Isolatiemagazine72 december2016 by Kees de Vries Redactie

Isolatie Magazine

72 VAKBLAD VOOR DE NEDERLANDSE ISOLATIESECTOR

OFFICIEEL ORGAAN VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN ONDERNEMERS IN HET THERMISCH ISOLATIEBEDRIJF (VIB), DE STICHTINGEN CINI, NCTI EN OOI - JAARGANG 18 - DECEMBER 2016

Thialf Heerenveen

Tankisolatie

Hoogstandje van Brand

Jacketing

Insulation

Ancillaries

Aluminium

Knauf

Geperforeerde plaat

Roestvaststaal

Rockwool

Folie

Aluzink

Paroc

Tapes

Sendzimir verzinkt

Isover

Blindklinknagels & parkers

Armco type 2

Kaiflex

Binddraad

Gelakte plaat

Armaflex

Kitten

Platalband

Insulfrax

Gaas

Vloer- &traanplaat

Promat

Gereedschap

Spanband & stormband

Hanko Foamglass

Isolatie-leidingbeugels

Profielen

Hanko PIR XPS EPS

Tracing

Sluitingen

Climaflex

Coatings & primers

UV –hardend polyesterplaat

Trocellen Noise Reduction

Lijmen

PVC Isogenepak

Danmat Isogenopak

Butyl- & butyleenfolie

Dé leverancier

van de Benelux Charles Petitweg 39 4827 HJ BREDA

Telefoon algemeen: 0031 (0)76 587 52 52 Telefoon verkoop:

0031 (0)76 587 12 34

Telefax:

0031 (0)76 587 12 33

info@hanko.nl www.hanko.nl

www.hanko.nl

JACKETING

INSULATION

ANCILLARIES

ISOLATIE Magazine is het vakblad voor de isolatiesector en tevens het officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf (VIB), de Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Isolatiebedrijf (OOI), Nederlands Centrum voor Technische Isolatie (NCTI) en de Stichting Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI). ISOLATIE Magazine verschijnt vier maal per jaar. Leden en Buitengewone Leden van de VIB ontvangen ISOLATIE Magazine uit hoofde van hun functie. Het magazine wordt tevens kosteloos toegezonden aan professionals in de branchekolom, waaronder isolatieondernemers, opdrachtgevers, raadgevende ingenieurs, overheden en beleidsmakers, onderhoudsmanagers en installateurs. U kunt het abonnement aanvragen of beëindigen via info@isoleren.nl Uitgave: Printrendement Tituslaan 13, 6642 AP Beuningen T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl Redactie: Kees de Vries Redactie Noordewier-Reddingiuslaan 85, 3066 JA Rotterdam T (010) 2206161 E isoleren@keesdevriesredactie.nl Redactieraad: Jan Zanen en Hans Koole (VIB) George Kruithof (OOI) Paul de Koning (NCTI en CINI) Remco Hiemstra (Armacell International) Frank Geukemeijer (Rockwool Technical Insulation) Ron Nuiten (Brand Energy & Infrastructure Services)

Voorwoord

Kamp Recent heeft minister Kamp van EZ zijn Energieagenda uitgebracht met een duidelijk perspectief voor een CO-arme energievoorziening in 2050. De richting is duidelijk. Maar worden alle mogelijkheden om daar te komen ook benut? Hoogwaardige thermische isolatie biedt een groot potentieel energiebesparingsmogelijkheden in industrie en utiliteit. U weet het. Ik weet het en naar aanleiding van onze brief aan hem op 23 mei 2016 weet minister Kamp van Economische Zaken het nu ook. Het Energieakkoord heeft volgens een recent gepubliceerde evaluatie bijgedragen aan een versnelling van de energietransitie. Het perspectief is duidelijk. Toch zit ik nog met een enkel ding in mijn maag. Samen met de Energieakkoord-partijen heeft Kamp geconstateerd dat via 1-op-1 afspraken met de energie-instensieve industrie op dit moment geen zicht is op de afgesproken 9 PJ extra energiebesparing. Er komen nieuwe besprekingen en naar aanleiding daarvan beslist de bewindspersoon of er op 1 januari 2018 een wettelijke verplichting komt. Waarom niet de focus meer richten op thermische isolatie en doorpakken met het nu al verplichten van reguliere energieaudits en energiesparingscans? Goed voor het milieu, voor de samenleving en het halen van beleidsdoelen. Anders wordt het wel erg kort dag. We heffen, zo aan het eind van het jaar, het glas. Maar wel in de zekerheid dat het niet meer blijft zoals het was. Fijne feestdagen en een goed en isolatierijk 2017. Hans Koole, voorzitter VIB

INHOUD

VIB-voorzitter Hans Koole neemt 2016 door en geeft een doorkijkje naar 2017. “Volgend jaar zullen we sterker inzetten op het verder onderbouwen van de toegevoegde waarde van isolatie en het verder ontwikkelen van de kennisfunctie.”

Advertentieverkoop: Henk van der Bend Advertentietarieven op aanvraag T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl Uitgever: Yvonne van der Bend Voor meer informatie over de VIB: Jan Zanen, Algemeen Secretaris VIB Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein T (030) 630 04 04 F (030) 605 32 08 E info@isoleren.nl Voor meer informatie over de Stichting OOI: Korenmolenlaan 4, 3447 GG Woerden T (0181) 659 555 E info@ooi.nl Voor meer informatie over de Stichting CINI en NCTI: Paul de Koning, Manager NCTI T (0181) 69 80 30 Fotografie: Photol, Alinea-Stokvisch Vormgeving: PINTA, Benschop Druk: Zalsman, Zwolle © 2016, VIB

Hans Koole

Isolatiepaleis Thialf

Vlak voor de wereldbekerkampioenschappen van 9 tot en met 11 december 2016 is het totaal vernieuwde ijsstadion Thialf in Heerenveen opgeleverd. Door hoogwaardige isolatiemaatregelen is het energieverbruik gehalveerd.

Tankisolatie

Met wand- én dakisolatie is het energiegebruik van verwarmde tankopslag drastisch te beperkten. Martine van der Post van adviesbureau PostFossil vertelt hoe en schreef er een boek over dat gratis is te downloaden. Verder in dit nummer: Isolatie Journaal ................................................... 5 Utiliteitsrichtlijn ................................................. 11 Dennis Verschoor over utiliteit ............. 12 VIB-ALV in Woerden ....................................... 16 ArmaComfort ....................................................... 18 NCTI Nieuws ........................................................ 20

El-Clic snelverbinder ..................................... 27 BEIS op de Maasvlakte ............................... 32 Terugblik Dag van de Isolatie ................ 36 OOI Nieuws en Informatie ........................ 38 SIG vernieuwt de webshop ..................... 42 CINI Nieuws ........................................................... 44

Coverfoto: Thialf Heerenveen. Foto: Gerard van Beek Fotografie.

Colofon

Isolatie

Journaal

Brabant en Enexis starten EnergywebXL De provincie Noord-Brabant en regionaal netwerkbedrijf Enexis zetten zwaar in op energiebesparing en hergebruik. EnergywebXL gaat zorgen voor de infrastructuur voor het transport van warmte en CO2 in en rond het haven- en industriegebied Moerdijk. In vier jaar tijd 8 à 11,5 petajoule warmte besparen en duurzaam opwekken, vergelijkbaar met de warmte van 200.000 tot 280.000 huishoudens. Dat is de hoge ambitie van de provincie en andere partijen, zoals verwoord in het Brabantse Warmteplan. Noord-Brabant maakt hiermee als een van de eerste provincies concreet hoe het bijdraagt aan het Nationaal Energie Akkoord op warmte. In de provincie gaat ruim 40% van het totale energieverbruik op aan warmte. In het warmteplan maakt de provincie duidelijk hoe het met partners zal werken aan warmtebesparing en duurzame warmte-opwekking. De provincie zet in op zes grote projecten van warmtebesparing, geothermie en duurzame energieopwekking: EnergywebXL, geothermie, de verduurzaming van Amernet, het afstellen van installaties in utiliteitsbouw, het verscherpen vergunningverlening, toezicht en handhaving en nul op de meterwoningrenovaties. Zes projecten EnergywebXL legt de infrastructuur aan om restwarmte van bedrijven op het haven- en industriegebied Moerdijk in te zetten voor warmtevragen in de omgeving, zoals glastuinbouw. Dit levert 2 tot 5 petajoule besparing per jaar op. Geothermie (een samenwerking van de provincie en Hydreco) benut de warmte op een diepte van 2 tot 3 km. Met minimaal vijf projecten is de verwachte warmteopbrengt ongeveer 1,3 PJ per jaar. Voor de verduurzaming van het stadverwarmingsnet Amernet is het de bedoeling om de kolenwarmte als voeding te vervangen – via de tussenstap van een centrale duurzamere bron - door

Ondernemer van het Jaar Maas & Waal 2016 Remon Franssen, directeur/eigenaar van de Franssen Groep Isolatie & Steigerbouw in Druten, is recentelijk uitgeroepen tot Ondernemer van het Jaar Maas & Waal 2016. Het bedrijf van Franssen is zeer innoverend in het voorbereiden, produceren en installeren van isolatietechnieken en materialen. Door geavanceerde productiemachines, hightech engineering en vakmanschap is het bedrijf een voorbeeld voor het denken in oplossingen voor de klant, zo staat in het juryrapport. Franssen is praktijkgericht, anticipeert en onderneemt op lange termijn. De jury is van mening is dat dit bedrijf al 45 jaar met veel inzet, innovatief, duurzaam en vol verwachting voor de toekomst invulling geeft aan de gestelde criteria.

Een trotse Remon Franssen (r) geflankeerd door vrouw en kinderen.

(lokale) restwarmte, geothermie of power-to-heat. Het goed afstellen van apparatuur in de utiliteitsbouw levert een besparing op van gemiddeld 23%. Verder wil de provincie strenger controleren dat bedrijven plannen maken om energie te gaan besparen en of de eerder afgesproken besparingsmaatregelen bij bedrijven ook echt uitgevoerd worden. De nul op de meter-woningrenovatie is een innovatief traject om tegen acceptabele kosten alle Brabantse woningen zo te isoleren dat er nauwelijks meer sprake is van een warmtevraag. Het warmteplan is onderdeel van de uitvoeringsagenda energie van de provincie en sluit aan bij de op 1 juni 2016 ondertekende Brabantse Energie Alliantie. Partijen leggen zich samen toe op het behalen van de energiedoelen: 14% duurzame energieopwekking in 2020 en een energieneutrale maatschappij in 2050.

EnergywebXL levert 2 tot 5 petajoule besparing per jaar op.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

MERFORD ACOUSTIC MATERIALS EXPERTS IN GELUIDSBEHEERSING EN AKOESTISCHE MATERIALEN

Merford biedt dé oplossing voor geluidsproblemen. Wij zijn uw partner in geluidsbeheersing en met akoestische materialen helpen wij geluid te isoleren, absorberen en ontdreunen.

Merford Acoustic Materials biedt: ▪ Persoonlijk en deskundig akoestisch advies ▪ Ruim assortiment van akoestische materialen ▪ Betrouwbare logistieke leveringen uit voorraad ▪ Geavanceerde middelen zoals een akoestische camera ▪ Watersnijder en een ISO-gecertificeerde nagalmkamer

EEN SELECTIE VAN ISOLATIEMATERIALEN | isolatieplaten en -panelen

Isomat

Merfoplex

Merfisol

Bestel snel en eenvoudig op shop.merford.com

Mark Schreuder | Merford Acoustic Materials Tel: +31 (0)183 675 040 | ms@merford.com | shop.merford.com

Isolatie

Journaal ADVERTENTIE

Rekentool voor seniorenuren Per 1 januari 2017 wijzigt het aantal vakantiedagen zoals beschreven in de CAO voor het Isolatiebedrijf. De werknemer gaat 8 vakantie-uren per jaar extra ontvangen. Om de seniorenuren op de peildata 30 juni en 31 december eenvoudig te kunnen berekenen hebben Metaalunie en VIB een rekentool ontwikkeld op http://seniorenregeling. vakraad.nl. Voorgaande wijziging is gekoppeld aan de versoberde regeling voor het toekennen van seniorenuren aan oudere werknemers. De bestaande leeftijdsstaffel (2016) met de huidige systematiek van peildata 30 juni en 31 december wordt vanaf 1 januari 2017 aangepast. De nieuwe regeling kent een overgangsbepaling voor werknemers die op 31 december 2016 al in dienst zijn en seniorenuren hebben. De werknemer die al op 31 december 2016 seniorenuren heeft, behoudt deze onder aftrek van 8 uren per kalenderjaar, totdat hij als gevolg van de leeftijd naar de volgende staffel gaat en in die staffel meer seniorenuren krijgt toegekend. De rekentool is te bereiken met de inlogcode die VIB-leden ook hebben voor de overige diensten van Metaalunie.

HUIKESHOVEN UW PARTNER IN ELEKTROWARMTE - Tracingsystemen en verwarmingskabels - Verwarmingsjackets en siliconenmantels - Doorstroomheaters en verwarmingselementen - Vatverwarming en containerverwarming - Ribbenbuiskachels en ruimteverwarming - Alles in ATEX en niet-ATEX uitvoering VORSTVRIJ CONFIGURATOR OP WWW.HUIKESHOVEN.NL Ontwikkeld om snel en handig te bepalen welk verwarmingslint geschikt is om een leiding of tank vorsvrij te houden.

Adres:

Tel:

Robijnstraat 6 7554 TB Hengelo 088 - 88 98 850

info@huikeshoven.nl www.huikeshoven.nl

Hoedemaker vertrekt bij Kaefer Peter Hoedemaker (53) vertrekt eind dit jaar als CEO van Kaefer Isoliertechnik GmbH&Co KG. Peter Edelmann (57) is per 1 januari 2017 zijn opvolger.

een jaarlijkse omzet van rond de €1,5 miljard richt de onderneming zich in meer dan veertig landen op de sectoren industrie, utiliteit en marine & offshore.

Als voorzitter van de Raad van Toezicht heeft Peter Edelmann sinds 2013 veel kennis opgedaan over Kaefer. Ook heeft hij ruime ervaring bij andere industriële ondernemingen. Edelmann zal Kaefer leiden samen met Philipp Dalheimer (COO) and Steen Hansen (CFO). “Na twintig jaar is het tijd voor een nieuwe uitdaging,” aldus Hoedemaker. Hij zal zich gaan richten op andere projecten. Wel blijft hij Kaefer adviseren. Hoedemaker leidde de afgelopen acht jaar de internationale groei van de onderneming, introduceerde lean management en de focus op duurzaamheid. Kaefer groeide onder zijn leiding uit tot een wereldspeler op het gebied van industrie, scheepsbouw en utiliteit. Kaefer is wereldwijd gespecialiseerd in isolatie, oppervlaktebescherming, brandwerendheid en installatietechniek. Met 28.000 personeelsleden en

isolatie

Peter Edelmann is met ingang van 2017 de nieuwe CEO van Kaefer.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Isolatie

Interview

2016 volgens VIB-voorzitter Hans Koole:

Vertrouwen, verbreding en versterking Minister Kamp heeft onlangs in een brief laten

“

weten dat alle kantoorgebouwen in 2020 minimaal energielabel C moeten hebben. Op de Klimaattop van 26 oktober jl. was het credo ‘Breng Parijs naar huis’. VNO-NCW en MKB-NL formuleren een Next Level campagne. VIB-voorzitter Hans Koole over 2016 en daarna: “De scherpere focus op energiebeheer speelt de isolatiesector alleen maar in de kaart. We zullen ons op alle niveaus opnieuw moeten uitvinden of in ieder geval de discussie aangaan hoe we onszelf als isolatiesector willen en kunnen positioneren.”

r zal een ingrijpende verandering moeten plaatsvinden in onze manier van energievoorziening en de wijze waarop we met energie en dan met name fossiele energie omgaan. Een systeemsprong in plaats van stapje voor stapje verdergaan met optimalisatie van huidige processen. CO₂-reductie tot uiteindelijk een klimaatneutrale manier van produceren en wonen in 2050 vragen om een andere benaderingswijze, we moeten omdenken,” aldus VIB-voorzitter Hans Koole op de onlangs gehouden VIBledenvergadering in Woerden. “Zolang er transport van warmte of koude door leidingen en installaties plaatsvindt, zal thermische isolatie van groot belang blijven en is het zeer relevant. Dat geldt voor de huidige installaties en voor de toekomstige. Er is nog behoorlijk wat laaghangend fruit.”

Vanzelfsprekend VIB-voorzitter Hans Koole kijkt met enige tevredenheid terug op het jaar dat nu bijna ten einde is. “Het is een groot pluspunt dat we in 2016 hebben weten te bewerkstelligen dat thermische isolatie veel meer op de kaart staat. We zijn er nog niet, maar er zijn duidelijke stappen gezet. We zullen op beleidsniveau nog meer succes moeten boeken. Op het moment dat er gesprekken worden gevoerd tussen opdrachtgever, opdrachtnemer en isolatiebedrijf moet thermische isolatie een vanzelfsprekend onderwerp zijn. Van een sector die daarvoor altijd min of meer erg naar binnen gekeerd was, groeien we langzaam maar zeker uit tot een partij die aan politieke en maatschappelijke tafels meediscussieert over beleid en maatregelen op energiegebied. De leden zullen daar uiteindelijk voordeel van hebben.”

Hans Koole: “We moeten voorbij de fase komen dat we alleen maar worden gezien als de monteurs van het isolatiemateriaal.”

isolatie

Invloed Het lobbywerk van VIB vindt en moet volgens de voorzitter op verschillende niveau’s plaatsvinden. “Je moet je richten op de keuze van de onderwerpen die spelen.” Maar ook intern. “We moeten voorbij de fase komen dat we alleen maar worden gezien als de monteurs van het isolatiemateriaal. We doen het als vanzelfsprekend in de uitvoering van ons werk, maar wil je gesprekspartner zijn bij opdrachtgevers en opdrachtnemers, dan kun je het niet alleen maar hebben over het goed aanbrengen van isolatiemateriaal. Daar word je namelijk voor ingehuurd, dus die partijen gaan er gewoon

Magazineįpį DECEMBER 2016

Zolang er transport van warmte of koude door leidingen en installaties plaatsvindt, zal thermische isolatie van groot belang blijven.

van uit dat je dat goed doet. Wil je echt serieus invloed kunnen uitoefenen op ontwerp of preventief onderhoudsplan, dan zul je meer moeten kunnen vertellen. In de utiliteit over bijvoorbeeld de relatie tussen isolatie en de kwaliteit van het binnenklimaat. Onderzoeken wijzen uit dat personeel minder productief is als er iets schort aan het binnenklimaat. In de industrie is goede isolatie van doorslaggevend belang bij exploitatie en veilige continuering van het bedrijfsproces. Het gaat om de bredere context, daar moet je je waarde zien te bewijzen. We werken momenteel hard aan middelen om die kennis niet alleen boven tafel te krijgen, maar ook te brengen waar hij moet zijn.” Uitstekende samenwerking De geboekte voortgang in het lobbycircuit is niet het enige dat er voor Koole in 2016 uitsprong. “De Technologiedag op 1 november vond ik op meerdere vlakken een demonstratie van de behoefte die er in de isolatiesector bestaat om inzicht te krijgen in nieuwe ontwikkelingen en technologie. De waardering, ook van niet VIB-leden, was groot. De dag kwam bovendien tot stand door een uitstekende samenwerking tussen VIB, OOI, NCTI en CINI. We zijn een kleine branche waarin je niet alles onafhankelijk van elkaar kunt doen. Je moet elkaar opzoeken om dingen slimmer georganiseerd te krijgen en zo de bedrijven beter te ondersteunen. Volgend jaar zullen we sterker inzetten op het verder onderbouwen van de toegevoegde waarde van isolatie en het verder ontwikkelen van de kennisfunctie. Een deel zit bij OOI, een deel bij CINI, NCTI en VIB. In het periodiek overleg tussen de vier organisaties bespreken we wie zich waar mee bezighoudt en hoe dat door onderlinge samenwerking en afstemming zo goed mogelijk te versterken is.”

isolatie

Utiliteitsrichtlijn Het spijt hem dat 2016 niet afgesloten kan worden met een isolatierichtlijn voor de utiliteit. “Het blijkt toch ingewikkelder dan gedacht om tot een richtlijn te komen en het kwaliteitsniveau van isolatiewerk objectief te benoemen. Daar is blijkbaar nog veel discussie over, maar ik denk dat we daar in 2017 zeker uit zullen komen.” Ook is hij hoopvol gestemd over de realisering van vier factsheets over de positieve waarde van isolatie op energiebesparing, productiviteitswinst, binnenklimaat en legionella. “De winst van de afgelopen paar jaar is dat er zowel in de industrie als de utiliteit meer ruimte is gekomen om dingen met elkaar te bespreken. Hoe moeizaam dat ook is. Er is ruimte ontstaan te kijken hoe er stapjes te maken zijn. Zowel vanuit bestuur als leden. Ik spreek ook wel nietlidbedrijven en hun voornaamste klacht is het gebrek aan inhoudelijke discussie binnen de sector. Dat zoeken we nu dus op om te zorgen dat er debat ontstaat. Dat debat heb je nodig om vooruit te komen. Onze basis moet nog steviger worden, zodat we inzicht hebben in wat er allemaal speelt en hoe daarop te acteren.” In 2017 gaan de cao-onderhandelingen weer van start. Koole neemt alvast een voorschot: “Behalve de loonkosten, zal het ouderenbeleid in de onderhandelingen een belangrijk thema zijn. Net als zoveel sectoren hebben ook wij te maken met vergrijzing. Hoe houden we onze mensen langer inzetbaar. Die vraag wordt de komende jaren alleen maar belangrijker. Duurzame inzetbaarheid is iets dat de discussie over seniorendagen overstijgt.”

Magazineįpį DECEMBER 2016

! "

# $

% &

'( ) $ ) $ $

* #

+ & , $

$ ,

known for knowledge, built by people

technical solutions

Altijd een antwoord op uw technische isolatievragen! Bij de isolatie van technische installaties wilt u als specialist niet voor verrassingen komen te staan. Vandaar dat u van uw leverancier en zakenpartner verlangt dat hij volledig thuis is in de wereld van het technische isolatiewerk. De know-how en het full-service concept van Insulation Solutions bewijzen dagelijks hun waarde. Voor alle vragen over speciale toepassingen kunt u als isoleerder een beroep doen op de adviseurs van Insulation Solutions, en de breedte van het leveringsprogramma garandeert dat wij een oplossing hebben voor uw isolatieprobleem.

Insulation Solutions B.V. Minosstraat 40 Postbus 5003 - 5004 EA Tilburg

www.insulationsolutions.nl

Isolatie

Utiliteitsrichtlĳn

Objectief niveau in realisatie en prestatie:

Richtlijn voor Utiliteitsisolatie 2017 Voorjaar 2017 verschijnt de VIB-richtlijn voor Utiliteitsisolatie. Dit realiseert een lang gekoesterde wens van de utiliteitsketen. Het document ‘Technische bepalingen – Thermische isolatie voor utiliteitstoepassingen’ creëert een objectief isolatieniveau. Uitgangspunt zijn prestatie-eisen en concrete installatievariabelen. Daarmee beschikken ontwerpers, adviseurs, opdrachtgevers en beheerders niet alleen over een helder inzicht in kosten en baten. De richtlijn legt tevens een toetsbaar fundament onder duurzaamheidseisen, cruciaal voor de economische waarde van het utiliteitscomplex. e VIB-richtlijn voor thermische utiliteitsisolatie is een inititatief van on-dernemersorganisatie VIB. In de gehele keten van technisch adviseur tot en met opdrachtgever en gebruiker is behoefte aan een objectief, toetsbaar en tevens praktisch hanteerbaar instrument voor isolatieontwerp en -uitvoering. Dit is gerealiseerd door consequent uit te gaan van prestatie-eisen en concrete installatievariabelen. Dit plaatst uiteindelijk de beschikbare en bewezen solide isolatiesystemen in integraal verband waarin duurzaamheid en economische exploitatie volledig meewegen naast functionele basiscriteria zoals bedrijfszekerheid, installatie-integriteit en comfort.

Norm Verduurzaming van utiliteitscomplexen vereist een eenduidige richtlijn voor utiliteitsisolatie. De verduurzaming kent twee nauw verbonden achtergronden: in de op competitieve utiliteitsmarkt zijn alleen energiezuinige, comfortabele complexen bestendig exploiteerbaar. Harde doelmatigheidseisen op grond van klimaatdoelstellingen en wetgeving doen er nog een schepje bovenop. De komende jaren wordt de energielabelling voor de utiliteit verder aangescherpt: kantoren die slechter dan label C presteren kunnen per 2023 de deur definitief sluiten. Dit betekent dat nieuwbouw objectieve isolatieconcepten met kwantitatief bewezen energieprestaties vereist, terwijl daarnaast bestaande utiliteitscomplexen onderwerp van revitalisatie zijn. Ook daar is het isolatiesysteem onderdeel van de integrale gebouwprestatie. De nieuwe richtlijn biedt hiervoor een

isolatie

Een overzicht van referenties, technische begrippen alsmede materiaal- en prestatievoorschriften zorgt ervoor dat professionals straks direct met de utiliteitsrichtlijn aan de slag kunnen. FOTO: KDVR

volstrekt transparant en uitstekend hanteerbaar instrument. Uiteraard is Nederland geen eiland, zeker niet als het gaat om technische utiliteitsisolatie. De VIB-normcommissie samengesteld uit experts van branche-instituten en het bedrijfsleven, heeft dan ook nadrukkelijk aansluiting tot stand gebracht met internationale, met name Belgische, richtlijnen en relevante regelgeving op Europees en Nederlands niveau. Uiteraard zijn de Nederlandse accenten in de VIButiliteitsrichtlijn verankerd, zoals deze onder meer in het Bouwbesluit vastliggen. Deze systematiek verleent de richtlijn niet alleen de ambitie, maar ook de beoogde concrete potentie om een brede basis te zijn voor de beoogde Nederlandse en vervolgens Europese norm voor utiliteitsisolatie. Gemakkelijk hanteerbaar Samenwerking met de Belgische isolatiesector heeft het de VIB-normcommissie mogelijk gemaakt de nieuwe richtlijn efficiënt in te richten. Dat neemt niet weg dat het een intensief project is, juist vanwege de nieuwe, integrale volledig transparante benadering vanuit geïntegreerde duurzaamheid, technische en economische functionaliteit. Deze inspanning weerspiegelt zich in gemakkelijke hanteerbaarheid. Aan de hand van praktische en realistische praktijkvariabelen komt men tot de overeenkomende optimale isolatieopties. Een overzicht van referenties, technische begrippen alsmede materiaal- en prestatievoorschriften zorgt ervoor dat professionals direct met de utiliteitsrichtlijn aan de slag kunnen. Ook in het projectoverleg waarbij meerdere ketenschakels aan tafel zitten. Voorjaar 2017 wordt de VIB-richtlijn ‘Thermische isolatie voor utiliteitstoepassingen’ breed geïntroduceerd.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Isolatie

Utiliteit

Dennis Verschoor van Klimaatontwerp.nl

“Er wordt in de keten te makkelijk over de rol van het isolatiebedrijf gedacht.” et ontwerpen van klimaatinstallaties is een mooi, maar zeer arbeidsintensief vak. Het vraagt veel persoonlijke aandacht, voor zowel klant als installatie. Het ontwerpen moet immers niet alleen volgens de geldende norm gebeuren, maar de installatie moet vooral de behoefte van de klant vervullen. “En juist in dit proces gaat veel kostbare tijd verloren aan het maken van repeterende calculaties,” aldus systeemarchitect Dennis Verschoor. Hij heeft in zijn bedrijf Klimaatontwerp.nl de afgelopen jaren een schat aan kennis en ervaring opgedaan met het gebruik, de installatie en het ontwerpen van klimaatinstallaties. Om dat te vergemakkelijken biedt Klimaatontwerp.nl een online calculatietool volgens het SaaS-principe (Software as a Service), dat met licenties te gebruiken is. Zelf noemt hij zich ‘humanalist’. “Ik sta zowel humaan als analytisch in het leven. Dat betekent dat ik de techniek en de mens, zeg de installatie en de installateur/isolateur als één geheel zie en niet als twee onderdelen. Vaak zie je dat men alleen kijkt naar de mens of alleen naar de techniek, terwijl het eigenlijk om de combinatie gaat. Ik vind het schitterend om projecten met mensen in de techniek te doen.”

Het isolatiebedrijf wordt niet ten volle

gewaardeerd voor de oplossingen die het kan bieden bij de isolatie en daarmee functioneren van bouwkundige en werktuigbouwkundige onderdelen. Dat is de mening van Dennis Verschoor, mede-directeur van de RD Groep in Alblasserdam. Hij wil de dialoog op basis van harde data en factsheets.

Cruciale rol Verschoor verzorgt als systeemarchitect gebouwautomatisering bij ziekenhuizen, bloedbanken en farmaceutische bedrijven. “Het zijn projecten waar hoge eisen worden gesteld aan het gebouwklimaat. Als systeemarchitect zorg ik dat klimaatsystemen, maar ook CCTV, inbraak- en andere veiligheidssystemen in een gebouw niet allemaal standalone hun werk doen, maar informatie met elkaar uitwisselen. Binnen de klimaattechniek kan ik tot op boutje-en-moertjeniveau meepraten met iemand die in de bouw staat, maar ook met de architect die op zoek is naar een oplossing.” De installatie die het binnenklimaat regelt in dergelijke gebouwen vervult een cruciale rol. “Het is niet meer zo dat als die installatie uitvalt, het bedrijf door kan draaien. Dan ligt het hele primaire proces stil.”

Dennis Verschoor: “Je kunt wel blijven stoken, maar daar gaan we weer, de Trias Energetica. Dus isoleren.”

isolatie

Etaleur-decorateur Als ‘specialistische generalist’ weet Verschoor hoe belangrijk isolatie is voor de realisering van het binnenklimaat, maar

Magazineįpį DECEMBER 2016

Het isolatiebedrijf is zoveel meer dan de etalateur-decorateur van de technische ruimte.

ook voor procesvoering en arbeidsproductiviteit. Dat besef is nog verre van algemeen. “Het isolatiebedrijf wordt te weinig tot niet gezien als cruciaal onderdeel in de keten. Er wordt nog teveel gedacht in meterprijs en niet voor de oplossingen die het isolatiebedrijf kan bieden. Als je een goed geïsoleerde technische ruimte inloopt, zie je dat het isoleren van bochten, appendages en T-stukken toch een kunst is. De rol van het isolatiebedrijf beperkt zich niet alleen tot die van de etaleurdecorateur van de technische ruimte, maar stijgt daar in belang ver boven uit.” Verschoor geeft een paar voorbeelden. “Kijk, energie, -monitoring en -management zijn in elk gebouw belangrijk. Met de Trias Energetica kom je dan al gauw uit bij de eerste stap: het beperken van het energiegebruik. Dus isolatie. Maar er is meer. Betere isolatie verkort de responstijden van de gebouwinstallaties omdat je de energie doelmatiger inzet. Een ruimte is eerder op temperatuur. Als afgeleide daarvan kun je ook stellen dat een ruimte die beter op de gewenste temperatuur blijft, de productiviteit van de mensen die er

isolatie

werken bevordert. Als je het van die kant benadert kom je op hele andere prioriteiten uit.” Gezonde gebouwen Hij geeft nog een voorbeeld. “Als je kijkt naar de productiekosten, dan maken de energiekosten in een gebouw circa 2 tot 6% van de omzet van een bedrijf uit, tegen de helft tot zestig procent personele kosten. Dus waar zitten de quick-wins? Je moet er als opdrachtgever en installateur op gebrand zijn om het de gebruiker van je gebouw zo aangenaam mogelijk te maken. Gastbeleving moet met stip op 1 staan. In het Handboek Gezonde Gebouwen staat becijferd dat de productiviteitswinst bij een geheel goed binnenmilieu tien tot vijftien procent bedraagt. Productiviteitswinst zit hem onder andere in hoe iemand zich voelt. Dus isoleer die vloer, want met koude voeten gaat iemand rondlopen en in zijn handen wrijven. Isoleer de leidingen, want een kortere responstijd van de installatie maakt dat mensen zich sneller en langer aangenaam voelen en productiever zijn.”

Magazineįpį DECEMBER 2016

Opmeten Die houding kan volgens Verschoor niet anders dan leiden tot een andere werkwijze. “In veel projecten blijft een installateur nu nog met de hand op de knip omdat hij uiteindelijk afhankelijk is van de opdrachtconstructie; bouwen, leveren en 1 jaar garantie. Is het ontwerpen, bouwen, onderhouden en instandhouden (DBFMO), dat gaat ook het installatiebedrijf meer over energie nadenken omdat de rekening in het laatste geval bij hemzelf terecht komt en dan komen er andere prioriteiten om de hoek kijken. Verdelers van cv-installaties werden vroeger helemaal uitgetekend, inclusief leidingmaten en dergelijke. We hadden er tijd voor. Dat zorgde ervoor dat er werd nagedacht hoe een installatie er uit moest zien, maar ook hoe die het beste geïsoleerd kon worden. Bovendien kon het isolatiebedrijf de benodigde gegevens uit die tekening halen. Nu moet er in veel gevallen eerst worden opgemeten. Als ik de isolatiemonteur af en toe zie stuntelen om een kanaal dat veel te krap tegen de vloer is gezet nog van isolatie te voorzien, dan vraag ik me af hoe je dat als installateur durft af te leveren. Er zijn hoekjes die nauwelijks te isoleren zijn, en waarvoor je vroeger tijdens je opleiding van de docent de wind van voren kreeg. Toch doet de isolatieprofessional er alles aan om het voor elkaar te krijgen. Petje af. Als je kijkt wat architecten en installatiebedrijven nu aan ruimte overlaten voor een technische installatie, dan weet je dat het niet goed gaat. Krijgt het installatiebedrijf de verantwoordelijkheid én de mogelijkheid om 25 jaar lang verantwoordelijk te zijn voor een installatie dan is er ineens geld voor een goede installatie, goede regeltechniek, en bereikbare kanalen voor de monteur.”

Keuzes Om de dialoog tussen opdrachtgever, installatie- én isolatiebedrijf te ondersteunen heeft Verschoor plannen voor een Energie/Isolatievergelijker volgens de systematiek van Klimaatontwerp.nl. “De kennis en informatie om te rekenen aan de isolatie is complementair aan die van de installatie. In de Energie/ Isolatievergelijker kan het verschil inzichtelijk worden gemaakt tussen niet-, normaal-, en hoogwaardig isoleren. De uitkomsten zijn te gebruiken als discussiestuk met facilitair managers en installateurs. Die hebben immers een budget nodig om goed te kunnen werken. Deze tool laat de productiviteitswinst van je keuzes zien.” Factsheets Voor VIB werkt Verschoor tevens aan factheets voor het isolatiebedrijf over energiebesparing, productiviteitswinst, binnenklimaat en legionella. “Op al die factoren is de invloed van wel of niet isoleren duidelijk. Als iemand in zijn omgeving de temperatuur niet heeft zoals hij hem wil hebben, dan gaat er per graad circa 7% van zijn effectiviteit verloren. In warmwaterleidingen vermeerdert legionella zich tussen de 25 en de 45 graden. Vanaf zestig graden Celsius vind je geen legionella meer, reden waarom heetwaterleidingen bij een minimale temperatuur van 60 graden terug in de boiler moeten komen. Leidingen moeten dus minimaal 60 tot 62 graden blijven. Je kunt wel blijven stoken, maar daar gaan we weer, de Trias Energetica. Dus isoleren.” De factsheets worden in de loop van volgend jaar verwacht. Voor de lancering van de Energie/Isolatievergelijker hoopt Verschoor binnenkort de eerste licenties af te geven.

Om de dialoog tussen opdrachtgever, installatie- én isolatiebedrijf te ondersteunen werkt Verschoor aan een Energie/Isolatievergelijker volgens de systematiek van Klimaatontwerp.nl.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN

9'+2(.,62/$7,( 1/

,62/$7,(

%5$1':(5(1'

$):(5.,1*(1

9(67,*,1*(1

$067(5'$0 1,(8:(*(,1 3$3(1'5(&+7

Technische Isolatie

Uw partner voor: ; Rockwool ; Isover

; Armacell

; Insulpir / Insulphen ; Soundac Geluid ; Thermaf lex

; Superwool / Firemaster ; Raychem Tracing

MEER WETEN? Bel 010-20 85 400 of ga naar www.Asbipro.nl

Isolatie

ALV

De toegevoegde waarde van isolatie beter uitdragen

Samen naar de volgende stap Zichtbaar worden, kennis opbouwen en kennis uitdragen, teneinde als kennispartner dichter betrokken te raken bij de maatschappelijke discussie over energiebesparing aan de vergadertafels waar daarover wordt beslist

discussies gaat het over energietechniek, energieopwekking en deregulering. Het is aan ons de economische én maatschappelijke waarde van isolatie in het hoofd van de beslisser krijgen. We moeten onze positie innemen in het maatschappelijk debat over energie, CO2-reductie en kostenbesparing.”

en zo de isolatiesector verder versterken. Dat is de missie voor de komende jaren die de VIB voor zichzelf en voor de isolatiesector heeft geformuleerd. Op de onlangs gehouden algemene ledenvergadering van VIB op 1 november 2016 werd het allemaal uit de doeken gedaan.

e VIB heeft een missie: het bevorderen van de zichtbaarheid en de toegevoegde waarde van goed isolatiewerk voor de samenleving. In de woorden van voorzitter Hans Koole op de VIB-ledenvergadering op 1 november in Intechnium - het Huis van de Isolatie in Woerden. “Er is nog veel te weinig bekend over de maatschappelijke en milieutechnische bijdrage die isolatie levert. Energieleveranciers, grotere werkgeverskoepels en milieuorganisaties, zij zetten de toon, maar komen zelden tot implementatie van energiesparende maatregelen. In hun

Uit de schulp Om volwassen discussiepartner te zijn, gaat VIB samen met OOI, NCTI en CINI een hechtere samenwerking aan waarin de vier organisaties zich complementair versterken. Dat leidde in 2016 tot het instellen van een zogenoemd ‘voorzittersoverleg’. Een ander, praktisch uitvloeisel, daarvan is de gezamenlijk georganiseerde Technologiedag op 1 november 2016. Koole: “Meer samenwerken, samen ontwikkelen en samen innoveren. De zichtbaarheid van de sector moet omhoog. We willen deelname aan gespreksfora bewerkstelligen om de toegevoegde waarde van isolatie te benadrukken. Parallel daaraan willen we kennis ontwikkelen waarop partijen terug kunnen vallen,” zo gaf Koole aan. Om dat voor de sector voor elkaar te krijgen is scherp gekeken naar beschikbaar budget en mankracht. Communicatie en promotie zal volgens een omlijnd plan en buggettair kader plaatsvinden, maar ‘de sector moet uit zijn schulp’.

De ALV in Het Huis van de Isolatie telde rond de vijftig aanwezigen.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

VIB-voorzitter Hans Koole. Meer samenwerken, samen ontwikkelen en innoveren.

Directeur Bert Jaarsma van Koninklijke Metaalunie wees het gehoor expliciet op het ledenvoordeel dat ook voor de VIB-leden te behalen is.

Beter op de kaart Hans Koole memoreerde namens het bestuur een aantal activiteiten die het isolatievak in het verslagjaar beter op de kaart zette, zoals deelname aan de beroepenwedstrijden in Keulen, maar ook de deelname aan de vakbeurzen Energie in Den Bosch en (verzorgd door NCTI) Industrial Processing in Utrecht. “We zullen ook volgend jaar een afweging maken voor beursdeelname. Daarnaast heeft het betrekken van het Huis van de Isolatie een goede werking op het professionele gezicht van de isolatiesector,” aldus Koole.

inmiddels al weer iets opgeschoven, naast de salariëring zal de duurzame inzet van oudere werknemers een belangrijk onderhandelingsthema zijn, zo werd duidelijk door een toelichting van Amanda Zwanenburg. Daarnaast steekt de oudere discussie de kop weer op om de scholingsfondsen metaal en isolatie samen te voegen. Of en op welke termijn dit een serieus onderwerp wordt, hangt vooral af van het inzicht of een samenvoeging voor beide partijen even zinvol is. Overigens kunnen VIB-leden voor een deel van de individuele dienstverlening al terecht bij de Metaalunie op zowel sociaal- en bedrijfsjuridisch en -economisch onderwerpen. Directeur Bert Jaarsma wees het gehoor ook nog expliciet op het ledenvoordeel dat ook voor de VIBleden te behalen is. “Van brandstofpas (Esso, Tango en Q8) tot verzekeringen (Mevas), en van bedrijfskleding (Initial), afvalverzameling (Sita) en kantoorartikelen (Lyrenco) voor u als VIB-lid gelden ook de kortingen en voordelen in de contracten die we collectief voor de Metaalunie hebben afgesproken.”

Utiliteitsrichtlijn Ondertussen wordt ook hard gewerkt aan een objectieve kwaliteitsnorm voor isolatie in de utiliteit. De zogenoemde Utiliteitsrichtlijn is naar zeggen van commissielid Remco Hiemstra tijdens de ALV voor 85% klaar. Daar waar de landen om ons heen daar tussen de vijf en zeven jaar mee bezig zijn geweest, lijkt het de werkgroepcommissie te lukken in minder dan twee. “We maken momenteel een voorzet voor de branche. Als die klaar is, dan zullen we een commentaarronde openen voordat we met een definitieve versie komen. Doel van die werkwijze is het draagvlak onder de richtlijn zo breed mogelijk te maken,” zo kondigde hij aan. Cao Op 1 mei 2017 starten de onderhandelingen voor een nieuwe cao. De huidige loopt op 13 juni 2017 af. De aow-leeftijd is

De vergadering ging akkoord met het verslag van de vorige vergadering. Ook de begroting 2017 werd unaniem door de vergadering geaccordeerd. Op het bestuursfront zijn er vacatures bij zowel VIB, NCTI als OOI. Geïnteresseerden worden nadrukkelijk uitgenodigd contact op te nemen. De ledenvergaderingen in 2017 zijn gepland op 16 mei en 7 november.

Remco Hiemstra. Utiliteitsrichtlijn voor 85% klaar.

Paul de Koning. Bestuursvacatures bij NCTI.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

Isolatie

Utiliteit

ArmaComfort AB: oplossing voor geluidsreductie Met het ArmaComfort-assortiment biedt Armacell uiterst effectieve en eenvoudig te installeren producten voor geluidsisolatie. Speciaal voor de isolatie van hemelwaterafvoer- en vuilwaterafvoer leidingsystemen in woningbouw en utiliteit presenteert de producent van isolatiemateriaal nu ArmaComfort AB en ArmaComfort AB Alu.

ArmaComfort AB en ArmaComfort AB Alu voor de isolatie van hemelwaterafvoer- en vuilwaterafvoer leidingsystemen.

isolatie

awaai is een van de meest voorkomende storingsbronnen in woon- en werkruimten. Bijzonder lastig vindt men geluid van afvoerleidingen en inwendig aangebrachte hemelwaterafvoerleidingen. Via niet-geïsoleerde leidingen wordt het geluid van stromend water doorgegeven aan muren en plafonds en is daardoor hoorbaar in de naastgelegen ruimten. Met ArmaComfort AB en ArmaComfort AB Alu biedt Armacell nu speciaal voor dit toepassingsgebied ontwikkelde, uiterst efficiënte oplossingen voor de geluidsisolatie. Uit tests van de Franse certificeringsorganisatie Centre Scientifique et Technique du Bâtiment (CSTB) blijkt dat het geluidsniveau van een Geberit-systeem voor de afvoer van regenwater met een volumestroom van 2 l/s met Arma- Comfort AB met 16 dB (A) kan worden verlaagd. Op een eenvoudige pvc-buis – die door het geringere gewicht door stromend water sterker trilt – werd een vermindering van het geluidsniveau van 12 db (A) gerealiseerd. Het menselijk gehoor ervaart een reductie van circa 10 dB als een halvering van het geluidsniveau. Vergeleken met conventionele producten voor geluidsisolatie kan het geluidsniveau met ArmaComfort-producten bij een geringe muurdikte duidelijk beter worden verminderd. De nieuwe materialen beschikken over geluidsisolerende eigenschappen in het bouwtechnisch relevante frequentiebereik, ongeacht of ze ingezet worden op leidingen van gietijzer of van kunststof.

Geringe rookdichtheid De nieuwe producten tonen een zeer goed gedrag bij brand: ArmaComfort AB Alu bereikt in de Europese SBI-test

Magazineįpį DECEMBER 2016

ArmaComfort AB Alu bereikt in de Europese SBI-test met B-s1,d0 de beste brandklasse voor flexibele isolatie materialen

met B-s1,d0 zelfs de beste brandklasse voor organische producten. De aluminium coating past zich bovendien zeer goed aan de zichtbare ommanteling van de installatie aan. Dankzij de gesloten-celstructuur van de isolatie op basis van Armaflex verhindert ArmaComfort AB naar zeggen van de fabrikant ‘betrouwbaar het ontstaan van condensatie op de leidingen’. Flexibel en mechanisch belastbaar De nieuwe geluidisolatiematerialen zijn flexibel, maar hebben desalniettemin een robuuster oppervlak dan conventionele Armaflex-producten. Ze worden op een vergelijkbare wijze verwerkt als elastomere isolatiematerialen. Er is geen speciaal gereedschap voor nodig. De ArmaComfortproducten worden gelijmd met de beproefde Armaflexlijmen. Hierbij worden de lengtenaden echter extra afgedicht met de bijbehorende zelfklevende banden. Een voordeel bij het installeren is de geringe dikte van het materiaal, want juist bij deze toepassingen is vaak bijzonder weinig ruimte beschikbaar. Geluidsisolatie belangrijk Geluidsoverlast is een van de grootste milieuproblemen van onze tijd geworden. Op de werkplek, in publieke gebouwen of in de eigen woonruimte, er is nauwelijks iets anders waaronder we zo sterk lijden als geluidsoverlast. Ook bij een goede geluidsisolatie van de buitenzijde kunnen storende geluiden uit het gebouw zelf de levenskwaliteit sterk beïnvloeden. De gevolgen van gebreken op het gebied

isolatie

De nieuwe geluidisolatiematerialen worden op een vergelijkbare wijze verwerkt als elastomere isolatiematerialen. Er is geen speciaal gereedschap voor nodig

van geluidsisolatie worden in de regel pas na het in gebruik nemen van gebouwen opgemerkt. Het oplossen ervan is vervolgens vaak een dure grap. Consequente planning en correcte uitvoering van technische maatregelen voor geluidsisolatie vergt daarom zowel bij het bouwen van nieuwe als bij het saneren van bestaande gebouwen de nodige aandacht. Effectieve geluidsisolerende maatregelen verhogen naast het wooncomfort ook de waarde van onroerend goed. Tips: Wijzingen voor de verwerking van de ArmaComfortproducten zijn te vinden in de montagehandleiding. De nieuwe materialen voor geluidsisolatie worden ook in een video gepresenteerd: YouTube onder www.armacell.com/nl. Zoals bekend is Armacell een wereldwijd leidende producent van flexibel isolatiemateriaal op het gebied van de isolatie van installatie en op het vlak van technische schuimen. In 2015 behaalde het bedrijf, dat momenteel ongeveer 2.800 medewerkers in dienst heeft en met 23 productievestigingen vertegenwoordigd is in 15 landen, een netto-omzet van 540,2 miljoen euro. Behalve Armaflex voor flexibele technische isolaties biedt Armacell ook thermoplastisch isolatiemateriaal, ommantelingssystemen, oplossingen voor brand- en geluidsisolatie en speciale schuimen voor een groot aantal industriële toepassingen. Daar zijn de afgelopen jaren nieuwe isolatiesystemen voor de olie- en gasindustrie bijgekomen, kernschuimen voor composietmaterialen en rookarme producten.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Energiebesparing vraagt om isolatie De trend in de industrie momenteel is om kosten te besparen en corrosie onder isolatie te verminderen door isolatiewerkzaamheden te beperken. Dit is echter een kortetermijnoplossing. Niet alleen nemen de reparatiekosten van isolatie volgens een progressieve lijn toe. Het energieverlies kan enorme proporties aannemen.

solatiewerkzaamheden moeten worden uitgevoerd in de meest hectische periode van een constructieperiode: tussen de werktuigbouwkundige oplevering en de start-up van de fabriek. In de petrochemische industrie beslaat de post ‘isolatie’ ongeveer 3-5% van de totale projectkosten. In het onderhoudsbudget van dergelijke fabrieken kan die kostenpost oplopen tot 5 - 8%. Ondanks het belang ervan vormen isolatiewerkzaamheden vaak een sluitpost in nieuwbouwprojecten. Het is een voorbeeld van valse zuinigheid.

Positief effect Warmte is onzichtbaar en verdwijnt ongemerkt. Warmtelekken zijn bovendien niet eenvoudig te ontdekken. In de procesindustrie zijn temperatuurvariaties gangbaar van ruwweg tussen +1.000°C tot –200°C. Hoe hoger de bedrijfstemperatuur, hoe groter de warmtestroom van het object naar de omgeving, hoe groter dus ook het energieverlies. Het energieverlies van een ongeïsoleerde stoomleiding met een temperatuur van 200°C (diameter 219 mm) kan oplopen tot circa 3.800 W/m¹. Wordt diezelfde leiding geïsoleerd met 30 mm minerale wol, dan wordt het energieverlies teruggebracht naar 247 W/m¹; bij een isolatiedikte van 80 mm is het energieverlies nog maar 109 W/m¹.

Matrassen, wellicht duurder in de aanschaf, maar goedkoper in de onderhoudscyclus dan een vast isolatiesysteem. FOTO: NCTI.

isolatie

Montage Het aanbrengen van isolatiematerialen moet vakkundig gebeuren. Er mogen geen open naden zijn tussen de isolatieschalen of dekens en het isolatiemateriaal moet zodanig worden bevestigd dat het niet de kans krijgt na verloop van tijd weg te zakken. Dit zijn ogenschijnlijk voor de hand liggende regels, maar in de praktijk moet hier tijdens de montage en voor het aanbrengen an de beplating onophoudelijk aandacht aan worden besteed. Het goed aanbrengen van de juiste afwerking vereist eveneens vakmanschap om tot een dicht systeem te komen. Voor het aanbrengen van koude isolatie is nog meer aandacht nodig. De opeenvolgende lagen moeten zonder open naden worden aangebracht,waarbij vooral het goed aanbrengen van dampremmende folielagen van belang is. Door de optredende onderdruk in het isolatiesysteem tijdens bedrijf, wordt door elk lek in de dampremmende laag waterdamp naar binnen gezogen. Bij systemen boven 0 °C treedt zo energieverlies

Magazineįpį DECEMBER 2016

Tweedaagse CINI cursus op 14 en 15 februari 2017 VIB, OOI, CINI en NCTI willen ook in 2017 de kennis vergroten van technische isolatie.

)Ä&#x201E;4=);)<<));()4Z ?$4 58(;$'-=,)?); =5= fabrikant en van uitvoerder tot inspecteur, kunnen ook in 2017 weer bij NCTI terecht voor de intensieve tweedaagse cursus. Hierin verkent NCTI de raakvlakken van isolatie met de disciplines ontwerp, constructie en conservering. Met name de focus op die aanpalende gebieden is waardeverhogend. Een deelnemer zet zo een eerste stap in de richting van inspecteur. De industrievraag naar zorgvuldige inspecteurs op gebied van isolatie en hiermee verwante kennisgebieden groeit. Facilitaire diensten van gebouwen zullen volgen. Het cursusaanbod is te vinden op: www.ncti.eu.

op. Bij bedrijfstemperaturen onder 0 Â°C treedt bevriezing op. Vakmanschap ĂŠn goede inspectie blijven noodzakelijk. Het standpunt â&#x20AC;&#x153;geen isolatie is beter dan slechte isolatieâ&#x20AC;? is achterhaald. Afzien van isolatie is vanuit energiestandpunt geen reĂŤle optie. Een matig isolatiesysteem is vanuit het energiestandpunt en onderhoudsstandpunt ook geen acceptabele situatie, simpelweg omdat onjuist aangebrachte of slecht onderhouden isolatie tot hoge kosten leidt. Belangrijke facetten De kwaliteit van ontwerp en montage van isolatiesystemen is vastgelegd in het CINI Handboek. Deze is de norm voor de diverse onderdelen van isolatiesystemen en dient als leidraad voor zowel opdrachtgever, uitvoerende als inspecterende partijen. Isolatiesystemen moeten dan ook op regelmatige basis geĂŻnspecteerd en onderhouden worden. Als door een mechanische beschadiging water kan binnendringen in een warm isolatiesysteem, neemt het energieverlies ongemerkt toe. Onderhoud aan warme isolatie wordt soms met speciale voorzieningen uitgevoerd tijdens bedrijf, mits de bedrijfstemperatuur niet te hoog is. Onderhoud aan koude isolatie kan alleen maar tijdens plant-stops correct worden uitgevoerd. Wel kunnen tijdens bedrijf inspecties worden uitgevoerd aan de primaire dampremmende laag. Eventuele beschadigingen kunnen direct worden afgewerkt. Bij inspecties moet de oorzaak van eventuele beschadigingen aan isolatiesystemen worden achterhaald om juiste reparaties en/of verbeteringen uit te voeren. Ten behoeve van operatie of onderhoud kan het bovendien noodzakelijk zijn regelmatig isolatie van bepaalde onderdelen te demonteren. Dit kan met afneembare kappen en snelsluiters bij bijvoorbeeld afsluiters en flenzen. Voor turbines, pompen en mangatdeksels kunnen isolatiematrassen worden toegepast. Hoewel de

isolatie

investeringskosten daarvan hoger zijn, heeft het tevens een gunstiger effect op de onderhoudskosten in vergelijking met een vast isolatiesysteem. Leidingsteunen leiden altijd tot energieverlies. Bij warme leidingen steekt een stalen voet door de isolatie en deze rust op de ondersteuningsconstructie. Bij koude isolatie springt de ondersteuning wat sneller in het oog, omdat daar condensatie of ijsvorming optreedt als een steunpunt niet goed is geĂŻsoleerd. Tips ter voorkoming van energieverlies P <51$=.)<8)'.E'$=.) 3)= 0@$1.=).=<8$;$,;$$+ (.) ?55;C.)= .4 intensieve monitoring bij uitvoering; P 54=;51) )4 54();-5>(<;),.3) .4?5);)4 )4 @$$;,)453)4 defecten ommegaand herstellen; P g ?);<=))081$$=<)4h .4 1).(.4,=;$'Ä&#x2039;< ?55;C.)4 ?$4 &5;()< en zachte isolatie vervangen door harde/vormvaste isolatie met aan de bovenzijde een vormvaste afwerkplaat; P ;)+$& &5'-=)4 58 1).(.4,)4 .4 81$$=< ?$4 <),3)4=)4 ?55; een robuuster isolatiesysteem; P Ä&#x2039;4 5+ 3));();) $+?5);,$=)4 58 -)= 1$$,<=) 8>4= ?$4 -)= isolatiesysteem; P 5;;)'=) 81$$=<.4, ?$4 8./8<=)>4)4Y $$; 35,)1./0 pijphangers vervangen door pijpsteunen; P ))4 &;$4(@));5)+)4.4,)4 -5>()4 58 ,)Ä&#x201E;<51));() =$40<Z vaten of leidingen; P ;)Ä&#x2C6;); ))4 -5,) <=$4($$;( ?$4 g-5><) 0))8.4,h )4 verantwoordelijkheidsgevoel. NCTI heeft van brancheorganisatie VIB de opdracht kennis te borgen en te delen. Daarom staat NCTI met meerdere kennispijlers in de markt: isolatiecursussen op het hoogste niveau voor engineering, uitvoering, onderhoud en operations, .4<8)'=.) )4 8;5/)'=<8)'.E'$=.)<Y 0$4 C)1+< ()<,)@)4<= een inspectie van de technische isolatie uitvoeren met gebruikmaking van infrarood warmtebeelden.

MagazineÄŻpÄŻ DECEMBER 2016

Isolatie

Utiliteitsproject

Vernieuwbouw Thialf Heerenveen

IJs- én Isolatiepaleis met de helft minder energieverbruik Thialf was tot de opening van het nieuwe schaatsseizoen een lekke doos die verwarmd en gekoeld moest worden met een installatie die niet meer aan de huidige eisen voldeed. Torenhoge energiekosten waren het gevolg. Een totale vernieuwbouw van gebouw en installatie maakte de ijstempel net voor de wereldkampioenschappen op 9 december klaar voor de toekomst met de helft minder energiegebruik. Met dank aan kampioenswaardige isolatie.

e schaatsers en bezoekers die voor het eerst het modernste schaatscentrum van de wereld betreden tijdens de wereldkampioenschappen op 9 december jl. kijken hun ogen uit. Een zilveren plafond, blauwe tribunes en spierwit ijs. Schaatster Claudia Pechstein voelt zich meteen thuis want, zo zegt ze in de pers, want blauw is haar lievelingskleur. Coach Peter Mueller noemt het eindresultaat fantastisch. “Het lijkt door al dat licht op het ijs wel alsof je buiten schaatst!” En inderdaad het nieuwe Thialf mag er zijn. Het is zes meter verbreed. Op de eerste verdieping is achter een wand van isolatieglas een omloop gecreëerd waar iedereen naar zijn zitplaats kan lopen. Op de tweede verdieping, naar de baan ook met glas gesloten, zijn kantoren, trianingsruimtes en vergaderfaciliteiten aangebracht. Ook het dak is vernieuwd en volgezet met 5.000 zonnepanelen. De lekke doos die Thialf eens was, is zo gesloten als een thermofles. De hal baadt bovendien in een zee van ledlicht van maar liefst 1.600 lux. Maar dat zijn

Drie luchtkanalen in het plafond en in de installatiegoot rond de baan verdelen de hal in klimaatzones. Bezoekerswarmte en -vocht wordt van het ijs gehouden. FOTO’S: GERARD VAN BEEK FOTOGRAFIE

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

De indrukwekkende pompen staan strak in de Aeroflex.

de zaken die je ziet. Voor de bezoekers onzichtbaar, maar zeker zo cruciaal na de twee jaar durende vernieuwbouw, is de toepassing van de modernste klimaat- en isolatietechnologie. Vernieuwing Een ijshal is een gevecht tussen koude en warmte. De ijsvloer moet koud blijven, maar het publiek daarentegen wil het liever wat warmer hebben. In het oude Thialf was dat opgelost door grote koelinstallaties op het dak te plaatsen, en de warmte daarvan weg te blazen, terwijl ondertussen ruim twintig c.v.-ketels in de kelder het slecht geïsoleerde gebouw van warmte voorzagen. Zaten de tribunes tijdens wedstrijden vol, dan was het nog een hele kunst om de lichaamswarmte van de bezoekers kwijt te raken. Het gebouw was verouderd, of zoals Sven Kramer het formuleerde: “Ze mochten het van mij wel platbranden, die oude hut.” Toen nieuwbouwplannen te begrotelijk bleken, werd besloten het oude pand drastisch te vernieuwen. Warmtebouw Utrecht ontwikkelde en bouwde in zijn RVSprefabwerkplaats in Nieuwegein een installatie die van tweeën één maakte. Terwijl hoofdaannemer Heddes de bouwkundige werkzaamheden verzorgde, concentreerde Warmtebouw zich op de complete installatie voor en in de nieuwe ijsvloer. Dit omvat de vriesinstallatie, de waterbehandeling, de luchtbehandeling en de overdracht van de warmte en koude. Dat, samen met een warmtepomp en bodemenergie vormen het kloppend hart van een

isolatie

Sonorex Reflection Silver plafondpanelen van Insulation Solutions reflecteert de koude boven de baan. De zwarte panelen aan de zijkant zijn geluidwerend en ingezet voor de schaduwwerking.

Magazineįpį DECEMBER 2016

duurzaam en gasloos Thialf. De koude wordt in de centrale technische ruimte geproduceerd met een koudemiddel dat op een constante temperatuur van -18 graden Celsius wordt gehouden. In de centrale pompkamer wordt de koude via een transportleiding onder de grond naar zes verdelers gebracht die het vervolgens onder de ijsvloer brengen. Door de vernieuwde indeling in de baansegmenten kan de ijsmeester voor elk deel van de baan de optimale ijskwaliteit verzorgen. Rechte stukken, binnen- en buiten- bochten, ingaande en uitgaande bochten, shorttrack en de krabbelbaan en de oude ijshockeyhal, alles is apart en optimaal regelbaar, zodat niet meer energie hoeft te worden verbruikt dan strikt noodzakelijk. Met de zes verdelers heeft elke baangedeelte als het ware zijn eigen koelsysteem. De onderliggende laag van het ijs bestaat uit een pakket van gewapend beton waarin de koelslangen zijn opgenomen, folie, isolatie, een zandcementvloer van twee centimeter, een kanaalplaatvloer. Het geheel rust op de constructievloer. Klimaatzones De luchthuishouding is aangepakt met nieuwe luchtbehandelingskasten en luchttoevoer vanuit de installatiegoot om de ijsbaanvloer om de warmte en vocht van het publiek van het ijs te houden en uit het plafond. Aan het plafond hangen twee luchtkanalen: de buitenste staat gericht op de tribunes met hetzelfde doel als die in de

De technische ruimte, een knap werkje wol en elastomeer.

isolatie

installatiegoot en de binnenste blaast droge lucht op het ijs. Het acht meter hoge plafond hangt bewust bol, met een verschil van kant tot kant van circa 20 tot 25 cm. Dat is om de opgewarmde lucht van de tribunes aan de zijkant optimaal af te kunnen zuigen. De luchtvochtigheid en de temperatuur kunnen zo tot op de tiende graad nauwkeurig worden geregeld in drie klimaatzones. Bijkomend voordeel voor de schaatsers is dat ze nu op de baan geen tegenwind meer ervaren en er minder en kortere dweilpauzes nodig zijn. Isolatie Zoals gezegd, de technische ruimte is totaal vernieuwd met nieuwe koel¬machines die met de door Warmtebouw ontwikkelde regeltechniek optimaal en energiezuinig functioneren door niet alleen de ijsbaan te koelen koelen, maar tegelijkertijd voor de nodige warmte zorgen. Dat gaat vanzelfsprekend niet zonder procesgerichte isolatie. Het isolatiewerk is volgens bestek verricht door de partnerbedrijven Iso Noord (leidingwerk) en De Bruin Isolatie (luchtkanalen), beide uit De Westereen (Zwaagwesteinde). De inpandige luchtkanalen zijn thermisch geïsoleerd met 25 mm steenwol dekens en glasvezelversterkte alufolie. Er wordt buitenlucht van buiten aangetrokken, behandeld en droog de hal ingeblazen. Armaflex 13 AF is tegen de condensatie ingezet van de kanalen die van en naar de luchtbehandelingskasten leiden. De dakkanalen zijn geïsoleerd met 50 mm steenwolschalen en stucco alu beplating. Het werk aan de luchtkanalen omvatte totaal circa 8.000 m² thermische isolatie en ook nog een circa 500 m² dakkanalen. Voor het leidingencircuit gekoeld water is Aerosol toegepast 25 mm toegepast, net als voor alle waterappendages, vriesleidingen en pompen. De afsluiters zijn allemaal geïsoleerd en voor het doorcondenseren uitgerust met een manchet van vijf centimeter. De hendels zijn niet behandeld, vooral op verzoek van de opdrachtgever, die dat wellicht te lastig vond. Als gevolg van die keuze is er op die plekken wel ijsvorming door condensatie te constateren. De cv- en BKA-leidingen zijn respectievelijk met 25 en 30 mm Rockwool schaaldelen ingepakt. De isolatie maakt integraal onderdeel uit van de functionaliteit en processturing van de installaties. Plafond Isolatie speelt in de hal zelf overigens ook nog een belangrijke rol. In opdracht van Heddes Bouw & Ontwikkeling heeft Insulation Solutions het 16.000 m² grootte systeemplafond afgewerkt met circa 1.400 panelen Sonorex Reflection Silver. Deze 22 mm dikke steenwol platen zijn afgewerkt met een gelamineerde alu-folie die een optimale reflectie tot stand brengt tussen ijsvloer en acht meter hoger gelegen plafond. Ze hebben brandklasse Bs1D0. Zo blijft de hal beter op temperatuur. Aan de buitenring boven de tribunes is voor de schaduwwerking een zwart akoestisch plafond geplaatst: de Eurocoustic plaat van Insulation Solutions. Aan de trussen hangen geluidsisolatie, ledlampen en andere voorzieningen die vroeger aan het plafond hingen en naar beneden straalden.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Het isolatiehart bloedt. De afsluiters zijn allemaal geïsoleerd en voor het doorcondenseren uitgerust met een extra manchet van vijf centimeter. De hendels zijn niet behandeld, vooral op verzoek van de opdrachtgever, die dat wellicht te lastig vond. Als gevolg van die keuze is er op die plekken wel ijsvorming door condensatie te constateren.

Brandwerendheid Om het gebouw te verbreden is in de nieuwbouw een stalen kolomligger constructie geplaatst op een nieuwe fundering. Het dak wordt ondersteund door een vakwerkconstructie en krijgt een koppeling met de bestaande stalen constructie in de oude hal. De onzichtbare constructiedelen zijn voor de brandwerendheid bekleed met Rockwool Conlit Steelprotect Board van 25 mm om de gevraagde brandwerendheid van de constructie te garanderen. Omdat de steenwolplaat temperaturen verdraagt tot boven de 1.000 °C is het ideaal voor het brandwerend beschermen van staalconstructies die onder invloed van hoge temperaturen in minder dan 10 tot 15 minuten ernstig kunnen verzwakken. Conlit Steelprotect Board levert uitstekende prestaties in een range van 30 t/m 180 minuten. Projectleider Leon Telleman van Heddes Bouw & Ontwikkeling: “Bovendien geeft spuitwerk een hoop troep. Daar heb je met Conlit Steelprotect Board absoluut geen last van.” De platen zijn met laspennen vastgezet al is verlijming ook mogelijk. Overigens – om alle misverstanden weg te nemen – de platen zijn niet óp de staalconstructie verlijmd; ze zijn onderling met elkaar verbonden. Bij betonconstructies worden M6 schroeven met een rozet (ø 32 mm) ingezet. Pasmaken kan overigens gewoon met het stanleymes. Het bezoekend publiek ziet overigens noch iets van de technische installaties, noch van de uit het zicht gewerkte stalen constructie. Voor hen geldt slechts de schaatsbeleving

isolatie

en die is met de helft minder energie, in ieder geval twee keer zo groot. Het uiteindelijk streven van Thialf is om in 2020 energietechnisch volledig zelfvoorzienend te zijn.

De stalen constructie is brandwerend bekleed met Rockwool Conlit Steelprotect Board van 25 mm.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Langs deze weg willen wij u hartelijk danken voor de aangename samenwerking van het afgelopen jaar. Wij wensen u en uw naasten een goede gezondheid en veel persoonlijke en zakelijke successen toe. Prettige feestdagen en het allerbeste voor 2017.

O EV aser E L o 4 VO g n E E Bi BI 3000 A I M w: MAB u e Ni uw: Nie

MABI AG Werdstrasse 10 CH-5106 Veltheim Tel.: +41 56 463 65 65 Fax: +41 56 463 65 66 Internet: www.mabi.ch E-Mail: info@mabi.ch

Isolatie

Tracing

El-Clic snelverbinder voor aansluiten van tracing

Snel en betrouwbaar Het aansluiten van tracing kan een tijdrovend klusje zijn. Maar niet met het El-Clic snelverbindsysteem dat Eltherm recent ontwikkelde en Huikeshoven in Hengelo levert. ie de Dag van de Technologie op 1 november in Woerden heeft bezocht heeft kennis kunnen maken met het nieuw ontwikkelde El-Clic snelverbindsysteem voor tracing. Het systeem begint zich in de praktijk meer en meer te bewijzen, zo zegt ook Wouter Ebben van Huikeshoven. “De eerste oplossingen zijn inmiddels gerealiseerd en de reacties zijn zeer positief. Zo vindt men het systeem snel en makkelijk toepasbaar waardoor het tijd en kosten bespaard. Vele klanten zijn dan ook deze oplossing als standaard gaan gebruiken.”

Mes en schroevedraaier Tot nu toe worden doorgaans krimpsets gebruikt voor het aansluiten van zelflimiterende tracing. Hiermee wordt een betrouwbare verbinding gemaakt, mits de monteur de nodige ervaring in huis heeft. Voor monteurs die minder kennis van elektrotechnische werkzaamheden hebben, waren tot voor kort verschillende oplossingen verkrijgbaar. Geen enkele oplossing is echter optimaal. De meeste bestaan uit veel verschillende componenten en behoeve veel verschillende gereedschappen. Bovendien zijn het kostbare oplossingen.

De El-Click snelverbinder is ook voor de minder ervaren monteur geen uitdaging en kan gemakkelijk onder de isolatie worden weggewerkt. FOTO:HUIKESHOVEN

Eén module Eltherm ontwikkelde een systeem dat het aansluiten van tracing sneller en makkelijker maakt. Het bijzondere aan het El-Clic-systeem is dat alle mogelijke aansluitingen met zeer beperkt inzet van materiaal kunnen worden gerealiseerd: het aansluiten op voeding, het maken van een verbinding, het maken van een T-stuk: alles met één module. Om de aansluiting te realiseren is er slechts een mes en een schroevendraaier nodig. Door de snelle eenduidige manier van monteren wordt er veel tijd bespaard op de bouwlocatie. De werkzaamheden zijn daarnaast ook nog eens redelijk eenvoudig en kunnen door monteurs zonder grote kennis en ervaring worden uitgevoerd. De El-Clicverbinding kan onder de isolatie worden weggewerkt en heeft daarnaast een IP67- en VDEcertificering. De El-Clic is geschikt voor de zelflimiterende verwarmingskabels van Eltherm van het type ELSR-L en ELSR-N.

Eén apparaat dekt alle aansluitingstoepassingen, van voeding tot het maken van een T-stuk. El-Clic is ‘All in one’. FOTO: HUIKESHOVEN

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

Isolatie

Tankisolatie

Bij tankwand- én dakisolatie:

50% energiebesparing, zo in de pocket Het aanbrengen van isolatie op het dak van verwarmde opslagtanks kan het energiegebruik halveren. Tegenwoordig is er goed beloopbare isolatie beschikbaar, waarbij het corrosieprobleem tot het verleden behoort. Appeltje-eitje zou je zeggen, maar de praktijk is weersbarstiger dan menigeen denkt en er is nog een wereld te winnen, zegt Martine van der Post, directeur van Postfossil. “Het rekenen van de consumentenprijs voor grootafnemers van aardgas zou zowel de samenleving als het milieu de wind in de rug geven.”

odra ze beschikbaar waren kocht Martine van der Post een elektrische motorfiets. Die is voor de langere afstanden inmiddels opgevolgd door een elektrische auto. Voor de kortere afstanden gebruikt ze de fiets. Dus als er iemand nadenkt over beperking van het gebruik van fossiele brandstoffen in een duurzame toekomst dan is het de oprichter en directeur van het onafhankelijk energieadviesbureau PostFossil.

Besparing Van der Post is auteur van het energiehandboek voor verwarmde tankopslag, dat via haar site www.postfossil. nl gratis is te downloaden. Ze heeft onder andere bij BP en Shell gewerkt voordat ze voor zichzelf begon en weet inmiddels in de petrochemie hoe de energie-hazen lopen.

Veel energie verdwijnt uit het niet-geïsoleerde dak van een verwarmde tank. Berekeningen tonen aan dat die energievraag met goede wand- én dakisolatie moeiteloos worden gehalveerd. FOTO: AEROVISTA LUCHTFOTOGRAFIE

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

van mijn huis zo goed isoleren als de luchtlaag dat al zou doen?”. Van der Post zocht en vond op internet meerdere rekenprogramma’s om het probleem te tackelen, maar de uitkomsten waren niet eenduidig. “Ik ben zelf gaan rekenen en heb een dak van een grote tank mogen laten isoleren. Het energieverbruik van de tank werd voor en na het aanbrengen van de isolatie gemeten. Wat ik al vermoedde was waar, door het dak verdwijnt veel meer energie dan we dachten, het aanbrengen van isolatie scheelde in dit specifieke geval ruim 50%.”

Martine van der Post: “Technisch is dakisolatie van verwarmde tanks geen enkel probleem meer.”

De Nederlandse tankopslagsector is een onmisbare schakel in de distributieketen van veel verschillende industrieën. Jaarlijks slaat de onafhankelijke tankopslagsector ruim 240 miljoen ton aan natte bulk over. Dit is meer dan 40% van alle producten die in Nederlandse havens worden overgeslagen. Trends zoals goedkopere energieproductie in Azië en schaliegas in Noord-Amerika zijn van grote invloed op deze sector. Uit concurrentieoogpunt en om te voldoen aan de eisen uit de Wet Milieubeheer, zet de sector in op verdere energie-efficiencyverbeteringen. Met een verbruik van 2.276 TJ in 2013 bij de deelnemers aan de meerjarenafspraken energie-efficiëntie kan er nog flink op energie worden bespaard. Het nemen van energie-efficiencymaatregelen draagt verder bij aan de doelstellingen van het SER Energieakkoord (en van het Programma Duurzaam van de gemeente Rotterdam). Luchtlaag “Na jaren energiescans te hebben uitgevoerd, werd mij duidelijk dat bij vrijwel alle bedrijven met verwarmde opslag de tanks met afstand de grootste energieverbruikers zijn. Hoewel vaak voorzien van wandisolatie, ontbreekt meestal isolatie op het dak. Omdat energieverbruiksmetingen niet op tankniveau worden uitgevoerd, is het niet duidelijk hoeveel dakisolatie nou eigenlijk scheelt. Ik heb lang geloofd, net als mijn collega’s, dat het niet veel uitmaakt, omdat boven het product een luchtlaag aanwezig is. Toch zei mijn gevoel dat er iets in deze denkwijze niet klopt, waarom moet ik het dak

isolatie

Schaalgrootte Het is vanwege de toegankelijkheid op het dak voor het nemen van monsters jarenlang problematisch geweest om de daken van verwarmde tanks van isolatie te voorzien. Oude isolatiesystemen waren niet goed beloopbaar, beschadigden en lieten zo vrij baan aan corrosie onder isolatie. En door de misvatting dat het toch niet zoveel energie bespaart, is de isolatie na verwijdering soms ook niet meer vervangen. Van der Post: “Tegenwoordig is er goed beloopbare isolatie beschikbaar. Er zijn zeker in de Rotterdamse haven al veel tanks mee uitgevoerd, maar naar mijn mening onvoldoende. Een gemiddeld huishouden verbruikt zo’n 2 kW. Als je je dan realiseert dat een tank van gemiddelde grootte zo’n 220 kW energie gebruikt, evenveel als een hele woonwijk, dat krijg je een idee van de schaalgrootte. Tel daarbij op dat een gemiddelde tankterminal tien verwarmde tanks heeft, dan begrijp je waarom ik me daar als energiespaarder hard voor maak. Grote stappen snel thuis.” Voor de besparing, zo rekent ze in haar boek uit, gaat de besparingsmeter ook al lopen bij lagere opslagtemperaturen en kleinere en middelgrote tanks. “Al bij 15 graden opslagtemperatuur zijn er aanzienlijke besparingen te halen bij een gemiddelde buitentemperatuur van 10 graden. Bij vorst loop je zelfs bij zo’n lage temperatuur energietechnisch leeg zonder wandén dakisolatie. In de productleidingen die de verwarmde tanks verbinden met hun omgeving, worden daarnaast ook

Al bij 15 graden opslagtemperatuur zijn er aanzienlijke besparingen te halen bij een gemiddelde buitentemperatuur van 10 graden. FOTO: AKIYOKO

Magazineįpį DECEMBER 2016

nog eens stoomleidingen of elektrische tracing ingezet om het product vloeibaar te houden. Dat is allemaal energieverbruik dat je door een deugdelijke isolatie voor een belangrijk deel kunt voorkomen. Terwijl ik een warme trui aantrek omdat mijn CV een graadje lager staat, wordt 25 km verderop een duizendvoud van mijn besparing naar de vogels gestookt.” ESCO Er zijn witte raven onder de tankterminals, maar de bottleneck voor grootschalige isolatie-ingrepen bij tanks is bij de meeste bedrijven, hoe kan het ook anders, een financiële. Van der Post: “Technisch is het geen probleem, zonder dat tanks uit bedrijf moeten. Wel een probleem is dat je van die ingreep geen cashflow kunt verwachten en van investering in een nieuwe tank wel. Kortgezegd, in veel gevallen heeft de klant het voordeel van de investering die het bedrijf doet,

zodat het bedrijf de investering niet kan terugverdienen. Maar de tijden en de samenleving zijn aan het veranderen.” Zelf ziet Van der Post veel in zogenaamde `ESCO’constructies (Energy Service Company) waarmee de investeringen via de energiekosten worden verrekend. “Of het investeringsbedrag kan bij elkaar worden gespaard met een crowdfundingactie en aan de deelnemers worden terugbetaald door een aantal jaar de oude tarieven te berekenen aan de klant. Dat is bovendien ook nog eens financieel en energiebesparingstechnisch een stuk interessanter dan bijvoorbeeld investeren in zonnepanelen. Het rekenen van de consumentenprijs voor grootafnemers van aardgas zou een optie zijn, of het invoeren van een flat-fee voor iedereen. Eigenlijk zou de prijs van energie afhankelijk moeten zijn van hoe ermee wordt omgesprongen. Veel verspilling is meer betalen. De vraag is wanneer, maar de wal gaat het schip keren.”

Bij alle bedrijven met verwarmde opslag zijn de tanks met afstand de grootste energieverbruikers. FOTO: LEUNGCHOPAN

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

INSTALLEER GELUIDS ISOLATIE HOOGWAARDIGE OPLOSSINGEN VOOR GELUIDS ISOLATIE

ArmaComfort AB en ArmaComfort AB ALU zijn speciaal ontwikkeld voor het isoleren van hemelwaterafvoer en vuilwaterafvoer. In vergelijk met traditionele oplossingen bereikt ArmaComfort betere geluids reductie met dunnere isolatiedikte. Produkten van ArmaComfort zijn flexibel en kunnen zeer eenvoudig worden geinstalleerd ook in nauwe ruimtes.

Install it. Trust it.

Tel.: +49 25 17 60 30 info.nl@armacell.com

www.armacell.eu

Isolatie

Op locatie

CUI-project op 53 meter

Vakwerk van boven tot beneden Ga er maar aanstaan: het isoleren met Foamglas One van een 36 m hoge werkende toren die constant op 76 graden moet blijven en ook nog eens is geplaatst op een zeventien meter hoog platform. Brand Energy & Infrastructure Services en Foamglas schrijven geschiedenis met een uitzonderlijk CUI-project en verbluffend steigerwerk.

isolatie

orrosie onder isolatie (CUI) is een constant aandachtspunt in de industrie. De mate en snelheid waarop corrosie kan optreden is sterk afhankelijk van het leidingmateriaal, conservering, mediumtemperaturen en atmosferische belasting. Om maar direct met de deur in huis te vallen: in de dicht aan zee gelegen Botlek, maar nog meer op de veertig kilometer buiten het stadshart van Rotterdam gelegen Maasvlakte regeert de corrosieve zeewind met zijn hoge zout- en chloridegehalte. Deskundigen zeggen dan ook niet voor niets dat wie gaat bouwen en isoleren op laatstgenoemde locatie hij het beste de uitgangspunten (én materialen) uit de offshore-industrie kan inzetten. Dat besef was er bij de realisering van dit industriële gebied op opgespoten zeebodem nog niet. Het is de reden dat een aantal bedrijven in dit gebied bezig zijn met een inhaalslag tegen CUI. Opdrachtgevers in chemie en petrochemie zetten in hun speciﬁcaties hoog in op preventie, veiligheid

Magazineįpį DECEMBER 2016

en productiviteit. Daarnaast zijn langere onderhoudscycli een machtige stimulans op het probleem te tackelen. Op de Maasvlakte gebeurt dat inmiddels vaak zelfs met een addendum op de isolatiespeciﬁcaties die zij hanteren voor de overige op land gelegen installaties. Wordt er CUI geconstateerd, dan volgen onherroepelijk maatregelen, al zijn die bij bestaande installaties allesbehalve standaard en stellen ze hoge eisen aan zowel de inzet van materialen als de isolatiespecialist. Maasvlakte Een uitzonderlijke klus in dit kader, ook voor het projectenteam van Brand Energy & Infrastructure Services, is een CUI-project op de Maasvlakte aan een werkende installatie. Onderwerp van de werkzaamheden is een 36 m hoge toren die procesmatig hoe dan ook op 76 graden Celsius moest blijven. Afkoppelen of uit bedrijf nemen tijdens de werkzaamheden was geen optie. Om de uitdaging nog iets groter te maken: de toren staat niet op het maaiveld, maar op een verhoging, een zogenoemde table top van 17 m, wat een totale werkhoogte van 53 meter oplevert. En als laatste duit in het zakje: de toren is niet alleen uitgerust met een dak met excentrisch verloop, maar ook nog eens met een paar mooie meer dan manshoge expansielussen die ook in het werk meegenomen moeten worden. Niet bepaald een standaard werk, ook niet voor Brand.

Met een speciale kleefstof zijn de Foamglasdelen tegen elkaar gelijmd. Bij de afdichtingen tussen apparaat en Foamglas isolatie is de rode hoogtemperatuur bestendige kit ‘Gasket Sealant’ toegepast.

Foamglas De bedoeling bij CUI-herstel is al gauw demontage van het plaatwerk en oud isolatiemateriaal, reiniging en behandeling van de ondergrond, het opbrengen van nieuw isolatiemateriaal. In dit offshore-klimaat betekent dat de

Brand begon bovenaan. In samenwerking met Pittsburgh Corning werden aparte Foamglas-delen voor de vessel head geproduceerd.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

inzet van Foamglas. Dit materiaal uit glascellen die als gevolg van het productieproces zijn gevuld met een inert CO₂-gas, heeft een aantal uitstekende eigenschappen. Het is onbrandbaar. Met zijn volledige water- en dampdichtheid vormt het een veilige barrière tegen indringend water. Het bevat van zichzelf geen oplosbare chloriden en is bestand tegen vetten, zuren en oliën. Met een bereik van servicetemperaturen van -260 tot circa 430°C is het perfect toepasbaar in het temperatuurgebied van 20 tot 175 graden, het ‘leefgebied’ van CUI. Daarnaast is de lambdaisolatiewaarde van Foamglas gegarandeerd en kent het op dat vlak geen degradatiecurve. Montage van het ‘harde’ materiaal is specialistenwerk, al heeft de leverancier een breed gamma aan prefab delen. Speciale delen worden op maat en speciﬁcatie van de opdrachtgever geproduceerd en aangeleverd. Steiger De eerste uitdaging in dit werk was de steiger. Vooronderzoek wees uit hoe deze, rustend op het platform met extra vluchtwegen en afgestempeld tegen de toren het beste opgezet kon worden. Daarbij moest tevens de windbelasting worden meegenomen van de tent die in de eerste fase van het werk het dak van de toren droog moest houden. Voor de engineering van het steigerwerk is een speciaal budget gemaakt. Toen deze horde is genomen en de steiger

stond, is de toren van bovenaf uitgepakt en is de bovenkant behandeld en vervangen door een speciaal geproduceerde Foamglas vessel head. Dit element is in prefab en speciaal geproduceerde vormdelen voor dit project door Pittsburgh Corning geproduceerd. Toen de top weer was gesloten had de beschermende tent op dit gedeelte zijn werk gedaan en kon deze weer worden afgebroken om de steiger niet verder te belasten. De hele toren en een deel van het leidingwerk is daarna SA 2,5 gestraald. Vervolgens is de torenhuid voorzien van een primer en een dubbele tweecomponentenverﬂaag voordat begonnen kon worden met het aanbrengen van het Foamglas. Let wel, al deze activiteiten werden gedaan terwijl de toren volledig operationeel bleef. Zowel werkwijze als verfsysteem (van International Paint) zijn hierop aangepast. Stempels Met een speciale kleefstof zijn de Foamglasdelen tegen elkaar gelijmd. Bij de afdichtingen tussen apparaat en Foamglas isolatie is de rode hoog temperatuur bestendige kit ‘Gasket Sealant’ toegepast. Omdat kleefstoffen voor hoge temperaturen vaker worden gespeciﬁceerd, heeft Pittsburgh Corning inmiddels ook een eigen PC Hi-Temp adhesive. Om het Foamglas stevig om de manshoge expansielussen van de installatie te krijgen is gebruik gemaakt van metalen spanbanden met spanners die dichtgeslagen kunnen worden. Speciale zegelplaatjes zorgen ervoor dat het onderliggende

Naadloos en strak. Vocht kan niet meer doorsijpelen.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

En dan kan het plaatwerk er weer op. De toren is afgewerkt met 57 mm plaat, in totaal zo’n 12 ton, zo’n 3.600 m².

Foamglas daarbij niet beschadigd. Een voorziening met rubbermatten tussen de stempels van de steiger diende als drukverdeling, een zekerheid om beschadiging van het Foamglas ter plaatse van de steiger te voorkomen. De toren is daarna afgewerkt met 57S 1.0 mm aluminium plaat, in totaal zo’n 12 ton, zo’n 3.600 m². Twee fases Het werk is in twee fases uitgevoerd om de toren in het werk niet teveel af te laten koelen en zo het bedrijfsproces niet te verstoren. Fase I van het werk omvatte het opzetten van de steigers in maart van dit jaar opgezet. In juni begon de demontage van het isolatiewerk. In juli het schilderwerk en eind juli met het monteren van Foamglas. Daarna is deels het steigerwerk weer weggehaald en begon Fase II met demontage, reinigen, schilderen en monteren. Het werk zal voor het eind van 2016 volledig gereed zijn, conform het tijdspad van de opdrachtgever. De skyline van de Maasvlakte heeft dan een nieuwe toren die is uitgevoerd volgens de laatste inzichten in de bestrijding van corrosie onder isolatie. Maar nog belangrijker, de toren is tevens een blikvanger van het kennen en kunnen van de isolatiesector en zijn toeleveranciers in het algemeen, en Brand en Foamglas in het bijzonder.

isolatie

Om het Foamglas stevig om de manshoge expansielussen van de installatie te krijgen is gebruik gemaakt van metalen spanbanden met spanners die dichtgeslagen kunnen worden. Speciale zegelplaatjes zorgen ervoor dat het onderliggende Foamglas daarbij niet beschadigd.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Isolatie

Technologiedag

Isolatiespektakel goed ontvangen “Zeer geslaagd. Het smaakt naar meer.” Dat was ongeveer de algemene teneur bij de circa 150 bezoekers na afloop van de eerste door VIB, OOI, NCTI en CINI gezamenlijk georganiseerde Technologiedag Isolatie in Woerden. r duiken steeds meer technieken op die het werk van de isolatiespecialist ondersteunen. Die ontwikkeling was voor brancheorganisatie van de thermische isolatiesector VIB, opleidingsplatform OOI, standaardisatie-instituut CINI en kennisinstituut NCTI reden de deuren van Intechnium - het Huis van de Isolatie in Woerden op 1 november jl. open te stellen voor een Technologiedag Isolatie. Het is de eerste keer dat de vier organisaties gezamenlijk op deze vorm naar buiten treden. En met succes: circa 150 bezoekers (leden en nietleden van de branchevereniging) waren afgekomen op een vol en informatief programma. Paul de Koning van NCTI nam een volle zaal mee naar de fijne kneepjes van isolatie-inspecties en het uitvoeren van isolatie quickscans met infrarood thermografie. Warmtebeelden vulden ook de lezing van Leo Valk van Fluke Nederland. Inspectie stond verder centraal in lezingen over de inzet van drones. De Elios ‘ball’ inspectie komt op onbereikbare plekken zo vertelde Marien van den Hoek van Ronik Inspectioneering, net als de met camera’s uit te rusten drone Height Tech Benelux. Hoe handig het inscannen van leidingwerk in 3D voor het isolatiebedrijf kan zijn vertelde Stefan Knoblach van de Hochschule WürzbergSchweinfurt. Daarnaast werd het handwerk ook niet vergeten. Lasersnijden en praktijkervaringen van Gebr. Van Dooren werden belicht door Jordy Visser.

Traditie Het lezingenprogramma werd in een buitenexpositie ondersteund door een aantal fabrikanten. Mabi kwam met zijn demonstratietruck. Veel aandacht ving ook Jörg met zijn opgestelde lasersnijder. Inmiddels zijn er vier installaties in bedrijf en is de vijfde reeds in productie met een afwijkende coilbreedte van 1.250 mm. De twee winnaars van de Nationale Beroepenwedstrijd Isolatie Thijs Wolbers en Ewoud Oskam gaven de gehele dag isolatiedemonstraties. Het programma werd tijdens de pauzes verder ondersteund door een demonstatiemarkt binnen waar bedrijven als Armacell, Huikeshoven, Kingspan en Rockwool acte de présence geven. De dag werd afgesloten met een goed verzorgde netwerkborrel. Als het aan de bezoekers ligt mag een dergelijke informatieve manifestatie voor het isolatievak en daarbuiten een traditie worden.

isolatie

Nieuwe technieken stonden centraal, onder andere bij tracing.

Een imposante opstelling lasersnijden van Jörg.

Stefan Knoblach praat zijn gehoor bij over 3D-scannen.

En natuurlijk is er ruimte voor netwerken.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Warenkorb

DE - EN

AL MEER DAN 45 JAAR IN ISOLATIE!

Clever shopping...

â&#x20AC;&#x2DC;KAN NIETâ&#x20AC;&#x2122; BESTAAT NIET!

MASCHINEN GEBRAUCHTE ERSATZTEILE WERKZEUG CLIPS SCHRAUBEN NIETEN SCHLÃ&#x2013;SSER ARBEITSSCHUTZ KOMPRESSOREN BÃ&#x153;ROEINRICHTUNG

www.iso-shop.de Sondermaschinen Vertriebs-GmbH StÃ¶ckackerstrasse 7 DE-79713 Bad SÃ¤ckingen Tel: +49 (0) 7761 933 069 Fax: +49 (0) 7761 933 067

So shoppt man heute... E-Mail: info@so-gmbh.de Internet: www.so-gmbh.de

ISOLATIESPECIALISTEN IN:

www.franssen.nl

nieuws Feest voor de nieuwe IMI-Allround specialisten Ze waren maar wat trots. En met recht. Dus feest en bloemen voor de nieuwe IMI-specialisten van Brand Energy & Infrastructure (BEIS). Op 28 november 2016 reikte Stefan Jongenburger , directeur van Eureka Examens in Arnhem, certificaten uit aan de tweede lichting isolatiemonteurs van Brand Energy & Infrastructure Services (BEIS). De onderneming laat op deze manier al zijn monteurs werken volgens de laatste stand der techniek. Dus hartelijk gefeliciteerd Herbert van Brugge, Jeroen van der Velden, Mark van Houten, Ronald Berens, Danny Bogers en Mustapha Tahboun.

High Tea Effectief Communiceren

In de High Tea wordt informatie gegeven, maar ook het delen van ervaringen staat centraal.

Wat is de kracht van communicatie? Die vraag staat centraal op een bijeenkomst van Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Isolatiebranche (OOI) en OTIB (het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatie Bedrijf) op 30 maart 2017. De bijeenkomst richt zich speciaal op ondernemende vrouwen in de isolatiebranche, van bureaumanagers tot HRM-professionals. De bijeenkomst staat in het teken van kennismaking en het delen van ervaringen. Ook kan er gesproken worden over de drempels waar binnen organisaties tegenaan wordt gelopen. Vindt u het moeilijk om medewerkers duidelijk te maken wat u van hen verwacht? Wilt u hun gedrag beter begrijpen? Goede communicatie is de sleutel naar elk succes. Voor meer informatie: Wendy Bosboom (OOI), tel. 0181 659555 of Yvonne Hermkens (OTIB), tel. 0348 437316. Voor aanmelding: info@ooi.nl.

Technologiedag groot succes De Technologiedag Isolatie op 1 november 2016 is een groot succes geweest. Een breed programma over onder andere IR-camera’s, tracing, Energy Quick Scans en dronedemonstraties brachten rond de 150 bezoekers naar Het Huis van de Isolatie Intechnium in Woerden. De brancheorganisatie van de thermische isolatiesector VIB, OOI, standaardisatie-instituut CINI en kennisinstituut NCTI organiseerden de dag gezamenlijk. Veel bezoekers drongen aan op een herhaling van een dergelijk breed evenement dat de isolatiesector goed op de kaart zet.

Deze maand in IsolatiePlus In de december-editie van IsolatiePlus staat Farid Hadioui, isolatiemonteur bij Rasa Isolatie in Katwijk prominent op de voorkant. Behalve dat hij dit jaar veertig is geworden, viert hij bovendien zijn twintigjarig jubileum in het isolatievak. Hij kan bogen op ervaring in zowel de tuinbouw en de industrie. Maar als je hem vraagt wat hij het liefst doet is zijn antwoord ‘utiliteit’. Verder in dit nummer gaat de taart voor het team naar de buitenploeg BD1 van Brand Energy & Infrastructure Services. Zij kunnen nog een keer hun kennis en vaardigheden voor de IMI-A bijspijkeren in Spijkenisse. Die locatie is inmiddels voor alle opleidingen verruild voor Woerden.

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

Nieuwe samenwerking OOI en Eureka Examens OOI is per 1 oktober 2016 in zee gegaan met Eureka Examens, een onafhankelijk door SPEN Certificatie erkend examenbureau voor de afname van examens. De nieuwe samenwerking tussen OOI en Eureka heeft voor bedrijven en OOI-cursisten een aantal voordelen. Zoals opname in een vakbekwaamheidsregister.

De samenwerking tussen OOI en Eureka Examens betekent een verdere versterking van het aanbod van het opleidingsinstituut voor de isolatiebranche. Er is via IP Campus een aparte theorie-examenruimte ingericht met tussen de tien en vijftien examenplaatsen. Op deze manier kunnen de leerlingen in een zo comfortabel mogelijke omgeving en in een optimale ambiance hun examen doen. En er gaat nog iets veranderen. In de speciale ruimte is ook gelegenheid kennis en vaardigheden op te doen met CRAFT. Dit is een computerspel waarin de leerling met een virtualrealitybril of op een computerscherm handelingen verricht in een virtuele werkplaats. Het ziet er uit als een gewone werkplaats met alle voorzieningen, maar bestaat alleen in de computer in Woerden. Vakbekwaamheidsregister Het is voor veel isolatiemonteurs in de industrie vaste prik: aantonen wie je bent, welke certificaten je hebt, want anders kom je het terrein niet op. Vaak gaat dat via vooraanmelding door de werkgever, maar dat geeft veel rompslomp en wat als er een kink in de kabel komt? Zo wordt af en toe veel kostbare tijd wachtend doorgebracht. Als gevolg van de overgang is er voor iedere geslaagde van de HMI, IMI en

Elke Isolatiemonteur Industrie Allround krijgt naast een papieren certificaat ook een pasje met QR-code dat verwijst naar een vakbekwaamheidsregister.

isolatie

Door de nieuwe samenwerking kunnen leerlingen straks in een eigen lokaal virtueel leren in CRAFT met VR-bril of op het beeldscherm.

IMI-A verder naast het papieren persoonscertificaat nu ook een plastic pasje beschikbaar op creditcard-formaat. George Kruithof: “Dat is nieuw, inderdaad. De grote isolatiebedrijven in de industrie en hun opdrachtgevers willen gecertificeerde monteurs aan het werk hebben. Maar om nou elke keer met je papieren diploma bij een werk te verschijnen is een beetje omslachtig. Aan de poort kunnen onze cursisten met het nieuwe pasje dat gemakkelijk is mee te nemen hun certificering en achtergrond aantonen, vergelijkbaar met een VCA-pasje.” Op het kunststof kaartje staan de gegevens van de cursist, maar ook een QR-code die is af te lezen met een scanner of mobiele telefoon. De code leidt naar een vakbekwaamheidsregister op internet met de gegevens en kwalificaties van de pashouder. Dat register wordt momenteel koortsachtig gevuld, want vanzelfsprekend moeten alle geslaagden van HMI, IMI en IMI-A zo’n pasje krijgen. “Misschien lopen we een beetje voor de muziek uit,” zegt Kruithof, “maar we spelen het liefst zo snel mogelijk in op de behoefte die bij onze opdrachtgevers leeft.” Primeur De hoop is dat het OOI-certificaat met het ondersteunende pasjessysteem op deze manier in eerste instantie in Nederland gemeengoed gaat worden. Kruithof sluit echter ook niet uit dat eenzelfde systeem ook voor de ons omringende landen wordt uitgerold. “Want er is belangstelling,” zegt Kruithof. Maar voorlopig hebben de Nederlandse isolatiemonteurs de primeur.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Kies voor topprestaties in technische isolatie ULTIMATE minerale wol: ✔ tot 35% betere thermische prestaties* ✔ tot 30% besparing in isolatiedikte* ✔ tot 50% besparing in gewicht*

* in vergelijking met traditionele steenwol isolatie-oplossingen

ULTIMATE is de meest recente innovatie in minerale wol van Isover. Door het combineren van de positieve eigenschappen van steenwol en glaswol biedt ULTIMATE unieke voordelen voor gemiddelde tot hoge toepassingstemperaturen (tot wel 700°C). Zeker wanneer u de energie efficiency wilt verbeteren en rekening moet houden met beperkingen in isolatiedikte en -gewicht. De Isover ULTIMATE TECH-oplossingen voldoen aan de CINI-specificaties en zijn CE-gemarkeerd.

Interesse in ULTIMATE prestaties? Neem contact op voor advies op maat. Saint-Gobain Isover Telefoon: 0347 358 400, info@isover.nl

www.isover-technische-isolatie.nl

#!&,'0!&# 0-* 1'# .#!' *'01 7 444

Isolatie

Online inkopen

SIG vernieuwt webshop

Online inkopen: sneller, efficiënter en met veel extra’s Waar wordt de klant blij van? Dat is het uitgangspunt van de vernieuwde webshop van SIG Technische Isolatiespecialist. “Online bestellen is misschien even wennen, maar met je eigen account kun je er zoveel meer uithalen dan alleen het materiaal dat je voor een klus nodig hebt,” aldus manager e-commerce Rick van de Ven. Hij zet de voordelen op een rij.

nelheid, gemak en betrouwbaarheid van levering. Dat zijn de eigenschappen waarmee de consument wordt verwend met webwinkels als bol.com en Coolblue. Daar geldt immers: Voor het middaguur besteld, is de volgende dag in huis. “Dat gevoel willen wij onze relaties ook bieden,” zegt manager e-commerce Rick van de Ven van SIG Benelux, de overkoepelende organisatie van SIG Technische IsolatieSpecialist. “Elke opdracht begint met het bestellen van het benodigde materiaal,” zegt Van de Ven. “Dat is vaak een vast gamma materialen en de bron is altijd de voorraad van de groothandel. Die twee zaken hebben we bij elkaar gebracht door ons vernieuwde digitale bestelplatform aan te sluiten op ons ERP-systeem met nog een aantal extra functionaliteiten. Het voordeel is dat klanten realtime informatie krijgen. En dat zo makkelijk mogelijk en bestekgericht.”

Meer dan 5.000 artikelen Voor al zijn B2B-commerce is SIG in zee gegaan met Sana Commerce die een ruime ervaring heeft in het bouwen van B2B-webshops. “En daarmee zijn we nog een stapje verder gegaan om naadloos op de behoefte van de isolatiesector aan te sluiten. Online bestellen moet zo makkelijk zijn als het oppakken van een telefoon.” De informatie die de klant achter een inlog kan vinden, blijft niet alleen beperkt tot de voorraadpositie van de meer dan 5.000 artikelen (die inderdaad allemaal in de webshop zijn terug te vinden). “Een klant mag natuurlijk op elke manier bestellen die hem het beste uitkomt, maar het online bestellen via computer of smartphone heeft een aantal extra voordelen,” zegt Van de Ven. “Klanten die het al doen zeggen nooit meer anders te willen.”

Een klant mag natuurlijk op elke manier bestellen die hem het beste uitkomt, maar het online bestellen via computer of smartphone heeft een aantal extra voordelen.

isolatie

Offreren én bestellen Die voordelen zijn legio. Allereerst levert direct bestellen zonder tussenkomst minder ruis op: klant krijgt de juiste materialen en hoeveelheden die hij bestelt. De order wordt bovendien zonder tussenstap direct verwerkt en bevestigd. Ook is de webshop 24 uur per dag open, zeven dagen per week. De klant kan bestellen op het tijdstip dat hem het beste uitkomt, ook buiten de openingstijden van SIG. Verder voordeel is dat de klant met zijn inlog per bestelling een eigen database opbouwt waar hij later veel plezier van kan hebben. Zo kan hij, ook later in de tijd, per project zien welke

Magazineįpį DECEMBER 2016

‘Dit is perfect voor ons’

Via de homepage heeft de klant met een inlog inzicht in de voorraadpositie van circa 5.000 artikelen.

materialen hij heeft besteld. Vaak bestelde materialen krijgen bovendien een eigen plek om het bestelproces te versnellen. De inlog geeft echter ook nog een ander groot voordeel. Michel Jacobs, businessunit manager technische isolatie schuift bij het gesprek aan en zegt: “De isolatiesector telt veel verschillende typen bedrijven. We hebben met het oog op onze relaties een aantal isolatiespecifieke instrumenten ingebouwd om zowel het offreren als het bestellen te vergemakkelijken.” Zo kan de klant een projectmandje aanmaken met daarin alle materialen die hij nodig heeft voor een bepaalde klus zonder deze materialen daadwerkelijk te bestellen. Jacobs: “Zo kan er in een oogopslag nagekeken worden welke materiaalkosten per project van toepassing zijn. Dit bedrag kan eventueel worden gebruikt worden voor de offerte-opbouw. Offertegenerator Maar de functionaliteit gaat nog verder. Materiaal is één van de standaard onderdelen in het offerteproces. SIG werkt momenteel hard om achter de inlog van de klant binnenkort ruimte te scheppen voor het genereren van offertes, met naast de materiaalkosten, ook ruimte voor de klant om arbeidsloon en overige kosten in te voeren. “Zo kunnen we veel calculatiewerk uit handen nemen en komt er een complete offerte uit, gestandaardiseerd, mét eigen bedrijfslogo en bedrijfsgegevens van de klant.” In de webshop zijn tevens per klant extra accounts aan te maken voor personeelsleden zodat die zelf, eventueel met een bestellimiet of ter fiattering van een collega, materiaal kan bestellen.

isolatie

Delta Isolatie in Stellendam is een onderneming in de isolatiebranche met vier personeelsleden. 90% van het werk bevindt zich op scheepvaartgebied. Directeur Danny van den Bergh bestelt sinds augustus vorig jaar zijn materiaal online bij SIG. Hij zegt: “Ik bestel soms dagelijks, maar in ieder geval wekelijks. Gewoon zodra ik thuis kom vanaf de luie stoel met de ipad of achter de pc. Normaal doe je het telefonisch bij de inkoopdienst. Wij zijn de hele dag bezig en ik ben blij dat ik ‘s avonds de bestelling de deur uit kan doen. Je kunt ook gelijk terugkijken naar wat je in het verleden hebt besteld en wat er nog open staat. Ja, ben zeer tevreden. Niet omdat ik SIG al jaren ken, maar omdat het online bestellen gemakkelijk en gebruiksvriendelijk is. Ik zat voorheen met knippen en plakken al calculaties met hun programma te maken. Bedrijven zoals wij hebben geen eigen calculatieafdeling. Ik ben dan ook benieuwd naar hun offertegenerator. Als het veilig via het online systeem van SIG kan, is dat perfect voor ons.”

Afleverinformatie De bestellingen zijn in Waalwijk of Leiderdorp af te halen, maar afleveren op locatie kan natuurlijk ook. Ook hier bewijst de webshop zich. Jacobs: “Het is mogelijk om zelf afleveradressen in te voeren voor grote projecten, inclusief op welke locatie het materiaal bijvoorbeeld moet worden afgeleverd, de contactpersoon en diens gegevens en een routekaartje op een plant. Zo kun je kostbare tijd besparen met zoeken en wordt het materiaal precies daar afgeleverd waar je het wilt hebben.” Om het gebruiksgemak nog verder te vergroten worden álle producten bij een zoekterm op bijvoorbeeld opeenvolgende diameters bij pijpschalen en diktes bij platen op een enkele pagina gerubriceerd. Dit voorkomt extra zoeken en klikken. Van de Ven: “Dit Lazy Loading en Continuous Scrolling versnelt het zoeken bestelproces. Er is niets zo vervelend dan bij een zoekresultaat nog eens opnieuw veel tijd kwijt te zijn met zoeken naar de diameter of dikte die je nodig hebt. Het is een belangrijke functionaliteit die je pas opvalt als het er niet inzit.” De SIG-accountmanagers staan de komende weken klaar voor het geven van informatie over digitaal bestellen. Bedrijven die om een inlog verzoeken, krijgen begeleiding over alle functionaliteiten in de vernieuwde webshop.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Leidingisolatie en CUI onder de loep

CINI komt jaarlijks met aanvullingen en aanpassingen op de Internationale Richtlijn voor Industriële Isolatie. De Revisie 2017 is in oktober jl. naar alle abonnementhouders gestuurd. Centraal staat de afwerking van leidingisolatie van warme processen waarbij de procestemperatuur (medium) hoger is dan de omgevingstemperatuur. De rode draad daarbij zijn praktische en bewezen technieken die vocht buiten het isolatiesysteem houden, zoals bij een ingewerkt verticaal T-stuk.

voorheen. Zo is een nieuwe variant op de isolatie ter hoogte van een leidingondersteuning bepaald en opgenomen in het CINI Handboek. Als de beugels van een pijpsteun door de beplating steken, bij een relatief dunne isolatielaag, is er kans op inwatering. In een dergelijk geval dient de isolatie plaatselijk dikker te worden uitgevoerd om inwatering te voorkomen. Het aanbrengen van losse kapjes over de uitstekende oren, zoals dat in de praktijk nog wel een enkele keer voorkomt, wordt beschouwd als een inferieure oplossing. De isolatie ter plaatse van een flens kan worden aangebracht op de flens zelf of aan de binnenkant van de kap. Beide constructies zijn nu ook opgenomen in het nieuwste CINI Handboek.

e oorspronkelijke en later aangevulde schetsen van Tab 4 dateren alweer uit 1996 en enkele uit 1999. De noodzakelijke aanvullingen en aanpassingen zijn in recente jaren op onderdelen toegevoegd. Voor de 2017-revisie is op wens van het CINI-bestuur Tab 4 in z’n geheel tegen het licht gehouden om de industrie maximaal te kunnen dienen.

Tab 4 De eerste revisiebesprekingen gaan terug tot het najaar van 2014. De schetsen in Tab 4 ‘Warmte Isolatie’ zijn over langere periode geanalyseerd met terugkoppelingen naar de achterban. Hieruit volgde een procesbenadering. Als eerste zijn alle leidingschetsen getoetst aan de hedendaagse praktijk. Ten tweede zijn de vernieuwingen binnen de isolatiebranche, aangaande materialen, toepassing en montage verzameld en de effecten hiervan op de schetsen vastgesteld. Bijdragen en voorstellen door relaties vanuit de praktijk zijn eveneens binnen de werkgroep besproken. Dit geheel leidde uiteindelijk tot de laatste aanvullingen en aanpassingen van Tab 4. De tab zelf telt ongeveer 125 schetsen. Omdat de schetsen voor opslagtanks in 2014 nog zijn herzien, is voor Revisie 2017 de nadruk gelegd op de leidingschetsen. De overige schetsen van Tab 4, anders dan die van leidingen en opslagtanks, zijn nu in behandeling en zullen in de Revisie 2018 worden opgenomen. De schetsen van Tab 5, ‘Koude Isolatie’, zullen in de ‘Koude Commissie’ eenzelfde analyse en revisie ondergaan. Inferieure oplossing Veel schetsen in Tab 4 zijn technisch aangevuld of gewijzigd; sommige constructies zijn uitvoeriger weergegeven dan

isolatie

De gekrompen overlap bij de beplating.

Magazineįpį DECEMBER 2016

Een voorgevormd T-stuk met details om inwatering te voorkomen.

T-stuk Voor de afwerking van de isolatiesystemen zijn in Revisie 2017 de schetsen aangevuld met details van de beplating. Zo is bijvoorbeeld de ‘gekrompen overlap’ in een schets te vinden. Deze is vergelijkbaar met de kartelrand die bij puntdeksels (CINI 4.1.00.2) wordt toegepast. Tevens is de verticale T-aansluiting in verschillende varianten weergegeven. Onduidelijkheden hierover en discussies over de noodzaak van een ingewerkte bovenkant van een T-stuk behoren vanaf nu tot het verleden. Het voorkomen van inwateren is essentieel. CINI stelt daarom in de nieuwe publicatie dat de bovenzijde ‘ingewerkt’ moet zijn. Om dezelfde reden is ook het voorgevormde T-stuk opgenomen. Bij bochtstukken of bochtsegmenten is naast het puntkap T-stuk ook een ‘valse knik’ opgenomen. Kopse verbindingen van plaatschalen kunnen bestaan uit een felsnaad of een lockformer verbinding. In de schetsen zijn beide oplossingen terug te vinden. Ook bij flenskappen en kappen voor afsluiters worden beide constructies toegepast.

Bij bochtstukken of bochtsegmenten is nu naast het puntkap T-stuk ook een ‘valse knik’ opgenomen.

aan de totstandkoming van Revisie 2018 worden van harte uitgenodigd contact op te nemen met het secretariaat van CINI. Het CINI Handboek is te bestellen via www.cini.eu.

CINI bedankt de leden van de ‘Warme Commissie’ voor hun bijdrage: Wim Strookappe (Hertel), Koos Turk, Ben Becker (Akzo), Gino De Landtsheer (Borealis), Jeroen van de Drift (Bilfinger), Marcel Kuipers (Shell), Paul de Koning (NCTI) en Frans Popma (CINI). Geïnteresseerden die willen bijdragen

isolatie

Magazineįpį DECEMBER 2016

6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ 6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ 2QV SURJUDPPD 2QV SURJUDPPD

9RRUPDFKLQH 6R 6ROR 9RRUPDFKLQH 6R 6ROR

.RNHUPDFKLQH .RNHUPDFKLQH 6FKDUHQ 6FKDUHQ =HWEDQNHQ =HWEDQNHQ &RPELQDWLHPDFKLQHV &RPELQDWLHPDFKLQHV +RHNHQEXLJHUV +RHNHQEXLJHUV :DOVHQ :DOVHQ 9RRUPDFKLQHV 9RRUPDFKLQHV 3RQVPDFKLQHV 3RQVPDFKLQHV $IZLNNHOV\VWHPHQ $IZLNNHOV\VWHPHQ 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ .RNHU DINRUWPDFKLQHV .RNHU DINRUWPDFKLQHV *HEUXLNWH PDFKLQHV *HEUXLNWH PDFKLQHV

3DWHQWLHUWHV 6\VWHP 3DWHQWLHUWHV 6\VWHP

,QNO VWXIHQO $QWULHE ,QNO VWXIHQO $QWULHE

,QNO 6FKZHLIE JHO ,QNO 6FKZHLIE JHO

,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ ,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ

,QNO :DO]HQ ,QNO :DO]HQ

%H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG %H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH

6RQGHUPDVFKLQHQ 6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ 9HUWULHEV *PE+ 6W|FNDFNHUVWUDVVH 6W|FNDFNHUVWUDVVH '( %DG 6lFNLQJHQ '( %DG 6lFNLQJHQ 7HO 7HO )D[ )D[

0DFKLQHV YDQ 0DFKLQHV YDQ 6R ]LMQ ]y 6R ]LMQ ]y ( 0DLO LQIR#VR JPEK GH LQIR#VR JPEK GH ( 0DLO ,QWHUQHW ZZZ VR JPEK GH ZZZ VR JPEK GH ,QWHUQHW

Q Q **' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )' 9eebW] >WcWh 8L P_`bm[] '" +'*+ DH MWWbm_`a J$ &*', # +,+ ''' mmm$YeebW]^WcWh$db

**' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )'

gage

+ )* # *& ) '+% () +")&#**))& #& **))* * )) +" $+)*

,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ E Y *HZRRQ SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 9DQ]HOIVSUHNHQG (SZ OL[ VT

(S QHHY LLU NV\KLU [LHT VAN DER LINDEN & VELDHUIS

*UDÀ VRO LV SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 'DW VSUHHNW YDQ ]HOI *UDÀ VRO NHQW JHHQ JHZRQH SURMHFWHQ DOOHHQ NULWLVFK YDNZHUN GDW SHUIHFWLH YHUGLHQW *UDÀ VRO VSHFLDOLVWHQ ]HWWHQ WURWV KXQ KDQGWHNHQLQJ RS XZ SURMHFW 2SGUDFKWJHYHUV YDQ GLFKWELM HQ YHUDI NLH]HQ GH ]HNHUKHLG ● INDUSTRIËLE ISOLATIE YDQ *UDÀ VRO JHZRRQ YRRU SHUIHFW LVRODWLHZHUN ● CONSTRUCTIEWERK ● ASBESTVERWIJDERING ,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ LV JHVSHFLDOLVHHUG LQ ZDUPWH LVRODWLH JHOXLGLVRODWLH NRXGH LVRODWLH LVRODWLHSODDWZHUN FU\RJHQH LVRODWLH EUDQGZHUHQGH LVRODWLH HQ GRRUYRHULQJHQ ฀ ฀

=HU KLY /VLR 0ZVSH[PL ^^^ ]KOVLRPZVSH[PL US PUMV']KOVLRPZVSH[PL US =HU KLY /VLR 0ZVSH[PL ^^^ ]HUKLYOVLRPZVSH[PL US PUMV']HUKLYOVLRPZVSH[PL US

Is o l a t ie a l s t w e e de na t u u r

฀ ฀ ฀ ฀

"*+-%,$- (+%,+- -",)% (&- &!)* (,- " - %(&!+& $** - --# ##- --")**$%(+ ,+

,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ E Y 2QGHUQHPLQJVZHJ +1 $OSKHQ DDQ GHQ 5LMQ !& &- # - -# #'- --")**$%(+ ,+ -- ,), !!+-' '- - - -'' -- ,), * -' '- - # - - ' 3 111 **' "# ( , )' , ZZZ JUDÀ VRO QO 7 ) ² /LG 9,% HQ .RQLQNOLMNH 0HWDDOXQLH 3 111 **' "# ( , )' ",& ( (+ ,+ - *&- *+- ,+ --,+- !$ ,$ ,,$ )(+% ,)% +)

Go for maximal performance with minimal weight

NEW GENERATION SEAROX Lightest stone wool solutions for marine and offshore Are you up in the air about how to reduce your energy consumption while increasing your performance? ROCKWOOL Technical Insulation has the solution. Built on our expertise in the shipbuilding and offshore industry, we introduce the SeaRox FB 6000 range: the lightest stone wool insulation available for A-class fire division. This new generation SeaRox solutions combines all fire safe, acoustic and thermal insulation qualities of stone wool with an exceptional low weight: 40% weight saving on insulation provides an increased fl exibility for designers and it reduces your energy and fuel consumption. And that’s good for the environment! Check rockwool-searox.com and discover that less can deliver more in marine and offshore.