Isolatie Magazine 80 December 2018 by Kees de Vries Redactie

Isolatie Magazine

VAKBLAD VOOR DE NEDERLANDSE ISOLATIESECTOR

OFFICIEEL ORGAAN VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN ONDERNEMERS IN HET THERMISCH ISOLATIEBEDRIJF (VIB), DE STICHTINGEN CINI, NCTI EN OOI - JAARGANG 20 - DECEMBER 2018

CO2-reductie

Energie Prestatie Advies

Ecluse Antwerpen

WWW.ISOLEREN.NL

innovative fastener solutions

WE ARE FAMILY

De nieuwe gereedschappen zijn vanaf nu verkrijgbaar in onze webshop. Voor meer informatie neem contact met ons op: nl@goebel-group.com of +31 13 5720229

W W W . G O E B E L - G R O U P. C O M

ISOLATIE Magazine is het vakblad voor de isolatiesector en tevens het officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf (VIB), de Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Isolatiebedrijf (OOI), Nederlands Centrum voor Technische Isolatie (NCTI) en de Stichting Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI). ISOLATIE Magazine verschijnt vier maal per jaar. Leden en Buitengewone Leden van de VIB ontvangen ISOLATIE Magazine uit hoofde van hun functie. Het magazine wordt tevens kosteloos toegezonden aan professionals in de branchekolom, waaronder isolatieondernemers, opdrachtgevers, raadgevende ingenieurs, overheden en beleidsmakers, onderhoudsmanagers en installateurs. U kunt het abonnement aanvragen of beëindigen via info@isoleren.nl Uitgave: Printrendement Tituslaan 13, 6642 AP Beuningen T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl Redactie: Kees de Vries Redactie Noordewier-Reddingiuslaan 85, 3066 JA Rotterdam T (010) 2206161 E isoleren@keesdevriesredactie.nl

Voorwoord Oliedom Je kon er ook op wachten. De drie gerenommeerde onderzoeksbureaus CE Delft, Berenschot en Kalavasta hebben geconstateerd dat Nederland in 2020 veel meer CO2 dreigt uit te stoten dan is afgesproken. We komen niet verder dan een CO2-reductie van 15 procent ten opzichte van 1990. Dat zou 25 procent moeten zijn, zoals afgelopen oktober nog eens door het gerechtshof is bekrachtigd in de internationaal spraakmakende Urgenda-zaak. De maatregelen uit het Energieakkoord, die de afgelopen jaren voor de CO2-reductie hadden moeten zorgen, zijn voor een groot deel onderuitgehaald door de economische groei, want het is altijd makkelijker om dingen niet dan wel te doen. Bovendien, de lage olieprijs frustreert en vertraagt innovatie en duurzaam energiegebruik, want waarom moeilijk doen als het olie kan? Er moeten in het komende Klimaatakkoord fundamentele en rigoureuze afspraken worden gemaakt die echt effect hebben. En bij wat er ook afgesproken wordt: les 1 van de Trias Energetica is simpel, doch doeltreffend: beperk het energieverbruik door verspilling tegen te gaan. Isolatie, ook voor installaties, is nooit verspilde moeite, richt je daar dan ook met zijn allen op. De ‘mindset’ moet om en dus ook stringent handhaven bij bedrijven. De winst is duidelijk. Een dubbeltje wordt nooit een kwartje, behalve bij isolatie. Hans Koole, voorzitter VIB

INHOUD

Redactieraad: Jan Zanen en Hans Koole (VIB) George Kruithof (OOI) Paul de Koning (NCTI en CINI) Dimi Marijs (Armacell International) Advertentieverkoop: Henk van der Bend Advertentietarieven op aanvraag T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl

Interview

Het profiel van de isolatiesector naar aanpalende disciplines groeit sinds Hans Koole vier jaar geleden aantrad als VIBvoorzitter. In zijn nieuwe termijn wil jij doorpakken, want de uitdagingen zijn kristalhelder. Een interview.

Uitgever: Yvonne van der Bend

Voor meer informatie over de VIB: Jan Zanen, Algemeen Secretaris VIB Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein T (030) 630 04 04 F (030) 605 32 08 E info@isoleren.nl

Een waar gevecht met de zwaartekracht leverde Altrad Hertel bij de isolatie van een gasbol bij Gunvor in Rotterdam. Maar met succes.

Voor meer informatie over de Stichting OOI: Korenmolenlaan 4, 3447 GG Woerden T (0181) 659 555 E info@ooi.nl Voor meer informatie over de Stichting CINI en NCTI: Paul de Koning, Manager NCTI T (0181) 69 80 30 Fotografie: Photol, Alinea-Stokvisch Vormgeving: PINTA, Benschop

Gasbol

Merford

Bitumen, gips, polyester, polyurethaan, vlokkenschuim… Merford Acoustic Materials in Gorinchem levert geluidsisolatie- en geluidsabsorptieplaten in vele materialen en maten. Een nieuwe lintzaag verbetert de dienstverlening aan de isolatieklant.

Isolatie Journaal .................................................................. 5

Energie Prestatie Advies ..................................32

CO2-reductie bij raffinaderijen .........................12

Sabic ........................................................................36

VIB - Algemene ledenvergadering ................14

OOI Nieuws .............................................................38

Isolatie en vocht/Armacell ...............................16

Tacke+Lindemann .............................................. 40

CINI Nieuws ............................................................20

Ecluse Antwerpen .............................................. 44

Vakbeurs Asbestos Gorinchem .......................29

NCTI Nieuws ......................................................... 48

Mabi Bingo bij ITS ................................................ 30 2

Coverfoto: (Project) NOS Hilversum van Stiso Isolatiewerken Staphorst.

Colofon

Warenkorb

DE - EN

MEER DAN 45 JAAR IN ISOLATIE!

Clever shopping...

â&#x20AC;&#x2DC;KAN NIETâ&#x20AC;&#x2122; BESTAAT NIET!

HINEN GEBRAUCHTE ERSATZTEILE WERKZEUG CLIPS SCHRAUBEN NIETEN SCHLÃ&#x2013;SSER ARBEITSSCHUTZ KOMPRESSOREN BÃ&#x153;ROEINRICHTUNG

www.iso-shop.de Sondermaschinen Vertriebs-GmbH StÃ¶ckackerstrasse 7 DE-79713 Bad SÃ¤ckingen Tel: +49 (0) 7761 933 069 Fax: +49 (0) 7761 933 067

So shoppt man heute... E-Mail: info@so-gmbh.de Internet: www.so-gmbh.de

www.franssen.nl

,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN ,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN

9'+2(.,62/$7,( 1/ 9'+2(.,62/$7,( 1/

,62/$7,( ,62/$7,(

%5$1':(5(1' %5$1':(5(1'

$):(5.,1*(1 $):(5.,1*(1

9(67,*,1*(1 9(67,*,1*(1 $067(5'$0 $067(5'$0 1,(8:(*(,1 1,(8:(*(,1 3$3(1'5(&+7 3$3(1'5(&+7

Isolatie

Journaal

Klimaatenvelop: 22,5 miljoen voor circulaire economie Het kabinet trekt in 2019 22,5 miljoen euro extra uit voor duurzame en circulaire initiatieven. Het doel is om in 2050 van Nederland een economie zonder afval te maken: een circulaire economie. Dat maakt staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) recentelijk op de Dag van de Duurzaamheid bekend. Het geld komt uit de envelop van 300 miljoen euro die het kabinet jaarlijks beschikbaar stelt voor klimaat. Van Veldhoven: “Om onze Klimaatdoelen te halen, is de circulaire economie onmisbaar. Hergebruik van materialen is de toekomst. Onze grondstoffen komen voortaan niet meer uit een olievat, maar uit de vuilniszak. Daarom zijn er voor die initiatieven die dat promoten miljoenen euro’s beschikbaar. Soms zal het nodig zijn om dat ene slimme idee net het laatste zetje naar een doorbraak te geven, een andere keer om een handige oplossing zo breed mogelijk te verspreiden.” Voor het stimuleren van hergebruik van kunststoffen en consumptiegoederen ligt 10 miljoen euro klaar. Recycling van asfalt, beton en staal kan rekenen op 5 miljoen euro. Om klimaatneutraal en duurzaam inkopen te bevorderen, is 7,5 miljoen euro uitgetrokken.

Derde Mabi voor Bilfinger Door het toenemen van de werkzaamheden heeft Bilfinger Industrial Services recentelijk in het Logistiek Centrum Roosendaal de derde Mabi Bingo Evo opgesteld. De Mabi 16/4Z-EVO draait continu kokers, de Bingo2 Evo levert high speed de voorgeprogrammeerde uitslagen. Uit 28 productiegerede coils laadt de machine automatisch de juiste. Twintig plaatwerkspecialisten verwerken het plaatwerk snel en efficiënt tot montagerede prefab-pakketten op exacte projectspecificatie.

Sabic en Plastic Energy recyclen kunststof Sabic gaat samen met de Londense pionier in in chemische recycling van kunststof Plastic Energy als eerste petrochemische bedrijf investeren in de chemische recycling van moeilijk verwerkbaar plastic afval naar de oorspronkelijke kunststof. Sabic en Plastic Energy willen de eerste commerciële fabriek in Nederland op het chemisch industriepark Chemelot bouwen voor de productie van ‘Tacoil’, een gepatenteerd product van Plastic Energy dat wordt geproduceerd door de recycling van gemengd plastic afval van lage kwaliteit. Dit materiaal wordt anders verbrand of gestort. De fabriek zal naar verwachting in 2021 in bedrijf gaan en is een mijlpaal voor Sabic in het licht van de circulaire economie en de duurzaamheidsdoelstellingen van de onderneming.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Journaal

Nieuwe Armacell sales manager Benelux Vanessa Breidel-Cratz volgt Rudi Beck op als Armacell Sales Manager Benelux. Vanaf 15 november is zij verantwoordelijk voor de activiteiten van de fabrikant van ﬂexibele isolatiematerialen in de Benelux. De 46-jarige Breidel-Cratz studeerde bedrijfseconomie en was de afgelopen tien jaar op verschillende leidinggevende posities werkzaam, waaronder multinational The Dow Chemical Company. Voordat zij naar Armacell overstapte, was ze hoofd verkoop, marketing en klantenservice NoordEuropa bij Thermaﬂex Isolatie. Met 3.000 medewerkers en 27 productievestigingen in 17 landen is Armacell actief in de bedrijfstakken Advanced Insulation en Engineered Foams. Het realiseerde in 2017 een netto omzet van circa 603 miljoen euro en een EBITDA van ca. 102 miljoen euro. Armacell concentreert zich op isolatiemateriaal voor technische voorzieningen, high-performance schuimen voor high-tech en lichtgewicht toepassingen en de nieuwste technologische ontwikkeling met aerogel dekens.

Daniël Post nieuwe CEO Bilfinger Per 1 januari 2019 wordt Daniël Post (46) de nieuwe CEO van Bilfinger Industrial Services België/ Nederland. Hij volgt huidig CEO Ruud van Doorn (63) op die met pensioen gaat. Post zal de algemene leiding van het bedrijf op zich nemen. De nieuwe CEO wil de focus leggen op het verder uitbouwen van de innovatieen digitaliseringsstrategie van de onderneming. Post: “Daarnaast stellen we onszelf ten doel om een stuk groei te realiseren in bestaande markten met eventuele nieuwe diensten, in combinatie met het optimaliseren van onze marge. De uitdaging in de markt ligt op dit moment bij de beschikbaarheid van de juiste middelen en materialen, waar wij creatief mee om zullen moeten gaan.’ Van Doorn was CEO bij Bilﬁnger Industrial Services sinds 2013 en in totaal 27 jaar in dienst van de organisatie die actief is op gebied van steigerbouw, isolatie, painting en special services voor met name industriële klanten in de procesindustrie of rafﬁnage. Daniël Post werkte de afgelopen 13 jaar wereldwijd in verschillende senior management functies voor GE (General Electric). In zijn laatste functie was hij verantwoordelijk voor de integratie van Baker Hughes binnen de General Electric organisatie in Europa. In totaal heeft

Einde asbestdaken in Nederland Daken met asbest zijn in Nederland na 2024 verboden. De Tweede Kamer stemde met brede steun in met een wetsvoorstel van staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat). Momenteel resteert er in Nederland nog zo’n 80 miljoen vierkante meter dak met asbest. In 2016 is bijna 10 miljoen vierkante kilometer gesaneerd, vorig jaar is 10,8 miljoen en dit jaar zal uitkomen op zo’n 12 miljoen. Het ministerie en betrokken partijen zien bovendien mogelijkheden voor verdere versnelling. Daken zijn de grootste resterende bron waardoor asbestvezels nog in het milieu komen. Het ministerie kan het echter niet alleen en werkt daarom samen met onder meer decentrale overheden, branchepartijen om het saneren van de daken verder te versnellen. Er wordt gezamenlijk gewerkt aan ﬁnanciële stimulansen en het in kaart brengen van de daken. Eerder was er al een pot van 75 miljoen euro beschikbaar gesteld. Bedrijven en particulieren kunnen hiervan gebruik maken om asbestdaken te vervangen. Per vierkante meter wordt 4,50 euro uitgekeerd met een maximum van 25.000 euro per adres. Op dit moment resteert uit de pot nog ongeveer 5 miljoen euro. Het is in Nederland al sinds 1993 verboden om asbest te gebruiken in de bouw. Dat betekent dat alle nog bestaande daken met asbest in Nederland momenteel minimaal zo’n 25 jaar oud zijn.

isolatie

MagazineįįpįDECEMBER 2018

Installatiebranche verwacht kwantitatief én kwalitatief tekort 79 procent van de technische organisaties in Nederland verwacht een tekort aan technici in de komende vijf jaar. Dit blijkt uit de ROVC TechBarometer, een onderzoek uitgevoerd door ROVC, partner in trainingen en opleidingen voor technisch Nederland. 969 respondenten uit de technische branche geven in het rapport antwoord op vragen over markt-, HR- en opleidingstrends binnen de techniek. De afgelopen vijf jaar heeft bijna een kwart van de organisaties een kwalitatief tekort ervaren (24%), 11 procent alleen een kwantitatief. 38 procent heeft met beiden vormen van tekorten te maken gehad. De maritieme sector verwacht de komende vijf jaar de grootste kwalitatieve én kwantitatieve tekorten (61%). De (petro)chemie staat voor een bijna even grote uitdaging (60%). Ook de helft van de organisaties in bouw en infra (50%), de installatiebranche (53%), de voedingsindustrie (47%) en de zorg (52%) verwachten zowel een kwalitatief als een kwantitatief tekort aan technici. Het kwantitatieve tekort is onder andere te wijden aan een slecht imago van de branche. Techniek wordt veelal gezien als een vak waar je vieze handen krijgt, maar techniek is veel meer dan dat. Het imago boosten is cruciaal om de tekorten terug te dringen.” Het opleidingsbeleid binnen de technische branche laat ruimte voor verbetering zien. 73 procent van de organisaties brengt het rendement (ROI) van opleiden niet in kaart. In het personeelsbeleid van technische organisaties is opleiding en ontwikkeling het belangrijkste thema (35%). Daarnaast staan werving van technici (19%) en duurzame inzetbaarheid (16%) hoog op de agenda. Ondanks dat HR het belang dus wel degelijk inziet, is zij slechts in 5 procent van de gevallen de initiatiefnemer voor het volgen van een technische opleiding. Meestal neemt de directe leidinggevende van de technicus het initiatief (43%) of de technicus zelf (36%). De ROVC TechBarometer geeft inzicht in de relevante trends voor de techniek. Het rapport is gratis aan te vragen via de volgende link: www.rovc.nl/techbarometer

SDE+ wordt per 2020 verbreed De Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+) beperkt zich niet meer tot duurzame energieproductie maar gaat zich per 2020 richten op CO -reductie. Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat in een brief aan de Tweede Kamer, waarin hij de hoofdlijnen schetst van de vernieuwde regeling, die de Stimuleringsregeling Duurzame Energietransitie (SDE++) gaat heten. De SDE++ is bedoeld om op een kosteneffectieve manier bij te dragen aan het bereiken van een emissiereductie van 49% in 2030. Net als de huidige SDE+ zal de SDE++ technieken stimuleren door de onrendabele top te vergoeden. Het verschil is dat technieken voortaan concurreren op basis van ‘vermeden CO₂’ (en andere broeikasgassen) i.p.v. ‘opgewekte duurzame energie’. Bijvoorbeeld een windmolen die duurzame energie produceert, afgezet tegen energieproductie uit fossiele brandstof, waarbij wel CO₂ vrijkomt. Net als bij de huidige SDE+ moet de techniek marktrijp zijn en grootschalig ingezet kunnen worden. Om concurrentie op CO₂-reductie te stimuleren, komen technieken die kosteneffectief CO₂ reduceren als eerste in aanmerking voor een subsidie. Dalende subsidiebedragen of een periodieke herijking per techniek zorgen dat de ondersteuning tijdelijk is en alleen toekomstbestendige technieken stimuleert die naar verwachting binnen afzienbare tijd ook zonder subsidiegeld uitgerold kunnen worden.

Personeelskrapte vraagt snelle actie Meer dan een kwart van alle ondernemers ervaart productieproblemen door een tekort aan personeel. Dit blijkt uit de meest recente Conjunctuurenquête Nederland (COEN) vierde kwartaal van onder meer MKB-Nederland en VNO-NCW. De ondernemersorganisaties wijzen erop dat de arbeidsdeelname in Nederland paradoxaal genoeg één van de laagste in Europa is. Er is een groep van 1,3 miljoen Nederlanders die aangeeft te willen werken of meer uren te willen werken. De ondernemersorganisaties roepen alle partijen – werkgevers, werknemers, het kabinet, gemeenten, UWV – op om met praktische oplossingen te komen. Daarbij kan worden gedacht aan het verlagen van de tarieven van de inkomstenbelasting, het uitbreiden van de schooltijden en de naschoolse opvang, en het organiseren van werkstages voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Volgens MKB-Nederland en VNO-NCW loopt Nederland door het personeelstekort groei en welvaart mis.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Interview

Hans Koole nog eens vier jaar VIB-voorzitter

‘De uitdagingen zijn kristalhelder’ Onder voorzitterschap van Hans Koole, recent verlengd met nog eens vier jaar, is het profiel van de isolatiesector en van de Nederlandse Vereniging van Ondernemers in het thermisch isolatiebedrijf VIB naar de buitenwereld toe gegroeid. De sector is uit zijn schulp gekropen, maar nog niet voldoende. Koole maakt zich zorgen. Tijd voor een terug-, maar vooral een vooruitblik.

Hans Koole tijdens de meest recente VIB-ledenvergadering waarin hij werd herkozen.

isolatie

“

et de klimaatdiscussie groeit ook de aandacht voor technische isolatie. We kunnen ons verhaal meer en meer kwijt. Maar we zijn er nog niet. Het besef dat we de wereld niet alleen kunnen veranderen en de duurzaamheidsdoelstellingen uit het Klimaatakkoord alleen in de keten kunnen oplossen als alle neuzen dezelfde kant op staan, leidt er toe dat we als VIB actief samenwerking zoeken met zowel de installatiesector, maar ook die van de energieadviseurs. Ook RVO is een belangrijke partner. Maar we zijn een kleine speler, en ik moet zeggen dat het tempo waarin een en ander tot resultaten leidt me af en toe niet snel genoeg gaat”. Hans Koole heeft als onafhankelijk voorzitter en relatieve buitenstaander van de branchevereniging voor het thermisch isolatiebedrijf VIB de isolatiesector de afgelopen vier jaar zien veranderen. “We zijn van een relatief onbekende sector met een inwaartse blik langzaam maar zeker de blik naar buiten aan het richten. We ontdekken wat we waard zijn, positioneren ons richting klimaattafels, maar ook met name richting partnerorganisaties in de keten. Want uiteindelijk ligt daar de oplossing voor energiebesparing en het halen van de klimaatdoelen”.

BENG Bij BENG ligt de focus op (bijna) energieneutraal. Toch wordt daarin met geen woord over leidingisolatie gerept. Koole had het liever anders gezien. “Ons verhaal van energiebesparing komt daar echter nadrukkelijk wel in naar voren. In de utiliteit heb je steeds meer te maken met lagetemperatuurleidingen. Dat wordt kritischer. Wil je de warmte of koude op de plek krijgen waar je het wilt hebben, dan zul je los van de gebouwschil toch isolatie moeten aanbrengen. Dat mag dan weliswaar niet met zoveel woorden in de BENG-systematiek worden vastgelegd, maar elke energieadviseur zal je vertellen dat dat nodig is. Daarom is het ook zo belangrijk dat we actief contact leggen met ketenpartijen. Hetzelfde geldt voor de realisering van warmtenetten. Ook daar kun je zonder goede technische leidingisolatie niet op een rendabele manier warmte van de ene naar de andere plek krijgen. De overheid richt zich misschien te rigide op de gebouwschil, maar de praktijk weet wel beter dat dat niet het enig zaligmakende is”.

MagazineįpįDECEMBER 2018

De overheid richt zich bij isolatie misschien te rigide op de gebouwschil, maar de praktijk weet beter. FOTO: SHUTTERSTOCK

Resultaatgericht De VIB heeft in de eerste vier jaar voorzitterschap van Koole een lijn ingezet om de sector meer profiel te geven. Koole: “Dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Er is meer aandacht voor ons en voor de diensten die we leveren. We worden meer en meer gezien als een gewenste samenwerkingspartner. We hebben ook de economische structuur mee. Er treedt voor een deel branchevervaging op waarbij ook het isolatiebedrijf bij resultaatgerichte samenwerking partner is. Wat er echter met een hoger profiel van ons als sector wordt verwacht, is dat we ook als kennispartner op kunnen treden. Die rol zullen we de komende jaren verder uit moeten bouwen”. Isolatienorm Koole laat dan ook niet na te benadrukken hoe belangrijk het is te komen tot een breed gedragen isolatienorm voor de utiliteit. “Samen met de installatiesector wordt hard gewerkt aan het actualiseren van de ISSO 64-richtlijn. Kennisontwikkeling, -vergroting en -verspreiding is een onderwerp waarbij we vanuit de VIB van alles willen doen, zoals met het recent gepubliceerde Trendrapport Utiliteitsisolatie. Het laat niet alleen de buitenwereld, maar met name ook onze eigen achterban kristalhelder zien elke uitdagingen er liggen. Maar ook welke kansen. De kennisontwikkeling en het benutten

isolatie

van bestaande kennis in de sector, dat mag gerust nog wel toenemen. Verouderde concepten moeten van tafel of worden geactualiseerd”. Koole verwacht dat de isolatienorm in de eerste helft van 2019 beschikbaar zal komen. “We kunnen we het koppelen aan de besprekingen van het Trendrapport in de ledengesprekken in de regio die we volgend jaar op de agenda hebben staan. We zijn het aan onszelf verplicht om na te denken over wat er voor ontwikkelingen op ons afkomen en waar we over tien jaar als sector, maar ook als individueel bedrijf gegeven die ontwikkelingen staan”. Voor Koole is het toekomstbeeld helder. “We zullen meer toegevoegde waarde moeten leveren op gebied van kennis en wat thermische isolatie betekent voor het functioneren van een installatie. Ook in het contact met de opdrachtgever. Nieuwe businessconcepten zijn gericht op onderlinge samenwerking en kennisdeling om de gewenste gebouwprestatie over de gehele levensuur te kunnen leveren. Het honoreren van nieuwbouw- en renovatieopdrachten wordt meer en meer gegund aan consortia die tegelijkertijd ook het onderhoud van het gebouw mee kunnen nemen. Tegelijkertijd ondersteunt BIM het sneller en efficiënter bouwen en is het bouwen in modules in opkomst. Voor ons biedt dat kansen, juist omdat

MagazineįpįDECEMBER 2018

*, - . & / MEER DAN 45 JAAR IN ISOLATIE! MEER DAN 45 JAAR IN ISOLATIE!

$ + 0

13 1 $

$ 1 2NIETâ&#x20AC;&#x2122; â&#x20AC;&#x2DC;KAN NIETâ&#x20AC;&#x2122; â&#x20AC;&#x2DC;KAN 4 6 5 4 8 4 BESTAAT 7 NIET! BESTAAT NIET!

*, - . & /

- $ % - $ %

& & . # & & . # &

& # % # %

" # & - $ " $ . & # %

. % # #

/ /

! "

# $ # ! %

! "

!& # $ % ' (

& ' ) ! % !# #

* (( ( !

() * # * # # + + , ( ! $

, ' $ #

# % % !#

# $ - %

! "

# $ ! "

! "

# $ # $ ! "

% & # $ % # $ % # $ % % & % &

$ & ' & ' & ' $

www.franssen.nl

'( ) $ ) $ $

* # () * # * # # + () * # * # # + () * # * # # + * # * # + & , $

, ' $ #

+ & , $

, ' $ #

+ & , $

$ , # $ # $ $ , # $ $ ,

known for knowledge, built by people

technical solutions

Altijd een antwoord op uw technische isolatievragen! Bij de isolatie van technische installaties wilt u als specialist niet voor verrassingen komen te staan. Vandaar dat u van uw leverancier en zakenpartner verlangt dat hij volledig thuis is in de wereld van het technische isolatiewerk. De know-how en het full-service concept van Insulation Solutions bewijzen dagelijks hun waarde. Voor alle vragen over speciale toepassingen kunt u als isoleerder een beroep doen op de adviseurs van Insulation Solutions, en de breedte van het leveringsprogramma garandeert dat wij een oplossing hebben voor uw isolatieprobleem.

Insulation Solutions B.V. Minosstraat 40 Postbus 5003 - 5004 EA Tilburg

www.insulationsolutions.nl

de installaties in die gebouwen het meest onderhoudsgevoelig zijn en niet de stenen. Die consortia zijn daarom ook niet alleen bouw-, maar meer en meer installatiegeoriënteerd. Daar hebben we als isolatiebedrijf ook een kennisrol in te spelen. We moeten mee in die innovatieslag. Met alleen het aanbrengen van isolatiemateriaal blijven we gevangen in het mechanische van de laagste prijs en ben ik bang dat we op termijn ons bestaansrecht verliezen”. Personeelstekort Daarnaast wordt de branche ook nog eens geconfronteerd met een groeiend tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel. “Ook dat zal op niet al te lange termijn betekenen dat er innovatieve concepten moeten komen om het personeelstekort het hoofd te bieden. De route om van elders menskracht te halen is misschien in eerste instantie voor de korte termijn een oplossing, maar nieuwe concepten en slimmer werken zullen daar zonder twijfel voor de langere termijn aan worden toegevoegd. Grotere bedrijven zijn nu

al bezig. 3D-scans voor de opmeting zorgen nu al voor een slimmer omgaan met de beschikbare menskracht en tijd. Als die gegevens ook direct naar de cnc-gestuurde machines kunnen worden gezonden, is een verdere efficientieslag te maken. Je ziet het ook in de bouw: wie had er vijftien jaar geleden van een metselrobot gehoord of gedacht dat het beroep van stratenmaker overgenomen zou worden door een machine die in een enkele arbeidsgang over de volle breedte kan bestraten. Ik kan me voorstellen dat het isoleren van rechte leidingdelen zich op termijn ook laat robotiseren. Het is onze taak om daarover na te denken en de discussie met elkaar daarover te hebben. En ik moet zeggen dat de eerste aanzetten daartoe in het VIB-bestuur al zijn gedaan. Oplossingen zullen vanuit de gezamenlijkheid komen, intern en extern, niet alleen omdat het een onderwerp is waar iedereen in de sector mee te maken heeft of zal krijgen, maar ook omdat de problematiek te omvangrijk is om door een enkel bedrijf te worden opgelost. En gelukkig realiseren steeds meer ondernemingen dat ook”.

De branche zal de komende jaren in toenemende mate worden geconfronteerd met personeelstekorten.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Milieu

CO2-reductie raffinaderijen meer dan een kwestie van willen De Nederlandse raffinaderijen kunnen tegen 2030 een CO2-reductie realiseren van 5,5 Mt/y. Dit blijkt uit de VNPI-publicatie ‘CO2 Reductie Roadmap van de Nederlandse raffinaderijen’. Maar dan zijn er nog de geschatte kosten van ruim 3,7 miljard euro. n Nederland staan zes raffinaderijen: Shell Pernis, ExxonMobil Botlek, BP Europoort, Gunvor Europoort, Zeeland Refinery en Vitol Rozenburg. In 2017 produceerde de Nederlandse raffinageindustrie 60.127 kt van de totale Europese productie, waarvan ongeveer 20% geëxporteerd wordt. Hoewel de raffinaderijen grotendeels dezelfde commodity producten maken, is de specifieke configuratie verschillend per raffinaderij. Door de aangescherpte regelgeving inzake milieu en brandstoffen en door de veranderende vraag naar benzine en diesel, zijn de procesinstallaties continu aangepast en complexer geworden.

EEP Aangezien de energiekosten ongeveer 60% van de operationele kosten van een gemiddelde Europese raffinaderij bedragen, is energie efficiëntie al vele jaren een grote prioriteit. In 2009 is in Nederland een afspraak gemaakt tussen overheid en bedrijven in kader van het MEE (Meerjarenafspraken Energie Efficiëntie) convenant. Binnen het kader van het convenant worden energie audits uitgevoerd en worden energie efficiëntieverbeteringen opgenomen in een energie efficiëntieplan (EEP). In 2016 hebben MEEdeelnemers een convenantresultaat van 13,1% (79,8 PJ) gerealiseerd ten opzichte van 2009. Dit is gemiddeld 1,9% per jaar (RVO, 2017). De Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) publiceerde in november 2018 een CO₂ Reductie Roadmap van de Nederlandse raffinaderijen. 5,5Mt In 2017 stootte de Nederlandse raffinage-industrie samen met haar waterstofleveranciers 12,7 Mt CO₂ uit. De VNPI-studie beschrijft hoe de Nederlandse raffinaderijen hun CO₂ uitstoot kunnen reduceren in de periode tot 2030 en tot 2050. Binnen

isolatie

dit onderzoek worden CO₂-reductie technologieën zoals CCS, elektrificatie, inzet van blauwe/groene waterstof, de levering van restwarmte en hernieuwbare energie onderzocht. Uit de studie blijkt dat de Nederlandse raffinaderijen 5,5 Mt/y CO₂-reductie kunnen realiseren tegen 2030 (Figuur 1). Met 43% reductie t.o.v. CO₂ emissie in 2017 (incl. emissie van ingekochte elektriciteit en waterstof) kan de raffinagesector significant bijdragen aan de CO₂-reductie door de industrie. Aan deze CO₂-reductie tegen 2030 dragen de volgende technieken bij: 1. Inzet van blauwe waterstof (productie raffinage) als grondstof (1,1 Mt/y CO₂) 2. Inzet van blauwe waterstof (productie leverancier) als grondstof (1,9 Mt/y CO₂) 3. Energie efficiëntie (0,5-1,5%/y) (1,1 Mt/y CO₂) 4. Carbon capture overig door raffinage (1,1 Mt/y CO₂) 5. Elektrificatie (bij gebruik van groene stroom) (0,7 Mt/y CO₂) 6. Levering van restwarmte (0,3 Mt/y CO₂) 7. Upgrading projecten (-0,7 Mt/y CO₂) De implementatie van deze CO₂-reductie opties is mogelijk met reeds beschikbare technologie of met verwachte R&D voortgang. Investering De realisatie van deze CO₂-reductie roadmap 2030 vraagt een investering van ruim 3,7 miljard Euro, bovenop reguliere investeringen om te voldoen aan nationale en EU-regelgeving. Energie efficiëntie maatregelen worden uitgewerkt in het kader van het energie-efficiëntieplan (EEP). De totale kosten van de andere CO₂-reductie opties zijn zeer afhankelijk van de specifieke maatregel en variëren gemiddeld tussen 30 en 110 Euro/t/y CO₂ binnen het hek van de raffinaderij. Het CO₂-reductiepotentieel van de raffinagesector is echter sterk afhankelijk van externe randvoorwaarden. Er moet een passende business case door economische incentives gecreëerd worden. Met de huidige energieprijzen en CO₂ prijs van ongeveer 20 Euro per ton (aug 2018) kunnen bepaalde energie efficiëntie projecten economisch rendabel zijn, al is dit afhankelijk van site

MagazineįpįDECEMBER 2018

Het CO₂-reductiepotentieel van de rafﬁnagesector is sterk afhankelijk van externe randvoorwaarden. Foto: Shutterstock.

specifieke factoren; voor de andere CO₂-reductie opties is de business case vandaag niet sluitend. De nodige infrastructuur buiten het hek wordt operationeel: CO₂ transportnetwerk en opslag is essentieel voor carbon capture maatregelen. Het elektriciteitsnet moet verzwaard worden en de aansluiting erop betrouwbaar zijn om de raffinaderijen te voorzien van verhoogd elektriciteitsverbruik; zeker bij elektrificatie van raffinage fornuizen. Een uitgebreid waterstofnetwerk is essentieel bij de transitie naar waterstof als brandstof. Een warmtenet is essentieel om restwarmte te transporteren en te verdelen. Er is voldoende aanbod van blauwe/groene waterstof en groene elektriciteit; op die manier wordt geen emissiefactor in beschouwing genomen. Voor de transitie naar waterstof als brandstof is meer dan 10 Miljard Nm3/y extra waterstof nodig op de raffinaderijen. Dit is meer dan een verdubbeling van de Nederlandse productiecapaciteit. Voor de elektrificatie roadmap 2050 moet 3.275 MW groene stroom continu beschikbaar zijn; ook in de andere roadmaps stijgt de vraag naar groene stroom aanzienlijk.

isolatie

Bij verregaande energie efficiëntie maatregelen en bij het vervangen van fuel gas door een groene brandstof (groene elektriciteit of groene/blauwe waterstof), ontstaat een fuel gas overschot. Om de energie- en emissiebalans van de raffinaderijen niet te verstoren, is valorisatie van fuel gas nodig. Deze valorisatie kan hetzij via omzetting van fuel gas naar waardevolle grondstof (verder onderzoek noodzakelijk), hetzij als exportproduct (aardgas) naar faciliteiten waar decarbonisatie niet mogelijk is. Er is voldoende vraag naar en infrastructuur voor restwarmte. Door grote onzekerheid over de technologische ontwikkelingen en de invloed van externe factoren wordt het reductiepotentieel na 2030 opgesteld in de vorm van een outlook per CO₂-reductietechnologie, met name carbon capture, waterstof als brandstof en elektrificatie. Elke technologische roadmap 2030-2050 neemt aan dat er binnen die roadmap maximale ontwikkeling en implementatie van de technologie plaatsvindt.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Vereniging

Algemene ledenvergadering VIB

Kennisverbreding en profilering door proactief handelen Met een aangepaste uitgebreidere missie voor de toekomst, de ogen gericht op de caoonderhandeling in 2019 en 2020 om de Europese Beroepenwedstrijden naar Nederland te halen vergaderde de algemene ledenvergadering van de VIB op 14 november in Vugt. e agenda van de algemene ledenvergadering van de VIB op 14 november jl. in het Van der Valk Hotel in Vugt bevatte een aantal gevarieerde onderwerpen met allemaal de blik op 2019 en daarna. Daarbij wil de vereniging met nadruk proactief handelen op ontwikkelingen die voor de sector van belang zijn. Of in de woorden van voorzitter Hans Koole: “De missie van onze vereniging moet toekomstbestendig worden gemaakt”.

ISSO 64 Zo werd ter vergadering duidelijk dat er volgend jaar in de regio opvolging wordt gegeven aan het door Bouwkennis in opdracht van VIB gedane Trendrapport Utiliteitsisolatie. Het trendrapport is een leidraad om in eerste instantie intern met elkaar de discussie aan te gaan. Op sessies in de regio zullen de koppen bij elkaar worden gestoken hoe om te gaan met de ontwikkelingen die op de sector, maar ook het individuele bedrijf afkomen. “Zaken als kwaliteit, beschikbaarheid en inzetbaarheid van personeel treffen ons allemaal. Innovatie, maar ook samenwerkingen kunnen het isolatiewerk minder mensintensief maken. We moeten daarover, maar ook over andere ontwikkelingen met elkaar de discussie aangaan”, aldus voorzitter Hans Koole. De vergadering werd ook bijgepraat over de stand van zaken van het samen met de installatiesector actualiseren van de Richtlijn Utiliteit ISSO 64. Er zit schot in de zaak, de verwachting is de isolatierichtlijn in de eerste helft van 2019 gereed te hebben.

isolatie

MISSIE VIB De Vereniging van Ondernemers in het thermisch isolatiebedrijf (VIB) staat voor het bevorderen van: P -)= 54();4)3);<01.3$$= ?55; () 1)()4 ?$4 () ] P () C.'-=&$$;-).( )4 () =5),)?5),() @$$;() ?$4 ,5)( .<51$=.)@);0 ?55; () <$3)41)?.4,] P () 0)44.< )4 -)= .445?$=.)?);35,)4 .4 )4 ?55; () .<51$=.)<)'=5;] P () 0@$1.=).= )4 .4C)=&$$;-).( ?$4 $$4053)4( @);0)4()4 .4 -)= .<51$=.)&)(;./+] P () ?).1.,-).( )4 () $;&).(<53<=$4(.,-)()4 ?55; @);0)4 .4 -)= .<51$=.)&)(;./+] P () <$3)4@);0.4, =><<)4 () U1)()4 54();1.4,Z tussen isolatiebedrijven en hun opdrachtgevers en tussen de organisaties in de isolatiesector.

Werkgroep Circulariteit Het rijk werkt met diverse partners aan de vorming van de Transitie-agenda Circulaire Economie in de Bouw. Zo willen ze samen met organisaties en bedrijven de komende jaren flinke stappen zetten naar een volledig circulaire economie in 2050. Dat onderwerp kwam terug in een presentatie van bestuurslid Eddie Oprel (Saint-Gobain Isover). Om op het onderwerp in te haken zal de VIB een werkgroep Circulariteit formeren. Deze zal in eerste instantie bestaande initiatieven in de isolatiesector inventariseren en verdere mogelijkheden hiertoe in kaart brengen. Cao De leden kregen ook een blik op de ophanden zijnde caoonderhandelingen. Dat gebeurde door Jan Alfons Vaas, die namens de VIB als cao-onderhandelaar optreedt. Behalve de loonontwikkeling spelen in deze onderhandelingsronde ook zaken rond aow, flexibilisering en het generatiepact.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Duurzame inzetbaarheid is ook een onderwerp dat binnen de isolatiesector speelt. De huidige cao loopt in mei van het volgend jaar af. Kennis delen Edward van Engelenhoven (Saint-Gobain Isover) besprak de mogelijkheden van de Energie Investerings Aftrek (EIA) voor opdrachtgevers van isolatiewerk. Jaarlijks reserveert de overheid een bedrag waarbij milieu-investeringen deels kunnen worden verrekend met de winstbelasting. Leden en bestuur Aerofoam, onderdeel van Hira Industries uit Dubai en in Nederland vertegenwoordigd door Remco Hiemstra, is toegetreden als buitengewoon lid van VIB. Ook Linisol Group uit Nuth, partner op het gebied van isolatie, asbestsanering en brandwerende afwerkingen, en Bema Isolatie Plaatwerk BV te Geleen werden in de vergadering als nieuw lid verwelkomd. De algemene ledenvergadering ging akkoord met een nieuwe zittingsperiode van voorzitter Hans Koole. Ellen van Slobbe (Knauf Insulation) is namens de buitengewone leden toegetreden tot het VIB-bestuur. Chris Hunter (Kaefer Nederland) en Peter van der Krans (Lethe Nieuwbrug) werden in hun bestuursfunctie ter vergadering herkozen. Eugène Hermans (Isolatiebedrijf De Bruijn te Venray) is als bestuurslid teruggetreden. Het bestuur heeft aan de ledenkant overigens nog twee uitstaande vacatures.

Ellen van Slobbe (salesmanager Systems Division Benelux van Knauf Insulation) krijgt de felicitaties van voorzitter Hans Koole met haar toetreding tot het VIB-bestuur namens de buitengewone leden.

Surface Na de vergadering reisde het gezelschap af naar het vakevenement voor oppervlaktebehandeling Surface in de Brabanthallen in Den Bosch. Hier werd aangesloten bij drie lezingen over corrosie onder isolatie en brandveilig bouwen die VIB in samenwerking met CINI en ION organiseerde.

Afscheid Ans van Rijk De ledenvergadering in Vugt was wegens pensionering de laatste bijeenkomst die mede vorm werd gegeven door Ans van Rijk. Zij was tien jaar lang met enthousiasme en een lach de secretaresse voor het VIB-bureau. Zij was niet alleen het eerste aanspreekpunt voor leden en aspirant-leden, maar ook de onmisbare steun en toeverlaat van het VIBbestuur en secretaris Jan Zanen. Achter de schermen liet zij menig initiatief soepel lopen, alsof dat een vanzelfsprekendheid was. Er is inmiddels op gepaste wijze afscheid van haar genomen. Bestuur en leden danken Ans voor haar inzet en trouw en wensen haar veel ontspanning en plezier in deze nieuwe levensfase.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Onderzoek

Vochtig isolatiemateriaal isoleert niet Het functioneren van isolatiemateriaal kan door vocht ernstig worden gereduceerd. Een hoger energieverlies, maar ook hoger risico van corrosie onder de isolatie zijn het mogelijke gevolg. De firma Armacell liet het Fraunhofer Instituut in MĂźnchen onderzoeken hoe goed verschillende isolatiematerialen zijn beschermd tegen onaanvaardbaar doorweekt raken. tilstaande lucht remt de warmtestroming. Bij isolatiematerialen werkt in de regel dan ook niet het eigenlijke materiaal isolerend, maar de hierin ingesloten lucht. We onderscheiden isolatiemateriaal bestaande uit vezels, schuim en granulaat en uit natuurlijke en synthetische

materialen. Om de werking van isolatiemateriaal ook op lange termijn te waarborgen, moet het beslist worden beschermd tegen doorweekt raken. Water bezit een beduidend hoger warmtegeleidend vermogen dan isolatiemateriaal. Daardoor leidt de opname van vocht tot sterkere warmtegeleiding van het isolatiemateriaal en op die manier tot slechtere isolerende eigenschappen. Wanneer vocht doordringt in de isolatie neemt het energieverlies toe, kan corrosie onder de isolatie ontstaan, krijgt schimmel de ruimte zich te ontwikkelen en nemen de onderhouds- en reparatiekosten toe. De isolerende werking neemt snel af en op de lange termijn verliest het isolatiemateriaal zijn werking. De kernvraag bij de keuze van isolatiemateriaal is dus hoe goed de verschillende materialen beschermd zijn tegen absorptie van vocht.

Testopstelling: het functioneren van isolatiemateriaal kan door vocht ernstig worden gereduceerd.

isolatie

MagazineÄŻpÄŻDECEMBER 2018

Juist dit heeft producent Armacell laten onderzoeken door het Fraunhofer Instituut in München. Onderwerp van het onderzoek waren drie verschillende isolatiematerialen: minerale vezels, PUR en een elastomeer isolatiemateriaal. Als isolatiemateriaal met een gesloten-celstructuur en een hoge weerstand tegen waterdampdiffusie heeft AF/Armaflex geen extra dampremmende laag nodig. Bij het product met minerale vezels en een open-celstructuur verzorgt daarentegen een aluminium afdeklaag de functie als dampremmende laag. De PUR-buiskoker heeft tevens een open-celstructuur en een ommanteling van pvc-folie. Klimaattest Terwijl het isolatiemateriaal met gesloten celstructuur beschikt over een ‘geïntegreerde’ dampremmende laag en de weerstand tegen waterdampdiffusie zich – cel voor cel – opbouwt over de volledige dikte van de isolatielaag, is deze bij de producten met minerale vezels en PUR beperkt tot een relatief dunne laag aluminium- of pvc-folie. Om beschadigingen van de isolatie te simuleren werden in het tweede deel van het onderzoek twee gaatjes ( 5 mm) tegenover elkaar 5 mm diep in het oppervlak van de slang of de ommanteling van de pijpleiding geboord. Als testruimte fungeerde een klimaatruimte waarin de gedefinieerde temperatuur en luchtvochtigheid voor de tijdsduur van de meting constant werden gehouden. De leidingen werkten op een mediumtemperatuur van 20 °C; als omgevingstemperatuur werden 35 °C en een relatieve luchtvochtigheid van 55% bepaald. Onder deze omstandigheden verliep de test gedurende 33 dagen. Dampdiffussieweerstand Aan het eind van de test en het deïnstalleren van de testelementen werd de weerstand tegen waterdampdiffusie van de verschillende isolatiematerialen gemeten. Terwijl de

Simulatie: procentuele toename van de luchtvochtigheid.

isolatie

Materialen uit de test.

µ-waarde van het elastomere isolatiemateriaal ondanks de beschadiging nog steeds boven 10.000 ligt, is de µ-waarde van de PUR-ommanteling verminderd van 2.163 naar 672 en de minerale wol heeft nog slechts een µ-waarde van 467 (ten opzichte van aanvankelijk 7.053). Met het oog op de korte duur van de test en de gemiddelde omstandigheden, tonen de isolatiematerialen over hun volledige dikte nog maar een lage vochtabsorptie. Er doen zich echter aanzienlijke verschillen voor wanneer we de binnenste isolatielaag (5 mm) bekijken. In deze zone heeft zich zowel bij de twee testelementen van minerale vezels, alsook in nog sterkere mate bij de PURommantelingen al in deze korte periode een beduidende hoeveelheid vocht verzameld. Bij de FEF-isolatiematerialen is in deze kritieke zone daarentegen geen opname van vocht waarneembaar. Zowel voor de PUR-isolatie alsook voor die met minerale wol geldt waarschijnlijk dat de diffusiestroming van de vochtige omgevingslucht van buiten naar binnen gericht was en zich waterdamp in de vorm van vocht (condens) heeft afgezet. In het FEF-isolatiemateriaal is daarentegen geen vocht binnengedrongen. Terwijl zich zowel onder de isolatie van PUR, alsook onder die van minerale wol een aanzienlijke hoeveelheid vocht heeft verzameld, is op het buisoppervlak onder de FEF-isolatie geen condens te zien. De test toont aan dat de dampremmende laag het vooral in de buurt van armaturen laat afweten. Hier is vochtige lucht in de isolatie doorgedrongen.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Onderzoek

Ook onder deze gemiddelde testomstandigheden konden de isolaties van minerale wol net zo min als die van PUR verhinderen dat zich vocht in de isolatielaag verspreidt en condenseert op het oppervlak van de buis. De dampremmende laag kon de opname van waterdamp niet effectief verhinderen. Alleen de FEF-isolatie heeft de vochtabsorptie effectief voorkomen. Ook interessant is een blik op de ontwikkeling in het verloop van de tijd. Waar de buis met FEF-isolatie ook na 33 dagen nog geen enkel teken van condens vertoont, schiet de isolatie met minerale wol al direct aan het begin van de test tekort, zowel met als zonder beschadiging. Op de pijpleidingen met de PUR-isolatielaag ontstaat na 21 (beschadigde ommanteling), respectievelijk. na 23 dagen condens. Gevolgen op lange termijn Om de gevolgen op lange termijn van de vochtabsorptie te onderzoeken, heeft het Fraunhofer Instituut op basis van de resultaten calculaties gemaakt en gesimuleerd hoe de isolatiematerialen zich gedurende een aangenomen periode van tien jaar zouden gedragen. Voor de calculaties werd uitgegaan van de volgende veronderstellingen: de pijpleiding werkt op een mediumtemperatuur van 5 °C; als omgevingsvoorwaarden wordt uitgegaan van een temperatuur van 35 °C en een relatieve luchtvochtigheid van 80%. Terwijl het vochtgehalte bij de FEF-isolatie ook na een periode van tien jaar onder 5% blijft, is het waterniveau in de isolatielaag van minerale wol gestegen tot bijna 20% en bij het PUR-materiaal zelfs naar 25%. In de korte testperiode is het warmtegeleidend vermogen van de isolatiematerialen niet wezenlijk hoger geworden. Dat was met het oog op de gemiddelde testomstandigheden en de korte tijdsduur ook niet te verwachten. Wie deze testresultaten echter doorberekent naar een gebruiksduur van tien jaar, ziet aanzienlijke verschillen tussen de afzonderlijke isolatiematerialen. Terwijl de -waarde van de FEF- isolatie na tien jaar maar met circa 15% is gestegen, is het warmtegeleidend vermogen van de minerale wol 77% slechter geworden en dat van de PURisolatie zelfs 150%. Het warmtegeleidend vermogen verhoogt zich per % toename van het vochtgehalte en de isolerende werking wordt snel minder. De gevolgen zijn niet alleen een continu stijgend energieverlies tijdens het gebruik, maar ook een dalende oppervlaktetemperatuur. Als deze onder het dauwpunt komt, ontstaat er condens. Alleen wanneer het warmtegeleidend vermogen van het isolatiemateriaal mettertijd niet wezenlijk door vochtabsorptie stijgt, kan worden gewaarborgd dat de oppervlaktetemperatuur ook na vele jaren gebruik nog boven het dauwpunt ligt. Conclusie Het onderzoek toont aan dat het warmtegeleidend vermogen van een materiaal niet het enige bepalende criterium mag zijn bij de keuze van isolatiemateriaal. Alleen wanneer het

isolatie

Simulatie: percentage toename thermische geleidbaarheid.

isolatiemateriaal ook beschermd is tegen vochtabsorptie, wordt het ontstaan van condens op het oppervlak van de buis en een toename van het warmtegeleidend vermogen tijdens de gebruiksduur verhinderd. Daarom moeten deskundige planners en bouwers van koelinstallaties het vermelde warmtegeleidende vermogen beschouwen als de oorspronkelijke, of “droge -waarde” en de dampdiffusieweerstand van de materialen bij hun keuze vergelijken. Terwijl de weerstand tegen waterdampdiffusie bij FEF zich opbouwt over de gehele dikte van de isolatielaag en 7.000 of bij AF/Armaflex zelfs 10.000 bedraagt, is deze bij minerale vezels en PUR geconcentreerd in een dunne, dampremmende laag, die het isolatiemateriaal niet effectief kan beschermen tegen de opname van vocht. Al de kleinste

Weerstand tegen waterdampdiffusie van het isolatiemateriaal na de test.

MagazineįpįDECEMBER 2018

De testelementen in de klimaatruimte.

beschadiging beïnvloedt de effectiviteit van de dampremmende laag. Juist in de buurt van bevestigingspunten, bogen, T-stukken en armaturen ontstaan hierdoor automatisch condensatieprocessen. Wanneer het isolatiemateriaal volledig doorweekt raakt, is het stijgende energieverbruik meestal nog het kleinste probleem. Schimmel, beschadiging van de constructie, bijv. aan verlaagde plafonds, of storingen van industriële processen vanwege de bijbehorende onderhouds- en uitvaltijden kunnen enorme kosten veroorzaken. Bij het gebruik van isolatiematerialen met een open-celstructuur bij koeltoepassingen nemen planners en installateurs, zo concludeert Armacell, derhalve een niet te calculeren risico dat ze hoge onkosten kan opleveren. Armacell stelt dan ook: “Voor de isolatie van koelwaterleidingen moeten derhalve overeenkomstig DIN 4140 isolatiematerialen worden gebruikt, die een materiaalstructuur met gesloten cellen hebben met een hoge dampdiffusieweerstand en een laag warmtegeleidingsvermogen, waardoor eventuele diffusieprocessen duurzaam tot een minimum worden beperkt”. Dit is een bewerking van een tekst van Georgios Eleftheriadis, Armacell manager Technical Marketing EMEA. Meer informatie over de test is te vinden op www.armacell.eu.

Oppervlakken van de pijpleidingen na het verwijderen van het gecompromitteerde isolatiemateriaal en ontstane condens.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Fireproofing gaat veel verder dan Tab 11 In 2018 is een informatieve tab over fireproofing (bescherming tegen brand) aan het CINI Handboek toegevoegd. De informatie heeft betrekking op isolatie van procesleidingen en apparaten. Toch omvat fireproofing in de industrie een veel groter spectrum.

Figuur 1: Onderste gedeelte skirt (cirkelvormige ondersteuning).

Figuur 2: Isolatie leidingaansluiting en binnenkant skirt bij cryogene warmtewisselaar.

isolatie

ab 11 is momenteel nog ‘informatief’ en heeft nog niet de lading van ‘minimale eis’ die van toepassing is op de overige tabs in het CINI Handboek. Er zijn veel praktijksituaties die gerelateerd zijn aan de inhoud in Tab 11, maar in zekere zin geen procesfunctie vervullen. Een daarvan wordt in dit artikel met de nadruk op de uitvoeringsdetails voorgesteld en toegelicht. Het betreft een cryogene warmtewisselaar (Main Cryonic Heat Exchanger MCHE), die opereert bij een temperatuur van minimaal -162 °C. De cirkelvormige ondersteuning van deze warmtewisselaar wordt ‘skirt’ genoemd. Onder deze benaming komt deze terug in schetsen en bouwtekeningen. Na bespreking van dit voorbeeld in de werkgroepen cryogene isolatie en fireproofing kan dit voorbeeld in de toekomst als minimale eis in het CINI Handboek teruggevonden worden.

-162 °C De cryogene warmtewisselaar is een belangrijk onderdeel van een vloeibaar aardgasfabriek (LNG-plant). Het vloeibaar aardgas proces kan als volgt worden samengevat. Na de winning wordt het ‘aardgas’ ontdaan van ongewenste bijproducten en schadelijke stoffen. Zand, olie, water en gassen zoals CO2 en H2S worden onttrokken. Evenals bijvoorbeeld kwik. Het gereinigde aardgas wordt naar een grote koelinstallatie geleid en in een aantal stappen sterk afgekoeld tot het gas vloeibaar (cryogeen) is geworden. Het wordt tijdelijk opgeslagen in voorraadtanks om vervolgens met LNG-tankers via een LNGimportterminal getransporteerd te worden naar gebruikers. De laatste fase van afkoelen gebeurt in de MCHE tot een temperatuur van ca. -162 °C waar het aardgas dus vloeibaar wordt gemaakt (Liguefaction proces). Uiteindelijk verandert 600 liter aardgas in 1 liter vloeibaar aardgas. De ondersteuning van de cryogene toren dient beschermd te worden tegen brand (pool fires), net als een groot gedeelte van de toren zelf. Het is noodzakelijk om de toren gedurende een pool fire te blijven ondersteunen. De bescherming moet ten minste 30 minuten standhouden om medewerkers tijdig te kunnen evacueren, het proces veilig te stoppen en de brandweer in de gelegenheid te stellen de brand te bestrijden. Daarom wordt op de uitvoering van deze brandbescherming nader ingegaan, waarbij ook de cryogene isolatie technische aspecten aan de orde komen. De cryogene warmtewisselaar is een toren

MagazineįpįDECEMBER 2018

Figuur 3: Wandisolatie cryogene warmtewisselaar.

LNG plant met rechts bij de witte opslagtanks een voorbeeld van een cryogene warmtewisselaar. FOTO: SHUTTERSTOCK

met veel bordessen en leidingen en daarmee een uitdaging om te isoleren. Een cryogene warmtewisselaar kent verschillende en variërende bedrijfstemperaturen. Hiervoor dient voldoende isolatiedikte aangebracht te worden. Ook geldt de eis van brandbescherming. Voor de brandbescherming wordt een aantal schetsen gegeven dat uniek is. In principe kan voor de rest van de toren naar de schetsen van het CINI handboek Tab 5 en Tab 10 worden verwezen, betreffend voorschriften en omschrijvingen van de materialen.

rondom de ankerbouten met een zwarte, tweecomponenten elastomeerlijm/coating. Aan het binnenvlak (tegen de wand) van elke laag cellulair glas wordt een anti-schuurmiddel aangebracht. Alle verbindingen worden verlijmd met een op bitumen gebaseerde lijm. De binnenste en buitenste laag van cellulair glas worden beide voorzien van een multiplex folie en alle naden worden afgeplakt met een gelijmde tape van multiplex folie om te voorzien in een primaire en secondaire dampremmende laag. Weerbestendige (UV-uithardend) glasvezelversterkte polyester (GRP) wordt over de primaire multiplex folie van de buitenste cellulair glas laag aangebracht. Over deze GRP wordt een RVS 304 beplating aangebracht en vastgezet met RVS type 304 banden. De details zijn weergegeven in figuur 4, 5 en 6.

Van fundatie met ankerbouten tot niveau 8 m De binnenkant van de skirt en de bodem van de toren wordt voorzien van een 160 mm (twee lagen van 80 mm) dikke cellulair glas isolatie, waarvan alle naden tussen de lagen verspringen. Het cellulair glas wordt ingebed in de betonnen fundatie met een zwarte, tweecomponenten elastomeerlijm/ coating. Aan het binnenvlak (richting skirt) van elke laag cellulair glas wordt een anti-schuurmiddel aangebracht. Alle verbindingen worden verlijmd met een op bitumen gebaseerde lijm. De binnenste en buitenste laag van cellulair glas worden beide voorzien van een multiplex folie en alle naden worden afgeplakt met een gelijmde tape van multiplex folie om te voorzien in een primaire en secondaire dampremmende laag. In figuur 1, 2 en 3 zijn de diverse onderdelen in detail weergegeven. De buitenkant van de cirkelvormige ondersteuning (skirt) en buitenwand van de toren worden voorzien van 160 mm (twee lagen van 80 mm) dikke cellulair glas isolatie, inclusief leidingen. De rondnaden verspringen ten opzichte van elkaar en de rond- en langsnaden ten opzichte van de onderliggende laag. Cellulair glas wordt ingebed in de betonnen fundatie

isolatie

De details van niveau 8 meter tot de top van de toren zijn terug te vinden in schetsen in tab 5 en tab 10 van het CINI Handboek en komen hier niet meer aan de orde. Belangrijk is nog te vermelden dat het materiaal van de toren aluminium is en de skirt van RVS. Aangezien voor draagkracht aluminium een lagere kritische temperatuur heeft dan RVS is het essentieel dat de toren goed beschermd wordt tegen een pool fire. Voor nadere informatie wordt verwezen naar “Gedrag van aluminium constructies bij brand - Eurocode 1999-1-2”. Overigens kunnen beide materialen goed tegen cryogene temperaturen en worden niet broos. Verder valt nog te vermelden dat in de betonnen fundatie verwarmingselementen zijn aangebracht om fundatie en ondergrond te beschermen tegen te lage temperaturen en opvriezen. Het valt te vergelijken met elektrische vloerverwarming die aangaat als de temperatuur te laag wordt.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Industry 4.0 Reduce downtime with the MABI Taxi In recent years, MABI has continuously invested in the development of its own robot systems and in automation. Due to its own manufacturing of control systems, MABI has succeeded in ensuring that the various devices and machines are able to communicate with each other. Thus in the future, driverless transport systems such as the â&#x20AC;&#x17E;MABI Taxiâ&#x20AC;&#x153; will transport the parts cut on the MABI Bingo EVO to the workbench with the number XY for further processing. These are not visions for the future, but will be available very soon.

For example, the fully autoÂŹmatic coil change, the automatic rounding and beading of adapters, nozzles and bend segments incluÂŹding cross beads and holes or the fully automatic marking system. It continues immediately with the fully automatic sheet width adjuÂŹstment or the integrated pipe line (also for conical meters).

Automation will not stop in insulation technology either. This calls for cost-effective solutions. Price pressure is constantly increasing. There is no point if the SXUFKDVH ORRNV Ă&#x201E;FKHDSÂł DW ÂżUVW JODQFH 8OWLPDWHO\ WKH RYHUDOO FRQFHSW PXVW EH convincing - and this is precisely the strength of MABI AG. It is not without reason that many smart small and large companies use the technical advantages of MABI to their own advantage.

Green technology: No CO2 emissions, no pollutant emissions, no smoke generation. MABI is committed to environmentally sound and sustainable production. We achieve these goals by developing and using precise mechanical cutting systems protected by various patents. Join us - and play an active part in cleaner production.

Video:

www.mabi.ch/en/news/index.html#1696

Automated guided vehicle (AGV): In the future, driverless transport systems such as the â&#x20AC;&#x17E;MABI Taxiâ&#x20AC;&#x153; will transport the parts cut on the MABI Bingo EVO to the workbench with the number XY for further processing.

MABI AG Isoliermaschinen Werdstrasse 10 CH-5106 Veltheim / Schweiz Telefon: ++41 56 463 65 65 Telefax: ++41 56 463 65 66 Internet: www.mabi.ch E-Mail: info@mabi.ch Onder voorbehoud van technische wijzigingen

Isolatie

op locatie

Gasbolisolatie met Foamglas

Gevecht met de zwaartekracht Het isoleren van een gasbol vraagt zowel een bepaalde expertise als een probleemoplossend vermogen. Hoe isoleer je bijvoorbeeld de onderkant waar de zwaartekracht de grootste uitdaging vormt? Het blijkt geen probleem voor Altrad Hertel Industrial Services te Rotterdam. Deze industriële dienstverlener isoleerde met inventiviteit en vakmanschap een gasbol met een diameter van 10,5 m met Foamglas. Met aandacht voor toekomstig onderhoud.

an een afstandje lijkt er weinig te gebeuren op gasbol S1 op het terrein Gunvor Petroleum Rotterdam. De gasbol aan de Moezelweg staat van top tot teen in de steigers (uitgevoerd door Altrad Hertel) zonder dat er iemand te bekennen is. Maar schijn bedriegt. Boven op de bol, van het zicht afgescheiden door steigerfolie en op zo’n vijftien meter hoog ingeklemd door uitgebreid steigerwerk, zijn monteurs van Altrad Hertel Industrial Services druk bezig de bovenkant van de 10,5 m diameter tellende gasbol te isoleren in Foamglas One. André Vieth is Altrad Hertels projectleider hier. Altrad Hertel is de huisaannemer voor dit werk. Het projectmanagement ligt in handen van

Gasbolisolatie, hier op vijftien meter hoogte, is iets voor gespecialiseerde monteurs o.a. vanwege mixen en potlife van de 2-componenten kleefstof.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

de assetowner zelf. Vieth zegt: “We werken volgens de specificaties van de opdrachtgever. Hier on site, zeker voor een gasbol hebben we in samenwerking met Owens Corning - Foamglas de nodige expertise in het voortraject mee kunnen nemen”. De vruchtbare samenwerking leidde aan het begin van het traject tot een zogenoemde ‘scope change’ om zowel onderhoudstechnisch als financieel tot het meest optimale eindresultaat te komen”. Daarbij zijn nadrukkelijk ook toekomstige onderhoudsintervallen meegenomen, maar daarover later meer. Hol-bol Vanwege het temperatuurbereik (-5 tot maximaal 0 graden Celsius, de designtemperatuur is overigens -17 °C) en de eisen op het gebied van brandwerendheid krijgt de bol een ommanteling van Foamglas dat is aangebracht in een eenlaagssysteem van 120 mm, verkleefd met PC88 en voorzien van een fabrieksmatig aangebrachte celvuller. Het toepassen van de celvuller is ook in CINI aangegeven. “Dat is vrij standaard bij temperaturen rondom het vriespunt”, zegt sales manager Foamglas van Owens Corning Rob Langendam. In het assortiment van de fabrikant zitten Foamglas SHS vormdelen (SHS staat voor Spherical Head Segments) in het pakket voor niet vlakke ondergronden zoals gasbollen Langendam: “Dat zijn speciale segmenten, specifiek voor opslagbollen en bolle koppen”. Vormdelen van het bekende Foamglas One materiaal worden altijd op projectspecificaties geproduceerd, en zo speciaal afgestemd op de oppervlakte curve. Per laag worden de segmenten concaaf en convex (hol-bol) geslepen. De vier zijkanten lopen taps toe, zodat bij montage een nauwsluitend geheel ontstaat. Het maatwerk bevordert efficiënte montage met minimale bewerking en dus ook een slechts geringe hoeveelheid snij-afval. Volledige verlijming op het tankoppervlak en tussen de segmenten onderling met PC88 completeert het isolatiesysteem. Het totaal aantal verlijmde Foamglas segmenten (2900 bol- en 80 kwartsegmenten voor de zes poten) benadert de 3.000. Gasbol S1 is voorafgaand aan het isolatiewerk overigens gestraald en opnieuw gecoat. Zwaartekracht Gevraagd naar de uitdaging in dit project zegt Altrad Hertel uitvoerder Ali Bulut onomwonden: “De zwaartekracht. Dat heeft puur met de onderkant van de bol te maken. Hoe lijm je het isolatiemateriaal goed en effectief op de ondergrond”. Altrad Hertel besloot in dit specifieke geval tot de toepassing van stempels zoals die ook in de bouw algemeen gebruik vinden. “Maar dan van aluminium. We hebben er in totaal vijftig laten komen om zo in totaal vijftig segmenten te kunnen klemmen. De werksnelheid lijdt op die manier niet

isolatie

Duurzaamheid, levensverlenging en de total-coast-of-ownership van installaties worden steeds belangrijkere onderwerpen.

De steiger is volledig van staal, alleen de stempels rusten in overleg met de opdrachtgever op houten sloffen.

onder een eventueel gebrek aan stempels”. Houten panlatjes of spanbanden waren bij deze omvangrijke bol sowieso geen optie. Bulut: “Vanwege de brandveiligheid zien veel opdrachtgevers sowieso liever zo min mogelijk tot helemaal geen gebruik van hout in een industriële omgeving. Dat is voor ons ook geen probleem. De steiger is volledig van staal, alleen de stempels rusten in overleg met de opdrachtgever op houten sloffen”.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

op locatie

Grootste uitdaging: de zwaartekracht. Hoe lijm je het isolatiemateriaal goed en effectief aan de onderkant op de ondergrond. Aluminium stempels brachten de oplossing.

Op de bol. Vlnr: sales manager Rob Langendam (Owens Corning Foamglas), projectleider André Vieth en uitvoerder Ali Bulut van Altrad Hertel Industrial Services.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Sturen op toekomstig onderhoud Jeroen Korpershoek heeft de projectcoördinatie namens de opdrachtgever. Hij heeft ervaring met meerdere CUI-projecten in de industrie. Hij ziet hoe de kijk van opdrachtgevers naar isolatie verandert. “Duurzaamheid, levensverlenging en de total-coast-of-ownership van installaties worden steeds belangrijkere onderwerpen. Dat heeft ook gevolgen voor het isolatiewerk. We hebben een periodiek meetprogramma op de bol om de kans op CUI zo goed mogelijk in te schatten en voor te zijn. In het verleden hebben we al reparaties verricht, nu werd het ons inziens tijd om de hele bol aan te pakken, maar wel op een manier die rekening houd met de toekomstige onderhoudsintervallen. Dat betekent isolatietechnisch extra aandacht om inwaterpunten zoveel mogelijk voor te zijn, maar ook dat de isolatie op de punten waar dat nodig is niet-destructief kan worden verwijderd bij mangaten, leidingaansluitingen en overige appendages. Daar hebben we nu met de ommanteling in samenspraak met het Altrad Hertel, Foamglas en onze eigen engineering- en inspectieafdeling rekening mee gehouden. We hebben nu

ook gekozen voor een afwerking met grotere rozetten. Dat komt direct voort uit de onderhoudsbehoefte zonder dat het invloed heeft op de isolatie. S1 is inmiddels de derde bol die we aanpakken, en de eerste waarin in de detaillering van het isolatiesysteem zo duidelijk op toekomstig onderhoud wordt gestuurd”. Het isolatiewerk bovenop de bol gaat ondertussen in rap tempo verder. Insmeren en plaatsen van de Foamglas vormdelen gaat bijna in een enkele beweging door. Vieth zegt: “Het project is niet bijster ingewikkeld, maar je zet desalniettemin niet zomaar elke isolatiemonteur op deze klus. Je wilt gespecialiseerde monteurs. Niet alleen vanwege de specificaties, maar ook vanwege het mixen, de droogtijd en ‘potlife’ van de 2-componenten kleefstof. Het montageteam moet goed op elkaar zijn ingespeeld”. Dat zit hier wel goed. Zo wordt de tankwand aan de bovenzijde met vereende krachten nog tijdens het relatief korte projectbezoek van Isolatie Magazine hermetisch onder Foamglas gesloten.

Het isoleren van een gasbol vraagt zowel een bepaalde expertise als een probleemoplossend vermogen.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

'3-0Å»'3%8)( ALUMINIUM TA-liquid

TA-color

gepoedercoat

natgelakt

Coils Gewicht: (MOXI &VIIHXI &MRRIRHMEQIXIV

Plaat

100 kg - 5 t 0,40 â&#x20AC;&#x201C; 1,50 mm 200 â&#x20AC;&#x201C; 1500 mm 300/500 mm

(MOXI Breedte: Lengte: Nabewerking

0,40 â&#x20AC;&#x201C; 2,50 mm 80 â&#x20AC;&#x201C; 1500 mm 200 â&#x20AC;&#x201C; 7000 mm dubbelzijdige beschermfolie

Band (MOXI Breedte:

www.tacke-lindemann.de/CoilCoatedAluminium 8EGOIÅ» Å»0MRHIQERR &EYFIWGLPEK YRH 1IXEPPLERHIP +QF, 'S /+ 9[ GSRXEGXTIVWSSR

%RHVÊ£ ;MRXIV ` [MRXIV$XEGOI PMRHIQERR HI ` Å» Å» Å» Å» Å» Å»

0,20 â&#x20AC;&#x201C; 3,00 mm 20,00 â&#x20AC;&#x201C; 2000 mm

Isolatie

Vakbeurs

Beurscombinatie Recycling en Asbestos geslaagd De vakbeurscombinatie Recycling en Asbestos 2018 op 20, 21 en 22 november jl. in Evenementenhal Gorinchem is kwalitatief succesvol verlopen voor zowel bezoekers als exposanten. Dit meldt beursorganisator Easyfairs. In totaal bezochten 5.242 vakprofessionals de vakbeurzen Asbestos en Recycling, waarvan een ruime meerderheid beslissingsbevoegd is. Organisator Debbie de Bruijn van beursorganisator Easyfairs: “Daar zijn we erg blij mee. Dit is voor ons een waardevolle bevestiging. Wij zijn dit jaar gestart met het vernieuwen van het beursconcept, omdat we werken aan een meerjarenplan. We werken met Recycling toe naar een volledig concept ‘van afval naar grondstof’. Dit moet ervoor zorgen dat het de bezoeker meer duidelijkheid en richting geeft.”

Asbestos Recycling vond gelijktijdig plaatsen met de vakbeurs Asbestos. Het was de eerste editie van dit evenement voor de asbestsaneringsbranche in Gorinchem. De beurs werd eerder dit jaar overgenomen door beursorganisator Easyfairs van Exhibitions Rotterdam International. Door deze overname verhuisde Asbestos van Rotterdam Ahoy naar Evenementenhal Gorinchem. Asbestos werd gehouden in een intieme setting, maar is door exposanten en bezoekers als positief ervaren. Daarom maakt organisator Easyfairs bekend dat Asbestos in 2020 terugkeert in Gorinchem. “Exposanten waren erg tevreden over de hoge kwaliteit van de bezoekers, voor beide evenementen waardoor ze goed zaken hebben gedaan” zegt De Bruijn.

In totaal bezochten 5.242 vakprofessionals de vakbeurzen Asbestos en Recycling. FOTO: EASYFAIRS/SEIJBEL PHOTOGRAPHY.

Onmisbaar Met het oog op 2024 waarin alle asbesthoudende dakbedekking vervangen of verwijderd moet zijn is een vakbeurs als Asbestos onmisbaar, aldus de beursorganisatie. Tijdens Asbestos presenteerde Easyfairs samen met de asbestsector een omvangrijk kennisprogramma bestaande uit praktijkvoorbeelden, nieuwe inzichten en praktische tips en handvatten voor het aanbesteden door vastgoedeigenaren. Een greep uit de onderwerpen en sprekers die aan bod kwamen: Waar komt de asbestvervuiling vandaan in de nieuwe producten (o.a. keynote-speaker Yvonne Waterman), wat kunnen we leren van de ontmanteling van Centrale Gelderland (AW Brokking, Meuva) of de bodemsanering in de woonwijk naast voormalig asbestfabriek in Goor (Harold Rorink, Arcadis), wat zijn de echte veiligheidsrisico’s of worden we door angst geregeerd (Henk Jans, arts en GAGS), waar moet je op letten bij aanbesteden bij asbestsanering als vastgoedeigenaar en hoe zorg je voor eerlijke prijzen en kortere doorlooptijden? (o.a. Ingmar Schreiberlich AT Osborne) en hoe kunnen we beter en risico gestuurd valideren (Jeroen Terwoert, Inspectie SZW). De meest genoemde reden van exposanten om deel te nemen aan de beurs was het maken van contacten voor verkoop na beurs en de relatie met bestaande klanten te versterken. “Dat sloot naadloos aan op onze bezoekersdata, want een ruime meerderheid van hen gaf aan de beurs te bezoeken voor het leggen van nieuwe contacten of oude contacten te onderhouden”, aldus De Bruijn.

Met het oog op 2024 waarin alle asbesthoudende dakbedekking vervangen of verwijderd moet zijn is een vakbeurs als Asbestos onmisbaar. isolatie

De eerstvolgende editie van Recycling is op 19, 20 en 21 november 2019 in Evenementenhal Gorinchem. De vakbeurs viert dan haar tiende editie. Asbestos sluit in 2020 weer aan.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Techniek

ITS in Einighausen

Derde generatie Smeets, tweede generatie Mabi Isolatie Techniek Smeets in Einighausen ging recentelijk over van een Mabi 3000 E Vario naar een Mabi Bingo 4E EVO. De onderneming houdt met de investering gelijke tred met het groeien van de markt. “Met de nieuwe software zijn we veelzijdiger en met de nieuwe machine sneller geworden”, zo somt directeur Berrie Smeets de voordelen samen.

solatietechniek Smeets (ITS) gelooft in een brede marktbenadering. Dat betekent dat er behalve wordt geïsoleerd, er ook een groot scala aan andere activiteiten plaatsvindt. Zo beschikt de onderneming over een eigen

naaiatelier voor de vervaardiging van op maat gemaakte glas- of steenwolisolatiematrassen. Ook is Smeets gespecialiseerd in het maken van prefab plaatwerk. En dat loopt goed. Berrie Smeets zegt: “De verhouding tussen toelevering en isolatie is ongeveer fifty/fifty. Veel van het plaatwerk dat we produceren is voor derden. Het tekort aan plaatwerkers in de branche kunnen we op deze manier ook het hoofd bieden”. De onderneming zelf heeft een vaste schil van veertien werknemers. Verwachtingen ITS verwerkt grofweg zo’n driehonderd platen in de week dus zo’n 600 kilo. Bij die capaciteit hoort een krachtige, storingsvrije machine. Hart van de plaatbewerking was tien jaar lang de Mabi 3000 E Vario. “In de isolatie is er eigenlijk geen beter merk”, aldus Berrie Smeets. “Mabi heeft alles in

Oprichter Piet, huidige directeur Berrie en derde generatie Boyd Smeets bij de nieuwe aanwinst.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

eigen hand en kent de behoefte van het isolatievak. De oude machine werkte ook nog prima, maar omdat we altijd een stap vooruit willen en we in een groeimarkt zitten, wilden we zowel onze productiecapaciteit als flexibiliteit vergroten. De software die op deze nieuwe Mabi Bingo 4E EVO zit helpt ons daarbij. En ik moet zeggen de nieuwe machine voldoet volledig aan onze verwachtingen. T-stukken, uitslagen en afvlakkingen worden probleemloos geproduceerd zodat we zowel tanks, leidingwerk als kappen en omkastingen voor petrochemie, utiliteit en voedingsindustrie probleemloos produceren”. Software Mabi-vertegenwoordiger Tore Schumann zegt: ‘Constructief gaan onze machines probleemloos enkele decennia mee, maar feit is wel dat de ontwikkelingen op het gebied van software en daarmee van de productieflexibiliteit in de afgelopen tien jaar enorm zijn toegenomen. Voor sommige bedrijven zoals ITS is dat reden over te gaan tot een nieuwe investering” Hij lacht: “Goede ervaringen uit het verleden zijn in dit geval een garantie voor de toekomst”. Berrie Smeets: “Ik meet zelf vaak in en ik weet wat de machine zowel softwarematig als technisch vraagt. Als je die twee onderdelen op elkaar af kunt stemmen, dan spaar je belangrijke productietijd”. Tore Schumann zegt: “Het gebruiksgemak en de flexibiliteit hangt sterk af van de mate waarin de bediener thuis is in software en machine. We geven daarom altijd standaard een opleiding als de klant dat wenst”. Laser De vraag of er nog gedacht is om een lasersnijmachine te kopen, wordt beantwoord bij het bezoek aan de machinale afdeling. De nieuwe Mabi Bingo 4E EVO staat keurig ingepast, met de coil in een alkoof geschoven die in het verleden dienst deed als opslagruimte. Deze opstelling voorkomt deels dat het geluid zijn weg terugvindt in de beperkte productieruimte. Dit maakt wel dat de onderneming alleen kleine coils verwerkt. Tore Schumann: “Een lasersnijmachine met een compressor, afzuiging en koeling had hier met de nodige aanpassingen gepast. Bij de verkoop van deze machine door ons was vooral de doorslag de jarenlange ervaringen met ons snijsysteem met de gebruiksvriendelijke software en de bijbehorende service. En wederom het later doorgroeien naar een grotere machine, met meer capaciteit.” Berrie Smeets zegt: “Het plaatsen was sowieso precisiewerk. De machine is 2,10 m hoog. Bij het naar binnen rijden hadden we precies aan alle kanten drie centimeter ruimte, maar het is goed gegaan en hij werkt als een zonnetje”.

isolatie

De coil achter de machine is weggewerkt in een vroegere opslagruimte.

Boyd Smeets wordt op de Bingo wegwijs gemaakt door Mabi’s vertegenwoordiger Tore Schumann.

Derde generatie Isolatietechniek Smeets is zo’n 24 jaar geleden opgericht door Piet Smeets die nog elke dag op het bedrijf te vinden is. Tweede generatie Berrie Smeets nam de zaak zo’n zeventien jaar geleden over. Zowel oprichter als huidig directeur zijn trots dat sinds juli van dit jaar ook (klein)zoon Boyd de gelederen is komen versterken. De introductie op de nieuwe machine heeft hij inmiddels achter de rug. “Het is in de huidige tijd best wel bijzonder dat de nieuwe generatie kiest voor het isolatievak” zegt Piet Smeets. “Ik had dat geluk, en Berrie nu ook. Het is natuurlijk afwachten of het hem net zo goed bevalt als ons, maar we hopen vanzelfsprekend van wel”. De nieuwe generatie is in ieder geval verzekerd van een state-of-the-art verwerkingsmachine. En dat is altijd lekker werken.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Advisering

Regionaal kennisnetwerk in opbouw voor energieprestatieadviezen

‘We hebben allemaal de plicht een energiezuinig gebouw te leveren’ De energieadviseurs van beroepsvereniging

“

r mag nooit gekort worden op het isolatie van leidingen”, zegt energieadviseur Mat Schatorje van adviesbureau Milicon in Deurne halverwege het gesprek. “Het is zo gemakkelijk terug te verdienen en zou in elk onderhoudscontract moeten staan. Het is de beste investering die je kunt doen. Installatiebedrijven weten bij uitstek hoe ze een installatie moeten ontwerpen, maar de kennis op welke manier optimaal te isoleren moet ergens anders vandaan komen”. Nederland telt circa 300 energieadviseurs die overheden, bedrijven en installatiebedrijven bijstaan met energieadviezen. De strengere milieuwetgeving die de klimaatdoelstellingen

FedEC in het noorden en zuiden van ons land zoeken samenwerking met aannemerij, installatie- én isolatiebedrijven om in de regio tot geïntegreerde Energie Prestatie Adviezen (EPA) en hun uitwerking te komen. Energieadviseur Mat Schatorje van Milicon in Deurne en Bert en Berry Branten van Branten Isolatie Technieken in Nieuwkuijk bespreken de winst die een dergelijke samenwerking ook de opdrachtgever oplevert.

Opstellen en uitvoering van Energie Prestatie Adviezen (EPA’s) winnen aan de kracht in de gezamenlijkheid van energieadviseurs, installateurs én isolatiebedrijven. FOTO’S: SHUTTERSTOCK.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

dichterbij moeten brengen hebben invloed op zowel nieuwbouw, maar ook op de verduurzaming van de bestaande voorraad. De energieadviseurs zien hierdoor een groeiende behoefte aan energieaudits en Energie Prestatie Adviezen (EPA’s). De energieadviseurs nemen daarbij de bestaande situatie in ogenschouw en kijken daarbij naar energiegebruik en mogelijke besparingen waarvan een aantal op de lijst Erkende Maatregelen verplicht is. “De druk vanuit overheden om met dergelijke adviezen te komen is een rechtstreeks gevolg van de geformuleerde klimaatdoelstellingen”, aldus Schatorje. “Maar er is nog veel onbekendheid op dit terrein”. In gesprek Energieadviesbureaus verenigd in de Federatie van Energieconsulenten FedEC in de regio noord en zuid werken sinds kort samen om verschillende soorten bedrijven en organisaties advies op maat te kunnen bieden in geïntegreerde bedrijfsenergieaudits. Opbouw van een sterk regionaal netwerk uit meerdere disciplines is daarvoor echter onontbeerlijk. Schatorje: “We willen regionaal meer in gesprek gaan met gemeenten en bedrijfsterreinen om gezamenlijk tot een goede energieaanpak te komen en die te implementeren. Nadrukkelijk mét installatie- en isolatiebedrijven. En omdat de meeste onderlinge contacten toch al regionaal zijn, is dat naar ons idee de snelste manier een netwerk te activeren. Momenteel stroomt het niet door de keten. Het is ook geen vanzelfsprekendheid dat je met elkaar in gesprek bent. Kennis is gefragmenteerd. Die moet met aandacht voor elkaars rol en expertise in ketensamenwerking worden samengebracht. Alleen zo is integraal energieadvies en uitvoering mogelijk. We merken ook nadrukkelijk dat de klant hulp nodig heeft in de uitvoering anders blijven zaken liggen of worden ze niet goed uitgevoerd”. Te dun, te slecht Dat herkennen ook Bert en Berry Branten van Branten Isolatie Techniek in Nieuwkuijk. Bert Branten zegt: “Hoe vaak wij bij onderhoud niet zien dat installaties zijn ingepakt in een soort slecht isolerende en brandgevaarlijke isolatieworst van een bouwmarkt onder het motto ‘als er maar wat om zit’. Dat is echt niet gering”. Berry Branten vult aan: “Bij gekoeld water gaat in onze ogen ook veel mis. We krijgen aanvragen van gekoeldwaterinstallaties met aanvoer 6 graden en 12 graden afvoer waaraan we aan het bestek al kunnen zien dat de deur voor corrosie onder isolatie wagenwijd wordt opengezet. Te dun, te slecht. Als wij al aangeven dat hier elastomeer met een minimale dikte van 19 mm nodig is om corrosie te voorkomen en uit kostenoverwegingen voor 13 mm wordt gekozen weet je dat er problemen komen. In

isolatie

De betrokken energieadviseurs zijn te herkennen aan een eigen logo en te vinden op www.bedrijfsenergieaudits.nl.

België is 19 mm een minimale dikte, in Nederland hebben we zelfs leidingen met 6 mm aangetroffen. Wat ook redelijk veel voorkomt is dat de aanvoerleiding vanwege het dauwpunt wel wordt geïsoleerd, maar de retourleiding weer uit kostenoverwegingen niet. De enige besparing heeft hier het installatiebedrijf, want de installatie-eigenaar wordt geconfronteerd met hogere energiekosten van een installatie die de extra warmteopbouw in de retourleiding weer op de gewenste lagere temperatuur van de aanvoerleiding moet zien te krijgen. En op termijn is hij geld kwijt aan corrosieschade”. Bert Branten zegt: “We moeten alleen daarom al onder de rol als onderaannemer vandaan”. Normen Schatorje: “In mijn advies volstaat het te constateren dat appendages niet zijn geïsoleerd, terwijl dat aan de hand van de lijst Erkende Maatregelen wel zou moeten. In een netwerk van adviseur, installateur en isolatiebedrijf kun je de opdrachtgever gezamenlijk bijstaan voor de meest optimale oplossing. Wij hoeven vaak ook alleen maar te constateren of er isolatie moet komen. Ik heb in mijn werk ook behoefte aan duidelijke isolatienormen, maar ik zeg ook eerlijk dat ik niet weet waar ze te vinden. Ik wil graag een blad met isolatienormen hebben dat ik kan toevoegen aan mijn rapportage”. Berry Branten: “Het energieverlies in een kale en een geïsoleerde versie van een bepaalde diameter leiding per strekkende meter laat zich wel naar voren brengen. We hebben ook een infraroodcamera gekocht om de energieverliezen bij opdrachtgevers duidelijker te laten zien. De matrassen die wij gebruiken hebben over het algemeen een terugverdientijd van drie jaar. Dan is de hele investering er uit en ze gaan bij zorgvuldig gebruik een heel installatieleven mee. Bovendien kunnen we terugvallen op kennis en documentatie van de middelenleveranciers van minerale wol, polymeren en andere materialen”. Bert Branten: “We zitten als isolatiesector nu vaak achterin de keten en de installateur vergelijkt appels met peren. Dat schept in veel gevallen ruimte te kiezen voor niet de beste, maar de financieel meest voordelige oplossing. We hebben ook projecten waarin we samen met het installatiebedrijf de rol van aannemer vervullen, en dan ben je als opdrachtgever zowel op gebied van energiesparing als kwaliteit en proceszekerheid aanmerkelijk beter af. We hebben allemaal de plicht om een energiezuinig gebouw of proces te leveren”.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Advisering

Gemeenten De handhaving vanuit de gemeente of bedrijven de lijst Erkende Maatregelen van milieu-investeringen die zich binnen vijf jaar terugverdienen toepassen zou een belangrijke incentive voor het netwerk zijn. Er geldt volgend jaar slechts een informatieplicht voor bedrijven met een verbruik groter dan 50.000 kWh en 25.000 m3 en nog geen harde verplichting om deze in te voeren. Bedrijven moeten dus de overheid informeren hoe het hiermee staat. Schatorje: “Dat loopt momenteel nog niet overal goed. We voeren nu wel voor diverse gemeenten energiescans bij bedrijven uit om de quick-wins in kaart te brengen”. Berry Branten: “Overigens zie je een duidelijke aanzuigende werking als gemeenten zich daar wel op richten. Zo krijgen wij de afgelopen maanden veel aanvragen van bedrijven uit de gemeente Eindhoven, die wel actief de diverse ketelruimtes in het vizier heeft”. Schatorje: “Ik weet dat Eindhoven specifiek voor kantoorgebouwen met renovatie, transformatie en verbouwingsplannen ook een aantal handhavers voor heeft vrijgemaakt. Het kan dus wel”. Branten Isolatie gaat overigens zelf met de eigen gemeente Heusden contact opnemen om het belang van isolatie en de lijst Erkende Maatregelen onder de aandacht te brengen. Berry Branten: “Isolatiebedrijven kunnen in hun regio ook zelf

die handschoen oppakken. Als je op een gegeven moment lijntjes hebt, dan worden die vanzelf een keer gebruikt. Ook tussen bedrijven onderling. De klant wil in eerste instantie een goed stuk werk en verder geen problemen, zeker de installatiebedrijven waar de projectleider ook de inkoop doet. Die wil zo weinig mogelijk trammelant, want dat houdt het werk alleen maar op”. Samenwerking Schatorje meent dat FedEC en VIB in de communicatie een rol kunnen spelen om het belang van samenwerking over het voetlicht te brengen. “Een artikelenserie in vakmedia of factsheets over alleen al de verschillende manier van aanpak en technisch feitenmateriaal als lambdawaarde brand- en rookklasse zou een goed begin zijn. Aandacht voor de knelpunten draagt vaak ook bij aan de oplossing er van. Ook denk ik dat trainingen als ‘een avondje leidingisolatie’ interessant kan zijn voor energieadviseurs. Secretaris Jan Zanen van VIB meldt overigens dat er tussen zijn brancheorganisatie voor het isolatiebedrijf en de FedEC op landelijk niveau contacten lopen om structureel met elkaar in gesprek te gaan. De hand is uitgestoken. Hij hoeft alleen gepakt te worden.

De bestaande gebouwenvoorraad moet tot 2050 drastisch worden vergroend.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

VCA is basisbagage â&#x20AC;&#x201C; ADVERTENTIE â&#x20AC;&#x201C;

SPECIALISTENHOEK Isolatie-innovatie

Geen VCA-certificaat? Dan zet je geen stap op het prolingen in marktknown en techniek. Ook regelgeving en nieuwe for knowledge, built by people 6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ inzichten â&#x20AC;&#x201C; op basis van studie, onderzoek, en ervaringen 6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ ject. Zo eenvoudig is dat. In 1989 is in de petrochemie â&#x20AC;&#x201C; dragen bij aan aanpassingen. De industrie, met name het initiatief genomen tot een gecertificeerd veiligpetrochemie en chemie, speelt een sleutelrol in het veiligheidssysteem. Na een test- en ontwikkelingsperiode is Een vaktechnische vraag? Even een mailtje naar de heidsbeleid. PotentiĂŤle gevaarzetting in combinatie met 2QV SURJUDPPD 9RRUPDFKLQH 6R 6ROR het systeem sinds 1994 met de VCA-certificatie en â&#x20AC;&#x201C; 2QV SURJUDPPD 9RRUPDFKLQH 6R 6ROR redactie van Isolatie Magazine en de specialist antgrote aantallen werkzame mensen verklaart dit. In 2008 checklist breed en landelijk ingevoerd. Vrijwel alle woordt. In deze aflevering de vraag; heeft .RNHUPDFKLQH de laatste grote VCA-aanpassing plaatsgevonden, .RNHUPDFKLQH industriĂŤle het VCA-systeem 6FKDUHQ Hoe het opdrachtgevers best om te gaanhanteren met elastomeer-isolatie in met het nieuwe VCA-P (Petrochemie). Verder zijn gedrags 6FKDUHQ =HWEDQNHQ strikt. Voor buitenwereld, isolatiebedrijven is licht, VCA-certificatie =HWEDQNHQ de barre waar lucht, waterbasisen verbeteringsprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s ingevoerd en maakt de Laatste &RPELQDWLHPDFKLQHV &RPELQDWLHPDFKLQHV De tweede van Femme Tech Magazine is ververmelden) sla er je baas mee om de oren. bagage. +RHNHQEXLJHUV 3DWHQWLHUWHV 6\VWHP ,QNO VWXIHQO $QWULHE soms zelfs editie mensen vrij spel hebben. BURJ DUBAI: Minuut Risicoen Analyse (LMRA) deel3DWHQWLHUWHV 6\VWHP uit van de,QNO VWXIHQO $QWULHE checklist. De +RHNHQEXLJHUV BURJ DUBAI: :DOVHQ schenen. Femme Tech is het jaarlijkse lifestyle-blad van Dan kun je snel in pas :DOVHQ gekwantificeerde ongevalleneis (injury frequency) is sinds 9RRUPDFKLQHV 9RRUPDFKLQHV Techniek Talent over vrouwen en techniek. sende vakkleding aanHeating demeer, cables Voor van elastomeerisolatie in afkorting extraVeel kriti 3RQVPDFKLQHV 2008 geen VCA-criterium maar ondergebracht in VCA staattoepassing voor VGMNu Checklist Aannemers. De 3RQVPDFKLQHV $IZLNNHOV\VWHPHQ waarin verwerkt Insulphen. aandacht natuurlijk voor die het maken in slag,systeem en schakelt je chef melding, verbeter-inspan $IZLNNHOV\VWHPHQ sche omstandigheden, is vrouwen het Arma-Chek-programma waarin verwerkt Insulphen. een van registratie, VCA wordt vaak verklaard als Veiligheids-checklist 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV met zusterbedrijven inBelgiĂŤ, BelgiĂŤ, Duitsland, Engeland, 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV meto.a. o.a.meer zusterbedrijven Duitsland, Engeland, de techniek, over feiten en weetjes en achtergronden. wellicht vrouweontwikkeld. Dit geslotencellige materiaal met 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ ning/actieplan. In de praktijkinbetekent dit een scherper Aannemers. VGM omvat evenzeer â&#x20AC;&#x2DC;Gezondheidâ&#x20AC;&#x2122; enhoge 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ ,QNO 6FKZHLIEÂ JHO ,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ Frankrijk, Ierland, Nederland Polen. Productie en Connection technology .RNHU DINRUWPDFKLQHV Natuurlijk komen isook werkgevers aan hetvoordelen woord.die lijke collegaâ&#x20AC;&#x2122;s in omdat Brandwerende ,QNO 6FKZHLIEÂ JHO ,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ Frankrijk, Ierland, Nederland enenPolen. Productie dampdiffusieweerstand heeft met name .RNHU DINRUWPDFKLQHV preventiehandhavingsen verbeterbeleid. VCA kentSystemen drie en â&#x20AC;&#x2DC;Milieuâ&#x20AC;&#x2122;. Het systeem bedoeld voor opdrachtnemers *HEUXLNWH PDFKLQHV INSULPHEN: *HEUXLNWH PDFKLQHV Zoals Marielle van Toor, directiemedewerker van dat gewoon goed distributie van thermische, brandwerende en akoestische INSULPHEN: voor isolatie van koude-installaties. Isolatiematerialen distributie van thermische, brandwerende en akoestische certificatieniveaus: VCA * (beheersing Veiligheid/Gezondwerken in een (technische) omgeving met verhoogd risico. ,QNO :DO]HQ ,QNO :DO]HQ Isolatiebedrijf Merwede in Arkel, gespecialiseerd werkt. En geeft zelf met Technische een â&#x20AC;&#x153;one-stop-shoppingâ&#x20AC;? concept metuniek eenisolatie open celstructuur of met geringe watermet een uniek concept heid Milieu op dejewerkvloer, VCA ** (beheersing VGM opvan van enâ&#x20AC;&#x153;one-stop-shoppingâ&#x20AC;? steigerbouw staan midden in dein isolatiematerialen is ĂŠĂŠn van de kernactiviteiten isolatiematerialen is ĂŠĂŠn van de kernactiviteiten onder meer scheepsisolatie. vertelt in deommanterubriek dan meteen even op Control systems dampdichtheid, eenZij dampdichte werkvloer en in bedrijfsbeleid, organisatie enisolatiematerialen verbetermaVCA-doelgroep. Al invereisen 1994 heeft ondernemersorganisatie SIG. De door Coolag Hamar geleverde isolatiematerialen SIG. De door Coolag Hamar geleverde Voordelen: â&#x20AC;˘ gĂŠĂŠn loodtoepassing * Thermische isolatie Coolag Hamar verwerkt tot een werkgeversâ&#x20AC;&#x2122; over voorkeur voor parttials â&#x20AC;&#x2DC;Ambassadeur ling. Armacell-isolatiematerialen hebben een inge-Technology en VCA-P (idem,uw methalffabricaat specifieke aanvullende VIBâ&#x20AC;&#x2DC;Ideale een uitgebreid Milieuenhaar Arbozorgsysteem opgezet, worden o.a. o.a. toegepast bij de van technische Hamar b.v. is Nederlands grootste en meest nagement) â&#x20AC;˘ makkelijk verwerkbaar Isolatie worden toegepast bij deisolatie isolatie van technische CoolagCoolag Hamar b.v. is Nederlands grootste en meest mers, want die kunnen in piektijden vaak gemakkelijk van de Techniekâ&#x20AC;&#x2122;. prima eindproduct. In onze eigen productieruimte * Akoestische isolatie bouwde waterdampdiffusieweerstand. eisen petrochemie). De opdrachtgever bepaalt welk periodiek herzien en geactualiseerd. Met dit systeem â&#x20AC;˘ eventueel op maat geleverd s in gebouwen, de industriĂŤle koeltechniek, toonaangevende producent, leverancier en distributeur s inlees gebouwen, de doorvoeringen industriĂŤle koeltechniek, toonaangevende producent, leverancier distributeur een tandje bijzetten. Maar in deinitiatieven scheepsisolatie Ook daarover rezen wij onder andere en Koudesystemen werken meestal met en mediumtempeniveau Isolatie-ondernemingen hanteren onderschreef de branche actief alle om teblijkt *vereist Brandwerende Minosstraat 40 1722 Voor toepassing zware omstandigheden is procesindustrie, hetPIR- meestâ&#x20AC;˘enhoogste geluidreductie (Peutz getest) - direct 23dB is. in A V.. M en van thermische, brandwerende akoestische isolatieA B..V S parttime werken ook wel weer lastig. je in %H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG Femme Tech. petrochemischeM %H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG PUR-hardschuim, steenwol, EPS en polystyreen. T raturen onder het dauwpunt de omgevingslucht. MB petrochemischeen procesindustrie, van thermische, brandwerende envan akoestische isolatieE S al VCA ** of VCA-P. komen tot structurele waarborgen voor veiligheid in alle C P.O. Box 5003 A R in T oen rd a m Arma-Chek-systeem ontwikkeld. M D g ein E â&#x20AC;˘ getest in combinatie met leiding van pvc, geruisarm pvc en gietijzer te 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH e h s C A * Steigerbouw G R w a o TCS connection can be used range eof BARTEC rd a m rofor the complete v e n hself-limiting A m tapes. D 1heating 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH scheepvaart, oliegaswinning OEM. materialen. Coolag Hamar maakt deelThe uitPLEXO van SIG groep system N ieuuw e gen G ro teoff-shore a v eenn w e g en Wa d Het blad schenkt speciale aandacht aan eende van de B L A m s te 3B ie te is Bij toepassing van opencellig isolatiemateriaal kan N S Nop 3 L w e 0 9 0 T Veel informatie te vinden www.vca.nl. Dit is de VCA5004 EA Tilburg W aspecten. e 1 e 3 4 S g 26 l. a d e 0 3 4 9 N olieTe l. scheepvaart, off-shore en gaswinning materialen. Coolag Hamar maakt deelâ&#x20AC;˘ uit van de SIG getest inonly combinatie met de you meeste plafondtoepassingen 3 0 1 0 1 3en 8OEM. 43 Tsocket 4 5 82 6 end e l. 00 2 0 - 6 splices 40 343 Teheating With one groep system can assemble connections, and and 4 8 1 plug 3 l. 0033 0 - 2 1 access 20-6 8468 458 2 0 - 6 also * Rope in fo @ Coolag 1 0-21 814 grootste van de vakvrouw: die beroerd 4 8vraagstukken 0 - 2 1aan Chek R voldoet standaarden invan 8 4 6 0 5 Hamar condensvorming en corrosie optreden. Zeker in zware a x 002 0 - 6 8 heeft 0 4 9 internationale fo @ v de Fen x 00330 - 2 1 4 Theergernissen Netherlands 2 9 4881 v in thuisbasis onafhankelijke Stichting Samenwerken a 2 d 8 4 fo 3 F x h 0 8 in preferred supplier @ v d o e k is 5 Fa 049 Fax fo @ v d h o e m 333 2 2 9 4 6RQGHUPDVFKLQHQ 804 h o e k o la ti â&#x20AC;&#x2122;daam terminations, easily and safely. PLEXO TCS: d h o e k is o la 0DFKLQHV YDQ . Aâ&#x20AC;&#x2122;d 4 355778 0 4 6RQGHUPDVFKLQHQ 3zoals is oen e .K . passende werkkleding met kniestukken onder je .n k ti .v is A la e 3 brandveiligheidstoetsen Lloyds, DNV IMO. De l .K 0DFKLQHV YDQ off-shoreomstandigheden bestaat verhoogd gevaar 4 o la ti .n l Kdie ti e .n K T +31 (0)13 571 18 11 het Veiligheid juiste antwoord. bochten, uitsparingen, .vHoeken, * Tracing voor (SSVV) 9HUWULHEV *PE+ Certificatieniveaus .v.K . e .n l K .v l Kver.K . 3 alle betrokken partijen 9HUWULHEV *PE+ 6R ]LMQ ]y 6W|FNDFNHUVWUDVVH blijkt ook wel ĂŠn coatings van Arma-Chek R,op -Dmaat en â&#x20AC;&#x201C; Silver zijn UVDownload het productblad de Sonorex Easy Tubeetc. 23 op onze website voor meer specifi caties. 31corrosie (0)13Er 571 10 00 gelukkig voor onder isolatie. Een metalen ommanteAllprettige our electric heatingvan systems fulfill 6W|FNDFNHUVWUDVVH the relevant international standards and guid lines. 6R ]LMQ ]y opvullingen worden gemaakt door uw pmaak 1 06-10-11 16:14 Pagina 1 tegenwoordigt. Hetschoenen. VCA-systeem ontwikkelt zich mee met de ontwikkeVoor meer informatie surf naar www.foamglas.com / industry '( %DG 6lFNLQJHQ '( %DG 6lFNLQJHQ goede vakkleding verkrijgbaar. Dus vraagof per bij Bel 013 weten heeftmail u vragen? 571 18010 11, =462 wat het38 is: Insulation Solutions! www.insulationsolutions.nl bestendig enISmechanisch sterk. Deze isolatieystemen ling kan gemakkelijker roesten,Meer waarbij zeewater en 00 Tel: 77 | E-mail: info@wiko.nl isolatiespecialist! 7HO ( 0DLO LQIR#VR JPEK GH INSULATION Innovation of neemINSULATION contact op viaInnovation +31(0)30-603 42 75 / industry@foamglas.nl 7HO ( 0DLO LQIR#VR JPEK GH OOI (bosboom@ooi.nl) snel je eigen exemplaar van promotional )D[ ,QWHUQHW ZZZ VR JPEK GH lenen zich at goed voor toepassing in omgevingen met zoute waterdamp het systeem kunnen binnendringen. www.bartec.nl/plexo Check out our on-line movie )D[ ,QWHUQHW ZZZ VR JPEK GH Internet: www.wiko.nl Q Magazine tewww.a-nr.nl Femme Tech aan Q(vergeet niet je Armaadres te 072 572 flexibele 7390 a-nr@a-nr.nl een hoge vochtigheidsgraad en bij lage temperatu **' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )' Het en gemakkelijk installeren 9eebW] >WcWh 8L Â&#x161; P_`bm[] '" +'*+ DH MWWbm_`a J$ &*', # +,+ ''' Â&#x161; mmm$YeebW]^WcWh$db 42 ISOLATIE Magazine OKTOBER 2011 +31 (180) 41 05 88 Hydro ren. Met name Arma-Chek R is geschikt off Technicas De Resolpro Group bestaat uit Asbipro Alert Resolpro Metals Rockvoor ANR Cheksysteem beschadigt het leidingoppervlak niet Flamepro en **' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )' shore-projecten. laat zelfs de nodige dilatatiebeweging toe. Arma-

vakkleding die past THERMISCHE

Femme Tech II AKOESTISCHE

zit in ons DNA!

ISOLATIE

BRANDWERENDE

BRANDWERENDE Producent &Sonorex Distributeur Producent & Distributeur Easy TubeZagen 23Vooren eenverlijmen zelfstandige vanvan Isolatiematerialen Isolatiematerialen Ook een product van Insulation Solutions multidisciplinaire aanpak van isolatiematerialen

als â&#x20AC;&#x2DC;t om uidsbeheersing gaat

MEER WETEN?

...............

gage

+ )* # *& ) '+% () +")&#**))& #& **))* * )) +" $+)*

ADVERTENTIE

,VRODWLHEHGULMI *UDĂ&#x20AC; VROÂ´ E Y THERMISCHE *HZRRQ SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 9DQ]HOIVSUHNHQG (SZ OL[ VT AKOESTISCHE ISOLATIE (S QHHY isoleren gaat! BRANDWERENDE

for built lingen in marktknown en techniek. Ook regelgeving en nieuwe known forknowledge, knowledge, builtby bypeople people inzichten â&#x20AC;&#x201C; op basis van studie, onderzoek, en ervaringen gy Services B.V. (DES) is de â&#x20AC;&#x201C; dragen bij aan aanpassingen. De industrie, met name evisie petrochemie en chemie, speelt een sleutelrol in het veiligtookte heidsbeleid. PotentiĂŤle gevaarzetting in combinatie met ketels, stoomketels van energiecentrales, grote aantallen werkzame mensen verklaart dit. In 2008 afgassen-ketels en fornuizen. heeft de laatste grote VCA-aanpassing plaatsgevonden, met het nieuwe VCA-P (Petrochemie). Verder zijn gedragsVolledige 24/7-Flexibiliteit en en slagvaardigheid zijn vanzelfsprekend, verbeteringsprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s ingevoerd maakt de Laatste standaardoplossingen opties enDe dertig jaar ervaring Minuut Risico Analyse (LMRA)niet. deelAlle uittechnische van de checklist. *UDĂ&#x20AC; VRO LV SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 'DW VSUHHNW YDQ ]HOI *UDĂ&#x20AC; VRO NHQW JHHQ JHZRQH worden ingezet voor het meest effi ciĂŤnte en hoogwaardige HT-systeem. gekwantificeerde ongevalleneis (injury frequency) is sinds ,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN SURMHFWHQ DOOHHQ NULWLVFK YDNZHUN GDW SHUIHFWLH YHUGLHQW *UDĂ&#x20AC; VRO VSHFLDOLVWHQ ]HWWHQ WURWV Heating cables 2008 geen VCA-criterium meer,B.V. maar ondergebracht in gy Services levert een uiterst compleet pakket, KXQ KDQGWHNHQLQJ RS XZ SURMHFW 2SGUDFKWJHYHUV YDQ GLFKWELM HQ YHUDI NLH]HQ GH ]HNHUKHLG een systeem verbeter-inspanmetvan alleregistratie, disciplines inmelding, eigen beheer: INDUSTRIĂ&#x2039;LE ISOLATIE met in BelgiĂŤ, Duitsland, Engeland, meto.a. o.a. zusterbedrijven zusterbedrijven inbetekent BelgiĂŤ, Duitsland, Engeland, ning/actieplan. In de praktijk dit een scherper YDQ *UDĂ&#x20AC; VRO JHZRRQ YRRU SHUIHFW LVRODWLHZHUN Frankrijk, Ierland, Nederland Polen. Productie en Connection technology â&#x20AC;˘handhavingsMechanical Engineering Frankrijk, Ierland, Nederland enenPolen. Productie CONSTRUCTIEWERK preventieen verbeterbeleid. VCA kent drie en Contact us to learn more â&#x20AC;˘ Voorbereiding en uitvoering van lasprocedures distributie thermische, brandwerende akoestische distributie van van thermische, brandwerende en en akoestische certificatieniveaus: VCA * (beheersing Veiligheid/Gezondwww.foamglas.com â&#x20AC;˘ QC-inspecties ASBESTVERWIJDERING +31(0)30-603 42 75 I industry@foamglas.nl ,VRODWLHEHGULMI *UDĂ&#x20AC; VROÂ´ LV JHVSHFLDOLVHHUG LQ heid Milieu op de werkvloer, VCA ** (beheersing VGM op isolatiematerialen is ĂŠĂŠn van de kernactiviteiten van isolatiematerialen is ĂŠĂŠn van de kernactiviteiten van â&#x20AC;˘ Fabricage, montage en reparatie van lage- en hogedruk leidingsystemen Control systems werkvloer inCoolag bedrijfsbeleid, organisatie enisolatiematerialen verbetermaâ&#x20AC;˘enCoĂśrdinatie, voorbereiding en uitvoering van: SIG.De Dedoor door Coolag Hamar Voordelen: â&#x20AC;˘ gĂŠĂŠn loodtoepassing SIG. Hamargeleverde geleverde Â&#x2021; ZDUPWH LVRODWLH isolatiematerialen Â&#x2021; JHOXLGLVRODWLH - Stoomwezeninspecties nagement) en VCA-P (idem, bij metde specifieke aanvullende â&#x20AC;˘ makkelijk verwerkbaar Technology worden o.a. o.a. toegepast isolatie van technische worden toegepast bij de isolatie van technische Â&#x2021; LVRODWLHSODDWZHUN Uw specialist voor: - Â&#x2021; NRXGH LVRODWLH Complete NDO-onderzoeken FOAMG AS INSU AT geleverd ON eisen petrochemie). De opdrachtgever bepaalt welk â&#x20AC;˘ eventueel op maat in gebouwen, de industriĂŤle koeltechniek, â&#x20AC;˘ ssEngineering, prefabricage, montage, reparatie van Trusted by contractors and in gebouwen, de industriĂŤle koeltechniek, ŕ¸&#x20AC; Minosstraat 40 1722 Â&#x2021; FU\RJHQH LVRODWLH hanteren Â&#x2021; EUDQGZHUHQGH LVRODWLH HQ GRRUYRHULQJHQ niveau vereist is. Isolatie-ondernemingen meest- . est) - -direct 23dB â&#x20AC;˘ hoogste geluidreductie (Peutz getest) test) direct 23dB A - Kanaaldeelsystemen V. engineers worldwide MS petrochemische- A en procesindustrie, B..V M Tprocesindustrie, P.O. Box 5003 ŕ¸&#x20AC; M petrochemischeB E S alpvc, VCA ** of-GVCA-P. an pvc en gietijzer â&#x20AC;˘ getest in combinatie met leiding van p C o e en am A R T Dempersystemen e in rd M D g E van pvc,geruisarm geruisarm pvc en gietijzer n for over 75 years. te m e Coe have A R msste rd a TCS connection system can be used for the complete range of BARTEC self-limiting e in gaswinning u we gen ro teoff-shore olieThe PLEXO heating tapes. A D ie n n h scheepvaart, en OEM. N G ro W a =HU KLY /VLR 0ZVSH[PL Â&#x2039; ^^^ ]HUKLYOVLRPZVSH[PL US Â&#x2039; PUMV']HUKLYOVLRPZVSH[PL US =HU KLY /VLR 0ZVSH[PL Â&#x2039; ^^^ ]KOVLRPZVSH[PL US Â&#x2039; PUMV']KOVLRPZVSH[PL US aven weg BL Am 5004 EA Tilburg 9(67,*,1*(1 3B ie u w www.vca.nl. te is N S Nop d e 4 vinden L w e g 3is te plafondtoepassingen â&#x20AC;˘ getest in combinatie met de meeste p Compensatoren 9N 0%5$1':(5(1' Te l. Veel informatie te Dit de VCAWa d $):(5.,1*(1 1 0113en S olie26 0 3 4 3,62/$7,( Tscheepvaart, en gaswinning OEM. 8 3 ŕ¸&#x20AC; e l. 0 off-shore ste plafondtoepassingen 3 0 5 4 e 0 9 0 T 2 4 1 6 1 e l. 40 343 0-6 8 82 8 43 Te l. 3 0 - 2 one system you can assemble heating 2 0--668 4 5only - 211448 1externe 0 3 0 1 4 8(ducting) in fo @ 0 2 0 - 6 88 4 6 8 0 5 a x 0With Theconnections, Netherlands plug and socket splices and also end 81 0 3 0 en 0 468 fo Interne inisolatiesystemen thuisbasisininâ&#x20AC;˘van de- 2 1onafhankelijke Stichting 2 2 9 48 1 4 8 00 4 9 F axx 0 3 0 - 2 fo @ vv d h oSamenwerken 0 5 FFa x 0 2 4 fo @vv d h o e 49 Fa m 33 294 d h o ee k is o la ŕ¸&#x20AC;brandwerende doorvoeringen 5 788004 d h o e k is o la Aâ&#x20AC;&#x2122;daam 3 3 2 terminations, easily and safely. PLEXO TCS: 3 . 4 k ti â&#x20AC;˘ @CoĂśrdinatie, voorbereiding en uitvoering van 3 is e T +31 (0)13 571 18 11 .K 7 o la ti .n l K .v . Aâ&#x20AC;&#x2122;d is o la ti e .n l Kdie 35 .v.K . 3 4alle e .n l Kvervoor Veiligheid k(SSVV) betrokken partijen ti e .n .v.K .v.K . l K - Retubing van fornuizen in de specifi petrochemie Sonorex Easy Download het productblad van de Sono (0)13 571 10 00 ŕ¸&#x20AC; and guidelines. Sonorex EasyTube Tube23 23op oponze onzewebsite websitevoor voormeer meer specificaties. caties. All our electric heating systems fulfill the relevant31 international standards tegenwoordigt. -ISAsbestverwijderingsprojecten 013 18 11, ==wat het is: Insulation Solutions! Meer weten of heeft u vragen? Bel 013 www.insulationsolutions.nl $067(5'$0 ŕ¸&#x20AC;brandwerende betimmeringen 013571 571 18 11, IS wat het is: Insulation Solutions! Tel: 010 - 462 38 77 | E-mail: info@wiko.nl(,- " - %(&!+& AMS V. â&#x20AC;˘ Apparatenbouw "*+-%,$- (+%,+- -",)% (&- &!)* T M B.$** - --# ##- --")**$%(+ ,+

VAN DER LINDEN & VELDHUIS

LLU NV\KLU [LHT

9'+2(.,62/$7,( 1/ e 23 Sonorex Easy Tube be 23Voor een zelfstandige

nsulation Solutions Insulation Solutions multidisciplinaire aanpak

Ook een product van Ins

* Thermische isolatie * Akoestische isolatie * Brandwerende doorvoeringen * Steigerbouw * Rope access Is o lEARNED a t ie a lTHROUGH s t w e e deINTEGR na t u uY, r * Tracing

TRUST

ER A

UALI Y AND

1,(8:(*(,1

D Check out our on-line promotional movie at www.bartec.nl/plexo www.wiko.nl ,VRODWLHEHGULMI *UDĂ&#x20AC; VROÂ´ E Y 2QGHUQHPLQJVZHJ +1 $OSKHQ DDQ GHQ 5LMQ !& Internet: &- # - -# #'- --")**$%(+ ,+ -- ,), !!+-' '- - - -'' -- ,), * -' '- - # - - ' 3 111 **' "# ( , )' ER 2011 gy Services B.V., Dutch Energy Services B.V., Reeweg 20 (Haven 2410), 3088+31 KA (180) ROTTERDAM, 41 05 88 The Netherlands. PERFORMANCE , ZZZ JUDĂ&#x20AC; VRO QO 7 ) Â˛ /LG 9,% HQ .RQLQNOLMNH 0HWDDOXQLH 3 111 **' "# ( , )' ",& ( (+ ,+ - *&- *+- ,+ --,+- !$ ,$ ,,$ )(+% ,)% +) Kattestaart 6 - 8 3355 PP Papendrecht Tel. 078 - 6187300 Fax. 078 - 6183472 www.hervo.nl info@hervo.nl

Tel +31(0)10 â&#x20AC;&#x201C; 429 12 67, Fax+ 31(0)10 â&#x20AC;&#x201C; 429 85 70, KvK Rotterdam 57195994, Info: info@desbv.nl, Web: www.desbv.nl ODKETCOEBMEBRE2R021021 3

ISOLATIEMagazine Magazine ISOLATIE

............... 35 ...............

Isolatie

Materiaal

Sabic: polyolefineschuim goede oplossing voor leidingisolatie Overal ter wereld worden de voorschriften rondom thermische isolatie en energie-efficiëntie in gebouwen strenger. Als gevolg daarvan worden steeds vaker kwaliteitsvolle isolatieproducten gebruikt, ook voor de installaties. Producent Sabic zet daarom zwaar in op nieuwe polyolefineschuim oplossingen voor leidingen.

ls we betere manieren zouden toepassen om huizen, kantoren, fabrieken en leidingsystemen te isoleren tegen warmteverlies (en koelinstallaties tegen warmteopname), dan kunnen we een aanzienlijke bijdrage leveren aan energiebesparing en kunnen we onze gas- en elektriciteitskosten doen dalen. De Europese Commissie stelt dat het totale energieverbruik in de Europese Unie met 5-6% kan worden verlaagd als de energie-efficiëntie van gebouwen wordt verhoogd. Naast gebouwonderdelen als vloeren, wanden en daken, en waterverwarmings- en airconditioningsystemen waar warmte en koude verloren kunnen gaan, mag de isolatie van leidingen voor warm en koud water bij energiebesparing zeker niet worden vergeten. De isolatie van industriële leidingen is zelfs nog belangrijker.

Polystyreen en polyethyleen Polymeerschuim heeft een aandeel van 55% in de markt voor isolatiemateriaal in de bouwsector, gevolgd door glaswol (25%) en steenwol (20%). In Azië wordt overwegend polymeerschuim gebruikt, met een marktaandeel van ruim 70%. Schuim voor de thermische isolatie van gebouwen komt doorgaans van drie soorten polymeren: polystyreen, polyurethaan en polyolefinen. Polystyreen (PS), dat door Sabic in Midden-Oosten en Afrika wordt geleverd aan PS-schuimproducenten is veruit de meest gekozen oplossing voor de isolatie van spouwmuren en betonnen vloeren, voornamelijk dankzij de lage thermische

Verschillende typen van LDPE schuimisolatie voor leidingen. FOTO’S: SABIC

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

geleidbaarheid (tussen 0,030 en 0,035 W/mK). Polystyreenschuim levert goede structurele prestaties en zorgt de toevoeging van speciale additieven voor een hoge vuurvastheid. Polyolefineschuim wordt dankzij zijn flexibiliteit en goede warmte-isolerende eigenschappen ( -waarde tussen 0,034 en 0,038 W/mK) ondermeer gebruikt voor voor onderlagen van vloeren, de gealuminiseerde isolatie van muren en daken, afdichtingen, vloerdemping en met name de thermische isolatie van leidingen. Veelbelovend Sabic is wereldwijd een belangrijke leverancier van verschillende polyolefinen voor isolatieschuim. De onderneming is ervan overtuigd dat er heel wat nieuwe kansen bestaan om energie te besparen door de onderdelen van leidingsystemen in gebouwen te isoleren. De isolatie van leidingen zorgt niet alleen voor een energiebesparing, maar helpt ook om condensatie te voorkomen, lawaai te beperken en bescherming te bieden tegen leidingbreuken doordat water binnenin bevriest en uitzet. Tal van onderdelen in leidingsystemen voor warmtedistributie worden nu nog vaak onvoldoende of helemaal niet geïsoleerd. Dat zorgt voor een onopgemerkt en onherkenbaar warmteverlies. Een studie heeft aangetoond dat er in één jaar tijd 8% kan worden bespaard op de totale energiekosten door leidingen te isoleren. Het is bovendien een relatief eenvoudige en rendabele oplossing voor zowel nieuwe als oude gebouwen. Polyolefineschuim voor leidingen Minerale wol en glaswol zijn veelgebruikte isolatiematerialen voor leidingen bij industriële toepassingen en in commerciële gebouwen. Sabic ziet echter een trend om ze, waar mogelijk, te vervangen door polymeerschuim. In het bijzonder voor koude-isolatie wordt steeds vaker gebruikgemaakt van NBR, EPDM en LDPE-schuim. Deze drie producten bieden een gelijkaardige thermische isolatie. Sabic is ervan overtuigd dat schuim op basis van LDPE door isolatiewaarde, kosten en gebruiksgemak echter het grootste groeipotentieel heeft bij leidingisolatie voor warmwater- en verwarmingssystemen. De onderneming gaat deze oplossing dan ook op wereldniveau uitbreiden. Flexibele leidingisolatie op basis van LDPE met een gesloten celstructuur vermindert volgens de producent op een doeltreffende manier het warmteverlies bij warmwaterleidingen en de warmteopname bij leidingsystemen voor koud en gekoeld water. Het wordt gebruikt voor leidingsystemen in huizen en voor stadsverwarmingssystemen en het wordt aangeraden voor gebruik tot 95 °C. Voor de isolatie van hvac-installaties tegen de koude zijn bijkomende materiaaleigenschappen vereist, met name voor de waterdampdoorlatendheid, de elasticiteit bij lage temperaturen en andere mechanische eigenschappen. EPDM en NBR zijn vandaag de dag de meest gebruikte

isolatie

Flexibele leidingisolatie op basis van LDPE met een gesloten celstructuur vermindert op een doeltreffende manier het warmteverlies bij warmwaterleidingen en de warmteopname bij leidingsystemen voor koud en gekoeld water.

materialen op de markt. LDPE-schuim heeft volgens Sabic echter een veel lagere dichtheid dan zijn concurrenten en is aanzienlijk goedkoper. EPDM is bijvoorbeeld vier keer zo duur. Schuim op basis van verbeterd LDPE in combinatie met een waterdichte laag beschikt over een dampwerende barrière die vergelijkbaar is met die van NBR of EPDM. POE en POP Sabic breidt zijn aanbod aan LDPE voor schuimtoepassingen uit aan de hand van nieuwe ontwikkelingen waarbij LDPE wordt gemengd met thermoplastische polyolefineelastomeren (POE’s) en -plastomeren (POP’s). In het assortiment van het bedrijf vinden we POE’s met de merknaam Sabic Fortify, en POP’s met de naam Sabic Cohere. Deze nieuwe blends hebben betere mechanische eigenschappen, meer flexibiliteit bij koude temperaturen en een betere weerstand tegen beschadigingen zoals gaten en scheuren. Ook scoren ze zeer goed op het vlak van recyclebaarheid en zorgen ze volgens Sabic voor corrosiebestendige leidingsystemen doordat het fysische geschuimde PE-schuim minder additieven bevat die mogelijk corrosie kunnen veroorzaken. Klanten die begin 2017 deelnamen aan de eerste proeven met de blends van LDPE met POE of POP in het nieuwe Foam Innovation Center (FIC) van SABIC in Nederland toonden zich onder de indruk van de betere flexibiliteit en scheurbestendigheid van de mengsels in vergelijking met het conventionele LDPE-gebaseerde schuim. Sabic gelooft dat polyolefineschuim een aanzienlijk groeipotentieel heeft in de markt van leidingisolatie, met name dankzij de baanbrekende ontwikkelingen in polymeertechnologie die het portfolio beter positioneren ten aanzien van concurrerende materialen. De producent stimuleert dan ook ketensamenwerking voor de productie, conversie en plaatsing van polymeerschuimisolatie om nog betere innovatieve oplossingen uit te werken die tegemoetkomen aan de toekomstige behoeften van de markt voor thermische schuimisolatie.

MagazineįpįDECEMBER 2018

nieuws CURSUSAGENDA 2019 10-1-2019 14-1-2019 22+23-1-2019 12-2-2019 28+29-3-2019 12-4-2019

Start IM I Start IMI Allround Armaflex 2 Armaflex 1 Armaflex 2 Armaflex 1

Examendata hercertificering IMI en IMI Allround: 15-01-2019 05-02-2019 Kijk voor de meest actuele cursusagenda op 05-03-2019 www.ooi.nl/agenda. OOI kan ook ondersteunen 09-04-2019 met specifieke maatwerkcursussen. 07-05-2019 Neem daarvoor contact op met OOI via 04-06-2019 tel. 0181-659555. 09-07-2019

Beroepenwedstrijd Isolatie 2020 naar Nederland? OOI is betrokken bij het initiatief van branchevereniging voor thermische isolatie VIB om de Europese Beroepenwedstrijd Isolatie in 2020 naar Nederland te halen. OOI is in Nederland organisator van de Nederlandse Beroepenwedstrijd, waarvan de winnaars zich voor het Europese strijdtoneel klasseren. Organisator van de Europese wedstrijd, waarvan de vorige editie tijdens vakbeurs IEX in Keulen plaatsvond, is koepelorganisatie FESI. In mei 2018 streden isolatieteams uit negen landen om de eerste prijs. Het Nederlandse plan is de beroepenwedstrijd in 2020 te houden tijdens de gecombineerde vakbeurzen Energie en Industrial Heat & Power in de Brabanthallen in Den Bosch. Dit vakevenement op gebied van energievoorziening en -besparing trekt onder andere opdrachtgevers, asset owners, adviesbureaus en installatiebedrijven en is daarom een goed podium om het profiel van het Nederlandse isolatiebedrijf te vergroten. Momenteel wordt er gewerkt aan een voorstel om de wedstrijden volgens een nieuw concept uit te voeren met een tweeledig doel. Enerzijds is er in het concept alle ruimte voor de vakman om zijn kennis en vaardigheden aan te tonen en anderzijds is er ruimte voor de sector om zich te presenteren en te laten zien wat er allemaal mogelijk is in de sector. Denk daarbij bijvoorbeeld aan prefab van materialen, digitaal inmeten, etc. FESI zal in de loop van 2019 een beslissing over dit onderwerp nemen aan de hand van de door Nederland ingediende voorstellen. VIB-voorzitter Hans Koole is tevens voorzitter van de Recruitment en Training Commission van FESI die initiator is van de Europese wedstrijden.

Montagetraining Elektrische Tracing Na de succesvolle introductie met twee grote groepen cursisten eerder dit jaar staat de inschrijving Montagetraining Elektrische Tracing wederom open voor isolatiebedrijven die hun medewerkers op dit onderdeel willen bekwamen. Na een theoretische inleiding gaan cursisten daarna in praktijkoefeningen zelf aan de slag. De eendaagse cursus geeft een brede inleiding, waarbij niet alleen het hoe en waarom van verwarmingskabels aan de orde komt, maar ook worden concrete voorbeelden gegeven van tracing die de monteur in de praktijk tegen kan komen. Die basis is belangrijk om richting de opdrachtgever beslagen ten ijs te komen op gebieden van bepaling van het warmteverlies en gebruik van de juiste kabel. Voor het deskundig en betrouwbaar uitvoeren van de werkzaamheden zijn het niveau van vakbekwaamheid, ervaring en kennis van het personeel van groot belang. Dat is de reden dat de tracingspecialisten Bartec, Huikeshoven, nVent/Raychem, Thermon en WebHeat en opleidingsinstituut OOI in Woerden om de tafel zijn gaan zitten om deze Montagetraining Elektrische Tracing naadloos op de praktijk aan te laten sluiten.

isolatie

MagazineÄŻpÄŻDECEMBER 208

Cursus Rockwool Teclit Samen met Rockwool heeft OOI met veel belangstelling inmiddels een aantal keren de cursus Verwerker Rockwool Teclit gegeven. De meeste minerale wol is gebaseerd op warme isolatie. Door toepassing van een folielaag is Teclit ontwikkeld voor het isoleren van koudeleidingen van technische installaties zoals drinkwaterleidingen, koelwaterleidingen en koudeluchtleidingen. Montage moet 100% dicht geschieden om condens te voorkomen. De cursus geeft onder andere handvatten hoe de verschillende segmenten en t-stukken keurig op elkaar aan te sluiten en af te werken met bijgeleverd aluminium tape. Aangebracht door een gecertificeerd Rockwool Teclit isoleerder wordt tot vijftien jaar garantie verstrekt op de isolerende eigenschappen van dit product. Heeft u interesse in deze cursus, neemt u dan contact op met OOI via info@ooi.nl of tel. 0181 659555.

Scholing leerplichtigen OOI heeft als doel het bevorderen van instroom, behoud en ontwikkeling van vakmanschap in de isolatiebranche. Daarom is er in 2017 als proef gestart met het scholen van leerplichtige jongeren. Door het succes van vorig jaar zijn er ook dit jaar een aantal leerplichtige jongeren gestart om via diverse vakgerichte cursussen bij het OOI invulling te geven aan de wettelijke scholingsplicht. Hiermee ontstaat een prachtig vangnet voor jongeren die niet graag naar het MBO willen, maar liever vakgericht naar school gaan met een duidelijke doelstelling wat ze willen worden…. isolatiemonteur/plaatwerker. Dit alles is afgestemd met de betrokken leerplichtambtenaar die toestemming moet verlenen voor deze constructie. Zowel de theorie als de praktijk wordt uitvoerig behandeld en geeft de leerlingen recht op diverse certificaten. Hiermee kan worden aangetoond dat de leerling aan zijn verplichte studie-uren heeft voldaan. De BPV uren worden bij een werkgever gemaakt. Zo is het totaalplaatje compleet van school en stage. De ervaring leert inmiddels dat de leerlingen erg gemotiveerd zijn, mede omdat deze constructie hun eigen bewuste keuze is. Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor uw bedrijf dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met OOI via info@ooi.nl of tel. 0181-659555.

mOOI Stichting OOI in Woerden is het enige instituut in Nederland dat opleidingen en cursussen aanbiedt voor beginnende isolatiemonteurs en plaatwerkers en hen die zich verder binnen de isolatiebranche willen ontwikkelen. Ook houdt OOI het Register van Vakbekwaamheid bij waarin iedereen na het behalen van een persoonscertificaat wordt opgenomen. Of het vakgerichte modules zijn als Armaflex I en II of Rockwool Teclit, Isolatiemonteur Industrie (IMI en IMI-A), Isolatiemonteur Utiliteit, Montagetraining Elektrische Training of Isolatie Plaatwerk, OOI heeft voor elke ondernemer een passende oplossing. Kijk daarvoor op www.ooi.nl. OOI kijkt terug op een goed en druk cursusjaar en wil alle isolatie- en plaatbewerkingsbedrijven bedanken die in 2018 hun medewerkers in Woerden of op locatie cursussen of een opleiding hebben laten volgen. Heeft u cursusideeën of plannen voor 2019, laat het ons weten. We bespreken graag met u de mogelijkheden. Wij wensen u en uw dierbaren warme en mOOIe dagen, een gezond 2019 en wij zijn u graag weer van dienst in het nieuwe jaar!

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 208

Isolatie

Bedrĳf

Tacke + Lindemann zoekt toegevoegde waarde

Nieuw: voorgelakt/ gepoedercoat aluminium Sinds de oprichting in 1899 heeft familiebedrijf Tacke + Lindemann een hele ontwikkeling doorgemaakt. De metaalspecialist uit Dortmund wil dicht op de klantwens acteren en is daar succesvol mee. Aan het ruime assortiment is daarom sinds kort ook voorgelakt aluminium toegevoegd, zo legt key account manager André Winter uit die de Beneluxmarkt onder zijn hoede heeft.

en rondleiding op de hoofdvestiging maakt veel duidelijk van de ontwikkeling die familiebedrijf Tacke + Lindemann Baubeschlag und Metallhandel GmbH & Co heeft doorgemaakt. Aan hoofdkantoor en magazijn voor het bouwbeslag en bevestigingsmiddelen is een bouwmarktachtige winkel gekoppeld waar zowel professionele bouwers als klussers terecht kunnen. Hier zien we ook de historie van het familiebedrijf. Een paar honderd meter daarvandaan is het grote magazijn en de metaalbewerkingsafdeling gevestigd. Key account manager André Winter die de Benelux in zijn portefeuille heeft en wekelijks in ons land is te vinden zegt: “Veel mensen kennen ons als leverancier, maar feit is dat we ons daarnaast meer en meer richten op het aanbrengen van toegevoegde waarde op de grondstoffen en halffabrikaten. Platen op maat, coils in diverse formaten, maar sinds enige tijd nu ook voorgelakt aluminium. Daarbij richten we ons specifiek op de isolatiesector. Alles op het gebied van bevestiging en plaatbewerking hebben we in huis. Bij ons haalt het isolatiebedrijf alles wat hij nodig heeft, van metaal tot afdichtingstape, van bevestigingsmateriaal tot de accuschroevendraaier met het passende bitje. Daarom zijn we Europees marktleider in bevestigingstechnologie. Alleen voor de feitelijke minerale wol of elastomeren moet de klant elders terecht”.

Voorgelakt Tacke + Lindemann bedient zowel de industrie als de maaksector. Het uit voorraad leverbare assortiment omvat een breed assortiment aluminium, van blank tot de diverse gecoate varianten. Daarnaast voert de onderneming staal, rvs, gegalvaniseerd (alu-zink), ook weer gecoat of afgewerkt met een folie. Ook geperforeerde en geprofileerde platen en sandwichpanelen zijn in het productgamma opgenomen. Het voorgelakt aluminium is momenteel bezig aan een opmars. Winter: “Er is een duidelijk stijgende vraag te constateren naar voorgelakt aluminium. Het is alsof opdrachtgevers een beetje genoeg hebben van de ongelakte versie. Vooral uit Afrika en Azië hebben we veel aanvragen. Dat is de reden dat we het nu breed in het assortiment hebben opgenomen”.

De coilvoorraad. De onderneming hanteert een grijpvoorraad van 3.000 ton metaal.

isolatie

Kleuren De kleurenvariatie omvat bij het gepoedercoate aluminium (TA-Color) in coils of platen in totaal meer dan 2.000 kleuren.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Het aluminium is overigens allemaal van Europese makelij. “Om greep te houden op de kwaliteit” aldus Winter. De coating kan zowel enkel- als dubbelzijdig worden aangebracht in een minimale dikte van 65 µm op platen van 0,70 tot 3,00 mm dikte en breedtes tot 1600 mm. In natgelakte uitvoering (TAliquid) is het hele RAL-kleurengamma beschikbaar in twee lagen (25-30 µm), drie lagen (35-40 µm) en vier lagen (40-55 µm). Hier kan geleverd worden van aluminiumdiktes van 0,203,00 mm en breedtes tussen 20 en 2000 mm. Voor de sterk buigbare delen is er TA-Falz, ook brandvertragend behandeld, en TA-Loxal omvat het geanodiseerde productengamma. Servicecenter Voor de productie van halffabrikanten en het aanbieden van aanvullende diensten beschikt de onderneming in Dortmund over een eigen servicecenter. Machinepark en een grijpvoorraad van momenteel circa 3.000 ton metaal maken een snelle verwerking en aflevering van de klantvraag mogelijk. Het machinepark van dit servicecenter bevat onder andere een omcoilmachine voor het omspoelen naar kleine rollen tot 100 kg eenheden (verkrijgbaar per 1000 kg), 150 kg standaard (zonder minimale orderomvang) en grote rollen tot 2 ton. Het verwerkingsgewicht is beperkt tot 5 ton, met materiaal op spoel van 0,4 tot 1,5 mm dik en 200 tot 1.500 mm breed. De diameter van de rol varieert tussen 300 en 500 mm. Het servicecenter kan vanzelfsprekend ook snijden en slitten. De machine hiervoor kan tevens aan beide zijden beschermfolie aanbrengen op metaal van 0,4 tot 2,5 mm dik, 80 tot 1500 mm breed en 200 tot 13000 mm lang. Bovendien heeft Tacke + Lindemann een plaatsnijder/strekker voor het centimeter nauwkeurig verwerken van aluminium, staal en rvs tot 10 m lengte. Webshop “Dankzij onze meer dan 100 jaar ervaring hebben we geleerd wat onze klanten echt nodig hebben”, zegt managing director Daniel Tacke die zich even bij het gesprek voegt. Hij is inmiddels de vierde generatie aan het hoofd van het familiebedrijf. Om internationaal succesvol te blijven en in te haken op deelmarktontwikkelingen, sluit het Duitse familiebedrijf zich graag aan bij lokale netwerken van brancheverenigingen. Zo is de onderneming inmiddels lid van de Nederlandse branchevereniging voor de thermische isolatie VIB. Ook maakt de leverancier inmiddels deel uit van het ledenbestand van de Belgische brancheorganisatie ISOL/ fedisol.be. “We zitten graag dicht op de klant. Weten wat hij nodig heeft en dat dan leveren is onze kracht”, aldus André Winter. Tacke + Lindemann heeft sinds 2010 verkoopkantoren in Oostenrijk, Zwitserland en Frankrijk. In 2012 is daar een kantoor in Polen aan toegevoegd. De verkoop wordt ondersteund met een webshop. En is die al in het Nederlands? “Jazeker! Ga maar kijken op https://tacke-lindemann.nl”, aldus Winter.

isolatie

Managing director Daniel Tacke (links) is de vierde generatie in het in 1899 opgerichte familiebedrijf. Rechts key account manager Benelux André Winter.

Nieuw in het assortiment: gepoedercoat en natgelakt aluminium op coil, plaat of band.

Het eigen Service Center kan diverse bewerkingen op maat uitvoeren. Dat scheelt kostbare tijd bij de verwerking.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Bedrĳf

Nieuwe volautomatische CNC-snijmachine Merford Acoustic Materials

‘Onze zaagcapaciteit neemt met meer dan 100% toe!’ Bitumen, gips, polyester, polyurethaan, vlokkenschuim… Merford Acoustic Materials levert geluidsisolatie- en geluidsabsorptieplaten in vele materialen en maten. Tot voor kort werd alles op maat gemaakt met een watersnijmachine. Maar door de groeiende vraag ontstond de behoefte aan extra capaciteit en dus aan een tweede machine. De keuze is gevallen op een lintzaag van FeckenKirfel. De Mercedes onder de lintzagen en een bewezen betrouwbare machine. erford Acoustic Materials heeft lange tijd vooral een groothandelsfunctie ingenomen. “We kochten geluidsisolatie- en geluidsabsorptieplaten in bij onze leveranciers en leverden ze uit voorraad aan bedrijven en

consumenten”, schetst operations manager Peter Fernig. “Maar de vraag veranderde. Klanten kregen behoefte aan specifieke maten in plaats van hele platen. En dus kochten we een watersnijmachine waarmee we elk maatdeel in 2D uit ieder willekeurig materiaal kunnen snijden”. Het bleek een goede zet, want inmiddels is Merford Acoustic Materials een specialist op het gebied van maatdelen. Een extra machine was dan ook een logische stap. “Om de klanten nóg beter van dienst te kunnen zijn”, aldus Fernig Massa versus schuim Toch ontstond er niet heel lang na de investering een andere vraag: ‘Zetten we een tweede watersnijder neer of gaan we voor een machine met aanvullende mogelijkheden?’, beschrijft Peter het dilemma. “Het voordeel van een watersnijder is dat deze door elk materiaal kan. Zelfs door staal!” Maar de snijder heeft ook een nadeel: met 10 à 15 cm is de

Met de nieuwe investering is de zaagcapaciteit verdubbeld.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

Operations manager Peter Fernig van Merford.

hoogte zeer beperkt. “Je kunt dus geen platen stapelen”. Om een weloverwogen keuze te kunnen maken, werd een inventarisatie gemaakt van welke soorten platen er het meest worden gesneden. Grofweg onderscheidt Merford twee categorieën: massabeplating zoals bitumen en gips, en schuimplaten. De massabeplating moet altijd op een watersnijder, maar de schuimplaten kunnen ook met een lintzaag worden gezaagd. “En het bleek dat we heel veel maatdelen snijden uit schuimplaten. Een lintzaag voor de schuimplaten was dus de beste optie!” Razendsnel Na gedegen onderzoek in de markt en gesprekken met leveranciers, bleek de volautomatische verticale lintzaag van Fecken-Kirfel het beste te voldoen aan de wensen. “Er kunnen platen van 2,40m x 2,00m in. Daar kunnen we heel efficiënt maatdeeltjes uit snijden”. Het grote voordeel van de lintzaag is dat er materiaal tot een dikte van 1300 mm in kan. Door te stapelen kunnen er dus meerdere platen tegelijk worden gesneden. “We hoeven de platen er alleen maar in te leggen, de machine in te stellen en hij gaat aan de gang met zeventig meter per minuut”, vertelt Peter vol trots. “Hij zaagt volautomatisch en ‘spuugt’ aan de achterkant de deeltjes uit met een snijtolerantie van maximaal plus of min 2 mm. Onze zaagcapaciteit neemt met meer dan 100% toe! Omdat de machine ook grote volumes snel en efficiënt zaagt, beschikt de klant nóg eerder over de bestelde delen en is vaak minder kwijt aan productiekosten…” Facet- en schuine kanten De nieuwe CNC-snijmachine is het resultaat van goed luisteren naar de markt. Waar heeft de klant precies behoefte aan? “Daar spelen we bij Merford graag op in. Daarom hebben we recentelijk nóg een nieuwe machine aangeschaft. Hiermee

isolatie

Gesneden delen worden direct verpakt.

De volautomatische verticale lintzaag van Fecken-Kirfel paste het best bij Merford’s eisen.

kunnen we ook facet- en schuine kanten aan onze producten snijden. Tot de zomer hebben we er alles aan gedaan om de machines goed te leren kennen om daarna klaar te zijn om vol productie te draaien!”

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Project

Ecluse Antwerpen proﬁteert van isolatie-innovatie

400 C stoom van bron tot afnemer Antwerpen bouwt met Ecluse een meer

dan tien kilometer netwerk van stoomen condensaatleidingen tussen thermische verwerkingsinstallaties en een aantal bedrijven in de Waaslandhaven in Antwerpen. Ecluse is een logistieke uitdaging van zowel installatiebouwer AHP, isolatiecontractor Altrad Hertel Industrial Services in Wijnegem en toeleverancier SaintGobain Isover die allemaal een prestatie van formaat leverden.

Het warmtetransport op lange afstanden vergt een uitstekende isolatie van de transportleidingen. FOTO’S: SAINT-GOBAIN ISOVER.

isolatie

e Vlaamse regering voert een doortastend beleid om het aandeel van groene warmte in de hernieuwbare energievoorziening in Vlaanderen te vergroten. In 2011 lanceerde zij haar ‘Actieplan Groene Warmte’, dat in 2013 nog werd aangescherpt met de maatregel om industriële bedrijven strategische ecologiesteun te geven voor warmtenetten. Eind 2013 bedroeg het hernieuwbare aandeel in de energievoorziening in Vlaanderen 5,5%. Het aandeel van groene warmte is 4,5%. Volgens studies van VITO kan groene warmte tegen 2020 een derde tot de helft van de Belgische doelstelling van 13% voor hernieuwbare energie invullen. Vooral met grote industriële toepassingen zijn er nog heel wat mogelijkheden. Groene warmte uit productieprocessen zoals afvalverbranding is er daar een van. Paradepaardje op dit terrein is momenteel Ecluse in Antwerpen. 30 miljoen Ecluse is de naam van een netwerk van stoomen condensaatleidingen tussen de thermische verwerkingsinstallaties van Indaver/Sleco en een aantal bedrijven in de Waaslandhaven. Het warmtenetwerk transporteert de stoom die wordt opgewekt tijdens de verbranding van afval via een geïsoleerde stoomleiding naar de warmteafnemers. Het transport verloopt efﬁciënt en zonder noemenswaardig verlies door gebruik te maken van oververhitte stoom op hoge druk (40 bar) en temperatuur (400°C). Via een condensaatleiding loopt het warmwater terug naar Indaver/Sleco waar het opnieuw in de stoomketel als voedingswater wordt gebruikt. De leidingen zijn in totaal zo’n vijf kilometer lang. Ze lopen deels ondergronds (ca. 1 km) en deels bovengronds (ca. 4 km). Het netwerk van stoomen condensatieleidingen levert een jaarlijkse emissiebesparing op van 100.000 ton CO₂. Dit komt overeen met de energiebesparing van 50 windturbines met een capaciteit van 2,3 MW. Ook de emissies van andere luchtverontreinigende stoffen zoals NOX, SO2, CO en stof zullen hierdoor vergelijkbaar dalen. Ecluse wordt gerealiseerd door het Nederlandse bedrijf AHP, een bouwcombinatie van de bedrijven A.Hak en Petrogas. A.Hak is een internationaal familiebedrijf met ruim vijftig jaar ervaring in ontwerp, aanleg en onderhoud van infrastructuur voor transport en distributie

MagazineįpįDECEMBER 2018

van olie, gas, water en elektriciteit en nu ook duurzame energiesystemen. Petrogas is een internationaal opererende engineering contractor en system integrator van industriële installaties met een specialisatie in ontwerp en levering van gasinstallaties voor energieleverende en grote industriële bedrijven. Met het Ecluse-project is een investering van om en nabij de 30 miljoen euro gemoeid. Een gedeelte van de investering werd met eigen vermogen geﬁnancierd, maar ook de Vlaamse regering leverde een bijdrage. Behalve engineering en bouw, is ook het onderhoud van het stoomnetwerk voor een periode van tien jaar in handen van AHP. Isover Tech Wired mat HT Het warmtetransport op dergelijke lange afstanden vergt een uitstekende isolatie van de transportleidingen. Besloten werd de stoomleiding te isoleren met de steenwol gaasdeken Tech Wired Mat HT 6.1, de best presenterende deken uit het assortiment van Saint-Gobain Isover en Ultimate schaaldelen. De dikste matten waren 240 mm. De dunste, die werden ingezet voor personal protection, waren circa 25 mm dik. De even kritische condensaatleiding met procestemperatuur van

Aparte teams werkten aan de rechte stukken, weer andere aan de expansieloops met steeds dezelfde monteurs.

125 ºC kreeg een isolatie van U-Tech Pipe Sections MT 4.0. Het werk werd gegund aan Altrad Hertel Industrial Services in Wijnegem.

Besloten werd de stoomleiding te isoleren met de steenwol gaasdeken Tech Wired Mat HT 6.1, de best presenterende deken uit het assortiment van Saint-Gobain Isover.

isolatie

Expansieloops Het isolatiewerk vergde op meerdere fronten een uitdaging. Ten eerste was er de lengte van het te isoleren tracé. Ten tweede de betrokkenheid van diverse partijen aan zowel de productie als de afnemerskant van de leiding. Dat betekent een uitgebreid netwerk van contacten en speciﬁcaties die door Altrad Hertel Industrial Services in ogenschouw moest worden genomen. Projectleider Senne Wijns besloot, mede

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie

Project

vanwege de gewenste voortgang, het werk in stukken te knippen. Hij liet de rechte stukken, appendages en expansies op het project zoveel mogelijk door de zelfde isolatieteams realiseren. Deze routineslag zorgde voor een geschatte productieversnelling van circa tien tot vijftien procent. Altrad Hertel had op piekmomenten gemiddeld twaalf monteurs op het werk lopen. Daarnaast was het ook zaak de logistiek scherp in de gaten te houden, mede omdat de aanleg van het stoomnetwerk in grote lijnen langs het Geslecht en de Ketenislaan in Doel plaatsvond, dus langs de openbare weg. Dat stelde onder andere eisen aan opslag van materiaal, omdat diefstal van bouwplaatsen in België, net als in Nederland, een serieus probleem is. Logistiek was ook een onderwerp bij de lange rechte stukken. Om de productievaart er hier in te houden werd tussen de op 80 tot 100 meter van elkaar liggende expansieloops om de twintig meter de steenwol en plaatwerk klaargezet voor een snelle aanvoer en zo weinig mogelijk tijd- en transportverlies. Uitgebreide rookgasreiniging Wanneer het afval verbrand is en de warmte uit de rookgassen gerecupereerd, moeten de rookgassen gezuiverd worden. De rookgaswassing bestaat uit een half-natte reiniging en een natte wassing. In de half-natte reiniging worden de rookgassen in de sproeidroger verder afgekoeld naar 160 °C met behulp van water afkomstig van de nageschakelde natte wassing en worden zouten en stofdeeltjes in de mouwenﬁlter verwijderd uit de rookgasstroom. Tevens wordt actieve kool gedoseerd. Dioxines en zware metalen worden geadsorbeerd in de poriën van de actieve kool, die net zoals de zouten en de stofdeeltjes in de mouwenﬁlter gevangen worden. In de natte wassing worden de rookgassen gekoeld tot ca. 60 °C en worden deze door beregening op verschillende niveaus intensief gewassen. Door het toevoegen van hulpstoffen (kalk

Ecluse levert een jaarlijkse emissiebesparing op van 100.000 ton CO₂. Dit komt overeen met de energiebesparing van 50 windturbines met een capaciteit van 2,3 MW.

isolatie

en kalksteen) worden aanwezige verontreinigingen omgezet tot onschadelijke restproducten zoals gips. Aangezien het water afkomstig van de natte wassing hergebruikt wordt in de half-natte reiniging, is de installatie afvalwatervrij. Er wordt dus geen water geloosd. Rechtstreeks Ecluse is gericht op een maximale terugwinning van materialen en energie. De energie aanwezig in de warme rookgassen wordt gerecupereerd in de energierecuperatie bestaande uit de stoomketel en het stoom-condensaatnet. De stoomketel is opgebouwd uit een enorm groot aantal buizen gevuld met water. De warme rookgassen worden doorheen de stoomketel geleid en warmen zo het ketelwater op dat omgezet wordt in stoom. De stoom drijft een stoomturbine aan die elektriciteit produceert. Deze wordt geleverd aan het elektriciteitsnet. Een deel van de stoom wordt niet omgezet in elektriciteit maar rechtstreeks geleverd aan buurbedrijf Ineos Phenol die de stoom gebruikt in productieprocessen. De afnemers van de groene warmte in de Waaslandhaven zijn vanwege het energie-intensieve karakter hoofdzakelijk bedrijven uit de chemische sector: chemisch logistieke dienstverlener ADPO en Ashland Specialities Belgium, chemisch specialiteitenbedrijf Monument Chemical, chemicaliënproducent Ineos en rubber- en kunststoffenproducent Lanxess. De condensaatleiding zal op zijn terugweg ook nog de gebouwen van DP World verwarmen. Andere bedrijven kunnen later aansluiten op het stoomnetwerk. Het warmtenetwerk van Ecluse levert een dubbele capaciteit van de huidige warmte zodat er nog voldoende ruimte is voor groei. De Antwerpse havengemeenschap erkende Ecluse met de eerste Sustainability Award. Overigens werken zowel Rotterdam als Geleen ook aan dergelijke warmtenetwerken.

Altrad Hertel had op piekmomenten gemiddeld twaalf monteurs op het werk lopen.

MagazineįpįDECEMBER 2018

Isolatie Journaal alIsolatie Journaal al ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

A D VAEDRVTEE RNTTEI EN T I E

A D V E RATDEVNETRI T EENTIE

40% Nederlandse 4545 JAAR IN IN ISOLATIE! MEERDAN DAN JAAR ISOLATIE! COAL MEER -uitstoot heeft Overheid zoekt Overheid zoekt â&#x20AC;&#x2DC;KAN â&#x20AC;&#x2DC;KANNIETâ&#x20AC;&#x2122; NIETâ&#x20AC;&#x2122; industriĂŤle bron betrokkenheid betrokkenheid BESTAAT BESTAATNIET! NIET! industrie industriebij bijtransitie transitie

e me

â&#x20AC;?

WarenkorbWarenkorb DE - EN

Clever shopping... Clever shopping...

Temperatuur Warmte. Doel is in te komen tot tot Temperatuur Warmte. Doel is 2050 in 2050 te komen

oende

DE - EN

HINEN MASCHINEN GEBRAUCHTE GEBRAUCHTE ERSATZTEILE ERSATZTEILE WERKZEUG WERKZEUG CLIPS SCHRAUBEN CLIPS SCHRAUBEN NIETEN SCHLĂ&#x2013;SSER NIETEN SCHLĂ&#x2013;SSER ARBEITSSCHUTZ ARBEITSSCHUTZ KOMPRESSOREN KOMPRESSOREN BĂ&#x153;ROEINRICHTUNG BĂ&#x153;ROEINRICHTUNG

els

asgasve bedrijven ve bedrijven veren aan de uitdagingen. veren aan de uitdagingen.

l al

esteerd moeten worden Volgens de consultant kan de COâ&#x201A;&#x201A;-uitstoot van deworden esteerd moeten

verdienmodellen. Om de energie-efďŹ ciĂŤntie te verbeteren, verdienmodellen. Om de energie-efďŹ ciĂŤntie te verbeteren, twarmte nuttig te gebruiken, slimme technologie toe te twarmte nuttig te gebruiken, slimme technologie toe te

d ed d, nd,

e... te...

ISOLATIESPECIALISTEN IN:

voeren die

vert.

e e

www.franssen.nl www.franssen.nl

www.iso-shop.de www.iso-shop.de Sondermaschinen So shoppt man heute... Sondermaschinen Vertriebs-GmbH So shoppt man heute... Vertriebs-GmbH StĂśckackerstrasse 7 DE-79713 Bad SĂ¤ckingen StĂśckackerstrasse 7 Tel: DE-79713 +49 (0) 7761 069 E-Mail: info@so-gmbh.de Bad933 SĂ¤ckingen Fax:Tel: +49+49 (0) 7761 933 067 www.so-gmbh.de (0) 7761 933 069Internet: E-Mail: info@so-gmbh.de Fax: +49 (0) 7761 933 067 Internet: www.so-gmbh.de

lijvendheid CO blijvendheid CO venbedrijf mikt op een centrale pijplijn die de

m en op te n en op te

venbedrijf mikt opverlagen een centrale pijplijn die dede esteringsdrempel moet voor bijvoorbeeld werkers die hun veiligheidsgedrag willen verbeteren. Bij de esteringsdrempel moet verlagen voor bijvoorbeeld

FOTO: SHUTTERSTOCK

ervangen van ervangen systemen.van f mikt op stemen. rastische at. voering van de niet pilotrealistisch, vindt rijfverlagen mikt op van fossiele brandstoffen is naar zijn mening et kostenreductie en/of innovatie pas na 2025 gerealiseerd astische nen oet verlagen van fossiele brandstoffen is naar zijn mening niet realistisch, esteringen in d. Volgens kostenreductie en/of innovatie pas na 2025 gerealiseerd Volgens er. esteringen in ried. â&#x20AC;&#x153;voor yse, AL MEER DAN 75 JAAR VERTROUWD BIJ CONTRACTORS er â&#x20AC;&#x153;voor traject is gratis voor isolatiebedrijven, maar de organisatoren er. yse, AL MEER DAN 75 JAAR VERTROUWD BIJ CONTRACTORS EN INGENIEURSBUREAUâ&#x20AC;&#x2122;S WERELDWIJD rs vragen wel commitment in tijd en energie. GeĂŻnteresseerden tstromen t.b.v. EN INGENIEURSBUREAUâ&#x20AC;&#x2122;S WERELDWIJD eken in veren tstromen t.b.v. INTEGRITEIT - KWALITEIT - PERFORMANCE Overheidsdoel is in 2050 te komen tot een koolstofarme steken in voordelen op voor de energietransitie. INTEGRITEIT - KWALITEIT - PERFORMANCE voorziening. Overheidsdoel is in 2050 te komen tot een koolstofarme voorziening. oktober 2017 in Den Bosch) een factsheet lanceren waarin

vakbeurs Energie vakbeurs Energie

Insulcon seminars er energieprojecten oktober 2017 in Den Bosch) een factsheet lanceren waarin Kennisinstituut SBRCUR stopt . Kennisinstituut SBRCUR brandwerende akoestische isolatie voor het voetlicht werp vezelproducten en hot stopt etten,en werkwijzen of bedrijfsonderdelen werk, maar zal vooral bestaan ver erland.

r land. or

van het handboek Brandveilige doorvoeringen t varingstopt. ver Werkzaamheden zullen zoveel mogelijk elders worden vante vanteBrandveilige netwerken, doorvoeringen inzet van van het handboek stopt. t ver dit worden overheidsinstrumenten en een bijdrage in de financiering Werkzaamheden zullen zoveel mogelijk elders vante wee seminars staat nog open: werp te geven. van innovatiekosten. De opgedane kennis wordt vastgelegd ver dit x van concrete vervangende omzet. SBRCURnet s, y, wil de werp te geven. ding weefselproducten behandeld met seals, bellows en sleefs. kennis die inven meer 65 jaaromzet. isoplossingen ontwikkeld zoveel dedan ervaringen, en wil de van concrete vervangende SBRCURnet he eiding eken kennis die invernemen. meer dan 65 jaar is ontwikkeld zoveel sche eken Neem contact op voor meer informatie!

I industry@foamglas.nl +31 (0) 30-603 42op 75 voor Neem contact meer informatie! I

azineÄŻpÄŻDECEMBER 2017

solatie

ww.foamglas.com isolatie

MagazineÄŻpÄŻDECEMBER 2017

ww.foamglas.com +312017 (0) 30-603 42 75 I industry@foamglas.nl I isolatie MagazineÄŻpÄŻJUNI 2017

MagazineÄŻpÄŻJUNI

isolatie

MagazineÄŻpÄŻJUNI 2017

isolatie

MagazineÄŻpÄŻJUNI 2017

etten, werkwijzen of bedrijfsonderdelen voeren totdat duidelijk is of deze

voeren totdat duidelijk is of deze werklunch. Wie interesse werkers, de website vermeldtheeft er kan werkt.de website vermeldt er werkers, werkt.

E-learning en Cinicalc

NCTI introduceert digitale leerweg NCTI is al vele jaren het toonaangevende kennisinstituut voor technische isolatie. Met om de hoek Stichting CINI zit NCTI bovenop de laatste ontwikkelingen. “En zodoende pakken de cursisten altijd weer de laatste vernieuwingen mee”, aldus NCTI-directeur Paul de Koning.

ij marktpartijen als asset owners, contractors en aannemers is de behoefte aan isolatiekennis groter dan ooit. Vooral bij een nieuw (en groot) project is een toenemende kennisbehoefte waar te nemen. Het op peil

houden van de verworven kennis is bovendien belangrijk om tegemoet te (blijven) komen aan de kwaliteitswens van de opdrachtgever. NCTI speelt hier op meerdere niveau’s op in, nationaal en internationaal, zowel in het Nederlands als het Engels en altijd actueel. Mede daarom is het voor belangstellenden in bijvoorbeeld Amerika en Australië toch interessant om voor NCTI-kennissessies naar Nederland te komen. Ook gebeurt het regelmatig dat de trainers van NCTI naar de ‘verre klanten’ reizen als die een in-company training wensen. De leerwegen van kennisinstituut NCTI zijn bovendien aantrekkelijk door de nauwe banden met CINI, de internationale standaard voor technische isolatie en basis voor isolatiespecificaties.

Heat losses Polyisocyanurate 40 kg/m3 (CINI) Overzicht van energieverlies bij verschillende diameters en temperaturen Diameter

T = -170 °C

T = -150 °C

T = -130 °C

T = -110 °C

T = -90 °C

T = -70 °C

T = -50 °C

T = -30 °C

DN 15

-7,5

-6,9

-6,2

-5,4

-4,5

-3,7

-2,8

-2,0

DN 20

-8,0

-7,4

-6,6

-5,7

-4,8

-3,9

-3,0

-2,1

DN 25

-8,6

-7,8

-7,0

-6,1

-5,2

-4,2

-3,2

-2,3

DN 32

-9,1

-8,4

-7,5

-6,5

-5,5

-4,5

-3,4

-2,4

DN 40

-9,5

-8,7

-7,8

-6,8

-5,7

-4,6

-3,6

-2,5

DN 50

-10,1

-9,3

-8,3

-7,2

-6,1

-5,0

-3,8

-2,7

DN 65

-10,9

-9,9

-8,9

-7,7

-6,5

-5,3

-4,1

-2,9

DN 80

-11,4

-10,4

-9,3

-8,1

-6,8

-5,6

-4,3

-3,0

DN 90

-11,8

-10,8

-9,7

-8,4

-7,1

-5,8

-4,5

-3,2

DN 100

-12,2

-11,2

-10,0

-8,7

-7,4

-6,0

-4,6

-3,3

DN 125

-13,0

-11,9

-10,6

-9,3

-7,8

-6,3

-4,9

-3,5

DN 200

-14,7

-13,5

-12,0

-10,5

-8,9

-7,2

-5,5

-3,9

DN 300

-16,2

-14,8

-13,3

-11,6

-9,8

-7,9

-6,1

-4,3

DN 400

-17,1

-15,6

-14,0

-12,2

-10,3

-8,4

-6,4

-4,6

DN 500

-17,9

-16,4

-14,6

-12,8

-10,8

-8,8

-6,7

-4,8

DN 600

-18,5

-16,9

-15,1

-13,2

-11,2

-9,1

-7,0

-4,9

Ta = 20 °C - v = 3 m/s - Convection : ISO 12241 - em. = 0,09 Diameter in [mm]. Temperature in [°C]. Heat loss in [W/m²]. Calculations made by CINICALC

Tabel waarin energieverlies bij verschillende procestemperaturen maar bij dezelfde isolatiedikte van 200 mm PIR inzichtelijk is gemaakt aan de hand van Cinicalc.

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

De laatste cursisten van 2018. V.l.n.r.: Ronald Westerhof, NCTI-directeur Paul de Koning, Jaap Woortman, Nasser Abdoelaziz, Carlo van Kranenburg, Richard Hildenbrant, Gilber Meeuwsen, Jakob Spakman en Ellis Osmic.

Een beeld van de recentelijk gehouden cursus op dinsdag 27 en woensdag 28 november 2019. De eerstvolgende tweedaagse cursus is gepland op 29 en 30 januari 2019.

E-learning In 2019 voegt NCTI e-learning aan het leveringsprogramma toe om met maatwerk nog dichter bij de klanten te staan. Gebleken is namelijk dat het voor cursisten buiten onze landsgrenzen een hele opgave is om de cursussen in Nederland te volgen. Vaak ontbreekt eenvoudig de tijd. Om deze reden biedt NCTI haar klanten al in 2019 drie digitale modules aan in zowel Nederlands als Engels. Een module omvat algemene isolatiekennis voor processen in industrie en gebouwen (utiliteit). Er wordt in een tweede module een toelichting op opbouw en inhoud van het CINI Handboek gegeven. De derde module richt zich op de inhoud van een isolatiespecificatie. Deze digitale leerweg wordt afgehandeld door Plusport, een uiterst stabiel en betrouwbaar platform dat onder andere ook bekend is van de e-learning voor VCA. Door de rijke ervaring van deze partner met digitale leeromgevingen is het mogelijk geworden om in minder dan een jaar een deel van de tweedaagse CINI-cursus om te zetten in een digitaal aanbod. De modules bevatten bovendien presentaties, vraag en antwoordsessies en een digitale eindtoets. Mooi is bovenal dat iedereen de modules via e-learning kan volgen, voorkennis op gebied van technische isolatie is niet noodzakelijk. E-learning kan altijd en overal worden gestart. Bedrijven kunnen voor hun medewerkers bijvoorbeeld een aantal sessies kopen en individuele medewerkers of zelfstandigen kunnen bijvoorbeeld een enkele sessie aanschaffen. In de loop van december 2018 zal de NCTIwebsite hiervoor zijn ingericht.

blijkbaar alleen verwacht als de procescondities veranderen en nieuwe nog niet eerder toegepaste isolatiematerialen toegepast gaan worden. Eigenlijk is dit jammer en een gemiste kans. Het doorrekenen van isolatiediktes voor nieuw en onderhoud vergt niet veel inspanning. Fabrikanten en leveranciers beschikken veelal over een op internet gebaseerde tool, CINI levert hiertoe Cinicalc. Met deze onafhankelijke rekentool kan de gewenste dikte van alle materialen worden doorgerekend. Bovendien kunnen (nieuwe) isolatiematerialen worden toegevoegd, voor zover hiervoor een officiële datasheet beschikbaar is. Met Cinicalc kunnen snel eenvoudige berekeningen worden gemaakt. Kenmerkend hiervoor is dat ook maar een beperkt aantal waarden (voorwaarden) ingevoerd hoeft te worden. Voorbeelden van eenvoudige berekeningen zijn: warmteverlies van (niet) geïsoleerde leidingen en isolatiedikte voor leiding of tank. Om het warmteverlies of de isolatiedikte te berekenen hoeven niet meer dan zeven waarden ingevoerd te worden. De uitkomst voorziet respectievelijk in een warmteverlies in Watt per meter of per vierkante meter en een isolatiedikte in millimeter. Het betreft hier zogenaamde enkelvoudige berekeningen. Meervoudige berekeningen zijn ook mogelijk en hiervan is de uitkomst meestal een tabel, bijvoorbeeld een waarin de isolatiedikte als resultante van procestemperatuur en leidingdiameter is weergegeven. Bij meervoudige berekeningen dienen meetwaarden ingevoerd te worden. Zo moet bijvoorbeeld een reeks van leidingdiameters en een reeks van procestemperaturen worden ingevoerd. Essentieel is bovendien om het gewenste isolatiemateriaal te selecteren uit de reeks beschikbare materialen. Na aankoop van Cinicalc beschikt de gebruiker altijd over een database met hierin de laatste isolatiematerialen waaruit kan worden gekozen. Voorbeelden van meervoudige berekeningen zijn: warmteverlies van geïsoleerde leidingen, tanks en platte vlakken in Watt per meter of in Watt per vierkante meter als bijvoorbeeld een specifieke waarde voor de oppervlaktetemperatuur wordt ingevuld. Zo ook kan de isolatiedikte in tabellen worden weergegeven in afhankelijkheid van een vooraf ingevoerde waarde voor maximaal energieverlies.

Isolatiedikteberekening met Cinicalc Ook voor isolatieberekeningen is een ieder bij NCTI aan het goede adres. In een specificatie is weergegeven wat de isolatiedikte moet zijn. Deze is afhankelijk van proces- en omgevingscondities en voorwaarden die een opdrachtgever stelt. Voorwaarden kunnen bijvoorbeeld zijn terugverdientijd, energiebesparing, energieverlies en oppervlaktetemperatuur. Allemaal maximale waarden. NCTI constateert dat eenmaal in het verleden vastgestelde isolatiediktes nauwelijks meer worden aangepast vanwege gewijzigde inzichten. Aanpassingen worden

isolatie

MagazineįpįDECEMBER 2018

AL MEER DAN 75 JAAR VERTROUWD BIJ CONTRACTORS EN INGENIEURSBUREAUâ&#x20AC;&#x2122;S WERELDWIJD

ISOLATIE-INNOVATIE ZIT IN ONS DNA

INTEGRITEIT - KWALITEIT - PERFORMANCE

De totaaloplossing voor al uw isolatie-problemen

Neem contact op voor meer informatie!

+31 (0) 75 I industry@foamglas.nl I distri@asbipro.nl ww.foamglas.com T30-603 +31 42 (0)10 â&#x20AC;&#x201C; 208 5400 E

W www.asbipro.com

Warenkorb

DE - EN

Clever shopping...

%HZH]HQ .DLĂ H[ WHFKQRORJLH QX LQ GH YRRUGHOLJH DIPHWLQJ P

Voor meer persoonlijke veiligheid bij brand MASCHINEN

Betrouwbare brandveiligheid,

GEBRAUCHTE ERSATZTEILE WERKZEUG CLIPS SCHRAUBEN NIETEN SCHLĂ&#x2013;SSER ARBEITSSCHUTZ

Hoge energie efďŹ ciency,

KOMPRESSOREN

BĂ&#x153;ROEINRICHTUNG

Hoge ďŹ&#x201A;exibiliteit Homogene ďŹ jn-cellige structuur

www.iso-shop.de Sondermaschinen Vertriebs-GmbH Rheinvogtstrasse 7 DE-79713 Bad SĂ¤ckingen Tel: +49 (0) 7761 933 069 Fax: +49 (0) 7761 933 067

So shoppt man heute...

E-Mail: info@so-gmbh.de www.kaimann.nl Internet: www.so-gmbh.de

Donâ&#x20AC;&#x2122;t let water take hold of your pipes

Combat the risk of Corrosion Under Insulation CUI is a major issue in the industry. It leads to higher maintenance costs and can cause pipe leaks or even ruptures. According to NACE*, water-leachable salt, water retention, permeability and wettability all play a major role in mitigating the risk of CUI. Our next generation ProRox mandrel wound stone wool pipe sections with WR-Tech (Water Repellency Technology) get to grips with CUI. They absorb less water, dry faster, are more durable and have a very low water-leachable salt content. Minimising the risk of corrosion under insulation.

See for yourself at rockwool-rti.com.

NEW ProRox PS 960/970 /970 mandrel wound pipe sections ÂŽ

Best in class solution to help mitigate CUI

PATENT PENDING

*National Association of Corrosion Engineers - NACE SP0198-2010 (2.1.2)

TECHNICAL INSULATION