1
Bir zamanlar Fırat temiz akardı Prof. Dr. Ali Demirsoy, 24.11.2013
Üniversite yaşamımın sonuna kadar, ilk olarak derelerde öğrendiğim yüzmeyi, senede birkaç can alan Fırat nehrinde sürdürdüm. Fırat Erzurum’un Dumlu Baba dağından çıkıp, birçok ili ve kasabayı ziyaret ederek Kemaliye’ye ulaşır. Geçtiği yerler yalçın kayalıklar ve her an bir yerlerin kaydığı toprak zeminlerdi. İlkbaharda karlar eridiği için sular coşar, yaz akışının neredeyse 50-60 katına ulaşırdı. Bu dönemlerde su bulanık akardı. Yazın eğer yukarılara yağmur yağmamışsa, su masmavi akardı. Biz de hem bulanık suda hem de berrak suda yüzerdik. Aslında bulanık suda yüzdüğümüzde hasta olabileceğimizi, mikrop kapacağımızı düşünmezdik. Ne de olsa nehir kendi mecrasında akmaktaydı; zaman zaman
bulansa
da
o
renk
dönmesi
kendi
doğal
yatağından
kaynaklanmaktaydı. Uzun yıllar öyle yüzdük, bulanık ve berrak sularda. Hatta susadığımızda içtik, elbiselerimizi, meyvelerimizi ve sebzelerimizi o suda yıkadık. Ancak belirli bir süre sonra babam “oğlum bu suya girerken dikkatli ol, sakın su içme, meyve ve sebzeleri yıkama; çıktıktan sonra muhakkak temiz suda bir daha yıkan” demeye başladı. Artık bu nehir senin, benim, babamın, dedemin, atamın kutsadığı, bildiği, güvendiği nehir değil. Bu nehir artık kirli bir nehir oldu. Yaşam saçan nehir pislik ve kötülük saçan bir nehir haline geldi. Öyle ki bu nehre giren, bu nehre yanaşan, bu nehri kullanan herkes pisliğe bulaşır hale geldi. Belki nedenini merak ediyor olabilirsin. Bak! Oğlum bu nehir insanlık tarihinden bu yana akıyor; insanlar her zaman pırıl pırıl, masmavi akmasını istemişlerdi. Ancak geçilen güzergâhlar her zaman istendiği gibi olmadığı için, zaman zaman bulanmalar oldu. Bu bulanmaya, elde