Acerca de un
REFUGIO
verano 2016
Refugio – een project voor reizigers Refugio (Spaans voor toevluchtsoord en onderdak voor pelgrims) is een project waarbij zowel de makers als de deelnemers zich verhouden tot tijd en ruimte. Een schuilplaats, door een architect ontworpen én gebouwd, biedt gedurende een paar maanden een overnachtingsplek op een geheime locatie, ergens in Nederland. Refugio – het achterliggende verhaal Refugio confronteert de zoekende mens met het zo georganiseerde en gecontroleerde leven. Door het sobere karakter van de overnachtingsplek (geen stromend water, licht en wc) vormt de Refugio een contrast met het gemak van alle luxe die wij zo vanzelfsprekend vinden in ons dagelijks leven. De stilte en schoonheid van de locatie nodigen uit tot bezinning. Refugio laat de bezoeker even stil staan in een tijd waarin alles aan verandering onderhevig is. Vinden begint bij loslaten was het thema van Refugio #1. Kom los van je gebaande, vertrouwde paden en sla een onbekende weg in om tot mooie, onverwachtse dingen te komen. Maar… houd ook vast aan je idealen, de weg die je hebt ingeslagen. Niet opgeven maar doorgaan. Vasthouden! Het thema van Refugio #2, omdat het soms ook ‘gewoon’ hard werken is om ergens te komen. Deze twee ogenschijnlijk tegengestelde thema's komen samen in Refugio #3, middels het thema Balans. Refugio #3 – Daar… op de plek waar alles samen komt De reis naar het onbekende is bij deze editie verbonden met de persoonlijke zoektocht van de mens om tot een kern te komen, op zoek naar zijn beweegredenen. Hij laveert tussen loslaten en vasthouden om tot antwoorden te komen. Zoekend naar balans, daar… op de plek waar alles samen komt.
Refugio is een project van DEBOKOFHETLOKET / Eva Blaak (Heelweg) en OP DE DIJK / Léonie Dijkema (Nieuw Annerveen) in samenwerking met Bronsvoort Blaak Architecten (Amerongen).
refugio -> In vervolg op de overnachting van 26 juli 2016
november 2016
Soms ben je al op reis zonder dat je weet dat je onderweg gegaan bent. Deze reis begon in 2012 toen Bronsvoort Blaak Architecten hun bouwwerk voor het project refugio inbracht in de BNAcompetitie 'Gebouw van het Jaar'. Medio 2013 starten Silvester van Veldhoven en Marian van Leeuwen met de renovatie, verbouwing en transformatie van de oude stoomwasserij 'De IJsselstroom' aan de Vliegendijk te Zutphen. Bij een bezoek spraken we over mogelijkheden en programmatische aanvulling van het project. We volgen het transformatieproces van de oude wasserij. Medio 2014 maak ik de dag na een bezoek aan Zutphen een schets op de achterkant van de krant. In vervolg start ik de zoektocht naar de opgeslagen beelden en het bijbehorende verhaal. Via het architectenbureau kom ik uit bij de kunstenares Eva Blaak, die in samenwerking met LĂŠonie Dijkema het creatieve team vormen achter het bouwwerk. In het contact dat ontstaat wordt duidelijk dat het bouwwerk een tijdelijkheid had. Het enige dat vervolgens overblijft zijn de verhalen, de foto's en de herinneringen. Mooi concept! Open Atelier bij de De bok of Het Loket. We combineren een bezoek aan De IJsselstroom met een bezoek aan het atelier van Eva in Heelweg.
Mei 2016 Refugio #3 opent haar deuren voor een overnachting. Volg de instructies. In de week voorafgaande aan uw reis ontvangt u een kaart met de locatie, een toegangscode en andere informatie. ____________________________________ 25 juli 2016 De verjaardag van mijn zusje. Het bos is al vochtig van de regen als we beginnen met de zoektocht naar onze refugio. Een kaart met structuren, knooppunten van paden, een weg zonder aangebrachte markeringen. In een productiebos zijn er paden gemaakt door de grote machines, die geen pad zijn. Onderweg begint het te miezeren. Onze app gaf dit niet aan en we nu blijken onvoldoende voorbereid. Eerder kwamen we met de Tom-Tom op de ontsluitingsweg, maar werd het huisnummer niet herkent; een refugio heeft geen huisnummer. De geschreven instructie geeft de toegang echter perfect aan. Dit is dus de tweede keer dat de techniek niet toereikend is. De stemming daalt. De informatie op de kaart is multiinterpretabel en niet compleet. Of wel, maar voor ons niet vindbaar. Het rode huis staat in zijn geheel niet op de kaart. Een splitsing/kruising is onduidelijk en... het regent nu echt. Hadden we een zoektijd in gedachten? Valt de tijd tegen? Zitten we op de goede weg?
We worden nat, de spullen die we meedragen worden nat. Een sanitaire emmer blijkt geen gelukkige keuze voor het dragen van spullen. Net als grote open tassen... Gaat het goed komen? Is dit dat veld? In onze haast kiezen we voor een natte weg, dwars door het meer dan kniehoge gras. Op de terugweg van het water halen blijkt het kraantje van de in de refugio aangetroffen jerrycan te lekken. Het verhaal van de 'kruik die lek was' komt boven. In de refugio haak ik aan op het gemaakte ontwerp en... het maakproces. Er is verwondering? Waarom? Welke keuzes zijn er gemaakt en waarom? Ik analyseer de constructie. Hoe is er gespeeld met de balans? Wat is de invloed van de bereikbaarheid van de plek. Wij maakten de mooiste benadering, maar er blijkt ook een 'achterom'. Was dit noodzaak? Is de koppeling tussen hoofd en handen goed gelukt? De avond valt in. Stilte! Dageraad... deur open en nog even terug in de warme slaapzak. De volgende dag thuis, bij het wakker worden zijn er weer de stadse geluiden of beter stadse herrie van sirenes, verkeer, lege van de containers. Waar is die stratenmaker bezig?
Leven in cirkels
refugio EVENWICHT Waar we ook zijn, we maken of vinden ons eigen geluk SAMUAL JOHNSON
De kruik die stuk was Een waterdrager moet elke dag voor zijn meester naar de rivier om water te halen. Aan weerszijden van zijn lichaam hing een kruik aan een houten juk. De ene kruik was zo goed als nieuw, puntgaaf en zonder lek, de andere kruik was oud en gebarsten en hij verloor permanent water. Bij thuiskomst blijkt de helft van deze kruik soms al leeg te zijn en dat deed de oude kruik veel verdriet. Op een dag kan hij het niet meer voor zich houden en zegt tegen de waterdrager, meester ik schaam me zo. Maar waarom dan toch, vraagt de waterdrager. Omdat ik niet in de schaduw van uw andere kruik kan staan. Hij levert dagelijks de volle inhoud water af, terwijl ik onderweg steeds water verlies. O, maar dat wist ik immers al lang, antwoordt de waterdrager. En toch heb ik je al die tijd graag willen gebruiken. Zijn die mooie bloemen langs de weg je dan niet opgevallen? Ze groeien alleen maar aan jouw kant. Enige tijd geleden heb ik daar zaad uitgestrooid, jij hebt ze elke dag begoten en nu kan ik steeds een prachtig boeket plukken voor mijn heer. Een tijdje komt er geen antwoord van de gebarsten kruik, zo heeft hij het nog nooit bekeken. Hij heeft die bloemen wel zien groeien, maar dat zijn meester hem bewust in dienst heeft gehouden en dat hij hem ondanks alle gebreken toch kan gebruiken, dat was nog nooit bij hem opgekomen.
"We zien alleen datgene waarnaar we kijken. En kijken is een keuze." John Berger
'Daarom, ieder die deze woorden van mij hoort en ze in praktijk brengt, is als een wijze man die zijn huis op een rots bouwde. De regen kwam neer, de rivieren stegen en de wind blies en beukte tegen dat huis; maar het waaide niet om, want zijn fundering lag op een rots. Maar ieder die deze woorden van mij hoort en ze niet in de praktijk brengt, is als de domme man die zijn huis op het ijs bouwde,'
'Afstand schept nog steeds perspectief' De buitenwereld is onherbergzaam. Hij is gevaarlijk... Uit: Het huis aan de voet van de Tafelberg door Rachelle Greeff
PLEK
De plek is de kleinste ruimtelijke bouwsteen van een sociaal leven. De tafel is daar misschien wel de oervorm van. Hij concentreert de groep die er samen zit, maar biedt tegelijk uitzicht. Zelfs wie alleen en diep verzonken in zijn lectuur aan tafel zit, is door middel van de tafel met zijn omgeving verbonden. Door ruimtelijke geleding aan te brengen worden plekken afgeschermd en toch voldoende open naar de omgeving, daarmee wordt hun bruikbaarheid nog vergroot. De combinatie van geleding en verbinding is wezenlijk voor de beleving van ruimte van binnen naar buiten en weer terug.
Architectuur
“Home isn’t a place, it’s You”
Scheppen, markeren, sporen achter laten...
Niet het hebben en berusten, maar het groeien en het worden is de aard van de perfectie zoals in de cultuur tot uiting komt MATTHEW ARNOLD
The mind is like a parachute. It doesn't work if it isn't open Frank Zappa
COLOFON ArchitectuurNomaden is een merk van ALCUIN OLTHOF 'Ruimte beleven doe je door er door heen te bewegen' Met dank aan: Eva Blaak en LĂŠonie Dijkema voor het bieden van de mogelijkheid tot een unieke beleving.