Nauka gry na gitarze Podręcznik zawiera :
Informacje na temat gitar i budowy Przykłady znanych melodii ( tabulatury ) Chwyty Symbolika tabulatur Postawa do gry
Weronika Gołaszewska i Magda Czoik
Spis treści: Rozdział 1 Budowa gitary Rozdział 2 Postawa do gry oraz sposób trzymania instrumentu Rozdział 3 Podstawowe chwyty Rozdział 4 Bicie Rozdział 5 Pierwsza piosenka Rozdział 6 Tabulatura Rozdział 7 ,,Dziwne” znaki na tabulaturze Rozdział 8 Znane melodie Rozdział 9 Chwyty ciąg dalszy Rozdział 10 Piosenka
Rozdział 1
* Budowa gitary
Zacznijmy od podstawowej części, a mianowicie opisu budowy gitary, który jest niezbędny do dalszej nauki. Poniżej przedstawiam gitarę klasyczną:
Główka- element dekoracyjny, znajdujący się na końcu każdej gitary. Na niej właśnie prezentuje się nazwa firmy, która wyprodukowała Twoją gitarę. Tutaj także zamocowane są stroiki. Stroiki- zwane są czasem kluczykami. Jest ich sześć (zazwyczaj). Są to mechanizmy, na których nawinięta jest struna. Kręcąc nimi możemy odpowiednio naciągnąć lub luzować strunę. Aby nastroić gitarę należy zakupić stroik (czyli urządzenie elektroniczne). Jak to zrobić pokażę na dalszych stronach podręcznika. Gryf (ze strunami) znajdują się na nim progi, przed którymi w zależności od chwytu, kładziemy palce lewej dłoni. Często zdobią go kropki, które pozwalają nam na łatwiejsze odnalezienie interesującego nas progu. Progi- metalowe elementy na gryfie gitary. Określają w którym miejscy znajduje się dany dźwięk. Każdy następny próg to wysokość 1 półtonu. Im bliżej znajdują się pudła rezonansowego, tym bliżej są względem siebie położone. Pudło rezonansowe- część gitary, która współpracuje ze strunami. Wzmacnia ono wydobywany dźwięk podczas szarpania strun. Pudło rezonansowe często wykorzystuje się także jako dodatkowy efekt perkusyjny przy graniu techniką fingerstyle.
Otwór rezonansowy- wpada do niego dźwięk, który następnie jest wzmacniany. Zaglądając do środka możemy najczęściej dostrzec nalepkę firmową gitary. Uważaj, ponieważ lubią do niego wpadać kostki Mostek- Drewniany element przenoszący drgania ze strun do pudła rezonansowego. Znajdują się w nim również kołeczki, które unieruchamiają końcówki strun.
Dodatkowe wyposażenie: - pasek do gitary (pozwala na grę w pozycji stojącej, bardziej komfortową) - kostka (plastikowa płytka do szarpania struny, najczęściej ma kształt trójkąta równoramiennego o zaokrąglonych bokach, wyróżniamy różne grubości) - kapodaster (służy do wydobycia wyższych dźwięków) - tuner gitarowy (inaczej stroik, pozwala na nastrojenie gitary) - statyw do gitary (pozawala na jej ustawienie w pozycji pionowej, posiada podpórkę do gryfu)
Rozdział 2
* Postawa do gry oraz trzymanie gitary
Podczas grania ważne jest to, aby mieć dużo miejsca i usiąść wygodnie. Aby zapewnić sobie komfort gry, lewa noga musi być nieznacznie podniesiona tak, aby główka gitary była na wysokości głowy grającego. Dlatego też warto zaopatrzyć się w mały stołeczek lub pudełko (wówczas lewa noga ma znajdować się ok. 15 cm nad ziemią). Można także zakupić tzw. podgitarnik, który jest zamontowany (jak sama nazwa wskazuje) pod gitarą. Wówczas nie musisz dźwigać nogi, co ma ogromne znaczenie, gdyż uniesiona noga wywiera spory nacisk na część lędźwiową kręgosłupa. Ta pozycja wykorzystywana jest przez gitarzystów klasycznych, natomiast gitarzyści akustyczni lub elektryczni częściej wykorzystują pozycję, w której pudło rezonansowe gitary oparte jest na udzie. Najlepiej ćwicz w takiej pozycji, w jakiej później masz zamiar grać.
Trzymanie gitary Osoby praworęczne nie będą miały z tym kłopotów. Główka gitary powinna mieć zwrot w lewą stronę. Palce lewej ręki będą wykorzystywane do przyciskania strun do gryfu. Musisz jednak pamiętać o tym, żeby były one ustawione w pozycji tzw. koszyczka (czyli lekko uniesione i wygięte), aby nie zahaczały o sąsiednie struny. Jeśli chodzi o kciuk- powinien on być wyprostowany i przylegać do tylnej części gryfu. Nie jest to jednak konieczne podczas gry na gitarze akustycznej, ponieważ mają one węższy gryf i gitarzyści często obejmują je kciukiem.
Koszyczek
Jeśli jesteś osobą leworęczną, będziesz miał pewien kłopot. Wówczas masz dwa wyjścia : Możesz uczyć się grać jak osoby praworęczne Możesz robić wszystko odwrotnie , przełożyć struny i trzymać gitarę „ do góry nogami ‘’ Poniżej przedstawiam prawidłowe trzymanie piórka:
Rozdział 3
* Podstawowe chwyty.
Zacznijmy od ponumerowania poszczególnych palców:
1 palec wskazujący 2 palec środkowy 3 palec serdeczny 4 palec mały
Uwaga: Podczas trzymania chwytów kciuk nie jest brany pod uwagę, dlatego też jeśli jest mowa o palcu 1- wówczas chodzi o palec wskazujący. Podstawowe chwyty: a-moll
Kropki oznaczają miejsce, gdzie należy docisnąć palcem strunę. Kropka znajdująca się najwyżej znajduje się na drugiej strunie od dołu (tzn. jeśli trzymasz gitarę, pierwszy palec połóż na drugiej strunie pierwszego progu- kreski pionowe na wykresie oznaczają właśnie progi ), druga kropka (patrząc od góry) oznacza palec 2. Tak więc dociskamy go na trzeciej strunie progu drugiego. Zawsze postępujemy tak, jak wskazane jest to na wykresie. E-dur
1 – trzecia struna progu 1
2- czwarta struna progu 2 3- piąta struna progu 2 Dla ułatwienia dodam, że ten chwyt jest podobny do poprzedniego i chwytając a-moll wystarczy każdy palec przesunąć o jedną strunę w górę, aby otrzymać E-dur d-moll
Powyższe chwyty wystarczą do zagrania pierwszej piosenki. W następnym rozdziale poznamy odpowiednie bicie do niej.
Rozdział 4
* Bicie Żeby poznać najbardziej popularne bicia gitarowe, musimy najpierw wiedzieć jak ułożyć palce i uderzać nimi w struny. Otóż palce: wskazujący, środkowy i serdeczny (prawej dłoni) oraz w zasadzie mały, złączamy razem. Kciuk powinien znajdować się pod nimi. Wówczas uderzamy w struny tymi czterema palcami (w zasadzie paznokciami). Jeśli robimy to z góry do dołu, używamy do tego powyżej wymienionych palców. Podczas robienia tego od dołu, używamy kciuka. Najbardziej popularne bicia: Powinieneś pamiętać o tym, że do każdej piosenki jest inne bicie. Po jakimś okresie nauki będziesz umiał sam je sobie ustalać. Jednakże wyróżniamy także bicia podstawowe:
Bicie na 3/4
Strzałki wskazują na kierunek uderzenia strun: jeśli strzałka ma zwrot w dół, oznacza to, że powinno się uderzyć w struny od góry do dołu, jeśli strzałka wskazuje górę, wtedy należy uderzyć w struny od dołu (pamiętając o odpowiednim ułożeniu palców). Bicie na 4/4 Jest ono potrzebne do wielu piosenek:
Rozdział 5
* Pierwsza piosenka
Do tego rozdziału możesz przejść wtedy, gdy przyswoisz sobie poznane wcześniej trzy chwyty, a także bicie na ¾ (które będzie tutaj wykorzystywane). Pierwszą piosenką będzie ,,Gdybym miał gitarę” Poniżej zamieszczam pierwszą zwrotkę i refren. Obok tekstu rozpisane są chwyty ( E- E dur a to chwyt a moll d- d moll), kiedy przejdziesz do odpowiedniego słowa, wówczas musisz zmienić ułożenie palców i chwycić odpowiedni chwyt. Dlatego warto najpierw poćwiczyć szybką zmianę poznanych chwytów.
Oto tekst:
Gdybym miał gitarę a To bym na niej grał E a Opowiedziałbym o tej miłości d a Którą przeżyłem sam E a A wszystko te czarne oczy a Gdybym ja je miał E a Za te czarne cudne oczęta d a Serce, duszę bym dał E a
Zmieniamy chwyty na słowach: Pierwsza linijka cała chwyt a-moll Druga linijka: to bym na niej E-dur, grał a-moll Trzecie linijka: opowiedziałbym d o tej miłości a Czwarta linijka: którą przeżyłem E sam a W refrenie także zmieniamy chwyty na podobnej zasadzie, musisz tylko wyczuć zmianę dźwięku. Mam nadzieję, że szybko przyswoisz sobie powyższą piosenkę. Można ją także grać za pomocą bicia 4/4
Rozdział 6
* Tabulatura Czym jest właściwie tabulatura? Otóż jest to specjalny sposób zapisu nut wykorzystujący litery i cyfry. Obecnie jest to sposób zapisu notacji dla instrumentów szarpanych (dla nas akurat gitary). Pozwala na odczyt dźwięków bez znajomości nut. Posiada wiele oznaczeń związanych ze sposobem wydawania dźwięku związanych tylko z instrumentami szarpanymi (np. slide (glissando), hammering, tapping). W celu dokładnego zapisu rytmiki utworu pod danym dźwiękiem umieszcza się graficzne, umowne lub ułamkowe oznaczenia długości trwania danego dźwięku. W następnym rozdziale krótko omówimy symbole na tabulaturze, teraz natomiast nauczysz się jej odczytywania. Oto przykład tabulatury:
Litery po prawej stronie oznaczają nazwy strun, kolejno: Struna najwyżej (E1) jest to struna najcieńsza, znajdująca się na samym dole naszej gitary, powyżej jest struna B, później G, następnie D, przedostatnia to A i ostatnia (E6)- jest to struna najgrubsza, na samej górze (na naszej tabulaturze znajduje się jednak na dole). Żeby nauczyć się odczytywania takiej tabulatury, najpierw należy zapamiętać litery przyporządkowane każdej strunie gitary. Czasem spotkasz się z innymi oznaczeniami np. (od najcieńszej) e, H, D, G, A, E. Widoczna jest tutaj zamiana oznaczenia struny B na H.
Jak odczytywać tabulaturę? Jak już wcześniej wspomniałam, litery po prawej stronie to oznaczenia strun. Co symbolizują natomiast poziome kreski oraz cyfry? Te ,,kreski” to nic innego jak struny (poziome). Natomiast cyfry ukazują nam na którym progu przycisnąć daną strunę. Na przykład: e|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| H|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| G|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| D|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| A|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-5-5-4---|--4--2--0-----| E|---------2-2-----|---------2-2-----|-----------------|-----------3--|
Tutaj pokazane jest uderzenie najpierw strunę A pustą (cyfra 0 zawsze oznacza uderzenie bez dociskania struny) i powtarzamy to dwa razy. Następnie uderz strunę A, tym razem jednak dociśniętą na progu 2 (dwa razy). Później
robimy to samo, ale ze struną E na 2 progu- co oznacza cyfra 2. Teraz powinniśmy kontynuować grę na strunie A (pustej) itd. Zanim przystąpisz do gry danego utworu musisz znać wybraną melodię, żeby wiedzieć w jakim rytmie uderzać poszczególne struny. Uwaga ! Tabulaturę czyta się od lewej do prawej. Układ przypomina rzut prostopadły na gryf gitary, gdzie pudło znajduje się po prawej stronie. Najpierw patrzymy na cyfry znajdujące się po lewej stronie i kolejno przeskakujemy do strony prawej, w górę i w dół. Przykład: e|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| H|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| G|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| D|-----------------|-----------------|-----------------|--------------| A|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-----0---|-0-0-2-2-5-5-4---|--4--2--0-----| E|---------2-2-----|---------2-2-----|-----------------|-----------3--|
Najpierw patrzymy na to, co jest wysunięte najbardziej w lewą stronę. Tutaj mamy najpierw strunę A i uderzamy ją dwa razy pustą, potem dwa razy na 2 progu. Teraz jednak widzimy, że poniżej też znajdują się dźwięki. ,,Przeskakujemy” więc na strunę E dwa razy na 2 progu i dalej znów struna A. Należy pamiętać o tej kolejności uderzania strun. Rozpoczyna zawsze dźwięk pierwszy po lewej stronie na dole, później ,,jedziemy” do prawej pamiętając o dźwiękach znajdujących się wyżej i niżej. Nie zawsze jednak na tabulaturze znajdziesz same cyfry. W kolejnym rozdziale poznasz podstawowe symbole.
Rozdział 7
* ,,Dziwne” znaki na tabulaturze
Kiedy grasz dany utwór odczytując tabulaturę, wszystko idzie ,,jak po maśle”. Niestety do czasu, kiedy natrafisz na jakiś symbol… Co one dokładnie oznaczają? Wyróżniamy symbole podstawowe: h: hammer-on Na tabulaturze wygląda to tak: e--------------------------------------------------| H-------------5-6-6---6-8-5-5----------------------| G---5-7-7---7-------------------7-5-5h7------------| D-7------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------|
Litera h oznacza właśnie to, że masz tutaj wykonać hammer-on. Jest to dodatkowe wydobycie dźwięku bez szarpania kolejnej struny. Brzmi groźnie? Wcale takie nie jest. Musisz po prostu szarpnąć strunę G na progu 5, a następnie energicznym ruchem innego palca docisnąć strunę G na progu 7 (cały czas trzymając przyciśniętą strunę G na progu 5). Podsumowując hammer-on to wydobycie dodatkowego dźwięku, nie musisz tutaj szarpać struny, ale energicznym ruchem palca w nią
uderzyć, pamiętając o jednoczesnym trzymaniu G na progu 5. p: pull off Ta metoda jest bardzo podobna do poprzedniej, oznacza jednak nie uderzenie struny, ale jej puszczenie. W ten sposób także można otrzymać dodatkowy dźwięk. Na przykład dociskasz strunę A dwoma palcami jednocześnie (może to być dociśnięcie tej struny na progu 5 i 7). Wówczas szarpiesz strunę i puszczasz energicznym ruchem palec dociskający ją na progu 7. Natomiast palec na progu 5 dalej pozostaje. b: podciągnięcie (blending) Przy podciągnięciu musisz wiedzieć do jakiego dźwięku podciągasz. Gdy już to sprawdzisz ten efekt zapisujesz jako: E----------------------------------------B-----------------7b9------------------G----------------------------------------D----------------------------------------A----------------------------------------E----------------------------------------Co oznacza: uderz dźwięk na 7 progu struny B (f#) następnie podciągnij do takiej wysokości by uzyskać dźwięk odpowiadający progowi 9 (g#). Natomiast taki zapis: E---------------------------------------------------------B------7b9--9r7--------------------------------------------
Oznacza najpierw podciągnij f# do g#, a następnie (trzymając podciągnięcie) uderz strunę raz jeszcze i opuść. s: slide czasem też / lub \
/ oznacza pociągnięcie w górę (czyli od lewej strony do prawej, od bliższego progu do tego leżącego dalej) \ oznacza pociągnięcie w dół (od progu leżącego dalej do tego bliżej główki) Przykład: E----------------------------------------------------------B------7/9-----------------------------------------------G---------------------------------------------------------D---------------------------------------------------------A---------------------------------------------------------E---------------------------------------------------------Tutaj musisz przycisnąć strunę B na progu 7, a następnie nie odrywając palca od struny ,,przejechać” nim do progu 9 tej samej struny. Są to podstawowe oznaczenia, z jakimi możesz się spotkać. Czasem także dźwięki, które powinieneś wydobyć znajdują się pod sobą, co oznacza, że musisz zrobić to równocześnie: E----3---------------------------------------------------B----3---------------------------------------------------G----4---------------------------------------------------D----5---------------------------------------------------A----5---------------------------------------------------E----3---------------------------------------------------zapisujesz jako:
Jest to proste G barre. Co to są chwyty barre ? Są to chwyty z wykorzystaniem palca wskazującego, który przyciska wszystkie struny od góry do dołu na danym progu. Reszta palców ma układ normalny, określony dla danego chwytu.
E--------3-----------------------------------------------B-------3------------------------------------------------G------4-------------------------------------------------D-----5--------------------------------------------------A----5---------------------------------------------------E---3----------------------------------------------------Powyższy rysunek to zagranie wszystkich dźwięków jako akord. Następny rozdział na Ciebie czeka Przejdź do niego po przyswojeniu powyższych symboli.
Rozdział 8
* Znane melodie Poniżej zobaczysz kilka utworów zapisanych za pomocą tabulatury. Piraci z Karaibów
e--------------------------------------------------| H-------------5-6-6---6-8-5-5----------------------| G---5-7-7---7-------------------7-5-5h7------------| D-7------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------| e--------------------------------------------------| H-------------5-6-6---6-8-5-5----------------------| G---5-7-7---7-------------------7-5-7~~------------| D-7------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------| e-----------------------5-6-6---5---5--------------| H-------------6-8-8---8-----------8----------------| G---5-7-7---7-------------------------7------------| D-7------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------| e----------5-6-------------------------------------| H---6-8-8------------6-5-5-------------------------| G-7------------7---7---------7-5-5h7---------------| D--------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------|
e--------------------------------------------------| H-10-11--------------------------------------------| G-------14-14-14-14\12---12-10-9-10-9-7------------| D--------------------------------------------------| A--------------------------------------------------| E--------------------------------------------------|
Wlazł kotek na płotek e|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------| H|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------| G|--0--------|-----------|------0----|--0--------|-----------|-----------| D|-----2--2--|--3--0--0--|----2------|-----2--2--|--3--0--0--|----2------| A|-----------|-----------|--3--------|-----------|-----------|--3---3----| E|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|-----------|
Oda do radości e|-----------------------------------------------| H|--0--0--1--3--3--1--0--------------0--0--------| D|-----------------------2--0--0--2--------2-2---| G|-----------------------------------------------| A|-----------------------------------------------| E|-----------------------------------------------| e|-----------------------------------------------| H|--0--0--1--3--3--1--0--------------0-----------| D|-----------------------2--0--0--2-----2--0-0---| G|-----------------------------------------------| A|-----------------------------------------------| E|-----------------------------------------------| e|-----------------------------------------------| H|--------0-------0-1-0-------0-1-0--------------| G|--2--2----0--2--------0--2---------2--0--2-----| D|--------------------------------------------0--| A|-----------------------------------------------| E|-----------------------------------------------| e|-----------------------------------------------| H|--0--0--1--3--3--1--0--------------0-----------| D|-----------------------2--0--0--2-----2--0-0---| G|-----------------------------------------------| A|-----------------------------------------------| E|-----------------------------------------------|
Koziołek Matołek e|------------------8-----8-----8----| H|-------5-6-5--------8-----8-----8--| G|--5-7-----------5-----5-----5------| D|-----------------------------------| A|-----------------------------------| E|-----------------------------------|
Mazurek Dąbrowskiego e|-------------5-------|-------------| H|-5-6-8-8-8-5---8-6-5-|-----8---6-5-| G|---------------------|-7-7---7-----| D|---------------------|-------------| A|---------------------|-------------| E|---------------------|-------------| e|-------------5-------|-------------| H|-5-6-8-8-8-5---8-6-5-|-----8-------| G|---------------------|-7-7---4-7-5-| D|---------------------|-------------| A|---------------------|-------------| E|---------------------|-------------| e|-------------------5-5----------8~-77-5-------------| H|-----6-6-5--6-66-6-----8~~--5-8----------88-6-------| G|-7-7------------------------------------------4-7-5-| D|----------------------------------------------------| A|----------------------------------------------------| E|----------------------------------------------------|
Miłej gry
Rozdział 9
* Chwyty ciąg dalszy
Witam. W tym rozdziale poznasz o wiele więcej chwytów, które pozwolą na zagranie innych piosenek.
Tabela chwytów:
A
C
A7
C7
B
D
D7
e
E7
G
G7
F Niektóre z akordów mogą Ci sprawiać problem, jednakże nie poddawaj się. Nie musisz uczyć się ich od razu na pamięć, na razie przyswajaj sobie te, które są niezbędne do zagrania Twojej ulubionej (lub niekoniecznie) piosenki.
Rozdział 10
* Jeszcze jedna piosenka :D The Cranberries- Zombie e
C
Another head hangs lowly G
D
Child is slowly taken
And the violence caused such silence
Who are we mistaken
e But you see, it's not me C it's not my family G in your head, in your head D they are fighting
With their tanks, and their bombs,
and their bombs, and their guns
In your head, in your head they are cryin'
Ref: e
C
In your head, In your head G D Zombie, zombie zombie
What's in your head, in your head
Zombie, zombie, zombie
Na koniec dodam jeszcze, że chwyty ‘dur’ są zapisane wielką literą, a ‘mol’- małą. C.d. nastąpi