အလင္းအိမ္မဂၢဇင္း အတြဲ (၇) အမွတ္ (၁)

Page 1

1

jrefrmouU&mZf 13&6 / wydk@wGJv

2006 ckESpf/ {+yDv wGifpwifxkwfa0onf? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7) trSwf(1)

1


1

jrefrmou❯✍✎✏✑ ✒✓✍✔ ✕ ✖✗✘✙✚✖✛✜✢

2006 ckESpf/ {✰✗✣✢ ✖✛✤✑✥✖✤✑✦✙✖✧✑ ★✩✪✑✫ tvif;tdrfr*⑦ ✁✂✄ ☎✆✝✞✟✠✡ ☎☛☞✆✂✟✌✡

1


2

rmwdum tvif;tdrpf um;

4

uAsm t

✿ ❀

olom&Sv d #if atmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef; trSm;ESifhtrSef vGwv f yfaompdwf trSwo f nm tarSmif wdu k f ❄ ❄ ❄ ❄

AdkvfcsKyfatmifqef; wifr;kd &J+ird ;f armif=unfom (awmifwiG ;f ) atmif=unfopf armif,pk ed f (Oya') azwifne$ @f (acsmuf) armifomcsdK [Hom0wD OD;0if;wif q&mawmfO;D aZmwdu armifri_d ;f vGif (tif;0) urmykvJ

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

apmrif;a0/ atmifarmf vl}u;D rif;

18

umwGe;f tifwmeufrS umwGe;f rsm;

Advk cf sKyfatmifqef; ESpf 100 jynfh armfueG ;f pmrsufEmS Adv k cf sKyaf tmifqef; b0jzpfpOfae@pGrJ sm;

21

Advk cf sKyfatmifqef;. pmayvuf&mrsm; AdkvfcsKyfatmifqef; udkatmifqef; armifatmifqef; armifatmifqef; armifatmifqef; ocifatmifqef; ocifatmifqef;

ud, k w f ikd af &;tw u|eyf nmESio hf cifynm ausmif;om;0wW&m; avmu0d[m trsKd ;om;pdw"f gwq f ikd &f m.... EdkifiHa&;trsdK;rsdK; Armhvw G v f yfa&;ta&;awmfykH ❑ ❅ ❇ ❆ ❉ ❈

2

tvif;tdrfr* ✬

✳ ✴

✳ ✯

24 36 41 45 48 52 67


3

urBmppf ESihf Arm oHCmawmfw@kd . wm0ef0wW&m;

ocifatmifqef; AdkvfcsKyfatmifqef;

75 82

'*kew f m&m armifxif armifqef;=u,f (bmomjyef) armifxif vlxpk ed 0f if;

84 91 99 103 126

{rif;,OfESifhxufacgifvif;

131

0if;xGÉfaZmf a'guw f m&efrsKd ;odr;f bdb k v kd ef;pif &J+ird ;f cif+idrf;opf armifomcsdK

137 142 146 149 152 158

AdkvfcsKyfatmifqef; rif;udkEdkif

161 166

oef;0if;vd_if

178

olwkd ah jymwJh Advk cf sKyfatmifqef; atmifqef; (od@k ) t&dik ;f ArmhEdkifiHa&;okcrdef OD;EkajymwJhAdkvfcsKyfatmifqef; Armhatmifqef; pHjyKpmeJ@ pHjyvl

ordik ;f qdik &f m okw/ &o yifvakH e@pGrJ sm;

Edik if aH &; okw/ &o 2008 zG@J pnf;yHjk yifqifa&;wdu k yf J.G ... "g;wef;vef;ESifhoef;ig;q,fausmf.... udik ;f aeqJayguyf if}u;D acwf.... b,fou l +l y;D xlay;Edik rf mS vJ tdr=f uufawGu rcGycf si=f uawmhb;l

acwfpum; ppfwyf[m Edik if &H @J tapcHjzpf&r,f vufyu kd =f unfv h @kd b,f&rvJAsm

❱ ❱ ❱ ❱

0w

❲ ❼ ❳ ❩ ❨

vla&;wJh acG;0w ❜ ❬ ❭ ❬❪ ❫ ❴ ❵ ❛ ❝ ❴ ❞ ❵ ❡ ❢ ❵

&ke;f xGucf &hJ aom jrefrmjynf

tvif;tdrf r*~Zif;rS xkwaf 0+y;D aompmtkyrf sm;

185 tvif;tdrfr* ❊

▲ ▼

P

❏ ❘

▲ ❍

3


4

tvif;tdrfpum; tm;vH;k r*Fvmyg? 2015 [m t&Sed t f [keaf umif;aumif;jzifh a&$@vsm;aeyg+y?D xdk@twl tvif;tdrfonfvnf; qufvufcsDwufaeqJyg? tvif;tdrf. &yfwnfcsuf raysmuf wnfwchH ikd +f raJ eqJyg? 2015 ckEpS f azaz:0g&v D (13) &ufae@[m u|Eykf w f @kd jynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmf }u;D . vGwv f yfa&;zcif/ Edik if aH &;Adou k m Adv k cf sKyaf tmifqef;. ESpf 100 jynfh arG;ae@vnf; jzpfonf? OD;atmifqef; (ac: ) AdkvfcsKyfatmifqef;onf jynfaxmifpkom; tm;vHk;u todtrSwjf yK ol&aJ umif; tmZmenf acgi;f aqmifjzpfonf? wdik ;f jynfEiS hf vlrsKd ; tusKd ; twGuf Om%ftajrSmftjrif}uD;pGm awG;awm }uHq rdef@=um;cJhr_rsm;onf trSefw&m; rsm;pGmjzifh aus;Zl;}u;D rm;vS.? arwWm/ apwem/ opPm/ &d;k om;r_/ ud, k u f siw hf &m; aumif;rGef r_wdk@. jy,k'fyif jzpfonf? xdkt&mwdk@. pHjyyk*~dKvfonf AdkvfcsKyfatmifqef; (ac: ) OD;atmifqef; yifjzpfonf? u|Eykf w f @kd Edik if o H nf vlrsKd ;aygi;f pH/k bmomaygi;f pHEk iS hf aexdik /f &yfwnf ae=u&aom jynfaxmifpEk ikd if jH zpfonf? xd@k a=umifh ta&miftaoG;u pHv k . S ? ud, k yf ikd f ,Ofaus;r_jzifh vSy wifw h ,f.? wef;wlnrD # vGwv f yfrr_ sm;jzifh csppf &m toGiaf qmif.? xdt k &mrsm; aysmuf&S ysupf ;D aeonfum; ESpaf ygi;f ajrmufrsm;pGm &Scd +hJ yjD zpfonf? twW/ rme/ &ufpuf &dik ;f pdik ;f r_rsm;u xdt k &mrsm;udk zsuq f ;D cJ+h y;D +yjD zpfonf?

4

tvif;tdrfr* ❣

♠ ♥

q

r

s

♠ ❥

r


5

vlom;wd@k . vGwv f yfr/_ wef;wlrw _ @kd onfum; arG;&myg tcGit hf a&;yif jzpfonf? xdt k &mrsm; ysupf ;D / aysmuf&/S uG,af ysmufc@J &jcif; ta=umif;onfum; tm%m&Sipf epf a=umifyh ifjzpfonf? xdpk epfa=umifyh if zdEydS rf /_ rw&m;r_/ aumufusprf /_ &ufpuf&ikd ;f pdik ;f r_rsm; onf &Sio f ef}u;D xGm; cdik +f rv J mcJ&h onf? vlukd vl[yk if rowfrw S Ef ikd =f uawmhay? xd@k a=umifh wGe;f vSef ykeu f ef tHwrk r_ sm; ay:ayguv f m&onf? qef@usif ay;qyf r_rsm; jzpfvm&onf? Tonfum; vuf&dS jynfaxmifpjk refrmEdik if . H jzpfay:cHpm; ae&r_yif jzpfonf? tz Adv k cf sKyaf tmifqef;. pum;onfum; rSeu f efveG ;f vS.? "wef;wl/ nDwl rjzpfor# umvywfv;kH 'Dwikd ;f jynf}u;D [m vGwv f yfw,fqakd yr,fh [dv k @l jrifwt hJ cgrmS rsuEf mS csKd aoG;&/ 'Dv@l jrifwt hJ cg rsuEf mS csKd aoG;&eJ@ zmonfvkd Edik if rH sKd ; jzpfaerSmyJqw kd m cifAsm;wd@k twdtvif; em;vnfxm;apcsiw f ,f?" tm%m&SifrSefor# usqHk;ap&rnf? tvif;tdrf&Jabmfrsm;

tvif;tdrfr* ✇

⑥ ⑧

⑤ ❸

⑥ ③

5


6

tEkid rf cH igt h m; zH;k v$r;f xm;aom vuG,o f ef;acgif TtarSmiftwGi;f rSaeI tEkid rf cH t&SKH ;ray;wwfaom ig.pdw"f gwu f kd zefw;D ay;onfh ewfo=d um;wk@d tm; ig aus;Zl;wif.? avmu"Hw&m;wd@k . &ufpuf=urf;=uKwaf om vufcyk w f iG ;f od@k usa&mufae&jim;aomfvnf; igum; rwkev f KS yf ridak =u;G uHw&m;. &ku d yf w k jf cif; 'g%cf suw f @dk a=umifh ig. OD;acgi;f onf aoG;oHw@kd jzifh &J&eJ . D nGwu f m; rnGwf Tavmba'gowd@k }u;D pk;d &mXme. tjcm;rJYh um; aojcif;w&m;onf iHv h ifv h su&f . dS ? od@k aomf igt h m;rwkev f KS yo f nfuakd wGŒ&tH?h aemifuv dk nf; b,fawmhrS ra=umufonfukd awGŒ&tH?h ok*wdo@kd oGm;&mwHcg;0onf rnfrsS usO;f ajrmif;onfjzpfap ,rrif;. acG;a&yk&ydu k Yf igt h jypfw@dk udk rnfrsS yif rsm;pGm rSwo f m;xm;onfjzpfap igum;*&krjyK igomvSsif igu h . H t&Sio f cifjzpfI igomvSsif igph w d . f t}u;D tuJjzpfownf;?

Akv d cf sKyfatmifqef; (1936 ckESpf tdk;a0r*~Zif; twGJ 6 trSwf 1) (William Ernest Henley

6

tvif;tdrfr* ❻

➂ ➃

➂ ❿

. Invictus uAsmudk AdkvfcsKyfatmifqef; bmomjyefonf)


7

olom&SdvSsif.... olom&SdvSsif.... ol.Edik if H / =urRmuHukd pDrv H rd rhf nf / zefw;D rnf[k jynfow l ikd ;f u / ,H=k unf=u. ? olom&SdvSsif.... ol.jynfzGm; / qif;&Jom;wdkŒ 0wfpm;aer_ / use;f rmr_EiS hf odrw _ ufr_ / ,Ofaus;r_ukd *¶kpu kd rf nf / apmifah ¶Smufrnf[k jynfow l ikd ;f u / ,H=k unf=u. ? olom&SdvSsif.... ol.Om%fprG ;f / ud, k t f pGr;f onf ol0rf;olŒcg; / olŒr,m;ESihf olŒtwGuaf y / r[kwaf vbJ olaexdik o f nf / olwikd ;f jynfwu G f olŒ jynfae&m / olŒurBmwGuf arwWm"gwcf H / tyifoefvsuf tm;rmefxw k rf nf / OD;aqmifrnf[k jynfow l ikd ;f u / ,H=k unf=u. ? olom&SdvSsif.... ol.jynftm; / usL;apmfum;u tom;taoG; / oufpaw;vsuf jynfa&;aqmifrnf / umuG,rf nf[k jynfow l ikd ;f u / ,H=k unf=u. ?

olomvSsif.... ol.jynfwGif; / waoG;csif; ppfcif;onfhyGJ / +yD;jywfpJzdkŒ vufwv JG ufcsw d f / nDaemifpw d jf zifh yGw J w d af prnf / ajz¶Si;f rnf[k jynfow l ikd ;f u ,H=k unf=u. ? t¶k%w f ufwiG f / wdu k yf 0JG ifcu kd f olvsS iu f sq;kH / wpfjynfv;kH u ,lusK;H r& jzpfc&hJ vnf; olu a¶SŒaqmif / rD;wefaqmifonf xGe;f ajymifaebd / vif;wke;f &SI d ol.ud, k pf m; / olŒpdwx f m;u nGe=f um;vdrrhf nf / acgi;f aqmifrnf[k jynfow l ikd ;f u / ,H=k unf=u. ?

wifrdk; tvif;tdrfr* ➋

➑ ➒

➐ ↔

➑ ➎

7


8

atmifqef; xdefvif;..... armif .... ukd ..... ocif ..... Akv d cf sKyf ..... OD; ..... ................/ +ynfaxmifp+k refrmEkid if aH wmf . tz / tJh'g vl wpfa,muf &J h &Sio f ef cJw h hJ 32 ESpf wm b0 orkid ;f ?

&J+idrf; ( atmifqef; ESpf 100 +ynfh txdrf;trSwf )

8

tvif;tdrfr* ➛

➡ ➢

➡ ➞


9

Akv d cf sKyfatmifqef; aow,f raobl; &Siw f ,f xyf+y;D &Siw f ,f xyfxyf+y;D &Siw f ,f xyfxyf+y;D awmh &Siw f ,f b,fawmhrS raobl;?

armif=unfom ( awmifwiG ;f ) (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS) tvif;tdrfr* ➭

➺ ➻

➸ ➪

➺ ➳

9


10

Akv d cf sKyfatmifqef; AkdvfcsKyfatmifqef;u ol &h ifbwfeJ h vlxu k dk uAsma&;zGJ w h ,f ? vlxu k ol &h ifbwf eJ h Akv d cf sKyaf tmifqef;ukd uAsma&;zGJ w h ,f ? aemifvm aemifom;u tJ'h D uAsm ukd ykc;Hk xrf; oH+yKd i&f w G q f w dk ,f ?

atmif=unfopf (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS)

10

tvif;tdrfr* ➘

✃ ❐

Ï

Ð

Ñ

✃ ➬

Ò

Ï


11

Akv d cf sKyfatmifqef; Akv d cf sKyaf tmifqef; [m tEkynmqefwhJ Ekid if aH &; okcrdef wpfa,mufyJ ?

armif,pk ed f ( Oya' ) (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS)

tvif;tdrfr* Ó

Ô

Õ

Ö

×

Ø

Ù Ú

Û

Ü

Ý

Þ

Ø ß

à

Ù Ö

Ü

á

Þ

11


12

Akv d cf sKyfatmifqef; +refrm+ynfrmS ( emrnfryg&if ) Akv d cf sKyf uawmh wpfa,mufyJ &Sw d ,f ?

azwifnGef h ( acsmuf ) (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS)

12

tvif;tdrfr* â

ã

ä

å

æ

ç

è é

ê

ë

ì

í

ç

î

ï

è å

ë

ð

í


13

Akv d cf sKyfatmifqef; +ynfwefwhJ ywW+rm; qkw d m ewfarmufom; ukad tmifqef;yg? 'gudk aysmuf&aS tmif vkycf w hJ m aomu Zmwf0ifcef;&J h tpaygh?

armifomcsdK (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS)

tvif;tdrfr* ñ

ò

ó

ô

õ

ö

÷ ø

ù

ú

û

ü

ö ý

þ

÷ ô

ú

ÿ

ü

13


14

trSm;eJ@trSef trSm; eJ h trSef ukd cG+J cm; Ekid yf gap? trSeb f ufu &yfwnf Ekid yf gap? trSm;ukd wGe;f vSef Ekid =f uygap?

[Hom0wD OD;0if;wif ( 1930 - 2014 )

14

tvif;tdrfr*⑦ ✁✂✄ ☎✆✝✞✟✠✡ ☎☛☞✆✂✟✌✡


15

vGwfvyfaompdwf a=umufaewm&J h [kb d ufrmS vGwv f yfrKS &Sw d ,f? ?

q&mawmfOD;aZmwdu (vGwv f yfaompdwf pmtkyrf )S

tvif;tdrfr* ✍

✔ ✕

✓ ✚

✔ ✑

15


16

trSwfonm qkyw f @J vufo;D jznf+yD;+yDyJ xm;ygawmh.... urf;vmwJ@vuf ESKwq f ufz@kd &m ol@vufz0g;rSm igh yg;&m}uD;rysufao;?

armifrd_if;vGif(tif;0) (&eH@opf 2013 *sLvdkif)

16

tvif;tdrfr* ✢

★ ✩

★ ✥


17

tarSmif....wdkuf taz:qdkvdk@ yuwd yde;f ydwf tarSmif....? ud, k &hf ifcek o f eH @J ud, k 0hf ifav xGuaf vr# ,J, h hJ uav;....toH? teH@toufawGu aojcif;w&m;udk o,faqmifvm ydk;r$m;rsm; avmufrsm; ppfacG; zdeyf ajcoHrsm;....? ud, k chf EH ikd &f nfe@J ud, k ef @J ud, k &hf yfwnfcsuef @J ud, k ef @J r&_waf xG;bl;....&d;k &Si;f w,f? b0rSm ud, k , hf =kH unfcsuef @J ud, k w f ikd f vif;vufaezd@k yJ.... tJ'D tvif;eJ@ vl@tjzpfuk.d ... jyefvnfarG;zGm;apcJw h ,f?

urmykvJ 23/ 6/ 2014 (0efcHcsuf? ? q&m *gr%d&J@ ",rrif; O,smOfodk@ tvnfa&mufjcif;" pmtkyfudk cHpm;a&;zGJ@w,f?)

tvif;tdrfr* ✱

✷ ✸

✶ ✽

✷ ✴

17


18

tifwmeufrS umwGef;rsm;

18

tvif;tdrfr* ❀

❆ ❇

❆ ❃


19

tifwmeufrS umwGef;rsm;

tvif;tdrfr* ❏

P ◗

❖ ❱

P ▼

19


20

20

tvif;tdrfr* ❨

❴ ❵

❴ ❭


21

AdkvfcsKyfatmifqef;. b0jzpfpOfae@pGJrsm; AkdvfcsKyfatmifqef; (1915 - 1947) 1915 - azazmf0g&v D 13 &uf (1276 ckEpS /f waygi;f vqef; 1 &uf) paeae@wGif zGm;jrifonf? olŒuGserf cHvo dk l OD;rif;a&mif . ajr;jzpfonf? ewfarmuf+rKd Œae a&SŒae}u;D tz OD;zm/ trd a':pkwkd@. om;axG; jzpfonf? i,f rnf "xdefvif;" [kac:I tpfukd "atmifoef;" trnfEiS fh vku d &f ef "atmifqef;" [k ac:wGif trnf wyfay;cJo h nf? 1922 - touf 7 ESpw f iG f ewfarmuf+rKd Œ q&mawmf OD;aombdwausmif;wGif aecJh onf?

1928 - touf 13 ESpw f iG f a&eHacsmif;+rKd Œ/ trsK;d om; txufwef;ausmif;ok@d ajymif;I aecJo h nf? 1932 - a&eHacsmif;+rKd Œ / trsK;d om; txuf wef;ausmif;rS 10 wef; pmar;yJG atmif+y;D &efuek f wuUov dk o f @dk a&mufonf? 1935 - 36 - &efuek w f uUov dk f ausmif;om; or*~ tr_aqmif tzJŒG 0ifEiS fh tk;d a0 r*~Zif; t,f'w D m tjzpf aqmif&u G f onf? xko d @dk aqmif&u G af epOf tk;d a0 r*~Zif;wGif yg&adS om The Hell - Hound at Large "acG;o&rf;}u;D vGwaf eonf" aqmif;yg;a&;ol ukd xkwaf zmf rajymI wuUov dk f ausmif;rS xkwyf ,fjcif; cH&onf? 1937 - 0dZm… wef; atmifjrifonf? tvif;tdrfr* ❤

♥ ♦

q

r

s

♠ t

♥ ❦

q

s

21


22

1937 - &efuek f wuUov dk f yJc;l aqmif o[m,ESipfh mzwftoif; OuUÏtjzpf aqmif &Guo f nf? 1937 - 38 - wuUov dk f or*~ 'kw, d OuUÏ tjzpf aqmif&u G o f nf? ArmEkid if H vk;H qkid &f m ausmif;om;rsm; or*~OuUÏ tjzpf aqmif&u G o f nf? 1938 - ukad tmifqef; acgi;f aqmifaom ausmif;om; uk, d pf m;vS,t f zJŒG tdE, dN jynfo@dk oGm;cJo h nf? ArmEkid if v H ;Hk qkid &f m ausmif;om; rsm;or*~ OuUÏ tjzpf rS Ekwx f u G o f nf? yxrqk;H ausmif;om; uk, d pf m;vS,/f wuUov dk af umifp0D if tjzpf wifajrmS ufjcif; cH&onf? wkd@Arm tpnf;t¶kH; taxGaxG twGif;a&;rSL; tjzpfaqmif&Gufonf? 1300 jynhf ta&;awmfyu Hk dk tm;ay;ulno D nf? 1939 - armfv+rKd i+f rKd Œ Y usi;f yaom wk@d Arm tpnf;t¶k;H nDvmcHwiG f ppftwGi;f Y +Aw d o d sS udk rulpwrf; tqkw d ifonf? 1940 - [oFmw c¶kid 0f ef rpPwmaZAD;,m; u qkawmfaiG ig;usyjf zihf ocif atmifqef;tm; zrf;0&rf; xkwo f nf? 0&rf;qkaiGrmS vlxak cgi;f aqmif wpfO;D ukd apmfum;jcif; jzpfI wpfjynfv;Hk u ¶_wcf sonf? 1940 - 0&rf;ajy;ae &pOf wuUov dk f aumifp0D if vl}u;D tjzpfrS Ekwx f u G o f nf? Armh vGwfvyfa&; twGuf EkdifiHjcm; tultnD &Sm&ef ocifjrwkd@ESihftwl "jynfolŒ ta&;awmfykHygwD" ukd zJGŒpnf;cJhonf? jynfyawmfvSefa&; tzJGŒ acgif;aqmiftjzpf ocifatmifqef; u wm0ef,I l jynfwiG ;f awmf vSeaf &;acgi;f aqmif tjzpf ocifjru wm0ef,o l nf? 1940 - =o*kwv f 8 &ufae@wGif [kid v f D trnf&adS om oabFmjzihf ta&SŒok@d vSsKŒd 0Supf mG xGucf o hJ nf? *syefjynfo@dk a&muf&o dS nf? 1941 - Armhvw G v f yfa&; twGuf pDru H ed ;f wpfck Akv d cf sKyaf tmifqef; uk, d w f idk f a&;qJcG o hJ nf? rwfv 3 &ufae@wGif oGm;wk wyfum ¶kyzf suv f suf jrefrmEkid if o H @dk acwW jyefvmonf? rsK;d cspf vli,frsm;ukd pnf;¶k;H pkaqmif;+y;D *syefjynf ok@d ac:aqmifomG ;cJh onf? 1941 - [kid ef efu|e;f Y &Jabmfo;Hk usyd u f dk acgi;f aqmifI ppfynm oif=um;cJo h nf? 1941 - 'DZifbmv 26 &ufae@wGif ,k;d ',m;jynf/ befaumuf +rKd Œ Y &Jabmf ok;H usyd Ef iS t fh wl Armh vGwv f yfa&; wyfrawmf bDtidk af t ukd zJŒG pnf;cJo h nf? &Jabmf ok;H usyd f vufarmif; aoG;azmufI aoG;aomufc=hJ uonf? Armh vGwv f yfa&; wyfrawmf zJŒG pnf; onht f cg Akv d cf sKyaf tmifqef;onf Akv d af wZ trnfudk cH,o l nf? 1942 - ESpOf ;D ykid ;f wGif *syefwyf rsm;ESifh yl;aygi;f um Akv d af wZ acgi;f aqmifaom Armh vGwv f yfa&; wyfrawmfonf jrefrmEkid if u H dk csw D ufwu dk cf u dk cf o hJ nf? 1942 - rwfv 8 &ufae@wGif Akv d cf sKyaf tmifqef; OD;aqmifaom bDtidk af t 22

tvif;tdrfr* ✇

⑥ ⑧

⑥ ③


23

wyfrawmf}u;D onf bDtidk af t tvHudk v$ix fh l um &efuek +f rKd Œu k dk odr;f yku d f onf? 1942 - Zlvidk v f wGif Akv d rf LS ;}u;D &mxl;jzihf Armh umuG,af &; wyfrawmf ppfaoem ywd tjzpf aqmif&u G o f nf? 1942 - pufwifbmv 6 &uf ae@wGif a':cif=unfEiS fh vufxyfco hJ nf? 1943 - rwfv 17 &ufae@wGif a'guw f m barmf/ a'guw f m odr;f armif/ ocifjr wk@d ESifh twl Armhvw G v f yfa&; twGuaf qG;aEG;&ef *syefjynfo@dk oGm;a&mufco hJ nf? 1943 - rwfv 22 &ufae@ wGif *syef bk&if. qkwq H yd f cs;D jriS jfh cif; cH&onf? 1943 - =o*kwv f 1 &ufae@wGif a'guw f mbarmf tpk;d &tzJŒG Y ppf0ef}u;D tjzpf aqmif&u G o f nf? 1943 - tdE, dN jynf&dS r[mrdwf ppfXmecsKyEf iS fh vSsKŒd 0Supf mG qufo, G o f nf? 1944 - =o*kwv f wGif zufqpf wku d zf suf a&; jynfoŒl vGwv f yfa&; tzJŒG csKy}f u;D ukd vSsKŒd 0Supf mG zJŒG pnf;cJo h nf? 1944 - pufwifbmv 4 &ufae@wGif &efuek +f rKd Œ Y *syef bk&if. qkwq H yd f xyfrH cs;D jriS jfh cif; cH&onf? 1945 - rwfv 17 &ufae@wGif &efou l dk wku d cf u dk &f ef twGuf wyfrawmfudk OD;aqmifI ppfajrjyifo@dk xGucf o hJ nf? rwfv 27 &uf ae@wGif zufqpf*syefudk awmfveS o f nf? 1945 - =o*kwv f 19 &ufae@wGif aeol&ed f tpnf;ta0;}u;D Y obmywd tjzpf aqmif&u G I f Armh vGwv f yfa&;ukd awmif;qko d nf? 1946 - Zefe0g&v D wGif a&$w*d t Hk v,f ypP,YH usi;f yaom jynfv;Hk u|wf zqyv nDvmcHudk OD;pD;onf? 1946 - pufwifbmvwGif tpk;d & tr_xrf;rsm;ukd oydwaf rSmufapum +Aw d o d sS tpk;d &tay: tefwo k nf? 1946 - pufwifbmv 26 &ufae@wGif bk&ifc. H tr_aqmifaumifpYD 'kw, d obmywdtjzpf &mxl;vufco H nf? 1947 - Zefe0g&v D wGif jrefrmEkid if . H uk, d pf m;vS,t f zJŒG ukd OD;pD;um t*Fvefjynf vef'ef+rKd Œ Y atmifqef; - tufwvD pmcsKyf csKyq f o dk nf? 1947 - Zlvidk v f 13 &ufae@wGif +rKd Œawmf cef;rY ta&;}u;D qk;H aom rde@f cGe;f jru G f =um;onf? (Trde@f cGe;f rSm Akv d cf sKyaf emufq;Hk jru G =f um;cJah om rde@f cGe;f jzpf onf?) 1947 - Zlvidk v f 19 &uf paeae@ eHeuf 10 em&D 37 rdepfwiG f e,fcsŒJ vufyg;ap vlrorm wkd@. vkyf=uHjcif;ukd cH&onf? ZeD; a':cif=unfESihf om;atmifqef;OD;/ atmifqef;vif; (uG,v f eG )f ESifh orD; atmifqef;pk=unf wk@d usecf o hJ nf? tvif;tdrfr* ❻

➁ ➂

➀ ➇

➁ ❾

23


24

AdkvfcsKyfatmifqef;. udk,fwdkifa&; twˆKy`wWd Adv k cf sKyfatmifqef;

tcef;( 1 ) Zmwdajrvwf [k ac:aom Armjynf. tylyikd ;f Zkef jzpfaom rauG;pD&ifp/k ,ck a&eHacsmif; c¶dik t f wGi;f ysO;f rem;/ ausmufyef;awmif; &xm;vrf; wpf0ufcef@ wGif tylyikd ;f Zkeu f ek ;f ajrjyifrsm; jzpfaom ESr;f /yEJ iS q fh rD sm; xGuI f ukeaf &mif;uke0f ,f tawmf wGiu f s,f aom +rKd Œuav; wpf+rKd Œ &Sad vonf? rD;&xm; blwm¶Hk teD;tem;wGif rD;&xm; bufrS aqmufxm;aom tdrw f ef;vsm;rsm;ESifh yGpJ m;ukeo f nf qdik rf sm; tenf;i,f &Sad vonf? 24

tvif;tdrfr* ➊

➐ ➑

➐ ➍


25

blwm. 0J,m ywfvnf wk@d wGif ajryJ ESr;f cif; wd@k &Sad vonf? xk, d mcif;rsm;rS ausmv f eG I f ta&SŒpl;pl;od@k =unhv f sS if a&;a&; xifaom awmifwef;rsm;udk aemufu cHum awm&ausmif; ESifh urRÏmef; xkid o f w l @kd . *lv% kd rf sm;udk awGŒEkid af yonf? xk*d . l taemufajrmuf ,Ge;f udu k af v;&mcef@ ay:Y "aygi;f uke;f "(od@k r[kw)f e-usm;ul; ac:aom tdraf jcwpf&m cef@&Sd &Gmuav; &Sad vonf? ,if;acsmif; [k ac:aom oJacsmif;}u;D . wpfzufurf; (taemuf bufurf;) Yum; ,mcif;/ v,fuGif;jyifrsm;ESihf O,smOf tcsKdŒudk awGŒ&ayonf? xkdrS vGefvSsif awmifuek ;f usus ae&mwGif ta&SŒbufrS wmajrmif; cHxm;aom tdraf jc (200) cef@&Sd &Gm wpf&mG &Sad vonf? &Gm. ajrmufbufwiG f uyfvsuf (a&S; vl}u;D rsm; ajymovd)k avmu"mwf jrefrm txufwef; oifbkef;}uD;ausmif; wpfausmif; &Sdavonf? xdkrS ,mwpfcif; tvGew f iG f (5)&uf wpfaps;zGi&fh m aps;ydik ;f &Sad vonf? xkrd v S eG v f sS if ykvyd f *gww f ef;vsm; rsm; &Sdavonf? xkdteD;wGif pmwdkuf &Sdavonf? xdk pmwdkufudk taemufajrmuf apmif;apmif; rvSr;f rurf; wGif tdraf jc (150)cef@ &Gmwpf&mG &Sjd yefavonf? pmwdu k Ef iS fh a&SŒwnhw f nhf aywpf&m ESifh ajrwvif; ajymifajymif udk ausmv f eG I f udkuf (100) cef@ tuGmwGif bkef;}uD;ausmif; wpfausmif;ESihf uyfI +rdKŒtkyf &Sdonf? xdb k ek ;f }u;D ausmif; ESiq fh ufI axmihrf eS f (Right angle) usum (15) ay cef@jrihaf om tkwfwHwdkif;}uD; av;zuf av;wef +cH&Hvsuf apwDi,frsm; tv,fwGif a&$a&mif wajymifajymif awmuf aeaom apwDawmf}uD; wpfqlESihf oyf&yfcrf;em;aom Z&yf/ wefaqmif;/ ausmufuek ;f rsm; &Sad vonf? xkrd S ajrmufbuf rvSr;f rurf; wGiu f m; tdraf jc (100) ausmf &Gmwpf&mG &Sjd yefavonf? xk&d mG rsm; teuf &Gm}u;D ozG,f tdraf ygi;f trsm;qH;k ESifh qdik u f EMm; tawmftwef &SI d pma&;/ pmcs/D +rKd Œtky/f a&SŒae/ ukeo f nfrsm; ae=uaom &Gmum; qdck +hJ y;D onhf oJacsmif;}u;D taemufbuf urf; awmifuek ;f ay:wGif wnfvsuf &Sad om &Gmyif jzpfavonf? xk&d mG udk ewfarmuf [lI vnf;aumif;/ awmif&mG [lI vnf;aumif; ac:=u avonf? xk&d mG udo k rdik ;f pm t&um; yDV, d uQrif; wnfaxmif oGm;onf[k qdak vonf? od@k aomf u|eaf wmf. ab; rSww f rf; t&um; yk*aH cwf taemf&xmrif;apm tcsed t f cg avmuf wGif xk&d mG udk pwif wnfaxmifco hJ nf [k rSwo f m; zl;onf? xk&d mG . ajrmufbuf pGef;Y wpf&GmvHk;&Sd tdrf0dkif;rsm; teuftus,fqHk; tdrf0dkif;}uD; xJwGif {&mr tdrf}uD; &Sad vonf? rlvu qifwpf&yfcef@ 0ifEidk af tmif jrihI f taqmifaygi;f rsm;pGm &Sad omfvnf; xkt d cgu tawmif (8) awmif cef@rSsom &Sad wmhonf? tdrt f jrihrf mS vnf; (3) aycGcJ ef@om &Sad wmhonf? xkt d rd }f u;D um; a&S;jrefrmrif; vufxufu ewfarmuf+rKd Œ/ +rKd Œol}u;D tdryf if jzpfavonf? ,ckum; tdrf r&Sad wmh+y?D xdt k rd af emuf az;aqmifi,fwiG f u|Eykf t f m; zGm;jrif tvif;tdrfr* ➙

➠ ➡

➟ ➧

➠ ➝

25


26

cJah vonf? u|efawmhfudk arG;zGm;pOf tcgu u|efawmfwdk@ ewfarmufodk@ rD;&xm;vrf; rayguaf o;? od@k aomf &nf&, G cf suu f m; xm;+y;D jzpf avonf? ,cktcg uJo h @kd tenf;i,frsS +rKd Œ rqefbJ awm&Gmpk}u;D wpf&mG rSsom jzpfavonf? eHeuf naecif;rsm;wGif cavmufoH wa'giaf 'gi/f ae@v,f ae@cif;rsm; wGif &ufuef;oH wjciG jf ciG f ESifh =um;&wke;f yif &Sad vonf? tcsed u f m; (1915) ck/ azazmf0g&v D jzpfI yxr urBmppf}u;D . 'kw, d ESpx f J wGif jzpfayonf? xd k t csd e f xd k t cgum; *smreD o nf a&ik w f o abF m rsm;jzih f +Ad w d o S s a&wyf w d k @ tm; t}uD;tus,f 'kuQay;aeonhf tcsdeftcg jzpfavonf? taemuf ppfrsufESmjyif[k ac:aomjyifopfESihf *smreDwdk@ ppfcif;&m rsufESmYum; yxrt}udrf wdkufyGJ}uD;rsm; rSm r+y;D rqH;k Edik af om aomifrwif a&rus a&SŒrwd;k aemufrqkwf tajctaeyif &Sad vonf? ta&SŒrsuEf mS jyif [kac:aom ¶k&mS ;ppfcif;&m rsuEf mS rSmum; rql;&d&mESifh 0gZepfZl ppfy}JG u;D rsm; jzpfymG ;vsuf &S=d uavonf? xkEd pS f azazmf0g&v D (13) &uf/ (1276) ck/ waygi;f vqef; (1) &uf/ paeae@ eHeuf vif;tm;}u;D tcsed w f iG f u|eaf wmfonf vlŒ jynfo@kd yxrqH;k a&muf&dS vmcJ&h ayonf? azazmf0g&v D (13) &ufae@ um; emrnfausmf euQwaf A'if q&m}u;D uD¶. kd ajym=um;csuf t& qdv k sS if wdik ;f jynfwpfjynf . tpd;k &xD;eef; wd@k udk +zKd zsuEf ikd pf rG ;f aom olrsm;udk arG;zGm; wwfaom Zmwm [k a[mxm; avonf? xkad e@wGif arG;zGm;aom u|eaf wmfrmS olyek af vmif; uav; jzpfonfukd xkt d cgu rnforl sS xl;xl;jcm;jcm; xnho f iG ;f pOf;pm;jcif; rjyKc=hJ uacs? u|eaf wmf arG;zGm;onf ESifh ywfoufI u|eaf wmf. ZmwmtrnfrmS (xdev f if;) jzpfavonf? od@k aomf u|eaf wmht f xuf tpfukd udak tmifoef; ESifh emrnfvu kd af tmif atmifqef; [k ac:wGif cJah vonf? arG;zGm;pOfu u|eaf wmf rxl;qef;vS aomfvnf; xdik Ef idk f xEkid af om uav;b0rS pI useG af wmfonf xl;jcm;cJo h nf? *Gusco hJ l jzpfco hJ nf? u|eaf wmf i,fi,fwkef;u awmfawmfESihf pum;rajymwwf &um;? vl}uD;rdbrsm;rSm qGHŒtIyif aeovm;[k pd;k &drf a=umih=f u cJah vonf [k od&avonf? temtzsm; xlonf? tpm;=uL; onf? trJ om;/ig;udk tvGef }uKd uo f nf? u|eaf wmf. rdcif aps;oGm;&m &Hzef&cH g u|eaf wmhu f kd csI D oGm;avonf? wpfcgaomf trJom;pdr;f udk twif;vkI pm;rnfjyKonf[k useG af wmhf rdcifu jyefI ajymjyojzihf od&ayonf? vl¶ikd ;f b0u u|eaf wmfvmovm; rod? ,ae@txd vl¶ikd ;f oabmrsK;d aecsio f nhf pdwx f m;rsm; &So d nf? &Hzef&cH g vl,Ofaus;rsm; ESifh tom;rus cJah cs? rsupf ad emuf jrifjyif;uyf vmonf? xkt d cg vl,Ofaus;rsm; ESifh igv¶l ikd ;f [k Zmwd cGyJ pfcsio f nhf pdwrf sm; &So d nf? vl¶ikd ;f um; =urf;.? cufxef.? od@k aomf jzLajzmih. f ? wnf=unf.? vGwv f yf.? use;f rm.? oefprG ;f .? igjh rif; igph ikd ;f anmifuikd ;f a&mufa&muf qko d nfukd useG af wmf}uKd u. f ? 26

tvif;tdrfr* ➫

➸ ➺

➸ ➲


27

u|eaf wmh. f pdww f iG f tifrwef pdjk ynf vwfqwfaom b0 [k ,lqonf? Armjynf&dS vlonf vl¶ikd ;f rsK;d b0 a&mufcsif a&mufomG ;ygap vGwv f yfcsr;f ompGm acgi;f aqmif aeEkid +f yD qdv k sS if rvGwv f yfaom vlŒ,Ofaus; b0xuf u|eaf wmf tqwpf&m }uKd uo f nf? ESpo f ufonf? pdr;f vef; pdjk ynf us,jf yef@aom vGijf yif¶ikd ;f ay:wGif vufyef;ayguf cwfI vGwv f w G f vyfvyf jrL;wl; atmf[pfaevdo k nf? i,fi,fwek ;f u u|eaf wmf twD;tr_w/f tu tckef tawmf 0goemyg.? txl; ojzihf qdik ;f wD; tawmf0goemygonf? pm;yGjJ zpfap/ acgupf &m awGŒvSsif t+rJ acguaf vh&&dS m u|eaf wmf. vufrmS ,ae@wdik f tcsed rf eS rf eS f vufa&uGmus cJah vonf? od@k aomf u|eaf wmf tenf;i,f =u;D jyif; vmonfEiS fh vl}u;D rdbrsm;u useG af wmht f m; twD;tr_wf 0goemudk cGihfrjyK? e*dk0goem r[kwfIvm; rod?,ck TpdwfrsKd; aysmufjy,foavmuf &SdcJh+yD? u|eaf wmfum; i,fi,fuav;u ,ae@wdik f vla&m pdwaf &m aysmah ysmif;onf qdo k nhf tcsuu f kd em;rvnfc?hJ em;vnf&efvnf; r}uKd ;pm;cJ?h }uKd ;vnf; r}uKd ;pm;csi?f u|eaf wmf um; pum; tajymtqdk rzG,f r,Ofaus;? touf (8) ESpx f J a&mufI ausmif;paeonhf tcgYyif bke;f }u;D udk bke;f }u;D pum;jzihf ravSsmufwwf? trlt&mvnf; =urf;.? tvdkufvnf; rod? npfvnf; npfywfonf? ud, k pfh nf;urf; [lIvnf; wpfcrk rS &S?d touf av;ig;ajcmufEpS f wdik af tmif tdy&f mwGif ao;yg.? rD;zdu k kd nn&Scd ;kd I "t&Sipf zdn k / u|eaf wmf rae@"qdck &hJ onfukd trSw&f ao;onf? touf (15) ESpx f J a&mufonhf tcgY yif tjcm;t&yf tdrw f pftrd f wpfn ao;ygz;l onf? xkt d cgum; u|eaf wmfonf a&eHacsmif;+rKd Œ/ trsK;d om; txufwef; ausmif;rS ajcmufwef; atmifI ckepfwef; t0if ausmif;tjyef jzpfonf? u|eaf wmf. tpfukd t}u;D qH;k rSmvnf; 4if;ESpw f iG f bDtufppf D ocsmF *k%x f ;l wef; udk atmifcI hJ a&eHacsmif; u|eaf wmfw@kd ausmif;wGif rdrd ausmif;a[mif; jzpfonht f wdik ;f ausmif;q&m 0ifa&muf vkyu f ikd &f ef u|eaf wmfEiS fh twlyif vku d yf gvmavonf? xdt k cg a&eHacsmif;+rKd Œ od@k ewfarmufrS oGm;onhef nf; rSm awmifwiG ;f }u;D od@k &xm;pD;/ awmifwiG ;f }u;D rS rdausmif;&Jo@kd um;pD;/ rdausmif;&J rS a&eHacsmif; od@k oabFmpD;/ od@k r[kwf vSsif rauG;od@k bwfpum;pD;/ rauG;rS oabFmpD; &avonf? ESpf&uf =umavonf? aemufYum; ausmufyef;awmif; rSwpfqihf rD;&xm; wpfwef/ armfawmfum; wpfwef oGm;I a&eHacsmif;od@k ae@csi;f ayguf avonf? xkEd pS w f iG f u|eaf wmfw@kd rauG; rSwpfqihf oGm;=uonf? rauG;+rKd Œ wGif tysKad ygupf cyfacsmacsm rdef;uav;&Sdaom todtdrfwGifwnf;cdk=uonf? vlysKdaygufp jzpfaom u|eaf wmfrmS olprd ;f wpf&pH m tdrw f iG f raewwf? txl; &Suw f wfonf? rde;f uav;ESifh qdv k sS if omIyif &Suw f wfonf? xk@d a=umihf xkn d tdycf ge;D &Suv f eG ;f I ao;raygurf ?d ntdyo f nhf tvif;tdrfr* ➹

➱ ✃

➮ Ï

Ð

➱ ➷

Ñ

27


28

tcg ratmihEf idk b f aJ o;ygavonf? u|eaf wmfvnf; yg+y;D rS odavonf? TrSs u|eaf wmf rodraf rGŒ? nDtpfukd armifErS rsm;xJwiG f u|eaf wmf ti,fq;kH jzpf.? xk@d a=umihf u|eaf wmfw@kd td r f p H c sd e f E S i h f =unh f v S s if u|ef a wmf tvd k v d k u f cH & qH k ; jzpf . ? tqd k ; qH k ; [k v nf ; tdrfeD;em;csif;ygru &GmeD;em;csif;yg todtrSwfjyKcH&.? u|efawmf. txuftpfudk udak tmifoef;ESifh u|eaf wmfrmS touf (3) ESpcf /JG (4) ESprf sS umG .? olEiS fh u|eaf wmfum; i,fi,fu &efjzpfzufjzpf.? olu vufjref.? u|efawmfu tm;}uD;.? rcsdefrq vufvw G pf y,f vkycf . hJ ? olu Ek.? rif;om; uscsi. f ? u|eaf wmfu =urf;.? olonf tpm;taomuf taetxdik rf pS I oyf&yf.? tpm;qdv k nf; tpm;wdik ;f rpm;? pm;aomuf aeonht f cg tpmajr}u;D ay:od@k usomG ;vSsif olonf rpm;awmh? u|eaf wmfu zkwzf ufcgI pm;Ekid v f sS if pm;.? olu t0wfrsm;udk oyfoyf&yf&yf 0wfwwf.? olonf ajr}u;D =urf;rsm;ay:wGif rnfonht f cgrS wH;k vH;k rvS?J u|eaf wmfu }urd zf efrsm;pGm vSzJ ;l .? oluyg;.? vsi. f ? u|eaf wmfu xl.? at;.? u|eaf wmf. +rKd Œum; &Gmomom awmt&yfyif jzpfonf? u|eaf wmf i,fpOfu ,ckxufyif u|eaf wmfw@kd t&yfrmS awmus.? xkt d cg uvDzm; ac: qHyifnyS f ukvm;wpfa,muf wavom &S. d ? od@k jzpf&m 4if;uvD;zm;rSm vufrvnf? u|eaf wmfw@kd tm; uwH;k &dw&f ef/ wpfcgwpfcg &dww f wfonhf tdref ;D csi;f wd@k udk cdik ;f &avonf? wpfcg wpfcg u|eaf wmfw@kd zcif ud, k w f ikd f &dwaf y;avonf? u|eaf wmf. zcifrmS ,ck uG,v f eG o f nfrmS (15) ESpf ausmaf v+y?D u|eaf wmf. zcifonf u|eaf wmfEiS fh trlt&mrSm tawmfqifonf? wpfae@ aeI pum;wpfceG ;f rajym? rsuEf mS xm; qd;k .? qd;k onht f xJ ausmufayguf rm rsm;vnf; &Sd.? avmuGwf r&Sd/ [ef r&Sd/ zmodzmom aewwf.? tudik t f wG,/f toGm;tvm/ trlt&m =urf;.? jiif;rdvsS if avSsmrh ay; wwf? od@k aomf pdwEf v S ;kH u txl; ajzmihpf if;.? pum;wnf.? tydk rajym? xd@k a=umihf a&SŒaepmar;yGJ 0ifxm;aomfvnf; a&SŒaevdkufI pm;onfudk u|efawmf rrSwfrd? ,mvkyf/ ukeful;/ aiGacs;Iom pD;yGm;jzpfonf? pD;yGm;jzpfjcif; rSmvnf; u|eaf wmfw@kd rdcif. 'd;k wl abmifzuf ulnrD _ a=umihyf if jzpfavonf? u|eaf wmf wd@k tm; tjcm;ol wpfO;D u acgi;f &dwaf y;vSsif tifrwef nifom.? u|eaf wmfw@kd azazu "m;r xufrxufukd aumif;aumif; raoG;bJ twif;wGe;f csI &dw. f ? txl;yif acgi;f &nf em.? u|eaf wmf wd@k onf ? acgi;f &dwrf nhf tcgukd &GŒH .? wGe@f .? od@k aomf acgi;f &dwo f nhf tcgwikd ;f u|eaf wmhf tpfuu kd t+riJ . kd ? idw k ikd ;f acgi;f ykwcf &H .? u|eaf wmfu rid/k }uw d cf . H ? xk@d a=umihf acgi;f ykwv f w G . f ? u|eaf wmf. tpfuu kd m; pdwjf ref.? u|eaf wmfw@kd nDtpfukd (4) a,muf &So d nhf 28

tvif;tdrfr* Ò

Ó

Ô

Õ

Ö

×

Ø Ù

Ú

Û

Ü

Ý

×

Þ

ß

Ø Õ

Û

à

Ý


29

teuf 'kw, d tpfu}kd u;D omvSsif pdw&f n S If odraf rGŒ.? wpfoufv;kH rnfol ESirfh sS &efrjzpfz;l ? u|ef a wmf u m; pd w f & G w f . ? u|ef a wmh f t pf u d k u m; ol r sm;tajymrcH ? ol u om OD;atmifajymcJh.? u|efawmfum;olrsm;tajymomcH&.? ajrSmufvdk@ ajrSmufrSef;rod? ajcmufv@kd ajcmufreS ;f rod? xHak yaytvGeEf idk . f ? wpfcgaomf (10) rdik f cef@ tuGm &Gmwpf&mG od@k u|eaf wmf. rdbrsm;ESifh vdu k o f mG ;I ol}u;D tdrw f iG f wnf;cdak epOf xk&d mG rS &G,w f al vmuf uav;wpfa,mufu u|eaf wmht f m; ajrmS ufI "Adv k }f u;D " "Adv k }f u;D "[k ac:&m u|eaf wmhrf mS rsm;pGm oabmusum xef;vsuf jzLqkyaf wG ac:wdik ;f ay;cJo h nf? u|eaf wmfonf vdrv f nfavhr&S?d vdrv f akd omfvnf; rvdrw f wf? c% csucf si;f yif ajzmihcf suf ay;.? u|eaf wmfw@kd aeonhf bke;f }u;D ausmif;rSm Oykoaf e@wdik ;f ydw. f ? od@k aomf a,musmf ;uav; rsm;rSm Oykoaf e@yif jzpfaomfvnf; ausmif;od@k oGm;&I a&cyf/ jrufEw k f vkyf&onf? tvkyfr&Sd vSsifvnf; ausmif;rSmyifae&onf? wpfae@aomf ae@cif;wGif ausmif;om;rsm; tvkyrf &SI d "tvkyrf &S&d if tdyaf e=u/ rupm;=ueJ@"[k bke;f }u;D u trde@f &Sdavonf? tm;vHk; ausmif;om;rsm;tm; "rtdyfcsifbl;vm;"ar;onhftcg rtdyfcsif =uaomfvnf; tdycf sio f nf [k bke;f }u;D tvdu k s avSsmuf=uonf? u|eaf wmht f m; bke;f }u;D u "atmifqef;a&m rtdyfcsifbl;vm;"[k txl;wvnf ar;&m u|efawmfu "rtdyfcsif ygbk&m;"[k jyefavSsmuf&m bke;f }u;D rSm +yKH ;I aeavawmhonf? u|efawmfonf i,fpOfu acsmifwpfacsmif uyfI rd_ifawGum pOf;pm;I aeaomfvnf; aewwfonf? uav;ESifh rvdu k ?f trsm; tm;jzihf ajE}N u;D onf? upm;ckepf m; rsm;pGm ravhusi?fh od@k aomf upm;onhf tcg =urf;wrf;onf? =urf;wrf;aom upm;enf;rsK;d udrk S ESpo f ufonf? wGwx f ;kd jcif;/ usn;f om; ¶du k jf cif; ponfw@kd udk 0goem ygonf? jcif;vH;k cwfjcif;udk r}udKuf? &G&Gvkyf&aom tvkyfqdkvSsif u|efawmfESihf rjzpf? tcsKyfqdkvSsif u|eaf wmf. uav;b0rSm cs;D rGr;f p&m tvGeef nf;.? npfywfaya& vSsKad jrmif acsmufapmif; uJo h @kd tzktxpf tjypftemtqm rsm;onf? pdr;f vef;pdjk ynf nDnmaom jrufcif;ozG,f ¶_csipf zG,f r[kwaf y? touf (10) ESpcf ef@ txd tema&m*gEiS fh uif;onf [lIr&S?d aovk rwwf t}urd }f urd f jzpfz;l .? 0Jem t}u;D tus,f oH;k vausmf pG. J ? xdt k cg u|eaf wmfonf b,fawmhrsm;rS ig use;f use;f rmrm t+rJ ae&ygrnfenf; [k wrf;wrd.? u|eaf wmfonf xku d av;b0 uyif olyek f pdwx f m; &Sad vonf? t}u}H u;D ol jzpfavonf? ( Armjynfukd t*Fvyd f vufrS jyef&&ef olyek f xenf; trsK;d rsK;d udk pOf;pm; pdwu f ;l cJah vonf? wpfcgwpf&v H nf; [kww f yd wfwd pdwu f ;l .? wpfcgwpf&v H nf; jy'g;&Siv f ;kH ponfw@kd udk &SmazGvadk om pdwrf sm; ay:aygu. f ? jy'g;&Siv f ;kH paom tpGr;f tm;jzihf Armjynfukd u,fwif vd. k ?) u|eaf wmf &efrjzpfwwf? od@k aomf u|eaf wmfonf owWx d ;l c|eo f [ l k rqdEk idk ?f i,fi,fu o&Jwap> tvGef a=umufwwfonf? &efjzpfcJ.? u|efawmhf tpfudkum; tvif;tdrfr* á

â

ã

ä

å

æ

ç è

é

ê

ë

ì

æ í

î

ç ä

ê

ï

ì

29


30

&efc%c% jzpf.? OD;atmif ¶du k Ef u S I f tdraf jy;vmcJ. h ? od@k ESifh r=umr=um twdik cf &H I rdbrsm; t¶du k cf &H .? u|eaf wmfum; TuJo h @kd rjzpfz;l ? &efwpfcgom t}u;D tus,f jzpfz;l .? xk d t cg vl c sif ; xd k ; owf yk w f c wf p Of Y um; u|ef a wmf u Ek d i f . ? vl c sif ; jyefjznfonht f cg ra&Smifrwdr;f xHak yay aeojzihf cHzk ed yf ESifh taygucf &H I acgi;f ayguzf ;l .? xkt d cgrS u|eaf wmf. &efjzpfbufukd vdu k af v&m acgi;f rl;I rrD? xdv k u kd o f nhf tcsed u f m; owWdaumif;yg.? acgif;rl;vmI acgif;prf; =unhfI aoG;awG jrifojzihf acgif;aygufrSef; odaomtcg u|eaf wmfiakd vawmhonf? owWad coGm; avawmhonf? &G,w f l uav;csi;f rsm; ay:wGif wpfcgwav tEkdifusihfcsifonhf pdwfum; &Sdonf? wpfcgwGifum; bkef;}uD; ausmif;aepOf =uufawmif¶u kd f upm;jcif;rS ausmif;om; ESpaf ,muf &efjzpf&m ausmif;om; wpfa,muf xdyaf ygu. f ? od@k jzpfI xdyaf ygucf &H aom ausmif;om; rdbrsm;u bke;f }u;D tm; avSsmuf&m bk e f ; }uD ; u Tupm;rsKd ; ud k tm;vH k ; ausmif ; om;rsm; ausmif ; 0if ; twG i f ; rS m aomf v nf ; aumif ; / tjyif r S m aomf v nf ; aumif ; rupm;&[k ynwf a vonf ? xkyd nwfcsuu f kd u|eaf wmfEiS fh nDtpfukd 0rf;uGrJ sm;u oabmrusojzihf tm%mzDqefum &GmxJwGif upm;avawmhonf? u|efawmfwdk@ upm;ae onfudk tjcm; ausmif;om; wpfO;D ESpOf ;D u jrifI bke;f }u;D xH oGm;a&muf wdik w f ef;aom tcg bke;f }u;D u|eaf wmhrf cd ifEiS fh OD;av;rsm;udyk g ac:I 4if;wd@k a&SŒwGif u|eaf wmfw@kd tm; jyif;xefpmG ¶du k Ef u S f avawmhonf? u|eaf wmfrmS yxr }uw d cf aH omfvnf; aemufyikd ;f wGif owWd raumif;Ekid f awmhbJ idak vawmhonf? u|eaf wmfonf xdo k @kd oGm;a&muf wdik w f ef;ol ausmif;om;udk ,ae@wdik f tcJrauscsifvS? TuJhodk@ tvkyfydk arwWmudk rsufESmvdk rsufESm& txufvl}uD;tm; wdik jf cif;awmjcif;udk i,fi,f uav;upI ,ae@wdik f useG af wmf txl; pufqyk v f o S nf? ,ck acwfopf ausmif;rsm;wGif ausmif;om;rsm;tm; TtusihfrsKd;udk tm;ray;bJ azsmufzsuf apoihaf vonf? T tusirfh sK;d um; tusi, fh w k f jzpfavonf? u|eaf wmfw@kd . rdbum; ypPn;f OpPm tawmftoih&f I dS a=u;G &Sif +r&D iS f jzpf&m qif;&Jom; trsm;tjym;ESihf qufqH&ayonf? u|efawmfwdk@. rdcifrSm "e&Sifuav; twef;tpm;xJwiG f ormorwf&I dS pdwaf umif; &Sad vonf? od@k yif jzpfaomfvnf; &Hzef&cH g qif;&Jom;rsm;u a=uG;rsm; ray;qyfEkdifI }udrf;armif;aomtcg u|efawmf txl;yif pdwrf aumif; jzpfr. d ? xdt k cg u|eaf wmfu aiGw;kd }u;D pepf. qd;k 0g;yHu k kd rsu0f g; xifxif awGŒcJh&ayonf? rsm;aom qif;&Jom;wdk@rSm a=uG;wpfcg ,lrdvSsif ausEdkifp&mr&Sday? Tpepfudk ,ck acwfopfwGif tvsiftjref jyifqif oihfonf? ?4if;tjyif ,ckvuf&Sd qif;&Jom; a=u;G +rrD sm;udk tm;vH;k avSsmyf pf&efoihaf vonf? xkad =u;G rsm;rSm twd;k . t!Ge@f ta=u;G rsm;om &Sad wmhrnfrmS u|eaf wmf ,Hrk mS ; oHo,r&Sad y? 30

tvif;tdrfr* ð

ñ

ò

ó

ô

õ

ö ÷

ø

ù

ú

û

õ

ü

ý

ö ó

ù

þ

û


31

u|efawmfum; =uGm;&rnfqdkvSsif rsKd;}uD; aqG}uD;rS aygufzGm;oljzpfonf? u|efawmf. a&S;tquftEG,fwdk@rSm yk*Hjynf w¶kwfajy;rif; vufxuf *sif*spfcef; trSL;&Sad om w¶kww f @kd 0ifa&muf aESmih, f u S af omtcg Ekid if jH cm;om;wd@k . atmufraevdI k vGw&f mu|w&f m ,ck u|eaf wmf arG;zGm;&m a'ood@k pkecf ahJ vonf[k OD;av; wpfa,mufu ajymjyzl;avonf? tavmif;bk&m; wwd,EkdifiH xlaxmifpOftcgu wdkif;jynfrSm z¶dzk &JjzpfIae&m a&$brkd S OD;atmifaZ,su xI u|eaf wmfw@kd . tquftEG,f yif;rif;}u;D OD;jr (emrnfaumif;aumif; rrSwfrd) qdkolrSmvnf; rdrde,fudk tkyfpD; acgif;aqmifI Armhx;D eef; xlaxmif&ef }uaH vonf? aemufrS tavmif;bk&m; ta=umif; =um;ojzihf vlrsm;apv$wf pHpk rf;apI tavmif;bk&m;. bke;f vuf¶;kH ta=umif; =um;od&onht f cg tavmif;bk&m;xH 0ifa&mufI oufpeG @f }uKd ;yrf; tr_xrf;avonf [kvnf; rSwo f m;&zl; onf? rif;wke;f bk&if vufxufwiG f oufawmf&n S f trwfjzpfaom crf;aygurf if;}u;D rSm u|eaf wmfw@kd . trsK;d tEG,jf zpfonf[k =um;zl;onf? rif;wke;f bk&if. orm;awmfwpfO;D (vltrnfrmS OD?;ausmZf H jzpfavonf? bGŒJ udu k m; rod?) rSmvnf; u|eaf wmfw@kd trsK;d tEG,0f if jzpfavonf? pHek @H om+rKd if a&;aom q&ma=umh rSm OD;atmifZ. H ajr; yifwnf;? &Sit f *~orm"d rSmvnf; u|eaf wmfw@kd trsK;d [kyifo&d onf? u|eaf wmfw@kd ab;rSm ewfarmuf +rKd Œol}u;D jzpfavonf? pmwwfonf? ^m%fxufonf? vufajrmufonf? pdwfxufonf [lI =um;emzl; onf? rdrt d xuf +rKd Œ0efEiS fh rwnhI f tvkyjf yKwzf ;l avonf? tvkyfjyKwf ojzihf rEœav; a&$Œ+rdKŒawmfodk@ wufI t&mcHaeqJ tedpP a&mufavonf [k wpfcgu yk&ydu k f rSww f rf;wGif zwf&zl;onf? ( pum;tvsO;f oihI f a&;&?;rnf? a&S;uvnf; DIARY 'dik , f m&D ac: ae@pOfrw S w f rf; &Sad vonf? b,fomG ;onf ponfukd rSwx f m;csurf sm; awGŒ&avonf? ) u|eaf wmfw@kd ab;wGif tpfu}kd u;D wpfa,muf ESifh nDEpS af ,muf &So d nf[k od&onf? tpfu}kd u;D rSm &efuek f qdyu f rf;tkyf jzpfonf[k od&onf? nDti,f wpfa,mufrmS w¶kwf +rKd Œ0ef OD;bGm; [l.? jrifueG ;f jrif;cHw k ikd w f @kd i,fq&m jzpfonf? ?rif;om;rsm; txwGif jrifuGef; rif;om;wdk@ twGuf "m;jywdkuf aiG&mS ay;&avonf? xkt d csuu f kd aejynfawmfu odavI OD;bGm; &mxl; usavonf? u|e, f . kH opPm}u;D r_a=umihf tr_ rxif&mS ;I vnf;aumif;/ rif;wke;f rif; uJo h @kd odraf rGŒaom rif; vufxufjzpfI vnf;aumif; toufcsr;f om&m &avonf?emrnfausmf OD;rif;a&mif (Akv d v f a&mif) rSm u|eaf wmfw@kd ab;uawmf . wlawmfonf? OD;rif;a&mif um; vuf¶;kH tm;ud;k jzpfonf? trdu k q f ;kH qdo k rl sm;udk wynhf vkyx f m;onf? 4if;. wynhf wpfa,muf (emrnfum; rrSwrf )d onf ZmwfyrJG sm;wGif vljyufjyuf onht f cg trsm;&,fwek ;f r&,f? trsm; &,f+y;D rS wpfa,mufwnf; us,af vmifpmG t=um}u;D &,fwwfonf[k tvif;tdrfr*⑦ ÿ

✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠ ✄✡☛☎✁✞☞✠

31


32

od&onf? TuJo h @kd t&GŒJ wdu k f &,fonfukd Adv k v f a&mif awGŒ I tm;&um qkcs avawmh onf? wpfcgvnf; 4if;. wynhEf iS fh 4if;. nD oH;k +rKd Œ0ef OD;rif;armif . wynhw f @kd onf 4if;wd@k . bGm;at r,fawmfysw H iG f vufa0S@ xd;k =uonf? OD;rif;a&mif. wynhf ¶H;_ onf? nDjzpfol OD;rif;armifu rdrd. wynhf Ekdifojzihf y0gwpfydkif; qkcsavonf? xkdtcg Adkvfva&mif u rcHcsifI rdrd wynhfudk ¶H_;vsufESihfyif ykqdk;wpfxnf qkcsavonf? wpfcgvnf; =uufom; pm;vdI k OD;rif;armiftm; =uuf towfcikd ;f avonf? OD;rif;armifum; Adv k v f a&mifEiS fh rwl? vlaysmh jzpfavonf? apmif;wD;/ oDcsi;f qdk awmfonf? pum;ajym csKo d monf? txufv}l u;D rsm;. tcspaf wmf wpfO;D [k od&onf? OD;rif;armif =uufrowfEidk ?f xd@k a=umihf Adv k v f a&mifu olu, kd w f ikd o f wfI csupf m;avonf? ydo k nh[ f if;udk nDtm; rau|;ypfaom [l.? Tum; u|eaf wmf. trsK;d tEG,f ta=umif; odorSsyifwnf;? tcef; (2) ausmif;om;b0 u|eaf wmf. rdcif zcif ESpOf ;D pvH;k rSm ^m%faumif; aom trsK;d jzpfavonf? u|eaf wmf. zcifonf a&SŒae pmar;yGJ wGif Arm wpfjynfv;kH wwd,pGJ cJah vonf? u|eaf wmfw@kd nDtpfukd tm;vH;k vnf; ^m%faumif; =uonf? od@k aomf 'kw, d tpfu}kd u;D u pmoif txl; ysi;f vSI tjcm; nDtpfurkd sm; uJo h @kd ayguaf yguf a&mufa&muf ynm rwwfay? u|eaf wmf. tpfurkd sm;/ 0rf;uGJ nDtpfurkd sm;/ OD;av;rsm; rSm rdrw d @kd qdik &f m ausmif;pmar;yGJ rsm;wGif xdyw f ef; usus atmifjrif=uol csn;f jzpfavonf? u|eaf wmfw@kd . rdbrsm; onf ynmudk txl; vdv k m;onf? u|eaf wmf. tpfurkd sm; udk (5) ESpo f m; t&G,f rSpI ausmif;xm; cJah vonf? useG af wmf wpfa,mufom ti,fq;kH jzpfI tvdv k u kd u f m xm;ojzihf touf (8) ESpf a&mufrSomvSsif ausmif;p ae&avonf? u|efawmf ausmif;ae&if; ajymjy&OD;r,f? u|eaf wmf. txuf tpfukd udak tmifoef; tm; touf (11) ESpf cef@wGif &Sijf yKavonf? xdt k cg udak tmifoef;rSm jrefrm (6) wef; wGif &So d nf? u|eaf wmhrf mS touf (8) ESpf xJ a&mufaomfvnf; ausmif;wGif rae&ao;acs? &Sijf yK tcrf; tem;jzihf udak tmifoef;wd@k &Siaf vmif; qifaomtcg u|eaf wmfvnf; &Siaf vmif; jzpfcsif ojzihf rdciftm; ylqmao;onf? xdt k cg rdcifu &Siaf vmif; vkyw f v hJ l onf pmwwfrS jzpfonf[k ajymjyojzihf ausmif; aeygawmhrnf [k uwday;um xdw k iG rf S ausmif;pae jzpfavonf? wef;ausmf wufc&hJ jyef ojzihf av;ESpEf iS fh q,fwef; atmifjrifonf? t*Fvyd f jrefrm owWrwef; pmar;yGJ wGif Arm wpfjynfv;kH wGif e0r pGcJ I hJ txufwef; paumvm;&Spf &cJo h nf? Ak'b < mom ausmif; ESifh trsK;d om;ausmif;rsm;wGif yxrpGJ cJI h qkukd &&Scd +hJ y;D onhaf emuf &efuek w f uUov kd f wGif ajcmufEpS cf rJG sS aecJo h nf? 32

tvif;tdrfr* ✌

✓ ✔

✓ ✏


33

Ekid if aH &; pdwo f efr_ a=umihf ausmif;pm rsm;udk ravhusuf ojzihf (bD-at) twef; txd atmif¶o kH m atmifco hJ nf? (bD-at) txufwef;ESpf wGif ausmif;om; oydwaf rSmuf acgi;f aqmifwpfO;D jzpfI tvky¶f y_ f ojzihf (bD-at) pmar;yGu J kd wpfEpS f rajzbJ aecJ&h onf? aemuf (bD-t,fv)f twef;udw k ufco hJ nf? twef;vnf; rSerf eS rf wuf/ pmtkyf vnf;r&S/d rSwpf v k nf; rxm;/ pmvnf;r=unh/f rdrpd w d o f ef&m Ekid if aH &;udk omvku d pf m;ojzihf (bDt,fv)f yxrESpf pmar;yGw J iG f us¶;_H avonf? Tum; u|eaf wmhf wpfoufwiG f pmar;yGJ yxrqH;k ESifh aemufq;kH us¶;_H jcif; aywnf;? us¶;_H aomfvnf; Oya' &mZ0if jzpfaom yxr ar;cGe;f wGif u|eaf wmf yxr &cJo h nf? 'kw, d (bDt,fv)f ESpf wGif ESpaf phatmif u|eaf wmf rae&awmhay? Oa&my wdu k w f iG f jrL;epf pmcsKyf rcsKyq f rkd D ppfjzpfrwwf tajctaeESifh ArmjynfwiG f t"du¶k%;f tajctae rsm;udk axmufqI wdik ;f jynf twGuf ud, k x f v d ufa&muf vkyu f ikd &f ef ausmif;rS ESp0f ufwiG f xGuI f ocifb0od@k ajymif;cJo h nf? jrefrmpmoif bke;f }u;D ausmif; ae&pOfu u|eaf wmf txl; raysmyf u kd f onhf tcsuf wpfcsuf &Sdavonf? xdktcsufrSm upm; ckefpm;jcif;/ uav;b0 opfyifwuf a&ul; tvkyrf sK;d udk ydwyf ifjcif;yif jzpfav onf? Ttcsuw f iG f u|eaf wmfw@kd rdbrsm;vnf; wpfo abmwnf; avmuf &So d nf? u|eaf wmfw@kd rSm opfyifwufjcif;/ a&ul;jcif; paom ud, k v f uf use;f rm usiv f nfra_ wGukd avhvmcGifh r&? opfyif wufonfukd jrif&vSsif tqdt k jrnf cH&onf? a&ul;onfukd odvsS if t¶du k cf &H onf? xk@d a=umihf ,ae@txd useG af wmfrmS ^m%fynm bufrS tcGit fh vrf; &cJI h ayguaf jrmuf cJo h avmuf ud, k v f ufuse;f rm usiv f nfa&;wGif tcGit fh vrf; r&cJI h rsm;pGm csKdŒ,Gif; aeayonf? a&eHacsmif; trsKd;om;ausmif; aepOfuvnf; tcGihftvrf; r&cJh? trsK;d om;ausmif; jzpfonhf twdik ;f qif;&J ojzihf upm; ckepf m; avhusi&fh m ae&m/ ud&, d m wefqmyvmrsm; rxm;Edik I f yif jzpfonf? ArmjynfwGif bkef;}uD;rsm;ESihf a&S;vl}uD; rsm;. tcsdKŒ t,ltqrsm;udk acwfESihfavsmfatmif jyKjyifoihfavonf? odk@r[kwfvSsif ArmjynfESihf ArmvlrsKd;wdk@ tajctaeonf wd;k wufoihf oavmuf wd;k wufrnf r[kwaf cs? ynmqdo k nfrmS pmtkyf pmwrf; zwfI pmodr_udk ynm[k rqdkay? ynmonf "twdkif;tq"rxif? tvGef us,af jym eufev J S ayonf? urBm&Sd pmtkyf tm;vH;k yifvsS if ynm tm;vH;k udk avmu jyifus,f wnf;[laom ausmif;}u;D Y u|Eykf w f @kd onf ykcufwiG ;f xJro S nf ajr}u;D xJo@kd a&mufonftxd ynm oifom;rsm; jzpfae=u aponf? xk@d a=umihf ynmoif=um;zl;onhf trSef pifppftm;jzihf ol. wpfoufyefwiG f ukeq f ;kH onf[k rqdEk idk af y? ynmwwfoo l nf avmu&Sd t&m&mudk tcGit fh vrf;tvdu k f qifjcif oH;k oyfEidk f tvif;tdrfr* ✜

✧ ★

✦ ✭

✧ ✤

33


34

pGr;f aom ^m%fynmudk vnf;aumif;/ rdr^d m%ftjrift& pdwaf e pdwx f m; pdw"f mwfw@kd udk vnf;aumif;/ ( Emotion of the Education ) jyKjyifjyKpk pDrx H m;cJo h l omvSsif jzpfonf? bD-at yif atmifapumrl yg&*l bGŒJ }u;D yif &apumrl yxrausm}f u;D yif jzpfapumrl touft&G,f rnfrsS yif }u;D &ihaf pumrl ynmqdak om obm0 t"dym` ,fukd aumif;pGm oHk;oyfem;vnfjcif; r&SdcJhaomf wu,ft&m ra&muf/ toHk; r0ifEkdifay? ynmonf pmtkyx f YJ om &So d nf r[kw?f pmtkyrf sm;wGif ausmI f jrifprG ;f Edik jf cif;udk aqmifEikd &f ayrnf? ynmonf vl. ^m%fuo kd m jyKjyifw;kd csŒJ ¶Ho k m r[kw?f vl. pdwaf epdwx f m; t,ltqrsm; udv k nf; wd;k wuf ap&rnf? vl.qENtm; vkyt f m;udk El;!Gwaf p&rnf? &mZ0ifo¶d o kH m r[kw?f &mZ0ifukd zefw;D Ekid &f rnf? avmu"mwf ynmudk od¶Hkom r[kwf?avmu"mwf ynmudk wdk;csJŒ Ekdifap&rnf? yxr ynmudk od¶o kH mr[kw?f ajropf/ a&opf/ awmawmifw@kd udk &SmazG pHpk rf; Ekid pf rG ;f ap &rnf? avmu ta=umif;udk em;vnfap¶Ho k m r[kw?f onhx f uf aumif;aomavmuudk zefqif; Edik af p &rnf? Tum; ynm. o¶kyt f usO;f rSsyifwnf;? ynmonf umv/ a'o/ ya,m*ESifh ,SO&f rnf? avmuY vufawGŒ toH;k vnf; us&rnhf ynmwGif onmvnf; ygonf? ^m%fESihfvnf; ,SOf&rnf? ^m%fcsnf;om wdk;wufI "onm"r&Sdygrlvnf; TrSs ydrk q kd ef;=u,f tajymus,f vSaom acwfopf ta=umif;udk em;rvnf Edik af y? avmu"mwf ynmudk rwwfrodbJ avmu"mwf ynm^m%fuo kd m &vSsif avmu"mwf ynm. wefz;kd udk wif;jynhf roH;k Ekid af y? wdik ;f jynf tajctae jy\em/ acwftajctaeESifh r,SOyf grl wdik ;f jynf axmifjcif;/ acwfjyifjcif; rjyKEidk af y? arG;uwnf;u aoonf txd t,l0g' tajymif;tvJ r&So d o l nf ynmwwfonf [k rqdEk idk af y? vlwpfa,muf. oufwrf;wGif b0 yxru odjrifvmaom pdwaf e pdwx f m;0g' wd@k onf trSecf sn;f r[kw?f jyKjyif ajymif;vJ&rnfom wnf;? ,ae@ t,ltq ESifh reufjzef t,ltq wd@k rSm wlcsirf S wlayrnf? trSeu f m; vlwpfO;D . wpfb0wGif tu|Eykf w f @kd onf t,l0g' ajymif;vJjcif;rsm; udk awGŒaomtcg xdv k o l nf orm"d rwnf/ a&SŒaemuf rnD[k xifrw S rf mS ;avonf? orm"d rwnfjcif;rSm ud, k u f siw fh &m; azmufvJG azmufjyefjzpfjcif; yifwnf;? 0g' ajymif;vJrr_ mS ^m%ftjrif. ajymif;vJra_ =umih?f orm"d rwnfjcif; r[kwaf y? wpfenf; wdk;wufjcif; aywnf;? trSeftm;jzihf orm"d qdkaom pum;udk eufeufeeJ J qifjcifvsS if avmu&Sd vltaygi;f wd@k tm; orm"d vufuikd f =uol &Sm;ayonf? orm"d qdo k nfrmS avmu. taumif; tqd;k / tusK;d tjypf/ tysuo f epf pHw k @kd udk ydik ;f jcm; xifxif odjrifI qif;&J vnf; 0rf;renf;/ csrf;omvnf; 0rf;rom/ yuwd pdwfxm; ^m%ftjrif t& vlcs;D rGr;f / vlu&hJ ŒJ r_/ ab;'kuQ tEœ&m,fukd rwdwrf vef@ wpforwf wnf; 34

tvif;tdrfr* ✰

✶ ✷

✶ ✳


35

wnf+ird pf mG &Sjd cif;udk qdak vonf? bk&m; tp&Sad om olawmfaumif; wd@k . pdww f nfaeyHrk sK;d wnf;? od@k jzpf&m omref ud, k u f sit fh rlt&m tajymtqdk brf;jy wnf+ird rf u _ kd vltaygi;f wd@k u orm"d[k omrn ajymprSwf jyK=uavonf? trSepf ifppf um; xdk brf;jy wnf+ird rf w _ iG f rnfrsS twGi;f azmufvJG azmufjyefrr_ sm; wd;k yGm; rsm;jym;onf udk vltaygi;f wd@k rpOf;pm; rd=uacs? u|eaf wmfonf ÁajE}N u;D I rsuEf mS xm; tvGef wnfol wpfa,muf[k todtrSwjf yK cHc&hJ avonf? u|eaf wmf. ud, k f trlt&m pdwx f m; o¶kyf wd@k onf azmufvaJG zmufjyef oabmudk rjyay? odk@aomf tu,fyif u|efawmfonf orm"d&Sd.? rnfr# orm"dw&m;udk ydik q f ikd af yoenf;? u|eaf wmfomv#if todq;kH jzpfayonf? u|eaf wmf. twGi;f v_w&f mS ;r_ wd@k udk Tpmtkyu f kd zwf&if;zwf&if; awG@jrif=u&ayvdrrhf nf? u|eaf wmf. twGi;f v_w&f mS ;r_rsm;um; orm"dw&m;udk vH;k 0 rydik q f ikd af o;jcif;. trSwv f u%myifwnf;? ,ckvnf; u|eaf wmf orm"dw&m;udk ydik +f yaD vm? vH;k 0rydik q f ikd f ao;ay? xd@k a=umifh vlwikd ;f ydik q f ikd jf cif;r&Sad o;aom orm"dw&m;udk pum;vkyrf qd=k uyge@J OD;? vlwpfa,muf Om%ftjrif v_wf&Sm;ajymif;vJ/ rl0g'ajymif;vJr_udk orm"drwnf[k wHqyd t f &du k f rapmoifah y? Oyrmtm;jzifh vGecf ahJ omESprf sm;u t&Sit f m'dp0P o H qdak om ud, k af wmftm; omoemawmfwiG f bduLeDrrsm; &So d ifo h nf[k pmtkyw f pftyk f a&;om;r_ a=umifh 0dik ;f y,f=u.? oydwaf rSmuf=u.? trSeu f m; ol.ajymif;vJru _ nf rSm;csiv f nf; rSm;ayrnf? od@k aomfvnf; ykxZk Ofw@kd . *wdtvm;jzifh trSm;r&So d rl &S?d trSm;odrS trSejf rif avonf? trSm;wpfcg vkyrf v d #if trSm;ESpcf g vkyrf ad omtcg rSev f mayvdrrhf nf? odk@aomfvnf; rSm;yifrSm;apumrl rdrdOm%ftjriftav#muf ajymif;vJr_rSm &St d yfonfomwnf;? avSe"H g;xpfqakd om tvky/f tajym/ tawG;wd@k rSm ynm. t"dyg` ,f qef@usib f ufaywnf;? Ak ausmu f m &SmazGawG@&Scd ahJ vonf? xdOk m%fawmf&mS azG&ef pdwyf ikd ;f jzwfaomtpY od'x < rif;om;onf rdrdOm%ftjrift& tEkrmersuf&rf;qI ajymif;vJr_ &Sdvmavonf? tvS,v f , S f tajymif;ajymif;/ taomif;ruaom armif;rrd\/H ac|&yH &dowf wd@k ESiw hf uG/ eef;oH;k aqmif0,f rif;pnf;pdru f kd pGe@f y,fI aomifrjrif/ urf;rjrif &aoh &[ef;toGif av#maf wouFe;f wd@k 0wfqifI "bduLeD oDavmwd,m peoDavmwD bduL" [lonfEiS hf tnD/ olawmif;pm;b0rsKd ;od@k ajymif;vJro _ nf omref yuwdrsupf t d m;jzifh =unfv h #if &l;onf/ rdu k o f nf[k qd&k ayrnf? rdr. d rif;pdw/f rif;0g'udk qef;us,af om avmuDpw d /f avmu0g'tm; Tod@k ajymif;v$cJ ahJ vonf? ■ ❑ ❏ ▲ ▼ ◆ ❖ P ◗ ❘

P ❙ ◗ ❚ ❏ ❯

❑ ❱ ❳ ❲ ❨ ❩ ❘ ❑ ◆ ❨ ❘ ❬ ❪

❑ ❫ ❴

❨ ❬ ❘ ❵ ❛ ❜ ❘ ◆ ❪ ❝ ❭ ❘ ◆ ❝ ❪ ❭ ❘

❞ ❖ ❛ ❨ ❡ ❞ ❖ ❢ ❯ ❭

❡ ❖ ❢ ❯ ❭

❡ ❬ ❪

AdkvfcsKyfatmifqef; rSwfcsuf? ? rl&if;owfyHktwdkif;

tvif;tdrfr* ✿

❅ ❆

❄ ❋

❅ ❂

35


36

u|efynm ESifh ocifynm udak tmifqef; vl}uD;ESihf vli,f wdik ;f jynfxal xmifa&; vk y f i ef ; wG i f vl } uD ; ES i f h vli,f[lI tvkyform; ESpfrsdK;ESpfpm; &Sdavonf? vl}u;D wd@k tzd@k rSm aumif; rGefaom enf;vrf;rsm;udk n$ejf yEdik o f nfh pGr;f &nfowWd &Sdap&rnf? vli,fwdk@rSm vnf; xdkodk@ n$efjyonfh vrf;udk wef;wef; ajzmifh ajzmifh a=umuf&$H@jcif; uif; bdv#uf vdu k &f &J ayrnf? ,ck jref r mjynf wGiu f m; vl}u;D rsm;rSmvnf; pGr;f &nfowWrd &S/d Avmcsn;f jzpfaeonfukd awG@&onf? vl i ,f w d k @ tm; aumif ; rG e f a om erl e mjy&rnf jzpf a om vl } uD ; rsm;pG m wdk@onf? uvyfwufjcif;/ zJ&u kd jf cif;/ trsKd ;rsKd ; uvdrf aph jirf;qifonfh tr_rsdK; omawG@&.? odk@jzpf&um; tu,f I aqmif & G u f csif a om vl i ,f r sm;rS m n$efjyonfh tvif;a&mif rJv h #uf trdu k af rSmifxw J iG f ajcprf;/ vufprf; jzifo h m 36

tvif;tdrfr* ❣

♠ ♥

q

r

s

t

♠ ❥

r


37

tcsdefukef&avonf? tcsKd @aom olw@kd u vl}u;D rsm;udk qJonf[k vli,fw@kd tm; tjypfwif=uavonf? od@k aonfvnf; TudprP mS vli,fEiS v hf }l u;D ESpOf ;D ESpzf ufpvH;k tjypfruif;=uay? vl}u;D wd@k rSm az:jycJo h nft h wdik ;f aumif;rGeaf om vrf;n$ejf yjcif;r&S?d vli,fw@kd rSm vl}u;D wd@k . tjypfujkd y&Hk rSwpfyg; tjcm; tvkyjf yjcif; r&Sad o;? k v D mae&l;/ wdvwf u|Eykf w f @kd tzd@k rSmum; tdE, d jynfrmS r[wWr*ED/ pDtmzwf/ rdw tp&So d w l @kd uJ@od@k vnf;aumif;/ tdik , f mvef 'DAvm&m/ tDwvDjynf *&Dabmv'D/ rpfZeD wd@k uJo h @kd vnf;aumif;/ ususee acgi;f aqmifEikd I f acgi;f aqmifrnfh rnfonfv h }l u;D udrk qdk aemufvu kd t f jzpf vdu k yf gaqmif&u G &f ef toifyh if &Sad vonf? xdo k @kd acgi;f aqmifEikd rf nf/h xdo k @kd acgi;f aqmif&rJ nfh yk*Kd~ vw f pfO;D xGuyf gav? apmifv h #uf u|Eykf w f @kd ar#mrf nf? emrnf}u;D onfh TwuUov kd Yf vrf;n$erf nfh vl}u;D &Sv d #if vli,fw@kd onf a&S@od@k wdk;wufI vkyfief;udk xGifEdkifrnf jzpfonfhtjyif rdrdwdk@ tvSnfhusa&mufaomtcg acgif;aqmifonfh vkyfief;udk ryifryef;bJ xrf;aqmifEdkifayvdrfhrnf? u|Efkyfwdk@ vli,fw@kd uvnf; xdt k csed f xdt k cgtwGuf ,ckuyif toifjh yifqifxm;&ayrnf? }uKd ;pm; tm;xkw&f ayrnf? txl;ojzifh u|Eykf w f @kd wuUov kd af usmif;om;rsm;onf Tta&;wGif tcsuftcsmjzpfavonf? od@k jzpfvifu h pm; ,ckvuf&dS wuUov kd f ausmif;om;rsm;rSm emrnf[;D oavmuf tqHr&Sd jzpfaeonfudk awG@&ayonf? u|Efkyfwdk@ wuUodkvfausmif;om;wdk@onf ,ck&&Sdaeaom u|efynmudk t[kwf}uD;rSwfxifae=uI exifaoG;a&muf+yD;v#if jrefrmwdk@jyKor#udk &H_@csuJ@&J@vdkaompdwf/ vGwfvyfaom ociftvkyfudk *k%fedrfhonf xifaom pdww f @kd udk arG;jrLxm;ESio hf jzifh txufra&muf/ atmufrus cGorm;rsm; jzpfae=u avonf? u|Efkyfwdk@ wuUodkvfausmif;om;wdk@onf [D&d=owWy`w&m; uif;rJ@v#uf 4if;w&m;udkyif em;rvnfEdkif &Sdaeayao;onf? ra=umuf&rnfh ae&mwGif a=umufI/ r&Su&f rnfah e&mwGif &Suaf eonfukd awG@&ayonf? Edik if jH cm;om;wd@k udjk rifv#if 'l;wkecf sio f nfh pdwrf aysmufao;? abmvH;k yGw J iG f qJcsi/f qdck si/f aomif;use;f csio f nfh pdw"f gwrf mS vnf; txl;&Supf &maumif;avonf? vGwv f yfaom tvkyu f rkd cifrif/ vGwv f yfaom b0. wefz;kd udrk od/ xd@k a=umifh vGwv f yfaomb0udk rawmifw h / r}uq H &atmif r}uKd ;pm;=ubJ a&$&nfreG ;f rHxm;aom avSicf sKd ix hf w J iG f taysm}f u;D aysmaf e=uayonf? u|Eykf w f @kd wuUov kd af usmif;om;wd@k wGif tvGr;f emorm;wd@k um; rsm;vSpmG .? od@k aomf wvGv J rG ;f aeonfukd awG@&ayonf? oem;wwfaom olrsm;udv k nf; awG@&yg.? odk@aomf wvGJ oem;ae=uayonf? cspfa,mifaqmifI aoatmifowfwwfaom tvif;tdrfr* ✈

⑤ ⑥

④ ❷

⑤ ②

37


38

&efow l @kd u t&_t&du _ Ef iS hf idck si;f csonfukd jrif&aomtcg &ifxw J iG f zdv k u _d zf v kd u _d Ef iS hf 0rf;enf; onfh pum;oHrsm;udk =um;&ayonf? buf&dkufawmfolwpfa,muf armyef;aeI aumif;rGepf mG rupm;Edik &f mS onft h cg tawmfrodaom vlx}k u;D onf r[m*&k%mawmf teEW&v dS I S pkww f oyfoyf ajymqd=k uonfuu kd m; =um;od&ayonf? odk@&mwGif u|efwGif;epfI &wem/ a&$/ aiG/ qHk;yg;ysufpD;aeaom u|Efkyfwdk@. wdkif;jynftwGufESifh eHeufpmeHeuf/ npmn &Smpm;ae&aom rsm;ajrSmifvSpGmaom qif;&Jom;wd@k twGurf u l m; oem;jcif; *&k%m w&m;onfum; acgi;f yg;vSay.wum;? Tod@k v#if u|Eykf w f @kd wuUov kd af usmif;om;rsm;rSm ynm. t&dyt f a,mifrsm;omjzpfI ynmppf. tcsut f jcmjzpfaom tqd;k taumif;wefz;kd udk ra0zefEikd b f J &Sad vonf?

u|efynmESifh ocifynm TynmESpfrsdK;udk tcsdK@olwdk@rSm em;rvnfyJ ajymae=uayonf? Tynm ESpfrsdK;udk &Sif;vif;&efrSmvnf; rvG,fulvSay? usrf;wpfapmif wpfzGJ@ a&;om;rS &Si;f vif;rnft h &m jzpfavonf? t*Fvef/ *syef/ tar&duef/ jyifopf/ tDwvD/ *smreD/ &k&Sm; wdkif;jynfwdk@wGif oif=um;aom ynma&; pepfwdk@ESifh tdEd ,jynfESifh jrefrmjynfwGif ay;tyfaom ynma&;pepfrmS rd;k ESihf ajr}u;D r# uGmjcm;aeonfukd awG@&avonf? ynmoif+um;a&;&mwGif toufarG;0rf;ausmif; ynm&yfrsm;tjyif &d;k &d;k oif=um;&mwifvnf; pGr;f pGr;f wref ud, k 'f ;l udk,fc|efvdkonfh pdwfESifh xdkodk@jyKEdkifonfh t&nftcsif;wdk@udk ausmif;om;vli,frsm; arG;jrLvmEdik af tmif jyKjyifay;&rnf? tdE, d jynfEiS hf jrefrmjynf&dS ynma&;pepfrmS rlvwef;/ tv,fwef;/ txufwef/ wuUov kd f [lI tqifah v;ydik ;f r#&adS vonf?&Sad omtqifh av;ydik ;f wd@k onfvnf; aumif;rGef usepGmr&S/d Tr#aomynmudk u|Eykf w f @kd tm; ay;&mwGif om&mpm;awGrsm;vmapI u|epf w d /f oabmufpw d f ayguo f rl sm; &Sv d matmif jzpfavonf? T&nf&, G cf surf mS t*Fvyd yf nmudk tdEd,wGif yxr pxGio f l (avm'frufaumav;) u vrf;a=umif;jycJjh cif;jzpfonf? tdE, d bk&ifccH syk f wpfO;D jzpfaom (avmhumZH)k uvnf; tdEdjynf&dS ynma&;pepfukd csKyEf ikd o f r# csKy&f rnf[k jru G =f um;zl;avonf? ta=umif;um; tifyikd , f m cs@J xGiaf &;pepfukd wnfwhH cdik +f raJ p&efjzpfavonf? tifyikd , f m cs@J xGiaf &;pepfonf ta&;}u;D t&mygaom ud&, d m vufeuf}u;D wpfckjzpfonfudk 4if;tifydkif,m csJ@xGifa&;udk r}udKufESpfoufol t*FvdyfvlrsdK;wcsdK@u twdtvif; a&;om;xm;=uavonf? ta0;}u;D r&SmyJ teD;uav;jzpfaom (jrefrmpm nGe@f aygi;f usr;f ) tcs;D wGiv f nf; tifyikd , f m cs@J xGiaf &;pepfEiS hf ynma&;pepf rnfo@kd oufqikd f a=umif; t&dyt f jru G rf # jyxm;avonf? 38

tvif;tdrfr* ❺

➀ ➁

➀ ❽


39

od@k ynma&;pepfukd tifyikd , f m cs@J xGiaf &;pepfEiS hf wHow k f udu k n f aD vatmif jrefrmjynfY ynmroifrae& Oya'rxm;&Sjd cif;/ oif=um;&ef bmom&yfrsm;rSm tenf;i,f om&SdI tukeftpif oifray;jcif;/ ausmif;ueftoD;oD;wdk@wGif uav;oli,fwdk@tm; tifyikd , f m cs@J xGiaf &;pepf. axmufyo hH l rsm;rsm;jzpfatmif trsKd ;rsKd ;jyKvyk jf cif;/ wuUov kd f ynmudk vlwikd ;f r,lEikd af tmif/ ynmwwfenf;atmif trsKd ;rsKd ; twm;tqD;/ tydwt f yif rsm;xm;jcif;wd@k jzpfavonf? Oyrmwpfck jy&aomf ,ck u|Eykf w f @kd wuUov kd yf nma&;pepfrmS (a*sa[mv'de)f (um'De,fe,l;rif;)/ (tb&m[ifzvufem)/ (za&mfzufqmZif;ref;) paom yk*Kd~ v}f u;D wd@k a&;om;csufrsm;rSm txl;uGmjcm;+yD;v#if twGif;a&; odolwdk@onf rnfr#qdk;0g;onfudk od=u&ayonf? wdik ;f jynfaiGEiS ahf qmufI wdik ;f jynf&dS vltrsm;twGuf ausmif;jzpfaomfvnf; u|Eykf w f @kd wuUov kd f (,k'oefwuUov kd f q&mjzpfoif tm;vH;k aygi;f qdv k o kd nf) rSm wdik ;f ol jynfom;wd@k tm; (uav;udk t&dyt f a&mifjyw,f zd;k vewfom;) r#omjzpfavonf? wdik ;f oljynfom;rsm;rSm Tynma&;wGif bmr#ajymqdyk ikd cf iG rhf &S/d wdik ;f oljynfom;u ajrmS ufwifaom ud, k pf m;vS,f tenf;i,fr# tkycf sKyaf &;wGif ygaomfvnf; wefc;kd tm%m tvsO;f r&Sad y? wuUov kd af umifpD tpnf;ta0;rSm wpfEpS w f iG f wpfcg/ ESpcf gr# jyKvyk I f em&D0ufEiS hf tpnf;ta0;rS pmwrf;rsm;udk 4if;wd@k pDpOfovdk zwfjy+y;D v#if +y;D qH;k oGm;onfu rsm;avonf [k u|Eykf w f @kd =um;&avonf? wpfcsd K@u jrefrmjynf ynma&;pepfwiG f ynmawmfoif apv$wjf cif;udk n$ejf y=u.? ynmawmfoif apv$wfjcif;onf pifppf aumif;rGefaomfvnf; u|Efkyfwdk@wdkif;jynfwGif toH;k jyKonfpepfrmS tvGen f zhH si;f aeonf? wpfEpS v f #if ynmawmfoif (12) a,mufru wpf a xmif apv$ w f a pumrl ,ck p epf t & v$ w f a om ynmoif o l w d k @ rS m wpf&mrSmwpfa,muf jrefrmjynftm; tusKd ;&Sad tmif jyKvyk Ef ikd o f nfh t&nftcsi;f &Srd nf r[kwaf y? ynmawmfoif apv$wo f nfqo kd nfrmS bdvyfukd yd@k jcif;udo k m qdo k nfr[kw/f wpfpw kH pfcak om twwfynmxGe;f um;&mod@k xdt k wwfukd t+y;D wdik af jrmuf oifvo kd t l m; apv$wjf cif; jzpfavonf? o=um;vkyif ef; oifvo kd t l m; o=um;vkyif ef; t}u;D tus,f jyKvkyf&mXmeodk@ vnf;aumif;/ v,f,mpdkufysdK;a&;twwf oifvdkoltm; xdktwwf jyef@yGm;a&;Xmeod@k vnf;aumif; tcsKyt f cs,rf &Sb d J apv$wjf cif;jzpfavonf? od@k rSomv#if wdik ;f jynf}u;D yGm;Edik rf nf? Tum; u|eyf nmESihf ocifynm cGjJ yyHw k nf;?

rdbrsm;odk@ ynma&;ESiyhf wfoufY jrefrmjynf&dS rdbrsm;xHo@kd u|Eykf w f @kd tpD&ifcv H o kd nf? ,ckacwf}uD;onfum; t+ydKiftqdkifacwf}uD;jzpfonfudk 4if;wdk@ od&Sdaumif; od&Sd=uyg tvif;tdrfr* ➉

➏ ➐

➎ →

➏ ➌

39


40

vdrrhf nf? t+yKd it f qdik f acwf}u;D wGif a[mif;EGr;f aom enf;pepfrsKd ;jzifh u|Eykf w f @kd t&Sno f jzifh rwnfwEhH ikd yf g? tpd&k &mxl;XmeEW&wd@k twGuo f m rdrw d @kd om;orD; ynma&;udk a&S;&_jyKY n$e=f um;jcif; rjyKygvif?h trsKd ;ESihf wdik ;f jynf tusKd ;&Sad prnfh vkyif ef;rsm;udk rdrw d @kd om;orD; jyKvkyfjcif;udk wm;qD;ydwfyifjcif; rjyKyJ tm;ay;=uapvdkygonf? aiGtiftm; jynfpHkv#if rdrdwdk@.om;orD;rsm;ESifh oifhawmfrnfh wdkif;jynfodk@ apv$wjf cif;u TwuUov kd o f @kd csn;f apv$wjf cif;xuf ykrd akd umif;rGeo f nf[k u|Eykf w f @kd ,lqrdayonf? Oyrmqdak omf *syefjynfonf ,cktcgwiG f pufry_ nmwGif tvGex f eG ;f um;I tjcm;wdkif;jynfrsm;xuf &mcdkifE_ef; 50 r# ydkrdkI/ *syefjzpf ukefypPnf;wdk@udk EdkifiHjcm;odk@ wifydk@Edkifavonf? tjcm;twwfynmrsm;vnf; *syefjynfwGif xGef;um;avonf? od@k jzpf&um; *syefjynfo@kd rdrw d @kd . om;orD;rsm;udk ynmoifapvdv k #if TwuUov kd w f iG f ynmoifonfxuf tusKd ;&Srd nf[k u|Eykf x f ifayonf/ u|Eykf w f @kd od&oavmufrmS *syefjynfwiG f ynmoif=um;&onfh pm;&dwo f nfvnf; tvGeq f ;kH wpfvv#if 100/ 150 r# usrnfjzpf&m u|Eykf w f @kd wuUov kd w f iG f ynmoif=um; &onfh pm;&dwEf iS hf rsm;pGmruGmay? xdak =umifh rdrw d pfoufr# aumif;pm;onfukd r=unf&h b _ J aemifvmaemufom;rsm;. tusdK;udk ar#mfudk;I jrefrmjynf&Sd rdbrsm;onf rdrdwdk@. om;orD;wd@k tm; urBmwpfzufpeG ;f wGif jzpfapumrl aomuESihf oHa,mZOfukd ab;csw d I f pGe@f pm;oifo h nf? ynm&Sad poifo h nf? pD;yGm;&Smapoifo h nf? Tonfomv#if ,ckacwfEiS hf nDaom enf;vrf;jzpfayonf?

udkatmifqef; rSwfcsuf? ? udkatmifqef; wuUodkvfausmif;om;b0u wuUodkvf tdk;a0r*~Zif;wGif a&;om;aom udkvdkeDacwfESifh ywfoufaom aqmif;yg; jzpfygonf? xdkpOfua&;om;aom rl&if;owfyHktwdkif; az: jyxm;ygonf? pmud;k ? ? tdk;a0. a&$&wktqifh vufa&G;pifpmtkyf/ 1971 ckESpf /Edk0ifbm/ tdka0pmaywdkuf

40

tvif;tdrfr* ↕

➟ ➠

➟ ➜


41

ausmif;om;0wW&m; armifatmifqef; t*Fvyd pf ma&;q&m}u;D &Sw d pf yD;,m;u "urBmtvk;H pko H nf ZmwfcrHk sS omwnf;" [k rdef@jrGufzl;.? xkdurBmhZmwfckHwGif vltrsKd;rsKd;/ t&G,ftrsKd;rsKd;/ twef;tpm; trsK;d rsK;d wk@d onf uk, d @f tcef;ukd uk, d u f idk I f ZmwfEikd af tmif cif;oGm;&avonf? ok@d jzpf&m vl w k d i f ; vl w k d i f ; rS m od = um;wwf aomtcsdef t&G,frSpI aoonf xd a tmif rd r d . tvk y f 0 wW & m; tjzpf&Sd.? xkd0wW&m;ukd ausyGefrS omvSsif avmuY vljzpfusKd;eyf ayrnf ? urB m .aemuf a cwf tarG c H j zpf a om u|ef a wmf w k d @ ausmif;om;wk@d rSmvnf; txl;ojzifh touf 16 ESpf / 17 ESprf S txufo@dk &S d a om ausmif ; om;rsm;rS m vnf ; tqkdyg0wW&m;Oya'rS ruif;vGwf =uacs? ,if;jzpfvSsif ausmif;om; 0wW&m;onf tb,fenf;? tjrifus,u f s,f =unfah vh &S d a omol w k d @ onf ausmif ; om; qk d o nf r S m twef ; pm usuf I pmar;yG J atmif & k H r S s [l a om trsm;t,ltq wdrf;jcif;tjzpfukd od & S d = uav+yD ? xk d t ,l t qum; acwf a tmuf u sonf h t,l t q rSsom jzpfayonf? ynma&;uk d u|rf ; usif aom urBmyh nm&Sw d @dk onf avmu a&; / "rRa&; jy\em t&yf&yfw@dk ukd pdppfa0zef ajz&Sif;wwfaomynmrS pmtkyfaypmukd tHI&aom trSwf tvif;tdrfr* ➩

➵ ➸

➳ ➾

➵ ➯

41


42

onm ESp&f yfudk cGjJ cm;xm;avonf? pmar;yGu J dk atmifjrifoo l nf avmuppfyw JG iG v f nf; atmifjrifEidk o f nfh t&nftcsi;f &So d nf[k rkcsqufquf rqko d macs? Tok@d vSsif pmar;yGJ ta=umif;oepfudk azmfxw k v f m=uonf? An Examination of Examination pmar;yG J r sm;. tusKd ; -tjypf ppfaq;csufqkdaom pmtkyfwGif Ttcsufukd &Sif;vif;jyxm;ay.? pmar;yGJwpfck. tajzpm&Gufrsm;ukd pmppfol trsKd;rsKd;ppfaq;&m tajzwpfckwnf;ukdyif trSwfay;ykH csi;f rwlonfudk awG@&ayonf? wpfzef pmppfow l pfO;D wnf; 4if;wpfEpS u f zsucf ahJ om tajzukd aemufxyf ppfaq;aomtcg yxr trSwaf y;ykEH iS hf aemufwpfcg trSwaf y;ykcH si;f uGmjcm;onfukd awG@&avonf? urBmausmf jyZmwfa&;q&m bm;ewfa&Smuvnf; xdyu f saom ausmif;om;onf avmuwGif atmufq;Hk xpfa&mufwwfonf[k rde@f qkzd ;l .? TwGif urBmausmpf ma&;q&m. ta&;tom;ukd 4if;a&;om;ojzifh ,k=H unf& rnf[k rqkv d ?dk ok@d &mwGif 4if;um; ta=umif;rJh ra&;om;&m? ,if;ok@d jzpf&um; u|Eykf w f @dk onf urBm&mZ0ifomru taxmuftxm;rsm;ukd =unfrh nfqv dk sS if urBmxdyw f ef; usa&muf aomyk*Kd~ vw f @dk onf pmar;yGrJ sm;wGif xdyw f ef;usocl sn;f r[kwaf y? Oyrm tenf;i,fxw k jf y&aomf ,ckacwf xdyw f ef;orm;rsm;wGif [pfwvm/ rlqv dk edk o D nf ausmif;rSyif aumif;pGmraecJ=h u&ay? r[wWr*ENo D nfvnf; aumvdyaf usmif; wGif a&mufzl;¶kHrSsom&SdI ausmif;om;tjzpfaepOftcgu xl;xl;csGefcsGef r&Sdacs? y¾pf *s0g[mvmae¶l;onfvnf; t*Fvefjynf&Sd emrnfausmfausmif;ESifh wuUokdvfwkd@rS atmifjrifvifhupm; ausmif;om;tjzpf rsm;pGmrxl;csGefvSacs? bDat *k%fxl;wef;wGif 'kwd,wef;rSsom &avonf? okd@&mwGif xkdtcgu 4if;txuf yxr&cJholwpfOD;rSm &efukefwGif ygarmuQwpfOD;tjzpf 4if;uJhokd@ ausmf=um;jcif;r&Sdacs? t*Fvdyfpma&;q&m }u;D rsm;jzpf=uaom 0k;d vfprpf/ qm0gvwmpaumh paom yk*Kd~ vrf sm;rSmvnf; ausmif;ae pOfu xl;c|ejf cif; r&Sad y? qm0gvwmpaumhrmS rl vl@iEGm; [kyif q&m. ta0zefc&H avonf? Tum; O'g[¶k%u f dk tusO;f rSs o¶kyaf y:atmif jyvku d jf cif;aywnf;? Tok@d jzpf&jcif;. ta=umif; t&if;ukpd pf&vSsif vlwpfO;D wpfa,muf. wefz;dk ukd rnfrsS &o dS nf[ck sed q f &ef owfrw S x f m; aomenf;vrf; r&Sad oma=umifh jzpfavonf? pifppfaomfum; ausmif;wGif wpfcgrSsraezl;I pmwpfvkH;rSs roifzl;olyif ynm&SdjzpfEkdif.? Tum;jzpfEkdifonfhta=umif;ukd u|Ekfyfqkdjcif; jzpfayonf? ,ck urBmay:&Sdonfh pmtkyftm;vkH;onf t&if;ppfvSsif avmuta=umif;ukd trsKd;rsKd; rSwo f m;csurf sm;omjzpfayonf? xkrd w S o f m;csurf sm;ukd a&;olrsm;. tmabmf/ 4if;wk@d a&;&m a'o/ a&;onft h csed u f mv ponfw@dk uk=d unfI h a0zef+y;D vSsif avmutvky0f wW&m;wGif 42

tvif;tdrfr* ➶

➮ ➱

Ï

➮ ➴

Ð


43

ok;H pGw J wfro S m pmwwftrSejf zpfayonf? tu,fI pmrwwfoo l nf avmutrSwo f m;aumif;rGeI f ae&mcswwfygvsS if pmwwfae&ef rvkad cs? xk@d a=umifyh if rlqv dk edk u D 4if;.twˆKyw ` w dW iG f u|Eykf zf wfcahJ om t}u;D qk;H aompmtkyu f m;/ u|Eykf af ecJah om avmu}u;D yifwnf;[k a&;xm;.? xku d o hJ @dk pmtkypf mayrS ausmv f eG af omynmukd tb,fo@dk &tHeh nf;? xkyd nmppfu&dk &ef vGwv f yfpmG awG;awmajymqkd aqG;aEG;vkyu f idk v f adk ompdwf arG;&efvkd.? Ttcsufukd ynma&;u|rf;usifol yk*~dKvfwkd@u (Academic Freedom) ynmoif=um;a&; vGwv f yfciG [ hf k ac:=u.? Ttcsuu f m; urBm&h mZ0ifudk wpfrsK;d wpfrnf ajymif;vGaJ ponfh &Daeqef ESihf &Dazmifar;&Si;f ac: acwfopf0g' avmu"mwfynm jyef@yGm;&m ta=umif;t&if;wnf;? Ttcsuu f m; u|Eykf w f @dk . a*gwr bk&m;ocif a[m=um;aom umvrokweW f oabmt&yifwnf;? xkd vGwv f yfpmG awG;awm ajymqkd aqG;aEG;vkyu f idk v f adk om pdw&f &dS rnfq&dk mwGif u|Eykf w f @dk onf rdrx d if&m awG;awmajymqkd vkyu f idk jf cif;r[kwaf y? avmu&Sd vltaygi;f wk@d onf a&wGi;f wpfwiG ;f &Sd zm;oli,fuo hJ @dk aeIrjzpfay? wpfO;D ESiw hf pfO;D ul;vl;qufqH &avonf? ,ckacwftcgwiG f Tok@d ul;vl;qufqjH cif;rSm ykrd I dk yif us,jf yef@vmavonf? ,ck twkdif;wkdif; tjynfjynfwGif =uHKawG@ae&aom &Sm;yg;a&;acwfonf xkdOya'ukd vGefqefI ukd,fbuf ukd,fhoabmukdomjrifaom 0g'a=umifhjzpfaom urBmppf}uD;. yJw h ifojH zpfavonf? xkdokd@jzpf&m vlwkdif;vlwkdif; wpfOD;ESifhwpfOD; taygif;toif; or*~&SdrSom trsK;d rsK;d aom t,ltq trSwt f om;wk@d ukd awG@jrifo&d &dS I ykrd dk tjrifus,v f mEkid o f nf? ok@d tjrifus,rf S wpfO;D ukw d pfO;D temcHwwfjcif;/ apmifr ulnjD cif;/ tajymtqkd taetxkid f jyKjyifvmjcif; ponfjzifh avmuY vlvyk w f wfonfh t&nftcsi;f rsm; &Ekid af vonf? xk@d a=umifh xku d ;l vl;qufqaH &; tjrifoefatmif ausmif;rsm;/ wuUov dk rf sm;wGif ausmif;tdyf/ ausmif;pm; xm;jcif;/ toif;tyif;rsm; axmifjcif; ponfwkd@ jyKvkyf=u& avonf? ok@d &mwGif taygi;f toif;or*~ twGuf jyKvyk &f mwGif vGwv f yfpmG rajym&/ rqk&d / rvky&f / raqG;aEG;&vSsif rsupf yd w d x f m;onfEiS hf wljyefonf? ok@d jzpf&m ESpzf ufEpS cf supf rHk S ynma&;tppf rnfavonf? wpfzef ,ae@jzpfaom ausmif;om;rsm;onf eufjzef jynf}u;D om;rsm;jzpf=u.[k qk¶d ;dk pum;&S. d ? ok@d jzpf&m jynf}u;D om;wk@d . t*FgvuQ%mwk@d ESin hf aD tmif tkycf sKyef nf;/ rdrt d cGit hf a&;twGuf wku d cf u dk ef nf;/ pum;ajymenf;/ pnf;urf;ao0yfenf;/ uk, d v f uf usef;rma&; ponfjzifh enf;rsKd;pkHatmif toif;tyif;rsm;/ upm;enf;rsm;ukd xGif=u.? Tokd@rSsru ,cktcg wpfEkdifiHESifhwpfEkdifiHrSm cGJpdwfIrjzpfEdkif? w¶kwfjynf/ pydefjynf/ tvif;tdrfr* Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ

Ö

× Ø

Ù

Ú

Û

Ü

Ö Ý

Þ

× Ô

Ú

ß

Ü

43


44

ygvufpwkid ;f jynfwiG f tjzpftysurf sm;onf Twkid ;f jynfuv dk nf;aumif;/ urBm, h Ofaus;jcif; ukdvnf;aumif;/ rnfokd@rnfykH xdckdufrnf[k odEkdifatmif urBmtajctaeukd rdrd&& od&efv. dk ? Tonfukdum; t=urf;rSs ausmif;om;rsm;jyKvkyf&rnfh 0wW&m;rsm;jzpf=u.? xkd@a=umifh urBm&Sd ausmif;om;taygif;wkd@onf v_yfv_yf&G&GjzpfI ppfrufwm;jrpfa&;/ tvkyfvufrJhyaysmufa&;/ ta=umif;pepfrsm; &SmazGae=u./ tajcrxl;jcm;vSaom pydejf ynf ESihf w¶kwjf ynfw@dk wGif ausmif;om;wk@d rSm uk, d x f v d ufa&muf wku d cf u dk af e=u&.? xkd@a=umifh tcsdefESifhtcgtavsmufvnf; ausmif;om;. 0wW&m;vnf; uGJvm.? Tjyqk+d y;D aom ausmif;om;0wW&m;tm;vk;H ukd odjrifonfEiS t hf nD aemifaomf Armjynfudk zefw;D rnfh ausmif;om;rsm;onf ,cktcg vlrsm;uJo h @dk rnDrnGw/f rvkyw f ufrukid w f uf rukdifwwfrjzpf&atmif u|Ekfyfwkd@onf ,cktcg EkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*~ toif;}u;D ukd txift&Sm; wnfaxmifxm;.? xkt d oif;ok@d 0ifa&muf tm;ay;&efrmS ausmif;om;wkid ;f / wkid ;f jynfcsppf w d &f adS om olwidk ;f wk@d . wm0ef0wW&m;yifwnf;?

armifatmifqef; bDat jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*~toif;OuUV (AkdvfcsKyfatmifqef; ausmif;om;b0wGif a&;om;cJhaom aqmif;yg;)

44

tvif;tdrfr* à

á

â

ã

ä

å

æ ç

è

é

ê

ë

å

ì

í

æ ã

é

î

ë


45

avmu0d[m

armifatmifqef; ajrmuf0if&;kd pGe;f rS awmif0if&;kd pGe;f od@k wdik f jzpfysuaf eaom a&/ ajr/ awm/ awmif/ vl/qw d /f uGs/J EmG ;wnf; [laom owœocFg&/ =oumoavmu =u;D onfum; igw@kd tm;vH;k kd af usmif;=u;D tbd;k rjywfEikd af om0dZm ynmud/k oif&m-,l&m-=um;&m-rSw&f m- wuUov tppfyifwnf;?igw@kd oif=um;&m bmom&yfrsm;um; - obm0"mwf tavsmuf ay:ayguf vmaom urBm@tpOfusr;f =u;D wGif &Sad y.? xdu k rBm@ tpOfusr;f =u;D wGif yxrydik ;f Yum; vl[ak c: tyfaom igw@kd oabmta=umif;yg./ 'kwd,ydkif;wGif igwdk@wnf&m tjyifytjriftxifjzpfaom obm0w&m;ESifh awG@=uKH I igw@kd oabmtavsmuf jzpfay:vmaom "rRwm qE~tmoDou vH@_ aqmfonfh twdik ;f tjyifyobm0w&m;twGi;f &So d rSsu/kd &SmazGppkH rf;&m tcef;yg.? wwd,ydkif;um; - odk@ igwdk@&SmazG&mwGifpcef; trsdK;rsdK;wnf; [laom avmu"Hw&m; &Spyf g;wd@k udk awG@&.? 4if;aemuf pwkwˆydkif;odk@ a&mufaom tcg/ igwdk@avmu"Hw&m;ab;udk vGw&f mvGwaf =umif; enf;vrf;aumif; &Sm&m tcef; jzpfay.?avmujy\em trsKd ;rsKd ; tvif;tdrfr* ï

ð

ñ

ò

ó

ô

õ ö

÷

ø

ù

ú

ô û

ü

õ ò

ø

ý

ú

45


46

ay:vm.? yOPrydik ;f um; - avmujy\em trsKd ;rsKd ;udk azG&mS &mwGif ajz&Si;f &orSstxd/ od&aom avmu 0wœ&m;rsm; ay:vm.? xd0k wœ&m;rsm; udk ysuu f u G jf cif;/ a=ujyeG jf cif;ESihf pyfvsO;f I tcGihf ta&;rsm;ay:vm.? qXr tydik ;f wGiu f m; xd0k wœ&m; - xdk tcGit hf a&;rsm;udk tajcwnfcg/ igw@kd wd;k wufI awmxuf wufaeonfukd awG@&.? owœrydik ;f wGiu f m; - xdak wmckwf wufcg/ wd;k I wd;k I ajz&Si;f &aom vrf;t& - arSsmf=unfh&m / vrf;vGJonf/ vrf;rvGJbl;[k 0dk;wdk;0g;wm; rdrd od&SdjyD; 0wœ&m; tcGit hf a&;wd@k udk qH;k jzwf&ef cJ,Of;aom tcef;jzpfay.? ,ckigw@kd oif=um;ae&aom tcef;yifjzpfayonf? igw@kd a&S@ tydik ;f rsm; bmawG@I bmrSw&f ojzifh bmudk jrif&OD;rnfukd rodEdkifao;? &mZ0if tpHpk u kH kd =unfrh nfqv kd sS i/f yxr vl&ikd ;f acwf/ xd@k aemuf tdraf xmif&mcs jyKaomacwf/ aemuf wpfO;D ESihf wpfO;D ul;vlqufqH cdu k &f efjzpfymG ;/ avmbrD;/ a'gorD; awmufavmifaom acwfjzpf.? xd@k aemuf xdak cwfukd vGeI f pm;a&;aomufa&; aea&;/ xdik af &;/ umuG,af &; ay:vm.? od@k ay:vmojzifrh if;usiw hf &m; q,fyg;/ o*F[w&m; av;yg; paom 0wœ&m; rsm;udk ausjyGefpGm xrf;aqmifjcif;r&Sd? ysufuGufI a0oEW&m rif;=u;D onf wdik ;f jynfrS xGuo f mG ;&.? oD[Am[k rif;om;onf wdik ;f jynfrS tESicf &H .? t*Fvef *Gseb f &k iftm; jynfo@l w&m;udk apmifx h ed ;f ap&ef/ rufumumbmpmcsKyjf zifh csKycf @J .? jyifopfjynfwGif xdk0wœ&m;ysufuGufaom tcg/ tjcm;rysufuGufolwdk@u ysufuGufr_ tay:wGif ta&;,l&rnf? ysuu f u G o f u l kd jzKd zsu&f rnf[k q&m=u;D / &lp;l u tcGit hf a&; wGicf @J .? xdk@aemuf - a&-ajr-av oHk;&yfudk tqHk;owfawG@jyD[k xifrSwf=u.? armfawmfum;/ rD;&xm;/ av,mOfys/H vSsypf pf"mwfr;D / oabFm wd@k um; Tod@k xifrw S jf cif;udk jzpfap.? odk@&mwGif urBmppf=uD; t=uD;tus,f jzpfcJ@.? vlaygif;rsm;pGm aocJ@.? oef;aygi;f rsm;pGm usKd ;cJ@.? yJ@cJ@.?urBm@ vlprG ;f aumif;awG qH;k yg;ysupf ;D =u.? urBm wckv;kH td;k xde;f pufY csmcsmvnfIoGm;.? rsm;pGmaom vuf&dS tajctaersm; vGiphf ifjyKd ysuf z&dzk &J upifhuvsm; jzpf=u.? iwfrGwf&Sm;yg;aom ab; a&mufvm.? tdrf/ rD;oabFm/ av,mOfysw H @kd ESihf TrSs=u;D yGm;ygvsuf tod@k vSsif igw@kd bd;k ab;xuf usyw f nf;&ygoenf;? ,if;aom tcg igwdk@awG@=ujyef.? arSsmfac:=ujyef.? "e&Sifpuf/ EdkifiHcsJ@xGif a&;puf? TpufawG udk ,ck 0wœ&m;tcGihf ta&;awGu tm;ay;ae.? qif;&Jom;wdik ;f jynf opf wnfaxmifu aumif;a,mifwum;? qHk;jzwf&ef cJ,Of;ae.? rjyD;jywfao;? &k&Sm;jynfwGifum; qHk;jzwfxm;jyD; jyD[kqdk.? pydefwGif qHk;jzwfaeqJ? odk@aomf urBm@ 46

tvif;tdrfr* þ

ÿ

✄ ☎


47

tpOfusr;f um; us,0f ef; vSacs.wum;? igw@kd a&S@qufI oif=um;&OD;rnf? ,ck&adS om oef;aygi;f rsm;pGmaom pmtkypf maywd@k um; TurBm@ tpOfusr;f rS xkwEf w k cf surf sm;om jzpfay.? od@k aomf TurBm@ tpOfusr;f udk igw@kd rnforl sS rdr&d & r&Sdojzifh trsdK;rsdK; jzpfae=uay.? igwdk@ jrefrmvlrsdK; trsm;um; Ak'<bmom w&m;udk ud;k uG,, f =kH unf=u.? igw@kd tbd@k tEWrd aemufq;kH trSeq f ;kH pum;aywnf;? od@k twdik ;f r[mar'if/ c&pf,efbmom0if tp&So d nfw@kd onfvnf; 4if;wd@k bmomusr;f wd@k udk &dak o.? udik ;f nGw. f ? 4if;wd@k tbd@k opPmw&m;jzpf.? igw@kd Tod@k ud;k uG,=f uaom a*gwr/ r[mruf/ c&dw k f paom q&m=u;D wd@k um; urBm@tpOf usrf;udk 4if;wdk@onf toD;oD; oabmayguf onfhtwdkif; urBmol urBmom;wd@k tm; w&m;rsm; xm;cJ@ =uay.? 4if;wd@k oGm;tyf &SmazGtyfaom vrf;rsm;um; tb,fenf;? tb,fukd tajcxm;I &Sm =uygoenf;? 4if;wd@k &SmazGonfukd tu,fyif awG@=uygjyaD vm? rnfo@kd jzpfap 4if;wd@k w&m;rsm;onf w&m; t[kwyf if jzpfapumrl igw@kd onf urBm@ tpOfusr;f =u;D udk em;vnfonfEiS hf trSsom od=uao;.? xdkurBmh tpOf usrf;=uD;um; avmu0d[mwnf;[laom avmuwuUodkvf ausmif;Yom &S. d ? xdak vmu wuUov kd af eI igw@kd tcsi;f csi;f awG@qH=k u.? ES;D aESm=u.? jyKvkyf=u.? awG;q=u.? toif;axmif=u.? toif;tkyfcsKyf=u.? toif;pDrH=u.? acgif;aqmif&Sd.? aemufvdkuf&Sd.? vlqdk;rsm;udkvnf; awG@&.? vlaumif;rsm;udkvnf; awG@&.? &kyq f ;kd aomfvnf; twGi;f pdwrf &dik ;f / &kyv f aS omfvnf; wHvsS Kd jzpfwwfjcif; tp&So d jzifh igw@kd avmu wuUov kd w f iG f xif=u rSw=f u&.? igw@kd bwfaom pmtkyrf sm;udk xdak wG@jrifonfEiS hf udu k . f ? rudu k . f ? rudu k af omf igrmS ;ovm;/ olrmS ;ovm;[k wbefoifp&m ay: jyef.? Tod@k vSsif igw@kd oifI oifI csn;f ae=u.? Tod@k avmu0d[mwGif igw@kd oif&aom ynmum; ynmppf[k ,lqtyf.? xdyk nmum; bD-at-yXrausmf [lI owfrw S &f ef rpGr;f Edik /f rcsed Ef ikd /f xdyk nmppf&wemudk ,ckigw@kd wouf avmu0d[m twGi;f &Scd u kd f rdr&d & ,l&efum; igw@kd . avmu0wœ&m; =u;D aywnf;?

armifatmifqef; (rsdK;nGef@ r*~Zif;/ 1937 pufwifbmv?)

tvif;tdrfr* ☞

✒ ✓

✑ ✘

✒ ✎

47


48

trsdK;om;pdwf"gwfqdkif&m &Sif;vif;csufrsm; armifatmifqef; trsd K ;om;pd w f " gwf qd k w m bmvJ? wdkif;&if;om;vlrsdK; (Nation) qdw k m bmvJ? vlrsKd ;oD;jcm; (Nationality) qd k w m bmvJ TuJo h @kd usaemf ar;cGe;f xkwv f u kd f onfwGif emrnfaemuf tjrD;yg aomolrsm; ? tjrD;yg "g;eD;olrsm; vufxufrS &_yaf yGqef;jym; vmay awmhonf[k tcsKd @u uJ&h @J jypfwif csif=uayvdrfhrnf? tcsdK@uvnf; 'D a vmuf a wmh uav;oi,f rsm;yif odp&m &Sda=umif; &Sdtyf onf ? tzsm;c|ef . pojzif h u|efynmudk &vm=u&Smaom cGorm;awG usrSyJ olrsm;xuf uJvmawmhw,f[k &,foGrf;aoG;aumif; aoG;=uayvdrfhrnf? odk@&mwGif TuJhodk@ ar;cGef;xGufqdkjcif;onf o&kyaf zmfjy&ef twGujf zpfa=umif; / ta=umif;t&m - vl / 0wWK wckc. k o&kyo f uefukd yxrOD;pGm pifppf odtyf onfrmS Ak'b < mom pmayusr;f *efukd =unf&h u _ em;vnfEikd af yonf? b,fo@kd od&rnf enf; [k apm'u wufu twW [laom pum;. teuf t"dyg,f tus,f t0ef; jA[R% [laom pum;. teuft"dyg` ,f tus,t f 0ef;/ Ak'< [laom pum;. t"dyg,t f us,f t0ef; avmu / vl/ w&dpm> efpaom pum;&yfrsm;. tus,t f 0ef; xdu k o hJ @kd pum;rsKd ;udak xmufI odvu kd af yonf[k ajzvdu k yf g./ 0dj*Kd vf jyKykH wpfrsKd ; vluvnf; qdek ikd yf g.? od@k &mwGif xif&m jrif&m arSmufveS f ukefpifatmif t"dy`g,f EdkufawG;jcif;/ pl;prf;jcif; r&SdyJ yg;pyfaqmhI jyKvkyfaom 0dj*Kd vrf sKd ;r[kwb f J trsm;owfrw S f twnfjyKonfh woD;w&yf0jd *Kd vrf sm;udk vdak vonf? xdo k @kd &Srd o S m woD;wjcm; ta=umif;t&m wck twGuf xif;ueJ uGuu f eJ jrifavmuf atmif jiif;uGuf rawG@&avatmif jzpfEikd af pavonf? usaemf odoavmuf usaemfw@kd jrefrmpmaywGif ysKd @ uAsm rsm;wGif cGx J m; [lI oHwal =umif;uJG t"dyg` ,cf jJG cif;ESihf jrefrmo'Ng Oya'&yfrsm;rS wyg; tjcm; oD;jcm; bmom&yfrsm;wGif o&kyt f euft"dyg` ,f &Si;f vif;atmif 48

tvif;tdrfr* ✛

✦ ✧

✦ ✣


49

azmfjycsurf sm; r&So d avmuf &Sm;ay.? Oyrm -usaemfwdk Eh ikd if }H u;D wGif rSw D if;ae=uaom &Sr;f / u&if vlrsKd ;ponfjzifh vlrsKd ;rsm;tm;jzifu h m; cGjJ cm;xm;ay.? odk &h mwGif trsKd ;qdw k m pum;udu k m; cGjJ cm;xm;jcif; r&Sad cs? trsKd ;qdw k m bmvJ? b,ftrsKd ;twGuf u|Eykf w f @kd }uKd ;pm;=urnfenf;[k wOD;wa,mufu ar;jim;tH?hH u|Eykf w f kd t h zdk w h n l aD om tajzukd ay;rnfenf;? jrefrmvlrsdK;twGuf }udK;pm;rnf[lonfudk cGJjcm;&efvdkonfudk cGJjcm;&ef vdak vonf? od k h j zpf & um; a&;om;&ef p D p Of a om Oa,smZOf E S i f h o uf q d k i f & m oufqikd af =umif;wd@k udk a&S;OD;tp pum;yvif tjzpf&iS ;f vif;+y;D aemufrS a&;om;rSomvSsif xdt k a=umif;t&mudk zwf+y;D onf. tqH;k wGif pmzwfoo l nf &_y&f y_ Ef iS yhf if em;rvnfbJ &Si;f Ekid o f rSs &Si;f vif;Ekid o f rSs &Si;f vif;av&monf? odk &h iS ;f vif;&mY t&Sit f cs;D yvif cHwiG f taemufEikd if H Edik if aH &;ynm&Srd sm;yifvsS if trsKd ;rsKd ;awG; trsKd ;rsKd ;&SmazG pdppf=uonfyifvsS if *epGmrawG &h ao;? ,cktcsed t f cgukd trsm;qH;k oabmwlno D nfph um;rsm;udo k m rSjD irf;jyKI usaemf. xifjrif,lqcsufrsm;udkyg usaemf.tenf;i,frSsaomtodOm%ftwdkif; a&;om;az: jy aytH?hH ,if;okd@ w+yD;um; trsdK;om;pdwfqdkonfh pum;.e,ferdwf/ oD;jcm;vlrsdK;/ vlrsKd ;csn;f [krqdv k (kd rqdo k m) tpk;d &jynfyikd f wdik ;f &if;om;trsKd ;(0g) trsKd ; (twdak umuf Todk ah c:=uygpkd )h [laompum;&yfrsm;. e,ferdwrf sm;udk pdppfazG&mS =uaytH?h

trsdK;om;qkdif&mta=umif; trsKd ;om;a&;pdwo f nf rdrt d rsKd ;udo k modI tjcm;trsKd ;rsm;udk !Si;f yef;wdu k cf u kd f vkad ompdwjf zpfonf [k abpD[wfqo kd l yk*Kd vu f qd. k ? udv k b H , D m wuUov kd f ygarmuQa[; t&um; trsKd ;om;pdwo f nf wdik ;f jynfcspcf ifjcif; jzpfonfvnf; rSeyf g.? odk &h mwGif xdt k wdik ;f jynf cspjf cif;tjyif tjcm;&Sad o;.? trsdK;om;pdwfonf tjcm;trsdK;rsm;udk &ef+idK;xm;umEdSyfpufuvljyKcsifonfh rdrdwdkif;jynfta=umif;udk 0if0g=uGm;v$m;wwfaom pdwf0oDrsdK;jzpfavonf [lonfyif jzpfay.? &efuek w f uUov kd af usmif;wGif ygaruQvt l jzpfrS xGuo f mG ;aom a'guw f ma[m w&Ha&mtcgwiG f a[majymcsuw f iG v f nf; rZPKd racwftcgu trsKd ;om;pdwf Ed;k =um;jcif;rSm tbdZmpdwrf S jzpfay:vmcJo h nf[k qd. k ? tDwvDjynf rsKd ;cspyf *k Kd vw f OD;jzpfcahJ omv_x d uf[uf. ZeD;urlum; trsKd ;om; pdwfonf rdrdtrsdK;twGuf }udK;pm;&mwGif urBmw0Srf;vHk;. tusdK;ygxifatmif jyKjcif; jzpfonf[k qdak y.? jyifopfjynf temwdzk &ef h [laom Edb k ,fq&k zl;ol yk*Kd v}f u;D u rlum; uGsefkyfwdk honf uGsefkyfwdk h. trsdK;udk cspfcif=uEdkifyg.? okd h&mwGif tjcm;trsdK;wkd@udk tjypfrwifbJ tcspf0if&m.? Tokd htrsdK;om;a&;pdwf. obm0rsm;udkazmfjy=uay.? tvif;tdrfr* ✯

✵ ✶

✴ ✻

✵ ✲

49


50

TwGif trsKd ;om;pdw. f oabmw&m;rsm;udo k m az:jyjcif;jzpfI trsKd ;om;pdwf rnfuo hJ @kd jzpfay:vmonf [lonfukd azmfjyjcif; r[kwaf y? okd@&mwGif trsdK;pdwfjzpfay:&m trSDo[JjyK&m (Nationality) (oD;jcm;vlrsdK; txdr;f trSw)f ta=umif;udk pdppf=updk ?h y&dzk ufqm *pfxc&ku d . f (Priciples Of Political Seience) pmtkyw f iG f (Nation) trsKd ;[laom pum;rSm Ekid if aH &; OypmvH;k vH;k jzpfI (Nationality) (vl r sd K ;oD ; jcm;0g') [l o nf r S m Ek d i f i H a &; Oypmed r d w f & S d a omf v nf ; tajccHZmwdrsKd ;&d;k ESihf qufE, G &f m ta=umif;rsm;rS jzpfay:vma=umif; rsm;aomtm;jzifh vl r sd K ;wl bmompmayjcif ; twl w l / t,l 0 g'jcif ; twl w l / xH k ; pH w H w G m &mZ0ifpum;jcif;twlw/l ae&mt&yfvnf;twlw/l tusKd ;pD;yGm;jcif;vnf; twlwjl zpfI ausmom;&if o m;rjcm;/ omemnD r S s Ek d i f i H t k y f c sKyf a &;toif ; (0g) tpd k ; &&S d I Ekid if pH nf;vH;k nDnw G af &; &Sv d m&ef qENpw d u f ;l rsm;rS trsKd ;om;pdwf jzpfay:vmonf[k qdak y.? odk@&mwGif Taz: jycsuft*Fgtm;vHk;wdk hrSvnf;aumif;/ tcsdK@rSvnf;aumif;/ wckwnf;rS aomfvnf;aumif;/ trsKd ;om;pdwjf zpfay:csirf S jzpfay:vdrrhf nf? ta=umif;rlum; trsdK;om;pdwfonf 0dOmOfpdwf"gwfESihfom qkdifIudk,fykdiftkyfcsKyfa&; wenf;enf;udkudk t+r&J mS azGaeaom pdwjf zpfavonf? odk &h mwGif rnfonfh oD;jcm;vlrsKd ;wGif rqdak zmf+y;D cJah om t*Fgrsm;xJrS tcsdK@udkawG hjrif&aya=umif; ponfjzifhvnf; y&dkzufqm*pfxc&dkufu qkx d m;ay.? tD;tufzfbdk;rif;. An Introduction to Political seience [laom pmtkyw f iG u f m; trsKd ;om;pdwo f nf wjznf;jznf;tm;,lvmI tusyt f wnf; ta&;ay: vmaom tcgxu G af y:vmwwfI vly*k Kd~ vw f iG f awG Eh idk af om 0if0h gyv$m;jcif; pdwq f wfjcif;/ oabmajymif; vGJwwfjcif;&SdI trsdK;rsdK;aom XmewGif xx=uG=uG jzpfapEdkifaom owW&d adS vonf[k qdx k m;ay.? y&d k z uf q m Zimmern Zif ; ref ; . Nationality and Government [l a ompmtk y f w G i f u m; tjrif u s,f a omrsuf p d E S i f h axmuf q =unf h & _ I ajymygrl vlpw k pkonf(trsKd ;) [laom pdwq f EN&ydS gu trsKd ;jzpfvmayonf[k rnforl qdk ajymEkid af y.? Todk ah z: jyxm;ay.? y&dkzufqm ruftdkifAma&;aom Modern State [laomusrf;wGifum; trsdK;om;pdwf [lonfrSm aygif;pkaeaom vlpkpdwfjzpfI &mZ0iftcsdef w&yf&yfwGif wdkif;EdkifiHESifh tpkd;&. nD!Gwfa&;udk jzpfcJhapI ,ckvnf;jzpfaeapaompdwfudk ac:avonf[k qdkxm;jyef.? Todk hvSsif o&kyftrsdK;rsdK;tm;jzifh EdkifiHa&;q&mrsm; ay;=uonfrsm;udk qef;ppf=unfI trsKd ;om;pdwo f nf tpkvu dk af eaom vltaygi;f wkd w h iG f twlwpl w d u f ;l qEN&I dS pdwjf cif; "gwjf cif;twl&+dS y;D vSsif twlaevdo k nfh pdwjf zpfonf[al om 50

tvif;tdrfr* ✾

❄ ❅

❄ ❁


51

o&kyu f kd &&Sad vonf? 'dvpfqvbef;a&;aom Political Ideas pmtkyfwGif aoG;wljcif;xuf pdwu f ;l wljcif; a&S;a[mif; aESmif;acwfwiG f 'd;k wlaygizf ufjyKczhJ ;l onfrsm;udk rSwrf jd cif;wdk u h trsKd ;om;pdwu f kd ydrk zkd efw;D avonf? A Common Memory And A Common Idea These, More Than A Common Bloodmuck A Nation.

TqHk;jzwfcsuf rSefrrSefppfaq;&ayrnf? To&kyft&qdkaomf vlrsdK;wljcif;/ bmomwljcif;/ t,l0g'wljcif;/ tp&Sdaom t*Fg&yfrsm;rSmtrsdK;wdkif;wGifvnf;aumif; od@k r[kwf vlrsKd ;oD;jcm;wkid ;f wGif vnf;aumif; r&Srd jzpf[al om tajcodk ah &mufavmufatmif vdt k yfaom t&mrsm; r[kwaf y? xdo k @kd r[kwo f nfrmS tb,fta=umif;t&m &mZ0if taxmuftxm;rsm;=unfI h od&onf?

armifatmifqef; ('D;'kwfowif;pm {u'orwGJ eHygwf 41/ Zlvkdif/ 27/ 1935) pm 56 (jynfol hacwf/ twGJ 1/trSwf 11/ 2010)

tvif;tdrfr* ❍

◆ ❖

P

▼ ❚

◆ ❑

51


52

Edik if aH &; trsKd ;rsKd ; ocifatmifqef;

(1) Taqmif;yg;rsm;udk a&;&rnfqv kd sS if Edik if aH &;qdak om pum;udk yxroH;k oyf&efvkd onf? " jynfxJ ta&; aygufEiS ahf us;/ =uufO ta&mifwrd af wmifozG,f rif;a&;us,f" ponfjzifh a&S;Armpmrsm;wGif zwf&./ rSw&f .? Tpum;rsm;um; aumif;vnf;aumif; ./ qd;k vnf;qd;k .? aumif;yHu k m; Edik if aH &;. cufceJ ufeaJ om t"dyg` ,/f us,0f ef;aom 52

tvif;tdrfr* ❲

❪ ❫

❪ ❩


53

t"dyg` ,/f odraf rG@aom t"dyg` ,w f @kd udk aqmif.? qd;k yHu k m; =um;&olrsm;tm; vrf;p&Sm rawG@ apbJ vlrsm;rsm; qdkif;wGifwD;vdkufwdkif; jrnfonfhpnfuJ@odk@ ynm&Sd=uD;ozG,f vlrsm; txif=u;D atmif ajymaumif;ajymvd@k &onfh pum;vnf;jzpf.? xd@k a=umifh u|eaf wmhtzd@k rSm Edik if aH &; trsKd ;rsKd ta=umif;udk ra&;cif Edik if aH &;qdo k nfh t"dyg` ,f tus,t f 0ef; twdik ;f twmudk pOf;pm;rd.? Armjynf. Edik if aH &;&mZ0ifukd jyefajymif;I =unfv h sS if Edik if aH &;qdo k nfrmS b,fvkd [mrsdK;[k wwfwwftyftyf r&Sdonfudk awG@&.? trsdK;/ bmom/ omoem/ ynm? Armjynfonf Armrsm;tzdk@/ [krR&l;/ tif'Dyif;'ifh/ bHk0g'/ 0HomEk/ qif;&Jom; pojzifh rD;cdk; rqHk;rdk;rqHk;yif? awm&Gm a'orsm;&Sd Arm trsdK;om;wdk@ twGufrSmum;/ wabmifpef; ba0gawG ESihf rif;avmif; wcgay:vdu k /f vdu k v f u kd /f &H;_ vdu k /f at;at; aevdu k f wcgxyfay:/ wcgxyfvdkuf/ wcgxyf&H_;/ bk&m;vufopfawG/ arSmfq&mawG/ yxrHq&mawG ESifh olw@kd Edik if aH &;rSmvnf; vH;k vdu k jf ym;vdu k f jzpfae.? vli,fv&l , G /f pdwjf refjref ud, k jf refjrefawG uawmhvnf; acwf=u;D twif;ajymif; csipf w d af wG r$ejf y;D b*Fvm; olyek af wGv/kd tdik , f mvefu enf;awGv/kd 'gawGEiS hf vGr;f olvrG ;f aqG;ol aqG;ae=u.? OD;bab=u;D uawmh Edik if aH &;qdw k m tvGen f pfywf wJ@ tvky[ f q k kd .? OD;ode;f armif=u;D uawmh ukov kd u f wyJom;/ i&Ju wyd\mrd@k Edik if aH &;udk rvkycf sif awmhb;l ? OD;apm uawmh 0g;&if;wkwf ESihf vlru kd t f m;ud;k pcef;oGm;.? a'guw f m barmf uvnf;wrsKd ;? pwmvifw@kd [pfwvmwd@k tm;usonfq. kd ? b,foif; b,fvkd [kwo f nf rSeo f nfukd pOf;pm;=upd@k ? u|eaf wmfh t,ltqwGiu f m; Edik if aH &;udk avmu"gwf a=umif;t& jrifrS xifrS [kwo f nf[x k if.? avmu"gwaf =umif;pOf;pm;rS jzpfrnf[k awG;xifonfEiS hf ywfoufI avmu"gwq f w kd m bmudq k v kd o kd nf/ b,fvkd t"dyg` ,rf sKd ;ESihf a&;onf udv k nf;em;vnf apvd. k ? t*Fvyd v f t kd m;jzifh (qdik ;f ,ifph )f / Armvdt k m;jzifh avmu"gw[ f k vlw@kd ac: =uonfrmS bmudq k v kd o kd enf;? avmu&Sd "gwt f pkta0;tm;vH;k udk o&kycf I JG jyonfh avmu"gw/f ydik ;f jcm;jyonfh avmu"gwu f m; tb,fu ay:vmoenf;? ta=umif; tusKd ;wnf;[laom w&m;ESpyf g;rS ay:.? tusKd ;&Sv d sS if ta=umif; &S&d rnf? ta=umif;&Sv d sS if tusKd ;ay:&rnf? Tum; avmu"gw. f tajccHw&m;rsm; jzpf.? Tum; bk&m;w&m;. tajccHrsm;jzpf.? pl;prf;qifjcifwwfonfhOm%f/ xGif;azmufEdkif onfOh m%f/ xufjrufaomOm%f/ eufeaJ om Om%f/ tp&Sad om Om%f trsKd ;rsKd ;wd@k jzifh urBm=uD;. tvHk;pHkudk/ tEkvHk/ y vHk &_qifjcifonfhtcg/ ta=umif;tusdK; t&if;cH w&m;ESpyf g;om xGuv f mav.? xdkta=umif;tusdK;ESpfyg;udk tajcjyKI bk&m;ocifonf urBmol urBmom; tvif;tdrfr* ❢

❧ ♠

q

❦ r

s

❧ ✐

t

q

53


54

wdk@tm;w&m;jycJ@.? xdkta=umif; tusdK;w&m; ESpfyg;t& avmu"gwf q&m=uD;rsm;/ ya&m[dwf rsm;/ okcrdef taygif;wdk@onf urBmhynmt&yf&yf wdk@udk jzef@cJ@=uonf r[kww f akH vm? oif.a&S@arSmufY&Sad om pm;yG/J ukvm;xdik /f em&D/ rift;kd / uavmifw/H armfawmfum;/ av,mOfys/H "gwrf ;D a&'D,kd tp&So d nf wd@k rSm onfavmu"gwf ynm. tpGr;f a=umifh yifjzpfc@J jyD r[kwaf vm? od@k Edik if aH &;wGiv f nf; ta=umif;tusKd ; ESpyf g;udk trSjD yKI awG;rS/ =urH /S vkyrf /S udik rf /S ajymrS/ qdrk S jzpfayrnf? atmifayrnf? Tum; u|eaf wmf ,lyq kH yHjk zpf.? t*Fvyd v f kd tm;jzifh (ay:vpfwpf) qdak om pum;onf t*Fvyd pf um; tppfr[kw/f (ay:vpfwpf) qdak om pum;rSm Oa&my wwdu k v f ;kH udo k . d ? (ay:vpfwpf) qdak om pum;rSm acgrwdik ;f ac: *&djynfrS pwifay:ayguv f m.? acgrpum; (ydv k pfw)D qdak om pum;rS qif;oufvm.? t"dyg` ,u f m; vltrsm;pkaygi;f tkycf sKyrf y_ ifq. kd ? xdk@a=umifh EdkifiHa&;qdkonfrSm vl@t0ef;ESifh aygif;oif;qufqH tkyfcsKyf&aom udpyP ifjzpf.? xd@k a=umifh Edik if aH &;udk (qd&k , S f qdik ;f ,ifph )f aygi;f oif;qufqrH _ avmu"gwf ynm[k ,lq&ayrnf? xdv k v l cl si;f aygi;f oif;qufqrH r_ S ay:ayguaf om jy\em t&yf&yf udk ta=umif;ESihf tusKd ;w&m;udk trSx D m;I &SmazG pHpk rf; ppfaq; ar;jref;/ a0zef cGjJ cm; pDrt H yk cf sKyrf _ yifjzpf.?TudpP udk tusO;f tm;jzifh Edik if aH &;0g'/wikd ;f wEdik if v H ;kH ta&;[k ,l=u.? od@k aomf ,cktcg Edik if aH &;. t"dyg` ,rf mS wEdik if /H wwdik ;f jynfavmuf udpo P m r[kwaf wmh/ wurBmvH;k udpjP zpfvm.? Edik if aH &;ay: cgp acgra&mrwdik ;f ? xdt k cgrsm;Yum; Edik if aH &;onf (pDwD pwdw)f ac:aom jrKd @=u;D wpfjrKd @pmom&S. d ? xd@k aemuf us,I f us,I f vm&m tcktcgum; urBm ESifh t0ef; txdodk@yifjzpfavjyD? xdk@a=umifh EdkifiHa&;qdkI rdrEd ikd if u H av;wGicf sn;f xifovdv k yk I f rjzpfEikd af wmhacs? O'g[&k%af wG/ jy,k*f awG jyaezd@k rvdk &Si+f jy[ D k ,lq.? G f txufYaz: jycJ@aom Edik if aH &;. oabmudk tus,f um zGi&hf vSsif ukeEf ikd zf , r&S?d od@k &mwGif ydrk x kd ifjrif oabmayguaf pjcif;iSm o&kyx f yfI aqmifjyOD;tH?h Edik if aH &;onf vlro _ rl u _ pd P tm;vH;k yifjzpf.? vl[I l urBmwGif jzpfvmonfh tcgrS pI vl.twef;tpm;tavsmuf vlvakd e vlv0kd wf vlvpkd m; vlvakd omuf vlvv kd yk v f m.? vlvv kd yk cf siv f m.? vlvv kd yk &f ef=uKd ;pm;vm.? txajrmufvm.? ydrk u kd s,af jymvm.? vlEiS w hf &d p>mef uGjJ ym;r_rmS vlu xGiw f wfonft h pGr;f / jrifwwfonfh t&nf&jdS cif; yifjzpf.? xdt k &nftpGr;f rSm todOm%f yifjzpf.? xdv k . l todOm%fjzifh vl.vkyif ef;aqmifwmrsm;udk aqmif&Guf&mY ydkrdkrsm;jym;&SKyfaxG;vmaomtcg EdkifiHa&;wnf;[laom vl@yifrw&m; ay:ayguv f m.? 54

tvif;tdrfr* ✉

④ ⑤

④ ①


55

Oyrm *%ef;ocsmF wGif taygi;f tEkwf tajrmS uftpm;wwf/ tajrmS uftpm;u bHo k ;kH ude;f wd@k bHn k u D ed ;f od@k wqifw h uf/ Tod@k wufIwufIoGm;onft h cg &d;k &d;k *%ef;rS qef;qef;/ qef;qef;rS &_y&f y_ f jzpfvmouJ@od@k yif? xdt k wdik ;f tuQ&m ocsmF tp&So d jzifh ay:aygufvmouJ@odk@jzpf.? tajrSmuf/ tpm;onftaygif;/ tE_wfrS wqifhwufjcif; jzpfouJ@od@k tajrmS ufonf taygi;f rsm;pGm vky&f onfukd tvG,ef nf; ydrk akd umif;aomenf; jzpfouJ@od@k tpm;onf tE_wrf sm;pGm vkyaf e&onfu h pd u P kd jyKjyifouJ@od@k vlru _ pd rP sm;vnf; Armht,lt& ya'omyifacwfrS orRwrif;acwf/ tpdk;&ay:onfh acwfwnf;[laom Edik if aH &;b0od@k a&mufvmonf? wjcm;q&mawG t,ltqrlum; vl&dkif;rS vl,Ofacwf a&mufvmonfhtcg EdkifiHa&; ay:vmonf[kqdk.?rnfodk@yifjzpfap wlaomtcsufum; vlr_olr_ udpPrsm; axGjym;eufeJ vmonft h cg vlwOD;wnf; wtdraf xmifwnf;/ wrsKd ;wnf;/ wbmomwnf;/ wEdik if w H nf;qdo k nfh udprP sKd ; r&Sad wmhbJ wqifx h ufwqifh wufvm.? xdv k rl _ tqift h wef;rS Edik if aH &;wnf;[laom yifray:vm.? (2) ay:vmyHkum; vlawGu rsm;vGef;I jy\emawGu &SKyfvGef;I vlcsif;nSdvdk@ r&vGe;f I wa,mufa,muf pnf;rJ@urf;rJ@ jzpfvmI tpd;k &ay:ayguv f monf? xdt k pd;k &um; vlawGu toD;oD; ol@ae&mol olw@kd tm;vH;k tusKd ;twGuf wifvu kd I f jzpf&m.? vlt rsm;u olwdk@twGuf ab;&efumuG,fay;Edkifygap/ tjiif;tcHkrsm; jzefajzay;Edkifygap/ tpm; taomuf t0wftae rSeyf gap qdIk tpd;k &udk cs;D ajrmuf=u./ 0dik ;f 0ef;=u.? uln=D u.? ulnDyHkum; vdkorSsvkyfEdkifatmif tcGefay;=u.? tpdk;&pum;udk vdkufem=u.? tpd;k &uvnf; &onft h cGeu f kd wdik ;f oljynfom;rsm;twGuf jyefo;kH &.? wdik ;f oljynfom;rsm; aumif;usKd ;twGuf trsm;vdu k ef m&ef Oya'awG xkw/f Oya' remcHoal wGukd txdu k t f avsmuf pD&ifay;&.? trSepf ifppfrmS jynfo@l qENt& tkycf sKyrf [ _ k ac:aom 'Dru kd a&pD qdo k nfh Edik if aH &;. t&if;cHoabmyifjzpf.? Edik if aH &;. razgurf jyef rSeu f efaom y&rwfw&m;jzpf.? od@k aomf eufeufeeJ J awG;&SLonft h cg trSerf mS 'Dru kd a&pD [lI r&Sv d aS o;? tpd;k &jzpfay:vmpOfuyif vlawGw&m; rapmifh Edik I f jzpf.? vlawGom w&m;apmifEh ikd v f sS if tpd;k & &Sad wmhrnfr[kw?f Tum; Armhusr;f *efawGYyif &S. d ? vlawG w&m;rapmifEh ikd o f nfh ta=umif;rSmvnf; avmbw&m;a=umifh jzpf.? avmbw&m; jzpfjcif;rSmvnf; yk*v ~ u d ypPn;f ay:vmojzifh ig[ h m/ igt h rd /f igjh cH pojzifh igwnf; [laom "ouUm,'dX"d t&if;cHonfh avmb/ xdak vmb a=umifjh zpfaom a'go/ xdak vmb/ a'gorD;wdŒk a=umifh arm[wnf; [laom rod rvdrmR rdu k rf rJ _ jzpfvm.? tvif;tdrfr* ❹

❿ ➀

❾ ➅

❿ ❼

55


56

xdt k cg vlrsm;rSm tusKd ;csi;f rwlbJ jzpfvm.? rwlaom tusKd ;a=umifh tcsi;f jzpf&.? od@k jzpf&um; tusKd ;cHpm;&aom vlwpkonf rdrw d @kd tusKd ;rysuf raysmufprd @f aomiSm "udik ;f rif;wd@k igw@kd onfvckd sn;f wOD;udk wOD; wdu k cf u kd f owfjzwf jiif;cHk vk,ufae vd@k rjzpfb;l / Edik if aH &;xGi=f upd@k / tpd;k &axmif=upd@k / olu igw@kd udt k yk cf sKyaf yawmh/ ol@udk igw@kd u b,fvkd uln=D u" qdI k tusKd ;cHpm;cGi&hf o dS rl sm;u tusKd ;cHpm;cGihf r&So d rl sm;udk vSnphf m;I olw@kd ud, k pf m; tpd;k &awG bmawG ESihf at;at; csr;f csr;f pm;aygux f iG =f uuke. f ? "vSnphf m;onf" qdo k nfrmS tusKd ;cHpm;&olrsm;ud, k w f ikd f uodjy;D vSnphf m;jcif; r[kwf? olwdk@. avmbapwodwf . ajrmufyifhr_a=umifh trSefuawmh vlawG tcsif;rsm;wm[m igwdk@avmba=umifh/ igwdk@ouUm,'dXda=umifh bHkypPnf;udk yk*~vdu ypPonf;od@k ajymif;vJ r_a=umifv h @kd rodb/J arm[w&m; ESihf avmbw&m;tvdu k kd vdu k jf cif; yifjzpf.? tusKd ;cHpm;cGiehf nf;olrsm; rSmvnf; xdt k cg qd;k &Gma;om tajctaeudk r&dyrf ad o;I "at; ²²² aumif;om;yJ/ ESpfOD;ESpfbuf tusdK;yJ aumif;wmvkyf=uuGm? tpdk;& qdkwm aumif;om;yJ/ rif;wd@k igw@kd u wifvu kd w f myJ? ormorwf ESio hf w l @kd =um;jzefvrd Œf ra[h" [k a,mif0g;vdu k =f uuke. f ? ArmpmwG i f u m; tpd k ; &[l I om Ed k i f i H a &;pum;&S d . ? "tpd k ; &qd k o nf r S m q,f t d r f a cgif ; utp &S i f b k & if txd t k y f c sKyf o l r sm;ud k o m od = u.?"tpd k ; &onf jynf o l @ ud k , f p m;vS , f j ynf o l . qEN t & jzpf o nf q d k a omoabmrS m "=umav aysmufav"jzpfvm.? tpd;k &onf jynfoEl iS hf tvSr;f uGmae.? vlw@kd pdww f iG f ol@t&d;k ESihf ol@trsKd ; rSjzpfEikd o f nf[k xifrw S =f u.? Tum;p-onfval wGwek ;f u em;vnfenf;rsKd ;r[kwaf wmh/ p-onfu h tpd;k &wd@k tusdK; cHpm;&aom twef;tpm;u rcHpm;&aom twef;tpm;udk olrodigrod vSnfhywfvdkufonfh tvdrfrSm aoaocsmcsm =unfhvSsifay:ayrnf? odk@aomfvnf; =u;D rm;vSaom arm[w&m;zH;k v$r;f aeolw@kd rSm tusKd ;cHpm;&aom vlwef;pm;. tvGef odraf rG@aom (0g) ud, k u f sKd ;vHa_ qmfI ap@aqmfI olw@kd ud, k w f ikd v f n S rhf eS ;f rod vSnv hf maom enf;pHepfa=umifh tvdrcf &H rSe;f rodEikd af wmh? tusdK;cHpm;&onfh rif;olaX;ol=uG,f wdk@rSmvnf; "wdk@ukodkvfa=umifh" [kajymvm.? tusKd ;rcHpm;&onfh olrsm;uvnf; "cifAsm;wd@k ukov kd af =umifh r[kwb f /J cifAsm;wd@k pDrv H mwJ@ pHepfa=umifh" [k rod=ubJ igw@kd uHa=umif[ h k xifvm.? ArmwGifum; tpdk;&qdkonfh EdkifiHa&;pum;om&Sdojzifh tpdk;&r[kwfonfh wdkif;oljynfom;rsm;rSm ta=umif;aocsmpGm rodyifrodvifhupm; tpdk;&qdkwm olwdk@ r[kwf [kum;od=urnfyifjzpf.? t*Fvdyf tvdkwGifum; [dka&S;u t&if;cHoabmudk wu,fyJ vufp&JG adS o;ovdk "pwdw"f [kac:aom tpd;k &aum jynfojl ynfom;awGygjzpf.? 56

tvif;tdrfr* ➈

➎ ➏

➎ ➋


57

wdik ;f [laom Edik if aH &; pum;yif&adS y.? tjcm;t=u;D tus,f pum;awGvnf;&Sad o;.? od@k aomfvnf; "pwdwf" qdw k m Edik if aH &; tbd"rRm q&m=u;D / ta=umif;ESihf tusKd ;,SOw f @J bH0k g'q&m=u;D "um;vf rwf(pf)"tvdt k &um; tkycf sKy&f onfh twef;tpm;ESihf tr_aqmif tzG@J ygy?J rxl;jcm;ay? acG;udk atmifeufuaejy;D armifped f [kajymif;ac:ovdyk if? Tod@k vSsif vlawGay:vmjy;D vlupd aP wG axGvmawmh Edik if aH &;qdw k m jzpfvm.? "pwdw"f Edik if aH &; taqmufttH=k u;D jzpfvmawmh/ trSerf mS awmh/ wwef;pm;u wwef;pm; txdtyk pf ;kd csKycf s,zf @kd pHepft&if;cH yifjzpfavonf? od@k yifjzpfvmaomfvnf; arm[awG zH;k v$r;f aewJ@ Tavmu=u;D rSm vlawG trsm;[m rjrifEikd rf odEikd v f eG ;f awmh "pwdwf" qdk wmudkyJ taumif;=uD;xifae=uw,f? xif=uawmh 'DpwdwfqdkwJ@ wefcdk;tm%m u&d,m=u;D udk ol@twef;tpm;vufu ud, k t hf wef;tpm;vuf a&mufatmif ud, k t hf wef; tpm;tusdK;twGuf vk,lvmvdkufwm,cktcgqdkvSsif wOD;u wOD;/ wwef;pm;u wwef;pm; ESrd &f w kH iG rf [kwb f /J wwdik ;f jynfu wwdik ;f jynfErdS v f m.? xd@k a=umifh ArmjynfrmS qdv k sS if tkypf ;kd =uwJ@ vlrsm;&J@ Edik if aH &;u wrsKd ;/ e,fcs@J pepfqw kd mudk trSjD yKae.? tkypf ;kd cH&onfh ArmvlrsKd ;awG twGuf Edik if aH &;u wrsKd ; vGwv f yf a&; tajccHxm;vsuf &Sdacs.? vGwfvyfa&;vdkcsifw,fqdkwmrSmvnf; ArmvlrsdK;awG iwfiwfjywfjywf ae&wm/ 00vifvifpm;csiv f @kd ukov kd v f yk cf siv f @kd yifjzpfavonf? xdk@a=umifh EdkifiHa&;wGif ol@tusdK;ol@tjrifESifh 0g'awG rdk;r$efaejcif;yif? wcsKd @uawmh 0g'qdw k m rvdyk gb;l ? Armjynf Armjyef&jy;D awmh tusKd ;aqmif&u G v f sS ijf y;D wmyJ [kajym=u.? ajym=uwJ@vlawGu, kd w f ikd u f olw@kd tusKd ;olw@kd tjrift& jzpfw@J 0g'udk a[m ae rSe;f vkyaf erSe;f rod=uay? odvsS iv f nf; vdrjf cif;yifjzpf.?0g'ta=umif; aemuftcef;wGif a&OD?;rnf? (3) Tum; EdkifiHa&;. oabmudk ta=umif;ESifh tusdK;,SOfI awG;yHkyifjzpf.? xdk@a=umifhyif Tenf; t&jzpfaom EdkifiHa&;tppfrSm wabmif penf;awG &Gwf&onfh Edik if aH &;wkrsm;vdk rvG,af y? wdkif;jynfaumif;pm;atmif tajymum;vG,f.? tvkyfum;cuf.? Oyrm "qif;&Jom;awG v,frJ@aew,f/ v,f&atmifvkyfay;r,f"qdkvSsif yxr ArmjynfrSm b,fEpS af ,mufv,fr@J aewmudk od&rnf? 'kw, d odoavmuf vlawGukd ay;p&m ajr&Srd &S?d &Sjd yefvsS iv f nf; b,fvv kd yk I f b,favmufpaD 0& rnfukd od&rnf? opfawmxGiI f yJ ajr&atmifvyk af y;rvm;? cspw f ;D awGvufuyJ twif;vkrvm;? vkygjyw D @J cspw f ;D awG r&Sv d @kd v,form;awG v,fpu kd zf @kd ysKd ;Ekwzf @kd / v,fp&dwaf wG r&Sv d sS if b,foluay;rvJ? v,fawG zGH@jzdK;atmif acwfopfenf;awGeJ@vkyfzdk@ b,folawGu tvif;tdrfr* ↔

➞ ➟

➝ ➥

➞ ➛

57


58

oifay;rvJ? b,fvkd u&d,mrsKd ;u ulrvJ? 0,frvm;? Edik if jH cm;u v,f,mpdu k yf sKd ;a&; twwf uGsr;f usiw f @J olawG ac:,lrvm;? onfvq kd v kd sS if aiGawG wufwufpifuek rf nf? ukev f sS ib f ,fu&rvJ? wdik ;f jynfu &wJ@ tcGefawmfu rsm;vGef;vdk@ ravmufbl;wJ@? b,fuacs;rvJ? ArmawGqDuvm;? EdkifiHjcm; tpdk;&awG ESifhr[mrdwfvkyfjyD; olwdk@qDu acs;rvm;? acs;w,fqdkvSsifyJ tvum;&rnf r[kw/f onfu olw@kd vdck siw f @J pD;yGm;a&; Edik if aH &; tcsut f vufawG ay;&vdrf@rnf? TuJ@odk@ warSsmfwac: =uD;pOf;pm;&.? iSufaysmoD;pm;ovdk rvG,f? &k&mS ;jynfrmS olyek =f u;D jy;D pu pufrv _ ufr_ vkyif ef;awGukd ud, k yf ikd v f yk if ef;awG tjzpfr[kwb f J bHkvkyfief;tjzpf vkyfcsifaomfvnf; csufcsif;vkyf&ef t&if;tESD;r&Sd/ tjcm;ta=umif; rsm;&So d jzifh Edik if jH cm;u t&if; tES;D awG ac:jy;D vky=f u&.? Tum;wu,fh Edik if aH &;yifjzpf.? ta=umif;ESifh tusdK;rSefonfh EdkifiHa&;yifjzpf.? ezl;awGŒ'l;awG@ txnfudk,fj'yf ESifh Edik if aH &;jzpf.? *gxmrEW,m;awG ref;vd@k &wJ@ Edik if aH &;uawmhjzifh pmtkyx f w J iG o f m zwf&zl;.? ,if;odk@vSsif EdkifiHa&;oabmw&m;rsm;udk az: jy&mY OD;bab =uD;ajymovdk "npfywfwJ@tvkyf"vm; qdkonfhar;cGef;udkvnf; ajzvdk.? OD;odef;armif=uD;uawmh 0efcHoGm;&SmjyD? npfywfw,f wJ@?"oluawmh rvkyfcsif" [kajzcJ@jyD? awrdrif;udk tm;usv@kd xif.? tckawmh qGcJ sac:wJ@ a&S@aecsKy=f u;D jzpfaew,f? trSerf mS Edik if aH &;onf avmuDa&;yifjzpf.? EdkifiHa&;rSm edAŠmef a&mufa=umif; w&m;r[kwf? odk@aomfvnf; avmuD&SdrS avmukwf &SEd ikd . f ? avmukw&f rdS v S nf; avmuD wnfEikd . f tlrawmifrh S oDvapmifh Edik . f ? xdk@a=umifh EdkifiHa&;um; yifryifwnf;? ol@udk vufvGwfI rjzpf? tm;vHk;ESifhqdkif.? avmuDa&; jzpfaomfvnf; npfywfonfh tvky[ f k vH;k vH;k rqdo k m? y&[dw twGu[ f I l Edik if aH &;wGiaf jymqdo k nfh pum;yifvsS if vlw@kd . wd;k wufvakd om rGejf rwfonfph w d x f m;udk jyjcif;yif jzpfay.? vl. xl;jcm;csurf mS vnf; rdrw d @kd . tusKd ;pD;yGm;udk wd;k wufatmif =uaH qmifwwfaom todOm%fyifjzpf.? xdt k odOm%f &Sad om bmomw&m;awG bmawG ay:aygujf y;D vlawG. pdwcf sr;f omr_ ud, k cf sr;f omr_ udk &SmazGaejcif; r[kwyf gavm? vlawGonfjyKjyifv@kd &.? jyKjyifv. kd ? wd;k wufv. kd ? Ttcsurf mS xif&mS ;aeayjy?D pifppf EdkifiHa&;rSm xdkjyKjyifwdk;wufvdkonfh yifrw&m;=uD;w&yfyifjzpf.? xdkw&m;um; avmuD edAmŠ efukd aemufq;kH &nfreS ;f ay.? xd@k a=umifh tb,frmS vSsif npfywf&ayrnfenf;? ,cifwygwu f Edik if aH &;[lonfh (pum;oabm teuft"dyg` ,f tus,t f 0ef;) udk wdik ;f xGm jycJ@jy/D az: xkwjf ycJ@jy?D Edik if aH &;trsKd ;rsKd ;ta=umif;udk &mZ0ifEiS chf sI D ra&;cif Edik if aH &;qdk (csKd ) ESiv hf m;[k xifox l if jrifojl rifae=uojzifh Edik if aH &;qdw k m [dv k rkd [kwf onfvykd g[k tajy;tv$m;a&;om; cJ@&ayonf? od@k rSom u|eaf wmf vdck sio f nfh odonfh Edik if aH &;od@k 58

tvif;tdrfr* ➨

➳ ➵

➳ ➭


59

a&mufayrnf? trsm;tm;jzifh pifjrifah y:od@k wuf toHus,u f s,jf zifah tmf [dq k o J nfqJ ESiq hf v kd sS if Edik if aH &;[kxif.? Tt&mrsKd ;um; Edik if aH &;r[kw/f rifraf *:*Dac: vljyed ;f =uKd uf vlaygpm;tvkyrf sKd ;jzpf.? tcsdK@ EdkifiHa&;orm;ESifhvli,frsm;onf onfvdktaygpm;tvkyfudkyif wuJ@ wu,f=uD;xifum [pfwvma,mifa,mif rlqdkvDeDa,mifa,mif 0g;=uonfudk awG@&ay.? onfvkd 0g;=uolrsm;rSm =um&Snrf cHwwf? tcsed w f efvsS if ol@e*d&k f ay:vmojzifh vltrsm; txif=uD;oavmufr[kwf wdrfjrKyfI oGm;=uonfom rsm;avonf? tcsdK@ uvnf; pOf;pm;aom TacwfopfwiG f ay;vmaom 0g'rsm;udk =um;&jy;D r[kww f ef;vsm; ajymvdak jym a&;vdak &; oDcsi;f pyfvpkd yf awG@&ayonf? avmuD"gwaf wG ESirhf if;avmif;arSsmv f kd arSsm/f apmifv h akd pmifh "vlwefI uefcs" [kqo kd nft h wdik ;f uHnI hH pdwu f ;l vG=J ujcif;jzpf.? rif;avmif;arSsmo f nfqakd wmh p=umF rif;=u;D awmifbufp;l pl; u bDv;l =u;D pD; vmawmhrvdk nmvdv k kd r[kwrf [wf onfh pdwu f ;l rsKd ;ul;=ujyef.? TavmuwGif (0g) u|eaf wmfh t,lt& T"e&Siaf vmu wGif trSeu f akd jymvSsif rcH c sif = u/ bk & m;w&m;=unf n d K =uonf q d k a om T"e&S i f avmuom;wd k @ onf pum;ajcmufceG ;f teuf/ pum;=u;D ESpcf eG ;f udk E_wzf sm;tm;jzifo h m oabmwl=u.? wu,f =um;&vSsif rcHcsio f o l mrsm;ae.? onfaumifw,fbu k swmyJ/ onfaumifw,f pum; ajymrdu k &f ikd ;f wmbJ/ onftaumifw,f tm=urf;wmbJ/ 'DaumifubmvJ/ rsuEf mS ayguf qd;k qd;k atmufo;kd od;k eJ@/ ol@ud, k o f l [pfwvmxifaevd@k vm;/ bmvm;ESihf rtdo/H rtJorH sm; =um;&bl;.? tqdk;rdk@ tqdk;xif=uonfum; ta&;r=uD;vS/ taumif;ajymonfudk tqd;k xifjcif;um;qd;k .? trSeq f v kd sS if taumif;yifajymap/ tqd;k xif=uonfu rsm;.? yg;pyfu b,favmuf trSef=um;csifw,fajymajym b,folrS udk,fESifhqdkifvSsif trSef r=um;csif =uacs? u|efawmfvnf; tygt0ifyif? u|efawmfrjiif;? r=um;csif/ odk@aomf =um;&rnfhtcsdefwGif =um;&J.? 0efcHoifhonfxifvSsif 0efcH&J.? OD;rav;? xdk@twl ajymcsed w f efvsS if ajym&J.? vlrek ;f rSmra=umuf? (Tum;pum;csy)f urBmavmu"gwu f kd ol@obm0/ ol@rl/ ol@ude;f tavsmuf odvsS irf l rnforl sS tm%m&Sifrif;avmif;udk arSsmfaernfr[kwf? rdrd0wœ&m;tiftm;udk odvSsifodonfh tavSsmuf vlwdkif;=udK;pm;=urnf? EdkifiHa&;onfvlwdkif;ESifhqdkif.? vlwdkif;vkyfrSjzpfrnf? rif;avmif;arSsmfaep&mr[kwf? b,fae&murS rif;avmif;ay:rnfr[kwf? p=umfrif; qdak omfvnf;r&S/d vmrnfr[kw?f ay:vSsiv f nf; olvikd gvx kd rJ S &mZ0ifued ;f crf;tavsmuf (0g) ta&;ay:onft h cg/ tcgtavsmuf aqmif&u G &f ef pGr;f &nfowœ&d o dS o l nf rkcsqwfqwf wuJ@ acgi;f aqmifjzpfrnf? xdo k o l nf oifvnf;jzpfEikd . f ? igvnf;jzpfEikd . f ? xd@k a=umifh oifh pdwf0,f udef;atmif;aeaom vlnHhpdwfudk azsmufjyD; EdkifiHa&;udk vdkufpm;vdkufprf;yg? tvif;tdrfr* ➪

➬ ➮

➷ ❮

➬ ➘

Ï

59


60

"a,musmf; wcGef vl&nfcGsefu aumif;uifwrGwf =u,fudkqGwfvnf;/ rvGwfpwrf; &jrv J rf;" 'g[m'grsKd ;qdw k mbJ? (4) wcsKd @uvnf; qif;&Jom;0g'qdv k sS if vlawGtukev f ;kH qif;&Jom;b0/ qif;&Jom; taersKd ;ae&rnf[k uav;awG; awG;jy;D usKyw f Œkd 0g'u qif;&Jom;0g'r[kwb f ;l / olaX;0g'/ b,fEh , S hf qif;&Jom;0g'qdjk y;D yd;k vHck sD ESiyhf gvm;As? olaX;0g'/ vlwikd ;f olaX;jzpfr,f[k wuJ@ tEl;reyform; trsm;tjym;udk awG@&.? Tvlpm;rsdK; t=uyfqHk;jzpf.? wuJ@vl@cGpm tppfjzpf.? rdru d kd wwfonf[v k nf;xif.? trSerf mS rwwf? wu,fwwfI txif=u;D olukd rqd k o m/ wu,f r wwf b J txif = uD ; onf h wwf a ,mif u m;wd k @ ud k u m; ²²²²²²²²²²²? r=um;csifvnf;em;ydwfxm;=u? usKyfawmh tvGefpufqkyf.? atmhESvHk;em.? qefukef ajrav; wuJ@ tppfawG jzpf.? 'Dvkd rEl;reyfawG ta=umif;a&;&vSsif yk*&H mZ0if wkwx f rf; ajym&ovdk ajym&rnfjzpf.? 'kEiS hf a'; Edik if aH &;qdk (csKd ) ESiv hf m; [k awm&GmawG rSm &So d nfh rodem;rvnfolawG eSifh rwdrf;r,drf;Edkif? EdkifiHa&; trsdK;rsdK; ta=umif; a&;rvdk@ xdik v f u kd yf gw,f avmu=u;D udk ra=ueyfveG ;f vd@k eJeJ qJw&m; cwfqefqef a&;vdu k rf w d ,f? t,f'w D m ocif=u;D onf;cHAsKd @ ²²²² onf;cH? 0goemud;k ? aq;&Hkwuf&if; a&;&awmh pdwfaumif;vufaumif;wJ@ tcg a&;&&Smwm r[kwb f ;l vd@k ²²²²² o[mvd/k (u|eaf wmfu tnmom;cifAsaemf) arwœm w&m;yGm;rsm;jy;D OayuQmjyKayawmhAsm? trsm;=u;D 0rf;enf;ygw,f? t*Fvyd v f akd wmh bJ&;D aqm&D; qdx k ifyAsm? udik ;f qufO;D pd@k Edik if aH &; trsKd ;rsKd ;ta=umif;? EdkifiHa&;ta=umif;awG;vSsif 0g'qdkwmygjrJjzpf.? 0g'r&SdvSsif EdkifiHa&; [lI b,furBmrSmr rS &S?d 0g'rvdyk gb;l / Armqdv k sS if Armpdwf &Sw d mbJ? Armaumif;pm;zdŒk qdk vqif vlwdkif;vdkcsifwmbJ? 0g'qdkbmaygh/ bm - "e&Sif0g'/ bm0g'eJ@ pmcsJ@aep&mvdkovJ ponfjzifh ajym=u.?w&Ha&m tcg yJc;l jrKd @wGif "e&Si=f u;D wa,mufajymonfukd rSwv f u kd f &bl;.? trSerf mS Edik if aH &;em;rvnfI wa=umif;/ ol.twef;tpm;pdwf tjrifEiS hf qef@usiI f wa=umif; 0g'rvd[ k k ajymvdu k jf cif;yifjzpf.? 0g'r&Sv d sS if b,fvkd Edik if aH &;vkyEf ikd rf vJ? ,ck vuf&0dS ef=u;D awG/ tkycf sKyaf &; raumif;onfukd tyxm;I tkycf sKyaf &; t& vkyEf ikd o f rSs zefwD;orSsudk xdxda&mufa&muf vkyfwwfjcif;r&Sd? ynma&;0ef=uD;csKyf qdkolwOD;ESifh awG@bl;.? ynma&;qdkwm bmvJ vdk@ar;awmh usKyfcifAsm;eJ@ jiif;aezdk@ r[kwfbl;/ usKyv f w $ af wmf xJrmS om jiif;w,f qdv k sS uf a&SmifomG ;bl;.? rdru d , kd rf rd d emrnf=u;D atmif/ =u, G 0f atmif vkyw f wfonfrmS Edik if aH &;r[kw?f wdik ;f jynfaumif;atmif vkyw f wfrS Edik if aH &;jzpf.? wdik ;f jynf temu bmvJ? onftem vGw&f m vGwaf =umif;jzpfw@J avmuedAmŠ efvrf;[m b,fv&kd o dS vJ [k pdwu f ;l rSm rul;wwf/ 60

tvif;tdrfr* Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ

Ö ×

Ø

Ù

Ú

Û

Õ

Ü

Ý

Ö Ó

Ù

Þ

Û


61

ul;wwf&efrmS 0g' t&if;cH jzpfavonf? avmu rS xGuf&mxGufa=umif; t&if;cHI bmomtrsdK;rsdK; &Sd.? ol@0g' ol@t,lEiS &hf . dS ? onf0g' onft,lawG teufb,foif;vdu k rf vJ/ Ak'< bmom Ak'< 0g'=uKd uf ol Ak'b < momvdu k /f r[mar'if bmom/ r[mar'if0g' =uKd uo f l r[mar'if bmom0if vky=f u.? Ttwdik ;f Edik if aH &;wGiv f nf;xyfwjl zpf.? 0g'wl=uvSsif bmha=umifh Edik if aH &; *d% k ;f awG uGaJ ep&mvdo k vJ? 0g'rwlv@kd omuGo J nf[rk w S ?f ,cktcg nDnw G af &;pum;udk awmfawmfajym=u.? nDnw G v f @kd &Edik w f @J nDnw G af &;vm;? rnDnw G v f @kd &Edik w f @J nDnw G af &; vm;? nDnw G o f ifw h @J nDnw G af &;vm;? pOf;pm;&rnf? ykq;kd &Snu f ikd @J jy;D wdik ;f jynfvw G v f yfa&; pum;rxnfv h /kd xnfv h sS in f n D w G af &;ysujf ym;rnf[k ,lqI vkyaf om nDnw G af &;onf nDnw G af &; tppfr[kw/f wdik ;f jynftwGuv f ;kH 0 raumif;? xdn k n D w G af &;rsKd ;um; &So d nfxuf r&Sjd cif;uaumif;.? TuJ@od@k a,mif0g;0g; vky=f ujcif;onf 0g'tajccH r&So d rl sm;jzpfa=umif; xif&mS ;ap.? xd@k a=umifh Edik if aH &;ESi0hf g'udk cGv J @kd r&? 0g' &Srd &S rnf? 0g'qdo k nfrmS vnf; rd;k ay:u usrvm? b,fausmufpm/ b,fou kd w f ;l abmfI =unfph &mrvd/k xm0& bk&m;ocifuvnf; zefqif;ray;? 0g'qdo k nfrmS ol@acwf ol@a'o ol@ude;f tavsmuf ay:vm&.? urBm@&mZ0if tpDtpOf wGi;f &kyEf iS hf emrf ajymif;vGaJ zmufjyefr_ a=umifh &kyEf iS ehf mrf tjyeftvSeq f ufqH r_a=umifh 0g'qdo k nfph um;=um;&.? 0g'qdo k nfh t=uv H yk &f .? ,ckurBmwv$m;wGif txift&Sm;tm;jzifh 0g'=u;D oH;k rsKd ;&S. d ? wrsKd ;u "e&Si0f g'? wrsdK;um; bHk0g'ac: qdk&S,fvpf uGefjrLepf0g'? wrsdK;u zufqpf0g'/ oHk;rsdK;oHk;pm; txift&Sm; &S=d u.?=um;0g'rsm;vnf; &Sad o;.? T0g' oH;k rsKd ;onf rd;k ay:uusrvm? ol@ tvdktav#muf uHta=umif; taxmuftcHbmrS r&SdbJ ay:rvm? apŒaqmfaom ta=umif;w&m; rsm;a=umifjh zpf.? xdt k a=umif;w&m;rsm;onf vl@Zmwf/ vl@&mZ0ifwiG f &kyef mrf tajymif;tvGaJ =umifh jzpf.? b,fvakd jymif;vGJ r_ a=umifh b,fvkd jzpfvmovJ? &mZ0if cif;=unfh =updk@ ²²²²²²²? &mZ0ifcif;onfqakd omfvnf; or&d;k us&mZ0if a=umif;twdik ;f cif;vSsif trSeu f o kd abmrayguEf ikd /f T &mZ0ifqakd om pum;uyif t"dyg` ,f rjynfph /kH &mZ0if/ &mZ0Ho/ t"dyg` ,pf pfppfrmS rif;aqGp;kd rsKd ; Zmwfa=umif;udk ac: jcif; yifjzpf.? TuJ@odk@ Armpum; om&So d nfrmS vnf; rxl;qef;/ ArmZmwfa=umif; wavsmufwiG f &mZ0ifukd (rif;)ompD&if .? Edik if aH &;udk (rif;)omydik . f ? qif;&Jom;rsm; rydik cf @J ? od@k jzpf&um; &mZ0ifqo kd nfrmS vl@Zmwf vltxky`wœd ta=umif;pOf[k ray:cJ@? Arm&mZ0ifrsm;udk =unfhrnf qdkvSsif a&S;vlawG b,fvdkaeonfxdkifonf bmvkyf=uonfudk/ b,fvdk=uD;yGm;vm=uonf ponfjzifu h susee rawG@&? b,frif;vufxuf wdik ;f jynfom,m0ajymonf? bke;f wefc;kd tvif;tdrfr* ß

à

á

â

ã

ä

å æ

ç

è

é

ê

ä ë

ì

å â

è

í

ê

61


62

=uD;onf? b,fESpf ESpf eef;pH/ tdrfedrf@b,fESpfESpf/ oufawmfb,favmufrSm uHawmf ukeo f nf? uHawmfuek o f nft h cg eef;awmf xdyw f iG f us;D tmonf/ awmfvo J nf ponfjzifh omrnwd@k udo k m awG@&onfu rsm;onf? wdw k Ekd iS hf a&;I t"dyg` ,af y:rnfukd a&Sa&S a0;a0; twGe@f twufawG ESihf a&;p&m r&Sw d ikd ;f cs@J xGix f m;avonf? (a&S;vl=u;D awG tqJawmh cH&jyAD sKd @/ od@k ayrJ@ u|eaf wmfa&; xm;wm trSeb f /J rSew f m[mrSew f mbJ) u|eaf wmfouf0if,=kH unfaom 0g't&/ enf;t& qdv k sS if &mZ0ifqo kd nfrmS vl@Zmwf vl@txkyw ` dœ a=umif;rSsomr[kw?f Tum; omrnom &Sdao;.? ,ckvltrsm; zwf=uaom acwf&mZ0ifpmtkyfrsm;onfyifvSsif &mZ0if oabmw&m; rygv?S ausmif;pmtkyb f wfjy;D txif=u;D =uaom acwfynmwwfrsm; onf? &mZ0ifpmtky=f u;D awGuikd jf y;D &mZ0ifoabmw&m;udk t&dyt f jrw G f rSso=d uol &SmrS&mS ; onfukd awG@cJ@&ayonf? pmtkyfxJygonfh tcsuftvufawG udkum; oGufoGuf=uD; ajymEdkifa&; Edik =f uygay.? od@k aomfvnf; &mZ0ifoifjy;D &mZ0ifoabm aygujf y;D vSsif &mZ0ifpw d u f ;l ul;wwfrS tem*wf&mZ0ifukd zefw;D rnfh acwfval wG (0g) wufval wG yDayrnf? rnfayrnf? rnfonfh usr;f *ef pmayrqdk &mZ0ifjzpfap/ wjcm;pmaybJ jzpfap xdpk mayudk oiftH av@vm&if; ta=umif;&if;onf (0g) y&rwfw&m;onf xdkpmay. teuft"dy`g,f oabmudk ayguaf jrmH &efjzpfavonf? od@k rSom oiftaH v@vm&usKd ;eyfayonf? pmtkyf wpftyk u f kd bwfvsS if pmtkyu f kd ausmv f r$ ;f IjrifEikd &f rnf? od@k rSom ynmwnf;[laom tqD tESpu f kd &ayrnf? xd@k a=umifh ynmwwf ESiphf mbwf wwfwm wjcm;pD[Il Armrsm; ajymav@ajymx &Sdayonf? yd uwf oHk;yHkudk EkwfiHkI b,favmufwwfxm;aom yxrausmf bdk;at jzpfapum rl oabmrayguv f sS if y&rwf ynwf rcGw J wfvsS if xGu&f yfvrf; rjrif? 0drw k dœ &oudv k nf; rawG@ / oHo&musiv f nfjru J siv f nfouJ@od@k &mZ0ifpmtkyaf wG wyHw k acgi;f =u;D av@vmxm;onfh &mZ0if0Zd m… / aZmf*s/D wyoDyifjzpfvifu h pm; omrn &mZ0ifynwf ESifh &mZ0ifjzpfa=umif;w&m;jzpfwJ@ y&rwfudkcGJjcm; rodcJ@vSsif &mZ0ifoif&usdK;reyf? xdo k o l nf avmu. jy\em rsm;udk rajz&Si;f Edik ?f xdo k o l nf &mZ0ifjzpfatmif rpDrw H wf? &mZ0ifrsm; twdwu f jzpfc@J onft h a=umif; t&m jzpf&um; twdw&f mZ0ifou d mrSs ESihf tusdK;tvSsif; r&Sd? tcsdefukefvlyef;jzpfonf? &mZ0ifoifonfrSm twdwfta=umif; od&akH vmufqv kd sS if roifbaJ eonfum; aumif;ayonf? tcsed f tcs;D ES;D jzpf&rkH sS &S. d ? vlwdkif;vlwdkif;rSm ,ae@ESifhreufjzefum bmjzpfrnf? jzpfvSsif bmha=umifh b,fvakd =umifh jzpfvsS if b,fvpkd rD H Edik yf grvm;? ud, k v f ckd siw f mbmvJ/ pDrIH &ygrh vm;qdo k nfh tcsufrsm;ESifhom trSefrSm oufqdkifayonf? xdktcsufrsm;rSm rqdkifIrjzpf rdrd. 62

tvif;tdrfr* î

ï

ð

ñ

ò

ó

ô õ

ö

÷

ø

ù

ó

ú

û

ô ñ

÷

ü

ù


63

toufrsS jzpfayonf? od@k aomf xdt k csurf sm;od&ef twdwt f a=umif;vSeI f oH;k oyf&ayrnf? xdt k wdwt f a=umif;t& od&aom Om%ftjrifEiS hf a&S@ tem*wfvrf;udk rSe;f q wDxiG f &ayrnf?TonfomvSsif &mZ0ifoifenf; tppfjzpfayonf? Tenf;udk "avm*spf" ac:onfh omrn wuUaA' tvdt k &qdv k sS if "'D'yfwpf" "tif'yfwpf" (2) enf;aygif;aom (qdkifudkvdk*spfZif) enf;[k ac:avonf? Oyrm armif b onf v l j zpf . ? vl o nf w ae@ao&rnf ? Tum; ('D ' yf w pf ) enf ; [l v d k ? armifbonfao.? armifconf ao.? tm;vH;k ao.? xd@k a=umifv h q l w kd m y¾ygwf aorsKd ;udk 'gu (tif'yfwpf) enf; [lv?kd odk@ayrJ@ onfenf;u wu,frap@pyf raocsm/ &kyfoabm emrfoabm y&rwfoabm aumif;aumif;ryg/ tajcrcdkif omrn or&dk;us jzpf.? wu,fh&m Z0ifoifenf;um; &kyv f uQ%m tajccHonfh tEky avmr enf;rS rSeaf vonf? Tum; Edik if aH &; tbd"rRm q&m=u;D (um;vfrwf) . t,lwnf;? u|eaf wmfw@kd (ociftbd"rRm q&m=u;D ocifp;kd ) a&;wJ@ qd&k , S v f pf0g' pmtkyu f v kd eS jf y;D ol,OS jf ywJ@ 0drw k dœ &o usr;f rS aumufEw k =f unf=h uOD;pd@k ? (5) (1) tusdK;ESifh ta=umif;onf rpyfqdkif=uonfr[kwf/ pyfqdkif=uaom oabmjzpfayonf? ta=umif;ESihf tusKd ; pyfqikd af om oabmtm;jzif/h t0dZm… / ocFg& tp&Sdaomta=umif; tusdK;wdkŒonf ta=umif;tusdK; ESpfck=um; pyfjcif; oabm wckwnf;tm;jzifh jzpf. [laom {uwœ enf;onf4if; (2)Todk@ t0dZ…m ocFg& paom ta=umif;tusdK; tjzpfjzifh pyfjcif;oabm wckwnf; jzpfaomfvnf; ta=umif;w&m;um; wrsdK;wck/ tjcm; tusdK;w&m;onf wrsKd ;wck tjcm; t0dZm… onf ocFg&r[kw/f ocFg&onf t0dZm… r[kw/f oabmvuQ%m tusKd ;ay; rwl=uI toD;oD; w&m;oabmwrsKd ;pDjzpf=uonf[al om emewœ enf;onf4if; (3) xdt k a=umif; tusKd ;wd@k onf tcsi;f csi;f igum;ta=umif;jzpfrnf/ oifru l m; tusKd ;jzpf&rnf? oifum;ta=umif;jzpfum igum;tusKd ; jzpfygrnf[I l t0dZm… ocFg& paom ta=umif; tusKd ;wd@k onf wckEiS hf wck awmif;yef wdu k w f eG ;f apcdik ;f Ed;_ aqmf tcsed ;f tcsuf ay;=ujcif; (ya,mZu-taZ…oe-ayoe-O\[mAsmyg&) r&Sd=u/ ta=umif;tm; avsmpf mG tusKd ;jzpfonf? ta=umif;r&Sv d sS if tusKd ;vnf;rjzpf? ta=umif;csKyv f sS if tusKd ; vnf;csKyf.? ta=umif;tusdK;vnf; tjcm;r&Sd? qufcgpyfcg tcsif;csif; tjyeftvSef (y yuQ) jzpf=u. [laom tAsmyg& enf;onf4if; (4) oHo&mpuf [lonf &kyef mrf oabmyifwnf;? avmuoH;k yg;vH;k Yyif ToHo&mpu f y pPorkyg` 'f [laom emrf &kyrf w S yg; w&m;oabmonf4if;/ owœ0g tvif;tdrfr* ý

þ

ÿ

✁✂✄☎✆✝✞ ✁✟✠✂⑦ ✆✡✞

63


64

yk*Kd~ vo f nf4if;/ ouf&o dS ufr@J onf4if; r&Sjd y?D avmuoH;k yg;qdo k nfrmS vnf; t&aumufvsS if emrf&yk f oavmjzpfaoma=umifh Ty pPorkyg` 'f yifwnf;? avmukw&œ m w&m;ud;k yg;rSwyg; w&m;[lorSsonf y pPorkyg` 'f Y 0ifonfcsn;f jzpfaoma=umifh qdck @J jy;D aom t0dZm… ocFg& paom ta=umif; tusdK;wdk@onf {uwœ enf;/ emewœenf;/ tAsmyg&enf; tm;jzifh jzpf=ujcif;onf TuJ@od@k jzpf&atmif befqif;rnfh owœ0g yk*Kd~ vf wpHw k &m 0wœK y pPorkyg` 'f tusdK;ta=umif;wdk@jzifh jyD;tyfaom ed,mr w&m;rSwyg; tjcm;r&SdjyDwum; [laom {0H"rRwm enf;4if; ('guwrsKd ;) aemufwenf;u rlv(oDqpf) y yuQ (tifwDoDqpf) orl[ (qdkifoDqpf) wd@k jzpf.? t"dyg` ,u f m; &kyyf ikd ;f Yaomf4if;/ pdwyf ikd ;f Yaomf4if;/ wpHw k ckaom oabmonf (rlv) tpjyKI jzpfay:vmonfESifh wjydKifeuf/ 4if;. qef@usifbufoabmjzpfaom (y yuQ) oabmonfvnf; ,kwjf cif;ay:vm.? tat;&Sv d sS if tyl&&dS rnf? tjzL&Sv d sS if trJ&&dS rnf? ukov kd &f v dS sS if tukov kd f &S&d rnf? xGu&f yfvrf;aygu=f uaom 0dZm… t&[wf wd@k rSm ukov kd pf w d v f nf; r&Sad wmh/ tukodkvf pdwfvnf;r&Sd/ cdkifjrJaom orm"d w&m;aygufjyD;jzpfonfhtwdkif; aumif;r_ ESifhawG@aom tcg4if;/ raumif;r_ ESifhawG@aom tcg4if; rwkefv_yfracsmufcsm; w&m;oabm twdik ;f jrifEikd x f ifEikd f ,lqEdik . f ? avmb/ a'go/ rme/ 'dXd tvH;k pHu k if;.? Tod@k ukov kd pf w d /f tukov kd pf w d f csKy+f ird ;f I wqifw h ufaom edAmŠ efo@kd wufvrS ;f jcif;onf orl[(aygi;f pyfjcif;) 0g y yuQead ,m" (qef@usib f ufw@kd csKy+f ird ;f jcif;) yifjzpf.? tjcm;enf; rsm;vnf; &Sad o;.? (1) &ky0f wœK/ emrf0wœK wd;k yGm;ojzifh &kyv f uQ%m emrfvuQ%m oabmvnf; ajymif;vGJjcif;enf; (2) qef@usifbufusonfh &kyf0wœK emrf0wœKwdkŒ a&maESm ,SufaxG;um yl;aygi;f pyf,u S ef nf;? (3) y yuQ eda&m"enf;? yxrenf;? ? &ky0f wœK emrf0wœK wd@k wd;k yGm;ojzifh &kyv f uQ%m emrfvuQ%m o abmrsm;vnf; ajymif;vnf; oGm;onfh oabmudk jyqd&k m Y yxr uvv a&=unf tEkjrL uvyfonf tEkjrL uvyfomwnf;? xd@k aemuf oH;k q,fEpS f aumXm\ "gwt f pkta0;wd@k wd;k yGm;pkyv kH mojzifh uvv a&=unf tEkjrL b0onfu, G af ysmufI uav;wnf; [laom &kyv f uQ%m emrfvuQ%m opfrsm; ay:ayguv f mjyD a=umif;udk jyonf? OyrmwrsKd ;ay;&vSsif armifb i,fpOfu 0wfaom t0wfukd uav;b0jzpfaom armifbrS vl=u;D b0jzpfaom armifb 0wfI r&? xdt k cg arifb t0wftpm;/ armifb ud, k u f m, touft&G,f =u;D xGm;vmonfh tavsmuf t0wftpm; tae tcsKd ;tpm; toGiaf jymif;vJvm&onf? 64

tvif;tdrfr* ☛

✑ ✒

✑ ✍


65

'kw, d enf;? ? qefŒusib f ufusonfh &kyef mrf 0wœKw@kd a&maESmum yl;aygi;f pyf,u S =f ujcif; oabmudk jyqd&k mY wOD;ESiw hf OD; qef@usib f ufusonfh tzdEk iS t hf r/ uvv tEkjrLuvyfw@kd aygi;f pyfxm;tyfonfh ADZ y oaE< udq k v kd o kd nf? Oyrm wrsKd ;jy&vSsif vSsypf pf"gw=f uKd ;wGif tzd"k gwf tr"gwf ESprf sKd ;&S. d ? xdEk pS cf ak ygi;f I vSsypf pf jzpfavonf? xdk@a=umifh"gwfwdkifrsm;wGif "gwf=udK; ESpf=udK; &Sdwwfonf? xdk"gwf=udK; ESpf=udK;teuf w=uKd ;udo k m udik rf v d sS if raoEdik /f ESp=f uKd ;vH;k udik rf v d sS iu f m; aoEdik . f ? wwd,enf;? ? y yuQ eda&m" enf;udk jy&m Y (rlv) wnf;[laom uvv a&=unftEkjrLpkukd uav;wnf;[laom &kyef mrfpu k y,fzsuv f u kd . f ? uav;b0 (0g) y yuQoabmonf wjznf;jznf; =uD;jyif;vmonfhtcg vl[laom a0g[m& emrfyk'f udak qmifvmjyefojzifh uav;wnf;[laom a0g[m& emrfy'k o f nf aysmuf uG,jf yef.? xdk@a=umifhyxr uvv a&=unfudk y yuQjyKcJ@aom uav;onf rdrd. b0udk csKyjf ird ;f aprnfv h l (0g) y yuQead &m" wnf;[laom a0g[m& emrfy'k o f nf wbefay:vm& f rSsaygu&f ef jyef.?Tum; tEky avmr w&m;udk o&kyaf z:jyjcif; jzpf.? oabmayguEf ikd o tbefbefo;kH oyfav? urBm avmu"gwf wckv;kH jrifjriforSs &kyef mrf cE<m ajymif;vJrw _ @kd rSm Tw&m;rS rvGwEf ikd ?f txufygw@kd um; ²²²² avmukw&œ m pum;rsm;ESihf avmukw&œ mudk OyrmrSI D jyqdx k m;ojzifh rd;k nSi;f w&m; a[maeonf[k rrSwt f yf? &mZ0iftajymif;tvG/J Ed k i f i H a &;tajymif ; tvG J / acwf t ajymif ; tvG J w d k @ rS m vnf ; Tenf ; oabmtwd k i f ; &mZ0ifa=umif;wavSsmuf &kyef mrfcE<m tjyeftvSef pyf,u S rf /_ abmufjyef r_aygi;f pyfr_ wd@k t& jzpf&ayonf? Edik if aH &; tbd"rRm q&m=u;D (um;vf rwf) onfT &kyv f uQ%m tajccHaom tEky avmu w&m;t& &mZ0ifudk =unfh&_onfh tcgtrsdK;av;yg; (0g) vlwef;pm; tcsif;csif; y yuQ jzpfymG ; =uonfukd &mZifwavsmH xifjrif&ayrnf [kq. kd ? TuJ@od@k vlwef;pm; tcsi;f csi;f tjyeftvSef y yuQ jzpfjcif;rSmwqifx h ufwqifh wrsKd ;jy;D wrsKd ; ajymif;vGv J mayonf? Oyrm yxracwfwiG f rif;rsKd ;=u;D pd;k vSsif olaX;rsKd ;onf y yuQ jyKI 'kw, d acwf wGif =u;D pd;k vm.?xdt k cg olaX;rsKd ;. =u;D pd;k r_ t&m rcHEikd af om qif;&Jom; trsKd ;onf xdo k al X;rsKd ;udk jyefI y yuQ jyKI (0g) y yuQ eda,m"jzpfapI wwd,acwfwiG f =u;D pd;k vm.? ponfjzifh toGif trsKd ;tpm;ajymif; aomfvnf; tajccHoabmrSm ,ckvuf&dS vl@ pHepf=u;D wGif rif;ESio hf al X;? olaX;ESihf qif;&Jom; tp&So d jzifh tcsi;f rsm;vmonfuo kd m &mZ0if a=umif; wavsmufukd =unfv h sS if awG@&ayonf? xdu k @J od@k jzpfonfrmS tb,fah =umifeh nf;? rlvw&m;wnf;[laom pD;yGm;a&; pHepf tajccH a=umifhjzpf.? pD;yGm;jzpfonfh enf;ajymif;vSsif pD;yGm;a&; pHepfvnf; ajymif;.? pD;yGm;a&; pHepfajymif;vSsif vlrq _ ufqaH &;/ Edik if aH &;/ &mZ0iftqift h wef;yg ajymif;vmay.? tvif;tdrfr* ✚

✥ ✦

✤ ✫

✥ ✢

65


66

Tod@k vSsif wckEiS w hf ck tnrn ypPn;f qufo, G af e.? Tod@k Edik if aH &; tbd"rRm q&m=u;D (um;vfrwf) u jrif.?xif.? [ö ...... xdpk um;oifph ?G ta&;awmfyHkatmifygap?

ocifatmifqef; ('*Hkr*~Zif;/ azazmf0g&D/ 1940)

66

tvif;tdrfr* ✮

✴ ✵

✴ ✱


67

ArmhvGwfvyfa&; ta&;awmfyHk ocifatmifqef;

1938 ck atmufwb kd mvwGif wd@k Armtpnf;t&H;k od@k ociftjzpf pm&if;oGi;f cJ@.? Oya'wef;Y pcef; ukefoif&ef udpP udkvnf;aumif;/ u|Efkyf. a&SŒtvm;tvmrsm;udk vnf;aumif;/ wpfygwnf; tjy;D owf pGe@f v$wf vdu k u f m u|eykf o f nf =o*kwv f twGi;f tvif;tdrfr* ✽

❃ ❄

❂ ❉

❃ ❀

67


68

ESp0f uf ausmif;ydw&f uf &onft h cgrS pI wuUov kd f ausmif;awmf}u;D rS xGucf @J .? Oa&mywdkufwGif jrL;epfta&; ay:aygufvmjcif;onfyif 'kwd, urBmppf}uD; rvGJjzpf&rnfh ta&;udk u|efkyf. todOm%ftwGif; vif;ceJ ay:apawmh. ? xdk@xuf apmpGmuyif 1939 - 40 ck avmufY urBmppf jzpfrnfh ta&;udk u|Eyfk w f @kd wpfpk wGuq f jy;D jzpf.? xdt k csed af vmufwiG f vufeuf jznfw h if;a&;udprP sm; onf edik if }H u;D rsm;Y vH;k 0 jy;D pD;rnf jzpfaoma}umifhvnf; urBm ESifh tr# ppfrD;avmifu|rf;csdefwGif wdkŒArmrsm; rnfodk@ ajcvSr;f vSr;f }urnfukd u|eykf w f @kd vlpk rawG;bJ rajymbJ raeedik jf y?D ajymqdk aqG;aEG;}u. ? odk@aomf xdktcgu urBmppf}uD; jzpfawmhrnfudk wGufqrd&Hkom wGufqrdI {ueftwdtusum; ajymqdk Edik cf @J onf r[kwaf omfvnf; jrL;epfjrKd Œ Y t*Fvdyf eef;&if;0ef csed b f mvdeo f nf rdrEd ikd if aH wmf}u;D . *k%o f u d mQ udrk sS riJ@raxmuf Edik &f mS awmhbJ [m&f[pfwvm ausat; ESpo f rd ahf &; twGuf OD;ESrd o hf nfh tcgwiG u f m; urBmppf}u;D wHcg;rY qdu k af &mufaejyD jzpfa}umif;udk onf;xdw&f ifzkd od&&dS avawmh.? urBmppf trSef jzpfacsawmhrnf? Armhtajcum; tod@k enf;? ArmawG bmvky}f u rnfenf;/? Tjy\emrsm;um; u|eyfk af &SŒwGif tvsKd vsKd woD}u;D ay:vmavawmh. ? wpfcw k nf;aom t"dÏmefukd &kwjf cnf; u|eykf jf yKvu kd . f ? "igt h wGuf jzpfv&kd m jzpfapawmh? Edik if aH &; *,uf0t J wGi;f od@k ajcpHyk pfI ZGwq f if;um ig. Edik if H vGwv f yfa&; twGuf raerem; pGe@f pm; vH;k yrf;awmhthH" ? Tt"dÏmefukd oefoef}u;D jyKvu kd rf ad wmh.? rnfoo l nf Tod@k tcgaumif;/ tcGifhxl; a&$vrf;}uD; jzL;aeonfh tcdkufrsdK;wGif udk,fhEdkifiHtwGuf pGef@pm;a&;udk vufvw G cf EH ikd cf srd rhf nf enf;? [d opPH xkpd um; rSe. f ? u|eyfk t f wGuf rSev f . S ? u|eyfk f vufvGwf rcH? pGrf;tm;&Sdoavmuf udk,fhvlrsdK; }uHKawGŒae&aom }urRmqdk;udk uajymif;ujyef arSmufveS x f ak wG/ tjrpfyg EkwI f acsawmht?hH ocif tpnf;t&H;k rS wpfqifh Edik if H vGwv f yfa&; wdu k &f ef wdu k yf w JG iG ;f od@k u|eyfk f pwif oufqif;rd cJ@avonf? u|ekfyf ocifb0 twGif; qif;rdonf ESifh wjydKifeuf oydwfarSmufr_/ pDwef; vrf;avsmuf tiftm;jyr_/ awmfvSefa&; 'Dvd_if; wHydk;wdk@onf wpfEdkifiHvHk; zHk;v$rf; oGm;cJ@avonf? jAw d o d sS tpd;k &uvnf; x}urG r_ sm;udk iJ@nmjcif; r&S/d jyif;xefpmG wefjyef wdu k af vawmh.? u|eyfk f ESiw hf uG }u&H myg azmfwpfoif;onf ( u|eyfk w f @kd udk zrf;csKyv f u kd o f nfh t*Fvyd f ykvyd rf if;}u;D pum;twdik ;f oH;k &u ) "tpd;k & tzGŒJ udk tifEiS hf tm;ESihf awmfveS f vkyf}uHr_" jzifh tppftaq; r&Sd/ &efukefaxmifwGif; twef}umrsS tusOf;csxm;jcif; cHvu kd }f u&.? trSerf mS vnf; xdak wmfveS rf r_ sm;wGif u|eyfk . f tenf;i,frsaS om vuf&monf ygonf rSe. f ? ajymjyavmufaom vuf&mum; r[kwv f yS g? Tta&;rsm;onf t&Sed , f al ejyD 68

tvif;tdrfr* ●

▼ ◆

P

▼ ❏

P


69

jzpfaom urBmppf}u;D udk ta}umif;jyKI ay:vm&rnfh ra0;vSawmhaom Armh vGwv f yfa&; ta&;awmfy}kH u;D r[m tcg}u;D rsm; twGuf ed'ge;f uav;r#om jzpfa}umif;udk aumif;aumif; }u;D xifjrifrad wmh.?

Oa&myppf u|ekfyf xifouJ@odk@yif trSefyif ppfjzpf&awmh.? 1939 ck / pufwifbm 3 &ufae@wGif Oa&myppf pwif wdkufavonf ? ( u|efkyf. trSwftom; rrSm;ygu ) ppfra}unmrD ( 2 ) &ufuyif wd@k Arm tpnf;t&H;k jynfv;kH qdik &f m tvkyt f r_aqmif tzGŒJ . txl; tpnf;ta0;udk usi;f yum ygwrD a&G; Armhvw G v f yfa&;udk cspo f l tm;vH;k yg0ifI wd@k Arm tpnf;t&H;k ESihf a'guw f m barmf. qif;&Jom; tpnf;t&H;k udk tajcxm;vsuf Armhvw G v f yfa&; *d% k ;f wpfck wnfaxmif&efukd qH;k jzwfc@J }uavonf? trSef ay:ayguv f mawmhrnf jzpfaom urBmppfukd }uKd wifI qH;k jzwfcsuf csrw S f vdkuf}ujcif; jzpf.? TqHk;jzwfcsuf twdkif;yif Armh xGuf&yf*dk%f;}uD;udkvnf; zGJ@pnf; rdavonf? xd*k % kd ;f }u;D jyef@yGm;r_twGuf tenf;i,frsS om pDr&H pOfrmS yif jAw d o d sS tpk;d & onf Edik if H teSŒH zrf;qD; csKyaf ESmifrr_ sm;udk pwifjyKvyk v f u kd &f um; tzrf;cH&ol rsm;xJwiG f t&ma&mufaom xGu&f yf*% kd ;f acgi;f aqmifrsm; tm;vH;k avmuf yg0ifomG ;avawmhonf? u|ekfyfum; wpfa,mufwnf; vGwfusef&pfonf? u|ekfyftm; trSef zrf;rnfh ta&;rSmvnf; vsKd Œ0Sux f m;csuyf if qdak omf vnf; trsm;odjy;D jzpfavjy?D u|eyfk f rSmvnf; xdt k cgu tdE, dN Edik if w H iG f &rf*g uGe*f &uf tpnf;ta0; wufa&mufI *EN/D *s0g[mvfvm ae&l;/ qlbwfpf bk@d pf tp&Sad om uGe*f &uf acgi;f aqmif rsm;ESihf awGŒqHjk y;D ArmEdik if o H @kd jyefa&mufp jzpf.? tdENd, edkifiHwGif u|ekfyfwdk@ oGm;vm&mwdk@Y aemufu tpdk;& pHkaxmufrsm; ZGaJ umif;aumif;ESihf vdu k af ea}umif; odc@J .? ArmEdik if o H @kd u|eykf f jyefa&mufonf qdv k siyf if u|eyfk f wd@k tdE, dN wGif vkyu f ikd cf @J orsS udprP sm; ESihf ywfoufaom tpD&ifcpH m wd@k udk pD&ifpk wdik ;f &Sd t&m&S}d u;D rsm; xH a0iS ay;yd@k xm;a}umif; od&&dS .? ocif tpnf;t&H;k udk rw&m; tpnf;t&H;k tjzpf a}unmvdrrhf nf [laom owif;rSmvnf; jyef@vsuf &Sad vonf? ay:ayguv f suf &Sad om tajctae tm;vH;k udk jcKH I xifjrifatmif qifjcif}unfh jy;D aemuf ay:ay: xifxif raebJ cyfvsKd ;vsKd ;aejcif;om aumif;rnf[k awG;awmrdonfh tavsmuf }uKH vm&rnfh ta&; [loa&GŒ udk &ifqikd &f ef toifh pDpOf &avonf? od@k aomf pDpOf oifo h a&GŒudk tjy;D tpD; rpDpOf&ao;rD u|eykf . f &Jabmf tm;vH;k avmufyif axmifwiG ;f a&mufuek }f uavjy?D ajc&maysmufvsdK;I ae&efudk avmavmq,f u|ekfyf pDrH&awmh.? ajc&m azsmufrdjyD; r}umrDyif u|ekfyftm; zrf;qD;&ef 0&rf;xGufI vmavawmhonf? qHjcnf tvif;tdrfr* ❱

❭ ❪

❬ ❜

❭ ❨

69


70

wpfvHk;}um; vGwfajrmufoGm;&jcif;wnf;? Todk@om rvGwfajrmufygu urBmppf}uD; wm&Sno f avmufrso S m rurlbJ urBmt h a&SŒydik ;f wGif t*Fvyd t f ajc aocsm wnfjro J nfh tcsed x f d u|eyfk . f b0udk tusO;f axmifwiG f jrKyEf jHS cif; jyK&awmhrnf jzpf&um; tvkyrf &Sd tcsdeftm;onf ESifhtrsS ta&;rygonfh a'goudk rsdKodyfumom bmudkrsS vkyfEdkifrnf r[kwaf om b0od@k a&muf&awmhrnf trSe?f Tae&mwGif }um;jzwfI pdw0f ifpm;zG,f tjzpftysuu f av;udk csKyI f }um;jzwf ajym&OD;rnf jzpf.? u|eyfk f awmfveS af &; orm; wpfa,muf tjzpf a&Smifwrd ;f rae&cif &efuek f wuUov kd f or*~rS wuUov kd f tkycf sKyaf &; tzG@J 0if vl}u;D wpfO;D tjzpf a&G;aumuf wifajrSmufcJ@.? tpnf;ta0; wpf}udrfrsSom wufa&muf EdkifcJ@.? xdktcsdefrSmyif jyifopfEikd if }H u;D rvGJ jyKd tuf ysujf ym;rnfh t&dyef rd w d w f @kd onf xif&mS ; vmavonf? jyifopf orRw OuUÏ trfa&e'f onf &kpbJvx f o H @kd aemufq;kH toem;cHvu kd af om tcgwnf;? xdktcg ArmEdkifiH ynmrif;}uD; jzpfaom at/ uif;bJvfonf wuUodkvf tkyfcsKyfa&; tzGJŒ0if yk*~dKvf wpfOD; jzpfcJ@.? tkyfcsKyfa&; tzJGŒ. tpnf;ta0; tjyD;wGif uif;bJvo f nf u|Eyfk t f m; ol@um;ESihf wifac:cJ@. ? t*Fvyd f t&ef pm&if;0if Adv k rf LS ;av; ( ar*sm ) wpfa,muf jzpf&o kH mru tvGex f ufvo S nf [k xif&mS ;aom uif;bJvv f kd vlrsKd ;wpfa,muf u u|eykf t f m; Tod@k um;ESihf wifac: jcif;rS tvGef xl;jcm;vmavonf? u|eyfk f uJ@od@k aom oHr%d jAw d o d sS qef@usiaf &; orm; wpfa,mufukd ,ck ppf}u;D wGif t*Fvyd t f m; ulnyD grnfh ta}umif; oem;pzG,f wke&f aD om toHjzifh awmif;yefjcif;yif jzpfavonf? u|eykf u f olawmif;yefouJ@od@k rvkyEf ikd o f jzifh 0rf;enf;a}umif; ESihf pum;csu D m t*Fvyd f "e&Sipf epfukd jzKd zsu&f efom u|eyfk f vky&f vdrrhf nfh ta}umif;udk jyefajymvdu k &f .?

ta&SŒodk@ ta&;awmfyu kH kd quf&rnf qdak omf u|Eykf w f Œkd axmif tjyifbufwiG f use&f pfol wpfprk mS pka0; pnf;&H;k I vufeufpu JG ikd f um awmfveS af &; jy\emudk aqG;aEG;rd}uawmhonf? u|eyfk w f @kd wGif vufeufvnf; r&S?d b,fo@kd vufeuf&atmif &Sm&rnfenf;? T jy\emonf ay:ayguv f m&awmh.? aemufwpfv/ eSpfv tcgu u|ekfyfwdk@onf 0if&dk;wef; olvsdKwpfa,mufESifh awGŒqHkrdojzifh EdkifiHwGif;rS aeI tkyfcsKyfa&; zsufqD;r_rsm;udk tESHŒtjym; jyKvkyf}u&ef pDpOfcJ@}uao;.? odk@aomf xdktpDtpOfrsm; twkdif; aqmif&Guf Edkifjcif; r&SdcJ@acs? xdktwGif;rSmyif u|efkyfwdk@. tquftoG,frSm aeSmifh,Sufr_rsm;a}umifh ysufjym; oGm; &avonf? aemufwpfzef tquftoG,f &atmif }u}H uygao;. ? qufo, G af &; wm0ef usaom &JabmftcsdKŒ tzrf;cH&jyefojzifh aemufxyf wpfzef tquftoG,f&&ef ta&;onfvnf; ysujf ym; &jyefavonf? 70

tvif;tdrfr* ❡

❦ ❧

q

r

❦ ❤

s


71

Arm - a&mf*sm au;pf wpfa,muf ay:ayguv f mrS jzpfrnf[k u|eykf w f @kd tm;vH;k oabmudu k n f }D u.? useG ykf . f ud, k Ef iS hf toufuykd if Arm - a&mf*smau;pf tjzpf ,l&ef Edik if t H wGuf pGe@f vSL vdu k . f ? xd@k a}umifh 1940 ckEpS f =o*kwv f 8 &ufae@/ *smreD avwyf}u;D u &mZ0ifwiG f r}uKH z;l aom ava}umif; ppfy}JG u;D qifEu JG m vef'efjrKd Œ }u;D udk wdu k af omae@/ xdak e@wGiyf if u|eykf o f nf Arm Edik if aH wmfukd w&kwf oabmFom; rsm; pDrcH ef@cGJ armif;ESio f nfh aemfa0ydik f oabmFay:wGif wdww f qdwf yke;f atmif; xGucf mG vdu k yf g oGm;&avawmhonf? ,cktcg wyfaygi;f Adv k w f pfO;D jzpfaejyD jzpfaom &Jabmf wpfO;D vnf; u|eykf w f @kd ESihf twl ulnaD zmf tjzpf ygc@J .? u|Eykf . f c&D;qH;k XmerSm trdKG ijf rKd Œ jzpfI xdjk rKd ŒrS aeI u|Eyfk . f vkyaf qmifp&m &So d nfh udpt P rsm;udk cef@cGJ pDrH &rnf jzpf.? u|Eyfk f tjzpfum; oef;acgif vuG,f awmtkyf tv,fY a&mufoyl rm &Sad eawmhonf? u|Eyfk f oGm;&rnfh ae&mESihf ywfoufI u|Eykf f bmwpfcrk sS rod? aqGvnf; r&S/d rsKd ;vnf; r&S/d ? urBmh ta&SŒydik ;f om; onf ta&SŒydik ;f ta}umif; twkta,mifrsS avmufom od.? odorsv S nf; ra&&mvS/ qd;k &Gm;avpG ? wuUodkvf ausmif;wdkufY wuUodkvf or*~ tdk;a0 r*~Zif; pmwnf; tjzpf vkyu f ikd af epOf OD;OwWr ud, k af wmf}u;D . a[majymcsurf sm;udk em}um;&.? xdt k cg todOm%f wpfckonf u|Efkyf OD;aESmufwGif yGifhvif;vm. ? xdk@a}umifh or*~ a}unmcsuf wGif vnf;aumif;/ tdk;a0 r*~Zif; wGif vnf;aumif;/ EdkifiHawmf ynmoifrsm; tm; taemufEdkifiHodk@ v$wf&dk; v$wfpOf twdkif; rvGwfbJ ta&SŒtm&S *syef EdkifiHodk@ om vGwo f ifah }umif; / ta&SŒudk a&S;&SK oif}h ujyD jzpfa}umif; a&;om;cJ@zl;. ? ArmEdik if v H ;kH tESŒH oydwaf rSmufrr_ sm; ay:ayguv f mjy;D aemuf xdt k cg 0ef}u;D csKyt f zGŒJ u ynmawmfoifrsm;udk *syefo@kd v$wpf jyKc@J avonf? u|efkyf ocifjzpfvmonfh tcgwGif u|Efkyfwdk@ ,ae@wdkif vrf;vGJvdkufvsuf &S}d uonfukd xifjrifvm.? tm&S Edik if aH &; oabmrsm;udk ESŒH pyfacsmufcsm;atmif &SmazG qnf;yl;oifh ygvsuf u|Ekfyfwdk@. tzdk;xdkufvSaom tcsdefrsm;udk rqDrqdkifvSaom taemufEikd if H ta&;rsm;udk avhvm&jcif;jzifh jzKe;f cJ@}urdonhf trSm;um; }u;D vS.? u|Eyfk f wuUodkvfwGif ynmqnf;yl;pOfu EdkifiHordkif;udk bmomwpf&yf tjzpf ,lcJ@rd.? xdo k rdik ;f rSmvnf; taemufyikd ;f ordik ;f omwnf;? u|Eykf w f @kd . ud, k yf idk f tarG jzpfaom tvGeaf &S;usc@J onfh ,Ofaus;r_}u;D rsm; aygufzGm; wnfxGef;&m w&kwfEdkifiH}uD;ESifh acwfopfEdkifiH}uD; jzpfaom *syefpaom ta&SŒEdik if rH sm;. ta}umif; udu k m; 0d;k 0g; raorcsm rso S m odc@J &.? r[m ta&SŒtm&S ta}umif; txl;ojzifh edyGef ordkif;udk avhvm&ef pdwfydkif;jzwfrdcsufrSm txl; aESmif; tvif;tdrfr* t

③ ④

② ⑩

③ ✇

71


72

oGm;avonf? pmtkyfqdkifrsm; &Sd pmtkyfrsm;rSmvnf; t*Fvdyf - tar&duef 0g'jzef@ pmtkyrf sm;om jzpf. ? *syefonf t*Fvyd t f m; wdu k &f rnf [laom pmtkyw f pftyk o f mvsif u|Eyfk f pdw}f uKd uEf iS hf wdu k q f ikd f rdonf? xdk pmtkyf zwfjy;D onfu pI Armh vGwv f yfa&;onf ta&SŒbufwiG o f m &S. d ? ta&SŒ&Sd edyeG f wd@k ESihf om &S. d [laom tcsuu f kd u|Eyfk f rsm;pGm ,H}k unf ESv;kH oGi;f rdc@J awmh.? wuUov kd w f iG f &Spd Of uvnf; ( acwfopf *syef. wpfp wpfp wd;k wufr_ ) (acwfopf *syef ) ( *syef Edik if jH zpf ) ESihf Edik if jH cm;a&; qdik &f m toif;rS ( 3 ) v wpf}urd f xkwaf 0onfh ( acwfjyKd if *syef )ac: *sme,f paom pmtkyrf sm;avmufuo kd m zwfc@J &. ? xd@k a}umifyh if u|Eyfk f ta&SŒod@k xGuv f monfh ta&;rSm tarSmifwu kd w f iG f oufqif;onfEiS hf wlv. S [k u|Eyfk f qd. k ? vli,fw@kd . w&SL;xd;k ( wH;k wdu k f usm;udu k f ) pdw. f vHŒ_ aqmfr_ a}umifo h m xGucf @J rdjcif; jzpfownf;? tvkyt f pDtpOf [lI twdtus bmrsS &So d nf r[kwaf cs? u|Eykf . f ajrmfjrifwoorsS Om%f jzifhom }uHK&rnfh ta&; [loa&GŒudk pDrHtkyfpD;&ef u|Efkyf. &Jabmfrsm;u tm%mukef vGJtyfvdkufjcif; jzpfavonf? tb,fodk@yif jzpfap igonf tu,fI aooGm;onfhwkdifatmif jrwfaom aojcif;/ EdkifiH twGuf aojcif;om jzpfonf [k ud, k u hf , kd u f , kd f ESpo f rd hf &awmh.? 1940 ckEpS f =o*kwv f ( 24 ) &ufae@wGif trdKG i+f rKd Œod@k a&mufc@J avonf?

edyGef EdkifiHwGif trdKG ijf rKd Œ Y ( 2 ) v}umr# apmifq h ikd ;f jy;D aemuf edyeG f Adv k rf ;_ uav; wpfO;D u|Eyfk w f @kd tm; tac:v$wu f m ArmEdik if &H dS u|Eykf w f @kd . &Jabmfrsm;u yd@k vdu k af om u|Eyfk w f @kd . "gwfyHkrsm;udk jyovsuf wkdif0rfu|ef;&Sd rpPwm rDemrD qdkolESifh awGŒ }uHKvdkpdwf &Sdr&Sd ar;avonf? awGŒ&rnf qdu k txl;0rf;ajrmufonfh ta}umif; ajymjyonfukd ta}umif; jyKI u|Eykf w f @kd wdu k sKd jrKd Œawmf od@k 1940 ck Ed0k ifbmv ( 12 ) &ufae@wGif a&mufomG ; avawmhonf? [ - ae'g av,mOfysu H iG ;f wGif Adv k rf ;kd }uKd ; ( 0g ) rpPwm rDemrDonf u|Eykf w f @kd tm; olŒvufaxmuf wpfO;D ESihf twl vma&muf }uKd qv kd suf &Sad vonf? ume,f plZu l ;D ESihf twl u|Eykf f wd@k onf wdu k sKd jrKd ŒawmfY ( 3 ) v}umrsS tvkyt f pDtpOfrsm;udk vkyu f ikd f pDpOf jy;D aemuf *syef oabmFwpfpif;jzifh ArmEdik if o H @kd jyefc@J I u|Eykf w f @kd . vkypf &m vkyif ef;rsm;udk od&adS pcJ@&. ? &efuek jf rKd Œod@k 1941 ck/ rwfv ( 3 ) &ufwiG f a&mufI rwfv ( 9 ) &ufae@txd ae. ? ppfynm oif}um;&ef twGuf yxr Edik if cH spf vkvif wpfpk udk usEG ykf f ESihf wpfygwnf; ac:aqmifc@J um wdu k sKd jrKd Œod@k oabmFjzifh jyefvmcJ@.? rwfv ( 27 )&ufae@wGif wdu k sKd 72

tvif;tdrfr* ❸

❾ ❿

❾ ❻


73

jrKd Œod@k a&mufc@J onf? ( 10 ) &ufcef@rsS wdu k sKd wiG f aejy;D aemuf ppftwwf oif}um;&ef [dik ef efu|e;f od@k u|Eykf w f @kd wpfpk xGucf @J }uavonf? Zlvikd v f avmufwiG f ArmEdik if w H iG ;f od@k vufeufrsm; yd@k aqmifa&;udk rpPwm plZu l ;D ESihf twl aqmif&u G &f ef u|Eykf f [dik ef efrS ,dk;',m;odk@ xGufcJ@avonf? odk@aomf tif'dkcsdKif;em;udk twl yl;aygif; umuG,fa&; pmcsKyw f pfck edyeG f ESihf jyifopfw@kd csKyq f jkd y;D onfh tcgwiG u f m; Edik if cH si;f qufo, G af &;onf tawmfyif ysufjym; qdk;&Gm; vmav&um; u|EfkyfrSm aemufydwfqHk; tpDtpOf rsm;udk tjyD;owf pDpOf aqG;aEG; jyKvkyf&ef [dkifeefodk@ jyefcJ@&.? xkdrSwpfzef wdkusdKjrdKŒodkŒ oGm;&jyefavonf? atmufwb kd mv twGi;f Y wpfzef befaumufo@kd xGucf @J &jyef. ? od@k aomf ta&SŒtm&S ppfra}unmrD ( 2 ) &ufavmufwiG f qdik *f eG ;f jrKd ŒodŒk jyefajy;cJ@&. ? ppfa}unmjy;D aemuf ,d;k ',m;ae Armrsm;ESiyhf if Armhvw G v f yfa&; wyfrawmf zG@J pnf;&ef twGuf befaumuf od@k jyefomG ;&.?

ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf Armh vGwv f yfa&; wyfrawmfonf ppfa}umif; oH;k a}umif; jzef@um ArmEdik if w H iG ;f od@k 0ifc@J .? ( weomF&D e,frS 0ifonf )? ajrmufbufY rJaqmufjrKd ŒrS vnf;aumif;/ wyfr}uD;onf jrpfomrS vnf;aumif;/ 0dwdk&d, tilrSvnf;aumif; 0ifa&mufcJ@}u.? Armhvw G v f yfa&; wyfrawmfonf &efoŒl oHcsyu f m um;rsm;ESiyhf if yJc;l teD;Y wdu k }f u&.? jrw d jf rKd Œudk odrf ;f cJ@. ? xm;0,f odr;f &ef edyeG w f @kd tm; wGzJ uf ulnaD y;cJ@. ? [oFmwwGif vnf;aumif;/ zsmyHw k iG f vnf;aumif; wdu k yf rJG sm;udk EGv J u kd af o;. ? jrpf0u|e;f ay: wpfcv k ;kH udk odr;f &mwGif ykord /f ajrmif;jr wd@k udk odr;f Edik . f ? a';'&JY av,mOfysH ( 2 ) pif;udk ypfcsc@J .? a&$awmif wdu k yf w JG iG u f m; jyif;xef &Gycf spHG mG wdu k cf u kd }f uonf? a&$usirf mS vnf; wdu k cf @J onf? txuf Edik if H odr;f ,l wdu k cf u kd af &;wGif &eforl sm; tm; ppfy&d,m,f qifI 0dik ;f rdatmif edyGef wyfrawmf}uD;tm; ulnD&mY {&m0wD taemufa}umif; csDwuf ulnDay;cJ@. ? edyeG w f Œkd ESihf twl wdu k u f m &cdik u f kd odr;f }u. ? Edik if w H iG ;f jird 0f yfyjd ym;r_ukd wpfzufwpfvrf; ulnD aqmif&u G f vdu k &f jyef. ?

ArmhumuG,fa&; wyfrawmf tjrJwrf; ppfwyf}uD;wpfck. tajcrsdK;a&mufatmif 1942 ck ZlvdkifvwGif "ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf" udk "Armh umuG,fa&; wyfrawmf" [lI ajymif;vJ zG@J pnf;vdu k af vonf? u|Eykf rf mS xdw k yfrawmf. Adv k cf sKy}f u;D jzpfvmcJ@&. ? ArmhumuG,af &; wyfrawmfonf ,cktcg ppfrsuEf mS Y edyeG w f Œkd ESihf twl wGzJ uf wku d cf u kd f aeayjy?D

igwd@k . vkyif ef; ArmEdik if . H }urRmESihf ywfoufI u|Eykf o f nf b,ftcg ursS pdwo f ufomr_ r&cJ@rday? tdyfrufrsm; wGifrSmyif u|Efkyfonf u|Efkyf. rvGwfvyfaom EdkifiHtwGuf tvif;tdrfr* ➇

➍ ➎

➌ ➓

➍ ➊

73


74

a,mif,rf; idck @J . ? a'goxGucf @J rd. ? ,cktcg ArmEdik if aH wmfonf vGwv f yfjyD jzpfojzifh txl; ESpo f rd hf auseyf&awmh. ? odk@aomf ArmEdkifiHawmfonf tEW&m,f xlajymvSaom uEWm&}uD;udk vHk;0 ausmv f eG jf yD r[kwaf o;/ ppf}u;D um; wdu k v f suf &Sad o;. ? ta&;awmfy}kH u;D . onf;xefaom a0'em}uD;udk u|Efkyfwdk@ EdkifiHonf cH&qJ jzpf.? ta&;awmfyHk}uD; atmifjyD [laom a}u;G ausmo f u H kd u|eykf w f @kd atmf}u&ef roifah o; ? Armwdik ;f Armwdik ;f twGuf }u;D av; vSaom wm0efrsm;onf a&SŒwGif trsm;tjym; yif &S}d uuke. f ? xdk wm0efrsm;udk ausyeG f atmif xrf;aqmifEikd rf S ta&;awmfykH vH;k 0 atmifjrifrnf jzpf. ? Tod@k aom tcsut f jcm aoa&; &Siaf & ; tcgrsKd ;wGif tpd;k &. Om%fprG ;f Om%fp wpfcw k nf; tay:rSmom tm;ud;k rnfh tpm; rdrw d @kd . Om%fprG ;f Om%fp/ rdrw d @kd bmom pnf;vH;k r_ / tcsi;f csi;f ulnD &dik ;f yif;r_ rsm; tay:wGif tm;xm;}u&ef Armwdik f ;Armwdik ;f em;vnfoif. h ? Edik if o H l yl;aygi;f aqmif&u G rf _ r&Sad om tpd;k &onf tcsn;f ES;DS om jzpf.? txl; ojzifh vrf;yef; tquftoG,f ysujf ym;I t&m&m &Sm;yg;vSaom acwfq;kd tcg rsKd ;wGif Edik if o H l Edik if o H m;csi;f uln&D ikd ;f yif;r_ r&Syd gu tpd;k &rSm bmudrk sS wwfEikd rf nf r[kw?f wd@k Armwdik ;f ud, k &hf mG twGuf wm0efuv kd nf;aumif;/ ud, k Ehf ikd if H ESihf qdik &f m wm0ef udk vnf;aumif;/ ud, k b hf mom awG;q xm;ygav? ta&; }uKH vsif ud, k w hf m0ef ud, k f ausyeG f &ef tqifoifh &Syd gap? Tod@k pnf;vH;k r_/ ulnD &dik ;f yif; aqmif&u G rf _ &Sad om vlrsKd ;onf "m;jyab;&ef avmufukd om r[kwf ud, k Ehf ikd if u H kd 0ifa&muf wdu k cf u kd rf nfh &eforl sm;udk aomfrS ckcEH ikd pf rG ;f rnf jzpfa}umif;udk ( e,fwpfe,fukd wdu k cf u dk o f rd ;f ,l&ef vG,u f al omfvnf; vlrsKd ;wpfrsKd ;udk odrf;oGif;&ef rvG,f ) [laom aoe*Fy&d,m,f usrf; wGif twdtvif; xm;&Sdonfh qd&k ;kd pum; wpfcu k xif&mS ; apavjy?D

ocifatmifqef; 1943 ckeSpf / =o*kwfv ( 1 ) &uf ( jrefrm ouU&mZf 1305 ck/ 0gacgifvqef; ( 1 ) &uf / ) we*F a EG a e@ xk w f Armh a cwf owif ; pmrS m azmf j ycJ @ wJ @ " Armh v G w f v yf a &; ta&;awmf y H k " aqmif;yg;jzpfonf? xdk ae@u a'gufwmbarmf tpdk;&tzGJŒrSm AdkvfcsKyfatmifqef; wpfjzpfvJ ppf0ef}uD;csKyftjzpf pwifwm0ef xrf;aqmifcJ@wJ@ae@vnf; jzpfygw,f?

74

tvif;tdrfr* ➣

➝ ➞

➝ ➙


75

urBmppf ESifh Arm ocifatmifqef;

urBm ppfEiS hf Armjynfta=umif; pma=umif;a& ajcmufq,fxufrrsm;bJ a&;prf; yg[k rdwfaqG wOD;uajymojzifh a&;vdkuf&ayonf? a&;csifwmawG rsm;vGef;I wdkwdk wkwfwkwfom az: jyEdkifonf? ,ckppfjzpfvSsifjzpfjcif; ppf&nf&G,fcsufrsm; xGufvm.? t*Fvyd u f 4if; jyifopfu4if; *smr%Du 4if;/ ol@&nf&, G cf surf sm;udk toD;oD; ausnm=u.? pifppfrmS Tod@k jyKvyk jf cif;wd@k onf urBm&Sd wdik ;f =u;D jynf=u;D wd@k tm; rdrw d @kd bufrS tav;wif; vmatmif ajym&d;k ajympOftwdik ;f ajymjcif;rSsomjzpfavonf? xdŒk a=umifh ppf&nf&, G cf suf rsm;rS ty ppfjzpfjcif;.ta=umif;&if; udpk Of;pm;vSsif vlwOD;u wOD; wwef;pm;u wwef;pm; wEdkifiHu wEdkifiHudk tEdkifusifhaeaom aoG;pkyfaeaom0g' (0g) "e&Sif0g' v$rf;rdk;orSs ppfjzpfjrjJ zpfrnfyif? ,ckjzpfae=uonfh ppfrsm;udk qef;ppfvSsif *syefu w&kyfudk *syef "e&Sifrsm; twGufvdkcsif.? w&kyfjynfwGif t*Fvdyf/ tar&duef/ jyifopf paom taemufEdkifiH tvif;tdrfr* ➧

➲ ➳

➯ ➼

➲ ➫

75


76

pm;zm;=u;D rsm;udk r&_vkd olwOD;wnf; pm;vd0k g;vd. k ? *smr%D ESihf t*Fvyd -f jyifopfw@kd ppfrmS vnf; t=uw H -l &efol jzpfjcif;yif jzpf.? zifvefjynfwiG ;f ppfrmS "e&Sif ESihf qif;&Jom; wdu k yf jJG zpf.? Tum; ,ck wnf&adS eaom tjrwftpGe;f udo k m y"me xm;onfh "e&Sipf epf. jzpfjrJ tpOfomjzpf.? rxl;qef;? igw@kd um; ppfjzpfjcif;udk tvdrk &S/d wOD;uwOD;/ wwef;pm; u wwef;pm;/ wEdik if u H wEdik if H ponfjzifh Edik &f m nSi;f yef;jcif; trsKd ;rsKd ;wd@k udk tenf;i,frsS tvdrk &S/d od@k tvdrk &So d nfh tavsmuf igw@kd Edik if o H El ikd if o H m;rsm;tm; u|ev f yk I f pd;k rd;k aeaom e,fcs@J pHepfukd tvdrk &Sd jzKd zsuv f . kd ? jzKd zsurf nf[k t"dXmef jyKxm;.? igw@kd u e,fcs@J pepfukd jzKd zsuv f o kd nfrmS ta=umif;rJ@oufouf Edik if o H m;rsm;udk rke;f wD;I aomf4if;/ wjcm; vlrsKd ;rsm;udk rke;f wD;I aomf4if; r[kw/f t"rR r_qo kd rSs rvdv k m;I jzpf.? tusKd ;r&Sad om ppfjzpfymG ;r_ukd rvdv k m; Ijzpf.? ,ckurBm wv$m;wGif jzpforSs ppftarGrw _ @kd rSm e,fcs@J pHepf. ya,m* a=umifjh zpf &um;/ ,ckppfEiS hf ywfoufI ArmjynfwiG f jynfojl ynfom;wd@k . vufiif;wm0efrmS urBm wGif &S&d o dS rSsaom tm;rsm;ESihf 0dik ;f 0ef;I "e&Sief ,fcs@J pHepfukd tjrpfraS eI okwo f if&efom jzpf.? tjcm; bmrSs tus,cf s@J aep&mrvd?k ,ckppfESifh ywfoufI Armjynftay: wGif Armjynf EdkifiHa&; *dk%f;rsm;. wm0efonf txl;ta&;=u;D vm.? T udpu P kd wd@k Arm tpnf;t&H;k u av;av;eufeuf *&kwpdu k f aqmif&u G cf @J .? Armhvw G v f yfa&;twGuf pnf;vH;k &ef Armhxu G &f yf *d% k ;f udk xlaxmif&mwGif vnf; wd@k Arm tpnf;t&H;k u ud, k x f v d ufa&muf yg0ifc@J .? rEWav;jrKd @wGif r=umao;rDu usi;f ycJ@aom wd@k Arm tpnf;t&H;k ArmEdik if v H ;kH qdik &f m tr_@aqmif tpnf; ta0;u / atmufygtwdik ;f ausnmxm;.?

urBmh ta&;ESihf Armhta&; A[dktr_@aqmiftzGJ@. EdkifiHa&; tpD&ifcHpmudk =um;em &jyD;aemuf T ArmEdik if v H ;kH qdik &f mtr_aqmiftzG@J tpnf;ta0;u urBm ESihf Armh ta&;udk atmufygtwdik ;f qH;k jzwfyga=umif;

(u) urBm@ta&; (1) ,ckjzpfymG ;aeaom ppfy=JG u;D wGif *smr%DemZDukd jAw d o d sS ESihf jyifopf tpd;k &wd@k u wdu k cf u kd &f onfrmS Edik if u H av;rsm;udk Edik if =H u;D rsm;u nSi;f qJr/_ csKycf s,rf /_ urBm@vGwv f yfa&; 'Dru kd a&pD0g'udk zdEydS rf w _ @kd twGuf jzpfonf[k ta=umif;jy.? (u) ydv k efjynftpd;k &a[mif;rSm v,fyikd &f iS f "e&Sizf ufqpf tpd;k &rsKd ;omjzpfI/ wdkif;oljynfom; vltrsm;. axmufcHtm;ay;jcif; r&ojzifh *smr%Du vG,fulpGmjzifh ydkvefjynfwydkif;udk odrf;Edkifjcif;? qif;&Jom; qdkAD,uf ppfwyfrsm; ydkvefjynfwGif;odk@ 0ifa&mufvmonft h cg/ xdyk v kd efyikd ef ,frsm;&Sd awmolawmifom; v,form;taygi;f wd@k u 76

tvif;tdrfr* ➚

➷ ➬

➷ ➹


77

aomif;aomif;jzjz }uKd q=kd ujcif;? (c) ArmjynfESifh tdENd,jynfu/ jAdwdoSstpdk;&wdk@tm; 4if;wdk@. ppf&nf&G,f csuf r sm;ES i f h wajy;nD n m vG w f v yf a &;twG u f ta&;qd k v d k u f o nf u d k usepG m ,cktxdrajz=um;jcif;? (*) jyifopftpdk;&uvnf;/ vGwfvyfa&;twGuf 'Drdkua&pDtwGufqdkjyD;vSsif rdrdjynfwGif;&Sd "uGefjrLepf*dk%f;=uD;" udk rw&m;toif;tjzpfausnmI ESdrfeif;aejcif;? jyifopfyikd f vufatmufcEH ikd if rH sm;udv k nf; vGwv f yfa&; ray;ao;jcif;? (C) zifvefjynfwiG f jzpfymG ;onfph pfrmS jynfwiG ;f ppfjzpfaejcif;/ urBm@jird ;f csr;f a&; ESiv hf w G v f yfa&; wd@k twGuf tjrw J rf;atmfc@J I t=urd af ygi;f rsm;pGm ud, k x f v d ufa&muf ulnDcJ@aom qdkAD,ufwdkif;jynf=uD;rS ppfwyfrsm;u zifvefjynfol. tpdk;&bufrS wdkufaejcif; Ttcsufrsm;udk axmufxm;I ,ckppfyGJ=uD;onf EdkifiHuav;rsm;. vGwv f yfa&; urBmh vGwv f yfa&;twGuf r[kwo f nfjh yif e,fcs@J pHepfrS ay:ayguv f maom ppfyrJG sKd ;jzpfonf[k igw@kd twdtvif; ausnma=umif;? (2) qdAk , D ufwikd ;f jynf=u;D onf (u) 1917ck/ rdrd tm%m&onfESifh wjydKifeuf zifvefjynftygt0if rdrd vufatmufcH wdik ;f jynftm;vH;k tm;vGwv f yfa&; ay;jcif;? (c) urBm@vGwfvyfa&;twGuf w&kyfjynf/ pydefjynf paomjynfrsm;wGif ud, k x f v d ufa&muf ulncD @J bl;jcif; ulnaD ejcif; (*) urBmh jidrf;csrf;a&; twGuf [pfwvm emZD0g'udk wGef;vSef&ef jAdwdoSs/ jyifopftpd;k &ESihf ig;v ajcmufv wdik w f ikd af p@pyfc@J &m tcs;D tES;D jzpfonfukd awG@rSom ,cif urBmppf=u;D jy;D onfrpS I/ (1934-ck) txd &efrzufpwrf; pmcsKycf sKyq f kd cJ@aom *smref tpd;k & ESihf rdrv d uf&t dS iftm;udk rysuaf p&ef tvd@k iSm &efrzufwrf pmcsKyf xyfrcH sKyq f v kd u kd f jcif; (C) teD;tem;&Sd wdkif;jynfi,frsm;ESifhvnf; oifhwifhrSswatmif pmcsKyfrsm; csKyfqdkjcif;? (i) ydkveftpdk;& ypfajy;I rdrd0ifa&muf xdef;odrf;&aom e,frsm;wGif v,form;rsm;. vGwv f yfa&; twGuf csujf cif;aqmif&u G v f u kd jf cif;? (p) zifvefjynf. vGwv f yfa&;udk rxdcu kd [ f k zifvef jynfojl ynfom; tpd;k &ESihf wOD;udk wOD; ulnpD wrf; pmcsKycf sKyq f v kd u kd jf cif; ponfw@kd udk axmufxm;I qdAk , D uf wdik ;f jynf=u;D onf Tppfy=JG u;D wGirf u ,cifppfy=JG u;D awGyg urBmv h w G v f yfa&;orm;rsm;/ qif;&Jom;rsm;. rD;&SL;wefaqmif jzpfonf[k todtrSwjf yKa=umif; (3) urBmh ta&;ESidh Armhta&;rsm;rSm tjrJ,SOfwGJqufpyfaeojzifh igwdk@. tvif;tdrfr* Ï

Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ Ö

×

Ø

Ù

Ú

Ô Û

Ü

Õ Ò

Ø

Ý

Ú

77


78

urBmt h a&; oabmxm;0g'um; (u) wdik ;f jynfrsm;. vGwv f yfa&;udk wu,fzEd ydS f csKycf s,af oG;pkwf aom rnfonfh 0g'udk rqdk tvdrk &S?d (c) igwdk@wdkif;jynf rvGwfvyforSs umvywfvHk; tjcm;wdkif;jynftwGuf ppfun l jD cif; udpu P kd rpOf;pm;Edik ?f (*) rnfonfh EdkifiHjcm;wdkif;jynfESifhrqdk txl;ojzifh igwdk@ tdrfeD;em;csif; wdkif;jynfrsm; ta&S@bufwdkif;jynf rsm;ESifh ESpfOD;ESpf0/ tusdK;twGuf tjyeftvSef aygi;f oif;qufqH &orSswiG f aygi;f oif;qufq&H rnf? (C) ppfwcgjzpfvSsif vlaygif;rsm;pGm aojcif;/ u|efjzpfjcif;/ qif;&Jom;wdk@rSm ydkrdktcGef ay;&ojzifh4if;/ tjrwftpGef;&Smolrsm;. ya,m*a=umifh4if;/ qif;&JrGJaw yg;&Sm;vm&jcif; ponfw@kd omjzpfaoma=umifh e,fcs@J pHepfrS ay:ayguaf om ,ckppfy=JG u;D udk tjrefq;kH jy;D qH;k apI urBm&Sd u|eEf ikd if H rsm;ESihf qif;&Jom; rsm;rSeo f rSs vGwv f yfa&;twGuf tjyif; txef =uKd ;yrf;&rnf?

(c) Armhta&; 1) txufygtwdik ;f urBmt h a&;wGif oabmxm;yHu k kd od&adS pjy;D aemuf Armh ta&;wGif atmufygtwdik ;f igw@kd oabmxm;udk ausnma=umif; (u) Armjynftm; u|eftjzpfcsKyfcs,fxm;onfh EdkifiHcsJ@pHepf jydKysufr_udk tm;xkw&f rnf? xdek ,fcs@J pHepf. cHwyf=u;D jzpfaom "91" Xme tkycf sKyaf &;udk wdu k zf suI f Armrsm; tvdu k s Armhtyk cf sKyaf &; udt k jrefq;kH &&S&d ef =uKd ;pm;&rnf? (c) txufygtcsufudk oabmwlI tvkyfvkyfaom igwdk@rSty rnfonfh Edik if aH &;*d% k ;f rnfonfh tjcm;tzG@J toif;rsKd ;ESirhf qdk vrf;twlw/l tvkyt f wlwl vky&f ef toif&h o dS nft h jyif TuJ@od@k wdik ;f jynfEikd if aH &; nDnw G rf @_ twGuf =uKd ;pm;&rnf? (2) Toabmxm;twdkif; vGefcJ@aom ArmEdkifiHvHk;qdkif&m tr_aqmiftzGJ@ txl;tpnf;ta0;u A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J od@k tm%m v$t J yfc@J a=umif;/ v$t J yfc@J onfh twdkif; qif;&Jom;0H omEktzGJ@/ ig;yGifhqdkif0HomEktzGJ@ESifh Armh xGuf&yf*dk%f;udk wnfaxmifxm;I ausnmaom 0g' tajccH 3-csuu f kd igw@kd u xyfrt H wnfjyK axmufcH a=umif;/ Armhxu G &f yf *d% k ;f . vkyif ef;rSm wdik ;f jynf. tultnDukd &oifo h avmuf&onfukd axmufxm;jcif;tm;jzifh wwdik ;f wjynfv;kH wGif ud, k rhf if;ud, k chf si;f qEN trsm;tjym;&SI d nDnw G v f akd =umif; xif&mS ;ayonf? Armhxu G &f yf*% kd ;f . vkyif ef;tiftm; awmifw h if;ap&ef &nf&, G I f (u) wdik ;f oljynfom;rsm;. ydrk Ekd ;kd =um;r_/ vGwv f yfa&;pdwx f ufoefrw _ @kd twGuf tjyif;txef tm;xkw&f efvo kd nf? 78

tvif;tdrfr* Þ

ß

à

á

â

ã

ä å

æ

ç

è

é

ã

ê

ë

ä á

ç

ì

é


79

(c) xdkwdkif;oljynfom;trsm;tm; ae@pOfwm0efcH/ n$ef=um;aqmif&Gufrnfh acgi;f aqmifrsm; ay:ayguv f m&ef vdo k nf? (*) wdik ;f jynfvw G v f yfa&;twGuf tcsed t f vdu k af qmif &GuEf ikd af prnfh aiGa=u; awmifw h if;r_ukd &&S&d efvakd vonf? xdk@a=umifh wdk@Armtpnf;t&Hk;. tpnf;t&Hk;0ifrsm; rsm;jym;vmatmif aqmif&u G jf cif;/ Armh vuf&;kH wyfrsm;wnfaxmifI av@usijhf cif;/ Edik if aH &;ynm oifwef;rsm; zGifhvSpfjcif;/ aqG;aEG;yGJrsm; usif;yjcif;/ aiGa=u;pkaqmif;jcif;/ EdkifiHjcm;wGif 0g'jzef@jcif;wdk@udk auseyfavmufatmif aqmif&u G jf cif;jzifh Armhxu G &f yf*% kd ;f . vkyif ef;rsm;udk wGiu f s,pf mG qufvufvyk u f ikd &f ef TArmEdik if v H ;kH qdik &f m tr_aqmiftpnf;ta0;u qH;k jzwfa=umif;? ,cktajctaerSm Armjynf. vGwv f yfa&;udpo P nf tajym - ta&; pcrf;rS tvkypf crf;od@k a&mufvmayjy?D rnfonfu h pd u P akd qmif&u G o f nfjzpfap/ ya,m* xkw&f EkH iS v hf nf;r&/ a'o tm;jzif4h if;/ umvtm;jzif4h if;/ oifjh rwfrv S nf; atmifjrifEikd rf nf? tcsed t f m;jzifv h nf; aumif;&rnf? Tum; urBm&Sd ya,m*pdw/f ppfAv kd rf ;_ rSeo f rSs vdu k ef m&rnfh w&m;enf; vrf;rsm;jzpf.? ,cktcg Armjynf.vGwv f yfa&;vkyif ef;rSm 'kw, d ESiw hf wd, tcsut f m;jzifh jynfph jkH y;D tus,cf s@J p&mrvd/k vlya,m* wckwnf;omvd. k ? b,fvkd vdo k enf;? (1) Armjynfu vGwfvyfa&;vdka=umif; odk@twGuf ta&;qdkjyDjzpfa=umif;/ jynfwiG ;f jynfy0g'jzef@&rnf/ pnf;&H;k &rnf? (2) 0g'jzef@pOf wdik ;f jynfvw G v f yfa&;twGuf vdt k yfaom Edik if aH &;nDnw G rf u _ kd &&S&d ef=uKd ;pm;&rnf? "Edik if aH &; nDnw G rf q _ o kd nfrmS acgi;f aqmifqo kd rl sm;nDnw G af &;" [k twwfrqdo k m ,ckvmrnfh Edik if cH s@J pHepf wdu k zf surf nfh ta&;awmfyt kH wGuf "mwfpm usaom tvkyo f rm;/ ausmif;om;/ trsKd ;oR;D / ukeo f nf/ pma&;pmcs/D v,fvyk v f ,fo;D pm;/ v,fulvDrsm;/ &Srf;-csif;-ucsif-u&if-csif;awmif rsm; e,frsm;&Sdqif;&Jom;vlxkrsm; tm;vH;k nDnw G rf _ aoG;pnf;r_uq kd o kd nf? ,cktcgw@kd Armtpnf;t&H;k wGif a&S@aea&S@&yf/ ukefonf/ yGJpm;rsm;/ q&m0ef paom tv,fwef;pm;rsm;? ynmwwfrsm;wdk@rSwyg;/ tjcm;vlx=k u;D rsm;. aoG;pnf;nDnw G rf _ udk txdu k t f avsmuf&&Sx d m;avjy?D Armhxu G &f yf *d% k ;f udk wnfaqmuf&jcif;rSm txufwiG af z: jycJ@aom ryg&adS o;olrsm;udk vGwv f yfa&; wdu k yf w JG iG f odr;f oGi;f Edik &f ef tvd@k iSm jzpfayonf? (3) 0g'jzef@&if; Edik if n H n D w G af &; &&Srd _ =uKd ;pm;&if; jrKd @&Gma'o tavsmuf4if;/ v,form; "ArmjynfwiG f ta&;t=u;D qH;k ta&;jzpfonf" tvkyo f rm; ponfh trsKd ;tpm; tavsmuf4if; ay:ayguaf eaom vufiif; udpu P av; rsm;rS qlyv l @_H aqmfI wdik ;f jynf&dS vlxt k iftm; rsm;udk vGwv f yfa&;wdu k yf t JG wGuf ppftifusi;f I tjyif;ppfjyif&ayrnf? (4) vHak vmufaom tiftm;udk jyifqifpak qmif;jy;D aemuf vGwv f yfa&;wdu k f yGu J kd tvif;tdrfr* í

î

ï

ð

ñ

ò

ó ô

õ

ö

÷

ø

ò ù

ú

ó ð

ö

û

ø

79


80

urBmw h u kd yf w JG u kd ef nf; trsKd ;rsKd ;rS erlem,lI ArmjynfEiS hf toifah wmf qH;k xifaom enf;t& tqifq h ifh cif;usi;f &ayrnf? Tod@k om tpOfwpdu k f oJorJ rJ J vkyif ef;rsm;csI aqmif&u G yf gu Armjynfonf vGwv f yfaom wdik ;f jynf tjzpfo@kd a&mufaomfvnf; a&mufrnf/ ra&mufonfw h ikd af tmif Armrsm;rnHv h eG ;f vSvsS if t=u;D tus,Ef ikd if aH &; tqift h wef; wd;k wuf&ef ta=umif;&So d nf? ArmjynfwiG f tkycf sKyaf &;tqift h wef;/ wdik ;f oljynfom;rsm;. Edik if aH &; tqift h wef;/ acgi;f aqmifr. _ tqift h wef;rSm txl;jrifrh m;vmayrnf? wd;k cJ@aomyGrJ S ocFe;f pm t rsKd ;rsKd ; &ayrnf? xdt k cg aemufxyfvw G v f yfa&; wdu k yf t JG wGuf rcJ,Of;awmhjy?D vky&f rnfv h yk if ef;rsm;rSm txl;ojzifh (1) ausmif;om;vl i,frsm;. tultnDjzifh wdik ;f jynftES@H vGwv f yfa&;w&m;/ vufeufOya' y,fzsufa&;w&m;/ urBm@ tjzpftysuf trSefrsm;wdk@udk t"duxm;I 0g'jzef@jcif;/ Armhvuf&;kH wyf paom taysmw f rf;wyfrsm;axmifjcif;/ wd@k Armtpnf;t&H;k toif;om; pkaqmif;jcif;/ w&kyfjynf/ tdENd,jynf/ bdvyf paom wdkif;EdkifiHrsm;tm; vlu, kd w f ikd af omf4if;/ pmtm;jzifah omf4if;/ 0g'jzef@jcif;/ Armjynfta=umif; pmtkypf mwef; &dkwfa0jcif;/ wwdkif; wEdkifiHvHk;. tiftm;udk ,laomtm;jzifh jynfvHk;u|wf EdkifiHa&; tpnf;ta0; =uD; usif;yjcif;/ trsdK;om;owif; ponfrsm;jyKvkyfjcif;/ {jyDv (1) &uf tkyfcsKyfa&; uef@uGufyGJae@wGif4if; trsdK;owif;twGif; 4if;e,fcsJ@pHepfvufatmufrS vGwv f yfa&;twGuf jynfo@l qENrsm; aumuf,jl cif;? (2) ,cktcg EdkifiHa&;vkyfief;rSm a&S;u tcsdefrsdK; r[kwfojzifh ArmrSeforSs Armjynfojl ynfom; rSeo f rSstm; Ed;_ aqmf wdu k w f eG ;f jcif;/ wdik ;f pdwjf ynfpw d u f akd rG;apjcif;/ *d% k ;f pdwf *%pdwrf sm;udk rdrw d @kd u acgi;f aqmifI azsmufzsujf cif;/ tvkyo f rm; v,form; ausmif;om; aoG;pnf;r_rsm;/ &Sr;f / u&if/ ucsi/f csi;f tp&So d nfw@kd ESihf waoG;wpdwf wnf;&Srd _ twGuf =udK;pm;jcif;/ wdkif;&if;om;rsm;/ atmufwef;pm;rsm;/ tpdk;& t&m&Sd tr_xrf; rsm;tm;vH;k tm; vGwv f yfa&;onf 4if;wd@k twGujf zpfygonf[k odapjcif; (3) txufygvyk if ef;rsm;ESihf jyKd iw f al y:ayguv f maom tvkyo f rm;/ v,form;/ ausmif;ol ausmif;om; aps;olaps;om; tcGefxrf;tp&Sdaom udpPrsm;ESifhywfoufI ta&;awmfyHkuav;rsm;udk trSDjyKI vGwfvyfa&;ta=umif;tkyfcsKyfa&;ta=umif;/ ppfta=umif;/ vufeufOya' y,fzsuf&efta=umif;/ tjrJ0g'jzef@jcif;? xdkta&;awmfyHk uav;rsm;onf vmrnfh ta&;awmfy=kH u;D . a&S@ajy;rSsomjzpfa=umif;/ wdik ;f oljynfom;rsm;. qdkif&mpD;yGm;a&;vlr_qufqHa&;/ EdkifiHa&; awmif;qdkcsuf t&yf&yfrSm vGwfvyfa&; tay:wnfa=umif;udk wdik ;f jynftm;odapjcif;? toif;om;rsm;pkaqmif;jcif;/ vGwv f yfa&; &HyHkaiGpkaqmif;jcif; 80

tvif;tdrfr* ü

ý

þ

ÿ

⑦ ✁✂✄☎✆✝ ✞✟✁☎✠✝ ÿ


81

(4) vmrnfw h @kd Armtpnf;t&H;k nDvmcHwiG f vGwv f yfa&;wdu k yf EJG iS @f ywfoufI wd@k Arm tpnf;t&H;k vkyif ef; t&yf&yfrsm;udk vdak vao;r&Sjd yifqifxm;jcif;? Oyrm ,cke,fcsJ@pHepfwdkufyGJ ta&;awmfyHktwGuf acwf&Sdao;aom vlxk tiftm;trsdK;rsdK; tpm;pm;twGuf vlrsdK;tvdkuf vlwef;pm;tvdkuf wOD;ESifhwOD; rqef@usifaom txl;ojzifh atmufwef;pm; tvkyform;v,form;wdk@tusdK;ESifh rqef@usifaom/ vdkvm;csuf rSeforSs yg0ifaom EdkifiHa&;vkyfief;pOf wckwnfxGifjcif;/ vmrnfhta&;awmfyHkwGif acgif;aqmifEdkifrnfh Adkvftajrmuftrsm; pkaqmif;oif=um;I pHepfwckwnfxGifjcif;/ vGwfvyfa&; &HyHkaiGaumufcH&ef enf;vrf;rsm; wnfxGifjcif; wd@k jzpfavonf? vGwv f yfa&;rSm v$waf wmf twGi;f wGif tqdo k iG ;f &HEk iS hf r&/ v$waf wmf tqdrk mS 0g'jzef@&Hk avmufom&So d nf? tvkyv f yk &f ayrnf? vkyrf &S rnf? tdyaf eIr&? wOD;wnf;Adv k /f wOD;wnf;aemufvdkuf vkyfIr&? rJ0,faeIr&/ &mxl;vdkufaeIr&/ atmf&Hkjzifhr&? tepfemcH/ tqif;&JcH/ tyifyef;cH/ tpaw;cH=urS&rnf? odk@aqmif&GufvSsif igwdk@onf atmifyef;udkrcGswf vufvSrf;Edkifrnf? e,fcsJ@pHepf/ "e&SifpHepf/ jzpfwHkysufwHk wnfwHk wnf;[laom avmu"Hw&m;rS rvGw?f "e&Sipf eH pfonf tvkyo f rm;rsm;udk zefwnf;&.? e,fcs@J pHepfonf yXr rdrt d wGuf taptcdik ;f rsm;vdI k acwfynmwwfrsm; &Sv d matmif pDrH&onf? odk@aomf xdktvkyform;ESifh ynmwwfrsm;onf tqifhtwef;jrifhvmaomf 4if;wdk@udk zefwnf;cJ@aom e,fcsJ@pHepfudk jyefI awmfvSef=uay.? rdrdwdk@ukefrsm; wifcsEikd af tmif rD;&xm; armfawmfum;vrf; tcsKd @wd@k udk e,fcs@J pHepfu igw@kd wdik ;f jynfrsm;wGif azmufvkyfay;&.? xdkvrf;rsm;yif igwdk@tcsif;csif; &if;ESD; aoG;pnf;apa=umif; jzpfcJh.? Tod@k vSsif e,fcs@J pHepfrmS rD;pwbuf/ a&r_ww f buf/ wbufu taumif; vkyaf y;/ wbufu pD;yGm;a&; vuf0g;=u;D tkyrf _ twGuEf rdS /f wbufuacsm/h wbufu acsmuf/ a&S@aemufrnD/ tpDtpOf rwnfo h jzifh wdik ;f jynfwiG q f yl u G o f nfrmS tH=h op&mr&S/d vlw@kd .0wœ&m;um; T"e&Sif e,fcs@J pHepfta=umif; tusKd ;w&m;rsm;udk av@vmjy;D vSsif tcsed u f svsS if toifjh zpfap&ef pDrx H m;&efjzpfonf? vGwv f yfa&;wdu k yf t JG wGuf jyifqif&mY vlrsKd ;tcsi;f csi;f / vlwef;pm;tcsi;f csi;f / ruGJoifhonfhtcsdefwGif ruGJxdkufolrsm;ESifh ruGJuGJatmif vkyfwwfaom e,fcsJ@pHepf. y&d,m,fudk owdjyK? a&S@avm=uD;jcif;/ ppfra&mufrD jrSm;ukefjcif;/ ppfrjzpfcif u t&SKH ;ay;vdjk cif; paom tjyKtrlrsm;udk a&Smif / igw@kd . atmifyu JG m; taotcsmyif? igw@kd Y tcsdefaumif;rsm;pGm &Sdao;.? TuJ@odk@ tcsdefaumif; tajcaumif;wGif igwdk@. vGwv f yfa&;twGuf tjyif;txef tm;xkw=f uygp@kd &Jabmfw@kd ? e*g;eDpm apmif (&ufpGJrod&)

ocifatmifqef; tvif;tdrfr* ✡

✏ ✑

✎ ✖

✏ ✌

81


82

oHCmawmfwdkŒ. wm0ef0wW&m; Adv k cf sKyfatmifqef;

bmomw&m;onf u|Eykf w f @kd vlru _ kd &_yaf xG;aponfr[kw?f bmomw&m;udrk I DS toufarG;=uukefaom olwdk@omvSsif &_yfaxG;ap=u.? bmomw&m;udk =unhfjyefrl TuJo h @kd aom olrsKd ;udt k m;ay;jcif; r&So d nfukd awG@jrif=u&ayvdrrfh nf? od@k aomfvnf; toD;oD;aom bmomw&m;wd@k udk rSI D toufarG;=u ukeaf om olrsm; &Scd b hJ ;l avjy?D Oa&mywdu k Yf &[ef;rif;=u;D rsm;ESifh {u&mZfrif;wd@k tcsi;f jzpfymG ;cJyh /Hk uGsEykf w f @kd Edik if YH t&nf;=u;D rsm;ESifh taemf&xmrif;jrwfta&;awG@&yk/H taemufEikd if =H u;D rsm; e,fcs&hJ mwGif orRmusr;f pm udik o f w l @kd u a&S @oGm;vkyI f tvHuikd o f El iS fh ukeo f nfw@kd u aemufrSvdkuf&ykH ta=umif;pkHwdk@udk axmufxm;vsuf rnfonhfumva'oYrqdk bmomw&m;udrk I DS toufarG;=uolrsm; &Scd b hJ ;l a=umif;udk uGsEyfk w f @kd owd&=uayvdrrfh nf? ,ckbmomw&m;udrk I DS toufarG;olrsm;[kq&kd mY &Si;f vif;&ef vdak yao;.? bkef;=uD;yif ac:ac: - &[ef;yifac:ac: ESpfrsdK;ESpfpm;&Sd.? wrsdK;rSm bmomw&m;udkrSDI toufarG;olrsm;om jzpfI bmomw&m; jyef@yGm;r_ukd owdjyKjcif;tm;xkwjf cif; r&Sad cs? bmomw&m; ESihf qef@usifaom tr_rsdK;udkyifjyK=u.? wrsdK;rSmum; bmomw&m; wd;k wufjyef@yGm;r_ukd av;pm;I avmuDom;wd@k . tr_ukd a&S @&_jcif; r&Sad cs? uGsEyfk f wd@k . wdik ;f jynfwiG f oHCmawmft&Sijf rwfrsm;onf &mZ0ifwavSsmufv;Hk u|Eykf w f @kd vlrsKd ;. a&S @u rm;rm; rwfrwf&yfvsuf jrihjf rwfaom tr_rsKd ;udo k m jyKc=hJ uay.? a&S;acwfrsm;Y oHCmawmf t&Sijf rwfrsm; onf uGsEyfk w f @kd wrsKd ;vk;H udk ynmoifay;&ef wm0efudk xrf;aqmifcJh=uayonf? ,ckacwfYyif awm&Gmrsm;wGif oHCmawmf t&Sio f jl rwfrsm; ynmoif=um;ay;vsuf &S=d uaoma=umihf ajrmufjrm;pGmaom trsKd ;om; wd k @ onf pmaywwf a jrmuf = uay.? tcsKyf r S m oH C mawmf t&S i f j rwf r sm;. apwemvkH@va=umihf u|Efkyfwdk@. pdwf"gwfjrihfjrwfr_ toGiftjyif,Ofaus;r_wdk@onf txl;ojzihf wdk;wufcJhavonf? xdkt a=umif;rsm;a=umihf uGsEfkyfwdk@.oHCmawmf t&Sijf rwfrsm;onf uGsEyfk w f @dk . xl;uJaom aus;Zl;/ Oyum& rsm;udk cHawmfrx l u kd =f uygay.? uGsEfkyfwdk@EdkifiHwGif rsm;aomtm;jzihf Ak'<bmomudk ouf0if,kH=unf udk; 82

tvif;tdrfr* ✙

✤ ✥

✤ ✜


83

uG,f=uonfjzpfaoma=umihf tjcm;bmomw&m;rsm;udk rxdcdkufapbJ ajymvdkonfrSm ESpaf ygi;f 2500 twGi;f vdr;f uyfI vmcJah om a=u;anSmw f @kd udk uGsEykf w f @kd yGww f u kd cf EJh ikd yf gvsS if Ak'<bmom omoema&mifonf urBmay:wGif txGef;ajymifqkH; jzpfvmvdrhfrnf[lI ,lq&ayrnf? odk@jzpfaoma=umihf ,ck oHCmawmf t&Sifjrwfrsm;tm; oD;jcm;I avSsmufxm;vdyk gonfb&k m;? t&Sib f &k m;wd@k onf tvGef xl;uJaom Ak'o < moemawmfxrf; &[ef;jrwfrsm;jzpfawmfr=l uygonf? t&Sib f &k m;wd@k u omoemawmf a&mifxeG ;f ajymifatmif tm;xkwaf wmfr=l uyg? urBmavm=u;D udk omoema&mif tvif;ay;awmfr=l uyg? od@k rSomvSsif urBmol urBmom;wd@k arwWmw&m;yGm;rsm;I orpdwEW iS fh nD&if;tpfukd - armif&if;ESprf uJo h @kd aeEdik =f uygvrd rfh nf? t&Sio f jl rwfrsm;udk bk&m;wynhaf wmfw@kd ud;k uG,q f nf;uyfygonf? wurBmvk;H udk; uG,fqnf;uyfonfudkvnf; jrifcsifygonf? wynhfawmfwdk@ EdkifiHwGifomru wurBmvk;H rSmyif arwWm w&m; orpdwW oabmxm;wd@k udk jyKjyifEikd af om pGr;f yum; t&Sif bk&m;wd@k rSm &Syd gonf? TpGr;f yum;udk ok;H &mY atmifjrifawmfryl gvsS if rEk\vlwrsKd ;vk;H tpOftquf ESpyf &dap>'&Snv f sm;pGm &Scd ;kd ylaZmf=uyg vdrrfh nf? TuJo h @kd aqmif&u G rf o _ nf omoem zufuom =unhI f jrihjf rwfonfr[kwyf g? wynhaf wmfw@kd . Edik if EH iS fh vlrsKd ;twGuf tjrihjf rwfq;Hk aom Edik if aH &;udk aqmif&u G &f mvnf; a&mufygonfb&k m;? wynhfawmfwdk@ EdkifiHt&yf&yfodk@ =uGa&mufawmfrljyD;vSsif arwWmw&m;/ nDnw G af &;w&m;rsm;udk a[mawmfr=l u yg? jrihjf rwfaom vGwv f yfa&;qd&k mY vGwv f yfpmG / bmomw&m;ud;k uG,Ef ikd rf /_ vGwv f yfpmG bmomw &m;udk umva'ora&G; a[majymEdik rf /_ a=umuf&HG @pd;k &dryf yl efjcif;rS uif;vGwrf /_ vltvleb0rS vGwf ajrmufr_ ponfw@kd jzpfygonf? hJ nhf twkif ;f t&Sio f jl rwfw@kd onf ok;H vl@xG rwfpmG bk&m;/ =o0g' ay;awmfrcl o "ty`rma'e or`ma'x" rarhravsmhbJ tpOfxm0& tm;xkwf=ubdk@wynhfawmfwdk@ ArmvlrsdK;wrsdK; vkH;udk qdkqkH;rawmfrl=uygbk&m;? Todk@aom rdrdukd,fudk rdrdomvSsif tm;ud;k r_jzihf wynhaf wmfw@kd . vlrsKd ; onf avmukwf avmuD ESpv f aD om tusKd ;xl;rsm;udk cHpm;Edik af tmif aqmif&u G Ef ikd =f uayvdrrfh nf? t&Sifjrwfrsm;Y TuJhodk@aom rGefjrwfonhfwm0ef0wW&m;rsm;&Sdygonf? TrGefjrwfaom wm0ef0wW&m;rsm;udk ausjyGefpGm xrf;aqmifawmfrl=uygbk&m;? wynhaf wmfw@kd rSm t&Sio f jl rwfrsm;udk &dak oav;jrwfpmG wdu k w f eG ;f pum; avSsmufxm; jcif;udo k m jyKEidk yf gonf aqmif&u G b f @kd wm0efausjyeG rf nf rausjyeG rf nf[al om jy\emrSm t&Sio f jl rwfrsm;om ajz&Si;f Edik =f uayvdrrfh nf?

AdkvfcsKyfatmifqef; (tv,fypP,H nDvmcH rdef@cGef;) tvif;tdrfr* ✭

✳ ✴

✲ ✹

✳ ✰

83


84

atmifqef; (odk hr[kwf) t&dkif; '*kew f m&m (1) ol . atmuf r S vlx}k u;D onf pnf;urf; ao0yf j cif ; twef i ,f uif ; rJ h p G m em;axmif vsuf&Sd.? vlxk}uD;onf pl;pdkufjcif; r&Sd? wcsKdŒu jyKH ;&,fIae.? aemufem;&Sd vlxk tpdwt f ydik ;f wckum; tcsif ; csif ; acgif ; csif ; uyf u m wD ; wd k ; ajymae =u.? od@k aomf ysu&f ,fjyK jcif;um;r&Sd? av;pm;jcif; onf tm;vH k ; Y wnD w!Gww f nf; &S. d ? tpdrf;a&mif uwWyD gum;}u;D onf ol@ukd aemuf u m;cH I xm;.? um;vdyf}uD;rSm bm¶kyfyHk awmawmifrS cs,v f , S x f m;jcif; r&S?d yuwd yde;f ajymifajymifjzpf.? uwWyD gum;onf tjcm; bmt"dym` ,furkd sS xl;xl;axGaxG razmfjy? od@k aomf r_id ;f ndKŒ jcif;wckuo kd m &J0phH mG aqmifI aeonf? olonf pdrf;ndKaomum;}uD;. a&SŒpifjrifh ZmwfcHkay: Y &yfum pum;ajymI aeonf? olonf Arm yx0Dajr}u;D rS Arm 0g*rG ;f jzifh ,ufvyk o f nfh yifezD si=f urf;}u;D udk 0wfxm;.? vHck snrf mS eD&aJ om a&$awmif yd;k vHck snjf zpf.? acgi;f rSm yGa,mif;a,mif;ESihf raooyf? rsuEf mS toGit f jyifrmS tylyikd ;f a'o tDauGwmay:&Sd u|e;f pkrsm;wGif aexdik af om rGe*f v kd , D t H EG,f vl¶ikd ;f rsuEf mS ESihf wl.? od@k r[kwf awmifay: csi;f wa,mufEiS v hf nf; wl.? wuUov kd af usmif;om; vlvwfwef;pm;. vuQ%mjzpfaomxnf0gjcif; ,Ofaus;odraf rG@jcif; 84

tvif;tdrfr* ✼

❂ ❃

❂ ✿


85

wdk@onf ol@wGif vHk;0 rcdkatmif;? vrf;ay:wGif ae&mwumawG@jrifEdkifaom omref qif;&Jom; wOD;ESihf omwl.? vlxx k rJ S olwOD;. toGit f jyifrsK;d om jzpf.? olonf vufESpfzufudk ab;odk@um;Iv_yfumv_yfum pum;ajym.? ol. pum;vH;k rsm;um; ajyjypfjcif; r&S?d acsmarG@jcif; r&S?d od@k aomf twGi;f Yum; teufyg.? oif yÏrOD;qH;k awG@jrifaomatmifqef;.yHyk ef;udk a&;jyygqv kd sS if useG af wmfonf onfyu kH akd &;jyrnf jzpfayonf? xdt k cgum; 1936 ck/ yÏrqH;k usi;f ytyfaom ArmEdik if v H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm; nDvmcH}u;D udk &efuek +f rKd Œ *sLAvDa[mcef;rwGif qif,ifaomtcg jzpfayonf? u|eaf wmfonf txufwef;ausmif;wGif ynmoif=um;vsu&f &dS m e,frS ausmif;om;ud, k pf m;vS,rf sm;tjzpf ausmif;om;nDvmcHodk@ wufa&mufpOf atmifqef; pum;ajymonfudk awG@jrif&jcif; jzpfayonf? 1936 ck/ oydwaf rSmufupd P awmufavmifawmhrnfq h q J /J rD;cd;k a&miftal eonfh tcdu k /f "atmifqef;" trnfudk owif;pmrsm;wGif zwf&aomtcg ol@udk odcsiaf ompdwf xufoefco hJ nf? xdt k cg atmifqef;rSm wuUov kd f or*~toif;. a=u;G a=umfojH zpfaom tdk;a0r*~Zif; t,f'Dwm jzpf.? usGefawmfrSm pmay0goemygoljzpf&m atmifqef;udk tdk;a0r*~Zif; t,f'Dwmtjzpf pdwf0ifpm;.? tm;us.? ol@ta=umif;ukd odcsif.? awG@zl;csi. f ? od@k aomf *sLAvDa[m ausmif;om;rsm;nDvmcHwiG f ol. ¶kyo f iG Ef iS hf ol pum; ajymonfukd awG@jrif =um;em&aomtcg txifEiS t hf jrif uGmaeonfukd awG@&.? u|eaf wmf xifxm;onfrmS aumvdyaf usmif;om;/ ¶kyaf jzmif/h *du k u f s/ pum;ajymaumif;[k jzpf.? t,f'Dwmvnf;jzpfojzifh tawmf txif}uD;xm;av.? awG@&aomtcg ¶kyfuvnf; rajzmif?h pum;ajymuvnf; rajyjypf? od@k jzpfI pdwx f u J rauseyf? xdt k cg u|eaf wmfrmS t&G,Ef ek ,fao;I pdwu f ;l ,Of,Ofjzifo h m atmifqef;udk ¶kyaf jzmifah pcsi/f pum;ajym aumif;apcsiaf e.? xd@k a=umifh pdwx f u J rauseyf? (2) aemuf 1 ESpcf ef@ =umaomtcg useG af wmfvnf; wuUov kd o f @kd a&mufIaeonf? usaemf wuUov kd af &mufonfh 1937 - 38 ckEpS u f / udak tmifqef;onf wuUov kd o f r*~wiG f 'kwd,OuUÏ/ ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*~wGif OuUÏjzpf.? xdktcg useG af wmfonf udak tmifqef;ESihf todjzpfvm.? todom jzpf¶jkH zpfonf r&if;ES;D cJah y? olESifhum; &if;ESD;I rjzpf? olonf &if;ESD;I&aomvlpm;rsKd; r[kwf? EdkifiHa&; twlww l zJG ufvyk v f sS io f m olEiS hf &if;ES;D rnfjzpf.? wuUov kd w f iG af epOf u|eaf wmfonf or*~Eikd if aH &;udo k m wbufowf rvdu k ?f pmay/ uAsmvnf; a&;csi. f ? *Dwudv k nf; tvif;tdrfr* ❋

▲ ▼

P

❑ ❘

▲ ■

85


86

vdkufpm;.? onfvdktpHk vkyfcsifojzifh olESifh r&if;ESD;Edkifay? olum; EdkifiHa&;orm; oufoufjzpfonf? udkatmifqef;ESifh usGefawmfhudk ocifb[def;u todzGJ@ay;cJh.? odk@aomf u|efawmfonf EdkifiHa&;orm;oufouf r[kwfojzifh ol. todxufvGefajrmufI &if;ES;D aomtjzpfo@kd ra&mufomG ;cJah y? ocifb[de;f um; onfvrkd [kw?f ocifA[de;f onf ,Ofaus;odraf rG@oljzpf.? pmay uAsmvuFmudk ESpfouf.? *Dwudkcspf.? xdk@a=umifh usGefawmfESifhc%ESifhyif &if;ES;D cspcf ifum ol uGejf rLepfjzpfaeonfh b0txdyif &if;ES;D cspcf ifjcif;rysu?f useG af wmfum; Edik if aH &;orm;vnf; r[kw?f od@k aomf cspcf if&if;ES;D .? udak tmifqef;ESiu hf m; onfuo hJ @kd r[k w f ? u|ef a wmf pma&;0goemygonf u k d ud k a tmif q ef ; od o nf ? od k @ &mwG i f u|eaf wmfa&;cJah om '*kerf *~Zif;rS &wky'kd pf kH paom uAsmrsm;/ 0wˆKw/kd aqmif;yg; ponfh pmayrsm;udk ol tukezf wfz;l vdrrhf nf rxif? *¶kpu kd I f zwfrnfv h rl sK;d vnf; r[kw?f od@k aomf wcgu udAk [de;f ESit hf wl or*~tr_aqmif aumfrwDcef;wGif yif;, r*~Zif;Y yHEk ydS x f m;aom u|eaf wmf. aqmif;yg;wckuu kd m; u|eaf wmfah &SŒwGizf wfonfukd awG@&zl;.? zwf+y;D vSsif a0zefcsuaf y;.? udak tmifqef;onfvnf; t*Fvyd /f Arm aqmif;yg;&Siw f OD; jzpfayonf? t*Fvyd f bmomjzifh a&;om;aom ol. aqmif;yg;rsm;udk *Eˆavmu r*~Zif;wGif zwfz;l &onf? olonf Ak'b < mom w&m;awmfEiS yhf wfoufaom aqmif;yg;rsm;ukd a&;.? ausmif;om;rsm; t0wftpm; 0wfqifa&; jy\emudk olonf *EˆavmuwGif yef;waemf OD;oef@ESifh tjyeftvSef a&;onf? ArmEdik if v H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm; or*~toif;. a=u;G a=umfoH "rsK;d !Ge@f " r*~Zif;wGif ygaom ol. "avmu0d[m" trnf&dS aqmif;yg;wku d av;udu k m; oabmuscJh.? urBmavmu}uD;udk udk,fawG@ynm A[kokw tjrifwdk@udkay;aom pmoifausmif;ESihf OyrmwifI a&;om;xm;onf? udak tmifqef;onf Armpm ta&;nHo h l r[kwaf y? wdwu d sus a&;wwf.? ygVu d kd rSeu f efpmG oH;k .? wcgw&H [mo^m%f yg.? ykodrf+rdKŒwGifusif;yaom ausmif;om;rsm;nDvmcHY ol. OuUÏrdef@cGef;wGif uif;bJvf tpD&ifcHpmudk "ynma&;yl&m%f usrf;}uD;aywum; " [k ajymifavSmif xm;onfrmS oa&mfcsuyf gayonf? ausmif;rSxu G +f y;D 'd@k Armtpnf;t¶H;k od@k 0ifaomtcg iwfjywfIvm; rajymwwf '*kerf *~Zif;wGif a&;vdak =umif; u|eaf wmfu h akd jym.? u|eaf wmfvnf; wdu k &f iS w f @kd ESiphf pD OfI vpOf udak tmifqef; aqmif;yg;rsm; ygaponf? '*kefr*~Zif;u udkatmifqef;a&;aom aqmif;yg;rsm;twGuf aiGcsD;jrSifh.? ola&;aom aqmif;yg;um; "Edik if aH &;trsK;d rsK;d " [laom aqmif;yg;jzpfonf? *&dwEf ikd if aH &;u 86

tvif;tdrfr* ❯

❬ ❭

❬ ❳


87

tpcsI D rsuaf rSmufArmEdik if aH &; tajctaetxd a&;.? pmajymif.? zwfI aumif;.? olvnf; '*kefwGif =um=umra&;&? r=umcif *syefjynfodk@ xGufoGm;ojzifh ol@aqmif;yg;vnf; &yfI oGm;.? tpd;k &uvnf; +iKd ;xm;Ivm;rajymwwf '*kerf *~Zif;rSm xdEk pS rf mS yif ydwjf cif;cH&&Smavonf? (3) or*~OuUÏjzpfaom 1938 39 ckESpfuolonf bD-t,fvfwef;wGif&SdI yJcl;ausmif;aqmif tv,fxyfwGif aeonf? ol.tcef;onf oyf,yfjcif;uif;rJh.? tcef;wGif pmtkyfrsm;jynfhESufae.? pmtkyfrsm;onf pm;yGJay: wcsKdŒ/ AD'dkay: wcsKdŒ/ =urf;jyifay:wGif wcsKdŒ jyef@=uJum ¶kef;&if;qefcwf jzpfae=u.? olonf tifrwef pmzwfow l a,muf jzpf.? olonf a'go}u;D olwOD;jzpf.? onfvkd trsm;u xif.? u|eaf wmft h zd@k um; a'go}u;D onf r}u;D onfudk rod? ol@wGif pdwv f u kd rf mefyg pdwaf wG&o dS nf[k u|eaf wmf xif.? ESpu f u dk m; taotcsm rrSwrf ad wmh? oydwaf rSmuf ESpv f nftxdr;f trSwyf w JG ck wuUodkvfor*~wGif usif;y.? y&dowfxJuxI a0zefpum;rsm; ajym=u.? xdkodk@ ajym=um;onft h xJwiG f ppfuikd ;f ausmif;aqmifrS ukvm;ausmif;om;wOD;u OuUÏa[mif; rpPwm&m&Spfukd a0zef&mY tawmfxdcdkufaomtjypfawGudk xkwfazmfajymavonf? ukvm;ausmif;om;ajymonfh pum;rsm;onf tajccdkifonf rcdkifonfukdum; rrSwfrd awmhay? udak tmifqef;onf rpPwm &m&Spt f wGuf a'gyu G m xdu k v k m;udk }urd ;f armif;I "&J&if xGuf" paom paom toH;k rsK;d oH;k .? vufo;D qkyu f m ukvm;tyg;od@k wd;k I oGm;.? ab;u ausmif;om;rsm;u 0dik ;f I qGx J m;&av.? olonf a'goa=umifh qwfqwfwek v f suf &Sad vonf? ukvm;-Arm t"du¶k%;f t+y;D a'guw f mAarmf. wuUov kd Of ya' jyifqifa&; tqd=k urf;udk or*~u jiif;y,fvu kd o f nfu h pd EP iS yhf wfoufI ndKjr trSL;&Sad om ausmif;om; wpku rauseyfojzifh or*~udk t,Hkt=unfr&Sd tqdkwifoGif;.? xkdtpnf;ta0;Y udak tmifqef;onf ndKjrudak 'gyu G m OuUÏ ukvm;xdik rf aS eI ndKjrtwif;udk tawmfajym vdu k af vonf? onfvkd pdwv f u kd rf mefyg ajym+y;D aemuf wygwaf vmuf=umaomtcg/ xdak e@u atmifqef;u ndKjrtm; ¶_HŒcsaompum;rsm;udk ¶kyfodrf;vdkufa=umif; a=umfjimpmukd wuUov kd af usmif;aqmif toD;oD;wGif xGuaf y:I vmavonf? wuUov kd w f iG &f pdS Ofu udak tmifqef;onf jyKH ;aom rsuEf mS xm;udk xm;cJ.? ol.rsufESmxm;onf okefr_ef.? wcgawG@zl;aomoludk aemufwcgawG@vSsif E_wq f ufcsirf S quf.? ol@uko d o d u l jyKH ;jyaomfvnf; olonf wH@k jyefI jyKH ;csirf jS yKH ;.? tvif;tdrfr* ❞

❥ ❦

✐ ♣

q

❥ ❣

r

87


88

OuUÏjzpfojzifh ol@udu k m; ausmif;om;wdik ;f u od=u.? oluvnf; tpOfvv kd kd Edik if aH &;udo k m awG;ae[efwl.? Armjynf. vGwfvyfa&;twGuf pdwfylyHk&.? xdk@a=umifh olonf okerf e_ v f su&f adS eonf? olpum;ajymvsifvnf; EdkifiHa&;ta=umif;udkom ajymonf? olajymaepOf ab;&Sv d rl sm;u em;axmifae&onf? ab;uvlrsm;. pum;uko d l r=um;? olajymcsiw f m awGuo kd m pGyI f ajymaewwfonf? (4) wcgu &efuek u f kd *syefw@kd odr;f ydu k pf tcsed ?f 0dw&kd , d &dyo f m&Sd tdrw f tdrw f iG f ocifjrESi&hf aJ bmfrsm; aexdik v f su&f =dS uonf? usGefawmfrSmvnf; awmu a&mufump jzpfonf? {nfhcef;&SdpEN,m;wGif usGefawmfu xdik u f mwD;ae.? ab;rS ocifpaH 0ESihf wuUov kd af usmif;om;tcsKŒd u 0dik ;f I oDcsi;f vdu k q f kd vsu&f . dS ? bD-tdik -f at orm;rsm;rSm *Dw tifrwef iwfaeI oDcsi;f oHudk awmifw h ae ojzifh twif;wD;cdik ;f =u.? pEN,m;rSm toHawGysuaf e.? cspcf ifrmS vm;/ =uifrmS vm; cifcif&,f? cspfoJEG,f/ t[kwu f kd cspaf wmhr,f cif&,f =uifr,f ...... 0dik ;f Iqdak e=u&mrS onfae&mod@k a&mufaomtcg udak tmifqef;onf a*guf a*guf a*guf a*gufESifh wzufu avSsmufvmum pEN,m;tyg;wGif vufaxmufum &yfvsuf .... "a[h &yf=u? ckvdktcgrsKd;rSm &Jpdwf&Jrmef wufapr,fh &Jwif;oHwkd@udkom qd&k r,fAs? 'Dcsprf ,f =uifr,f oDcsi;f rsK;d u r[efb;l "? ¶kww f &ufa=umifI u|eaf wmfonf pEN,m;udk acwW&yfvu kd . f ? olonf olajymcsifwmajym+yD;I xGufoGm;avonf? u|efawmfwdk@vnf; qufvufoq D u kd m use&f pfc=hJ uonf? olum; onfvv kd pl m;rsK;d ? or*~OuUÏ udv k aS rmif (,ckot H rwf). vufxyfyo JG nf bD-tdik -f atacwfY a&$ a wmif = um;wG i f usif ; yonf ? ol . vuf x yf y G J o nf bD t d k i f a torm;rsm;wG i f yÏrOD;qH;k jzpf.? vufxyfy+JG y;D aomtcg {nfch ef;aqmifwiG f rdwaf qGrsm; pk¶;kH umae=u.? pEN,m;q&mwOD;uwD;um azsmaf jzvsu&f o dS nf? onftwGif; ukdatmifqef;onf pEN,m;q&mudk&yfapum u|efawmfhudk vl=um;xJrS twif;qGaJ c:I oDcsi;f wyk'u f dk wD;ap.? olonf pEN&m;udv k ufaxmufum r&w&jzifh vdkufqdkae.? wD;aomoDcsif;rSm "uOPe" oDcsif;yif jzpf.? aw;qHk;vSsif 88

tvif;tdrfr* s

t

② ③

② ✈


89

vufcyk w f ;D um aemufwyk'f wD;ckid ;f jyef.? wcgu *syefacwf 0ef}u;D wOD;. xrif;pm;yGw J iG f olvm.? xrif;pm;yGJ prnfjyK aomtcg ol@udk ppfaoemywd[k tm;vH;k u av;pm;aomtm;jzifh xrif;pm;cef;}u;D xJo@kd ol@udk t&if0ifap.? {nfo h nfrsm;um; t0wGi&f yfI ol@t0ifukd apmifv h suaf e=uonf? olonf ppf0wfppfpm;ESihf 0ifvmum ¶kww f &uf/ pm;yGx J yd f ukvm;xdik w f iG f 0ifxikd v f u kd +f y;D ZwfceJ b,ma=umfwwH;k udk ,lpm;vdu k af v.? ol xrif;pm;aepOf {nfo h nf0ifvmvd@k vnf; Arm{nf0h wfx;kH pHt& xrif;pm; ygt;kH vm; [k ac:csirf aS c:aom vlpm;rsK;d jzpf.? 'gawGa=umifh ol@udk rdwaf qG&if;rsm;u "a=umifonf" [k trSwx f m;=uav.? (5) ol@wGif odraf rG@jcif; r&S?d tvStyudk ol rrufarm? olonf =urf;wrf;onf? ¶dik ;f onf? qufqaH ygi;f oif;a&;wGi&f adS om {nf0h wfx;kH pH/ ,Ofaus;jcif; ponfw@kd udo k o l nf vHk;0 *¶krpdkuf? *Dw/ yef;csD/ obif paom tEkynm&yfrsm;udk rvdkufpm;? ol@udkol twif;,Ofaus;atmif rvkyf? ol. e*dk&ftwdkif; cyf¶dkif;¶dkif;/ cyf=urf;=urf;yif rjyKrjyif bJae.? ol@wGif EdkifiHa&;0d^mOfum; jyif;xefvSacsonf.? olonf EdkifiHa&;wckwnf; uko d m vkyaf omvlwOD;jzpf.? olonf ¶dik ;f .? =urf;.? a=umif.? od@k aomf udprP &S?d olonf {nfch cH ef;aqmifrS *k%o f a&&Sd vl}u;D vlaumif; r[kw?f wckwnf;aom ,H=k unfcsuEf iS hf wckwnf;udo k m rJIvkyaf om Ekid if aH &;owW0g jzpf.? xd@k a=umifh udprP &S?d 1942/ 43 ckEpS w f iG f olEiS hf aemufq;kH awG@.? olonf tEkynmta=umif;ukd ajymjy.? "tEkynmqdw k m &Sw d myJ? vifr,m;b0rSmvJ tEkynmrJ&h if vifr,m;uGrJ mS ayg?h 'DvdkyJ awmfvSefa&;rSmvJ tEkynm&SdwmyJ? tEkynmajrmufrS awmfvSefa&;[mvJ wu,fah wmfveS af &; tppfy?J " q&mra':cif=unfEiS hf aphpyf+y;D p vufrxyfcif 3/ 4 &uftvdu k udAk [de;f udk vm&Sm&if; useG af wmfEiS hf oGm;awG@.? olonf {nfch ef;&Sd tzH;k ydwx f m;aom pEN,m;wGif vufaxmufum "'Dr,f.. tdraf xmifjyKw,fqw kd m odyf pOf;pm;awGa0aevd@k r&bl;? wcgwnf; ZGwv f yk v f u kd &f w,f" [k rar;bJ ol@bmom ol olajymae.? vufxyf+y;D pu u|eaf wmfa&;vsu&f adS om vGwv f yfa&;}uKd ;yrf;r_ pmtkyEf iS yhf wf oufI tif;,m;uefapmif;&Sd ol@tdro f @kd a&mufomG ;.? tvif;tdrfr* ❷

❽ ❾

❼ ➃

❽ ❺

89


90

{nf h c rf ; wG i f acwW a pmif h a e&.? xG u f v maomtcg ol @ E_ w f c rf ; wG i f &Jaeonfuadk wG@&I rjyKH ;rdatmif [efaqmifae&.? onfhaemuf olESifhu|efawmf rawG@awmh? awG@qHkzdk@vnf; ta=umif;r&Sd? ta=umif;r&Sb d J ol@qD oGm;vnfuvnf; azmfazmfa&Ga&G avmuGwyf sLiSm ac:rnfv h pl m;rsK;d vJ r[kw?f wcgu Adv k cf sKyb f 0wGif armfawmfum;}u;D xJY ol.ZeD;/ uav;rsm;ESihf wjyKH }u;D udk jrifvdkuf.? atmf...om;eJ@/ r,m;eJ@rdk@ vlpdwf awmfawmfaygufvm+yD? t&ifuvdk a=umifawmhrnf r[kw?f t=urf;t¶dik ;f rS ,Ofaus;vmawmhrnf[k atmifah rhvu kd . f ? rSe/f rrSeu f m; rajymwwf? z q y v OuUÏ trsK;d om;acgi;f aqmif/ OD;atmifqef;udu k m; u|eaf wmf rod? ol. Ekid if aH &;udk a0zefjcif; r[kw?f ol. tjzpfom? u|eaf wmfoo d nft h xd ajymjyjcif; jzpfayonf? wckawmh xifonf? olonf vlxkxJrS vlwOD;jzpfI/ vlxkESifhqufpyfaeI vlxak cgi;f aqmifjzpfvmonf jzpfvrd rhf nf?? ?

'*kefwm&m 'DZifbmv/ 1946

90

tvif;tdrfr* ➆

➌ ➍

➌ ➉


91

ArmhEdkifiHa&;okcrdef armifxif

u|Eykf w f @kd Edik if w H iG f Edik if aH &;udk toufarG;0rf;ausmif; tvkyw f ckyrmxifrw S u f m EdkifiHa&; vkyfpm;ae=uolwdk@ aygrsm;vS.? xdk@a=umifh oabmw&m;tm;jzifh rjynfh0yJ aemufvu kd pf Ek ikd v f #if vlxt k m%mudk &pjrjJ zpfonf? tm%m &vmv#if bmrqdk vkyI f wifw h ,fonf[k xifrw S af e=u.? T xifrw S rf mS ;jcif;onf? Edik if . H aumif;usKd ;udk jzpfxeG ;f apEdik o f nf r[kwf / u|Eyfk w f @kd onf taemufEikd if H e,fcs@J orm;wd@k ESihf ppfajrjyifwiG f ezl;awG@ 'l;awG@ cJ&h aom 1825 ckEpS rf S pI 1948 wdik af tmif vGwv f yfa&;udk }uKd ;yrf; cJ=h u&.// Edik if aH wmf}u;D xif; tpnf; ajyouJo h @kd rjzpf&atmif }uKd ;yrf;cJ=h u&.? od@k aomf xdrk #&n S v f sm;aomumv y&dap>' twGi;f wGif edik if eH @J vlrsKd ;wd@k twGuf Edik if aH &;vrf;pOfukd csrw S af y;aom Edik if aH &; okcrdef[lI jrefrmhordkif;wGif rsm;rsm;pm;pm; ray:xGef;cJhay a,mtwGif;0ef OD;zdk; vd_ifuJhodk@aom ynm&Sifrsm; xGef;um;cJhygonf[k vufndK;xdk;I jy&ef&Sdyg.? odk@aomf OD;zdk;vd_ifrSm ol. awmfvSefa&;qefaom EdkifiHa&; tawG;tac:wdk@ a=umifh r=umc% rif;jypfrif;'%f oifv h su&f &dS um; a&S@aqmifvrf;jy jyKvyk ef ikd cf ahJ pumrl vlxk pnf;&H;k r_}u;D udk raqmif&GufEdkifcJhacs uif;0efrif;}uD;acwfY Oa&myjyef jrefrmwdk@onf Oa&mywkduf. EdkifiHa&;tqifhtwef;udk jrifcJhjyD;v#if jrefrmrif; tkyfcsKyfa&; pepfudk jyKjyifajymif;vJ&ef tvif;tdrfr* →

➜ ➝

➛ ➢

➜ ↕

91


92

}upH nftm;xkwf cJ=h u.? od@k aomf oDaygacwfY uif;0efrif;}u;D onf rSe;f ajcraygucf ahJ cs? jAw d o d #acwf 1920 jynfEh pS w f 0du k af vmufYvlxk w&yfv;kH ed;k jum;wuf=uIG vlxk pnf;&H;k r_+_ u;D ay:ayguv f mcJyh g.? *spD b D aD t e0r uGezf &ifh onf Adv k cf sKyaf tmifqef;acwfY ay:ayguv f mcJah om zqyv. wdik ;f jynfjyK v$waf wmf y%mr nDvmcHtwGuf a&S@ajy; jzpfonf[k qdkavmufyg.? odk@aomf *sDpDbDat acwfYvnf; EdkifiHa&; okcrdef[lI ray:xGe;f Edik yf J Edik if aH &;udk qufa=u; &a&;twGuaf omf vnf;aumif; ukr% ` aD xmifI tkypf m;a&;twGuaf omfvnf;aumif; &mxl; &a&;twGuaf omfvnf;aumif; rzG,rf &m toH;k csI Edik if aH &; vkypf m;jcif;wd@k om v$r;f rd;k vmcJjh yefaoma=umifh Edik if aH &; okcrdef t&mY wnfoifhaom yk*~dKvfwdk@onfyifv#if wdrfaumI oGm;=u&ukefonf? xdkacwfu ay:aygucf ahJ om tpd;k &ESihf rqufqaH &; 0g'/ tm%mzDqefa&;0g' / tcGef ray;a&; 0g' tkycf sKyaf &; wdu k zf suaf &; 0g' wd@k rSm jrefrmjynfu tdE, dN jynfrS umAGef puUL cHI yHw k u l ;l csaom 0g'omv#if jzpfc. hJ ? jrefrmhtajcaerSeu f kd oH;k oyfI xdt k ajcae rSeaf y: Y wnfaqmufaom oabmw&m;[lI rxGef;um; cJhacs&um; 'dkiftmcD tkyfcsKyfa&;. enf;y&d,m,f wd@k a=umifh 0HomEk *spD b D aD t 21 OD; / vdi_ yf ak usmf *spD b D aD t / OD;pd;k odr;f *spD b D aD t / OD;pk *spD b D aD t / o&mZ ygwD / a&$awmif=um; ygwD / vdi_ jf rwfay: ygw/D armfjrifjh AJ ygwD / jynfol@ygwD / rsdK;cspfygwD / qif;&Jom; 0HomEk ygwD / ponfjzifh wjznf;jznf; tpdwpf w d t f r$mr$m uJu G m vlxo k nf xif;tpnf; ajyouJo h @kd ajyvmcJo h nf? EdkifiHa&;acgif;aqmif &ifhr}uD;wdk@ ,if;uJhodk@ uGJ=ujyJ=uaomtcg vli,frsm; }uD;r_K;onfh 'dk@Armtpnf;t&Hk; [lI ay:vmcJhayonf? odk@aomf xdkvli,frsm;vnf; vl}u;D wd@k . ajc&mudk eif;um tpdypf yd t f r$mr$m jzpfvmjyefonf? Ttcsed w f iG f wuUov kd f or*~rS armifatmifqef;onf Edik if aH &; pcef; xav onf? wuUov kd f or*~rS 'd@k Arm tpnf;t&H;k od@k armifatmifqef; ul;ajymif;vmcJ&h mwGif vli,fw@kd . tiftm;pkonf pnf;&H;k I vmcJo h nf? xdktcsdefum; 1938ck atmufwdkbmv jzpfonf ? jrefrmwrsdK;om;vHk;onf jAdwdo# vufatmufrS vGwfajrmufa&;udk EdkifiHa&;pepfjzifh =udK;yrf;cJh=uonf? ,if;odk@ }uKd ;yrf;cJ=h uonfrmS ig;axmifpm; &mxl;wGif tqH;k owf=uavonf? armifatmifqef;um; ,if;uJhodk@ ig;axmifpm;&mxl;wGif ajcukefaeaom Edik if aH 7;udk vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_[k r,lqacs? Edik if aH &; pepft& }uKd ;yrf;r_onf u|eaf cwfY oH o &m &S n f z d k @ om jzpf r nf [ k t,l &S d c J h o nf ? 1938ck E S p f atmuf w d k b mvY armif a tmif q ef ; u 'd k @ Armtpnf ; t&H k ; od k @ 0if c J h o nf r S m tjcm;a=umif h r [k w f / 'd@k Armtpnf;t&H;k onf trsKd ;om;a&; pdw"f gwf jyif;xefjy;D v#if vuf&;kH &nfukd tm;ud;k um ppfpw d pf pfrmef 0ifaeaom tpnf;t&H;k jzpfonf[k ,lqaoma=umifjh zpfonf? 92

tvif;tdrfr* ➦

➯ ➲

➯ ➩


93

T EdkifiHa&;tjrifonf ,ckacwf v,f,majr jynfolydkifjyKvkyfa&;twGuf vrf;cif;ay;aom tjrif[k qdkEdkifyg.? odk@aomf vlrsdK;ESifhEdkifiH vGwfvyfa&;twGuf jynfhpHkaomtjrif r[kwfao;? xdk@a=umifh 'dk@Armtpnf;t&Hk; taxGaxGtwGifa&;r_; ocifatmifqef;um; ...... q&mpH olyek [ f I l tb,fah =umifah y:ayguv f m&ygoenf;? ukvm;jrefrm t"du&k%;f jzpfymG ;aom ta=umif;&if;um; tb,fenf; ? jrefrmwd@k . tajccH vlabmif tzG@J tpnf;um; rnfo@kd ygenf;? jrefrmhpnf;yGm;a&;onf rnfo@kd tajccHjyKygoenf; ? tifyikd , f m 0g' orm;wd@k . AsL&dk ua&pD jrefrmwd@k ay: Y rnfo@kd zdp;D aeygoenf;? wrsKd ;om;vH;k ESiq hf ikd af om vlxpk nf;&H;k r_ukd rnfo@kd vH@_ aqmf&ygrnfenf;? pl;tufwl;ajrmif; zGifhonfESifh wjydKifeuf cspfwD;rsm;udk zdwfac:vmaom ajr,mpepfukd rnfo@kd awmfveS rf nfenf; [laom tcsuw f @kd udk qef;ppf =unfv h o kd nf? 1939 ckEpS w f iG f 'd@k Arm tpnf;t&H;k taxGaxGtwGi;f a&;r_; ocifatmifqef;onf 'dk@Arm tpnf;t&Hk;. ay:vpD0g'ESifh vkyfief;pOfudk csrSwfcJhonf? xdkay:vpdDESifh vk y f i ef ; cG i f n $ e f = um;csuf w d k @ ud k zwf & _ = ucJ h y gv#if xd k t csd e f u ocif a tmif q ef ; . tawG;tac:wdk@wGif txufyg ar;cGef;rsm; ay:ayguf cJhonf? xdkay:aygufvmaom ar;cGe;f rsm;. tajzudv k nf; &SmazGI awG@ cJo h nf[al om tcsuw f @kd onf ay:vGiv f m ayvdrrhf nf ? ocifatmifqef;. tjrifonf rnfodk@ &SdcJhoenf;? TudpPeJ@ pyfvsif;I Tacwf Y u|Ef k y f w d k @ onf Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; . Ed k i f i H a &; tawG ; tac: rsm;ud k avhvm&eftvdk@iSm AdkvfcsKyfajymqdkcJhaom rdef@cGef;rsm; / AdkvfcsKyfa&;om;cJhaom a=ujimpmwrf;rsm; / tqdk=urf;rsm; vkyfief;pOfrsm; ponfwdk@udk &SmazGpkaqmif;xm;zdk@ vdkayonf? ,ckusaemf wifjy&onfrSm rsm;aom tm;jzifh pdwfrSwfESifhom jzpfonf? pepfwus avhvmzd@k &mrSm pepfwus okawoe jyKz@kd vdak yonf? ,ck Taqmif;ygtzd@k um; usaemf rSwrf adf om 1939 ck 'd@k Armtpnf;t&H;k vkyif ef;pOf a=ujim pmwrf; / 1945ck AdkvfcsKyf. ajymcsufrsm;1946ck AdkvfcsKyf. zqyv vkyfief;pOfESifh tjcm;rdef@cGef;rsm;udk tajcwnfI ajym&ayvdrrhf nf? jrefrmhv@l abmiftzJ@G tpnf;onf oufO;D pHyikd f bk&ifpepfY tajcwnfco hJ nf [lonfwdk@udk AdkvfcsKyfonf todtrSwfjyKcJh.? odk@aomf AdkvfcskKyfu T tajcudk oabmayguo f nfrmS Edik if jH cm;rS t,ltqwd@k udk tajccHco hJ nfr[kw?f rdrEdf ikd if . H tajcudk rdrdavhvmjyD;rS oabmaygufjcif;jzpf.? xdk@a=umifh 1945 ckESpf a[majymyGJwpfckwGif jrefrmhEdkifiH. uHau|; pepf[lonf rSm taemufEdkifiHESifh rwlyJ vlwef;pm;wpf&yfu tvif;tdrfr* ➾

➴ ➷

➘ ❐

➴ ➶

93


94

tjcm;vlwef;pm;wpf&yfukd pD;yGm;a&; cs,v f , S jf cif;r&Sad =umif; ya'o&mZf {u&mZfacwfYyif rsKd ;&d;k udk rvdu k b f J ynmt&nf tcsi;f udk vdu k I f &mxl; XmeEW&rsm;udk cef@tyfa=umif; / vlxk pD;yGm;a&;rSm or0g,roabmudk tajccHI jynfwiG ;f zlvrkH _ tay: Y wnf&cdS ahJ =umif; ponfjzifh ywf0ef;usif tajctaerSeu f kd Edik if aH &; okcrdef yDopGm oH;k oyfco hJ nf? T tajcrS e f u d k jrif a oma=umif h o mv#if 1939 ck E S p f u awmifov l ,form;pnf;&H;k r_/ tvkyo f rm; pnf;&H;k r_w@kd udk vH@_ aqmf&ef vdt k yfa=umif;jzifh Adv k cf sKyo f abmaygucf jhJ cif;jzpf.?pnf;&H;k &mYvnf; 91 Xme tkycf sKyaf &;. tjypfw@kd udk ukpm;&eftvd@k iSm wdik ;f jyKjynfjyK v$waf wmf zG@J pnf;&ef awmif;qdck . hJ ? xdk wdik ;f jyK jynfjyK v$wfawmf zGJ@pnf;ygrS jynfolvlxk. qENtavsmuf jzpfay:vmaom tkyfcsKyfa&; tajccHOya'udk twnfjyKEikd rf nf jzpfonfuv kd nf; vlxt k m; em;vnf oabmayguf ap.? Todk@rS wdkif;jyKjynfjyKv$wfawmfudk zGJ@pnf;ray;Edkifygu jAdwdo# tkyfcsKyfa&;udk tjyKww f u kd &f ef ausmif;olausmif;om; trsKd ;orD;/ awmifov l ,form; / tvkyo f rm; vlvwfwef;pm; ponfh vlx. k tpdwt f ydik ;f tm;vH;k u t=u;D tus,f oydwaf rSmuf=uzd@k &m 'd@k Arm tpnf;t&H;k taxG axG twGi;f a&;rSL; ocifatmifqef;u vH@_ aqmfcahJ vonf? ocifatmifqef; tjrifY jAw d o d # tkycf sKyf a&;onf tqifo h ;kH qif&h o dS nf? yxr tqifrh mS AsL&d k u a&pD / 'k w d , tqif h r S m 'd k i f t mcD / wwd , tqif h rS m tjrif a umif ; atmif ydkrdkrGrf;rHjc,fvS,fxm;aom 'dkiftmcD ( 91 XmetkyfcsKyfa&;) [lI jrifavonf? xdt k qifo h ;kH qifu h kd jzKd &ef vlxpk nf;&H;k r_omv#if &So d nfukd 1939ckEpS f 'd@k Armtpnf; t&H;k a=unm pmwrf;Y twdtvif; jyqdck ahJ yonf? xdak cwf tjrifEiS hf =unfv h #if vuf&;kH &nf tm;ud;k jzifh Edik if aH &; =uKd ;yrf; &rnf [lonfrmS pdwv f u kd rf mefyg jyKusiw hf wfaom vli,fw@kd . rdu k &f ;l &J tvkyo f mjzpfonf[k qd=k u&ayrnf? pifppf xdak cwfu vl}u;D rsm;om ru vli,frsm;uyg TuJo h @kd qdck =hJ uonf? od@k aomf Edik if aH &; tawG;tac: tajrmfjrif&o dS l armifatmifqef; tzd@k um; vuf&;kH tm;ud;k jzifh odrf;ydkufxm;aom EdkifiHudk vuf&Hk; tm;udk;jzifhom vGwfvyfatmifaqmif&Guf&rnf[k ydik ;f jzwfxm;onf? T acwfYum; Tod@k armifatmifqef; ydik ;f jzwfxm;aom tawG;tac: wd@k onf tajcaejzifh [yfro d nf[k 0efc=H u&ayjy?D Tr#EiS yhf if armifatmifqef;tm; Edik if aH &; okcrde[ f k bG@J xl; wyf&rnfavm / r[kwyf g? edik if aH 7;okcrdet f &mod@k a&mufapaom tjcm;tawG;tac:rsm; &Syd gao;onf? 'dk@Arm tpnf;t&Hk;Y wESpfr# tvkyfvkyfcJhaomtcg ocifatmifqef;onf jrefrmEdik if aH &; oabmw&m;rsm;udk xyfrH jrifvmjyefonf? xdkacwfu jrefrmEdkifiHa&;orm; vufa[mif;}uD;wdk@onf jrefrmtrsdK;om; }u;D yGm;a&; rl&if;udk csc=hJ uonf ? 94

tvif;tdrfr* ❰

Ï

Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô Õ

Ö

×

Ø

Ù

Ó

Ú

Û

Ô Ñ

×

Ü

Ù


95

-jrefrmjynfonf v,f,mudik ;f u|e;f udk tm;xm;&aomjynfjzpfI rScD t kd m;xm;&ef ta&; }uD ; qH k ; aom tcsuf o nf a umuf y J o D ; ES H x G e f ; um;Iaps;aumif ; aumif ; ES i f h a&mif;Edkifjcif;yifjzpf.? -v,form;wd@k . vufY v,fajc ,majc r&So d avmufjzpfI Edik if jH cm;om; cspw f ;D rsm; ESihf "e&Siw f @kd vufxo J @kd v,fajc,majc a&mufuek jf y?D xdak b;rS umuG,&f ef vdak eonf? -,ck tkycf sKyaf &; t& jynfow l @kd wifajrmS ufaom trwfw@kd u ajrodr;f Oya' vkyEf ikd o f nf?ocifatmifqef;. EdkifiHa&; oHk;oyf csufwdk@rSm jAdwdo# e,fcsJ@. t&d_ufudk xdk;vdkufjcif; jzpf. ? jAdwdo#wkd@onf ocifatmifqef;. EdkifiHa&; usm;uGufudk waphwapmif;jrifojzifh rsm;pGm wkefv_yf xdwfvef@=u.? txl;ojzifh vGwfvyfa&;udk vdv k m;=uaom Edik if aH &;ygwt D m;vH;k wd@k . -vGwaf jrmufa&;wyfO;D - Y ocifatmifqef;onf ajconf; vufonf; jzpfvmaomtcg jAw d o d # wd@k onf ocifatmifqef;tm; awG@&mocFsKd i;f "g;rqdik ;f bJ vdu k v f zH rf;qD;avonf?f od k @ aomf ocif a tmif q ef ; . Ed k i f i H a &; tawG ; tac: YvG w f v yf a &;ud k u|Eyfk w f @kd csn;f jynfwiG ;f a&; w&yf taejzifh twGi;f }uw d f wdu k I f r& / Edik if jH cm;Y 0g'jzef@I Edik if jH cm; tultnDjzifh wdu k , f &l rnf / *syefonf jrefrmEdik if u H kd usL;ausmf vmEdik o f nf? odk@aomf *syef. usL;ausmfr_udk rdrdwdk@u OD;atmif vGwfvyfa&; a=ujimjcif;jzifh cHwu kd Ef ikd &f rnf [lI pOf;pm;xm;cJo h nf? a'guw f mbarmfEiS hf a'guw f mode;f armifw@kd u ocifatmifqef;tm; *syeftultnDukd ,l=unfyh g[k ajymonf? ocifatmifqef;um; w&kwaf om ,d;k ',m;aom/ *syefaom/ a&G;cs,&f ef tcsed rf &ajc &&mtultnDukd ,lrnf[k oHEXdM mef csrw S cf o hJ nf? od@k aomf w&kwjf ynfukd ajcOD;vSnI hf w&kwx f rH S tulnaD wmif;&ef ydI k &nfoefco hJ nf? tajcaet& w&kwEf iS hf zl;pm rqH&k bJ *syefEiS hf zl;pm qHck &hJ .? *syef. tultnDukd ,lcahJ pumrl/ *syef. uwdrwnfra_ =umifh u|Eyfk w f @kd onf *syefukd jyefcsrnf [laom oabmw&m;udv k nf; armifatmifqef;onf Adv k cf sKyaf tmifqef; jzpfvmaom tcg wae@wjcm; ydkrdkI jrifvmcJh. / *syefudk cHcs&mYvnf; AdkvfcsKyf. ppfOyg,frSm EdkifiHa&; okcrdef qefvSayonf? *syefudk cs=u&awmhrnf[k ydkif;jzwf vdu k o f nfEiS hf wjyKd ief uf Adv k cf sKyo f nf 13 &mpk ESpu f u|Eykf w f @kd jrefrmtrsKd ;om;vlxk w&yfvHk; tHk=uGum aysmufusm;wdkufcdkuf enf;pepfjzifh usL;ausmfol ulAvdkifcef@ udk jrefrmEdik if rH S ESix f w k cf o hJ nf? enf;y&d,m,fukd awG;rdavonf? xd@k tjyif 17 &mpkEpS u f tavmif;bk&m;onf jrefrmEdik if aH wmf. pnf;&H;k r_ukd &avatmif &efow l @kd tm; ajymufusm; pepfjzifh wdu k cf u kd cf &hJ yHu k v kd nf; Adv k cf sKyo f wd&rdonf aemufq;kH Y tajcaerSeu f kd =unfI h tvif;tdrfr* Ý

Þ

ß

à

á

â

ã ä

å

æ

ç

è

â é

ê

ã à

æ

ë

è

95


96

awG ; awmwwf a om tar#mf t jrif a =umif h Ad k v f c sKyf . awmf v S e f a &;onf atmifjrifcJhavonf? *syefawmfveS af &;}u;D atmifjrifcjhJ y;D aomf jrefrmedik if aH wmf tufOya'yk'rf 135udk awmfveS I f vGwv f yfa&;udk }uKd ;yrf;zd@k &m tajctaeay:vmcJjh yefonf? xdt k cg Adv k cf sKyo f nf 1939 ckESpf 'dk@Arm tpnf;t&Hk;. vkyfief;pOf a=ujimcsufudk tpOftvmrysufapyJ qufvufo;kH pJo G mG ; jyefonf ? Tod@k ajym&jcif;rSm tjcm;a=umifrh [kw?f 1946 ck Zefe0g&D 12 &uf a e@ pG J E S i f h zqyv vk y f i ef ; tpD t pOf a=ujimcsuf r S m Ad k v f c sKyf o nf ocif a tmif q ef ; b0u a=ujimcJ h a om vk y f i ef ; pOf r sm;eS i f h ed k i f ; ,S O f = unf h v #if oabmxm;csi;f tvm;wl jzpfaoma=umifh aywnf;? txufazmfjycJah om zqyv vkyif ef;pOfY Afv kd cf sKyo f nf ocifatmifqef;b0u Edik if aH &; tawG;tac:wd@k udk vufawG@ toH;k csonf[v k nf; qdEk ikd o f nf? vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;&mY vGwv f yfa&;udk vdv k m;ESpo f ufaom vlrsKd ;rsm;eSihf ,Ofaus;r_wiG v f nf;aumif; / Edik if aH &;wGif vnf;aumif; ydrk &kd if;ES;D pGm qufo, G Ef ikd af p&ef pDpOf&rnf- [lI vnf;aumif; / -tif'ekd ;D &Sm;ESihf tif'kd csKd i;f em;jynfrsm;&Sd trsKd ;om;vGwv f yfr_ vkyif ef;ESihf urBmvH;k qdik &f m ESrd Ef iS ;f csKycf s,f u|ew f r,f r# jzpfae=u&aom vlrsKd ;taygi;f wd@k . vGwv f yfrv _ yk if ef;}u;D ESihf &if;ES;D pGm qufo, G Ef ikd af tmif pDpOf&rnf ? -[lI vnf;aumif; / zqyv a=ujimcJo h nfrmS ocifatmifqef;b0u ,lqxm;aom Edik if jH cm; tquftoG,, f o l nfh oabmw&m;. tquf jzpfayonf? xdkr#ruao; vlxkwyfaygif;pk jzpfap&ef tvdk@iSm zqyv. EdkifiHa&; vkyif ef;pOfrsm;Y -jrefrmEdik if H jyefvnf wnfaqmufa&; Edik if o H pf pDrzH efw;D a&; udprP sm;udk ygwDoabm EdkifiHa&; oabm roufa&mufaom tzJG@rsm;u aqmif&Guf&rnf ? odk@rSomv#if TudpPrsm;wGif wwfu|rf; em;vnfolrsm;ESifh tpdk;&tr_xrf;rsm;vnf; TtrsdK;om;vkyfief;}uD;wGif yg0ifaqmif&Guf Edkif=uayvdrfhrnf? [k azmfjyxm;onfTpum;ud k u|ef a wmf tus,f c sJ @ I t"d y ` g ,f azmf j yp&m rvd k a cs / Ed k i f i H a &;Y oabmw&m;rSeu f efro _ nf ta&; }u;D av&m Adv k cf sKy. f oabmw&m;wd@k onf rnfr# rSeu f efaeonfukd Tacwf vlxo k nf vufawG@ od&adS e=ujy;D jzpfvrd hf rnf[k usaemf ,H=k unfonf? xd@k tjyif vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_Y &cdik /f rGe/f u&if paom trsKd ;om;rsm;ESihf wuG awmifwef;om;tm;vH;k wd@k tay:wGif Adv k cf sKyaf tmifqef; xm;&Sad om apwemonf oef@&Si;f rSeu f efonfuv kd nf; rnforl S apm'u rwufEikd =f uacs? zqyv vkyif ef;pOf a=ujimcsufY trsdK;om; vlenf;pkrsm;onf vlrsm;pk tcGifhta&;udk &xdkufonf[k azmfjyxm;onfrSm AdkvfcsKyf. tar#mftjrif}uD;r_udk xif&Sm;aponf? vlenf;pkwdk@onf 96

tvif;tdrfr* ì

í

î

ï

ð

ñ

ò ó

ô

õ

ö

÷

ñ

ø

ù

ò ï

õ

ú

÷


97

vlrsm;pkw@kd . tcGit hf a&;udk wef;wl &Edik o f nfah emuf vlenf;pk tcGit hf a&;[k ajymae&ef ta=umif;r&Sad wmhjyD TrSeu f efaom apwem tusKd ;qufa=umifh Adv k cf sKk yu f vGwv f yfa&; wESpt f wGi;f &&rnf [k }uKH ;0g;vdu k af omtcg ajrjyef@om; a&m awmifay:om;yg Adv k cf sKy. f aemufwiG f rm;rm;rwfrwf&yfI wnDwnGww f nf; &Scd ahJ vonf ? jrefrmESihf aoG;eD;aom trsd K ;om;wd k @ ud k rqd k x m;bd O D ; / wpf a cwf u &ef o l j zpf c J h b l ; aom jAd w d o # trsKd ;tEG,w f @kd udyk ifv#if Adv k cf sKyo f nf wajrwnf;ae wa&wnf; aomufonf [laom pd w f " gwf j zif h wd k i f ; &if ; om;csif ; trsd K ;awmf p yf o nf [l a om oabmw&m;ud k csrSwfay;cJhavonf? usaemfu h kd cifAsm;wd@k u vmygqv kd @kd usaemf vmcJ&h wmygyJ trsKd ;bmomra&G; 'Dwikd ;f jynfu vlrsm;&J@ }u;D yGm;csr;f oma&;udk aqmif&u G zf @kd wm0efqw kd m[m usaemf aqmif&u G f &r,fw h m0efygyJ ? usaemf woufwmrSm 'Dwm0efukd tpOfaqmif&u G o f mG ;&zd@k jzpfygw,f? jyD;cJhwJh ppftwGif; arSmiftwdusaeovdkjzpfaewJh tcsdeftcgrsdK;rSm cifAsm;wdk@ (t*Fvyd f ujym;) vlpx k u J jrefrmEdik if rH mS use&f pfcw hJ hJ vlawG[m wcgr# r}uKH cb hJ ;l wJh twd'u k Q udk }uKH c&hJ ygw,f? cifAsm;wd@k 'kuQ jzpf&wmawG od&awmh 0rf;enf;rdygw,f ? pdwv f nf; emusn;f rdygw,f? 'gah =umifh cifAsm;wd@k &J@ 'kuaQ wG ajy&majya=umif;udk usaemfb h mom usaemf wwfEikd w f hJ enf;eJ@ [dw[ f efrxkwyf J aqmif&u G cf yhJ gw,f? usaemf 'D@xuf ydrk vkyEf ikd cf w hJ mudyk J 0rf;enf; ae&ygw,f? udkif; ,ck cifAsm;wdk@u 'DudkvmjyD; rdef@cGef;ay;ygqdkawmh usaemf r S e f w mawG u d k trS e f t wd k i f ; tpD & if cH c J h y gjyD ? usaemf w d k @ wd k i f ; jynf [ m vGwv f yfawmhr,f ? urBm }u;D [m t}u;D tus,f ajymif;vJaeygw,f? 'Dvakd jymif;vJaewJh tajctaerSm cifAsm;wd@k [m todw&m; topfawGukd odvm=ujy;D wefz;kd topfawGukd em;vnfum ek;d =um;vmzd@k vdyk gw,f? vGwv f yfwhJ jrefrmEdik if [ H m a&S@udk tvm;tvm trsm;}u;D &Syd gw,f? usaemfw@kd Edik if o H m;rsm;twGuf ar#mu f ;kd p&mawG trsm;}u;D &Syd gw,f? jrefrmEdik if rH mS vlO;D a& &Sw d mxuf ydjk y;D tvkyt f udik af wGu rsm;vmygvrd rhf ,f? cifAsm;wd@k txJrmS 'Dupd eP @J tvm;wl tjcm;udprP sm;rSm pd;k &draf =umif=h u jzpfae=uw,f qdw k m usaemf odygw,f? cifAsm;wd@k om 'Dwikd ;f jynfrmS &Sw d hJ vlawGe@J waoG;wnf; wom;wnf; jzpfygw,f qdw k mudk jy=u&if 'Dupd eP @J ygwo f ufjy;D awmh cifAsm;wd@k bmr# a=umif=h up&m &Szd @kd rvdb k ;l qdw k mudk usaemf ,ckajymcJyh gw,f?Adv k cf sKyo f nf txufyg pum;&yfw@kd udk 1946 ck 'DZifbmvwGif t*Fvyd jf refrm trsKd ;om;aumifp. D tpnf;ta0;Y ajym=um;cJ. h ? Edik if aH &; okcrdeyf o D pGm tdajE&N &jzifh apwem t&if;cH trSew f @kd udk pdwt f m;xufoefpmG ajym=um;cJah vonf? Adv k cf sKyo f nf u&if/ &cdkif/ &Srf;/ csif;/ u,m; paom trsdK;om;rsm;. tonf;pGJomru t*Fvdyf jrefrm trsKd ;om;wd@k . tonf;pGJ vnf; jzpfcahJ vonf? ,ae@wdik f t*Fvyd jf refrmtrsKd ;om;wd@k onf tvif;tdrfr* û

ü

ý

þ

ÿ

⑦ ✁✂✄☎✆ ⑦✝✞ ✄✟✆ þ

97


98

Adv k cf sKy. f pum;udk em;xJY pGI J ae=uavonf? vGwfvyfa&; &jyD[kqdkv#if jidrf;csrf;a&;udk &&awmhrnf[k AdkvfcsKyfonf ar#mfudk;cJh. ? AdkvfcsKyfawmifhwaom jidrf;csrf;a&;rSm ocsF dkif;xJu jidrf;csrf;a&;r[kwf vGwv f yfa&; wd;k wufa&;ESihf =u;D yGm;csr;f oma&;udk zefw;D rnfh jird ;f csr;f a&;omv#if jzpfb. d ? Adv k cf sKyv f eG cf o hJ nfrmS &SpEf pS &f jdS y?D jrefrmEdik if o H m;wd@k tzd@k um; Adv k cf sKyv f eG cf o hJ nfrmS rae@ wae@uvdv k kd xifr=d u.? Adv k cf sKyu f kd cspcf ifonfh aZmjzifh trsm;yif wrf;w=u.? od@k aomf Adv k cf sKy. f tawG;tac:wd@k udu k m; owd&rS &=uayvdrrhf nf? pifppf Adv k cf sKyo f nf EkysKd aom t&G,Yf Edik if aH &;udk aqmif&u G cf ahJ omfvnf; ol. tawG;tac:wd@k rSm 0g&ifah om Edik if aH &; okcrdew f @kd . tawG;tac:rsKd ; jzpf&um; Adv k cf sKyt f m; wu,fcspyf gonf/ cifygonf/ owd&ygonf[k qdv k #if ynm&Siq f efaom Adv k cf sKy. f tawG;tac:rsm; &ifo h efvmcJo h nfh enf;wl vlx. k pOf;pm;Om%fvnf; &ifo h efvm=uap&ef vlxk w&yfv;kH =uKd ;pm;oifv h S ayonf? Edik if aH &;orm;aygoavmuf Edik if aH &; okcrfed f &Sm;vSaom TEdik if w H iG Ef ikd if aH &; okcrderf sm; ay:ayguv f mygap&ef &nfoefI usaemf rSwrf o d r# Adv k cf sKy. f a[majymcsuf a=ujimcsuf rde@f =um;csuw f @kd udk ,ck wifjyygonf? Adv k cf sKyu f kd 20 &mpkEpS f jrefrmh Edik if aH 7; okcrdef[k usaemf ,lqv#if ,wWdwef./ rwef.udk pm&_olwdk@ *%aocsm ydkif;jcm; a0zefEikd =f uygapownf;?

armifxif

98

tvif;tdrfr* ✠

✎ ✏

✎ ☞


99

OD;EkajymwJh AdkvfcsKyfatmifqef; OD;Ek (armifqef;=u,f bmomjyefqo kd nf)

(1934-35) ynmoifEpS x f J &efuek f wuUov kd rf mS udak tmifqef; udk useG af wmf yxrqH;k awGŒzl;wm? olu tifwm rD', D w d f ausmif;om;? u|eaf wmf uawmh wuUov kd u f kd wwd, t}udrf jyefa&muf vm+yD; Oya'wef; wufaew,f? ckvef'efrSm AFPEL udk,fpm;vS,f vkyfaewJh udktkef;u ausmif;om; oHk;a,mufeJ@ awGŒzdk@ usGefawmhfudk wku d w f eG ;f w,f? 'Do;kH a,mufu jrefrmhordik ;f rSm {&mr jy,k*}f u;D awG jzpfvmr,f vk@d olu tvif;tdrfr* ✘

✣ ✤

✢ ✩

✣ ✛

99


100

awGŒ&Sd xm;w,f? tJ'D oH;k a,mufxrJ mS udak tmifqef;u wpfa,muf tygt0if? usefwJh ESpfa,mufuawmh jynfxJa&; 0ef}uD; udkausmf+idrf;eJ@ wufbkef;}uD; pmtkyaf &;vd@k wufbek ;f }u;D vd@k emrnf ausmv f mwJh udo k ed ;f az? udak tmifqef; &JŒ ud, k &f nf udk,faoG; uawmh +ydKifbufuif;ygyJ?olu pum; enf;w,f? u|efawmfeJ@ pawGŒawGŒ csi;f awmif v_u d v f u d_ v f v JS JS ysLysLiSmiSm ajymqdw k mrsKd ; r&Sb d ;l ? ol@udk u|eaf wmfu vl@cGpm vdk@yJ xifvdkufw,f? udkausmf+idrf;/ udkodef;az/ udktkef;eJ@ u|efawmfwdk@ uawmh &if;ESD; u|r;f 0ifwhJ rdwaf qGawG jzpfvm =uw,f? vrf;awGŒ&if oJvu _d /f tlvu d_ f E_wq f uf=uw,f? udak tmifqef; uawmh tJovdrk sKd ; r[kwb f ;l ? vrf;awGŒvnf; E_wq f ufcsif rS E_wq f ufwm? wpfcgwav u|eaf wmfw@kd qD a&mufvm wwf+y;D ol@udk ajymp&m&S&d if ajymzd@k zdwfw,f?oleJ@ awmfawmf &if;ESD; vmawmhrS ol@ta=umif;ukd em;vnf oabmayguf vmw,f? olu tv[\ tvmyov†myawG ajymwmrsKd ;awG/ vlra_ &;t& tay:,H E_wq f uf ajymwmrsKd ;awGe@J tcsed jf zKe;f aewmawGukd r,H=k unfb;l ? wu,hu f kd &ifbwfe@J aygi;f oif; qufqw H mrS vkt d yfwmudk ulnD vkyu f ikd af y;Edik w f ,f vd@k ,H=k unfxm;wm? rdwaf qGqw kd mtcsi;f csi;f &ifbwfcsi;f tyf+y;D vdt k yfwmudk yGiyfh iG v fh if;vif;&Si;f jyEdik &f r,fv@kd ,H=k unfxm;w,f? olu taygi;f toif; vkyv f @kd r&wJh vlrsKd ; r[kwb f ;l ? uzsuu f ,uf vkyw f v hJ rl sKd ; r[kwb f ;l ? olu wdusw,f? jywfom;w,f? rSew f ,f?tzGŒJ taeeJ@ uawmh (1935-36) ynmoifEpS /f &efuek f wuUov kd f ausmif;om; or*~ tr_aqmif a&G;aumufyJG twGuf u|efawmfwdk@awG wpfOD;eJ@ wpfOD; qufoG,f =u&w,f? udkatmifqef;/ udkausmf+idrf;/ udo k ed ;f az wd@k u t}uaH y;vd@k u|eaf wmfu OuUÏ ae&m uae ta&G;cHw,f? udak tmifqef;/ udkausmf+idrf;/ udkodef;az eJ@ rpPwm &m&Spf wdk@uawmh tzGJŒ0ifawGayhg? u|efawmfwdk@ tEdik &f w,f? u|eaf wmfw@kd awG or*~rmS pvkyw f meJ@ or*~ tvkyf awGukd wufwuf=u=G uG ol@xuf t&if atmifatmifjrifjrif aqmif&u G f =uw,f? tJ'ED pS rf mS yJ ausmif;om; oydw}f u;D ay:ayguf vmw,f? tJ'w D ek ;f u a,bk,s tm;eJ@ useG af wmf ,H=k unfxm;wm uawmh u|eaf wmhu f kd ausmif;xkwv f @kd oydw}f u;D jzpfay:vmw,f qdw k mygy?J 'ge@J ywfouf+y;D tjrifcsi;f uawmh rwl=ubl;? u|eaf wmhu f kd ausmif;xkwv f u kd w f hJ ta=umif; wuUodkvf tm%mydkif tzGJŒqDu today;pm u|efawmf vufcH&&Sdawmh pmar;yGeJ ;D ae+yrD @kd cyfrqdwf aer,f vd@k u|eaf wmf uawmh qH;k jzwfxm;w,f? u|eaf wmhf twGuf eJ@ ausmif;om;awG pdwf taESmiht f ,Suf rjzpfapcsib f ;l ? 'gayr,hf vdŒk owif;u ysŒH oGm;+y?D or*~ tzGŒJ 0if u|eaf wmhf oli,fcsi;f awG u|eaf wmhq f aD &mufvm=u+y;D wpfcck ak wmh vkyrf S jzpfr,fv@kd ajym=uw,f? u|eaf wmhf ud, k yf ikd u f pd P jzpfv@kd u|eaf wmfuawmh bmrS ajymp&m rvdb k ;l ? aumfrwDu ajymr,f? ausmif; xkww f ,f qdw k m emrnfavmuf ygy?J 100

tvif;tdrfr* ✬

✲ ✳

✲ ✯


101

ynmoifEpS f +y;D oGm;+y?D igu h kd Oya' pmar;yGJ rajzEdik af tmifvnf; rwm;Edik yf gb;l vd@k ajym+y;D u|eaf wmhf oli,fcsi;f awGukd ESpo f rd zfh @kd }uKd ;pm; ygao;w,f? u|efawmfwdk@ tpnf;ta0; vkyfaewkef; rSmyJ udkatmifqef; vnf; ausmif; xk w f c H v d k u f & +yD qd k w J h owif ; ud k ausmif ; om; wpf a ,muf u o,f v mw,f ? 'Dowif;rSev f m; qdw k m pHpk rf;zk@d wuUov kd f aumfrwD 0ifv}l u;D OD;bvGif qD oli,fcsi;f wpfa,muf udk v$wv f u kd w f ,f? rSew f ,f wJ?h u|eaf wmfw@kd ocifvil ,f Edik if aH &; orm;awG taeeJ@ acsmufcs;D acsmufcsuf avmufyJ jzpfae=uwm? 'gayr,hv f @kd wu,fwrf; =uawmh u|eaf wmfw@kd u wu,fukd yifyifyef;yef; vkyaf e=u&wm? u|eaf wmfw@kd awG odyq f if;&Jw,f? odyyf ifyef;w,f? wcsKd Œae@awG rSmqdk xrif;pm;p&m r&Sv d @kd vufzuf&nf wpfcu G /f ESpcf u G f aomufaomuf+yD; toufquf =u&w,f? ygwD tpnf;t¶Hk; udpPudk u|efawmf pdwrf 0ifpm;bl;? ocif atmifqef;eJ@ ocif oef;xGef;wdk@u e,fvSnhf a[majymaewkef; u|eaf wmfu &efyaHk iG&mS xGu&f wmudk aysmw f ,f? vkyaf zmfuikd zf ufawG useG af wmhq f D c%c% a&mufvm=uw,f? u|efawmfu b maiG &Smol qdkawmh 'DaiGeJ@ xrif;pm;=u&rSm r[kwv f m;? tJuakd tmifqef; uawmh xrif;qm aewmawmif aiGvmawmif;wm/ xrif; 0,fausG;cdkif;wmrsdK; rvkyfbl;? olu wpfaxmihfaxmihfrSm xdkif+yD; pmtkyfxJ tm¶Hk epf0ifaewm? bmrS r+i;D +iLbJ &J&0J 0hH hH &ifqikd w f ,f? olu yHpk H wpfrsKd ;eJ@ avhusifh xm;+y;D ol@pGr;f &nfukd wnfaqmufw,f? ygwD XmecsKyrf mS &Sw d hJ ocifatmifqef; tcef;u ¶_yyf G aewm uawmh emrnf}u;D yJ? bmrS rjyKjyif xm;wJh tdy, f m ay:rSmyJ jzpfovdk tdyw f m? ol@tcef;xJ a&mufvmol awGudk *sydk; awGu wdkufxkwfvdk@ xGufajy; =u&w,f? ocifatmifqef; wpfa,mufyJ tJ'D *sy;kd awG eJ@ aeEdik /f tdyEf ikd w f m? wpfcgawmh e,fu a&mufaewJh ocifawG/ ocifrawG &Sad ew,f? XmecsKyu f aumif a v;awG u tJ ' D e,f u d k , f p m;vS , f awG u d k ocif a tmif q ef ; tcef ; rS m ae&may;=uw,f? bmvd@k vJ qdak wmh olw@kd u p}ueF v f rf;rSm rtdycf si=f ubl;? tJ'w D ek ;f u ocifatmifqef; u taxGaxGtwGif;a&;rSL; jzpfaewm? {nhfonfawGu taxGaxG twGif;a&;rSL; tcef;xJ tdyf&vdk@ aysmfae=uw,f? *sydk;awG ppfyGJ rcif;cifawmh aeEdik af o;wmayg?h oef;acgiv f nf; a&mufa&m *sy;kd awG&ŒJ xd;k ppfukd cHppf rvkyEf ikd =f uawmhb;l ? bmajym aumif;rvJ? u|eaf wmfw@kd {nho f nfawmf}u;D awG[m tdy&f mcif;awG/ apmifawGukd uref;uwef; o,f+y;D p}ueF af v;rSmyJ tdy=f u&&Smw,f? Edik if aH &; qdw k m ocifatmifqef;&JŒ b0yJav? xrif;qm wmwdk@/ qif;&Jwmwdk@ qdkwm ol@twGuf bmrS ta&;r}uD;bl;? tao;tr$m; udpyP ?J tck Akv d v f usmf jzpfvmwJh ocifvaS zu wcgwav xrif;[if; aumif;aumif;awG wrf;ww,f? oDcsif; aumif;aumif;av; awGudk em;qmw,f? tvif;tdrfr* ✻

❁ ❂

❀ ❇

❁ ✾

101


102

ocifatmifqef; uawmh tJ'gawGukd vH;k 0 rwrf;wbl;?² olu vlaysmh r[kwb f ;l ? oHr%dvkd rmausmol/ ol@pGr;f &nfe@J olawmfveS f a&; vkyaf ewm? om,m0wD nDvmcHrSm ocifatmifqef;u u|efawmfwdk@ yef;wdkif jzpfwJh vGwv f yfa&; udk a=unmwJh qH;k jzwfcsuf wpfcu k kd atmifatmifjrifjrif csrw S v f u kd w f ,f/ u|efawmfwdk@ acgif;aqmif awG[m wpfEdkifiHvHk; oGm;=u+yD; jynfolawG&JŒ tqHk;tjzwf cH,=l uw,f? 'Dvy_ &f mS ;r_ a=umihrf @dk vd@k udv k ekd D e,fcsŒJ tpd;k & &JŒ a'gow}u;D wk@H jyefr_ udk cH=u&w,f? ocif atmifqef;u ZvGerf mS Ekid if aH &; w&m;a[mw,f? [oFmw &JrLS ;}u;D u Ekid if aH wmfukd t=unftndK ysuaf tmif vkyw f hJ Oya'eJ@ ocif atmifqef;udk csucf si;f zrf;0&rf; xkwv f u kd w f ,f? u|eaf wmf udv k nf; r=umcifrmS tJonfvrkd sKd ; zrf;0&rf; xkwrf ,hf oabm &Sw d ,f? u|eaf wmfw@kd awG udak usm+f ird ;f tdrrf mS aqG;aEG; =u+y;D awmh wpfcck ak wmh vkyrf S jzpfawmhr,f qdw k mudk qH;k jzwf vdu k =f uw,f? ocif atmifqef; u tnHch w H m rsKd ;udk jyif;jyif;xefxef qe@fusiw f ,f? axmifus oGm;&ifawmh tcsed jf zKe;f aeovdk jzpfomG ;rSmyJ qdw k hJ tjrif &Sw d ,f? u|eaf wmfw@kd awGu pnf;pnf;vH;k vk;H pkppk nf;pnf; &S=d u+y;D wdu k yf JG ta&muf csw D ufoihw f ,f? olu Edik if w H iG ;f u xGu+f y;D ajratmuf oGm;csiw f ,f? u|eaf wmfw@kd tvkyu f kd tultnD ay;zk@d EdkifiHjcm;rSm rdwfaqG &Smcsifw,f? u|efawmfuawmh tJ'Davmuf}uD; &Sn&f n S af 0;a0; rjrifwwfb;l ? u|eaf wmf Oya'udk csKd ;azmuf&if axmifusrmS yJ qdw k hJ tawG;yJ &Sw d m? tJ'D ae@wke;f u u|eaf wmfw@dk awG t=um}u;D aqG;aEG;=uw,f? u|eaf wmhf tjrifukd ocifatmifqef; vufcv H matmif u|eaf wmf rvkyEf ikd cf b hJ ;l ? 'ga=umihrf @kd ol ajratmuf oGm;wmudk ulnzD @kd u|eaf wmf oabmwl vdu k w f ,f? ole@J u|eaf wmf &Jpcef; a&SŒu jynfvrf; ay:rSm &yfaewmudk owd& aeygao;w,f? ol@udk zrf;rSmeJ@ ywfoufwhJ ta=umif;udk ajymqdk aecJ=h uwm vd@k xifw,f? tJ'aD emufawmh u|eaf wmfw@kd cGcJ mG vdu k =f uw,f? u|eaf wmfu tdrfjyef / armifqef;=u,f tzrf;cH+yD; aemufae@rSmyJ axmifxJ toGif;cH vdkuf&w,f? axmifuswhJ ESpEf pS f uawmh tcsed af wG jzKe;f ypf vdu k w f mygy?J axmifusp vawG uawmh odyf rqd;k vSao;bl;? ig axmifus&w J hJ owœ&d w dS hJ aumifyJ qd+k y;D ud, k u fh , kd u f , kd f ESpo f rd fh EdkifcJhw,f? 'gayr,hfvdk@ tcsdefawG =umvmwm eJ@trSs cHjyif;p&mawG ay:vmw,f? pdwyf supf &m awG jzpfvmw,f? udak tmifqef;&JŒ ynm^m%f/ &ihu f surf e_ @J tajrmftjrif }u;D r_ awGukd u|eaf wmf oabmayguf vmygw,f? ESp+f cKd uv f mw,f? atmifEikd af &; twGuf ol tygt0if u|eaf wmfw@kd oli,fcsi;f awG eJ@twl vufw+JG y;D tvkyv f yk f zd@k yJ wrf;w ae&w,f? OD;Ek bmomjyefol - armifqef;=u,f (armfeDwm*sme,frS) rl&if; - Aung San’s Stering Qualities by U Nu 102

tvif;tdrfr* ❊

❑ ▲

P

❑ ❍

P


103

Armhatmifqef; armifxif u|ef a wmf o nf Ad k v f c sKyf atmifqef; ESifh i,faygif; r[kwf? }uD;azmf jzpfonf? olESifh u|efawmf ES p f O D ; om; wpf O D ; ES i f h wpf O D ; toD;tjcm; }uD;jyif; vmcJh=uonf? ol. a&ajr ESihf u|eaf wmf. a&ajr wd k @ um; wjcm;pD ? Ad k v f c sKyf u ol arG;zGm;&m a'o wpfciG u f kd ajrvwf[k qd k . ? od k @ aomf u|ef a wmf w d k @ atmufom; rsm;tzdk@ ewfarmuf onfvnf; tnm yifjzpf.? tnm a'o. yx0D oGijf yif t& Adv k cf sKyf . awm/ awmif/pdrfh/ prf;/ +rdKif/ vSsKd ponf h ywf 0 ef ; usif =oumo avmurS m xl ; qef ; axG v sm aysmaf rGŒ&m jzpfvrd rhf nf [k u|eaf wmf cef@rSe;f rd.? ta=umif;aomf rlum; u|eaf wmf arG;zGm;&m atmuft&yf jrpf0u|e;f ay: a'o [lonfrmS yifv,f/ jrpf/ acsmif;/ vrkyif/ vwmjyif wd@k ESio hf m ¶_arSsmcf if; udk wefqm qifxm; av&m rnfonfh t&yfukd =unf=h unfh ywf0ef;usif =oumo avmu}u;D onf pdr;f vJah om awmwef;wnf; [laom rsO;f ajzmifh wpfck ay: Y tkyI f aeaom rd;k ukyf puf0ikd ;f wpfcrk sS om jzpfI +i;D aiGŒzG,&f m jzpfaoma=umifw h nf;? od@k aomf aumif;uifrS rd;k ukyf puf0ikd ;f ESihf ajr}u;D rS awmwef; uav;wd@k ESpOf ;D om; qHrk =d uonfh yHyk rmvdk ol. b0 oHo&m ESihf u|eaf wmf. b0 oHo&m wd@k onf (1932) ckEpS f wpf0u kd f qDavmufu wuUov kd f or*~ qHyifnyS q f ikd f Y zl;pm qHpk nf; rd=uavonf? ,if;od@k vSsif olEiS hf u|eaf wmfrS ausmif;om;}u;D t&G,o f @kd a&muf=urSyif taqG cifyeG ;f jzpfavaoma=umifh u|eaf wmfw@kd ESpOf ;D om;udk }u;D azmf [lI ac:Edik af yonf? od@k aomf ESpOf ;D om;rSm wpfO;D ESifh wpfO;D cifrif &if;ES;D vmavav wpfO;D ay: wpfO;D +rKH aphaph Ekid af vav jzpfI wpfcgw&H u|eaf wmf ud, k w f ikd u f yifvsS if ol. &if;ES;D aom rdwaf qG [kwyf gavp tvif;tdrfr* ❚

❩ ❬

❨ ❵

❩ ❲

103


104

[k oHo, jzpfro d nf? od@k aomf vl&iS ;f aom tcsed w f iG f ESpaf ,mufcsi;f qH=k uaomtcg u|eaf wmf . oHo,wd@k rSm a&S;a[mif; aESmif;jzpf wd@k udk tjrpf tjywf ajymum cifrif &if;ES;D r_ukd jyaom Adv k cf sKy. f pum;rsm; xJwiG f t&nfaysmI f usvmawmhonf? xko d @kd aom tcgrsm;wGif u|eaf wmfh pdwx f w J iG f }u;D rS aygi;f =u&onfh ausmif;aezufcsi;f jzpfapumrl oif; pdwf rajymif; yguvm; [k awG;awmum wdww f w d f cs;D usL;rdonf? ol u|eaf wmfw@kd tay: pdwf rajymif;avav u|eaf wmfw@kd u olŒudk trsK;d om; acgi;f aqmif tjzpfEiS hf ydI k od'd< wif&av jzpfonf? u|eaf wmfonf ae@&uf twdtus wd@k udk aumif;pGmrrSwrf ?d a&S;aESmif; tpDtpOf wd@k udv k nf; owdr&? od@k aomf jzpfysucf ahJ om ta=umif;csi;f wd@k um; rae@urS jzpfchJ ovdv k ?kd twdwf umvonf u|eaf wmfh a&SŒwGif txift&Sm; ZmwfpckH if;vsuf jyaeonf? (193132) wpfck avmufu atmifqef; qdo k l ausmif;om; wpfO;D onf &efuek f wuUov kd . f t&dyf tm0goudk cdv k v _H monf [k u|eaf wmf =um;&onf? od@k aomf olŒudk u|eaf wmf rawGŒzl;ao;? atmifqef; zdo k D zwfoD Edik yf kH owif;um; ar$;p jyKvm+y?D od@k aomf u|eaf wmfh tzd@k xku d pd P onf rxl;qef;? atmifqef;xuf zdo k D zwfoD Edik af om wufxG ESihf u|eaf wmf zufro d nfah emuf atmifqef; qdo k nfrmS wufxG xuf "cG"rus [k u|eaf wmf wpfxpfcs ,H=k unfonf? od@k aomf wpfae@aomtcg wufxG xufyif wpfrsK;d wpfzkH xl;qef;aom owW0guav; wpfco k nf wuUov kd f ausmif;od@k rv_yrf ,Suf a&mufvmonf? xdo k wW0grmS tjcm;r[kw/f ode;f wif ac: ndKjr jzpfonf? ndKjr. nDtpfukd wpfprk mS u|eaf wmf ESihf todcsn;f vdv k ykd if jzpfonf? ol. tpfukd udpk ;kd wifh rSm bdvyf oGm;cge;D oxHk ausmif;aqmif&dS u|eaf wmfh tcef; xJwiG f u|eaf wmfh abmif;bDEiS hf vnfpnf;udk ausraG tmif 0wfqifI arsmufu ucJo h l jzpf.? ol. tpfukd wufxG qdo k nf rSmvnf; u|eaf wmfh pm;yGu J kd rpde! f eG @f aq;aygv h yd f ESihf aqmifIh xd;k cJo h l jzpf.? olw@kd nDtpfukd wpfpk u|eaf wmfu h kd TrSs nSO;f cJ+h y;D onfah emuf tm;r& ao;aoma=umifh ayvm; rod? tpfukd vkyo f l wd@k u nDi,f armifoed ;f wif udk u|eaf wmfx h H ac:vmjyefonf? xk@d a=umifh u|eaf wmfh tcef;rSm aq;aygv h yd f jymyHk twd jzpfc&hJ avonf? xdrk sS EiS hf r+y;D ao;/ ndKjronf wpfae@aomf ol. oli,fcsif; atmifqef;udk awGŒ&atmif u|efawmfhtm; wuUov kd f or*~ qHyifnyS q f ikd f od@k ac:avonf? ¶_avmh? Tolum; atmifqef; yifwnf;? yg;¶dk; aigaig/ ar;¶dk; cdkifcdkif/ rsufarSmif ukyfukyf/ qHyif pkwfzGm;/ ¶_um; odk;odk;? atmifqef; aeaom tcef;onf wuUov kd f qHyifnyS q f ikd f aemufq, G f tcef; jzpfonf? 104

tvif;tdrfr* ❝

✐ ❥

✐ ❢

q


105

qHyifnyS q f ikd f ESihf eD;vGe;f tm;}u;D aoma=umifh ol. qHyif&n S af ejcif; jzpf[ef wlonf? olŒ qHyifonf qDEiS hf bD;udk awGŒzl;[ef rwl? roum awGŒzl;onf [k qdOk ;D awmh aemufq;kH awGŒaom t}urd rf mS vGecf ahJ om toacsu F / ESpu f yf oH;k uyf avmufu jzpfwef &m.? ,if;od@k u|eaf wmf qdv k sS if uJajymonf [k tjypfwif cH&zd@k &S. d ? od@k aomf ol. acgi;f ay:&Sd iSuo f u kd u f u|eaf wmf uJI ajymxdu k af =umif; oufao cHvsuf aebdo@kd ? atmifqef; onf &Syt f usô q,fo h ;kH cGJ q,fah v; avmufukd 0wfEidk o f l jzpfonf? od@k aomf olŒud, k f ay:u &Syt f usrô mS tenf;qH;k q,fah jcmuf avmuf &Sv d rd rhf nf? &Sad yrSmy? ol 0wfxm;aom tusu ô olŒtusrô S r[kwb f ?J ol 0wfxm;aom tusrô mS jymESr;f ESr;f ta&mif ",lwDpD" &Syftusô jzpf.? vHkcsnfrSm b,fvdk vHkcsnf[k rrSwfrd? u|efawmf rSwrf o d a&GŒ rSm olŒ vHck sno f nf iSm;0wf xm;aom vHck snf jzpf&rnf [k awG;awm rdonf udo k m rSwrf yd gonf? vHck sno f nf vnf;aumif;/ ,lwpD D &Syo f nf vnf;aumif;/ qHyif iSufodkufonf vnf;aumif;/ u|efawmfhpdwfudk xl;jcm;atmif rqGJaqmif EdkifcJh? vlxl; [lIvnf; rxifjrifr?d "cG"pm [lIvnf; r,lq? ol. r&,f r+yKH ; +rKH ppd d trlt&mESihf ¶_o;kd od;k cspf &awmhrnfh yHv k v kd /kd tjrifuyf &awmhrnfh a,mifa,mif? od@k aomf ol. jzLpifaom raem"mwf a=umifh tjrifuyf p&m [k u|eaf wmf oabm rxm;Edik ?f ndKjrESihf awGŒpu ndKjrudk cifrifrd ovdk atmifqef;tm; cifrifro d nf? xk@d aemufum; u|eaf wmf onf wuUov kd rf S vGihf cJ&h ayonf? od@k &mwGif wufxG /ndKjr/ udk0ef ponf wdk@ESifhum; ausmif;aepOfu uJhodk@yif qufoG,fvsuf &Sad yonf? T tawm twGi;f atmifqef;ESihf ar;ac:/ ajymxl;/ trSwrf xif cJo h nf u rsm;ayonf? odk@aomf tdk;a0r*~Zif;/ wuUodkvf r*~Zif; /*EWavmu r*~Zif; wdk@wGif ta&;tom; csi;f qHrk =d uonf? xkpd Ofu ndKjr onf yk'rf ig;&m wpfzuf wpfcsuf +c&H aH om aqmif;yg; rsm;udk a&;wwfonf? xk@d a=umifh wpfae@aomf atmifqef;onf ndKjr. '%fukd r+iKd rjiif cH,&l &Smavonf? u|eaf wmf onf wuUov kd f rS te,fe,fo@kd &Gurf ygaom avSuo hJ @kd vGiahf epOf wpfenf; tm;jzifh t&m&Sd avmuwGif tuefc&H aom abmvH;k uJo h @kd vdrahf epOf ndKjru ol. aqmif;yg;a=umifh atmifqef;onf acgi;f aqmif yDyD '%f cH,v l u kd af =umif; pma&;om; ta=umif;=um; avonf? acgi;f aqmif tppf[o l nf aemufvu kd . f wm0efukd ,l&&J onf jzpf.? Ttcsuf wpfcsuf ESiyhf if atmifqef;onf u|ef awmf wd@k . vli,f v_y&f mS ;r_ udk acgi;f aqmif Edik &f rnfrmS xif&mS ; ayonf? od@k aomf xdpk Ofu u|eaf wmf wd@k onf tem*wfukd vSrf;I rjrif Edkif=uao;? atmifqef;u vli,f rsm;udk acgif;aqmif Edkif+yD qdkygawmh? acgi;f aqmif+y;D bmvkyrf vJ? tvif;tdrfr* r

s

t

① ②

✇ ⑧

① ✉

105


106

atmifqef;ESihf u|eaf wmf awGŒrdonfh tcgwikd ;f "bmvky=f urvJ"[k u|eaf wmf ar;=unfrh o d nf? olu +yKH ;jyonf? xdt k +yKH ;onf ol. tajzyif jzpf[ef wlonf? od@k aomf u|eaf wmf tuif;ryg;? r&dyrf cd ?hJ u|eaf wmfw@kd pmayorm; wpfprk mS tawG;tac: tm;jzifh awmfveS f ae=uolrsm; jzpf.? od@k aomf vufawGŒ oabmudk bmrSs em;rvnf? Edik if aH &; v_yf&Sm;r_ wpf&yf taejzifh vufcH.? odk@aomf taqmufttHk cdkif+rJaeaom +AdwdoSs tkyfcsKyfa&; "uGeu f &pf" tkwcf kH udk tb,fykH tjrpfu vSe=f u& rnfenf;? wuU o d k v f ausmif ; wG i f aepOf u xd k jy\emud k rajzwwf ? avmu vlŒabmifwnf; [laom wuUov kd f 0,f usiv f nf &aomtcgrS tajzudk a&;aw;aw; jrifr. d ? u|eaf wmft h zd@k tkycf sKyaf &; qdik &f m t&m&Sd wpfO;D taejzifh jrefrmEdik if aH &; v_y&f mS ;r_ wd@k udk ud, k af wGŒ qnf;yl;cGihf &&Scd ahJ yonf? A[kow k udk vufawGŒ &Sm=unfo h nf wGirf S +Aw d o d sS tkycf sKyaf &; tajccH wd@k udk jynfol vlx. k xifjrifcsuf ESihf qENt& wdu k zf suf Edik af =umif; awGŒcJ&h ayonf? xd k e nf ; t&rS m atmif q ef ; / armif E k / A[d e f ; / oef ; xG e f ; paom vl i ,f acgi;f aqmifw@kd u Ekid if aH &; t& }uKd ;yrf;pOf u|eaf wmfw@kd uJo h @kd aom jynft h apcH rsm;u pnf;vH;k nD!w G pf mG jzifh AsL¶du k a&pD tajccH wd@k udk 'Dru kd a&pD tajccHrsm;jzifh ES@J ay;&ef enf;vrf; jzpfavonf? txl;ojzifh xkpd Ofu [oFmw ta&;ydik f OD;umpd onf ol}u;D vufpu JG sr;f wpftyk jf zifh jrefrmEkid if H tkycf sKyaf &; wd;k wuf aumif;rGev f matmif vkyaf om enf;vrf; rsm;udk u|eaf wmfw@kd uJo h @kd vli,f t&m&Srd sm;tm; vrf;!$ef cJah yonf? te,fe,fo@kd a&mufcahJ pumrl u|eaf wmfw@kd acwfEiS hf wpfacwfwnf; ay:ayguf vmaom vGwv f yfa&; Adou k mwd@k . owif;udk warSsmaf rSsmf aecJI h ocif baomif;/ ocifE/k ocif Apde/f ocif xGef;tkyf/ ocif oef;xGef;/ ocif A[def;/ ocif odef;az/ ocif odef;armif/ ocif pdk;/ ocif AaqG paom trd jrefrmjynf . tzl;tanSmifh rsm;onf &Jabmf yDyD nDnD !Gw! f w G f cspcf spf cifcif pcef; oGm;=urnfh ae@udk u|eaf wmf onf vifr& bl;ao;aom tysK}d u;D . pdwu f ;l jzifh pdwu f ;l cJah vonf? od@k aomf pdwu f ;l onf pdwu f ;l wnf;? vufawGŒ vkyif ef;onf pdwu f ;l ESihf wjcm;pD jzpf.? od@k ygvsuEf iS hf pdw. f qGaJ qmif&m od@k yg+y;D vSsif wpfae@ aomtcgwiG f tkypf o k }l u;D pnf;a0;yGJ wpfcYk ol}u;D acwf ukeI f wdik ;f ol jynfom;wd@k u a&G;aumuf wifajrmS ufaom aus;&Gm acgi;f aqmif acwfo@kd a&muf&rnfrmS rvGw J nf; [k Ekid if aH &; qefqef w&m;udk a[mrdygonf? u|eaf wmf ,ck jyefajymif;I awG;vdu k o f nfh tcg unifi/l tifyif/ xl (tif;)/ uyfc/kd oufu,fwef;/ anmifusK;d / aemufr;D / a&vJ/ wayukvm;/ uwkurU / rJZvD/ zuf&/J wef;vG&J mG r/ uif;awmif}h u;D / azmif;um;/ y'if;u|e;f / iarmufacsmif; paom +rKd Œe,f toD;oD; wd@k . aus;&Gm tkypf k toD;oD; wd@k wGif u|eaf wmfEiS hf zl;pmqHk cJ&h onfh ol}u;D rif; wd@k udk 106

tvif;tdrfr* ❶

❼ ❽

❼ ❹


107

vmrnfh acwfajymif; acwfvrJG sm; twGuf toifjh yif&ef tcsed w f ef+yD jzpfa=umif;/ &Gmol}u;D vufpJG usr;f u !$e;f qdk xm;aom aus;&Gm jyKjyifa&; vkyif ef;ESihf wm0efrsm;udk vnf; ausjyGefatmifaqmif&GufI wdkif;oljynfom; wdk@. acgif;aqmif jzpfatmif }udK;pm; oifah =umif; a[m=um; rdonfukd owd&rd ygao;onf? Edik if aH &; v_y&f mS ;r_rsm; jyif;xef vmavav u|eaf wmfvnf; tem*wfukd woD}u;D ajrSmfI =unfhrd avav? odk@aomf xdkpOfu u|efawmfhudk u|efawmf oem;rd cJhao;.? ta=umif;aomf wpfrlum; u|efawmf ajymorSsudk ol}uD;rif;rsm; oabmrayguf =uaoma=umifh wnf;? od@k aomf ,ae@ tzd@k um; ?wd@k onf oabmayguf onfh wrvGef [db k 0od@k a&mufuek =f u+yD jzpfwef&monf? xkad cwfru l m; olw@kd oabm rayguw f ikd ;f u|eaf wmfrh mS pdwyf ifyef; &ayonf? wpfae@aomf pdwf cyfysufysuf ESifhrdk@ Xmeqdkif&m pmar;yGJ atmifvdkvnf; atmifap/ ratmif vdv k nf; usap/ pmar;yGJ ajz&if; &efuek +f rKd Œ Yvnf; vnfywf&if; qdo k vdk u|efawmfonf &efukef+rdKŒodk@ xGufvm cJhavonf? &efukefodk@ a&mufvSsif wuUodkvf ausmif;om; b0u aomufcJhzl;aom vufzuf&nfqdkif odk@ t&if 0ifrdonf? xdk vufzuf&nfqdkifum; paumhaps;wGif &Sdonf? xkdqdkifwGif u|efawmf vufzuf&nf aomufaepOf atmifqef; onf rvSr;f rurf; rS 0ifvmonf? Tta=umif;udk u|eaf wmf wpfcgu a&;om;cJzh ;l +y?D ,ck 'kw, d rRd xyfrH a&;om;aomtcg atmifqef;onf uwH;k qHawmuf ruswus qHyif wdw k kd nSyx f m;onf udk awGŒ&I tawmfyif oyfoyf&yf&yf &Sad yonf [k cs;D rGr;f rdawmhonf? u|eaf wmfonf olŒtm; &$e;f &$e;f pm;pm; =unfrh o d nf? olu rwkerf v_y?f pum;udk av;vH;k jynfah tmif ajymvdo k nfh vuQ%m r&S?d u|eaf wmfh &ifwiG ;f Yum; xkad cwf vli,fpk wd@k . v_y&f mS ;r_ wd@k udk ca&aph wGi;f us ar;=unfh vd. k ? od@k aomf xdak e&monf ar;oifah om ae&m r[kw?f atmifqef;um; }u;D us,f eufeaJ om t}uH wpfcu k kd awG;awm aeonfh yrm &S. d ? xk@d a=umifh rar;xdu k o f nf udyk if ar;rdjyef.? atmifqef;um; +yKH ;+z+J zEJ iS ?hf c¶krmS tqH/ vlrmS t}uH [laom aqmify'k u f kd u|eaf wmft h m; ay;.? u|eaf wmfonf ae@&uf rsm;udk rrSwrf /d a&S;aESmif; tpDtpOf wd@k udv k nf; rrSwrf ?d od@k aomf ta=umif;csi;f w tjzpftysuf wd@k onf twdwf umvwnf; [laom wif;wdrf t=um; xJrS u|eaf wmft h m; ,ae@wdik f ud, k x f if jyvsuf &So d nf? u|eaf wmfonf &efuek rf S tjyef [oFmwudk 0if.? xkt d csed w f iG f [oFmw+rKd Œ &yfuu G f wpfcYk rD;avmif+y;D p jzpf.? useG af wmf a&mufcsed w f iG f ta&;ydik f OD;umpdEiS hf [oFmwod@k ajymif;vm ump &mZ0wf0ef rpPwm aZAD;,m; wd@k onf rD;avmifajrudk oGm;a&muf =unf¶h a_ ecsed f jzpf.? u|eaf wmfum; OD;umpdukd 0ifI E_wq f uf&ef rD;avmifajr od@k oGm;cJ. h ? OD;umpdEiS hf tvif;tdrfr* ➅

➋ ➌

➊ ➑

➋ ➈

107


108

awGŒ&.? OD;umpdu u|eaf wmft h m; rpPwm aZAD;,m;ESihf rdwq f uf ay;.? xdrk S wpfzef rdrd ¶H;k xdik &f m a'ood@k xGucf jhJ yefonf? rsm;r=umrDyif [oFmw &mZ0wf0ef rpPwm aZAD;,m; qdo k rl mS atmifqef;tm; qkaiG ig;usyf xkwcf zhJ ;l ol jzpfonf[k =um;&avonf? qkaiG ig;usyf qdkonfrSm &,fp&m? odk@aomf usGefawmf r&,fEkdifyg? tb,fha=umifh rod? "aeao;oy +cKH xu J " [laom pdwrf sK;d ay:vmygonf? rpPwm aZAD;,m; tay: pdwcf ak om pdwrf sK;d r[kwyf g? od@k aomf tkycf sKyo f l vlrsK;d }u;D u tkycf sKycf &H ol vlrsK;d uav; wpfrsK;d udk apmfum;jcif; jzpfonf [lIum; pdwx f w J iG f "aw;" rdonfukd 0efcv H ykd gonf? rcHcsiaf om pdw/f t¶H;_ ray;vdak om pdw/f rSeo f nf [k ,lq rdonfEiS hf wpf+yKd ief uf ZGwx f ;dk vkyv f akd om pdw/f ig rSm;vSsif igah qmf/ ol rSm;vSsif olŒ aqmfrnf [laom pdw?f xdpk w d f wd@k a=umifh u|eaf wmfonf &cdik jf ynfo@kd vGihf cJjh yefygonf? xk@d a=umifh atmifqef; ESihf u|eaf wmfrmS r,fwpf&mG armif wpf+rKd Œ rSsru olu ajrmuf 0if¶;kd pGe;f a&mufaecsed 0f ,f u|eaf wmfu awmif 0if¶;kd pGe;f od@k a&mufaebd ouJo h @kd &Sjd yefygonf? od@k ygaomf jim;vnf; olŒ owif;udk em;pGirhf o d nf? xdpk Ofu ykvyd Xf merS jrefrm wpfjynfv;kH twGuf Ekid if aH &; v_y&f mS ;r_ tpD&ifcpH m rsm;udk t+rKd Œ+rKd Œod@k vSsKŒd 0Supf m taejzifh ay;yd@k avh&o dS nf? xdk vSsKŒd 0Suf tpD&ifcpH m rsm;wGif a&eHajr ocifw@kd . v_y&f mS ;r_ukd zwf&onf? od@k aomf &efuek +f rKd Œ&Sd 'd@k Arm tpnf;t¶H;k owif;rsm;rSm +ird o f ufaeonf? &efuek Yf +ird o f uf onfEiS hf trSs t&yf&yf Yum; txl; x=uG v_y&f mS ;aeonf? od@k yg vsuEf iS hf atmifqef;. v_y&f mS ;r_ukd tpD&ifcpH m xJY rawGŒ&acs? ,if;od@k rawGŒ&jcif; rSm rqef;yg? ta=umif; rlum; atmifqef; azmrdq k m od@k a&mufae+yD [laom yg;pyf owif; onf &cdkifjynf Y acsmifus vSaom awmifukwf+rdKŒ odk@ a&mufvm aoma=umifh jzpfonf? xdt k csed Yf taemufEikd if H ppfowif; wd@k onf xdwv f ef@zG,f yif jzpfawmhonf? xk@d a=umifh a&SŒa&; aemufa&; udk =unfI h useG af wmf cGi, hf o l nf? (1941) ckEpS /f 'DZifbmv (8) &ufae@ yg;vf[mbm udk AH;k usI (12) em&D cef@rSs t=um wGif u|eaf wmfvnf; cGi&hf aoma=umifh tvkyu f kd tjcm;ol wpfO;D tm; 0rf;ajrmuf 0rf;ompGm ESihf v$aJ y; cJah vonf? (1941) ckEpS /f 'DZifbm (20) &ufae@ rS (26) &ufae@ txd u|eaf wmf wd@k om;trd om;tz wpfawG awmifuw k f rS yef;awmif; od@k ajcvsif avSsmuf cJ=h uygonf? wpfnwGif a&ay:}u;D Y pcef; csonf? xkpd cef; a&mufvsS iyf if tdy&f m ay:od@k ypfvJS vdu k yf gonf? u|eaf wmf wpfiu kd af vmuf tdyaf rmus oGm;pOf tdyrf uf xJwiG f ocif xGe;f tky. f toHukd =um;&ygonf? ol. toHrmS &cdik f ¶d;k r awmifwef; wpfcv k ;kH [de;f oGm; ygonf? tcsed rf mS n (9) em&D ausmaf usmyf if &SOd ;D rnf? awm}u;D rsurf nf; xJwiG f xH;k pH 108

tvif;tdrfr* ➔

➛ ➜

➛ ↔


109

twdik ;f qdv k sS if orifu a[mufI acs (*s)D u awmufoH =um;&zd@k &So d nf? od@k wnf; r[kwf qiftyk rf sm; 0g;yd;k 0g; udk pm;onfh toH =um;&zd@k &So d nf? od@k wnf; r[kwf usm;[de;f oH udk =um;&zdk@ &Sdonf? odk@aomf "&Jabmfw@kd "[laom toHonf yJw h ifoH xyfomG ;onf? =uufoD; arG;nif;udk xaponf? u|efawmf onf tdyf&mrS aigufueJ xvdkufonf? bmoHygvrd ?hf cs,&f yD ef; yGi&hf m a'orS jzpfaom wdu k sK+d rKd ŒrS toHvi$ hf vdu k o f nfh ocif xGe;f tky. f toH x=uavmh =u=G u avmh cs=uavmh? awm}u;D rsurf nf; xJY a&'D,kd udk tpGr;f ukef toHziG hf xm;onf? a&'D,kd zGio hf l rSm yD'AvsL'D Xme [k ac:aom jynfoŒl vkyif ef; XmerS tdAk mqD,m wpfO;D jzpfonf? awm}u;D awmif}u;D xJwiG f +Aw d o d sS Oa&my pufuiG ;f rSm w'*F rSs vGwaf om ae&mudk ususee a&G;cs,f I awmfveS af &; w&m; wd@k udk tm;& yg;& emol rSm +Aw d o d sS tkycf sKyaf &; puf ,Eœ&m; xJrS ao;i,faom 0uftl wpfacsmif; jzpfayonf? ao;i,faom 0uftrl @kd ravmufav; ravmufpm; [k rxif ygEiS ?hf ol. pdw"f mwfukd =unfyh g? trSefrSm u|efawmf onf xdk tdkAmqD,m udk aumif;pGm rodyg? olŒudk awmifuw k +f rKd Œ Y awGŒ&onf qd¶k rkH sS awGŒvdu k &f onf xif.? od@k aomf jyefI awGŒqHk &onf wdik af tmif oluvnf; u|eaf wmfu h kd rSwrf d csirf S rSwrf rd nf? u|eaf wmf uvnf; olŒudk rSwrf cd sif rS rSwrf rd nf? xkn d u a&ay:}u;D Y pcef;cs csed rf mS ntcsed f jzpfI arSmifEiS hf rnf;rnf; awmpcef; xJwiG f olEiS v hf nf; vlcsi;f rqHk Edik yf g? od@k ygvsuf ESihf olŒ pdw"f mwfukd rnfo@kd =unf&h rnfenf;? Todk@ apm'u wufvdkol &SdvSsif wufxdkuf ayonf? u|efawmfum; xdk tdAk mqD,m u awm}u;D rsurf nf; xJY a&'D,kd tpGr;f ukef zGiI hf em;axmifjcif; t"dym` ,f udk ud, k cf si;f pm =unfrh d aoma=umifh ,if;od@k ajymrdjcif; jzpfyg.? ,cktcg t&m&Su d kd Ekid if aH &; orm; tcsKŒd wd@k u rsK;d cspf yk*Kd~ vf r[kwf ovdv k kd qufqH avh&o dS nf? u|Eykf w f @kd uvnf; Edik if aH &; orm; wdik ;f trsK;d udk cspo f nf [k r,lq? od@k aomf xkd tdAk mqD,m . tjzpfY ol. &ifwiG ;f od@k 0if=unfh vSsif jrefrm Edik if aH wmf vGwaf jrmufa&; twGuf ocif atmifqef; udk rnfrsS pdwaf pm aea=umif; txift&Sm; awGŒ& ayvdrrhf nf? xkpd Ofu rsK;d cspf jynfcspf om;&wem wd@k onf ocif atmifqef; . ya,m* a=umifh xkdrSsavmuf pdwf rmefzDvsuf &Sd=u+yD? u|efawmfonf ocif xGef;tkyf . toHvi$ chf suf udk tptqH;k em;axmif =unfo h nf? vGwv f yfa&; Armh wyfrawmf xJwiG f ocif atmifqef; yg0ifvsuf &So d nf udk od&av+y?D u|eaf wmf. idu k jf rnf; aom OD;aESmuf xJwiG f +Aw d o d sS ppfonfawmfw@kd atmifjrifpmG qkwcf mG oGm;aom ajcoHrsm; ¶_y, f u S cf wf vm+y;D vSsif u|eaf wmf vnf; ESp+f cKd upf mG tdyaf ysmo f mG ; ygonf? u|eaf wmf. ae&if; Xmeudk jyefI a&mufomG ; tcsed f Yum; vGwv f yfa&; Armh tvif;tdrfr* ➥

➭ ➯

➫ ➺

➭ ➨

109


110

wyfrawmf owif;/ atmifqef; owif;/ oH;k a&mifjc,f tvH owif;/ Adv k v f aS z (Adv k v f usmf ) udk }uKd ;rde@f ay;aom owif; ponf wd@k onf a&'D,kd rS wpfqifh t&yf xJwiG f ysŒH ES@H I aecJah vonf? xk@d aemufYum; u|eaf wmf. ae&yfonf bDtikd af t . a&SŒajy; jzpfaom bDtikd af t a&mifjcnfawmf ESihf a&m v$waf om oH;k a&mifjc,f vufywf0wf ta&;ay: ocif topf pufpuf jzpfaom bDtikd af t twk wd@k u ae@cif; a=umifawmif tdraf &SŒayguf rS wufI rk'rd ;f usijhf cif; udk cHvu kd f &ygonf? u|eaf wmf onf pdww f iG f usw d I f Adv k cf sKyf udak tmifqef; wrf;w rdygonf? od@k aomf Adv k cf sKyo f nf bd;k bd;k atmif uJo h @kd ay:rvmyg? bDtikd af t wyf tppf rS ud, k pf m;vS,f jzpfaom jrpf0u|e;f ay: wm0efcH wd@k vma&muf onfh tcgrS &yf&mG tenf;i,f at;oGm; cJyh gonf? u|eaf wmf ESihf atmifqef; jyefI awGŒ&ef vrf;um; rsm;pGm r&Sad cs? awGŒ jyef ygvsS iu f m; Adv k cf sKyf atmifqef; jzpfaeacs+y?D xdt k cg rsuEf mS xm;rSm ,cif uxuf ¶_o;kd od;k jzpfaumif; jzpfayvdrfhrnf? odk@&mwGif Armh wyfrawmf ppfom; pkaqmif;a&; twGuf Adv k o f rd ;f aqG ,lvmaom pm&Gupf mwrf; wd@k Y Adv k cf sKyf atmifqef; . ¶kyyf v kH m$ rSm ¶_o;kd od;k r[kwaf cs? atmifqef;onf Adv k cf sKyf tjzpfEiS hf tawmfyif oyfoyf&yf&yf &Sv d mav+yD [k xifro d nf? ol@yHu k kd =unf&h aomtcg ppfom;¶kyf ayguaf e+yD udk awGŒ&onf? igv h u l *syefawGe@J ,SO+f yKd if awmhvnf; t+rw J rf; wpfru kd f avmufawmh jrifah erSm ygyJ [k u|efawmfu oabmusus ESifh awG;rd.? odk@&mwGif ol@ rsufESmay; udk aoaocsmcsm =unfjh yefaomf xl;jcm;csuf wpfcu k kd awGŒrd ovdv k kd &S. d ? xdk tcsuu f m; tjcm;r[kw/f atmifqef;onf Armh vGwv f yfa&; wdu k yf w JG iG f ppfO;D rS ygvmapumrl olonf ol. ywf0ef;usif tajctae udk tauseyf}u;D auseyfaeol r[kwf [laom tcsuf jzpfonf? *syefacwf Adv k cf sKyf b0Y u|eaf wmf awGŒcJo h rSs rSm Adv k cf sKy. f rsuEf mS xm; onf tvdk rjynfo h nfh rsuEf mS xm; omvSsi jf zpfbo d nf? ol. t=unfrh mS ta0;od@k iHv h ifah om t=unfh jzpfonf? olu rdwaf qG. rsuEf mS udk pl;pdu k I f =unfo h nf qdyk gawmh? xkt d cg rdwaf qGu olonf rdwaf qGukd =unfah eonf [k xifEikd rf nf r[kw/f rdwaf qG . rsuEf mS udk azmufxGif;I a0;vHaom t&yfodk@ arSsmfrSef; a,mif,rf;um =unfhaeonf [k xifrd ayvdrrhf nf? Tt=unfrh mS pdwf xJwiG f [maeaom t=unfh jzpfonf? Adv k cf sKyf atmifqef;onf trSeyf if pdw[ f m aeay vdrrhf nf? tb,fa=umifh enf;? olonf tajccH oabm tm;jzifh pdwful;,Of orm; jzpf.? atmifqef;udk EdkifiHa&; }uKd ;yrf;ol tjzpfjzifh yufyif;yg awGŒvdu k f olrsm; tzd@k olonf t¶dik ;f yuwdEiS hf wlaumif; wlayvdrrhf nf? Oyrm '*kew f m&m . atmifqef; t¶dik ;f ....ud=k unf?h ¶dik ;f onfrmS rSeaf y vdrrhf nf? wdu k jf cif; cdu k jf cif;onf t¶dik ;f b0. vkyif ef;jzpf.? rvGwv f yfaom b0Y u|Eykf w f @kd 110

tvif;tdrfr* ➽

➘ ➴

➘ ➪


111

wdu k &f cdu k &f OD;rnfom jzpf.? xdk wdu k cf u kd f aeaom tcdu k t f wef@ Y u|eaf wmft h m; vl,Ofaus; [k axmrem jyKvsS if u|eaf wmf onf qJonfxuf emrnf jzpf.? u|eaf wmf xifonf? atmifqef; wdu k yf JG qifaepOf olŒtm; vl,Ofaus; [k usEG ykf w f @kd ac:a0:vSsif olvnf; trSef"a'gazmif;"rnf jzpf.? od@k aomf ol. yifu, kd f y oaE< pdwf udk tuJcwf =unfv h sS if tEkynmY arGŒavsmf vdak om pdwu f ;l ,Of orm; wpfa,muf jzpfa=umif; awGŒ&S=d u &ayvdrrhf nf? od@k aomf Adv k cf sKyf atmifqef; taejzifh vufawGŒ vkyif ef;Y tb,fa=umifh vufprG ;f xufyg oenf;? Ttcsuu f kd u|eaf wmf aemufyikd ;f a&mufrS xif&Sm; ay:vGifatmif jyyg&ap? ,ck pum; tvsOf;oifh orSs ajym&aomf atmifqef;onf pdwu f ;l ,Of orm; yDyD jrefrmjynfo@kd ol. Armh wyfrawmfom; rsm;ESihf twl csw D uf&mY ol pdwu f ;l ,Of xm;ovdk jzpf&rnf [k rSe;f q xm;[ef wl.? od@k aomf pdwful;onf pdwful;om wnf;? vufawGŒ Y tiwf ocifESifh wrwf ocif wdk@onf bDtikd af t [laom ta&+cKH I pyg;yHu k kd wufI vk=u uke. f ? ukvm;udk ¶du k =f u uke. f ? w¶kwu f kd Edu _ =f u uke. f ? u&ifukd wdu k =f u uke. f ? a&csed f wufvm aomtcg Arm Armcsi;f udv k nf; ¶du k Ef u _d f wdu k cf u kd f =ujyef.? xkt d cg *syefw@kd u Armwd@k . yg;udk ¶du k =f u avuke. f ? Adv k cf sKyo f nf ,if;od@k vufawGŒ tjzpftysuf rsK;d udk pdwu f ;l xJY xnfI h =unfch v hJ rd rhf nf r[kw?f od@k aomf ol. a&SŒarSmufY yifvsS if wdik ;f &if;om; tcsi;f csi;f zaemifph m au|;ae =uonfukd *syefu tay:rSm cGp;D I vufonf;cGH cGmaeav+y?D Adv k cf sKyf ud, k w f ikd f yifvsS if rDemrD (Adv k rf ;kd }uKd ;) . t}urd ;f tarmif; udk cH,l cJ&h onf r[kwaf vm? jrefrmjynf wGi;f od@k Adv k cf sKyf ESiw hf uG *syef {u&mZf bk&if rif;jrwf . wyfrawmf onf 0ifa&muf vmav+y?D &Jabmf oH;k usyd f [k *k%f [dwf awZm xGe;f ajymif pGmaom Armh &ifEpS f om;&wem wd@k 0ifa&muf vmav+y?D od@k &mwGif Adv k af Z,s wd@k cs=uuke. f ? *syef ESihf Adv k f vusmf wd@k ESu=f u uke. f ? *syef ESihf Adv k f ausmaf Zm wd@k aqmf=u uke. f ? Armh vGwv f yfa&; wyfrawmfom; wd@k um; =um;xJu tacsmif twD; cH&onfh t}urd f aygi;f rSm ra& rwGuf Edik af wmh+y?D xd@k a=umifh Adv k cf sKyf atmifqef; u *syef ppfO;D pD; XmecsKyf tm; awmif;qd. k ? xkd awmif;qdck suf rSm Armh vGwv f yfa&; wyfrawmf udk Adv k cf sKyf wd@k u OD;pD; acgi;f aqmif jyK I Armjynf wGif aus;&Gm e,fy,f od@k odr;f ydu k af &; udk pDr&H ef jzpf.? ,if;od@k awmif;qdk vdu k o f nf ESihf wpf+yKd ief uf *syef todu k f t0ef; rSm &mZrmef &S avawmhonf? wpfae@aomf Adv k cf sKyEf iS hf Adv k v f usmf wd@k udk OD;wnfI wm0efcH wd@k tm; Adv k rf ;kd }uKd ; u qifah c:.? Adv k cf sKyf ESihf Adv k v f usmf wd@k vlou kd f onf Adv k rf ;kd }uKd ; pHjref;&m tdraf wmfo@kd tzl; tarSsmf nDvmcH 0if =uav.? xdt k rd rf mS ,ck +Aw d o d sS oH¶;kH wnf&m aetdrf jzpfonf xif.? tdrx f &J dS {nfch ef;od@k Adv k cf sKyw f @kd wpfou kd f 0ifomG ; =uaom tcg tapmifh wd@k u tvif;tdrfr* ❮

Ï

Ð

Ñ

Ò

Ó Ô

Õ

Ö

×

Ø

Ò Ù

Ú

Ó Ð

Ö

Û

Ø

111


112

tcef; wHcg;udk vHak tmif ydwf avonf? "tJ'D tcsed u f usKyf wd@k awmh 'DwpfcsD rSm;oGm;+yD vd@k wGuf rdwmyJ"[k Adv k v f usmf onf u|eaf wmfh tm; jyefajym zl;.? Adv k rf ;kd }uKd ; onf us,af vmifpmG }urd ;f armif;I tay:xyfr Adv k cf sKyf wd@k tm; aiguif rf;um *syef "m;vGwf ESihf Adv k cf sKyt f m; xd;k rnf[ h ef jyK.? *syef [lonfrmS a=umufwwfol udk +zaJ jcmuf aom vlrsK;d wpfrsK;d wnf;? Tae&m rsK;d Y Adv k rf ;kd }uKd ; omvSsif rd;k }uKd ; tppf jzpfcv hJ sS if xdpk Ofu yifvsS if Adv k cf sKyo f nf u|Eykf w f @kd tm; rsuEf mS v$J cJrh nf trSef jzpf.? od@k aomf Adv k rf ;kd }uKd ;. "m;vGw}f u;D [d&k rf; onf&rf; &rf; aecdu k w f iG f Adv k cf sKyf onfvnf; ol. "m;vGwf udk qGu J ikd f vdu k af vonf? ,ae@ u|Eykf w f @kd vGwv f yfa&; &cJo h nfrmS xdpk Ofu Adv k cf sKyf "m;vGwu f kd qGu J ikd f vdu k jf cif; a=umifyh if jzpfonf [k qdEk ikd yf g.? od@k aomf Adv k cf sKyo f nf }urd zf ef rsm;pGm "m;vGwu f kd qG&J zd@k uH=urRm }uKH vmcJo h nf? tb,fha=umifh qdkaomf bDtdkifat a&mausmf wdk@. 'kuQ/ *syef nSOf;yef; ESdyfpufr_ 'kuw Q @kd a=umifh vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_ wnf; [laom oJaomifjyif 0,f ol. pdwu f ;l ,Of oJyakH pwD udk vufawGŒ ed,mr w&m;wnf; [laom vdi_ ;f wd@k onf ykwcf wf zsuq f ;D vdu k af oma=umifh jzpfownf;? xd@k a=umifh Adv k cf sKyo f nf bDtikd af t ac: Armh vGwv f yfa&; wyfrawmfukd bD'aD t [k ac:aom Armh umuG,af &; wyfrawmf tjzpfo@kd topf jyefvnf yHo k iG ;f &jyefavonf? u|eaf wmfonf Adv k cf sKyf udk cif.? xk@d a=umifh vnf; Adv k cf sKy. f om; &Jabmfrsm; udk cifr. d ? u|eaf wmfu Adv k cf sKyu f kd cifrif onfEiS hf ol. om; &Jabmfrsm; uvnf; olŒudk cifrif vdrrhf nf[k ,Hrk w S f rd.? od@k aomf om; [lIyif qd&k jim;vnf; om;qd;k om;rdu k f [lI &Sw d wf ao;onfukd rawG;rd? tb,fa=umifh qdak omf u|eaf wmfvnf; wpfcgu pdwu f ;l ,Of orm; r[kwcf hJ ygavoavm? xd@k a=umifh bDtikd af t udk bD'aD t [k ajymif;vdu k f aomtcg t&dyt f jcnfukd em;rvnf &Smaom om;qd;k om;rdu k f vufwpfqyk f avmufu Adv k cf sKyf tm; "m;}urd ;f }urd ;f onf udk em;ESihf qwfqwf =um;cJ&h .? bk&m; bk&m; ig em;=um; vGaJ vovm;? rvGyJ g? "iyef@udk raqmf&&if ird;k udk aqmf &vdrrhf ,fa[h" xdpk um;udk ajymaom xdo k il ,f udk u|eaf wmf jyefrawGŒ &onfrmS &SpEf pS af usmf &S+d y?D ol. owif; tpte vnf; r=um;& awmhyg? pdwv f u kd f rmefyg ajymqdI k pdwv f u kd f rmefyg wyfxrJ S xGuo f mG ; ygonf? wu,fwrf; rSmrl ol bmrSs vkyu f ikd f }upH nfonf [k rawGŒ&yg? wyfxu J xGuo f nfah e@ rSpI rdb vufiw k f ukeo f nf vkyv f suf &So d nf udo k m u|eaf wmf awGŒcJ&h ygonf? od@k aomf xkpd Ofu xGuv f maom xdpk um;udk u|eaf wmf arhypfI r&yg? xdo k il ,f ESihf u|eaf wmf vrf;rcGJ =urD u|eaf wmfu olŒtm; E_wq f uf pum; ajymvdu k f ygao;onf? 112

tvif;tdrfr* Ü

Ý

Þ

ß

à

á

â ã

ä

å

æ

ç

á

è

é

â ß

å

ê

ç


113

“&Jabmf rif;u *syefukd aqmfz@kd wpfcw k nf; om pdwx f rJ mS r$eaf ew,f? a&SŒaemuf 0J,m r=unfh wwfao;bl;? bD'aD t zGŒJ wm ta=umif; wpfck &Srd ,fu?G 'Dawmh rif; 'Dpum;rsK;d udk rod rvdrmR wJh aumifav;awG a&SŒrSm rajymeJ@"olonf u|eaf wmft h m; bmrSs jyef rajymbJ rdi_ af wGI aeygonf? u|eaf wmf. =o0g'udk oabmayguf avoavm/ rayguaf v oavm u|eG af wmf ra0cGJ Edik yf g? *syef awmfveS af &; Yrl olEiS hf ol. nDtpfuakd wmf rsm; tm;vH;k yg0ifum bD'aD t wnf axmifonfh ae@rS pI pDvm; &du k rf a_ =umifh taygi;f tazmf wpfO;D udk *syef wd@k u vufzs¶H ;kd tqpf vGo J nfh wdik af tmif ¶du k Ef u S f ppfonf udv k nf; u|eaf wmf owd& vsuyf if &Syd gonf? *syefukd awmfveS &f zd@k ude;f uvnf; }uKH aeonf? u|eaf wmfw@kd +rKd Œay:&Sd ykvyd f t&m&Sd wpfpk uvnf; *syef ppfbuf qdik &f m wd@k udk ac:I 'd@k Arm tpnf;t¶H;k ESihf tm&S vli,f acgif;aqmif ocif wdk@tm; tdrfaygufaph vdkufjyum vufnSdK; xdk;I aeaom udpv P nf; ay:vm+y?D rdr. d +rKd Œa&; &Gma&; twGuf pdww f xifx h ifh jzpfaeonfh txJrmS &efuek +f rKd Œod@k ac:,laom oH}uKd ;pm trde@f pm twefwef wd@k a=umifh 'd@k Arm tpnf;t¶H;k acgi;f aqmif u|eaf wmf. OD;av; ESihf tm&Svil ,f u|eaf wmf. nD (ESpOf ;D pvH;k *syef towfcH &olrsm;) tm; owd 0D&, d ESihf aexkid &f ef rSm=um;+y;D &efuek o f @kd xGuv f m cJyh gonf? xkt d csed u f m; Adv k cf sKyo f nf ajrmif;jrol a':cif=unf ESihf vufxyf+y;D p tcsed t f cg jzpfonf? Adv k cf sKy. f a,mufz armifoed ;f vS vnf; ajcmufp axmifaeaom tcsed t f cg jzpfonf? armifoed ;f vSEiS hf u|eaf wmfrmS i,foil ,fcsi;f jzpfI olŒ"mwfa=um udk u|eaf wmf em;vnf oif h o avmuf em;vnf ygonf ? ol aysmf w wf o nf / &$ i f w wf o nf ? aemufwwfonf? ajymifwwfonf/ xd@k a=umifh ol tb,frsyS if ajcmufpaxmif axmif u|eaf wmf wd@k oli,fcsi;f wpfawG uawmh &,f=uygonf? u|eaf wmfum; armifoed ;f vSukd =unfhI &,frd&if; u aemifa&;udk warSsmf wac:}uD; awG;=unfh rdygonf? aemifa&; qdo k nfrmS Adv k cf sKy. f ta&;csn;f r[kwyf g? Adv k cf sKyEf iS hf qufpyf yl;uyfaeaom vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_ jzpfygonf? Adv k cf sKyf tdraf xmifus onfEiS hf wpfrsK;d om;vH;k ta&;[m I oGm;avrvm;? armifoed ;f vS ajcmufp axmif ovdk a':cif=unf ajcmufp axmif avrvm;? pdwq f ;kd vdo k w l @kd qd;k =uygawmh? u|eaf wmfh rSmrl onfvo kd m awG;rdonf? bGi;f bGi;f ajym&vSsif useG af wmfh &ifwiG ;f 0,f onfvkd oHo, rsK;d ay:aygucf o hJ nf? od@k aomf Adv k cf sKy. f ta0;od@k iHv h ifah om rsupf u d =kd unf?h a':cif=unf. odraf rGŒaom rsupf u d kd =unf/h onfEpS cf u k kd ,SO=f unfh vdkufjyefaomf u|efawmf. rzG,f&m aom oHo, wdk@onf t&nfaysmfI usoGm; jyefavonf? trSerf mS Adv k cf sKy. f &ifwiG ;f Y pdwq f mI aeonf? ol.om; &Jabmfrsm; twGuf pdwq f m aeonfh tcsuw f pfcsu/f *syef nSO;f yrf;r_ a=umifh pdwq f m aeonfh tcsuw f pfcsu/f tvif;tdrfr* ë

ì

í

î

ï

ð

ñ ò

ó

ô

õ

ö

ð ÷

ø

ñ î

ô

ù

ö

113


114

onfEpS cf suf tay:wGif pdwt f m¶Hk pl;pdu k f aecsed Yf twGi;f rD; tjyifrxkw/f tjyifr;D twGi;f roGi;f ol yg&rD jznfah zmf jznfzh uf a':cif=unf [lIrSs r&Sv d sS if Adv k cf sKyo f nf aemufxyf "m;vGwu f kd qG&J zd@k &Sad eonf? onfwpfcg "m;vGwf qGv J sS if Adv k rf ;kd }uKd ; a&SŒ Y qG&J awmhrnfh r[kwf *sief &,fu 0gb. D a&SŒwGif qG&J csrd rhf nf? xdt k cg rD;yGihf vdrrhf nf? xdt k cg u|eaf wmf qufI rSsyif rawG;0Hah wmhyg? Adv k cf sKyw f @kd ZeD; armifEHS onf tdraf xmif a&; okcudk cspcf if =uifempGm &S=d ujcif; onfyifvsS if vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_ twGuf taxmuf tyHh jzpfaponf udk ZeD; armifEEHS pS f OD;tm; awGŒvdu k f &onfh c%Y yifvsS if u|eaf wmf tuJjzwf rdygonf? a':cif=unfonf rD;zdak csmifukd ydik o f nf? Adv k cf sKyo f nf vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;r_ tvkycf iG f udk ydik o f nf? od@k aomf a':cif=unf onf Adv k cf sKy. f tvkycf iG Ef iS hf qdik o f nf? Adv k cf sKyv f nf; a':cif=unf. rD;zdak csmifEiS hf qdik o f nf? od@k &mwGif olw@kd ZeD; armifEu HS m; rdrw d @kd qdik o f m qdik af omfvnf; rydik af om ta&;wGif 0ifI rpGu=f uacs? acgi;f aqmifaumif; jzpfxu kd af om t*Fg&yfwiG f Ttcsuo f nf omrn jzpfvsuEf iS hf ta&; t}u;D qH;k aom tcsuf jzpfonf? Ttcsuu f kd rydik af om acgi;f aqmif wd@k onf wpfO;D +y;D wpfO;D usq;kH vsuf &So d nfukd rsuaf rSmuf &mZ0ifu oufao cHaeonf? &efuek o f @kd u|eaf wmf a&mufpwGif Adv k cf sKyw f @kd ZeD;armifEHS owif;udk axmuf=unfh onf? olwdk@ESpfOD; tuJudk cwf=unfh+yD; auseyfaom tajz xGufvmonf wGifrS u|eaf wmfvnf; ESpo f uf vmonf? od@k ESihf armifoed ;f vSukd &efuek Yf watmifah vmuf awGŒ&aomtcg "a[h a':cif = unf uawmh rif ; vd k r[k w f b l ; "[k u|efawmfu ajymrdonf?"a[h oluol igu iguG"[k qdkum armifodef;vS onf olwpfyg; xHrS tEdik u f siIhf pD;vmaom armfawmfum;jzifh Adv k cf sKyw f @kd tdrb f ufo@kd xGuo f mG ; avawmhonf? u|efawmfonf &efukef a&mufvm onfrS oHk;vrSs ruawmh+yD? odk@&mwGif tvkyu f yljyif; vSaoma=umifh Adv k cf sKyEf iS hf rqHpk nf; Edik yf g? qHpk nf;&ef ta=umif;vnf; bmrSs r&Sad o;yg? qHpk nf;rnfh qHpk nf; jyefawmh Adv k cf sKyo f nf u|eaf wmft h m; E_wq f uf awmhrnfhyHk uJhodk@ watmifhavmuf awGI &yf=unfh+yD;aemuf ¶_odk;odk;ESifh vSnfhxGuf oGm;ygonf? "vufwdk*sif trdEdk@ESifh rjcm;" [laom a=umfjim pum; uJhodk@ ocifEk. pGyfus,fonf a': jr&D. Zmabmf'DESifh rjcm;acs? a':jr&D. Zmabmf'D aemufausm0,f wufwif; xk;d xmaom Zmaygurf sm; &So d nf? ocifE. k pGyu f s,t f usô aemufausm Yvnf; wufwif; rxd;k bJEiS hf o,HZmw ayguaf eaom Zmaygurf sm; &Sad vonf? pifppf ocifE. k Zmaygurf sm; onf a':jr&D. Zmaygurf sm;xuf +rKd iyf gayonf? u|eaf wmfonf ukuKdU i;f vrf;&Sd ocifEk aeaom tdraf emufaz;0,f &cdik jf ynf awmfveS af &; acgi;f aqmif OD;ndKxeG ;f (,cifu 114

tvif;tdrfr* ú

û

ü

ý

þ

ÿ

ÿ

⑦ ý


115

jyef=um;a&;0ef}u;D ,ck a&'D,jkd yifq&m) . wJukd tarGc, H u l m wpfO;D ESihf wpfO;D obm0csi;f rwlaom OD;^m% ESihf udrk sK;d rif;wd@k udk tazmfjyKum ae@tcsed w f iG f aeI ntcsed w f iG f AH;k cdu k si;f xJY tdycf hJ &ygonf? u|eaf wmfw@kd oH;k OD;om;rSm a': jr&Dtm; rScD u kd m {nfo h nfae {nfo h nfpm; jzpfI rsm;pGm oufaomifh oufom &Sv d aS yonf? tcsed w f ef+yv D m; qdv k sS if a':jr&D. wausmaf usmf ac:oHukd emcHum xrif;pm;cef; xJo@kd oH;k OD;om; pDwef; avSsmufcyhJ gonf? od@k aom af ':jr&D. xrif;pm;yGu J kd wpfcgz;l rSs oydwf rarSmufc?hJ TrSsavmuf aus;Zl;opPm apmifo h d ¶dak o cJh=uygonf?xdkpOfu ocifA[def; ESifh ol. ZeD; rcif}uD; wdk@onf ocifEk wdk@ESifh twlaeygonf? wpfae@ aomtcg OD;nm%/ udrk sK;d rif;ESihf u|eaf wmfw@kd xrif;pm;&ef [efjyif aepOf ocifEkonf oGm;acsmif wdkuf&if; usGefawmfwdk@ESifh pum;ajymygonf? xdktcg ocifA[de;f onf txkyif ,f wpfcu k kd csKid ;f =um;xJ nSyu f m xrif;pm;cef; xJo@kd 0ifvm ygonf? ocifA[de;f Y csK+d yKH ;aom rsuEf mS tpOf &So d nf? xkad e@u ol. rsuEf mS csK+d yKH ;yHrk mS rde;f ra=umifh rmefzaD eaom wmaem bDv;l udyk if t&nfaysmf apEdik . f ? od@k aomfocifE. k rsuEf mS xm; wif;aeonf udk u|eaf wmf owdxm;rdvu kd yf gonf? "ud}k u;D Ek pGyu f s,f tusu ô kd c|wf ygawmhAsm"[k ocif A[de;f u c&D; a&mufrqdu k f qdv k u kd o f nf? rD;zdak csmif bufrS yJjyKwf yef;uefukd udik &f if; 0ifvmol a':jr&Du "trav;awmf &Sw d m 0wfwm bmvkyzf @kd c|w&f rSmwke;f " [k atmfajymygonf? "pGyu f s,f tusaô wG aygveG ;f vd@k Asm"[k ocifA[de;f u +yHK;csKdpGm jyefI ajymygonf? "&Siw f @kd om aygwm ygawmf" [k a': jr&D u awmfoH udk awmoH ESihf a&mI aigh vdu k af vonf? "a=omf rr&D wd@k u 'ga=umifch ufwm? b,fEx S nf vdck sio f vJ""atmifr,f ckrS avmuGwf racsmyf ge@J ? armifw@kd &Sv d suef @J usKyv f ifrmS pGyu f s,f Zmayguyf J 0wfae&w,f"/ "u|eaf wmfw@kd &Sv d @kd a[m'Dvkd pGyu f s,af wG 0wf&wm aygAh sm"[k qdu k m ocifA[de;f u wa,m wHqyd f pGyu f s,f oH;k av;xnfukd txkyx f rJ S ajzI a':jr&D vufxo J @kd xnfyh gonf? Ttcsdef wGif ocifEkum; a&csKd;cef; xJodk@ 0ifav+yD? a': jr&Donf tHhtm; oifhaom auseyfaom/ yDwd a&mif v$r;f aom/ aus;Zl;wifaom rsuEf mS xm;jzifh ocifA[de;f ay;aom pGyu f s,f tusô wd@k udk jzef@um ppfaq; =unf¶h &_ if; "b,fu&wmvJ"[k ocifA[de;f udk ar;avonf? "ud}k u;D Eku Adv k cf sKyu f kd pdwaf umuf+y;D pum; rajymvd@k Adv k cf sKyu f acsmw h ?hJ pGyu f s,f tusô rr&D ,lxm;+y;D ud}k u;D Ekukd qifay;vdu k yf gAsm"/"atmifr,f q&m 'Davmufe@J acsmv h @kd raysmb h ;l ? armifa&/ wpf'gZifrS wpf'gZif rS" Adv k cf sKyEf iS hf ocifEw k @kd b,ftcg/ b,fae&mrSm/ b,fvkd pum;ajym tayguf tvif;tdrfr* ✟

✍ ✎

✌ ✔

✍ ☛

115


116

rwnfo h nf udk useG af wmf rod/ Adv k cf sKyu f ocifEu k kd acsmah om y%mr tcef;rSmtxufyg twdik ;f yif/ tpfu}kd u;D udk nDu jyefacsmh ovd?k xdkae@ reufpm xrif;udk ocif A[def;eSifh u|efawmfwdk@ oHk;OD;om; twl pm;=u&mwGif naebufY Adv k cf sKyu f ocifEx k H tvnf vmrnf[k u|eaf wmf =um;od &avonf? xdak e@ naeu aerif;onf cyfow k o f w k f 0ifonfx h if?h ocifEk. tdrfacgif;&if; buf&Sd jrufcif;ay:wGif aea&mif aumif;pGm rusyg? aqmif;OD; aygurf @kd "rRwmtwdik ;f ae0ifapmonf jzpfwef&m.? od@k &mwGif r[mrdwf wd@k . AHk;usJ av,mOfysH rsm;rSm nae tcsdefwGif rSefrSef}uD; aomif;usef;p jyKae +yDjzpfI useG af wmf.pdwx f w J iG f ae cyfow k o f w k f 0ifonf[k tpGt J vrf; &Srd yd gonf? u|efawmfonf udkndKxGef;. wJxJY wpfOD;wnf; &Sdaeygonf? OD;nm%rSm teD;wGif r&Syd g? udrk sK;d rif;um; A[ef;bufo@kd oGm;aeygonf? xdo k @kd wpfO;D wnf; &Sad epOf tdrfa&SŒrS armfawmfum;oH =um;&onf? OD;pGm yxr ocifjr a&mufvmygonf? aemufr=umrDyif Adv k v f usmf vmygonf? xd@k aemuf Adv k cf sKyaf tmifqef; a&mufvmygonf? jrufcif;ay:wGif ukvm;xdik rf sm; pDxm;ygonf? wpfO;D jy;D wpfO;D ukvm;xkid &f &dS mod@k vmI xdik =f uonf? olw@kd awGŒ=u qk=H u aqG;aEG;=uonfrmS &d;k &d;k udpcP sn;f r[kwyf g? wdik ;f jynfwiG f *syef q ef @ usif a &; pd w f " mwf r sm; jyif ; jyaecsd e f 0 ,f acgif ; aqmif v k y f o l w d k @ rS m wk;d wd;k wdww f w d =f uw d I f aqG;aEG;=u&jcif;jzpfyg onf? xdak qG;aEG;yJYG ocifA[de;f onfyifvsS if cyfvSrf;vSrf;rS aeygonf? xdk@a=umifh ocifA[def;ESifh twlwl wpdwapmifhrSsom tuJcwfvu kd &f ygonf? xd k a e@naeu Ad k v f c sKyf w OD ; wnf ; vd k v d k y if pum;azmif a vmuf a tmif ajymaeygonf? ocifEu k m; Adv k cf sKyaf jymonfukd *&krxm;ouJo h @kd cyfwnfwnf aeonf? od@k aomf Adv k cf sKyu f vuf[efajc[efjzifv h nf;aumif;/ acgi;f iJI h vnf;aumif;/ [J-[J-[J[J [k toHxu G af tmif&,fI vnf;aumif;/ pum;ajymvdu k o f nft h cg/ ocifEo k nf0ifI rajymbJ raeEkid yf g? 4if;wd@k ESpOf ;D om; tcst D csajympOf/ ocifjru 0ifI axmufwwfygonf? Adv k v f usmf u wpkw H ckukd aoG;at;at;ESihf pOf;pm;aom trlt&mjzif/h tif;vdu k af eygonf? u|eaf wmfw@kd tzd@k um; pmwrf;vnf;rxd;k toHvnf;rxGuaf om &ky&f iS u f m;wpfum;udk =unfah e&bdouJo h @kd ? AdkvfcsKyfu w[J[JESifh&,fonf? AkdvfcsKyf&,fwdkif; ocifEku av;eufaom toGiu f akd qmifonf? av;eufaom trlt&may:vmwkid ;f / Adv k v f usmf u pOf;pOf;pm;pm;ESihf "tif;" vdu k o f nf? Adv k v f usmf "tif;" vdu k w f ikd ;f ocifjru jyK;H um t˜xpf/ t˜xpf ESiahf jymonf? 116

tvif;tdrfr* ✗

✢ ✣

✢ ✚


117

ocifjrrSm u|efawmf. i,fq&mjzpfonf? olpum;ajymvSsif tpOfjyHK;I avoHujkd zwfum/ jzwfum ajymwwfonf? ocifjronf pum;xpforl [kw?f wcGe;f csi;f avat;at;ES i f h ajymwwf o l j zpf & um; tay:,H a =umY xpf o vd k & S d a omf v nf ; / pum;ajym&mwGit f vGeaf jyjypfol jzpfonf? pifppfoo l nf vli,fw@kd . pdwt f m;xufru _ kd vl=u;D wd@k . E_id ;f Edi_ ;f csed cf sed f okcrdeo f abmw&m;wd@k jzifh oratmif e,fay;wwfojl zpfonf? rnfou l vufo;D vufarmif; rnfo@kd wef;apumrl/ ocifjrwcsujf yKH ;vdu k v f sS i/f wk;H qdw k u kd f usm;qdu k u kd [ f I l =uKH ;0g;aeolonf wk;H yifreS af p wdu k o f ifch sed af &mufrS wdu k rf nf[al om todw&m;&um/ jird I f usomG ;wwfonf? Adv k v f usmf . "tif;" vdu k o f ?H Adv fk cf sKy. f "[J" oH/ ocifE. k "wdwv d if;vif;ajymr,f" [laom toHw@kd onf nOf. h v$m&kaH tmuf0,f jird o f ufomG ;jy;D aemuf/ ocifjr. csKad t;aom toHw@kd onf v$r;f rd;k vmygonf? xdt k cgrS vli,foHk;OD;wdk@onf wOD;ESifh wOD;ydkrdkcspfcifav;pm;tm;xm;aomtoGifudk aqmifum/ ocifjr. tem;od@k csO;f uyfonfxuf csO;f uyfomG ;=uygonf? u|efawmf,ae@txd olwdk@bmudk wdkifyif=uonf[k rod&yg? ocifA[def;. jyH K ;peJ @ eJ @ rsuf E S m xm;rS m t"d y ` g ,f x l ; aom toG i f u d k a qmif v suf &S d o nf [ k u|eaf wmf&yd rf yd gonf? od@k &mwGif rodapcsiaf om udpw P ckukd pyfpv k akd om 0oD u|eaf wmfY r&S?d txl;ojzifh *syefacwfY xd0k oDw@kd udk csK;d ESrd x f m;umrS ta&;awmfyHk vSacsrnf? odk@aomf bmha=umifhrod? ocifA[def;wa,muf ocifEktdrfay:rSmae&if;/ =uufaysmuf iSufaysmuf aysmufoGm;aom tcsdefYum;/ AdkvfcsKyf/ Adkvfvusfm/ ocifEk/ ocifjrwd@k pnf;a0;wdik yf if=uaom xdn k aeudk u|eaf wmfajy;I owd&rdonf? vlvkH;raysmufwaysmuftcsdefwGif olwdk@okH;OD;om; ocifEktdrfrSjyef=uonf? ocifjru u|efawmfhtm; olESifh awGŒ&efrSm=um;onf? xdktcsdefwGif AdkvfcsKyfonf u|eaf wmft h em;a&mufvmjy;D vSsif r_eu f w k u f w k Ef iS hf =unfo h nf? Tum; Ad k v f c sKyf o nf ES p f & S n f v rsm;uJ G u G m aeaom rd w f a qG w OD ; tm; E_wq f ufjcif;yifjzpfonf? "cifAsm;=u;D 'Da&mufaewmud;k " [k Akv d cf sKyu f rwkerf v_yv f aS om rsuEf mS xm;jzifh ajymonf? "[kwfyAsm;" [k u|efawmfajzvdkufonf? AdkvfcsKyf. armfawmfum;onf =u;D pGmaom rD;cd;k vk;H wd@k udv k w $ I f ukuKdU i;f vrf;ray:od@k wufavonf? xdrk ;D cd;k vk;H rsm;twl/ u|eaf wmf. pdww f @kd onf vGiI hf ...vGiI hf ... xdknwpfnvkH;tdyfraysmf? ,ae@wdkif ocifEkwdk@onf bmudk &nf&G,fI pnf;a0;a=umif; u|eaf wmfrod? wcgrsS vnf; ar;r=unfrh ?d od@k ygaomfvnf; u|eaf wmf. OD;aESmufxw J iG f xdjk rifuiG ;f uav;udk azsmufIr&? wdik ;f a&;jynfa&; ¶_yaf xG;pjyKvmjy?D 1943 tvif;tdrfr* ✫

✱ ✲

✰ ✷

✱ ✮

117


118

ckro S nf 1944 od@k ul;ajymif;vmrnft h csed o f nf usEG yfk w f @kd . awmfveS af &; acgi;f aqmif rsm;tzdk@/ xufvSaom oif"kef;"m;ay:wGif *|rf;ypfI upm;ae&aom tcsdefjzpfonf? t*Fvdyf[lonf tHcGatmif pm;zl;aomzdk;xl;jzpfonf? odk@aomf*syefum; tHcGatmif pm;rnfhzdk;xl;jzpfonf? wOD;um; 0I tDoGm;jyD? tjcm;wOD;um; ,ckrS pm;umpjzpfI/ pm;vd@k aomufv@kd aumif;wke;f jzpfonf? *syefonf t*Fvyd x f uf a=umufp&m aumif;onf? acgif ; aqmif y d k i f ; rsm;u Toabmud k em;rvnf a pumrl / u|Ek f y f w d k @ . omaygif ; nmpm;rsm;um; *syefukd rsuEf mS csKad oG;qJjzpfonf? xd@k a=umifh awmfveS af &;orm;rsm;tm; vuf!;_d xd;k I jyrnfo h rl sm;rSm... u|efawmfqufI rawG;0Hhyg? udk,fhtrsKd;om;xJrS avmufaumifrsm;a=umifh awG ; awm&onf r S m jrd e f & nf & S u f & nf r &S d y g? od k @ aomf u|ef a wmf c J G c G m vmcJ h a om e,f u av;twG u f yl y ef r d y gonf ? *syef u d k u¾aumpjyKvmjyD j zpf a om 'd k @ Arm tpnf;t&k;H acgi;f aqmif/ ta&SŒtm&Svil ,frsm; tpnf;t&k;H acgi;f aqmif ponfw@kd twGuf ylyefrdygonf? xdk@a=umifhvnf; ocifjrESifhawGŒonfhtcg u|efawmfe,ftajctaeudk ca&aphwiG ;f usajymjy&ygonf? od@k &mwGif awmfveS af &;=u;D xJwiG f awmfveS af &;uav;rsm; ,Zfyal Zmfjcif;omvSsif cH=u&bd@k &Sad yonf? awmfvSefa&;. ,Zfyv†ifY vli,frsm;ESifhwuG vli,frsm;. vkyfief;udk yl;aygif;aqmif&Guf vkyfudkif=uolwdk@onf ?wdk@. taoG;tom;rsm;udk rnfodk@yif awmfveS af &;. ,Zfyv†iYf vli,frsm;ESiw hf uG vli,frsm;. vkyif ef;udk yl;aygi;f aqmif&u G f vkyu f ikd =f uolw@kd onf ?wd@k . taoG;tom;rsm;udk rnfo@kd yif ylaZmf=u&apumrl/ ylaZmfjcif;. tusKd;w&m;a=umifh vGwfvyfa&;&onfum; vdk&if;yif jzpfonf? odk@aomf xdkpOfu usEG yfk w f @kd . &&Sad om vGwv f yfa&;um; jymyl vGwv f yfa&;jzpf&m/ wrsK;d om;vk;H rSm uZGe;f O rD;tk;H ouJo h @kd &Sv d o S nf? wenf;tm;jzifh TtjzpfrsK;d onf u|Eykf w f @dk vlrsK;d twGut f vGeaf umif;onf? jymylxJwGif uZGef;Otpdrf;onf wpdrfhpdrfhESifh usuf&ayonf? xdkenf;wlpGm usEG yfk w f @kd vnf; Eke,faom b0rS wpdrphf rd Ehf iS hf &ifu h sucf &hJ onf? wcgw&HYvnf; Tod@k awG;rdonf? ,ae@u|Eyfk w f @kd . tajctaerSm rusuw f usuf tajcjzpf&um;/ u,fwif&iS f wOD;OD;onff u|Eykf w f @kd tm; jymylwiG x f yfI vdrS Ehf idk cf yhJ gvsS i/f u|Eykf w f @kd onf aemufxyfyI kd &ifu h su&f zd@k &Sad yvdrrhf nf? od@k aomf xdpk Ofu vGwv f yfa&;udk rnfow l @kd cHpm;vsu&f ydS goenf;? Tar;cG e f ; ud k ,ck u |ef a wmf ppf w rf ; xk w f I =unf h a omtcg/ xd k p Of u tjzpftysuw f &yfonf u|eaf wmf. rSwOf m%fxYJ ay:vmjyefygonf? u|ef a wmf o nf ae@&uf t wd t uswd k @ uk d aumif ; pG m rrS w f r d ? a&S ; aES m if ; 118

tvif;tdrfr* ✺

❀ ❁

❀ ✽


119

tpDtpOfw@kd udv k nf; aumif;pGmowdr&? od@k aomf jzpfysucf ahJ om ta=umif;csi;f wd@k um; rae@urS jzpfysufcJhovdkvdk? twdwfumvonf u|efawmfa&SŒwGif txift&Sm; ZmwfpcHk if;vsuf jywke;f yif? pdwt f xif*syefu jrefrmudk vGwv f yfa&;ay;I wESpjf ynfah om txdr;f trSwf usi;f yonfah e@[k xifonf? 1944 ck =o*kwv f jzpfwef&m.? xdt k cgu u|eaf wmfonf Ekid if jH cm;a&;XmewGif tvkyv f yk af e&.? txl;ojzifh EkdifiHjcm;a&;twGuf 0g'jzef@csDa&;vkyfief;wdk@wGif/ udkcifarmifvwf (,ckudk,fydkif ausmif;q&m=u;D )/ udw k ifarmif (xif=u;D )/ udb k wkwf (,ck &efuek w f uUov kd f ocsmF ygarmuQ) paom rdwfaqGrsm;ESifh twdktxGm ywfpmcGmzsmodrf; [lorSs vkyfief;tpkHpkHwdk@udk ajcOD;wnf&h mvkyI f ae&onf? xd k t crf ; tem;ud k usif ; y&mY vG w f v yf a om jref r mEk d i f i H a wmf t pd k ; &. acgifol=uD;rsm;ESifh *syeftpdk;&. xdyfoD;rsm;udk ae&mcsxm;a&;rSm u|Efkyfwdk@tzdk@ tvGeaf cgi;f udu k af paom tvkyrf sm;jzpf.? xdkpOfu jrefrmEdkifiH. tkyfcsKyfa&;rSm xD;jydKifeef;jydKiftkyfcsKyfa&;jzpf.? jrefrmwEkid if x H w J iG f pifjyKd it f pd;k & oH;k ck&. dS ? *syeftpd;k &xdyo f ;D tpd;k &jzpf.? vGwv f yfaom jrefrmEkdifiHawmftpdk;&rSm 'kwd,wef; tpm;vdkufaom tpdk;&jzpf.? aewm*sDbdk@pf acgi;f aqmifaom vGwv f yfaom tdE, dN jynftpk;d &rSm u|Eyfk w f @kd . {nfo h nfawmftpd;k &jzpf.? *syeftpk;d &. ud, k pf m;vS,af wmfrsm;jzpfaom *syefot H rwf=u;D &if'q kd m0g'g/ *syefaoemywdcsKyf *sife&,fu0gbD paomyk*~dKvfwdk@rSm vGwfvyfaom jrefrmEdkifiH awmf t pd k ; &u usif ; yonf h rnf o nf h t crf ; tem;Y jrif h j rwf a omae&mjzpf o nf h t"dywdt&Sirf if;=u;D a'guw f mbarmf. vusmf bufrmS omaevd=k uonf? xdak e&m r&vSsi/f &mZtdajEu N rkd sS riJb h /J xdyo f ;D *syefw@kd onf }uu G pf /D }uu G pf D vkyaf vh&. dS ? ,ckusi;f y&rnfh tcrf;tem;udk *sLbDvaD [mY usi;f y&ef pDpOfxm;av&um;/ tcrf;tem; rwdik rf yD if u|Eyfk w f @kd Edik if jH cm;a&;&k;H rS t&m&Srd sm;tm;vk;H onf *sLbDvaD [mwGif pk&;Hk I =uKd wifjyifqif=uukeo f nf? xdktcg jy\emw&yfay:vmonf? xdktcrf;tem;odk@ aewm*sDbdk@pfudkvnf; zd w f x m;onf ? t"d y wd = uD ; . qEN Y aewm*sD b d k @ pf u d k {nf h o nf a wmf t jzpf j zif h OD;pm;ay;vdafk yonf? xk@d a=umifh aewm*sb D @kd pftm; ol.vusmf Y xm;I/ *syefot H rwf &if;'dq k m0g'gtm; ol. vuf0YJ xm;&efu|Eykf w f @kd vlou kd t f m; trde@f ay;vdu k . f ? u|ef a wmf w d k @ tzd k @ tawmf t =uH t d k u f o G m ;ayonf ? usG e f a wmf w d k @ tm; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ud k t"d y wd . vusf m buf Y xm;&ef p D p Of x m;onf ? od k @ aomf ,ck y k H v d k q d k & if t"d y wd . vusf m buf Y Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; / aewm*sD b d k @ pf / tvif;tdrfr* ❉

❏ ❑

■ P

❏ ●

119


120

&if'q kd m0g'g*sief &,fu0gb/D 0ef=u;D csKyo f cifjrpaom yk*Kd~ vt f m;vk;H wd@k ukd ae&mcsxm;&ef &Sad eayonf? xd k p Of u Ek d i f i H j cm;a&;XmewG i f tvk y f v k y f a eaom OD ; armif a rmif = uD ; rS m xdkae&mcsxm;a&; wm0efcHjzpf.? olonf jymavmifcwfvsufaeonf? xdk@a=umifh u|eaf wmfu b,fEh , S v f AJ sKŒd [k ar;vdu k rf . d ? "b,fE, S v f q J &kd if/ u0gbu D kd t"dywd&ŒJ vuf0b J uf ae&mcsxm;wm ppfbufu uef@uGuaf ew,f? cufwmbJAsm?" b,fol b,fbufuaeae/ ta&;=u;D wmuawmh Adv k cf sKyef @J aewm*sD wd@k udk t"dywd&ŒJ vusmf bufrmS ae&mxm;zd@k bJ? tJ'g ud, k v hf =l unhv f yk af yawmh? u|efawmfum; pifjrifhay:&Sd uef@vef@um aemufrSaeI t"dywd. rdef@cGef;/ *syefoHtrwf. rdef@cGef;/ *syefppfaoemywd. rdef@cGef;/ Armhwyfrawmf ppfaoemywd (Adv k cf sKyaf tmifqef;). rde@f cGe;f ponfw@kd udk rde@f cGe;f }ru G =f um;jy;D onfEiS hf wjyKd uef uf pkaygi;f I owif;ESifh0g'jzef@csDa&;XmerSwqifh owif;pmwdkufrsm; ta&mufydk@ay;&ef 0wW&m; usaeonf? u|eaf wmfvufxw J iG f rde@f cGe;f ay;rnfo h l toD;oD;wd@k . ay;rnfh rde@f cGe;f pmrlukd u|efawmfr&ao;? apmapmwif=udKI &EdkifygrS/ xdkpmrludk t*Fvdyfvdk bmomjyefI owif;pmwdu k Ef iS hf 'dak rowif;jzef@csad &;Xmewd@k udk tcsed rf DS a0Ekid rf nfjzpf.? odk@aomf "c&krSmvnf; tqHESifh/ vlrSmvnf;t=uHESifh" [k u|efawmftm; t&dyt f jru G af jymbl;aom Adv k cf sKyu f m;/ ol. t=uEH iS o hf ?l xd@k a=umifh pmrluakd rSsmaf omfvnf; ta=umif;rxl;acs? od@k ygaomfvnf; *syefo&H ;Hk rS owif;wJGbuf t&m&Sdjzpfol &SDrmEdktkcsdqdkaom csmwdwfuav;rSmum; u|efawmfhtm; *syefot H rwf. a=unmcsuu f kd ay;&if;/ Adv k cf sKy. f rde@f cGe;f udk r&ru awmif;qdak eonf? u|eaf wmfu r&ao;[k ajym.? olu rauseyf? "rif;rauseyfvJ rwwfEikd b f ;l ? olw@kd ppfbufu vlawGukd igw@kd Edik if jH cm;&k;H u v$r;f rd;k Edik w f mr[kwb f ;l ? 'Dawmh Adv k cf sKyv f matmif onf;nnf;cHjy;D apmifyh gu, G ?f " u|efawmfu avaysmhjzifh/ cyfwif;wif;ajymxm;.? odk@aomf &SDrmEdktkcsdY owif;axmuf OmOf&Sdonf? olŒpdwfxJY AdkvfcsKyf. rdef@cGef;udk =udKwifr&Ekdifjcif;onf wae&m&mY wpkw H ckjzpfaeaoma=umifh r&Edik jf cif;jzpf&rnf[k xifah e[efw. l ? xdt k wGi;f uef@vef@um. aemufuG,fY &SDrmEdktkcsdonf ol.q&mjzpfaom *syefoHtrwfESihf pum;ajymaeonf? *syefot H rwf. rsuEf mS xm;onf awmufw/hJ tdraf jrmS if ponfw@kd . rsuEf mS xm;uJo h @kd tjraJ oaeaom rsuEf mS xm;rsK;d jzpfonf? jyKH ;p&m&SI d rjyKH ;? rJph &m&SI kd rrJ?h a'gre\a=umifh rsufESmxm;rwif;? aomre\a=umifh rsufESmxm;r&$if? odk@aomf 120

tvif;tdrfr* ❙

❨ ❩

❨ ❱


121

tpOfojzifu h m; "igonf jrefrmjynfukd tay:pD;&aeol jzpfonf" [laom rmefwcJo G m;udk rEdik w hf Edik Ef iS hf csyD ifx h m;aom rsuEf mS rsK;d jzpfonf? odk@aomf ,ckolwdk@ q&mwynfhESpfOD;om; wD;wdk;ajymqdkaepOf/ usGefawmf awGŒ&aom &if'dkqm0g'g. rsufESmxm;Y ouFm,eH@ruif;aom t&dyfta,mifoef;I vmavjy?D xd@k aemuf tpDtpOft& *syefot H rwfukd t"dywd. vuf0b J ufY ae&mcsxm; a=umif;udk oHtrwftm;/ &SDrmEdktkcsdrSwqifh u|efawmfwdk@vlpku ta=umif;=um; vdu k af omtcg/ oHtrwf. rsuEf mS ay;rSm toufxu G cf ge;D uif;vdyaf csmonf yk;d aumifukd jrifI rmefzo D uJo h @kd &Sv d aS yonf? odk@aomf &if'dkqm0g'grSm oHtrwftzJGŒyDyD 4if;.a'gorlpdwfwdk@udk rsufESmY ay:xifatmifrjy? *sief &,f u0gbu D m; ?. E_wcf rf;ar$; &Sn&f n S u f w k u f w k u f kd ydE&JM u G 0f g;aom qdwfukvm;. rkwfqdwfuJhodk@ v_yfwkwfv_yfwkwfESifh vkyfonf? wifEkda[um. ppfom;yDyaD 'gazmif;um ae&mvkaeonf? uef@vef@umaemufydkif;wGif xdyfoD;*syeft&m&Sdrsm; yGufavm&dkufaepOf/ =urf;jyifudk 'kef;'kef;ESifh aqmifhI eif;aomtoH=um;vkduf&ygonf? ArmhwyfrawmfrS tapmif h t a&S m uf p pf o m;rsm;onf v_ y f & S m ;oG m ;avonf ? ppf z d e yf p D ; xm;aom b,fajczaemifh/ nmajczaemifhESifh &dkufvdkufaom "cGyf" oHrsm;onf ywWvm;udk wcsuf w nf ; ES i f h vd S r f h w D ; vd k u f a om toH u J h o d k @ ay:vmjyD ; aemuf / ud k , f & H a wmf Adkvfrª;wdk@jcH&Haom AdkvfcsKyfonf *sLbDvDa[m pifjrifhay:odk@ awmifbufavScg;qifhrS wufvmonfukd awGŒ&ygonf? uef@vef@umaemufrS yGuaf vm&du k o f w H @kd rSm jird I f 0yfomG ;ygonf? *syefot H rwfu ol. wynf&h rDS mEdt k ck su d kd rsu&f yd rf suu f J jyonf? &SrD mEkt d ck su d useG af wmf&&dS mbufo@kd ajcvSr;f vSr;f cJo h nf? u|eaf wmfum; &SrD mEdt k ck sd em;ylawmhrnfukd odEiS I hf Adv k cf sKyx f H ajy;Iuyfygonf? "Adv k cf sKyrf ed @f cGe;f udk tqifoifah &;vmovm;" [k u|eaf wmfu wd;k wd;k ar;ygonf? Adv k cf sKyu f olŒumuD tust ô w d u f kd ykwjf yjy;D / pm&Gurf sm;udk qJx G w k v f u kd o f nf? "usKyu f , kd w f ikd f a&;vmw,f? 'gayr,fh cifAsm;udk ray;Edik b f ;l ?" olu Tod@k ajymaomfvnf; useG af wmfu tvdu k rf odao;acs? "'gjzif h 'D r d e f @ cG e f ; ud k ajymjyD ; &if u|ef a wmf u d k ay;yg? u|ef a wmf Akv d cf sKyaf emufem;rSmbJ aeygr,f?h " "bmvkyzf @kd wk;H ?" u|eaf wmfu *syefot H rwfukd ar;aigjh yI "olw@kd u uefawmfu h kd vmylaew,f?” tvif;tdrfr* ❜

❤ ✐

❣ ♥

❤ ❡

121


122

"vufwef;ajymr,fv@kd jyefajymvdu k Af sm?" xdk@aemuf t"dywdonf 0ef=uD;rsm; tajcGt&HESifh pifjrifhay:odk@ wufa&muf vmjyD;vSsif EdkifiHjcm;a&;&kH;rS ykHpHjzifhjyI ae&mcsxm;aom ae&modk@ toD;oD; tou/ tou 0if=uavonf? ykpH w H iG f rnfo@kd ae&mcsxm;onfukd u|eaf wmfrrSwrf ?d od@k aomf/ *sief &,fu0gbrD mS t"dywd. vusmf bufwiG f a&mufIaeonf[k u|eaf wmftrSwx f m;rdonf? Adv k cf sKyEf iS hf reD;ra0;Y&So d nf? tm;vkH;aom yk*~Kdvfwdk@u qdkif&mqdkif&m rdef@=um;csufrsm;udk rdef@qdk=uonf? *sief &,fu0gbt D vSno hf @kd a&mufaomtcgoo l nf *syef"m;vGwu f kd "m;tdrrf rS c|wb f J ol. a&S Œ wnf h w nf h w G i f a xmuf u m/ "m;vG , f v uf u d k i f a y:ud k vuf E S p f z uf w if I rde@f cGe;f pum;ajymqdyk gonf? u|eaf wmfw@kd rSm *syefpum;em;rvnfonfEiS fh olajymonfh pum;xJrS "tew0g" [laompum;oHudkom usufrdaoma=umifh/ t,kwWtewWp um;ajymonf[k tcsi;f csi;f vufw@kd &,farmrd=uonf? odk@aomf *sife&,fu0gbDajymoGm;aom pum;xJY &,fp&mwuGufrSsryg? tm;vk;H aom pum;wd@k onf jrefrmwrsK;d vH;k udk uav;oli,fyrmxm;I =urd ;f armif;qk;H r aom pum;rsK;d jzpfonf? u0gbD u jywf a wmif ; jywf a wmif ; ES i h f ajymaompum;oH x J w G i f a'gooHyga=umif;udk *syefpum;em;rvnfow l @kd yifvsS if &dyrf =d uayonf? u|eaf wmfu *syefo&H ;Hk om;rsm;xHomG ;I/ Adv k cf sKyo f nf tvkyrf sm;aoma=umifh rde@f cGe;f udk tpDtpOfEiS hf a&;rxm;Ekid o f jzif/h vufwef;pum;ajymvdrrhf nf[k owif;yd@k xm;&.? *syefwawGr_efukwfukwfESifh ae=uonf? &SDrmEdktkcsdu AdkvfcsKyfajympum;twdkcsKyfudk t*F v d y f v d k a &;ay;&ef yl q mjyef o nf ? u|ef a wmf u ppf b uf a jymaompum;ud k usGefawmfwdk@Xmewm0ef,lI vkyfay;&efcJ,Of;a=umif;/ ppfrdef@&rS vkyfay;Ekdifa=umif;/ ppfbufqdkif&mwdk@ESifh wdkuf&dkufqufoG,foifha=umif; &SDrmEkdtkcsdtm; pum;ukefydwfI ajymvdu k af oma=umifh u|eaf wmfukd aemufxyfow l @kd em;rylawmhyg? AdkvfcsKyfpI pum;ajym&ef olŒtdwfwGif;rS pm&Gufwpfxyfudk xkwfygonf? pm&Guw f @kd udjk zef@I jywfom;pGmpum;pygonf? *sLbDvDa[mxJY toHrsm;qdwfaeonf? AkdvfcsKyf. toHonf jywfom;pGm ay:xGuv f mygonf? AdkvfcsKyf. rdef@cGef;rSm u0gbD. =udrf;armif;r_wdk@ukd xDrxif&,fjyKaom rde@f cGe;f jzpfonf? jrefrmwrsK;d om;vk;H u *syefwrsK;d om;vH;k udk "usm;ESiq hf if v,fjyifusrS awGŒ&aphra[haemf" [k=urd ;f 0g;vdu k af om rde@f cGe;f jzpfonf? 122

tvif;tdrfr* q

r

s

t

✇ ①

✇ t


123

*sLbDvaD [mwckv;Hk rSm qdwI f aeonf? xkdtcsdefY rawmfwq twGif;0efwOD;OD;. awmif&Snfykqdk;rS cg;ykHpwck jyKwI f rsm;uscv hJ sS if &Su D eJjrnf[;D avmufayonf? Adv k cf sKyo f nf ol. abmif;bDxrJ S puULvdy=f u;D udk xkwu f m w&Gujf y;D w&Guv f eS &f if; olpdwful;xnfh&m a&;om;vmaom pum;wdk@udk ajym=um;avonf? rdef@cGef;xJwGif pdwyf g0ifpm;vmaomtcgwikd ;f ol.OD;acgi;f udk b,fbufo@kd qwfueJcgvu kd f nmbufo@kd qwfueJcgvdkuf/ okH;av;ig;=udrfavmuf qwfueJcgjyD;onfhaemuf u|Efkyfwdk@ tm;vkH; =uufo;D arG;nSi;f xavmufonfh pum;yd'k u f kd ajymavonf? Adv k cf sKyaf jymovdk u|eaf wmf jyefrajymwwfawmhyg? od@k aomf ol.toHonf ,ae@wdkif usGefawmfhem;xJrS rxGufao;? ,ck usGefawmfajymjyaeaom jycef;uav; wuGufudk rSwfrdolrsm;tzdk@vnf; ,ae@wdkifem;rSxGufEkdif=urnf r[kwf[k u|efawmf xifygonf? TacwfESifh wajy;wnf;jzpfay:aeaom tcsif;t&mwdk@ukd armfuGef;wif=u olw@kd wGif u|Eyfk w f @kd vGwv f yfa&;=uKd ;yrf;r_ukd ysuaf csmaf csmaf jym=uol Edik if jH cm;om;trsm;yif &Syd gonf? xdo k w l @kd yif Adv k cf sKyo f nf *syefukd yifah qmifvmjy;D aemuf t*Fvyd t f a&;omrnf xifaomtcg t*Fvyd b f uf0ifonf[k tremypum;ajym=uygonf? u|ef a wmf o nf xd k r S s apmf u m;aompum;ud k jyef a jzEk d i f a vmuf a om &mZ0ifq&mr[kwfyg? u|efawmfxufajymydkifqkdydkif&Sdol avmh'fvl0Darmifhbufwefu ol.rSwfwrf;jzpfaom pmtkyfwtkyfwGif &Sif;jyjyD;jzpfonf? &mZ0ifudk yk*~dKvfpGJtm;jzifh rokH;oyf/ "rR'dÏmefjzifh okH;oyfolwdk@yifvSsif vufcHjyD;jzpfI AdkvfcsKyfbufrS u|efawmf a&SŒaevdkufp&mrvdkyg? odk@aomf u|efawmfwdk@ trsKd;om;tcsif;csif;wdk@onf AdkvfcsKyf. apwemESihf apwoduw f @kd tb,fy&Hk cdS o hJ nfukd ydrk o kd abmaygu&f ef azmfjyvdak yonf? u|Efkyfwdk@onf ESpfaygif; 120 rSs EkdifiHjcm;om;wdk@. pdk;rdk;jcif;udk cHcJh&onf? xdkESpfrsm;twGif;wGif acgif;azmfEkdif&ef w&HwqpfrSstuGufaumif;r&cJh=u? 'kwd, urm?ppf=u;D onfomvSsif vGwaf jrmufa&;twGuf tcGiahf umif;jzpfco hJ nf? od@k ygaomfvnf; u|Eyfk w f @kd wrsKd ;om;vk;H rSm ESpv f ufrxufyakd om toGm;&So d nfh armif;cs"m;udk ukid af qmifrv d sS if w&m;pJcG &H wwfygonf? xdkodk@aom vlrsKd;wrsKdf;tm; ESpf&Snfvrsm;v$rf;rdk;aeaom vlrsKd;wrsKd;tm; awmfveS &f mwGif &Ekid o f rSsaom tcGit hf a&;udk ok;H =urnf jzpfayonf? toG m ;ES p f v uf r &S d a om armif ; cs"m;u ²303 rwf p uuf a oewf u d k awmf v S e f E d k i f & ef &Ek d i f o rS s aom tcG i f h a umif ; ud k ,l r nf o mjzpf o nf ? od k @ aomf xkt d cGiahf umif;udk ,l&mY Adv k cf sKyo f nf *syef. opPmcHr[kw/f t*Fvyd . f opPmudrk apmif/h tvif;tdrfr* ⑩

❻ ❼

❺ ➁

❻ ❸

123


124

jrefrmEkid if EH iS hf jrefrmvlrsK;d rsm;wd@k . aus;Zl;opPmudk omvSsif apmifo h &d akd ocJo h nf? xd@k a=umifv h nf; Adv k cf sKyo f nf *syefppfwyfw@kd jrefrmjynfukd 0ifvmonfqv dk sS iyf if *syefawmfveS af &;udk ol. OD;aESmufxw J iG f =uq H xm;jcif;jzpfonf? Tt=uH . t&d y f e d r d w f w d k @ onf Ad k v f c sKyf . *sLbD v D a [mrd e f @ cG e f ; wG i f ay:aygufvmcJhonf? "usKyf w d k @ ,ck v G w f v yf a &;&jyD v d k @ qd k w ,f ? 'gayr,f h vG w f v yf a &;ud k b,foal wGcpH m;aeovJ? usKy&f iS ;f &Si;f ajymr,f/ usKyw f @kd eJ@wuG usKyw f @kd &JŒ taygi;f tazmf 0ef=u;D awG/ olw@kd &JŒ om;r,m;awG/ tajct G &HawG/ usKyw f @kd udk uyf,yfpm;vkyaf ewJo h al wG/ tJoavmufyJ vGwv f yfa&;&JŒ t&omudk cHpm;ae=uw,f" Adv k cf sKy. f rde@f cGe;f rSm txufyg tcsuu f kd r ifjyKI rdef@=um;aom rdef@cGef;jzpf onf? vGwfvyfa&;b,frSmwkH;? tay:,Htv$mwxyfYom vGwfvyfa&; wnfonf? pifppfjrefrmhvlxk. vGwfvyfa&;um; tb,frSmenf;? vlxkvufxJodk@ vGwfvyfa&; tyf&OD;rnf? vGwv f yfa&;udk vlxx k o H @kd ta&mufy@kd ray;Ekid o f rSs u|Eykf w f @kd vkyif ef;rjy;D ao;? Ad k v f c sKyf a jymoG m ;aom pum;&yf w d k @ . oabmrS m xd k o d k @ jzpf o nf ? Adv k cf sKyaf jymaepOf t"dywd a'guw f mbarmfu Adv k cf sKyb f ufo@dk acgi;f riJb h J rsupf o d mvSnI hf vdu k af omt=unhrf sK;d udk u|eaf wmfab;u acsmif;=unfch o hJ nf? tcrf;tem;jy;D qk;H aomtcg vltrsm;yif &k;H &H;k / &H;k &H;k ESihf v_y&f mS ;I/ ud, k t hf rd o f @kd udk,fjyef=uonf? pifjrifhay:wGif u|efawmfwdk@ vlpkESifh *syefvlpk &_yf&SufcwfoGm;onf? Adv k cf sKyw f pkw H ck ajymonf? Adv k cf sKyf ajympum;udk y&dowfw@kd rv_yrf &Suf em;axmif=uonf? AdkvfcsKyf.trlt&mrSm wpkHwckudk jyKvkyfawmhrnfuJhodk@ oEMdÏmefcsxm;[ef&dSonf? olajym=um;aom rde@f cGe;f rSm av;eufaom t"dyg` ,&f o dS nf? *syef r sm;. OD ; aES m uf x J w G i f xd k t awG ; rsm;0if o nf h vuQ % m&S d o nf ? "olbmajymovJ/ olbmajymovJ" [k &SDrmEdktkcsdu u|efawmfudk c%c%ar;onf? u|eaf wmfu 0denf;a&SmifI ajymjyonf? od@k aomf &DrS mEdt k ck sEd iS hf olŒq&m &if'q kd m0g'gw@kd onf a,mifwD;a,mifwjzpfae=uonf? u0gbDonf "m;vGwfudk =urf;jyifaxmufum watmifhavmufidkifaeonf? xdk@aemuf pifjrifhay:rS vltrsm;onf tpDtpOftwdkif; qif;oGm;=uonf? u|eaf wmfrw S rf o d rSsrmS xdn k aeydik ;f avmufwiG f y&dowfw@kd udk jrefrmwl&, d m*Dw/ *syefwl&d,m*Dwwdk@jzifh ajzazsmfonf? *syefwl&d,m0dkif;u Song to Burma ac: jrefrmEdik if u H kd &nfne$ ;f pyfqakd om oDcsi;f jzif{h nfch o H nf? a&;pyforl mS *syefuAsmq&m wOD;jzpfonf? olŒuAsmudk oDcsi;f a&;wwfow l OD;u *DwoGi;f xm;onf? xdak w;. pmom;rSm jrefrmEkid if u H dk tajcmufwu kd af jrmS ufyifx h m;aom 124

tvif;tdrfr* ➄

➊ ➋

➊ ➇


125

pmom;rsm; jzpfonf? pmom;enf;wl *DwoHrmS tajcmufwu kd yf ihaf om toHomjzpfav&m/ xdak e@u xd*k w D oHonf u|Eyfk w f @kd wrsK;d om;vk;H tm; oa&mfaeonf[k u|eaf wmfrw S x f if rdygawmhonf? aemuf w ae@xk w f 'd k a rowif ; wG i f "Ak d v f c sKyf o nf v nf ; rd e f @ cG e f ; pum; jru G =f um;a=umif;" [laom tusO;f csKypf um;wd@k udo k m awGŒ&avawmhonf? od@k aomf jrefrmvlxu k m; ,ck&aomvGwv f yfa&;udk rdrw d @kd vufxaJ &mufatmif rnfo@kd vky&f rnfenf;[laom jy\emonf av;av;eufeuf pOf;pm;&rnfjh y\emjzpfjy[ D k pJpG jGJ rjJ rJ awG;awm=uq H p jyKvmavonf? "Adv k cf sKyu f aoqd, k ifao/ &Siq f &kd if&iS "f [laom pdw"f mwfonf vlxYk wuf=uI G vmavjy?D jrefrmwrsKd;om;vkH; pdwfi,fpjyKvmcsdef0,f AdkvfcsKyfonf xdkenf;ESifESif wrsK;d om;vk;H . pdw"f mwfukd pum;wcGe;f jzifh E_;d cJah vownf;?

armifxif

tvif;tdrfr* ➓

➙ ➛

↕ ➠

➙ ➣

125


126

pH+yKpmeJ@ pHjyvl vlxpk ed 0f if;

use;f rma&;a=umifh pma7;av#mx h m;awmh pmzwfcsed yf &kd vmw,f/ wae@uvJ topf jyefxw k w f hJ q&m}u;D a&$Oa'gi;f &J@ bmomjyefpmtkyf -tdik Af if[-dk udk jyefzwfrw d ,f? t}udrfaygif; rsm;pGm xyfwvJvJ zwfxm;wJh pmtkyfjzpfayrJh pmtkyfqHk;wJhxd vufu rcsEd k i f a tmif pG J a eao;wmyJ jzpf w ,f ? tk d i f A if [ d k ud k ausmif ; om;b0rS m pjyD ; oifc&hJ pOfuwnf;u pGcJ w hJ m ckxv d nf; pGw J ek ;f ygyJ ? pGw J mrS awmf&kH r[kwb f ;l / pmtkyx f u J Zmwfaumif tkid Af if[u kd kd b0wavsmufv;kH pHjyKy*k Kd vf tjzpfukd oabmxm;cJw h m? 126

tvif;tdrfr* ➤

➫ ➭

➫ ➧


127

pdw"f gwfz@G +H zdK;a&;u tdkifAif[dkudk poif&wm rufx&pfwef;rSmyg usaemfwdk@acwfu tckacwfvdk kd f q,fwef; xd rae&ygb;l &Spw f ef; jy;D wmeJ@ (Matriculation Exam)) vd@k ac:wJ@ wuUov 0ifciG phf mar;yGJ ajz&ygw,f ? 'gah =umifh 8wef; jy;D wmeJ@ ruf'&pfwef;ac: wuUov kd f 0ifwef;udk wuf&ygw,f ?tJh'D ruf'&pfwef;rSm tdkifAif[dkeJ@ =uHK&wmjzpfw,f ? tJh'Dacwfu t*Fvyd pf mrSm pum;ajymu *EW0ifpmtkyw f tkyef @J *EW0if uAsm wtkyf oif&ygw,f? *EW0if pmtkyaf wGu oH;k av;ESpf w}urd f ajymif;avh&w dS ,f? usaemfw@kd ESpu f tdik Af if[ekd @J }uKH whJ ESpfyg /? jrefrmpmrSmvnf; tvm;wlygyJ/ pum;ajyu Zmwf}uD; q,fbJG@eJ@ OD;yknwdk@ OD;=uifOwd@k &J@ jyZmwfwyk'f oif&jy;D uAsm yef;uke;f vdk uAsm wtkyv f nf; oif&ygw,f/ t*Fvyd af &m jrefrmpmrSmyg a&S;*EW0if pm}u;Dd ay}u;D awGe@J *EW0if ajrmuf uAsmawG oifc&hJ vd@k xifyg&J@ a&S;acwfausmif;om;awG[m bmompum; ESpfrsdK;pvHk;udk ydku|rf;usif =uwmawG@&w,f ? tkid Af if[kd / qdik ;f vfrem;/ a'Apfaumfygz;D / &Sw d pf yD;,m; pwJh t*Fvyd f pmawGe@J a0oEW&m / ra[mfo"m / Zeu/ awrd pwJh Zmwfawmf}u;D awGe@J 0dZ, jyZmwf/ a&onfjyZmwf/ ygywdejf yZmwf pwJjh yZmwfawGukd oif}um;=u&wm[m bmompum; oif&kH oufouf r[kwfygbl;? vli,fawGudk pdwf"gwfydkif;qdkif&m zGH@jzdK; wdk;wufapzdk@ qdkwJh &nf&, G cf suv f nf; yg0ifygw,f?

pHyk*~dKvf pHpmtkyf tJ'h D &nf&, G cf su[ f m atmifjrifygw,f? tdik Af if[w kd @kd Zeuwd@k [m vli,fawG&@J b0 wpfoufwm -pHjyyk*Kd vf Ideal tjzpfukd oabmxm;cJ=h u&wmjzpfygw,f? usaemfh tzdk@ qdk&if tEdkifusifh cH tm;enf;olawGbufu &yfwnfjyD; rw&m;r_ jyKolawGudk wdu k cf u kd w f hJ tdik Af if[[ dk m pHjyyk*Kd~ vf tjzpfom ruygb;l ? ewfb&k m; wpfql vdu k kd owfrw S jf y;D ud;k uG,cf w hJ myg? tdkifAif[dk[m Idea r#omru idol vdk@udk oabmxm;cJhwmyg? &efoleJ@ olaoud, k af o "g;csi;f ,SOf wdu k cf u kd af e=uwmawmif &efo@l vufu "g;vGwu f somG ;wJh tcgrmS "g;udk jyefaumuf,l apjy;D rS qufwu kd cf u kd w f hJ pdw"f gwaf c: vl}u;D vlaumif;pdw"f gwu f kd 'Dae@xd uk;d uG,q f nf;uyfqJ jzpfygw,f? tdik Af if[w kd @kd a&mbif['k f wd@k vdk pmtkyrf sKd ;awG[m uav;oli,fawG&@J pdw"f gwrf sK;d udk trsm;}u;D jyKjyifay;Edik w f hJ pmtkyrf sKd ;awG jzpfygw,f? tdik Af if[u kd kd idol tjzpf owfrw S cf o hJ vdyk J b0wpfav#mufv;kH OD;xdyyf efqifcw hJ hJ uAsm wyk'v f nf; &Scd yhJ gw,f? 'DuAsm u vlwikd ;f &if;ES;D aewJu h Asmyg? Adv k cf sKyaf tmifqef; ESpfoufvGef;vdk@ ausmif;aqmiftcef;eH&HrSmawmif uyfxm;cJhw,fqdkwJh uAsmyg? wuUov kd af usmif;om; udak tmifqef;[m tJ'u D Asmav;udk pGpJ jJG rjJ ru J kd ESp+f cKd ucf =hJ uwma=umifh Adv k cf sKyaf tmifqef;&,fv@kd jzpfvmcJ&h wm xifygw,f ? uAsmu Henley &J@ Invictus tvif;tdrfr* ➼

➹ ➘

➶ ➱

➹ ➚

127


128

qdw k hJ uAsmjzpfygw,f? * Out of the Night that covers me, black as the pit from pole to pole, i think, whatever Gods may be for my unconquerabel soul. * In the fell clutch of circumatance, I have not winced nor cried aloud. Under the bludgeorinG of chance My head is bloody , but unbowed. * It matters not how strait the gate, how charged with punishments the scroll. I am the master of my fate. I am the captain of my soul.

tolw&meufwhJ ausmufurf;yg;}u;D wckozG,f avmu}u;D wckv;kH rJarSmifaewJh ntarSmifwu kd }f u;D zke;f tkyaf ewJh =um;u tEdik rf cH t&H;_ ray;wJh ig0h n d mOfukd ay;oem;wJh rnfonfh ewfb&k m;yJ jzpfap igaus;Zl;wifygw,f? ukov kd u f H tusKd ;ay; qd;k 0g; cufcv J aS yrJh ig[m aemufrwGe@f cJo h vdk &du _ if if idak =u;G rjyK cJb h ;l ? uH=urRm&J@ txktaxmif; t&du k t f ykwf awGatmufrmS igOh ;D acgi;f onf aoG; tcsi;f csi;f eDcahJ omfvnf; OD;rnGwcf ?hJ '%f&m '%fcsuaf wG rsu&f nfawG jynfEh u S af ewJh 'Davmu&J@ [drk mS bufrmS vnf; a=umufp&m t&dyrf nf;awGu zke;f v$r;f aeayrJh ta=umufw&m;rJw h hJ igu h o kd m tckvnf;awG@ aemifvnf; awG@vfrd rhf ,f? wrvGeu f o kd mG ;&m wHcg;0[m b,favmufyJ usO;f ajrmif;aeygap acG;a&yk&yd'k rf mS bmawGyJ a&;xnfx h m;ygap igomv#if ig=h urRm&J@ t&Sif igomv#iif g0h n d mOf&@J ocifjzpfw,f?

uAsmwyk'f&J@ aus;Zl; wuU o d k v f a usmif ; om; ud k a tmif q ef ; uae ocif a tmif q ef ; jzpf / ocifatmifqef;uae AdkvfcsKyfatmifqef;jzpf / aemufawmh ol&Jaumif;tmZmenf jzpfcw hJ m[m 'DuAsmav;udk tpjyKcw hJ mvd@k qd&k if rrSm;bl; xifygw,f? 'DuAsmav;u udak tmifqef;udk wGe;f tm;awGay; owWad wG arG;ay;cJw h m? udak tmifqef; cav;b0u tjcm;uav;rsm;vdkyJ tarSmifeJ@ ol&Ja=umufwwfwJh omref uav;i,fwa,muf omjzpfygw,f wuUov kd rf mS 'DuAsmav;u ol@udk &J&aJ wmuf wGe;f yd@k vdu k w f m jzpfygw,f? vli,fawGtwGupf x H m;&wJph mtkyf / pHjyK&wJh yk*Kd~ vq f w kd mrsKd ; vdt k yfygw,f? ausmif;om; b0 uwnf;u 'DvdkpHawGudk tm;us&mu wqifh twk,lcsifpdwfawG ay:ayguf vmEdik yf gw,f/ ausmif;om;b0wnf;u 'Dvpkd aH wG &Scd v hJ @kd om udak tmifqef;[m i,fi,f 128

tvif;tdrfr* ❒

Ï

Ð

Ñ

Ò Ó

Ô

Õ

Ö

×

Ñ

Ø

Ù

Ò Ï

Õ

Ú

×


129

&G,&f , G ef @J vl}u;D vlaumif;tm;vH;k av;pm;&wJh acgi;f aqmifwa,muf jzpfvmcJw h ,fv@kd qdEk ikd yf gw,f? udak tmifqef;[m touf 20 t&G,af vmufrmS ausmif;om;acgi;f aqmif wa,muf jzpfcJhjyD; touf 23 ESpfavmufrSm 'dk@Arm tpnf;t&Hk; acgif;aqmif ocifatmifqef; jzpfvmcJhygw,f // &JabmfoHk;usdyfudk OD;aqmifjyD; AdkvfawZtjzpf jrefrmjynfjyefvmcsed rf mS ol@ touf 27 ESpyf J &Syd gao;w,f? touf 30avmufusawmh Adv k cf sKyf Adv k cf sKyef @J Edik if H acgi;f aqmif}u;D jzpfaeygjy?D olu, G v f eG af wmh touf 32 ESpyf J &Sad o;wmyg?

pma&;q&mjzpfcsifolrsm; olu pma&;0goemygjy;D ausmif;om;b0uwnf;u jrefrmvdak &m t*Fvyd v f ykd g pmawG a&;cJyh gw,f? td;k a0 r*~Zif; t,f'w D mtjzpfvnf; aqmif&u G cf yhJ gw,f? Edik if aH &; avmuxJa&mufawmhvnf; }uKd =um; }uKd =um; pmawG a&;cJyh gw,f? wdik ;f jynfvw G v f yfa&; &jyD;&if EdkifiHa&;u xGufjyD; pma&;q&mvkyfr,fvdk@ pdwful; &SdcJhygw,f? jrefrmEdkifiH&J@ xl;jcm;csuf wckuawmh vGwfvyfa&; r&rDacwfua&m vGwfvyfa&; &jyD;acwfrSmyg wdik ;f jynf&@J wdik ;f a&;jynfa&; Edik if aH &;udk OD;aqmif OD;&Guf jyKc=hJ uol tm;vH;k avmuf eD;yg;[m owif;pm pma&;q&mawG jzpfae=uwmygy?J vl}u;D awGxu J q&m}u;D ocifu, kd af wmfri_d ;f / q&m 'D;'kwfOD;bcsdK/ *sme,fausmf OD;cspfarmif / OD;Ekwdk@ &SdcJh=ujyD; vli,fawGxJu udak tmifqef; / udAk [de;f / udo k ed ;f azjrif/h udv k aS &$ / ocifoef;xGe;f / ocifp;kd / ocifoef;jrKd if polawG &SdcJh=uygw,f? 'Dacgif;aqmifawGtm;vHk;[m wdkif;jynfvGwfvyfa&; &jyD;&if pma&;q&m vkyrf ,fv@kd pdwu f ;l cJ=h uygw,f? 'Dy*k Kd v ~ af wG tm;vH;k [m orRw &mxl;/ 0ef}u;D csKyf &mxl;/ 0ef}u;D 0efuav; &mxl;awGxuf pma&;q&mb0udk ydjk y;D wefz;kd xm;=uolawG jzpfygw,f? bma=umifhvJqdkawmh olwdk@ tm;vHk;[m ausmif;om; b0rSmuwnf;u pHjyKpmtkyaf wG pHjyKy*k Kd~ vaf wG &Scd =hJ uvd@k jzpfygw,f?

taoapmcJ=h uw,f vli,fausmif;om;b0qdak wmh olw@kd pHjyK cJ=h uwJh pmtkyaf wGu apmapmu ajymcJw h hJ tdik Af if[v kd /kd ol&aJ umif;oH;k a,mufvkd &Sw d pf yD;,m;vd/k ZeuUvkd / bl&'d wfv/kd ygy[dwfvdk/ 0dZ, vdk pmtkyfawGjzpf=ujyD; olwdk@&J@ pHkjyK yk*~dKvfawGuvnf; tdkifAif[dk/ a&mfbif['k /f rdu k u f ,faumvif;/ [dak q;&DaZmf wd@k wawGvkd ol&aJ umif;awG jzpf=uygw,f? tJ'D pH tmtkyfawGeJ@ vlyk*~dKvfawGu rw&m;r_rSefor# qef@usif=ujyD; tzdcH/ tESdrfcH/ tEdik u f sichf o H al wGbufu rm;rm;rwfrwf &yfwnfc=hJ uw,f? tm;vH;k [m jzLpifoef@&Si;f =uw,f? udk,fusdK;pGef@=uw,f? ajzmifhrwf rSefuef=uw,f? tJ'gawGudk tm;usvdk@ olwdk@wawGvnf; jzLpif oef@&Sif;wJh/ ajzmifhrwfrSefuefwJh/ tzdcH tESdrfcHawGbufu &yfwnfwhJ olrsKd ;awG jzpfcsicf =hJ uwmygy?J tJ'h t D csuaf wGe@J udu k n f w D mu owif;pmq&m/ tvif;tdrfr* Û

Ü

Ý

Þ

ß

à

á â

ã

ä

å

æ

à ç

è

á Þ

ä

é

æ

129


130

pma&;q&mtvkyfyJjzpfw,f? EdkifiHa&;avmurSmusawmh b,fEdkifiHa&;avmuyJjzpfjzpf 'Dtcsuaf wGe@J nDz@kd rvG,zf ;l av? 'gah =umifh olw@kd tm;vH;k owif;pmq&m/ pma&;q&m jzpfcsicf =hJ uwmyg? 0rf;enf;p&maumif;wmu olw@kd taoapmcJ=h uw,fav?

vlxpk ed 0f if; 13/ 1/ 2009 (pma&;q&m udkatmifqef; pmtkyfrS)

130

tvif;tdrfr* ê

ë

ì

í

î

ï

ð ñ

ò

ó

ô

õ

ï

ö

÷

ð í

ó

ø

õ


131

yifvHkae@pGJrsm;

{rif;,Of ESihf xufacgifvif; azazmf0g&v D 12&ufonf "jynfaxmifpak e@" jynfaxmifpak e@.jrpfzsm;cH&mum; "yifvpkH mcsKyf" yifvHkpmcsKyfcsKyfqdk&mum; "yifvn kH v D mcH" od@k r[kwf "yifvt kH pnf;ta0;" .......... yifvt kH pnf;ta0;usi;f y&m yifv+kH rKd Œonfum; &Sr;f jynfe,fawmifyikd ;f rS xdpk Ofu vJcsm;apmfbmG ; ydik ef ,ftwGi;f rS +rKd Œuav;wpf+rKd Œ jzpfavonf? yifvn kH v D mcH[k qdak vvsif 1946 ckEpS f rwfv 1 &ufae@xd usi;f ycJah om yxryifvHk tpnf;ta0;ESifh 1947 ckESpf azazmf0g&Dv 3 &ufrS 13 &uf ae@txd usi;f ycJah om 'kw, d yifvkH tpnf;ta0;wd@k udyk g qdv k akd vonf? 1945ckEpS o f nf 'kw, d urBmppf}u;D +y;D qH;k I +Aw d o d sS w@kd . aer0iftifyg,m}u;D tygt0if udkvdkeDjyKcJhaom EkdifiH}uD;rsm; ajcukefvufyrf;us+yD; trsKd;om;EkdifiHrsm; ay:ayguv f m&ef t+yKd it f qdik f }uKd ;pm;aom umvwpfc. k tpjzpfonf? xd@k twl +Aw d o d sS udv k ekd v D ufatmufo@kd ESpaf ygi;f &mausmaf tmif usa&mufcahJ om jrefrmEkid if rH S wdik ;f &if;om; nDtpfuakd rmifErS wd@k toD;oD; vGwv f yfa&;&&S&d ef tm;xkwaf ecsed v f nf; jzpfonf? tvif;tdrfr* ù

ú

û

ü

ý

þ

ÿ ⑦

þ ☎

ÿ ü

131


132

xdo k @kd twl tm;xkwaf qmif&u G cf =hJ uaoma=umifh 1948 ckEpS f Zefe0g&v D 4 &ufwGif awmifwef;jynfrtm;vHk; yg0ifaom jynfaxmifpkwpfcktjzpf vGwfvyfa&; &vmcJjh cif; jzpfonf? od@k aomf}u;D jrwfaom vkyaf qmifcsuw f ikd ;f wGif vG,u f al csmarmr_xuf tzktxpfrsm;pGmudkom }uHK&p+rJjzpfonf? vGwfvyfaom jynfaxmifpk jrefrmEkdifiH[k ay:ayguv f ma&;twGuf jzwfoef;cJ&h aom "yifvakH e@&ufrsm;"udk vSr;f arSsm=f unh&f ygvsS i.f ..

yxryifvHk tmZmenf acgi;f aqmif}u;D wpfO;D jzpfaom rdik ;f yGeaf pmfbmG ;}u;D p0fpx H eG ;f .ZeD; r[ma'0DuG,fvGefonfh 1945 ckESpfv,fcef@wGif psmyetcrf;tem;okd@ wufa&muf vmaom te,fe,ft&yf&yfrS &Sr;f apmfbmG ;}u;D rsm; tmvmy ov†my ajymqdak e=u&if; yxr yifvn kH v D mcHtwGuf pdwt f }ut H pnfrsm; oaE<wnfvmcJo h nf? xdpk OfY t*Fvyd f tpk;d &u tkycf sKy&f mwGif &Sr;f jynfe,f/ ppfuikd ;f wdik ;f a'o}u;D twGi;f &Sd e,fajrtpdwt f ydik ;f tcsKŒd / oHviG cf ¶kid [ f k ac:onfh ao;i,fonfh e,fajrESihf awmifay:om; vlrsK;d pkrsm;aexdik &f m awmifa=umay:&Sd e,fajrrsm;tm; 1935 ArmEkdifiHtpdk;&tufOya'ESifh e,fjcm;a'o tkycf sKyaf &;Oya' (Frontier Area Regulation)wd@k t& uef@owfe,fajr (od@k r[kw)f Z,m;0if a'o (Scheduled Area) [k owfrw S x f m;cJo h nf? xd@k a=umifh jrefrmEkid if . H vG w f v yf a &;awmif ; qd k r _ E S i f h ywf o uf I awmif w ef ; a'orsm;. tajctaeud k wD;acgu=f unh&f ef t*Fvyd t f pd;k &u qEN&adS ecJo h nf? ,if;aemufyikd ;f 1946ckEpS /f rwfv1&ufY "&Sr;f jynfvufry_ nmjyyGJ"[k yifvYkH wJ}uD;ESpfwJaqmufvkyfvsuf &Srf;jynfawmifydkif;ESifh ajrmufydkif;wdk@rS xGuf&Sdaom vufry_ nmrsm;/ rdik ;f udik pf uULrsm;/ yef;csyD ef;y yk pPn;f rsm;/ aiG"m;}u;D / "m;i,frsm; tygt0if aiGxnfypPnf;rsm; ajrtdk;ajrcGufrsm;/ rdkif;yGefe,fxGufoD;ESHrsm; &Srf;jynfe,fwGif;jzpf Am*sD;eD;,m; aq;&Gufrsm;/ aq;wHrsm;udk jyo&m wpfcsdefwnf;wGif awmifwef;a'o acgi;f aqmifrsm; jrefrmEkid if aH &;avmurS xif&mS ;olrsm;/ +Aw d o d sS awmifwef;rif;}u;D polrsm;udk zdw=f um;cJo h nf? xdpk Ofu +Aw d o d sS awmifwef;rif;}u;D pwDAifqif/ OD;bab/ Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf *VKefOD;apmwdk@tm; tzGJŒtrnfESifhr[kwfbJ yk*~dKvfcsif;taejzifh zdwf=um;cJhaomfvnf; OD;babu 'l;emaeojzifh vnf;aumif;/ AdkvfcsKyfatmifqef;u &cdkifjynfe,fodk@oGm; a&muf&efpDpOf+yD; jzpfaeojzifhvnf;aumif; wufa&mufEkdifcJh=ujcif; r&Sdacs? xdk@a=umifh AdkvfcsKyfudk,fpm; zqyvtzGJŒcsKyf}uD;rS OD;Ek/ OD;b*srf;/ ref;bcdkifwdk@ acgif;aqmifum OD;ndKxeG ;f / OD;cifaZmf/ OD;armifarmifped /f OD;pdev f ES iS hf OD;aZmf0w d w f @kd oGm;a&mufc=hJ uonf? e,fjcm;a'otkyfcsKyfa&; !$ef=um;a&;0ef. zdwfac:csuft& jrpf}uD;em;c¶dkifrS ucsif trsKd ; om; ud k , f p m;vS , f OD ; uG w f & if * rf ; ES i f h OD ; avmh c G e f a bmuf / Aef ; armf c ¶d k i f r S 132

tvif;tdrfr* ✞

✌ ✍

✌ ✡


133

avm'efE0l gaZmfvESihf OD;aZmfveG ;f wd@k vnf; wufco hJ nf? xdkyxryifvHk tpnf;ta0;Y jrefrmEkdifiHa&; acgif;aqmifrsm;xJrS OD;EkESifh *VKeOf ;D apmwd@k aqG;aEG; a[majymcJ=h uonf? OD;Eku awmifwef;a'orS wdik ;f &if;om;rsm;ESihf jynfrom;wd@k =um;rS &Sn=f umaEG;axG;cJah om qufqrH r_ sm;ta=umif; ajymqdck +hJ y;D / OD;apm url jrefrmEkid if v H w G v f yfa&;&vsif rnfo@kd tkycf sKyrf nfEiS hf 'krd eD , D t H yk cf sKyaf &;. aumif;usK;d rsm; udo k m a[majymojzifh "ArmjynfrmS a&mif;rpGw H hJ 'drk eD , D u H kd &Sr;f jynfvmra&mif;yge@J "[k xdkpOfu &Srf;vlrsKd;acgif;qmifwpfOD;jzpfol OD;wif{u wk@Hjyefajymqdkvdkuf&m &Srf;vlxk. tm;ay;r_ukd &&Scd ahJ vonf? yxryifvn kH v D mcHa=umifh Ekid if aH &;qH;k jzwfcsuf }u;D }u;D rm;rm; ay:xGucf o hJ nfukd rawGŒ&onfw h ikd f tvm;wl nDvmcHrsK;d xyfru H si;f y&efurkd l oabmwlnpD mG qH;k jzwfEidk f cJah vonf?

yifvHkESifhAdkvfcsKyfatmifqef; Adv k cf sKyaf tmifqef;onf yxryifvkH tpnf;ta0;od@k wuf&ef ta=umif;roifh cJhaomfvnf; oGm;a&mufcJholrsm;rSwpfqifh "woD;wjcm;jzpfaevsif ab;tEœ&m,f ruif;onfukd owdjyKIwkid ;f &if;om; pnf;vH;k nD!w G rf u _ kd txl;yJvv kd m;=u&ef"[laom Ed;k aqmfcsuu f rkd l ay;yd@k cJ+h y;D ud, k w f ikd v f nf; wdik ;f &if;om;a'orsm;od@k vSnv fh nfomG ;a&mufcg jynfrESifh awmifwef;twlwuG vGwfvyfa&;&,lEkdif&ef udpPrsm;udk rtm;vyfonf txdatmif aqmif&u G cf &hJ avonf? tvif;tdrfr* ✖

✜ ✢

✛ ✧

✜ ✙

133


134

xd k t csd e f t wG i f ; +Ad w d o S s tpd k ; &yd k i f ; Y tajymif ; tvJ r sm;ay:ayguf c J h + yD ; / ,if;.tusKd;quftjzpf udkvdkeDb0rS vGwfajrmufr_ r&Sdao;aom jrefrmEkdifiHa&;udkyg oufa&mufrr_ sm;pGm &Scd ahJ vonf? 1946 ckEpS Zf eG v f twGi;f Y jrefrmEkid if t H wGuf bk&ifcH qma':refprpf 0rf;udu k af &m*g&onf[al om ta=umif;jycsuEf iS f jh yefomG ;+y;D / ol@ae&mY qm[l;bwf&ef@pf a&muf&v dS monf? &efpo hf nf tajctaet&yf&yfukd oH;k oyf+y;D aemuf bk&ifcH tvkyftr_aqmifaumifpDzGJŒ&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef;tm; 'kwd,OuUÏ wm0efay;cJhavonf? odk@jzifh "wpfESpftwGif; vHk;0vGwfvyfa&;&&Sdaprnf" [laom wdik ;f jynftay:uwdEiS t hf wl 1947 ckEpS f Zefe0g&v D 1 &ufwiG f Adv k cf sKyaf tmifqef;onf vef'efo@kd c&D;xGucf mG cJah vonf? od@k aomf }u;D jrwfaom yef;wdik w f @kd qD oGm;&mc&D;vrf;wd@k rajzmifw h ef;wwfonfh "rRwmtwdkif; &Srf;apmfbGm;rsm;u "atmifqef;onf awmifwef;a'oudk udk,fpm;rjyK/ Armjynfuo kd m ud, k pf m;jyKonf? awmifwef;udpaP qG;aEG;&ef &Sr;f apmfbmG ;rsm;udk +Aw d ed o f @kd oD;jcm;ac:,lyg" [laom a=u;eef;udk +Aw d o d sS tpd;k &xH ay;yd@k cJah vonf? xd@k a=umifh zqvy tzG J Œ csKyf } uD ; ES i f h &S r f ; acgif ; aqmif r sm; wd k i f y if = u+yD ; aemuf awmif w ef ; ES i f h jynf r wpf+ydKifeufvGwfvyfa&;&vdk a=umif; vlxktpnf;ta0;yGJjyKvkyf&ef pDpOfcJh=u onf? udv k ekd ED iS hf ya'o&mZfw@kd tm;qef@usiaf om a=u;G a=umforH sm;udk &Gwq f v kd suf &Sr;f vlxu k zGi[ hf awmif;qdjk cif;tm;jzifh vef'efa&muf Adv k cf sKyaf tmifqef;tm; &Sr;f trsK;d om;rsm;u axmufcv H su&f adS =umif; wefjyef oH}uKd ;pmwpfapmif xyfraH y;yd@k cJo h nf? od@k jzifh awmifwef;a&m jynfryg yg0ifonfh vGwv f yfa&;ay;&ef tcsuyf g0ifaom "atmifqef; - tufwvDpmcsKyf"udk 1947 ckEpS /f Zefe0g&D 27 &uf wGif atmifjrifpmG csKyfqdkEdkifcJhavonf? xdk@twl yxr yifvHktpnf;ta0;wGif OD;apm n$ef;qdkcJhaom "eo[m,tzGŒJ 0if 'drk eD , D EH ikd if H wpfct k jzpfr[kwb f J uwdjyKxm;onft h wdik ;f wpfEpS t f wGi;f vH;k 0vGwv f yfa&;&&ef [lonfEiS v hf nf; eD;pyfvmcJo h nf? "eo[m, tzGŒJ xJ qufvuf yg0ifa&;/ ryg0ifa&;ESifh ywfouf+yD; pma&;q&m arm&pfaumvpfu "t*Fvdyf-jrefrm aemufq;kH wdu k yf JG"pmtkyw f iG f atmufygtwdik ;f azmfjycJo h nf? "u|Eyfk o f nf atmifqef;tm; +Aw d o d sS "e o[m,twGi;f Y qufvufaexkid f ygrnfavm"[k ar;=unfhcJhzl;ygonf? atmifqef;u "ol@taeqdkvSsif "eo[m,xJY qufae&jcif;. tusK;d aus;Zl;rsm;udk awGŒ jrif&aomfvnf; rdr. d jynfojl ynfom;rsm;uawmh "eo[m,rS xGuo f mG ;=uzd@k udo k m vdv k m;csif vdv k m;=uvdrrhf nf"[k jyefajzygonf? avmh'af rmifb h ufwefu uGsEyfk u f kd jyefajymjyonfrmS xdt k csed u f atmifqef;onf 4if;xHo@kd vmawGŒcJph Ofu 4if;uvnf; xdak r;cGe;f udo k m ar;cJ&h m "tu,fI +Aw d o d sS tpd;k & uom rdrt d m; vlowfrE_ iS hf ta&;,l&ef r}upH nfcyhJ gvsS if rdrt d aeESihf 'drk eD , D H tqift h wef; 134

tvif;tdrfr* ✪

✰ ✱

✰ ✭


135

udk vufc&H ef rdr. d &Jabmf&b J ufrsm;tm; E_;d aqmfaumif;E_;d aqmfrrd nf"[k atmifqef;u jyefajymcJo h nf [k qdo k nf? rnfodk@qdkap jynfaxmifpkvGwfvyfa&;twGuf ratmifjrifvSsif "Lemon" atmifjrifvsS if "Orange" [k pum;0Sujf zifh a=u;eef;¶du k &f rnfjzpf&m OD;ausm+f ird ;f onf jrefrmEdik if q H D "Orange" (vdarRmo f ;D )[k a=u;eef;ay;yd@k Edik cf ahJ vonf? xdt k csed o f nf 'kw, d yifvt kH pnf;ta0; usi;f yonfh 1947/ azazmf0g&o D @kd &ufyikd ;f rSsom vdak wmhayrnf?

'kwd,yifvHk vef'efrS jyefa&mufaom Adv k cf sKyaf tmifqef;onf azazmf0g&D 3 &ufae@uyif 'kw, d yifvt kH pnf;ta0; pwifonf jzpfaomfvnf;/ 8 &ufae@rSom &efuek rf S rdwvmod@k av,mOfjzifh/ rdwvmrS yifvHkodk@ um;jzifh oGm;a&mufcJh&ygonf? +AdwdefwGif AdkvfcsKyf atmifqef;&Sad epOf qdv k ckd suf uGv J aJG om a=u;eef;pm ESpaf pmifEiS yhf wfoufI tjrifr&Si;f ao;aom t*Fvyd f tpd;k &onf udv k ekd ED iS hf 'drk eD , D u H pd rP sm;qdik &f m 'kw, d 0ef}u;D tmom abmfwrG af vtm; yifvo kH @kd avhvmolwpfO;D tjzpf oGm;a&muf&ef apv$wcf &hJ m &Sr;f jynf olvlxkrsm;u AdkvfcsKyfatmifqef;tm; v_dufvJpGm }udKqdk=uonfudk jrifonfESifhyif auseyftm;&oGm;cJh avonf? od@k aomf aemufxyf tzktxpfwpfct k jzpf +Aw d o d sS w@kd . aoG;aqmifra_ =umifh pnf;pdrEf iS t hf m%mudk pGe@f v$w&f ef pd;k &GŒH ol 'l;0g;tcsKŒd ESihf apmfbmG ;tcsKŒd u ndES id_ ;f &mwGif wif;rmaecJhonfudk awGŒ&jyefonf? xdk@a=umifh AdkvfcsKyfatmifqef;onf yifvHkrS jyefawmhrnf[q k u kd m av,mOfysaH c:,lapavonf? xdk owif;ysŒH EH@S oGm;onfah emufwiG f yifvHk+rdKŒteD; pka0; a&muf&Sdaeaom ausmif;om;rsm;ESifh +rdKŒe,ftzGJŒtpnf;rsm;u "vGwv f yfa&;csucf si;f ay;/ &Sr;f Arm yl;aygi;f yg/ e,fcsŒJ tvdrk &S"d [laom a=u;G a=umforH sm;jzifh vSnfhvnf=ujyefonf? ,if;ESifhywfoufI xdkpOfu yg0ifwufa&mufcJhol "r[m oa&pnfoOl ;D azcif"u "ud, k af wGŒyifvk"H pmtkyu f kd a&;om;&m trSmpmwGif Adv k cf sKy. f tyg;awmf+rJ Adv k x f eG ;f vS (pma&;q&m wuUov kd af e0if;) u..... "yifv+kH rKd Œod@k a&muf+y;D cgrS tajctae raorcsm jzpfaejcif;a=umifh Adv kd cf sKyo f nf pdwyf suv f m&mrS &efuek jf yefawmhrnfqu kd m u|eaf wmft h m; av,mOfysH rSm,lcikd ;f ygonf? od@k aomf OD;azcifEiS hf u|eaf wmfw@kd wdik yf if+y;D av,mOfysrH rSmao;bJ wpfzufu vlrsK;d pk acgi;f aqmif}u;D rsm;tm; pnf;¶k;H &if; wpfzufrv S nf; Adv k cf sKyt f m; &efuek rf jyef&ef azsmif;zs ajymqdck rhJ a_ =umifh Adv k cf sKyo f nf pdwaf jy+y;D rjyefbJ yifvrkH mS qufae&ef qH;k jzwfcyhJ gonf? tu,fIom u|eaf wmfw@kd u Adv k cf sKypf w d af jyatmif azsmif;zsajymqdjk cif; rjyKEikd f ygu ,ae@ordkif;0if yifvHkpmcsKyfonf ay:vmp&m ta=umif;r&Sd¶kHru jrefrmEdkifiH ordik ;f vnf; wpfrsK;d wpfzjkH zpfomG ;um +Aw d o d sS e,fcsŒJ t}uKd uf jzpfomG ;rnfrmS aocsmrnf[k tvif;tdrfr* ✹

✿ ❀

✾ ❅

✿ ✼

135


136

qdEk ikd yf gonf"[k a&;om;cJo h nf? Todk@jzifh aemufqHk;wGif 1947 ckESpf/ azazmf0g&D 10 &ufae@wGif yifvHk tpnf;ta0;udk jyefpwif+yD; 11 &ufae@wGif rl=urf;t+yD; oGef;avmif;EdkifcJhum 12 &ufae@wGif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhwuG wdkif;&if;om;acgif;aqmif}uD; 23 OD;wdk@onf yifvHkpmcsKyftm; vufrSwfa&;xkd; EdkifcJhavonf? yifvHkae@rsm;udk jyefvnfowd&vsuf yifvn kH v D mcHwiG f Adv k cf sKyaf jymqdck ahJ om rde@f cGe;f udk jyefvnfazmfjy&if; ed*;kH csKyt f yfygonf?

"vlrsK;d qdo k nfrmS okc/ 'kuQ twlcpH m;=uI eD;eD;uyfuyf tusK;d csi;f xyf+yD;vSsif ESpyf &dap>' &Snv f sm;pGm wpfrsK;d wpfpm;wnf;yif[k pdwx f m;&So d w l @kd ukd wpfcw k nf;aygif;I ac:a0: jcif; omjzpfayonf? trsKd;tEG,f/ udk;uG,fonfh bmomw&m;/ ajymqdkonfh bmompum;wd@k ukd ta&;xm;&rnf jzpfaomfvnf;/ pifppfrmS at;twl/ yltrSs/ aumif;wl qdk;zuf yl;aygif; vsufaevdkaom tpOftvmqENay:wGif 0HomEk&uQdww&m;onf wnfae ayonf?"

{rif;,Of ESifh xufacgifvif; usrf;udk; 1? OD;azcifa&; udk,fawGŒyifvHk 2? yifvHknDvmcHordkif;pOftusOf; (vrf;pOfygwD) 3? arm&pfaumvpfa&; (OD;cifarmif}uD; bmomjyef aom) t*Fvdyf-jrefrm aemufqHk;wdkufyJG ({rif;,OfESifh xufacgifvif; jyKpk+yD; The Messenger Journal twGJ 1 trSwf 40 wGif azmfjycJhygonf) 136

tvif;tdrfr* ❈

■ ❏

P

■ ❋


137

2008 zGJŒpnf;yHkjyifqifa&; wkdufyGJ vkH; 0 atmifjrifzdk hvkdygonf

0if;xG aZmf ➱ ❛

trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzGŒJ csKyef @J &Spq f ,f&h pS rf sKd ;quf+ird ;f csr;f a&;eJ@yGiv hf if; vl@tzGŒJ tpnf;acgif;aqmifawG yl;aygif;+yD; zGJŒpnf;yHktajccHOya' yk'fr436 jyifqifa&; twGuf a[majymyGaJ wGvyk cf w hJ ,fv@dk od&&dS ygw,f? &efuek +f rKd ŒrSm usi;f ywJh a[majymyGu J dk arv 17 &uf eHeuf 9em&DrS 10 em&DcJG txdwmarG+rKd Œe,f/ Akv d pf ed rf eS f tm;upm;uGi;f rSm usi;f ycJ+h y;D txufjrefrmEkid if t H wGuf rEœav;+rKd ŒrSm a[majymyGw J pf&yf usi;f ycJyh gw,f? wu,fawmh2008 zGJŒpnf;yHk tajccHOya'[m jrefrmEkdifiHrSm'Drkdua&pD azmf aqmifa&;twGut f "dutwm;tqD;}u;D jzpfaewmyg? e0wppftpd;k & =oZm}u;D rm; cJw h hJ 1993 ck ESprf pS wifum zGŒJ pnf;yHt k ajccHOya' a&;qGaJ &;vkyif ef;awGukd aqmif&u G cf +hJ y;D 2008 ckEpS af &mufrS xGuaf y:vmcJw h hJ xkOd ya'wpfcv k ;kH [m 'Dru kd a&pD tajccHral wGe@J vH;k 0qef@usif aeygw,f? wyfrawmf acgi;f aqmifawGudk Edik if &H ŒJ ta&;ygwhJ tm%mawG trsm;tjym; ay;xm;wJh 2008 zGJŒpnf;yHk tajccH Oya'atmufrSm 'Drdkua&pDpepf azmfaqmifa&; vkyif ef;pOf[m b,fvrkd rS atmifjrifEidk yf gb;l ? 'gt h jyif zuf'&,ftajccHral wGe@J jy'g;wpfvrf; oHwpfvrf;jzpfaewJh 2008zGŒJ pnf;yHt k ajcOya'atmufrmS wkid ;f &if; om;awGe@J +ird ;f csr;f a&; nD!w G af &;&&Szd @dk qkw d m[mvnf; b,fvrdk rS jzpfEidk yf gb;l ? xdt k a=umif;awGa=umifyh J trsKd ;om;'Dru dk a&pD tzGŒJ csKyf (NLD) [m ,ae@tcsed rf mS 2008 zGŒJ pnf; yHjk yifqifa&;ukd rsuaf rSmufjrefrmhEidk if aH &;&JŒ ta&; t}u;D qH;k rsuEf mS pmtjzpf oabmxm;+y;D }uKd ;yrf;aqmif&u G af ewm jzpfEidk yf gw,f? tifet f ,fv'f D (NLD) [m 2008 tvif;tdrfr* ❘

❳ ❨

❲ ❫

❳ ❯

137


138

zGJŒpnf;yHktajccH Oya'ay:xGufpuwnf;u qef@usifuef@uGufcJhwm awGŒ&w,f? 2010jynhfESpf a&G;aumufyGJ usif;ycJhpOfuvnf; tifeft,fvf'D[m 2008 zGJŒpnf;yHkudk vufrcHEkdifwJhtwGuf a&G;aumufyGJudk oydwfarSmufcJhygw,f? odk@ayrJh 2012 =um; jzwfa&G;aumufyaJG wG usi;f ycJch sed rf mS awmh tifet f ,fv'f [ D m 2008 zGŒJ pnf;yHk tajccHOya' jyifqifr,fqw kd t hJ ajccHru l dk vufuidk f xm;+y;D a&G;aumufyrJG mS yg0if,OS +f yKd icf w hJ ,f? ,ae@ tcsed rf mS awm t h ifet f ,fv'f [ D m v$waf wmfwiG ;f rSm v$waf wmfu, kd pf m;vS,f 43 ae&m &&Sx d m;+y;D v$waf wmfwiG ;f rSmvnf; zGŒJ pnf;yHk tajccHOya' jyifqifa&;twGuf }uKd ;yrf;aewm awGŒ&w,f? zGJŒpnf;yHkjyifqifa&; wkdufyGJt&Sdefjrihfvm 2014ESpq f ef; ta&mufrmS awmh trsKd ;om;'Drkd ua&pD tzGŒJ csKy[ f m 2008 zGŒJ pnf;yHk tajccHOya' jyifqifa&;udk ydrk t kd &Sed jf riS +fh y;D aqmif&u G v f mwm awGŒ&w,f? wkid ;f &if;om; Ekid if aH &;ygwt D csKd ŒeJ@ 'Dru dk a&pDa&;qkid &f m tzGŒJ tpnf;tcsKd Œuvnf; zGŒJ pnf;yHjk yifqifa&;udk awmif;qdv k mwmawG@@&w,f? vGecf w hJ o hJ ;kH ESpw f mu umvtwGi;f rSm tpd;k &eJ@ jynfcidk +f zKd ; ygww D @dk &JŒ xdyw f ef; acgi;f aqmifawG[m "zGŒJ pnf;yHk tajccH[m tcsed t f cge@J rudu k n f aD wmh&if jyifqif&rSmayg"h / "vlxku jyifqifvdkwJh qEN&Sd&ifjyif&rSmaygh" pwJh pum;awGukd wGifwGif us,fus,f ajymqdck =hJ uw,f? a':atmifqef;pk=unf eJ@vnf;v$waf wmf twGi;f tjyifrmS w&if;wES;D qufqjH ycJ=h u w,f? jrefrmEkid if [ H m 'Dru dk a&pDpepfuw dk u,fazmf aqmifae+yq D w kd mudk Ekid if w H umu,H=k unfvufcH vmatmifvnf; enf;rsKd ;pHek @J }uKd ;yrf;cJ=h uw,f? orRwOD;ode;f pde/f ol&OD;a&$ref;pwJh jynfckdif+zdK; tpdk;&&JŒ xdyfoD;awG[m a':atmifqef;pk=unfeJ@vnf; av;}urd x f uf renf; awGŒqHck =hJ uw,f? xdt k csed u f mvawG twGi;f rSmawmh taemufEidk if H awGrSm umvtawmf=um aexkdifcJh+yD; taemuf EkdifiHa&; (Western Politics) eJ@ ydkrkd&if;ESD;r_&SdcJhwJha':atmif qef;pk=unf[m wpfzufuyk*~dKvfawG&JŒ ajympum;awGudk vl}u;D vlaumif;wd@k &JŒ oabmwlncD su/f vl}u;D vlaumif;uwd (Gentleman Agreement˜ Gentleman Promises) qdw k o hJ abmrsKd ;xifjrif ,H=k unfcyhJ &kH ygw,f? EkdifiHa&;&moDOwk=urf;wrf;vm od@k ayrJv h eG cf w hJ hJ ajcmufvckepfvcef@ twGi;f rSmawmh jrefrmhEidk if aH &; &moDOwk[m odoo d mom ajymif;vJvmwm awGŒ&w,f? ajrodr;f / ,modr;f cHc&hJ wJh jynfoal wG&ŒJ qENjy r_awGe@J vl@tcGit hf a&;qkid &f mqENjyolawGukd oufqidk &f m tzGŒJ tpnf;awGu tiftm;oH;k ESdrfeif;vmygw,f? yk'fr 18 udkwGifwGifus,fus,f toHk;jyKvmygw,f? tm%m& jynfckdif+zdK;ygwDuvnf;yk'fr 59(p) rjyifqif a&;twGuf a[majympnf;¶Hk;r_awG vkyfvmcJhw,f? trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyfu wpfpdkufrwfrwfawmif;qdkcJhwJh orRw/ 138

tvif;tdrfr* ❜

❤ ✐

❤ ❡


139

v$waf wmfOuUÏ/ umuG,af &;OD;pD;csKyef @J a':atmifqef; pk=unfw@dk awGŒqHak qG;aEG;a&;udk orRwu pum;vHk;vSvSawG eJ@ y,fcscJhw,f?umuG,fa&;OD;pD;csKyfuvnf;"2008 zGŒJ pnf;yHjk yifqifa&; udk zGŒJ pnf;yHk tajccHOya'xJrmS owfrw S jf yÏmef;xm;wJt h csuf awGe@J tnDom jyifqif&r,f"vk@d ajymqdv k mw,f? jynfcidk +f zKd ; ygwaD cgi;f aqmiftcsKd Œ uvnf; "2008 zGŒJ pnf;yHu k kd jyifcsi&f if v$waf wmfuom jyifqifEikd rf mS jzpfw,f"vd@k ajymqdv k m ygw,f? 'Dae&mrSmtqkd;qHk;uawmh a&G;aumufyGJawG usif;y&mrSm vGwfvyf+yD; w&m;rSswwJh a&G;aumufyGJawGjzpfvmatmifcHkorm"dvl}uD;tjzpfeJ@ }uD;rSL;aqmif&Guf ay;&r,hf a&G;aumufyJG aumfr&Sif OuUÏ&JŒpum;yg? a&G;aumufyaJG umfr&SiOf uUÏu "2008 zGŒJ pnf;yHrk mS wyf rawmfu 25 &mcdik Ef e_ ;f ae&m,lxm;jcif;[m tm%mrodr;f vdw k t hJ wGuf jzpfw,f"vd@k cyf&iS ;f &Si;f yJ ajymqdck zhJ ;l ygw,f? aumfr&SiOf uUÏ&JŒ pum;[m ea0wdraf wmif orm;awGeJ@ "b,fvdkv$wfawmfrsdK;yJjzpfjzpf v$wfawmfwufcGifh&&if auseyfw,f" qkw d o hJ al wGukd yg;pyfayguaf wG ydwo f mG ;apEkid yf g w,f? t"dutwm;tqD;z,f&Sm;a&; odk@ayrJhtm%modrf;jcif; rodrf;jcif;[m 'Drkdua&pD wkdufyGJ0ifawG taeeJ@ xnho f iG ;f pOf;pm;p&m tvkyrf [kwyf gb;l ? xdt k vky[ f m 'Dru dk a&pDpepfudk rvkv d m;olawG&ŒJ tvkyf/ 'Drkdu a&pDpepfukda=umuf&GHŒ=uolawG&JŒ tvkyfyJjzpfw,f? ,ae@tcsdefrSm 'Drdkua&pDtwGuf wkdufyGJ0ifaeolawG&JŒ t"duwm0efuawmh jrefrmEkdifiH&JŒ 'Drkdua&pD wnfaqmufa&;rSm t"du twm;tqD;}u;D jzpfaewJh 2008 zGŒJ pnf;yHk jyif qifajymif;vJa&;yJ jzpfw,f? od@k ayrJh tm%m&tpd;k &bufuawmh ,ae@tcsed t f xd zGŒJ pnf;yHjk yifqifa&;eJ@ ywfouf+y;D rnfrnf&& vkyaf qmifaewm rawGŒ&ao;ygb;l ? v$waf wmfrmS zGŒJ pnf;ay;xm;wJh 2008 zGJŒpnf;yHk jyifqifa&;avhvmoHk;oyfr_ aumfrwD taeeJ@vnf; b,fvdk oHk;oyf t}uaH y;csuaf wG wifjyxm;ovJqw kd mudk rod&ao;ygb;l ? ok@d ayrJ2h 015 a&G;aumufy[ JG m xdEk pS f Ek0d ifbm od@k r[kwf 'DZifbmavmufrmS usi;f yr,fv@dk od&wJt h wGuf xdk a&G;aumufyaJG wG usi;f yr,ht f csed [ f m wpfEpS cf cJG ef@yJ tcsed v f kd awmhw,fv@dk qkEd idk yf gw,f?'gt h jyif vuf&v dS w $ af wmf toD; oD;u vpfvyfaewJh v$waf wmf ud, k pf m;vS,af e&m 30 twGuf usi;f yr,hf =um;jzwfa&G;aumufyaJG wGuv kd nf; ,ck E S p f Ek d 0 if b m od k @ r[k w f 'D Z if b mv yxrywf r S m usif ; yrS m jzpf w ,f v k d @ a&G;aumufyf aJG umfr&SiOf uUÏu ajymqdx k m;ygw,f? tifet f ,fv'f eD @J &pS q f ,h&f pS rf sKd ;quf ,ckvdk tajctaersKd ;rSm jrefrmEkid if rH mS 'Dru kd a&pD xGe;f um;a&;twGuf 2008 zGŒJ pnf;yHk tajccHOya' jyifqifa&;[m tjrefq;kH ta&;w}u;D vkyaf qmif&r,hf orkid ;f wm0ef wpfck jzpfaeyg+y?D ,ae@tcsed rf mS awmh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzGŒJ csKyef @J 88 rsKd ;quf+ird ;f csr;f a&; tvif;tdrfr* q

r

s

t

✇ ①

✈ ⑥

✇ t

139


140

ESifh yGifhvif;vl@tzGJŒtpnf;wkd@[m xkd0efukd yl;wGJxrf;aqmif=uzkd@ twGuf oabmwl xm;=u+y;D jzpf ygw,f? xkt d zGŒJ ESpzf ŒJG wd@k [m arv 17 &ufrmS wmarG+rKd Œe,f/ Akv d pf ed rf eS u f iG ;f eJ@ ar 18 &ufrmS rEœav;+rKd Œwd@k rSm a[majym cJ=h uygw,f? tifet f ,fv'f eD @J 88 rsKd ;qufw@kd t=um;rSm ,cifumv awGuwnf;u &if;ES;D wJh qufqaH &;&Scd ahJ yrJh Ekid if aH &;jy\emwpf&yfukd twly;l wGJ aqmif&u G jf cif;uawmh ,ckt}urd f [m yxrqH;k t}urd f jzpfvrd rfh ,fxifyg w,f? 'Dru dk a&pD vlx}k u;D ukd ud, k pf m;jyKwhJ tifet f ,fv'f eD @J &Spaf v;vH;k ta&;awmfykH twGi;f u ausmif;om;vli,fawg/ ,ae@tcsed rf mS vli,fyikd ;f / vlvwfyikd ;f tawmfrsm;rsm;ukd ud, k f pm;jyKwJh 88 rsdK;qufwkd@ yl;aygif;aqmif&Gufjcif;[m 2008 zGJŒpnf;yHkjyifqifa&; vkyif ef;rSm}u;D rm;wJh tiftm;wpf&yfjzpfEidk yf gw,f? od@k ayrJ, h ckvtwGi;f &efuek ef @J rEœav;wk@d rSm tifet f ,fv'f eD @J 88 rsKd ;qufw@kd yl;aygif;usif;yr,hf vlxktpnf;ta0;awG[m yk'fr 436udk jyifqifa&;ukdom OD;wnf aqmif&u G w f m jzpfw,fv@dk od&w,f?'gah =umihf 59 (p) vdk yk'rf awGukd jyif qifa&;rSm 88 rsKd ;quf&ŒJ oabmxm; b,fv&dk w dS ,fqw kd mudk rod&ao;ygb;l ? jynfckdif+zdK;wkd@ajcvSrf;oGufvm wpfcsed w f nf;rSmvnf;jynfcidk +f zKd ;ygw&D ŒJ yk'rf 59 (p) udk axmufcw H hJ v_y&f mS ;r_awG udkvnf; ,cifxufydk+yD;cyfpdyf pdyf vkyfvmwm awGŒ&w,f? wu,fawmhe0w§etz acwfu AkdvfcsKyf}uD;/ AkdvfcsKyf uav;awG acgif;aqmif+yD; e0wacwfu jynfaxmifpk }uŒH ckid af &;eJ@ zGŒH +zKd ;a&;tzGŒJ (xkpd Ofu vlra_ &;tzGŒJ ) udk Ekid if aH &; ygwt D jzpf ajymif;vJxm;wJh tm%m& jynfckdif+zdK;ygwD[m tm%mudk wwfEkdiforSs rpGef@v$wfbJ csKyfudkifxm;r,hf taetxm;rSm &Sad ewmudk awGŒae&ygw,f? wu,fawmh 2008 zGŒJ pnf;yHk tajccHOya'rSm yk'rf 436 udk taotcsm a&;qGjJ yÏmef;xm;jcif;[mvnf;vGecf hJ wJh 1988 ckEpS u f p+y;D tm%mudk &,lcJhwJh ppftkyfpktaeeJ@ olwkd@vufxJu tm%mudkvufrv$wf&atmif aqmif&u G x f m;jcif;yJjzpfygw,f? tm%m&tkyfpk[m 4if;wdk@tm%m&pOfumv wpfavSsmufvHk; vkyfcJhwJh enf;vrf;awG twkid ;f yJ rodem;rvnfwhJ jynfoal wGudk qENazmfxw k yf u JG dk twif;tusyf wufcidk ;f jcif;/ 'Haygux f yk /f aiGa=u; pwmawGe@J jrLS qG,jf cif;pwJh enf;vrf; awGukd toH;k cs+y;D 4if;wk@d udk vlxu k axmufco H a,mif yHak zmfjyvm=uw,f? xko d al wG[m jynfoal wG=um;rSm zGŒJ pnf;yHjk yifqifa&; tay: ,kex f ifa=umifxif jzpfvmatmif yk'rf 59(p) eJ@ trsKd ;bmom omoemudpaP wGudk a&mar$vm=uw,f? ,ae@ tcsdefrSm 'Drdkua&pD qef@usifa&;orm;awG[m olwkd@&JŒ aemuf qH;k vufeufjzpfwhJ vlrsKd ;a&;/ bmoma&; vufeufudk xkwf oH;k vm=uyg+y?D 140

tvif;tdrfr* ⑩

❻ ❼

❻ ❸


141

zGJ@ponf;yHkjyifqifa&; aemif&dk;wdkufyGJ wu,fawmh tm%m&Sifpepfudk jyefvnf toufoGif;vkd=uwJh 'Drdkua&pD qef @ usif a &; orm;awG t aeeJ @ 4if ; wk d @ tm%m wnf + rJ a &;twG u f enf ; rsd K ;pH k e J @ aqmif&u G =f urSmom jzpfygw,f? jrefrmEkid if rH mS ppfreS w f hJ 'Dru kd a&pDpepf ay:ayguaf &;udk vdv k m;=uwJh uGseaf wmfw@kd jynfoal wGbufuvnf;2008 zGŒJ pnf;yHk jyifqifa&;twGuf rdrw d @dk &JŒ um,/ Om%pGr;f tm;awG ukd tjynht f 0 toH;k jyK+y;D zGŒJ pnf;yHk jyifqifa&; v_y&f mS ;r_ vH;k 0 atmifycJG EH idk w f t hJ xd }uKd ;yrf;wku d yf 0JG if=u&rSmom jzpfw,f? uGseaf wmfw@kd jynfoal wG[m 'DwpfyrJG mS ratmifjrifc&hJ if uGseaf wmfw@dk ud, k w f idk f omrubJ uG s ef a wmf w d k @ &J Œ tem*wf r sd K ; quf a wG [ m aemif E S p f a ygif ; rsm;pG m txd tarSmifacwf odk@r[kwf tarSmifwpf0uf acwfxJrSm w0Jvnfvnf &Sdae=urSm omjzpfygw,f? uGsefawmfwdk@&JŒ EkdifiH[mvnf; tbufbufrSm/ urBmh EkdifiHawG=um;rSm aemufq;kH u a&wGu&f if yxr/ 'kw, d ae&mawGuo kd m &&Sad erSmjzpfw,f? wu,fawmh ,ae@tcsed rf mS 2008 zGŒJ pnf;yHt k ajccH Oya'jyifqifa&;ukd aqmif&u G &f mrSm tifet f ,fv'f eD @J 88 rsKd ;qufw@dk omrubJ wkid ;f &if;om; jynfow l pf&yfv;kH / 'Dru kd a& pDtiftm;pk tm;vH;k 'Dru kd a&pD aemif¶;dk wku d yf t JG jzpf yg0ifqif E$=J uzk@d vdt k yfaeyg+y?D

0if;xG aZmf ➓ ➔

(2014/ ZGef/ acwf&eH@)

tvif;tdrfr* ➄

➊ ➋

➉ ➐

➊ ➇

141


142

"m;wef;vef;ESifh oef;ig;q,fausmf. xGuf&yfvrf;

a'gufwm&efrsdK;odrf; wdkif;&if;om;jynfolvlxk. aemufausmwGif "m;wef;vef;ESifh jzpfaeqJ[k oHk;oyf=uonf? qif;&JrGJawr_EGHxJ epfjrKyfqJ/ 'kuQokuQ tzHkzHk=um; usifvnfqJ/ wd k i f ; &if ; om;jynf o l v l x k . aemuf a usmwG i f xd k ; pd k u f 0 if a eqJ " m;ud k qG J E k w f / aq;0g;ukoEdik rf o S m Edik if aH &;tajymif;tvJonf emvefxrl nfjzpfonf? od@k r[kwyf gu aemufausmwGif "m;wef;vef;ESifh oef; 50 ausmf. uH=urRmonf tqdk;oHo&mxJ w0JvnfvnfjzpfaeOD;rnf jzpfonf? oef; 50 ausmf. aemufausmodk@ "m;jzifhxdk;olrsm;ta=umif;ESifh qufpyfI jrefrmhEdkifiHa&;ordkif;udk jyefajymif;qef;ppfrnfqdkvSsif 2008 ckESpf jynfvHk;uGswf qENcH,lyGJonf oef; 50 ausmf. aemufausmodk@ xdk;pdkuf0ifaeaom"m;ESifh wdkuf¶kduf ywfoufaeonf? jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf jynfvHk;uGswfqENcH,lyGJ usif;ya&; aumfr&Si. f 2008 ckEpS f ar 26 &ufwiG f xkwjf yefcahJ om a=unmcsut f rSwf 12§2008 t& jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf wpf0ef;vH;k Y usi;f ycJah om jynfv;kH uGswf qENc, H yl w JG iG f qENraJ y;ydik cf iG &hf o dS Ol ;D a& 27288827 OD;teuf 26776675 OD;u vma&mufqENraJ y;cJ=h u+y;D / 24764124 OD;u axmufcq H ENrJ ay;cJ=h uonft h wGuf jynfaxmifpo k rRw jrefrmEdik if aH wmf zGJ@pnf;yHktajccHOya'rl=urf;udk rJay;ydkifcGihf&Sdol pkpkaygif;. 92 'or 48 &mcdkifE_ef;u twnfjyKay;&ef axmufcHcJhonf? 2008 ckESpf ar 29 &ufwGif EdkifiHawmfat;csrf; om,ma&;ESifh zGH@+zdK;a&;aumifpDonf a=unmcsuftrSwf 7§2008 udk xkwfjyef+yD; 142

tvif;tdrfr* →

➜ ➝

➜ ↕


143

zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk jynfvHk;uGswfqENcH,lyGJ}uD;u twnfjyKjyÏmef;vdkufa=umif; xkwjf yefco hJ nf? aemufa=umif;jyef=unfv h sS if 2008 ckEpS f zG@J pnf;yHt k ajccHOya' rl=urf;pmtkyu f kd pwif j zef @ csd a omumvES i f h jynf v H k ; uG s wf q EN c H , l y G J usif ; yonf h u mvt=um; tcsd e f u mvonf wpf v ausmf a usmf o m&S d + yD ; tajccH O ya' rl = urf ; pmtk y f r sm; ysŒH ES@H r_onfvnf; tm;enf;vGe;f cJo h nf? tajccHOya' rl=urf;pmtkyrf sm;udk aejynfawmf/ &efuek +f rKd Œ/ rEœav;+rKd Œ tygt0if +rKd Œ }u;D tcsKŒd wGif 0,f,&l &SEd ikd cf ahJ omfvnf; tjcm;+rKd Œrsm;/ aus;&Gmrsm;txd ysŒH ES@H a&muf&rdS _ r&Scd o hJ nfrmS odomjrifomonf? jynfv;kH uGswq f ENc, H yl JG rusif ; yrD u wnf ; uyif wd k i f ; &if ; om;jynf o l v l x k trsm;pk o nf 2008 ck E S p f zGJŒpnf;yHktajccHOya'yg jyÏmef;csufrsm;udk odjrifem;vnfcGifh r&&SdcJhonfhrSm v,fjyifrSm qif o G m ;ovd k xif & S m ;+yD ; jzpf o nf ? jref r mEd k i f i H wpf e H w pf v sm;wG i f 2008 ck E S p f zGŒJ pnf;yHt k ajccHOya' rl=urf;pmtkyu f kd rjrifrawG@zl;olO;D a&rSm oef;aygi;f rsm;pGm &Scd o hJ nf[k oHk;oyfEdkifonf? xdk@a=umifh wdkif;&if;om;jynfolvlxk trsm;pkonf 2008 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk od&Sdem;vnfjcif;r&Sd/ axmufcHcJh=u&onfhoabm oufa&muf cJo h nft h avsmuf/ oef; 50 ausm. f aemufausmudk "m;jzifx h ;kd jcif;[k rSwcf sujf yKrnfqv kd sS if vGev f eG u f u J jJ zpfrnf rxifryd g? 2007 ckEpS f pufwifbm 3 &ufae@Y trsK;d om;nDvmcHukd t+y;D owfc+hJ y;D aemuf Ed k i f i H a wmf z G J Œ pnf ; yH k tajccH O ya' a&;qG J & mwG i f tajccH & ef trsKd ; om;nD v mcH pHn k t D pnf;ta0;rsm;u csrw S o f nfh tajccHrrl sm;ESihf tao;pdwt f ajccH&rnfh rlrsm;pmtkyu f kd jyef=um;a&;0ef}u;D Xme/ yHEk ydS af &;ESihf pmtkyx f w k af 0a&;vkyif ef;u yHEk ydS rf w S w f rf;tkyaf & 500/ 2007 ckEpS f pufwifbmjzifh yHEk ydS x f w k af 0cJo h nf? tajccHrrl sm;ESihf tao;pdwt f ajccH&rnfh rlrsm;pmtky/f tkyaf & 500 onf jrefrmEdik if . H vlO;D a& oef;ig;q,fausmEf iS hf E_id ;f ,SOv f sS i/f rnfIrnfrSs tcsKd;tpm;udkufa=umif; rwGufcsuf&Jatmif jzpfcJh&onf? tqdkygjzpfpOf jzpf&yfrsm;onfvnf; wdkif;&if;om;jynfolvlxk oef; 50 ausmf. aemufausmudk "m;jzifx h ;kd jcif;[kyif ¶k;d ¶k;d om;om; owfrw S &f rnfjzpfonf? 2008 ckEpS f zG@J pnf;yHt k ajccHOya' rl=urf;pmtkyu f kd pwifjzef@csad omumvESihf jynfvHk;uGswfqENcH,lyGJ usif;yonfhumvt=um; tcsdefumvonf wpfvausmfausmf om&S+d y;D tajccHOya' rl=urf;pmtkyrf sm; ysŒH ES@H r_onfvnf; tm;enf;vGe;f cJo h nf? tajccHOya' rl=urf;pmtkyfrsm;udk aejynfawmf/ &efukef+rdKŒ/ rEœav;+rdKŒ tygt0if +rdKŒ }uD;tcsKdŒwGif 0,f,&l &SEd ikd cf ahJ omfvnf; tjcm;+rKd Œrsm;/ aus;&Gmrsm;txd ysŒH ES@H a&muf&rdS _ r&Scd o hJ nfrmS ² ² ² 2007 ckEpS f atmufwb kd m 18 &ufwiG f zG@J pnf;yHt k ajccHOya' rl=urf;a&;qGaJ &; aumfr&Siu f kd zGŒJ pnf;cJ+h y;D 'DZifbmvwGif yxrqH;k tpnf;ta0;udk usi;f ycJo h nf? 2008 ckEpS f tvif;tdrfr* ➦

➯ ➲

➭ ➻

➯ ➩

143


144

2008 ckEpS f rwfvukefydki f;wGi f tajccHOya' rl=urf;pmtkyfrsm;udk &efukef+rdKŒ/ rEœav;+rdKŒEiS hf aejynfawmfwdk@wGi f pwifa&mif;cscJah omfvnf; jrefrmEdik fiHtESH@ +rdKŒrsm;/ e,frsm;/ aus;vufrsm;txd ESH@EH@Spyfpyf ra&muf&dcS JhonfrmS odomjrifomonf? jynfv;kH uGswf qENc,H yl uJG kd ar 10 &ufwiG f usif;yrnfjzpfa=umif;/ {+yD 9 &ufwGi f xkwjf yefcohJ nf? zG@Jpnf;yHtk ajccHOya' rl=urf;pmtkyof nf jynfvHk;uGswfqENcH,lyGJrwdki frD wpfvpGef;pGef; tvdkroS m aps;uGufxJa&muf&dcS Jh+yD; jynfolvlxktaejzifh zwf¶a_ vhvmcGi fhudk tedrfhqHk;om &&SdcJhonfrmS zHk;r&/ zdr& udpPrsm;xJwGi f wpfcjk zpfonf? ....... arvwG i f zG J @ pnf ; yH k t ajccH O ya'rl = urf ; ud k jynf v H k ; uG s wf q EN c H , l y G J usif ; yrnf [ k a=unmcJah om azazmf0g&D 9 &ufwiG f tajccHOya'rl=urf;udk vufpowfEikd jf cif; r&Sad o;ay? azazmf0g&D 19 &ufwiG f tajccHOya' rl=urf;a&;qGaJ &; aumfr&Sio f nf zGŒJ pnf;yHt k ajccH Oya'rl=urf;udk a&;qG+J y;D jzpfa=umif; twnfjyKco hJ nf? xd@k aemuf jynfv;kH uGswq f ENc, H yl JG usi;f ya&;aumfr&Siu f kd azazmf0g&D 26 &ufwiG f zG@J pnf;cJo h nf? od@k &mwGif zGŒJ pnf;yHt k ajccHOya'rl=urf; a&;qG&J mY jynfov l x l u k kd yGiv hf if;jrifomr_ &S&d dS yg0ifciG rhf jyKco hJ nft h jyif tajccHrrl sm;/ tao;pdwt f ajccH&rnfrh rl sm;ESihf tajccHOya' rl=urf;tay: a0zefo;kH oyfrr_ sm;ESihf ywfoufI zrf;qD;axmifcsEikd o f nfh Edik if aH wmfwm0efukd wnf+idrfat;csrf;pGm pepfwus v$Jajymif;ay;a&;ESifh trsKd;om;nDvmcHvkyfief;rsm; atmifjrifpmG aqmif&u G af &;wd@k udk aESmif, h u S q f ef@usijf cif;rS umuG,o f nfOh ya' (Edik if aH wmf+ idr0f yfyjd ym;r_ wnfaqmufa&;tzGŒJ / Oya'trSwf 5§96)udk ¶kyo f rd ;f cJjh cif; r&So d nfrmS vnf; txift&Sm;jzpfonf? 2008 ckESpf rwfvukefydkif;wGif tajccHOya' rl=urf;pmtkyfrsm;udk &efukef+rdKŒ/ rEœav;+rKd ŒESihf aejynfawmfw@kd wGif pwifa&mif;cscahJ omfvnf; jrefrmEdik if t H ES@H +rKd Œrsm;/ e,frsm;/ aus;vufrsm;txd ESH@ESH@pyfpyf ra&muf&SdcJhonfrSm odomjrifomonf? jynfvHk;uGswf qENcH,lyGJudk ar 10 &ufwGif usif;yrnfjzpfa=umif;/ {+yD 9 &ufwGif xkwfjyefcJhonf? zGJ@pnf;yHktajccHOya' rl=urf;pmtkyfonf jynfvHk;uGswfqENcH,lyGJrwdkifrD wpfvpGef;pGef; tvdrk o S m aps;uGux f aJ &muf&cdS +hJ y;D jynfov l x l t k aejzifh zwf¶a_ vhvmcGiu hf kd tedrq hf ;kH om &&Scd o hJ nfrmS zH;k r&/ zdr& udprP sm;xJwiG f wpfcjk zpfonf? odk@jzpfI 2008 ckESpf zGJŒpnf;yHktajccHOya'udk twnfjyKaom jynfvHk;uGswf qENcH,lyGJonf csnf+yD;wkyf+yD; tcif;tusif;wGif oef; 50 ausmf.aemufausmodk@ "m;jzifhxdk;jcif;[k oHk;oyfrnfqdkvSsif vGefrnfrxifyg? jynfolvlxk trsm;pk}uD;taejzifh wpf}urd w f pfcgrsS yif rzwfz;l aom/ tweftoifo h m =um;zl;em;0&Sad om tajccHOya'tm; tvsipf vdk twnfjyKcjhJ cif;udk ¶k;d om;r_/ em;vnfr/_ ,H=k unfr_ axmufwikd o f ;kH ckukd tajcjyK 144

tvif;tdrfr* ➾

➴ ➷

➴ ➶


145

pOf;pm;=unfrh nfqv kd sS if t¶kyq f ;kd tusn;f wefveG ;f onf[k oH;k oyfEikd o f nf? tcsKyt f m;jzifq h akd omf oef; 50 ausmf wdik ;f &if;om;jynfov l x l . k aemufausm wGif "m;wef;vef;xdk; pdkuf0ifaeonfrSm zHk;uG,fr&aom pdefac:r_}uD;yif jzpfonf? wdkif;&if;om;jynfolvlxk trsm;pktaejzifh od&Sdyl;aygif;yg0ifr_ enf;yg;vGef;csdefwGif jynfvHk;uGswf qENcH,lyGJESifhtwl 2008 ckESpf zGJŒpnf;yHktajccHOya'udk twnfjyKjyÏmef; cJhjcif;onf oef; 50 ausmf.aemufausmudk "m;jzifhxdk;pdkufjcif;[kyif oHk;oyfEdkifonf? "m;wef;vef;ESifh oef; 50 ausmf. EdkifiHa&;xGuf&yfvrf;onf zGJŒpnf;yHktajccHOya'udk jynf v H k ; uG s wf q EN c H , l y G J jyef v nf u sif ; yvsuf qEN o abmxm;&,l j cif ; rS w pf y g; tjcm;r&SEd ikd yf ga=umif; rD;armif;xd;k aqmf=ovdu k &f ygonf?

a'gufwm&efrsdK;odrf; ( http://www.news-- eleven.com

rSS )

tvif;tdrfr* Ï

Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ Ö

×

Ø

Ù

Ú

Ô Û

Ü

Õ Ò

Ø

Ý

Ú

145


146

udkif;aeqJ aygufyif}uD;

bdb k v kd ef;pif jrefrm ppfwyfe@J bmoma&;u t&yfom; Edik if aH &;orm;rsm; vdyk gyJ tjyeftvSef q&m'um tok;H cs=uw,f ajym&rvm;? jrefrmrSm ppf+y;D p acgi;f aqmifwhJ vl}u;D ydik ;f rSm bmoma&; orm;awG ygvmw,f? 'D;'kwcf sKd aoawmh bk&m;'um}u;D ocifE&k hJ temxyd%f qmOD;oGi/f aemuf zdeyf odr;f armif trnfwiG cf w hJ hJ a&$w*d rHk mS Edik if jH cm;om; zdeyfcsG wzf @kd trde@f xGuaf tmif OD;aqmifwhJ w&m; 0ef}u;D csKyf OD;odr;f armif wd@k [m bmoma&;orm;}u;D rsm;ayg?h omoemh Ek*[ ~ aumifp/D ygVd wuUov kd f tufOya' pwJh bmoma&; =oZmawG vGwv f yf+y;D acwfrmS wufvmwm bke;f }u;D awGe@J =oZmcH Edik if aH &; 'umawG vufcsuyf g? tjyeftvSef rD;eJ@ aqmhae=u wmyg wu,fum; wdik ;f jynfrmS u&if tk=H urG }_ u;D / vuf0J olyek af wG &Sad ecsed rf mS bmoma&;eJ@ vlrsm;pk axmufcrH _ ,lwmavmuf rdu k w f m r&Sb d ;l xifygw,f? 'Dvekd @J tar&duef taxmuftr ygw,f qdpk rSw&f w dS hJ qÏ o*Fg,em }u;D udk wdik ;f jynf jymus aewJh =um;u q,fEpS f avmuf =umatmif wif,l ygw,f? tm%modr;f cge;D avmufrS o*Fg,em t+y;D owf wmyg? Adv k cf sKyf emrnf wGiw f iG f ok;H +y;D tm%m,lxm;wJh vuf0, J rd ;f tpd;k & w&yfu bmoma&; udpu P kd bk&ifEikd if aH wGrmS vdk t}u;D tus,f tm;ay; cJw h m jrefrmh qd&k , S v f pf vl@abmif twGuf tHrh cef; ordik ;f uGuaf wGyg? Arm bk&ifacwfu =oZmudk &[ef;xke@J Edik if aH &; tm%mopd;k rsm; jyefwnfaqmuf cGizf efry_ g? bmoma&; udpP tjyif;qk;H xkwo f ;Hk wmuawmh 1960 a&G;aumufyrJG mS q,faEG 146

tvif;tdrfr* Þ

ß

à

á

â

ã

ä å

æ

ç

è

é

ã

ê

ë

ä á

ç

ì

é


147

q,f r d k ; tk y f p d k ; vmol c sif ; Ad k v f v k & csd e f r S m yg? ud k , f a o ol a o tm%mt&om odot l csi;f csi;f vkyq JG akd wmh ajAmiftusq;Hk o&kyf tysuq f ;Hk rJ"m;jywdu k f wmudk bmoma&; vufeufe@J ckcw H mrSm vlrsKd ;pkrsm;/ bmomuGJ rsm;&Jh tjrif r=unfvif jcif;a=umifh wdik ;f jynf&hJ nDnw G af &; [m trsm;}u;D ,d, k iG ;f cJyh gw,f? ppfwyf[m tdraf pmifh tpd;k & tjzpf tm%m ,l+y;D vuf0J =oZm acszsupf Ofu oDaygrif; orD; tr,f}u;D eJ@ orD; oruf awGukd vl=um; xkwjf ywm/ bke;f }u;D aomif;cs+D y;D tywfpOf 0wfwuf+y;D uGejf rLepf "rR EW&m,f ¶_wcf swm pwJh pdw"f mwf ppfqifa&; (taemuftyk pf k oGeo f ifcsuf ygygr,f/ uufovpf Edik if aH wGe@J xdik ;f vdk Edik if H awGrmS pDtikd af teJ@ wdik ;f rfpv f kd taemuf pme,fZif;awG vufwJG =oZm xlaxmif wm jyef&)_ awG vkycf hJ aomfjim; ol@orD; a,mufz nDaemif &Jabmfw@kd aqG+ird ;f *d% k ;f }u;D cGufcGufvef atmif EdkifiHa&; aocJh wm&,f/ a,m*DOD;Ek tpdk;&u ewfuGef; aqmuf Avdewfpm auGs; 0ufvw $ /f Oykof &k;H ydwpf wJh bmoma&; aomif;use;f r_awG vkyaf ewmudk tausm rcHvkd wmawG&,f a=umifh 1962 tm%m odr;f +y;D prSm bG@J wHqyd f qufuyfyu JG kd n$e=f um;a&;0ef tqifah vmufe@J csxm;vdu k +f y;D aemuf 15 ESpaf usmaf vmuf omoema&; bGJ@awG ruyfbJ xm;cJh ygw,f? trJom; ydwfyifwm &kyfwm/ omoemh aumifpDawG taxmuf tyHah wG zsuw f m pwJh bmoma&;u cGmcGmaewJh vrf;a=umif;a=umifh bmoma&; orm;rsm; tawmf rcHcsd jzpfygw,f? tm%modr;f ppfq&kd , S v f pf tkypf k twGuf vuf0u J ausmif;om; vuf,mu bke;f }u;D &efp, G u f ESpo f , G f rD;u ESppf yg? ausmif;om;udk Zlvikd f ta&;tcif;rSm yufpufpmG acsre_ ;f &Jayr,fh bke;f }u;D u xde;f & ydck ufygw,f? Edik if aH wmf bmom jyÏmef; pOfuvJ &[ef;i,f rsm;&Jh tk=H urG _ a=umifh twGi;f 0ef&;Hk 0dik ;f cH&wm/ &efuek f +rKd @ay:rSm avwyfu pmcs owday;& wJx h d uaomif; ueif; jzpfchJ wmawGr@kd vG,v f , G f r&ygb;l ? bmoma&; t& rluw JG hJ &SiOf uUÏ udk rqv rl0g' a&;qGzJ @kd qnf;uyf cJw h mawGa=umifh &[ef;xk&hJ tjrif uvJ ppfaumifpu D kd tawmf arwWmwk;H aeygw,f? wbufuvJ MRA vdk pDtikd af t atmufp, G f tzG@J tpnf; awGu &[ef;xkrmS azmufxiG ;f jzef@usuf aew,fv@kd pGypf rJG a_ wG oHo, awGu }u;D ygw,f? 'gawGa=umifh A[dpk nf owif;pmyg oHCm oef@&Si;f a&; aqmif;yg; rauseyfwhJ &[ef;awGu wdkufudk zsufqD;wm/ awmifjyif rqv ,lepf&kH;udk wdkufcdkufwm pwJh t"du&k%;f awG jzpfay: vmrS Adv k pf ed v f iG u f zrf;qD; xde;f odr;f cJyh gw,f? t&if wnf+rJ twGuf pwif;*ef;vG,f "m;jywdu k f ay;wJh &[ef;ysKd q&mawmf awGyg axmifus wmyg? 'daemuf arSmb f D oHCmh tpnf;ta0;rSm oef@&Si;f a&; twGuf awmif+rKd Œ q&mawmfvkd ppfwyf vdv k m;olrsm;u teJpk jzpfaeawmh oHCm rSwyf w Hk if udp/P oHCmhaumifpD zG@J zdk @awG[m 15 ESpaf vmuf qufaESmifah ES; ygw,f? 'ga=umifh tzG@J tpnf; axmifwhJ &ufawG =unf&h if tvif;tdrfr* í

î

ï

ð

ñ

ò

ó ô

õ

ö

÷

ø

ò ù

ú

ó ð

ö

û

ø

147


148

pma&;q&m owif;pm q&meJ@ bke;f }u;D [m Adv k af e0if; xde;f & tcufq;Hk vlwef;pm; awG jzpfyg vdrrhf ,f? 'daemufawmh r[m 0dZ, apwD acwfayg?h Adv k af e0if; qnf;uyf cJah om bke;f }u;D rsm;udk avhvm =unfyh g? rif;uGe;f q&mawmf&hJ OospS o f ;D rsm;eJ@ qufqaH &;[m taumif;qk;H bG@J ,lu k sr;f jzpfygr,f? Edik if aH &;udk trsm;}uKd uf ay:jyLvm rJa&mif;rJ0,f oabmawG jyefqef;opf vmwJh acwftcg rsKd ;/ Edik if jH cm; taxmuf tyHahH wG bGi;f bGi;f }u;D jyef,l ae=uwJh acwfrmS oHCmh =o0g'cH tzG@J awG ay:vmp&m bmoma&; vlrsKd ;a&; wif;rmr_ trsm;}uKd uef @J Adv k u f sra_ wG yd+k y;D xGuv f mp&m &Sad ewmudk =unf&h &if wdik ;f jynf[m bmoma&; vlrsKd ;a&; vuf,mpGe;f acsmuf udk usz@kd u tvG,af v;rd@k ArmjynfrmS tESp&f w dS hJ acwfopf pmawG ynmawG xGe;f um; zd@k ,Ofaus; acwfrw D hJ vpfb&,f t&if;&Sipf epf tjref wnfaxmif zd@k atmufajc vlwef;pm;udk b0 tqifh jriS yhf ;D jynfol trsm;rSm t,l onf;r_awG aysmufatmif vkyzf @kd tcsed w f ef yg+y?D pD;yGm;a&; edru hf sr_ vufnKdS ; xd;k +y;D bmomjcm;udk tjypfz@kd wJh zufqpf ykpH H Edik if aH &;udk 'd@k ArmacwfrmS yJ xm;&pfygawmh?

bdkbdkvef;pif (https://bobolansin.wordpress.com/

rS )

xGufjyD ✲ udk,fawG hjzpf&yfrSef pmpkrsm; - zdk;oH (vlxk) trSmpum;ESifhtwl - tvif;tdrfr*~Zif; (*syef) rS pDpOfxkwfa0 jzef hcsdonf? 148

tvif;tdrfr* ü

ý

þ

ÿ

⑦ ✁✂✄☎✆✝ ✞✟✁☎✠✝ ÿ


149

acwf ...... &J+idr;f

u|eaf wmfwdk h +refrmhvl t h zGJ t h pnf;&J , h Ofaus;rSK[m vlwpfp&k J t h zsut f qD; cHc&hJ vkd h tvk;H pkeH ;D yg; ysupf ;D vke;D yg; +zpf ae+yv D dk ah +ym&ifveG rf ,frxif? &ky0f wˆKawGudk zsuq f ;D vkd h ysupf ;D qk;H &S;Hk wm +yef&Ekid af yrJ/h pdw"f mwfa&;&m tzsut f qD; cHc&hJ vk@d ysupf ;D ae =uwmuawmh tvGet f EW&m,f =u;D ygw,f? 'gawG[m tvk;H pkH ysupf ;D +cif;awG&@J ta=umif; t&if;ygyJ? &wem+rwf ok;H yg; +zpfwhJ bk&m; / w&m; / oHCm t+yif wpf*% dk ;f xJ xm;um &kad o+rwfE;dk ylaZmf&wJh aus;Zl;&Sif rdb ? q&m qkw d hJ teaEWm teEW ig;yg;[m +refrmwk&hd J h tonf;ESv;Hk +zpfygw,f ? [k;d a&S;acwf tqufqufu &[ef;oHCmawG eJ@ vlawG u xdr;f odr;f apmifah &Smuf umuG,f vku d ef musi=hf uH vufqifu h rf; o,faqmif cJ=h uvkd h Ak'o < moem wnfwchH idk +f r+J y;D / +refrmwkd h *k%af &mifxeG ;f a+ymifum wifw h ,fc=hJ uw,f ? *k%&f cdS hJ =uygao;w,f? a&S;acwf umvawGrmS wcsKd @wcsKd @aomolawGrmS oDvysu/f orm"dysuf azguyf sucf =hJ uwm &Scd =hJ u ayrJhvnf;/ trsm;pku xdrf;odrf;apmifha&Smuf cJh=uvkd@ +refrmhvlrSK b0awG wifhw,f cJh=uygao;w,f? ododomom acwfta+ymif;tvJ acwf wpfckrSm u|efawmfwkd@ vl+zpfvmcJ=h u&ygw,f? [k;d vGecf w hJ hJ ESpf 50 avmufrmS tusiphf m&dwW raumif;wJo h /l csK@d ,Gi;f azguzf suf wJo h l qk&d if vlawmrwk;d bl;/ vl&mr0ifb;l / vl yh wf0ef;usirf mS tusOcf &H wmawG &Scd yhJ g ao;w,f? yrm+y&&if tpk;d & &k;H wpf&;Hk rSm vm'fpm;wJo h /l tvGo J ;Hk pm;vkyw f o hJ /l ck;d wJo h l qk&d if 0kid ;f usO=f uw,f? vlawmrwk;d bl;/ ta&;,l+ypf'%fay;wmawG&cdS w hJ ,f? vlrkS ywf0ef;usif rSmvnf; 'Dtwkid ;f yJ? wa+z;a+z;eJ 'h zD ufacwfrmS vlawGu t=uyftwnf;awG&J h tzufzuf rSmwif;=uyf iwfrw G v f mw,f? t"du+zpfwhJ pm;aomuf aexkid af &;awGu tcuftcJ tvif;tdrfr* ✡

✏ ✑

✎ ✖

✏ ✌

149


150

+zpfvm=uw,f? =uyfwnf;vm=uw,f?'Dvedk J yh J b0awGudk +zpfovk/d vG,o f vk/d tEW&,f uif;ovkd a+z&Si;f vm=uw,f? aiGom t"du/ aiGom y"me/ aiGom ta&;yg t&ma&muf +zpf vm=u&w,f? aiG&&if+y;D a&m bmrqkd vkyv f m &ifqidk &f yfwnfvm=u&w,f? b0ukd 'Dvdk +zwfausmv f m cJ=h u&w,f? +zwfausmaf e=u&w,f? b0 &yfwnfrKS awGuvnf; a+ymif;+yef +zpfvm=u&w,f? tkyfcsKyfolawG uvnf; tm%mwnf+rJzkd@/ tm%m&Sio f efaezkd h t"du +zpfaeawmh bm+zpf+zpf olwdk rh xd&if +y;D a&m vGwx f m;cJ=h uw,f? xdwo hJ q l &dk ifvnf; ESyd u f yG w f ,f? olwdk u h , dk w f idk f vnf; bmrqkd vky=f uw,f? bmpnf;rS r&Sd / bmabmifrS rxm;yJ olwdk w h nfaqmufc=hJ uw,f? 'grs;dk awGeJ h olwdk &h iS o f efc=hJ uw,f? =umvmawmh tm;vk;H vkv d kd pm&dwrW KifawG csKd h,Gif; ysupf ;D cJ=h u&w,f? Ak'+< rwfpmG bk&m; a[m=um;aom tqk;H trawGe@J uif;vGwaf 0;uGm vm=uw,f? usi0hf wf pnf;urf; azguzf surf KS awG/ *wd vku d pf m;rSK awG/ tvGo J ;Hk pm;rSKawG/ vdrv f nfrKS awGeJ h usiv f nf&if; / vlawG[m oDv orm"d awG r&S=d uawmhy?J opPm w&m;qkw d m arS;rSed f aysmufu, G f vk eD;yg; +zpfc/hJ +zpfae=u&w,f ? t"rRra_ wG rormr_awG }u;D qd;k cs,v f , S f wefc;kd jyvm =uw,f ? 'Dvl b h 0 +zpfpOf=u;D xJrmS vl awG tukev f ;Hk yg0ifc=hJ u&ygw,f? vlom;awG +zpfwhJ oHCm/ rdb/ q&m qkw d mawGuyg &ifqidk f &yfwnfc=hJ u&w,f? w&m;rJah wG vkyv f m/ +zpfvm cJ=h uw,f? usiv f nfvmcJh =uw,f? acwf uku d 'Dv+dk zpfvmcJw h ,f? 'Dtysut f pD; awGudk =u=Hh ucHh H &yfwnfc=hJ uwJh oHCmawmfawG/ rdb q&mawG ta+rmuftrsm; &Scd yhJ gw,f? &Sad eygw,f? 'gayrJh rsm;aomtm;+zifh acwfa&pD;a=umif;xJrmS arsmyf gomG ;=uwJh olawGutrsm;pkyg? b,foal wGu "e*k%af wG b,favmufcsr;f om csr;f om / b,favmuf=u, G 0f =uG,f0/ tm%mawG b,favmuf&Sd&Sd pm&dwW*k%f qkdwmr&Sd / r=uG,f0/ r+ynfhpkH&if tvum;yg? wefz;dk r&Sb d ;l ?vlawmrwk;d bl;? rwifw h ,fb;l ? vl&mr0ifb;l ? Ak'o < moem xm0& xGe;f vif;awmufa+ymif apzkd h Ak'< tqk;H tr w&m;awmfawG eJ@tnD ae=uzkd h vkyd gw,f? txl;o+zifh bk&m; om;awmfawG t+zpfeJ v h lb h 0ukd &yfwnf ae=uwJh &[ef;oHCmawmf awGrmS r&Srd +zpf tvkt d yfq;Hk yg? 'grS rdb/ q&mawG +zpfwhJ olawG [m bk&m;a[m w&m; tusiehf J t h nD aexkid &f yfwnf=urSmyg? tkycf sKyo f /l tkycf sKycf H tm;vk;H aom vlom;awG uk, d u hf , dk u f dk +yefvnfo;Hk oyf=uyg? ( [kwf r[kw?f ) tp+yK&m uae/ tusiyhf g / tusiu hf ae p&ku d +f zpf / p&ku d f uae xk;H pH/ xk;H pH urS &k;d &m "avh/ &k;d &m "avh uae wa+z;a+z; ,Ofaus;rSK +zpfvmvdrrhf ,f? +refrmh vlrKS tokid ;f t0ef;[m w&m;rJh +zpfae=uwm +iif;r& ? ysucf +hJ y;D +y?D quf rysuzf dk h tm;vk;H rSm 150

tvif;tdrfr* ✙

✤ ✥

✤ ✜


151

wm0ef uk, d pf D &S=d uygw,f? Ak'< omoem tppftrSef oef@&Si;f wnfwcHh idk +f ryJ gap? teaEWm teEW ig;yg; tm; OD;xdyx f m; I tm;vk;H ukd av;pm;vsuf

&J+idrf; (27/ 11/ 2014)

tvif;tdrfr* ✭

✴ ✵

✳ ✺

✴ ✰

151


152

b,foluljyD; xlay;EdkifrSmvnf;

cif+idrf;opf (1) aqmif;&moDqdkayrJh nae 3 em&D aetyl&dSefuawmufavmifaeqJ? jyif;jy onft h yl&eSd af tmufwiG af &$jynfom xef; ajcmufyif vrf;r=u;D ay:rSmawmh qdu k u f m;awG/ qdik u f ,fu,f&aD wG/ aps;0,fawG/ aps; onfawGu jym;yef; cwfrsS &_yaf xG;vsu?f pwdk;qdkif=uD;rsm;/ ukefpHkqdkif=uD; rsm;jzifh xnfxnf0g0g&dSaeonfh xef; ajcmufyifvrf;rxufwGif t0wftpm; eGrf;zwfzwfeSifh vrf;avSsmufaeolrsm; vnf; r&Sm;vS? [dak i;onfai;eSiahf y 500 cefv h rf;avSsmufjy;D aemuf tdr=f u;D / tdraf umif;/ qdik =f u;D qdik af umif;awGukd rawG@&awmh? oufu,fr;kd / 0g;cif;/ 0g; x&Humxm;onfh 10 ayvnf r&dw S &dS tdrrf sm;pkxm;onfh tdrw f rf;&Snaf wG udk omawG&h awmhonf? xd&k yfuu G f uav;udk oJuiG ;f aus;&Gm[kac:=ujy;D jrefrmjynftwGi;f &dS trsm;pkjzpfonfh tqif;&Jq;kH vlwef; pm;rsm; touf&iS f aexdik f ae=u&aom&yfuu G [ f ak c:qdk vd&hk rnfxifonf? xd&k yfuu G t f wGi;f aexdkif=uoltrsm;pkrSm ae&mtwnf wusr&dS=uyJ tvkyftudkif&dS&modk@ ajymif;a&G@ aexdik o f t l rsm;pkjzpfjy;D tkw/f oo J ,fjcif;/ ykZeG pf uf&w kH iG f ykZeG af cgi;f ajcjG cif;jzifh toufarG;0rf; ausmif;=uonf? xdt k rd w f ef;&Snrf sm;tvGef wJppk w k =hkd um;xJwiG t f w k w f w H ikd ;f rsm; um&Hxm; onfh tpdrf; a&miftaqmuftOD; wpfck&dSaeygonf? xdktaqmuftOD; a&ShwGif trSwf(3) tajccHynm rlvwef;ausmif;/ a&$jynf om+rKd @e,f[k ur`n;f xd;k xm;.? xdk taqmuftOD;udk 152

tvif;tdrfr* ✽

❃ ❄

❃ ❀


153

tpd;k &utukef tuscu H m aqmufvyk cf hJ jcif;r[kwf bJ/ tkwo f aJ usmufvyk if ef;&Sif 30 u pkaygif;v_'gef;xm;jcif;jzpfjyD; ,ckeSpf rSpwifum tpdk;&todtrSwf jyKausmif; wpfausmif;tjzpf &yfwnfeikd jf cif;jzpf onf? xd&k yfuu G t f wGi;f aexdik =f uolrsm;. om;orD; trsm;pkrmS qif;&JerG ;f yg; vSojzifh ynmoif=um;edik cf iG q hf ;kH &H;_ ae=uolrsm;jzpfygonf? jrefrmedkifiHtwGif; rlvwef;ynm roif=um;edkifonfh uav;oli,fta& twGufrSm 27 'or 1 &mcdkife_ef;&dSonf [k urBmhb%f. xkwfjyefa=unmcsuf t&od&dS&onf? xdkuav;oli,frsm; onf qif;&JrJGawr_a=umifh ausmif; ynmudk oif=um;edik jf cif;r&daS =umif;udk vnf;azmfjyxm;onf? xdt k pdr;f a&mif ausmif;uav;wGiyf rkH eS af usmif; ; ynmoif=um; onfh(Formal Education )&&do S nfh uav;i,f 200 0ef;usi&f jSd y;D / trsm; tm;jzifh touft&G,t f & tvkyfvkyfudkifedkifjcif;r&dSao;onfh "qif;&Jonfh uav;rsm;" om jzpf=uonf[k xdak usmif;. ausmif;tkyf q&m=u;D OD;xGe;f rif;u ajymjyonf? tom;ndKnKd / rsuef mS jyKH ;csKd onfh ausmif;tkyfq&m=uD; u Tausmif;wGif2014/ZGefv 15 &ufurSpwifum ausmif; tkyw f m0efukd ,lcjhJ cif;jzpfonf[v k nf;qdo k nf? ausmif;pwufonfah eh rSmyif ol=uakH wGch hJ &onfu oli,fwef; tyfeo SH l uav; 196 OD;&daS ejcif;yif jzpfonf? tvGerf sm;jym;onfh yrm% jzpfaoma=umifh arG;pm&if;,l=unfh aomfvnf; trsm;pku "arG;pm&if;r&dS =u"[kqo kd nf? &yfuu G af xmufcpH m jzifo h m vma&muf tyfeo SH rl sm;jzpf onf[v k nf; qufvufajym=um; onf? ausmif;tkyq f &m=u;D OD;xGe;f rif; u "'D&yfuu G rf mS aexdik =f uwJh vltrsm;pku a&=unf&mjrufe&k mudk a&mufvm =uwJv h al wGrsm;w,f/ tvky=f urf; orm;awGrsm;awmh olwdkhrSmarG;pm&if; wdk@/ oef;aumifpm&if;wdkhr&dSbl;? ae=u wmvnf; puf&HkuydkifwJh ajrawGay:rSm 'Dvykd J usL;ausmaf e=u&wm" [kqkd onf? xd&k yfuu G w f iG f aexdik o f rl sm;u 4if;wd@k ud, k w f ikd v f nf; ynmrwwf =uovd/k rdrw d . hkd om;orD;rsm;tm; ynma&;xuf rdom;pk0rf;a&;twGuf tvkyv f yk ef ikd o f nft h &G,f a&mufvm vSsif om;orD;rsm;udk tvkycf ikd ;f avh&Sd =u onf[k ausmif;jyifyrlvwef;ynm oif=um;a&;vkyfief; (Non Formal Primary Education) udk vkyfudkifaeonfh q&mra':cifr;kd atmif u ajymjyonf? ausmif;tkyq f &m=u;D OD;xGe;f rif; uvnf; 4if. tawG@t=uKH ukd ,ckvkd ajymjy jyefonf?"ausmif;tyfwek ;f u tm;vH;k 196 a,muf&aSd yr,fh tpd;k & ay;wJah iGwpfaxmif/ Avmpmtkyf 6 tkyef hJ zwfpmtkyaf wGvnf;&jy;D a&m wpf0ufavmufausmif;uae aysmuf oGm;=uw,f"[kqo kd nf?xdt hk jyif a&$ jynfomjrKd @e,ftwGi;f &dS rlvwef; ausmif;rsm;rSmvnf; 4if;. ausmif;uJo h @kd yif ausmif;om;rsm; aysmufuek =f u onf[v k nf;qdo k nf?"olw@kd twGuf tvif;tdrfr* ●

▼ ◆

P

▲ ❙

▼ ❏

P

153


154

aiGwpfaxmifqw kd m awmfawmfwefz;kd &dw S ,f/ jy;D &ifAvmpmtkyaf wGuv kd nf; a&mif;pm; ypfvdkuf=uw,f'[k &,fvsuf ajymonf? xdktjyKtrltwGuf tjypf rwif&uf [kvnf;qdo k nf? xdkausmif;uav;wGif rGef;vJG 2 em&Dtxd touf 5 eSpfrS 8 eSpf0ef;usif uav;rsm;twGuf Formal education &dSovdk/ nae 3 em&DrS 5 em&Dtxd JFE [kac:aom ausmif;jyify rlv wef;ynm oif=um;jcif;udk jyv k yk v f suf &do S nf? JFE wGif touf 10 eSprf S 15 eSpt f xduav;rsm;udk Level (1) eSihf Level (2) [kowfrw S u f m oif=um; ay;onf? yxrtqifhwGif rlvwef;/ yxrwef;/ 'kwd,wef;wdkheSifhnDrSsonfh oif cef;pmrsm;udo k if=um;ay;jy;D level (1) jy;D qH;k ygu 'kw, d wef;atmifvuf rSwx f w k af y;onf? xdak tmifvufrw S f eSihf Formal education oif=um;onfh ausmif;rsm;wGiq f ufvuf ynmoif,l cGi&hf o Sd nf? odahk omftrsm;pkrmS qufvuf ynmoif,el ikd jf cif;r&d[ S k tom;cyfnKd ndK ydeyf ed yf g;yg;eSihf a':cifr;kd atmifu qdo k nf? 'kw, d tqifw h iG f wwd,wef;/ pwkww ˆ ef;eSin hf rD sS onfh twef;ynm udo k if=um; ay;jy;D 'kw, d tqifjh y;D qH;k ygu pwkww ˆ ef;atmifvufrw S f xkwaf y;onf[k a':cifr;kd atmif u qufvufajymjyonf? "olwhkd t&ifu pmrzwfwwf=ubl;/ ausmif;vnf; raecsi=f ubl;? tpydkif;uawmh olwdkh pmoifcsifatmifvkyf&wm cufcJyg w,f/ tckawmh olwdkh ausmif;wuf& wmaysmaf e=ujy"D [k tuF sD ta[mif; tEGr;f uav;rsm;udk 0wfqifxm;onfh olr.wynfrh sm;udk jyKH ;&$ipf mG =unf&h if; ajymonf? a':cifrdk;atmifu xdkuav;rsm; onf qif;&JeGrf;yg;vGef;vSonfh rdom; pkraS yguzf mG ;vmusorl sm;jzpfouJo h hkd rdbrsm;.qdq k ;kH rr_rsm;vnf; aumif; pGmr&&dcS o hJ nfh uav;rsm;jzpf o nf [ k vnf ; qd k o nf ? xd k u av;rsm;. rd b rsm; ud k , f w d k i f u tajcwusaexdkif=uol rsm;r[kwfyJ a&=unf&m/ jrufek&mudkom a&Ghajymif;aexdkif =uolrsm;jzpf onf[lIvnf;ajymjyonf? "rdbawG udk,fwdkifu &efjzpf&ifeyef;vHk;zdkh 0efrav;=ubl;? 'ga=umifh uGserf pm oifumpu olw&hkd efjzpf&if twef;xJ rSm vH;k axG; xd;k =uw d af e=uwm" [kqkd onf? uav;rdbrsm;taeeSifh pm;0wf aea&;twGuf reufrdk;vif;onfhtcdsef rSpwifum nrdk;csKyfonfhtcdseftxd tdrfjyifxGufum tvkyf vkyfudkif ae=u&ojzifh uav;rsm;tm;vdrmR ,Ofaus;vmap&ef/ oef&h iS ;f oyf&yfap &eftwGuf q&mrrsm;uom oifjy vrf;n$ecf &hJ a=umif;ajymonf? uav;rsm;ud k ynmoif = um; ay;aeonf h a':cif r d k ; atmif u yJ " wcsd K @ uav;awGqdk&if toufu 13 eSpf avmufjzpfaejyD abmif;bDcG=um; jyJaewmudk 154

tvif;tdrfr* ❱

❭ ❪

❭ ❨


155

csKy0f wf&r,f qdw k mudrk od=u bl;? a&vnf;rSerf eS rf cdsK;=uawmh wpf ud, k v f ;kH acGs;apmfawG/ ao;eHawGe/hJ qHyifawG/ tuFsD awGq&kd if qyfjymeJ@ravsmaf wmh rmawmifawmife@J "[kqkd onf? xdkuav;rsm;onf vrf;ab;wGif aexdkifpm;aomufae=u&ojzifh wpfcg wpf&Htvpfokwfwwfonfh tjzpf tysufrdsK;vnf;&dSwwfa=umif; a':cif rdk;atmifu qufajymonf? odahk omf ?wdt hk aeeSihf uav;rsm;vdrmR ,Of aus;vmatmif udsK;pm;oifjy cJh&yHk udkvnf; ajymjyonf? "uav;wpf a,mufqdk&if touf 13 eSpfavmufeJh vpf & if v pf o vd k c d k ; wwf v d k h u|ef r wd k h c%c%vd k u f & S i f ; ay;&bl ; w,f / 'ga=umif h u|erf wdahk wGuyJ t&if;pdu k f jy;D z&Jo;D a&mif;cdik ;f vdu k w f ,f? a&mif;aumif;atmifvJ 0dik ;f az;r& wmaygh" [kqdkonf? xdkuav;u q&mrrsm;. tm;ay;ulnDr_a=umifhvnf; b0udk &d;k om;pGm&yfwnfcsiv f monf[v k nf;qdo k nf? (2) 'kw, d tqifu h kd q&mra':edik ef ikd af t;uoif=um;aejcif;jzpfjy;D 4if;.tcef;wGif ausmif;ol 9 OD; &dS&m 7 OD;rSm yaxG;rsm;eSifhomaexdkifae& a=umif; ajym=um;onf? "tdraf wGu odyu f sO;f w,f/ tcef;awGvnf; zJx hG m; wmr[kwf bl;/ 'ga=umifh 'D&yfuu G rf mS t"rRjyKusihf r_awG c%c%jzpfw,f? u|erf wynfah wG t"rRtusirhf cH&atmifv@kd u|erf wd@k u oifay;xm;&w,f" [k ajymjyonf? qif;&Jjy;D aep&mae&mtwnfrus r&do S nfu h av;rsm;tay: tcGit hf a&; ,l&ef acsmif;aeonfh om;&Jrsm;vnf;&dS aejy;D xdo k m;&Jw. hkd tEW&m,frsm;rS wwfeikd f orSstum tuG,af y;ae&onfh ta=umif;udk vnf; a':edik ef ikd af t;u ajymonf? xdkhtjyifuav;rsm;u olwdkh.rdbrsm;tm; rajymjycsifonfh udpP&yf rsm;udk q&mrrsm;tm;vma&muf &ifzGifhavh&dSonf[kvnf; ajymjyonf? a':edkifedkifat;u olr.wynfhaumifav; wpfOD;udk &yfuGuftwGif;aexdkifonfh rl;,pf&rf;um;wwfol wpfO;D u t"rRjyK usi&hf ef =upH nfcrhJ &_ cSd ahJ omfvnf; olr taeeSihf umuG,v f u kd ef ikd o f nf[k vnf;qdkonf? "uav;u u|efrausmif; rSmpmoifjyD;&if nzufa&mif;wJh aps;qdkifrSm tvkyv f yk &f w,f/ jyefvm&if rd;k cksyw f ,f/ tJ'v D u l apmfum;zdhk =upH nfwt hJ a=umif; u|erf wd@k udk uav;u ajymjyw,f/ 'ga=umifh tkyfcsKyfa&;rSl; eJhwdkifyifjyD; tJ'Dvl rvkyf&Jatmif wm;qD;cJ&h w,f"[k ajymjyonf? vrf ; ay:a&muf u m ynmroif =um;ed k i f o nf h u av;rsm;tm; ynm oif=um;ay;&eftwGuf ynma&;0ef=u;D Xme/ ukvor*~uav;rsm; &efyakH iG tzJhG (UNICEF) pmwwfajrmufa&; taxmuftuljyK pDrXH mewdyhk ;l aygi;f um vuf&ySd nmoifepS t f wGi;f jrKd @e,f aygi;f 89 jrKd @e,fwiG f ta=umif;trdsK;rdsK; a=umifh rlvwef;ynmrjy;D qH;k ao;onfh tvif;tdrfr* ❡

❦ ❧

❥ q

r

❦ ❤

s

155


156

ausmif;om;aygif; 11800 OD;udk tcrJh pmoifay;rnfjzpfa=umif; trSwf (2) tajccH ynmOD;pD;Xme t=u;D wef;t&m&dS wpfO;D ajym=um;cJo h nf? q&mra':edik ef ikd af t;u "'Duav; awGtwGuf oif=um;enf;eJo h ifcef;pm awGu oD;oefjh yKvyk x f m;wmyg? yHrk eS f ynma&;u uav;awGehJ oifcef;pm rwlb;l " [kqo kd nf? xdu k av;rsm;udk oif=um;&mwGif uav;A[djk yKoif=um; enf; Children Centre Apporach (CCA) enf;jzifo h if=um;aejcif;jzpf onf[k ajym=um;onf? a':ed k i f e d k i f a t;uyJ ol r .wynf h r av;wpf O D ; ud k v nf ; NFPA ynm oif=um;ay;jcif;uyJ vluek u f ;l cH&ol rsm;xHrmS u,f,el ikd cf o hJ nf[q k o kd nf? xdak usmif;olrmS ol r oif = um;aeonf h NFPA ynmoif = um;jcif ; uyJ vl u k e f u l ; cH c J h & jcif ; rS u,f,El ikd cf ahJ =umif;ajymonf? xdak usmif;olonf oifwef;wGif 5 &ufomynmoif=um; cJh&onf[kqdkonf? xdkausmif;ol .rdcifu reWav;wGifvpmaumif; aumif;eSifh tvkyftudkif&rnf[kqdk ojzifh rEWav;odk@ xnfhvdkufonf? reWav;roGm;rDwGif a':edkifedkifat;u zkef;ac:qdkenf;udk oif=um;ay;cJhjyD; olr.zkef;eHygwfudk ausmif;ol uav;tm; oif=um;ay;cJo h nf[q k o kd nf? "uav;u reWav;oGm;&r,fqkd awmh u|er f u *%ef;awG 11 vH;k udk t*Fvyd v f kd rSwrf ad tmifyJ oifvu kd f w,f? aemufjy;D zke;f ac:wJeh nf;udv k nf; oifay;vdu k w f ,f"[k ajymonf? xdo k hkd oif=um;ay;vdu k o f nft h wGuf yJpG m; trdsk ;orD;u pm;aomufqikd w f pfcYk armf',f&;_d avSsmufcikd ;f cdsew f iG f 4if;xH odzhk ek ;f ac:qdck o hJ jzifh xdrk ed ;f uav;udk oGm;a&muf u,fwifeikd cf o hJ nf[k a':edik f edik af t;uqdo k nf? vGefcJhonfh 5 ESpfavmuftxd puULpuf&Hkrsm;wGif tvkyfvkyfudkif&eftwGuf vufaAGeySd &f o kH m jyKvyk cf ahJ omfvnf; ,ckaemufyikd ;f ESprf sm;wGif puf&rkH sm;Y tvkyv f yk u f ikd f edkif&eftwGuf avSsmufv$m udk rdrdwdk@ udk,fwdkifjznfhoGif;edkifrSom cef@tyfawmha=umif; a':cifr;kd atmifu ajymonf? 'kw, d qifw h iG w f iG f ynmoif=um; aeonfh touf 13 eSpt f &G,f r&wem pku olrtaeeSihf Level (2) jy;D qH;k ygu txnfcsKypf uf&w kH iG f 0ifa&mufvyk f udik v f o kd nf[k qdo k nf? olr.rdcif rSm aemuftrd af xmifeiS hf tjcm; ae&mwGif aexdik jf y;D olruawmh touf 75 eSp&f jSd yD jzpfonfh tzGm;eSit hf wlaexdik f onf? tzGm;udk ausmufo,fjcif;jzifh vkyu f ikd f auGs;arG;aeonf[v k nf; r&wempkuajymjyonf? olr. ykc;kH ay:rSmausmufo,f ojzifh &&do S nfh '%f&mrsm;udjk youm "'D temawGtay:rSmykq;kd =urf;ckjy;D aeh wdik ;f ausmuf o,f &w,f/ wpfaehukd wmvD 100 &rS aiG 2000yJ&wmyg " [k jyHK;+yHK;av;ajymjyonf? 'kw, d qifw h iG f ynmoif=um;ae onfh touf 13 eSpt f &G,jf zpfaomf vnf; yH k r S e f x uf od o d o momnS y f a eaom armif o ef ; xd k u f a tmif u awmh ,ck v d k 156

tvif;tdrfr* t

③ ④

③ ✇


157

ausmufo,fae&onfh tvkyf tay:pdwu f ek af ejyjD zpfa=umif; ajymonf? "ausmufo,f &wm nbufq&kd if ykcek ;f awGemwmrS t&rf;yJ? 'Dtwef; atmifomG ;&if q&mr redik u f akd jymjy;D vuform;oifwef; ydchk ikd ;f r,f"[kqkd onf? q&mr a':ed k i f e d k i f a t;u Levl (2) jyD ; qH k ; oG m ;onf h o l r sm;tm; NFPE ynma&;pepf t & tv,f w ef ; ausmif ; od k h wuf a &muf v d k y gu wuf a &muf y nm oif=um;edik af tmif yd@k aqmifay;Edik f onf[ak jymonf? tu,fI qufvuf ynmoif=um; vdkjcif;r&dSygu tvkyfvkyfEdkifonfh toufwGif puf&Hktvkyf&Hk rsm;odkhydk@aqmifay;jyD; toufrjynfh ao;ygu toufarG;0rf;a=umif; oifwef;rsm;odk@ ydk@aqmifay;onf [kvnf;od&onf? FPA vd@k ac:wJh toufarG; oifwef;ausmif;udk yd@k ay;ygw,f? a,muFsm; av;awGudk vuform;/ oH*a[ pwmawGoifay;w,f? rdef;uav;awGudk pufcksyf/ Zmxd;k yef;xd;k oifay;w,f? aom=umaehq&kd if tpm; taomuf au|;w,f/ c&D;pm;&dwf 150 usyfay;w,f? 'ga=umifh olwdkhu tJ'Dh ausmif;udkwufcsifw,f" [kqdkonf? pmoifEpS af v;ESpt f wGi;f ausmif;om; 30 ausmu f kd toufarG;0rf;a=umif; ynmoif=um; ay;cJo h nf[v k nf; ajym jyonf? nae 5 em&DcJGtcdsefwGif uav; rsm;tm;vHk; pmtHae&mrS nDnDnmnm x&yfvu kd jf y;D "r*Fvmygq&mr/ aus;Zl;wifygw,f q&mr" [k E_wq f ufcg ausmif;cef;rS xGucf mG oGm;=uav onf? q&mra':cifrdk;atmifu "olwdk@b0awG vrf;ay:a&mufukefwmu rjynfhpHk wJt h wGu/f qif;&JveG ;f wma=umifv h hkd xifw,f" [kqo kd nf? q&mrrsm;taeeSihf 'Dxufru ulnv D akd omfvnf; olw&hkd ifqikd af e&wmu tueft h owf &daS ejcif;yifjzpfonf? xdahk =umifh q&mr a':cifr;kd atmifu "tpd;k &taeeJ@ 'Dvu kd av;awG&@J b0udk xdxad &muf a&muf tultnDay; apcsiyf g w,f" [k +i;D +iLonf? naearSmifpysKd ;cdsew f iG f xd&k yfuu G f uav;.tarSmifu ydv k @kd arSmif aeoa,mif &daS eonf? vrf;rD;r&d/S wJwpfv;kH u za,mif;wdik u f av; xGe;f aewmudak wmh awG@vdu k o f nf? cyfjrefjrefvrf;avsmuf&if; trsm;jynfol oH;k bwfppf um;rsm;r&daS wmhrmS udak wmh pd;k &drrf d ygonf?

cif+idrf;opf

tvif;tdrfr* ❸

❾ ❿

❽ ➄

❾ ❻

157


158

tdrf}uufawGu rcGyfcsif}uawmhbl; armifomcsdK (wpf) oa&acwW&mvd@k wifpm; ac:=uwJh jynf+rKd Œu e0a';wHwm; }uD;eJ@ rvSrf;rurf;wpfae&mrSm =uufom;aomufqrf; qdik u f av; wpfqikd &f ydS gw,f? aomufqrf;qdkwm =uufom; umvom;csufudk tcsKdtpyf ESpfrsKd;cGJcsuf+yD; a&mif;wJ[ h if; vsmwpfrsK;d yg? tJonfq h ikd &f iS f u umwGe;f q&mawGe@J awmf awmhukd &if;ES;D wJh yk*K~d vyf g? 'g a=umifh olŒqdik zf iG yhf t JG rSww f & tjzpfe@J umwGe;f q&mawGu arwWmvufaqmif qGaJ y;xm; wJh umwGe;f awGukd qdik af e&m tES@H tjym;rSm uyfxm;ygw,f? umwGe;f wpfuu G u f udk atmfyu D s,&f ŒJ vuf&myg? jrifomatmif }uKd ;pm;+y;D a&;jyyg& ap? umwGe;f u xrif;qdik w f pf qdik &f ŒJ jrifuiG ;f yg? qdik &f iS u f xrif;td;k }u;D wpft;kd &JŒ zifu tdk;rJawGeJ@ olŒvufudkokwf&if; aumifwmaemufuae qdkifxJ u vlawGudk vSr;f ajymaewJyh kH yg? xrif;pm;zd@k apmifah ewJh vl awGu pm;yGcJ u kH ae ol@udk vSr;f =unfah e =uygw,f? qdkif&Sif&JŒ eHab;rSm jywif;aygufcyf}uD; }uD;wpfayguf&Sdygw,f? jywif; ayguu f wpfqifh vSr;f jrif&wJh ajruGuv f yfwpfae&mrSm =uufEpS af umifcyG af e=uygw,f? rsuEf mS rSm td;k rJawGv;l xm;wJh =uufawGygy?J qdik &f iS u f pm;oH;k zd@k apmifh aewJh vlawGukd vSr;f ajymvdu k f wJh pum;u c%uav; onf;cH +yD; apmifhay;=uygcifAsmwJh? u|efawmf tdrf=uufESpfaumif udk tdk;rJokwf+yD; cGycf ikd ;f xm;yg w,fw?hJ r=umcif [if;&yg awmhr,fw?hJ =uufaomufqrf;pm;zd@k qdik x f u J kd a&mufvmwJv h al wG rSmxm;wJh [if;vsmawG ra&mufcif tJonfu h mwGe;f udk =unfu h m +yKH ;pdped @J ? u|eaf wmfvnf; b,fEcS g =unf=h unfh tJonfu h mwGe;f udk jrifwikd ;f +yKH ;pdpad yg?h wu,f wrf;usawmh 'g[m &,fp&m oufoufr[kwb f ;l As? armp&m? q&m}u;D OD;atmifoif; 158

tvif;tdrfr* ➇

➍ ➎

➍ ➊


159

ajymwJh &,fp&m+y;D &if armp&m vmw,fuq G w kd mrsK;d ayg?h (ESp)f pmzwforl w d af qG ppf0wf pHek @J nDaemifwcsKŒd t&yfxv J n S hf +y;D pmtkyaf &mif;wm awGŒzl;=u rvm;rodb;l ? awGŒzl;zd@k rsm;yg w,f? vmawmhvmcJ=uyg&ŒJ ? &Hzef&cH gupd rP sK;d ud;k ? ppfjyefppfrx _ rf;a[mif; awGvm;? vuf&w dS m0efxrf; aqmifaeqJawGvm;? 'gawmh cGjJ cm;rodygb;l ? aoewfryg wmuvG&J if 0wfpjkH ynfv h @kd qd&k avmufygw,f? OD;xky/f tus/ô abmif;bD tuket f pdr;f ? vufxrJ mS taygpm;pmtkyu f av; awGe@J wpfa,mufwnf;vmcJyh g w,f? ESpaf ,muf/ 'grrS [kwf oH;k a,muf? tdraf yguaf ph/ +cH ayguaf ph pmtkyv f u kd af &mif;=u wmyg? rsuEf mS uav;awG atmufcsv@kd ? "pmtkyu f av;awG tm;ay;=uygAsm"wJ?h tm;vH;k vdv k &kd ŒJ tajzu &Si;f ygw,f? [ift h if;yg? r,l ao;ygb;l yg? oGm;ygO;D yg? vdk vm;yHrk &=ubl;? u|eaf wmfph w d f xJrmS em+y;D usiaf ecJ&h w,fqkd wJh pum;udk opPmqd+k y;D ajymyg &ap? rsu&f nfvnf;a0hrzd ;l yg &JŒ? wpfcgrsm;qdk ajcaxmuf wpfzufrygb;l ? csKid ;f axmuf }uD;eJ@? 'gayrJh vlawGu u¶k%m cef;ajcmufoGm;=u+yD xifyg&JŒ? ,leDazmif;tpdrf;udk =unf+h y;D &GaH =umuf}u;D ? bmjzpfv@kd u|eaf wmfw@kd awG wpfa,mufukd wpfa,mufrek ;f uke=f uwmygvrd ?hf pdr;f ukef =uwmygvrd ?hf jcm;em;uke=f u wmygvrd ?hf tdr=f uuftcsi;f csi;f cGyaf tmif b,fou l td;k rJ okwcf ikd ;f cJyh gvrd ?hf (oH;k ) jynfoŒl tusK;d udk aqmif wJh jynfoŒl tzGŒJ tpnf;awGukd jynfoal wGe@J aoG;uG+J y;D ayg awmawm/ a=umifawmifawmif}u;D awG jzpfomG ;atmif zefw;D cJw h t hJ xJrmS uGseaf wmfw@kd Edik if H ygygw,f? qd=k uygp@kd rD;owfwyfzŒJG 0ifawG/ t𝔢D owfawG? urBmrSm rD;owfwyfzŒJG qdw k m vl olav;yg;u av;pm;=unfnKd =u&wJh olawGqw kd m b,furBmol urBmom; oGm;ar;ar; acgif;ndwfr,fh olawGcsnf;yJ? a&S;OD;olemjyKvdk@ ac:wJh =uufajceDawGuawmhaum? ab;'kuu Q s a&mufoal wGukd u,fwifwhJ y&[dworm;awGukd b,furBmol urBmom;u ESmacgi;f ¶_ŒH rSmwJv h ?J +yD;awmh vef'efu jynfolŒ &J/ tar&duefu jynfolŒ&J/ *syefu jynfolŒ&J? wpfcck jk zpf&if vl xku jynfo@l &J}u;D qD ajy;oGm; +y;D tultnDawmif;zd@k 0efr av;bl;qdw k hJ Edik if aH wmftcif; tusi;f awG? uGseaf wmfw@kd qDrmS usawmh ppfom;/ &Jom;/ =uufajceD/ rD; owfpwmrsK;d awGukd vlxu k jrwfE;kd cifw, G w f hJ pdwaf wGuek f cef;oGm;atmif jzpfc&hJ yg+y?D tJ'g[m onfEikd if &H ŒJ tvif;tdrfr* ➣

➝ ➞

➜ ➤

➝ ➙

159


160

0rf;enf;a=u uGJp&m taumif;qHk; tcif;tusif;yg? 'gudk &if=um;aph+yD; arwWmawG tjyeftvSeu f ;l =u zd@k apmif=h u&OD;rSmyg? 'gawG bma=umifhjzpfcJh& ovJqdk&if vlwpfpk&JŒ tusKd;pD;yGm;/ vlwpfpk&JŒ tm%mcdkif+rJ a&;rSm onfvlawGudk toHk;cs cJhwJhtwGuf ausmif;om;udk owfwm b,foal wG/ tvkyf orm;udk &Si;f ypfwm b,fol awG/ v,form;udk ESyd u f yG w f m b,foal wG/ oHCmudk +zKd ciG ;f wm b,foal wGq+kd y;D vlx&k ŒJ &ifxrJ mS pGx J ifomG ;&mu vlxk tajcjyK tzGŒJ tpnf;awGe@J vlx=k um;rSm arwWmwHwm;usK;d us oGm;cJ&h wmygy?J wHwm;tusK;d u jyefx;kd zd@k cufygw,f? (av;) tdr=f uufawG tcsi;f csi;f cGyaf tmifv@kd td;k rJow k w f hJ vkyif ef;u pepfyg? pepfa=umifh vlxv k w l ef;pm;awG aoG;uGEJ idk f ovdk pepfa=umifh ap;uyfaygi;f pnf;Edik yf gw,f? aoG;uGaJ ewJh Edik if u H a&SŒudk b,fawmhrS wd;k roGm;ygb;l ? ap;uyfaygi;f pnf; wJh Edik if aH wGom a&SŒudw k ;kd oGm; aewmyg? td;k rJow k w f hJ Zmwf!e$ ;f }u;D eJ@ Edik if aH &;Zmwfxyk u f kd u˜ cdik ;f wm[m wdik ;f jynf odyef pfem ygw,f? jynfot l csi;f csi;f aoG;uGw J mavmuf qH;k ¶_;H wmbmrS r&Syd gavawmh? jynf-e0a';wHwm;t qif;u udkatmfyDus,f&JŒ umwGef;udk u|efawmf arhr&Edkifbl;?

armifomcsdK ( 7 &ufae@pOfowifpmrS)

160

tvif;tdrfr* ➧

➲ ➳

➲ ➫


161

acwfpum; ppfwyf[m Ekid if &H ŒJ tapcHjzpf&r,f EdkifiH[m ppfwyf&JŒ tapcH rjzpf&bl;

Adv k cf sKyfatmifqef; &Jabmfw@kd .... ,ae@ &Jabmfwdk@ tpktcsKdŒ[m ppfAdkvfavmif;uav;rsm;tjzpf bGJ@tqihf twef;ukd cH,=l u&awmhr,f? ,ae@ txd &Jabmfw@kd [m ausmif;om;rsm;jzpf+y;D wm0ef&,fv@kd tvif;tdrfr* ➚

➷ ➬

➴ ❒

➷ ➹

161


162

rdrw d @kd tay:rSm r&S=d uao;bl;? ,ae@ausmif;uxGu+f y;D ArmhwyfrawmftoDo;D ÏmetoD;oD;rSm &mxl;tvkyf 0wW&m;rsm;&wmeJ@ w+yKd ief uf &J abmfw@kd toD;oD;rSm ud, k w fh m0efEiS fh ud, k 0fh wW&m;ESifh jzpfoGm;+yD? 'Dvdk udk,hfwm0ef udk,hf0wW&m;ESihf ArmEkdifiH awmfeJ@ Armhwyfrawmf&JŒ tr_ux kd rf;=uwJt h cg &Jabmfw@kd udk rSmoihrf mS &m tcsuaf wGukd igw@kd rSm=um;vkw d ,f? yxrqk;H &Jabmfw@kd ukrd mS csiw f mu igw@kd tck ArmEdik if [ H m ud, k rfh if;ud, k cfh si;f Edik if H jzpfw,f? 'd@k wyfrawmf[m wEdik if v H ;Hk wrsK;d om;vk;H &JŒtusK;d twGujf zpfw,f? 'ga=umihf 'DEifkd if H 'DtusK;d ukd umuG,&f r,hf Armhwyfrawmf [mvnf; ArmwEkid if v H ;Hk wrsK;d om;vk;H twGuf jzpfw,fqw dk m em;vnf&r,f? 'Dwyfrawmf[m vlwOD;wa,muftwGuf wnfaxmifxm;wmr[kw?f wEdik if v H ;Hk wrsK;d om;vk;H twGuf jzpf w,f? 'Dwyfrawmf[m wzG@J wygwD vlwpktwGuf wnfaxmifxm; wmr[kw?f wEdifk if v H ;Hk wrsK;d om;vk;H twGuf jzpfw,f?

wu,hfopPmjzpf&r,f 'Dwyfrawmf[m a&S;t*Fvyd f vufxufuvdk a=u;pm;wyf r[kw?f Edik if eH @J trsK;d ukd umuG,af pmihaf &Smihzf @kd Edik if H ESit fh rsK;d udk rwifay;zd@k jzpfw,f? 'ga=umihf 'Dwyfrawmf[m EdkifiHeJ@trsKd;. opPmudk tjrJapmihf&r,f? a&S;wkef; uvdk wjcm;EkdifiH wjcm;trsKd;udk opPmapmihw f mr[kw?f tJ'v D akd pmihw f hJ opPm[m 0wfauswrf;ausapmihw f hJ opPm jzpfw,f? tck igw@kd [m igw@kd trsK;d igw@kd Edik if u H dk opPmapmih&f r,f? 'ga=umihf igw@kd apmihw f o hJ pPm[m wu,hf opPmjzpf&r,f? tay:,HomjzpfwhJ opPmrjzpf &bl;? b,fvadk pmih&f rvJ? ,cktcg &Jabmfw@kd ay:rSm enf;vrf;t wkid ;f tqihq f ihcf ef@tyfxm;wJh t}u;D trSL;tm;vk;H awG[m 'DEikd if H 'DtrsK;d &JŒ ud, k pf m;awGy?J tJ'D ud, k pf m; Ekid if eH @J tusK;d ukd opPmapmihjf cif;[m uk, d Efh ikd if eH @J ud, k t fh rsK;d udk opPmapmihw f myJ? 'Dawmh &Jabmfw@kd ar;p&m pum;wcGe;f &Sw d ,f? wu,fv@kd 'Dt}u;D trSL;awGxu J b,fojl zpfjzpf uk, d u f sKd ;iJ+h y;D Edik if eH @J trsK;d udo k pPmrJ+h y;D vky&f if b,hf ES,v fh yk rf vJ? 'Dvdk uk, d u f sK;d iJ+h y;D vlrsK;d &JŒtusK;d eJ@ Edik if u H dk qef@usiw f hJ t}u;D tr_;awG [m =um=um raeEkid yf gb;l ? tcsed w f efwt hJ cg jyKwu f srmS yJ? &mZ0ifrmS =unhv f @kd &S&d if b,favmuf }u;D wJv h l jzpfjzpf rw&m;vkyw f t hJ cg jyKwf uswmcsn;f yJ? 'Dvrdk w&m;wJh t}u;D tr_;awG &S&d if &Jabmf wd@k &JŒ tay:rSmvnf; wnfw,f? Oyrm rw&m;wJh t }u;D tr_;wa,mufu 0wW&m;eJ@ rqkid w f hJ Edik if EH iS fh trsm;tusK;d eJ@ rywfowfwhJ trde@f rsK;d ay;wJt h cg trde@f [m enf;usrus w&m; rw&m; Edik if eH @J trsK;d rSm tusK;d &Srd &Sd =unh&f r,f? tJovk=d unhw f t hJ cg ud, k pfh w d x f rJ mS r&Si;f &if ol@xuf}u;D wJt h }u;D tr_; wa,mufukd jzpfjzpf tjcm;t}u;D tr_;wa,muf udjk zpfjzpf oGm;ar;&r,f? 'DtcgrmS &Jabmfw@kd [m b,f'if; rSew f ,f rSm;w,f odEikd &f r,f? 162

tvif;tdrfr* Ï

Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ Ö

×

Ø

Ù

Ú

Ô

Û

Ü

Õ Ò

Ø

Ý

Ú


163

awmfatmif}udK;pm;=uyg usKyt f zd@k ajym&&if &Jabmfw@kd xJujzpfjzpf tckwyfxrJ mS &Sw d hJ ppfom;uav;u p+y;D tm;vk;H &JabmfawGxu J jzpf jzpf usKyx f uf t&nftcsi;f tusipfh m&dwW tvkyt f udik f Edik if cH sppf w d f tajrmftjrif &Sw d ,fv@kd awG@wmeJ@w+yKd if euf usKy[ f m tJ'v D akd wmfwv hJ u l kd xk;d wif+y;D aemufvu dk v f yk zf @kd toih&f w dS ,f? 'ga=umihf &Jabmfw@kd tm;vk;H }uKd ; pm;=uyg? awmfatmif }uKd ;pm;=uyg?

&mxl;tqihftwef; uae@ &Jabmfwdk@tm;vkH;ukd pdfwfxJrSm &Sdonhftwkdif;ajymjyr,f? ,cktcg igw@kd txJrmS Edik if t H wGuf trsK;d rsK;d t epfemcHb;l wJh vlawG&w dS ,f? igw@kd odwmvnf; &Sw d ,f? rodwmvnf;&Sw d ,f? od@k aomfvnf; a&S;uom 'Dvkd t epfemcH+y;D tcktvkyrf vky&f if b,f o l r S rwk d ; wuf E d k i f b l ; ? tu,f I tck v nf ; tvk y f v k y f w ,f ? a&S ; uvnf ; tepfemcHzl;w,fqdk&if 'DvdkvlrsKd;[m vlrsm;wumxuf wkd;wufrSm trSefyJ? uae@ qd k i f & mvl } uD ; awG rod a o; vd k @ rwk d ; wuf a o;&if aemuf w ae@ wk d ; wuf r S m yJ ? wu,fawmfwo hJ al wG[m b,forl S ESrd x f m;vd@k r&ygb;l ? ud, k u fh , dk u f v kd nf; od'w d< ifaep&m rvdkbl;? vl}uD;awGudkvnf; rsufESmvkyfp&mrvkdbl;? 'gayr,hf eDyGefu jyef vmvdk@ ppfausmif;uqif;vd@k a&S;u tepfemcHz;l vd@k qk+d y;D ,cktcg tvkyaf umif;aumif; rvky&f if b,forl w S wf rSm r[kwb f ;l ? 'Djh yifval wGtwGuf usKyrf ajymEkid af yr,hf AS rmhwyfrawmfrmS usKyt f ckae&mrSm wm0ef,al eorSs tck usKyaf jymcJw h hJ pepfu wqHjcnfrS cGmroGm;bl;? a&GŒroGm;bl;qkdwm tm;vkH;odapcsifw,f? 'gu &mxl;tqihftwef; wdk;wufwmeJ@ ywfowf+y;D &Jabmfw@kd ukd odb@kd ajymjyjcif;yJ?

wefcdk;jybdk@r[kwf wjcm; rSm=um;vkw d hJ tcsuu f awmh ajymae=upum;yJ? 'gayr,hf xyf+y;D t"dym` ,f av;eufatmif ajymvdu k f OD;r,f? igw@kd ppfwyf[m Edik if o H l Edik if o H m;awGudk nSO;f bd@k r[kw?f vufeuftm;ud;k wefc;kd jybd@k r[kw?f ppfwyf[m Ekid if &H ŒJ tapcHjzpf&r,f? Edik if [ H m ppfwyf &JŒ tapcH rjzpf&bl;? 'gu pum;&dkif;&dkif;eJ@ em;vnfatmifajymjywm yJ?'Dpum;ukd usKyfajymwmu ppfwyfudk usKyfjyefESdrfcsifwJh oabmeJ@ajymwm r[kwfbl;? igwdk@[m vufeufuikd f vlawGjzpf=uaomfvnf; rw&m; rvky?f Edik if &H ŒJ &efoal wGr[kw?f Edifk if &H ŒJ rdwaf qGawGqw dk m tm;vk;H oabm ayguaf tmif ajymjyjcif;yJ? trSefajym&&if vlawG[mykxkZOfawGbJ tm;&SdwJhtcg tm;enf;wJhvlawGudk nSOf;csifwJh pdwf&Sdw,f? tm;enf;wJholawGuvnf; tm;enf;wJhtcgwkef;uawmh tm;}u;D aewJv h u l kd vufeuftm;uk;d tm%mtm;ud;k vkycf siw f ,fajym=uwmyJ? rdrw d @kd udk,fwdkif tm;}uD;wJhae&m tm%m&SdwJhae&m a&mufwJhtcgus awmh t&ifwkef;u tvif;tdrfr* Þ

ß

à

á

â

ã

ä å

æ

ç

è

é

ã ê

ë

ä á

ç

ì

é

163


164

ajymwmawGarh+y;D wrsK;d vky=f uwmyJ? 'gx;Hk pHb?J igw@kd u 'Dvrdk [kwf tm;enf;wJt h cgvnf; tm;}u;D wJv h u l kd rw&m;&if ra=umuf? tm;}u;D wJt h cgvnf; tm;i,fwv hJ u l kd rw&m;rvkyf qkw d t hJ wkid ;f vkycf sif w,f? jycsiw f ,f? tJ'ga=umihf ppfwyf[m Edifk if &H ŒJ tapcHjzpfw,fv@kd ajymwmbJ? Edifk if [ H m bmvJ? Edik if [ H m t rsK;d yJ? trsK;d [m bmvJ? trsK;d [m wEkid if v H ;Hk rSm&Sw d hJ Edik if &H ŒJ tusK;d udv k yk +f y;D Edik if &H ŒJ tr_ukd b,fcgrqdk xrf;r,f qkw d v hJ l tm;vk;H yJ? 'Dae&mrSm vlrsK;d a&;w&m;tppfukd ajymjycsiw f ,f?

rSefuefaom vlrsKd;a&;w&m; vlrsK;d a&;w&m;qkw d m bmvJ? ud, k t fh rsK;d om csp+f y;D 'Djh yif vlrsK;d awGukd rke;f xm;wm vlrsK;d a&; w&m;bJvm;? r [kwb f ;l ? ud, k t fh rsK;d csp, f eHk @J 'Djh yifvrl sK;d ukv d nf; rke;f bd@k rvdb k ;l ? od@k aomfvnf; ud, k t fh rsK;d tusK;d udk vmxdwhJ vlawGuakd wmh twGi;f uvl jzpfjzpf tjyifuvl jzpfjzpf wdu k cf u dk Ef rdS ef if;&rSmayg?h 'gu igw@kd trsK;d &JΠ&efol tjzpf om ESrd ef if;jcif;jzpfw,f? b,fvrl sK;d b,fol b,f0gq+kd y;D ESrd ef if;wmr[kwb f ;l ? &mZ0ifu=kd unh&f if urBmv h rl sK;d awG[m tcsif;csif;wdkufwJhtcg wdkuf=uwm awG@&rSmyJ? rwnhfonhftcg wkduf=uwJhtcg wkduf=u&rSmaygh? 'g ayr,hf wjcm;vlrsKd;awGudk rkef;wm[m vlrsKd;a7;vdk@ xifwm wxpfcsrSm;w,f? usKyfwdk@[m rqkdifwJhwjcm;vlrsKd; awGukd rkef;bdk@rvdkbl;? usKyfwdk@ Ekid if t H wGi;f rSmvnf; wkid ;f &i;fom;tcsi;f csi;f ArmyJ &Sr;f yJ u&ifyJ csi;f yJ pojzihf cGpJ &m rvdb k ;l ? igwdk@wawG[m rSm;+yD;wmawGukd xyfrrSm;=u&bl;? igwdk@[m trSefeJ@twk [kww f meJ@ r[kww f m cGjJ cm;od&r,f? vlrsK;d a&;w&m;jzpfjzpf bmjzpfjzpf trSew f &m;udk ,lwwf&r,f? 'gu vlrsK;d a&; w&m;eJ@ygwo f uf+y;D usKyrf mS csif wmyJ? Zmwdrmef aumi;faumif;xm;wwfatmif vkyf=uyg? udk,hfEdkifiHukd cspfyg? ArmawGu vlzsif;awG vlysif;awG vl a=umufawG vlydkawG vl&kdif;awG vl@*GpmawG vl@rw&m;wmawG 'Dvkd urBmrSm txifc&H atmif rvkyyf ge@J ? Arm awG[m 'Dvrkd [kwb f ;l qkw d m tvkyv f yk +f y;D *k%, f =l uyg? tJ'g usKyf vlrsK;d a&;w&m;eJ@ywfouf+y;D rSmcsiw f myJ?

vl}uD;qkdwm bmvJ aemuf rSmcsiw f mu a&SŒudk &Jabmfw@kd [m vl}u;D jzpfae+y?D vl}u;D qdw k m bmvJ? touf}uD;wmudk qkdvkdwmvm;? r[kwfbl;? toufr}uD;ayr,hf vkyfwJhtvkyf}uD;&if vl}u;D bJ? tck igw@kd &Jabmfw@kd &JŒ tvky[ f m igw@kd Edik if &H ŒJ tcsKyt f jcmtm%m 'gawGudk igw@kd &ifajruwkwv f yk +f y;D umuG,b f @kd yJ? 'Dx h uf}u;D wJt h vkyf &SEd ikd yf grh vm;? r&SEd ifkd b f ;l 'ga=umihf igwdk@[m vl}uD;pdwfayguf& r,f? tpp t&m&m qifjcifwwf&r,f? aumif;onf raumif;onf awmfonf rawmfonf [kwo f nf r[kwo f nfudk qifjcifwidk ;f xGmEdik &f r,f? tck igwdk@ tcsKdŒt vkyfawGu oufaojyaew,f? ab;uvlawGajymwkdif; 164

tvif;tdrfr* í

î

ï

ð

ñ

ò

ó ô

õ

ö

÷

ø

ò

ù

ú

ó ð

ö

û

ø


165

t&rf;r,k=H ueJ@? pl;prf;qifjcif+y;D rS ,k=H u&r,f? igw@kd 0wW&m;eJ@rqdik w f hJ tus,t f us,f jzpfr,hu f pd q P &dk if igw@kd a&Smif&r,f? b,fvdk ab;uvlu Adv k }f u;D &J@ - bm }u;D &JŒ - eJ@ vmajrmS ufay;ay; igw@kd ryg&bl;? 0wW&m;eJ@ igw@kd awmhrqdik b f ;l ? 'gayr,hf aumif;wJu h pd P w&m;wJh udpP vltrsm; aus;Zl;wifr,hf udpq P &dk if ud, k ef @J rqkid b f ;l qk+d y;D vspv f sLr&_Œyge@J ? ulnaD y;=uyg? aqGrsK;d udpP rdwf aqGupd aP wG[m ud, k w f m0efvyk w f t hJ a&;rSm raESmuf,u S f ygapeJ@?

b,fawmhrS opPmrazmuf aemuf+yD;rSmcsifwmu ajymcJhwJhtwkdif; ukd,hfukd,fukd txifr}uD;ygeJ@? 'DrSm oifvu dk w f mawG[m ynmuke+f yD r,lq=ueJ@? ynm[m b,fawmhrS ukew f ,fr&Sb d ;l ? vlrsK;d jzpfjzpf Edik if jH zpfjzpf vlwOD; wnf;jzpfjzpf wk;d wufr[ _ m vuf&t dS ajctaeeJ@ tm;r&bJ wif;rwdrb f J a&SŒqufvuf }uKd ;pm;rSom wd;k wufrj_ zpfEidk w f ,fqw kd m &mZ0if orkid ;f awGu aumif;aumi;fjyxm;w,f? ukd,fykdif^m%feJ@ pOf;pm;=unhfvnf; odEdkfifwmyJ?'ga=umihf b,f[mukdrS avSeH"g;xpf r,lygeJ@? txifr}uD;ygeJ@? 'Dhxufwkd;atmifvkyf=uyg? tck igwdk@EdkifiH[m vGwfvyfw,f qkdayr,hf [efruswmawG trsm;}uD;yJ? usKyfrSmvnf; csw G , f iG ;f csuaf wG@&Sw d mbJ? ud, k cfh sKŒd ,Gi;f csuu f kd ud, k jf yif=u&r,f? od@k ayr,hf usKyf &Jabmfw@kd ukd uwdwck jyKr,f? Edik if eH @J trsm;tusK;d &JŒopPmudk usKyf b,fawmhrS razmuf? &Jabmfw@kd xJu jzpfjzpf 'Djh yifxu J jzpfjzpf usKyx f ufawmfwv hJ l xGujf y Ekid yf gap? usKyzf ,fay;bd@k toihyf ?J

ppfom;rSppfom;qkdwJh pdwfukd azsmuf=u aemufq;Hk wck rSmcsiw f mu igw@kd om Edik if cH spw f ,fqw kd hJ pdw"f gwrf xm;=ubd@k yJ? 'DEifkd if rH mS jzpfjzpf 'Djh yifEikd if rH mS jzpfjzpf ppfom;awGcsn;f Ekid if cH spw f hJ vlawG&=dS uwmr[kwb f ;l ? wjcm;ppfom;r[kwaf yr,hf Edik if t H wGuf trsK;d rsK;d tepfemcH trsK;d rsK;d pGe@f pm; vky=f uwJh vlawGv&J w dS myJ? tJ'ga=umihf ppfom;rSppfom;qkw d hJ pdwo f abmxm;udk ajymif;=u&r,f? od@k ayr,hf wckem;vnfapcsiw f ,f? usKy[ f m ppfwyfukd rw&m;ESrd rf ,f? vlvnfvyk rf ,f? ppfwyf&ŒJ tcGit fh a&;rsm;udk rw&m;csK;d zsurf ,fq&kd if usKyf tpGr;f uke}f uKd ;pm; wku d zf surf ,f qdw k m &Jabmfw@kd odapcsiyf gw,f? uae@ 'DrmS ajymwmawGukd tm;vk;H ppfom;awG odygap? odatmifajymjy=uyg? tJ'g aemufq;Hk rSm=um;jcif;yJ?

AdkvfcsKyfatmifqef; ( *syefacwf 1944 -ck rwfv 13 &ufae@ eHeuftcsdefwGif r*Fvm'kH Adkvfoifwef;ausmif;qif; yGJY ArmhumuG,fa&;wyfrawmf ppfaoemywdESihf ppf0ef}uD; AdkvfcsKyfatmifqef; ajym=um;aom rdef@cGef;) tvif;tdrfr* ü

ý

þ

ÿ

⑦ ✁✂✄☎✆✝ ✞✟✁☎✠✝ ÿ

165


166

acwfpum; vufyu kd af wmh =unfv h @kd b,f&rvJAsm/ rif;udEk ikd f

ar;? ? (1) zGJ@pnf;yHktajccHOya' ajymif;vJjcif;r&Sdygu 88 rsdK;qufausmif;om; rsm;taejzifh rnfo@kd aqmif&u G &f rnfukd &Si;f vif;ay;yg&ef? (2) +id r f ; csrf ; a&;umvwG i f ppf t pd k ; &rS vuf e uf t if t m;oH k ; jyD ; trsd K ;rsd K ;zsuf q D j cif ; tay: a&S @ quf v uf I rnf o d k @ aqmif & G u f o if h a =umif ; / vufyu kd =f unf=h u&Hk yJvm; rdr. d cH,cl suu f kd az: jyay;yg&ef? rif;udEk ikd f ? ? vufyu kd af wmh =unfv h @kd b,f&rvJAsm/ wpfcsKd @u vufyu kd rf =unfb h ;l vd@k qdv k J ausmcdik ;f +y;D awmh xGuo f mG ;a&m? jynfwiG ;f ppf/ ppfuzkd efw;D Edik pf rG ;f &Sw d hJ vlawG[m tJ'D jynfwGif;ppfudkyJ toHk;cscHp&m ypPnf;wpfckvdk vkyfvdk@&aewmyg? wpfcsufuav; jyefpOf;pm;=unfyh g? u|eaf wmf nuvJ 'Du vkyaf z:udik zf ufawGe@J u|eaf wmfw@kd ajymcJ+h y;D yg+y?D ArmjynfEdkifiHa&; wckvHk;[m t&Sif;qHk;jzpfatmif ajymqdk&if/ wcGef;wnf;u 'Drdku&ufwpf zuf'&,fjynfaxmifpk 'gygyJ? tJ'ga&muf&if at;wmyJ? u|efawmfvJ armvm+yDAsm? tJ'gawG tJ'ga&mufzdk@ oGm;ae=uwm? qdkawmh 'Drdku&ufwpftwGuf wdkif;&if;om; wpfa,mufu wdkif;&if;om;awG wdkufaewmudk r&yfbl;vm;/ cifAsm;wdk@ 0d k i f ; rajymbl ; vm;/ wd k i f ; &if ; om;awG b uf u rumuG , f b l ; vm;/ rck c H b l ; vm;vd k @ wdik ;f &if;om;awGbufu rembl;vm;vd@k ar;vm&if u|eaf wmfuvJ ajym&vdrrhf ,f? 166

tvif;tdrfr* ✡

✏ ✑

✏ ✌


167

'Dru kd a&pDorm;awGbufu 'Dru kd a&pD wdu k yf 0JG ifaewJt h csed rf mS wdik ;f &if;om;awG uaum u|eaf wmfar;+y/D bmjzpfv@kd vJ? u|eaf wmfnuvJajymjyw,f/ u|eaf wmf axmifxrJ mS tm;t&SdqHk;tcsdefu b,ftcsdefvJqdkawmh/ odyfcJ,Of;w,faemf/ tJ'D tajctaersdK; a&mufz@kd qdw k m? rSew f mudak jymr,f? u|eaf wmf pdwyf su0f rf;enf;wJh tcsed af wG tifrwef rsm;w,f? vufav#mch siw f phJ w d af wG t}urd }f urd jf zpfaew,f? 'gayr,fh ud, k ehf nf;ud, k [ hf efe@J tm;wif;&wmyJ? aemuf tJ't D xJrmS tjyifu vky&f yfa=umifh tm;wufwt hJ csed rf mS trSwrf d qH;k u Democratic Align Of Burma qdw k hJ tzG@J udk zG@J vdu k w f t hJ csed rf mS tm;t&Sq d t kH csed yf ?J [kw+f yD igw@kd tzG@J awG jyefcs=uawmhr,f qd+k y;D awmh? tJ'rD mS bmvJ/ wdik ;f &if;om; vufeufudkif tzGJ@tpnf;awGu tiftm;t}uD;qHkygw,f? jrefrm 'D... ausmif;om; wyfrawmfygw,f? tJavmuf tm;&Sw d m &SOd ;D rvm;? tJ't D csed rf mS 'Dbufuae+y;D awmh bmtuG u f u d k a &$ @ vJ q d k a wmh / tpd k ; &buf u ae+yD ; awmh / ppf t pd k ; &uae+yD ; awmh Edik if aH &;tusO;f om; tcsKd @udk v$waf y;w,f? trsKd ;om;nDvmcH ac:,lusi;f yay;r,fv@kd a=unmay;r,f? +yD;wJhtcg wdkif;&if;om;awGeJ@ vuf0g;&dkufwJh aqG;aEG;yGJawGvkyfw,f? ajym+yaD emf 'Dpum;u 'Dar;cGe;f jzpfvmvd@k u|eaf wmfajym&wm? qdak wmh 'DrmS wdik ;f &if;om;a'oawG wdu k af ewm tck/ qdv k w kd mu tJ't D csed f wke;f uawmh rwdu k =f ubl;/ bmjzpfv@kd rwdu k =f uvJ pum;vH;k awGuawmh trsKd ;rsKd ;&Sw d mayg?h u|eaf wmfw@kd i,fi,fwek ;f u [drk mS *Hek t D yd }f u;D ESpv f ;kH a&S@aemufxrf;+y;D awmh 'eft;kd 'efcu G f awG yJavSmef @J 0,fw,f/ puULawG/ owif;pmawG yJavSmef @J vJw,f qdw k mrsKd ; vufeufe@J +id r f ; csrf ; a&; vJ w J h o l a wG u vJ w ,f ? Oya'abmif t wG i f ; od k @ 0if a &muf q d k w J h pum;vHk;wpfckwnf;eJ@ +rdK@ay:udk a&mufvm=uw,f? wdkif;&if;om;awG/ vufeufudkif tzG@J tpnf;awG/ tJ't D csed rf mS axmifxrJ mS b,foal wG b,fvckd pH m;ae=uvJ? u|eaf wmfu 'D[mawGukd jyef+y;D awmh tusKd ;r&Sw d mawGukd rjymcsib f ;l / 'gayr,fh wckawmh&w dS ,f? ckeu vufydkuf=unfhaevm; qdkwJh udpP=uawmh u|efawmfu jyef+yD;awmh ajym&+yD? 'Dar;cGef; a=umif h v J jzpf v m&wJ h u d p P ? tJ ' D a wmh 'D t csd e f r S m ,l c J h w J h +id r f ; csrf ; a&;uaum/ bmrsm;tmrcHcsu&f cdS v hJ ?J ppftpd;k &&J@ tusyt f wnf; xGuaf yguu f kd b,foal wGziG ahf y;cJv h J jyefpOf;pm;=u&atmif? EdkifiHwumzdtm;/ jynfolvlxk&J@ wdkufyGJ/ tusOf;uscH olawG&J@ tepfemcHr_/ vufeufuikd af wmfveS w f hJ tjcm;tjcm;aom awmfveS af &;tiftm;pkawG&@J ay;qyf&r_awGe@J a&mufvmwJh acsmifydwfrdoGm;wJh ppftpdk;&&J@ xGufaygufudk b,folawGzGifhcJh=uovJ? tckusrS jyefwu kd =f uwJh tcgusrS b,fou l +ird af evm;/ b,f0gu rulb;l vm;/ rajymbl;vm; qdw k mu 'Dpum;xGuv f mvd@k u|eaf wmfujyefajym&wm? tJ'aD wmh u|eaf wmfu odyu f kd tusKd ;r&Sw d hJ [mawGukd rajymcsiyf gb;l ? tvif;tdrfr* ✙

✤ ✥

✣ ✪

✤ ✜

167


168

aumif;+yD 'gjzif&h if aemufaemifukd +ird ;f csr;f a&;yJvyk v f yk /f eHygwf (1) yGiv hf if; jrifomr_eJ@ vkyfEdkif=urvm;/ u|efawmfar;+yD? vkyfwmuawmh vkyfudkvkyf&r,f? rodb;l ...u|eaf wmfw@kd u owif;pmzwf&akH vmufyJ od&w,f/ ESpb f ufppfacgi;f aqmifawG/ ppfacgif;aqmifawGqdkwm vufeufudkifawmfvSefa&; bufuvnf; tyGifh/ tcuf}uD; awGe@J yJ? tpd;k &bufuvJ qEGi;f ruif;wH;k }u;D awG/ yef;acG}u;D awG ykc;kH ay:wifxm;wmyJ? 'Dval wG vufqEJG w _ q f uf=uw,f/ raemuawG u=uw,f? ,dr;f tuawGxrJ mS jyxm;w,f? 'g 'D"gwyf /kH "gwyf jkH ywJh Edik if aH &;/ tESpo f m&u bm&vJqakd wmh/ jynfoal wGu bmrSe;f rodb;l ? atmifr,f olw@kd ajyvnfomG ;+yaD yg?h c%wmawmh touf&v _ @kd &rvm; atmufarhwhJ wdik ;f &if;om; a'oawGu atmufarhw,f? awmf=umusawmh olw@kd jyefwu kd =f u+yD qdak wmh Zmwfvrf;u jyefpjyef+y/D bmvJ u|eaf wmfajymwmu jynfoal wGukd bmrS todray;yJe@J / yGifhvif;jrifomr_ r&SdyJeJ@ vkyfwmrsm;vm&if jynfolvlxkua&m udk,feJ@ b,fvdkyg0if ygwo f uf&rvJ/ 'Dvakd wmh&ydS gw,f? qdak wmh bmyJvyk cf siv f yk cf sif yGiv hf if;jrifomr_ vdw k ,fqw kd may:vGiaf e+y?D b,fol awGu b,fvakd wmif;qdv k @kd / b,fo@l bufu bmawGukd vdu k af v#mvd@k / b,fou l jyef+y;D b,fvkd awmif;qdw k ,fqw kd m/ vdak wmhvv kd m+y?D tm;vH;k "u" uae "t" tqH;k ajym&r,f vd@k rqdv k ykd g/ 'gayr,fh a,bl,suawmh ajymjyvd@k &&r,f? xkwjf yefa=unmay;&r,f? wcgw&H u|eaf wmfw@kd Statement awG xkww f ,fav? a=unmw,fv@kd ajymw,fav? 'gayr,fh tJ'gawGu Clear Message vd@k ac:wJh jynfoal wG vG,v f , G f / vl+yed ;f em;vnf atmifaum xkwjf yefEikd cf v hJ m;/ 'gawG&w dS ,f? tJawmh aumif;+y/D tJ'D acwfuwnf;u DAB tm;taumif;qH;k qdw k ahJ cwf uwnf;u u|eaf wmfuawmh axmifxu J ae+y;D awmh t+rw J rf;rSmw,f/ vGww f o hJ al wGu tjyifbmrSmrvJqkd wcGe;f wnf;yJrmS w,f/ vufo;D omqkwx f m;yg/ b,fawmhrS vuf0g;rjzef@ rapeJ@/ bma=umifv h /J odyv f t kd yfv@kd ? wzufuvnf; vl}u;D vlaumif; yDowJh Edik if aH &; pum;ajymyGJ qd&k ifawmh vufo;D +z+D y;D awmh vufqEJG w _ q f ufrmS ayg/h 'guawmh &Si;f wmayg/h tcku u|eaf wmfw@kd u wzG@J csi;f twGuf tcGit hf vrf;awG ay;vdu k w f t hJ cg vuf0g;+zaD y; vdu k &f if wacsmif;jcif; csKd ;rSmyJ/ tJawmh u|eaf wmfw@kd 'gav;awmh enf;enf; tav;teuf av;awmh xm;ay;yg? tck aemufxyf u|eaf wmfw@kd r&Sad wmh&ifvJ b0rSmawG@&r,f/h &H;k uef&ifqikd &f r,fh t&mawG[m 'gawGygy/J 'DoabmawGygy?J wzufu rw&m;vkyx f m;wJo h al wG/ tvky&f iS f awG jzpf&if jzpfr,fawmf/ tvkyform;awG awmif;qdk wdkufyGJ0if=uwm nDwJhtcsdefrSm nDoavmuf &ygw,f? tJawmh tJ'x D u J tvkyo f rm;wpfa,mufukd jzwfqkd rsupf jypf +y;D awmh vmuGm rif;eJ@ig aqG;aEG;&atmif qd+k y;D awmh/ ac:oGm;+y;D awmh/ tJ'D tvkyo f rm; 168

tvif;tdrfr* ✭

✳ ✴

✳ ✰


169

acgif ; aqmif ajymif ; vJ o G m ;wmawG trsm;}uD ; }uH K zl ; =uvd r f h r ,f ? vmjzpf v d k @ vJ / yGiv hf if;jrifomr_/ pkaygi;f wm0efcrH _ r&Scd &hJ if wOD;csi;f / wOD;csi;f / wzG@J csi;f wzG@J csi;f tusKd ; pD;yGm;taeeJ@ vkycf =hJ u&if tcsed w f ef&if olu wacsmif;jcif;csKd ;+y;D awmh aumufpm;rSmyJ? tJ'aD wmh tckv/J aemufxyfvJ awG@=u&OD;rSm/ 'gayr,fh nDnw G af &;qdw k m ajym&if vG,o f avmuf tifrwef tvkycf ufw,f qdw k mvJ u|eaf wmfw@kd em;vnfw,f? nuawmh ajymw,f/ awmfawmfrsm;rsm; u|eaf wmfx h ifjrif ,lqcsuaf wG/ u|eaf wmfajym+y;D yg+y?D tck wpfzef ar;cGe;f xJrmS vJ wcgwnf;ygw,f? cke ud*k sirf v D nf; awmfawmf ajym+y;D +y?D tajccHOya'udk rjyifbl;/ 436 udk rjyifbl;qdk&if bmvkyfrvJ qdkwm/ tJvdk ,wdjywf&if jy\emr&Sb d ;l ? u|eaf wmfajymaewm/ 'g nuvnf; 'DOyrmudk ajym+y;D jy?D 1988 ckEpS f Zlvikd v f 23 &ufae@rSm ygwpD akH y;rvm;/ ray;bl;vm; qd+k y;D awmh qH;k jzwfw,f/ ray;bl; qdjk y;D v$waf wmfuae+y;D awmh jiif;w,f/ }uKd uw f ,f tJ'grsKd ;/ u|eaf wmfw@kd jynfoal wG xyfxu G w f ,f/ tqaygi;f rsm;pGm xyfxu G w f ,f/ vlyifv,f}u;D jzpfatmif/ jynfo h mG ;atmif wdu k jf ypfvu kd w f ,f/ jyef+y;D awmh aemufq;kH =uawmh ay;&w,f? bmjzpfv@kd vJ Clear Message a&mufvmvd@k ? rif;wd@k / igw@kd tm;vH;k udk pkeu f ef+y;D jiif;w,fumG qdk vm xGurf ,f/ uav;aum/ vl}u;D aum/ rde;f raum/ Adu k x f u J uav;ygxu G v f mw,f/ vrf;ay:ud/k nDw,f/ nDv@kd &w,f? u|eaf wmfp;kd &drw f mu ray;bl;vJ r[kwb f ;l / ay;r,fvJ r[kwb f ;l / w0ufwjyuf }u;D ay;&if b,fEh , S v f yk rf vJ/ u|eaf wmfa=umufwm tJ'g/ pd;k &drw f m/ 'gajym&r,f 'DOpPm? tjiif;yGm;p&maumif;wJh jyifqifrr_ sKd ;qd&k if b,fvv kd yk =f urvJ? tJ'u D s&if u|eaf wmfw@kd uG=J u+y?D tJ'gukd vufc+H y;D awmh u|eaf wmfw@kd v$waf wmfxJ quf0ifr,f/ a&G;aumufyJG 0ifr,fqw kd o hJ al wGe@J / 0if=u&if oydwaf rSmufr,f/ qef@usirf ,f/ qEjyr,f qdw k hJ olawGe@J uGrJ ,f? 436 jyifzdk@ tmrcHcsuf&SdrS igwdk@ jynfwGif;+idrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJtaeeJ@ wqifw h ufv@kd &r,fv@kd ajymwmudk ajymwm r[kwv f m;? tJ'gav; tJ'gav;wpfcsu?f u|eaf wmfw@kd vnf;ajym+y;D +y/D igw@kd wdik ;f &if;om;awGukd rwdu k ef @J / rwdu k yf eJ @J igw@kd tjypfrw hJ hJ jynfolawG/ wdkif;&if;om;awGudk rxdcdkuf/ rcH&atmif umuG,f&r,f? ajymay;r,f? ajymygw,f? u|eaf wmfw@kd awmufav#muf oGm;cJyh gw,f? ppfab;'kuonfcw H hJ pcef;awG xJrmS uav;awGu/kd u|eaf wmfnu ajym+y;D om;yg? ajymif;zl; wpfz;l pmavmufukd waeukef jyKw+f y;D awmh 'g;eJ@jcpf+y;D awmh aomuf&wmyg? u|eaf wmfw@kd &ifaoG;awGyg? u|eaf wmfw@kd &ifaoG;awGyg? 'g u|eaf wmfw@kd wdik ;f &if;om;awGyg? 'DtajctaeawG u|eaf wmfw@kd tm;vH;k odygw,f? enf;aygi;f pHek @J yJ u|eaf wmfw@kd jynfwiG ;f ppfukd wm;qD;zd@k u|eaf wmfw@kd &efuek rf mS tvif;tdrfr* ✼

❂ ❃

❁ ❈

❂ ✿

169


170

oHcsyf udk,fwdkifxdk;ygw,f? Keyboard udk,fwdkifwD;+yD;awmh 'DwdkufyGJawGudk &yfay;zdk@/ oDcsi;f wGirf uygb;l / Performance awGvyk yf gw,f? rsKd ;pHv k yk yf gw,f? vufyu kd rf =unfh wmawmh trSeyf gy?J u|eaf wmfw@kd 'g tpGr;f &So d r# vkyyf gw,f? 'gayr,fh 'Duae@ wdik ;f jynfwpfcv k ;kH [m tJ'D a'owpfcrk mS &Sw d hJ ppfyw JG ifrubl; qdw k mudk u|eaf wmfajymcsiw f myg? u|eaf wmfw@kd rSm vkypf &m tifrwefrsm;ygw,f? pepf}u;D wpfcv k ;kH ajymif;zd@k twGuf tajccHOya'jyifz@kd rsuaf jcjywfv@kd awmh r&bl;aemf? tajccHOya' rjyifcsiw f meJ@ [dek m;udw k pfcsuyf pf/ u|eaf wmfw@kd u jrefrmjynfajrmufzsm;udk ajy;oGm;+y;D oGm;ajym/ weoFm&D/ aumhaomif;udk xyfypf/ u|eaf wmfw@kd tJ'aD emuf av#mufajy;ae&rvm;/ enf;enf;av;awmh pOf;pm;ay;yg? tJ'gukd olw@kd u t&rf;}uKd uw f ,faemf? tJ'gqv kd @kd &S&d if tajccHOya' rjyifawmhbl;av/ [dkem;rSm aoewfazgufvdkuf/ av#mufajy;vdkuf/ u|eaf wmfw@kd u ta&S@ajy;vdu k /f awmifajy;vdu k ?f tJ'[ D mawGaemufukd vdu k o f mG ;zd@k uvJ tjynft h 0 vdu k o f mG ;zd@k u r&ygb;l ? aumif;+yD u|eaf wmfw@kd u tJ't D wGuu f akd wmh pkaygi;f +y;D awmif;qdrk a_ wG/ umuG,w f m;qD;r_awG vky&f rSmygy?J vky&f r,f? tJ'aD wmh 'D[m}u;D (2) ckukd cGjJ cm;+y;D awmh rjrifyge@J ? u|eaf wmf rGew f ikd ;f &if;om; tppfyg? 'gayr,fh jynfaxmifp}k u;D wpfcv k ;kH twGuf vdt k yfwhJ udpu P akd wmh u|eaf wmf ajym&rSmyJ? zG@J pnf;yHjk yifumrS 'Dru kd a&pD tjynf&h r,f? wdik ;f &if;om;awG awmif;qdak ewJh Federal [mvnf;/ uJaumif;+yD tJ'D ppfyGJ&yfcsif&if b,fawmh aocsmayguf+yD;rvJ/ zuf'&,fjynfaxmifpk jzpf&if+y;D r,fw?hJ [kw+f yD zuf'&,fjzpfz@kd qdw k muvnf; tajccHOya' jyifr&S r,fav/ 'DtajccHOya'eJ@ b,fvrkd S zuf'&,f rjzpfb;l av/ tJawmh u|eaf wmfw@kd u wlae+y?D zuf'&,f a&mufz@kd ud/k tajccHOya'jyifz@kd ud/k 'Dru kd &ufwpf udpaP wGvnf;xnf/h zuf'&,fupd aP wGvnf;xnf/h wpfcgwnf; zG@J pnf;yHu k kd jyif? tJ'v D rf;pOfuakd wmh twlwl av#mufz@kd oabmwlay;yg? ta&;ta=umif;qd&k if/ pm;yGaJ c:vdu k +f yq D &kd if/ wdik ;f &if;om; ud, k pf m;vS,v f mqd&k if/ a[m'DrSmtqifoifhyJ/ igwdk@a&G;xm;+yD;om;qdkwJh tajctaeuvnf; vdkao;w,fav? wdik ;f &if;om; ud, k pf m;vS,f rif;u ud, k pf m;vS,/f igu acgi;f aqmif/ tJ'[ D mawG/ jy\emawG jzpfvmvd@k r&bl;aemf? u|eaf wmfw@kd }uKd wifjyifqifxm;&rSmawG &Syd gw,f? tJ'aD wmh ta&twGuf t"dur[kw/f u|eaf wmfw@kd ud, k pf m;jyKru _ t kd "du/ u|eaf wmfw@kd 'gawGvnf;ygygw,f? tJawmh jyefcsKyyf g+y?D u|eaf wmfw@kd jynfaxmifp&k @J b,fae&mrSmjzpfjzpf/ aoewfoH wpfcsuaf zguv f u kd +f yq D &kd if u|eaf wmfw@kd twlr# cHpm;&ygw,f? tJ'v D ykd J vl@tcGit hf a&; csKd ;azgu+f y;D awmh/ vrf;ay:rSm tvHuikd f csw D ufv@kd / wckcu k /kd rw&m;r_ wckcu k kd awmif;qdv k @kd axmifus+yaD [h qd&k ifvnf; tJ'D aoewfoaH wG=um;aewJh bufuae+y;D awmh u|eaf wmfw@kd ➸ ❯ ❲ ❱ ❳

170

tvif;tdrfr* ❋

▲ ▼

P

▲ ■

❨ ❭ ❬ ❩ ❲ ❫ ❪ ❴ ❵ ❛ ❜

❝ ❞ ❡ ❢ ❣ ❤ ❴ ❡ ❞ ❛

❯ ❡

❲ ❫ ❵ ❜ ❥ ✐ ❦ ❳ ❧ ❣ ❛

❥ ♥ ✐

❪ ❥ ❦ ❳ ❯ ♦ ❧ ❣


171

bufukd pmem+y;D awmh wpHw k &m jyefvyk af y;yg? tJ'g qdv k @kd &S&d if u|eaf wmfw@kd t+rw J rf; r#wwJh ajcESpv f rS ;f / b,fnm oGm;+y;D awmh u|eaf wmfw@kd yef;wdik u f kd a&mufEikd rf ,fv@kd u|eaf wmf ,H=k unfygw,f? aus;Zl;wifygw,f?

rif;udEk ikd f ( 7/ 12/ 2014 ae@ *syefEdkifiH wdkusdK+rdK@ Seiko Sunshine BLD , Academy Hall wGifusif;y jyKvkyfaom 88 rsdK;qufausmif;om;acgif;aqmif udkrif;udkEdkif? udk*sifrDESifh *syefEdkifiHa&muf jrefrmEdkifiHom;rsm; awG@qHkyGJwGif csif;wdkif;&if;om;wpfOD;. ar;cGef;udk udkrif;udkEdkifrS jyefvnf ajz=um;csufudk wifqufaz: jyygonf?)

0J}oCrSmaw;oHjydKifvkd h

A[kviG jf yif 88 rsKd ;quf ausmif;om;acgif;aqmif wpfO;D . axmifwiG ;f jzpf vufawG@b0 Edik if aH &;aemufcH 0wÎKopf t vif ; td rf r *~ Z if ; rS pD p Of x kwf a 0 jz ef@ csd o nf ? tvif;tdrfr* ♣

q

r

s

t

✈ ✇

✉ ⑤

✈ s

171


172

0wˆKwdk vla&;wJhacG;0wˆK

rif;'if (1) vlawG[m odyfcufw,fAs?olwkd@ta=umif; taumif;bufu csD;rGrf;ajymqkd &ifom yg;pyf}u;D +z+J y;D w[J[eJ @J oabmusae wwfwm/ tm;enf;csKŒd ,Gi;f csu/f tvGt J rSm; wpfpw kH pf&mudrk sm; oGm;axmufjyrdv@dk uawmh urBm&h efv@dk om rSwaf yawmhAsKŒd ? &ef+iKd ;okw d m /vufpm;acswm/vrf;rSmawG@&if awmifrac:Edik /f rajymEkid jf zpfwwfwmawG trsm;om;uvm;? 'Dawmh vlawG ta=umif;rajymyJ acG;awG ta=umif;ajymwmu aemufqufwjJG y\em uif;avmufr,fxifyg&?hJ "igt h a=umif; r[kww f rf; w&m;/tremyawGa&;wJv h l" qkd+yD; vrf;rSmacsmif;udu k rf hJ acG;&,fv@dk awmh r&Sad vmufygb;l ?'DawmhacG;ta=umif;yJ ajym=uygp@dk &J@? usaemfw@dk vlrsK;d awG edp"P 0l ajymqkd oH;k E_e;f ae=uwmuawmh ²²/bmwJh acG;usK;d eJ@ ,kev f u dk /f acG;av;ta&m0if yg;vsuef m;vsu/f uHaumif;wJah cG; ajy;&if;acs;yH[ k wfr?d acG;tkrd S vufay;oif/acG; jzLawmrwkd;0Hh/ acG;+rD;aumuf usnfawmufpGyf/ acG;a[mifvkd@ awmify@dk rajy;/acG;&l;aumif;pm; wrGe;f wnf/h acG;&l;eJ@zufuu dk f acG;aumif;em;&Gujf ywf²²wJ?h trsm;}u;D ygy?J acG;[mopPm&Sw d ,f/ acG;bk;d wpfaxmif a=umifb;dk wpfoed ;f qkw d mawGvnf; 172

tvif;tdrfr* ⑨

❺ ❻

❺ ❷


173

&Sad wmh&ydS g&?hJ 'gayonfh aocsmpdppf=unf&h if acG;ta=umif;u aumif; uGuf w,fenf;ouk;d ? (2) trSeaf jym&&if usaemfacG;awGudk rcspb f ;l As?b,fcspyf grh wke;f /usaemfajcmufEpS f om;avmuf t &G , f / Zmwd & G m rS m /jcif ; awmif ; eJ @ tk y f x m;wJ h =uuf r wpf a umif u k d teD;uyfavhvmpyfpak ewke;f / b,fuay:vmrSe;f rodwhJ acG;wpfaumifa=umifh usaemfeh m; &Guw f pfzuf aoG;csi;f csi;f eDczhJ ;l ygoaumAsm?aemuf usaemfvyl sKad ygut f &G,af &mufjyefawmh usaemfhnD0rf;uGJ wpfa,muf[m acG;ukdufcH&&muae/acG;&l;jyef+yD; rmvupsmef=uG oGm;zl;jyefwma=umifh acG;awGukd usaemfoHa,mZOfrjzpfwm obm0us avmufr,f xifygw,f?tJ a=umufwphJ w d v f nf;ygr,fAs? a=omf aeOD;?usaemfuacG;awGukd rcspw f wfayrJh rw&m;rke;f wD;/&&HG mS pufqyk w f m rsKd ; vnf ; r[k w f j yef b l ; Asm?ta&mw0if rae wm/td r f r S m acG ; rarG ; wwf w mrsKd ; avmufygyJ?tr,f usaemfhtudkuawmh wpfbmomAs?olq,fwef;ausmif;om;b0rSm vrf;ab;u uavu0acG;wpfaumifudk tdraf c:vm+y;D arG;xm;zl;av&J?h 'Daumif}u;D uawmh tpm;taomufaumif;vk@d vm; rqkEd ifkd b f ;l ?wpfu, dk v f ;kH tke;f cGaH &miftarG;eJ@ taumif}u;D xGm;+y;D ;/wpfaoG;wpfarG;awmif jzpfaecJah v&J?h 'gayrJh wcgom; 'Daumif }u;D [mbmpdwu f ;l ayguf+yD; tdrfuxGufoGm;w,frod?usaemftudkuawmh rsuf&nfeJ@rsufcGuf rpm;Ekdif raomufEikd f jzpfusecf o hJ Asm ? wpfvavmufaeawmhrS a&$u, dk af wmfieD[m aysmufomG ;wm olr[kwo f vdk tku d w f ife@J jyefa&muf vmjyef a&m? 'DrmS wif olaysmufaewke;f a&ma,mif+y;D 0rf;enf;rdwJh usaemfvnf;… awmfygawmhqkd+yD; acG;awGtay: xyfpdwf ukefjyefw,f? [kww f ,fAs?oHa,mZOfqw dk m rxm;wmtaumif;qH;k ? (3) tJ'aD wmhAsm 'DacG;awGe@J usaemf ezl;pm&Gmvnf+y;D acG;awGtay: usaemfjyef+y;D pdw0f ifpm;rdwm qef;w,fq&dk r,f? Zmwfvrf;u usaemf,;dk ',m;zuf pa&mufwt hJ csed u f ae pw,fqkdygawmh?'DvkdAs? vGefcJhwJhq,fESpf0ef;usif/usaemf&aemif;zufukd pa&mufawmh xkdif;pma&m/xkdif;pum;yg rajymwwfavawmh/w,ftxD;usef oukd;? &aemif;rSm ArmawGaygygbo d eJ@qk+d y;D txGe@f wufrf ,f r}uv H u dk yf ge@J Asm?vufzuf&nfqidk f wpfaeukef xkid +f y;D ref,el @J tmqife,fta=umif; avuefaeEdik w f hJ ArmvlrsK;d &aemif;rSm cspw f ;D acgi;f u oef;xuf&Sm;w,fAs?ukd,fhtvkyfeJ@ukd,f&SKyfae =uwm? xm;ygav?acG;ta=umif; qufwmyJaumif;ygw,f? pum;ajymazmf & S m ;awmh txD ; usef o vk d v k d cH p m;vm&wJ h usaemf [ m &aemif;+rdKŒwGif;/+rdKŒ jyif+yJ+yJpifatmif +rdKŒ&kd;ukd;aygufavSsmuf oGm;aewkef; awmifxdyf wpfcak y:u xkid ;f bke;f awmf}u;D ausmif;wpfausmif;qD a&mufomG ;a&mqkyd gawmh?ausmif;u tvif;tdrfr* ➃

➉ ➊

➈ ➏

➉ ➆

173


174

tawmfhukd us,f0ef;+yD; crf;em;wmtrSefyJAs?awmifay:rSmvnf; a&$ajymifajymifapwD wpfqel @J ?ausmif;0ef;us,}f u;D xJ usaemfwpfa,muf wnf;avSsmufomG ;aewke;f jAKe;f qkd wpfco k wdjyKrw d m tJ'aD usmif;xJrmS arG;xm;wJah cG;awG renf;ygvm;Asm? acG;tk/d acG;vwf acG;r'ef;/acG;vlysKd/acG;aygufp/acG;Edk@pkd@/acG;Edk@nSm/acG;rkqkd;r/acG;rkqkd;zkd ²²pHkvkd@ qkdygawmhAsm? arG;xm;w,fqkdwm tom;wkd;atmif/ aps;uGufxJrSm jyefa&mif;&atmif arG;xm;wmr[kwb f ;l aemf?tjyifrmS pm;a&;aomufa&;usyw f nf;vk@d bke;f }u;D ausmif;&dyf vmcd=k uwJah cG;awG trsm;pkAs? tdrrf mS acG;awGaygaevk@d raumif;ausmif;yk@d qkw d o hJ abmeJ@ vmpGef@=uwmvnf; ygayraygh? usaemfajymcsifwJh t"dutcsufu tJ'DacG;awG[m tuke0f zD;+y;D /acG;b0rSm at;at;vlvl Zdru f sae=uav&JAh sm? wpfaumifrsm; tpm;vGef aew,f xif y g&J h ? Ak d u f } uD ; azmif ; +yD ; w&S L ;&S L ;td y f a rmusaevk d u f w m usaemf j zif h tm;awmifusryd g&?hJ (4) tJ'Dtcsdefup+yD; usaemf[m usaemfa&mufavorSs xkdif;+rdKŒ/xkdif;&Gmt&yf a'owkid ;f rSm xkid ;f acG;awGudk pyfpw k t hJ usiyhf gvmyg a&mAsm? usaemfqw dk ahJ umifuvnf; xkdif;EdkifiHwpfeHwpfvsm; rav;&Sm;e,fpyf/ ,mvm/ygwmeDvkd+rdKŒrsKd;uae/ [kd;²² xkdif; ajrmufykdif; a&$}wd*Hvkda'orsKd;txd ajcqef@zl;avawmh xkdif;acG;a&;&mrSm u|rf;usifol tqifah wmif 0ifavmufr,fxifw,f? usaemfaocsmayguf ajymEdik w f t hJ csuf uawmh xkdif;acG;awG&Jh&mckdifE_ef;ukd;q,f[m tajccHpm;0wfaea&; ajyvnf=u w,fAsm? acG;rSmb,fhES,fvkyf+yD; 0wfa&;qkdwm}uD;ygvm&owkef;vkd@ cifAsm;ar;r,fqkd&ifawmh cifAsm;[m acwfaemufusaewJo h yl AJ s? bma=umifw h ek ;f qkad wmh (2004)ckEpS 0f ef;usiu f usaemf befaumufbufukd a&mufwkef; uDvkdrDwm ig;q,fausmfavmufvSrf;wJh r[mcsKd iq f w kd hJ +rKd ŒqDudk a'oEW&A[kow k tjzpf a&mufomG ;zl;w,fAs? bwfpu f m;uae avSajymif;pD;zkd@ avSqdyfukdtoGm; xl;xl;qef;qef; jrifuGif;a=umifh usaemfhajcvSrf;awG &kww f &ufwef@oGm;+y;D tJ'jD rifuiG ;f ukd tcsed t f awmf=um &yf=unfah erdwhJ txdyAJ s? bmvJ/[w k v f m;? vrf;ab;u acG;av;ig;aumif[m abmvH;k orm; 0wfpu kH , dk pf D eJ@Asm? tr,f refcsufpwm ,lEdkuf wuf/ tmqife,fwifruygbl;? bkdif,efjrL;epf/ csv J q f ;D eJ@bmpDv;dk em;awmifygao;?usaemfjzifh Zmwda&$yif&mG u ausmajymif}u;D awGay:rSm ykqkd;ykdif;awG v$rf;aewwfwJh OD;}uD;/OD;rif;awGukd ajy;owd&rdyg&Jh? b,fvkdvlursm; a&$Om%fawmfpl;a&muf+yD; acG;awGukd abmvkH;toif; pGyfus,fawG qifjref;ay; xm;ygvrd ahf yg?h usaemfrh mS Asm? awmom;yDy/D u, dk w f idk af wmif 0,fr0wf Edik af o;wJw h q H yd af wG 'DarmifawGu, kd rf mS 0wfxm;wmawG@&awmh remvkpd w d af wmif jzpfrw d t hJ xd? 'gukd cifAsm;u odyfqef;w,fxifvdrfhr,f? r[kwfao;bl;As?usaemfzl;cufrSm 174

tvif;tdrfr* ➒

↕ ➙

↕ →


175

tajcusvmawmh 'dxufqef;wmawG awG@vm&jyefw,f? (5) usaemf em;pGefem;zsm; =um;zl ; wmwpf c k u awmh vuf & S d x k d i f ; bk & if } uD ; [m vrf ; ab;uacG ; wpf a umif u k d aumuf,al rG;pm;cJzh ;l wm tJ'aD cG;}u;D [m tawmfvrd mR a&;jcm;&S+d y;D tHrh cef;opPm&Sw d ,f qkyd ?J 'ga=umifrh sm; xkid ;f jynfov l x l [ k m acG;awGukd *&kpu dk f =uavovm; rqkEd idk b f ;l As? ,kd;',m;jynf +rdKŒtawmfrsm;rsm;rSm acG;u,fq,f apmifha&Smufa&;XmeawG &S=d uav&J?h Edik if jH cm;;om; awG tajcusaexkid w f m/+rKd ŒcHxidk ;f vlrsK;d awG pD;yGm;a&;ajyvnfwm/ a&mif;0,fazmufum;r_ pnfyifzGH@+zdK;wmawGa=umifh xifyg&Jh zl;cuf+rdKŒ[m acG;awG&Jh avmuedAmŠ efv@dk awmif wifpm;Ekid af vmufygw,f? tykpd um;awG avSsmufajymaew,fv@dk xif&ifawmif onf;cH+y;D /qufem;axmifygt;kH Asm?zl;cufrmS acG;rsK;d tawmfpakH tmif jrif&oAs? tar$;zGm;zGm; {&mrtaumif}u;D awGuae a=umifxufawmifi,fcsiw f hJ taumifaygupf e av;awGvnf; &So d As?wpfcsK@d taumifawGqdk t+r;D wkad v;awGe@J /wrifjzwfxm;avovm;/ rl&if;rsKd;pdwfvm;awmh rqkdEkdifbl;?aemufqHk;ay: tzkd;wefum;}uD;awGay:rSm tcef@om; +red @f +red @f }u;D Zdru f saewJah cG;}u;D /acG;vwf/acG;i,fawG rjrifcsirf t S qH;k ?trav; =um;zl;o avmuf/acG;wpfaumifwefz;dk uvnf; ArmaiGajcmufoed ;f ausm&f o dS wJ?h wcsK@d acG;awGqdk naeykid ;f yef;+cu H s,}f u;D awGxrJ mS ocife@J twl tanmif;ajyvrf;avSsmuf&if; use;f rma&; vkdufpm;ae=uwmvnf; jrifaeusAs? atmifr,f/ wpfcgwpfav/udk,fawmfacsmrsm; rpifpeG @f csiw f t hJ cg olw@dk zif0rSm wpf&LS ;pav;vH;k axG;+y;D xGuv f mvwW@H aom tD;tD;ukd zif0uaetoifhcHay;=uawmif&Sdao;Asm? 'Dawmh cifAsm;zl;cufukda&mufvkd@rsm;/vrf;ab;uacG;wpfaumifukd apwem o'<gw&m;awG,zdk w d +f y;D cifAsm;pm;aewJh [rfbmumwk@d /=uufausmw f @dk oGm;au|;r,frsm; r}uv H u dk af veJ@/ 'DaumifawGu tifwifwifvyk cf sif vkyw f wf=uwm?'DaumifawG b,f avmufrsm; ude;f }u;D cef;}u;D Edik o f vJq&dk if 'DaumifawGtwGuf acG;ykid &f iS af wG 0,faus;G aeus tpmukad wmif pm;aeus wHqyd /f ygaeus&om&eH@ryg&if rpm;=ubl;wJAh s?'Dawmh acG;[m rpifpm;w,fqkdwJh cifAsm;&Jh a&S;&kd;t,ltqa[mif;}uD;ukd pGef@vkdufayawmhAsm? (6) wu,fawmh usaemfvnf; a&S;&kd;pGJwJhvlygyJAsm?b,favmufrsm;a&S;&kd;pGJ+yD; acwfaemufus usecf o hJ wke;f qkad wmh zl;cufudk a&mufpu ae@zk@d npm twGuf tdru f a&cJaowWmxJrmS odr;f xm;zk@d ukew kf u kd }f u;D wpfcu k ae wm&Sncf pH m;p&maomufp&mawG avSsmuf0,f cJw h ek ;f uayg?h jrifaeawG@ae&wJh wm&Sncf pH m;aomufuek af wGu usaemft h zk@d tqef;}uD;jzpfaeavawmh wpfcsKdŒypPnf;awGqkd tdrfa&mufrS tnGef;zwf+yD; oHk;wefoHk;/ rsu&f rf;rSe;f q0,f&wmaygAh sm?'DrmS wif pm;aomufuek w f ef;}u;D wpfcx k u J ae xl;xl; jcm;jcm; wHqdyfaumif;aumif; tpm;taomufxkyfawGawG@rdwmeJ@ usaemfvnf; pm;=unfh tvif;tdrfr* ➢

➩ ➫

➨ ➵

➩ ➦

175


176

vku d t f ;kH r,f/ 0,fxm;tH;k rSq+dk y;D jcif;xJudk ESpx f yk yf pfxnfv h u dk rf o d As? aemufrS pdwx f J o&kd;o&DjzpfvmwmeJ@ wHqdyfawG /t&kyfawGukd aocsm=unfhvkdufawmh vm;vm;? acG;pmwJAh sm? ab;bDudk tom=unf&h if; &Su&f u S ef @J h jyefwifxm;cJ&h w,fqydk gawmh? r=umcifzl;cufrSm vlvnfpm&if;0ifvmawmh usaemf avhvm=unfhrdwJhtcg acG;tar$;avSsm&f eS yf /l acG;qGww f ahJ &ar$;/acG; em;zm uavmf qkw d mawGawG@zl;vm&wJt h jyif zl;cuf+rKd ŒrSm acG;aq;ukcef;/acG;emwm&Snaf q;&Hek @J ykid &f iS ef @J ,m,DcaJG e&rJah cG;awGudk acwW wm0ef , l j yKpk a y;rJ h acG ; apmif h a &S m uf a &; uk r ` % D a wG a wmif & S d a v&J h ? 'gwif b,f [ k w f t H k ; rvJ A sm? usaemf u Ed k i f i H w pf u m uk e f o G , f a &;av; bmav;vnf ; rawmufwpfacguf vkyfw,fqkdawmh wcgom; *syefrdwfaqG wpfa,mufqDuae xkdif;xkwfypPnf;wpfcsKd@Œ 0,fcsifygw,fqkdwJh trSmpmwpfapmif&bl;w,f? olvkd csif w J h y pP n f ; u acG ; arG @ ,m/acG ; acgif ; tH k ; /acG ; uk w if / acG ; pH t d r f a wG w J h A sm?'D r S m wif xk d i f ; acG ; toH k ; taqmif y pP n f ; awG xk w f w J h puf & H k w pf c sKd Œ uk d a &muf a wmh r S acG;ZdrfcHypPnf;rsKd;pHkudk=unfh+yD; EHkcsmvSwJhighb0qkdwJhtawG;eJ@ idkcsif;cscsifpdwfukd tawmf c sKd ; ES d r f , l &oAsm? [k d w pf a vmwk e f ; u pD ; yG m ;a&;ud p P w pf c k e J @ *syef w&kwfujym;rdwfaqGwpfa,mufukd ta&;w}uD;awG@cGifhawmif;vkdufawmh olu qHyifnyS q f idk }f u;D wpfcu k kd vku d cf yhJ gqv dk @dk vku d o f mG ;rdawmh olajymwJh qHyifnyS q f idk [ f m vlawGtwGuf zGix hf m;wJq h idk rf S r[kwyf ?J acG;jALwDqvGe;f }u;D rSm ol@acG;ukd qHyif'ZD idk ;f topf jyifay;aeav&Jh?acG;jzpfcsifpdwfawmifaygufoGm;vkd@ w&m;oabmukd qifjcifESvHk;oGif; &ao;Asm? (7) acG; tptqHk;omajym&r,fqkd&if r[mbm&weJ@[kd;rm;&Jh tkd'ufqD urBm*h Eˆ0ifvuFm&Sn}f u;D awGxufawmif tjyef wpf&m omoGm;Edik w f ,fAs?Edik if w H pfumrSm acG;awGu abmvHk;yGJukd=unfh+yD; &ifckefpdwfv_yf&Sm;wwfae+yDwJhAs? acG;atmifoG,f oifwef;awG/acG;wuUov dk af wGawmif &Scd si&f adS etH;k rSm? xl;jcm;csuw f pfcak wmh &Sw d ,faemf? xkdif;acG;trsm;pk[m vlukdrudkuf wwf=uayrJh/ ArmacG;awGuawmh ukdufwwfwm rsm;w,fAs? aemufawmh xkid ;f acG;awG[m a=umifawGe@J yvJeyH oifw h mvJ qef;=u,fr_ wpfcv k @kd qk&d r,f? ArmacG;awG[m xkid ;f acG;awGe@J uGmjcm;wmtrSeyf AJ sm? tJ'DudpP[m acG;awG&Jha&S;ukokdvf/ uH=urRmeJ@oufqkdifovm;? ,kd;',m; eJ@jrefrmtpkd;&awGusifhoHk;aewJhpepfawGeJ@ qkdifovm;/'Drkdua&pD&Jh toD;tyGifhvm;/ ppf0g'DawGvufatmufrSm acG;awGacG;pOfrD yghrvm;/ bmnmom&um pOf;pm;p&mawG trsm;}u;D ygyAJ sm?aocsmwmuawmh xkid ;f acG;awG[m acG;jzpf&usK;d eyfwmtrSeyf AJ s? tif;/ Armjynf r S m awmh ck x uf x d acG ; awG u k d tqd y f a u|;owf a ewk e f ; yJ = um;rd w ,f ? ❒

176

❮ ❒

Ï ❰

tvif;tdrfr* ➼

➹ ➘

➹ ➚


177

ajrmufu;dk &D;,m;eJ@ w&kwjf ynfe,ftcsKd Œ rSmawmh acG;om;[m aps;t}u;D qH;k tpm;tpmwJ?h wu,f a wmh usaemf w k d @ [m acG ; awG e J @ eH & H y g;yg;av; wpf c syf o m jcm;ae=u wmyg?cifAsm;rSmvnf; acG;wpfaumif&SdEkdifw,f/ usaemfvnf; r=umcif acG;ykdif&Sif wpfa,mufjzpfvmEkid w f ,f? ppfAdkvfcsKyfawGrSmvnf; acG;awG&Sdw,f?[pfwvmvJ b&ef'Dvkd@ trnf&wJh acG;}u;D wpfaumifarG;cJzh ;l w,f?a':atmifqef;pk=unfawmif acG;wpfaumif arG;xm;owJAh sm? a[m ajym&if;qkd &if; vlta=umif;awGygvm+y?D 'DrmS wif&yfrS jzpfr,fxifyg&?hJ at;av usaemfajymcJhyg+yDaum? vlawG odyfcufw,fAs?olwkd@ta=umif; taumif;bufuae/ cs;D rGr;f ajymqk&d ifom yg;pyf}u;D +zJ +y;D w[J[eJ @J oabmuswwfwm/tm;enf;csKŒd ,Gi;f csu/f tvGt J rSm;wpfpw kH pf&mudrk sm; oGm;axmufjyrdv@dk uawmh urBm&efv@dk omrSwaf y awmhAsKŒd ? &ef+iKd ;okw d m/ vufpm;acswm vrf;rSmawGŒ&ifawmif rac:Edik /f rajymEkid jf zpfwwfwmawGu trsm;om; uvm;? 'ga=umihv f al wGta=umif;rajymyJ acG;awGta=umif;ajymwmu aemufqufwJG jy\emuif;avmufr,f xifyg&?hJ igt h a=umif;/ r[kww f rf;w&m;/ tremya&;wJv h q l +dk y;D vrf;rSmacsmif;udu k rf hJ acG;&,fv@dk awmh r&Sad vmufygb;l ?'Dawmh acG; ta=umif;yJ ajymwm aumif;ygw,fav? ?

rif;'if (15/ 08/ 2014 ae@xkwf qJAif;a';ae@pOfowif;pmrS)

tvif;tdrfr* Ð

Ñ

Ò

Ó

Ô

Õ

Ö ×

Ø

Ù

Ú

Û

Õ Ü

Ý

Ö Ó

Ù

Þ

Û

177


178

bmomjyef tcef;quf a'gufwmbarmf .

&kef;xGufcJh&aomjrefrmjynf Ba Maw BREAK THROUGH IN BURMA Memoirs Of a Revolution 1939 - 1946

oef;0if;vSkdif (jyefqdkonf) rl&if;pma&;q&m a'gufwmbarmf. (Breakthrough in Burma) vuf&mjzpfonf?a'gufwmbarmfonf udkvdkeD acwfynmwwf 0wfvHka&S@aewpfOD;jzpf+yD;/ jrefrmEdkifiH.udkvdkeDacwf 0ef}uD;csKyfa[mif;wpfOD;/ zufqpf*syefacwf t"dywdtm%m&SifwpfOD;/ twdkuftcH EdkifiHa&;orm;wpfOD; jzpfcJhbl;olwa,mufjzpfum/ oljzwfoef;}uHKawG@cJh&aom jrefrmjynf. EdkifiHa&;jzpfpOfudk tajccHI a&;om;xm;aom pmtkyfjzpfonf? pma&;q&m oef;0if;v_difrS bmomjyefI a&;om;xm;onfudk tvif;tdrfrStcef;quftjzpf az:jyvdkufygonf? acwfwpfacwf/ EdkifiHwpfEdkifiH. EdkifiHa&;ordkif; jzpfpOfudk acgif;aqmifwpfa,muf jzpfcJhol. a&;om;csufudk avhvmod&SdEdkif&ef wifjyvdkufygonf? tvif;tdrfr*~Zif;

,cifvrStquf aemifwGif*syefrdwfaqG tcsdK@udk u|efEkyfub,fvdkb,fta=umif;a=umifh onfvdkjzpf&wmvJ[k ar;=unfhonfhtcg tpDtpOfESifhtquftoG,f !Hhzsif;r_a=umifh [kqdkonf? Todk@udpPrsdK;wGif vHk;0tawG@t}uKHr&Sd=uonfhtav#muf ocifatmifqef; ESio hf @l vlrsm;rSm zluaD jymonfph um;rsm;udk tvG,w f ul,=kH unfc=hJ uonf? tr$Kd iaf &muf v#iaf &mufjcif; *syefppfwyfu olw@kd udv k mac:vdrrhf nf[o k m em;vnfxm;=uonf? xdpk Ofu yg0ifvyk u f ikd cf =hJ uonfh &JabmfwcsKd @u tajctaetm;vH;k rSm vH;k 0 &_yf axG;I olw@kd twGuf r}uw H wfatmifjzpf=u&+y;D ppf}u;D ud, k w f ikd f (od@k ) ocifatmifqef; ud, k w f ikd f taumif;qH;k qH;k jzwf=uvdrrhf nf[yk if vufav#mv h u kd =f uonf[k qdo k nf? trSef tm;jzifh ocifatmifqef;ud, k w f ikd f aumifppf0efEiS fh tquftoG,, f al ezd@k ysuu f u G cf o hJ vdk jrefrmjynfrS rxGucf mG rDyif owif;yd@k cJjh cif; r&Sad cs? *syefw@kd bufrS xkwaf zmfjcif;r&So d nhw f ikd f aemufxyfaocsmonfh ta=umif;wpfck 178

tvif;tdrfr* ß

à

á

â

ã

ä

å æ

ç

è

é

ê

ä

ë

ì

å â

è

í

ê


179

&So d nf[k u|Eykf x f ifonf? w&kwjf ynfwiG v f y_ &f mS ;aeonfh *syefppfwyfrmS jrefrmjynf t a=umif; odyrf od=u? od@k twGuf u|Eyfk f wd@k ESiyhf wfoufonfh udpw P @kd udk tav;*&krjyKjcif; yif jzpfayvdrrhf nf? aemufq;kH vufrwifrad v;ocifatmifqef; &vdu k o f nfh tultnDrmS qlZu l ;D wpfO;D wnf;. tm;xkwrf o _ mjzpfonf? rnfo@kd ta=umif;jyonfjzpfap ocifatmif qef;wdk@ESpfOD;. touf&Sif&yfwnfa&;um; tajctaetawmfqdk;vmonf? aemufqHk; trGKd i+f rKd @teD;&Sd "aumif;avmif;qk"ac: &Gmaew&Gmod@k ajymif;a&G@I pkwjf ywf npfywfae onfh tcef;av;wpfcef;wGif iSm;&rf;aexdik &f onf? xdak e&mav;rS Adv k v f ufsmxH pma&;I ol&ifqdkifae&onfh tusyftwnf;rsm;udk ajymjyjyD; *syefESifhqufoG,fI tjrefqHk; u,fq,fz@kd ta=umif;=um;vdu k o f nf? pm&v#i&f jcif; Adv k v f ufsmu cifrr tultnDjzifh aiGpak qmif;I atmifqef;xH yd@k onf? +y;D aemuf a'guw f mode;f armifxH oGm;I tultnDawmif;onf? a'guw f mode;f armif urSwqifh qlZu l ;D ESihf ql*sw D @kd tultnDukd &,l&onf? pufwifbmv wpfnwGif &efukef+rdK@ZmwfyGJwpfyGJ usif;yonfhae&mwGif olw@kd csed ;f qd=k uonf? a'guw f mode;f armifu qlZu l ;D ESihf tjcm; *syefEpS af ,muf ac:vmonf? xdak e@rwdik rf u D Adv k v f ufsmu a'guw f mode;f armifxH ocifatmifqef;ESihf ocifv+S rKd if (Adv k &f efatmif) wk@d "mwfyEkH pS yf u kH kd ay;xm;+y;D jzpfonf? naewGif a'guo f ed ;f armifu qlzu l ;D xH tqdyk g"mwfyrkH sm;ay;+y;D wwfEikd o f r# tjrefq;kH aqmif&u G af y;zd@k wGe;f wGe;f wdu k w f u kd f ajymonf? qlZu l ;D bufuvnf; vdv k v kd m;vm;ulnzD @kd toif&h o dS nf? aemuf&ufwiG f qlZu l ;D ESihf ql*sw D @kd &&mav,mOfEiS hf befaumufo@kd xGucf mG oGm; onf? befaumuf&dS *syefo&H ;kH rSwqifh "mwfyEkH pS yf u kH kd xdik 0f rf uifaywdik f &H;k csKyx f H yd@k vdu k f onf? "mwfyEkH iS t hf wl pmwpfapmifwiG f jzpfa=umif;tuket f pif a&;om;+y;D jrefrmvli,f ESpOf ;D udk tjrefq;kH &SmazG u,fwifz@kd !$e=f um;vdu k o f nf? xdik 0f rfrw S qifh "mwfyrkH sm;udk trGKd i&f dS uifaywdik &f ;kH od@k yd@k cJ+h y;D ydu k pf w d w f u kd f &SmazGz@kd trde@f ay;vdu k o f nf? ocifatmifqef;wd@k ESpOf ;D udk ajc&mcH&mS azGco hJ rl mS ar*smcrf'g jzpfonf? aemuf qH;k awmh avmif;qk&mG i,fav;&Sd tcef;usi;f av;xJwiG f olw@kd ESpOf ;D udk awG@vdu k =f u&onf? ocifatmifqef;um; 0rf;udu k af &m*gEiS hf tdy&f mxJvaJ e+y;D use;f rma&;rSm tawmfq;kd 0g; aeonf? od@k jzift h awmftwefevefxo l nft h cg olw@kd ESpOf ;D udk wdik af yod@k yd@k vdu k o f nf? xdk rSwqifh *syefo@kd ava=umif;jzihf *syefo@kd a&muf&o dS mG ;=uonf? od@k wdik o f cifatmifqef;. trnfrmS tdrk 'kd greG *f sD (Omoda Mangi) ESihf Adv k &f efatmif.trnfrmS tDw'kd g wdik t f cD sD (Itoda Teiichi) jzpf+y;D *syefwiG f ynmoifz@kd vm=uonfh ql*s. D aqGrsKd ;rsm;taeESihf a&muf &So d mG ;jcif;jzpfonf? *syefa&mufonfh tcg olw@kd udk qlZu l ;D u vma&muf}uKd qo kd nf? xdk awG@qHrk a_ emufwiG u f m; jzpf&yfrsm;pGm vdu k yf gvmawmhonf? tvif;tdrfr* î

ï

ð

ñ

ò

ó

ô õ

ö

÷

ø

ù

ó ú

û

ô ñ

÷

ü

ù

179


180

,cktajctaewpfcv k ;kH udk qlZu l ;D xde;f csKyEf ikd +f yjD zpfonf? jrefrmjynfay:wGif &pf0J aeonfh rd;k oufrek w f ikd ;f / wdrw f u kd Ef iS hf ,if;.twdwef rd w d w f @kd u ocifatmifqef;ESit hf wl oufaocHaeayvdrrhf nf? *syef a&wyfpcef;rS;l (Supreme Command) t k aeESihf aumif; pGm ,H=k unfpw d cf sco hJ vdk rdrv d ckd siw f mudk ocifatmifqef; bufuvnf; t&,lEikd cf o hJ nf? a&wyfpcef;rSL;. trde@f jzifh qlZu l ;D udk tzG@J i,fav;. acgi;f aqmif cef@tyfvu kd o f nf? TtzG@J i,fav;um; qlZu l ;D ud, k w f ikd f XmetrsKd ;rsKd ;rS pdw}f uKd uaf &G;,lxm;onfh vlrsm;jzpf+y;D ,if;wd@k .vkyif ef;um; jrefrmjynf. qlZu l ;D pDru H ed ;f udk taumiftxnf azmf& rnfjzpfonf? tzG@J .trnfrmS rDemrDuu D ef jzpf+y;D ppfbufqikd &f m txl;v#Kd @0Suv f yk if ef; wpfct k jzpf owfrw S cf o hJ nf? TY plqu l ;D .trnfrmS vnf; rqktrkd eD mrD jzpfvmonf? tzG@J 0ifrsm;taejzifh bk&ifw h yfrawmfXmecsKyrf S ar*sm tdZk muD/ bk&ifah &wyfrawmfrS a&wyfAv kd rf LS ; [d'u D ESihf Adv k rf LS ; [D*;l csu D o hJ @kd =oZm}u;D onfh yk*Kd~ vrf sm;yg0ifonf? [d*;l csd um;/ qlZu l ;D udk wpfav#muf vH;k ulncD o hJ jl zpf+y;D aemifArmhwyfrawmf zG@J pnf;&mwGiv f nf; t"duae&mrsm;u yg0ifvmrnfh yk*Kd~ vjf zpfonf? trde@f t& w&m;0iftodtrSwjf yKjcif;udk 1941 jynhEf pS /f azaz:0g&v D Y vufc&H &Scd ahJ omfvnf; taumiftxnfazmf&rnfh vkyif ef;wd@k udk csucf si;f pwifvu kd =f uonf? tzG@J tpnf;. XmecsKyrf mS wdu k sKd wiG &f +dS y;D befaumufwiG f A[dpk pfqifa&;Xme &Sd onf? aemufyikd ;f wGif ‚.tzG@J cGrJ sm;udk csi;f rdik /f urfb&l /D &aemif;ESihf &a[mif; ponfw h ikd f jrefrme,fjcm;+rKd @ av;+rKd @wGiw f ;kd cs@J zG@J pnf;cJo h nf? jrefrmjynftwGi;f *syefwyfrsm;xd;k azmuf 0ifa&mufvmonft h cg tqdyk gpifwmrsm;rSwpfqifh tvG,w f ul xd;k ppfqifEikd &f efjzpfonf? tu,fI ppfrjzpfco hJ nf&adS omfjrefrmhwyfrawmf wpfcw k nf; taejzifh jrefrmjynf twGi;f 0if&rnfjzpfonf? wyfrawmfopfukd zG@J pnf;=urnfh tjrLawrsm;jzpfonfh jrefrmhvil ,frsm;udu k m; [dik ef efu|e;f wGif ppfoifwef;ay;rnf? [dik ef efu|e;f rSm wkeu f if yifv,fauG@wGiw f nf&+Sd y;D ppfoifwef;ausmif;udk u|e;f .awmifbuf topfwnfaqmufxm;aom a&wyftajccH pcef; qef, (Sanya) . taemufbufopfawmrsm; zHk;v$rfaeonfhae&mwGif a&G;cs,x f m;onf? ppfoifwef;ay;rnfo h rl sm;udv k nf; qlZu l ;D ud, k w f ikd f *&kwpdu k f a&G;cs,cf o hJ nf? tzG@J 0ifa[mif;rh sm;jzpf=uonfh uDw*srd ESihf tudik ;f qlZu l ;D wd@k um; Adv k rf LS ;}u;D qlZu l ;D a&S@ wGif jrefrmhwyfrawmfopf zG@J pnf;a&;ESihf jrefrmjynfvw G v f yfa&;vkyif ef;rsm;twGuf aemuf qH;k txd opPm&S&d dS xrf;aqmifygrnfta=umif; opPmqdck &hJ yHu k kd u|eykf u f kd jyefajymjy=uonf? od@k jzifh oifwef;rSL; Adv k }f u;D um0g&rdS (Capt. Kawashima) acgi;f aqmifI tzJ@G i,fuav;udk wufow k &f u kd f zG@J pnf;vdu k +f y;D aemufwiG rf l &nfreS ;f csu&f &dS mqD OD;wnfI vkyf 180

tvif;tdrfr* ý

þ

ÿ

✁✂✄☎✆✝✞ ✁✟✠✂⑦ ✆✡✞


181

ief;wd@k ukd qlZu l ;D pwifavawmhonf? ol.&nfreS ;f csuu f m; jrefrmhawmfveS af &; wyfrawmf wpfcu k dk wnfaqmufI awmfveS af &;}u;D wpfcu k zkd efw;D &rnf jzpfonf? od@k jzifh *syefw@kd . aersKd ;EG,f tdrrf ufonfvnf; taumiftxnf ay:vmayvdrrhf nf? tqdyk gtpDtpOfrsm; csrw S af epOf vtenf;twGi;f qlZu l ;D / ql*s/D [D*cl sd wd@k ESihf twl ocifatmifqef; twl&adS eovdk jrefrmjynf. tem*wfEiS hf ocifatmifqef;. o abmxm;udk wpfa,mufr[kwf wpfa,mufu ar;jref;aqG;aEG;ae=uayvdrrhf nf? wpfenf; tm;jzifh olw@kd ESit hf wl jrefrmjynf tem*wfukd yHak zmf&rnfh vlwpfa,muf. tjrifukd rSe;f q =unfah ejcif;vnf; jzpfonf? Tod@k Tod@k &_yaf xG; onf;xef }u;D rm;vSonft h ajctaersKd ;ESihf ,cifu &ifrqdik zf ;l onfh ocifatmifqef;twGuf tawG@t}uKH opfvnf; jzpfonf? od@k wdik f Ttajctaewd@k u ol@tay:&du k cf wfr_ tcsKd @&Scd o hJ nf xifonf? ocif atmifqef;um; ydI k vufawG@usvmonf? Ttcsuu f kd 1941 ckEpS f azazmf0g&v D wGif ocifatmifqef; a&;om;cJo h nfh a=unmpmwrf;wGif txif;om; jrifae&onf[k u|Eykf f xifonf? a=unmpmwrf;udk olu "zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk rl=urf;"[k trnfay;xm;+y;D vGwf vyfonfh Edik if aH wmfopf wnfaqmufrnfh tajccHw@kd udk t=urf;jzif;azmfjyxm;onf? ocif atmifqef;. a=unmpmwrf;rSm wpfenf;wpfzkH ta&;ygonf[k u|Eykf x f ifonf? tajccH rl=urf;wGif ol. zufppf(od@k ) tm%m&Sif cHpm;csuw f @kd udk &ifziG x hf m;onf? "yk*v ~ u d 0g'udk ajrawmifajrmS ufay;jcif; tm;jzifh zsuv f zkd suq f ;D vkyrf nfo h rl sm; twGuf tcGit hf a&;ay;jcif;jzpfonf? u|Eykf w f @kd tvd&k o dS nfrmS *smr%DEiS hf tDwvDpeH rlemrsm;enf;wl tiftm;&So d nfh Edik if aH wmftyk cf sKyaf &;yHpk H jzpfonf? wpfcw k nf;aom Edik if aH wmf/ wpfcw k nf;aom ygwED iS hf wpfO;D wnf;aomacgi;f aqmifjzpf&vdrrhf nf? ygvrD eftwdu k t f cHEiS hf t"dyg` ,rf &So d nfh yk*v ~ u d 0g' wd@k r&Sad p&? yk*v ~ u d wpfO;D csi;f . txufY&So d nfh Edik if aH tmufwiG f vlwikd ;f &S&d rnf? wpfygwD tkycf sKyrf o _ nf ,cktcsed x f d oefprG ;f I wnf+ird af om tkycf sKyaf &;udk wnfaqmuf ay;Edik o f nfh taumif;qH;k yHpk jH zpfonf?" Tae&mwGif ocifatmifqef;. Edik if aH &; tdik 'f t D v kd *kd sq D ikd &f mtydik ;f +y;D qH;k oGm; +y;D / enf;vrf;tenf;i,fom yg&adS om ol.&nf&, G cf suEf iS hf pHerlemrsm;udk qufvufazmf jyxm;onf? ol@&ifxw J iG f qlyu G af eonfh t&mtm;vH;k TYoGeaf tmazmfjyxm;onf? ocif atmifqef;um; *syefw@kd bufo@kd vH;k 0rsuEf mS rlvu kd af y+y?D Edik if aH wmf.pD;yGm;a&; b0opf wnfaqmufa&;ESihf pyfvsO;f I Tod@k azmfjyxm;onf? "*syefw@kd . tultnDrmS tvGew f &m ta&;ygonf? *syefw@kd . &if;ES;D jrKS yEf rHS r_ sm; *syefukefypPnf;rsm;udk OD;pm;ay;jcif;ESifh ,rf;aiG aps;uGufESifh yl;aygif;jcif;wdk@rSm u|Efkyfwdk@ pD;yGm;a&;b0opf. tpdwt f ydik ;f wpfcjk zpfayvdrrhf nf? tiftm;awmifw h if;aom =unf;wyf/ tvif;tdrfr* ☛

✑ ✒

✏ ✗

✑ ✍

181


182

a&wyfEiS ahf vwyf wd@k udk u|Eykf w f @kd wnfaqmuf&rnf? TudprP sm;twGuf *syef.tultnD rSm r&Srd jzpfvt kd yfvo S nf? u|Eykf w f @kd Edik if aH wmf wnfaqmufa&;jzpfpOfwiG f *syefu u|Eykf w f @kd enf;ynm ppfbufqikd &f m t}uOH m%fEiS hf tultnDrsm; ay;&rnf? *syef bk&ifh a&wyfu yifv,fa&ydik ef ufw@kd udk umuG,rf nf? u|Eykf w f @kd taeESihf ocifatmifqef;. a=unmpmwrf;udk "tem*wf Armhtyk f csKyaf &; pDrcH su"f (Blue print of Burma) [k ac:qdEk ikd rf nfxifonf? ol.a=unmpmwrf; wGif xl;xl;jcm;jcm; ta=umif;t&mrsm; ryg&o dS nfw h ikd f taotcsm awG;awm=unfzh @kd aumif; onf[v k nf; xifonf? trsm;qH;k yg0ifaeonfh ta=umif;t&mrsm;rSm xdu k mv pD;arsm aeonfh Edik if aH &;vrf;a=umif;rsm;ESihf pum;&yfrsm;jzpfonf? od@k wdik f tqdyk gta=umif;w&m; a=umifo h nfyif ta&;ygae&jcif; jzpfonf? ocifatmifqef;. a=unmpmwrf;rSm jrefrmjynfwiG f pD;qif;aeonfh Edik if aH &; tawG;tjrif vrf;a=umif;rsm;rS &du k cf wfvmjcif;jzpfonf? ajymr,fqkd tm&SwpfciG v f ;kH rSyif jzpfonf? wpfenf;tm;jzifh Edik if aH &; rd;k oufrek w f ikd ;f rsm; rnfo@kd wdu k cf u kd af ea=umif; jyoae onf? e,fcs@J udv k ekd D 0g'eJ@twl wGzJ ufaeonfh Edik if aH &;pepfukd ykeu f efaeaom tm&Swu kd f k jf cif;vnf; om;wd@k . tZPswW o mefukd ocifatmifqef;. a=unmpmwrf;u azmfjyvdu jzpfonf? aemufxyftcsufwpfcsufudk azmfjy&v#if vuf0Jjzpfap vuf,mjzpfap/ ,if;wd@k . awmfveS af &;wd@k . A[dck suYf wnfaeaom acgi;f aqmifrEl iS hf pyfvsO;f onf? t,l tqonfyif tm&Swu kd o f m;wd@k . tvGew f &m a&S;usI euf&i_d ;f aomt&mwpfcEk iS hf xdpyf aeonf? Ttcsuu f m; rsKd ;qufaygi;f rsm;pGmrS jzpfay:wd;k wufvmum olw@kd ud, k w f ikd f ae xdik &f iS o f efonfh enf;vrf;udk azmfjyaejcif;jzpfonf? od@k twGuq f ckd o hJ vdk ocifatmifqef;. a=unmpmwrf;um; tm&S.wpfaxmifw h pfae&mwGif wdu k cf u kd af eaom rd;k oufrek w f ikd ;f wd@k . jy,k'yf ifjzpfonf? u|Eykf w f @kd Zmwfa=umif;udk jyefaumufygrnf?qlZu l ;D twGuf aemufxyfvyk if ef;wpf ckrmS ol. jrefrmwyfrawmfopfukd tkwjf rpfcsz@kd &kyyf ikd ;f qdik &f mudprP sm;/ &SmazG&rnfjzpfonf? jrefrmhwyfrawmf. tjrLawwd@k udk zG@J pnf;&mwGif jrefrmvli,fta&twGuu f kd uef@owf xm;ovdk tqdyk gvil ,frsm;rSmvnf; jrefrmjynf&dS wdik ;f &if;om; tm;vH;k udk ud, k pf m;jyKz@kd ta&;}u;D onf? tqdyk gvil ,ftm;vH;k txl;=uyfrwfxm;onfh ppfoifwef;udk tcsed w f t kd wGi;f [dik ef efwiG f avhusi=hf u&rnfjzpf+y;D / +y;D onfEiS hf xdik ;f jrefrme,fpyfo@kd apv$wrf nfjzpfonf? Tae&mY jrefrmhvw G af jrmufa&; wyfrawmfwpfcu k kd ‚wd@k u wif;jynfu h syjf ynfh pkpnf;& 182

tvif;tdrfr* ✚

✥ ✦

✥ ✢


183

rnfjzpfovdk *syeft&m&Srd sm;u v#Kd @0Su! f e$ =f um;I vufeufwyfqif&rnfjzpfonf? pifppf ta&S@awmiftm&S Edik if rH sm;wGif u|Eykf w f @kd uJo h @kd ppfa&;avhusirhf q _ ikd &f m pDru H ed ;f rSm jrefrm jynfwpfjynfwnf;om&So d nf? Tod@k jzpf&onfrmS vnf; ,ckuo hJ @kd pDru H ed ;f udk }upH nftaumiftxnfazmfEikd f onfh qlZu l ;D vdv k rl sKd ; useEf ikd if rH sm;wGif r&Scd o hJ vdk jrefrm ,leefvrf;r}u;D uJo h @kd jy\emrsKd ; vnf; r&So d nft h wGujf zpfonf? jrefrmvli,fw@kd . ppfoifwef;umvrSm ajcmufv=umrnf jzpfonf? Ttcsurf mS xl;jcm;onf[k qdEk ikd o f nf? oifwef;udk 1941 ckEpS f ESpv f ,fcef@wGif pwif+y;D ESprf ukerf D t+y;D owfz@kd csed u f u kd x f m;onf? od@k twGuf aemufq;kH vrsm;wGif wufow k &f u kd cf =hJ u+y;D Ed0k ifbmvwGif jrefrmjynf od@k jyefvm=uonf? 'DZifbmvwGif *syefppfx0J ifvm+y;d ta&S@awmiftm&S usL;ausmaf &; ppfy}JG u;D pwifvmawmhonf? qlZu l ;D a&;qGjJ yonfh pDru H ed ;f wpfcv k ;kH udk ocifatmifqef; vufccH +hJ y;D aemuf olEiS hf ql*w D @kd udk vdt k yfonfh oifwef;om;rsm; pkaqmif;zd@k jrefrmjynf jyefvw $ v f u kd o f nf? ,cktcg *syeftpd;k &tzG@J wGif ppftyk pf rk S *syefay:vpD wpfcv k ;kH udk vH0k xde;f csKyv f u kd +f yD jzpfonft h wGuf ocifatmifqef;twGuf tjyefc&D;pOfrmS acsmarmonf qdck o hJ vdk ppftyk f pku tompD;&vdu k o f nft h wGuf rDemrDuef pDru H ed ;f rSmvnf; ydI k ta&;ygvmonf? od@k twGuf v#Kd @0Sut f zG@J tpnf;wpfc. k t&m&Sw d pfa,muftaeESihf ql*st D wGuf ae&mwdik ;f wGif vky&f udik &f tqifajyonf? "&$ew f ef;rm&k" ukeo f abFmjzifh olw@kd ESpOf ;D vdu k f vm=uonf? oabFmrSm jrefrmjynfo@kd xGucf mG rnfjzpfonf? olw@kd ESit hf wl tvkycf ef@pm wpfapmifygvmonf? ql*srD mS "&$ew f efrm&k" . aiGpm&if;t&m&SEd iS hf ocifatmifqef; rSm oabFmom;tjzpf vdu k yf g&rnfjzpfonf? xd@k jyif oabFm uy`wed t f wGuf csw d yf w d af tmf'g wpfapmifvnf;ygao;onf? atmf'gt& jrefrmjynftxd c&D;pOfwpfav#mufv;kH wGif oabFmuy`wed t f aeESihf ql*s. D trde@f udk vdu k ef m&rnf[k !$e=f um;xm;onf? "oabFmay:rSm usKyw f @kd &Sad eor#awmh o abFmudk usKyw f @kd ydik w f ,fAs" aemifwiG f ql*su D &,f&,farmarm jyefajymjyonf? 1941 ckEpS f rwfvqef;wGif olw@kd ESpOf ;D ykord q f yd u f rf;od@k a&mufonf? olw@kd ESpf OD; &efuek w f iG f jyefqzkH @kd tpDtpOfq+JG y;D aemuf ocifatmifqef;wpfO;D wnf; qif;use&f pfchJ onf? cyfvrS ;f vSr;f rS vlo&l iS ;f aeonfh bk&m;ysuyf &k 0k%t f wGi;f oGm;I jrefrmt0wftpm; rsm;vJ0wfonf? ql*D ay;cJo h nfh oGm;wkwwfI &kyzf suv f u kd +f y;D / &efuek o f @kd tapmqH;k &xm; ESihf vdu k yf gco hJ nf? &efuek f a&mufa&mufcsi;f &Jabmf&b J ufa[mif;rsm;ESihf awG@qHzk @kd tcsed ;f tqufvyk +f y;D xdn k Yyif ouFe;f u|e;f +rKd @e,ftwGi;f rS tdrif ,fav;wpftrd w f iG f pka0;=u onf? tvif;tdrfr* ✮

✴ ✵

✳ ✺

✴ ✱

183


184

+y;D aemuf ql*sED iS hf ocifatmifqef;wd@k ESpOf ;D udk *syefy@kd zd@k yl;aygi;f tvkyv f yk cf =hJ u onfh tkypf Ek iS ahf wG@onf? olw@kd jyefvm&onfh ta=umif;udk &Si;f jyonf? [dik ef efwiG f ppfoif wef;wuf&ef jrefrmvli,f ta,mufo;kH q,fcef@ vdak =umif;? +y;D aemuf *syef.tultnD jzifh tqdyk gvil ,frsm;u jrefrmhwyfrawmf zG@J pnf;&rnfjzpfa=umif; TtpDpOfukd vG,u f al p &efEiS hf vH+k cKH r&_ adS p&ef a&G;cs,x f m;onfh vli,frsm;udk tkypf ik ,fav;rsm;taeESihf wpfow k f csi;f cGI J ac:,lrnfjzpfa=umif; &Si;f jyonf? tpDtpOfrmS vli,frsm;twGuf }u;D us,v f o S vdk pdwv f y_ &f mS ;zG,v f nf; jzpfonf? *syefrsm;ud, k w f ikd f *&kwpdu k &f adS eonft h wGuf bmr#vaJG csmEf ikd pf &mr&S?d olw@kd wm 0efrmS vlpak qmif;&rnfom jzpf+y;D aemufq;kH tokwt f xd *syefw@kd &Sad ernfjzpfonf? od@k jzifh vlpak qmif;zd@k olw@kd oabmwl=uonf? aemuf&uftenf;i,ftwGi;f wGif yxrqH;k tokwt f jzpf oGm;=urnfv h il ,fav; OD;rSm ocifatmifqef; xGucf mG cJo h nfh ,cifenf;twdik ;f "&$ew f efrm&k" oabFmay: a&muf ae+yjD zpfonf? aemufq;kH ocifatmifqef;ESihf ql*sw D @kd vdu k yf gvm+y;D 1941 ckEpS f rwfv 12 &ufae@ eHeufwiG f oabFm xGucf mG vmonf? yxrtokwYf yg0ifow l @kd um; ocifvaS z/ (Adv k v f ufsm)/ udx k eG ;f &Sed (f Adv k &f efEikd )f / ocifA*sr;f (Adv k v f a&mif)ESihf ocifat;armif(Adv k rf ;kd ) wd@k jzpfonf?

oef;0if;vd_if qufvufaz: jyygrnf?

184

tvif;tdrfr* ✽

❃ ❄

❃ ❀


185

tvif;tdrfr* ●

▼ ◆

P

▲ ❙

▼ ❏

P

185


186

tvif;tdrf r*~Zif;tm; ulnDaxmufyHhay;aom (1) &Jrif;0if; (2) ausmx f eG ;f Edik f (3) cdik Of ;D i,f

wdk@tm; tvif;tdrfr*Zif; &Jabmfrsm;rS ❡

rSwfwrf;wif *k%fjyKtyfygonf .................................................

zdwfac:tyfygonf EdkifiHa&;/ vlr_a&;/ pD;yGm;a&; tawG;tjrifaqmif;yg;rsm; a0zefa&;aqmif;yg;rsm; uAsm/ 0w ❢ ❼ ❣ ❥ ✐ ❤

❦ ❧ ❣ ♥ ♠ ♦ ♣ ❥

q ♥ ♣ ♦ r s t ✉ s ❧ ❦ ❤ ✐

rnforl qdk vGwv f yfpmG ay;yd@k Eikd yf gonf? pmrlrsm;udk (15) &ufae@ aemufq;kH xm;+yD; ay;yd@k =uyg&ef arwWm&yfct H yfygonf?

tvif;tdrrf *~Zif;

186

tvif;tdrfr* ❱

❭ ❪

❭ ❨


187

t,f'Dwm

pmtkyfcsKyf/ xkwfvkyfa&;

tHharmf / Anm;b&kdif,efuif; atmifaZ,smndK

ausmfrkd;Ekdif / aX;0if; wifEikd f

tr_aqmift,f'Dwm

owif; ESifh rD'D,m

ausmfcdkif0if; / 0if;Edkif (Lin Po Yin) &Jjrifhatmif / [efaZmf0if; ausmfrsdK;xGef;

xGef;+idrf; / at;okduf aZmfaZmfEikd f

ta0;a&muf t,f'Dwm aZmfaZmfatmif (t*Fvef) ABFSU (88)rsKd;quf

pmpDpm&dkuf cifarmifaZmf / pnfoljrifh

jynfwGif;/jynfy jzef@csda&; jr0if;pdk; / atmif=unf atmifrsdK;rif;/ udk=unfpef;

&Hk;tzGJ hESifhb¾ma&; &J+idrf;/ rif;rif;odef; xGef;xGef;0if;/ rcdkif=unf0if; r0if;oEWmatmif

tvif;tdrfr* ✈

⑤ ⑥

④ ❷

⑤ ②

187


188

tvi tviff;tdrf odk hqufoG,f&ef POST 169-0075 TOKYO TO, SHINJUKU-KU TAKADANOBABA,3-7-10 303,HIGARI BLD TEL - FAX 03 - 6313 - 4178 Japan. TEL 080-5070-0080 090-6528-9292 090-8486-2161 090-7198-4763

e-mail

188

tvif;tdrfr* ❺

➁ ➂

➁ ❾

- aalinneain@yahoo.com


1

jrefrmouU&mZf 13&6 / wydk@wGJv

2006 ckESpf/ {+yDv wGifpwifxkwfa0onf? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7) trSwf(1)

1


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.