Bilgiler Maks yaş: Bilinmiyor

Sardalya

Sardinella aurita

Habitat Kıyıda sürüler oluşturan denizel-kıyısal bir türdür. 0-150 m arası derinliklerde bulunur. Bu tür göçmendir, genellikle geceleri yüzeye yükselir. Boyut

Maks uzunluk: 28-30 cm; maks ağırlık: 58 g.

Morfoloji Vücut ince ve uzun, genellikle silindirik, ama bazen hafif basık; karın yuvarlak, ama belirgin omurga plakları var. Solungaç dikenleri ince ve çok sayıdadır. Renklenme: Arka mavi/yeşil, yanlar gümüşümsü, soluk altın bir çizgi de var, solungaç açılışının arkasında da soluk altın noktalar var; solungaç kapağının da arka sınırında belirgin siyah bir nokta var. Tehditler

Bu türün ticari önemi vardır.

Koruma Durumu Türkiye-11 cm`den küçük bireylerin avcılığı yasaklanmıştır. Diğer Bilgiler Maks yaş: 7

Sazkayası balığı

Zosterisessor ophiocephalus

Habitat Haliç ve lagünlerin kıyısal alanlarında ve kıyı sularında, sualtı bitkilerinin ve deniz çayırlarının arasında bulunur. Boyut

Maks uzunluk: 25 cm; ortalama uzunluk:12.5 cm; maks ağırlık 150-200 g.

Morfoloji İki sırt yüzgeci. Kafa derinliği genişlik kadar büyük. Üst dudak geniş. Renklenme: yeşilimsi-griden kahverengi-yeşil olabilir ve kahverengi dikey şeritlerle kaplı Tehditler Bu türün Karadeniz için ticari önemi bulunmaktadır. Ana tehditler balıkçılık, endüstriyel kirlilik ve habitat üzerindeki etkisidir. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı (VU), minimum av boyu 12 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 5-6

Squalus acanthias

Habitat Kıyı ve açık alanlarda kıyı sahanlığında bulunur. Genellikle zemine yakın yaşar, ama ayrıca orta suda ve yüzeyde 10-200 m arası derinliklerde bulunur. Boyut Maks uzunluk: 208 cm; ortalama uzunluk: erkekler: 60-90 cm, dişiler: 75-105 cm; maks ağırlık: 15 kg. Morfoloji İnce uzun bir vücut ve her sırt yüzgecinin önünde keskin bir dikeni var. İkincisindeki daha büyük, yüzgeç daha küçük olsa da. Kuyruk büyük ve geniş. Anal yüzgeç yok. Burun sivri: her göğüs yüzgecinin 5 solungaç yırtmacı var. Renklenme: Üst taraf koyu gri veya griden kahverengiye kadar değişebilir, karında daha açık ve yanlarda ve arkası ise beyaz noktalarla çevrelenmiş. Tehditler Uzun yaşayan (maks:25), yavaş büyüyen ve geç olgunlaşan köpekbalığı avcılığına karşı hassastır ve aşırı avcılıktan ötürü toparlanması uzun sürer. Ana tehditler, ağa takılma, yasa dışı avcılık, habitat kaybı ve balıkçılık yönetimindeki eksikliklerdir. Koruma Durumu IUCN- VU Bulgaristan-minimum av boyu 30 cm.

Tirsi

Alosa immaculata

Habitat Anadrom, denizlerde derin sularda pelajik; ayrıca nehirler boyunca büyük mesafeler yapabilir; sürü oluşturur, üremek için nehirlere göç eder. Boyut

Maks uzunluk: 36-38 cm; maks ağırlık: 600-700 g.

Morfoloji Vücut oldukça ince, karında belirgin omurga var, üst çenede belirgin bir çentik vardır. Dişler iki çenede de gelişmiş. Renklenme: arkası yeşil/mavi, yanlar gümüşümsü beyaz ve pembe de var; solungaç açılışının arkasında koyu bir nokta var. Tehditler Bu tür için ana tehdit aşırı avcılıktır. Göçleri süresince hem denizlerde hem de nehirlerde avlanmaktadır. Karadeniz basenindeki baraj yapımı üreme bölgelerinin büyük miktarda kaybolmasına neden olmuştur. Koruma Durumu IUCN-VU; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; AB- Habitat Direktifi- Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı (VU), minimum av boyu 22 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: 7-8.

Trakonya

Trachinus draco

Habitat Akdeniz ve doğu Atlantik`te litoral ve bentik. Birkaç metreden 150 m derinliğe, kumlu, çamurlu veya çakıllı zeminlerde. Zemindedir, genellikle gömülüdür sadece gözler ve ilk dorsal yüzgecin ucu görülür. Boyut

Maks uzunluk:36-40 cm; ortalama uzunluk: 15-20 cm; maks ağırlık: 200-300 g.

Morfoloji Vücut sıkı ve uzun, ince. Gözler yüksek, inter-orbital dar; güçlü, zehirli horizontal olarak arkaya uzanan bir diken var; burun kısa; ağız büyük, eğik veya neredeyse dikey; 2 sırt yüzgeci: ilk yüzgeç kısa ve birkaç zehirli dikeni var. İkinci sırt yüzgeci ve anal yüzgeç uzun ve karşıt pozisyonda; kuyruk yüzgeci iki loblu değil; göğüs yüzgecinin üst ve orta ışınları dallı, alt ışınlar daha basit ve kalın. Pullar küçük, ctenoid ve eğik seriler halinde bulunuyor. Renklenme: üst kısımlar yeşilimsi-kahverengi ve kafada daha koyu noktalar var; yanlar sarımsı-beyaz çapraz çizgiler mevcut, mavi ve sarı dalgalı, Tehditler Uyarılar

Hidrokimyasal düzenlemelerin ihlali Dorsal yüzgeç dikenleri zehirli.

Koruma Durumu IUCN-LC Diğer Bilgiler Maks yaş: 11

Uskumru Habitat Boyut

Scomber scombrus

Soğuk ve ılık sularda bulunan pelajik bir balık. Maks uzunluk: 28-32 cm; ortalama boy: 23-25 cm; maks ağırlık: 265 g.

Morfoloji Nispeten ince gövdeli, ortaya doğru daha yuvarlak, kafa ve vücut düz. 2 sırt yüzgeci birbirinden ayrılmış ve 5 finletle tamamlanmıştır. Anal yüzgeç, daha küçüktür ve o da 5 finletle tamamlanmıştır. Kuyruk yüzgeci geniş ve 2 omurgayla ayrılmıştır; pelvik yüzgeçleri küçüktür, göğüs yüzgeçleri nispeten küçük. Bir yağ kapağı gözün önünü ve arka kenarlarını korur, kafa ve vücudun tamamı küçük pullarla kaplıdır. Hava kesesi yoktur. Renk: Arkasında parlak mavi-yeşil, kafada nadiren mavi-siyahta olabilir; yanlar metalik, karın beyaz. Arkasını koyu, kıvrımlı çizgiler sarar. Tehditler Bu ticari olarak önemli bir türdür. Ana tehdit aşırı avcılıktır. İklim değişikliği olası kuzeye yönelmeye sebep olarak bu türün dağılımını etkileyebilir. Koruma Durumu IUCN-LC Bulgaristan-minimum av boyu 22 cm. Türkiye-minumum av boyu 20 cm. Diğer Bilgiler Maks yaş: Karadeniz`de 4-5 yıl

Üzgün balığı Habitat Boyut

Callionymus pusillus

30-35 m arası derinliklerde kumlu zeminli sığ sularda bulunur. Maks uzunluk:14.5 cm; maks ağırlık: 12 kg

Morfoloji Kafa geniş ve düz, alt taraftan düz, üst taraf yuvarlak. Gözler büyük, kafanın üst tarafında, birbirine yakın. Vücutta karın düz, ancak kuyruk kıvrımlı. İki sırt yüzgeci, ikisi de yüksek, ikinci daha yüksek. Renklenme: Gri veya açık kahverengi, erkeklerin vücudunda birkaç mavimsi nokta ve çizgi var, ikinci sırt yüzgecinde de mavi çizgiler var. Tehditler

Bu tür için bilinen bir tehdit yoktur.

Koruma Durumu IUCN-LC

Kuşlar

Ak kumkuşu

Ak Pelikan

Akça cılıbıt

Akdeniz martısı

Akkuyruklu kartal

Arı Şahini

Bahri

Bataklık kırlangıcı

Çamur çulluğu

Çamurcun

Çeltikçi

Elmabaş Patka

Kuşlar

Fiyu

Gümüş martı

Gümüş Yağmurcun

İncegagalı martı

Kara Boyunlu Batağan

Kara gagalı sumru

Kara Gerdanlı Dalgıç

Kara karınlı kumkuşu

Kara leylek

Karabaş martı

Karabatak

Kaşıkçı

Kuşlar

Kaşıkgaga

Kılıçgaga

Kılkuyruk

Kızıl kumkuşu

Küçük Ak Balıkçıl

Küçük kumkuşu

Küçük martı

Küçük Sumru

Kuğu

Leylek

Macar ördeği

Ötücü kuğu

Kuşlar

Poyrazkuşu

Pufla

Şahin

Sakar meke

Sakarca

Saz delicesi

Sibirya kazı

Sumru

Suna

Taşçeviren

Tepeli karabatak

Tepeli Patka

Kuşlar

Tepeli pelikan

Yeşilbaş

Uzunbacak

Yelkovan

Ak kumkuşu

Calidris alba

Habitat Yüksek arktik bölgelerde yuva yaparlar. Üreme sezonlarının dışında genellikle karasaldırlar. Antarktika hariç bütün kıtalarda bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 18-21 cm, kanat açıklığı: 35-45 cm

Morfoloji Küçük kuşlardır. Düz, açık gri renkleri, ince ve siyah gagaları vardır. Uçuş sırasında güçlü beyaz kanatları ve siyah kanatlıkları görülür. Küçük yiyecekler için kumsallarda koştuğu olur. Tehditler

Habitat kaybı ve sahillerdeki baskı. Kirlilik.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Ak Pelikan

Pelecanus onocrotalus

Habitat Sıcak, ılımlı, sığ, tatlı - tuzlu alkali göller, nehirler, bataklıklar, kıyı göller, deltalar, karalar ile çevrili deniz kıyıları, haliçler, çamurluklar da bulunurlar. Genel olarak Afrika`da ve Asya`nın batısında bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu:160 cm, kanat açıklığı: 310 cm

Morfoloji Yetişkinlerin tüyleri beyaz ve yavrularınki kahverengimsidir. Üreme sezonlarında pembemsi bir renk alırlar. Birincil ve ikincil uçuş kanatları siyah renktedir. Yakından bakıldığında siyah ve beyaz gözükürler. Bacakları kırmızı ve boğaz derileri sarıdır. Üreme sezonlarında dişilerin için turuncu, erkekler için pembe olan gözlerinde Tehditler Balıkçı ağlarına takılma, çeşitli nedenlerden ötürü habitat kaybı ve elektrik tellerine takılma. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Akça cılıbıt

Charadrius alexandrinus

Habitat Kıyı göllerinde, bataklıklarda, tuzlu çamurluklarda, haliçlerde, kumsallarda, çamurlu kıyılarda yaşayan kıyı türlerindendir. Avrasya`da ve Orta Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 16-18 cm, kanat açıklığı: 33-37 cm

Morfoloji Üreme döneminde erkek hayvanların boyunları ve kafalarının üstü pas renginde olur. Gagalarından gözlerine ve kulaklarına kadar kaplayan siyahlık, maskeyi anımsatır. Sırtı, omuzları, beli ve kuyruğundaki tüyler kahverengimsi gridir. Karnı beyaz renktedir. Dişi kuşların alınlarında, boyunlarında ve kafalarının tepesinde ince siyah çizgi vardır. Üreme sezonlarının dışındaki sezonlarda siyah tüyler kahverengimsi griye Tehditler Kıyısal alanlardaki bozulmalar, çevre kirliliği nedeniyle sulak alanlardaki bozulmalar ve kayıplar, azalan nehir akıntıları, bentik fauna tahribatı, sediment azalması. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1.

Akdeniz martısı

Larus melanocephalus

Habitat Kıyıya uzak olan sulak alanlarda veya kıyılarda ürerler. Üreme sezonlarının dışında tamamen kıyılardadırlar. Avrasya ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 37-40 cm, kanat açıklığı: 94-102 cm

Morfoloji Üreyen yetişkinlerin kanatlarındaki ve boyunlarındaki hariç olan tüyler çok açık bir gri , kanatları tamamen beyaz, boyunlarından kafalarına kadar siyahlık kaplayan, belirgin bir beyaz martıdır. Mavi uçlu, birbirlerine paralel, koyu kırmızı gagası vardır. Üremeyen yetişkinlerde aynı özelliklere sahiptir sadece siyah bant gözlerine kadar Tehditler

Üreme kolonilerinde turist etkisi, turizm nedenli habitat kaybı, deniz kirliliği.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Akkuyruklu kartal

Haliaeetus albicilla

Habitat Göllerin geniş ve açık alanlarında, nehir vadilerinin kıyılarında, boreal, ılıman ve tundra bölgelerinde, insan erişiminin pek olmadığı uçurumlarda ya da büyük-yaşlı ağaçların olduğu açık alanlarda yuvalar. Avrasya ve Grönland`da bulunur. Boyut

Vücut uzunluğu: 66-94 cm, kanat açıklığı:178- 245 cm

Morfoloji Oldukça geniş kanatlı, büyük başlı ve geniş kalın gagalı büyük bir kuştur. Yetişkinler genellikle grimsi-kahvedir, yalnızca baş kısımları ve boyunları daha soluktur, tüyleri siyahımsı olup, kuyruğu beyazdır. Gaga ve bacaklar dahil olmak üzere, açıkta kalan tüm kısımları sarıdır. Yetişkin olmayan bireylerin kuyrukları ve gagaları daha koyu olup, biraz daha büyük bireylerde kuyruk en son kısımdaki koyu bant ile beyaz olmaya Tehditler

Sulak alan kaybı, insan baskısı, çevre kirliliği ve rüzgar jeneratörlerine takılma.

Arı Şahini

Pernis apivorus

Habitat Ilımlı ve kuzeye bakan ormanlarda yaşayan, orman türüdür. İlkbaharda ve sonbaharda Karadeniz kıyılarından göç ederler. Avrasya ve Afrika’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 52-59 cm, kanat açıklığı: 113-135 cm

Morfoloji Orta boyutlu avcı kuşlardır. Bayağı Şahinlerinden biraz daha uzun ve büyük kanatlara sahiplerdir fakat uzak mesafeden birbirleri ile karıştırılması olasıdır. Yakın mesafeden bakıldığında ayırt edici özellikleri şunladır: Boynu daha ince ve kuyruğu daha uzundur(neredeyse kanatlarının eninin uzunluğu kadar). Kafası daha mavi ve grimsi, üst gövdesi kahverengimsi gri ve gözleri sarıdır. Tehditler

Ormanlık alanların tahribatı, avlanma

Bahri

Podiceps cristatus

Habitat Bitkili tatlı su nehirleri ve bataklıklarda ürerler. Kışları tatlı su nehirlerinde ve kıyılardaki haliçlerde bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 46-51 cm, kanat açıklığı: 59-73 cm

Morfoloji Gagalarında noktalar vardır. Yaşlara göre ve hangi denize ait olduğunu gösteren dimorfizm vardır. Vücudunun üstü gri ve kahverengi, altı ise beyazdır. Üreme döneminde kuşların boyunlarının arkası ve kafaları siyah olur, kafasının üzerinde kısa tüyler çıkar. Yanakları kırmızı, boyunlarının önleri ise beyaz olur. Kışın yanakları tamamen beyaz olur. Yeni doğan kuşların kafalarının üzerinde zebrayı andıran özel tüyler olur. Tehditler Geçmişte bu tür tüy ticareti nedeniyle avlanmakta idi ancak günümüzde, ana tehditler besinde azalma, göllerdeki rekreasyonel değişimler, hidroelektrik gelişmeler ve balıkçı ağlarına takılma. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Bataklık kırlangıcı

Glareola pratincola

Habitat Az bitki örtüsü bulunan geniş açık alanlarda, suya yakın ve kurumuş göl yataklarının yanında olan bozkıra sahip açık alanlarda bulunurlar. Avrasya ve Afrika’da dağılmışlardır. Boyut

Vücut uzunluğu: 24-28 cm, kanat açıklığı: 60-70 cm

Morfoloji Kısa bacakları, noktalı kanatları, uzun çatal şeklinde kuyruğu ve havada beslenmesini sağlayan kısa bir gagası vardır. Arkası ve kafası kahverengi ve uçmasını sağlayan tüyler koyu kahverengi, kanadı ise kahverengidir. Karnı beyazdır. Alt kanatları kestane renginden biraz daha koyudur. Tehditler

Bu türü böcek ve tarım ilaçları tehdit etmektedir.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Çamur çulluğu

Limosa limosa

Habitat Geniş ıslak bataklıklarda, çimenli çaylarda ürerler. Göç döneminde ve kışın genel olarak kıyılardaki çamurluklarda, kıyı göllerinde kıyıdan uzak bataklıklarda ve haliçlerde olurlar. Avrasya, Avusturalya ve Afrika’ya dağılmışlardır. Boyut

Vücut uzunluğu:37-42 cm, kanat açıklığı: 63-74 cm

Morfoloji Uzun, düz, hafif yukarıya bakan bir gagaya sahip olan ve uzun bacakları olan, büyük cüsseli yürüyen kuşlardır. Yazın kafa, göğüs ve boyunları turuncumsu kırmızı ve karınları beyazdır. Böğrü ve karnı çizgilidir. Uçuş esnasında net olarak beyaz kanat altları, siyah kuyruğu ve beyaz kare şeklindeki bacak arkası kısmı fark edilir. Tehditler

Kuluçka alanlarının kaybı.

Koruma Durumu IUCN-NT; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Çamurcun

Anas crecca

Habitat Çok yoğun bitki örtüsünün olduğu tatlı su göllerinde ve sığ bataklıklarda ürerler. Kışları genel olarak deniz habitatlarında geçirirler, ve ayrıca göllerde ve sarnıçlarda geçirirler. Avrupa’da, Asya’da, Güney Amerika’da ve Afrika’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 34-43 cm; kanat açıklığı: 53-59 cm

Morfoloji Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler. Erkekler: tüyleri gri olmak üzere, kafası koyu, sırtı sarımsı ve beyaz çizgiler göğsünün yanından gitmektedir. Kafası ve boyunlarının üstü kestane rengi olup, gözlerini ise koyu yeşil olan yamalar kaplar. Dişiler: sarımsı kahverengi ve daha koyu olan sırtları ve kanatları vardır. Kafasının tepesi, ensesi, gözlerinin üstü ve tüylerin rengi grimsi koyu kahverengidir. Tehditler

Habitat kaybı, kurşun saçmalarını yeme.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Türkiye- Şubat-Ağustos arası avcılığı yasaktır.

Çeltikçi

Plegadis falcinellus

Habitat Papirüs, çalı, kısa ağaçlar ve sazlı, yoğun bitki örtüsünün olduğu tatlı sularda ve tuzlu ıslak bölgelerde bulunurlar. Bataklıklarda, kıyı göllerinde, sel bölgelerinde, çamurluklarda, hariçlerde, balçıklı gölcüklerde ve sulanmış çiftlik bölgelerinde de bulunur. Avrupa`nın sıcak kesimlerinde Asya`da, Afrika`da, Avustralya`da, ve Amerika`nın Atlantik ve Karayıp Bölgelerinde bulunur. Boyut

Vücut uzunluğu: 48-66 cm, kanat açıklığı: 80-105 cm

Morfoloji Üreme yapan yetişkinlerin kırmızımsı kahverengi vücudu ve parlak yeşil kanatları vardır. Üreme yapmayanlar ve yavrular daha açık renklidir. Bu türlerin kahverengi gagaları, koyu yüzleri ve kırmızı ve kahverengi arası renginde bacakları vardır. Tehditler

Sulak alan drenajı sebebiyle habitat kaybı. Tarım nedenli kirlilik.

Elmabaş Patka

Aythya ferina

Habitat Bitki örtüsünün yoğun olduğu bataklıklarda, çamurluklarda, göllerde, yavaş akan nehirlerde ve tuzlu nehirlerde bulunurlar. Avrasya`da ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 42-49 cm, kanat açıklığı: 67-75 cm

Morfoloji Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler. Yetişkin erkelerin gri bantlı uzun koyu gagaları, kırmızı kafa ve boyunları, siyah göğüsleri, kırmızı gözleri ve siyah sırtları vardır. Dişi yetişkinlerin kahverengi kafaları, vücutları ve daha ince gri bantları vardır. Denize dalarak beslenirler. Tehditler

Avlanma ve habitat kaybı ve Amerikan vizonu tarafından avlanma.

Koruma Durumu IUCN-VU; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı belirli dönemlerde yasaklanmıştır.

Fiyu

Mareca penelope

Habitat Kuzeye bakan orman nehirlerinde ve bataklıklarda, tundra havuzlarında ve sıcak sığ tatlı sularda ürerler. Kışları genellikle denizel habitatlarıda geçirirler, ayrıca göllerde ve sarnıçlarda geçirirler. Avrupa, Asya, Güney Amerika ve Afrika’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 42-50 cm, kanat açıklığı: 71-85 cm

Morfoloji Orta boylu, kısa boyunlu olup yuvarlak, büyük kafalarının yanında küçük gagaları ve işaretli kuyrukları vardır. Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler. Erkekler: kafa ve boyunları kestane renginde, alınları ve tepeleri kremsi sarı, göğüsleri grimsi pembe ve geri kalan vücudu beyaz ve sert siyahtır. Uçtuklarında kanatlarındaki geniş beyaz yama yeşil olarak yansır. Dişiler: Bütün olarak daha kırmızımsı kahverengi ve Tehditler

Habitat kaybı, kirlilik, sulak alan drenajları.

Gümüş martı

Larus michahellis

Habitat Kıyıya yakın ıslak bölgelerde, taşlıklarda ve kayalı adalarda ürerler. Ayrıca binaların çatısında da bulunurlar. Kışın kıyılardan tarlalara kadar bölgelerde bulunabilirler. Avrasya ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 55-57 cm, kanat açıklığı: 138-155 cm

Morfoloji Kafaları, boyunları ve kuyrukları beyazdır. Sırtları, omuzları ve kanatlarının ortaları gridir. Birincil uçuş kanatları siyahtır. Gagası kırmızı noktası olarak sarıdır. Bacakları sarıdır. Kışın yetişkinlerin kafalarında ve boyunlarında kahverengi şeritler vardır. Yavru kuşlar grimsi kahverengi tüyleri ve siyah gagaları vardır. Tehditler

Petrol kirliliği.

Koruma Durumu IUCN-LC; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Gümüş Yağmurcun

Pluvialis squatarola

Habitat Arktik bölgelerde yuvalarlar. Üreme sezonunun dışında kıyısal bölgelerde yer alırlar: tuz bataklıkları, çamurluklar ve kumsallar. Antarktika hariç bütün kıtalarda Morfoloji Ayırt edici bir büyüklükte olan büyük vücutlu, büyük kafalı ve ağır gagalı yağmurkuşlarıdır. Uçuş sırasında belirleyici siyah koltuk altı tüyleri, gösterişli beyaz kanatları ve beyazımsı tüyleri ile dikkat çeker. Alt gövdesi ağarmış beyaz, üst gövdesinde gri tüyler olup, kanatlardaki tüyler saçak gibi yayılmaktadır. Tehditler

Habitat kaybı.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

İncegagalı martı

Chroicocephalus genei

Habitat Kara parçaları ile çevrili denizlerin kıyılarındaki kumluklarda, tuzlu denizlerde, bozkır göllerinde ürerler. Kışın genel olarak karada bulunurlar. Avrasya ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 37-42 cm, kanat açıklığı: 90- 102 cm

Morfoloji Kanat desenleri ile genel görünüşü ile biraz daha büyük olan Kara Baş Martılara benzerler fakat yazın kafaları beyaz ve kışın kulakları belirsizdir. Garip şekilli kafaları ve uzun gagaları, ayırt edici alınları ve gerildiğinde çok uzayan boyunları da ayırt edici özellikleridir. Yazın vücutlarının altında pembelik meydana gelir ve gagaları biraz daha kırmızı veya siyah renklerini alır. Tehditler Sarı bacaklı martılar tarafında avlanma, turizm kaynaklı habitat kaybı ve üreme kolonilerine olan insan etkisi. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kara Boyunlu Batağan

Podiceps nigricollis

Habitat Su altı bitki örtüsünün yoğun olduğu farklı boyutlardaki tatlı sularda ürerler. Göç sırasında ve kışın yapılan yer değişikliğinde çeşitli sulu bölgelere, genel olarak deniz kıyılarına giderler. Boyut

Vücut uzunluğu: 30 cm, kanat açıklığı: 58 cm

Morfoloji Üreme sezonunda kafa ve boyun kısmı siyah, sırt ve kanatları kahverengimsi siyah, ensedeki tüyleri birbirinden hafif ayrı, kulaklarının üst ve alt kısmı altın sarısı tüylerle kaplı, beli pas renginde ve göbeği ipek beyazıdır. Gagası hafif yukarı bakar, gözleri kırmızıdır. Sonbahar ve kışın üst gövdesi gri ve kahverengidir. Tehditler Balıkçı ağlarına takılma, kıyısal petrol kirliliği, yabancı türler tarafından av olma, üreme alanlarındaki insan baskısı. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kara gagalı sumru

Thalasseus sandvicensis

Habitat Kıyı göllerinin kum tepelerinde, kumsallarda, bataklıklarda, nehir deltalarında ve haliçlerde bulunurlar. Morfoloji Üreme döneminde, pürüzlü tüyleri ile siyah göğüsleri, omuzları, sırtı ve kanatları gridir. Geri kalan tüyleri beyazdır. Sonbaharda ve kışın, göğüsleri beyaz çizgilerle ayrılmıştır. Gagası siyah ve sarı uçludur. Koloniler halinde yuva yaparlar. Koloniyi rahat görmeyi sağlamak için çukur şeklinde olan yuvaları küçük taş, kum ve toprak ile yükseltirler. Genel olarak balıklar ile beslenirler, deniz avladıkları yılanbalığını ve Tehditler Kıyısal lagünlerdeki drenaj ve dönüşüm çalışmaları ve kıyısal habitatlardaki diğer insan kaynaklı değişimler nedeniyle meydana gelen habitat kaybı, üreme sezonlarındaki insan baskısı Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kara Gerdanlı Dalgıç

Gavia arctica

Habitat Derin, üretken olan tatlı su göllerinde veya geniş gölcüklere sahip olan yarımadalarda ve adalarda veya korunaklı yuvalama bölgelerinde ürerler. Karadeniz’de en çok olduğu zaman kışın kıyı suları veya korunaklı kıyılarıdır. Boyut

Vücut uzunluğu: 65 cm, kanat açıklığı: 120 cm

Morfoloji Yetişkin hayvanlarda kışın vücudunun üst kısmı koyu kahverengi, alt kısmı ise beyazdır. Yazın parlak tüyleri vardır; kafası kadifemsi açık gri ve boynu siyah, yanı ise siyah ve beyaz tüyler ile şeritlidir. Yavrular kışın yetişkinlere benzer. Bütün yetişkin hayvanlara profilden bakıldığında alnı kafasının tepesi ile birleşiktir ve kuyruğun olduğu arka kısım öne doğru uzanır, gagası ise hançer şeklindedir. Tehditler Balıkçı ağlarına takılma, kıyısal petrol kirliliği, rüzgar tribünleri ve üreme bölgelerindeki ağır metal kirliliği Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kara karınlı kumkuşu

Calidris alpina

Habitat Tundralarda, ıslak kıyıdaki çimenliklerde ve tuzlu bataklıklarda yuvalar. Üreme döneminin dışında hem kıyıya yakın hem de kıyıya yakın olan ıslak bölgelerde bulunur. Avrasya, Afrika ve Güney Amerika’ya dağılmıştır. Boyut

Vücut uzunluğu: 17-21 cm, kanat açıklığı: 32-36 cm

Morfoloji Kirli gri ve özelliksiz tüylerinin yanında ayırt edilebilen sade kahverengimsi gri üst gövdeye; beyaz karınlarını ve böğürlerini kaplayan açık gri yamaya; düz ve kısa bir kafaya; uzun ve düz bir gagaya sahiptir. Yaz, ilkbahar ve sonbaharda siyah karın yamaları tanınmalarını sağlar. Tehditler

Habitat kaybı, çamur düzlüklerindeki faaliyetler, petrol kirliliği.

Kara leylek

Ciconia nigra

Habitat Deniz seviyesinden dağlara kadar olan eski, tenha, açık ormanlarda yaşar. Ağaçlarda ve yamaçlarda yuva yapar. Derin olmayan sığ akarsularda, göllerde, bataklıklarda, çayırlıklarda, kuru göl yataklarındaki havuzcuklarda ve uzun otların bulduğu çimenliklerde yemlenir. Avrupa`da ve Asya`da, kışın Afrika’da ve az olarak da Türkiye’de Boyut

Vücut uzunluğu: 90-105 cm, kanat açıklığı: 173-205 cm

Morfoloji Büyük kuşlar olup, tüyleri genel olarak siyah (kafa, boyun, göğüs ve sırt), metalik yeşil ve parlak mordur. Karın ve kanat altları beyazdır. Yetişkinlerin kırmızı gagası vardır ve yetişkinlerin bacakları kırmızı renkli iken yavruların ki ise grimsi yeşildir. İlkbahar ve sonbaharları binlercesi birlikte büyük gruplar halinde Karadeniz kıyılarında göç Tehditler Habitat kaybı özellikle yaşlı ağaçların ortadan kalkması, baraj kurulumu ve göl drenajları ve hidroelektrik enerji üretim faaliyetleri. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı.

Karabaş martı

Chroicocephalus ridibundus

Habitat Kıyıdan uzak iç kesimde veya yeşilliğin çok olmadığı sulak alanlarda ürerler. Kışın kıyılarda ve kıyıdan uzak olan topraksı arazilerde bulunur. Avrasya, Afrika ve Güney Amerika’ya dağılmışlardır. Boyut

Vücut uzunluğu: 34-37 cm, kanat açıklığı: 100-110 cm

Morfoloji Üreme sezonlarında kafası ve boğaz kısmı açık kahverengidir. Boynu ve karnı beyaz renktedir. Sırt kısmı ve kanatlarının büyük çoğunluğu gridir. Gagası ve ayakları kırmızıdır. Kışın kafası beyaz renkte olup gözlerinin arasında küçük siyah noktalar vardır. Gagasının uçları siyah ve kahverengidir. Tehditler

Geçmişte yumurtalarının toplanması, günümüzde petrol kirliliği. Kirlilik.

Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Karabatak

Phalacrocorax carbo

Habitat Bitkilerin bol olduğu tatlı sularda ve bataklıklarda ürerler. Kışın tatlı su nehirlerinde ve kıyıdaki haliçlerde olurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 70-102 cm, kanat açıklığı: 121-160 cm

Morfoloji Balıklardan beslenen büyük siyah kuşlardır. Vücutları kahverengi ve siyah renktedir. Bazen sarı yama gagada görülebilir. Genç yavru kuşların açık kahverengi göğüsleri ve karınları vardır. Karabatakların yağ salgı bezleri yoktur, bu sebeple suya daldıktan sonra vücutları ve tüyleri ıslak kalmaktadır. Bu yüzden karabataklar bazen kanatlarını açarak bir yere tünerler, bu sayede kendilerini kuruturlar. Tehditler Bu tür tarım endüstrisinin tehdidi altındadır ve bazen sayılarını kontrol altına alma amacı ile insanlar tarafından vurulabilir ve zehirlenebilir. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kaşıkçı

Platalea leucorodia

Habitat Çamurlu ve balçıklı geniş sığ sulak bölgelerde bulunurlar. Her türlü bataklık, nehir, göl, sel alanları, bütün çamurluklar dahil fakat yuvalamak için özellikle yoğun bitki örüntüsünün ve ağaçların bulunduğu adalarda bulunurlar. İngiltere’de ve İspanya’da, Japonya’nın batılarına doğru olan kısımda ve Güney Afrika’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 80-93 cm, kanat açıklığı: 120-135 cm

Morfoloji Siyah ayakları, uçları sarı olan siyah düz gagaları ve pelikan gibi olan sarı göğüs yamaları dışında bütün üreyen hayvanların tüylerinin renkleri beyazdır. Üreme dönemlerinde sorguçları vardır. Üreme yapmayan hayvanların sorguçları ve sarı göğüs yamaları olmaz, ergen kuşların solgun gagaları ve kanadında uçmasını sağlayan tüylerin uçları siyahtır. Balıkçıkların tersine, kaşıkçılar boyunları ile uçarlar. Tehditler Sulak alan drenajları nedeniyle habitat kaybı, kirlilik ve kamış bitkilerin olduğu sulak alanların yok olması. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kaşıkgaga

Spatula clypeata

Habitat Yoğun bitkili göllerde, bataklıklarda ve çamurlu kıyılarda bulunurlar. Kışın tuzlu kıyı göllerinde, gelgitli bataklıklarda, haliçlerde ve tuzlu veya tatlı haliç bataklıklarında bulunurlar. Avrupa`da, Asya`da, Güney Amerika`da ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 44-52 cm, kanat açıklığı: 73-82 cm

Morfoloji Belirgin bir seksüel dimorfizm göstermesine karşın dişilerde, erkeklerde belirgin bir kaşık şeklinde gagaya sahiplerdir. Erkeklerin parlak koyu yeşil kafaları, beyaz göğüsleri ve kestane rengi karınları ve kanat kenarları vardır. Dişiler soluk kahverengi lekeleri ve tüyleri ile dişi yeşilbaşlara benzerler, fakat yine de uzun geniş gagaları ile kolayca ayırt edilebilirler. Tehditler

Habitat kaybı ve Amerikan vizonu tarafından yuva tahribatı.

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kılıçgaga

Recurvirostra avosetta

Habitat Sığ, tuzlu sulak alanlara sahip adaların açık düz bölgelerinde, kum tepelerinde, gölcüklerde, çamurluklarda, bataklıklarda, kıyıdan uzak nehirlerde, havuzlarda, kıyı göllerinde, haliçlerde, tuz göllerinde, tuzlu bataklıklarda bulunurlar. Avrasya ve Güney Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 42-47 cm, kanat açıklığı: 76-80 cm

Morfoloji Genel beyaz görünüşlerinden dolayı uzaktan bakıldığında martılara benzetilebilir. Boyunları, kafalarının tepesi ve kanatlarının uçları siyah olup, geri kalan vücudunun beyaz olması, yukarı bakan ince siyah gagaları ve uzun açık mavi bacakları ayırt edici kılar. Uçuş sırasında, benekli vücutları onları belirginleştirir ama yine de uzaktan bakıldığında büyük tarakdiş veya suna kuşları ile karıştırılabilir. Tehditler Sulak alanlardaki kirlilik, altyapı çalışmaları, toprak iyileştirme çalışmaları, insan baskısı ve azalan nehir suyu. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Kılkuyruk

Anas acuta

Habitat Açık çimlik ovalarda, bozkırlarda veya tatlısu barındıran tundra habitatlarında ve tuzlu sığ sularda kendilerini gösterirler. Arktik tundradan tropikal bölgelere kadar, çeşit çeşit habitat ve iklimde yaşarlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 51-62 cm, kanat açıklığı: 79-87 cm

Morfoloji Erkek kuşların göze çarpan, uzun, işaretli kuyrukları vardır. Kanatları da uzun, ince ve işaretlidir. Erkeklerin tüyleri: kafası ve boyunların üstleri kahverengi, göğüsleri ve boyunların altları beyaz, kafalarının yanlarında ince kahverengi şeritler vardır. Dişilerin tüyleri: kafaları düzgün kahverengi, vücutları gri olup kaba, pürüzlü derileri vardır. Tehditler

Habitat kaybı.

Kızıl kumkuşu

Calidris ferruginea

Habitat Çamurlu tundralarda ve havuzlarda, bataklıklarda bulunurlar. Üreme sezonlarının dışında kıyılarda ve kıyılardan uzaktaki ıslak bölgelerde bulunurlar. Avrasya ve Afrika’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 18-23 cm, kanat açıklığı: 32-36 cm

Morfoloji Uzun boyunlara ve bacaklara ve keskin gagalara sahip orta boyutlu kum kuşlarıdır. Kafa, boyun ve üst gövdesi paslı kırmızıdan kestane kırmızısı renklere sahiptir ve kafasının tepesinde koyu çizikler vardır. Üremeyen yetişkinlerin üstleri sade gri, altları beyaz, tirizleri beyaz, böğürleri temiz gridir. Tehditler Çevre kirliliğine bağlı habitat kaybı, sürdürülebilir olmayan bentik fauna tahribatı ve sedimentte azalma Koruma Durumu IUCN-NT; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Küçük Ak Balıkçıl

Egretta garzetta

Habitat Sığ gölleri, nehirleri, açık sulak alanları ve bataklıkları, içine alan, tatlı, acı su ve tuzlu sulak alanlarda10-15 cm derinliğindeki sığ ve bitkisiz bölgeleri tercih eder. Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya`nın sıcak bölgelerinde dağılım gösterir. Boyut

Vücut uzunluğu: 55-65 cm, kanat açıklığı: 88-106 cm.

Morfoloji Orta boy akbalıkçıl, siyah bacaklı ve siyah gagalıdır. Büyük Beyaz Balıkçıl`dan boyu, siyah gagası ve sarı ayakları ile ayırt edilir. Tehditler Sulak alan drenajı nedenli habitat kaybı. 17. ve 19. yüzyıllar arası şapka dekorasyonunda kullanma amaçlı avcılık. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı.

Küçük kumkuşu

Calidris minuta

Habitat Tundralarda yuva yaparlar. Üreme sezonlarının dışında kıyılarda ve kıyıdan uzak ıslak bölgelerde bulunurlar. Avrasya ve Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 14-15 cm, kanat açıklığı: 27-30 cm

Morfoloji Küçük vücutları, güzel siyah gagaları, siyah bacakları ve hızlı hareketleri onları siyah bacaklı kum kuşları hariç diğer uzunbacaklılardan ayırt edilebilir hale getirir. Onlardan da tüylerinden, güzel gagalarından, zarsız ayaklarından ve uzun kafa yapılarından ayırt edilebilir. Tehditler

Habitat kaybı

Küçük martı

Hydrocoloeus minutus

Habitat Tuzlu göllerde, sığ tatlı sularda, göl yataklarında, bataklıklarda, çamurluklarda, ara sıra da kıyı göllerinde ürerler. Göç döneminde denizlerde, kıyılarda, haliçlerde, kıyı göllerinde ve göllerde bulunurlar. Avrasya, Afrika ve Güney Amerika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 25-27 cm, kanat açıklığı: 75-80 cm

Morfoloji Üreme döneminde kafaları ve boyunları siyah, sırı ve kanatları gri olur. Geri kalan tüyleri beyazdır. Gagaları kahverengimsi kırmızı, bacakları da turkuazdır. Sonbahar da kışın kafaları beyaz, boynu beyazdır. Gözlerinin hemen yanında siyah spot vardır. Gagası siyah ve kanatlarının altı koyudur. Tehditler

Üreme kolonilerine insan ve predatör baskısı.

Küçük Sumru

Sternula albifrons

Habitat Bitki örtüsünün yoğun olduğu kumsallarda, adalarda, denizdeki kum topluluklarında, haliçlerde, tuzlu bataklıklarda, göllerde, nehirlerde ürerler. Avrasya, Afrika ve Avustralya`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 22-24 cm, kanat açıklığı: 48-55 cm

Morfoloji Üreme sezonlarında yetişkinlerin alınları beyazdır. Başlarının tepeleri ve enseleri siyahtır. Siyah bir çizgi gagalarının sonundan başlayarak gözlerinin arasından ilerler ve başının tepesine kadar yükselir. Çizgi üreme sezonun dışında kendini göstermez. Omuzları, sırtı, kanatları gridir. Geri kalan tüyleri beyazdır. Üreme sezonunun dışındaki sezonları kafasının tepesinde beyaz çizgiler bulunur. Tehditler baskısı.

Kıyıdaki yapı çalışmalarından ötürü habitat kaybı, üreme alanlarındaki insan

Kuğu

Cygnus olor

Habitat Sığı nehirlerde, gölcüklerde, kıyı göllerinde, bataklıklar, sazlıklarda, yavaş akıntılı nehirlerde yaşarlar. Avrupa`nın ılımlı bölgelerinde, Asya`nın batısından Rusya`nın doğusuna kadar olan bölgede bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 140-160 cm, kanat açıklığı: 200-240 cm

Morfoloji Tüyleri parlak beyaz, erkeklerin gagaların ucu dişilerin gagalarının ucuna daha büyük bir siyahlık vardır, gagaların geri kalanı kırmızı turuncu arası bir renktedir. Genç kuşların gri tüyleri vardır, ilk yıllarında da gagaları grimsi siyahtır. Boyunları S şeklindedir. Tehditler

Balıkçılık nedenli kurşun zehirlenmesi, tarım ilaçları ve petrol sızıntısı.

Leylek

Ciconia ciconia

Habitat Açık alanlarda, sığı bataklıklarda, ıslak çayırlıklarda, kıyı göllerinde, sel yataklarında, pirinç tarlalarında ve özellikle çürümeye yüz tutmuş ağaçların olduğu bölgelerde bulunurlar. Kasaba ve köylerde yuvaladığı görülür. Boyut

Vücut uzunluğu: 100-115 cm, kanat açıklığı: 155-215 cm

Morfoloji Genel olarak beyaz fakat kanatları siyah olan büyük kuşlardır. Yetişkinlerin uzun kırmızı bacakları, uzun işaretli kırmızı gagaları vardır. Yavruların bacakları ve gagaları siyahtır. Yüksekten uçmasını sağlayan geniş ve uzun kanatları vardır. Kanatları çırpması yavaş ve düzenlidir. Boynu öne doğru gerilmiş şekilde ve bacakları kuyruğunun ucuna kadar esnetilmiş bir şekilde uçar. İlkbaharda ve sonbaharda Karadeniz kıyılarında büyük gruplar halinde göç ederler. Tehditler

Habitat kaybı, sulak alan drenajı ve dönüşümü, elektrik tellerine çarpma.

Macar ördeği

Netta rufina

Habitat Kışın kıyıdan uzak derin tatlı veya tuzlu sazlıkların olduğu göllerde, nehirlerde, tuzlu ve alkali kıyı göllerinde ayrıca haliçlerde, nehir deltalarında ve benzer korunaklı kıyı habitatlarında bulunurlar. Avrasya`da yer alırlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 53-57 cm, kanat açıklığı: 85-90 cm

Morfoloji Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler. Erkekler: Paslı turuncu kafaları, etkileyici mercan kırmızısı gagaları, yanları beyaz geri kalanı siyah olan karnı olur. Yüzen kuşların vücutlarının yanında beyaz, üsten bakıldığında da kahverengidir. Dişiler: Vücutları açık kahverengi, Gövdelerinin yanları sert ve pürüzlüdür. Pembe uçları ile koyu gri gagaları vardır. Kafaları ve boyunlarının önü beyaz, alınları koyu kahverengidir. Tehditler

Habitat kaybı ve avcılık.

Ötücü kuğu

Cygnus cygnus

Habitat Sığ tatlı su göllerinde, havuzlarında, yavaş akan nehirlerde, bataklıklarda, çamurluklarda özelliklede bitki örtüsünün yoğun olduğu bölgelerde ve çayırlık, bodur ormanlı tundralarda yaşarlar. Avrasya`nın güney bölgelerinde bulunurlar. Diğer kuğu türlerine göre sayıları daha azdır. Boyut

Vücut uzunluğu: 140-160 cm, kanat açıklığı: 200-240 cm

Morfoloji Beyaz tüyleri vardır. Siyah kenarları olan sarı gagası vardır. Boynu uzun, yüzerken genellikle üst vücudu dik durur. Genç kuşlar gri kahverengi tüyleri vardır. Tehditler

Özellikle Asya`da olan habitat kaybı, petrol kirliliği.

Poyrazkuşu

Haematopus ostralegus

Habitat Kıyıdaki tuzlu çamurluklarda, kumlu ve çakıllı kumsallarda, kumluklarda, kısa çimli tepeciklerde ve kayalıklarda, ayrıca göl kenarlarında nehirlerde ürerler. Avrasya, Afrika ve Yeni Zelanda’da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 39-44 cm, kanat açıklığı: 72-83 cm

Morfoloji Geniş, kompakt ve sıkışık göğüslülerdir. Uzun ve düz turuncu-kırmızı gagaları ve siyah beyaz tüyleri ile dikkat çekerler. Geniş beyaz kanatları uçtuklarında dikkat çeker. Uçuşa sırasında kanatlarını çok hızlı çırparlar, ördekleri andırırlar. Tehditler

Bentik kabukluların aşırı avlanması ve habitat tahribatı

Koruma Durumu IUCN-NT; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Pufla

Somateria mollissima

Habitat Adalarda, kıyıdan uzak yerlerde, kıyısal ıslak bölgelerde, havuzlarda, çaylarda ve göllerde ürerler. Avrupa’nın kuzey kıyılarında, Güney Amerika’da , Sibirya’nın doğusunda ve Grönland’ın güneyine dağılmışlardır. Morfoloji Büyük deniz ördekleri, kaba şekilli ve büyük olan kafaları, kama şeklindeki gagaları ile karakterize edilir. Erkeklerin siyah beyaz tüyleri ve yeşil enseleri ile fark edilmemesi mümkün değildir. Dişiler ise kahverengi kuşlardır ama yine de boyutlarından ve kafa şekillerinden kolaylıkla diğer ördeklerden ayrılabilir, özellikle kaz türlerinden. Tehditler

Petrol sızıntıları ve balıkçı ağlarına takılma.

Şahin

Buteo buteo

Habitat Habitat: Çok sayıda habitatı vardır fakat yuvalama ve tünemek için en azından ağaçlık bir alan ister; ideal habitat ormanların köşeleri veya açık alanlardır. İlkbahar ve sonbaharda Karadeniz kıyılarından göç ederler. Avrasya ve Afrika’da bulunurlar. Sayıları Türkiye’de azalmaktadır. Boyut

Vücut uzunluğu: 40-58 cm, kanat açıklığı: 109-136 cm

Morfoloji Orta boyutlu bir av hayvanıdır. Üst gövedesi ayırt edici olamayan açık, koyu çizgiler ve noktalar olup, kahverengidir. Göğüs ve boğaz kısmı kahverengi noktalar ile solgundur. Tehditler Tarihsel olarak- zehirli yemler dahil olmak üzere zulmetme. Günümüzde yol üzeri ölümler(özellikle gençler) ve rüzgar enerjisi sistemlerinin kurulumu Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Sakar meke

Fulica atra

Habitat Geniş, sakin veya yavaş akan sularda bulunur, ayrıca dalış için derin olan suların yanındaki sığ sularda kendini gösterir. Avrasya, Afrika ve Avustralya’da bulunur. Boyut

Vücut uzunluğu: 36-38 cm, kanat açıklığı: 70-80 cm

Morfoloji Yüzündeki beyaz maskesi, hariç tüylerinin hepsi siyahtır. Yüzen türlerin özelliklerinden, Sakarmeke’nin uzun güçlü ayaklarında zarımsı bir örtü vardır. Kışın büyük gruplar oluştururlar. Tehditler

Avcılık, kurşun zehirlenmesi, petrol kirliliği, balıkçı ağlarına takılma.

Sakarca

Anser albifrons

Habitat Alçak geniş alanlarda, çalılık tundralarda( bataklıklara, göllere, havuzcuklara ve nehirlere yakın olan) ürerler. Karadeniz`in çevresinde olan ülkelerde kışları geçirirler fakat Türkiye`de sayıları azdır. Avrasya`nın güney kıyılarında, Güney Amerika`da ve Grönland`a bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 64-81 cm, kanat açıklığı: 130-165 cm

Morfoloji Kahverengiden siyah lekeleri olan açık gri göğüsleri ve grimsi kahverengi tüyleri vardır. Erkeklerde dişilerde pembe gagaları, turuncu ayakları ve bacakları vardır. Gagasının dibi ve kanatlarının uçları beyazdır. Tehditler Yoğun av baskısı. Petrol araştırmaları ve tundradaki torf çıkarma nedeniyle habitat kaybı. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Türkiye- Şubat-Ağustos arası avcılığı yasaktır.

Saz delicesi

Circus aeruginosus

Habitat Yoğun bitki örtüsünün olduğu geniş alanlarda ve tatlı veya tuzlu sularda bulunurlar. Avrasya ve Afrika`da dağılmışlardır. Boyut

Vücut uzunluğu: 43-55 cm, kanat açıklığı: 115-140 cm

Morfoloji Bayağı şahinlerden daha büyük fakat daha ince vücutları olup, daha ince kanatları ve daha uzun kuyrukları vardır. Kanatlarını V şeklinde yaparak yüksekten uçarlar. Erkekler: kanatları gri, uçları ise siyahtır, değişmeyen açık mavimsi gri kuyrukları ve sarımsı beyaz kafaları ve göğüsleri vardır. Dişiler: başlarının tepesi, boğazları ve kanatlarının önü koyu kahverengi ve beyaz karışımıdır. Tehditler Sulak alan kurutma ve drenajı, avlanma, kirlilik, sulak alan içinde ve çevresinde tarım ilacı kullanımı. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Sibirya kazı

Branta ruficollis

Habitat Nehirlere, sel yataklarında ve gölcüklerde yakın olan bodur ağaçlarla kaplı tundralarda ürerler. Kışın karadeniz`in güneyinde ve güney batısında olan ülkeler neredeyse bütün popülasyonu barındırırlar. Taymır Yarımada’sında(Popülasyonun %70`i), Gerdan Yarımada’sı, Yamal Yarımada’ları, Rusya`da ve kışın Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan`da ürerler. Boyut

Vücut uzunluğu: 54-60 cm, kanat açıklığı: 110-125 cm

Morfoloji En küçük ve en sayısı azalan kazlardandır. Tüyleri etkileyicidir: Kestane kırmızısı, siyah ve beyaz renkleri ile yakında ney bir şekilde fark edilir. fakat uzaktan bakıldığında solgun görünen, beyaz çizgileri olan koyu renktedir. Boynu ince ve gagası Tehditler

Kışlama alanlarındaki av baskısı ve üreme alanlarını etkileyen iklim değişikliği

Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 2; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Sumru

Sterna hirundo

Habitat Toplu olarak veya tek olarak ürerler. Üreme bölgeleri kıyılar ve kıyıdan uzak ıslak bölgelerdir(kumlu kumsallar, tuzlu bataklıklar, göller veya göl yatakları). Antarktika hariç her yerde bulanabilir. Boyut

Vücut uzunluğu: 31-35 cm, kanat açıklığı: 78-98 cm

Morfoloji Üreme sezonlarında başlarının üst kısmı siyahtır. Sırtları ve kanatlarının uç kısımları gridir. Karın ve göğüs kısmı da gridir. Gagası ve ayakları kırmızıdır. Kışın alınları beyaz ve başının tepesi beyaz çizgiler ile kaplıdır. Gagası siyah olup, kenarları kırmızıdır. Tehditler Kıyısal gelişim nedenli habitat kaybı, üreme alanlarındaki insan baskısı, Gümüş martı tarafından avlanma. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Suna

Tadorna tadorna

Habitat Tuzlu habitatları tercih ederler ama bataklıklar, kumlu haliçler ve kıyıdan uzak tuzlu nehirlerde de bulunurlar. Avrasya, Asya, Güney Afrika`da bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 55-65 cm, kanat açıklığı: 100-120 cm

Morfoloji Kırmızımsı pembe gagaları, pembe ayakları, kestane rengi yamaları, siyah karnı ve koyu yeşil kafaları ve boyunlarının yanında beyaz vücutları vardır. Kanatlarının ortaları beyaz, yanları ise siyahtır. Kanatlarının içi neredeyse tamamen beyazdır. Tehditler

Habitat kaybı ve vizon tarafından avlanma.

Taşçeviren

Arenaria interpres

Habitat Arktik bölgelerin kıyılarında, bataklıklarda ve tundralarda ürerler. Üreme sezonlarının dışında genel olarak kıyılarda bulunur. Antarktika hariç bütün kıtalarda yer Boyut

Vücut uzunluğu: 22-24 cm, kanat açıklığı: 50-57 cm

Morfoloji Üreme sezonunda tüyleri çeşitlenir(turuncu-kahverengi-siyah). Sonbahar ve kışın çoğunlukla kahverengimsidir. Kafalarının tepesi ce boyunları siyah noktalarla kaplı olup beyazdır. Boyunları ve göğüsleri siyahtır. Dişilerin tüyleri daha açıktır. Bacakları ise kırmızıdır. Tehditler

Habitat kaybı, kirlilik.

Tepeli karabatak Habitat Boyut

Phalacrocorax aristotelis

Kıyılarda ürerler, taşlık yamaçlarda ve mağaralarda yuva yaparlar. Vücut uzunluğu: 68-78 cm, kanat açıklığı: 95-110 cm

Morfoloji Genel olarak denizdeki balıktan beslenen orta boylu siyah bir kuştur. Uzun bir kuyruğu ve sarı boğaz yaması vardır. Yetişkinlerin üreme dönemlerinde küçük bir sorguçları oluşur. Daha küçük boyutlu, daha hafif, daha ince bir gaga ve üreme yapan yetişkinlerde sorguçlarda ve metalik yeşilimsi göğüsün yanındaki tüyler karabataktan ayıran özellikleridir. Bu farklılıkların yanı sıra, genelde karabatakgillerdeki kuşlar açık renkli ve sağlam bir gagaları olup, yavrularda daha koyu renkli ve az sağlamlardır. Tehditler Bu tür genellikte tarım endüstrisi tarafından tehdit edilmektedir, petrol sızıntılarına karşı hassastır ve balıkçı ağlarına takılabilir. Koruma Durumu IUCN-LC; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Tepeli Patka

Aythya fuligula

Habitat Geniş Tatlısu göllerinde, gölcüklerinde ve yeşilliğin bolluğu yerlere yakın olan barajlarda bulunurlar. Kışın nadir olarak geniş tatlı su göllerinde, barajlarda ve korunaklı kıyı göllerinde, haliçlerde ve gelgitli kıyılarda bulunurlar. Avrasya`da ve Afrika`da Boyut

Vücut uzunluğu: 40-47 cm, kanat açıklığı: 65-72 cm

Morfoloji Küçük, kısa vücudu olan, ince boyunlu ve büyük kafalı ibiği olan bir kuştur. Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler. Yetişkin erkekler beyaz belirgin şekilli kanat üstlerine sahip ve uzun sarkan bir ibikleri vardır. Gözleri sarıdır. Yetişkin dişilerde açık kahverengi kanat üstleri ve yayılan bir siyah vücuda sahiplerdir. Tehditler Petrol kirliliği nedenli habitat kaybı, drenajlar, torf arama. Amerrican vizonu tarafından avlanma. Koruma Durumu IUCN-LC; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 2; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 3; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı belirli dönemlerde yasaklanmıştır.

Tepeli pelikan

Pelecanus crispus

Habitat Genelikle kıyıdan uzak iç kısımlardaki tatlı sularda ayrıca kıyı göllerinde, nehirlerde ve haliçlerde bulunur. Boyut

Vücut uzunluğu: 160-183 cm, kanat açıklığı: 290-351 cm

Morfoloji Yetişkinleri tüyleri grimsi beyaz, yavrularınki ise gridir. Bacakları da gridir. Gagasındaki tutucu bölüm üreme sezonunda turuncudan kırmızıya döner. Başının tepesinde kıvrılmış tüyler vardır. Uzaktan genel olarak beyaz görülür. Tehditler Geçmişte- sulak alan drenajı, avcılık ve balıkçılar tarafından öldürülme. Günümüzde-turist ve balıkçı tehdidi, sulak alan tahribatı, su kirliliği, elektrik tellerine çarpma, balık kaynaklarının aşırı avlanması. Koruma Durumu IUCN-VU; Göçmen Türlerin Korunması Sözleşmesi- Ek 1; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Uzunbacak

Himantopus himantopus

Habitat Sığ tatlısularda ve kumlu tuzlumsu ıslak bölgelerde(sel yatakları, bataklıklar, kıyı gölleri) bulunurlar. Antarktika hariç her kıtada bulunurlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 35-40 cm, kanat açıklığı: 70-78 cm

Morfoloji Erkek hayvanlarda siyah baş tacı ve siyahlıklarla kaplı beyaz boynu vardır. Kanatları ve sırtları metalik parlak siyahtır. Vücutlarının alt kısmı ve karnı beyazdır. Dişilerin koyu kahverengi kanatları ve üst gövdesi siyahtır. Geri kalan tüyleri beyazdır. Bacakları uzun ve kırmızı, gagası ise düz ve siyahtır. Tehditler

Sulak alanlardaki kirlilik, habitat kaybı, predatör ve insan tehdidi.

Yelkovan

Puffinus yelkouan

Habitat Kayalıklı kıyılarda, kıyıdan uzak adacıklarda ve ana kıtada ürerler. Üreme sezonunun dışında Akdeniz ve Karadeniz’e dağılırlar bazen büyük gruplar olarak Boyut

Vücut uzunluğu: 30-38 cm, kanat açıklığı: 76-89 cm

Morfoloji İç kanatları ve vücudunun alt kısmı beyaz, vücudunun üstü ise siyahımsı kahverengi olan orta boyutlu kuşlardır. Şiddetli kanat çırpışmaları ile suya yakın uçmaktadır, kanatlarının uçları neredeyse suya değmektedir. Uçuş sırasında dik açıyla çırpılan kanatları ve kanatlarının içi ve dışının ayrı renklerde olmasından uçarken haç Tehditler

Balıkçı ağlarına takılma ve av olarak öldürülme.

Koruma Durumu IUCN-VU; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi-Ek 2; AB- Kuş Yönergesi , Ek 1; Bulgaristan- Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı veri Kitabı; Türkiye- Avcılığı yasaklanmıştır.

Yeşilbaş

Anas platyrhynchos

Habitat Hem tatlı sularda, hem de tuzlu sularda bulunurlar. Küçük gölcükler, nehirler, göller, haliçler, sığı sular ve kıyıdan çok uzak olmayan açık denizlerde bulunurlar. Arktik tundradan tropikal bölgelere kadar çeşit çeşit habitatta ve iklimde yaşarlar. Boyut

Vücut uzunluğu: 50-65 cm, kanat açıklığı: 81-98 cm

Morfoloji Belirgin bir seksüel dimorfizm gösterirler: parlak yeşil kafalarını ve mor kahverengi göğüsleri, gri kahverengi kanatları ve açık gri karınlarını birbirinden ayıran beyaz yakalı üreyen erkekler karıştırılmaz. Erkeklerin böğürleri siyah ve siyah kuyruklarında beyaz çizgiler vardır. Erkeklerin gagaları sarımsı turuncu olup uçları siyahtır. Dişi yeşilbaşlar dominant olarak çeşitli özellikler gösterir: her bir tüyü sarıdan koyu kahverengi değişebilir, yanakları, kaşları, boğazları ve boyunları sarıdan koyu Tehditler

Habitat kaybı ve vizon tarafından avlanma.

Deniz Memelileri

Afalina

Akdeniz foku

Su samuru

TÄąrtak

Mutur

Afalina

Tursiops trucatus ponticus

Habitat Genellikle kıyısal bölgede, ancak açık denizde de görülebilir. Bu tür kozmopolit bir türdür ancak Karadeniz’de ve ihtimalle Türk Boğazlar Sistemi’nde alt türü mevcuttur. Boyut

Boyut: 1.8-2.5m

Morfoloji Vücut torpil biçimli ve kaba görünümlüdür. Belirgin bir melon, kısa burun ve vücudun ortasında orak biçimli yüksek sırt yüzgeç ayırtedilir. Vücut genellikle gri bazen siyahi olabilir. Karın kısmı açık gri-beyazdır. İki açık renkli şeritten bir gözden ön yüzgece, diğeri vücudun yan kısmından sırt yüzgecin kaidesine uzanır. Her çenede 20-25 keskin konik dişler bulunur. Kıyısal bölgede en sık rastlanan yunustur. Sudan tam vücut sıçrama yaparlar ve teknelerle birlikte yüzerler. Tehditler Dip uzatma ağları ile yapılan kalkan avcılığında tesadüfi ağa yakalanma, kirlilik, aşırı balıkçılığa bağlı besin azalması, habitat kaybı Koruma Durumu Tehlikede (IUCN), Ek 1 (CMS), Ek 2 (Bern Konvansiyonu), Ek 2 (AB Habitat direktifi), Biyoçeşitlilik Antlaşması ve Kırmızı Kitap (Bulgaristan), Su Ürünleri Kanunu (Türkiye) Diğer Bilgiler Ne yazık ki bu tür tüm dünyada yunus parkları için esaret altına alınan türdür. Türkiye’de 1983 yılına kadar yapılan yunus avcılığından etkilenerek sayıları oldukça azalmıştır.

Akdeniz foku

Monachus monachus

Habitat Çoğunlukla kıyısal sığ sularda. Issız mağaralı kayalık kıyıları tercih eder. Endemik bu tür, Kuzey Afrika’nın Atlantik kıyısında, Akdeniz’de yaşayan tek Yüzgeçayaklı’dır. Karadeniz’de yok olduğu düşünülmektedir. Ege Denizi ve Akdeniz’de 100 bireyden az kaldığı değerlendirlmektedir. Boyut

Yetişkinler 2.8m’ye ulaşır. Ağırlığı 250-400kg arasındadır.

Morfoloji Küçük kafa, kısa önyüzgeçler ve güçlü fuziform bir vücuda sahiptir. Ağız kısmı genişçe ancak yukardan aşağıya doğru basıktır. Koyu kahverengi-siyah renkli olup bazılarının karnında beyaz leke bulunur. Yavrular siyah renkli ancak karınlarında sarımsı beyaz leke bulunur. Tehditler

Gösteri için yakalama, kasti öldürme, habitat kaybı

Koruma Durumu Kritik (IUCN), Ek 1 (CMS), Ek 2 (Bern Konvansiyonu), Ek 2 (AB Habitat direktifi), Biyoçeşitlilik Antlaşması ve Kırmızı Kitap (Bulgaristan), 1977’den beri koruma altında, Merkez Av Komisyonu (Türkiye)

Mutur

Phocoena phocoena relicta

Habitat Genellikle kıyısal bölgede ancak rastlantısal olarak açık denizde gözlenebilir. Bu tür kozmopolit bir türdür ancak Karadeniz’de alt türü mevcuttur. İstanbul Boğazı’nda sıkça rastlanır. Boyut

Ortalama yetişkin 1.1-1.3m

Morfoloji Vücut şekli diğer yunuslara göre daha toparlak olup, kafa küçük, melon ve gaga yoktur. Sırt kısımı koyu gri, siyah, kül rengi, karın kısmı açık beyazdır, göğüs yüzgeçleri kısadır, dorsal yüzgeç kısa üçgenimsidir. Her çenede 19-28 küçük kürek başlı dişler bulunur. Çok nadir zıplama yapar genellikle deniz taşıtlarından uzak durur. Genellikle 10’dan küçük sürüler veya tek olarak gözlenirler. Tehditler Dip uzatma ağları ile yapılan kalkan avcılığında tesadüfi ağa yakalanma, kirlilik, aşırı balıkçılığa bağlı besin azalması, habitat kaybı Koruma Durumu Tehlikede (IUCN), Ek 1 (CMS), Ek 2 (Bern Konvansiyonu), Ek 2 (AB Habitat direktifi), Biyoçeşitlilik Antlaşması ve Kırmızı Kitap (Bulgaristan), Su Ürünleri Kanunu (Türkiye) Diğer Bilgiler Ne yazık ki bu tür tüm dünyada yunus parkları için esaret altına alınan türdür. Türkiye’de 1983 yılına kadar yapılan yunus avcılığından etkilenerek sayıları oldukça azalmıştır.

Su samuru Habitat Boyut

Lutra lutra

Çeşitli sucul habitatlarda yaşarlar; nehirler, göller ve deniz kıyılarında Yetişkinler 50-100cm, kuyruksuz 30-50cm. Ortalama 7-12kg

Morfoloji Kısa önyüzgeçli, uzun kuyruklu ince bir vücuda sahiptir. En belirgin anatomik özelliği yüzerken kullandığı güçlü perdeli arka üyeleri ve fok gibi suyun altında nefes tutabilmesidir. Kürkünün üst tarafı kahverengi alt tarafı ise kremsidir. Anne ve yavru hariç genellikle yalnız görülür. Çoğunlukla gece aktiftir. Tehditler

Avlanma ve habitat kaybı

Koruma Durumu Duyarlı (IUCN), Ek 2 (Bern Konvansiyonu), Ek 2 (AB Habitat direktifi), Biyoçeşitlilik Antlaşması ve Kırmızı Kitap (Bulgaristan), Merkez Av Komisyonu (Türkiye) Diğer Bilgiler Karasal bir türdür. Su samurları çok oyuncu bir türdür. Çok çeşitli davranışları gözlenebilir, örneğin; suya kaymak için kaydırak yapmak veya taşlar arayıp onlarla oynamak gibi.

Tırtak

Delphinus delphis ponticus

Habitat Genellikle açık denizde ancak rastlantısal olarak kıyıya yakın olarak da gözlenebilir. Karadeniz’de alt türü bulunan kozmopolit bu tür aynı zamanda Türk Boğazlar Sistemi’ni kullanarak Ege ve Karadeniz arasında göç yapmaktadır. Boyut

Ortalama yetişkin 1.5-1.8m, maks. 2.2m

Morfoloji Rostrum ince ve uzundur. Orak biçimli sırt yüzgeçin bazen ortası açık renktedir. Sırt koyu gri yada siyah, karın kısmı beyaz. Dorsal yüzgecin altındaki karakteristik koyu `V` şekli, yanları değişik renklerde 2 bölüme ayırır; vücudun başa doğru olan kısmında krem renkli, arka kısımda ise soluk gri renklidir. Ağızda her çenede 40-55 adet konik diş bulunur. Sudan tam vücut sıçrama yaparlar ve teknelerle birlikte yüzerler. 100 bireyden fazla büyük sürüler oluşturabilir. Tehditler

Kirlilik, aşırı balıkçılığa bağlı besin azalması, habitat kaybı

Koruma Durumu Duyarlı (IUCN), Ek 1 (CMS), Ek 2 (Bern Konvansiyonu), Ek 2 (AB Habitat direktifi), Biyoçeşitlilik Antlaşması ve Kırmızı Kitap (Bulgaristan), Su Ürünleri Kanunu (Türkiye) Diğer Bilgiler Ne yazık ki bu tür tüm dünyada yunus parkları için esaret altına alınan türdür. Türkiye’de 1983 yılına kadar yapılan yunus avcılığından etkilenerek sayıları oldukça azalmıştır.

Deniz Anası

Ay Denizanası

Deniz Üzümü

Hıyar medüzü

Maviş Denizanası

Pusula Denizanası

Taraklı medüz

Varil denizanası

Ay Denizanası

Aurelia aurita

Habitat Çoğunlukla Atlantik, Pasifik ve Hint Okyanuslarının tropik ve sıcak bölgelerinin kıyı sularındadır. Ama sert hava koşullarında derinlere de gidebilir. Boyut

5-40 cm arasında değişir

Morfoloji Kıyı sularında en çok bulunan denizanası türüdür. Yuvarlak şekilli ve transparan olan bu tür 4 adet at nalı şeklinde ve mavimsi pembe üreme organları ile Uyarılar A. aurita büyük artışlar gösterebilir/Zehirli değildir Su kolunundaki organic madde transferi açısından önemli bir basamağı temsil eder. Kopepod ve balık larvalarından beslenir, bu nedenle plankton komünitesini etkileyebilir. Balıkçı ağlarını ve pervaneleri tıkayabilir. Diğer Bilgiler Aşırı çoğalmaları sıcak periyodlarda gözükebilir.

Deniz Üzümü

Pleurobrachia pileus

Habitat Bu deniz üzümü kozmopolistandır ve neredeyse tüm dünya okyanuslarında bulunur. Boyut

1-2 cm boyutundadır

Morfoloji P. pileus transparan küre şeklinde bir vücuda sahiptir. Özel ceplere geri girebilen, 2 adet tüylü tentakülünun uzunluğu vücut uzunluğunun 15-20 katına erişir. Bu tür gece partıltılar yayan plaklara sahiptir. Uyarılar

İstilacı değildir/Zehirli değildir.

Hıyar medüzü

Beroe ovata

Habitat Bu pelajik tür özgürce su kolonunda yüzer. Soğuk suları sever. Değişken tuzluluk değerlerinde yaşabilir. Bu tür aslında Atlantik Okyanusu’nda, Amerika ve Kanada’nın kıyı sularında ve Meksika Körfezi ve Avrupa sularında yaşar. Boyut

Genellikle 60-70 mm ike 120 mm’ye ulaşabilir

Morfoloji B. ovata mat süt, pembe veya kırmızımsı kahverengi renklerde olup oval vücut şekline sahiptir. Bu türün tentakülleri bulunmamaktır. Geniş ve gözenekli oral lobları bulunmaktadır. Vücudu bir yüzme kesesini andırmaktadır. Uyarılar

İstilacı tür/Zehirli değildir

Diğer Bilgiler Diğer bir çok ktenoforun aksine bu tür zooplankton ile beslenmek yerine diğer ktenoforları tercih eder. Karadeniz’de Mnemiopsis leidyi üzerinden beslenerek bu ekosistemde yaşayan canlılar arasındaki dengenin düzenli kalmasına yardımcı olmuştur.

Maviş Denizanası

Cotylorhiza tuberculata

Habitat C. tuberculata Akdeniz’in endemik türüdür (sadece Akdeniz’de yaşar.). Bu tür açık sularda bulunur. Boyut

Şemsiye benzeri üst kısım 40 cm’e kadar ulaşabilir.

Morfoloji Şemsiye benzeri üst kısımın ortası sarı ve ya kırmızımsı renktedir. Bu kısım hareketi sağlayan kısa uzantıları ile yuvarlak ve kısmen settir. Üst kısmın altında çiçek ya da mercan gibi gözüken oral kollar bulunur. Oral kolların ucunda mavi-mor renkte birkaç tomurcuk bulunur. Tehditler Temas acıya sebep olmaz ancak hayvana zarar verebilir bu nedenle sakınılmalıdır. Uyarılar

İstilacı değil/Zehirli değil.

Diğer Bilgiler Bu tür, aynı trofik mercanlar gibi, simbiyotik tek hücreli alglere ev sahipliği yapar. Balıklar için zararsızdır ve küçük balıklar onu korunmak için kullanırlar.

Pusula Denizanası

Chrysaora hysoscella

Habitat Atlantik ve Akdeniz’in kıyısal sularında yaşayan en yaygın türlerden biridir. Pusula denizanası soğuk ve ılıman suların, kıta sahanlığında bulunan kıyı sularını tercih eder. Yetişkin bireyler yüzeye yakın gözlemlenir, ancak yüzeye yakın akıntılar çok güçlü olduğunda su kolononda daha derinlere inerler. Boyut Düz ve tabak şekilli kısım 3 cm ile 43 cm arası olabilirken ortalama 15 cm’dir. Ağırlığı 0.2 ve 2.4 kg arasıdır. Morfoloji Pusula denizanası iç kısımdan dışa doğru yer alan kahverengi - v şekilli izlerle kolayca tanımlanabilir. Bu denizanasının kenarlarında sarkan uzun iğneli tentakülleri bulunmaktadır. Uyarılar

İstilacı değildir/Zehirlidir.

Diğer Bilgiler Pusula deniz anası deri sırtlı deniz kaplumbası tarafından tüketilir ayrıca denizanasının gonadlarından beslenen en az 2 parazitik amfipod vücudunda yaşar.

Taraklı medüz

Mnemiopsis leidyi

Habitat Pelajik su kolununda yaşar. Denizlerin ve acı suların kıyısal bölgelerinde bulunur. Boyut

Ortalama 7-10 cm

Morfoloji Vücut yanlamasına basıktır, 4 sıraya ve gün içinde gökkuşağı efekti üreten ışık altında yeşil parlayan küçük silli taraklara sahiptir. Rengi genellikle transparan ya da nispeten süt rengi ve şeffaftır. Uyarılar İstilacı/Zehirli değil. Kuzey Atlantik kıyıları kökenli ve 1970’lerin sonunda ballast suları ile Karadeniz’e geçen bu tür, balık yumurtaları, larvaları ve zooplanktonla beslenerek pelajik balıkçılıkta çok büyük ekonomik kapıylara neden olmuştur. Diğer Bilgiler Aşırı çoğalmaları sıcak periyodlarda görülebilir.

Varil denizanası

Rhizostoma pulmo

Habitat Genellikle, Türkiye’nin Akdeniz,Ege, Karadeniz ve Marmara kıyılarında olmak üzere dünya okyanuslarında geniş bir şekilde yayılmıştır. Boyut

60 cm’e kadar büyüyebilir.

Morfoloji Şemsiyemsi kısmın en üstü mavimsi renktedir, dış kısımlara doğru bulunan küçük yuvarlak şekilli cepler ise koyu maviden mor renge değişebilir. 8 adet oral kol ters dönmüş Y şeklindedir. Uyarılar İstilacı değildir/Hafif zehirlidir. Bu tür özellikle kürli bölgelerde çok sayıdadır. Dokunduğunda yüzücüleri yakarak rahatsız edebilecek nematositlere sahiptir. Temas sonrası tıbbı müdehale gereklidir. Diğer Bilgiler Deri sırtlı deniz kaplumbağasının favori besinidir.

Alg

Çatalsı yosun

Chaetomorpha linum

Cystoseira barbata

Deniz gülü

Deniz marulu

Deniz saçı

Laurencia obtusa

Narin Deniz Muflonu

Phyllophora crispa

Püsküllü yosun

Sargasso yosunu

Ulva intestinalis

Çatalsı yosun

Dictyota dichotoma

Habitat Gelgit zonlarında ve gelgit zonlarının altında genellikle kayalar üzerinde ve diğer alglerin üzerinde epifitik olarak bulunurlar. Boyut

25-30 cm e kadar uzunluk.

Morfoloji Kahverengi alg. Düz tallus dallanmıştır, yapraksı bir yapıları vardır. 2, 3 veya daha fazla hücre katmanları içerirler. Dallanma düzenlidir. Renk , altın kahverengimsiden zeytin yeşiline kadar değişir. Tehditler

Işık seven bir tür olduğundan ötrofikasyona karşı hassasiyet gösterir.

Chaetomorpha linum

Habitat Gelgit seviyesinde veya altında koloniler halinde kayalık veya kumluk zeminlere tutunarak yaşarlar. Boyut

Dallanma görülmeyen filamentleri 5-30 cm uzunluklar arasındadır.

Morfoloji Yeşil alg. İpliksi görünüme sahiptir. Genellikle, serbestçe yüzebilen ve kayaların ve kabukların üzerinde tutunarak yaşamlarını sürdürürler. İpliksi yapıları kıvırcık görünümlüdür. Renkleri ise açık yeşilden koyu yeşile kadar değişir.

Cystoseira barbata

Diğer Bilgiler Bu tür birçok omurgasız canlı toplulukları için önemli bir biyotop teşkil etmektedir.

Deniz gülü

Padina pavonica

Habitat Gelgit zonlarında ve gelgit zonlarının altında genellikle kayalar üzerinde bulunurlar ve 20 m ye kadar görülürler. Boyut

2 ila 15 cm arasında değişen tallus.

Morfoloji Kahverengi alg. Özellikle yaz dönemi sıklıkla görülmekle beraber bütün mevsimler görülebilir. Yelpaze benzeri tallus yapısı üzerinde ince şeritler halinde beyaz kalsiyumlu bir yapı mevcuttur. Tehditler

Ötrofikasyon

Diğer Bilgiler Bu tür, kalsiyum karbonatı hücrelerin arasında üretmekten ziyade hücre duvarlarının üzerinde üretmektedir.

Deniz marulu

Ulva lactuca

Habitat Widely distributed in the Mediterranean, Aegean, Marmara and Black Seas. Karadeniz, Akdeniz, Marmara ve Ege Denizlerinde geniş yayılım gösterir. Kayalık kıyılarda, deniz kenarlarındaki duvarlarda ve iskelelerde yoğun miktarlarda bulunmaktadır. Yüzeydeki kayalık küvetlerden 10 m derinliklere kadar yayılım gösterir. Acı sulara da toleranslıdır ve haliçlerde bulunabilirler. Boyut Boy uzunlukları değişkendir; birkaç santimetreden birkaç metrelere kadar ulaşabilir. Morfoloji Yeşil alg. Zarımsı, şeffaf yapraksı tallus yapısına sahiptir. Renkleri açık parlak yeşilden koyu yeşile kadar değişebilir. Bir tutunma diski yardmıyla sert zeminlere tutunarak yaşamlarını sürdürürler. Ayrıca serbesttçe su yüzeyinde yüzen büyük yapılar halinde de görülebilirler. Diğer Bilgiler Azotça zengin suların denize döküldüğü olduğu bölgelerde ve sığ alanlarda bulunduklarından kirliliği belirten bir türdür.

Deniz saçı

Ulva linza

Birkaç santimetreden birkaç metrelere kadar ulaşabilir.

Morfoloji Yeşil alg. İpliksi ve saç benzeri vücut formları vardır. Dallanma görülür veya görülmez. Kök benzeri yapılarıyla tutunarak yaşayabildikleri gibi serbestçe su yüzeyinde öbekler halinde yüzebilirler. Açık yeşil renge sahiptir. Diğer Bilgiler Diğer alg ve kabuklular üzerinde epifitik olarak yaşayabilirler. Nutrient seviyelerinin yüksek olduğu sularda yarı kapalı koylarda aşırı üreyerek suyu yeşil renge boyarlar. Kirliliğin göstergesidir.

Laurencia obtusa

Habitat Genellikle epifitik,yıllık, ve gelgit seviyesinin altında bulunur. Geniş bir yayılım göstermekle birlikte zamana bağlı sıklıkla görülmektedir. Sığ sularda sert zeminlere (kayalar) tutunarak yaşarlar. Boyut

Tallus çapı 1 mm den kısadır ve 5-15 cm uzunluğa ulaşır.

Morfoloji Kırmızı alg. Silindirik dallara sahip olan bu tür geniş dağılım gösterir. Yanlarından çıkan dalcıklar sıklıkla kısadır ve yumuru yumrudur. Rengi ise kırmızı alg olmakla birlikte kırmızımsı, yeşil ve kahverengindedir.

Narin Deniz Muflonu

Codium fragile

Habitat Kayalık zeminlerde sıklıkla rastlanmaktadır. Bütün yıl boyunca ışık alan sığ sularda yüzeyden 15 m derinliğe kadar yayılırlar. Boyut

10- 30 cm uzunluk.

Morfoloji Yeşil alg. Koyu yeşil renkte ve Y şeklinde ikiye ayrılarak dallanma gösterir. Uyarılar Akdeniz baseni için yabancı bir türdür ve Akdeniz Bölgesi’ne Kuzey pasifikten gemi taşımacılığı aracıyla kazara getirilmiştir.

Phyllophora crispa

Habitat Gelgit seviyesinin altındaki gölgelik havuzlarda ve kayalık zeminlerde sıklıkla görülür. Geniş bir dağılım gösterir. Boyut

150 mm yüksekliğinde yapraklar.

Morfoloji Kırmızı alg. Yaprak benzeri oluşumlarının kenarları dalgalı şekildedir. İkiye ayrılarak dallanma gösterir. Küçük bir disk benzeri tabana sahiptir. Yaprak benzeri yapılarının üzerleri genellikle yosun hayvancıkları ve mercansı algler ile kaplıdır.

Püsküllü yosun

Cystoseira compressa

Habitat Özellikle sıcak bölgelerde yayılım gösterirler. Işığın yüksek seviyede olduğu sığ sularda kayalık zeminler üzerinde bulunurlar. Yüzeyden 1-2 m derinliğe kadar da yayılım gösterebilirler. Boyut

10 cm den 100 cm e kadar

Morfoloji Kahverengi alg. Tallus yapısı, dallanma gösterir, dalların yapısı düz ve kısadır. Renkleri ise kahverengimsi sarıdan koyu kahverengiye kadar değişim gösterebilir. Tehditler Hidroteknik inşaatlar, askıda katı maddelerin siltasyonu nedeniyle su kolonuna giren ışık miktarının azalması, ötrofikasyon ve kirlilik nedenleriyle tehdit

Sargasso yosunu

Sargassum vulgare

Habitat Korunaklı kayalık ve çakıllık bölgelerde yüzeyden 30-50 m derinliğe kadar bütün yıl boyunca dağılım gösterir. Fırtınalardan sonra karaya sürüklenmiş halde bulunurlar. Boyut Genellikle 30-40 cm uzunluğunda olmakla birlikte birkaç metreye kadar uzayabilir. Morfoloji Kahverengi alg. düzensiz dallanma ve hava keselerine sahip farklılaşmış bir tallus yapısı bulunmaktadır. Olgunluğa eriştiğinde algi zemine sabitleyen kök benzeri yapılar meydana getirir. Ana ekseni siyahımsı kahverengi iken yaprakları kahverengi veya koyu yeşil renktedir. Hava kesecikleri küre şeklindedir. Kök benzeri yapılarıyla zemine tutunan bu tür, belirgin bir hayvan faunasını üzerinde barındırabilir. Tehditler Hidroteknik inşaatlar, askıda katı maddelerin siltasyonu nedeniyle su kolonuna giren ışık miktarının azalması, ötrofikasyon ve kirlilik nedenleriyle tehdit

Ulva intestinalis Habitat Boyut

Ulva intestinalis

Kayalık küvetlerde ve tuzlu bataklıklarda bulunmaktadır. Boyutları değişken olmakla birlikte koloniler oluştururlar.

Morfoloji Yeşil alg. Suda yüzer görünümlü ve dar ve uzun yaprak benzeri yapılara sahiptir ve parlak yeşil renktedir. Diğer Bilgiler Kirliliğe dayanıklılık gösteren fırsatçı bir türdür. Bu nedenle ötrofikasyon biyo-indikatörü olarak kabul edilir.

Deniz OtlarÄą

Zostera marina

Zostera noltii

Zostera marina Habitat Boyut

Zostera marina

Sığ kıyısal sularda bulunmaktadır. Çamurlu ve kumluk zeminlerde görülür. Yaprakları 25 cm veya daha uzayabilir.

Morfoloji Çiçekli bitki. Sürünücü kök yapısı deniz tabanında sürünerek ilerlemektedir. Yapraklar rizom adlı kök benzeri yapının üzerinden uzunlamasına gelişir ve rizomların altında da kısa kökler bitkinin deniz tabanındaki kuma sıkıca tutunmasını sağlar. Yaprakları aynı zamanda hava kesecikleri içerir bu kesecikler yaprakların suda yüzerliliğini sağlar. Tehditler Dip trolü gibi balıkçılık faaliyetleri ve tekne çapalamaları gibi turistik aktiviteler bu türler üzerinde mekanik hasarlara neden olur. Ayrıca kirlilikten de etkilenmektedir. Koruma Durumu LC (IUCN), özel bir koruma statüsüne sahip olmamakla birlikte kıyısal habitatların korunmasına ilişkin yasalarda adı geçmektedir (Türkiye). Diğer Bilgiler Çiçekli bitki olarak ışığa gereksinim duyduğundan bulanık sularda ve derinliğe bağlı olarak kaybolmaktadır.

Zostera noltii

Habitat Kozmopolit bir türdür. Sığ kıyısal sularda bulunmaktadır. Çamurlu ve kumluk zeminlerde görülür. Boyut

Yaklaşık 25 cm uzunluğundaki yaprakların genişliği 0.5 - 1.5 mm’dir.

Morfoloji Çiçekli bitki. Sürünücü kök yapısı deniz tabanında sürünerek ilerlemektedir. Yapraklar rizom adlı kök benzeri yapının üzerinden uzunlamasına gelişir ve rizomların altında da kısa kökler bitkinin deniz tabanındaki kuma sıkıca tutunmasını sağlar. Yaprakları aynı zamanda hava kesecikleri içerir bu kesecikler yaprakların suda yüzerliliğini sağlar. Tehditler Dip trolü gibi balıkçılık faaliyetleri ve tekne çapalamaları gibi turistik aktiviteler bu türler üzerinde mekanik hasarlara neden olur. Ayrıca kirlilikten de etkilenmektedir. Koruma Durumu LC (IUCN), A5 (Barcelona Sözleşmesi, özel bir koruma statüsüne sahip olmamakla birlikte kıyısal habitatların korunmasına ilişkin yasalarda adı geçmektedir (Türkiye) Diğer Bilgiler Çiçekli bitki olarak ışığa gereksinim duyduğundan bulanık sularda ve derinliğe bağlı olarak kaybolmaktadır.

Kum bitkileri

Cakile maritima

Centaurea arenaria

Deniz boğadikeni

Euphorbia peplis

Glaucium flavum

Kum zambağı

Stachys maritima

Cakile maritima Habitat Boyut

Cakile maritima

Kıyısal kumsallarda Yükseklik: 15-40 cm

Morfoloji Tek yıllık bitki. Taç yapraklar pembe veya açık mor, bazen neredeyse beyaz. Tipik etli bitki. Kökleri büyük derinliklere erişmez ama geniş alanlara yayılır. Tehditler

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı.

Centaurea arenaria Habitat Boyut

Centaurea arenaria

Kumul sahillerde Yükseklik: 30-120 cm

Morfoloji Tek yıllık ya da çok yıllık otsu bir bitkidir. Yapraklar tüysü ve çiçekler menekşe rengindedir. Bitkinin kalan her yeri beyaz tüylüdür. Kıyısal kumlarda kümeler oluşturur. Tehditler

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı.

Koruma Durumu Bulgaristan-Biyoçeşitlilik Kanunu

Deniz boğadikeni Habitat Boyut

Eryngium maritimum

Kumul sahillerde Yükseklik: 20-65 cm

Morfoloji Grimsi-mavi, dikenli, püskül şeklinde yapraklı, üstekilerin gövgeyi kapladığı çok yıllık otsu bir bitkidir. Meyve dikenleri ile ovaldir. Tek başına ya da başka kum bitkileri (psamophyte) ile büyür. Tehditler Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı. Dekoratif amaçlarla toplanma. Koruma Durumu Bulgaristan-Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı Veri Kitabı

Euphorbia peplis Habitat Boyut

Euphorbia peplis

Kumul sahillerde ve kumullarda Yükseklik: 7-30 cm

Morfoloji Tel yıllık bitkidir.Gövde açık ve kalanı zemindedir. Yapraklar küçük, etli ve bitki gövdesinden çıkan kısa yaprak sapı bulunur. Kıyısal kumlarda bulunur. Bu ailenin bireyleri, hüçlerinde, ve süt borularında sütümsü özsu barındırır. Bu özsu reçine, kauçuk, protein, şeker, değişik şekillerde nişasta taneleri gibi değişen maddeleri içerir. Tehditler

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı.

Koruma Durumu Bulgaristan-Biyoçeşitlilik Kanunu

Glaucium flavum Habitat Boyut

Glaucium flavum

Kayalık ve kumlu alanlarda Yükseklik: 30-70 cm

Morfoloji Beyaz sütümsü özsuyu ile iki yıllık ya da çok yıllık otsu bitkidir. 4 taç yapraklı ve gelişimi süresince düşen 2 çanak yapraklı tek bir sarı çiçeği bulunur. Lyriform yapraklar ile tüysü bir biçimde ayrılmış çıplak gövdelidir. Kapsüllü meyveleri destekleyen sap tüylüdür ve tohumlar sinüsler ile ayrılmamıştır. Tehditler Uyarılar

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı. Zehirli bitki.

Kum zambağı Habitat Boyut

Pancratium maritimum

Kumul sahillerde ve kum sığlıklarında. Yükseklik:30-80 cm

Morfoloji 50 cm’e kadar uzayabilen uzun, dar bazal yaprakları ile çok yıllık bir bitkidir. Yaprakların yüzeyi mumsudur. Çiçekli gövde yapraklardan daha uzundur ve 3-12 arası beyaz çiçeğin şemsiyesinde sonlanır. Çiçek soğanı geniştir ve kumun içinde oldukça derine doğru büyür. Meyvesi 3 şeritli tohum kapsüldür. Tehditler

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı.

Koruma Durumu Bulgaristan-Biyoçeşitlilik Kanunu Türkiye- Kırmızı Veri Kitabı

Stachys maritima Habitat Boyut

Stachys maritima

Kumul sahillerde Yükseklik: 10-30 cm

Morfoloji Sürünen kırmızımsı kök sistemi ile çok yıllık otsu bitkidir. Çiçeği kremsi-sarı renkte ve menekşe rengi noktalıdır. Bu ailenin üyeleri basit zıt yaprakları ile 4 kenarlı gövdelidir. Çiçeklerde dişi ve erkek organlar beraber bulunur, öcekler ve kuşlar tarafından tozlaşmada son derece iyidir. Türün bir çoğu esansiyel yağlar içerir. Tehditler

Vejetasyonun yok edilmesine neden olan turizm amaçlı sahil kullanımı.

Koruma Durumu Bulgaristan-Biyoçeşitlilik Kanunu ve Kırmızı Veri Kitabı Türkiye-Kırmızı Veri Kitabı

Deniz Kabukluları

Ak midye, Kum kabuğu

Bela nebula

Beyaz kum midyesi, cik cik

Bittium reticulatum

Çin şapkası

Deniz salyangozu

Gibbula albida

İstiridye

Kara midye

Lentidium mediterraneum

Lucinella divaricata

Mytilaster lineatus

Deniz KabuklularÄą

Nassarius reticulatus

Tricolia pullus

Pusillina lineolata

Ĺ&#x17E;eytan minaresi

Ak midye, Kum kabuğu

Anadara kagoshimensis

Habitat Deniz, acı sular, haliçlerin kıyı sularında, 40 m’ye kadar kumluk, kumlu-çamurlu ve çamurlu zeminlerde, çoğunlukla denizçayırlarının olduğu bölgelerde buulunur. Boyut

5 cm genişliğine kadar

Morfoloji Kabuk kalın ve sert, şişkin, yüksekliğinden daha uzun, kabaca dört köşeli, kapaklar eşit değiş, sol kapak nispeten daha geniş ve kubbemsi. Rengi yeşilimsi kahve ya da koyu kahve dış kabuk tabakası üzerine beyazdır, iç kısmı beyazdır. Hafif çıkıntılıdır, 30-34 üstü diz radial çıkıntı bulunur. Çıkıntılar sağlam, farklı şekildedir. Uyarılar Hint ve batı Pasifik Okyanuslarının yerlisi olup 1980’li yılların başlarında büyük ihtimalle planktonik larva olarak Karadeniz’e gelmiştir. Diğer Bilgiler Akdeniz’deki en yayılımcı 100 türden biri olarak nitelendirilir.

Bela nebula

Habitat Deniz ve acısuların kıyısında; 50 m derinliğe kadar, kumda, çamurlu kumda ya da kabuklu kum zeminlerde bulunur. Boyut

1.5 cm yüksekliğe ve 0.5 cm genişliğe ulaşır.

Morfoloji Kabuk dar, fuziform, sert, pürüzlü yüzeylidir; renk kırmızımsı kahve; halkalar 8-9 arası, hafif dışbükey; halka araları belirgin ve dalgalı yapıda; yüzeyde sert kirişler, spiral şeritler ve belirgin büyüme çizgileri, şeritler desenli; apertür uzunlamasına oval, sifonal kanal kısa, dış kenarı ince ve dışbükey. Koruma Durumu IUCN-NE

Beyaz kum midyesi, cik cik

Chamelea gallina

Habitat Kabuk ince, hassas, yassılaşmış, saga doğru hafif bir uzama ile oval; umbolar orta çizginin arkasına doğru; sık şeritler, büyüme evreleri belirgin; renk parlak beyaz, kabuki dış tabakası açık kahve, sadece kenarlarda belirgin. Boyut

5 cm uzunluğuna varabilir, genellikle 2.5-3.5 cm’dir.

Morfoloji Kabuk kalın, sert, yuvarlak üst kenar ile birlikte geniş üçgenimsi; umbolar çıkıntılı, orta çizgiden hafifçe öne doğru; sık çıkıntılar; renk kirli beyaz veya krem, genellikle soluk sarı lekeli, tipik olarak umbodan başlayan 3 geniş kırmızımsı kahve bantlı. Koruma Durumu IUCN-NE, Ek 4 (Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajı Koruma Protokolü) Türkiye- Bu tür için avcılık Marmara Denizi’nde ve güneybatı Karadeniz kıyılarında, ve 1 Mayıs- 31 Ağustos tarihleri arasında balıkçılığa açık yerlerde yasaklanmıştır. Ayrıca 1.7 cm minimum avlanma boyu olarak belirlenmiştir. (3/1 Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ no: 2012/65, madde 17 & 27) Diğer Bilgiler Bu tür çevreye zararlı avcılık metodlarından olan, dreç ve hidrolik yöntem (dip habitatını ve orada yaşayan canlı kaynakları yok eden) ile avlanmaktadır.

Bittium reticulatum

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; sığ kumlu, kumlu çamurlu zeminlerde, genellikle deniz yağırlarının yapraklarında (Zostera spp., and Cymodocea nodosa), çeşitli alglerin ve kayaların üzerinde ve taşların altında bulunur. Boyut

1.5 cm uzunluğa ve 0.6 cm genişliğe ulaşır, genellikle daha küçüktür.

Morfoloji Kabuk uzun, konik; renk kırmızımsı kahveden açık kestane rengine, tüberküller daha solgun; derin kenarları ile 10-15 şişkin halka; güçlü kirişler ve spiral çıkıntılar; 1 kosta, geri kalanlardan daha sağlam, umbilikus mevcut değil. Koruma Durumu IUCN-NE

Çin şapkası

Patella caerulea

Habitat Deniz ve acı su kıyılarında; açık kayalık kıyılarda, sığ sublittoralden birkaç metreye kadar derinde ve sığ kayalık havuzlarda yoğundur. Boyut

7 cm’e ulaşabilir, çoğunlukla 5 cm uzunluğundadır.

Morfoloji Kabuk kısmen ince, oval ve beşgen dış kısımlı, düzleşmiş ya da oldukça yükseltili, koni oluşturan; değişken şekillerde ve düzende yayılan kirişler; dış renk beyazımsı gri ya da yeşil griden kirli sarıya değişir, iç renk parlak açık gri mavi tonlarında, özelikle iç kısmın merkezinde oval iz bulunur. Koruma Durumu IUCN-NE

Deniz salyangozu

Rapana venosa

Habitat Deniz ve acısularda; kumlu veya kumlu çamurlarda salyangozların gömülebileceği yerlerde, ayrıca sert zeminlerde; genellikle 40 m derinliğe kadar midye ve istiridye yataklarında bulunur. Boyut

17.5 cm uzunluğa ulaşabilir, genellikle 12 cm’den küçüktür.

Morfoloji Kabuk, küre şeklinde, kısa tepe ve geniş vücut halkaları; renk spiral kirişlerdeki koyu lekeler ile grimsi veya kırmızımsı kahve, apertür ve kolumella koyu turuncudan sarıya; tepe kısmının halkaları sağlam kenarlı ve vücut halkalarına devam ediyor; düzenli olmayan spiral yüzey; apertür geniş, oval; kolumella geniş, pürüzsüz; dış kısmının uçları küçük, uzun dişli, umbilikus derin. Uyarılar İstilacı/Zehirli değil Japon denizlerine has bir türdür, Karadeniz’e 1940’lı yıllarda yüksek ihtimalle balast suları veya yüzeylere tutunarak gelmiştir. Koruma Durumu IUCN-NE Diğer Bilgiler Bivalvlerin aktif predatörü olarak, poliferasyonu istiridye ve midyelerin doğal ve kültür popülasyonları üzerinde ciddi bir tehdide neden olur.

Gibbula albida

Habitat Kıyısal deniz, acı su, lagünlerde bulunur, 0-10 m arası sığ sulardaki sert zeminlerde yaygındır. Boyut

Uzunluğu ve genişliği 2.3 cm’e ulaşabilir.

Morfoloji Kabuk sert, konik, umbilikat, yaklaşık uzunluğu kadar geniş; rengi uzunlamasına açık kırmızı, kahve veya mor çizgilerle birlikte beyazımsı; tepe 7 halka ile belirgin, ek yerlerinin altında şişkin ve bazen kıvrımlı; vücut halkası merkezde şişkin, alt tabanda dışbükey; kolümel hafifçe kıvrık ve ortada çıkıntılı; umbilikus beyaz, huni şeklinde ve genellikle kapalı. Koruma Durumu IUCN-NE

İstiridye

Ostrea edulis

Habitat Denizel, acısu ve haliç kıyılarında; çamurlu, kumlu çamurlu, kumlu, çakıllı veya kayalık zeminlerde, genellikle 0-40 m arası değişen derinliklerde geniş yataklar Boyut

10 cm’e ulaşabilir, nadiren daha, genellikle 6-9 cm.

Morfoloji Kabuk kalın ve sert, oval veya armut şekilli veya gençken yuvarlak, kabuklar eşit değil, sol (alt) Kabul daha geniş, şişkin, sağ (üst) kabuk daha küçük ve düz; umbo çıkıntısız; konsantre çizgiler mevcut ve çoğunlukla düz şekil almış ve sol kabuktaki çizgiler düzensiz şekilde, sağ kabuk çizgisiz ancak çok sayıda ince tabaka ile belirgin şekil almış; renk sağ kabuktaki açık kahve veya mavimsi bantlar ile beyaz, sarımsı ya da krem. Tehditler Yabancı deniz salyangozu Rapana venosa tarafından besin olarak tüketilme, Bonamia ostrea protozoan paraziti tarafında enfeksiyon, siltasyon ve oksijensizlik. Koruma Durumu IUCN-NE, Karadeniz bölgesel düzeyde (Romanya ve Ukrayna sektörü): EN, Ek 2(Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajı Koruma Protokolü) Diğer Bilgiler Bu tür Karadeniz’deki popülasyonunun kirlilik nedeniyle neredeyse yol olmasından ötürü nadiren canlı olarak görülür.

Kara midye

Mytilus galloprovincialis

Habitat Sığ denizlerde, acısularda ve haliçlerde, kıyı çizgisinden 40 m’ye kadar, kayalıklara veya diĞer sert yüzeylere bisüs iplikleri ile tutunurlar, ayrıca kumlu-çamurlu zeminlerde de görülebilir, çoğunlukla yoğun midye yatakları oluşturur. Boyut

15 cm’e kadar erişebilir, daha büyük bile olabilir, ama çoğunlukla 5-8 cmdir.

Morfoloji Kabuk oval, üçgenimsi veya armut biçimli; umbo terminal, sivri, hafifçe aşağı kıvrık, iki kabuğun da uç kısımları düz bir alan oluşturur, kabuk konsantrik çizgilerle düz, renk genellikle koyu morumsu-siyah. Koruma Durumu IUCN-NE Diğer Bilgiler IUCN’ce dünyanın en istilacı 100 türünden biri olarak nitelendirilir.

Lentidium mediterraneum

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; 2 m’den 40 m’ye derinliklerdeki kumlu ve kumlu çamurlu sığ sularda bulunur. Boyut

1 cm’e uzayabilir, genellikle 0.8 cm’den küçüktür.

Morfoloji Kabuk ince, hassas, parlak, uzun üçgen şeklindedir, kabukları eşit değildir, sağ kabuk, sol kabuktan hafifçe daha geniştir, ikisi de şişkindir; umbo küçük ve düzdür; sık şeritler bulunur; renk soluk turuncudan kahveye değişir, üzerinde koyu turuncu kalın şeritler bulunur. Koruma Durumu IUCN-NE

Lucinella divaricata

Habitat Kıyısal denizlerde ve acısularda, iyi, düzgün sıralanmış kum biyosönoza karakteristiktir, ayrıca çakıllı kumda veya çamurlu zeminlerde bulunur, genellikle 2-60 m arası sığ sularda bulunur. Boyut

1.3 cm’e erişebilir

Morfoloji Kabuk sert, eşit boyda, neredeyse yuvarlak, uzunluğundan daha derin, kısmen şişkin; umbo alçak, hafifçe kabukların orta çizgisinden öne doğru; doğru eğik dalgalı çizgiler kabukların ortasından sonlarına doğru ve kesişen eş merkezli büyüme çizgileri; renk beyaz Koruma Durumu IUCN-NE

Mytilaster lineatus

Habitat Kıyısal acı sularda, haliçlerde ve acı su lagünlerinde; kıyıdan 10 m derine kadar kayalara ve kaya çatlaklarına bisüs iplikleri ile tutunur, kıyıdaki kayalık havuzlarda yaygındır. Boyut

2.5 cm’ye kadar ulaşabilir, genellikle 1.5-2 cm uzunluğundadır.

Morfoloji Kabuk sert, uzunlamasına üçgen biçimli, umbo terminal; dorsal kısım belirgin bir şekilde sivri, ventral kısım düz veya nispeten konkav, sık büyüme çizgileri ve ince çizgiler oluşturan birleşik çapraz çizgiler; renk açık kahveden kırmızımsı kahve. Koruma Durumu IUCN-NE

Nassarius reticulatus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; sadece sifon dışarıda kalmak üzere kumlu ve çamurlu-kumlu zeminlere gömülü olarak, sığ sulardan 15 m derinliğe kadar ve kayalık kıyıların tortulu kısımlarında, kayaların ve taşların arasında bulunur. Boyut

3.2 cm yüksekliğe ve 1.7 cm genişliğe ulaşır.

Morfoloji Kabuk sert, uzun, oval-konik, belirgin dış kabuk; renk boyu bantlarla krem ya da ten rengidir; halkaların kenarı neredeyse düzdür, tepe kısmı hafif dışbükeydir; yüzeyde yakın duran kirişler seri şekli oluşturan spiral çizgilerle kesilir; apertür oval, kısa sifonal kanallıdır; dış yetişkinlerde birkaç diş ile birlikte içe doğru kalınlaşmıştır. Koruma Durumu IUCN-NE

Pusillina lineolata

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, lagünlerde; sığ kumlu ve çamurlu kabuklu-kumlu zeminlerin üzerinde, denizçayırlarının (Zostera spp. ve Cymodocea nodosa) yapraklarının üzerinde veya çeşitli alglerin (özlellikle Cystoseira spp.) arasında yaygındır, makroalg vejetasyonunca zengin midye yataklarında bulunur. Boyut

5 mm yüksekliğe ve 3 mm genişliğe ulaşır.

Morfoloji Kabuk küçük, ince, oval-konik; çapraz kirişlerin aralarına uzanan eğri kahverengi çizgilerle beyaz ya da kremdir; tepe kısa, düzenli bir şekilde konik, belirgin apeks bulunur; 6-7 arası halka bulunur, hafif şişkindir, sonuncusu daha belirgindir; üst halka belirsizdir, diğerleri uzunlamasına costaelerle süslüdür, sert ve yuvarlaktır. Koruma Durumu IUCN-NE

Şeytan minaresi

Cerithium vulgatum

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; sığ kumlu veya kumlu çamurlu zeminlerde yaygın, genellikle sert zeminlere yakın bazen üzerinde bulunur. Boyut

6.6 cm uzunluğa ve 2.5 cm genişliğe ulaşır.

Morfoloji Kabuk sert, konik, yüksek belirgin tepe ve sivri çıkıntılı apeks; renk koyu lekelerle yeşil-gri veya soluk kahve; halkalar ciddi şekilde eğimli, birleşme noktaları sığ, gövdede dikenler, pütürler ve spiral çizgiler; kolumella eğri, üst rafın sonunda kalın; dış kısmın ucu ise dalgalı ve kısa sifonal kanalda sonlanır. Koruma Durumu IUCN-NE Türkiye-Bu tür için avcılık yasaklanmıştır.

Tricolia pullus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; kıyı çizgisinden 35 m derinliğe kayalık kıyılarda, genellikle kahverengi alg, Cystoseira spp., ya da denizçayı yapraklarında (Zostera spp., ve Cymodocea nodosa, ayrıca midye yataklarında yaygındır. Boyut

1 cm uzunluğa ve 0.6 cm genişliğe ulaşır.

Morfoloji Kabuk, sarmal, parlak ve sağlam, genişliğinden daha uzun, tüm kabuk kısmen oval, tepe konik; renk sarımsı, krem veya beyaz zemin üzerine, şeritler oluşturan desenlerle kırmızımsı kahve veya mor çizgili ya da benekli, nadiren tamamen kırmızımsı kahve; 5-6 dışbükey halka, en sonuncusu en büyüğü, iyi sarılmış; büyüme çizgileri ce sık damarlar dışında pürüzsüz; umbilikus mevcut değil. Koruma Durumu IUCN-NE, Ek 2 (Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajı Koruma Protokolü)

Eklembacaklılar

Çalı karidesi

Çingene pavuryası

Clibanarius erythropus

Diogenes pugilator

Liocarcinus depurator

Mamun

Mavi yengeç

Pachygrapsus marmoratus

Pavurya

Pilumnus hirtellus

Teke

EklembacaklÄąlar

Yalama

Çalı karidesi

Crangon crangon

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, haliçlerde, lagün kıyılarında; kıyı çizgisinde 50 m derinliğe kumlu, kumlu çamurlu ve çamurlu zeminlerde. Boyut

Toplam uzunluk 8.9 cm, ggenellikle 5-8 cm.

Morfoloji Vücut üst ve alt kısımdan basık; karapas dikdörtgenimsi; rostrum oldukça kısa, korumasız, uçları yuvarlak üçgen şeklinde, gözler kısa, küre şeklinde; birinci yüreme bacağı digger bacaklara gore daha sağlam;telson iki çift küçük yanları dikenli; renk benekli gri ya da kahvemsi, bazen hafif yeşilimsi ve sarımsı. Koruma Durumu EK 4 (Karadeniz Biyoçeşitlilik ve Peyzajın Korunması Protokolü)

Çingene pavuryası

Carcinus aestuarii

Habitat Deniz ve acısuların kıyılarında, haliçlerde, lagün kıyılarında; tipik olarak örtülü habitatlarda, birkaç metrelik sığ sulardan yaklaşık 30-40 m derinliğe çeşitli zeminlerde (özellikle kumlu veya çamurlu kumlu ama ayrıca taşlık ve kayalık zeminlerde), yaygın olarak alg vejetasyonunun zengin olduğu sert zeminlerde, sıklıkla denizçayırı (Zostera spp. Ve Cymodocea nodosa) yataklarında bulunur. Boyut Karapas 6 cm uzunluğa ve 7.5 cm genişliğe ulaşabilir, genellikle 2-5 cm genişliğindedir. Morfoloji Karapas ovalimsi, uzunluğundan daha geniş, üst yüzey oldukça dışbükey ve ön kısmı küremsi (özellikle ön-yan kenarlar); ön kısım üç yuvarlağımsı loblu, ortadaki hafifçe ileride, kenarlar kısa kıllarla püsküllü; ön-yan kenarlar 5 keskin dişli; kelipedler kafifçe eşit olmayan boyda ve sert; yürüme bacakları pürüzsüz, sağlam, son çift bacaklar düz ancak enekli ve terminal segmenti dar; renk oldukça değişken, koyu yeşilden, grimsi yeşile, turuncu-kırmızıya, kahve, siyahımsı ve beyazımsı benekler karapasın iki yarısında Tehditler Geniş çaplı kıyı hidroteknik çalışmaları ve Zostera komünitelerindeki bozulmaları kapsayan insan kaynaklı stres.

Clibanarius erythropus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, haliçlerde; çoğunlukla sığ sudaki gastropodların boş kabukları içinde (Karadeniz’de Gibbula spp., Nassarius reticulatus, and Rapana venosa), taşlık havuzlarda ve genellikle kımlı ve çakıllı zeminlerde, ve kıyıdan 40 m derinliğe kadar ıkan sığ sudaki makroalglerin arasında. Boyut

Kabuk uzunluğu 0.8 cm’e ulaşır.

Morfoloji Kabuk kısmı genişliğinden daha uzun, yüzey geniş tüberküllü, üst-yan kenarlar uzun kıllı püsküllü, ön kısımda küçük ve sivri rostrum; gözler uzun ve dar, göz sapı uzun; göz merceği kıvrık ve tırtıklı kenarlı; kelipedler genellikle eşit boyda; vücut renki kırmızımsı, bacak kısmı kırmızı bantlı, siyah izler mevcut. Tehditler

Ötrofikasyon ile oluşan oksijensiz zemin.

Diogenes pugilator

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, haliçlerde, lagün kıyılarında; birçok sığ su gastropodunun boş kabuklarında, genellikle kıyıdan 40 m derinliğe kadar temiz kumlu Boyut

Kabuk uzunluğu 0.5 cm’e kadar.

Morfoloji Kabuk kısmı genişliğinden daha uzun, yüzey pürüzsüz, birkaç grup kıl mevcut; gözler büyük, göz sapının alt kısımları arasında küçük uzunlamasına çıkıntı; göz merceği tırtıklı kenarlarıyla oldukça geniş; sol kıskaç belirgin şekilden sağdan büyük, sağ kıskaçta birçok kıl mevcut; kabuki ve bacakların rengi kırmızımsı kahve lekeler ile krem veya sarımsı, kelipedlerin ucu beyaz. Tehditler

Ötrofikasyon ile oluşan oksijensiz zemin.

Liocarcinus depurator

Habitat Deniz ve acısuların hem kıyı hem açık sularında; Karadeniz’de genellikle 5 m’den 100 m derinliğe, kumlu, çamurlu kumlu, kabuklu kumlu ve çakıllı zeminlerde Boyut

Karapas 4 cm uzunluğuna ve 5.5 cm genişliğe varabilir.

Morfoloji Karapas yarı oval, uzunluğundan daha geniş, kısmen düz, kıllı küçük tüberküllerden birçok kısa çapraz şeritli; ön kısımda aynı boyda 3 çıkıntılı lob; ön-yan kenarlar 5 sizri dişli ve kıllı; kelipedler aynı boyda ve sert; son çift yürüme bacağı geniş, düz ve kürek şekilli terminal segmente sahip; renk soluk kırmızımsı kahveden leyrak rengine, son çift yürüme bacağının terminal segmenti açık mavi.

Mamun

Upogebia pusilla

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, bazen haliçlerde; kıyı çizgisinden 45 m derinliğe, çamura ve kumlu çamura gömülüdür. Boyut

Toplam uzunluk 4-6.5 cm

Morfoloji Karapas kısmen ince, rostrum iyi gelişmiş, 3 diş ile biter, ortadaki yuvarlak ucundaki 2 dikenle daha uzundur; karapasın ön yan kenarları küçük dişlidir; kelipedler ortalama eşit boydadır, uzunlardır ve güçlü kıskaçlara sahiptir; telson geniş ve kare şeklindedir, uropod telson biraz kısadır; renk beyazımsı, mat yeşilden parlak sarıya değişir, bazen kahverengimsidir. Tehditler

Oksijensizlik.

Koruma Durumu Bölgesel güzeyde : EN (Karadeniz Kırmızı veri Kitabı), Ek 2 (Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajı Koruma Protokolü) Diğer Bilgiler Sportif balıkçılar tarafından yem olarak toplanma.

Mavi yengeç

Callinectes sapidus

Habitat Haliçlerde, sığ acısuların kıyı sularında ve denizlerin koylarında, kıyı çizgisinden yaklaşık 90 m derinliğe (genellikle 35 m derinliğe) kadar, çamurlu ve kumlu zeminlerde bulunur. Boyut

Karapas 9 cm uzunluğunda, 20 cm genişliğine ulaşır.

Morfoloji Karapas oldukça geniş, dış yüzey kabarık; ön kısımda 2 çıkıntılı ve üçgen şeklinde diş bulunur; karapasın ön-yan kenarları 9 dişlidir, en sondaki diş çifti oldukça uzun, güçlü ve belirgindir; gelipedler güçlü ve eşik boydadır, kıskaçlarda güçlü kesme dişleri bulunur, iç kenarında merusta 3 güçlü diken bulunur; yürüme bacakları basıktır, son çift bacak kürek şeklindedir; karapas grimsiden mavimsi griye, dikenlerin ucu kırmızıdır, yürüme bacakları mavi ve beyazdır. Uyarılar Kuzey ve güneybatı Atlantik’e özgü bir türdür, Karadeniz’e yüksek ihtimalle ballast suları ya da gemilere tutunarak geldiği, 1967 yılında rapor edilmiştir. Diğer Bilgiler Akdeniz’deki en istilacı yabancı türlerden biridir.

Pachygrapsus marmoratus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, haliçlerde, lagün kıyılarında; yarı kaarasal, kıyı çizgisindeki kayaların deliklerinde korunmuş yerlerde bulunur, mendireklerin ve iskelelerin yarıklarında, nadiren sadece birkaç metre derinlikteki kumluk zeminlerdeki taşların aldında, genellikle suyun dışında aktiftir, ara sıra suya girer. Boyut

Karapas 4 cm uzunluğuna ve 4.5 cm genişliğine varabilir.

Morfoloji Karapas nerdeyse kare şeklindedir, hafifçe uzunluğundan daha geniştir, üst yüzeyi düzdür ve birçok çıkıntılı yükselti bulunur; ön kısım neredeyse düz ve geniştir; ön-yan kenarlarda 3 sivri diş bulunur, sonuncusu en küçüğüdür; kelipedler güçlüdür, hagifçe eşit olmayan boydadırlar, erkeklerinki dişilerinkinden daha güçlüdür; yürüme bacakları düzleşmiştir, geniş ve serttir, son iki segmentin kenarları dikenlidir; renk menkşe rengi kahveden morumsu siyaha, sarımsı kahve desenler bulunur, bacaklar daha açık Tehditler

Kıyısal kirlilik, habitat kaybı, kışın olan don olayları, aşırı tatlı su girdisi.

Koruma Durumu Ek 2 (Karadeniz Biyoçeşitliliğini ve Peyzajını Korunma Protokolü)

Pavurya

Eriphia verrucosa

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; sığ kayalık zeminlerde karakteristik, kıyı çizgisinden 5 m derinliğe genellikle kaya yarıklarında, taşların altında ve denizbitkileri arasında bulunur. Boyut Karapas 8 cm uzunluğuna ve 10 cm genişliğine varabilir, genellikle 5-6.5 cm uzunluğundadır. Morfoloji Karapas altıgen şeklinde, üst yüzey hafif dışbükey, çapraz küre şeklinde yükseltiler; ön kısım geniş, ortası derin U şekilli çentikli, çentiğin her iki tarafı 5-7 arası çıkıntılı; ön-yan kenarlarda 5-6 arası sivri diken, ilk 3 çift diken taşır; kelipedler oldukça sağlam, tüberküllü, tüylü ve sağ soldan genellikle biraz büyük; gürüme bacakları güçlü ve kıllı; tüm vücudun rengi kahverengimsi kırmızıdan kahverengimsi yeşile, bazen karapasta sarı benekler veya lekeler bulunur. Tehditler

Ötrofikasyon, kirlilik.

Koruma Durumu EK 2 (Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajını Koruma Ptotokolü)

Pilumnus hirtellus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; kıyı çizgisinden 80 m derinliğe (genellikle 0-10 m) kadarki, çamurlu, kumlu, taşlı, kayalık zeminleri içeren çeşitli substratlarda, taşların altında veya alglerin arasında, sıklıkla midye yataklarında bulunur. Boyut

Karapas uzunluğu 2 cm’i, genişliği ise 3 cm’i bulur.

Morfoloji Karapas uzunluğundan daha geniştir, gözlerin arası dişlidir, sırt yüzey sopa şeklinde kıllarla kaplıdır, ön-yan kenarlar 5 sivri dişli, üst kısım 2 küçük dişlidir; kelipedler güçlü ve eşit olmayan boydadır, küçük olan pürüzlü tüberküllü yüzeylidir; yürme bacakları kısmen güçlüdür, terminal segmentin uçları eğiktir ve oldukça sivridir; uzuvlar birçok sopa şeklinde kıl ile kaplanmıştır; karapas renki kırmızımsı kahve, kelipedlerin dış yüzeyi kahverengi veya mor, iç yüzeyleri ise turuncu veya kremdir. Tehditler

Kıyısal kirlilik ve habitat kaybı.

Teke

Palaemon elegans

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, hallerde, nehir ağızlarında, lagün kıyılarında; sık sık taşlık havuzlarda, kıyıdaki kayalık, taşlı veya kumlu zeminlerde, genellikle taşların ve kayaların altında, alglerin olduğu yerlerde ve denizçayırları yataklarında ve yapay sert zeminlerde, kıyı çizgisinden 10 m derinliğe sığ sularda bulunur. Boyut

Toplam uzunluğu 6 cm’e erişir.

Morfoloji Rostrum kısmen düz, sertçe yan taraflara uzamış, üst uçta 7-9 arası, alt uçta 3 (2-4 arası da olabilir) dişe sahip, ucu iki kısma bölünmüş; ilk ve ikinci çift yürüme bacakları kıskaçlarda sonlanır, ikinci çift ilkinden daha büyüktür; telsonun kenarlarında 2 çift diken bulunur; yarı transparandır, karapas ve abdomen siyah renkli şeritlidir, bacaklar sarı üzerine mavi bantlıdır. Koruma Durumu Ek 4 (Karadeniz Biyoçeşitliğini ve Peyzajını Koruma Protokolü)

Teke

Palaemon serratus

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında, haliçlerde, nehir ağızlarında,acısu lagün kıyılarında; sulardan 40 m derinliğe, algle kaplı kayalık ya da taşlık zeminlerde, kayalık havuzlarda, denizçayısı (Zostera spp.) yatakları arasında yaygındır. Boyut

Toplam uzun 10 cm’e ulaşabilir, genellikle 5-8 cm arasıdır.

Morfoloji Rostrum yukarı doğru kıvrık, ön kısmın üst kenarı dişsiz, üst kısımda 6-8 arası diş (genellikle 7) vekarın kısmının uçlarında 4 veya 5 diş bulunmakta, uç kısımlar genellikle ikiye ayrılmış; birinci ve ikinci çift yürüme bacakları kıskançlarda sonlanır, ikinci çift bacaklar laha büyük; telsonun yan kısmı 2 çift dikenli; yarı transparan, karapas ve karın kısmı kahverengi-kırmızı çizhili desenli, çizgiler karapasta eğik ya da yatay ama karın kısmında dikey şekilde, bacaklar kırmızı bantlı sarı renkte.

Yalama

Xantho poressa

Habitat Deniz ve acısu kıyılarında; taşlık zeminlerde, kıyıdan 3 m derinliğe (istisna olarak 20 m’ye) kadar çamurlu veya siltli kumluk sığ sularda genellikle taşların altında saklanır, ayrıca Mytilus galloprovincialis midye yataklarında da yaygındır. Boyut Karapas 2.5 cm uzunluğunda, 4 cm genişliğinde olabilir, genellikle 1.5-2 cm uzunluğundadır. Morfoloji Karapas enine oval, uzunluğundan daha geniş, üst yüzey kısmen düz ve pürüzsüz; ön taraf geniş, hafifçe sivri ve aşağı bükülmüş, iki kısa V şekilli çentikle ikiye bölünmüş; üst-yan kenarlarda dört yumuşak diş, ilk ikisi zor farkedilebilir; kelipedler güçlü, neredeyse eşit olmayan boylarda; yürüme bacakları kısa, pürüzsüz, seyrek olarak kıllı; renk değişken, genç bireylerde çeşitli renkler, yetişkinlerde koyu kırmızımsı kahve benekli koyu gri veya kahvemsi. Tehditler

Kirlilik, oksijensizlık, siltasyon

Koruma Durumu Ek 2 (Karadeniz Biyoçeşitliliği ve Peyzajını Koruma Protokolü)

Deniz Yıldızı, Deniz Kestaneleri, Deniz Hıyarları

Deniz hıyarı

Yılan denizyıldızı

Deniz yıldızı

Dikenli denizyıldızı

Deniz hıyarı

Stereoderma kirchsbergii

Habitat Bu tür genellikle Atlantik Okyanusu, Akdeniz ve Karadeniz`dedir.Alg ve midye yataklarında 50- 80 m`de bulunur. Boyut

1.7 cm uzunluğuna varabilir.

Morfoloji Bu türün 10 tentakülü vardur. Zigzak şeklindeki tek radyal çizgilerde tüp ayaklar çıkıntılıdır. Vücut duvarı yoğun kalker birikiminden ötürü kalındır. Rengi pembemsi kırmızıdır. Diğer Bilgiler Bentik, süzerek beslenir.

Deniz yıldızı

Asterias rubens

Habitat Çoğunlukla Atlantik Okyanusu’nun kuzeydoğusunda bulunur. Akdeniz’deki ilk kayıt 1990 yılında Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’ndandır. Çeşitli derinliklerde kayalık sahillerde bulunur. Boyut

10-20 cm arasındadır

Morfoloji Kollar orta diskten belirgin bir şekilde ayrılmamıştır. Rengi kırmızı, mor, mavi, yeşil, sarı ve turuncu olabilir, derin sularda yaşayan bireyler soluk renklerdedir. Diğer Bilgiler Mytilus galloprovincialis üzerinden beslenmesi bu türü ekonomik yönden negative etkiler.

Dikenli denizyıldızı

Marthasterias glacialis

Habitat Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz boyunca dağılım gösterir. Kayalık ve parçalanmış malzemelerin bulunduğu diplerde görülür. Boyut

Boyu 25-30 cm’e kadardır.

Morfoloji Dikenli denizyıldızı neredeyse silindirik ve sivri uçlu kollara sahiptir. Vücudu uzunlamasına büyük diken setleriyle çevrilidir. Rengi yeşilimsiden kırmızımsı-kahverengine değişir. Tehditler

Siltasyon, kum tarama ve troll avcılığı

Yılan denizyıldızı

Amphipholis squamata

Habitat Dünya denizlerinin ılıman, sıcak ve tropik sularında kosmopolitan bir türdür. Gelgit bölgesinden 200 m’ye kadar bulunur. Gelgit bölgesinde ve sığ sularda; taşların altında, kaya göletlerindeki bitkilerde ve çoğunlukla kumlu zeminlerde bulunur. Ayrıca algli ve yosun hayvancıklarının bulunduğu alanlarda görülür. Boyut

Kol uzunluğu 20 mm, disk genişliği 2.5 mm’ye varabilir.

Morfoloji Disk belirgin pullarla ve D şeklinde dairemsi zırhlarla kaplı. Disk benekli mavi-gri ve pembe. Kollar koyu benekli. Tehditler

Anoksik şartlar bu tür üzerinde negatif etkili.

Diğer Bilgiler Bu tür yeşil ışık ile ışıldar, hermafrodittir.

Sünger

Karadeniz süngeri

Turuncu sünger

Yumuşak sünger

Karadeniz süngeri

Dysidea fragilis

Habitat Sert zeminlerde, gelgit bölgesinde özellikle kapalı alanlarda kayaların üzerinde bulunur. Boyut

3-5 cm uzunluğundaki tüplerden oluşan koloniler halinde bulunur.

Morfoloji Yüksek elastisite ile oluşmuş yoğun lobludur, renk beyazımsı ya da gri, bazen hafif mavimsi ve kahverengimsi. İskelet spikülsüzdür. Diğer Bilgiler Özellikle Karadeniz’in sert zeminlerinde oldukça yaygındır.

Turuncu sünger

Suberites domuncula

Habitat Genellikle çamurlu yerlerde, sert materyallere ya da Gastropod kabuklarına tutunmuş olarak bulunur. Boyut

3-5 cm çapında küresel genişliğindedir.

Morfoloji Renk yoğun turuncu ama bazen çamur nedeniyle gridir. Yüzey pürüzsüzdür. Kolayca kırılabilir yapıdadır. İskelet 300-500 mikron uzunluğundan tilositlere sahiptir.

Yumuşak sünger

Haliclona spp.

Habitat Sert zeminde, özellikle kayaların ışık almayan taraflarında. Litoral bölgede bulunur. Boyut

Koloni 5-8 cm arasındadır, ancak daha büyük olabilir.

Morfoloji Vücut yumuşak ve kırılgan yapıdadır. Renk kırmızımsı, gül rengi- kahrengimsi olmak üzere türe göre değişir. Oskulum açıklıkları 0.5-2 mm arasındadır. Oskulum çevresi nokta şeklinde kabartılıdır. Spiküller uzun oks şeklinde ancak mikroskop ile Diğer Bilgiler Karadenizde, H. fulva, H. rosea, H. alba, H. aquaeductus, H. cratera and H. grossa türleri rapor edilmiştir, ancak dış görünüşüne bakarak tanımlamak zordur.

Diğer

Benekli kaplumbağa

Liken

Damalı su yılanı

Deniz gülü

Benekli kaplumbağa

Emys orbicularis

Habitat Hem acısuları hem tatlısuları içeren kıyısal sulak alanlar dahil olmak üzere esas olarak sulak alanlarda yaşarlar. Yarı denizel olarak değerlendirilirler. Boyut

12 cm`den 38 cm`e uzunluktadırlar.

Morfoloji Avrupa gölet kaplumbağası orta boy bir kaplumbağa türüdür ve dağılımına göre değişir. Kabuk sarı benekli yeşil izlerle kaplı kahverengidir. Kabuğun alt kısmı koyu benekli sarımsı veya kahverengidir. Derisi yeşilimsi-kahveden siyaha değişir, sarı benekler ve çizgiler mevcuttur. Tehditler

Süs hayvanı olarak toplama.

Damalı su yılanı

Natrix tessellata

Habitat Nehir, dere veya göllere yakın yaşar, aynı zamanda nehir ağızlarına yakın deniz kıyılarında bulunur. Tuzluluk değişimlerine toleranslıdır. Boyut

1-1.3 m uzunluğunda.

Morfoloji Renk grimsi yeşilden, kahverengiye veya neredeyse siyaha değişir, arka kısmında koyu benekler bulunur. Karın kısmı siyah benekli sarı veya turuncudur. Tehditler

Direk öldürme

Diğer Bilgiler Bu yılan zehirli değildir. Savunma olarak kloaktan kötü bir koku yayar. Diğer savunma taktiği ölü taklididir.

Deniz gülü

Actinia equina

Habitat Akdeniz, Ege, Karadeniz ve yoğun olarak Marmara Denizi`nde bulunur. Sığ sublitoral bölgelerdeki ve gelgit bölgelerinde i kayalıklarda ve yarıkla bulunur. En korunaklı bölgede en yoğun olmakla birlikte, kayalık kıyılarda yaygındır ve sıcaklık-tuzluluk değerlerinin anormal dalgalanmasına karşı toleranslıdır. Boyut Kaide kısmı yapışkan ve emici şekilde, 50 mm`ye kadar genişlikte, sütun yumuşak ve 70 mm`e kadar yükseklikte. Morfoloji Tentaküller 5-8 halkadan oluşur, tentaküller hayvan rahatsız edildiğinde hızlıca kıvrılır. Renk değişkendir; kahverengi, kırmızı, turuncu ve yeşil olabilir. Genetik çalışmalar Atlantik ve Akdeniz popülasyonlarının farklı olduğunu göstermiştir.

Liken

Xanthoria calcicola

Habitat Geniş alana yayılmıştur ama yoğun olarak güneydoğuda bulunur. Kayaların yüzeyine yakın yerlerde, kalsiyumca zengin taşlıklarda ve besince zengin yüzeylerde Morfoloji Turuncu-sarı tallus, bazen düzleşmiş ve lobumsu. Disklerin kenarları pürüzlü.