Veerkracht en Geluk Domein: Veiligheid
Waarom word je van veerkracht gelukkig? Rotgesprek gehad met een klant, vervelende opmerking van een collega, fout gemaakt, te volle agenda. We ervaren allemaal wel eens stress, verlies of falen op het werk. Hoe we hiermee omgaan heeft een groot effect op ons geluk. We kunnen niet altijd kiezen wat er met ons gebeurd, we hebben wel een keuze in hoe we hier mee omgaan. Makkelijk gezegd, moeilijker gedaan. Echter onderzoek laat zien dat hoe je met tegenslag om gaat – je veerkracht – een skill is die je kunt ontwikkelen. Veerkracht is het vermogen om van onprettige ervaringen te herstellen én om prettige ervaringen wat langer vast te houden. Veerkracht zetelt in je brein en is een combinatie van aanleg én ervaringen tijdens je leven. Veerkracht betekent overigens niet dat je altijd maar sterk hoeft te zijn. Ons brein reageert op onprettige ervaringen als klittenband: opletten, vasthouden, blijf alert, hier dreigt gevaar. In ons brein begint de amygdala (de amandelvormige kern dicht bij de hersenstam) neuronen af te vuren. Je overlevingssysteem dat bedoeld is om adequaat op noodsituaties te reageren, treedt net als in de oertijd, in werking. Je hartslag en bloeddruk gaan omhoog, je waarneming verscherpt, je ademhaling versnelt en je adrenaline begint te stromen. Dit kan ook al gebeuren bij een onprettige gedacht: ‘oh, dadelijk krijg ik weer een moeilijke klant’. Deze neuro-hormonale reactie is normaal, maar zorgt er wel voor dat het tijd kost om van een onprettige ervaring te herstellen. De duur van deze hersteltijd is afhankelijk van de aard van de gebeurtenis en verschilt per individu. Wanneer je geen hersteltijd neemt, kan je brein met jou aan de loop gaan. Je kunt gaan piekeren en er ontstaan negatieve gedachte patronen waar je in gevangen raakt. Wat meer stress oplevert en zelfs kan leiden tot ernstige lichamelijke en psychische klachten. Overigens is het helaas zo dat ons brein veel meer moeite heeft om positieve ervaringen ‘vast te houden’. Hier zijn veel meer prikkels voor nodig. Het goede nieuws is dat nieuwe wetenschappelijke inzichten ons leren dat we ons brein kunnen trainen. De breinpatronen die bepalend zijn voor onze veerkracht zijn te beïnvloeden. Je kunt leren om andere delen van het brein aan te spreken. Het is als het trainen van een spier die je eerst onvoldoende gebruikte. Veerkracht opbouwen, hoe doe je dat? - Bewustwording Het begint bij bewustwording. Leer te (h)erkennen wat er bij jou gebeurt bij een negatieve ervaring. Sta er op dat moment bij stil en luister naar de signalen van je lichaam en merk op wat er in je brein gebeurd. Kun je bepaalde patronen in je gedachtegang ontdekken zoals ‘je moet sterk zijn, gewoon doorgaan’ of ‘zie je wel, ik doe het ook altijd fout’ of ‘waarom moet mij dit altijd gebeuren’.
1
©
emotome 2017
Ga op ontdekkingstocht in je eigen brein, ben nieuwsgierig en niet te kritisch op jezelf. Leer om jezelf te observeren. En misschien nog uitdagender: sta ook stil bij positieve gebeurtenissen. Bijvoorbeeld na een compliment van een collega. Probeer die positieve ervaring te ‘verankeren’ in je brein. Met beide stimuleer je de linker prefrontale cortex: die wordt dikker en er ontstaan meer dwarsverbindingen. Laat dat nou het gebied van het brein zijn waar overzicht, plannen, ruimer waarnemen, creativiteit én veerkracht zetelen. - Hersteltijd Neem de tijd om te herstellen na een negatieve ervaring. Zoek uit en ervaar wat het beste voor jou werkt. Bijvoorbeeld het volgende: - Even met een collega bespreken wat er net is gebeurd - De trap op en neer lopen - Een kop koffie halen - Tien keer bewust en diep inademen - De foto’s van je laatste vakantie op je mobiel bekijken
Initiatieven en Happy Habits Bespreek het thema veerkracht in je team aan de hand van de volgende vragen. 1. Wat ervaart iedereen als tegenslag op het werk? Let op: dit is voor iedereen anders. Heb hier geen oordeel over. Wat voor de 1 negatief is, kan voor de ander neutraal zijn. Let op: het gaat niet om het oplossen van dit soort ervaringen. Als het kan is het natuurlijk mooi. Maar weet dat negatieve gebeurtenissen onderdeel zijn van je werk, accepteer ze. 2. Hoe ga je nu om met een negatieve ervaring? Het werkt goed om dit in 2-tallen te bespreken zodat je ook echt een gesprek met diepgang krijgt. Bespreek met elkaar: - Herken je wat er in je brein gebeurd bij een negatieve ervaring - Hoe neem je hersteltijd - Hoe ziet een collega aan jou dat je een negatieve ervaring hebt gehad - Heb je op zo’n moment behoefte aan hulp of juist niet 3. Bedenk met elkaar wat andere opties zijn om individueel en met elkaar om te gaan met negatieve ervaringen. Wat kan je doen om je veerkracht te vergroten. Happy Habits om veerkracht onderdeel te maken van de dagelijkse routine Nu je met elkaar meer inzicht hebt gecreëerd kun je een Happy Habit afspreken die er voor zorgt dat het vergroten van de veerkracht onderdeel wordt van jullie dagelijkse routine. Een Happy Habit bevat de volgende 3 onderdelen: - Trigger: een vast tijdstip of bestaand gedrag - Routine: nieuw gedrag wat de veerkracht vergroot - Positieve bekrachtiging: jezelf belonen dat je de routine – veerkracht – hebt gedaan
2
©
emotome 2017
Twee voorbeelden ter inspiratie – met elkaar een Happy Habit creëren werkt het beste! 1. Na een onprettige ervaring, bijvoorbeeld een moeilijk en emotioneel gesprek met een klant (trigger) maak je kenbaar dat je even hersteltijd nodig hebt. Iedereen kan dit invullen op de manier die het beste past (routine). Doordat je dit met elkaar hebt besproken weet je ook hoe je een collega eventueel kunt ondersteunen. Ben je weer klaar om door te gaan: sla jezelf even op de borst dat je veerkracht hebt getoond (positieve bekrachtiging) 2. Aan het eind van de werkdag voor het naar huis gaan (trigger) noemt elke collega 1 ding wat die dag goed ging (routine). Sluit af met een high five (positieve bekrachtiging) In eerste instantie voelen de Happy Habits wellicht wat raar en gemaakt. Het is echter de snelste manier om met elkaar nieuw positief gedrag te ontwikkelen. Om de habit vol te houden is het raadzaam om 1 collega aan te wijzen die stimuleert dat de nieuwe routine wordt gevolgd. En je zult zien gaandeweg wordt de veerkracht vergroot wat bijdraagt aan geluk op het werk.
EMOTOME stimuleert geluk op het werk door een laagdrempelig & wetenschappelijk programma. Wij geloven dat iedereen het verdient om gelukkig te zijn, ook op het werk. Geluk kun je zelf beïnvloeden, als je inzicht hebt in de bouwstenen én bereid bent om actie te nemen. EMOTOME geeft je dit inzicht en faciliteert in het stimuleren van positief gedrag
3
©
emotome 2017