III Simposio Libro e a Lectura
A Biblioteca 2.0 •
Bibliotecas e novas tecnoloxías
• •
Catuxa Seoane García DeakialliDocuMental :: www.deakialli.com Santiago 16-17 Novembro 2006
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
De que falamos cando falamos de Biblioteca 2.0 •
Novas maneiras de acceso, recuperación, creación e difusión da información
• •
Adeus os Museos da Información O usuario como xenerador de contidos
Catuxa Seoane García :: Deakialli DocuMental
Nas bibliotecas dende sempre…
• Conservamos a información • Describimos, clasificamos e ordenamos • Establecemos canles de acceso e difusión do coñecemento • Atendemos consultas e peticións de información PERO!!!
•
… o proceso de creación, distribución e acceso a información mudou…
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
GOOGLECENTRISMO
SOFTWARE SOCIAL
OPEN SOURCE
BLOGS
WIKIS
RSS
MENSAXERIA INSTANTANEA
REPOSITORIOS
WIFI
DIXITALIZACION MASIVA
SERVIZOS WEB
As bibliotecas non poden estar alleas a todo isto III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Nin tradicional, nin virtual, nin hibrida: 2.0
•
As bibliotecas están sufrindo unha crisis de identidade - atrapadas entre os papeis tradicionais e as expectativas actuais dos usuarios.
•
O concepto de biblioteca (física ou dixital) non é suficiente: almacenar, organizar e dar acceso a información en formato (impreso ou dixital) ten que complementarse con servicios orientados ó usuario.
•
Necesidade dun modelo que profundice e fortalezca a participación dos usuarios e da biblioteca, que teña en conta:
a tecnoloxía dispoñible a ideoloxía da web 2.0
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Nin tradicional, nin virtual, nin hibrida: 2.0
•
Xenerar servicios baseados en ambentes colaborativos e participativos
•WEB 2.0
BIBLIOTECA
+
BIBLIOTECA 2.0
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: A Web 2.0
• •
Evolución do vello concepto de cómo usamos a web
•
A web 2.0 é a Web que nace tras a post burbuxa do 2000, non se centra so nos que mercan mais senon que o seu foco de interese é o mercado das minorías (long tail ou larga cola): so uns poucos mercan moito, pero moitos mais mercan pouco
O término Web 2.0 foi acuñado polo prestixioso Tim O’Reilly nunha conferencia mentras falaba do rexurdimento e evolución da rede
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: A Web 2.0
Long tail
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
De onde vimos e a onde vamos: a Web 2.0
• •
A Web 2.0: a web como plataforma e punto de encontro
•
A Web xa no so se lee ou sirve para informarse, senon que se usa para intercambiar información e os sitios web convertense en fontes de contido para os usuarios
•
Arquitectura da participación e democracia, redes sociais, sabiduria das multitudes (aproveitamento da intelixencia colectiva), folksonomias… todo iso e a Web 2.0 e de todo iso nutrese a biblioteca 2.0
A Web 2.0 fai uso de novas tecnoloxías tendo sempre como base a importancia do usuario pilar e motor do sistema de información
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: a Web 2.0
•
•
A democratización da publicación na rede “todos temos algo que dicir e todos podemos facelo” (Orihuela, 2006) foi o punto de partida para o nacemento da Web 2.0
(…) A primeira gran transición producese cando a Web convirtese nun sistema de lectura e escritura, un gran cambio que está todavía en progreso. A gran revolución neste ámbito tivo lugar cos weblogs, os diarios personais e os wikis. Agora non soamente a xente podía crear os seus propios sitios web, senon que podía actualizalos fácil e rápidamente.
•
Dan Gillmor, experto en periodismo participativo
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: a Web 2.0
•
Como consecuencia desta democratización, o volumen de datos xenerados é tal que precisa de sistemas de filtros, clasificación e organización.
PERSONALIZACION BLOGS RSS ALERTAS
FOLKSONOMIAS
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
...
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: a Web 2.0
RSS
Arquitectura da participación
Agregación
WEB 2.0 Búsqueda contínua
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
De onde vimos e a onde vamos: a Web 2.0 •
Despois do desastre das punto.com dúas empresas souberon ver a importancia de de considerar òs usuarios consumidores activos, e dotarlles de capacidade de intervención :Amazon e Ebay.
•
O Modelo Amazon
•
Amazon é moito mais que unha tenda de libros online, Amazon soubo facer en pouco tempo o que as bibliotecas non fomos capaces de facer en anos.
➔
➔
Comunidade de usuarios, xigantesco repositorio de información dixital, fonte de información de primeiro orden... Amazon implica os usuarios na valoración dos libros, na sua clasificación, na sua difusión (a través das listas personais de libros, etc)
•
…
•
¿Por qué non exportar o modelo Amazon como filosofía de acceso ó coñecemento aberto para transformar as bibliotecas en centros locais de información ?
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Adeus a biblioteca como Museo da Información
• Derivado
de como xurde a Web 2.0, a Biblioteca 2.0 basease na participación e interacción entre usuarios e bibliotecarios.
• Colaboración virtuais.
dos usuarios na creación dos servicios físicos e
Cambios, Cambios, cambios, Incorporación (técnica e social) das tecnoloxías propias da Web 2.0 en combinación cos servicios tradicionais
Volta da xente a Biblioteca: espazo relevamente o que acudir diariamente
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Biblioteca 2.0 Biblioteca 2.0 é unha evolución do tradicional concepto de biblioteca, onde o usuario toma o control de cando e como quere acceder os servizos da biblioteca.
•
O termino foi acuñado Michael Casey no seu blog LibraryCrunch en Setembro, 2005
•
A “biblioteca 2.0 é un modelo de funcionamento que permite que as bibliotecas respondan rápidamente ás necesidades do mercado. Isto non significa que abandoamos os nosos usuarios actuais ou a nosa misión. É unha filosofía do cambio rápido, das estructuras de organización flexibles, das ferramentas novas da Web 2.0, e da participación do usuario que pondrá a biblioteca nunha posición moito máis forte, que resolve con eficacia as necesidades dunha población de usuarios máis grande.” • Michael Casey
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Biblioteca 2.0
•
•
Unha das definicións máis citadas é
A Biblioteca 2.0 consiste simplemente en facer do espacio da tua biblioteca (físico ou virtual) máis interactivo, máis colaborativo e guiado polas necesidades da comunidade. [...] O obxetivo básico é devolver a xente ás bibliotecas dandolles a éstos o que queren e o que necesitan para a sua vida diaria.
• Sarah Houghton
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Biblioteca 2.0
• Principios: ✔
A biblioteca está en todas partes
✔
A biblioteca non ten barreiras
✔
A biblioteca invita a participación
✔
A biblioteca centra su organización e servizos no
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
usuario
Catuxa Seoane García
Biblioteca 2.0 CATÁLOGO 2.0
FONTES 2.0 Personalización
Perfis de usuario
Internet Redes sociais
Usabilidade Recomendacións
Tags Wikis
Métodos de búsqueda
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Blogs
Catuxa Seoane García
Nin tradicional, nin virtual, nin hibrida: 2.0
BIBLIOTECA 1.0
BIBLIOTECA 2.0
Modelo pull
Modelo push
Usuario busca a información
Información busca ó usuario
USUARIO BIBLIOTECA
BIBLIOTECA USUARIO
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Camiñando cara a Biblioteca 2.0
•
A idea básica e a participación, apliquemos iso nos nosos proxectos, servizos e actividades: deseño dos edificios e das webs, planificacion de programas, creación de productos documentais, OPACs...
•
O futuro está na biblioteca que: Permite e fomenta a participación do usuario Traballa para o usuario fomentando a comunicación e interacción entre usuarios e bibliotecarios e entre os propios usuarios Cree nas ferramentas colaborativas na recuperación e arquitectura de información, permitindo descentralizar a clasificación dos contidos
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Aplicando a Web 2.0 na biblioteca
RSS FOLKSONOMIA INFORMACIÓN A CARTA: PERSONALIZACIÓN
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
RSS E SINDICACIÓN DE CONTIDOS
•
“RSS permite extraer o zumo dunha páxina web (o contido) e tirar as cáscaras (o deseño). “ [Jose Luis de Vicente en Inteligencia colectiva enla web 2.0]
•
O usuario non vai en busca da información, é a información quen vai en busca do usuario.
Fonte: The Cocktail
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
RSS
•
RSS (Really Simple Syndication) formato da familia dos XML grazas o cal podemos compartir información con terceiros e usala en diferentes aplicacións.
• • • •
Ventaxas: - Informa das actualizacións dos sitios - A información está dispoñible en case calqueira interfaz - Axuda a descubrir novas fontes de interese: notificacións de novos resultados nas búsquedas, artígos publicados, fotos, etc
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
RSS
•
O famoso botón laranxa
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
ETIQUETADO SOCIAL: FOLKSONOMIA
• •
Social Bookmarking: Clasificación colaborativa da información “folksonomy” = folks + taxonomy
•
“clasificación do pobo”, descripción por medio de etiquetas (tags) de todo tipo de obxetos de información: texto, audio, video, imaxe...
•
A aplicación de tags (palabras clave) a información dotalle dunha gran carga semántica, enriquecendo o seu contido e favorecendo a sua recuperación por medio de distintos e moi variados puntos de acceso
•
- un sistema de autoclasificación de contidos
•
- son os propios usuarios quenes clasifican as pezas de información
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Vanderwal.net.
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
¿Tags ou categorías? Beneficios do tagging
•As tags, que o usuario asina libremente ós documentos (sexan éstos do tipo que sexan) non posuen a rixidez das categorías
•Aforro de tempo, esforzos profesionais e costos. •O usuario non ten que deducir en que estante se almacenou un
documento, non hai xerarquía, e as 5, 6 o 7 tags cas que o usuario describe un documento, facilitan que sexa recuperado por algunha delas por outro usuario.
•Contribue a desenvolver a web semántica, facilitando múltiples sinónimos derivados das tags que construen un vocabulario emerxente do usuario común
Tags, tagging… •
¿Supon ísto o fin da clasificación por expertos?
• Nin internet acabou cas bibliotecas, nin os motores de
búsqueda có traballo de recuperación de información por parte dos documentalistas, nin as folksonomías son a morte do arquitecto de información nin a panacea para os sistemas de clasificacion.
•
Os usuarios de Flickr (imáxes), e del.icio.us (enlaces) xeneran unha clasificación temática da Web día a día: un paso máis a vella idea da Web Semántica.
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Alguns exemplos de etiquetado social
•
Captura do Delicious cas etiquetas mais populares
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Alguns exemplos de etiquetado social
•
Captura do Flickr cas etiquetas mais populares
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Alguns exemplos de etiquetado social
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
Alguns exemplos do uso de rss: periodicos á carta
Exemplo: Last infoo, publicacións temáticas e especializadas
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Camiñando cara a Biblioteca 2.0
• •
¿Qué facer con todas estas novas tecnoloxías nunha biblioteca?
•
Fomentar o uso de servicios colaborativos: clasificación en opacs recuperación da información en interfaces gráficas ... miremos a Amazon,Flickr e Delicious
Fomentar un uso intensivo e real da informática mais alá de ofrecer conexión a Internet ou ofertar cursos de Office: Pasar de ser meros museos de información a ser organismos vivos de información, documentación e coñecemento.
• Investigar un novo prototipo de OPAC, partindo das ferramentas da Web 2.0, hoxe os catalogos:
- Teñen menor funcionalidade que sitios como Amazon ou Google - Non son amigables nin atractivos
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Recapitulando…
“Biblioteca 2.0” é o nome dado ás bibliotecas que aproveitan as ideas e aplicacións da Web 2.0: políticas e servizos para promover a participación activa da comunidade na creación de contidos (reseñas de libros), servizos de recomendacions, asinando descriptores a materiais (fotos, video, texto), e bibliografía compartida (delicious).
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Camiñando cara a Biblioteca 2.0: alguns exemplos
•
Barra de navegación da biblioteca, ó estilo google y msn
HARRIS COUNTY PUBLIC LIBRARY
Lansing Public Library
OAKVILLE PUBLIC LIBRARY
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane GarcĂa
E ainda quedan moitas posibilidades: ●
●
Bloglines para subscribirnos a áreas do nos interese gracias ó RSS Pubsub para buscar e vixiar temas do noso interese e convertilos en alertas via RSS
●
Delicious para etiquetar e almacenar sitios web
●
Flickr para compartir fotos e notas
●
Odeo para grabar e compartir audio
●
Rollyo e Google Coop para crear buscadores temáticos
●
E os nosos blogs distribuense tamen en formato rss para compartir e retroalimentarnos do noso público.
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
O noso desafío:
• Renovar os servicios a través de plataformas que estimulen a participación e permitan a xestión de entornos colaborativos.
• Entregar parte do control ó usuario: libertade e capacidade de interactuar fomentar e aproveitar a intelixencia colectiva.
• Pero… • As ferramentas tecnolóxicas propias da Web 2.0 non son nada
sen antes non acadamos un cambio de actitude, o rol dos recursos humans é fundamental. O soño dunha biblioteca 2.0 so é posible con profesionais bibliotecarios alfabetizados e concienzados no uso de ferramentas propias da Web 2.0: bibliotecarios capaces de adecuarse a realidade dos nosos usuarios e de evolucionar cos cambios do entorno.
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
E rematamos pensando…
•“A biblioteca universal será a dos libros
abertos”, aqueles ós que se pode chegar mediante infinitas fórmulas, non cos clásicos “título, autor, data, número de páxinas, editorial, colección e lugar de edición”, que definiron ó libro pechado, o da era Gutenberg. Con Internet, calqueira verba que conteña un libro pode ser un descriptor, pois permiteche chegar ata él a través dos buscadores. •
Karim Gherab e González Quirós, “El templo del saber: Hacia la biblioteca digital universal“.
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García
Moitas grazas
A Biblioteca 2.0, somos nos Catuxa Seoane García http://www.deakialli.com/
III Simposio Libro e a Lectura. A Biblioteca 2.0
Catuxa Seoane García