အလင္းအိမ္မဂၢဇင္း အတြဲ (၇) အမွတ္ (၅)

Page 1


1

jrefrmouU&mZf 1377 / ewfawmfv

2006 ckESpf/ {+yDvwGif pwifxkwfa0onf? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

1


2

rmwdum tvif;tdrpf um;

4

uAsm (acgif;pOfrJh) arSmq f &meJ@ ESi;f qD owif; enf;ynmacwf.... udak yguf trSww f & *k%jf yKpmpk rif;ESifhjynfol vl 'Dae@[m "tp" jzpfw,f vltwGuf vl

rif;udkEdkif o&0%f (jynf) urmykvJ &J+ird ;f c&rf;jymxufvl xifvif;OD; armifwifopf =unfarmifoef;

6 7 8 10 11 12 14 17

atmfyu D s,f /armifeEN [musLvD (uom)/ oD[ (pcef;opf)

18

jr[ef wdu k pf ;kd

20 22

o&0%f (jynf) avhvmoH;k oyfow l pfO;D

28 34

umwGe;f tifwmeufrS umwGe;f rsm;

ordik qf ikd &f m okw/ &o trsdK;om;atmifyGJae@ OD;zd;k usm;ESihf ausmif;om;oydwf

Edik if aH &; / okw / &opHk }uKd ;oH;k acsmifawmh useaf ernf ppftpd;k &. pdwaf eoabmxm;

2

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


3

a&G;aumufyt JG vGef AsL[mopfu.... c&rf;a&mif vufoef; awmfveS af &; jrefrmjynfow l @kd &J@ wHqyd w f ;kH xk.... a&G;aumufyt JG vGef =um;umv.... +ird ;f csr;f a&;ESihf jynfo@l rsuEf mS ,H=k unfaom tem*wf wpfcsed w f ek ;f u jrefrm&mZ0ifrmS t*wd oHo&m qifomG ;vrf;udk azmufc=hJ uw,f vlawGukd ajymif;csi&f iff....

a'guw f m &efrsKd ;odr;f opPmeD rsdK;udkrsdK; aZmf+ird ;f vwf (74) nDppf+ird ;f rif;udkEdkif Pa Yit

arEdkif; zd;k oH (vlx)k armifomcsdK

41 45 48 52 55 58 61 68 74 78

0wˆKwdk u|eaf wmfEiS hf emembm0 wpfaumiff.... vGrf;a0Edkif

81

bmomjyef tcef;quf &ke;f xGucf &hJ aom jrefrmjynf

tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwaf 0+yD;aompmtkyrf sm;

oef;0if;vd_if

91

97

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

3


4

tvif;tdrfpum; 2015 ckEpS f ukev f @kd 2016 ckEpS f pyg+y?D ESpo f pfrmS r*Fvmtaygi;f eJ@ +y;D jynfph kH Edik =f uygap? vGwv f yf at;csr;f =uygap? ta[mif;ukev f @kd topfajymif;p jyKaeyg+y?D jrefrmEdik if eH @J jrefrmjynfov l x l &k @J ar#mv f ifch suf a&mifcsnf orf;vmp jyKvm+y[ D k qd&k rvd?k tjynft h 0awmh rqdEk ikd af o;? jynfoal wGuawmh jywfjywfom;om; qENawG az:xkwjf yocJ+h y;D yg+y?D tESpo f m&uawmh "ppftm%m&Sipf epf tvdrk &S/d 'Dru kd a&pDpepfom tvd&k o dS nf"? tESpEf pS f tvv }u;D pd;k cs,v f , S f cJ=h uwmawGukd tvdrk &Sad =umif; xifxif&mS ;&Sm; jyovdu k =f uyg+y?D tqif;&Jq;kH / tedru hf sq;kH / tysuq f ;D qH;k / a=u;G +rD ywfvnf0ikd ;f aeaom Edik if eH @J vlrsKd ;&J@ b0qd;k }u;D udk jynfow l @kd u jynfow l @kd ud, k w f ikd f tem*wftwGuf pD&ifygrnf? ab;z,f/ aemufqw k af y;=uygv@kd ajymvdu k o f vdyk if? 'gukd olw@kd od=uonf? od@k aomf avurav#m?h olw@kd ud, k yf ikd b f 0yif olw@kd rydik ?f rw&m;r_/ t"rRr/_ vdrv f nfr/_ rvH+k cKH r/_ rat;csr;f r_/ jynfyu 0ifa&mufusL;ausmf w&m;rJh

4

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


5

vkyaf er_awGukd rwm;qD;Edik af o;? t&_ww f umh t&_w/f txkyw f umh txkyaf wG wef;pD v#uyf if? rw&m; zrf;qD;cHae=u&aom ausmif;om;/ ausmif;olrsm;/ jynfo/l jynfom;rsm; &Sad ev#uyf if? tjrifreS rf S trSejf rifrnf? 'Dru kd a&pD pepfukd trSew f u,f &d;k &d;k om;om; ul;a+ymif;aeonf[k qdv k #if... EdkifiHorw}uD;.... 2008 zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHkt&udk txl;ta&;ygaom wyfrawmf umuG,fa&; OD;pD;csKyfwdk@onf...... *wdopPmw&m; t& vufawG@ wu,fjyozd@k tcsed jf zpfygonf[k......? tm%m&SifpepfrSefor# usqHk;ap&rnf? tvif;tdrf&Jabmfrsm;

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

5


6

tvHukd xdyq f ;kH vlvuf xdvv k k tcsed f acsmwdkif&if;udk wif;wif;zufxm;wJh atmufq;kH uvl ykc;kH om;rsKd ; wd@k ESv;kH om;awG oefrmprf;ygap?

rif;udEk ikd f

6

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


7

arSmfq&meJ h ESif;qD ESif;qD reDe@J ? ar$;&eH@ rys@H eJ@? &GuEf o k pf rjzpfe@J ? rm,myOPvuf Om%feD Om%feuf arSmq f &m&J@ vufawG[m ESi;f qDcufawGay:rSm wpfnvH;k ? eHeufcif; jywif;wHcg;udk tzGihf ESi;f qDyiG hf yifv,f[m r,HEk ikd pf &m arSmq f &mudk zHv k r$ ;f oGm;ygayg?h

o&0%f (jynf)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

7


8

owif; enf;ynmacwf .... 'kuQonf pcef;jzpf uAsm 'DuAsmudk 'kuo Q nfpcef;uae a&;vdu k w f ,f? tJ'D 'kuo Q nfpcef;uae aysmufq;kH aewJh rav;&Sm; c&Donfwif av,mOf}u;D udk awG@w,f? ,lu&de;f eJ@ &k&S yÉdyuQ=um;rSm c&dik ;f rD;,m;qdw k hJ Edik if u H av;udk awG@w,f? ydik q f ikd rf a_ wG tjiif;yGg;aewJh awmifw&kwf yifv,f&@J jy\emrsm;rSm "*Gif" ajymif;vmwJh tar&duef Edik if aH &;udak wG@w,f? jyefay;qGcJ aH e&wJh Edik *f s;D &D;,m; ausmif;oluav;awG&@J y&da'0udk bk&m;ocif&@J rsu&f nfpawGrmS awG@w,f? ygupPwef/ tmz*ef/ tD&wf ygvufpwdik ef @J qD;&D;,m; ppfyrJG ;D v#aH wG=um;rSm csKd ;jzLiSuu f av;udk &ifrmS ydu k v f @kd yef;csq D &m yDumqdu k kd awG@w,f? awG@w,f 'kuo Q nf pcef;xJuae awG@....awG@ ae&w,f? wajy;wnf; ajy;ae&wJh ucsijf ynfe,fu 'kuo Q nf pmoifcef;awGrmS Am;awmhA&uf&@J rdcifaysmuf uav;oli,fawGukd awG@w,f?

8

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


9

ajrodr;f ,modr;f v,ford ;f v,fwo D rd ef @J bke;f }u;D ausmif;awGygrcsef t"rRord ;f qnf; z,f&mS ;aewJh umvysu}f u;D xJ yvufazmif; acgi;f tH;k tdyaf e&wJh rdom;pkawGukd awG@w,f? ta&G@eJ@ a&pkeaf rsmjcif;wd@k &J@ a=umif;wl oHuJG t"dyg` ,f xyfwu l saer_rmS oH;k pm;r&wJh aemifwawGukd awG@w,f? *|ef/ *sLvdkif/ =o*pf rdk;a&pufawG=um;rSm ta&;awmfykH tqufquf&@J wdu k yf 0JG if tvHwpfvufukd awG@w,f? rdwaf qGawGu &efou l kd ol@xufig+yKd if tvGr;f o,f rdwaf qGz@JG ae=uwJh t&yfrmS *k%o f u d mQ &Sw d hJ txD;userf u _ kd awG@w,f.... awG@w,f.... edp"P 0l awG@...awG@ ae&w,f? "usaemfw@kd &efou l kd rcspEf ikd b f ;l " arar 'DuAsmudk 'kuo Q nf pcef;uae a&;vdu k w f ,f?

urmykvJ 27/ 6/ 2014

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

9


10

udkayguf trSwfw& *k%fjyKpmpk usaemf ar#maf ew,f udak yguf pmwpfp/k uAsmwck yd@k r,fq?kd ay;qyfaewJh b0xJu tawG@t}uKH awG &iftxJ xJrmS &Sw d hJ pdwaf pwemawG cdik rf mpGm &yfwnfaewJh ,H=k unfcsuaf wG pwJh pwJh t&mawG a&;ay;/ yd@k r,fqw kd mawG xnfhoGif; az: jy r#a0ay;yg qdw k mawG usaemf ar#maf ew,f urmykvJ a&? tem*wf b0awG tusOf;rwefapzdk@ xGe;f awmufvmapzd@k om,m vSyapzd@k ay;qyfjyKpk ysdK;axmifwJh a&mifjcnfawG usaemf ar#maf ew,f &Jabmfrif;vGi?f (cspfjcif; rsm;pGmjzifh)

&Jjidr;f 20/ 11/ 2015 (*syefEdkifiH wdkusdKrSm tcrJh xkwfa0aom tvif;tdrfr*~Zif; wm0efcH)

10

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


11

rif;ESifh jynfol ydawmufyiG zhf @kd cufygw,f? ik0gawGuawmh uwdopPmtwdik ;f tcsdefwef&if jrpfqu Hk ae yifv,ftxd t&Sn}f u;D ac|;eJ@aoG;eJ@udk yGi=hf uw,f? ?

c&rf;jymxufvl 2015

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

11


12

vl aom ..tdt k csi;f jrefjynfwiG ;f Y rSw D if;ae=u cspfjrwf&ay tdk rdwaf qGwŒkd ....

vlvlcsif;tm; cGJjcm;csif=u trke;f p a=umifh oHo,yGm; a'go tm;jzifh avmu rD;qku d f tu|ew f Œkd aeonf tyljrdKufcg jrefrmjynfwiG f om,mavmu ysuv f rd w hf nf; ? &Siaf wmfb&k m; a[mjru G =f um;onfŒ vlcsif;pum; w&m;arwœm =um;I cg;=u v$rf;jcHKygvSsuf em;0 bma=umifh &dik ;f oenf;? vlukd vl[k vlvl csi;f tm; jrifr&_onfŒ rwlcjJG cm; puQK bma=umifh &dik ;f oenf;? ESv;kH om; bma=umifh &kid ;f oenf;? vlqo kd nfrmS vlyifomwnf; csrf;omqif;&J tom;rJjzL t,l0g' rwl=uvnf; ruGrJ jym; vlyifwnf;?

12

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

vlvlcsif;yif pdww f iG f nifnKd rvd&k q _ w d f tiHŒk pdwjf zifh rke;f qdyjf zefŒa0 ol,w k af wGa=umifh aomu ylAsm aESmifvrd w hf nf;?


13

vlukd vlu vljrif=uavmh vlcsif;pum; vlwŒdk =um;avmh vlukd vlrjcm; ESv;kH xm;avmh vlu vlukd vlvkd jrif=um; vlh ESv;kH xm;rS vlu vlukd cspEf pS v f rkd S vlu vltm; av;pm;=urS avmu t0ef; arwœmv$r;f I at;csr;f urm? &Snrf nfwnf;? ?

xifvif;OD; (omoemzsufr_ qdkaom rw&m;pGyfpGJyk'frjzifh w&m;pGJqdk &ifqdkifaepOf tcsKyfom; b0jzifh pma&;q&m xifvif;OD; w&m;&Hk;twGif; vSsyfwjywf a&;om;pyfqdk ay;tyfvdkufaom vl trnf&Sd uAsm? ) a&;om;csdef / / 2014 ckESpf/ 'DZifbmv (24) &uf aeŒvnf 12 em&DcefŒ ppfudkif;wdkif;/ acsmif;OD;jrdKŒe,f w&m;&Hk; w&m;cGiftwGif;? ( ko nay myo zin azhpfbkwfrS ,lI xyfqifhaz:+yygonf?)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

13


14

'Dae h[m "tp" jzpfw,f 'Dae@[m tpjzpfw,f yifv,fujkd zwfvmwJh rd;k eH@ygwahJ vvdk +rKd Œ }u;D xJ igw@kd 0ifa&muf=uygp@kd ? aea&mif[m tke;f vufuikd ;f zsm;eJ@ tdrt f rd;k pGe;f udjk zwf+y;D cyfapmif;apmif; usaer,f? opfyifawG[m a&pdv k @kd olw@kd tarG;tawmifawGujkd zef@+y;D uaewJh a'gi;f ysKad wGvkd tpdr;f a&mif yGyG vSv}S u;D jzpfaer,f? tdraf &SŒvrf;ray:rSm armfawmfum;awG[m }uKd wifwikd yf ifxm;=uovkyd J 0 ; 00 em&DrmS [Ge;f awG wpf+yKd ief ufxJ wD;vdu k =f uayg?h 'g[m tpyJ t&mtm;vH;k tpu jyefpr,fh tpyJ? avjynfniS ;f [m t&yfrsuEf mS toD;oD;u wpfvn S +hf y;D wpfvn S hf wdu k af er,f? igwkd [ h m avnSi;f eJ t h wlygvmwJh yef;&eH@awGvkd 'Dae&mudk pka0;a&muf&v Sd m=ur,f? 14

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


15

ordik ;f 0if"gwyf x kH u J rsuEf mS rsK;d awGeJ h tm;vH;k [m wnf=unfcef@jim;=uvd@k ayg?h +rKd ŒtES@H u acgi;f avmif;awG[m tESpEf pS f tvv qGŒH taecJw h hJ olw@kd toH olw@kd jyef&+yrD kd h 0rf;omrqH;k jzpfvkd h (tjyKH ;rsuEf mS awG[m jyef+y;D wnfv@kd r&awmhovdrk sK;d ) uefa&jyif[m olu, kd w f ikd f uke;f ay:wufvm+y;D yGaJ wmfrmS EJc$ siaf ew,f? vufcyk o f aH wG[m wdusw,f? tydt k vdrk &Sb d ;l ? &ky&f iS rf &du k b f ;l ? Zmwfwu kd rf xm;bl;? wmxGuaf wmhr,fh tm;rmefawG[m tcsuaf y;oHukd apmifah e=u+y?D usm;awGjzwfz@kd awmrSm vrf;cif;xm;&d;k r&db S ;l ? acsmif;awG &h if ckeaf usmo f mG ;zd@k yJ acsmif;us,f&if azmifzJG rh ,f? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

15


16

'Dae@[m "tp" jzpfw,f? t&mtm;vH;k tpujyefpr,fh "tp" jzpfw,f? 'Dae@[m urm?ay:rSm tvSq;kH ae@awGxu J wpfae@jzpfw,f? 'Dae@[m ppfypJG wifwahJ e@ r[kwb f ;l ? ppfy+JG y;D qH;k wJah e@ r[kwb f ;l ? 'Dae@[m arwWm pwifwahJ e h arwWmatmifEikd w f ahJ e h jzpf&ŒJ ? 'Dae@[m +ird ;f csr;f r_ pwifwahJ e h +ird ;f csr;f r_atmifEikd w f ahJ e@ jzpf&ŒJ ? 'Dae@rSm ppfEikd o f l r&Sb d ;l ? ppf¶;H_ ol r&db S ;l ?

'Dae [ h m ppfypJG wifwahJ e@ r[kwb f ;l ? ppfy+JG y;D qH;k wJah e@ r[kwb f ;l ? 'Dae@[m arwWm pwifwahJ e@ arwWmatmifEikd w f ahJ e jh zpf&ŒJ ? 'Dae@[m +ird ;f csr;f r_ pwifwahJ e h +ird ;f csr;f r_atmifEikd w f ahJ e@jzpf&ŒJ ? 'Dae@rSm ppfEikd o f l r&Sb d ;l ? ppf¶;H_ ol r&db S ;l ? 'Dae@ta=umif; uAsmwyk'af &;&ayvdrrhf ,f? 'Dae@ta=umif; uAsmwyk'rf a&;cJb h ;l qd&k if ig[m bmrSra&;cJw h hJ vlwpfa,mufeJ h bmxl;OD;awmhrvJ?

armifwifopf pHy,fjzL/ {+yD / 2007 16

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


17

vltwGuf vl vlawGukd vlawGu ruln&D if b,fewfu vmulnrD mS vJ? vlawGukd vlawGu rapmifah &Smuf&if b,f+*Kd vo f m;u vmapmifah &SmufrmS vJ? vlvm;rajrmufjcif;rsm; vlpOfrrDjcif;rsm; vlne$ @f wH;k jcif;rsm; vljzpf&;H_ jcif;rsm; xdv k rl sm; raoqH;k rD vluv kd cl si;f uln=D uprf;yg vluv kd cl si;f apmifah &Smuf=uprf;yg? oif[m vlwpfa,muf jzpfcw hJ m aocsmcsiw f ,f qd&k ifayg?h

=unfarmifoef; (iv#ifESifh qlemrd ab;tEW&m,frsm;'%f cHpm;cJh&aom *syefjynfol/ jynfom;rsm;. pdwf"gwf/ owWd/ ZGJ/ 0d&d,rsm;jzifh wGef;vSef tHwkcJh=ur_ tm;rmefrsm;udk csDusL;*k%fjyK a&;zGJ@cJh=uaom "aEGOD;tdk;a0 uAsmrsm;" uAsmpmtkyfrS)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

17


18

tifwmeufrS umwGef;rsm;

18

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


19

tifwmeufrS umwGef;rsm;

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

19


20

trsKd;om;atmifyGJae h

jr[ef ESpfpOf wefaqmifrkef; vjynfhausmf 10 &ufonf trsKd;om;ae@ jzpfonf? trsK;d om;ae@onf ukv d edk aD cwf twGi;f u trsK;d om; vGwaf jrmufa&; v_y&f mS ;r_EiS hf qufpyf+y;D ay: aygucf o hJ nf? e,fcsŒJ t*Fvyd f vufatmufrS vGwf ajrmufa&; twGuf }uKd ;yrf;&mwGif rsK;d csppf w d f &Sio f ef }u²D ²²;xGm;a&;onf tajccH vkt d yfcsuf w&yf jzpfonf? xk@d a=umifh 0Hom Ek v_y&f mS ;r_udk OD;aqmifcahJ om *spD b D aD tu }u;D rSL;I 0HomEkvy_ &f mS ;r_ taeESihf trsK;d om;ae@ owfrw S &f ef pwif }uKd ;pm;&mrS trsK;d om;ae@ ay:vm&onf? 1921 ck rEœav;Y usif;yaom e0rt}udrfajrmuf *sDpDbDat uGefz&ifhu trsK;d om;ae@ owfrw S af &; pwifaqG;aEG;cJo h nf? xko d @dk aqG;aEG;=u&mwGif t*Fvyd f ol&, d owif;pmrS OD;wkw}f u;D wifjyonfh oDaygb&k if eef;usonfh ygawmfral e@/ ysO;f rem; {vmrS OD;a'G; wifjyonfh OD;Owœr axmifusaomae@/ yxr ausmif;om;oydww f iG f yg0ifonfh ukjd rifh wifjyaqG;aEG;onfh ausmif;om;rsm; t*Fvyd t f pk;d &. &efuek w f uUov dk f tufOya'ukd oydwv f ufeuf pwifpu JG idk f awmfveS o f nfah e@/ wae@ae@ukd owfrw S &f ef t=urf; oabmwl =uonf? xk@d aemuf 1922 ckEpS /f ZGev f 17 - 18 wGif &efuek +f rKd Œ *sLAvDa[mY usi;f yaom 20

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


21

*sDpDbDat txl;uGefz&ifhu 1920 jynfh/ &efukefwuUokdvf Oya'ukd ausmif;om;rsm; oydwaf rSmufaom wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 10 &ufudk trsK;d om;ae@[k owfrw S f a=umif; qkH;jzwfI twnfjyKay;cJhonf? xkdae@onf tkyfcsKyfol e,fcsJŒ t*Fvdyftpkd;&ukd xdxad &mufa&muf awmfveS af omae@/ &efuek w f uUov dk f Oya'ukd uef@uGuo f nfh tae jzifh ausmif;om;rsm; oydwfarSmufonfhae@/ trsKd;om; awmfvSefa&; pwifonfhae@ jzpfjcif;wk@d a=umifh trsK;d om;ae@tjzpf wnDw!Gww f nf; qk;H jzwf twnfjyKc=hJ ujcif; jzpfonf? xkdae@onf t*Fvdyf e,fcsJŒtpkd;&tay: atmifyJGcHaomae@ jzpfI trsKd;om; atmifyaJG e@ [kvnf; ac:=uao;onf? &ufowfrw S &f mwGiyf if trsK;d om;ae@. t"dym` ,f jynfph Hk ay: vGif yDjyifap&ef wuUov dk f Oya'ukd oydwaf rSmufaom t*Fvyd &f uf jzpf onfh 'DZifbm 5 &uf[k rowfrw S b f J jrefrm&uf jzpfaom wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 10 &uf[k wrifowfrw S af y;cJjh cif; jzpfonf? Tok@d jzifh trsK;d om;a&; vuQ%monf ykI d ay:vGif xif&mS ;apcJo h nf? trsK;d om;ae@ ay:vmI 1922 ckEpS rf S pI wefaqmifrek ;f vjynfah usmf 10 &ufaeŒ a&muf wkdif; trsKd;om;atmifyGJae@ tcrf;tem;rsm; usif;ycJhonf? trsKd;om;ae@ukd tzGŒJ tpnf; tm;vk;H ESihf wkid ;f &if;om;wkid ;f u tjrwfwEk;d xm;I av;pm;=u+y;D tnDt!Gwf usi;f ycJ=h uonf? trsK;d om;ae@ukd 1934 ckEpS rf S pI ausmif;ydw&f uf tjzpf vnf;aumif; 1938 ckEpS rf S pI ¶k;H ydw&f uf tjzpf vnf;aumif; jyÏmef;cJo h nf? xko d @dk trsK;d om;ae@rsm; usi;f y&mwGif rsK;d csppf w d f xufoefa&;ESihf e,fcsŒJ t*Fvyd f tpk;d & qef@usiaf &; vkyif ef;rsm; twGuf pnf;¶k;H v_ŒaH qmf t"dÏmefjyKjcif;jzifh trsK;d om;a&; pdw"f mwfrsm; wuf=uG vmap+y;D e,fcsŒJ tpk;d & qef@usiaf &; vkyif ef;rsm; t&Sed jf rifv h monf? xkpd w d "f mwfuyif trsK;d om; vGwaf jrmufa&; v_y&f mS ;r_udk vGwv f yfa&; &onftxd OD;aqmifomG ;cJo h nf?

jr[ef (udkvkdeDacwf jrefrmordkif; tbd"mef rS)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

21


22

OD;zdk;usm;ESihfausmif;om;oydwf (95 ESpfajrmuf trsdK;om;atmifyJGae@*k%fjyKaqmif;yg;)

wdkufpdk; jrefrmhEkdifiHa&;wGif aumvdyfausmif; udpP¶_yfvmyHkrSmTodk@jzpfavonf? jrefrmacgif; aqmifrsm;onf jrefrmEkdifiHESihf xdkufxkdufwefwef oD;jcm;wuUodkvfvkdcsif avonf? xd@k a=umihf 0dik t f rfbaD tonf tpnf;ta0;rsm; usi;f yum awmif;qkcd zhJ ;l onf? wpfzef tdE, Nd ok@d t*Fvyd t f wGi;f 0ef }u;D rGeaf w*lvma&mufojzihf OD;bazwk@d wpfawGu ol@udkoGm;a&mufawGŒqHkaomtcgYvnf; oD;jcm;wuUokdvf &Sdoihfa=umif;jzihf wifjycJhzl; avonf? t*Fvyd t f pd;k &onf jrefrmhZmwdrmef/ jrefrmhqENukd oabmaygucf ahJ vonf? xd@k jyifvnf; tkyfcsKyfa&;wGif wuUodkvfynmwwf vdkoavmuf vdkaeonfudk owdjyKrd avonf? ok@d aomfrrd t d vdu k s ynmwwfrsKd ;udo k m vdck siaf v onf? xd@k a=umihf jrefrmhqENukd vnf; vku d af vsmouJo h @kd jzpf& avatmif wuUov kd pf rD u H ed ;f wpfcu k dk 1918 ckEpS w f iG f pwif 22

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


23

cJah vonf?xdpk rD u H ed ;f udk ynm rif;}u;D jzpfol rwf[ef;wm;u OD;aqmifavonf? TwGif [ef;wm;pDru H ed ;f onf jrefrmht}uKd uEf iS fh rawGŒcJ?h acgi;f aqmifrsm; uvnf; r}udKuf? ausmif;om;rsm;uvnf; r}udKuf? r}udKuf&jcif;rSm xkdpDrHudef;onf jrefrmwdk@ txufwef; ynmoif,al &;wGif csKycf s,f xm;onf[k oabm&aom a=umihf jzpfavonf? =unhyf gawmh? wuUov kd [ f I l &efuek f wpf+rKd Œwnf;wGio f m &S&d vdrhf rnf? ausmif;cJ[ G I l tjcm; ae&ma'orsm;wGif rxm;&? wpfzef q,fwef;atmifonfh ausmif;om;onf t*Fvyd b f momY xl;xl;c|ecf |ef trSwf&rSom wuUokdvfodk@wef;I 0ifEkdifrnf? odk@r[kwfu =um;wef;wGifae&OD;rnf? =um;wef;wGif wpfESpfaeI atmifonfhwdkif wuUokdvfodk@ 0ifcGihf&zdk@ rao csmao;? wpfzefwuUokdvfwGif ae@ausmif;om;tjzpf vufrcH? tm;vHk;ausmif;tdyfausmif;pm; omjzpf&rnf? Tonf wuUov dk f ynmoif=um;a&;qkid &f m t"dupnf;urf;rsm;yifjzpf=u onf? xd k p D r H u d e f ; ud k 1919 ck E S p f uwnf ; uyif OD ; baz/ OD ; xG e f ; &S d e f / 0wf v H k OD;odr;f armifw@kd wpfawGu owif;pmxJrS uef@uGuf cJ=h uonf? odk@aomf tpdk;&u *¶kr pdkuf? 1920 jynfhESpf ZlvdkifwGif Oya'=urf;vkyfI rwf[ef;wm;u Oya'jyKvw $ af wmfY wifoiG ;f &m OD;aratmif tygt0if tpd;k & bufom; trwf r sm;u axmuf c H = uavonf ? xd k t cg 0d k i f t rf b D a tonf *sLAvD a [m¶H k Y +rdKŒvHk;usGwftpnf;ta0; usif;yum Oya'=urf;udk uef@uGufavonf? xdkOya'=urf; udv k nf; "[ef@wm;Oya'"[k oa&mfawmfawmf uifyeG ;f wyfonft h jyif rwf[ef;wm;udk vnf; jrefrmEdik if YH rxm;oihf a=umif; tqkjd yKavonf? TwG i f v nf ; tpk d ; &u *¶k r pd k u f ? xd k O ya'=urf ; vnf ; 'k w d , bk & if c H . twnfjyKcsuf &um 'DZifbm 1 &ufwiG f w&m;0ifjzpfcahJ vonf? 'DZif bm 7 &ufwiG rf l 'kwd,bk&ifcH udk,fwkdifwuUokdvfopfudk tcrf;tem;jzihf zGihfayawmhrnf? xkdtcg 0HomEkpw d &f adS om aumvdyaf usmif;om;rsm;t=um;wGif rauseyfpw d rf sm; wk;d vmcJh avonf? odk@jzihf udkbOD;/ udkvSpdef/ udkzdk;uGef;/ udkat;/ ukdatmif'if tp&Sdaom &efuek af umvdyf ausmif;om; 11 OD;onf 'DZif bm 3 &uf eHeufwiG f a&$w*d kH bk&m;&ifjyif paeaxmifh&Sd anmifyif}uD;atmufY aqG;aEG;wdkifyif=uavonf? aqG;aEG;wkdifyifI aumvdyaf usmif; udk oydwaf rSmuf&efEiS fh aemuf wpfae@wGif A[ef;=um;awm& vrf;xJ&dS OD;t&d,ausmif;wdu k Yf aumvdyaf usmif;om;xk tpnf;ta0;vky&f ef oabmwl vku d =f u avonf? aemuf w pf a e@ tpnf ; ta0;ok d @ *syf q if a umvd y f ausmif ; om;rsm;yg wufa&muf=uav&m udkzdk;usm;vnf; yg0ifcJhavonf? wufa&mufolrsm;u ESpf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

23


24

ausmif;aygi;f ajcmuf&mavmuf &S=d uonf? &efuek af umvdyrf S ausmif;om; udv k pS ed u f obmywdvyk o f nf? xkt d pnf;ta0;Y aqG;aEG;=u&if; t,ltqESpf rsKd ;xGuv f mcJah vonf? yxr t,ltqrSm ausmif;uko d ydwf arSmuf+y;D rS vd&k mukd wifjy&ef jzpfavonf? 'kwd,t,ltqrSmrl wuUokdvftufOya'udk jyifqif&ef awmif;qkd&rnf? ratmifrS oydwaf rSmuf&rnf[l I jzpfavonf? yxrt,lt qudk acgi;f aqmifwifjyolrmS &efuek af umvdyaf usmif;om; ukb d OD;jzpfI 'kw, d t,ltqudk acgi;f aqmifwifjyolrmS *syf qifaumvdyaf usmif;om; udzdk ;kd usm;jzpfavonf? ukdzdk;usm;onf wuUodkvf tufOya'udk vdkvm;olr[kwfay? odk@aomf qifuef;awmwd;k vkyrf yd gu rdrw d @kd ausmif;om; wpfawGom epfem=urnfukd a=umufav onf? rdrw d @kd ausmif;om;awGrmS r=umrD bD at/ bDtufpD atmif=uawmh rnf? atmifvsS if toD;oD; tvkyu f , kd pf ED iS fh jzpf=u awmhrnf? tcsKd ŒrSmrl olaX; orD;/ ta&;ydik o f rD;&I [ef[efyefyef jzpf=uawmhrnf? xdkuJhokd@ tvm;tvmawGudk pGef@IoydwfarSmuf&efrSm enf;enf;aemaem ta&;r[kw?f pOf;pm;csichf sed I f vky&f rnht f a&;ay? ud, k t hf m;/ ud, k yhf rm% udv k nf;aumif;/ wpfzufutm;/ wpfzufu yrm%udk vnf;aumif; wGuI f vkyaf qmifrS wef&musrnf? Tok@d udzk ;kd usm;u oabm&onft h wdik ;f qifajcwufavonf? "a&$cg csOrf mef}u;D vd@k awmif } uD ; +zd K r,f } uH / cg;uroef " qk d a om pmuav;ud k v nf ; qif a jcwuf & if ; &Gwjf yavonf? TwGif ukb d OD;ESifh udzk ;kd usm;wd@k ESpzf ufpvH;k onf ravSsmEh idk jf zpfaeaoma=umihf obmywduv kd pS ed u f rJqEN,l zd@k pDpOf&avonf? rJqENr,lrD ¶_;H aombufrS Ekid af ombufo@dk vku d yf g&ef uwduv kd nf;awmif; &avonf? rJqEN,v l u kd af om tcg udzk ;kd usm;wd@k bufrS ckepf rJjzihu f yfI ¶_;H &avonf? udpP r&Syd g? udzk ;kd usm;wd@k wpfawG vnf; Ekid &f mbufo@dk vdu k &f ef t qifoifjh zpfaeyg+y?D od@k jzihf tpnf;ta0;u udb k OD;udk aqmf=ooltjzpfxm; I udzk ;kd usm;/ udzk ;kd vwf/ udjk rihf tygt0if *syfqifaumvdyf ausmif;om;ajcmufOD;/ udkvlaz0if;/ udkxGef;az/ udkbwif/ udkzdk;uGef;tygt0if &efukef aumvdyfausmif;om; 20/ aygif; 26 OD; aumfrwDukd zJGŒ vdu k af vonf? 'DZifbm 7 &uf Y &efuek w f uUov dk u f kd 'kw, d bk&ifcu H zGiv fh pS I f t+y;D aum vdyaf usmif;om;rsm;u oydwaf rSmuf+y[ D k atmf[pfum pmtkyu f dk ydu k x f u G v f m=u&efudk vnf; qH;k jzwfvu kd af vonf? xdq k ;kH jzwfcsuo f nf wuUov dk t f m%mydik rf sm;xHo@dk aygu=f um;oGm;avonf? T twdik ;f qkv d sS if rjzpfawmh+y?D ta&;ay:tpnf;ta0;udk vky&f awmhrnf? xdt k pnf;ta0; 24

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


25

ukd 5 &uf we*FaEGae@ ae@v,f 2 em&Dtcsed w f iG f ESpq f ,hf ajcmufO;D aumfrwD0if ausmif; om;rsm;u tvHo k pfpuf0if;xJ rS udb k OD;tdrYf vkyv f u kd =f u onf? xkad e@wGif oydwaf rSmuf =u&efvnf; qH;k jzwfvu kd =f uonf? tpnf;ta0;+y;D +y;D csi;f udzk ;kd usm;wd@k wpfawGv G nf; *syf qifESihf &efukefaumvdyf&Sd ausmif;tdyfausmif;pm;rsm;udk A[ef;&SdOD;t&d,ausmif;wdkuf ok@d oGm;a&muf&ef vku d v f EH ;_d aqmf&avonf? xdt k cg ausmif;tdyf ausmif;pm;rsm;onf a&$w*d kH bk&m;vrf;wpfavSsmuf oGm;ae aom "mwf&xm;ay:ok@d wpfow k +f y;D wpfow k f wuf=uavawmhonf? naeapmif;vwf aom OD;t&d,ausmif;0if; twGi;f Y aumvdyaf usmif;om; oH;k &mcef@pkrad e=uav+y?D r=umrD &efuek af umvdyf q&m}u;D OD;bESifh OD;bvdi_ w f @kd vdu k v f mI ausmif;om;rsm;udk pmar;yJ+G y;D rS oydwaf rSmuf&ef acsmah vonf? r&? nydik ;f Y wpfzef &efuek f aumvdyaf usmif;tky}f u;D jzpfol rufo,l;[ef;wm;onf rif; wkid yf iftrwf OD;jrESit fh wl a&mufvmjyefavonf? ruf o,l;[ef;wm;onf ausmif; om;awG. t=unfnKd udk cHc&hJ oljzpf&m olajymvSsif ausmif;om;awG ol@aemufygvrd rhf nf[k xifaeonf? ok@d aomfausmif;om;awG u ol@aemufryg? olomvuf avSsmI h jyefomG ;&onf? xdn k wGiyf if 26 OD; aumf rwDonf udb k OD;udk acgi;f aqmifwifI oydwaf rSmuf ausmif;om;rsm;aumifpt D oGif ok@d ajymif;avonf? oydwf arSmufa=umif; +rKd Œrd+rKd Œzrsm;od atmif[v k nf; &efuek t f a&SŒydik ;f / taemufyikd ;f wGif uaeaom t+ird phf ifrsm;rS wpfqihf a=unm&avonf? xd@k aemuf ukb d OD;ESifh aumifp0D ifw@kd onf vnf; wzJzG aGJ &mufvmaom ausmif;om;rsm;udk tm;wufatmif ajymqkd aqG;aEG;&av onf? aemufae@wGif oydwfwm;zdk@ tpDtpOfudk qJG&avonf? oydwfarSmuf ausmif;om;awG twGuf aea&;pm;a&;udk wkdifyif&avonf? bkef;}uD;awGuvnf; awmf&Sm=u ygayonf? nwGif;csif; tdyf&m/ acgif;tHk; xkwfay;=uavonf? +rdKŒxJrS vl}u;D ol}u;D rsm;uvnf; apmif/ arGŒ&myk@d ay;=uavonf? aemufwpfae@rsm;wGifrl aq;¶Hkaxmifh/ bk&m;vrf;/ blwmaxmifh ponfwdk@rS oydwfarSmufausmif;om; rsm;aeI oydwfwm;=ujyefonf? xdktcg ausmif;wufrnhf ausmif;om; trsm;vnf; vdkufavsmum oydwfpcef;wGif vmIaygif;=uavonf? wpfzeford }f u;D aps;/ =unhjf rifwikd af ps;od@k oydwf arSmufausmif;om;awG oGm;I qef/ qD/ ig;yd/ ig;ajcmufponf jzihf tvSLcH&jyefonf? aps;ol aps;om;awGuvnf; apwem &S=d uygayonf? txl;ojzihf odr}f u;D aps; jrefrmh[w d ukrmR &D toif;rS uGr;f &G}J u;D a':a':ode;f onf tvGepf w d t f m;xufoefonf? olu, dk w f ikd f aqmf=oI qeftw d /f qDy;kH ponfukd vuf wGe;f vSn;f ay: wifay;avonf? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

25


26

oydwfarSmufI av;ig; &uft=umwGif owif;pmrSwpfqihf wkdif;jynfu od&atmif[k oydwaf rSmufausmif;om;rsm; aumifpu D ²²u|eaf wmfw@dk ausmif;om;tm;vH;k wkd@onf tqHk;Y b,fvdkjzpfrnfudk aocsmpGm rod&ao;aom udpPwpfckudk pwifI jyKvkyf=uygonf? odk@&mwGif u|efawmfwdk@onf w&m;enf;vrf; rSefuefa=umif; udk aumif;rGecf idk +f rpJ mG od&&dS yg onf? u|eaf wmfw@kd onf wpfwidk ;f jynfv;kH u|ew f iG ;f u rnfonfh tcgrS rvGwfruif;rnfh AsL¶dku&ufwdk@. ody`Hausmif; Oya'udk xkacszsufqD;&ef t }uH&Sdygonf? u|efawmfwdk@onf wkdif;oljynfom;wdk@. pdwftm; xufoefaom tul tnDtm;jzihf vli,frsm;wdk@u ckcH+zdKzsuf jcif;rSwpfyg; tjcm;aomenf;jzihf wkdif;jynfukd u,fq,fz@dk &m enf;vrf;r&S+d y[ D k ,H=k unfyg.? ponfjzihf a=unmcsuf xkwjf yefavonf? aumifp. D aiGxed ;f ukjd rihu f vnf; oydwf pcef;ausmif;/ Z&yfrsm;Y rdrw d @kd rSm aumif;pGm aexdik =f u&yga=umif;/ pm;a&;aomuf a&; jynfph ykH ga=umif;/ use;f rma&; twGuf ylyifp&mrvdyk ga=umif;/ rdbrsm;u aiGy@kd onft h cg rdrd xHvyd pf mwyfI yd@k ygrnfh ta=umif; ponfjzihf ta=umif; =um;avonf? wpfzef udzk ;kd usm;uvnf;"usm;"[lI vuf rSwx f ;kd I atmufygtwdik ;f ²²²²² "ta&;}uD;u aoG;eD;&m qkdouJhokd@ rdrdwdk@. uav;rsm;udk wwfEkdiforSs =unh¶f &_ eft csed af &muf+y?D apmifr&efenf;um; ,cktr_rmS rnfo@dk jzpfrnf udrk od&ao;? awmif;onfuu dk ausmif;od@k jyef&efyif&dS onf?²²²tu,fr&uvnf; ausmif;rSxu G =f uzd@k om&Sad wmh onf? ok@d ausmif;uxGu&f vSsif vnf; jrefrmwd@k wnfaxmifaom [ku d pf ul;/ aumvdyf ausmif;rsm; vdt k yfawmhonf? Tta&;um; omIta&;}u;D .? tr_atmifonf jzpfap/ ratmifonfjzpfap jrefrmwdk@ wnfaxmifaomausmif;/ aumvdyfwdk@ pifppf vdktyfa=umif; ,ckxif&Sm;onf? vl}uD;rif;wdk@ pOf;pm;tyfonfum; tdEdN, EkdifiHwGif ausmif;om;rsm;xGuf atmif acgi;f aqmifv}l u;D wk@d aiGuek v f yl ef;cHI a[monfh wdik af tmif tenf;i,fom &ao;onf? ,ckjrefrmjynfYum; vl}uD;rsm;u wm;Iyifr&acs? vli,fawGu pnf;vH;k nD!w G ?f I wpf+yKd iw f nf;xGu=f u +y?D Ttcsurf sKd ; aemifb,ft cgrmS &OD;rnfv?J ok@d a=umih&f um;wwfEidk o f avmuf apmifr =unh¶f I _ ausmif;trsKd ;rsKd ;wnf axmifay;ygrnhfta=umif; ausmif;om;wdk@udk,fpm; ¶kdaopGm !GwfwGm;I &Sdckd;toem; awmfjrwfcyH gonf? jrefrmjynf &Sd vl}u;D vlaumif;taygi;f wd@k cifAsm;²²²"[lI arwWm&yfjyef avonf? udkzdk;usm;. arwWm&yfcHcsufonf aemuf&uf/ aemufvrsm;wGif pOf;pm;p&m jzpfvmavonf? aemuf&ufrsm;wGif oydwfpcef;odk@ aumvdyfausmif;om;rsm;omru +rdKŒxJrSpdefayg/ pdef*|ef;/ rufo'pfpaom a,musfm;uav; txufwef; ausmif;rsm;rS ausmif;om;rsm;uyg oydwfarSmufI yl;aygif; vm=u&m ausmif;om; 1˜500/ 2˜000 26

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


27

ce@f&adS eav+y?D (pdefar&D/ atbDtrf paom rdef;uav;ausmif;rsm;rS ausmif;olrsm;rSm oydwaf rSmuf &mwGiyf gaomfvnf; oydwpf cef;wGif vmrae?) xd@k twl rEœav;/ armfv+rKd i/f ykord /f jynf ponfjzihf t+rKd Œ+rKd Œ t&Gm &GmrS t*Fvyd af usmif;om;rsm;u vnf; oydwv f u kd I f arSmufchJ =uav+y?D ok@d jzihw f m0efonf }u;D vm.? ausmif;om;}u;D / ausmif;om;i,frsm; twGuf ynmoifrysu&f atmif ta&;w}u;D vkyaf qmif&efvv kd monf? oydwaf rSmufausmif;om; rsm;aumifpo D nf wuUov dk f tufOya'udk jyKjyifay;&ef qkdif&mtm%mydkifrsm;xHodk@ wifjyawmif;qkdavonf? tu,fI tm%mykdifrsm;u rvdkufavsmygu oydwfarSmuf ausmif;om;awGtzdk@ trsdK;om;ausmif;/ trsdK;om; aumvdyu f dk xlaxmif&efom &Sad wmhonf? cufyg.? wuUov dk t f m%mykid rf sm; u oydwaf rSmufaumifp. D awmif;qkv d m$ udk bmrSst a=umif;rjyef? ausmif;om;awG udk 'DZifbm 23 &uf aemufq;kH xm;I ausmif;jyefwuf&efom &mZoHay;ygavonf? ausmif;om;awGu r+zHK? e,fausmif; ukd,fpm;vS,frsm;ygaom oydwfarSmufausmif;om;rsm; tpnf;ta0;wGif ausmif;om;trnfrsm; azmfxkwf a=unmvdu k f um ausmif;pm&if;rS xkt d rnf rsm;udk y,fxw k v f u kd &f ef pdeaf c:vdu k af vonf? xdt k cg tm%mykid rf sm;u 1921 ckEpS f Zefe0g&v D 5 &uf udk aemufq;kH xm;I ausmif; wuf&ef[I l &mZoHxyfay;jyef onf? xk&d mZoHukd jyef=um; onfo h abmjzihf Zefe0g&Dv 5 &ufwGifyif ausmif;om;xku tpnf;ta0;usif;y+yD;vSsif &moufyef oydwaf rSmufa=umif; qH;k jzwfcsuf csvu kd =f uav onf? TwGif +rKd Œrd+rKd ŒzawGu vnf; ausmif;om;awGukd wwf Ekid o f nfeh nf;jzihf ulncD ahJ v onf? xkt d csed w f iG f 0kid t f rfbD atonf tvm;wltoif;awG ESifh pkaygi;f I *spD b D aD tac: jrefrmtoif;csKy}f u;D udk wnf axmif+y;D 0wfvOkH ;D cspv f i_d u f dk OuUÏwifonf? od@k jzihf ql;av bk&m;vrf;&Sd xk*d spD b D aD tu }u;D rSL;I +rKd ŒvH;k usw G t f pnf;ta0; vkyu f m trsKd ;om;ausmif; (ae&Sief ,fausmif;) rsm; xlaxmif&ef pDpOfygavonf? wpfzef *sDpDbDatrS vl}uD;rsm;onf oydwfarSmuf ausmif;om;}uD;rsm;ESihf yl;aygi;f I trsKd ; om;ynma&;aumifpD ukv d nf; zJŒG vdu k jf yefavonf? aumifpD . OuUÏrSm tjcm;r[kw?f w&m;v$waf wmf &D*sp}P wt D &m &Sd (armfueG ;f xde;f ) tvkyrf x S u G f vmaom *spD b D aD t tzJŒG 0if OD;armif}u;D jzpfI twGi;f a&; rSL;rSm ajrykid &f iS o f al X;OD;armif armiftek ;f ckid f jzpfavonf? OD;baz/ 0wfvOkH ;D udu k /dk ukb d OD;/ udpk ;kd 0if;/ ukzd ;kd vwf/ujkd rih/f udzk ;kd usm; polw@kd rSm tzJGŒ0ifrsm; jzpfvm=uavonf?

wdu k pf ;kd

(q&mwdkufpdk;. *E<0ifpmqkdynm&Sd av;OD;pmtkyfrS aumufEkwf azmfjyygonf?) (7 &uf ae@pOfowif;pmrS) tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

27


28

}udK;oHk;acsmif;awmh usefaernf

o&0%f(jynf)

u|efawmf u|efrwdk@onf ppftm%m&SifawGvufatmufrSm aexdkif&jcif;udk b,fwek ;f urS reSpo f ufcyhJ gqjkd cif;udk jrefrmjynforl sm;onf 2015 ed0k ifbm 8 &ufae@wGif wurBmvH;k od@k owif;pum;yg;cGifh &vdu k jf yjD zpfonf? "u|eaf wmfw@kd ta[mif;awGurkd vdck sib f ;l ? u|erf wd@k vla[mif;awGukd pdwu f ek af ejy?D u|eaf wmf u|erf wd@k ajymif;vJru _ v kd ckd sijf y?D wdik ;f jynf[m vlopfpw d o f pfe@J ajymif;vJcsed w f efjy?D vla[mif;awG ae&mz,fay;zdk@ tcsdefwefjyD" ponfpum;vHk;rsm;udk yg;pyfrS xkwfrajymygbJ xdkteuft"dyŠg,f&aom tjyKtrlrsm;udk wwdkif;jynfvHk;. rJqEN&Sif trsm;pkonf nDnmzszs qENazmfxkwfvdkuf=ujyD jzpfonf? u|efawmf u|efrwdk@onf wyfrawmfrS Adv k cf sKyaf [mif;rsm; }u;D pd;k v$r;f rd;k aeaom tkycf sKyaf &;pepf/ Oya'jyKa&;pepf/ w&m;pD&ifa&;pepfudk tvdkr&Sdyg? xdkt&mrsm;tpm; ynmwwft&yfom;rsm; edkifiHudk OD;aqmifapcsiyf gonf[k rJvufrw S rf sm;rSwqihf xkwaf zmfjyovdu k jf cif;jzpf&m oufqikd &f m tm%mydik rf sm;onf ,ckavmufqv kd sS if jynfo@l qENukd jywfjywfom;om; &Si;f &Si;f vif;vif; em;vnfoabmayguaf vmufjy[ D k ,lqygonf? jynfoal wGaysmaf e=uygonf? edik if aH wmf vl=u;D rsm;onf t&_;H udk *k%o f u d mQ &S&d dS vufc=H uvdrrfh nf[k arsmS v f ihyf gonf? wdik ;f jynfonf aumif;aomtem*gwq f o D @kd OD;wnfa&GŒvsm;awmhrnf[k ,lqygonf? u|efawmfwdk@pma&;q&mrsm;onf 'Drdkua&pDbufu tonf;aygufatmif a&;cJhom;cJh&usdK;eyfonf[kvnf; ,lqygonf? &S_H;oGm;oljydKifbufrsm;/ woD;yk*~v 28

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


29

ud, k pf m;vS,t f csKd ŒtwGuv f nf; 0rf;enf;rdygonf? jrefrmjynfonf ae@opfpwifayjy?D od@k aomf edik if aH &;wGif tqd;k jrifveG ;f jcif;/ taumif;jrifveG ;f jcif;wd@k onf trSew f &m; ESifh a0;uGmap.? trSefudktrSeftwdkif; jrifwwfrS a&SŒquf&rnhfc&D;udk rSefrSefuefuef oHk;oyf qHk;jzwfedkifrnfjzpfonf? trSeftwdkif;oHk;oyfaomf u|efawmfwdk@jynfolrsm;onf Adv k cf sKyrf LS ;=u;D a[mif; apmarmif/ Adv k cf sKyrf LS ;=u;D a[mif; oef;a&$w@kd vufxufu bmESifh wlovJ qdv k sS if ajcawGvufawGukd =uKd ;ESiw fh if;=uyfpmG wkyaf ESmifI wdik rf mS =uyfwnf;pGm csnfaESmifcHxm;&onhf EGm;owW0gawGESihfwl.? wkyfwkyfrSsv_yfIr&bJ jidrf0yfydjym;pGm vl@*k%o f u d mQ uif;rJph mG aevmcJ&h onf? 2010 OD;ode;f pdet f pd;k & wufvmaomtcgwiG f 'Drdkua&pDwydkif;/ ppfAdkvfcsKyfa[mif;rsm;wydkif; zm;wydkif;ig;wydkif;tpdk;&a=umihf jynfol vlxk.b0rSm vGwfvyfr_ tawmftoihf&vm&m ajcvufwdk@wGif =uyfwnf;pGm wkyaf ESmifxm;aom =uKd ;rsm;udjk znfay;vdu k jf y;D twefi,fus,0f ef;aom EGm;wif;ukyx f /J jrif;aZmif;xJ0,f w0Jvnfvnf oGm;vmcGi&fh vmaom EGm;rsm;/ jrif;rsm;eSifh wlvmay.? u|efawmfwdk@onf wif;=uyfaomteD;uyfwkyfaESmifr_rsm; r&Sdawmhojzihf [drk o S nfrS oGm;Edik v f mEdik . f ? tjr;D ajrmS ufciG /fh cGm&Sycf iG fh waumifEiS w fh aumif acG@cGirfh sm; &vm=uonf? odk@aomf pOf;pm;qifjcifwwfI aoaocsmcsm awG;=unhfvdkufvSsif jcif;xJrv S w G I f avSmiftrd =f u;D xJo@kd a&mufvm&Hrk sS aom vGwv f yfrr_ sKd ; jzpfaeygao;onf? csnw f ikd rf =S uKd ;jzKwI f wif;ukyx f 0J ,f oGm;vmedik af omtqiho f @kd wd;k wufvmjcif; jzpfonf? od@k aomf wjynfv;kH onf ,cktcg xdk EGm;wif;ukyx f rJ S nDnmzszs &ke;f xGuv f u kd =f uygjy?D vGwv f yfaom jyifyurBmqDo@kd xGuef ikd cf yhJ gjy?D xGuaf yguw f cku&kd mS awG@cJyh gjy?D u|eaf wmfw@kd onf pdr=fh u;D jrKd i=f u;D wGif usiv f nfusupf m;aom vH;k 0vGwv f yfonhf jrif;&dik ;f / EGm;&dik ;f wd@k b0uJo h @kd rdrpd w d =f uKd uf oGm;edik pf m;ekid f ud, k =fh urRm ud, k zf efw;D edik o f nht f qiho f @kd a&mufjy[ D k xifaumif;xifae=uayvdrrfh nf? od@k aomf Tod@k r[kwaf o;? u|eaf wmfw@kd onf ydwaf vSmifcx H m;&aom jcx H rJ S 0rf;omtm;& ajy;xGucf iG &fh jyD jzpfaomfvnf; =uKd ;&Sn&f n S f jzihfvSefxm;cH&ovdk =udK;oHk;acsmif;awmh wJaESmifcHxm;&qJjzpfonf? jynfolvlxk [laomEGm;=u;D tm; zG@J pnf;yHOk ya'qdak om =uKd ;=u;D oH;k acsmif;jzihf ezm;=uKd ;xd;k um xdr;f csKyf xm;qJyif&adS vonf? vH;k 0vGwv f yfaomtqiho f @kd a&mufao;onfr[kwyf g? 2015 ed0k ifbm 8 &uf a&G;aumufyJG atmifeikd jf cif;onf &ky&f iS Zf mwfvrf;wck. Zmwford ;f ydik ;f r[kwb f J Zmwfvrf;utckrpS rnhf tzGijfh rifuiG ;f omjzpfonf? jynfov l x l k r=unhfcsifbJ =unhfae&aom zefw&maw atmfy&mjyZmwf=uD; uef@vef@umcsoGm;jyD; vlxkatmifoHjyZmwf uef@vef@umzGihfum Zmwf0ifcef;wcef; pwifEdkifvdkuf&HkyJ &Syd gao;onf? qufu&rnhZf mwfvrf;u &Snyf gao;onf? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

29


30

jrefrm²edik if aH &;Y 'Dru kd a&pDukd ezm;=uKd ;wJxm;onfeiS w fh al om =uKd ;oH;k acsmif;rSm jynfov l x l u k a&GaumufwifajrmS ufvu kd af om tpd;k &tzG@J wGif jynfxaJ &;/ umuG,af &;/ e,fpyfa&;&mpaom 0ef=uD; oHk;OD;rSm wyfrawmfumuG,fa&; OD;pD;csKyfrS wdkuf&dkuf cef@tyfydkifcGihf &Sdaeao;jcif;jzpfonf? t"dyŠg,frSm jynfolvlxk qENrJjzihfa&G;aumufyGJ wGirf nfrsS tedik &f vmygwjD zpfap wdik ;f jynfut kd yk cf sKy&f mY TXmeoH;k ckukd tkycf sKycf iG &fh rnf r[kwaf y? xdk oH;k Xme (0g) =uKd ;oH;k acsmif;udk wyfrawmfumuG,af &; OD;pD;csKyv f ufxw J iG f udkifxm;OD;rnfjzpfonf? xdk =udK;oHk;acsmif;jzihf ezm;=udK;txdk;cH&ayOD;rnf? xdk =uKd ;oH;k acsmif;wGif 'Dru kd a&pDtyk cf sKyaf &;twGuf ta&;t=u;D qH;k rSm Ministry Of Internal Affair ac: jynfxa J &;0ef=u;D Xme jzpfonf? jrefrmedik if . H &yfuu G /f aus;&Gm/ jrKd ²e,f/ c&dik /f wdik ;f eSifh jynfe,ftqihq f ihu f kd wu,ftyk cf sKyo f nfrmS taxGaxG tkyfcsKyfa&;OD;pD;Xme (General Administration) rS jzpfonf? axGtkyfXme=uD;onf jynfxaJ &;0ef=u;D .vufatmufwiG &f o dS nf? jynfxaJ &;0ef=u;D onf wyfrawmf umcsKyrf S cef@tyfonhf vuf&pdS pfAv kd cf sKyw f a,muf jzpfonf? xd@k a=umihf tkycf sKyaf &;tm%monf wyfrawmfu udkifxm;qJjzpfonf? wzef jrefrmEdkifiH&Sd w&m&Hk;rsm;tm;vHk;onf jynfxaJ &;0ef=u;D vufatmufrmS yif &So d nf? xd@k a=umihf w&m;pD&ifa&;onf ppfwyf. =oZmatmuf o d k @ usa&muf a eqJ j zpf o nf ? &J w yf z G J @ onf v nf ; jynf x J a &;0ef = uD ; XmeatmufrmS yif jzpfonf? xd@k a=umihf &Jwyfz@JG onf jynfou l kd A[djk yKI tvkyv f yk o f nfxuf ,ciftwdkif; trdef@tm%mn$ef=um;csufrsm;jzihf ppfwyf. vufatmufcHozG,f jyKrl aeOD;rnfjzpfonf? wzef tusO;f OD;pD;Xmeonfvnf; jynfxaJ &;0ef=u;D Xme atmufrmS yif&I dS tusO;f axmif t&m&Srd sm;onf 'Dru kd a&pD bufawmfom;rsm;xuf ppftm%mydik rf sm;udo k m rsuef mS rlI trde@f emcHum tvkyv f yk ef ikd zf , G &f o dS nf? zG@J pnf;yHt k ajccHOya't& tompD; ,lxm;aom 0ef=u;D oH;k yg;wGif jynfxaJ &;0ef=u;D onf ta&;t=u;D qH;k jzpfonf? tkycf sKyaf &;u owif;ay;/ &Juzrf;/ w&m;ol=u;D uppfI axmifcs/ tusO;f axmifu xde;f odr;f tjypfay;&onfjzpf&m xdk av;zG@J pvH;k onf wyfrawmf u cef@xm;aom ppfAdkvfcsKyf0ef=uD;wyg; vufatmufodk@ usa&mufaecJhjyDqdkvSsif jynfo@l tm%m 'Dru kd a&pDqo kd nfrmS azmfaqmifz@kd cufawmhrnf? jynfxaJ &;/ umuG,af &;/ e,fpyfa&;&m[laom =udK;oHk;acsmif;wGif umuG,fa&;eSihfe,fpyfa&;&m0ef=uD;Xmersm; wyfrawmfvufatmufcH jzpfaeonfrmS rsm;pGm jy\emr&Sad o;? xdk tcsurf sm;rSm aemufrS at;at;aq;aq; ajz&Sif;I&onf? jynfxJa&;0ef=uD;onf ppfwyfrSjzpfaejcif;um; t=uD;rm;qHk; aESmif=udK;=uD;jzpfaeygonf? ,ciftwdkif; vmbfpm;r_/ ,ciftwdkif; tm%mtvGo J ;kH r_/ ,ciftwdik ;f Oya'txufwiG f ppftm%mydik rf sm; &Sad er_w@kd onf quf&dS aeayvdrhfrnf? xdk t&mrsm;udk r&yfwef@edkifvSsif a':atmifqef;pk=unf ajymaeaom 30

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


31

w&m;Oya' pd;k rd;k r_onf jzpfvmedik pf &m ta=umif;r&Syd g? Oya'pd;k rd;k r_ukd wu,fuikd w f , G f aqmif & G u f r nf q d k v S s if xd k =ud K ;oH k ; acsmif ; ud k jzwf e d k i f z d k @ vd k o nf ? avmavmq,f odyt f aESmuft&Suf rjzpfao;aom =uKd ;ESpaf csmif;udzk ,fxm;I jynfxaJ &;0ef=u;D vufxw J iG f tm%mrsm;pkjyKH uikd x f m;aom ezm;=uKd ;udk &wwforSs pwifjzwfawmuf&ygvrd rfh nf? rnfodk@vkyfrnfenf;? zGJ@pnf;yHktajccHOya'onfvnf; wyfrawmfom; 25 &mcdik Ef el ;f oabmwlncD suf rygbJ jyifIr&ao;yg? wyfuvnf; csujf cif; tajccHOya' pjyifz@kd oabmwlrnfr[kwyf g? jynfxaJ &;0ef=u;D tm; t&yfbufrcS ef@cGifh r&Syd g? xd@k aemuf wufvmrnhf orRwonf &J0yhH g;eyfygu Oya'abmifxrJ S vkyI f &onhef nf; &Syd gonf? zG@J pnf;yHt k ajccHOya'tcef; (5) tkycf sKyaf &;[laom acgi;f pOfatmufrS edik if aH wmf orRw.wm0efeSihf vkyfudkifcGihfyk'fr 202 wGif "edkifiHawmforRwonf jynfaxmifpk v$waf wmf. oabmwlncD sujf zihf ....... (u) jynfaxmifpk tpd;k &0ef=u;D Xmersm;udk vdt k yfovdk owfrw S ef ikd o f nf? xd@k jyif 0ef=u;D Xmersm;udk jyifqifowfrw S jf cif;/ jznhpf u G jf cif; jyKEikd o f nf? (c) jynfaxmifp0k ef=u;D OD;a&udk vdt k yfovdk owfrw S ef ikd o f nf? xd@k jyif owfrw S f OD;a&udk wdk;jcif;/ avSsmhjcif;jyKedkifonf?"[k twdtvif; jyXmef;xm;ayonf? TonfrmS aumif;aom *,fayguw f ck jzpfonf? jynfxaJ &;0ef=u;D XmeatmufwiG af &muf&adS eaom w&m;&H;k rsm;eSifh tusO;f axmif rsm;udk edik if aH wmforwonf zG@J pnf;yHt k ajccHOya'yk'rf 202 (u) vkyyf ikd cf iG u fh kd toH;k jyKI 0ef=uD;Xmetopfwckatmufodk@ ajymif;a&$ŒypfI&onf? Oyrmtm;jzihf w&m;Oya' pdk;rdk;a&;0ef=uD;Xme ( Ministry of Justice ) [lI topfzGJ@jyD; w&m;&Hk;rsm;udk xdk 0ef=u;D Xmetopfo@kd ajymif;a&$Œedik cf v hJ sS if jynfxaJ &;0ef=u;D (wyfrawmf) vufatmufo@kd a&muf a eaom w&m;pD & if a &;tm%mud k jynf o l Œ vuf a tmuf o d k @ a&muf a tmif jyefac:edik af yvdrrfh nf? Tod@k vky&f mwGif wyfrawmftm; xdyg;vdjk cif;r[kwb f J w&m;Oya' pdk;rdk;a&;udk ydkrdk OD;pm;ay;aqmif&GufvdkIjzpfa=umif; wyfrawmfacgif;aqmifrsm;udk aoaocsmcsm &Si;f vif;wifjyay;&rnf? wyf r awmf o nf vuf e uf u k d i f w yf z G J @ rsm;ud k tk y f c sKyf v d k p d w f tmoD o jyif;xefvSojzihf olwdk@eSihfxdyfwdkufrawG@ap&ef &JwyfzGJ@udkawmh jynfxJa&;0ef=uD; vufatmufrSmyif ,ciftwdkif; qufvufxm;ay;&rnf? umuG,fa&;/ e,fpyfa&;&m 0ef=u;D rsm;udk avmavmq,f rxdao;bJ wyfrawmfEiS fh tqifajyaom qufqaH &;&atmif ,ciftwdik ;f qufvufxm;&Sjd y;D ESpzf ufem;vnfr_ wd;k wufatmif yl;aygi;f aqmif&u G &f rnf? trsKd ;om;&if=um;apha&;udk aqmif&u G &f rnf? w&m;&Hk;rsm;onf jynfxJa&;0ef=uD;XmevufatmufrS uif;vGwfoGm;onfeSihf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

31


32

wyfrawmfrS 0ifa&mufpGufzuf v$rf;rdk;r_r&SdawmhbJ vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;pepf pwifjzpfay:vmayvdrhfrnf? Oya'pdk;rdk;a&;jzpfpOfrsm; aygufaygufvmayvdrhfrnf? jynfolvlxk. w&m;Oya'tay: ,Hk=unfr_ jyefvnfjrihfrm;vmvdrhfrnf? xdktcg aiGay;Iajz&Si;f jcif;/ vufeufjzihf t=urf;zufajz&Si;f jcif;/ trde@f tm%mjzihf ajz&Si;f jcif;rsm; enf;yg;oGm;jyD; t&m&mudk Oya't& ajz&Sif;wwfaom 'Drdkua&pDtavhtxrsm; ay:aygufvmrnfjzpfonf? Oya'txufwGif rnfolrsSr&Sd[laom zkefwufaeonhf aqmifyk'fuav; touf0ifvmEdkifrnfjzpfonf? jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD;jrSKyfESH=urnhf Edik if jH cm;&if;ES;D jrykS ef o HS rl sm; jrefrmh Oya'pd;k rd;k r_ukd ydrk kd ouf0if,=kH unfvmrnf jzpfonf? Edik if YH tvdt k yfq;kH rSm vGwv f yfaom w&m;pD&ifa&;pepfwck ay:xGe;f vmzd@k jzpfonf? usL;vGeaf omjypfr_ wlapumrl tbESio fh v d sS if axmifrusbJ rsuEf mS rGq J v kd sS if jypf'%ftwdkif;cH&aom wvrf;oGm; Oya'pepfudk &yfwef@Edkifrnfjzpfonf? Tum; aESmif=uKd ;wckukd jzwfawmufjcif;yifjzpfonf? rjzwfeikd o f nhw f ikd f ezm;=uKd ;xJrS tjyifo@kd qGx J w k Ef ikd rf nhf enf;vrf; jzpfonf? Edk0ifbm a&G;aumufyGJwGif tjywftowf tEdkif&aomygwDonf tpdk;&zGJ@jyD; wd k i f ; jynf t k y f c sKyf & mwG i f tcuf t cJ r sm;rS m ra&wG u f e d k i f a tmif & S d a y.? yxrqH k ; orRwavmif;ESpfa,muf a&G;ay;&rnf? xdkorRwavmif; ESpfOD;ESihf wyfrawmfrS wifoGif;vmaom orRwavmif;wOD; pkpkaygif; oHk;OD;xJrS wOD;udk a&G;ay;&rnf? xdk a&G;cs,cf &H ol orRwonf jynfov l x l u k vufco H /l wyfrawmfrv S nf; vufco H jl zpfz@kd vdak o;onf? xdk orRwu tpd;k &tzG@J zG@J &mwGif 'Dru kd a&pDvnf; qefap&ef/ zG@J pnf;yHk Oya'udv k nf; rausmv f eG af p&ef/ wdik ;f &if;om;wd@k vnf; auseyfap&ef tm%mcGaJ 0a&;/ 0ef=uD;XmecGJa0a&; vkyf&ayrnf? azmif;yGaeaom0ef=uD;Xmersm;udk zsufoihfwmzsuf/ aygif ; oih f w maygif ; / topf x yf z G J @ oih f w mzG J @ vk y f & rnf ? or0g,r0ef = uD ; Xmevd k / jyef=um;a&;0ef=uD;Xmevdk/ orRw&Hk;0ef=uD;Xme ajcmufckxm;ovdk pepfrsdK;udk jyif&rnf jzpfonf? rvdt k yfaom0ef=u;D Xmersm; zsuo f rd ;f &rnf? xyfaeaom Xmersm; aygi;f ypf&rnf? vdak evSsix f yfcsŒJ &rnf? omoema&;0ef=u;D Xmeqdv k sS if edik if w H umwGirf &Sad om 0ef=u;D Xme jzpfonf? omoema&;onf jynfxJa&;eSihfaygif;I&aom Xmejzpfonf? odk@r[kwf vl0ifr_=uD;=uyfa&;ESihf aygif;I&aom Xmejzpfonf? OD;pD;Xme tqihfavmuf&SdvSsifyif tvkyv f yk I f &aom Xmejzpfonf? yd@k aqmifa&;0ef=u;D Xme &Syd gvsuf rD;&xm;0ef=u;D Xme[lI xyfxnhx f m;jcif;rSmvnf; rsKd ;wlEpS cf k xyfaeovdjk zpfaeonf? 'gawGukd orRwtopfonf jyefvnf&iS ;f vif; wnfaqmuf&rnfjzpfonf? od@k aomf jynfot l csKd Œxifaeovdk NLD u tjywftowf tEdik &f vdu k o f jzihf 100 &mcdik Ef el ;f tpd;k &topf ay:ayguv f mawmhrnf[ak wmh arSsmv f ihI f r&yg? 2008 zG@J pnf;yHk 32

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


33

tajccHOya't& tpdk;&opfeSihf jynfolrsm;udk wJaESmifxm;aom aESmif=udK;oHk;=udK; useaf eygao;onf? xdak ESmif=uKd ;rsm;rSm jynfxaJ &;/ umuG,af &;/ e,fpyfa&;&m[laom aESmif=udK;rsm; jzpfonf? Oya'jyKa&;wGif 25 &mcdkifElef;[laom aESmif=udK;uvnf; &Sad eygao;onf? rnfo@kd yif&adS p pdwyf sut f m;i,fp&mawmh r&Syd g? Necessity is the mother of invention (vdv k sS i=f uq H enf;vrf;&) [laompum;yHv k ykd if wjznf;jznf;ESifh ajz&Si;f oGm;edik yf gonf? ta&;=u;D onfrmS ud, k afh jcaxmufwiG f =uKd ;csncf x H m;&onf qdjk cif;udk owdxm;rdvSsif xdk =udK;udkjzKwfEdkifrnhfenf;udk &Sm=uHedkifrnfjzpfonf? csnfaESmifxm; cH&onfurkd S rodavmufatmif jzpfaevsiS rf u l m; rnfonht f cgrS &ke;f xGuEf ikd rf nfr[kwaf y? u|eykf w f @kd onf NLD a&G;aumufyw JG iG f Edik o f jzihf tvGe0f rf;om aysm&f i$ rf yd g.? od@k aomf oGm;&rnfch &D;u a0;ao;onf? csnx f m;aom =uKd ;rsm;u cdik v f o S nf? Zmwfvrf;u ,ckrt S pyif &Sad yao;onf? aemufxyf=uKd ;rsm; ta=umif; tvsO;f oihv f sS if a&;yg?;rnf?

o&0%f (jynf) (apmihf=unhfowif;*sme,f)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

33


34

ppftpdk;&. pdwfaeoabmxm; avhvmoHk;oyfolwpfOD; ² *&pfzpfwuUodkvf *&pfzpf tm&S tifpwDusK (Griffith Asia Institute) rS tif'&l;qJvo f f - Andrew Selth u azazmf0g&v D qef;ydik ;f e,l;a'vDwiG f usi;f ycJo h nfh +ird ;f csr;f a&;ESifh yÉdyuQavhvma&; tifpwDusK (Institute of Peace and Conflict Studies) Y jrefrmEdi k if EH iS fh Edik if w H um =oZm. tuef@towfrsm; (Burma and the limits of International Influence) qdo k nhf acgi;f pOfEiS fh aqG;aEG;&mY ppftpd;k &ESifh qufq&H mwGif ppftpd;k &. pdwo f abmxm;udk Edik if w H um todik ;f t0ef; u em;vnf&ef vdt k yfa=umif;jzifh ajym=um;cJo h nf udk rZPsrd owif;pmrsuEf mS wGizf wf&ygonf? TwGif ppftpd;k &. pdwo f abmxm;rSm bmvJ[al omar;cGe;f ay:vmygonf? usaemfwdkŒtm;vHk;odxm;=uonfh owif;arSmifcsjcif;/ ajymifjiif;uG,fjcif;/ w&m;rJh Oya'rsm;jzifh ta&;,laqmif&u G jf cif;/ ,H=k unfrt _ wGuf omrefvrl sm;/ ausmif;om;i,f rsm;omru oHCmrsm;udk yg nSO;f qJ owfjzwfjcif;wdŒk udk rmcD;,m;A,fv. D t,ltqtwdik ;f (=um;aetzGŒJ qdo k nfh ausmif;awmfom; Edik if aH &;ygwrD aS jymovd)k &yfwnfcsuf xdyg;vmI jywfjywfom;om; aqmif&Gufjcif; [komxm;rnfqdkvSsif/ rw&m;pD;yGm;tcGifhta&; ,ljcif;rsm;udk olvnf;av avmuDom;ayrdŒk [k em;vnfr_ ay;=urnfqv kd sS i/f ppftpd;k &. yifr&yfwnfcsurf mS (tpOftm%mwnfjraJ &;om [k vnf; rajymvdb k ;l qdv k sS i)f bmvJ[k pOf;pm;=u&ef&ydS gonf? ,ckaqmif;yg;wGif usaemfoed m;vnfoavmuf olwŒkd oabmxm; rSeu f kd &Si;f jyvdyk gonf? usaemfonf ppfom; om;orD;wOD;jzpf+y;D 88 acwf ausmif;om; v_yf&Sm;ol wOD;vnf;jzpfygI usaemfwdkŒ twdkuftcH EdkifiHa&;acgif;aqmifwdkif; rod&Sd ao;onfh tcsurf sm;udk od&o dS nf[k xifygonf? rnfoŒkd yifqakd p aqG;aEG;p&m tcsurf sm; awmh&Edik yf gvrd rhf nf? 34

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


35

,aeŒwyfrawmf. ,Hk=unf&yfwnfcsufu bmygvJ? 88 acwftxdawmh &Si;f vif;pGmyif OD;ae0if;. &yfwnfcsut f wdik ;f jzpf ygonf? uGejf rLepfEiS hf "e&Sif ygvrD mef 'Dru kd a&pDukd r,H=k unf? ,if;wdŒk ESprf sK;d =um; tv,ftvwf oGm;Edik rf nfh vrf;pOf w&yfukd wcsed u f xl;cseG af om Edik if aH &;oabmw&m;q&mrsm;tm; a&;qGaJ pum prf;oyf usio hf ;kH =unhcf o hJ nf? 1977 wGif ta&;ay: ygwn D v D mcHac:&onftxd jzpfomG ;um ,if;vrf; a=umif;rS odoo d momcGu J m rdro d abmus pepfukd usio hf ;kH cJah wmhonf? aemufq;kH 1985 wGif pD;yGm;a&;usq;kH r_a=umifh acgi;f aqmif}u;D wdeŒf a&Smifzed u f kd tm;usum jyKjyifajymif;vJ&ef p pOf;pm;onf? odŒk aomf ud, k w f ikd zf suq f ;D cJ+h y;D aom jAL&du k a&pD ,Eœ&m;udk rxde;f Edik jf zpfum 88 wGif +yKduscJh&onf? 88 ckESpfu usaemfwdkŒ. v_yf&Sm;r_onf tiftm;jyif;xefwm rSeaf omfvnf; tqdyk g ysupf ;D +y;D jAL&du k a&pD tzGŒJ tpnf;}u;D vG,v f , G Ef iS hf +yKrd usvsif xdrk sS c&D;ra&mufEikd o f nfrmS aocsmygonf? xkt d cg OD;ae0if;u olŒoabm twdik ;f aemufzJ wrsK;d csK;d +y;D ppfwyfukd tm%mjyeford ;f apcJo h nf? xdt k csed u f wyfwiG ;f t&m&Srd sm;jzpfaeaom/ usaemfwŒkd ESihf ausmif;aezufrS ppfxaJ &mufomG ;=uaom olwŒkd udk rnfoŒkd vrf;n$ecf o hJ enf;? xdkpOfu AdkvfcsKyfcifnGefŒwdkŒ &Sif;vif;yGJawGrSm ay:vGifygonf? ppfwyf. &efoljzpfaom uGefjrLepfrsm; }uKd;udkifr_ ESifh udkvdkeD vufopfvkyfvdkaom (rSwfcsuf? tqdkygpum;rSm uGejf rLepfpum; jzpfygonf) e,fcsŒJ Edik if }H u;D rsm;. }uK;d udik rf _ jzpfonf[k olwŒkd &JabmfawGukd oifjycJyh gonf? ,aeŒtxdvnf; onftwdik ;f oif=um;ydŒk csqjJ zpfygonf? aemufydkif; OD;ae0if;udk olwdkŒ&Sif;xkwfypfEdkif cJhaomfvnf; ,aeŒacgif;aqmif rsm;onf OD;ae0if;uJhodkŒ vGwfvyfa&;wdkufyGJ ESifh ppfat;umv urBmŒEdkifiHa&; tawGŒt=uHK&Sdolrsm; r[kwfyg? ppfat;umvtwGif; OD;ae0if;uJhodkŒ trsKd;om;a&;ESifh bufrvdu k af &; 0g'rsm;jzifh &yfwnfEikd af tmif rpGr;f Edik =f uyg? Edik if aH &;upm;onfh oDt&kd v D nf; ru|rf;usif=uyg? odkŒaomf olwdkŒtwGuf enf;vrf;&SdvmcJh+yD; ,aeŒumv tcsdKŒ urBmyh nm&Siq f o kd rl sm;/ owif;pmq&m}u;D qdo k rl sm;yif cs;D rGr;f &avmufatmif Edik if aH &;udk ydkifEdkifonf/ tm%mEdkifiHa&;udk u|rf;usifonf [k oHk;oyfvm&onfh tajctaeodkŒ pGr;f aqmifco hJ nfrmS t"du ta=umif;w&m; 2 rsK;d jzpfygonf? yxrta=umif;w&m;onf olwŒkd tm; wGe;f ydŒk ay;Edik o f nfh wGe;f tm;jzpf+y;D 'kw, d ta=umif;w&m;onf enf;y&d,m,f jzpfygonf?

yxrta=umif;w&m; (odkŒr[kwf) ppfwyf0g' ppfwyf0g' [k trnfwwfojzifh =urf;wrf;pGmoH;k E_e;f vdjk cif; r[kwyf g? ,aeŒ a&G;aumufyt JG xdreS ;f vmonfh t,ltqudk jzpfaponfh 0g'w&m;jzpfygonf? (rSwcf su/f OD;ae0if; onf 11 ESpt f =umwGif a&G;aumufyv JG yk cf +hJ y;D ,ck OD;oef;a&$u 22 ESp=f umrS tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

35


36

vkyEf ikd jf cif;jzpfygonf?) OD;ae0if;. ppfonfawmfusi0hf wfwiG f pwifcahJ om 0g'jzpfygonf? ppfwyftwGif; rnfonfhyHkpHjzifh 0ifvmonfjzpfap pnf;urf; (TwGif trdefŒemcHr_udk 4if;wdkŒu pnf;urf;[kac:ygonf) useatmif yHkoGif;ay;vdkuf ygonf? i,fpOfu vrf;pOfvil ,f ppfa&;jy oifwef;qif; usaemfu h kd tpfu0kd rf;uGJ ppfAv kd u f ar;zl;ygonf? "nDav; ppfa&;jyqdkwm bmvkyfwmvJ rif;odvm;" usaemfu pnf;urf;usatmif oifay;wm xifa=umif; ajymaomtcg "r[kwfbl;uG/ tJ'g trdefŒudk rpOf;pm;bJ emcHwwfatmif yHo k iG ;f ay;wm? owd oufom at;ap ajymwJt h cg rif;u rpOf;pm;bJ csujf cif; vkyv f u kd w f ,f r[kwv f m;? 'D vdk bmrSr[kww f hJ tjyKtrlav;up+y;D rpOf;pm;wJh tusihf oGi;f ay;wJt h cg a&SŒwef;rSm "wuf" vdŒk trdeŒf ay;wJt h cg rpOf;pm;bJ wufwhJ tusif h & oG m ;wmaygh " pmzwf e maom usaemf h tpf u d k o nf ppf w yf x J r S m &mxl ; odyf}uD;}uD;r&yg? &Sif;ygonf? odkŒaomf xdkpOfu 18 ESpfom; ausmif;om;acgif;aqmif jzpfvmonfh usaemft h wGuf ynm&ygonf? ppfa&;jyjzifh yHkoGif;+yD;aemufydkif; yifyef;r_/ tem;rae&r_ wdkŒudk qufvuf ydkŒcsygonf? fatigue ac: tm;vyfcsdefr&atmif xm;aom tvkyfrsm;udk qufwdkuf cdik ;f ygonf? usaemfh rdcifjzpfoo l nf tdraf zmf tysK&d , G af v;rsm; xm;onft h cg wrsK;d +y;D wrsK;d cdik ;f aoma=umifh usaemfu ar;zl;ygonf? taru "'Dt&G,f tm;ae&if awmifpw d f ajrmufpdwfawG 0ifwwfw,f om;&JŒ 'ga=umifh rtm;atmif wrif&Smcdkif;&wm" [k ajymjyygonf? wenf;tm;jzifh pdwfa&mvlyg rvGwfvyf atmif xm;jcif;jzpfygonf? onfaemufrmS awmh a&SŒwef;xGujf cif;/ (rnfonfh ta=umif;a=umifh rodb)J ppfyq JG ifEjJ$ cif;/ wdŒk wGif rdr&d aJ bmfrsm; rdik ;f xdI ajcjywfvufjywf jzpf&jcif;/ aoqH;k &jcif;/ &efou l owfjzwfjcif; wdkŒ jzifh qufvuf oif=um;ydkŒcsay;jyefygonf? aemufqHk; tajzwckodkŒwGef;ydkŒygonf? ,if;onf qdck ahJ om "ppfwyf0g'" jzpfygonf? &Si;f atmifq&kd vSsif rdrw d Œkd onf (wdik ;f jynftwGu)f olrsm;xuf tyifyef;cHtvkyv f yk &f onf? rdrw d Œkd onf (wdik ;f jynftwGu)f oufpeG Œf qHzsm; tvkyv f yk &f onf? (bma=umifhrSef;rodbJ jzpfoGm;aom) &efola=umifh rdrdwdkŒ &Jabmf&JbufawG xdcu kd af oqH;k &onf? rdrw d Œkd udk ESyd pf ufcahJ om ,if; &efou l kd jynfow l csKŒd axmufcaH eonf? rdrw d Œkd onf trdeŒf emcH&onf? ppfpnf;urf;jzifh tcsed jf ynfh ae&onf? ntdyaf epOf vmE_;d vsif oufpeG Œf qHzsm; c&D; pwif&onftxd 24 em&Dxrf;aqmif&olrsm;jzpfonf? xdt k csed w f iG f omrefjynforl sm;/ 0efxrf;rsm; (,if;wdŒk pum;t& "t&yfom;rsm;" onf oufoufomom ae&onf? toufpGefŒ&efrvdk/ pnf;urf;r&Sd/ tm;vyfcsdefawG tjynfh&Sdaeonf ? pD;yGm;a&;vkyf+yD; csrf;omaeonf") [laom tawG;udk qufwdkuf 36

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


37

ydkŒcsay;ygonf? xdkodkŒaom tepfemcHr_rsm;a=umifh olwdkŒwGif "EdkifiHawmftm%m" udk oH;k ydik cf iG &hf o dS nf [k tajzxkwaf y;ygonf? jynf o l v l x k E S i f h ppf w yf t wG i f ; t}uD ; rm;qH k ; twm;tqD ; onf tqd k y g tawG;tjrifjzpfygonf? usaemf ynm&Sifb0 ppfwyfESifh wGJI awmxJawmifxJ oGm;&onfhtcg ppfAdkvfawG tifrweftHh=o=uygonf? olwdkŒrSvGJI +rKdŒay:wGif wdkufyHk 0wfaeaom vlaysmhrsm; TodkŒ tyifyef;cHEdkifrnf/ tyifyef;cHtvkyfvkyfvdrfhrnf[k rxifcJh=uyg? t*FvefrS bGJŒxl;awG &vmonfh q&m0ef}uD;onfvnf; nvmE_d;vSsif xvdkuf&rSef; *sLwD,l&rSef;olwdkŒrod=uyg? (tpydkif;wGif rod=uyg/ aemufydkif; &mxl; &vmawmhvnf; rodcsi=f uawmhyg)? wESpu f wuUov kd q f &mrav;wOD; ausmif;om;rsm;ESihf uGif;qif; c&D;xGufvmpOf vufeufudkifvufcsufESifh uG,fvGefygonf? 0efxrf;wdkif;/ jynfow l ikd ;f rSm vufeufrhJ oufpeG Œf qHzsm; r_awG jynfah ea=umif; owdrxm;rd=uyg? aemifwcsdefwGif jidrf;csrf;pGm qENjyolrsm;tm;ESdrfeif;onfhtcg EdkifiHwumu ,H=k unfcsuaf =umifh tusO;f csc&H jcif; [kjrifaomfvnf; olwŒkd vdk yifyef;pGm tvkyrf vky&f bJ tcGit hf a&;awmif;olrsm;[k qufvufjrifvmygawmhonf? onfxuf yd}k u;D onfh ppfwyf0g'wpf&yfrmS Edik if jH cm;om;udk txif}u;D jcif;jzpfyg onf? EdkifiHjcm;om;rkef;wD;jcif; (Xenophoebia) onf txif}uD;&mrS a=umufvefŒ rke;f wD;jcif;jzpfygonf? ,if;onf rdrw d Œkd }uK;d pm;aomfvnf; wd;k wufr_ r&vmonft h cg }u;D aom ta=umif;jycsujf zpfvmygonf? Edik if jH cm;om;udk ydrk kd tvkyv f yk o f /l ydrk kd Om%f}u;D ol [kjrifygonf? jynfywGif wdk;wufjcif;onf ,if;vlrsKd;rsm; tvkyfvkyf/ Om%fjrifh aoma=umifjh zpf+y;D jrefrmjynf rwd;k wufjcif; rSm ppfwyfwwyfv;kH tvkyv f yk af omfvnf; jynfolawG/ 0efxrf;awG tvkyfrvkyfaoma=umifh rwdk;wufjcif;[kjrifvmygonf? onftwdkif;vnf; oif=um;ay;ygonf? omrefjynfolawGrSmawmh EdkifiHjcm;oGm;tvkyf vk y f = uonf h t cg Ed k i f i H j cm;om;ud k ol v d k u d k , f v d k [k o mjrif y gonf ? tvk y f v k y f oavmuftcGifhta&;&ojzifh tvkyfvkyf=u onf? pnf;urf;&Sdoavmuf pnf;urf;. tusK;d udk cHpm;&ojzifh pnf;urf;ESiahf e=uonf? olwŒkd vdk ud, k v f nf; tcGit hf a&; &&if udk,fhwdkif;jynfvnf; jzpfEdkifa=umif;em;vnf=uonf? }uD;rm;aom tawG;tac: uGm[r_}u;D jzpfygonf? xdrk w S qifw h ;kd aomtcg ppfwyfu ydt k vkyv f yk f tepfemcH&wJt h wGuf tcGit hf a&; ,lxdkufonf[k jrifvmygawmhonf? EdkifiHa&;orm;rsm;tm; EdkifiHawmftm%mudk jzwfvrf;enf;jzifh &,lvo kd nf[k pGypf aJG y;vdu k yf gonf? wyfxw J iG f aecJah om i,fpOfu usaemfu, kd w f ikd o f nf trdeŒf ESihf tm%mudk ,H=k unfygonf? aemif 88 acwfuakd usmrf S pnf;&Hk;a&;udk ,Hk=unf vmygonf? ywf0ef;usifu yHkoGif;ay;jcif;jzpfygonf? AdkvfcsKyf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

37


38

atmifqef; onf pnf;&H;k a&;udk ,H=k unf+y;D Adv k cf sKyaf e0if; onf trdeŒf ESihf tm%mudk ,H=k unfcjhJ cif;. aemufqufwJG tarGjzpfygonf? txufyg ppfwyf0g' onf EdkifiHwum/ bmomw&m;ESifh/ EdkifiHa&;oabm w&m;rsm; od&Sdem;vnfvmonfh t&m&Sd}uD; rsm;jzpfvmonfhtcg rdrdwdkŒ. txufyg usifhxHk;rsm;ESifh qefŒusifqHk;jzwfr_wdkif;/ tajzwdkif;twGuf pdwfajzp&m aq;aumif;}uD; wcGujf zpfvmygawmhonf? ,aeŒ Adv k cf sKy}f u;D rsm;tm;vH;k Ttwdik ;f ,H=k unf=uonfrmS rSm;,Gi;f zG,f r&Syd g?

'kwd,ta=umif;w&m; (odkŒr[kwf) yHkwlul;jcif; OD;ae0if;tm; z,f&Sm;+yD;onfhtcg ppfAdkvfcsKyf}uD;rsm;twGuf vrf;a=umif; csay;rnfholr&Sdawmhoavmufjzpfygonf? (xdkrwdkifcif tm%modrf;+yD; umvu a'guw f marmifarmifEiS w hf uG ygwaD cwfacgi;f aqmifrsm; Policy ESifh vrf;n$efr_rsm; csay; cJhygonf?) odkŒ&mwGif tweftoifh tjrifus,fol AdkvfcsKyfcifnGefŒonf r[mAsL[m avhvma&;Xmeudk (tar&duefypkH t H wdik ;f ) xlaxmifum ynmawmfaom ppfAv kd if ,frsm; rStp acgi;f acguaf &G;,lI axmufvrS ;f a&;XmecsKyf wGif urBmŒEdik if aH &;tvdu k f txl;jyK wm0eftrsK;d rsK;d jzifh avhvm avhusiahf pcJo h nf? tar&duefEiS hf tD;,l/ *syef wdŒk odŒk Edik if aH &; atmufvrf;enf;rsm;jzifh csO;f uyfco hJ nf? ppftpd;k &. vrf;jyajryHk ESihf aejynfawmfprD u H ed ;f / EdkifiHawmfumuG,fa&; wuUodkvfac: ay:vpD pDrHudef;rsm;udk ol. OD;acgif;rsm;jzifh qG, J cl o hJ nf? aemifwcsdef AdkvfcsKyfcifnGefŒr&Sdaomtcg ppfwyfacgif;aqmifrsm;twGuf erlemaygi;f rsm;pGm/ pum;vH;k aygi;f rsm;pGm (,aeŒaemufq;kH ay: - &d[ k if*smr[kw/f b*F gvD qdkonfh pum;vHk;rsKd;txd) t&efoifh&Sdxm;+yDjzpfonf? umuG,fa&;wuUodkvfwGif t&nftcsi;f &Sad om ynmwwfAv kd rf LS ;}u;D rsm;. okawoeusr;f rsm; &Sad eonf? 'Dy, J if; ta&;tcif;udk "a':atmifqef;pk=unf tEœ&m,fumuG,fa&;" [laom okawoe pmwrf;twdkif; zefwD;cJhonf? UN udk,fpm;vS,f *efbm&DrvmrD jynfwGif;wm0efcHudk armif;xkwfjyjcif;/ ,if;rSwqifhcsif;a&SŒwdk;vmjyjcif;/ tar&duef ppfa&,mOfr0ifEdkifrD tmqD,H/ UN wdkŒESifh tpnf;ta0;vkyfjyjcif; ponfjzifh enf;AsL[mrsKd;pHkudk topf zefw;D ,ljcif; xuf OD;ae0if;vkycf o hJ nfh ajcvSr;f rsm;udk teD;pyfq;kH yHw k u l ;l csjcif;rsm;jzpfonf? uGejf rLepf/ qd&k , S v f pfwŒkd udk r,H=k unf aomfvnf; xdk 0g'usio hf ;kH ol wdŒk . enf;y&d,m,f vkyef nf;vky[ f efrsm;udk avhvm=uonf? TonfrmS vnf;rqef;/ rqvacwfwiG o f w l Œkd }uD;jyif;vm=uay&m (wenf;tm;jzifh vl&m0ifvm&ay&m) xdkacwfu oif=um;cJhaom EdkifiHa&;orm; rkef;wD;a&;w&m;rsm;/ OD;Ek raumif;a=umif;rsm;/ ygwDpHkESifh zuf'&,frl raumif;a=umif;rsm; onf tonf;wGif pGx J ifaeayjy?D xdak cwfwavSsmufv;kH zwfp&m 38

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


39

Edik if aH &;pmtkyq f I kd vuf0pJ mayom&S&d m xdk pmaywdŒk rS vuf00J g' awmfveS af &;orm;wdŒk . aumif;uGurf sm; t,ltqaumif;rsm;udk t&r,lEikd af omtcg raumif;aom vkyef nf; vk y f [ ef r sm;ud k o m ul ; ,l & ayawmh o nf ? "qef Œ usif = u/ qef Œ usif = u" qd k o nf h vufarmif;wef; atmf[pfr_ rsm;udk olwŒkd &du k af om&ky&f iS x f rJ S tvHew D Œkd xHrt S &,lonf? usaemfeh m;xJwiG f "owfypf/ owfypf" qdo k nft h oHrsm; =um;a,mif rd&onf? ta&;tcif;+yD;cgpu tm;vHk;oydwfarSmuf+yD; jzpfaeonfh 0efxrf;rsm;jzifh rnfoŒkd qufvuftyk cf sKyrf nfenf;[k usaemfwŒkd awG;cJzh ;l onf? wjynfv;kH oydwaf rSmufvsif wdkif;jynfudk tkwfwHwdkif;cwf&Hkaygh[k ajymcJh=uonf? odkŒaomf tm%mrodrf;rDwGif armfpDwkef;. enf;vrf;wckudk usaemfzwfrdonf? ,if;rSm "tpGef;a&mufvlenf;pk udk wdu k &f u kd Ef rdS ef if;jcif;/ tvwfwef;pm;vlrsm;udk awGa0,dr;f ,kid af pjcif; ESihf aemufwef;u vlx k }k u;D udk rdrd vl[k trnfwyfjcif;jzifh wjznf;jznf;ajymif;vJ,jl cif;" vkyif ef;pOfjzpfygonf? ul;,lwwfaom ppftkyfpkonf xkdtwdkif; woa0rwdrf;usifhoHk; ygonf? ,aeŒwdkifvnf; jynfwGif;omru jynfyEdkifiHrsm;txdyg wdk;csJŒ,lvm&m tmqD,Honf xdv k rf;pOfrS tv,ftvwfwef; pm;tkypf jk zpfvmygonf? twdu k t f cHxrJ v S nf; tqdyk g tv,ftvwfwef;tkypf u k kd qG, J al eyg+y?D awGa0aom (uGejf rLepfpum;jzifh qufajymvSsif ynmwwfrsm;) vlwcsKŒd onf ygwzD ŒJG ta&G;cH&ef/ a&G;aumufyu JG kd axmufc&H ef vrf;pOfukd a&G;ae=uav+y?D ppfwyfonf omreftm;jzifh ausmif;om;rsm;udk rxvmatmif ESyd u f u G f xm;vdo k nfrt S y Edik if aH &;orm;rsm; avmuf tjrifr=unfrr_ &So d nfjzpf&m (olwŒkd oifcahJ om OD;ae0if;acwf ordkif;pmtkyfrsm;wGifvnf; ausmif;om;rsm; tjrifrSm;Iom EdkifiHa&; vkyf=ua=umif; oifcJh&&m) usaemfwdkŒ 88 ausmif;om;rsm;udkvnf; tv,ftvwf vlpw k iG yf g0ifrnfvm;[k xifum v$waf y;xm;cJo h nf? 2007 wGirf S tpGe;f a&mufpm&if; odŒk xnfo h iG ;f cJh jcif;jzpfygonf? jcKHiHkIqdk&vSsif ppfwyf. raumif;r_rsm;udk em;vnfr_ay;onfhwdkif ,if;wdkŒ. &yfwnfcsuf oabmxm;onf rSm;,Gi;f pGm oif=um;vmaom tajccHtay:rS jzpfay:vm jcif;omjzpfygonf? wdkif;oljynfom;rsm; trSefwu,fcHpm;r_/ trSefwu,f tvkyfvkyf udkifae=u+yD; tusKd;r&=ur_/ ,if;wdkŒ txif}uD;aom jynfyEdkifiHom;rsm;uJhodkŒ t&nf tcsi;f &So d rl sm;pGm &Sad er_/ ,if;wdŒk uJo h Œkd yifyef;EGr;f e,fpmG / oufpeG Œf qHzsm; wdik ;f jynftwGuf tvkyv f yk af eolrsm;&Sad er_wŒkd udk ,aeŒwdik f odjrifvm=ujcif; r&Sad o;yg? jynfov l x l Ek iS hf trSew f u,f eD;eD;pyfpyf aexdik v f pkd w d /f em;vnfatmifvyk v f pkd w d f enf;yg;atmif }uKw d if avhusifhay;xm;jcif;jzifh t&yfbufwm0ef,l&onfhwdkif tpOfuif;uGm aeavh&Sdonf? em;vnfomG ;aom t&m&Srd sm;onfvnf; ab;z,fjcif; cHomG ;=u&onf? xdŒk a=umifv h nf; ,aeŒacwf yifpif,o l mG ;aom ppfacgi;f aqmiftm;vH;k onf vuf&pdS pfwyf. ab;z,fjcif;udk tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

39


40

cH=u&onfjzpf&m vuf&Sdacgif;aqmif}uD; rsm; woufwm rnfonfhtcgrSs tjidrf;pm; r,l&aJ wmhonft h jzpfoŒkd a&muf&u dS ek =f ujcif;jzpfayonf?

avhvmoHk;oyfolwpfOD; (pma&;olonf &efukeftajcpkduf EkdifiHa&;ESifh ppfzufa&;&m avhvmokH;oyfol wOD;jzpfonf?) ({&m0wD owif;rD'D,mrS)

vl@abmifopf 'Drdku&ufwpfygwD jyef=um;a&;XmeESifh tvif;tdrf pmaytiftm;pk ylaygif;xkwfa0jzef@csdonf? xGufjyD

40

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


41

a&G;aumufyGJtvGef AsL[mopfu EdkifiHa&;Zmwf!$ef;opfvm; a'gufwm&efrsdK;odrf; 2015a&G;aumufyJG tvGeu f mvwGif jrefrmh'rD u kd a&pDa&SŒ c&D;onf r[mAsL[m tcif;tusi;f opfqD OD;wnfae+y[ D k qd&k rnfjzpfonf? jyefvnfoihf jrwfa&;/ ,H=k unfr_ wnfaqmufa&;ESihf yl;aygi;f aqmif&u G af &; wd@k udk a&SŒwef;wifvmaeonfh tajymif;tvJ c&D;wGif trsK;d om;umuG,af &;ESiv hf +kH cKH a&; aumifp(D umvHak umifp)D onf AsL[majrmuf aomhcsuu f svsu&f o dS nf? a&G;aumufyt JG +y;D Edik if aH &;pm;yG0J idk ;f awGŒqHk aqG;aEG;yGrJ sm;ESit hf wl jrefrmhEikd if aH &;onf y&dowf pdw0f ifpm;aom rsuEf mS zH;k owif;jzpfaeOD;rnfrmS {uefrck s jzpfonf? 2015 Ed0k ifbm 10 &ufwiG f vlxak cgi;f aqmif a': atmifqef;pk=unfonf orRw OD;ode;f pde/f em,uol&OD;a&$ ref;ESihf Adv k cf sKyrf LS ;}u;D rif;atmifvi_d w f @kd xH pma&;om;vsuf awGŒqHck iG ahf wmif;cJo h nf? 2015Ed0k ifbm 8 &ufwiG u f si;f ycJo h nfh ygwpD 'kH rD u kd a&pD taxGaxG a&G;aumufyGJrSwpfqifh azmfxkwfcJhaom vlxkqENudk wnf+idrfat;csrf;rSefuefpGm taumiftxnfazmfjcif;onf Edik if . H *k%o f u d mQ ESihf jynfojl ynf om;rsm;. ESv;kH pdw0f rf;at; csrf;a&;twGuf vGefpGmta&; }uD;ygonf[ka':atmifqef;pk =unf.tdwfzGifhay;pm oH;k apmifwiG af zmfjycJo h nf? a&G;aumufyt JG +y;D ESp&f uf ajrmufae@ a'yg0vDae@wGif a':atmifqef;pk=unf. awGŒ qHak &;awmif;qdrk o _ nf apm vGe;f onf[k oH;k oyf&efc, J Of; onf? wdik ;f jynf.Edik if aH &;/ pD ; yG m ;a&;/ vl r _ a &;tbuf b uf u cG s wf + cH K usysuf p D ; aeonf h tajctaeES i f h quf p yf p Of ; pm;rnf q d k v S s if tpd k ; &acgif ; aqmif / vl x k a cgif ; aqmif E S i f h wyf r awmf acgif;aqmifwdk@ taejzifh tjrefqHk;awGŒqHkaqG;aEG;&rnfjzpfonf? a&G;aumufyGJtvGef Ed k i f i H a &;oabmwl n D c suf r sm;tay: tajccH v suf tv$ J t ajymif ; umvES i f h toGiu f ;l ajymif;a&;umvwd@k udk trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;tjrif/ 'Dru kd a&pDzuf'&,f tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

41


42

jynfaxmifpkxlaxmifa&;&nfrSef;csufwdk@ ESifhtwl jzwfoef;Edkif&rnfjzpfonf? odk@rSom wdik ;f &if;om; jynfov l x l . k qENrEJ iS hf vrf;xGicf ahJ om tajymif;tvJc&D;onf ydrk akd v;euf tESpo f m&&Srd nfjzpfonf? Edik if aH wmforRw¶H;k ESihf wyfrawmfowif;rSejf yef=um; a&;tzGŒJ wd@k onf Ed0k ifbm 11 &ufwiG f jynfaxmifpak &G; aumufyaJG umfr&Si. f a&G; aumufyq JG ikd &f mvkyif ef;rsm;+y;D qH;k csed Yf ESpzf ufnEdS i_d ;f aqmif&u G rf nfjzpfa=umif; ta=umif; jyef=um;cJo h nf? tar&duef jynfaxmifpo k rRwbm;&uf tdb k m;rm;onf Ed0k ifbm 12 &uf eHeufwiG f orRwOD;ode;f pdef xH w,fvzD ek ;f ESiq hf ufo, G I f a&G;aumufyaJG tmifjrifpmG usi;f yEdik cf o hJ jzifh cs;D usL;yga=umif; ESihf ydrk ykd ;l aygi;f aqmif&u G Ef ikd &f ef arSsmv f ifyh ga=umif; ajym=um;cJo h nf? xH;k pHtwkid ;f awGŒqHk aqG;aEG;rnft h csed u f mvonf 0k;d wd;k 0g;wm;jzpfco hJ nf? jynfaxmifpkv$wfawmf em,u ol&OD;a&$ref;onf Edk0ifbm 19 &ufwGif a':atmifqef;pk=unfESifhawGŒqHkrnf[k Edk0ifbm 15 &ufY jyef=um;cJhonf?em,uESifh vlxak cgi;f aqmif wd@k . Ed0k ifbm 19 &uf awGŒqHrk t _ vGef yl;wGaJ =unmcsuo f nfx;kH pHtwkid ;f a,bk,sqefveG ;f aomfvnf; yl;aygi;f aqmif&u G f rnf[k xyfrt H wnfjyKcjhJ cif;yifjzpfonf? orRw/ umuG,fa&;OD;pD;csKyfwdk@onf 'DZifbm 2 &ufwGif a':atmifqef;pk=unfESihf awGŒqHak qG;aEG;cJo h nf? 'DZifbmvukerf jS zpfrnf[x k if xm;onfh awGŒqHak qG;aEG;r_rsm;onf 'DZifbmvqef;wGif tvsifpvdk¶kyfvHk;ay:vmcJhonf? tpdk;&acgif;aqmif/ vlxkacgif; aqmifEiS fh wyfrawmfacgi;f aqmifw@kd . awGŒqHak qG;aEG;yGo J wif;onfa&G;aumufyt JG vGef Edik if aH &;'D a&udk ydrk jkd rifw h ufapcJo h nf? ol&OD;a&$ref;ESifha':atmifqef;pk=unfwdk@. 2015 a&G; aumufyGJtvGef awGŒqHrk r_ sm; onfvnf; pdw0f ifpm;zG,jf zpf onf? ol&OD;a&$ref;onf Ed0k if bm 15 &ufwiG f a':atmif qef;pk=unfEiS hf a&G;aumufyJG t+y;D yxrqH;k t}urd af wGŒqHck hJ onf? 'DZifbm 3 &ufwiG f ol&OD;a&$ref;onf a':atmifqef;pk=unfEiS hf ckepf}urd af jrmuf awGŒqHak qG;aEG;cJo h nf? 'DZifbm3 &ufwGifol&OD;a&$ref;ESifh a':atmifqef;pk=unfawGŒqHkr_ onf orRw/ wyfrawmfum uG,fa&;OD;pD;csKyfwdk@ESihfawGŒqHkaqG;aEG;t+yD; awGŒqHkr_jzpfonfhtavsmuf tm%mv$Jajymif; a&;/ toGiful;ajymif;a&;/ jyefvnfoifhjrwfa&;/ t&yfbuf-ppfbuf qufqHa&;wdk@ESifh pyfvsOf;Ita&;ygaom awGŒqHkaqG;aEG; r_wpfckjzpfEdkifonf[k oH;k oyfEidk o f nf? em,u ol&OD;a&$ref;onf jynfaxmifpk}uHŒcdkifa&;ESifh zGGHŒ+zdK;a&;ygwD yl;wGJ OuU Ï OD ; aX;OD ; / umuG , f a &;0ef } uD ; 'k w d , Ad k v f csKyf } uD ; pd e f 0 if ; wd k @ ES i f h oD ; jcm;pD awGŒqHkaqG;aEG;cJhonf? ol& OD;a&$ref;ESifh OD;aX;OD;awGŒqHkr_ tvGefwGif jynfckdif+zdK;ygwD. a&G;aumufyGJ uef@uGufv$mwif oGif;rnfhtoHrsm; ododomom avsmhyg;oGm;cJhonf? 42

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


43

umuG,f a&;0ef}u;D 'kw, d Adv k cf sKy}f u;D pde0f if;onfvnf; wyfrawmf umuG,af &;OD;pD;csKy. f vrf; !$ecf sujf zifh jynfaxmifpv k w $ af wmfem,uol&OD;a&$ref;udk vma&mufawGŒqHck jhJ cif; jzpfEikd f onf[k oH;k oyfrr_ sm;&Sad eonf? a&G;aumufyt JG vGef xd vG,&f v S , G /f rm,m=u, G +f y;D odraf rGŒonfEh ikd if aH &;tcif; tusi;f wGif jynfaxmifpv k w $ f awmfem,uol&OD;a&$ref;. v$waf wmfwiG ;f ESihf v$waf wmf jyifyajcvSrf;rsm;onf tm%m v$Jajymif;a&;/ jyefvnfoifh jrwfa&;ESifh ,Hk=unfr_wnf aqmufa&;wd@k twGuf AsL[m ajrmufta&;ygvmaeonfrmS txift&Sm;jzpfonf? ol&OD; a&$ref;onf vlxak cgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unf. ,Hk =unfru _ kd tjrifrh m;qH;k &&Sx d m; onfh jynfcdkif+zdK;ygwDacgif; aqmifwpfOD;jzpfonfhtjyif wyfrawmf. eHygwfoHk;tqifh xdyw f ef;t&m&S}d u;D a[mif;wpf OD;vnf;jzpfonf? a&G;aumuf yGt J vGeu f mv ol&OD;a&$ref;. ajcvSr;f rsm;udk +cKH io kH ;kH oyfvsS if vmrnfih g;ESpo f ufwrf;wGif ol.tcef;u¾onf quf vufta&;ygt&ma&mufaeOD; rnfo h abmrsm;u xif&mS ; vsu&f o dS nf? vuf&SdEdkifiHa&;tcif; tusif;wGif trsKd;om;umuG,f a&;ESifhvHk+cHKa&;aumifpD (umvHk aumifpD). AsL[majrmufta&;ygr_udkvnf; csefvSyfpOf;pm;I rjzpfEdkifay? umvH k a umif p D . tpnf ; ta0;rsm;/ qH k ; jzwf c suf rsm;ES i f h y wf o uf I trsm;jynf olo&d EdS idk af tmif yGiv hf if;jrif ompGm xkwjf yefEidk rf r_ &So d nfh tavsmuf ydI k pdw0f ifpm;zG,f jzpfonf? vwfwavmEdik if aH &; ajcvSr;f rsm;onf umvHak umif pDEiS hf wdu k ¶f u kd q f ufpyfywf oufEikd af jcjrifrh m;onf? orRwOD;ode;f pde/f wyfrawmfumuG,f a&;OD;pD;csKyAf v kd cf sKyrf LS ;}u;D rif; atmifvi_d /f jynfaxmifpv k w $ f awmfem,uol&OD;a&$ref;wd@k . vlxak cgi;f aqmifa':atmif qef;pk=unfEiS fh oD;jcm;pDawGŒqHk aqG;aEG;r_rsm;onf umvHk aumifp. D qH;k jzwfcsuEf iS hf azmf aqmifaeonfo h abm aumufcsujf yKEidk af jc &So d nf? orRw/ umuG,fa&;OD;pD; csKyfESifh jynfaxmifpkv$wfawmf em,uwdk@onf trsK;d om; umuG,af &;ESihf vH+k cKH a&;aumifpD tpnf;ta0;rsm;wGif yHrk eS f awGŒqHak qG;aEG; aeonft h avsmuf a&G;aumufyt JG vGef tm%mv$J ajymif;a&;ESihf toGiu f ;l ajymif; a&;umv tpDtrHrsm;udk um vHak umifpu D aqG;aEG;nSEd i_d ;f / qH;k jzwfaejcif;jzpfEikd o f nf[k oH;k oyfro d nf? wyf r awmf o nf vmrnf h i g;ES p f o uf w rf ; wG i f wyf r awmf t &m&S d } uD ; a[mif ; rsm; acgif;aqmifonfh jynfcdkif+zdK;ygwDESifh trsKd;om; 'Drdkua&pDtzGJŒcsKyft=um; =um;usus &yfwnf+y;D pHjywyfrawmftjzpf jyKjyifajymif;vJEikd af &;udk xdxad &mufa&muf tav;ay; vmEkid rf nfqv kd sS if a=umif;usK;d ydrk akd vsmu f efrnfjzpfonf? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒ csKyftaejzifh wyfrawmfum uG,fa&;OD;pD;csKyfESifh a':atmifqef;pk=unft=um; aqG;aEG;r_rsm;udk tm;&auseyfa=umif;ESihf aqG;aEG;yGt J a=umif; t&mrsm;udk umvtwdik ;f twmwpf&yf txd a&iHEk w _ yf w d v f suf vSsKŒd 0Sux f m;rnfjzpf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

43


44

a=umif; owif;rD'D,mrsm;wGifazmfjycJhonf? AdkvfcsKyfrSL;}uD;rif;atmifvd_if uvnf; aqG;aEG;yGJ&v'fonf aumif;rGefonf[k xkwfazmf ajym=um;cJhonf? tu,fpifppf wdkif;&if;om;jynfolvlxkonf0rf;om&rSmvm;/ 0rf;enf;& rSmvm;=um;wGif avESifh0rf; ruGjJ zpfaeqJ[q k Ekd ikd o f nf? cJreS zf ;l onfh pmoli,fyrm wdik ;f &if;om;jynfov l x l t k =um; pd;k &dryf yl efrr_ sm;u jrifrh m;aeqJ jzpfonf? wdik ;f &if;om;jynfol vlxo k nf t+yKH ;rsm;ESihf pum; vHk;rsm;. vSnfhpm;r_'%fudk t}udrftzefrsm;pGmcHcJh=u&+yD; jzpfonf? EdkifiHwumtodkif; t0kid ;f ESi&hf if;ES;D jrKS yEf o HS rl sm;u vnf; jrefrmhtajymif;tvJukd tm¶Hpk u kd ef m;pGix hf m;=uonf? tcsKyq f &kd aomf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGŒJ csKyf awmif +yKd urf;+yKd tEdik &f &Scd ahJ om a&G; aumufyt JG vGeu f mvudk jrefrmhEikd if aH &;AsL[mopfwiG f awGŒqHak qG;aEG;yGrJ sm;ESit hf wl cif; usi;f ae+yv D m;[k ar;cGe;f xkw&f rnfjzpfonf? a&G;aumufyt JG vGef r[mAsL[mtcif; tusi;f opfEiS t hf wl a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Drkd ua&pDtzGŒJ csKy. f tcef;u¾ onf ydkrdkta&;ygt&ma&mufvmEdkifajc&Sdaomfvnf; EkdifiHa&;wGif ol@ajcol@vufjzpfEdkif/ rjzpfEidk u f rkd l apmif=h unf&h OD;rnfjzpf onf? 2016 aemufyikd ;f jrefrmh Edik if aH &;tcif;tusi;f onf a&S;xHk;enf;twkdif; Zmwfq&m tvdkusvdkufygujy&onfh Zmwf!$ef;aumif;aumif;ESifh Edik if aH &;jyZmwf&n S }f u;D rjzpfygap a=umif; rD;armif;xk;d awmif;qkjyKvu dk &f ygonf?

a'gufwm&efrsdK;odrf; (7 &ufae@pOfowif;rS)

44

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


45

c&rf;a&mifvufoef;awmfvSefa&; opPmeD Ed0k ifbm 8 &ufae@u jrefrm Ekid if w H iG f aoG;xGuo f , H kd r&Sad om awmfveS af &;wpf&yf jzpfymG ;cJh onf? xdak wmfveS af &;. trnf rSm "c&rf;a&mifvufoef;awmfvSefa&;"jzpfonf? jrefrmEkdifiHwGif wnfqJOya't& vlwpfOD;wnf; jzpfap/ tpktzGŒJ jzpfap qENazmf xkwrf nfqydk gu w&m;0ifciG jhf yKcsuf awmif;cH&onf? cGifhjyKcsuf rawmif;cHbJ qENazmfxkwfygu Oya'ESihf +ipd eG ;f onf? xdak e@ (Ek0d if bm 8&uf)u qENazmfxw k &f m wGiw f pfEikd if v H ;kH cGijhf yKcsurf awmif; cHc=hJ u? rJ¶rkH zGirhf D tvif;a&mif rvmrDuyif ESpif g;q,f rsKo d yd f xm;&aom &ifxu J qENawGukd azmfxw k &f ef rJay;rnfo h al wG rJ¶kH a&SŒa&mufae=uonf? jynfywGif (pifumylY)vrf;ay: tdyfIyifwpf nvHk; apmihfum rJay;cJh=uonf? ukd,fhvufoef; zsufr&aom aq;pGrf; onfuykd if w+yKH ;+yKH ;waysmf aysmv f al wG*% k , f al e=uonf? ud e f ; *%ef ; t& ajym&v#if acwf o pf j ref r mEk d i f i H o rk d i f ; Y owW r ajrmuf a&G;aumufy[ JG k qdk =uaom 2015 ar 8 &uf a&G; aumufyw JG iG f rJay;Ekid o f Ol ;D a& 32 oef;cef@/ wpfEikd if v H ;kH rJ¶kH 46000 ausm/f yg0if,OS +f yKd io f nfh ygwD 92 ygwED iS hf a&G;aumufy0JG if onfh ud, k pf m;vS,af ygi;f 6000 ausmf &So d jzifh orkid ;f wGif t}u;D us,q f ;kH a&G;aumufyJG [kqEkd ikd af vonf? xdak &G;aumufyu JG yif orkid ;f wifrnfh tajymif;tvJukd azmfaqmifay; cJo h nf? tajymif;tvJ[al om a=u;G a=umfojH zifh a&G;aumufy0JG ifchJ onfh NLD ygwo D nf v$wfawmf oHk;&yfpvHk;wGifyif tEkdif&um tpdk;& zGJŒEdkifonfh taetxm;odk@ a&muf&Sd oGm;onf? a&G;aumufyJG rwdik rf u D "taumif;qH;k udk ar#mf vifx h m;ovdk tqd;k qH;k udk &ifqikd f zd@k vnf; jyifqifxm;ygw,f"[k a':pku, dk w f ikd af jym=um;cJo h nfh NLD u bma=umifh xifrw S rf xm;avmufatmif atmifjrifr_ &cJyh govJ? wpfEikd if v H ;kH av;yHk oH;k yHak vmuf tEdik &f vdrhf rnf[k ar#mrf eS ;f um ygwx D yd yf ikd ;f ESihf wm0ef&o dS al wGu xkwaf zmf ajym=um;cJah om}uzhH ŒHG (USDP) u bma=umifh cGuc fu G v f efatmif ¶_;H edrchf yhJ goenf;? }uzhH ŒHG rS 0if+yKd iaf om jynf e,fESifh wkdif;a'o}uD;0ef}uD;csKyfawG (bkef;armfa&$/ OD;omat;/ OD;&Jjrifh/ OD;odef;atmif/ OD;cl;&,f/ OD;jrwfu)kd wd@k ¶_;H onf? ygwaD cgi;f aqmifawGjzpfaom OD;aX;OD;/ OD;eENausmpf mG / tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

45


46

OD;odef;aZmf/ OD;atmifodef;vif;ESifh OD;a0vGif/ OD;a&$ref;/ ol&OD;atmifudk/ OD;jrwf[def;wdk@ ¶_;H onf? emrnfausm0f ef}u;D awG jzpfaom OD;atmifrif;/ OD;tke;f jrif/h OD;jrifv h id_ /f OD;ausmq f ef;wd@k ¶_;H onf? roufromajym&v#if r¶_rvS ¶_;H edrjhf cif;yifjzpfonf? 'Drdkua&pDa&;wdkufyGJ wpfav#mufvHk; tESpfESpfq,fausmf wjznf;jznf; jrifw h ufvmonfh a':atmifqef;pk=unf. t&Sed f t0gEiS hf Edik if aH &;pef;yGirhf /_ teD; uyfrq J , G f pnf;¶H;k a&;umvY usio hf ;kH cJo h nfh tuGuaf phaom r[m AsL[m(jynfocl spaf om ¶ky&f iS *f w D tEkynm&Sirf sm;. 0ef;&Hr/_ a&G; aumufyyJG nmay;a[majymyGrJ sm;/ a':atmifqef;pk=unf. &cdik Ef iS hf u,m; tygt0if rdik f 7000 ausmf pnf;¶H;k a&;c&D;pOf)ponfh tcsurf sm; tyg t0if²²²jynfolvlxkwpf&yfvHk;. tESpf 50 ausmf tjrpfwG,faeonfh ppfESifhppf tEG,af wmftyk cf sKyaf &; udk ajrvSeyf pfcsiaf om qENw@kd t csKd ;nDnaD ygi;f pyfum ,ckuo hJ @kd tjywftowf tEdik &f &Scd jhJ cif;jzpf avonf? aemufta=umif;wpfcsurf mS }uzhH ŒHG ygw. D nHzh si;f vSaom rJq, G f pnf;¶H;k r_rsm;/ OD;ode;f pdeEf iS hf tpd;k & tzGŒJ . qd;k &Gm;vSaom aemufyikd ;f vkyf aqmifcsurf sm; (tpd;k &ESiyhf gwu D kd jynfou l wpfww JG nf;jrifum owfrw S x f m;onf)u }uzhH ŒHG ygwD cGucf u G v f efatmif ¶_;H ap&ef zefw;D ay;ouJo h @kd &Sad vonf? e*dkuyif e,fvSnhfyg;¶dkuf&Jw,f/ xrif;wpfeyfwnf;pm;/ ta=uG;qyfus/ bl;vufeJ@ac:rS rvmeJ@ pojzifh rudk;rum; pum; ajym=uolrsm;rSm a&G;aumufyGJ rJ qG,u f mvwGif t+r;D tarmufr wnhaf ompum;awGom ajym=u onf? ud, k yhf gwt D aeeJ@ rl0g'awGudk &Sif;&Sif;vif;vif; csjy&rnfhtpm;/ uav;uvm; qefvSaom tpdrf;a&mif aumif;w,f/ teDa&mifraumif;bl; qdw k mavmufom ajymwwf=uonf? ausmufz¶Ho k ;D ,=wmvky=f uonf? 'Dt awG;tac:avmuf&adS om vlawG tkycf sKyaf eor# jrefrmEdik if rH wd;k wufEdkif[k vlawGu cdkifcdkifrmrm ,Hk=unfoGm;=uonf? ZGefeJ@Zmqdk aom Sexy armf',fvfawGudk pifay:wifum rJqG,fcdkif;awmh (vlawGudk w%Sm¶l;awGrsm; rSwfae =uovm;rod)vlawGu &GH&SmIyg oGm;onf? EdkifiHawmforRw udk,fwdkifu bmawG ajymif;vJcsiw f m vJ uGejf rLepfpepfukd ajymif;rSmvm;qdak om pum;rsKd ;u ud, k hf ygwu D , kd f acsmufxw J eG ;f csvu kd f ovdjk zpfomG ;onf? OD;ode;f pdef orRwjzpfpu a':atmifqef;pk=unfu, kd w f idk o f rRw }u;D udk ,H&k w,f[k qdck o hJ nf? ol@ tajymif;tvJawGukd jynfoal wGu 0rf;omtm;& vufc}H uKd qckd o hJ nf? od@k aomf aemufyikd ;f wGif orRwESihf tpd;k &tzGŒJ . jyKrl aqmif&u G rf a_ wGu tqd;k bufuo kd m OD;wnf vmcJ=h u.? vufyaH wmif;awmifupd /P bke;f }u;D awG udk rD;avmifA;kH ESichf iG ;f onfu h pd /P udyk g}u;D tr_/ a':cif0if;tr_/ &cdkifESifhrdwWDvmrS bmoma&; tajccHaom vlrsdK;a&;jy\emrsm;/ aemufydkif; ausmif;om;oydwfudk t=urf;zuf+zdKcGif;r_ponfh tcsufawGu OD;odef;pdef 46

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


47

tpd;k &. yH&k yd af wGukd qd;k &Gm;pGm xdcu kd af ponf? ajrod r f ; ,mod r f ; ud p P a wG / tvk y f & S i f t vk y f o rm; yÉd y uQ a wG ud k v nf ; ajyvnfatmif raqmif&u G Ef ikd /f qif;&JraJG wr_ yaysmufa&;vdk pDru H ed ;f awGuv kd nf; jzpf ajrmufatmif taumiftxnf razmfEikd /f olorRwjzpfpOfu a=u;G a=umfco hJ nfh "aumif;rGef aomtkycf sKyaf &;" "oef@&Si;f aom tpd;k &" qdo k nfrmS vnf; a=u;G a=umfot H qifu h rwuf? tusifh ysuv f mbfpm;r_awGukd rwm;qD; Ekid ¶f rkH u/ Ekid if w H iG ;f w&m;Oya' pd;k rd;k a&;udv k nf; xda&mufatmif raqmif&u G Ef ikd ?f 'Dawmh vlawG &JŒ rlvu,H=k unfcsuaf wG wpfp xufwpfp ysujf ym;IoGm;onf? olw@kd . tm;xm;&m/ r[mAsL[m usus aqmif&u G w f wfol OD;atmif aomif; uG,v f eG o f mG ;jcif; rSmvnf; }uzhH ŒHG tkypf ak wGu }u;D rm;aom xd;k ESucf sujf zpfco hJ nf? 'ga=umihyf if vlawGu a&G; aumufyaJG e@wGif tlvu d_ o f nf; v_u d f olw@kd qENukd wnDw!Gwf wnf; azmfxw k cf =hJ uonf? tJ'g [m "c&rf;a&mif vufoef;awmfveS af &;"?

opPmeD

(7) Zlvdki f atmifapmOD; (rd_if;&mjynfh)/ OD;ynmoD&d 0if;wifhxGef;/ ref;&Smvm;zef;/ wifhaZmf/ ZGefrd_if;/ OD;atmifxl; tvif;tdrfr*~Zif;rS pDpOfxkwfa0 jzef@csdonf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

47


48

jrefrmjynfolwdkh&J h wHqdyfwkH;xk ta&;awmfykH (okdhr[kwf) EkdifiHom;wkdh&J hb,fbufvufoef;eJh a&;wJΠorkdif;

rsdK;udkrsdK;

wpfurBmvk;H u pdw0f ifwpm; apmif=h unfah ewJh 2015 taxGaxG a&G;aumuf yG}J u;D uawmh Ek0d ifbm v 8 &ufrmS atmifjrifpmG usi;f y cJ+h y;D jzpfygw,f? tm;vkH;od=uwJhtwkdif;ygyJ? a&G;aumufyJGrSm NLD ygwD awmif+ydKurf;+ydK tEkid &f cJ+h yv D @dk qkEd idk yf g w,f? NLD ygwD jywfom;pGmatmif yJcG EH idk cf w hJ mukd jynfoŒl atmifyGJ tjzpf *k%, f [ l pfa=u;G ae=uwm ukv d nf; awGŒ jrifae&ygw,f? bm a=umifyh gv?J

v#KdŒ0SufqENrJukd taooyfqkH; teufzGifhcJholrsm; Ekid if &H ŒJ tajymif;tvJudk vkv d m;wJh Ekid if o H m;rsm;taeeJ@ Ekid if o H m;wk@d &JŒ tcGit hf a&; jzpfwhJ tonf;=um;u rJwpfjym;pGr;f tm;eJ@ Ekid if t H ajymif;tvJtwGuf tkww f pf csyo f w J pfyiG hf yg0ifvpdk w d f jyif;jy cJw h mukd OD;pGm cs;D usL;*k%jf yK&rSm jzpfygw,f? jynfwGif;&Sd EkdifiHom;rsm;omru jynfya&muf jrefrmEkdifiHom; rsm;vnf;yJ tajymif;tvJudk vkv d m;olrsm;yDyD qENraJ y;vkpd w d f xufoefc=hJ uwmukd awGŒ&ygw,f? jrefrmEkid if o H @dk vma&mufraJ y;zk@d tcuftcJ&o dS rl sm;taeeJ@ oufqidk f &mrJ¶;Hk toD;oD;rSm }uKd wifraJ y;Ekid f a&;twGuf ntdyw f ef;pDapmifq h idk ;f cJ=h uwmukd =uufo;D arG;nif;xzG,f awGŒ jrifc&hJ ygw,f? 48

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


49

jrefrmEkdifiHokd@ rjzpfjzpfwJhenf;eJ@ &atmifjyefvmwJh jynfya&muf jrefrmEkdifiH om;rsm; qkyd guvnf; rJ ¶krH zGirhf D eHeuf 4 em&Davmufu wnf;u 0D&, d aumif;pGm rJ¶aHk &SŒ a&mufae=uwmukd awGŒ&ygw,f? xkd@twlygyJ jynfwGif;&Sd qENrJay; ykdifcGifh&&SdwJh rJqEN&iS rf sm;uvnf; aemufusrcHbJ eHeuf 4 em&D avmufuwnf;u rJ¶rHk mS rJay;zk@d vma&muf apmifq h idk ;f aecJ=h uyg w,f? rJqEN&iS jf ynforl sm;taeeJ@ rJay;csed f rvkaH vmuf r_a=umifh rJ ay;cGiq hf ;Hk ¶_;H rSm pd;k &GŒH wJt h wGuf ,ck vkd eHeuftapmykid ;f uwnf;u rJ ay;Ekid zf @dk 0D&, d pku d cf =hJ uwmjzpf ygw,f? xl;jcm;csuu f awmh qENraJ y; ol rJqEN&iS jf ynforl sm;[m rJ¶aHk &SŒrSm +ird o f ufpmG wef;pD+yD; ÁajEN&pGm rJay;cJh=uum wdwfqdwfpGm tdrfjyefcJh=uygw,f? b,fygwDukd rJ ay;cJw h ,fqw dk m xkwaf zmfajymqkzd @dk E_waf v;cJ=h uygw,f? 'gayrJh rJay;+y;D rJ¶x Hk u J xGuv f mwJh rJqEN &Sirf sm;&JŒ rsuEf mS rSm wm0efaus+yD qkw d hJ yDw&d yd u f av;awG ,Sujf zm aecJ=h uwmukad wmh zk;H uG,v f @dk r& Ekid cf yhJ gb;l ? [kwyf gw,f? rJqEN&iS jf ynfol rsm;[m v#KŒd 0Suq f ENru J dk v#KŒd 0Suf pGm ay;cJ=h uygw,f? rJa&wGufwJh tcgrSmawmh rJqEN&Sifjynfoltrsm;pk qENjyKcJh=uwJhrJ[m b,fygwD jzpfw,fqw dk m bGm;ceJay:xGuf vmygawmhw,f?

rJuJGrSmpkd;wJh rJqEN&Sifrsm; Ekd0ifbmv 8 &uf nae 4 em&D rJ¶kHydwfcsdefrSp+yD; rJa&wGuf =unfhwJhtcg rJqENe,fajrtrsm; pkrmS NLD ygwu D odompGm OD; aqmifEidk cf yhJ gw,f? ,ae@txd a&G;aumufyGJ aumfr&Sirf S twnfjyK+y;D qENr&J v'f rsm;t& NLD ygwDtaeeJ@ tpkd;& zJGŒEkdifwJh v$wfawmfukd,fpm;vS,f ta&twGufukd ykdifykdifEkdifEkdif&&Sd oGm;+yjD zpfygw,f? NLD ygwD awmif +yKd urf;+yKd tEkid &f &So d mG ;+yv D @dk ,wdjywf ajymEkid +f yjD zpfygw,f? 2015 taxGaxGa&G;aumufyrGJ mS NLD ygwD awmif+yKd urf;+yKd tEkid &f vku d f wmuk=d unf+h y;D 1988 ppfwyfrS tm%modrf;+yD;aemuf yxrqkH; t}udrf usif;ywJh 1990 taxGaxG a&G;aumufyu GJ dk jyefvnftrSwf &apygw,f? vGecf ahJ om 25 ESpu f usi;f y cJw h hJ 1990 taxGaxGa&G;aumuf yGrJ mS NLD ygwD awmif+ydKurf;+ydK tEkdif&cJhwmukd=unfh+yD; 0g&ifhEkdifiH a&;orm;}uD;wpfOD;jzpfwJh 0d"l& ocifcspfarmifu jynfolawG[m NLD ygwDukd axmufcHrJay;cJh=u w,fqkdwmxuf ppftpk;d &ukd qEN jycJjh cif;jzpfw,fqw dk hJ oabmouf a&mufwhJ rSwcf suw f pfck jyKczhJ ;l yg w,f? wpfenf;tm;jzifh ajym&&if jynfoal wG&ŒJ Ekid if aH &;tod owd &Srd u _ dk jyocJw h mygy?J NLD ygwt D jyif a&G;cs,f axmufcq H ENjyKoifw h hJ tjcm;aom Ekid if aH &;ygwaD wG &Syd gaomfvnf; rJu+GJ y;D wpfygwt D m%m&Sif rqv tarGcH wpnygwD =um;utjrwf xGuf tEkid &f oGm;rSmukd jynfoal wG pk;d &dryf yl efcyhJ gw,f? 'ga=umifv h nf; rJruJaG pa&;twGuf NLD tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

49


50

ygwu D o dk m ykaH tm rJxnfch jhJ cif;om jzpfyg w,f? jynforl sm;bufu =unh&f &if 'g[m Oya'abmiftwGi;f u ab;uif;pGm wku d yf 0GJ ifcw hJ hJ tm%m &Sipf epf awmfveS af &;wpfcv k nf; jzpfaejyefygw,f? 2015 taxGaxG a&G;aumufyGJ[mvnf; xkd@twlygyJ? tajymif;tvJukd awmifw h aewJh jynfoal wG tzk@d tajymif;tvJt&omukd aumif;pGm jrnf;prf;cGirhf &ao;wJh tjyif rdrdwkd@&JŒ ukd,fykdifb0awG ykdrkdedrfhusvmw,fvkd@awmif cHpm;vm&wJhtwGuf tajymif;tvJukd iwfrGwf awmifhwae=ucsdefvnf; jzpfygw,f? 'DvkdtcsdefrSm jynfol awG&ŒJ qENudk E_;d aqmf xif[yfapwJh "trSew f u,fajymif;vJz@dk NLD ukd rJay;pkd@" qkw d hJ aqmify'k u f jynf olawG&ŒJ &ifudk wnfw h nfh xdreS f apcJyh gw,f? xkrd #ru tajymif; tvJudk tmrcH x m;ol u vnf ; jynf o l w k d @ cspf c if a v;pm;wJ h NLD ygwD a cgif ; aqmif a':atmifqef;pk=unfu, dk w f idk f jzpfaejcif;[mvnf; jynfou l dk ar#mv f ifch suf ykrd dk }u;D xGm; apygw,f? aocsmwmu awmh jynfoal wG[m vla[mif; rla[mif;awGudk +i;D aiGŒpdwyf suaf e +yq D w dk mygy?J 'ga=umifv h nf; a&G;aumuf yJu G dk Oya'abmiftwGi;f u ab;uif;pGm wku d yf 0JG if Ekid w f ahJ wmfveS f a&;wpfct k jzpf oabmxm;+y;D rJ ruJaG pa&;twGuf txl;owdjyK um NLD ygwu D dk ykaH tmrJay;cJ=h u wmjzpfygw,f? wpfenf;tm;jzifh tm%m&Sipf epfqv dk #if t<uif; tusefr#yif tvkdr&Sdawmha=umif; urBmodqENjycJh=uwJh jrefrmjynf olwkd@&JŒ wHqyd w f ;Hk xk ta&;awmf ykt H jzpf wifpm;ygu vGet f Hh rxifyg?

b,fbuf vufoef;av; rsm;uajymaom orkid ;f a&G;aumufyrGJ wkid cf ifu rJpm&if; trSm;t,Gi;f jy\emrsm;a=umifh a&G;aumufy&GJ ŒJ w&m;r#wr_tay: t}uD;tus,f oHo,&Sd cJh=uygw,f? xkd@tjyif tjiif;yGm; zG,f }udKwifrJjy\emrsm;eJ@ rJay;ykH/ rJay;enf; ¶_yfaxG;r_rsm;a=umifh a&G;aumufyJG[m yGiv hf if;jrifom r_r&Sb d J rJvrd rf cJ ;dk / rJnpfrr_ sm;&Srd ,f vk@d ,krH w S x f m;cJ=h uygw,f? okd@aomf wu,fwrf; a&G; aumufyJGusif;ywJhae@rSmawmh a&G;aumufyJG[m Ekid if w H uma&G;aumuf yJG apmif=h unhf avhvmolrsm;eJ@ urBmah cgi;f aqmifrsm;u ar#mrf eS ;f xm;onfxuf ykrd akd umif;rGef a=umif; cs;D usL;todtrSwjf yKc=hJ u ygw,f? tm;vk;H xuf ykI d csD;usL; todtrSwfjyK&rSmuawmh EkdifiHom; tcGifhta&;ukd tjynfht0 tokH;csum qENraJ y;cJ=h uwJh jrefrmjynf olrsm;yJ jzpfygw,f? jrefrmjynfolrsm;[m eHeuf tapmykdif; uwnf;u rJ¶kHa&SŒrSm wef;pDvkd@ Ek;d =um;wuf=upG mG qENrJ ay;cJ=h uygw,f? avhvmapmih=f unfh olrsm;u rJay;olta&twGuef @J rJay;cGijhf yKcsed f rumrdwt hJ wGuf a0zefaxmufjyr_awG &Scd ahJ omf vnf; rJqEN&iS jf ynforl sm;&JŒ qENrJ ay;a&; Ek;d =um;r_a=umifh rJay;cGihf &&So d t l m;vk;H rJay;Ekid cf =hJ uygw,f? 50

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


51

jrefrmEkid if H orkid ;f rSmawmh 2015 Ek0d ifbm 8 &ufudk "jrefrm Ekid if v H ufoef;rsm;ae@" vk@d urŠn;f wyf&rvkyd gy?J qENraJ y;olrsm;tzk@d qENraJ y;+y;D a=umif; trSwt f om; jyK=u&mrSm b,fbufvufoef;ukd tvG,w f ul ta&mifc|wzf @dk rvG,f wJh rif wk@d &ygw,f? xkad e@ vlr_ uGef&uf pmrsufESmrSm a&yef;pm;cJh wmuawmh rifpGef;ayaewJh b,fbuf vufoef;av;awGudk *k%, f l 0if=h umG ;pGm t+yKd it f qkid f axmifjy xm;=uwJyh aHk wGyJ jzpfygw,f? Like trSwt f om;jzpfwhJ Facebook &JŒ vufruav;yif b,fbuf vuf oef;av;rsm;&JŒ t&Sed t f [keef @J v$r;f rk;d jcif;ukd cHvu dk &f wJt h xdygy?J ed*;Hk csKyt f m;jzifh jrefrmha&G; aumufyu GJ dk teD;uyfapmif=h unhf aewJh Oa&my or*~ (EŒ) uk, d w f idk f uyif 90 &mckid Ef e_ ;f ausmf rSeu f ef r_&adS =umif; cs;D usL;todtrSwjf yK cHc&hJ wJh 2015 taxGaxG a&G; aumufy[ GJ m jynfaxmifpk a&G; aumufyaGJ umfr&Sif txl;ojzifh orRw OD;ode;f pde&f ŒJ jynfaxmifpk tpk;d &tzJŒG ukd Ekid if aH &;t& *k%o f u d mQ ukd wk;d wuf&&Sd apcJhygw,f? okd@ygaoma=umifh a&G;aumufyJG tEkdif&ygwDtm; at;csrf;pGm tm%m vJ$ajymif;ay;jcif;jzifh twdwf tarGqkd;ukd acszsuf jynfzkH;um;csum jrefrmEkdifiHtm; tajymif;tvJ azmfaqmifEidk af &;twGuf aygi;f ul; wHwm;cif;ay;olrsm;tjzpf orkid ;f rSww f rf; aumif; a&;xk;d Ekid f ygapa=umif; a&;om; wifjyvku d f &ygw,f?

rsKd;ukdrsKd;

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

51


52

a&G;aumufyGJvGef }um;umv wuf}uGrSKudk wnfjidrfrSKeJ h xdef;odrf;}u

aZmf+idr;f vwf (74) (1) 2015 'Drdkufa&pD a&G;aumufyGJum; atmifjrifat;csrf;pGm +yD;qHk;cJh+yDjzpfonf? rJqENe,f toD;oD;&Sd rJ¶rkH sm;wGif omreftao;tzGJ jy\em uav;rsm;rSvI JG rJqEN&iS f jynforl sm;onf pnf;urf; ao0yfpmG pdw&f n S o f nf;cHjcif; vufuikd x f m;I rdrw d @kd vdv k m;aom Edik if aH &;ygwrD sm;rS jynfo@l ud, k f pm;vS,af vmif;rsm;udk qENraJ y; cJ=h uonfrmS aemifrsKd ;quf opfrsm; twk,zl , G f pHjyvkyaf qmifrt _ jzpf orkid ;f rSww f rf; wif&rnf jzpfonf? (2) ypPuu Q mvrSm jynfaxmifpak &G; aumufyaJG umfr&Sif (ŒC) rS jynfol@udk,fpm; vS,favmif;rsm; &&Sdaom cdkifvHkrJrsm;udk jynfaxmifpk a&G;aumufyGJaumfr&Sif.owif; rD', D mpifwmrS tcsed Ef iS w hf pfajy; nD a=unmay;aecsed jf zpfonf? jynfaxmifpak &G;aumufyJG aumfr &Siu f aemufq;kH ydwf a=unm csux f w k jf yefr+_ y;D pD;onftxdrnf onfEh ikd if aH &;ygwu D tpd;k &zGŒJ Edik o f nftxd tEkid &f oGm;cJo h nfukd apmifph m;=u&efjzpfonf? vuf&dS rJta&twGuf &v'frsm;udak xmuf csijhf cif;tm;jzifh vlxak cgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unfO;D aqmif onfh (NLD) ygwu D tpd;k &opfzŒJG pnf;Edik rf nft h vm;tvm&Sad eonf jzpf&m ,cktcsed rf S tpd;k &opf zGŒJ pnf;onfh umvtxd "=um;umv"wpf&yfukd jynfov l x l w k @kd jzwfoef;=u&OD;rnf 52

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


53

jzpfonf? Tod@k aom =um;umvwGif ar#mv f ifrh xm;aom Edik if aH &;t ¶_yt f axG; yÉdyuQrsm; ay:ayguf wwfonfjzpf&m/ rdrw d @kd vdv k m; aomygwrD t J rsm;qH;k &aeojzifh wuf=u&G i$ v f ef; ae=uaom jynf olvx l t k zd@k xdw k uf=urG u _ kd y&rf;ywm jzpfroGm;ap&ef wnf+ird f owd&rdS E_ iS hf xde;f xm; &ef vdt k yfonf[k xifjrif,q l rdygonf? (3) usi;f y+y;D pD;cJah oma&G;aumuf yGw J iG f rJqENe,ftrsm;pkY tEkid f &aeaom (NLD) ygw. D A[dak &G; aumufyaJG tmifEikd af &;tzGŒJ u rdrd ygw0D ifrsm;ESihf ygwu D akd xmufcH aom jynforl sm;tm; yef=um;&m wGif atmifEikd rf u _ kd ta=umif;jyK vsuyf v JG rf;rsm;usi;f yjcif;/ pDwef; vSnv fh nf[pfa=u;G jcif; toHcsŒJ pufus,af vmifpmG zGiv fh suyf wf 0ef;usiu f kd taESmift h ,Suf rjyKrd &ef udprP sm; yg0ifonf? jynfov l x l t k rsm;pkonf (NLD) A[dak &G;aumufyaJG tmifEidk f a&;tzGŒJ u xdo k @kd a=unmcsuf rxkwjf yefru D yif rdrw d @kd . tod pdw"f mwfjzift h xufyg vkyaf qmifrr_ sm;udk a&Smif&mS ;+y;D 2015 a&G; aumufyJG ysujf ym;jcif;r&Sad p&ef owdxm;vsuf jynfot l csi;f csi;f tjyeftvSex f ed ;f odr;f / wnhrf wfvsuf a&G;aumufyu JG mvudk jzwfoef;cJ=h uonfrmS vnf; *k%, f l zG,v f y_ &f mS ;r_}u;D wpf&yfjzpfonf? xd@k a=umifyh if Edik if w H umtodik ;f t0ef;ESihf urBmh ukvor*~tzGŒJ wd@k u jrefrmjynfow l pf&yfv;kH tm; cs;D usL;*k%jf yKae=ujcif; jzpf onf? (4) odk@&mwGif a&G;aumufyGJ umvonf ta&;}uD;umvjzpf ovdk/ ,cktcsdef tpdk;&opfwpf&yf rzGJŒpnf;ao;EkdifrD =um;umv onfvnf; jrefrmEdkifiH. orkdif;opf tajymif;tvJtwGuf tvGe@f tvGet f a&;}u;D aomumvjzpf onf? tm%m&Sipf epfa[mif;udk jyefajymif;yHak zmfvsuf rdrw d @kd . twWtusKd ;pD;yGm;udk csŒJ xGiv f o kd l rsm;onf 'Dru kd a&pDjynfo@l tpk;d & opfwpf&yf ay:ayguv f mrnfukd rvdv k m;=u rnfrmS trSeyf ifjzpf onf? tpdk;&a[mif;vufxufwGif Oya'udk vufwpfvHk;jcm;vSnhfvsuf rormr_ trsdK;rsdK;udk vkyfaqmifaeolrsm;onf jynfol@tpdk;& ay:aygufvmv#if ,if;wdk@. wpfu, kd &f nf pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; udk Oya'abmifjyifyrS vkyaf qmif Ekid zf , G &f m vrf;rjrif awmhav&m ,ckuwnf;uyif tpd;k &opfukd rvdv k m;aom jyKral jymqdrk r_ sm;/ aumvm[v xkwv f i$ rhf r_ sm;udk jyKvyk v f m=u+yjD zpfonfukd jynfol vlx=k um;wGif =um;odvm&+yjD zpf onf? tcsKd Œ rvdw k rm vkyw f wforl sm;u 1990 jynfh a&G;aumufyJG &v'fuo hJ @kd yif ,cka&G;aumufyJG &v'fuv kd nf; tpd;k &a[mif;u vspv f sL¶_vsuf wyfrawmfukd tm %modr;f apvdrrhf nf [kajcmufv;kH / vSe@f vH;k rsm; xkwv f su&f =dS uonf? xdÁk Á\mrp>&, d orm;wd@k onf rdrd wd@k . 0g'jzef@r_rsm;onfum; wnfqt J pd;k &ESihf wyfrawmftay: jynfov l x l k r,H&k ef odumQ csae tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

53


54

onft h jzpfo@kd a&mufaeonfukd awG;rd[ef rwlacs? vuf&dS tm%m&ygwD jynfcidk +f zKd ;. tajcc &H yfaus;tqifrh S ygw0D ifrsm;onf rdrt d xufqifh ygwt D }u;D tuJrsm;udk enf;vrf;trsKd ;rsKd ;jzifh vdrv f nfvn S zfh sm;/ ud, k u f sKd ;&Sm cJo h nf jzpf&m ,ck 2015 a&G;aumufy&JG v'f t& ,if;wd@k wifjyxm;aom ygw0D iftiftm;/ ygwu D kd axmufco H nfh tiftm;ESihf &&Sad om&v'f wjcm;qD jzpfvsu&f o dS nfukd oufqidk &f m ygwD t}u;D tuJrsm;xH wpfenf;wpfzkH vdrv f nfvsuf qifajc qifvufay;&ef Om%feD Om%feuf xkwaf e=uonfuv kd nf; avhvmawGŒ&Sad e&avonf? xdkacwfwkdif;rSD/ rif;wdkif;a=u vlvdrfvlaumufrsm;a=umifh vuf&Sd tm%m& ygwt D m; jynfov l x l w k @kd ydI k t,Ht k =unfuif;rJv h suf axmufcrH r_ &cJo h nfukd jynfcikd f +zKd ;ygw. D t}u;D tuJrsm;taejzifh avhvmqef;ppf ta&;,lcsed f wef+y[ D v k nf; ,lqrdonf? xdo k @kd aom ygw0D ifrsm;. t jyKtrl tajymtqdrk sm;udk jynfov l x l o k nf ,ckvkd =um;umv rsKd ;wGif xdyw f u kd &f ifqikd w f @Hk jyefjcif; rjyKrb l J pdw&f n S o f nf;cH=u&ef vdk tyfonf[v k nf; ,lqrdygonf? (5) jynfov l x l w k pf&yfv;kH taejzifh aemifra0;onfh tem*wfwiG f rdrw d @kd ud, k w f ikd f wifajrSmuf xm;aom jynfol@udk,fpm;vS,frsm;ESifh tvsOf;oifhovdk awGŒqHk aqG;aEG; =uvsu/f Edik if o H pf wnfaqmufa&;udo k m t"du OD;wnfvy_ &f mS ;=uvdrrfh nf[k ,H=k unf ar#mv f ifrh o d nf? rnfonfhv_yf&Sm;r_rsdK;wGifrqdk wuf=uGr_udk wnf+idrfr_jzifh xdef;odrf;Edkifv#if a&SŒwufrnfh ajcvSr;f onf cGet f m;ygaom ajcvSr;f rSejf zpfEikd yf gonf? atmifjrifru _ kd ,pfr;l vsu/f ¶_;H edro hf rl sm;udk ESrd chf sjcif;/ uJ&h ŒJ jypfwifjcif;wd@k udk jyKvyk f usL;vGerf v d #if trke;f w&m;ESio hf mru/ t¶_;H w&m;ESiyhf g wpfausmjh yef&ifqidk f &wwfonfukd jynfot l aygi;f u Edik if aH &;tod/ Edik if aH &;owdw@kd jzifh a&Smif&mS ;Edik =f uvdrrhf nf[k ,lqyg onf? rdrw d @kd jynfow l pf&yfv;kH onf ppfreS af om zuf'&,fjynfaxmifpk wnfaxmif&ef twGuf orkdif;ay;wm0ef wpfyHkwpfyifudk qufvufxrf;aqmif=u&OD;rnf jzpfygonf? xdt k "du &nf&, G cf suu f kd rsuaf csjywfomG Ekid rf nfh rnfonfh vky&f yfrsKd ;udrk qdk a&Smif=uOfvsuf jynfo@l atmifyu JG kd trdt& &,l&ef }uKd ;yrf;=uygp@kd [k E_;d aqmf wdu k w f eG ;f ygonf?

aZmf+idrf;vwf (74)

54

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


55

jidrf;csrf;a&;ESifh jynfol hrsufESm

nDppf+idrf;

vlom;tm;vHk;. tem*wftdyfrufrsm;xJwGif b0udk +idrf;at;pGm jzwfoef; vdkjcif;wnf;[laom qENudk,fpD&Sd=uygonf? b0c&D;vrf;a=umif;xJwGif +idrf;at;jcif;/ +idrf;csrf;pGmaexdkifjzwfoef;&jcif;onf aumif;rGefaom b0. "qkvmbf}uD;"wpfck[k jrifrdygonf? r+idrf;csrf;jcif;/ +idrf;at;wnf+idrfr_r&Sdjcif; wkd@onfum; ylavmifr_rsm; jynfEh u S af eaom "aEGuEœm&}u;D " wpfco k zG,f jzpfaewwfygonf? "+idrf;csrf;a&;"qkdaom pum;wpfcGef;udk aemufa=umif; jyef=unfhrnfqkdvSsif xdpk um; onf vlwidk ;f . yg;pyfzsm;wGif a&yef;pm;cJo h nf? tm;vH;k tm;vH;k aom olrsm;u +idrf;csrf;a&;udk vdkvm;cJh=uonf? txl;ojzifh jrefrmwpfEkdifiHvHk;&Sd a'otm;vHk;ESifh jynfot l m;vH;k udk +ird ;f csr;f r_&apcsio f nf? +ird ;f at;csr;f ompGm &Sio f efaexkid f apcsio f nf? r+idrf;csrf;aom ae@&ufrsm;pGmu twdwfu vnf;&SdcJhonf? ,ae@xdvnf; &SdaeqJyif? tem*wfumvtxd r+ird ;f csr;f r_ukd o,faqmif zd@k roifah wmh+yjD zpfonf? +ird ;f csr;f a&;twGuf tajz wpfcu k t+rt J oif&h adS eonf? jynforl sm;. rsuEf mS udk t+rJ =unfah y;zd@k yifjzpfonf? vlwidk ;f tzGŒJ tpnf;wkid ;f wGif cH,cl suf ESihf twWu, kd pf &D =dS uonf? od@k aomf jynfo@l rsuEf mS udk =unfEh idk zf @kd / jrifatmif=unfw h wfz@kd rarhoifah y? r+ird ;f csr;f cJ&h aom jynf olrsm;. b0tajctaersm;udk =unfah y;+y;D jynforl sm;twGuf +ird ;f csr;f jcif; vufaqmif udk xm0&ay;oifo h nft h csed [ f k ajymcsirf yd gonf? Ak'v < ufxufu jzpf&yf om"uwpfcu k kd !$ejf ycsiyf gonf? omuD0ifrif;om;rsm;ESihf aumvd,wkid ;f om;wk@d "a&"vk&if; "a&"udk ta=umif;jyKI ppfjzpfz@kd ta=umif;zefvmcJyh g onf? ESpzf uftzGŒJ om;rsm;u ppfwu kd &f ef jyifqifaecJ=h uyg onf? aoG;acsmif;pD;awmhrnf udk rvdv k m;aom jrwfA'k u < omuD0if rif;om;rsm;udk =uaG &mufq;kH rcJyh gonf? "a&" tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

55


56

a=umifh ppfjzpf&onfqv dk sS if a&ESihf omuD0ifrif;om;rsm;/ a&ESiv hf l b,f[mu ydI k wefz;kd &SdovJqkdaom ar;cGef;rsm;udk jrwfAk'<u ar;awmfrlcJh+yD; ppfjzpfrnfhtvm;tvmudk &yfwef@apcJyh gonf? jrwfAk'<. ar;cGef;udk vGefpGmoabmus ESpfoufrdygonf?u|efawmfwkd@ Ekid if w H iG v f nf; "r+ird ;f csr;f aom a'orsm;rS jynforl sm;. b0tajctae/ touft;kd tdrf pnf;pdrfrsm;ESifh wkefv_yfacsmufcsm;pGm aeae&aom/ aecJh=u&aom jynfolrsm;. b0tajctaersm;udk r=unfh=uawmhbl;vm;[k ar;csifrdygonf? jynfolqkdonfrSm vlom;wpfO;D / vlom;rsm;jzpf =uonfqo dk nfukd owdjyKz@kd arhae=u+yv D m;[k ar;csiyf gonf? pma&;olwpfa,muft aejzifh ppfjzpfymG ;&m/ wku d yf jJG zpfymG ;&m a'orsm;wGif raecJ/h rjzwfoef; cJ&h aomfvnf; vuf&dS }uKH awGŒcJ&h aom/ }uKH awGŒaeqJjzpfaom wkid ;f &if;om;jynf olrsm;udk rsm;pGm ud, k cf si;f pmrdygonf? tjcm;tjcm;aom jynfaxmifpk jrefrmEkid if t H wGi;f u jynfo/l jynfom;rsm;uvnf; r+ird ;f csr;f aom a'orsm;rS wkid ;f &if;om;jynforl sm;udk rsm;pGm ud, k cf si;f pm=uygonf? +ird ;f csr;f r_jzifh jyefvnfxal xmifEidk &f ef pGr;f Edik &f mbufrS yg0ifun l D =uygonf? onfae@ onftcsed t f xd ppfyw JG u kd yf rJG sm;a=umifh qH;k ¶_;H r_rsm;pGmudk urBmt&yf&yf tomxm;I jrefrmjynfwpf&yfuykd J awG;=unfah pcsio f nf? jynfwiG ;f u ppfy/JG wku d yf rJG sm; a=umifh tjypfrjhJ ynfol rnfrsS aoqH;k ysupf ;D cJ=h uoenf;? td;k rJt h rd rf hJ rnfrsS jzpfcyhJ goenf;? ESpzf ufppfom;rsm; rnfrsS aoqH;k ysupf ;D cJ&h ygoenf;? trde@f jyefwrf;rsm; apmifa&rnfrsS xd &Sd atmif zwfc=hJ u&ygoenf;? aoaocsmcsmawG;=unfrh nfqdk vSsif &ifemp&maumif;aom ppf. tedÏm¶HEk iS hf jynforl sm;. 'kurQ sKd ;pHu k kd jrifawGŒ&rnfjzpf avonf? jynforl sm;. aoqH;k ysuf pD;jcif;a=umifh usc&hJ onfh rsu&f nfrsm;pGm &Scd yhJ gonf? a=umufI idck &hJ onfh rsu&f nfrsm;pGm &Scd hJ ygonf? ysupf ;D qH;k ¶_;H jcif;/ wG,f &mrJjh cif;rsm;a=umifh uscJh&onfh rsuf&nfrsm;pGm &SdcJhygonf? xdkrsuf&nfrsm;onf wkdufyGJ/ ppfyGJ rsm;a=umifh uscJh&aom rsuf&nfrsm;jzpfygonf? +idrf;csrf;r_ r&dSjcif;a=umifh uscJh&aom rsuf&nfrsm; jzpfygonf? xdu k o hJ @kd aom rsu&f nfrsm;u enf;rnf r[kwaf cs? tem*wfumvrsm; txd jynforl sm;. rsu&f nfrsm; rusap&&ef +ird ;f csr;f r_ukd wduspmG azmfaqmifoif+h yjD zpfyg onf? atmufajc&Sd jynfoltrsm;pku +idrf;csrf;a&;twGuf tjrifus,fvm+yDaxmufjyajym qkad e=ucsed w f iG f wm0ef&o dS rl sm; taejzifh ESmap;raebJ wkid ;f jynfEiS hf jynfojl ynfom;tm;vH;k twGuf +ird ;f csr;f a&;tppftrSeu f kd azmfaqmifay;oifah e+yD jzpf ygonf? oufwrf;t&Sn=f umqH;k aom jynfwiG ;f ppfyrJG sm; tqH;k owfapa&;ESihf ppfa=umifh jzpfcJh&aom jynfoljynfom;rsm;. 'kuQtm;vHk; csKyf+idrf;apa&;twGuf rSefuefwduspGm tajz&Smjcif;/ em;vnfay;jcif;/ aphpyfnSdEd_if;jcif;/ uwdwnfjcif;/ jynfol@rsufESmudk 56

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


57

tzG J Œ tpnf ; toD ; oD ; u tav;xm;=unf h j cif ; / wk d k i f ; &if ; om; jynf o l t csif ; csif ; cspfcif&if;ESD;r_udk tjyeftvSefwnfaqmufEdkifjcif; paomem;vnfr_rsm;udk tajccHI +ird ;f csr;f a&;udk tajz&Smoif+h yD jzpfygonf? r+ird ;f csr;f jcif;udk E_wq f ufoif/h xm;cJo h if+h yD jzpfygonf? jynfwiG ;f ppfukd tqH;k owfro S m ajrpmyifjzpfae&aom jynforl sm;. b0tajc tae r,dr;f ,dik af wmhrnfjzpfyg onf? +ird ;f csr;f r_twGuf tay: ,H pm&Gux f w J iG o f m &Srd aebJ jynforl sm;twGuf vufawGŒ azmfaqmifay;Ekid zf @kd om vdt k yfygonf? ppfyw JG iG ;f u 'kuo Q nf uav;rsm;taejzifh ,cifuo hJ @kd ppfwu kd w f rf; rupm;=uawmh yg? ppf. tedÏm¶Hu k kd uav; rsm;jrifawGŒcJ&h +y;D wkev f y_ f acsmufcsm;r_jzifh ppf. qk;d usKd ; udk uav;^m%fjzifh odc=hJ uyg onf? tod^m%fynm&So d rl sm; taejzifh ppfukd &yfwef@ay;zd@k csichf sed o f if+h yjD zpfygonf? ajymif;vJjcif;a&mifeo D ef; vmaom jrefrmEkid if . H 'Dru kd a&pD c&D;vrf;a=umif;xJwiG f jynf wGi;f ppfrsm; &yfwef@oGm;rnf[k arSsmv f ifrh yd gonf? jynfwiG ;f ppf. oufwrf;&Sn=f umr_ukd tqH;k owfEidk af wmhrnf[k arSsmv f ifrh yd gonf? t}u;D tuJ toD;oD;tzGŒJ tpnf;toD;oD;rS vl}u;D rif;rsm;/ wm0ef&o dS rl sm;/ Ekid if . H +ird ;f csr;f a&;udk a&S;¶_I jynforl sm;twGuf +ird ;f csr;f a&; vufaqmifreG w f pfcu k kd &moufyef ay;Ekid af tmif tjrefq;kH aqmif&u G af y;=uyg[k qENjyKrd ygonf?

nDppf+idrf; (7 &uf ae@pOfowif;pmrS)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

57


58

,kH}unfaom tem*wf

rif;udEk ikd f jrufcif;pdr;f qifajcavSsmay: a&mifpzHk =J uK;d awG/ umwGe;f awGviG v hf @dk ? uav;awG uk, d w f idk f zJ=uK;d ay: pmawGa&; / uk, d w f idk cf snaf e=uw,f? pmu rdwzf ŒJG pmyg? oli,fcsi;f udk tm;ri,fz@dk / tjrefq;Hk tdrjf yef&jy;D rdom;pk jyefq=Hk uapa=umif; qkawmif;ay;wJh pmrsK;d yg? wcsKŒd uav;awGu jrufcif;ay: yef;csaD &mifpHk qGaJ e=uw,f? uav;yef;csq D adk wmh iSufawG / acG;uav; a=umifuav;awG/ aeomykH/ yef;yGifhykH? tdrfa*[mrSm rdom;pk qkw H yhJ aHk wGyaJ yhg? uav; yef;csaD wG&ŒJ edrw d [ f m tEW&m,fvuQ%mrygb;l ? aysm&f i$ jf cif;eJ@ nDnw G jf cif; oauFwawGcsn;f yJ? wdraf wG jymw,f? vdyjf ymawG ysaH ew,f? acG;av;awG ykyH g&ifawmif uku d rf nfah cG;rsK;d r[kwyf gb;l ? tazmfvyk f ay;r,fh acG;ayguu f av;awGy?J 58

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


59

olw@dk rSm twWrme[m vl}u;D awGxuf enf;yg; wma=umifh olw@dk yef;csaD wG[m arwWmw&m; eJ@pmemr_udk ykaH zmfwmcsn;f yJ? [kzd ufrmS awmh umwGe;f q&mawGu vmorSs uav;awGudk 'kid cf jH y;D ykw H q l aJG y; ae=uwm? om;orD; trsm;=u;D arG;xm;wJh rdcifu uav;awGudk wa,muf+y;D wa,muf eH@omvdrf;ay;/ acgif;+zD;ay;aeovkdygyJ? tJ'DykHwlyef;csDawGrSm um,uH&Sifuav;awGu olw@dk trnf/ ausmif;vdypf mawGa&;jy;D ta0;u oli,fcsi;f xH cGe;f qufpma&;=uygw,f? t0rSm t&kyaf wGayG@yku d jf y;D wzGzJ 0JG ifvm=uwJh uav;awG/ olw@dk aqmhae=u/ zuftrd af e=u t&kyaf wGudk oHa,mZOfjzwfjy;D vufaqmifay;zk@d ( wcsKŒd vnf; topf0,f vm=u&JŒ ) rjrifz;l wJh oli,fcsi;f qD yk@d rvk@d wJ?h wae&mrSmawmh uav;rsm;[m olw@dk pm;aeus rke@f awGudk u'fjym;vSvaS y: olwkd@&JŒ rdwfzGJŒpmeJ@twl oli,fcsif;awGqD ykd@ay;zkd@ xkyfykd;ae=uygw,f? ae&mu &efuek u f efawmf=u;D apmif;rSmyg? wkid ;f &if;om; a'oawGrmS &Sw d hJ ppfab;cH uav;awGtwGuf jrKdŒ jyu uav;awG&ŒJ tm;ay;ESpo f rd rhf e_ @J jird ;f csr;f a&; awmif;qk=d uwmygy?J rSww f rf;rSef AD', D u dk v dk nf; aemufc&H iS ;f jyr_e@J projector (y&k*d suw f m) zGijhf yxm;ao;wmh ppfab;'%f b0trSeu f dk olw@dk odciG &hf ygw,f? jrufcif;tqkH; pifjrifhrSmawmh aoewf&Snf}uD; ESpfvufukd 'ef;vkyfpD;aewJh uav;ESpaf ,muf aumif;uif jymvGiaf tmuf aysmv f iG ahf eyk?H pifxufrmS jird ;f csr;f a&; uAsm awG/ o&kyaf zmfawGudk uav;awG uk, d w f idk f o&kyaf qmifae=uygw,f? yef;&JŒvrf;tygt0if o&kyaf qmif tqkad wmfawGu uav;awGudk &Hay;=u/ tm;jznfu h n l aD e=u,kyH gy?J ta0;u oli,fcsi;f awGudk uav;awG&ŒJ cGe;f qufpum;awG em;axmif=unfyh gO;D ? "pdwfravSsmhygeJ@ oli,fcsif; / igwkd@t&kyfav;awG zuftdyfjyD; tdyfrufxJrSm rdom;pkeJ@ aysm&f iG yf gap? tdru f dk tjrefq;Hk jyef ausmif;wufEidk yf gap"qkw d mrsK;d awG? owif;axmufawG tygt0if vl=u;D awGu uav;awGukd bmawGjrif bmawG ajymcsiv f J ar;=uwJt h cg olw@dk tajzu "oli,fcsi;f awGudk uk, d cf si;f pmw,f? touf raoatmif ajy;ae&wm oem;w,f/ Ak;H cku d si;f xJrmS tm;i,faerSmpk;d vk@d umwGe;f pmtkyf ay;vku d w f ,f? zwfcidk ;f w,f? " "t&kyaf wGyJ yk@d vku d w f ,f? t&kyaf oewfawG ryk@d zl;? ppfwu dk w f rf;awmh rupm;yge@J vk@d rSmvku d f w,f? " "Aku d q f maerSmpk;d vk@d om;rke@f 0,fay;vku d w f ,f" pojzifh &k;d &Si;f wJh 0gusawGe@J olw@dk em;vnf cHpm;ovkd ajzwm olw@dk &JŒ &k;d &Si;f wJh yef;csv D ufaqmifawGvydk gy?J "ausmif;=u&if oli,fcsi;f awGudk jyefajymjyr,f? om;wk@d vkd ausmif;awmif rae Ekid yf J xGuaf jy; ae&wm oem;p&maumif;w,f?" wJ?h tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

59


60

rdcifwa,muf ajymjywmu "om;av;[m t&kyaf wGudk tifrwefrS wG,w f ,f? b,forl S tukid rf cHb;l ? 'gayr,fh 'DyrJG mS usawmh =unf=unfjzLjzL vSLawmhwmyJ? ol wckck em;vnfomG ;w,f xifw,f"wJ?h tr_u d af [mif;eJ@ a&oef@Al;a[mif; aumufae&wJh uav;awGuawmh wAspf awmufawmufe@J " om;wk@d tapm=u;D xJu od&if yku d q f aH wG 'Dxuf ykpd ak y;Ekid rf mS ? tck yef;csq D w JG hJ aq;wpfA;l yJ 0,fay; vku d Ef idk w f ,f?"wJ?h olu, dk w f idk af wmh ae@vnfpmawmif 0,frpm;Ekid w f mrk@d eD;pyf&mvl}u;D awGu 0,fjy;D twif; auGs;&ygw,f? 'gawmif oltqmajyyJ pm;jy;D rke@f w0ufavmufudk tvSLcHpm;yGaJ y: oGm;wifvu dk yf gw,f? " "om;&JŒ emrnfe@J vdypf m ajymygqadk wmh ? om;rSm tdrrf mS r&Sw d m "wJ?h uk, d yf idk u f m;aumif;eJ@vmwJh uav;r wOD;uawmh ol@rdbawGudk ylqmw,f? "olw@dk ukd tdrrf mS ac:xm;vk@d r&zl;vm;? ausmif;xm;ay;vk@d r&zl;vm;?wJ?h vl}u;D awGu jyK;H yJ jyK;H aeawmh uav;rav;u orD;eJ@ &G,w f yl J ac:r,f? orD;vnf; tazmf&wmayg?h tdrrf mS wa,mufxJ ysi;f p&m}u;D ? wa,muf ESpaf ,mufavmuf ac:r,fav? orD;t0wf awG rSs0wfr,faveJ@ wwGww f w G f em;csaewm awG@cJ&h ygw,f? vSvyS y 0wfpm;xm;wJh uav;wa,muf[m ykjH yifvufaqmifrsm;qkw d hJ pmtkyf awGudk tvSLcH pm;yGaJ y:wifvu dk w f ,f? jy;D awmh tar$;yGt&kyu f dk ol@armifav; ayG@ckid ;f jy;D "mwfyHk &ku d , f al ew,f? E_wu f vnf; "'g armifav;&JŒ vufaqmifaemf? " vk@d ajymaeao;? "mwfyw Hk yk&H u dk jf y;D rS aeOD; aeOD;vk@d qku d m ol@acgi;f u zJjym;ukd jzKw/f t&kyv f nfyif;rSm nSyjf y;D "rrvufaqmifvnf; ygw,f"vk@d ajymum "mwfyHk xyf&u dk v f u dk yf gw,f? t0wfEGrf;0wfxm;jyD; qDrvl;wJh qHyifeDa=umifa=umifeJ@ uav;wa,muf uawmh usvmorSs tr_u d af wG u|wu f |wt f w d }f u;D wvk;H eJ@ vku d af umufxnfyh gw,f? yifyef;vmwJt h cg rSww f rf;AD', D jdk yaewJh y&k*d suw f mukd vSr;f =unfw h ,f? ppf'%fcH pcef;u uav;awG&ŒJ rsuEf mS tEGr;f awG oljrifjy;D wJt h cg jrufcif;ay: t&ky=f uK;d jywf vScJ svu dk jf y;D aumif;uif=u;D ay: wa,mufxJ armh=unfah eygawmhw,f? nOD;aumif;uifrmS =u,fawG xGuaf eygjy/D awmufywJh =u,fawG awmufy/ arS;rSdefwJh =u,fav;awGvnf; arS;rSdef? wcsKdŒ=u,fav;awGvnf; r_ef0g;0g;yg? 'gayr,fh =u,fawG tm;vk;H twGuf ",k=H unfaom tem*wf"&Syd gw,f?

rif;udkEkdif ( 8/ 'DZifbm 2015 jynfol@ta&;*sme,f twGJ-2/ trSwf 63) "mwfykH - ( 88/jidrf;-yGifh jyef=um;a&; / rif;okausmf (vGKdifaumf) 60

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


61

wpfcsdefwkef;u jrefrm&mZ0ifrSm

Pa Yit (1) wpfcsed w f ek ;f u jrefrm&mZ0ifrmS wdwu d susajym&&if 1760 rSm jrefrmEdik if rH mS ppfa&;tatmifjrifq;kH jzpfw@J qifjzL&Sib f &k if qdw k memrnf=u;D cJ@ygw,f? tJ'D bk&ifvufxufrSm tavmif;rif;w&m;vufxufu ratmifjrifcJ@wJ@ t,k', < (xdik ;f Edik if )H udak tmifjrifc@J ovd/k urBmo h rdik ;f rSm emrnf=u;D wJ@ w&kwu f sL;ausmpf pf jzpfwJ@w&kwf-jrefrmppfyGJ ( Seno - Burmese War) (4) =udrfpvHk;udk wdkufcdkuf atmifjrifc@J ygw,f?

w&kwf-jrefrm yxrppfyGJ 1765 ck E S p f rwf v twG i f ; rS m qif j zL&S i f r if ; w&m;=uD ; [m t,k ' < , ud k wdkufcdkufodrf;ydkufaewJ@tcsdeftwGif;rSm tcGihfaumif;,l+yD; w&kwfppfonf 3500 u usKid ;f wH+k rKd Œudk pwif vky=f uv H mygw,f? xdpk Ofu Adv k cf sKyaf ersK;d oD[yawhe@J jrefrmwyf tiftm; 20000 [m usKid ;f wHu k ae ,d;k ',m;udk csw D ufaecsed jf zpfygw,f? qifjzL&Sirf if;onf vuf00J if;rSL; aersK;d pnfou l kd ppfonfo&l rJ sm;ESifh csw D uf wdu k cf u kd af pygw,f? w¶kww f @kd u ppfonfrsm; xyfrjH znhw f if;I usKd i;f wHu k kd txyfxyf0ef;&H wdu k cf u kd f ygw,f? usKid ;f wH+k rKd ŒwGi;f uwyfawGuvnf; xGuw f u kd w f meJ@ w&kwaf wG qkwcf mG ajy;&ygw,f? w¶kww f @dk aemufo@dk ajc&mxyf vku d v f H wku d cf u dk +f y;D rJacgijf rpf ta&mufwiG f w¶kwpf pfrLS ; usq;Hk oGm;ygw,f? tJ'pD pfyrJG mS w&kww f @kd zufrS pkpak ygi;f ppfonfig;aomif;/ jrif;wpfaomif;txd tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

61


62

csDwufvm+yD; w&kwf ppfonfwpfaomif; usqHk;cJhw,fvdk@od&ygw,f? tJ'Dvdk r¶_rvS qH;k ¶_;H cJ&h onht f wGuf ,leefb&k ifcH vsLapmufrmS rdru d , kd u f rkd rd d tqH;k pD&ifomG ;ygw,f?

w&kwf-jrefrm 'kwd,ppfyGJ 1766 rSm 'kwd,t=udrftaeeJ@w&kwfwdkŒ[m ,leefbk&ifcHopfOD;aqmif+yD; Aef;armfa=umif;uae csw D ufvmjyefygw,f/ qifjzL&Sif[m w¶kwf wyf}uD; ra&mufrDav;wGif Avrif;xif uGyfuJapI tiftm; awmihw f if;aom jrefrm ppfwyf}u;D wwyfudk Aef;armf awmifbuf&dS jrefrm cHwyfjzpfaom aumif;wko H @dk ppful v$wv f u dk yf gw,f/ Aef;armf+rKd Œukd jrefrmwkŒd [m wif;=uyfpmG xde;f odr;f jcif; rjyKw@J twGuf w¶kww f @dk [m vG,v f ihw f ul Aef;armfudk odr;f yku d Ef idk =f uygw,f? qifjzL&Si[ f m w¶kww f @dk ukd awGŒqkH wku d cf u dk &f ef 0ef}u;D r[mpnfol uGyu f w J @J ppfwyf}u;D udk {&m0wDjrpf taemufbufurf;rS csw D ufapI tjcm; ppfwyf}u;D wpfwyfudk {&m0wD jrpfa=umif;rS avSrsm;jzihf aersK;d pnfou l dk uGyu f I J csw D ufapygw,f? usKd i;f wkrH mS jrefrm ppfwyf}u;D onf t}urd }f urd f xk;d ppfqifvmwJh w¶kww f @dk udk ppfurl sm; a&mufvmonhf wkid af tmif ckcH wku d cf u dk =f uygw,f? aersKd;pnfol ppfwyf}uD;[m Aef;armfukd jyefvnf odrf;ydkufvkduf+yD; w¶kwf ppfwyfudk ESpb f ufnyS +f y;D aumif;wkcH w H yfrjS refrmwyfrsm;u a&SŒrS xGuw f u dk u f m aersK;d pnfol wyfu w¶kww f @dk ukd aemufa=umif;rS wku d cf u dk yf gw,f? w¶kwfwkd@u 4if;wkd@onf jrefrmwkd@. axmifacsmufwGif;okd@ usa&mufI aoG;xGuo f , H dk rsm;pGmjzihf usq;Hk =uonf[k rSww f rf;rsm;wGif 0efcx H m;=uygw,f/ w¶kwf ppfrLS ; csK[ d efyidk [ f m useaf ewJ@ pm;eyf &dumQ rsm;udk zsuq f ;D +y;D wyfjyefqw k cf @J ygw,f? {&m0wD taemufbuf urf;ajcrS csw D uf vmaom jrefrmwyf}u;D [m {&m0wD jrpfukd 0kdif;armfwGif jzwful;+yD;aemuf qDrm ajrmufbuf a,m,if awmifwef;rsm; teD;rSmpcef;cs aeaom w¶kwf ppfwyfukd atmifEidk f =ujyefygw,f/ jrefrmwkd@[m w¶kwf ppfwyfukd zdeif; wkdufckduf&if; aersKd;pnfol. wyfESihf yl;aygi;f +y;D qufvufI pENm;wkid af tmif csw D uf=ujy;D r[moD[ ol&. ppfwyf}u;D eJ@ yl;aygi;f rd=ujyefygw,f/ e,fpyf&dS w¶kww f @dk &JŒ cHwyfrsm;udk jrefrm ppfwyf}u;D awGu odr;f yku d +f y;D &Sr;f w¶kwef ,f &Spef ,fuv kd nf; &&Scd @J ygw,f/ w¶kwf rSww f rf;awGrmS ,leef bk&ifc[ H m a=umuf¶ŒHG wkev f y_ jf cif;a=umihf emruse;f jzpfawmhonf[q k ydk gw,f? w&kwf{u&mZf csif;vHkudk ,leefbk&ifcH[m vdrfvnfvSnhfzsm;+yD; tpD&ifcHwJ@ twGuf w&kw{f u&mZf[m tJ', D el efb&k ifcu H kd yDuif;udak c:+y;D uk, d u fh , kd u f kd tqH;k pD&if apcJ@ygw,f? 62

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


63

w&kwf-jrefrm wwd,ppfyGJ t"du ajymcsiw f muawmh wwd,ppfyrJG mS yg? 1767 ckEpS rf mS w&kww f Œkd wwd,t=urfd f csv D mjyefygw,f/ ,leef bk&ifcH &mxl;udk xl;c|eaf om refcsL; ppfAv dk cf sKy=f u;D wOD; vd@k todtrSwf jyKc&H wJh rif;,Gu D kd cef@tyf+y;D ppfonf 50000 yg0ifwhJ w¶kwf ppfwyf}u;D udk tkycf sKyaf pygw,f? rif,[ GD m ol@wyfukd ESpyf ikd ;f cG+J y;D wpfwyfuo kd u l , kd w f ikd v f u kd yf g+y;D odEDW udk csw D ufygw,f? rif,[ GD m refcsK;{u&mZfcsi;f vH&k ŒJ orufawmfjzpf+y;D um*spu f pPwef Edik if =H u;D udk wdu k cf u kd o f rd ;f ydu k f atmifEikd cf @J wJ@twGuf bk&ifu ol@orD;eJ@ xdr;f jrm;vufqufay;xm;ol jzpfygw,f/ w&kwo f rdik ;f rSm xif&mS ;wJ@ ppfo=l u;D wpfO;D jzpfygw,f? odE+DW rKd @udk w&kww f yfawGu tvG,w f ulord ;f ydu k +f y;D wJ@tcg rif;}u;D r[mpnfol uGyu f w J hJ jrefrm wyf}u;D [m w¶kww f @dk ppfO;D udk qD;}uKd wku d cf u dk &f ef tif;0 aejynfawmfrS xGucf yhJ gw,f? rif;}u;D r[m oD[ol& uGyu f aJ om ppfwyf}u;D [m a¶$pm&HrS jrpfi,fjrpfudk qefwuf+y;D vSsif w¶kww f yfukd odEEDM iS fh tqufjzwf&ef }uKd ;pm;ygw,f/ aersK;d pnfol uGyu f w J hJ wwd, jrefrmh ppfa=umif;[m w¶kwf ppfrLS ; tmqif*s;D uGyu f aJ om wyfudk qD;+y;D wku d cf u dk zf @kd csw D ufc@J ygw,f? *kwx f yd f t&yfrmS r[mpnfol wyfe@J rif;,G. D wyfw@dk awGŒqkIH +y;D wku d yf jJG zpfymG ;&m jrefrmwk@d r¶_rvS ta&; ¶_;H edrcfh @J ygw,f? tJ'aD emufrmS w&kww f yfawG[m qufvufcsw D ufvm+y;D wpfa=umif;u ,ck 0rfacgi;f &Gm (,ckar+rKd @teD;pcef;teD;) txda&mufvmcJo h vdk tif;0teD;rSm&Sw d @J jrpfi,f jrpfurf;teD;urS pOhu f ;l txda&mufc@J ygw,f? t&rf;udek ;D uyfw@J taetxm;yg? qifjzL&Si[ f m tJ't D aetxm;udk od&ufe@J ysm,mcwfraeyJ wnf+ird f &ihu f supf mG &ifqkdifcJ@ygw,f? ol@ae&mrSm tm%m&SifawGomqdk&if tckavmufqdk w&kwfudk a=umuf&w,f qdw k @J twdik ;f vufeufcs+y;D w&kwjf ynftjzpf a&muf&cdS @J wm=umavmufyg+y?D tJ't D csed u f jrefrmEdik if &H ŒJ uH=urRm[m qifjzL&Si. f jyKrcl suaf y:wGirf w l nfc@J wmyg? jrefrmhordik ;f &JŒ tajymif;tvJ=u;D wpfcu k kd qifjzL&Siv f ufxufrmS &ifqikd cf @J & wmyg? wcsufwdrf;wmeJ@ wEkdifiHvkH;wkefv_yf ajcmufjcm;I tpnf;ajy+yd; w¶kwf vufatmufcH Ekid if t H jzpfo@dk vG,v f ihw f ul usa&mufr@J taetxm;yg? qifjzL&Sib f &k if[m &efow l &kww f yfr=u;D awGe;D uyfaewmud²k ² wkev f KS yrf KS r&Syd J =uchH idk w f @J pdw"f mwfjzihf ppfw f yfrsm;ukd jyefvnf pkpnf;cJyh gw,f? w&kwpf pfo=l u;D rif;,Gt D aeeJ@onfvnf; tcuftcJrsm;udk &ifqidk af e&w@JtwGuf qifjzL&Si&f ŒJ wkev f KS yrf KS r&Sw d @J wke@f jyefrKS ukd awG@&wJ@tcg tif;0aejynfawmfukd ol@wyfwpfck wnf;eJ@ rodr;f ydu k Ef ikd af wmhv@kd ,lqvmygw,f? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

63


64

tJ'v D kd jzpfaewJ@tcsed rf mS jrefrmppfo&l aJ wGjzpfw@J r[moD[ ol&eJ@ wdr=f um; rif;acgiw f @dk &JŒ jrefrm wyf}u;D awG[mvJ w¶kwpf pfwyf tcsi;f csi;f rqufrad tmif tquf toG,f jzwf+y;D vSsif w&kwpf pfuw l yfe@J &dumQ axmufwyfrsm;ud[ k ef@wm; jzwfawmufxm; vdu k yf gw,f? rif;,G. D ppfwyf}u;D [m a&SŒod@k wk;d Iom csw D ufvsuf &Sw d @J tcsed f &dumQ rsm; ta&;w}u;D vkI d aewJ@tcsed rf mS rS rif;,G. D wyfukd &dumQ rsm; ta&mufy@dk zd@k tjyif; csw D uf xk;d azmufvmaom w¶kwf &dumQ axmufwyfawG[m jrefrmwk@d &JŒ zdEydS rf u _ kd rcH&yfEidk b f J oDaygo@dk qkwI f xkrd S wqihf vm;¶_;d ok@d / xkrd S wqihf odEDM wkid af tmif qkwcf mG oGm;ygw,f? rif,&DG @J wyf[m tif;0+rKd @eJ@teD;qH;k ae&mukad &muf vmwJ@tcsed rf mS jrefrmppfwyfu tjcm;ppfrSL;/ ppfuJwG[m tif;0aejynfawmfudk jyefvnf csDwuf+yD; tumtuG,f ay;vk=d uygw,f/ 'gayrJ@ rif;}u;D r[moD[ol&u" aemufxyf w¶kwf ppfuel @J &dumQ wyf ra&muf&efomvSsif t"du ta&;xm;&r,f "vd@k trde@f ay;cJ@wmyg? ppfo&l J aersK;d pnfo[ l m usKd i;f wHu k ae r[moD[ol& ppfwyf}u;D ESifh vma&muf yl;aygi;f ygw,f/ +y;D awmh odEDW udk jrefrmwyf ESpfwyf aygif;+yD; tjyif;wkdufwJ@tcg tcg odEWDrSm&SdaewJ@ w¶kwf ppfrSL;}uD; wmqif*g;[m xdwv f ef@r_ jyif;jy+y;D rdrv d nfrsKu d kd "m;jzihf vS;D I tqk;H pD&ifvu dk yf gw,f? tJ'aD emufyikd ;f rSm rif,&DG @J ppfwyf=u;D yJuseyf gawmhw,f? TwGif jrefrmwk@d tzk@d w&ef at;um rif;,Gb D ufo@dk OD;vSnfh Ekid af vawmhonf? rif,[ GD m ol@ta=umif;olo+d y;D tif;0+rKd Œawmfo@kd csw D ufjcif; rjyKawmhbJ ppfwyf}u;D udk qkwcf mG cJyh gw,f? rif;,G[ D m ol@&JŒ &dumQ axmuf wyfrsm;udk jzwfawmufcahJ om jrefrm wyf}u;D [m ol@wyf&@J ppfaemufa=umif;bufwiG f a&mufaea=umif; odw@J twGuf vmvrf; twkid ;f vSnI fh rjyefbJ ajrmufbuf wl¶o l @dk qkwcf mG cJyh gw,f? yxrydik ;f *kwx f yd rf mS ta&;&SKH ;edrcfh w hJ @J r[mpnfo[ l m ol&ŒJ ppfwyf}u;D ukd jyefvnf pk¶;Hk +y;D rif;=u;D r[moD[ol& wyfrsm;ESifh aygi;f +y;D aemuf awmifwef;rsm;udk ausmjf zwfum rif;,G. D wyfudk trDS vku d yf gw,f/ rif;,G. D wyf}u;D ukd armif;vefrS rif;,ko@kd tvSnw fh iG f 0kid ;f rdc+hJ y;D tjyif;txef wdu k cf u kd cf @J wJ@twGuf rif,&DG @J wyf[m tustqH;k rsm;vmcJ@ygw,f/ jrefrmwyfawG&@J wdu k cf u kd rf KS [m w&kww f yfawG&@J tiftm; 30000 udk 3 &uf vH;k vH;k tjyif;txef wdu k cf u kd w f @J twGuf w&kwf rif,&DG ŒJ ppfonftiftm;[m 2500 yJuse&f cdS @J ygw,f/ jrefrmppfonfawG&@J "m;awG[maoG;awGe@J vufawGrmS ap;uyf+y;D cGgr& jzpfc@J w,fv@kd urBm@ordik ;f rSm a&;om;cJ@=uygw,f/ jrefrmwkd@[m w¶kwfwyf}uD;udk xGufayguf r&Sdatmifwif;=uyfpGm ydwfqkd@ 0ef;0kid ;f xm;=uwJt h wGuf w&kw{f u&mZfu ol@orufawmf rif,u DG kd vSr;f yd@k wJ@ jyefqw k cf mG 64

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


65

zd@k trde@f pmawmif rif,q GD u D kd ra&mufc@J ygb;l ? jrefrmwyfawG t0dkif;cH&wJ@tcsdefrSm rif,GD[m ol&Jaumif;yDopGm ol&wJ@ &dumQ udak wmif '%f&m&wJ@ w&kwpf pfonfawGuakd u|;+y;D olu, kd w f ikd u f awmh opf&u G f awGuo kd m ;pm;cJ@w,fv@kd w&kw&f mZ0ifrmS a&;om;cJ@=uygw,f/ aemufyikd ;f rSm rif,[ DG m ol&@J uspq f rH ;DS udk jzwf+y;D w&kw{f u&mZfxu H kd ay;yd@k ap+y;D olu, kd w f ikd u f awmh =uKd ;qGcJ s tqH;k pD&ifc@J ygw,f/ tJ'w D u kd yf rJG mS jrefrmwyfawG[m tiftm; ig;aomif;&Sw d @J w&kww f yfawGukd atmifEikd cf @J ygw,f/

w&kwf-jrefrm pwkwWppfyGJ 1769 ckEpS f ukeq f ;Hk vkcsed rf mS w¶kww f @dk [m e,fpyfrmS 60˜000 xuf renf;aom ppfonfrsm;ukd pk¶;Hk +y;D jyefvnf 0ifa&mufvmygw,f? ppfrLS ;}u;D rSmvnf; refcsL; tpk;d &wk@d vGepf mG tm;xm;&wJ@ refcsL;vlrsK;d e,fpm;}u;D zl[if; jzpfygw,f? zl[if;. wyfonf iSuzf sm;a&m*g xlxyfvaS om rk;d aumif; e,fajrwGif tv [\ vSnhfvnfI ESpfvwkdifwkdif tcsdefjzKH;cJhygw,f? jrefrmwyf}uD; rkd;aumif;e,fodk@ a&mufaom tcg w¶kww f @dk onf {&m0wD jrpfbufo@dk jyefI vSn=fh uygw,f? a¶$ul ajrmufbufwiG f zl[if;. wyfonf tDv,fwl ppfwyfe@J aygi;f rdc@J ygw,f? xk@d aemuf ref;0ef;rS csv D maom wyfEiS w fh zef aygi;f rdjyefI Aef;armfudk wku d cf u dk f odr;f yku d cf @J yg w,f? od@k aomf Aef;armf[m jrefrmwk@d tzd@k ta&;yg tm;xm;aom pcef;Xme r[kwcf @J yg? Aef;armfudk odr;f yku d +f y;D aemuf w¶kww f @dk onf +rKd ŒwrSs }u;D rm;vSaom cHwyfudk aumif;wkH ta&SŒbuf 12 rkdif tuGm&Sd a¶$anmifyif pcef;wGif wnfaqmufcJ@+yD; ppfwyfEiS t fh wl ygvmaom vuform;rsm;ukd avSor`mef &maygi;f rsm;pGm wnfaqmufapI aumif;wku H dk avSwyfjzihf 0kid ;f =uygw,f? tJ'aD emuf w¶kww f @dk [m =u=hH uchH idk pf mG twif;trm ckcaH eaom jrefrmawG&@J aumif;wkH cHwyfukd tajrmuf vufeufrsm; pkHvifpGmjzihf &ufowœywf aygif;rsm;pGm tjyif;txef wku d cf u dk =f uygw,f? jrefrm ppfrSL; ppfuJwkd@[m ,ciftwkdif; w¶kwf &duQmaxmuf ppfwyfukd jzwfawmuf&ef ppfwyf}u;D wwyf apv$w+f y;D w¶kww f @dk ukd 0kid ;f nSyu f m wajz;ajz; csw D uf=u ygw,f? aumif;wku H kd jrefrmh a&wyfrS tultnD a&mufvm+y;D aemufyikd ;f w¶kww f @dk . avSor`mefrsm;onfvnf; jrefrmwyf. xGif;azmufjcif;ukd cH=u&ygw,f? xkd@aemuf a¶$anmifyif w&kwfcHwyfudk jrefrmwdk@tjyif;txef 0ifa&mufodrf;ydkuf+yD;aemuf a¶$anmifyif cHwyfudk jrefrmwk@d &aomtcg w¶kww f @dk onf aumif;wku H dk 0ef;&Haeaom wyfEiS fh oGm;a&muf yl;aygi;f =uygw,f? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

65


66

jrefrmwdk@. cHwyf tajcY w¶kwfwkd@onf twkH;t¶kH; pkykH usqkH;=uygw,f? w¶kww f @dk &JŒ xGuaf yguf tm;vk;H ukv d nf; jrefrmrsm;u ydwq f @dk +y;D jzpfw@J twGuf w&kwf bk&if[m ppfajy+ird ;f zd@k urf;vSr;f cJ@ygw,f? (2) xl;jcm;wm wpfcu k kd awG@&ygw,f? w&kwu f ppfajyjird ;f zd@k urf;vSr;f wmudk w&kww f Œkd pum;urf;vSr;f vmvSsif Adv fk cf sKyf r[moD[ol&[m a&SŒa&;udk arSsmaf wG;+y;D oabmwlc@J ygw,f/ bk&iht f rdeŒf udk rcH,al wmhbJ vufccH @J ygw,f? xdo k wif;ud=k um;wmeJ@ qifjzL&Sirf if;[m trsuaf wmf&o S mG ;ygw,f? +yD;awmh w&kwfqDuae &&SdcJ@wJ@ ppfajy+idrf;a&; vufaqmify¾mawGudk tJ'pD pfwyf=u;D u t=u;D tuJAv kd rf LS ; wyfrLS ;wdŒk &JŒ ZeD;rsm;tm; &Guaf pvsuf oH;k &ufwikd w f ikd f aevSe;f cJ@w,fv@kd &mZ0ifrmS az: jycJ@ygw,f? tJ'Dvdkw&kwfudk &Gyf&Gwfc|Hc|H wdkufcdkuf armif;xkwfEdkifcJ@wJ@ ol&Jaumif;awG udkawmif qifjzL&Sifbk&ifu '%fcwfcJ@w,fqdk&if tckvdkw&kwfudk a=umufaewJ@ jrefrmppfAv kd f csKyaf wGukd qifjzL&Si[ f m ao'%ftxd ay;Edik yf gw,f? (3) aemufwpfcu k tJ'aD vmuftxd urBm@ordik ;f rSm xif&mS ;cJ@wJ@ w&kw-f jrefrm ppfyGJ=uD;awGudk OD;oef;a&$vufxufrSm odomxif&Sm;pGm az:xkwfjcif; r&SdwmudkvJ av@vmrdygw,f? +yD;awmh ppfxGufawG axmufjyKwfawGuvJtJ'D ppfyGJawGeJ@ywfouf+yD; tus,w f 0ihf oH;k oyfjcif;rsKd ;awG r&Sw d muvJ xl;jcm;ygw,f? ydq k ;kd wmu jrefrm - w&kypf pfyJG (4) =urd pf vH;k rSm jrefrmwyfawG[m {&m0wDqw kd @J jrpf=u;D udk toH;k csjy;D cHwyfawGaqmuf/ a&wyfawGxkwfjyD; w&kwfawGudk ckcHatmifjrifcJ@ovdk/ w&kwfEdkifiH ,leefjynfe,feJ@ qufpyfaewJ@ jrefrmEdkifiH ucsifa'oeJ@ &Srf;jynfe,fta&S@ydkif;u opfawm=uD;awGudk toH;k csjy;D w&kwjf ynf&@J ppfwyf=u;D awGukd xdx d ad &mufa&muf acsrKS e;f cJ@wmjzpfygw,f? tJ'aD wm@ ar;p&m jzpfvmwmu...... tJ'D {&m0wDjrpf=u;D eJ@ tJ'o D pfawm=u;D awGukd w&kwu f tck bmvkyaf eygovJ´ bmvkyzf @kd =uKd ;pm;aeygovJ ´ tck rsu0f g;xifxif awG@jyrD [kwyf gvm;? 'g[m w&kwu f t&ifwek ;f u &SKH ;edrcfh @J &wmawGtwGuf tckacwfrmS &mZ0ifa=u;G jyefqyfaew,f qdw k @J oabmvm;´ ppfom;awG qd+k y;D / trsKd ;cspq f +kd y;D w&kwu f u kd s bmvd@k zifprd afh tmif a=umufae =u&wmvJ´ 66

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


67

tJ'ga=umihf jrefrmEdik if aH jrmufzsm;u a&ajrawmawmifawGe@J {&m0wDjrpf=u;D ukd zsuq f ;D ypfwmvm; qkw d mudk...... trsdK;udk cspfygw,f......²qdkjyD;...... ppfa&;tjrif&ydS gw,f...... qdkjyD;..... aomuf=u;D aomufus,f ajymaewJ@ evyde;f wke;f v'lawGtaeeJ@ pOf;pm;=uapvdyk gw,f......? Pa Yit (jrefrm&mZ0if - jrefrmhordkif; azhpfbkwfrS)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

67


68

t*wdoHo&m

arEdik ;f t*wdvdkufpm;r_bma=umifhjzpf&vJ wm0efay;xm;jcif;cH&olwpfO;D u 4if;. yk*v ~ u d tusKd ;tvd@k iSm tm%mudk tvGJ okH;pm;jyKjcif;udk t*wdvdkufpm;r_ (Corruption) [k qdkEdkif+yD; trsm;qkH;jzpfay:Edkifonfh t*wdvu kd pf m;r_ (Bribery) ykpH rH mS vmbfay;vmbf,jl cif;yifjzpfonf? vmbfay;vmbf,rl _ [k qd&k mwGif pD;yGm;a&;vkyf ief;wpfck vkyaf qmif&mY r¶d;k rom;vkyaf qmif&ef/ w&m;r0if vkyaf qmif&ef od@k r[kwf pnf;csKd ;azmuf&ef rufv;Hk ay;onfh taejzifh aiG/ wHp;kd vufaqmif odk@r[kwf tjcm;tcGifhta&;rsm;ay;jcif; odk@r[kwf vufcH&,ljcif;[k a,bk,stm;jzifh rSw, f El ikd o f nf?

t*wdvdkufpm;jcif;qdkonfrSm Edik if w H umrS t"dym` ,fziG q hf ckd surf sm;wGirf l t*wdvu kd pf m;r_ukd twef;tpm;ESprf sK;d owfrw S x f m;+y;D tedrphf m;t*wd (Low-level Corruption) ESihf txufwef;pm;t*wd (Grand Corruption) wd@k jzpfonf? tedrp hf m;t*wd (Low-level Corruption) qdo k nfrmS t&yfpum; "vufzuf&nfz;kd "ay;jcif;udk qdv k jkd cif;jzpf+y;D txufwef; pm; t*wd (Grand Corruption) qdo k nfrmS Edik if aH &;orm;rsm;/ tm%m &Syd *k Kd~ vrf sm;od@k yrm%ajrmufjrm;pGm ay;jcif;udk qdv k jkd cif;jzpfonf? ,if;ESiphf yfqufIpDrH cef@cGaJ &;vkyif ef;rsm;qdik &f mt*wd (Administrative Corruption) / tm%mydi kv f w l ef;pm; aqGrsK;d aumif;pm;a&; (Bureaucratic Nepotism) / ud, k u f sK;d pD;yGm;a&;tvd@k iSm tm%mok;H I aqmif&u G jf cif;(State Capture)/ EdkifiH. pGrf;tift&if;tjrpfrsm;udk pDrHcef@cGJ&mwGif tm%mokH;I udk,fusKd;tvdk@iSm aqmif&u G jf cif; (Prebendal Predation and Kleptocracy) [lI cGjJ cm;owfrw S x f m; 68

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


69

a=umif; urBmb h %f (World Bank) tzGŒJ tpnf;rS t"dym` ,fziG q hf x kd m;avonf? t*wdvu kd pf m;r_ b,fvEkd ikd if aH wGrmS jzpfEikd yf govJ[q k ykd gvsS if zGŒH +zKd ;+y;D Edik if rH mS vnf; &Sdonf/ zGHŒ+zdK;qJEdkifiHrSmvnf;&Sdonf? zGHŒ+zdK;qJEdkifiH rSmawmh ydkrdkonfh E_ef;xm;rsm;jzifh jzpfymG ;vsu&f adS eonf?

jrefrmESifh t*wdvdkufpm;r_ tajctae rnfodk@&Sdaeoenf; jrefrmEdkifiHtaejzifh 2012 ckESpf 'DZifbm20 &ufwGif ukv or*~qdkif&m t*wdvu kd pf m;r_wu kd zf suaf &; oabmwlnrD p_ mcsKyt f m; twnfjyKvuf rSwaf &;xd;k cJo h nf? 1948 ckEpS u f jyÏmef;cJah om t*wd vdu k pf m;r_ wm;jrpfa&;Oya'udk 2013 ckEpS f pufwifbm 17 &ufwiG f ¶kyo f rd ;f cJ+h y;D t*wdvu kd pf m;r_wu kd zf suaf &;Oya'topfukd jyÏmef;Edik cf hJ onf? 2012 ckEpS f 'DZifbm 20 &ufwiG v f nf; tpd;k &jyKjyifajymif;vJ jcif;udk tqifyh rkd kd cdik rf mvmap&eftwGuf United Nations Convention Against Corruption(UNCAC) tzGŒJ 0ifEikd if t H jzpf vufrw S af &;xd;k cJo h nf? 2013 ckEpS f Zefe0g&D 9 &ufwiG f t*wdvu kd pf m;r_ wdu k zf suaf &; aumfrwDukd zGŒJ pnf;cJo h nf? 2014 ckEpS f Zlvikd f 23 &ufwiG f Oya' trSw/f 32 jzifh t*wdvdkufpm;r_wdkufzsufa&; aumfr&Siftjzpf trnfajymif;vJaqmif&Guf vsu&f o dS nf? vmbfay;vmbf,lr_ESifh ywfoufonfh wdkifpmrsm;udk aumfr&SifrS wdkuf ¶dkufppfaq; w&m;pGJta&;,ljcif;ESifh tkyfcsKyfa&;ydkif;qdkif&mudpP&yfrsm;udk oufqdkif&m wdkif;a'o}uD;ESifh jynfe,ftpdk;&tzGJŒrsm;ESifhvnf; aumif;/ Xmeqdkif&mudpP&yfrsm;udk oufqdkif&m 0ef}uD;Xmersm;ESifhvnf;aumif; ndSE_dif;aqmif&GufcJha=umif;/ xdk@tjyif aumfr&Siftaejzifh aejynfawmf&Sd jynf axmifpk0ef}uD;Xme 30 ESifh wdkif;a'o}uD;ESifh jynf e ,f t pd k ; &tzG J Œ rsm;wnf & S d & m +rd K Œ }uD ; rsm;&S d 0ef x rf ; tzG J Œ tpnf ; rsm; tm; t*wdvu kd pf m;r_wu kd zf suf a&;qdik &f m todynmay;a[majymr_ rsm; jyKvyk Ef ikd cf jhJ cif;wd@k a=umifh aumf r&S i f . vk y f i ef ; aqmif & G u f r _ r sm; txd k u f t avsmuf atmif j rif r _ & S d o nf [ k ok;H oyf&&Sad =umif; Ed0k ifbm 23 &ufwiG f usi;f yaom yxrt}urd f jynfo@l v$waf wmf (13)}urd f ajrmuf ykrH eS t f pnf;ta0;Y aumfr&SiOf uUÏ OD;jr0if;u ajym=um;cJh onf? vmbfay;vmbf,rl _ yaysmufa&;ESiyhf wfoufI jrefrmEdik if w H iG f 2014 ckEpS w f iG f jynfaxmifpak &SŒaecsKy¶f ;Hk ESihf ukvor*~qikd &f m United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) tzGJŒwdk@yl;aygif;I t*wdvdkufpm;r_wdkufzsufa&; oabmwlpmcsKyf taumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif;qdkif&m trsKd;om;tqifhESD;aESmzvS,fyGJudk aejynf awmfY usi;f ycJo h nf? t*wdvdkufpm;r_ wm;qD;umuG,fjcif;qdkif&m oabmwlpmcsKyfonf tzGJŒ0if tqifEh ikd if rH sm;wGif vufawGŒtaumiftxnfazmfrt _ ay: rlwnfonf? xdo k @kd taumif tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

69


70

txnfazmf aqmif&mwGif tzGJŒtpnf;rsm;/ yk*~vdu tcef;u¾rsm;taejzifhvnf; yg0ifaqmif&u G &f ef vdt k yfonf? urBmEh ikd if rH sm;. t*wdvu kd pf m;r_rsm;tm; apmif=h unft h uJjzwf vsu&f o dS nfh oN nGovernment Organization tzGŒJ jzpfaom Edi k if H wumyGiv hf if;j rifomr_&adS &;tzGŒJ (Transparency International) rS 'DZifbm 3 &ufwi G f xkwjf yefco hJ nfh t*wdvu kd pf m;r_EiS hf ywfoufonfh t!$eu f ed ;f (Corruption Perception Inde»-CPI 2014) t& urBmh Edik if aH ygi;f 175 Edik if pH m&if;wGif jrefrmEdik if rH mS tqifh 156 &&Sv d mcJh +yjD zpfonf? ,cif 2013 ckEpS w f iG f tqifh 157/ 2012 ckEpS w f iG f tqifh 172/ 2011 ckEpS f wGif tqifh 180 wd@k rS wd;k wufvmjcif;jzpfa=umif;/ av;ESpw f mtwGi;f tqif(h 24)qifh wd;k wufvmjcif; jzpfa=umif; vnf; ok;H oyfawGŒ&S&d onf? tqdyk gtqifh 156 udk jrefrmEdik if EH iS hf uarBm'D;,m; Edik if w H @kd yl;wG&J &Sjd cif;jzpfonf? tmqD,EH ikd if rH sm;tm; E_id ;f ,SOaf vhvm =unf&h mwGiv f nf; atmufyg twdik ;f awGŒ&SEd ikd o f nf? t*wdvu kd pf m;r_yaysmufa&;onf tpd;k &wGio f m wm0ef,rl _ wm0efcrH _ (Accountability) &So d nfr[kwf / yk*v ~ u d u¾rS vkyif ef;&Sif rsm;wGiv f nf; wm0ef&o dS nf[k ok;H oyfro d nf? tay;&SI d om t,l&o dS nf? ay;ol,o l El pS Of ;D ESpzf ufv;Hk udk wm;qD;Edik yf grS xda&mufonfh aqmif&Guf r_jzpfvm +yD; t*wdvdkufpm;r_wdkufzsufa&;vkyfief;rsm; atmifjrifrnf jzpfonf? ,if;wm0ef,rl _ wm0efcrH E_ iS yhf wfoufI urBmb h %f(World Bank) . &Si;f vif; csuw f iG f Edik if aH &;orm;/ Xmeqdik &f mtzGŒJ tpnf;/ Edik if o H m;rsm; ok;H OD;ok;H zvS,. f rSswpGm wm0ef,rl &_ rdS o S m atmifjrifrnf jzpfa=umif;/ txl;ojzifh Xmeqdik &f mtzGŒJ tpnf;ESihf Edik if o H m; wd@k . tcef;u¾onf ydrk t kd a&;}u;D a=umif;/ trSew f u,f pdwq f EN&&dS ef vdt k yfa=umif; atmuf azmfjyygyt Hk & awGŒ&S&d onf?

t&if;tjrpf Adopted from World Bank (2004)6-10 United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (UNESCAP)

70

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


71

ESihf jynfaxmifpk orRwjrefrmEdik if H ukeo f nfrsm;ESihf pufr_ vufrv _ yk if ef;&Sirf sm;toif; csKyw f @kd yl;aygi;f aqmif&u G o f nfh Myanmar Business Survey wGifvnf; t*wdvdkufpm;r_onf t"duusonfh pdefac:r_wpfcktjzpf avhvm awGŒ&Sd&a=umif; qdkxm;onf? ,if;avhvmr_onf vkyfief;aygif; 3000 udk ppfwrf; aumuf,jl cif;jzpf+y;D tqdyk gppfwrf;wGif owWKEiS phf rG ;f tif u¾rsm;wGif t*wdvu kd pf m;r_ trsm;qkH;jzpfa=umif;/ vuf&SdwGif vmbfay;vmbf,l aqmif&Gufaeaom vkyfief;ta& twGufonf t*wd vdkufpm;r_tm; vkH;0vufrcHvdkonfh vkyfief;ta&twGufxuf rsm;jym;a=umif; ppfwrf;t& avhvmawGŒ&S&d onf? atmufazmfjyygyrHk sm;wGif teDa&mif jzifjh yoaom ta&twGurf mS vmbfay;vmbf,rl _ aqmif&u G af eonft h a&twGujf zpf+y;D tjyma&mifjzifh jyoxm;aom ta&twGurf mS t*wdvu kd pf m;r_tm; vk;H 0vufrcHvo kd nfh vkyif ef; ta&twGuyf if jzpfonf? Mekong Institute

t*wdvdkufpm;r_wdkufzsufa&;twGuf erlemaumif;wpfck 2000 jynfEh pS w f iG f a[mifaumifY aqmif&u G cf o hJ nfh Anti-Corruption Strategy onf avhvmoifo h nfh erlaumif;wpfcjk zpfa=umif; wifjyvdo k nf? a[mifaumifonf t*wdvu kd pf m;r_ wdu k zf suaf &;udk tqifah v;qifjh zifh aqmif&u G cf o hJ nf? yxrtqifrh mS jyifytzGŒJ tpnf; rsm;udk apmif=h unfah vhvmjcif;/ 'kw, d tqift h wGi;f tzGŒJ tpnf;rsm;udk apmif=h unfah vhvmjcif;/ wwd,tqifh t"dujy\emrsm;udk owfrw S f jcif;ESihf pwkwt W qifh r[mAsL[mcsrw S jf cif;wd@k jzpf=uonf? yxrtqifw h iG f Edik if aH &;ywf0ef;usiu f kd avhvmjcif;/ pD;yGm;a&; ywf0ef;usiu f kd avhvmjcif;/ vlr_a&;ywf0ef;usifudk avhvmjcif;/ Oya'rsm;udk avhvmjcif;[lI tydkif; av;ydkif;owfrSwfonf? EdkifiHa&; ywf0ef;usifudk avhvm&mwGif EdkifiHa&;orm;rS trSew f u,faqmif&u G v f kd onfh pdwq f EN&/dS r&Su d kd avhvmqef;ppf+y;D pD;yGm;a&;ywf0ef;usiu f kd avhvm&mY jynfo@l 0efxrf;rsm;. vpmaiGonf yk*v ~ u d u¾rS vpmESihf E_id ;f ,SOI f vkH avmufr_&Sd r&Sd/ EdkifiHawmfbwf*sufonf t*wd vdkufpm;r_wdkufzsufa&;&efykHtwGuf vkaH vmufpmG ok;H pGrJ _ &Sd r&SEd iS hf pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm;rS rnfrsS yg0ifywfoufr&_ adS eonfukd avhvm cJo h nf? vlra_ &;ywf0ef;usiu f kd avhvmjcif;wGiv f nf; Edik if o H l Edik if o H m; rsm;. cH,cl surf sm;/ wdu k zf suaf &;tpDtpOfrsm;wGif yg0ifaqmif&u G f vdjk cif;&Sd r&SEd iS hf ynmay;r_ rnfrSs&Sdonfudk avhvmjcif;rsm; aqmif&GufcJhonf? Oya'rsm;udk avhvmjcif;wGifvnf; vuf&OdS ya'ESihf pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;onf vkaH vmufr&_ dS r&Sd avhvm qef;ppfco hJ nf? 'kwd,tqifhjzpfaom twGif;tzGJŒtpnf;rsm;udk apmifh=unfh avhvmjcif;wGif Xmeqdik &f mrsm;. vkyif ef;aqmif&u G rf p_ epfrsm;/ Edik if Hh 0efxrf;rsm;. t&nftaoG;jriS w hf ifa&; tpDtpOfrsm;/ ynm&Sirf sm; cef@xm;r_/ pDrcH ef@cGrJ y_ pHk /H pHerlemjyacgi;f aqmifaumif; ponf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

71


72

wdk@udk avhvmcJhjcif;/ wwd,tqifh t"dujy\emrsm;udk owfrSwfjcif;/ pwkwWtqifh t*wdvu kd pf m;r_wu kd zf suaf &;pDru H ed ;f udk a&;qGjJ cif; ponfw@kd udk tqifq h ifh aqmif&u G f cJjh cif;jzpfonf? tqdyk gprD u H ed ;f t& Hong Kong Anti-corruption Agency udk wnfaxmifcI hJ ,if;Agency rS okH;em;nDr[mAsL[m Three Pronged Strategy udk csrSwfcJhonf? pkHprf;ppfaq;a&;/ wm;qD;a&;ESifh ynm ay;jcif; ponfh tpDtpOf(3)&yfudk csrSwfcJh+yD; tpDtpOfwpfcck si;f pD tvdu k f vGwv f yfpmG t aumiftxnfazmfapcJo h nf? pkpH rf;ppfaq;a&; Xmeonf pkHprf;ppfaq; a&;udpPrsm;udk aqmif&GufonfhXmejzpfI t*wd vdkufpm;r_ wmqD;umuG,af &;XmerS t*wdvu kd pf m;r_rsm; rnfuo hJ @kd jzpfymG ;onf/ rnfuo hJ @kd a&Smif&mS ; onfudk avhvmonfhXmejzpfonf? jynfol@qufqHa&;Xmeonf t*wdvdkufpm;r_ yaysmufa&;twGuf todynmay;jcif;udk aqmif&u G f onfXh mejzpfI 0efxrf;cef@xm;r_rmS vnf; pGrf;aqmif&nfjrifhrm;+yD; pkHprf;ppfaq;r_rsm; xda&mufpGmvkyfudkif Edkifolrsm;udk cef@xm;+y;D 24 em&D 0ef aqmifra_ y;onfXh mejzpfonf? ESppf Of tpD&ifcpH mrsm;udk xkwjf yef+y;D rD'D,mrsm;rSvnf; todynmay; Zmwfvrf;wGJrsm;udk xkwfv$ifhjyoonf? rl}udKrSpI wuUodkvftxd vlr_usifh0wfynmay;oif=um;jcif;udk xnfhoGif;xm;+yD; jyifyrS pdwfyg 0ifpm;olrsm; yg0ifonfh t*wdvu kd pf m;r_ wdu k zf suaf &;uvyfukd zGŒJ pnf;+y;D ,if;uvyfwiG f Voluntary yg0if v d k o l r sm;u yg0if =uI ynmay;tpD t pOf r sm;ud k aqmif & G u f ay;Edkif=uonf? vlr_usifh0wfrSefuefapa&;twGuf tvkyf¶kHaqG;aEG;yGJrsm; usif;yjcif;ESifh pD;yGm;a&; vkyf ief;&SiftzGJŒtpnf;rsm;ESifh yl;aygif;Ivnf;Ethic Development Center udk wnfaxmifum vl@usi0hf wfreS u f efa&; tpDtpOfrsm;udk aqmif&u G o f nf? oufqdkif&m Website rsm;rS wpfqifhvnf; todynmay;jcif;/ wdkif=um; Edik jf cif;rsm;udk aqmif&u G af y;cJyh gonf? taumiftxnfazmf&mwGifvnf; yk*~vdurS yg0ifolrsm;tjyif Xmeqdkif&mrS yg0ifolrsm; ESpfOD;ESpfzufpvkH;udk azmfxkwfta&;,ljcif; jzpfa=umif; awGŒ&ygonf? tpd;k &bwf*su. f okn 'or 3 &mcdik Ef e_ ;f udk t*wdvu kd pf m;r_ wdu k zf suaf &;&efyaHk iGtjzpf tok;H jyKc+hJ y;D ,if;yrm%onf GDP . okn 'or 05 &mcdik Ef e_ ;f &Syd ga=umif; awGŒ&S&d onf? 2013 ckEpS f corruption Perceptions Index wGif a[mifaumifonf tqifh 17 wGif &yfwnf vsuf&Sd&m atmifjrifcJhonfh pDrHudef;jzpfcJhygonf? EdkifiHwdkif;wGif vkyfaqmif&ef cufcaJ om ,if;tpDtpOfukd aqmif&u G &f mY trsm;u Mission Impossible pDru H ed ;f [kyif ac:wGicf =hJ ua=umif;/ od@k &mwGif ,if;pDru H ed ;f onf tatmifjrifq;Hk aom pHerlemjy t*wd vdkufpm;r_ wdkufzsufa&; tpDtpOfjzpfcJhonfrSm om"uwpf&yfyif jzpfygonf? odk@ygI jrefrmEdkifiHY t*wdvdkufpm;r_yaysmufa&;udk aqmif&Guf&mY tpdk;&/ Xmeqdkif&m tzGJŒ 72

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


73

tpnf;ESihf jynfol jynfom; tm;vk;H yg0ifaqmif&u G rf o S m atmifjrifr_ &&SEd ikd rf nf jzpfa=umif; t}ujH yK wifjytyfygonf? "tusif h y suf j cpm;r_ o nf zG H Π+zd K ;wd k ; wuf a &;/ 'D r d k u a&pD E S i f h wnf + id r f at;csr;f a&;twGuf +crd ;f ajcmufr}_ u;D wpf&yfjzpfonf?"

arEkdif; (MOI Webportal Myanmar)

0J}oCrSmaw;oHjydKifvkd h

A[kviG jf yif 88 rsKd ;quf ausmif;om;acgif;aqmif wpfO;D . axmifwiG ;f jzpf vufawG@b0 Edik if aH &;aemufcH 0wÎKopf t vif ; td rf r *~ Z if ; rS pD p Of x kwf a 0 jz ef@ csd o nf ? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

73


74

qifoGm;vrf;udk azmufcJh}uw,f

zdk;oH(vlxk) 1965ckEpS rf mS xifygw,f? tESpif g;q,fwif;wif;jynf+h yaD yg?h txufArmEdkifiHpma&;q&mtoif;u rEWav;usHK;taemufzuf"rRAdrmefrSm pmqdkawmfae@pmaya[majym yGJvkyfawmh "Armpmta&;tom;opf"qdkwJhpmwef;udk zwf=um;cJhygw,f? pmwef;&JŒt"duqdkvdk&if; t"dy`m,f uawmh tJ'Dtcgwkef;u Armpmudak &;om;=uwmrSm a¶S;wke;f uvdyk J "." / "onf" pwmawGe@J a&;ae=u wmudk acwfval wG ajymqdo k ;kH E_e;f ae=uwJh "w,f"/ "r,f"pwmawGe@J ajymif;a&;oifw h ,fv@kd 74

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


75

wifjyvdu k w f m ygy?J odro DS al wGtm;vH;k rSwrf =d uygvrd rhf ,f? 'Dpmwrf;udk vlxo k wif;pm xJrSmvnf;azmfjyvdkufawmh csufjcif; qdkovdkyJ ArmpmayavmuwckvHk; tkwfatmf aomif;eif; jzpfomG ;cJyh gw,f? pmwef;zwfyrJG mS pmwrf;udk zwf=um; olu (OD;)armifomEd;k yg? olu pmwrf;zwfoljzpfayrJh wu,fu tJ'Dpmwrf;udk u|efawmfhrdbrsm; tygt0if txufArmEdkifiHpma&; q&mtoif;u tr_aqmiftzGJŒ0ifawGtm;vHk; aqG;aEG;=u+yD; jzpfygw,f? 'Dpmwrf;udk tJ'w D ek ;f u rEWav;wuUov kd rf mS ygarmuQcsKyv f yk af ewJh q&m OD;ausm&f ifu "qifomG ;&ifvrf;jzpfw,f"qdw k hJ pum;yHek @J axmufcv H u kd af wmh *,uf[m ydkawmif}uD;oGm;ygw,f? ol@vdkyJ tJ'Dwkef;u 'Dpmwrf;udk wufwuf =uG=uGtm;ay; axmufco H l aemufwpfa,mufuawmh ordik ;f ygarmuQ q&m a'guw f moef;xGe;f yJjzpf ygw,f? tJ'D tcsed w f ek ;f u q&m[m aqmif;yg;awGrjywfa&;ae+y;D ol@aqmif;yg;awGxrJ mS ajympum; ta&;tom;eJ@csnf; a&;yg awmhw,f? 'ga=umifhaemifrSm 'Dpmwrf;yg t,ltqudrk ESpo f ufoal wGu rEWav;om; r[kwo f al wG 0ifvyk w f m qdw k mrsKd ;a&;=u/ ajym=uwm ¶Scd yhJ gw,f? tJ'Dwkef;u 'Dt,ltqudk qef@usifol awmfawmfrsm;rsm;[m a'opGJawG ygaewm owdjyKrdygw,f? tJ'Dacwf u rD'D,m 90µausmfavmuf[m &efukefrSmyJ ¶S d a ewmqd k a wmh txuf A rmEd k i f i H pma&;q&mtoif ; ud k a &m/ vl y k * d ~ K vf a wG u d k y g aqmif;yg;awG/ umwGef; awGeJ@ tjywfqef@usif=u (wcsdKŒqdk&if avSmifajymifoa&mf/ tykycf s=u) ygw,f? tJ'aD emuf tJ'pD mwrf;tyg wcsed w f nf; zwf=um;cJw h hJ pmwrf;awG udkpk+yD; Armpmay ta&;tom;opfeJ@ tjcm;pmwrf;rsm; qdkwJhpmtkyf(pmtkyfrnf enf;enf;vGJcsifvGJygvdrfhr,f)udk vlxkwdkufu pkaygif;+yD;¶dkufxkwfawmh u|efawmfu pmtkyt f zH;k udk qG&J ygw,f? 'DtcsdefrSm u|efawmfwdk@tdrfrSm }uHKawGŒ&wJh vufawGŒ jy\u udk,fwdkifu ae@pOfowif;pm xkwaf e&wmygy?J owif;pmxJrmS owif;awGe@J a&;aeusaqmif;yg;awGukd b,fvdkyHkpHeJ@ a&;rvJqdkwm pOf;pm;p&mjzpfvmygw,f? 'DvdkeJ@ owif;ta&;tom; eJ@acgi;f }u;D ydik ;f udk rlvtwdik ;f yJ a&;om;azmfjyygw,f? tazu ol@aomif;ajymif;axGvm aqmif;yg;awGudk"w,f"-"r,f"eJ@a&;ygw,f? taruawmh ol@&JŒv_yf¶Sm;aeaom urBmah &;&m tcef;udk ". -onf"eJ@yJqufa&;ygw,f? bmyJjzpfjzpf tajymawmh rvGwf ygb;l ? u|efawmfrSwfrdoavmufqdk&if tJ'Dwkef;u ArmpmayavmurSm tm;vHk; todtrSwf jyKxm;=uwJh q&mh q&m}uD;awGu 'DudpPudk rSwfcsufray;=uygbl;? apmif=h unhv f =kd uw,f vd@k xifygw,f? ".-onf "ta&;tom;eJ@? tJ'Daemuf u|efawmfaxmifxJudk a&mufoGm;awmh tJ'DudpPudk u|efawmf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

75


76

rsuaf jcjywfomG ;ygw,f? u|eaf wmfw@kd tcsi;f csi;f wcgwav pum;pyfr&d ifawmh 'DArmpm ta&;tom;opfqdkwmudk tm;vHk;vdkvdkuyJ oabmwl axmufcH=uwmudk owdxm; rdygw,f? wcsed w f nf;rSm ".-onf"a&;wmudv k nf; rqef@usiaf =umif; azmfjy =uygw,f? rEW a v;axmif x J r S m aewk e f ; u td r f o moH k ; zd k @ twG u f axmif A l ; 0u zwf + yD ; wJ h owif;pmawGukd uwfa=u;eJ@jzwf+y;D u|eaf wmfw@kd xde;f odr;f cHawGukd zwfz@kd ay;ygw,f? tJ'Dowif;pm twdktpawGudk u|efawmfwdk@u jyefpOf+yD; xrif;vHk;eJ@uyfvdkufawmh owif ; pmvd k z wf v d k @ &ygw,f ? tJ ' D v d k z wf & wJ h owif ; pmawG x J r S m wcg wav 'Dupd t P a=umif; ajym=ua&;=uwke;f yJqw kd m owdxm;rdygw,f? 'Dvekd @J 1967ckEpS x f rJ mS xifyg&ŒJ tdru f yd@k vmwJh pmtkyaf wGtxJrmS tarh&ŒJ "atmif A v-zd k ; pd e f - pd e f u wH k ; "pmtk y f } uD ; ygvmygw,f ? tJ ' D p mtk y f r S m awmh taru"w,f " -"r,f " eJ @ yJ tjywf a &;awmh w myg? 'd t &if u xk w f w J h t arh & J Œ "jynfocl spaf om tEkynm onfrsm;" pmtkyrf mS awmh taru".-onf"eJ@yJ a&;cJyh gw,f? 'Dvdk pum;ajymta&;tom;eJ@ a&;awmh tarh&JŒ ta&;tom; ajymifajrmufr_eJ@ jrefrmbmom pum;toH;k tE_e;f ayg=u, G rf w _ @kd [m ucke+f y;D xGuv f movdk zwf& ygw,f? r=umygbl;? 'Dvdka&;enf;udk oabmrusa=umif; azmfjyavh¶SdwJh OD;}uD;armif (tazeJ@ tarwd k @ u ol @ ud k ud k } uD ; armif v d k @ ac:ygw,f ) &J Œ pma=u;rH k tcef ; rS m tarh & J Œ 'Dpmtkyfudka0zefcsuf a&;om;awmh olu "qifr}uD; wpfaumifaxmifaxmifaxmifaxmife@J xGuv f mw,f"vd@k rSwcf sujf yKygw,f? olb,fvkd t"dym` ,fe@J 'Dvakd &;w,f qdw k mudk tcktxd u|eaf wmhaf cgi;f xJrS mr¶Si;f ygb;l ? 'gayrJh todtrSwjf yK&mawmh a&mufw,fv@kd xifryd gw,f? 'D v d k e J @ ud k u d k ; u|ef ; ay:ud k a&muf a wmh u|ef a wmh f t &if axmif x J u d k a&mufoal wGtxJu pdw0f ifpm;olawGu u|eaf wmfu h kd 'Dt,ltq ta=umif;ar;=uvd@k u|eaf wmfem;vnforSs ajymjy&ygw,f? u|eaf wmfe@J ygomG ;wJh tarh "atmifAv-zd;k pde-f pdeu f wH;k "pmtkyu f v kd nf; ay;zwfygw,f? tJ'aD emuf u|e;f ay:rSm r*~Zif;ESp}f urd x f w k af wmh u|efawmfu"w,f"- "r,f"eJ@aqmif;yg;a&;ygw,f? rSwfrSwf&& udktkef;jrifhvd_ifeJ@ uAsmq&m armifav;rGe/f ud=k unfarmifneG @f wd@k u u|eaf wmhaf qmif;yg;zwf+y;D cifAsm;a&;wm rEWav;av tppfyAJ smvd@k axmyemjyKygw,f? wcsKd Œ&JabmfawGuvnf; ud, k ahf vmuxJrmS yxrqH;k awG@&wJh "w,f"- "r,f"ta&;tom;&,fv@kd tod trSwjf yKc=hJ uygw,f? 20 &mpkESpf tukefydkif;udk a&mufwJhtcgusawmh u|efawmf w¶kwfjynfxJudk a&muf y gw,f ? a&muf + yD ; r=umcif y J tif w meuf a y:vmawmh OD ; av;OD ; aomif ; (pma&;q&matmif A v)eJ @ tquf t oG , f & ygw,f ? ol e J @ u|ef a wmf e J @ t&if u vH;k 0rodygb;l ? t¶G,cf si;f uvnf; tvGeu f mG ygw,f? olu u|eaf wmhrb d xuf q,fEpS f 76

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


77

avmufyJi,f rSmyg? oleJ@odwJh tcsdefusawmh u|efawmfwdk@ESpfa,mufpvHk;[m uwkwfusif;wpfckxJ a&mufaeovdk jzpfae=u yg+yDf? wcsdefwkef;uawmh oleJ@olwdk@&JŒ a=u;rHo k wif;pmu 'D"Armpmta&;tom;opf"pmwrf;udk tawmf qef@ usicf =hJ uzl;w,fv@kd u|eaf wmfah cgi;f xJrmS pGaJ eygw,f? 'gayrJh tJ'w D ek ;f u xdik ;f uaexkwaf ewJh "vGwaf jrmuf a&;" tywfpOf*sme,fxJrSm u|efawmfa&;wJh ",mawmu omajAm&JŒ ta0;u aqmif;yg;wpfapmif " aqmif;yg; awGudkzwf+yD;olu rdbajc&mudk eif;Edkifolygvdk@ u|GefawmhfqDudk tD;ar;vfydk@+yD; csD;rGrf;ygw,f? olvdkyk*~dKvf}uD;u 'Dvdk ajymwmcH&awmh u|eaf wmfrh mS 0rf;omvdu k w f m rajymyge@J awmh? OD;av; OD;aomif;u 2008ckEpS rf mS qH;k wmqdak wmh olrqH;k rDwpfEpS /f ESpEf pS af vmuf uxifygw,f/ olu ol@aqmif;yg; wpfy'k x f rJ mS tJ'D ta&;tom;opfta=umif;udk olw@kd qef@usifcJh=ubl;a=umif;/ 'gayrJhtckawmh vlawGxJrSm 'Dta&;tom;[m usoGm;+yD/ wGifus,foGm;+yD jzpfa=umif;a&;cJhygw,f? pmom;twdtusawmh u|efawmfrrSwfrdyg? ol@&JŒ jynf0h r_yv J @kd atmufarhvu kd yf gw,f? tck jyefpOf;pm;vdu k af wmh q&mOD;ausm&f if/ a'guw f moef;xGe;f / u|eaf wmfrh b d rsm;/ udkapmvGif/ udk=unfvif (uAsmq&m=unfatmif) pwJh yk*~dKvfawG r¶Sd=uawmhygbl;? 'Dpmwrf;ta=umif;udk aoaocsmcsmajymEdik o f l qdv k @kd udo k mEd;k eJ@ ud0k if;az (armifprG ;f &nf) wdk@avmuf usefr,fxifygw,f? tJ'Dwkef;u ukvm;xdkifo,f/ um;armif; vkyfcJhwJh u|ef a wmf u a&;wmqd k a wmh [muG u f a wG trsm;}ud ; jzpf r S m yg? bmyJ j zpf j zpf txdr;f trSwjf yK&mawmh a&mufvrd rhf ,fxifygw,f?

zdk;oH(vlxk)

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

77


78

vlawGudk ajymif;csif&if ausmif;awGudkajymif; armifomcsdK

(wpf) wpf&ufrmS &efuek +f rKd Œay:u yk*v ~ u d pmoifausmif;uav; wpfausmif;&S&d mqD a&mufomG ; rdcw hJ ,fAs? ausmif;u yk*v ~ u d pmoifausmif;vd@k qdak omfvnf;yJ Edik if aH wmfu usi;f ywJph mar; yGaJ wGukd ajzqdu k m Edik if w H iG ;f rSm &Sw d hJ wuUov kd w f pfcck w k uf+y;D Ekid if aH wmfu ay;wJhbGJŒudk ,l r,fholawGtwGuf &nf&G,f+yD; zGifhxm;wJhausmif;r[kwfwm a=umifh Edik if aH wmfu jyÏmef; xm;wJo h if¶;kd awGtwkid ;f oif aewJah usmif;r[kwyf gb;l ? rlvwef;tvGefuav; awGtwGuf olwdk@oHk;wJh/ jyify urBmu 0ifvmwJh t*Fvdyfpm zwfpmtkyfuav; awGŒwmeJ@ vSefavSm=unfhrdvdkufwJhtcg rsufvHk;jyL; oGm;rdygw,f? uav;awG&ŒJ pdwu f ;l uGe@f jrL;r_ukd ysKd ;axmifay;xm;wJh pmtkyu f av;jzpfae wmud;k ? wpfae&mrSm yHjk yifwpfy'k f udk 0gusav;ig;a=umif;avmuf pwifazmfjyay;xm;+y;D onftwkid ;f wd;k vd;k wef;vef;}u;D &yf xm;oAs? Oyrmajym&&if wpfcgu &Gmwpf&mG wGif qif;&Jaom opfcw k o f rm;wpfa,muf&. dS ? wpfae@ awmxJo@kd opfcw k o f mG ;&m opfyif ajc&if;wGif a&$t;kd wpfv;kH awGŒ.? a&$t;dk ud, k I l jyefvmum ZeD;onftm; ay;+y;D rnfo@l udrk S todray;&ef rSm.?tJonfv h rkd sKd ; a&;ay;xm; wmyg? +y;D awmhrS ar;cGe;f u TyHjk yifukd oif ESpo f ufovdk qufa&;ygw?hJ aumif;vku d w f yhJ nmoif =um;r_? trSm;trSeu f rkd ar;? tvGwu f sux f m;wmudk jyefr qdck ikd ;f ? Creative Thinking vd@k qd=k uwJ/h zefw;D vdw k hJ tawG;udEk ;d_ qGay;xm;wJah r;cGe;f ? 78

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


79

pmtky&f ŒJ aemuf pmwpfrsuEf mS rSm usawmh pmrsuEf mS tjynfh o¶kyaf zmfyckH ifAs? yifv,f ygw,f? [d;k ta0;rSm urf;ajc &Gmuav;wpf&mG ygw,f? tke;f yifuav;awGe@J ? aus;vuf tdru f av;awGe@J / avSuav; wpfpif;u urf;ajc&S&d mqD avSmcf wfv@kd ? avSay:rSm udw k H igwpfO;D ? ar;cGe;f u azmfjyyg¶yk yf u kH kd =unfu h m oifa&;vd&k mudk 0gusq,fih g;a=umif;cef@jzifh a&;yg wJ?h trSm;trSerf &S?d uav;&JŒ zefw;D r_tpGr;f udk tuJcwfz@kd vkyx f m;wJu h pd ?P (ESp)f umwGe;f q&m udak tmfyD us,f c%c%aemufwhJ OD;b udk owd&zd@k aumif;vdu k f wm? u|eaf wmfw@kd .rdom;pk ta=umif;udk q&mru a&;ay;+y;D uav;awGukd usucf ikd ;f wJt h cg usawmh u|Eyfk . f zcifrmS OD;b jzpfygonfw?hJ uGsEyfk . f tarrSm a': jrjzpfygonfw?hJ u|Eyfk w f iG f tpfuw kd pfa,muf&ydS gonf wJ?h uGsEyfk w f @kd onf o*F[vrf;/ tdrt f rSw(f 24)Y aeygonfwJh?a=omf²²²uav;tukefvHk; taz wl/ tarwl/ vdyfpmwl b0rsm;? tajccH ynmrlvwef;/ tv,fwef;tqifrh @kd onfvrkd sm; jzpfaeava&mhovm;vd@k qdu k m wuUov kd f &S&d mqD vSr;f =unfh awmhvnf; cyfqifqifyv J @kd qdk yg&ap? bmomaA'/ o'NaA'oif wJh q&mrwpfa,mufu toufatmifo h aH wG/ oH&yfoH awG (Glottal Stop)ta=umif; oifygw,f? uf/ pf/ wf/ yfawG [m oH&yfawGr@kd cspw f @kd / &yfw@kd / owfw@kd / vufw@kd udk q&mru om"u ay;ygw,f? ausmif;om;u ajzwJt h cg =uufw@kd / &pfw@kd / jzwfw@kd / pyfw@kd om"u aqmifwt hJ cg q&mru odyaf useyfyrkH &ygb;l ? olay;wJh om"u r[kwv f @kd wJ?h Creative Thinking udk tm;ray;wm[m rlvwef;upvk@d wuUov kd t f xdygy?J (oH;k ) vGecf w hJ EhJ pS af wGxrJ mS wke;f u ynma&;eJ@ywfoufv@kd jyK jyifoifw h mawGta=umif; ajym oH/ qdo k aH wG enf;enf;uav; xGuv f mwJt h cg wuUov kd af wG udk ud, k yf ikd [ f efyef wuUov kd f (Autonomous University) awG jzpfz@kd vdak =umif; ajymwJq h w kd hJ ynm&Siaf wG &Scd yhJ gw,f? ud, k yf ikd [ f efyefqw kd ahJ e &mrSm Academic Autonomy vd@k ac:wJh ynm&yfqidk &f m ud, k f ydik [ f efvnf; &S&d ygw,f? ud, k hf wuUov kd rf mS bmoifrvJqkd wmudk ud, k yhf garmuQ awGygwJh wuUodkvfynma&;tzGJŒ (Senate)uyJ qHk;jzwfwmyg? 'ga=umifh wuUodkvf wpfcek @J wpf ck oif¶;kd awG/ oifyo kH ifenf; awG rwlygb;l ? u|eaf wmfw@kd qDrmS u tm; vH;k twlwyl g? oifwt hJ yk'af wG wlygw,f? jyÏmef;wJh pmtkyf awG wlygw,f? oifwv hJ rf;a=umif;/ ar;wJv h rf;a=umif;/ ajzwJv h rf;a=umif; tukew f pf xyfwnf;yg? tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

79


80

a':atmifqef;pk=unfu ‘Desperately Weak’vdk@ oHk;ygw,f? tifrwef tm;enf ; wJ h ynma&;wJ h ? ‘Myanmar pays price for lost generation of educated’vd@k qdy k gw,f? ynm a&;qH;k ¶_;H cJ&h wJh rsKd ;quftwGuf jrefrmEdik if [ H m ay;qyf&vdrhf r,fw?hJ Richard Cockett u ol a&;wJ h Blood˜ Dreams and Gold qd k w J h jrefrmEdkifiHta=umif;oHk;oyfwJhpmtkyfxJrSm oif¶dk;qHk;&if owfrSwfwJhbGJŒudk t acsmif& w,fv@kd a&;xm;ygav &JŒ? Students could pick up the requisite degree at the end of a course wJ?h tqifjh rifyh nma&;[m jrefrmawG&ŒJ tcsut f csma'o awGrmS yg qk;d qk;d &Gm;&Gm; xkd;us oGm;+yD; awmifwef;a'oawGeJ@ wkdif;&if;om;rsdK;EG,fpkawG&JŒ =um;rSmqdk&if taotcsmudyk J aZmufx;dk qif;oGm;cJ+h yv D @kd oH;k oyfygw,f? ola&;wJh 0gusu pdwx f cd u kd pf &m aumif;vd@k ul;a&;jyyg&ap? If the standard of higher education slumped badly in the Burman heartlands˜ among other ethnic groups and in the hill areas its posi-tively plummeted² wJc h ifAs?

&Sad o;w,f? All teaching was by rote learning wJ?h oif =um;r_tm;vH;k [m tvGwf usurf w S jf cif;ygyw J ?hJ wkid ;f opf/ jynfopfwnfz@dk twGuf jrefjrefajymif;&r,fh tvkyaf wG wpfyw kH pfacgi;f xJrmS pmoifcef;awGukd yd+k y;D jrefjrefajymif;zd@k vdyk gw,f? ausmif; om;awG&ŒJ toufu &yfxm; +y;D apmifah evd@k rS r&wm r[kwf vm;? wpfpuUe@f +y;D wpfpuUe@f u ae wpfEpS +f y;D wpfEpS f armif;ESif ae=u&wJOh pPm? jrefjref ajymif;=uygv@kd yJ wku d w f eG ;f &ygw,fAsm?

armifomcsdK

80

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


81

0wˆKwdk

u|efawmfESifh emembm0 wpfaumifta}umif; vGr;f a0Edik f

u|eaf wmfonf wrvGef ud, k =kH unfow l pfa,muf r [kwyf g? xd@k a=umihf emembm 0qdo k nfuv kd nf;t,Ht k =unf r&Syd g? emembm0qdo k nfrmS o&J/ wap>/ ajrzkwb f v D ;l / usw/f +ydwWm/ OpPm/ OpPmapmifh/ tol&u,f tp&Sdonfwdk@udk ac:qdka=umif;od&Sd&onf? t aemufwikd ;f o&Jwap> '¾m&Drsm;u a=umufp&m aumif;oavmuf jrefrmo&Jwap> '¾m &Dw@kd u vGr;f p&maumif;vSonf? emembm0qdo k nfukd t,Ht k =unfr&Scd o hJ u l |eaf wmfh tzd@k emembm0wpfaumifEiS hf awGŒqHck &hJ yHrk mS atmhEv S ;kH emp&m Zmwfvrf;wpfy'k jf zpfc&hJ onf? tqifrajyr_rsm;udk ukpm;&mY t&ufonftaumif; qH;k aq;0g;wpfvufjzpfonf [laom tqdt k rde@f udk b,fo aumifo h m;u vufaqmhajc aqmha&;om;cJyh goenf;?u|ef awmfOh ;D aESmufxw J iG rf l t&uf rl;jcif;ESit hf qifrajyjcif;onf wpfuef@pDjzifh vGwv f yfpmG pD; qif;vsu&f o dS nf? &GmxJa&muf &efaemufxyfem&D0ufcef@ u|ef awmfav#muf&ayOD;rnf? csuf t&ufjyif;jyif;wpfvHk;onf u|efawmfhajcaxmufawGudkem&D rnfr#=umatmif ',D;',kid f jzpfapygoenf;? num;²²wdwq f w d +f ird f oufveG ;f onf? va&mifonf ajreDvrf;uav;udk aiGabmf a&mifcif;xm;onf? wku d cf wf aomavwd@k onf at;&mrSprd hf vmonf? aqmif;&moD&ufpJG rsm;udk arhavsmhum &Syftusô vufwdkwpfxnf0wfqifcJhjcif; onfrkdufrJr_wpfckom jzpfa=umif; t𝔲l ajyrSqifjcifro d nf? vG,t f w d x f u J wpf0ufcef@ useaf o;onfh csut f &ufyv k if;udzk iG I hf wpfusKd uf armhcsvu kd o f nf? vnfacsmif;wpfav#muf ylvu dk o f nfjh zpfjcif;? tmomirf;irf; awmifw h tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

81


82

rdonfrmS "a&"? a&iwfonfph w d u f kd ajyvkad jyjim; t&ufwpfusKd uf xyfarmhvu kd o f nf? a&ydk qmavmifvmonf? vrf;udk cyfoGufoGuf av#mufypfrdonf? +rdKŒ jywGif aexdkif }uD;jyif;&oltzdk@ aus;vufY vrf;av#mufjcif;udk tavhtusifhr&ao;? tcktcsdef a&wpftdk;vHk; armhaomufcGifh &rnfqdkygu u|efawmfh pnf;pdrfwpfckvHk; yHkay;&/ ay;& ay;vdu k cf sio f nf? aeg OD;? u|eaf wmfph nf;pdru f b,favmufawmif useaf eao;wke;f ? &Gmxdyu f ocsKõ i;f uke;f av;onfum; tdraf rmusvsu&f o dS nf? vufywfem&D rD;pkH;a&mifu n 11 em&D 15 rdepfudk !$efjyaeonf? [dkbuf&Gmu²²² n 9 em&DrSm xGufcGmvmwmqdkawmh ESpfem&D q,fhig;rdepfu|efawmf vrf;av#mufcJh+yD;+yD? aemuf wpfem&Davmuf qufav#mufv#if &Gma&muf+y?D ocsKõ i;f uke;f uav;udk =unhv f u kd af wmh tkw*f jl zLjzL av;/ ig;/ajcmuf vH;k cef@ESihf rSww f ikd pf u kd x f m; aom ajryHrk @kd rd@k rsm;u pepfw us z¶dkz&Jjzpfaeoa,mif? vrf;av#muf&if; t&m0wWKwpfckudk cvkwfwdkufrd+yD; a&SŒodk@ [yfx;kd vJvek ;D yg; jzpfomG ;onf? cvkww f u kd rf ad om t &mudk ik@H =unhaf umuf,v l u kd f onf? vm;²²²vm;/ ajrjrSKyf xm;aomtavmif;udk acG;rsm; ,ufxkwfr_a=umifhay:vmaom vl@vufzs¶H ;kd wpfc?k avt&Sed f ESi¶hf ;kd wd;k ,dik w f idk jf zpfomG ;aom 0g;¶Hak wm}u;D =unh&f onfrmS tay:jzLajymufajymuf 0wfpkH ESihf cg;udik ;f udik ;f o¾mef emembm0 wpfaumifa&SŒwd;k aemuf iif v_y&f mS a;eonfEiS w fh o l nf? ocsKõ i;f uke;f av;udk r0Hrh &Jjzwf ausm&f if; bGm;ueJay:vm onfu oGyjf ym;usKd ;wd@k usw J J rd;k xm;aom o&%*Hw k ifonfh Z&yftw kd pfaqmifyifjzpfonf? ae@vnfae@cif; tokb ydk@aqmifolrsm; ('grSr[kwf) EGm;ausmif;om;rsm;ESifh pnfum; aewwfonf? Z&yft. kd rvSr;f rurf;ae&mwGif rD;o+*Kõ [o f nfh av;wdik pf ifi,f &So d nf? rD;o+*Kõ [o f nfh &GmxJu tokbwpfck vku d yf @kd zl;onf? xif;wH;k }u;D rsm;udk rD;jyif;xefpmG avmif u|r;f oGm;onht f cg yxrOD; qH;k atmf*vDqefro d nfrmS vl aoanSmef @H yif jzpfonf? rD;avmif0g;rsdKpjyKaeonfh vlaotavmif;onf wzspfzspf jrnfoHjyKvsuf ukef;¶kef;x vmonf? xdktcg okb&mZm rsm;u 0g;c|efrsm;ESifh 0dkif;zd=uonf? xif;wHk;}uD;rsm;udk avmifpmxyfjznho f nf? rD;awmufonf a'gow}u;D [efjzifh w0ke;f 0ke;f wufvmonf? rGe;f rvGcJ ifuwnf;u avmif+rKd uaf eaom vlao tavmif;onf nae ae0if&w D a&mwGif ¶ky=f uiG ;f tptersm; ESihf jymom useaf wmhonf? jyefvnfjrifa,mifvm aom rD;o+*Kõ [o f nfjh rifuiG ;f udk twif;azsmufzsuyf pf&if; Z&yftx kd rJ mS a&td;k wpfv;kH awmh &Sw d efaumif;&JŒ[k tawG;0ifvmonf? Z&yftkd taqmuft ODxJwGif rSdefysysrD;a&mifwpfcku avta0S@ ,drf;xdk;oGm;onf? 'Dtcsdef²²²'Dae&mrSm/ wpfa,mufwnf; ae&JyakH xmufawmh²²²'DocsKõ i;f uke;f av;udk tydik pf m;&xm;aom okb&mZm wpfO;D OD; jzpfaumif;jzpfEidk o f nf? u|efawmfhywf0ef;usifrSm vlwpfOD;&Sdae+yDqdkaom toda=umifh u|efawmfhudk 82

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


83

u|eaf wmf vH+k cKH ovdk cHpm;vdu k &f onf? ¶kwcf sn;f yif 'Dval wGu wpf+yKH wpfr}u;D ay;vdu k o f nfh emusnf;p&m/ cg;oD;p&mawGa=umifh u|efawmfaexdkif }uD;jyif;&m +rdKŒ jya'oudk pGef@cGm udk,fvGwf¶kef;I 'Dt&yf/ 'Dae&mav;odk@ a&muf&Sdvmjcif; jzpfonf[k awG;rdjyefonf? vG,t f w d x f u J rmausmausm t&m0wWKEpS cf . k yGww f u kd o f H =um;&onf? oH;k awmifx h ;kd vufEydS "f mwfr;D ESihf csut f &uf vufuseyf v k if;wd@k jzpfonf? xdt k &m0wWKEpS cf t k euf rnf onfht&m0wWKonf ydkrdkrmausmoenf; qdkaomtajzudk u|efawmfodcsifvmonf? xdk t&m0wWKrsm;udk vG,t f w d t f jyifbufu prf;&if u|eaf wmf tlawG,m;vmonf? csut f &ufykvif;ESifh oHk;axmifhxkd; vufESdyf"mwfrD;wdk@udk vufwpfzufpDudkifI pdwf&Sdvuf&Sd ¶du k =f unhcf sipf w d f ay:vmonf? uJ²²u|eaf wmft h =ut H pnfukd taumiftxnfazmfawmhrnf? Z&yftkd taqmiftvGew f iG f {&mropfyif}u;D wpfyifukd u|eaf wmfawGŒ&onf? ao csm=unhaf omtcg anmifyif}u;D wpfyifreS ;f odvu kd &f onf? anmifyif}u;D . tjrpfqw kH iG f xkid &f if; csut f &ufyv k if;ESihf oH;k axmifx h ;kd vufEydS "f mwfr;D udk tm;yg;w&wpfcsu+f y;D wpfcsuf qH¶k u kd =f unhaf wmhonf? q,fih g;rdepfavmuf=umonf txd vufawGom used ;f pyfvm onf? b,fol@b,folrS ruGJao;? vufywfem&Du tarSmifeufeufxJ vGifhpifoGm;onf? aemufausmbufudk a&cJjym;ESifh ¶kwfw&ufzduyf cHvdkuf&ovdk at;pufoGm;onf? csufcsif;ab;udktvSnhf/ rsufESmwpfjcrf;u anmifyift&dyfjzifh tarSmifus+yD; rsufESm wpfjcrf;u va&mifjzifh azG;azG;qGwfaeonf? ta&mif&ifh&ifh wbufwpfxnfacgif; aygi;f xm;onf? xl;jcm;onfu ol@rsuv f ;kH ? rsuaf wmif vH;k 0rcwf? "b,fEh , S v hf ²J ²ud, k v hf &l ŒJ ? w,f a'go}u;D ud;k As? 'gawG tusKd ;rJv h yk af er,ft h pm; a&av;enf;enf; aomufvu kd f ygvm;" toHu cyf=o=o? uGr;f pm;vGe;f I v#mxlaeaom toH? rsuEf mS wpfjcrf;udk rjrif& ygbJ ceJ@wJw h hJ avSmifajymifaeonf[ h ef odomonf? "cifAsm;ub,fov l /J 'D ocsKõ i;f u okb&mZmvm;" "ocsKõ i;f rSmawGŒwJo h l wdik ;f okb&mZm jzpf&r,fqkd &if²²²uk, d &f ifu h v kd nf; ar;yg &ap? okb&mZmvm;" u|efawmf bmrStajzray;bJ a&ykvif;udk cyfoGufoGuf,l+yD; tirf;r& armhaomuf vdkufrdonf? 'Dvl}uD;udk =unhf&onfrSm pdwfxJrodk;roef@ cHpm;&onf? ol0wfxm;aom pGyfus,fvufpu atmufu rdk@armufaom&iftHk}uD;ESifh ql+zdK;aom 0rf;Adu k }f u;D u tpfxu G af eonf? "udk&if=unhf&wm pdwfeJ@udk,feJ@ ruyfwJhtwdkif;yJ? usKyfuyJ zdwfac:yg&ap? usKyw f @kd &GmrSm yGaJ ps;wef;}u;D +crd +hf crd o hf J yJ? ud&k ifvu kd v f nfygvm;? aumif;aumif;pm;/ aumif; aumif;aomufaygh? usKyfjyKpkyghr,f" tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

83


84

yGaJ ps;wef;wJ?h u|eaf wmfh em;xJ qdik ;f oHAo kH rH sm;vnf; r=um;rd? 'Dae@vjynfn h yJ? 'g qd²k ²? =uwfuek ;f ? u|eaf wmf i,fi,fu =um;zl;wm&So d nf? rsupf v d nfvrf;rSm;+y;D =uwf uke;f a&mufomG ;? rqH;k Edik af om yGaJ ps;wef;}u;D awGŒ? pm;aomuf aysmyf g;+y;D a&$refusn;f oD; awmifhawGaumuf&? ZmwfyGJxJ0if=unhf? tdyfaysmfoGm;? reufEdk;vmawmhywf0ef;usif vl o l r &S d ? zk e f ; qd k ; awmxJ a &muf a e? td w f x J r S m xnh f x m;aom a&$ r ef u snf ; oD ; awmifah wGvnf; acG;acs;ajcmufawGjzpf? 'g²² =uwfuek ;f yHjk yifawGyJ jzpfonf? tck²²²u|eaf wmfu h kd zdwf ac:aeaom vl}u;D onfvnf; xdk =uwfuek ;f u emembm0 wpfaumif rjzpfEidk af ybl;vm;? u|eaf wmf &Jaq;wifonfh oabmjzifh vG,t f w d x f u J csuf t&ufykvif;udk xkwfI wpfusdKufarmhcsvdkufonf? xdkvl}uD;udk t&ufykvif;urf; ay;vdu k af wmh²²²? "ud&k ifu usKyyf ykH ef; o¾mef=unh+f y;D w,f txifao;wmud;k As? usKy'f v D t kd &ufrsKd ; b,fawmhrS raomufb;l ? +y;D awmh ud&k if&h ŒJ 'Dcyfnn hH hH t&ufawG oGeyf pfvu kd pf rf; yg? ud&k ifbmaomufrvJ? bvl;avb,fvv f m;? bvuf avb,fvv f m;? aumhnuf vm;? cs;D Aufvm;? }uKd uw f majym? usKy{f nfch yH grh ,f? bm vJ²²ud&k ifu ckxd usKyu f kd r,Hak o;yJu;kd ? 'DrmS ²²awGŒ vm;" xdv k }l u;D u vG,x f m;aom &Sr;f vG,t f w d yf yG }G u;D udk +zjJ yonf? 0if;0if;vufvuf t&m0wWKrsm;? u|eaf wmfv h uf xJEpS cf /k oH;k ck xnhaf y;onf? "'ga&$ref;usn;f oD; awmift h ppfawGy?J umv ayguaf ps; b,favmuf&rdS vJ? ud&k if²²vlvnfyOJ pPm? wGuw f wfygw,f? 'grsKd ;²² usKyrf mS aowWmq,fv;kH ru &Sw d ,f" u|eaf wmf xdv k }l u;D udk =unh+f y;D wu,fu h kd [uf[uf yufyuf &,farmvdu k f onf? xdv k }l u;D u u|eaf wmfu h kd ta=umifom; ai;=unfah eonf? "u|eaf wmftm;vH;k od+y;D yg+yAD sm? 'D&mG em;eD;pyf b,f&mG rSmrS yGrJ &Sb d ;l ? cifAsm; u|ef awmfu h kd =uwfuek ;f ac:oGm;r,f/ 0wfaumif;pm;vSe@J }uw d }f uw d w f ;kd aewJh vl[efaqmif xm;wJh =uwfawGujkd yr,f? u|eaf wmfw@kd ESpaf ,mufpm;=u/ aomuf=ur,f? +y;D &if cifAsm; u|eaf wmhu f kd a&$refusn;f oD;awmifah wGay;r,f? u|eaf wmf tdyaf ysmo f mG ;+y;D Ed;k vmawmh cifAsm;ay;wJh a&$ref;usn;f oD;awmifah wG[m acG;acs;ajcmufawGjzpfaer,f? 'gyrJ [kwv f m;? wu,fawmh u|efawmf[m emembm0,Hk=unfol wpfa,muf r[kwfygbl;? 'gayrJh cifAsm;eJ@u|eaf wmf vdu k cf rhJ ,f? u|eaf wmfb h 0rSm =uwfuek ;f a&mufczhJ ;l w,faygAh sm²²[m; [m;²²²[m;²²" u|eaf wmftm;yg;w& us,af vmifpmG atmf[pf&,f armvdu k af wmh²²²xdv k }l u;D u vnf; 0rf;acgi;f oH}u;D jzifh twlwv l u kd I f atmf[pf &,farmvdu k o f nf? xd@k aemuf xkv d l }u;D ac:aqmif&maemufo@kd u|eaf wmf pdwyf gvufyg vdu k o f mG ;awmhonf? 84

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


85

xdkvl}uD; ac:aqmifoGm;aom vrf;onf wpfcgw&H acsmarGŒaom ajreDvrf; jzpfonf? wpfcgw&H ,mcif;vdv k akd e&mrsm;udk jzwfomG ;&onf? wpfcgw&H iSuaf ysmawm rnf;rnf; arSmifarSmif=um; prf;w0g;0g; oGm;&onf? wpfcgw&H url jrifjh rihw f @kd udk wufvu kd /f ukef; avsmapmif;twkdif;qif;vkdufESifh wpfem&Dausmfausmft=um qkdif;oH/ AHkoH/ vloH/ EGm;cavmufow H @kd pk+yKH =um;+y;D aemuf yGaJ ps;wef;}u;D ¶kwjf cnf; ay:vmawmhonf? atmufvif; rD;tdrfawG xdefxdefnD;aeonf? vla&mifpHkawG ysm;yef;cyfaeonf? u|efawmfha&SŒ tysdKrwpfodkufqDrS EkdifiHjcm;jzpf tzdk;wefa&ar$; &eH@&onf? xdktysdKrwpfodkufonf? "vuf y H y if q uf & uf u s"onf h t vm; pum;wG w f x d k ; &if ; / u|ef a wmf h u d k qwf u eJ vSn=fh unho f nf? acsmarmvSyvGe;f onf jzpfjcif;? xd@k aemuf =uufo;D wjzef;jzef; xoGm;onf? uHaumif;ayvd@k ? xdv k }l u;D omrygbJ u|eaf wmfwpf a,mufwnf;om 'Dae&mrsKd ; a&mufvm rdygu =uwfuek ;f jzpfa=umif;udk u|eaf wmfp;dk pdr# oHo,0ifvrd rhf nfr[kw?f yGaJ ps;wef;}u;D twGi;f rS pm;p&m rsKd ;pHzk , G zf , G &f m&mudk ai;=unh&f if; npmyif rpm;&ao;aom u|eaf wmfh tjzpfukd jyefawG;rd onf? u|eaf wmf0h rf;Adu k u f qmavmifaeacs+y?D xdkvl}uD;u u|efawmfhbuf iJhapmif;=unhf&if; "b,f vdkvJ²²udk&if Akdufqm ae+yv D m;/ ud&k ifpm;csiw f /hJ aomufcsiw f hJ t&mtm;vH;k usKypf t H rd }f u;D rSm tjynh&f ydS gw,fAsm? 'DyaJG ps;wef;u a&SŒESpjf yavmufq&kd if a&mufyg+yD" b,ftcsed af &muf+yv D [ J k odcsiv f monf? em&Dar;&ef xdv k }l u;D . ndKnKd ww k w f w k f vufaumuf0wfukd tuJcwfvu kd af wmh em&Dywfrxm;? u|eaf wmf wpfpw kH pf&mudk csuf csi;f owd&oGm;+y;D yGaJ ps;wef; twGi;f &Sd vlawG/ aps;onfawG tm;vH;k . vufaumuf0wfawG udv k u kd =f unho f nf? a,mufsm;/ rde;f r/ ouf}u;D &G,t f /kd uav; wpfa,mufrS em&Dr&S=d u? tr_rt hJ rSwrf hJ xm;cJah om u|eaf wmfrh w d af qG aA'ifq&m wpfa,muf.pum; =um;a,mifvmonf? emembm0awG[m tcsdefrJhowW0gyJ? olwdk@[m em&Dudk tifrwefa=umuf =uw,f? em&DwpfvHk;&JŒ pufoH[m olwdk@twGuf t}uD;rm;qHk; usdefpmoifhjcif;yJ? olw@kd wawG[m em&DawGukd pufoH b,fv&kd yfwef@oGm;atmif vky&f rvJv@kd t+rw J rf; }upH nfaew,f? 'g a=umifh a&S;vl}u;D olrawG[m &yfaewJeh m&D tdrrf mS rxm; aumif;bl;vd@k t,l&=dS uw,f? &yfaewJeh m&DawG[m olw@kd &JŒ taumif;qH;k cdu k ;kd &mae&mawGyJ" xdex f ed v f if;aeaom yJaG ps;wef;}u;D rS ESpjf yavmuf av#muf+y;D aomtcg arSmifyed ;f aeonfh uGi;f jyifus,?f xdrk S qufav#muf&if;²²a&S;a[mif; &Jwu kd }f u;D wpfcEk iS hf cyfqifqif wlaom tdrrf nf;rnf;}u;D wpfv;kH udk awGŒ&onf? xdv k }l u;D u 0if;+cw H cH g;udk wGe;f zGi&hf if; cyfou G o f u G f av#mufonf? ¶kww f &uf jrif;[Do=H um;& ojzifh u|eaf wmfah jcvSr;f wk@H ceJ jzpfoGm;onf? jrif;ajcmufaumif/ ckepfaumifcef@&Sdonfh jrif;apmif;wpfck? jrif;apmif;udk tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

85


86

auGŒywfI tdr}f u;D xJ0if vdu k =f uonf? tdrfcef;xJrSm atmufvif;"mwfrD;wdk@ xdefvif;aeonf? qdkzmckxm;onfh ra[mf*eDa&mif tajctaewGif u|efawmf awG;awmrdwm wpfck&Sdonf? xdkvl}uD; &uf&ufa&ma&m ay;tyfvdkufaom &Srf;vG,ftdwf wpfvHk;ESifhtjynhf a&$refusnf; oD;awmifhrsm;onfum; reufjzefrdk;aomuf acG;acs;ajcmuf jzpfrvm;? a&$refusnf;oD; awmifah wG jzpfrvm;? aocsm onfum;²²u|eaf wmfonf t ¶_;H r&Sad om avmif;upm;yGw J pf ckukd xd;k om;wpfa,muftjzpf uHx;l pGm yg0ifqifEcJ$ iG hf &&Scd jhJ cif;yifjzpfonf? u|e;f om;ppfppf qufwD ukvm;xdik w f pfv;kH rSm u|eaf wmf xdik cf svu kd o f nf? vuf wef; wpfzufwpfcsuw f iG f usm;acgi;f yef;yk¶yk f xGi;f xkxm;onf? ESpaf ,mufxidk f ukvm;xdik f wpfv;kH / wpfa,mufxidk f ukvm;xkid af v;vH;k tv,fwiG f uEkwt f rsKd ;rsKd ; yHak zmfxm;aom u|ef;pm;yGJ&Snfwpfck? wpfcgu opfyGJpm; vkyfcJhzl;aom u|efawmf 'Du|ef;qufwDrsm;udk b,favmufwefovJ[k wGucf suaf erdonf? a&SŒrsufESmpmeH&HwGif a&$a&mif tem;uGyfxm;aom yef;csDum;}uD; wpfcsyf csdwfqGJxm;onf? ao#mifwapmif;udk acgif;aygif;vsuf odk&if;tusô&Snf/ydk;xnfykqdk; 0wfqifxm;ol wpfa,muf. yHw k yl ef;csu D m;? t&yfjrifjh rif/h ud, k [ f efxmG ;xGm;? aumhysH rnf;eufaeaom E_wcf rf;ar$; xlx}l u;D u xdo k }l u;D udk cef@ nm;xnf0gaponf? "udk&ifa&²² a[m'DrSm bvl;avb,fvfeJ@ csD;AufAs? ESpfouf&m oHk;aqmif ayawmh" vl0}uD;. toH=o=o}uD;? zswfueJ jyefxGufoGm;onf? aemufwpfacguf a&mufvmawmh a&waumif;wpfc/k a=u;cGuf ESpcf u G ?f =uufa=umufyef;uef? trJEyS w f pft;kd ? emewfo;D wpfy?JG qifp, G if u S af ysmoD; wpfz;D ? yef;csDum;xJu cef@nm; xnf0gaom vl}uD;. yHkyef;o¾mefESifh vl0}uD;u uGmjcm;vGe;f onf? tom;rnf;rnf;/ uuH;k ajymifajymif/ cE<mud, k f 00zkid zhf ikd ?hf rsucf ;kH ar$;xlxl ESpaf =umif;u wpfwef;xJvkd quf aeonf? rsuv f ;kH tdru f }u;D }u;D ? rsuaf wmifar$; ikwpf u d rsuaf wmifcwfonfr&S?d ESmacgi;f u }u;D onf? wdo k nf? vefonf? 0ufwpfaumif. ESmacgi;f wyfxm;ovm; atmufarh&onf? E_wcf rf;om;xlxl +y+J yyJ g;pyf}u;D uvnf; ol tm;&yg;& &,farmvdu k o f nft h cg tawmfa=umufp&m aumif;vSonf? rwfwwf&yfI yef;csu D m;a&SŒ rsupf rd cGmaom u|eaf wmft h m; vl0}u;D u²²²² "yef;csu D m;xJu usKycf rnf;awmfy=kH unh+f y;D usKyu f kd ud&k if oHo, jzpfaeyH&k w,f? aqGawmfrsdK;awmf tm;vHk;rSm usKyfu ¶kyftqdk;qHk;As? tJ²²¶kyfacsmwJholawG tm;vHk; aouke+f y?D ¶kyq f ;kd wJh usKyw f pfa,mufyJ useaf wmhw,f? [m;²²²[m;²²² [m;" &,farmjyefonf? u|eaf wmf rowDaom &,foeH uf euf}u;D ? vl0}u;D ESirhf suEf mS 86

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


87

csi;f qdik x f idk I f bvl;avb,f ykvif;udk zGiv hf u kd o f nf? a=u;zvm; cGuif ,fxJ pD;usvmaom t&nfudk =unhfI u|efawmfh b,fbufESvHk;u w'dwf'dwf ckefaeonf? u|efawmf ESpo f ufvaS om 'DtrSww f q H yd f t&ufukd raomufjzpfco hJ nfrmS wpfEpS ef ;D yg; &Scd ahJ v+y?D vl0}u;D u a&waumif;xJu a&tenf;i,fukd cGux f jJ znhaf y;onf? "pyfpw k ,fv@kd awmh rxife@J ud&k if? pyfpw k mudk usKyv f nf; odyrf ek ;f wmyJ? ud&k ifh 0wfpm;yHu k &Gmom;ykH ayguaf eayr,fh ud&k ifyh o kH ¾mefu 'DteD;wpf0u kd u f &Gmom;rjzpf Edik b f ;l ? ud&k ifyh u kH jzLjzLEGŒJ EGŒJ / pum;ajymwm odraf rGŒvGe;f w,f? aemuf ud&k ifh tjyKtrluvnf; vluw kH ef a=u;&wwf todik ;f t0dik ;f u vltwkid ;f yJ? ud&k if ajzcsirf aS jzyg? bma=umifh &Gmom; wpfa,mufvkd pkwpf w k jf ywfjywf0wf+y;D 'DavmufeaH pmf aewJh csut f &uf aomufae& owke;f " u|efawmf csufcsif; rsuf&nf0Jwufvmonf? t¶_dufudk vufoD;jyif;jyif;jzifh csuaf umif; txd;k cHvu kd &f ovd?k xd@k twl =uufo;D vnf; wjzef;jzef;xoGm; onf? 'Dv0l }u;D udk emembm0 wpfaumiftjzpf u|eaf wmf arhavsmch rhJ o d nf? emembm0 qko d nfrmS rdik af ygi;f rnfr#yif a0;uGmapumrl odEidk pf rG ;f &So d nf [k emembm0 ,H=k unfol wcsKd ŒxHu u|eaf wmf =um;cJzh ;l onf? u|eaf wmf &Jaq;xyfwifrS jzpfrnf? xl;qef;tH=h ozG,f tdr}f u;D wpfv;kH . tcef;wpfcx k rJ mS emembm0wpfaumifEiS hf rd;k tvif; ESpaf ,mufwnf;? b,favmuf acsmufcsm; wkev f y_ pf &m tajctaeygv?J a=u;zvm;cGux f u J t&nfukd wpfcsuw f nf; armhcsvu kd &f m ¶kww f &uf touf¶LS rSm;avmufatmif oD;oGm;onf? "cGux f rJ mS t&ufawG csn;f yJav²²²ud&k if? a&av; enf;enf;a&mrSayg"h u|eaf wmfch u G x f J a&xnhaf y;&if; xdv k 0l }u;D u trJ om;td;k xJu trJom;wpfw;kH udk a=u;ZGe;f }u;D jzifh cyfum +red af &,Suaf & 0g;pm;aeawmhonf? trJom; [if;eH@uvnf; oGm;&nf,pkd &m ar$;}uKd iaf eonf? trJom;ESpo f ufvaS om u|eaf wmfvnf; [efaqmif raeEdik ?f a=u;ZGe;f }u;D jzifch yfI [if;wpfv;kH jrnf;vdu k o f nf? tom;rSm El;tdae+y;D t&om&Sv d S onfjzpfjcif;? bvl;avb,f wpfcu G af omufvu kd /f trJom; wpfv;kH jrnf;vku d Ef iS hf vl0}u;D ESihf u|eaf wmf ESpaf ,mufom; quf&ufrif;pnf;pdrf wnfcif;aeonf? u|eaf wmfEpS af ,muf wpfa,mufwpfjyef trJom;[if;udk pm;&if; wpfa,muf rsuEf mS wpfa,muf=unhu f m ta=umif;rJh &,farmaerdonf? &Da0 &,farm&mu ¶kww f &uf u|ef a wmf owd j yef 0 if v monf ? emembm0awG t}ud K uf q H k ; tom;rS m trJ o m; r[kwfygvm;? i,fi,fu tbGm;ajymjyonfh o&Jta=umif;t&mteuf olwdk@ tdrf. taemufbufu o&JarG;onfh tdrfta=umif;u tck tcsdeftxd rSwfrdaeao;onf? ae@cif;qdkv#if o&JarG;xm;onfhtdrfu emrnfawGac:I trJom;tpdrf;awG au|;onfh tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

87


88

jrifuiG ;f udk tbGm;u acsmif;=unh+f y;D nnrtdy&f o J nfh ta=umif;rsm;jzpfonf? u|eaf wmfw@kd uav;b0u vrf;xdyu f anmifyif}u;D atmufrmS o&J ac:pwrf; upm;=uonf? n}u;D rd;k csKyf tdru f cd;k vmonft h rJom;udk tke;f r_wcf u G jf zift h yk /f ab;wGif za,mif;wdkifxGef;/ cHkzdeyfjzifhaemufjyef udk;csuf¶dkuf? o&Jb,ftcsdef xGufvmrnfudk xkdifapmihf=uonf? o&JxGufrvmcif tdrfuvl}uD;awG }udrfvHk;ESifhvdkufvmI tdrfjyef cJ&h onf? u|efawmf &Da0a0ESifhyif vl0}uD;udk wJhwdk;ar;csvdkufonf? "cifAsm; wu,f }uKd uw f m trJom;[if; csux f m;wmr[kwb f ;l ? trJom; tpdr;f yJjzpf&r,f" vl0}u;D c%awmh rSio f ufomG ;onf? aemufawmh rsu&f nfrsm;xGuv f monftxd [uf[ufyufyuf &,farmonf? acsmif;wpfcsu[ f ef@I rsuEf mS wnfvu kd +f y;D ²²² "ud&k ife@J twlwal omufraS wmh usKyu f trJom;tpdr;f awG pm;vd@k jzpfygrh vm;? usKyw f pfa,mufwnf;qd&k if bmajymaumif;rvJ? ud&k ifa&m trJom;tpdr;f }uKd uv f m;" vl0}uD;. "udk&ifa&m trJom;tpdrf; pm;zl;vm;"[l aom ar;cGef;a=umifh awGomG ;&mu u|eaf wmf. h a&$a&mifawmufycJah om umvwpfck owd&oGm;jyefonf? tJ'w D ek ;f umvu u|eaf wmfw@kd oGm;a&mufco hJ nfh pm;aomufqikd f }u;D rsm;wGif ud&k ;D ,m;/ *syef qdik w f @kd vnf;ygonf? "tif;²²'Dtwdik ;f trJ om;tpdr;f }u;D awmh b,fpm;zl;rwke;f ? trJom;pdr;f ay:udk b,fvkd pyfxm;rSe;f rodwhJ tcsOaf zsm&f nf avmif;csvu kd w f ,f? rusuw f usuf tom;udk "m;eJ@ vS;D vdu k &f if aoG;pawGtrsm;}u;D " u|eaf wmfw@kd 0dik ;f u bvl;avb,fvnf; wpfv;kH uke+f y?D cs;D Aufu wpf0ufusKd ;? trJom;tk;d u ajymifovif;cgaeonf? vl0}u;D u =uufaygiaf =umfukd zJu h mzJu h m udu k 0f g; vsu?f "rusuw f usuf qdw k mvnf; tpdr;f yJav? trJom; tpdr;f pm;wJh usKyu f sawmh emem bm0wJ?h trJom; rusuw f usupf m;wJh ud&k ifu h sawmh emembm0wpfyikd ;f / vlwpfyidk ;f r[kwaf yzl;vm; [m;²²[m; [m;²²" vl0}u;D w[m;[m;&,farmawmh u|eaf wmfvnf; w[m;[m; vdu k &f ,farm aerdonf? tqifhjrifh 0DpuDwdk@. xHk;pHtwdkif; rnfr#aomufxm;apumrl csmcsmvnf rrl;ouJo h @kd todpw d u f vnf; vGwrf oGm;ao;? vl0}u;D u iSuaf ysmoD; wpfv;kH udk tcGEH m$ +y;D wpfcsuf udu k v f u kd af omtcg iSuaf ysm oD;wpfv;kH vH;k yg;pyfxaJ &mufomG ;onf? tif;av E_wcf rf; xltrf;trf;}u;D ESpcf =k um;u yg;pyfaygu}f u;D u tqrwef }u;D rm;vSonfu?kd "uJ²²²uJ emembm0 tppf}uD;eJ@ emembm0ESpfydkif; wpfydkif;wdk@ rdwfaqG 88

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


89

t&if;tcsm }u;D awG jzpfomG ;+y?D 'gu usKyw f @kd =uwfuek ;f a'o}u;D ukd &J0hH pGe@f pm;pGm vdu k v f mwJh ud&k ift h wGuf qkvmbf? acG;acs;ajcmufawG jzpfrjzpfqw kd mawmh usKyef @J ud&k ifh uHayg?h ud&k if aomufcsifqufaomuf/ em;csifvnf;em;? udk&if}udKufwmvkyf? usKyfu [dkab;cef;rSm vkypf &m &Sad o;vd@k " u|efawmhfvufxJ &Srf;vG,ftdwf}uD; xnhfay;onf? ,ck tajctaewGif u|eaf wmf awG;awmrdwm wpfc&k o dS nf? xdv k }l u;D &uf&ufa&ma&m ay;tyfvu kd af om &Sr;f vG,t f w d f wpfv;kH ESit hf jynfh a&$refusn;f oD; awmifrh sm;onfum; reufjzef rd;k aomuf acG;acs;ajcmufawG jzpfrvm;? a&$refusnf;oD;awmifhawG jzpfrvm;? aocsmonfum; u|eaf wmfonf t¶_;H r&Sad om avmif;upm;yGw J pfcu k kd xd;k om;wpfa,muftjzpf uHx;l pGm yg0ifqifEcJ$ iG hf &&Scd jhJ cif;yifjzpfonf? tdy&f muEd;k I rsuv f ;kH ESpf vH;k yGiv hf #if yGichf si;f yxrOD;qH;k owd&rdonft h &mu xdv k l }u;D ay;cJah om &Sr;f vG,t f w d f ESiw hf pfv;kH a&$refusn;f oD; awmifrh sm;yifjzpfonf? u|ef awmfh taetxm;u ESpaf ,muf ukvm;xdik }f u;D ay:wGif qef@qef@ }u;D tdyIf &Sr;f vG,t f w d u f kd &ifbwfay:wif ayGŒydu k x f m;vsuo f m;? vG,t f w d }f u;D udk pd;k &drf ylyefpmG jzifh t=unhf &ifcek o f H awG w'dik ;f 'dik ;f qlnaH eonf? a&$ref;usn;f oD;awmifh tppfawGrt S ppf? w0if;0if;wvuf vuf? u|eaf wmf atmifrh xm;Edik af wmh? toHus,af vmifpmG atmf[pf&,farmypfvu kd o f nf? xdt k csed w f iG f tcef;twGi;f od@k vlwpfp0k ifvm+y;D u|ef awmfu h kd 0dik ;f xm;vdu k o f nf? teufa&mif zJtus0ô wfqifxm;onfh E_wcf rf;ar$;xlx l l aumhaumhEiS hf toufajcmufq,f 0ef;usifyk*~dKvfwpfa,mufu nu u|efawmf=unhfcJhonfh yef;csDum;csyf}uD;xJuxGuf vmovm; atmufarh&onf? u|eaf wmhu f kd vufnKSd ;xd;k I 'Dvyl /J 'Dvyl J [kqo kd nf? &J=uyf }u;D wpfa,mufu ajy;xGuv f m+y;D u|eaf wmfu h kd vsijf refpmG vufxyd cf wfvu kd o f nf? &J t&m&Su d rGe&f nfpmG &Si;f jyonf? "uJ²²udv k aS omif;? cifAsm;twGuu f awmh qGr;f cH&if; iSuo f ifw h ,fajymrvm;? u|eaf wmfw@kd twGuu f awmh om;a&$t;kd xrf;wm jrif&ude;f ygy?J 'Dtrd &f iS f OD;tdu k cf rf;u u|ef awmfw@kd qDrmS tr_vmzGiw hf ,f? olc&D;oGm;+yD ;jyefa&mufa&muf csi;f yJ wpftrd v f ;kH rD;awG vif;xdeaf evd@k rouFmwmeJ@ v#Kd Œ 0Suw f cH g;u 0ift=unhf t&ufawGr;l +y;D cifAsm;u tdyf armusaeowJh? cifAsm; &ifbwfay:rSmvnf; olwdk@bdk;pOf abmifqufpkaqmif;xm;wJh a&$ref;usn;f oD;awmifah wG vG,t f w d w f pfv;kH tjynhw f ?hJ ajrwdu k cf ef;xJ 0ifppfaq;=unhf awmh aowWmoHk;vHk;eJ@xnhfxm;wJh &wemypPnf;awG bmwpfckrS r&Sdawmhbl;wJh? u|ef awfmwd@k vnf; 'Da&mufrS cifAsm;rSe;f odawmhw,f? &efuek rf mS cifAsm;usL;vGecf w hJ hJ cifAsm; ZeD;udo k wfr/_ aiGtvGo J ;kH pm;vkyrf /_ vdrv f nfra_ wG twGuf w&m;cHajy;cifAsm;&JŒ "mwfykH u|eaf wmfw@kd &Jpcef;rSm a&mufaewmawmh enf;enf; =umoGm;+y?D cifAsm;&JŒ tr_a[mif;/ tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

89


90

tr_opfawGtwGuf cifAsm;ud, k w f idk f &Si;f zd@k tcsed w f ef +yaD v" u|efawmf xdkvltkyf}uD;udkausmfI wpfpHkwpfa,mufudk tvsiftjref &SmazG aerdonf? "[dv k }l u;D a&m/ [dv k l }u;D a&m" u|efawmfhudk ab;wpfzufwpfcsufpD nSyfxm;aom &J=uyf}uD;ESpfOD;teuf wpfO;D u "cifAsm;tr_wJG aemufwpfa,muf &Sad o;vm;? tJ'v D b l ,frmS vJ" u|eaf wmfw@kd tdrjf yifxu G f vdu k =f uawmh u|eaf wmhu f kd wpfpw kH pfO;D u pdu k =f unhaf e ovdk cHpm;&onf? u|efawmfhudk 0kdif;tHk=unhfaeol vltkyf}uD;xJrS rsufawmifrcwfol wpfO;D udk owdxm;rdygonf aemufwpfcg xyf=unhaf wmh rawGŒ&awmh? xdv k }l u;D onf vlavm/ emembm0avm? emembm0qkyd gu ¶d;k &m'¾m&D tpOftvmudk azmufzsuu f sL; vGev f u kd af om xdv k }l u;D udk u|eaf wmf atmhEv S ;kH empGm wpfwpfccG G qJypfvu kd cf sio f nf?

vGrf;a0Edkif

axmifESifhrdcif

vlxk a':trm xGufjyD - udk,fawG hjzpf&yfrSef pmpkrsm; - zdk;oH (vlxk) trSmpum;ESifhtwl - tvif;tdrfr*~Zif; (*syef) rS pDpOfxkwfa0 jzef hcsdonf? 90

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


91

bmomjyef tcef;quf a'gufwmbarmf .

&kef;xGufcJh&aomjrefrmjynf Ba Maw BREAK THROUGH IN BURMA Memoirs Of a Revolution 1939 - 1946

oef;0if;vSkdif (jyefqdkonf) rl&if;pma&;q&m a'gufwmbarmf. (Breakthrough in Burma) vuf&mjzpfonf?a'gufwmbarmfonf udkvdkeD acwfynmwwf 0wfvHka&S@aewpfOD;jzpf+yD;/ jrefrmEdkifiH.udkvdkeDacwf 0ef}uD;csKyfa[mif;wpfOD;/ zufqpf*syefacwf t"dywdtm%m&SifwpfOD;/ twdkuftcH EdkifiHa&;orm;wpfOD; jzpfcJhbl;olwa,mufjzpfum/ oljzwfoef;}uHKawG@cJh&aom jrefrmjynf. EdkifiHa&;jzpfpOfudk tajccHI a&;om;xm;aom pmtkyfjzpfonf? pma&;q&m oef;0if;v_difrS bmomjyefI a&;om;xm;onfudk tvif;tdrfrStcef;quftjzpf az:jyvdkufygonf? acwfwpfacwf/ EdkifiHwpfEdkifiH. EdkifiHa&;ordkif; jzpfpOfudk acgif;aqmifwpfa,muf jzpfcJhol. a&;om;csufudk avhvmod&SdEdkif&ef wifjyvdkufygonf? tvif;tdrfr*~Zif;

,cifvrStquf jrefrmjynftwGi;f *syefwyfrsm; xd;k azmufomG ;onfh ppfqifa&; vrf;a=umif;wd@k udk t=urf;zsi;f azmfjy+y;D aemuf bD tdik f at . v_y&f mS ;r_aemufo@kd aumif;pGmvdu k yf gEikd +f yD jzpf ygonf? a,bl,stm;jzifh jrefrmhwyfz@JG tm;vH;k rSm usL;ausmpf pf ponft h csed rf pS I *syef wyfrESpcf . k awmifyH (od@k ) aemufbufru S yfv#uf vdu k yf gvm=uonf? od@k twGuf Adv k rf ;dk }uKd ; uGyu f o J nft h zG@J rSm OD;pGm &aemif;od@k csI D jr0wDvrf;a=umif; txufwpfae&mrS e,f jcm;od@k jzwfausmcf =hJ uonf? T 0ifvmonfh *syefwyfr}u;D . aemufq, G rf S ppfqifa&;umv wpfav#mufv;kH eD;yg; vH+k cKH pmG vdu k yf gvm=uonf? Adv k &f efEikd Ef iS hf Adv k v f ufsmwd@k uGyu f o J nfh wyfcrJG mS vnf; 0dw&kd , d til(bk&ifah emif til) rS 0ifvmonfh ,lE. kd ajcv#iw f yf&if;aemufq, G rf u S yfv#uf tumtuG,, f I l csD vm=uonf? tyso H ifcgp bD tkid f at taeESihf +Aw d o d #EiS hf *syefw@kd a&S@rS rD;ukef ,rf;ukef wdu k af ecsed w f iG f aemufrS vH+k cKH pmG vdu k yf gjcif;onfom taumif;qH;k [k Adv k rf ;kd }uKd ; qH;k jzwf cJo h nf? tqdyk gtpDpOfukd twdtus vdu k yf gEikd &f eftwGuf jrefrmhwyfz@JG 0ifrsm;rSm *syefwyf rsm;enf;wl wduspmG v_y&f mS ;=u&onf? wpfenf;tm;jzifh *syefwyfrrsm;aemufwiG f ajrmuf tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

91


92

ESihf awmifbuf wd@k rS jrefrmjynfo@kd 0ifa&mufc=hJ u+y;D qufcscD &hJ onf? od@k twGuf qef@usif buft&yf rsuEf mS ESpcf rk S csv D monfh tqdyk g ppfa=umif;wd@k oD;jcm;pDcI JG azmfjyygrnf? OD;pGm Adv k rf ;kd }uKd ;wyfpjk zifh pygrnf? TwyfcrJG mS jrefrmjynftwGi;f od@k &atmif rSwf qif0h ifonf? Adv k cf sKyaf tmifqef;/ ocifxeG ;f tkyEf iS hf tjcm;xif&mS ;onfh &Jabmfrsm; yg0if onf? qdck o hJ vdk wyfr 55 aemufq, G rf S vdu k yf g&ef rJaqmufvrf;ay:wGif wnfaeonf? &efa[mif;+rKd @udk Adv k rf ;kd }uKd ; a&G;cs,cf o hJ nf? ‚ae&mrSwpfqifh wyfr 55 . xd;k azmufwu kd cf u kd af &;udk pwifrnfjzpfonf? od@k aomf ppfrxGurf D Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf wyfrrSL; Adv k f csKyf wmuDO*sD ESihf pum;rsm;=uawmhonf? jy\emrsm; Adv k rf ;kd }uKd ;u ol@wyfct JG wGuf a& 'D,pkd uf ay;zd@k awmif;qd&k m wyfrrSL;u ray;onft h wGuf tcsi;f rsm;jcif;jzpfonf? od@k wdik f Tjy\emi,fav;rSm Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf *syefppfwyft=um; OD;qH;k tuGt J +yJ jzpfvmawmhonf? TYyif Adv k rf ;kd }uKd ;. vGwv f yfaom pdwo f abmxm;ESihf rdr. d &nfreS ;f csut f wGuf qwfqwfxrd cHcsipf w d u f kd awG@vdu k &f onf? jr0wDvrf;a=umif;rS wmul*sD . wyfrESichf szD @kd ,ciftpDtpOfukd csujf cif;zsuo f rd ;f vdu k +f y;D v#if jrpfa=umif;twdik ;f csI D t aemufbuf wmaqmifcsr;f +rKd @i,fav;od@k csO;f uyf=uonf? wmaqmifcsr;f rSm xdik ;f jrefrm e,fjcm;pnf;tjzpf owfrw S x f m;onfh aomif&if;jrpfurf;ay:rS xdik ;f e,fjcm;wyfpcef; jzpf onf? 1942 ck azaz:0g&v D 7 &ufae@wGif azmifjzifh aomif&if;jrpfukd jzwfausm=f u+y;D eHeufwiG f jrefrmhajray:wGif ajrcsr=d uonf? xdt k cdu k t f wef@ umvum; tm;vH;k twGuf =unfE;l vGr;f qGwzf , G &f m jzpfonf? "vlwikd ;f aysm&f i$ af e=uw,f" uDw*srD u jyefajymjyonf? "jrefrmvli,fawGtm;vH;k atmf=u [pf=u oDcsi;f awG qd=k uw,f? wcsKd @vnf; id=k uw,f? olw@kd awGtm;vH;k tdrv f rG ;f ae=u+y?D 'ga=umifh tdru f t kd jrefa&mufz@kd csw D ufcsiaf e=u+y;D ol wd@k udk =unf+h y;D awmh u|eaf wmfw@kd *syefawGvnf; aysmv f m=uw,f"Ttcsed w f iG f t*Fvyd f wyfrsm;rSmvnf; tqdyk ga'orS pwifqw k cf mG ae+yD jzpfonft h wGuf jrefrm,lepftwGuf vrf; a=umif;&Si;f aeawmhonf? awmtv#Kd v#Kd awmiftxyfxyf jzwfoef;cJ=h uonf? jrefrmwyf rsm;rSm &Jabmfwpfa,muf vufeufwpfvuf rqH;k &H;_ yJ a&S@od@k csED ikd cf o hJ vdk ppfom;opfrsm; rSmvnf; vrf;c&D;wpfav#muf wd;k vmonf? a&S@rS *syefwyfrsm; jynfwiG ;f od@k xd;k azmufvm onfEiS t hf r# jrefrmhwyfrsm;vnf; uyfygvmonf? od@k jzifh awmawmifw@kd udk vGeu f m ajrjyef@od@k a&mufvm=u+y;D armfv+rKd i+f rKd @udk & vdu k o f nfh tcsed t f xdjzpfonf? Tae&mta&mufwiG f Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf ol@vlrsm; vkyif ef;pwif awmhonf? armfv+rKd i+f rKd @teD; vdi_ ;f bG@J qDo@kd 0if vGwaf jrmufe,fajr a=unmI xdak e&mwGif yxrOD;qH;k bDtikd af t a'otkycf sKyaf &;udk pwifvu kd o f nf? *syefwyfrsm; a&S@od@k qufI csw D ufonfEiS t fh r# +Aw d o d #w@kd . e,fajrrsm; wpfc+k y;D wpfck pGe@f v$wv f u kd &f onf? jrefrmwyf 92

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


93

rawmfom;rsm;. ar#mv f ifch surf sm;rSmvnf; tvSsit f jrefjynf0h vm.? jynforl sm;um; ppf atmifow l @kd xH pk&;kH vm=u.? bDtikd af t. trnfrmS wpfr[ k w k cf si;f jyef@ES@H oGm;.? Adv k rf ;kd }uKd ; [laom trnfum; arSm0f ifpum;wpfcjk zpfvm.? xdt k cGit hf a&;udk Adv k rf ;kd }uKd ; trdt& zrf;qky+f y;D +y?D bDtikd af ttzG@J tpnf;rsm;udk ae&mtES@H wwfEikd o f r# xlaxmifcikd ;f .? tkycf sKyf a&;,EW&m;opfukd tqdyk gtzG@J tpnf;rsm;ESihf vnfywfap.? a'otkycf sKyaf &;udprP sm;udk *syefppfwyfu a,bl,stm;jzifh xde;f csKyrf r_ sm;&Sad eaomfvnf; ol@twGujf yoemr&S?d *syef ppfwyfrmS ppfqifa&;udprP sm;ESihf tvkyrf sm;aeonft h wGuf a'otkycf sKyaf &;udprP mS trnfcH r#omjzpfvrd rhf nfukd wGucf sux f m;+y;D jzpfonf? ppfqifa&;rsm;+y;dD qH;k csed w f iG f bDtikd af t tkyf csKyaf &;rSm vH;k 0tajccdik +f y;D vlxak xmufcrH &_ adS ernfjzpfonft h wGuf *syefppfwyf.xde;f csKyrf _ rSm xda&mufr&_ EdS ikd v f rd rhf nfr[kwf (od@k ) vH;k 0aysmufEikd zf , G &f mvnf; &So d nf? TtajcaerSm Adv k rf ;kd }uKd ;wGucf sux f m;ovdk aemufq;kH Y bDtikd af tu zG@J pnf;rnfh vGwv f yfaom jrefrm tpd;k &udk todtrSwjf yK&rnfh tajctaersm;xH OD;wnfomG ;ayvdrrhf nf? od@k jzifh ppfqifa&;rsm;tqH;k rowfrD Edik if t H wGi;f t&yfom; tkycf sKyaf &;tm%m wpfcv k ;kH udk xde;f csKyx f m;zd@k bDtikd af tu pwif}uKd ;pm;awmhrnf? tqdyk g &nf&, G cf sut f wGuf Adv k cf sKyaf tmifqef;/ ocifxeG ;f tkyEf iS hf bDtikd af ttwGi;f rS Edik if aH &;orm;rsm;tm;vH;k OD;aqmifra_ y;&onf? Tonfum; jrefrmhvw G v f yfa&;wyfrawmf. tqifq h ifh zG@H +zKd ;r_wiG f tqifo h pfwpfqifu h kd jzwfoef;jcif;yif jzpfonf? ,ck bDtikd af trSm vlxt k zG@J tpnf;wpfct k jzpf ay:ay:xifxifjzpfvm+y;D Edik if aH &; ESihf tkycf sKycf sKyaf &;qdik &f m &nf&, G cf suw f pfcq k D OD;wnfaeonf? Tod@k OD;wnf taumif txnfazmf&mY yHpk EH pS cf w k iG f tajccHxm;onf? bDtikd af t.tiftm;udk wd@k Armtpnf;t&H;k ESihf ausmif;om;rsm;jzifh tm;jznfx h m;onf? wd@k Armtpnf;t&H;k wpfcw k nf; (od@k ) ocif*% kd ;f uGrJ sm;jzifh a'otkycf sKyaf &; tzG@J tpnf;rsm;udk zG@J pnf;xm;jcif; jzpfonf? bDtidk af t ,lepf rsm; tm;vH;k taeESihf tao;pm;ypfcwfwu kd cf u kd rf r_ sm; [dw k pfuu G f onfwpfuu G &f cdS +hJ y;D ppfqifa&; udprP sm;tm;vH;k +y;D qH;k oGm;onf? +y;D aemuf ‚.vkyif ef;rsm; Edik if aH &;ESihf tkycf sKyaf &;jzpfvmonf? a'owGi;f udpw P @kd udk pDrcH ef@cGzJ @kd bDtikd af t tkycf sKyaf &;umvrSmu|eykf Ef iS hf *syefuyG u f rJ w _ @kd oabmwlnv D u dk f onfh 1942 ckEpS f ZGev f 5 &ufae@txd wnf&cdS o hJ nf? od@k ESihf bDtikd af t taeESihf tkycf sKyf a&;/ Edik if aH &;udprP sm;wGif vH;k 0yg0ifywfoufjcif;r&Szd @kd wyfrLS ;taeESihf Adv k cf sKyaf tmifqef;u trde@f xkwcf o hJ nf? xdt k csed u f Edik if . H tajctaeudk Adv k cf sKyaf tmifqef;. trde@f u azmfjyae onf? Edik if t H yk cf sKyaf &;tm%mudk bDtikd af t tzG@J rsm;u &,ljcif;rSm wjznf;jznf;rlv &nf &G,cf suEf iS hf vGaJ csmv f mcJo h nf? a'o bDtikd af t tkycf sKyaf &;trsm;pkrmS xif&mpdik ;f vm=u onf? tm%mvkyEJG iS hf yÉdyuQrsm; jzpfvmonf? OD;qH;k tkycf sKyaf &;tzG@J tpnf;rsmonfukd tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

93


94

csKyfudkifxm;onfh ocif*dk%f;rsm;u a'ojynfolrsm;udk olwdk@tkyfcsKyfcsifovdk tkyfcsKyf vmonf? tjcm;Edik if aH &;ygwrD sm;ESihf vlra_ &;toif;tzG@J wd@k tay:vnf; Edik x f ufp;D eif; jyK usifhr_rsm; &Sdvmonf? odk@jzifh ocifrsm;ESifh yÉdyuQjzpfvmonf? xdrk S tm%m+yKd iq f ikd rf r_ mS ocif*% kd ;f *%rsm;tcsi;f csi;f &efbufrsm;jzpfvmonf? ok@d jzifh ocif*% kd *f %rsm;=um;rS yÉdyuQukd +ird ;f owf&eftwGuf *syefuifaywdik u f =um;0ifvmawmhonf? Tonfum; ArmESihf *syefppfwyft=um; OD;qH;k wif;rmr_rsm;jzpfvmonfh tajc taewpfckjzpfvmonf? ydkIqdk;aponfrSm *syefppfwyftwGif;rS ppf0g'Drsm;u tqdkyg yÉdyuQw@kd udk olw@kd enf; olw@kd &nf&, G cf sujf zifo h m =unfjh cif;jzpfonf? olw@kd .enf;vrf;ESihf &nf&, G cf surf mS jrefrmwd@k ESihf vH;k 0qef@usiaf eonfjzpf&m olw@kd zufu b,fvykd ifaqmif&u G f apumrl jrefrmwd@k twGuf trSm; od@k wnf;r[kwf em;rvnfEikd o f nfh udprP sm;jzpfaeonf? od@k jzifh uaomif;ueif;ae@&ufrsm; ukeq f ;kH oGm;+y;D aemuf wmplaeaom vlrsKd ;a&;ayguu f rJG _ }u;D rsm;udk pwif=um;&awmhonf? ppfa&;t& bDtidk af twGif wyfom;opfrsm; ydrk &kd &Sad &;ESihf tkycf sKyaf &;bufwiG f Edik if aH &;tm%m ydrk &kd &Sad &; vkyif ef;}u;D ESpcf w k iG f Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf ol.,lepfw@kd aZmufcsvyk f udik cf =hJ uonf? olw@kd vkyif ef;udk *syefw@kd odr;f ydu k +f y;D onfh {&d,mrsm;wGif pwif=uonf? +Ad wdo# tkyfcsKyfa&; +ydKysufoGm;onfh ae&mrsm;wGif bDtdkifat tkyfcsKyfa&; tzGJ@rsm; wnf axmifc=hJ uonf? oHviG jf rpf a&$*eG t f a&mufwiG f jrpfu;l wdu k yf jJG zpfonft h wGuf wdu k yf rJG mS jyif;xefI &uftenf;i,f=umonf? xdt k csed w f iG f u&if+rKd @rsm;od@k oGm;I a'otkycf sKyaf &;udk ud, k o hf abmESiu hf , dk f v$aJ jymif;,lc=hJ uonf? xdpk Ofu a&$*eG w f iG jf zpfysucf o hJ nfh jzpf&yfuav;wpfcu k kd azmfjytyfayonf? tjzpf tysuaf v;rSm av;eufonft h ajctaewpfcu k kd azmfjyaeovdk &,fp&mvnf;aumif;onf? ae&mwdik ;f wGif Tod@k reD;,d;k pGjJ zpf&yfrsm; jzpfEikd o f nf [kvnf; cef@rSe;f I&onf? tqdyk g jzpf&yfav;udk xGe;f tky. f u|eykf . f pGe@f pm;cef;pmtkyw f iG f azmfjyxm;onf? wpfae@ bDtikd af t wyfom;opfrsm;udk ocifxeG ;f tkyu f b,fae&mYjzpfap awG@onfah e&mwGif &efou l kd ypfz@kd !$e=f um;onf? vli,f&mG om;wpfO;D u !$e=f um;csuu f kd *&kwpdu k f em;axmifvu kd ef mzd@k qH;k jzwfxm;onf? xd@k aemuf r=umrDwiG f aoewforH sm;udk ocifxeG ;f tkyf =um;vdu k &f onf? =unfv h u kd o f nft h cg ol@xH ajcukeo f w k af jy;vmonfh &Gmol}u;D ESihf ol@aemufrS aoewfuikd I f ajy;vdu k v f monfh vli,fwpfO;D udk awG@vdu k &f onf? tusKd ; ta=umif; ar;jref;=unfo h nfh tcg xdv k il ,fu ocifxeG ;f tkyf !$e=f um;csuw f @kd udk em;axmif+y;D aemuf ol}u;D tdro f mG ;I vl}u;D udk aoewfjzifh ypfavawmhonf? bmha=umifh 'Dvv kd yk o f vJ[k ar;onft h cg.... "&efou l kd b,fae&mrSmyJawG@awG@ ypf&r,fv@kd q&myJ u|eaf wmfw@kd udk ajymcJw h ,f 94

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


95

r[kwv f m;" [k vli,fu toift h ajzay;onf? "a[m'D ol}u;D u u|eaf wmh&efoyl J" Tonfum; u|eykf w f @kd jynfo@l awmfveS af &;}u;D rS xGuaf y:vmonfh &kyyf ikd ;f qdik &f m ta=umif;w&m;wpfcyk if jzpfonf? awmfveS af &;[lonf Tod@k awmfveS &f onf[v k nf; awG; aumif; awG;ae=uayvdrrhf nf? od@k wdik f tqdyk gawmfveS af &;}u;D twGi;f rS jrefrmho&l aJ umif; rsm;ESihf ,if;wd@k . =uufo;D arG;!Si;f xzG,&f m Zwfvrf;rsm;vnf; u|Eyfk w f @kd =um;&jyefonf? ppftwGi;f jrefrmol&aJ umif; yHjk yifwpfcjk zpfvmonfh Zwfvrf;wpfy'k rf mS Tod@k jzpfonf? oH vGijf rpfu;l wdu k yf rJG mS wpfzufEiS w hf pfzuf tawmfjyif;jyif;xefxef wdu k &f onfw h u kd yf jJG zpfonf? wdu k yf JG tonf;xefq;kH tcsed w f iG f *syefppfAv kd w f pfO;D u jrpfujkd zwfu;l zd@k jrefrmhavSwpfpif; vdck sio f nf[k awmif;onf? Tc&D;um; jyefvrf;r&So d nfrmS aocsmvSonf? wpfzufo@kd csO;f uyf&rnfh vrf; a=umif;rsm;rSm +Aw d o d #w@kd . ypfuiG ;f xJwiG f a&mufaeonf? Tod@k jrefrmav;OD;u wpfzuf urf;od@k avSavSmaf y;zd@k olw@kd oabmESio hf w l @kd vdu k yf @kd rnf[k qdo k nf? od@k jzifjh refrmESpOf ;D u cg;udrk wfrwfqef@I rwkerf v_yEf iS hf avSuakd vSmo f nf? useEf pS af ,mufEiS hf *syefw@kd u avS0rf; xJwiG f jywfjywfarSmuf0yfI vdu k yf g=uonf? jrpfv,fo@kd avSa&mufvm+y;D wpfzufrS ypf uGi;f xif&mS ;vmonfEiS hf usnq f rH sm; yvlysv H m+y;D avSx;kd orm;ESpaf ,muf bH;k bH;k vJus oGm;onf? TwGif tjcm;ArmESi*hf ,ufu avSmw f ufrsm;udk aumuf,I l qufavSmo f nf? pum;wpfv;kH r#rajym pdwv f y_ &f mS ;jcif; tv#O;f r&Sd avSuo kd m wGiw f iG af vSmaf eawmhonf? od@k wdik w f pfzufo@kd uyfvu kd cf sed rf S olw@kd ESpOf ;D vnf; usnx f I d usq;kH oGm;=uonf? tqdyk g tjzpftysuu f kd *syefa&'D,Ekd iS hf owif;pmwd@k u azmfjy=u&m *syefEiS hf ta&S@awmiftm&S wpfcGifvHk; ysH@ESH@oGm;awmhonf? aemufqHk;wGif *syefrsm;wpfzufodk@ ausmfjzwfEdkif=u+yD; +Aw d o d #w@kd . tcdik t f rm ajcukypf cef;jzpfonfh rkwrW udk 1942 ckEpS f azaz:0g&v D tapm ydik ;f wGif &vku d o f nf? xd@k aemuf yJc;l od@k qufcsI D &efuek u f kd odr;f ,lc=hJ uonf? Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf ol. wyfcrJG mS jrpfatmufzuf&dS rqdy&f mG rS 0g;azmifrsm;jzifu h ;l I vdu k yf gvm=uonf? *syefw@kd . OD;qH;k atmifyJG tqH;k tjzwfu &mpkEpS cf scD o hJ nfh +Aw d o d # v$r;f rd;k r_ukd +zKd csvu kd o f vdk bDtikd af t . =oZmudk }u;D xGm;aponf? rdrt d pDpOfw@kd udk Adv k rf ;kd }uKd ; wd;k cs@J onf? armfv+rKd if c&dik t f wGi;f t"du+rKd @rsm;udk ol@vlrsm;apv$wo f nf? xm;0,fbufrcS sv D monfh Adv k v f usmf / um0&Srd ESihf ‚wd@k wyfrsm; rSm wyfom;opf ta&twGuf rsm;pGmESit fh wl rk'o kH @kd a&mufvmonf? Tae&mwGif xdik ;f Edik if rH S vufeufEiS w hf yfom;opfrsm; a&muf&v dS monft h wGuf jrefrmhppfwyfrmS ,ckrS wu,fh ppfwyfEiS w hf v l mawmhonf? yGKd it hf rsKd ;rsKd ;rS &efuek o f @kd xd;k wufvmaom *syefwyfr tm;vH;k tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

95


96

ESiv hf nf; wpfcsed v f kH teD;uyf qufo, G v f mEdik o f nf? awmifzuf 0dw&kd , d yGKd ihf (bk&ifah emif til) rS csv D monfh Adv k &f efEikd w f yfcrJG mS jrpf0u|e;f ay:c&dik rf sm;ESihf awmifbufukd atmifjrif pGm jzwfausmI f *syefwyfrESit hf wl jynf+rKd @wGif vma&mufq=kH uonf? +y;D aemuf jynf+rKd @udk &onf? tiftm;tqifh toifo h m&So d nfh Adv k v f usmf wd@k wyfcrJG mS rk'rkH mS vrf;a=umif;ESpf a=umif;cGI J &efuek o f @kd csv D monf? Adv k v f usmf OD;pD;onfh vrf;a=umif;rSm yJc;l udjk zwfI &efuek f us+y;D aemufq;kH &ufcef@wGif a&mufvmonf? um0&SrD ESihf Adv k Af vwd@k uGyu f o J nfh vrf;a=umif;rSm yJc;l +rKd @ teD;tem;rS bk&m;}u;D wpfqifh &efuek o f @kd cs&D m awmifio l @kd qkwcf mG aeonfh +Aw d o d # oHcsyu f mum; (armor cars) rsm;ESihf wdu k yf iJG ,fav;wpfck jzpfymG ;+y;D aemuf &efuek o f @kd a&mufonf? Adv k rf ;kd }uKd ; / Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf ocifxeG ;f tkyw f @kd ,lepfrmS wdu k f yGjJ zpfaeonfh ae&mwd@k udk a&SmifuiG ;f I yJc;l &d;k rudk jzwfonf? &nf&, G cf surf mS &efuek o f @kd csrD nfh *syefwyfrESihf vdu k yf g&efjzpfonf? rdrw d @kd taeESihf bDtikd af t A[dt k yk cf sKyaf &; xlaxmifz@kd &m &efuek o f @kd jzpfEikd o f r# apmapma&mufz@kd vdt k yfonf? od@k rSom *syefa&wyfpcef;XmecsKyx f uf rdrw d @kd zufu tompD;&Edik rf nfukd Adv k rf ;kd }uKd ; aumif;pGm em;vnfxm;onf? &efuek Ef iS hf rdik f (50) a0;onfh wdu k }f u;D od@k Adv k rf ;kd }uKd ;wd@k wyfcJG a&mufvmonf? Tae&mwGif jynfrS &efuek o f @kd csrD nfh *syefwyfrESihf yl;aygi;f zd@k apmifo h nf? ‚{&d,mtwGi;f +Aw d o d #wyfrsm; qkwcf mG oGm;+y;D aemuf Adv k rf ;kd }uKd ;wd@k wyfcJG qufcso D nf? zl;}u;D udjk zwfonf? TwGiq f w k cf mG vmonfh +Aw d o d #wyfrsm;ESihf tao;pm;ypfcwfrr_ sm; jzpf&m &Jabmfo;kH csyd 0f if Adv k rf ;kd ESihf jrefrmh&aJ bmf av;OD;wd@k usq;kH cJ&h onf? od@k wdik f 0rf;enf;zG,f Tjzpf&yfrmS vltrsm;twGuf uHq;kd rd;k arSmifusawmhrnfq h J qJtjzpfEiS hf &ifqikd v f u kd &f onf? Tod@k rarsmS v f ifyh J twdu k cf &H +y;D rdrv d rl sm;usq;kH &jcif;rSm teD;&Sd oajyuke;f &GmrS owif;ay;rsm;a=umifjh zpf&onf[k Adv k rf ;kd }uKd ; ,H=k unfonf? &Jabmf oH;k usyd 0f ifwpfO;D qH;k &_;H oGm;&jcif;onf Adv k rf ;kd }uKd ;. a'goudk }uKd ;ajzay;vdu k jf cif; jzpfonf? &v'fum; oajyuke;f &Gmom; tm;vH;k udk wef;pDI aoewfEiS yhf pfowfz@kd trde@f ay;vdu k af wmh onf? jrefrmt&m&Srd sm; 0dik ;f 0ef;awmif;yef=uojzifh uH=urRmqd;k }u;D rsm; oDoaD v;vGwo f mG ; onf? &Gmom;wd@k udk v$waf y;vdu k o f nf? &efukefodk@csDonfh usefc&D;pOfwpfav#muf twdkuftcdkufr&Sd +idrf;csrf;onf? atmifyrJG sm;ESihf rsu0f g;xifxifcsw D ufvm+yjD zpfonft h wGuf Adv k rf ;kd }uKd ;ESihf ol.&Jabmfw@kd udk jynforl sm; tke;f tke;f u|wu f |wf qD;}uKd =uonf? axmuf}u@H wGif wdu k yf jJG yif;xefaeonfh twGuf Adv k rf ;kd }uKd ;wd@k ,lepfrmS vdi_ jf rpfujkd zwfI tjcm;vrf;rScs=D u&m &efuek o f @kd 1942 ckEpS f rwfv 18 &ufwiG f a&mufonf? xdak e@um; &efuek u f s+y;D q,f&ufajrmufae@jzpfonf?

oef;0if;vSdKif 96

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


97

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

97


98

tvif;tdrf r*~Zif;udk ulnDaxmufyHhay;aom (1) rif;olatmif udk tvif;tdrf pmaytiftm;pkrS txl;aus;Zl;wif&Sdygonf?

........................

zdwfac:tyfygonf EdkifiHa&;/ vlr_a&;/ pD;yGm;a&; tawG;tjrifaqmif;yg;rsm; a0zefa&;aqmif;yg;rsm; uAsm/ 0wKˆ wd/k umwGe;f / yef;csrD smudk

rnforl qdk vGwv f yfpmG ay;yd@k Eikd yf gonf? pmrlrsm;udk (15) &ufae@ aemufq;kH xm;+yD; ay;yd@k =uyg&ef arwWm&yfct H yfygonf?

tvif;tdrrf *~Zif;

98

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)


99

t,f'Dwm

pmtkyfcsKyf/ xkwfvkyfa&;

&J+idrf;/ cifarmifaZmf tHharmf

ausmfrkd;Ekdif / aX;0if; wifEdkif / [efaZmf0if;

tr_aqmif t,f'Dwm

owif; ESifh rD'D,m

ausmfcdkif0if; / 0if;Edkif (Lin Po Yin) &Jjrifhatmif / ausmfrsdK;xGef; Anm;b&dik , f efuif; (v0u)

xGef;+idrf; / at;okduf

jynfwGif;/jynfy jzef@csda&; ta0;a&muf t,f'Dwm

atmif=unf / atmifrsdK;rif; udk=unfpef; (v0u)

aZmfaZmfatmif (t*Fvef) ABFSU (88)rsKd;quf

&Hk;tzGJ hESifhb他ma&; pmpDpm&dkuf pnfoljrifh

atmifaZ,smndK / rif;rif;odef; xGef;xGef;0if; r0if;oEWmatmif

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

99


100

tvi tviff;tdrf odk hqufoG,f&ef POST 169-0075 TOKYO TO, SHINJUKU-KU TAKADANOBABA,3-7-10 303,HIGARI BLD TEL - FAX 03 - 6313 - 4178 Japan. TEL 080-5070-0080 090-6528-9292 090-8486-2161 090-7198-4763 080-4797 7462 080-3423 3773 080-4633 7859 080-6608 1246 e-mail

100

tvif;tdrfr*~Zif; twGJ(7)trSwf(5)

- aalinneain@yahoo.com



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.