အလင္းအိမ္မဂၢဇင္း အတြဲ (၅) အမွတ္ (၁၁)

Page 1

1

1

Luminary MagazineVolume 5,No.10


1

jrefrmouU&mZf 13&4 / uqkefv

2006 ckESpf/ {+yDv wGifpwifxkwfa0onf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

1


2

rmwdum tvif;tdrpf um;

4

uAsm tvif;opfcspfol yef;ykxkjcif; {&m0wDurkd xde@J tarhurkd xde@J tm%mopf usaD wmufpyG f c%rcsp=f ueJ@ w%Sm vdu k u f mtzGihf rdcifajrv$m toJEv S ;kH xJu *VKeaf wG tajymaumif;=uolrsm; &GmvnfyZkH mwfvrf;wpfy'k f

&J+ird ;f rif;udkEdkif armifwifopf Edik Of ;D ndK(zd;k ZD;&d;k ) &J&ifo h ufZJG aeEG,f ausm[ f ek ;f at;jrESif;&nf oDwmatmif(oHviG cf ) zd;k okn(bmbmuaz;)

6 7 8 10 11 12 14 15 16 17

umwGe;f [musLvD

18

umwGef; tifwmeufay:rSumwGe;f rsm;

q&m'*kefwm&m. (93) ESpfjynfh arG;ae htxdrf;trSwf pmrsufESm '*kew f m&m b0jzpfpOf&ufprJG sm; yef;Eka&mifEpS u f mvrsm;od@k ... usaemfw@kd q&m '*kew f m&m vGecf w hJ hJ tESpo f ;kH q,fausmu f ...

2

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

cifESif;OD; armifv0S if;(jrif;+c)H armifpGrf;&nf &Jabmfzdk;oHacsmif;

20 34 40 53


3

ordik ;f qdik &f m okw/ &o zufqpfawmfveS af &;ESihf ocifA[de;f atmifjrifOh ;D (r[m0dZm… ) Adv k rf ;_ }u;D Axl; oef;0if;vd_if ArmhtrsKd ;orD;tmZmenf ta': a': jr&D zd;k oH (vlx)k

56 65 73

EdkifiHa&;qdkif&m okw/ &o 1900 rS 2000 txd pdwyf ikd ;f qdik &f m... tzrf;tqD; 1978 ausmif;om;0wW&m; q&m}u;D ocifu, kd af wmfri_d ;f &J@a'gi;f 0g' udak X;ºuG,af jymjywJh jrefrmhEikd if aH &;...

atmifxGef; vlxak ':trm AdkvfcsKyfatmifqef; armifpGrf;&nf &_r0atmif(jrpfrc)

77 93 97 101 104

t&SifokcrdEN t&Sif0D&ol t&Si0f &D , d (awmifpeG ;f ) OD;Edik 0f if;(vef'ef) O\mq&mtdk

109 114 124 129 134

armifpdk;csdef

137

armifarmifvwf oef;0if;vd_if

146 151

,Ofaus;rSqk ikd &f m okw/ &o uqkev f jynfh Ak'a< e@ ausmif;xdik o f moemjyKenf; atmify&JG iS w f @kd atmifyq JG ifz@kd oHCmtwk/pum;wpfceG ;f /qrG ;f wpfvyk f 'Duae@ArmawG Armpma=uapzd@k

0wˆKwdk Adkif;&yfpf

bmomjyeftcef;quf tdraf jrmS ifavSmiftrd f (51) &ke;f xGucf &hJ aom jrefrmjynf

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

3


4

tvif;tdrfpum; +ird ;f csr;f a&onf vlom;wd@k . tvdck siq f ;kH / tawmifw h qH;k t&myif? xd@k a=umifh +ird ;f csr;f a&;udk &SmazG=uonf/ umuG,af pmifah &Smuf=uonf? +ird ;f csr;f a&;udk ay;qyf&,l=u onf? +ird ;f csr;f r_onf "rRjzpfI r+ird ;f csr;f r_onf t"rRjzpfonf? avmuwGif "rREiS hf t"rR ,SOw f v JG #u&f &dS m t"rRonf}u;D pd;k wwf+y;D / "rRonf tEdik , f w l wfayonf? ,ae@jrefrmEdik if aH wmf. tcif;tusi;f onf r+ird ;f csr;f r_atmufwiG f +ird ;f csr;f a&; vrf;pudk wa&;a&;jrif&rkH #om [kqv kd #if rSm;rnfrxifay? t"rREiS "hf rRveG q f v JG #u&f o dS nf? tkycf sKyo f El iS hf ttkycf sKycf jH ynfow l @kd vGeq f v JG #u&f o dS nf[k qd&k ayrnf? 2010 ckEpS f t"rRa&G;aumufcH orRwOD;ode;f pdef tpd;k &onf jyKjyifajymif;vJrr_ sm; jyKvyk v f monf[k qd&k onf? 2008 ckEpS f t"rRtajccHOya'udk vufuikd jf yKv#uf jyKjyifajymif; vJvmcJyh gonf? jyKjyifajymif;vJvmr_ukd axmufco H vdk 2008 ckEpS f t"rRtajccHOya'udk vufuikd jf yKrt _ m; qef@usi&f w _ cf sygonf? tb,fa=umifq h akd omf 2008 t"rRtajccHOya' onf ppfwyfrS wdik ;f jynftyk cf sKyrf u _ kd w&m;0ifjyKvyk x f m;um/ wdik ;f jynftyk cf sKyrf u _ kd ppfwyfrS vuf0g;}u;D tkyx f m;I jzpfygonf? xd@k a=umifh tvif;tdro f nf 2008 t"rR tajccHOya'udk qef@usi&f @H_ csygonf? trde@f tm%mjzifh wnfaqmufvyk u f ikd f vnfywfaeaom ppfwyfa=umaxmuf aemufcjH yK }u@H zGwt f pd;k & (wenf;tm;jzif)h OD;ode;f pdef tpd;k &onf jyKjyifajymif;vJrr_ sm; jyKvyk f cJ=u h &mwGif csujf cif;ajymif;vJ&ef rvG,t f yfa=umif; trsm;uoabmayguo f vd/k ajymif;vJr_ rsm;onf &d;k om;rlreS zf @kd txl;vdt k yfvaS yonf? a':atmifqef;pk=unf acgi;f aqmifaom trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf (NLD) tygt0if Edik if aH &;ygwrD sm;tm; =um;jzwfrw S yf w kH ifap+y;D a&G;aumufyJG 0ifapjcif;/ w&m;0if&yfwnf+y;D pnf;&H;k v_y&f mS ;r_jyKapjcif;/ urBmt&yf&yfrS Edik if aH cgi;f aqmifrsm; tygt0if pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm; vma&mufapjcif;/ Edik if w H umod@k tpd;k &wm0ef&o dS rl sm; oGm;a&mufapjcif;/ 88 rsKd ;qufausmif;om;rsm; tygt0if Edik if aH &; tusO;f om; tawmfawmfrsm;rsm;ESihf vlrsKd ;pkacgi;f aqmifrsm;v$waf y;jcif;/ v_y&f mS ;r_jk yKjcif;/ owif;rD', D mudk t&ifuxuf ydrk v kd w G v f yfpmG cGijhf yKjcif;/ toif;tzG@J wcsKd @ &yfwnfapjcif;wd@k onf aumif;rGeaf omvky&f yf[k qdEk ikd yf gonf? od@k ayr,fh txufuwifjyovdk 2008 ckEpS f t"rRtajccHOya'udk vufudkifum &yfwnfaeoI jynfolwpf&yfvHk;. ,Hk=unfr_rsm; r&&SdrSm {uefyifjzpfonf? tb,fa=umifhqdkaomf 2008 ckESpf t"rRtajccHOya'onf ppfwyftm%mwnf+raJ &;/ ppfwyftm%modr;f r_ukd w&m;0if cGijhf yKxm;I jzpfayonf? 4

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


5

'Dru kd a&pD v_y&f mS ;olrsm;jzpfaom Edik if aH &;tiftm;pkrsm;tygt0if +ird ;f csr;f a&; EdAk ,fq&k iS f a':atmifqef;pk=unf acgi;f aqmifaom trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf (NLD). D rl0g'udk aoGzv D #u/f +ird ;f csr;f a&; &yfwnfcsuo f nf jynfov l x l . k qENukd tajccHum ygw. udk OD;wnfum trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk aqmif&u G af ejcif;jzpfa=umif; odom xif&mS ; ovd/k jyefvnfvw G af jrmufvmaom 88 rsKd ;qufausmif;om;rsm;. +ird ;f csr;f a&;ESihf yGiv hf if; vl@tzG@J tpnf; az:aqmifa&;twGuf Edik if t H EH@S vSnu hf m v$waf wmfjyify aqmif&u G af er_onf vl@tzG@J tpnf;t&yf&yfwiG f vGwv f yfr/_ wef;wlr/_ yGiv hf if;r_/ +ird ;f csr;f r_w@kd udk ta=umufw&m; uif;pifyaysmufv#uf &yfwnfaqmif&u G Ef ikd &f ef vkyaf qmifae=ujcif;udv k nf; odomaponf? od@k jzpfI OD;ode;f pdet f pd;k & taejzifh +ird ;f csr;f r_twGuf ppfreS af om aqmif&u G rf r_ sm; xyfrH vkyaf qmif&ef wdu k w f eG ;f vdu k yf gonf? ppfwyf. qifEGJaeaom e,fpyfa'oppfyGJrsm;udk &yfwef@ap+yD; ppfrSefaom +idrf;csrf;a&;udk az:aqmif&rnfjzpfonf? usef&Sdaeao;aom EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;udk vGwaf jrmufap&rnfjzpfonf? +ird ;f csr;f a&;twGuf ppfreS /f &d;k om;yGiv hf if;aom vl@tzG@J tpnf; udk ESpzf ufaom OD;aqmiforl sm;ESihf jynfov l x l w k pf&yfv;kH rS yl;aygi;f yg0ifro S m ay:ayguEf ikd f rnfjzpfonf? EdkifiHESifhvlrsdK; +idrf;csrf;wdk;wufa&;twGuf trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfum yl;aygi;f yg0if aqmif&u G &f rnfjzpfonf? vGwv f yfa&; qH;k &H+_ y;D wdik ;f wpfyg;uíefb0rS vGwv f yf+y;D umvwpfav#mufv;kH tygt0if ppfuíefb0tqufqufyg +ird ;f csr;f a&;udk &yfwnfaz:aqmifcahJ om r,dik rf vJ onfh +ird ;f csr;f a&;pmqdk q&m}u;D '*kew f m&m. (93) ESpaf jrmuf arG;ae@tm; tvif;tdrrf S *k%jf yKO;D n$wyf g.? q&m}u;D '*kew f m&m touf (100) ausm&f n S af paomf0?f tm%m&Sirf eS o f r# usq;kH ap&rnf? +idr;f csr;f r_jzifh tvif;tdr&f aJ bmfrsm;

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

5


6

tvif;tdrf *g0&uAsm

tvif;opfcspfol urBmah jrjyif jyef@ES@H ul;vl; cdik rf mjrL;xl;pGm trSew f &m;eJ@ vGeaf jrmufa&; +idrf;csrf;a&;twGuf tEkynm pmayopfjzifh rke;f olr&Sd cspfolom&Sd &eforl &Sd rdwaf qGom&Sw d hJ r[mq&m '*kew f m&m

&J+idrf; (tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwfa0aom trsdK;om;vGwfajrmufa&; +idrf;csrf;a&;pmqdk q&m}uD; '*kefwm&m (89) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwf " tvif;opfcspfol " pmtkyfrS jyefvnf&,laz: jyygonf?) 6

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


7

vluav;[m &G@H wpfqw k u f kd vufe@J e,f t&kyv f yk rf ,fw.hJ ....? awmifwef;}u;D awGay: ar#m=f unfah wmh t&ky}f u;D av;&kyu f bGm;ueJ "g; vSaH wG udik pf v JG @kd jrpfa&xJ iH@k =unfah wmh 'Dt&ky}f u;D av;&kyyf J rm;rm;}u;D oHv#uf/ av;/ jrSm;awGeJ@.....? 'Dvekd @J eHab;rSm a&S@aemuf0J/ ,m t&yf&pS rf suEf mS vSn+hf y;D awmh t&ky}f u;D awGu ywfcsmvnf toHeuf}u;D awGe@J atmfw,f.....?

yef;ykxkjcif; ol&aJ umif;qdw k m roem;&bl;uG ol&aJ umif;qdw k m rsu&f nfrus&bl;uG toHeuf}u;D awGu yJw h ifxyfaew,f.....? oem;wwfv@kd ol&aJ umif; rjzpfpwrf;qdv k #if vluav; b,fawmhrS ol&aJ umif; rjzpfcsiaf wmhb;l .....?

tm;i,f+yD; acgif;idkufcsvdk@ ol&aJ umif;qdw k m ppfb&k ifuG ajrjyifuakd wG@&w,f S @kd ..... ? ol&aJ umif;qdw k m vufeufuikd u f G aoG;uGuaf wGe@J jywf&v ol&aJ umif;qdw k m ppf wdu k u f w kd u kd &f w,fu?G toufjyif;jyif; tm;wif;&_+yD; tJ'v D kd t&ky}f u;D awG acgi;f armh=unfah wmh aumif;uifjympif ywfcsmvSnahf tmfawmh a'gif;tvHwifv#uf vluav;crsm rsupf v d nf+y;D tJ'rD mS toHeuf}u;D awGu qlnaH wmh csdK;iSufuav;awG vluav; em;awGtw l ,f.....? 0ifvmwmudk jrifygowJh.....?

rif;udkEdki f (q&m}uD; '*kefwm&m. (93) ESpfajrmuf arG;ae@wGif &GwfqdkaomuAsm?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

7


8

{&m0wDukd rxdeJ h ...... tarhurkd xdeJ .h .....

{&m0wD&v dS @kd om igw@kd &Scd =hJ uw,f i,fb0 yx0D0ifpmtkyrf mS {&m0wDe@J pawG@awmh ig&h if wzswzf swcf ek f ewf0ifonfvkd tdrrf ufxJ rEWav;a&mufu igt}urd }f urd f pD;cJw h jhJ rpf}u?D usHK;+rdK@&dk;roGm;cif b0aygif;rsm;pGmu h arudk jyefawG@zd@k pdwaf pmovdk 'Dajray: {&m0wD&w dS ,f igt f &ifqif;ajy;cJ?h od&ekH @J igph w d t f vdv k kd jrpfqyd t tm;jznfch w hJ ,f? tckawmh ig[m {&m0wD&o dS r# {&m0wDukd rsuaf phatmufu igw@kd xrif;riwfb;l taysmufrcHEdkifawmhygbl; {&m0wD&o dS r# ESi;f awGxJ w'*Faysmufq;kH ae&Hek @J igw@kd tEkynmriwfb;l igrh mS vGr;f &wJjh rpf}u;D {&m0wD&o dS r# urBmOD;ewfu zefqif;wJh igw@kd tarriwfb;l urBmOD; jrpf}u;D {&m0wD&o dS r# {&m0wDe*g;wd@k pHaysm&f m igw@kd wdik ;f jynfriwfb;l ? {&m0wDjrpf}u;D ? 8

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


9

e*g;[m tckr&Sad wmhygb;l useaf ewmu e*g;ta&cGrH #om 'Dta&cG[ H m wae@wjcm; ยบuw G &f G aEGqkd tdik ;f trmvdk ยบuw G ufvmwJh aomifjyifus,}f u;D vdk {&m0wDu, kd w f ikd f a&iwfcyhJ g+yD {&m0wD[m emzsm;cJyh g+yD om;qd;k wpfaxmiftarvdk {&m0wD[m 'g%&f mtemw&awGe@J jynfEh u S cf yhJ g+y?D tckawmh ig[m a*g0ed q f yd rf mS zGz&G yf {&m0wDukd toufatmif+h y;D ai;& atmf....igw@kd udak usmyd;k vd@k tem*gw&f &dS m tcgcgy@kd cJw h jhJ rpf}u;D r}uKH z;l atmif yde;f ydwaf rSmifwahJ cwfawG tvif;qD yd@k cJw h jhJ rpf}u;D ? 'Djrpf}u;D &Sv d @kd om igw@kd &Scd =hJ u 'Djrpf}u;D &Sv d @kd om Armjynfqw kd m &Scd &hJ ?

{&m0wDurkd rS csp&f if igw@kd vltjzpfe@J wefygrh vm; tckawmh.... om;qd;k wpfou kd u f tarhqyH ifjzwf+y;D a&mif;pm;ovdk {&m0wDukd a&mif;pm;=uowJh rxde@J urBmwkeaf tmifatmfv#uf {&m0wDukd rxde@J tarhurkd xde@J ......?

armifwifopf (http://www.8888peopletoday.net/ rS toHzdkiftm; pm&dkufwifqufygonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

9


10

tm%mopf tm%myv†iaf y:xdik rf v d @kd tm%m&vmolawG tm%m&Siaf wGjzpf+y;D tm%mrufvmvd@k tm%m¶l;wm rae@u urBm?

tm%m&Siaf wG tm%m&Sw d mudk "e&So d al wG tm;usvmvd@k "e&Siu f "eeJ@ayguf "e&Siu f ynmeJ@aygi;f tm%m&Si&f ŒJ tm%mudk t=urf;rzuf tEkenf;eJ@ tm%modr;f aewm 'Dae@urBm?

Ekdi fO ;D ndK (zkd;ZD;¶kd;) arv 1/ 2012 (rdk;rcrD'D,mrS) 10

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


11

usDawmufpGyf c% rcspf}ueJ h z0g;vufEpS v f ;kH ykc;kH vufEpS o f pf vljzpfatmifarG; tarh aus;Zl; bmnm wpmpmatmf[pf .... r&Sw d mxuf rodwmcuf vSwmrufI npmcuf cufcb J 0}uKH rS tarhw om;rSm;+yD rSm;+yD tar&J h idkcsif;awGcs tarhtdrf0rSm....

tarwa,mufu om;wa,mufukd ajymcJb h ;l w,f igu h kd roem;eJ h eifu h , kd ef ifoem;wJh (ydawmufzl;ay: ysHoef;.... armifvrG ;f %D) jyefvmcJyh g om;&,f.... tar ao&ifvnf; igo h m;awG rsuaf phatmufrmS .... igo h m;awG ao&ifvnf; tarhrsufaphatmufrSm.... (rxkwjf zpfao;aom tararSsm&f mS aea&mhr,f eSifh....&J&ifo h ufZ)JG

tmumudk v$myHjk yKygvkd h tpcsD tawmiftvufrpHck ifxu J ajcpHu k efc=hJ uyHrk sm; rdbae&m ud, k u f , kd w f ikd f tpjyKwt hJ cg tarb,fvakd e&SmrvJav rsu0f ef;xJrmS rd;k awG&mG apG +yKd r,fh rd;k roJeJ ah v.... tar touft&G,}f u;D &ifv h m a&$ aiG wdu k w f m armfawmfum; 'gawGrvdyk g r&csiyf gb;l om;orD;awG&J h cspcf si;f arwWmw&m; tarh&ifrmS va&mifygyJ tarhcspfcsif;arwWmw&m; om;orD;rsm;tay: xm0&pD;qif;ae+rJ....

&J&ifhoufZGJ 13052012 tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

11


12

w%Sm

usaemf uHraumif;pGm rde;f rwa,mufuakd wG@zl;w,f tJ'D rde;f ru qGt J m;jyif;w,f tJ'D rde;f r b,fvv kd q J &kd if vufjywfaewJh AD;eAfpx f uf jynhpf w kH ,f ajrmufuseG ;f olxuf +rKd Œqefw,f ol@udk jrifvu kd w f hJ a,mufusm; zsi;f ueJ@ jzpfomG ;ap&r,f? aemuf+y;D tJ'rD ed ;f ru o&ufO,smOfxu J trRygvD vnf; r[kwb f ;l yg&+D rKd Œu emem vnf; r[kwb f ;l av'Dcsuw f av vdk tvkyo f rm;wa,mufxeJ @J vnf; r[kwb f ;l tJ'D rde;f ru jynf}u;D &JŒ tqifwefqm jynhw f efqmvnf; r[kwb f ;l ? 'gayr,hf tJ'D rde;f r&JŒ &ifom;ay:rSm ya&m*suf w*suf tJ'D rde;f r&JŒ wifyg;ay:rSm 12

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


13

tef*st D kd wtdk csuw f iG ;f eufeuf Adu k o f m;ay:rSm trwf wrwf aygifwef&Snf&Snfay:rSm acgi;f aqmif waqmif vufuwD; *sKid ;f =um;rSm vljzL wjzL 'l;acgufauG;rSm wkid ;f &if;om; wom; +r;D anSmih¶f ;kd rSm ppfAv kd f wAdv k f tJ'D rde;f rudk usaemf txifrao;ygb;l ol@¶kyf ol@&nf vSaewm txifao;p&mrS r[kww f m usaemhf rdcife@J rsK;d wlpk wpkxyJ [ J m tJ'D rde;f rrSm Ekid if rH S r&Sad o;wJ[ h m tJ'D rde;f r[m rde;f rysurf [kwyf gb;l a,mufusm;ysuaf wGe@J qufqaH eolom ? ?

aeEG,f 7 ar 2012 (ae@opf rD'D,mrS)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

13


14

'D0n d mOfawGrmS a'0'wfe@J apwef a&mpyfaeovm; ouFe;f jcKH xm;wJh aomEkwKˆ &d af wG/ aAxdo=H um;&if auG;aeatmif 'u' csiw f mvJ olw@kd .... rif;om;/ rif;orD;rsm; rvky&f &if ywfr}u;D xd;k azmufcsiw f mvJ olw@kd .... rif;om;/ rif;orD;wifjyef&ifvJ csKrd ikd rf ikd f 'u' aewmvJ olw@kd .... &efo@l buf ypfciG ;f r,fjh rmS ;awG[m ypfrw S q f rD a&mufbJ ud, k ahf cgi;f ay: jyefusaeaygh 'gvm;a[h jrmS ;bk&if.... &efou l kd ud, k b hf ufygatmif rpGr;f ud, k v f u l , kd b hf ufxJ rvSr;f csiaf tmif oif;uGJ....

vdkufum tzGifh

'gawG bmha=umifjh zpfwmvJ pOf;pm; rolawmfawG olawmfa,mifaqmif *d% k ;f uGaJ eorSs tvSr;f a0;r,f yef;wdik f.... 'DurBmrSm tm¶k%Of ;D awG t+ryJ o J pfaerifh tm¶kaH emufp&mawGeJ h c% c% npfax;aygh.... jyif&rSmu pdww f ck&,fyg pdww f ckuvJ ¶kyu f ;kd q,fqakd wmh (tif;....)

ausmf[kef; ar 4/ 2012 14

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

oufjyif;&Sn}f u;D awG r_wx f w k w f ikd ;f b0tarmawG ajya=u;qd&k if puUe@f wdik ;f r_wx f w k v f u kd cf si&f hJ tm;vkH;twGufyg....? (rdk;rcrD'D,mrS)


15

rdcifajrv$m toJESvHk;xJu *VKefawG ajrom;udek if; a&S@wd;k vSr;f vdu k w f ikd ;f rSm ajrv$mu igu h akd jym rarmryrf; *VKef q&mpHe@J ,QK puUe@f xd k yf JG ppfatmfoH ol@&J@ v,form;wyfz@JG 0if ylaEG;qJ wdu H H tH}uw d o f rH sm; &mZ0if urŠn;f xd;k cJw h hJ ta=umif;av ? 'g;oH vSo rdcifajrv$mxJu *VKev f ,form; wyfz@JG 0ifawG&@J &ke;f =uaG ewk;H ? aoG;eJ@a&;cJw h hJ pum;vH;k awG zdEydS rf u _ wdu k yf u JG kd a&G;w,f rdcifajr[m wdu k yf u JG vGwaf jrmufa&; ol&aJ umif;wd@k urŠn;f wifvm$ arG;w,f ? &mZ0if pmtkyyf J kd yf J ? ydÉuwfwu e,fcs@J usm; +Aw d o d # t*Fvyd u f l D awmfveS w f yfz@JG 0if ,ae@acwf v,form; v,fuv f @kd v,form;acgi;f awGujkd zwfypfchJ ppfzed yfatmufu ppfajruseG w *VK e w f yf z @ J G 0if w @ k d &J @ }uKd ;pifay:wif owfypfchJ woufwuseG ;f yd@k twdwaf jc&m vGwaf jrmufvrf; ESp&f n S f axmifcschJ ? rvSrf;Edkifor# oifw@kd ykc;kH xufu f ufaewJh ppfuseG w f yH ;kd zdEydS rf _ useG af pmfeH trm&Gww r[kwrf cH wGe;f vSef v,form; ol&aJ umif;wd@k owWad oG; oufq;kd &Snaf etH;k rSm ol&aJ umif;wd@k [pfa=u;G oH toifw@kd &J@ a=umjyifxufu trdajrv$m tonf;ESv;kH xJ ppfzdeyfoHcGm oHrE_d u S x f m;qJa[h ? +r+J raH etH;k rSm ? &Supf &m ?

at;jrESi f;&nf ZEM0g&D 31 / 2011 tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

15


16

tajymaumif;}uolrsm; eSi;f wzGzJ u JG s 0ef;usiw f ckv;kH +zLvGveG @J vSvu kd w f @J &SKk cif;wJ@ rD;vif;zdkeHab;u cef;pD;paEG;aEG;udk r...&if;=unf@olua+ymw,f? t+iKd ;w=u;D &GmwJ@rd;k vsyS yf ef;EG,af wGwrsKd ;wd;k vd@k .... r&d;k wJ@obm0w&m; yef;csDum;wcsyfygvm;wJ@ toHvckH ef;wGi;f u rSe+f yLwif;udx k iG ;f =unf@olua+ymw,f? +yif;vdu k w f @J ae &Guaf =uaG wGavxJarsm O=owGeo f aH eSmawm@ om,mvdu k w f @J +zpfcsi;f b,focD si;f rSrrDb S ;l wJ@ pdr@faewJ@tcef;wGi;f u vSr;f ai;&if; =unf@olua+ymw,f?

wu,fwrf; vufawG@usus cHpm;&zd@k qd&k if aeylusu J sJ rdk;onf;onf;eJ@ eSif;zGJzGJrSm trd;k ryg tumAvmeJ@ a+rrG rSKuif;ra=umuf wacguaf vmuf vrf;avsmS uf =unf@vdu k yf gvm;....?

oDwmatmif( oHvGi fc) 16

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


17

&GmvnfyHk Zwfvrf;wpfyk'f vmygvmyg jyefvmygv@kd t}urd }f urd t f cgcg xyfumac:wJh orRw}u;D &J@ pum;a=umifu h , G f jyefz@kd }uKd ;pm;w,f ? taoaotcsmcsm pHpk rf;=unfrh S ra&r&m tajympum;awGe@J aocsmwmu ode;f (120) !Sv d @kd r&ygu, G f?

jrefrmjynf jyefz@kd ta&;twGuf ud, k Ehf ikd if H jyefz@kd ta&;twGuf aemufxyfb,fE, S Ef pS f pk&r,f wGu=f uygO;D uG,f ?

Xmeqdik &f m &H;k crf;awGrawmh vmbfay; &efrvdk csw d x f m;w,f ulnyD g&ap uyfxm;w,f tJ'gov d m; uG,f ?

a&zdk;/ rD;zdk;/ zHk;zdk; E_wfvdk@ tdrv f ceJ@ pm;p&dw&f ,f tdru f om;r,m; yd@k zd@k z,f wjym;rS ruseb f ;l uG,f ?

vmbfay; &efrvdb k ;l wJh vmbfay; &efrvdb k ;l uG,hf ulnyD g&ap xyfajymw,f tJ'g trSeyf u J , G f?

b,fEh , S fh b,fEh , S v f yk &f b,fEh , S hf b,fEh , S v f yk &f rjyefawmhygb;l uG,f woufv;kH yJ aeawmhr,f ?

?

zdk;oHkn (bmbmuaz;)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

17


18

umwGef;

qifzdk;xuf cGsef;zdk; ydk}uD;

jidrf;csrf;a&;twGuf ysKd;}uJjcif; 18

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


19

umwGef;

raxG;tom; cg;vSw,f

oydwf0if tdwf0if tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

19


20

q&m}uD; '*kefwm&m. (93) ESpfjynfh arG;ae h txdrf;trSwf pmrsufESm

'*kefwm&m b0jzpfpOf &ufpGJrsm;

(cifEiS ;f OD; a&;om;jyKpkonf?) 1919 arv(10)&uf/ paeae@/ nae 6 em&D 15 rdepfwiG f zcif OD;btke;f ESihf rdcif a':zGm;&Siw f @kd rS armifaX;+rKd iu f kd {&m0wDwikd ;f / usLd ufvwf+rKd @e,fteD; rGe&f mG wpf&mG jzpfaom xdik u f jl rpfwef;&GmY arG;zGm;cJo h nf/ wpfO;D wnf;aom om; jzpfonf? 1923 zcifjzpfolonf bvkyfb&m;om; ukr% ` YD pyg;yGpJ m;tvky&f I &efuek +f rKd @od@k rdom;pkEiS t hf wl ajymif; a&$@cJo h nf? 1925 &efuek +f rKd @ (7) vrf;/ atmifaZ,sr*Fvm trnf&dS jrefrmpmoifausmif;wGif pwif ynmoif=um;onf? 1927 tbd;k jzpfol uG,v f eG I f usLd ufvwf+rKd @od@k ajymif;a&$@+y;D usLd ufvwftrsLd ;om; ausmif;wGif ynmoif=um;onf? 20

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


21

1932 i,fpOfuavhusichf ahJ om yef;csyD nmudk rwd;k wuf[x k ifI pGe@f v$wo f nf? 1933 wuUodkvf ody`Hr*~Zif;Y r_efjym&D0wWKwdkudk +rdKifoZif uavmiftrnfjzifh yxrqH;k yHEk ydS f azmfjyjcif;cH&onf? 1934 '*kerf *~Zif;Y a'gi;f rifo h [ D mcsD &wky'kd pf u kH kd yxr qH;k uAsmtjzpf azmfjyjcif;cH&onf? xdyk 'kd pf &kH wkukd trsKd ;om; ausmif;ygvrD efziG yhf YJG ausmif;om;wpfO;D u toHaetoH xm;jzifh &Gwzf wfonf? &efuek w f iG f Hophinson wHqyd f pEN&m;udk ud, k w f ikd 0f ,f,I l prf;oyftoH &Sm+y;D twD;avh usio hf nf? 1936 jrefrmordik ;f wGif xif&mS ;onfh yxrausmif; om; oydwjf zpfay:+y;D &efuek +f rKd @ *sKAvDa[mwGif usif;y aom yxrqHk; ArmEdlifiHvHk;qdkif&m ausmif;om; nDvmcHodk@ usLd ufvwf+rKd @ ausmif;om; ud, k pf m;vS,t f jzpf wuf a&mufonf? 1937 &efuek +f rKd @/ rufo'pf txufwef;ausmif;od@k ajymif;a&$@+y;D ynmqufvufoif =um;&m (10) wef;atmif jrifco hJ nf? 1938 &efuek w f uUov kd Yf ynmoifpwifoif,+l y;D ppfuikd ;f aqmifwiG af eonf? - apmif;OD;boef;xHwiG f pEN&m; ynmoif,l onf? - &efuek w f uUov kd /f ppfuikd ;f ausmif;aqmif o[m, ESihf pmzwftoif;/ jrefrm bmom pum; &nfvyk JG Xmer_;jzpfonf? - urBmausmf t*Fvyd pf ma&;q&m tdycf s*f s0D J (H.G.Wells) ESihf vufzuf&nfyYJG yg0ifonf? - jrefrmEdil if . H yxrqH;k pma&;q&m toif;jzpf o!@f Armjynf pma&;q&mrsm; tpnf;t&H;k (Burma Writer’s Union) udk pwifz@JG pnf;&m tr_aqmif tzG@J Y tr_aqmif wpfO;D tjzpfyg0ifonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

21


22

- wuUov kd Ef pS yf wfvnf r*~Zif;wGif aqmif;yg; &Sif OD;wd;k qdo k !@f pmayaqmif; yg;rsm;udak &;om;onf? 1939 &efuek w f uUov kd f ausmif;om;or*~wiG f tr_ aqmifwpfO;D tjzpf a&G;cs,cf &H +y;D aygi;f oif; qufqaH &;r_; wm0ef,cl o hJ nf? &efuek w f uUov kd f Ak'b < momtoif; tr_aqmif wpfO;D vnf;jzpfonf? 1940 - &efuek w f uUov kd f ausmif;om;rsm;or*~. 0g 'jzef@csaD &;r_;/ - wuUov kd af usmif;om;rsm;or*~rS xkwaf 0 aom tk;d a0r*~Zif;. t,f'w D m? - ArmEdil if v H ;kH qdik &f m ausmif;om;or*~rx S w k af 0aom rsLd ;!Ge@f r*~Zif;. t,f 'DwmcsLyf/ - tif;0ausmif;aqmifrS xkwaf 0aom tif;0&J acgif r*~Zif;. jrefrmpmpmwnf;? xdEk pS w f iG f t*Fvyd f tpd;k &. pHak xmufrsm;u yHk ESyd pf ufwiG f &du k Ef ydS q f J pmazmif rsm;udk umuG,af &;Oy a'jzifh odr;f ,lomG ;I td;k a0r*~Zif;udk xdEk pS w f iG f rxkwaf 0Edil af cs? 1941 pma&;q&m bDAmavepfu;kd . (slef ) udk rSjD irf;I yxrqH;k vH;k csi;f 0wWKjzpfaom ar(&efukef/e*g;eD/1941) udk txl;xkwftjzpf e*g;eDpmtkyfwdkufrS xkwfa0onf? ocif atmif q ef ; (aemif trsd L ;om;acgif ; aqmif jzpf v mol Ad k v f csLyf a tmif q ef ; ) .wku d w f eG ;f csut f & &Jabmfo;kH usyd f *syef oGm;a&mufyu kH kd ‘ta&;awmfy&kH mZ0if’ trnfjzifh jzpf & yf r S e f ord k i f ; pmay[ef 0wW K a&;cJ h + yD ; aomf v nf ; pmrl r sm;aysmuf oG m ;I xkwaf 0Edil jf cif;r&Syd g? Ek0d ifbmvY rdcifjzpfol a':zGm; &Sif uG,v f eG o f nf? 1942 rwfvY &efuek +f rKd @udk t*Fvyd af vwyfrS AH;k }upJ Of +rKd @awmfcef;rwGif &efuek +f rKd @ tkycf sLyfa&;tzG@J pwifziG v hf pS f o!@f tcrf;tem;wGif ArmhvyG v f yfa&; wyfrawmfb@JG (bD tdik af t) oDcsi;f wpfy'k u f kd a&;pyfI ud, k w f ikd f pEN&m;wD;+y;D wl&, d m0dik ;f udk OD;aqmifco hJ nf? 1942-45 *syefacwfwGif ar+rdK@ (,ck-jyifOD;vGif+rdK@) Y a'gufwmbarmf tr_;jyKaom 22

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


23

‘jrefrmEdil if t H yk cf sLyfa&; pDpOftzG@J ’ rS cef@tyfaom jrif;+c+H rKd @ydik &f mxl;udk vufrcHo!@ftjyif jrefrmhwyfrawmf. jynfo@l qufqaH &;Xme}u;D . !$e=f um; a&;r_;&mxl;udv k nf; vufrcHcahJ cs? odk@aomf xda&mufpGm tultnDay;cJhonf? xkdt&m&Sdoifwef;om;rsm;. av#mufvm$ rsm; udpk pfaq; ay;&ef Adv k v f usmF rS wm0efay;onf? ‘'d@k Arm taygi;f wd@k ’ acgif;pOfjzifh a=ujim csufwpfoef;udk av,Ofay:rS }uJcs&ef a&;om;ay;cJhonf? Elid if jH cm;t&m&Scd ef@&ef ocifEu k urf; vSr;f aomfvnf; vufrcHcahJ cs? zufqpf*syefacwfwiG f t vkyrf vkyv f adk =umif; ajz&Si;f csuaf y;onf? 1946 wm&mr*~Zif; t,f'DwmESifh xkwfa0oltjzpf udk,fwdkifOD;pD;+yD; pwifwnf axmifco hJ nf? 'DZifbmv 4 &ufae@Y wm&mr*~Zif;trSwf (1) udw k efz;kd (1) usyjf zifh xkwaf 0cJo h nf? wm&mr*~Zif;rS =unfat;/ ausmaf tmif/ armif=unfvif/ jroef;wif/h rd;k pnf/ armifpnfol paom pm a&;q&mrsm;udk pwifarG;xkwaf y;onf? 1947 ar (&efuek /f aX;+rKd if pmtkyjf zef@csaD &;Xme/ 1947) 0wWKukd 'kw, d t}urd f xkwaf 0 onf? 1950 arvwGif wm&mr*~Zif;ukd &yfem;onf? - jrefrmEdil if H pma&;q&mtoif; OuUX/ pmayopf r*~Zif;/ t,f'w D mtzG@J ? - &ky&f iS Ef iS jhf yZwftpnf;t&H;k / trsLd ;om; t}uH ay;tzG@J 0if? - ,if;ESpw f iG f ewf&iS af emifjyZwfukd ujy&m ewf &Siaf emif&wkrsm;rSpmom;tcsLd @ ud, k I l aEGaESmif; 0\ef Zmwf0ifaw;tjzpf a&;cJo h nf? oDqo dk o l nf okc jzpf+y;D pmom;udk toHoiG ;f olrmS *Dweufoef udak pmndr;f jzpf onf? 1951 jrefrmw&kwrf w d af qGjzpftoif;. aiGxed ;f ? - ocifu, kd af wmfrid_ ;f acgi;f aqmifaom jrefrm cspf =unfa&; uk, d pf m;vS,f tzG@J 0iftjzpf w&kwEf ild if o H @kd oGm; a&mufonf? - urBm@+ird cf sr;f a&; uGeu f &uf (jrefrmEdil if )H . ,m,D 'k-OuUX? - ud, k af &; twˆKywWjd zpfaom '*kew f m&m. '*kew f m&m (&efuek /f *sme,fausmf rrav; pmayjzef@csaD &;? 1951) udk xkwaf 0onf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

23


24

1952 w&kwjf ynf c&D;oGm;rSww f rf;jzpfaom *E<mv &mZf (&efuek /f *sme,fausmf rrav; pmayjzef@csaD &;/ 1952) udk Zefe0g&v D wGif xkwaf 0onf? - arvY yxrt}urd f jrefrmEdil if v H ;kH qdik &f m +ird ;f csr;f a&;uGe*f &ufrS jrefrmEdil if . H EdlifiHvHk;qdkif&m aumfrwD 'kwd,OuUX tjzpfa&G;cs,fcH&onf? OuUrSmocifudk,fawmf r_id ;f jzpfonf? - jrefrm qdAk , D ufrw d af qGjzpfEiS hf ,Ofaus;r_ t oif;. 'kOuUX? - yDuif;+rKd @&Sd tm&SEiS yhf pdzw d af 'oqdik &f m +ird cf sr;f a&;nDvmcHo@kd wufa&mufonf? - yDuif;a&'D,rkd S jrefrmoDcsi;f rsm;jzpfaom yef; a[0ef/ ,d;k ',m;zde;f csmuav; jrjrarmif;armif; ywfysLd ;ESihf umvay:oDcsi;f rsm; jzpfaom &wkb&k if/ aEGaESmif; 0oefoD csi;f rsm;udk tqdrk ygbJ pEN&m;vufot H jzpf toHvi$ o hf nf? - Adv k cf sLyfatmifqef; twˆKywWjd yKpak &; aumfrwD/ tzG@J 0if? - pma&;q&m pmayuvyf twGi;f a&;r_;tzG@J . tzG@J 0if? - pma&;q&m or*~tr_aqmiftzG@J 0if? - *EW0if*sme,f (literary Grazette) . t,f'w D m? 1953 =opaw;vD;,m;Edil if /H AD,ifem+rKd @Y urBm@+ird ;f csr;f a&;aumifpD tpnf;ta0;od@k urBm@+ird cf sr;f a&; uGe*f &uf ( jrefrmEdil if )H . ud, k pf m;vS,t f zG@J acgi;f aqmif tjzpfwuf a&mufonf? - qdAk , D uf &k&mS ;/ a*sm*f s, D m/ ,lu&de;f ESihf csuu f kd pvkAd m;uD;,m;(,ck csuo f rRw Edil if aH wmf)od@k vnfywf onf? xkt d a=umif;udk {!@fonfawmfacgi;f pOfjzifh &_r0 r*~Zif;wGif a&;om;onf? 1955 - &kyfyHkv$m (&efukef-*sme,fausmfrrav; pmay jzef@csDa&;/ 1955) udk xkwaf 0onf? xdpk mtkyw f iG f Edil if H a&; acgi;f aqmifrsm;/ pmay/ *Dw/ yef;cst D Ekynmonf rsm; pkpak ygi;f 16 OD; ta=umif; wpfpw d w f pfyikd ;f a&;om;xm; onf? - jrefrmEdil if v H ;kH qdik &f maumfrwD nDvmcHY ta&S@ awmiftm&SEiS hf +ird cf sr;f a&; pmwrf;udw k ifoiG ;f onf? 1956 - q&m}u;D ocifu, kd af wmfrid_ ;f arG;ae@usi;f ya&; aumfrwD/ aiGxed ;f ? 24

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


25

- jrefrmjynfqikd &f m tm&Spma&;q&m nDvmcH jyifqifa&; aumfrwDtwGi;f a&;r_; - tdENd,EdlifiH e,l;a'vD+rdK@Y usif;yaom tm&S pma&;q&mnDvmcHodk@ jrefrmpma&;q&m ud, k pf m;vS,t f zG@J twGi;f a&;r_;tjzpf wufa&mufonf? xkn d v D mcH. pma&;q&m toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef; aumfrwD. obm ywdEiS hf xkn d v D mcH obmywdtzGJ@. twGif;a&;r_; tzGJ@0if tjzpf wm0ef,lI ‘jrefrmpmaypmwrf;udk zwf=um;onf? - xkdta=umif;udk ‘{&m0wDrS ,rHkemodk@’ okd@acgif; pOfjzifh &_r0r*~Zif;wGif tcef;quf aqmif;yg;a&;om;onf? 1960 tESp4f 0 ausmif;om;v_y&f mS ;r_ ordik ;f jyKpak &; aumfrwD0if? 1961 tdE, dN Edil if /H e,l;a'vDY usi;f yaom urBm@ +ird ;f csr;f a&; aumifpt D pnf;ta0;od@k jrefrm@+ird cf sr;f a&; ud, k pf m; vS,t f jzpf wufa&mufonf? - qG D ' if E d l i f i H / pawmh [ k r f ; +rd K @Y usif ; yaom urB m @+id r f ; csrf ; a&;aumif p D tpnf;ta0;od@k jrefrmEdil if H +ird ;f csr;f a&;ud, k pf m;vS,f tjzpfwufa&mufonf? - aiGwm&DpmpOf (7) tjzpf pHy,fOD;0wˆKwdk aygif;csLyf (&efukef/ 1961)udk xkwaf 0onf? 0wˆKwdk (14) yk'yf g0ifonf? - qG'D ifEild if rH t S jyef qdAk , D ufjynfaxmifpEk iS hf w &kwEf ild if o H @kd 0ifa&mufvnfywf cJo h nf? 1962 py,fO;D 0wˆKwdk aygi;f csLyfpmtkyt f jzpf pmay Adrmef0wˆKwdk aygi;f csLyfpmayqk (1961)udk &&So d nf? tvuFm (&efuek /f csLd ;jzL pmay/ 1962) uAsmaygi;f csLyfudk wefz;kd (2) usyjf zifh xkwaf 0onf? uAsm (63) yk'Ef iS fh pmaywGif uAsm.tcef; aqmif ; yg;wpf y k ' f yg0if o nf ? ta&S @ awmif t m&S tajc taepmwrf ; (1955)/ ,Ofaus;r_pmwrf; (1957)/ pnf;&H;k a&;pmwrf; (1958)/ pnf;&H;k a&;pmwrf; (1962) wk@d udk Edil if v H ;kH qdik &f m +ird ;f csr;f a&;nDvmcHwiG f jyKpw k ifoiG ;f cJo h nf? - pmaynDvmcHjyifqifa&; A[kad umfrwD/ 'kw, d OuUX/ - ,if;nDvmcHY ‘qd&k , S v f pfo&kyaf zmfpmay’ pm wrf;udk wifoiG ;f onf? - zifvefEild if /H [,fvif;puD;+rKd @&Sd urBm@ +ird ;f csr;f a&; aumifp. D tzG@J 0iftjzpf a&G;cs,fcH&onf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

25


26

1963 - jrefrmEdil if u H Asmq&mor*~ OuUX? - urBm@+ird ;f csr;f a&;uGe*f &uf (jrefrmEdil if v H ;kH qdik &f m) nDvmcHY 'k-OuUXtjzpf a&G;cs,fcH&onf? - =umyef;a&pif (&efuek /f &_r0/ 1963) 0wˆKukd xkwaf 0onf? - Ed0l ifbmv/ 18 &ufae@wGit f xde;f odr;f cH& onf? - &kyyf v kH m$ (&efuek /f yk*/H 1963) 'kw, d t}urd f xkwaf 0onf? 1964 va&mif&e$ ;f jraom nwpfn (&efuek /f cifausmf pmay/ 1964) 0wˆKukd xkwaf 0 onf? qrRmqrfreG f (W. Somerest Maugham) . 0wˆKukd rSI D a&;om; jcif;jzpfonf? 1967 azazmf0g&v D 5 &ufae@wGif txde;f odr;f cH&jcif;rS vGwaf jrmufvmonf? - =o*kwv f wGif pmayoabmw&m;/ pmaya0zef a&;/ pmayv_y&f mS ;r_ (&efuek /f eH@om/1967) xkwaf 0onf? - Ed0l ifbmvwGif '*kew f m&m. '*kew f m&mESihf ol.uAsm (&efuek /f yk*/H 1967)udk 'kw, d t}urd x f w k f a0 onf? 1968 atmufwdkbmvwGif rl;,pfa0aom aEGOD;nrsm; (&efukef/ ,rif;pmaywdkuf/ 1968) 0wˆKwpkd mtkyu f kd xkwaf 0 onf? Edil if &H yfjcm;0wˆKwdk 28 yk'u f w kd u kd &f u kd f bmomjyef rSjD irf;a&;om;xm;aom 0wˆKwakd ygi;f csLyfpmtkyjf zpfonf? 1969 'DZifbmvwGif '*kew f m&m0wˆKwkd aygi;f csLyf (&efuek /f yk*pH mtkyw f u kd /f 1969) udx k w k af 0onf? 1937-67 ckEpS t f wGi;f a&;om;cJah om 0wˆKwkd 51 yk'jf zpfonf? 1970 jrefrmud&k ;D ,m;rdwaf qGjzpftoif;/ 'kw, d OuUX? -pmayoabmw&m;/ pmaya0zefa&;/ pmayv_yf&Sm;r_ (&efukef/ eH@ompmay/ 1970)pmtkyu f kd 'kw, d t}urd x f w k af 0onf? 26

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


27

1971 q&m}u;D ocifu, kd af wmfri_d ;f &mjy!@fobif usi;f ya&; aumfrwD0if/ t,f'w D m pm;yGJ/ pmay/ tEkynm a0zefa&;ESifh yef;Eka&miftdk(&efukef/ [oFmpmay/ 1971) pmtkyx f w k af 0onf? 1972 jynfyc&D;rSww f rf;pmtkyjf zpfaom {&m0wD/ ,efp/D aAmfv*g (&efuek /f y*k pH mtkyf wdu k /f 1971) pmtkyf xkwaf 0onf? -armiftek ;f vGiu f '*kew f m&m - ol@uAsmESihf ol@uAsm pmayoabmw&m; pmwrf;udk jrefrmpm r[m0dZm… bG@J twGuf &efuek w f uUov kd o f @kd wifoiG ;f onf? 1973 armifarmifOD;u '*kefwm&m.pmpkpm&if; (1934-1972) udk pm=u!@fwdkuf 'Dyvdrk mtwGuf &efuek w f uU odv k o f @kd wifoiG ;f onf? - atmufwb kd mvY oZifoif;jyefawmh(&efuek /f ordik ;f opfpmtkyw f u kd /f 1974) pmtkyu f x kd w k af 0onf? 1974 pmvH;k / aq;puf/ apmif;}uKd ;ESihf uwWyD gum;vdyf (&efuek /f tu,f'rDpmaywdu k /f 1973) pmtkyu f x kd w k f a0 onf? 1979 wdk@acwfudka&muf&rnfrSm rvGJyg (&efukef/ ajr vwfom;pmay/ 1979) 0wˆKpmtkyu f kd xkwaf 0onf? 1981 Edil if *H % k &f nf 'kw, d tqifu h &kd &So d nf? 1991 rm,m (&efuek /f tm;rmefopfpmay/ 1991) uAsm aygi;f csLyfpmtkyu f kd xkwaf 0 onf? 1992 py,fO;D 0wˆKwadk ygi;f csKyf (&efuek /f tvif;wdu k /f 1992) 'kw, d t}urd f xkwaf 0onf/ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

27


28

/ 1993 =u,f&dyfyef;Ek (&efukef/ tm;rmefopfpmay/ 1993) 0wˆKwkdaygif;csKyfudk xkwaf 0onf? 1994 pdr;f jr{&m (&efuek /f OwW&vGijf yifpmay/ 1994) 0wˆKux kd w k af 0onf/ - armifvGef;=uiftrnfcH OD;tkef;vGifonf ol. r[m0dZ…mbGJ@,lpmwrf;udk '*kew f m&m/ ol@uAsmESihf ol@uAsm pmayoabmw&m;usr;f / (&efuek /f xl;jrwf/ 1994)udk xkwaf 0onf? 1995 pEN&m;q&m (&efuek /f vif;OD;wm&mpmay/ 1995) 0wˆK? - okemy&Eœ (&efuek /f tm;rmefopfpmay/ 1995) 0wˆKpmtkyrf sm;ukd xkwaf 0onf? 1996 '*kew f m&mta=umif; pma&;ol 40 OD;rS a&;om; aom aq;a&mifpkH '*kew f m&m (&efuek /f atZuf/ 1996) pmtkyx f w k af 0onf? 1997 zswcf eJawG@&aom &kyyf v kH m$ um;csyrf sm; (&efuek /f rd;k =unfpmay/ 1997) - pmayppfwrf; (&efukef/ a&$yk&ydkufpmay/ 1997) pmtkyfrsm;xkwfa0onf? pmayppfwrf;udk Anm;oD[ u avmiftrnfjzifh xkwaf 0onf? - pdr;f jrnwpfn (&efuek /f ,Ge;f a&$trd /f 1997) 0wˆKukd xkwaf 0onf? 1998 rrDr0D if;u '*kew f m&m0wˆKwrkd sm; avhvmcsuf trnfjzifh jrefrmpmr[m0dZm… bG@J ,lpmwrf;udk &efuek f wuUov kd o f @kd wifoiG ;f onf? 1999 tvSaA' 1 (&efukef/ ywWjrm;iarmufpmay/ 1999) aqmif;yg;pmtkyfudk xkwaf 0onf? pmayAdrmefrS ay;tyfaom trsKd ;om;pmayqk (pmya'om) ud&k &Sd onf? 28

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


29

- r!d! k u kd '*kew f m&m. =umyef;a&pif 0wˆKavhvmcsut f rnfjzifh jrefrmpm r[m0dZm… bG@J ,lpmwrf;udk &efuek w f uUov kd o f @dk wifoiG ;f onf? 2000 r,fZ,f&eH@oif;ys@H ar$;&D (&efuek /f wkid ;f vif;pmay/ 2000) pmtkyx f w k af 0onf? - yckuLU OD;tke;f az wpfoufwmpmayqkukd &&Scd hJ onf? - pdw}f uKd u0f wˆKwkd aygi;f csLyfopf (&efuek /f Future Time Idea 2000) 2004 aumufopfay:OD; (&efuek /f rd;k pufpmay/2004) - tvSaA' 2 (&efuek /f qkpmtkyw f u kd /f 2004) - +rKd iaf ucdik o f uf/ a=uaG 0ESihf cifar+rKd if &efuek /f csr;f ajr&h wem/2004) pmtkyrf sm; xkwaf 0onf? 2006 &efuek +f rKd @a&mufv#if trSwf 88§2/ u&ruf vrf;/ (14§2) &yfuu G /f awmifOuU vmy+rKd @e,fwiG af e xdik f +y;D &Sr;f jynfe,f atmifyef;+rKd @e,fwiG f &GmiHp&k yf/ aps;t aemufbuf/ 91 wGif wlrESiahf jr;jzpfow l @kd ESit fh wl +ird ;f csr;f pGm aexdik v f #u&f +dS y;D ,H=k unfcsuf tjy!@f&dS aom pmayESihf pmay avhvmr_rsm;udk a&;om;jyKpak eyga=umif;ESifh tdrf axmifrjyKaom vlysLd }u;D wpfO;D jzpfygonf? '*kew f m&m. b0 wpfav#mufv;kH wGif tpd;k &0efxrf;tvkyEf iS fh pD;yGm;a&; tvkyrf sm;ukd rvkyb f J vGwv f yfaom pma&;oltjzpfom aexdik yf gonf?

'*kewf m&m. uavmifcJG trnfrsm; 1? usLd ufvwf+rKd io f Zif 2? cifpef;atmif 3? cifarquf 4? *Dwt,f'w D m 5? pmaytuJcwform; 6?apmwifrh l 7? apmxGwf 8? apm&efaemif 9? aX;+rKd if 10? wm&m tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

29


30

11? wuUov kd af rmifeef;EG,f 12? '*kew f m&m 13? '*ke+f rKd io f Zif 14? Edil if jH cm;t,f'w D m 15? Edil if aH &;owif;axmufwpfO;D 16? Edil if aH &;tuJcwform; 17? ESi;f vGif 18? yef;cst D ,f'w D m 19? Anm;EG@J 20? Anm;oDv 21? bd;k '*kef 22? jzLqifh 23? armif=um!Ge@f 24? armifcsLH 25? armif*w D 26? armif*EW0if 27? armifp 28? armifpef;xdu k f 29? armifpef;atmif 30? armifprd ;f jr 31? armifaX;+rKd if 32? armifaX;+rKd i(f wuUov kd af usmif;wku d )f 33? armifeef;EG,f 34? armifbwifh 35? armifrsLd ;oef@ 36? armif&efaemif 37? armifvif;xuf 38? armifopPm 39? armifoEW 40? armiftb hH , G f 41? +rKd if 42? +rKd io f Zif 30

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


31

43?+rKd io f Zif(wdik ;f &if;om;wef;jrifah usmif;usLd ufvwf+rKd @) 44?a&mbwfaAvk0 45? &d;k r 46?&_r0qka&G;cs,af &;tzG@J 0ifwpfO;D 47? a&$[oFm 48?owif;axmufwpfO;D 49?oydwaf rSmufausmif;om;a[mif;wpfO;D 50?or*~tr_aqmifwpfO;D 51?olr.rdwaf qG 52?olr.rdwaf qGwpfO;D 53? OD;'*kef txufyguavmiftrnfaygi;f (53) ckteuf uAsmrsm;udak &;om;&mwGif oD;oef@ toH;k jyKcahJ om uavmifrsm;rSm atmufygtwdik ;f jzpfygonf? 1? cifpef;atmif 2? apm&efaemif 3?armifeef;EG,f 4? wm&m 5? '*kew f m&m 6? jzLqifh 7? armifrsLd ;oef@ 8? +rKd if 9? +rKd io f Zif 10? usLd ufvwf+rKd io f Zif 11? +rKd io f Zif( wdik ;f &if;om;wef;jrifah usmif;/ usLd ufvwf +rKd @ 12? '*ke+f rKd io f Zif 13? armifopPm uAsma&;om;&mY uavmiftrnf (13) cko;kH pGI J a&;om;cJyh gonf? pma&;ol onf jrefrmpmayavmuY u avmiftrnf 'kw, d trsm;qH;k yk*Kd~ vjf zpfonf? odyH` armif0. uavmifct JG rnf (57) ck+y;D ygu pma&;olonf 'kw, d uavmifcJG trsm;qH;k toH;k jyKol jzpfa=umif; awG@&ygonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

31


32

'*kewf m&m. pmay vuf&mrsm; 1? ar 1941/1947/1960/1970/1998/2002 2? +rKd if 1948/ 1997/ 2002 3? '*kew f m&m (ESihf ol.uAsm) 1951/ 1967 4? *E<mv&Zf 1952 5? =umyef;a&pif 1953/ 1963 6? &kyyf v kH m$ 1955/ 1963 7? py,fO;D (0wˆKwrkd sm;) 1961/ 1992 8? tvFum (uAsmaygi;f csLyf) 1962 9? pmayoabmw&m;/ pmaya0zefa&;/ pmayv_y&f mS ;r_ 1967 10? rl;,pfa0aomaEGO;D nrsm; (bmomjyef 0wˆKwakd ygi;f csLyf) 1968/ 1996/2002 11? 0wˆKwakd ygi;f csLyf 1969/ 1977 12? t,f'w D mpm;yG/J pmay/ tEkynma0zefa&;ESihf yef;Ek a&miftkd 1971 13? pmvH;k / aq;puf/ apmif;}uKd ;ESihf uwWyD gum;vdy/f 1971 14? {&m0wD/ ,efp/D aAmfv*g 1972 15? 'd@k acwfuakd &muf&rnfrmS rvGyJ g 1973 16? oZifoif;jyefawmh 1974 17? okemy&EW 1987/ 1995 18? pdr;f jr{&m 1987 19? rm,m (uAsmrsm;) 1991 20? =u,f&yd yf ef;Ek (0wˆKwrkd sm;) 1993/ 2004 21? pEN&m;q&m od@k r[kwf r[mtcspf 1995/2004 22? va&mif&e$ ;f jraom nwpfn 1995 23? tdrrf uftjyifuvl (=unfat;ESi)hf 1996 24? oH;k ESpo f ;kH rd;k yd;k xdi0k gyiG t hf jymEk 1996 25? pmayppfwrf; (Anm;oD[) 1997 26? rSeu f pJG ay: Y vrf;av#mufjcif; 1997 27? zswcf eJawG@&aom &kyyf v kH m$ um;csyrf sm; 1997 28? tvSaA' 1999 29? pdw}f uKd u0f wˆKwadk ygi;f csLyfopf 2000 30? r,fZ,f&eH@oif;ys@H ar$;&D 2000 31? tEkynmorm; (0wˆKwpkd pk nf;r_/ wufw;kd / rif;ausm/f cifEiS ;f ,k/ cspOf ;D !d/k armifped 0f if; 32

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


33

(ykw;D uke;f ) wd@k ESih.f ....) 2001 32? aumufopfay:OD; 33? jraucdik o f uf/ a=u/G a0/ ESihf cifrr+rKd if 34? tvSaA'-2 35? uAsmaygi;f csLyf (pkaygi;f yHEk ydS jf cif;)

2004 2004 2004 2005

cifESi f;OD; a&;om;jyKpkonf? (tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwfa0aom trsdK;om;vGwfajrmufa&; +idrf;csrf;a&;pmqdk q&m}uD; '*kefwm&m (89) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwf " tvif;opfcspfol " pmtkyfrS jyefvnf&,laz: jyygonf?) rl&if;....ydawmufyGifhopf r*~Zif;? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

33


34

yef;Eka&mifESpfumvrsm;odk hvSrf;ar#mf}unfhjrifcsuf

armifv0S if;(jrif;jcH) (1) 1948 ckEpS af vmufu jzpfrnf? q&m }u;D a&$Oa'gi;f onf ol@t,ltqrsm;tm; pma&;q&m '*kew f m&mu ab;rS =um;&olrsm;yif rcHr&yfEidk /f x±ku d cf sif avmufatmif a0zefajym qkcd o hJ nf[k pma&;q&m aiGOa'gi;f . wqifah jym=um;csut f & =um;od&ojzifh '*kew f m&mtay: rausrvnf jzpfcrhJ o d nf? pma&;q&m &efatmifu x±ku d cf sio f nf[k ajymonfq. dk ? [kwrf [kwf ukad wmh q&m}u;D a&$Oa'gi;f taotcsmrod? uk, d hf om;t&G,f avmufom &Srd nfh pma&;q&m wOD;u Tr# eifeh ifh oD;oD; a0zefajymqkd &ygrnfvm;qko d nfh oabmjzifh '*kew f m&m ESihf rsuEf mS csi;f yif rqkid v f o dk nftxd jzpfco hJ nf? ok@d aomf pma&;q&mtcsi;f csi;f rsuEf mS csi;f rqkid cf siIf r&? 1952 ckEpS f yDuif;òr@d wGif usi;f yaom urBm+h ird ;f csr;f a&; uGezf &ifo h @dk wufa&muf&onfh jrefrmuk, d pf m; vS,t f zG@J wGif q&m}u;D a&$Oa'gi;f yg0ifovkd q&m'*kew f m&mvnf; ygonf? yDuif;wGif '*kew f m&m. pEN&m;vufou H dk =um;rdaomtcg q&m}u;D a&$Oa'gi;f u ‘tm*vli,f’[k qk;H jzwfonf? w }udrfESpf}udrfr# pum;ajym =unfhrdonfhtcg t&nftcsif; ‘jynfh’ol[k rSwfcsufcsonf? '*kefwm&mESifh pmayta=umif;rSpI axG&mav;yg; ta=umif;t&mrsm;ukd aqG;aEG; rdonft h cgwiG rf l q&m}u;D a&$Oa'gi;f onf ol. t&nftcsi;f ukd tuJcwfrI d tmCmwpdwf 34

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


35

rsm; vk;H 0vGiphf ifomG ; onf[k qkyd gonf? emrnfausmf uAsmq&m a'gi;f EG,af qG uvnf; ‘uvsmrdrrd ek ;f ’0wˆKudk a&;I q&m'*kefwm&mukd xkd;ESufwkdufckdufzl;onf? okd@&mwGif aemufykdif;Y oabm xm;ajymif;oGm;+yD; oluG,fvGefcgeD;tcsdefYyif q&m'*kefwm&mukd wrf;woGm;a=umif; =um;od&onf? ol@ukd cspcf if/ av;pm;/ =unf nKo d al wG rsm;ovkd ol@ukd xk;d ESuw f u dk cf u dk f olrsm;vnf; renf;vSyg? renf;vSaom xk;d ESuw f u dk cf u dk f olrsm;teuf oabmxm; ajymif;+y;D ol@ukd 0efcsawmif;yeforl sm;vnf; &Scd yhJ gonf? txif&mS ;qk;H Oyrmay;&v#if r=umrDurS q&m'*kew f m&m tay: oabmxm;ajymif;+y;D ‘Tpmuk;d cef;/ ykvJ yef;jzif/h pdwu f se;f rmefav#m/h ig uefawmh.’[lI uk;d uef;ysK@d rS pmwyk'd jf zifh awmif;yefco hJ l aZmfaZmfatmif? txufyg Oyrmrsm;uJo h @dk ol@ukd tjrifr=unfvif olrsm;yif ol@tay: oabmxm; wqpfcsK;d ajymif;vJ vmonfrmS bma=umifyh gv?J ol@ wefz;dk [m bmvJ? ol@wef zk;d ukd b,fvdk tuJjzwfrvJ? jynforl sm;u olEiS hf xku d w f efaom wefz;dk ukad y;I av;pm; cspcf ifae=u onfrmS bmha=umifv h ?J (2) olonf orkid ;f a=umif; wav#muf a,bk,s tm;jzifh rSeu f efonfb h ufrmS om tpOf&cdS o hJ /l rSeu f ef onfb h ufrS &yfwnfco hJ [ l k qkEd idk o f nf? Armjynf ukdvkdeDacwf e,fcsJ@tkyfpkd;r_ atmuf&SdaecsdefwGif olonf q,fwef;ausmif;om;b0om &Sad o;onf? xkt d csed rf mS yif olonf *wk;H wk;H I ocif aX;òrif tjzpf cH,cl o hJ nf? q,fwef; ausmif;om;b0rSmyif jrefrmEkid if v H ;Hk qkid &f m ausmif;om;rsm;. *sLAvDa[mnDvmcH}u;D ok@d usKu d v f wfausmif;om; uk, d pf m;vS,t f jzpf wuf a&mufco hJ ?l &efuek w f uUov dk f ausmif;ok@d wufa&muf aom tcgwiG v f nf; ,ae@wkid f tpOftvmESihf =oZm}uD;rm;aom ausmif;om;or*~. tr_aqmif? 1938 ckESpf/ 'DZifbm 15 &uf ausmif;om;awG ukv d edk t D pk;d &. yk'rf 144 ukd zDqef+y;D qENjyonfh tcg olonf wyfO;D rS wlwpH OftvHeu D dk v$ix hf u l idk af qmifco hJ ?l 1938 ckEpS f 'DZifbm 20 &ufae@ ausmif;om;awG twGi;f 0ef±;Hk 0kid ;f pOfu Akv d af tmifausmEf iS hf twl yg0ifco hJ l jzpfonf? Armjynf orkid ;f a=umif;wGif ta&;}u;D onfh 1300 jynft h a&;awmfy}Hk u;D twGi;f rSmvnf; olonf a&eHacsmif;/ acsmufEiS hf yk*aH nmifO;D ok@d oGm;um tvkyo f rm;ESihf jynforl sm;ukd a[majympnf;±k;H &mwGif yg0ifcahJ v onf? xk@d xufyIdk olonf tvif;ukd &yfco H /l tm±k%Of ;D ukd }uKq d o dk ?l aemuf+y;D ocifA[de;f . oli,fcsi;f /csprf w d af qG ? ‘ocifA[de;f . csprf w d af qG’[laom tok;H tE_e;f wGif av;eufus,jf yef@aom t"dyg, ` rf sm; &Sad e=uavonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

35


36

olonf rmhupf 0f g'ukd avhvm ,kH =unfojl zpfonf? ArmjynfueG jf rLepf ygwu D dk pwifwnf axmiforl sm;jzpfaom ukad tmifqef;/ ukAd [de;f wk@d ESihf &if;ES;D ol jzpfonf? ol. ‘atmifqef; (ok@d r[kw)f t±kid ;f ’ESihf ‘A[de;f (ok@d r[kw)f uAsm’ukd zwf+y;D aemuf vlrsm; ocifatmifqef;ESihf ocifA[de;f wk@d ukd &if;ES;D cspcf ifvm=u&jcif; jzpfonf? (ocifoef;xGe;f u ol@pmrsm;ukd zwf±&_ onft h cg ‘oufa0 oDcsi;f }uKu d o f ’l trnfjzifh awmxJraS eI ol@xH E_wcf eG ;f quf pmwapmifyif yk@d ay;cJah o;onf?) olonf ocifA[de;f ESihf pmay/ *Dw/ tEkynm ta=umif;wk@d uko d mru rmhupf 0f g'/ vDeif0g' wk@d ukyd g aqG;aEG;cJ=h uonf? orkid ;f 0ifrnfh ArmjynfueG jf rLepf ygwzD @JG pnf; cge;D tcsed Yf olonf ygwpD wifwnfaxmiforl sm; ESihf teD;uyf &Sad ecJah vonf? ukAd [de;f u ArmjynfueG jf rL epfygwD pwifz@JG pnf;&mY ol@ukd yg0ifz@dk &efuek w f uUov dk f bJ@G ESi;f obifcef;r rsuEf mS pm jcaoF±h yk af &S@ avSum;xpfrsm;ay: vomom nwnY tjyif;txef tav; teuf aqG;aEG;cJo h nf? olu Ekid if aH &;orm;rjzpfcsiI f ryg0ifc?hJ ok@d &mwGif ol@&yfccH suu f “'DtzG@J tpnf;ukd pdw0f ifpm;onf/ }uKu d o f nf”wJ?h vGwv f yfa&; jyifqifru _ mvwGif olonf ukAd [de;f ESit hf wl w±kwjf ynf uGejf rLepfygwED iS hf quf oG,&f ef &Sr;f jynfe,f vm;±_;d / odEt DM xdwufum }uK;d yrf;cJh aomfvnf; &Sr;f jynfe,f yk'rf -10 u wm;qD;xm;ojzifh vSnjhf yefc&hJ onf? *syefacwfwiG f ppf0ef}u;D jzpfol Akv d cf sKyaf tmifqef;u &mxl;ukd trde@f xkwI f cef@tyfaomfvnf; olrvkycf ahJ y? olonf ‘tk;d a0’r*~Zif; t,f'w D m vkycf o hJ ?l A rmjynfueG jf rKepfygwt D wGuf ‘jynf ol@owif;pm’wGif t,f'w D m vkycf zhJ ;l ol? ‘jynfo@l tm%m’ukd }uKu d Ef pS o f uf aomolonf ol. pmaywm0eftwGuf 1946 ckESpf wGif wm&mr*~Zif;udk pwifxkwfa0cJhonf? wm&mr*~Zif;onf um; acwfopf. pmaywyfO;D ? trsK;d om;,Ofaus; r_wyfO;D ? vGwv f yfa&;/ ya'o&mZf ukv d edk D e,fcs@J qef@usiaf &;/ Ekid if w H um csp=f unfa&;/ urBm+h ird ;f csr;f a&; wku d yf w JG @dk . wyfO;D ? pmayonf Ekid if aH &;. vufatmufc/H pmayonf jynfou l dk tvkyt f au|;jyK&rnf [laom tawG;tac:ukd olpu dk x f l ay;cJo h nf? 1950 ckEpS w f iG f jrefrmEkid if H pma&;q&mtoif;. OuUXtjzpf ol@ukw d if ajrm‡ ufvu dk o f nft h cg vGwv f yfa&;ae@ xrif;pm;yGw J iG f olu OuUXrde@f cGe;f tjzpf........ ” t&if;&SifacwfrSm pmaytEkynm[m rvGwfvyfygbl;? pmaytEkynmonfawG[m t&if;&Sipf epf&@J zefw;D jc,f vS,rf a_ tmufrmS ae&ygw,f? tck vGwv f yfa&;[m t&if; &Siaf wGrmS om vGwv f yfwmyg? qif;&Jom; vlxrk mS rvGwv f yfygb;l ”[lI ajymcJo h nf? TonfrmS zqyv tpk;d & vufxuf ol. &yfwnfcsuyf if jzpfonf? ppftm%m&Sif pepfvufxuf ol@&yf wnfcsurf mS rlæolonf 1963 ckEpS rf S 1967 ckEpS t f xd qdwzf vl;ehH oif;aom tusO;f axmif wGi;f rSm (Aef;armfwifatmifudk olz@JG qko d ;Hk E_e;f cJah om tok;H tE_e;f 36

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


37

twkid ;f ) ‘e&odef tusO;f om;’ jzpfc&hJ av onf? olonf q&m}u;D ocifu, dk af wmfrid_ ;f OuUX tjzpf aqmif&u G af om urBmh+idrf;csrf;a&;uGef*&uf (jrefrmEkdifiH)wGif 'kwd, OuUXtjzpf 1952 ckESpfrS pwifI aqmif&u G cf o hJ nf? urBm+h ird ;f csr;f a&;/ vufeufzsuo f rd ;f a&;/ trsK;d om;rsm; vGwaf jrmufa&; wk@d ukd aqmif&u G o f vkd jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;ukv d nf; aqmif&u G o f nf? jynfwiG ;f ppf q,f ESpaf jrmufwiG f +ird ;f csr;f a&; vlxv k y_ &f mS ;r_rsm; azmfaqmifchJ onf? +cKiH =Hk unfv h #if ol. Ekid if aH &;b0rSm trsK;d om; vGwaf jrmufa&;/ jynfo@l b0vGwf ajrmufa&;/ +ird ;f csr;f a&;wk@d twGuf oloefonf/h olEidk ef if;onfh vkyaf qmif csuf rsm;jzifh xrf;&Guf jcif; jzpfonf? ol. pmayb0rSm pmayjzifh jynfou l dk tvkyt f au|;jyKa&; jzpfonf? olonf orkid ;f pOfw av#muf/ ol@b0wav#muf jynforl sm;bufrS tpOf&yfwnf cJo h ?l ,k=H unfcsut f ay: pG+J ro J pPm&So d ?l b,facwfrmS rS tpk;d & &mxl;r,lc?hJ b,f acwfrmS rS uk, d u f sK;d pD;yGm;r&SmcJ?h b,facwfrmS rS tm%m ykid w f @dk tay: atmufrusK@d cJ?h xk d r #ru jynf o l @ buf &yf w nf o l r sm; ES i f h awmf v S e f a &;orm;rsm;wG i f tav;teufxm;&Sd&ef vkdtyfaom ukd,fusifh oduQmykdif;wGif olonf pGef;xif;r_r&Sd/ *k%o f u d mQ &So d /l ajzmifrh wfo?l Tok@d aom b0t&nftcsi;f /t&nf taoG;rsm;ESihf ol. xufjrufaom/ ºu,f0 aom/ vSyaom/ yg&rD&Sdaom/ wb0vkH; tywfwukwf }uKd;yrf;tm;xkwfcJh& aom/ txktxnfEiS hf *k%jf 'yf xGe;f vufcidk rf mvmaom uAsm/ 0wˆK/ aqmif;yg; pmay/ *Dw/ tEkynm t&nftcsif;/ t&nftaoG;wkd@jzifh aygif;pyfvkdufaomtcg jynfolwkd@u cspcf ifav;pm;tyfaom ‘'*kew f m&m’ jzpfvmcJah vonf? (3) wcsdefu ol@ukd u|efawmfwkd@+rdK@odk@ tvnfvmzkd@ zdwfac: I pum;ajymqkd aqG;aEG;cJzh ;l onf? pmay ta=umif;/ Ekid f iHa&; ta=umif; pum;pkH ajymjzpfchJ =uonf? trSwf xifxifjzpfonfh ta=umif;t&mrSm [efa*&Dtay: qkAd , D uf jynfaxmifpu k 0ifa&mufwu dk f cku d o f nfh ta&;tcif;tay: ol@oabm xm;tjrifyif jzpfonf? u|eaf wmf wk@d uar;I olu jyef vnf ajz=um; ajymqkjd cif; jzpf onf? oluat; aq; pGmjzifh ol@oabmxm;tjrifudk tckid t f rm tusK;d ta=umif; rsm;ESihf &Si;f vif;jycJo h nf? u|eaf wmfw@dk tjiif;tckef rvkycf yhJ g? ol&iS ;f jyonfudk em;axmi rf w S o f m;±ko H m jzpfygonf? tck ESpaf ygi;f rsm;pGm=um vmonft h cg olajymonfh tjrif rSeu f efa=umif; u|eaf wmfw@dk ykrd dk em;vnf oabmayguf vm&onf? EkdifiHa&;0g&ifh olrsm;yif rsufpdvnf&aom onfta&;udpPY olonf rSefuefaom tjrif&cdS ±hJ o Hk mru ol@tjriftay: &yfc&H mY &J&if/h jywfom;/ ±k;d om; cJah v onf? cJ=h uonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

37


38

olw@dk ESpOf ;D u '*kew f m&mukd bma=umifh wku d o f ifah =umif; ta=umif;t rsK;d rsK;d jyI u|eaf wmf wk@d ukd aqG; aEG;onf? u|eaf wmfw@dk vk;H 0 vufrcHyg? vufrcH±rHk u bma=umifh rwku d o f ifh a=umif; olw@dk t,ltqukd jyefvnfacsycJ=h uygonf? u|eaf wmf wk@d ESihf tvm;wl tjcm;a'o tjcm;òr@rsm;pGmrS &Jabmftrsm;pkw@dk uvnf; vufrcHa=umif; =um;od&ygonf? xk@d tjyif ArmjynfueG jf rL epfygwu D vnf; ol@ukw d u dk cf u dk zf @dk jyifqif=uonfudk vufrcHyg? vufrcH±rHk u tcsed rf D [ef@wm;zk@d yif ygwu D }uK;d pm;cJah =umif; =um;od&ygonf? ol@rSm onfo@dk aom wefz;dk &Scd hJ avonf? (4) urBmh pmayqkdif&m Ekdb,fqk& csDvD uAsm q&m}uD; ygbvkd eD±l'gonf 'kw, d urBmppft+y;D wGif csv D jD ynf uGejf rLepf ygw. D ygw0D ifwOD; jzpfco hJ nf? 1947 ckEpS w f iG f csv D jD ynf uGejf rLepf ygwu D eD±'l gtaejzifh uAsm q&mwa,muftjzpf aexkid jf cif;onf uGefjrLepf wa,muftjzpf aexkdifjcif;xuf wkdif;jynftwGuf ykdrkdta&;}uD;onfqkd+yD; uGejf rLepfygw0D iftjzpfrS wESpf tem;ay; cJzh ;l avonf? xkpd Ofu csv D jD ynf uGejf rLepfygw. D tjrifonf opfviG v f wfqwfaom tawG;tjrif[k qkEd idk af yvdrrhf nf? '*kew f m&monf uGejf rLepfygw0D if r[kw?f ok@d aomf orkid ;f 0ifueG jf rLepf ygwD. acgif;aqmifrsm;ESifha&m/ EkdifiHa&;ygwD toD;oD;rS acgif;aqmifrsm;ESifhyg &if;ESD; u|r;f 0if+y;D orkid ;f 0if tjzpftysurf sm;Y twlwuG yg0ifchJ oljzpfonf? xk@d a=umifh wcsK@d u ol@ukd orkid ;f wefz;dk &So d [ l k qk=d uonf? TtuJjzwfrr_ mS jynfph v Hk aHk vmufr_ r&Syd g? orkid ;f a=umif;ukd a&;om;Ekid o f l ynm&Sif trsm;tjym; &S=d uygonf? '*kew f m&mrSm Tr#ruyg? orkid ;f ukd wk;d wufaom tjrifjzifh tuJjzwfwwfo/l tuJjzwfEidk o f l jzpfygonf? '*kefwm&monf ol@ukd,fol ae&mcsxm;r_ rSefuefcJhol jzpfonf? olu|r;f usi&f m/ olEikd ef if;&m/ oloefonfh e,fy,f/ ol0goemygonfh e,fy,frS wkid ;f jynfudk tvkyt f au|; jyKvo dk l jzpfonf? vGwv f yfa&;t+y;D jrefrmh pmayavmurSmyifv#if ol. tusK;d jyK r_onf renf;vSaom twkid ;f twm &Scd yhJ gonf? T enf;jzifh jynfou l dk tusK;d jyK&mY olonf ,k=H unfcsuf tay:/ tjrifEiS hf &yfwnfcsut f ay: pG+J rcJ idk rf mol/ opPm&So d l jzpfygonf? vkyfwkef;u vkyfcJh+yD; ,kH=unfcsuftay: opPmazmufum ‘rSm;cJhyg+yD’ [k vlod&Sif=um; a=unm±krH u wcsed u f uk, d pf u JG idk cf ahJ om ,k=H unfcsuu f dk ypfypfcgcg qJa&; wkid ;f xGmaeol trsm;tjym;&Syd gonf? xko d w l @dk rSm uk, d b hf mom wGi;f wl;+y;D ‘edru hf s’aeolrsm;jzpfum '*kef wm&murl wnf+ird +f ird ;f csr;f pGm ‘jrifrh m;’aeolyg? olonf q&m}u;D ocif uk, d af wmfrid_ ;f tay: az;ulo/l Akv d cf sKyaf tmif qef;ukd av;pm;ol/ ocifEu k dk &if;ES;D ol/ ocifoef;xGe;f .ta&mifudk em;vnfo/l ocif A[de;f ukd cspu f |r;f ol? onfy*k K~ v d rf sm;ESihf ‚if;wk@d yg0ifcahJ om orkid ;f tjzpftysurf sm;ukd 38

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


39

'*kewf m&monf ol@u,dk of l ae&m csxm;r_ rSeuf efcohJ l jzpfonf? olu|rf;usif&m/ olEikd ef if;&m/ oloefonfh e,fy,f/ ol0goemygonfh e,fy,frS wkid ;f jynfudk tvkytf au|; jyKvkod l jzpfonf? vGwvf yfa&;t+yD; jrefrmh pmayavmurSmyifv#if ol. tusKd;jyKr_onf renf;vSaom twkid ;f twm &Scd yhJ gonf? Tenf;jzifh jynfoul dk tusKd;jyK&mY olonf ,k=H unfcsuf tay:/ tjrifEiS hf &yfwnfcsuftay: pG+J rJcidk rf mol/ opPm&Sod l jzpfygonf? vufvw G pf y,f tuJjzwf ajym qkrd r_ sm; b,fwek ;f urS rvkycf yhJ g? ol}uKu d cf sif }uKu d rf nf? ol r}uKu d o f nfrsm;vnf; &Srd nf? rnfo@dk qkad p/ tav;teufoabmjzifo h m a0zeftuJjzwfr_ vkyfcJhonfom jzpfonf? Oyrmtm;jzifh olcspfu|rf;cJhonfh &JabmfA[def; wnfaxmif yg0ifco hJ nfh tzG@J tpnf;ukd ol rnfo h nft h cgr# vufvw G pf y,f a0zefyw k cf wfvrd rhf nf r[kwyf g? tcsuf tvuf trSm;rsm;jzifh 0kid ;f 0ef; wku d cf u dk f ae=ucsed rf mS yif olu trSeu f dk wifjy+y;D &yfcaH jymqkrd r_ sm;ukd u|eaf wmfw@dk zwfczhJ ;l ygonf? olu tjyifuvl jzpfojzifh ol@&yfcH csuu f ykrd dk wmoGm;avonf? tjyifvt l jzpf ol &yfwnfcjhJ cif; onf wcsK@d udprP sm;Y ykrd dk tusK;d oufa&mufr_ &Sad eygonf? jynfo@l buf &yfwnfrc_ si;f wlaomf vnf; tjrifujJG ym;r_/ tjrifrwl onfrsm;um; &SEd idk yf gonf? tzG@J tpnf; wcktwGi;f rSmyifv#if tjrifuv JG rJG r_ sm; &Sw d wfygonf? trsK;d om; jyefvnfoifjh rwfa&;ukd wkid ;f jynfu wifvmcsed f olu ‘&eforl &S/d rdwaf qGom &S’d t,ltqukd wifvmygonf? Tt,ltqtay: tjrifwo l /l rwlorl sm; &Sad eonfrmS obm0 usygonf? q&m}uD; ocifukd,f awmf rSKdif;. wcsKd@a&;om;csufrsm;wGif ya'o&mZfpepfbufokd@ ‘nGwf’aom tjrifrsm;ygonf[k wcsKd@u tjrifcsif;rwl Ekdif=uonfrsm; &Sdygonf? okd@&mwGif Ttcsufonf q&m}uD; ocifukd,fawmfrSKdif; pku d x f cl ahJ om *k%jf 'yfudk pl;0if oufa&muf xdcu dk jf cif; r&Syd g? Ttcsuu f o dk mukid I f q&m }uD ; ocif u k d , f a wmf r S K d i f ; uk d tuJ j zwf r _ o nf rrS e f u ef E k d i f y g? '*k e f w m&mtay: tuJjzwfro _ nfvnf; Tenf; twkid ;f om jzpfygonf? ,ae@umvwGif orkdif;ed*kH;csKyf+yD/ uGefjrLepf0g' csKyf+idrf;oGm;+yD/ [laomtoHrsm; us,favmifpGm [pfaºuG;ae=ucsdef ol@&yfcHcsufukd =unfhyg? “1991 qkAd , D uf,el , D H +yKu d w JG m[m uGejf rLepft,ltq +yKd uJG wm r[kwb f ;l AsæqkAd , D uf,el , D H +yKduGJwm”[k ol&yfcH vkdufygonf? u|efawmfwkd@ajymaeonfxuf olajymonfu wcsK@d e,fy,fwiG f ykrd w dk moGm;ygonf? q&m '*kew f m&mukd aus;Zl;wifygonf?

armifv0S if;(jrif;jcH) (tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwfa0aom trsdK;om;vGwfajrmufa&; +idrf;csrf;a&;pmqdk q&m}uD; '*kefwm&m (89) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwf " tvif;opfcspfol " pmtkyfrS jyefvnf&,laz: jyygonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

39


40

usaemfwdk qh &m '*kewf m&m

armifprG ;f &nf (1) pmayordik ;f rSm q&mwm&m&J@tcef; t=urf;zsi;f ajym&&if acwfopfjrefrmpmay orkid ;f [m ukv d ekd aD cwfO;D u pw,fv@dk qk&d ygr,f? ukv d edk aD cwf aysmufuif;oGm;wm[m ya'o&mZfacwfudk tqk;H owf vku d jf y;D ya'o&mZfrif;pk;d &mZmpmay uae acwfopf pm aybufudk wpwpajymif; a&$v h mygw,f? ya'o&mZf pmay r[mtoGiaf jymif;jy;D 0HomEkpmayvkhd ac:wJh acwfopf pmaybufudk a&mufvm ygw,f? 0HomEk pmayacwfrmS q&m=u;D ocifu, dk f awmfrKS id ;f [m t=u;D jrwfq;Hk uAsm q&m/ owif;q&m=u;D jzpfygw,f? ukv d edk aD cwf aemufyidk ;f rSm 0HomEkpmay&Jh t&dyf tm0g oatmufuae yDr;dk eif;/ a&$Oa'gif;/ OD;zkd;usm;pwJh pma&;q&m=uD;rsm;u acwfopfpmayukd qufvufzGH hjzKd; apcJyh gw,f? 'Dtcsed rf mS &efuek w f uUov dk u f acwf prf;pmay ay:xGe;f vmjy;D aZmf*s/D rif;ok0%f/ odyaH` rmif0pwJh wuU okv d yf nmwwf pma&;q&mi,frsm; ay:xGuv f mcJh yg w,f? acwfprf; pm ayu acwfopf pm ay&Jh wk;d wufr_ t &Sed u f dk jri‡ w hf ifcyhJ gw,f? t&Sed w f uf qJrmS 'kw, d urBmppf =u;D jzpfymG ;cJyh gw,f? 'kwd,urBm ppf=uD;&Jh urBmh EkdifiHa&; tajctaeeJh ,SOfwGJjyD; ArmhekdifiHa&;rSm vGwv f yfa&; =uK;d yrf;r_ t&Sed jf ri‡ hf vmygw,f? 'kw, d urBmppf Armjynf ra&mufru D av; rSmyJ e*g;eDpmtkyt f oif;eJ t h wl uGejf rLepf0g' t,ltqrsm; pwifjyef Eh HS v h mygw,f? uGejf rLepf 40

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


41

vuf0J vli,fawG&hJ =um;rSm vuf0pJ may t,ltqrsm;vJ jyef Eh HS v h mcJyh gw,f? 'kw, d urBmppftjy;D rSmawmh OD;ode;f azjrifeh J h '*kew f m&mwk@d &J@ ta&;tom;rsm;a=umifh jynfo@l pmayt,ltq ay:xGe;f vmcJyh gw,f? '*kew f m&m[m ppfjy;D p (1946)upjy;D (1950)ckEpS f txd wm&mr*~Zif;ukd wnf;jzwfxw k af 0cJyh gw,f? wm&mr*~Zif;uae Ekid if o H pf/ acwfopf twGuf pmayopf ay:xGeaf &; t,ltqeJ h ta&;tom;opfrsm;ukd OD;aqmifjzef@csad &;om; cJyh gw,f? acwfopfuAsm/ acwfopf0wˆKw/dk acwfopf txkywWw d dk (pmay&kyyf v Hk mG )eJ h acwfopfpmay a0zefa&;wkd wcef;wu¾jzpfxeG ;f vmjy;D Aef;armfwifatmif/ jroef;wif/h ausmfatmif/ =unfvif/ =unfat;pwJh pmayopform;rsm;vJ ay:xGufvmcJhygw,f? 'ga=umifh ppfjyD;pacwfrsm;rSm vuf0Jpmay (jynfol hpmay)t,ltqrsm;ukd tajccHwJh pmayopfv_yf&Sm;r_ukd q&mwm&mu OD;aqmifcJhjyDvkd h usaemf ,lqygw,f? 'g[m acwfopfpmayorkid ;f pOfrmS q&m' *kew f m&m&Jh tcef;u¾ygy?J

(2) q&mwm&meJ@ usaemfwdk@u¾ usaemfwkd hqkdwmu rEWav;wuUokdvf wifrkd;/ armifomEkd;/ =unfatmif/ ukad v;(tif;0*k%&f nf)/armifr;dk ol/ armifprG ;f &nfpwJh wcsed w f nf; uavmifuidk v f m=uol rsm; uk d qk d v d k y gw,f ? wcsd e f w nf ; rS m wEk d i f i H v k H ; rS m usaemf w k d h eJ h jyd K if w l uavmifuidk v f m=uolawGvJ trsm;tjym; &S=d uayrJh ckusaemfa&;rSmu q&mwm&meJ h usaemfwkd hwawG qufpyfykHukdom uGufuGufuGif;uGif; uav;ajymcsifvkd h wjcm; uavmif&SifawGta=umif;ukd csefcJhygw,f? tus,fw0ifh a&;rSmr[kwfvkd hyg? 'gayrJh wjcm;usaemfwdk eh J h &G,w f l acwfjyKid f uavmiform;awGvJ 'Dvb dk J &Sv d rd rhf ,fvdk h ,lq ygw,f? usaemfwdk w h awG[m acwfprf;pmay&Jh t&dy=f o ZmatmufrmS =u;D jyif;cJ=h uygw,f? acwfprf;pmayu pum; ajyeJ h uAsmta&;tzGJ ah wGudk ESpo f ufpv JG ef;&mu wky a&;om;&if; pmayavmuxJukd 0ifa&muf vmcJh=u olcsnf; jzpfygw,f? 'DtcsdefrSm q&mwm&m&Jh wm&mr*~Zif; ta&; tom;rsm;eJ h pmayopfr*~Zif; ta&;tom;rsm;uvJ t&Sed jf yif;jyif; eJ@jyef Eh HS v h rG ;f rk;d vmcJyh gw,f? 'kw, d urBmppf umv/ zufqpfawmfveS af &;=u;D ukd t"du OD;aqmif =uol awGrmS ocifatmifqef;/ocifp;dk /ocifoef;xGe;f / ocif ode;f az/ ocifA[de;f / pwJh uGejf rLepfvil ,fawG ygcyhJ gw,f? 'gah =umifh zufqpfawmfveS af &;=u;D atmifjrifpmG qifEGJjyD;wJh aemufrSm uGefjrLepf0g'[m Armvli,fawG=um;rSm tjrpf wG,frdoGm;jyD; vuf0pJ may t,ltq/ jynfol ph mayt,l tqeJ h acwfprf;[efeJ h pwifjy;D uAsma&;=u olawG ( O yrm wifr;dk / =unfatmif/ armifprG ;f &nf)wkd h &S=d uovkd wm&m/ =unfat;[efe@J uAsmpwifa&;ae=uwJh olawGvJ (Orm/ armifomEk;d / armifr;dk ol)wkd h &S=d uygw,f? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

41


42

(3) q&mwm&meJ@ armifprG ;f &nf ckqufjy;D a&;rSmu q&mwm&meJ h usaemf (armif pGr;f &nf)eJ h qufpyfvmykyH J jzpfygw,f? usaemfwdk h ref; wuUov dk rf mS (1953)ckEpS u f wnf;u &Scd w hJ hJ ref;wuUov dk f uavmif&iS t f oif;qkw d m[m (1957-58)rSm wuUov dk f 0if;/ wifr;dk / armifoed ;f Ekid w f dk &h hJ OD;aqmifra_ =umifh ykrd w dk uf=uG v_y&f mS ; vmcJyh gw,f? aemufEpS af wGrmS 0if;=u, G /f armifprG ;f &nf/=unfatmifwkd@yg OuUX twGif;a&;rSL;awG jzpfvm=uygw,f? wifrkd;&Jh zefrD;tdrf uAsmpmtkyu f dk pwifxw k f a0jy;D rS bkwvifcspaf v;/0if;=u, G f =unfatmif/ armifprG ;f &nf pwJh uavmif&iS rf sm;&Jh uAsmpmtkyaf wGudk xkwyf gw,f? wifr;dk &Jh zefr;D tdrf uAsmpmtkyf twGuf trSmpmawmif;zkd h wifrkd;u armifpGrf;&nfukd &efukefv$wfygw,f? 'DrSmwif armifprG ;f &nf/ q&maZmf*s/D rif;ok0%feJ h '*kew f m&mwkd u h dk vlu, dk w f idk f pwifawG zh ;l cJ&h jy;D q&m(3)OD;vkH;eJ h &mouf yefq&m wynfhtjzpf &if;ESD;u|rf;0ifoGm;cJhygw,f? pmay udpaP wGomru yk*K~ v d af &;awGyg qufpyfvmcJ&h ygw,f? q&mwm&mukd awG &h wmu armfwif(14)vrf; tdrrf mS yg? ajym=uwmawGawmh arhuek yf gjy?D tJ'aD emuf wifr;dk eJ u h saemftwlwl &efuek o f mG ;&ygw,f? &efuek f wuU okv d rf mS jyKvyk w f hJ wuUov kd f aumvdyaf ygi;f pkH ynma&;ES;D aESmzvS,yf eJG J h pmayAdrmefq&k ygw,f? trsKd;om;pmayqk ray:cifuyg? usaemfwkd h (2)a,muf aZmf*sD/ rif;ok0%f/ wkdufpkd;/ rif;,ka0pwJh q&mrsm;ukad &m/ q&mwm&mukad &m awG =h uygw,f? q&mwm&mukd pawG@prSm usaemfwdk h &if;ES;D bkd rh &ygb;l ? q&mwm&mu pum;ukd tifrwef xde;f xde;f odr;f odr;f ajymygw,f? 'gayrJh txufArmEkdifiH pma&;q&m toif;&J h ESpfpOfpmqkd awmfae h pmwrf;zwfyaJG wGrmS usaemf uAsmpmwrf;awG wif&awmhr,fq&dk if ol u h pdk ma&;jy;D enf; enf; yg;yg; ar;avh&ydS gw,f? ol ph mawGxrJ mS ygjy;D om;awG ukyd J vSr;f ar;wJt h cg &Sn&f n S af 0; a0;odyjf y;D ajzavhr&Syd gb;l ? tifrwef odyo f nf;ygw,f? oko d yd yf gw,f? wm0ef,&l rSm qkad wmh 'Dvydk J owdxm;& rSmyg?

(4) '*kewf m&m rjrifb;l cifu &kyyf vkH m$ q&mwm&meJ h a':cifrsK;d cspw f dk u h dk rjrifb;l cifu wnf;u txl;&if;ES;D &cJyh gw,f? bmjzpfvdk v h q J adk wmh &_r0 r*~Zif;rSm q&maomfwmaqG&hJ pmawGudk c%c%zwf&vkhd yg? aemufajymifjyD;a&;xm; wmqkdawmh pdwfxJrSm ykdjyD;&if;ESD; aeygw,f? q&mw&meJ h q&maomfwm(=u,feJ v h )wkd [ h m arG;ESpf arG;vvJ wl=uawmh &G,w f al wGyg? q&maomfwmu q&mwm&mukd pmxJrmS xuf tjyifrmS ykjd y;D aemufajymif wwfwmukd awG b h ;l ygw,f? q&mwm&muawmh tjrjJ yK;H jy;D oD;cHaewmygy?J q&mwm&m? =unfat;/ q&maomfwmwkhd wawG[m OD;cifarmifvwf&hJ tdrjf c0H if;xJrmS vJ pk&yftjzpf qkaH vh&cdS ahJ wmh olw@dk csi;f u tvGe&f if;ES;D ygw,f? 'gawG zwf&awmh q&mwm&mukd uk, d t hf uk=d u;D wa,mufrmS pdwf 42

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


43

xJrmS &if;ES;D aewJt h jyif vlcsi;f awG ah wmhvJ ol t h &G,/f olh *k%u f dk owdrxm;rdawmh zufvw JS uif; vkyrf w d mawG &Syd g w,f? tjro J wdxm; qifjcif&ygw,f? &_r0 pzwfcsed rf mS usaemfu tv,fwef;atmuf qif/h ig;wef;/ajcmufwef;avmuf &Sad o; w,f? q&mwm&m&Jh pmawGudk =uKu d v f dk rh &ao;ygb;l ? enf;enf;twef;=u;D vm awmh usaemfh tazu ol rh mS vJ pmayaqG;aEG;zuf r&Sw d t hJ wGuf usaemhu f b dk J pmzwfazmf/ aqG;aEG; azmf vkyv f mygw,f? awm&GmrSmuk;d wuUov dk f ausmif;om;rajymeJ (h 7) wef;ausmif; om;ukb d w J a,mufrS r &Sad o;wJu h mvyg? (19 50) ausmaf vmufuyg? tazhnaD wGuvJ awm cku d ek v f dk pm zwfazmf r&Sd ygb;l ? usaemft h azuawmh jrK@d uko d mG ;&if; &_r0/ aoG;aomuf r*~Zif;/Armhacwf/ jrefrmhtvif;/ [Hom0wD/vx l pk wJh owif;pmawG pk aqmif; vmwwfyg w,f? q&mwm&mwkd &h hJ pmayopf v_y&f mS ; r_u vJ t&Sed jf rifah ewJu h mv r[kwv f m;? olw@dk rSm Aef;armf wifatmif/ jroef;wifh/ ausmfatmif/ =unfvif/=unfat;/ rkd;pnfwkd h emrnfxu G v f mw,f? =unfvifu aemufawmh uGo J mG ;jy;D i,f i,f&, G f &G,ef J h uG,f vGeo f mG ;cJh &Smw,f? q&mwm&mwkd hukd wnfh axmifwkdufw,f? yk*~Kdvf a&;awGygcsw,f? ukdatmifvif; qk;H cge;D awmh “cifAsm;wkd h acwfygy?J usaemfudk ypfrxm;yge”hJ q&mwm&mwkd u h dk ajym oGm;ygw,f? &efuek /f (33)vrf;xdy/f a&$jynfat; vufzuf &nfqidk rf mS yg? olwdk u h kd a0zef&mrSm ta&;=u;D qk;H u OD;ode;f azjrif&h hJ pmyg jynfol ph mayvkhd a=u;G a=umfjy;D “pum;vk;H opf wDxiG jf cif;Yom v#yaf y:/avmfv”D ae=uonfw?hJ “0wfvpfpvpf vrf;r=u;D / “a0g'h pPae tjym”/ “avEkat;uav;u aemfqJukd”pwJh pum;vkH;awGukd axmufjyygw,f? Aef;armfwifatmif&J h “awmhu f m ombJ &,feJ ”h qkw d Jh t h ok;H tESKe;f awGuv dk J axmufjyw,f? tJ'gawGudk usaemfh tazu w[m;[m;&,fjy;D usaemhu f dk zwfjyw,f? q&mAef;armfwifatmif&hJ “bke;f armifwa,muf xJ&,f” 0wˆKxu J “bJ”awG ukv d J usaemfu h dk atmufrsO;f om;apjy;D a&wGucf idk ;f w,f? tJ'guawmh q&m aomfwm aqGu uspD ,fwmuGm? usaemhf tazu zwfjyjy;D a&wGuf ckid ;f wmyg? usaemft h azuvJ r[maqGudk pGv J ef;aecJ&h mu ode;f azjrif/h '*kew f m&m/ Aef;armfwifatmifwdk h pmawGbuf ukd ajymif;vm awmh usaemfvJ pmajymif;zwfvm&ygw,f? '*kew f m&m/ Aef;armfwifatmifeJ h olw@dk &Jh aemufvu dk f vif;,keef u D ydk g pGv J ef;vmcJ&h ygw,f? q&mwm&m&Jh w[Dwu D o dk mG ;&atmif uAsmrl&if; ukd rzwfz;l ayrJh ol u h AsmawGudk a0zefwhJ pmay/q&maomf wmaqGeJ h OD;&efatmifwdk u h ol u h Asmukd jyifpyfwhJ uAsm awGudk t&ifzwfz;l jy;D jyK;H cJh &,fcyhJ gw,f? q&mwm&m &Jh pmawGudk zwfvm&awmhvJ tzwfenf;jy;D t=uKu d ef nf; cJyh gw,f? q&m Aef;armfwifatmifeJ h vif;,keef w D dk h pmawG ukd 0,fzwfayrJh q&mwm&m&Jh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

43


44

pmawGudk 0,frzwfygb;l ? r=uKu d v f dk yh g? 'gu wuUov kd f ra&mufcifu tjrifyg?

(5) wuUovkd af usmif;pm;wd@k&@J "ca&ZD" wuUov kd af &mufawmh eH&u H yfpmapmifawGeJ h ESpf vnf r*~Zif;awGrmS q&mwm&m wkd &h hJ pmay opf a&;[efawGu zuf&iS jf zpfaeygawmhw,f? ref;wuUov dk rf mS u uAsm a&;ol tvGerf sm;w,f? usaemfwdk h a&mufomG ;wJh (1956)ckEpS f ywf0ef;usirf mS uavmifaoG;=uol taygi;f [m uAsma&;=uwmcsn;f ygy?J usaemfwdk t h &ifuqk&d if armifom& wa,mufbJ xl;xl;jcm;jcm; xGuaf y:cJyh g&?hJ olu pum;ajyorm;yg? 'gayrJh olvJ vlx*k sme,frmS uAsm eJhuavmifaoG;cJhwmukd aemifrSawG hvm&ygw,f? uAsm a&;=uolwkdif;u '*kefwm&m/ =unfat;wkd &h hJ pmayopf[ef awGbJ a&;=uw,f? usaemf a&mufpwESprf mS awmh pmay aqG;aEG;zuf “wk;d wk;d azmf” r&Sb d ;l ? (1957)rSm wifr;dk / ode;f Ekid /f =unfatmifwdk eh J ah &m aZmfaZmfatmif (tJ'w D ek ;f u aZmfov†m)/0if;=u, G w f dk eh J ah &m pmayaqG;aEG;zufjzpfvmjy;D '*kew f m&mukd &SmazGawG&h v dS mygawmhw,f? tJ'aD wmhrb S J q&mwm&m&Jh uAsmaygi;f csKyw f @dk 0wˆKaygi;f csKyw f dk v h J xGuv f mcJw h muk;d ? 'gawGzwfjy;D rS q&mwm&m&Jh “pmay &kyf ykv H m$ ” pmtkyf/ ol h&Jhukd,fwkdifa&; twˆKy`wd pmtkyfeJ h “ar” pmtkyfwkd hukd &SmzwfjyD; wm&mr*~Zif;awGuv dk J ta[mif; qkid af wGrmS jyef vnf&mS azG pk aqmif; &ygw,f? “ar” pmtkyu f dk (1963) ckEpS af usmaf wmh armifr;dk ol&hJ rk;d OD; yef;pmtkyf wku d jf yefxw k yf gw,f? usaemfwdk h rEW av;rSm uAsmorm;awGcsi;f qk=H u&if; aZmf*seD J rh if;ok0%f b,fo@l =uKu d o f vJ '*kew f m&meJ h a'gi;f EG,af qG b,fol =h uKu d v f q J w dk m rsK;d ar;avh &Syd gw,f? usaemfu rif;ok0%feJ h '*kew f m&mukd =uKu d w f ,fvdk h &k;d &k;d om;om; ajymygw,f?'*kew f m&m eJ@a'gif;EG,faqG ,SOfar;wmuawmh EkdifiHa&; aemufcHodatmif pkHprf;w,f qkdwm aemifro S v d m&ygw,f? oabmu “tvHe”D ehJ “Auy” b,f[m yk=d uKu d o f vJ ar;wmygy?J usaemfu tvHeD (ocifpkd; uGefjrLepfygwD) tkyfcsKyf&m/ awm&Gmuav; w&Gmu vmwmrkdhwa=umif;/ wifrkd;u a&p=uKdu q,f wef;atmif vmwmrkd hwa=umif;/ tvHe, D rd ;f ol ausmif;om;awGu usaemfwdk Eh pS af ,mufv;Hk ukd tvHev D hdk xifxm;=uygw,f? usaemfwdk u h '*kew f m&m =uKu d w f ,f vkd yh J ajzygw,f? 'Dawmh olwdk h vef o h mG ;=uygw,f? '*kefwm&m&Jh ta&;tom;awGukd aqG;aEG;jzpf wmu wifrkd;eJ hpwifwmyg? usaemfu tpu '*kefwm &mwkdh&Jh ta&;tom;[m “qwfawmufqwfawmuf” “pdr;f qwfqwf”eJ rh dk =h uKu d v f dk rh &cJh bl;? aemufrS wpdrphf rd hf =uKu d v f mwmvkd h ajzzl;ygw,f? '*kew f m&m&Jh uAsm/ uAsm 0wˆK/ 0wˆKupmay a0zefa&;ukd wqifo h iG ;f wk;d csJ zh wfrv d m ygw,f? q&mwm&m&Jh a0zefa&; pmtkyaf wGuvJ aemuf us xGuyf gw,f? usaemfpmay a0zefa&;vkyrf v d mwJh (1964) 0ef;usiaf &mufawmh q&mwm&meJ ah 0zefa&; pmay awGudk vufpGJjyKygw,f? ol h&Jhjynfol hpmay t,ltqukd vufcH&kHru vufcHvmcJhygw,f? 44

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


45

ol=uKu d rf =uKu d f rodayrJh usaemfu ol *h % dk ;f om;qkw d m 0efcaH vh&ydS gw,f?

(6) q&mwm&meJ@ acwfprf; q&mwm&m wuUokdvfausmif;om;b0rSm ocifA[def;/ ocifatmifqef;/ ukAd aqG/ vSarmif (Akv d af Z,s)/Av dk &f efEidk f pwJah usmif;om; acgi;f aqmifawGeJ &h if;ES;D ygw,f? 'ga=umifv h J *syefacwfrmS olwdk h Ekid if aH cgi;f aqmifyidk ;f a&mufawmh ol&ahJ bmfawGu ol@ukd ac:,ljy;D olwdk &h hJ ,k=H unfpw d f cs&wJh vl&if;tjzpfeJ h &mxl;awGay;=uygw,f? *syefacwf rSm tpk;d &tvkyrf vkyv f dk q h jdk y;D Akv d af tmifqef;/ Akv d v f usmF / Akv d af Z,s/wdk u h dk olwwfEidk o f r# pmaya&;om;jcif;jzifh ulncD yhJ gw,f? Adv k af tmifqef; eJ o h cifoef;xGe;f wkd h yGaJ wmif;&ifvJ pEN&m;wD;ay;cJ&h ygw,f? tJ'D&JabmfawGtm;vkH;&Jh wuUodkvfausmif;om;b0rSm q&maygufpawG jzpfae=uwmu q&maZmf*seD J h rif;ok0%fwdk h jzpfygw,f? 'Dausmif;om;awGtm;vk;H uvJ pmayorm;awGcsnf;vkdvkd ygyJ? 'gha=umifh 'Dq&mawGeJh &if;ESD;=uygw,f? nDtukdvkd qufq=H uygw,f? q&m '*kew f m&m ppfjy;D p acwfrmS wm&mr*~Zif; wnfaxmif wnf; jzwf xkwfa0awmh acwfprf;q&mwkd hu pmawGa&;jyD; tm; ay;axmufcH=uygw,f? q&maZmf*s&D hJ “a&S;upmayopf” aqmif;yg;awG[m a&S;pmayeJ ah cwfpmaywkd u h dk aygi;f ul; ay;wJh tzk;d wefpmay a0zefa&;pmayawG jzpfvmygw,f? usaemfwdk h aESmif;acwfvil ,f pmayorm; a0zefa&;vky&f if q&maZmf*seD J h '*kew f m&mwkd &h hJ pmayawGub dk J OD;xdy&f u G f jyD; a0zef=u& ygw,f? a&S;upmayawG wacwfjyD; wacwf qef;opfvmwmawG[m olw@dk acwftoD;oD;&Jh t&if acwf awGu a&;cJ=h uwJt h a=umif;t&meJ ah &m/ ta&;tzGJ yh g jcm; em;opfqef;vmykaH wGudk axmufjy&mrSm q&maZmf*su D v,form;/ tvkyo f rm;/ qif;&Jom; jynfoal wG&hJ t a=umif;t&mukd t&yfo;Hk pum;eJ h a&;zGJ rh u _ dk t"durSwf ausmuf xm;ygw,f? 'gah =umifh q&mw&m&Jh jynfol ph may t,ltqawGeJ v h ;Hk 0[yfrad eygw,f? &efukefwuUokdvf ausmif;om;or*~rSm pmaya[majymyGJvkyf&if q&m=uD; ocifu, dk af wmfrid_ ;f q&m aZmf*s/D q&mrif;ok0%f/ q&mOD;odeaf zjrif/h q&m'*kef wm &mwk@d yJ a[m=uajym=uawmh 0HomEkacwf/ acwfprf;acwfehJ pmayopfZwf tarGawGudk &efuek f wuUokdvfausmif;om; pmay0goem&Sif awGu ,lcsifwkdif;&aeygw,f? ,lwwfwkdif; &ae=uygw,f? usaemfwdk h rEWav;bufuawmh 'Da[m ajymcsuaf wG/ pmvk;H tjzpfajymif;vJ r_&ygw,f? vlu, dk w f idk f eJ h pmeJ x h ad &mufycHk si;f b,frmS wlEidk yf gh rvJ? q&maZmf*sD uawmh ol ah [majymcsuaf wG ykEH ydS &f if usaemfwdk q h u D dk “azmifprd ;f awG” pmtkyrf jzpfcif wify@dk ay; avh&ydS gw,f? q&mwm&m[m (1950) ckEpS rf mS jrefrmEkid if H pma&;q&mtoif;&Jh OuUXjzpfvm w,f? 'Dtcg rSm vuf0*J % dk ;f (2)*k% d ;f teuf w*k% d ;f u (ukad tmifvif;wkd u h ) qef u h sif tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

45


46

ovkd vusm*F % dk ;f uvJ qef u h siyf gw,f? q&mwm&mu pmay[m jynfou l t dk usK;d jyK& r,fqkd&if vusmF*kd%f;u “tEkynmonf tEkynmtwGuf”a=unm&if;qef husif =uygw,f? trSKaqmifa&G;yGJrSmawmh acwfprf; q&mrsm; u q&mwm&mbufu &yfjy=uwJt h wGuf q&mwm&m&Jh bufrmS wHwidk ;f =u;D awG umay;ovkd jzpfcyhJ gw,f? 'gusaemhf ukd tnmuvSr;f jy;D =um;&wmawGyg? “jynfol ph may/ t,lt qeJ ”h “tEkynmonf/ tEkynmtwGu”f t,ltq wku d yf JG aqmif;yg; aygi;f pku H dk usaemfpx k m;ay;cJw h m&Syd gw,f? ckxufxd xGurf vmao;yg? q&mwm&m&Jh cGijhf yKcsuef J h ed'ge;f ukv d J usaemfa&;ay;xm;cJh jy;D om;yg? q&mwm&mwkd u h dk yckuLU om; wOD;jzpfwhJ OD;oef; wifu pmayopf r*~Zif;xkw=f uz@kd wkdifyifvmwmh yckuUL om;awGjzpf=uwJh &efukefwuUodkvfausmif;om; ausmf atmif/ jroef;wifh/ =unfvif atmifvif; wkd hvJ yg=uw,f? q&mwm&mu OD;aqmifw,f? q&m=u;D r_id ;f / q&maZmf*s/D rif;ok0%f q&m OD; ode;f azjrifw h dk u h em ,uawGtjzpf yg0if &yfwnf tm;ay;=u jyefygw,f? 'gu (50) ckEpS af usmf umvrsm; twGi;f uyg? wm&m r*~Zif;vJ &yfomG ;jy;D aemufyidk ;f yg? wckqef;wmav;ukad wmh =um;azmufjy;D wifjycsiyf gw,f/ usaemht f aeeJ@ OD;ode;f azjrifeh J h pmayeJ =h u;D jyif;cJjh y;D q&m =u;D &Jh ta&;om;awGudk txl;av;pm; tm;uscyhJ gw,f? 'gayrJ h “acwf p rf ; ” eJ h ” wm&m”ud p P a wG u k d tqk H ; jzwf a y; &mrS m awmh usaemfhwdk@oabmrwlEkdifbJ tHhtm;oifhcJh&ygw,f? rqvacwfrSm OD;odef;azjrifh[m Akv d af e0if;ukd axmufccH w hJ ,f? &efuek w f uUov kd f jrefrmpmXmerSm r[m0dZm… wef;rsm;twGuf jyifyut=uaH y; yk*K~ v d f =u;D tjzpf a&S@aqmifciG v hf nf; &vmcJyh gw,f? tJ'D wke;f u(1) acwfprf;rSww f idk u f dk &ku d cf sK;d &r,f qkw d m&,f (2) wm&mr*~ Zif;ukd avhvmcsupf m wrf;a&;bk@d r[m0dZm… wef; ausmif; olwOD;u wifjywJt h cg wm&mr*~Zif;[m r[m0dZm… usr;f jyKavmuf atmif t&mr0ifcb hJ ;l qkjd y;D y,fcscw hJ m&,f? tJ'D (2)csuu f dk tH=h ocJ&h ygw,f? (armifp;dk csed f '\eduaA' r[m0dZm… usr;f jyKbdk h '*kew f m&m&Jh &oaA'ukd acgi;f pOfay;wJh tcgrmS vnf; y,fcsc&H w,fvdk h tar&dum;a&mufrS =um;& bl;ygw,f?) q&mOD;ode;f azjrifeh J h q&mwm&mqkw d m nDtukd awGvdk &if;ES;D ygw,f? jynfo@l pmayt,lq awGuv dk J Arm pmayrS OD;pGmjzef ch scd w hJ hJ vlawGjzpfygw,f? 'D=um;xJu t ckvdk =um;&bl;awmh 'Dtcsuf ESpcf suu f dk q&mwm&m&Jh t a=umif;ajym&if;u xJo h iG ;f rSww f rf; wifvu dk yf gw,f? bmbJ jzpfjzpf 'Dae v h il ,f rsK;d qufopfawG/ rsK;d qufopf awG&hJ aemuf/ rsKd;qufopfawG[m acwfprf;pmayeJ h pmayopfukd OD;xdyf&Guf=ujyD; q&maZmf*sD/ q&mrif;ok0%fwdk eh J h q&m' *kew f m&mwkd u h dk olwdk &h hJ ('Dru dk a&pD vl i,fawG&)hJ rD;&SL;wef aqmifawGtjzpf cH,v l #u&f =dS ua=umif;ukd xl;xl;jcm;jcm; awG =h uKaH e=u&ygw,f? 46

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


47

(7) udak e0if;/ rcifrmvmwd@ktrd f usaemfw@dk wawG (rEWav;wuUov kd f uavmif&iS f ausmif;om;awG) tvkyt f ukid f awGeJ /h trd af xmifawGeJ jzpfvmawmh &efuek q f if;vm=uw,f? pmayavmurSm ajc csjzpf=ujyD jzpfawmh uk, d ef J q h idk w f hJ pmay*k% d ;f awG/ pma&; q&mawGqu D dk oGm;a&mufcsO;f uyf=u&w,f/ usaemfwkdh tm;vkH;[m q&mwm&m wkd hukdbJ ausmif;om; or*~tr_ aqmifawG/ ausmif;om;r*~Zif; t,f'w D mawG/ q&m=u;D ocifu, dk af wmfrKS id ;f &Jh jird ;f csr;f a&; v_y&f mS ;r_rmS a&muf&m ae&mu yg0ifc=hJ uolawGqadk wmh q&m=u;D ocifu, dk f awmf rSKid ;f OuUXtjzpf aqmif&u G w f hJ urBmjh ird ;f csr;f a&; uGeu f &uf 'kw, d OuUXtjzpf yg0ifcw hJ hJ q&mwm&m[m usaemfwdk &h hJ acgi;f aqmif tvkv d jdk zpfc&hJ ygw,f? q&mwm&m vli,fb 0rSm jzwfoef;cJ&h wJh c&D;pOftwkid ;f usaemfwdk v h J csw D uf jzwfoef;cJ&h w,fvdk h ,lqjy;D &Jabmfpw d v f nf; 0ifcyhJ g w,f? 'ga=umifh aumvdyf*sifeJ hrcifrmvmwkd htdrfukd usaemfwkd hacsmif;aygufrwwf oGm;a&muf cJ=h uygw,f? aumvdyf *siaf e0if;u rcifrmvm&Jh cifyeG ;f yg? rcifrmvmu &efuek f wuUodkvf ausmif;om;or*~ OuUX wOD;jzpfcJhwJh ukdvSarmif&Jh orD;yg? ukdvSarmifu &Jabmfo;Hk usyd 0f if Akv d af Z,syg? Akv d f aZ,su '*kew f m&meJ h wuUov kd rf mS ausmif;aezuf oli,f csi;f yg? ausmif;om;or*~ vkyaf zmf udik zf ufawGyg? Akv d af Z,su awmxJrmS rk;d xJ/ avxJ ajy;vGm;ae&awmh ol o h rD;awGudk &efuek jf yefyjhdk y;D oli,fcsi;f '*kew f m&m ac: ukd aX; jrKd i&f v hJ ufudk tyfxm;cJyh gw,f? 'Dvdk eJ q h &mwm&m[m ukad e0if;wkd eh J h tdrOf ;D cef;rSm t=um=uD;aecJhygw,f? aumvdyf*sifae0if;u &efukefwuUodkvf vufa&G;pif abmvkH; orm;yg? rEWav; wuUodkvft=uKdyGJawmfwkd h ausmif;om;yGJ awmfwkd hvkyfwJh tcgrSm usaemfwhw kd awGu ausmif;om; or*~ tr_aqmifawGtjzpfeJ h olwdk u h =dk uKq d {dk nfch &H wJh ol awGyg? &efuek w f uU odv k rf mS yGaJ wmfawG usi;f y&ifbJ us aemfwdk o h mG ;=u&ygw,f? 'Dvdk eh J ukad e0if;/ujdk rwfav;/ ukd nGe=hf uL;/ ukcd spaf qG pwJah usmif; om;=u;D awGudk tJ'aD cwfu xk;H pHtwkid ;f usaemf wkd h “&Jabmf awG” vkd ah c:cGihf &Sv d mcJh ygw,f? aumvdy*f si&f hJ tdru f u dk saemfwdk u h wHcg;r&d/S "m; r&Sd 0ifxu G Ef idk f =uygw,f? wif rk;d qk&d if q&mwm&m&Jh tcef; ab;ayguu f 0ifjy;D ukwif ay:ukd wef;vScJ svu dk af vh&ydS gw,f? wcgwav wa&;warmtd y f y gw,f ? q&mwm&m&J h acgif ; &if ; bD & k d tH q G J x J u ca&mhpvDyef;a&mifeJ ha&;xm;wJh ay;pmzkdifawGeJ h ca&mhpvD tjyma&mifeJ ha&;xm;wJh ay;pmzkid w f JG awGuv dk J cGirhf awmif; bJ ,lzwfygw,f? usaemfu q&mwm&meJ h pum;ajymae avh&ydS gw,f? wifr;dk uvJ tdy&f may:rSm pmzwfaeavh &Sd awmh q&mwm&m bmpmawGudk wifr;dk zwfaeovJqw dk m trSwrf xm;rdygb;l ? wu,fawmh yk*K~ v d af &;pmawGyg? tcGifh r&Sd rukid &f yg? usaemfwdk h tnmom;/awmom;awGu 'grsK;d awGupdk nf; xm;avhenf;ygw,f? txl;ojzifh wifr;dk u olcifwv hJ q l &dk if ol t h yd &f m/u, dk t hf yd &f m/ ol t h 0wfu, dk hf t0wf/ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

47


48

ol@pmtkyu f , dk phf mtky&f ,f vkd h vk;H 0t[ef t h wm; jzpfwwforl sK;d r[kwyf gb;l ? q&mwm&mu pnf;eJ u h rf;eJ h oyfoyf&yf&yf aewwforl sK;d [m wifr;dk eJ h awG rh S Zwfysuf oGm; wmyg? “[mæukdwifrkd;bmawG ,lzwfaewmwkef;”qkd jyD; tvefhw=um;jzpfcsdefrSm wifrkd;u pmawGzwfjy;D vkd t h m; &jy;D wa&;jyeftyd o f mG ;cJyh gjy?D a[rmwkd /h &mZmwkd u h 0if vku d x f u G v f u dk ef hJ uav;awGbmqGrJ vJ =unf&h / vl=u;D awG bmqGrJ vJ =unf&h eJ h q&mwm&mcrsm usaemfehJ wifr;dk vm&if ysm&mcwfomG ;&wwfygw,f? wifr;dk wa&; warmtdyjf y;D rS q&mwm &mu tjyifxu G f vufzuf &nfaomuf=u pkd v h hdk ac:ygw,f? jy;D &if wifr;dk ukd vufwjJG y;D um;vrf; jzwfay;jy;D bwfpum; rSww f idk u f dk vku d yf dk yh g w,f? wcgw&H q&mwm&mu usaemf wkd q h v D mygw,f? &efuek f pmayrdwaf qG awGu q&mwm/q&myg/ q&mAef;armf/ q&m jroef;wifh wkd u h dk xrifpm;zdw&f if armifomEk;d / wifr;dk eJ h armifprG ;f &nfwdk u h ydk g wwGw J nf; zdwaf vh&ydS gw,f? usaemfwdk u h yJ q&mwm&m tdycf ef;ukd a&mufwm rsm;vm awmh ol t h rd u f ukad e0if;wkd h ac:ovkyd J q&mwm&mukd OD; av;vkd h usaemfwdk ah c:jzpf oGm;ygw,f? jc0H if;xJ a&muf&if “&mZma& OD;av; &Sv d m;” “ukad e0if;a& OD;av;&Sv d m;” p ojzifah r;&if; ajym&if;u E_wu f sK;d oGm;jy;D rEWav;u vlxk OD;vSu usaemfwdk &h hJ eHygwf (1)OD;av; &efuek u f q&mwm &mu usaemfwdk &h hJ eHygw(f 2) OD;av; jzpfvmygawmhw,f? wu,fawmh OD;av;(vS)eJ h q&mwm&mwkd [ h mvJ q&m wm&m ausmif;om;b0 uwnf;u rdwaf qGawGyg? aemufyidk ;f rSmawmh q&mwm&m[m arSmb f u D dk olh wlr&S&d majymif;oGm;ygw,f? wcgw&H awmifOuUvm/ ao ewfypfuiG ;f teD;u ol w h rl tdru f ydk J oGm;awG &h avh&ydS g w,f? q&mwm&m &Srf;jynf atmifyef;ukd ol hwl/wlrawGeJ vkdufajymif;oGm;awmhvJ tJ'Dukd oGm;vnfzl;ygw,f? q&m wm&m aqmif;ckdzkd h &efukefvmcsdefrSm q&mwkdufpkd; (olh ausmif;aezuf oli,fcsi;f OD;oef;xGw)f tdrrf mS qk=H u wm rsm;ygw,f? avxD; OD;tke;f armif/ ociftek ;f jrif/h q&myg &*lwdk eh J 0h idk ;f zGJ ah vh&ydS gw,f? usaemfwdk v h yJ gavh&ydS gw,f? wjcm;vlyadk wG ygvm&if OD;oef;xGwu f “a[h tke;f armifa& aumifav;awG rac:cJeh @J uGmvk@d wm;avh&ydS g w,f?

(8) *kef - ,ke*f % kd ;f &efuek rf mS pma&;q&mawG[m ol t h yk pf ek J o h pl k a0;avh&=dS uygw,f? rif;ausm/f ewfE, G f ausmaf tmif/ nGef =uL;/ armifae0if;pwJh pma&;q&mrsm;pm usaemfwdk &h efuek f ra&mufcif pma&;q&m or*~/ pmayuvyfpojzifh zGJ =h u awmh q&mwm&mwkd h q&m Aefarmfwifatmifwdk eh J h wtkypf w k nf; awGvdk h =um;od xm;&ygw,f? usaemf&efuek f a&mufwmu (1970-71)rSm yg? odyrf =umcifrmS bJ ref; wuUov kd x f u G f uavmif&iS f wifr;dk / armifomEk;d eJ h usaemf wkd u h dk armifvif;,ke(f &Sr;f jynf)&Jh wku d cf ef;rSm armif; oif; ckid /f 48

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


49

armifatmif&SifpwJh vli,f uAsmq&mawG vmawG hjyD; rkd;a0 r*~Zif;rSm pmra&;zkd h aqG;aEG;vmygw,f? rk;d a0 r*~Zif; t,f'w D m uked wfE, G u f q&mwm&mukd yk*K~ v d f a&;t& jipd eG ;f wJh aqmif;yg; wyk'/f ESpyf 'k rf u a&;xm; ygw,f? befaumuf vkcH sn0f wfxm;wJh uAsmq&meJ h aoG;pGe;f wJh *g0ef0wfxm;wJh Ekid if jH cm;ol wOD;ol u h v dk mawG jh y;D um&efrhJ uAsmt a=umif; vmay;w,fvdk h tdrrf uf xJrmS awG &h a=umif; a&;owJh tcef;qufa&;aewmyg? 'gudk rauseyfvdk h armifoif;ckid u f vmjy;D ajymwmyg? 'geJ u h s aemfwdk v h J rk;d a0rSm ra&;awmhbJ aevku d yf gw,f? wae ah wmh ykEH ydS w f u dk w f wku d rf mS vif;,kef armif armif OD;aqmifjy;D pum;0kid ;f zG@J ygw,f? oluvJ q&mewfwhdk ukd rauseyfa=umif; ajymjy;D pmtkyu f av; wtkyx f w k rf ,f ajymvmygw,f? tJ'D wkef;u q&mwm&meJ@twl q&m yg&*l/ Aef;armfwifatmifeJ h jroef;wifh/wifrkd;wkd hvJygyg w,f? pmtkyfuav; emrnfu “jrefrmpmay &_cif;”wJh? q&mwm&may;wJh emrnfyg? q&mwm&m/ q&mAef;armfeJ@ q&mjroef;wifhwkd@u axmufuvGwv f mwm r=umao; bl;? usaemfvJ rEWav;u &efuek f ajymif;vmwm r=um ao;bl;? tJ'pD mtkyrf mS usaemfu “vlru dk ”f vkyjf y;D uked wfE, G &f hJ 0wˆKawGudk “typftcwf/ tn‡pt f owf/ tnpftywf”awGvdk h acgi;f pOfwyfjy;D a0zefvu dk yf gw,f? rlvxkwaf 0 olurjzef ch sv d dk ah emufwcg jyef&u dk jf y;D jzef awmh pmaywku d yf aJG v;yrm jzpfomG ;cJ&h ygw,f? jzpfEkdif&if rqv vufxuf rqvukd pdwfxJuom qef husifaeol awGukdawmif rxdrcku d af pcsiyf gb;l ? 'DwyGJ rSmawmh tkypf zk @JG jy;D “wef;pD&yf”vku d yf gw,f? pmayavmurSm usaemfwkdh ukd “*kef-,kef”*kd%f;wJh ukdewfEG,fwkd htwGJukd “aeewfrif;” *kd%f;vkd h qkid ;f bkwcf sw d v f u dk =f uygw,f? uked wfE, G ef J t h wGJ jzpfwhJ armifae0if;eJ rh if;ausmw f dk yh g qGx J nfx h m;wmyg? w u,fu uked wfE, G yf J [kb d ufu zGJ ah echw J myg?

(9) rd;k }udK;rkewf ikd ;f eJ@ ewfE,G *f % kd ;f uku d ;dk u|e;f uaejy;D Aef;armfwifatmif/ jroef; wifw h dk eh J t h wlvw G v f mwJt h xJrmS xufjrufvyJ gw,f? ol u Ekid 0f if;aqGudk pnf;&k;H odr;f oGi;f w,f? Ekid 0f if;aqGcrsm tEkynm rsKd;ADZaumif;v#uf eJ h tkd;eif;cGufeif; jzpfoGm;&Sm w,f? ekdifiHa&; tpmra=uvkd h txufvefatmufav#mawG jzpfuek w f ,f? olwdk Eh pS af ,muf OD;aqmifjy;D rk;d =uKd rek w f idk ;f qkw d hJ pmtkyfxkwfw,f? rxkwfcifwa,mufu vmajymw,f? tJ'Dwkef;u usaemfhtdrfu oefvsirf mS yg? oefvsiu f dk xrif;pm;=uyG gvdk h Ekid 0f if;aqGwdk u h dk us aemfzw d w f myg? vmr,fqjdk y;D rvmygb;l ? 'geJ &h efuek rf mS awG zh dk ch sed ;f w,f? vlcsi;f vSr;f jrifae&ygv#uf eJ h awG q h zHk dk jh iif;w,f? bmjzpfvhdk vJqadk wmh usaemfu 'Dpmtkyrf xkwzf dk h vku d zf suaf evkd yh g bJ? olwdk u h q&mwm&m/ q&mAef;armfwifatmifpwJh olwhdk q&m&if;awGudk a0zef&w _ cf s wku d cf u dk zf dk ah &; aea=umif; =um;vkd zh suw f myg? 'Dq&mawG[m zdEydS t f yk pf ;dk wJh vlawGudk b,fwek ;f urS ta&mr0ifcw hJ hJ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

49


50

yk*K~ v d af wGyg? 'DtcgrmS rqveJ h yl;aygi;f ae=uwJh vuf0/J vuf,m pma&;q&m=u;D awGuvJ uk, d q f &m awGudk rqv jrKd &h ;dk ay:uae av;oH/jrm;oHrpJ ypfcwfae=uwmyg? “q&mwm&m/ q&mAef;armfwdk [ h m tjrt J pOf jynfol b h ufu &yf wnfc=hJ uolawGb?J olwdk [ h m rwku d f aumif;/rcku d f aumif; wJh “ewfae ukid ;f ”awG ygvdk h &Si;f jycJyh gw,f? “ewfaeukid ;f ”qkw d hJ pum;ukad wmom; jzpfwhJ usaemfu ok;H aeus pum;rko hd ;Hk vku d w f myg? usaemf wkd h tnmrSm aqmif;ukecf ge;D / xef;jyifawmhrt hJ cg xif; ckw=f uygw,f? xif;ckw&f if wyifv;Hk uwk;H rwk;H bJ xdyu f idk ;f ukd csex f m;&ygw,f? tJ'gu“dk ewfaeukid ;f ” csew f ,fvdk h Zwfa=umif;em;vnf olwcsKd u h &dk iS ;f jy&ygw,f? r&bl;? aemufawmh “rif;wku hd bmawGudk b,favmufprG ;f aqmif cJ=h u zl;vkd v h ”J vkd ah wmif cyf&if&h ifh ar;cGe;f eJ h “cs”J ygw,f? r&bl;? 'gaa=umifh Ekid 0f if;aqG&hJ “a&qefvrf;” pmtkyf xGuv f mwJh tcg olwdk Eh idk if aH &; tpmra=uykHukd axmufjy ygw,f? r_dif;uAsm wpukd,ljyD; “EkdifiH qkdwm jArŠmhbkH/ EGm;ckefwufovkd” vkyfvkd hr&bl;vkd h ajymjyD; “Ekdif0if;aqGa& awG hvm;/ a&S hrSm ausmufaqmif”vkd h owday;vkdufygw,f? Ekdif0if;aqGvkd tEkynmtm; aumif; wJh vlwa,muf pmayavmurSm qk;H &_;H oGm;&wm 'Dae x h d ESar#mrqk;H ygb;l ? 'gayrJh usaemf aemifwr&ygb;l ? uked wfE, G af &m/ ukx d ufjrufa&m 'Daeh usaemfjynfyrSm ta0;=u;D a&mufae wmawmif aum0efykÀm;vkd tem&Gwpf rf;rdwidk ;f wufacguaf e=ujy;D olwhdk wHawG;r_eaf wG [m ypdzw d o f rk'&N mxJxd vGiu hf swwfav&J?h olwdk u h cH&ol ayuk;d ? 'gawGudk bma=umifh ajymovJq&dk if q&m '*kew f m&mwkd [ h m q&m=u;D ocifu, dk af wmfrid_ ;f &Jh ajcawmf&if;u =uD;jyif;vmolawG/ ocifatmifqef;/ ocifA[def;wkd h&Jh &Jabmf=uD;awG/ b,fwkef;urS tm%m& vlwef; pm;ukd OD;rnGwfcJh=uolawGtjzpf &kdaoav;pm; cspfcifvkdh ygbJ? 'Dae@ESpaf ygi;f (30) avmuf =umvmwJt h cg usaemf rrSm;bl;vkd yh J auseyfvsuo f myg? (10) wlwmvJ&dS rwlwmvJ&dS q&mwm&mukd usaemfwkd@u rsufpdrSdwf ukd;uG,fae=uwm r[kwfygbl;? q&mwm&muvJ ol u h rdk =uKu d w f hJ bufuvJ a0zefprf;ygvdk h wzGzaG jymwwfoyl g? usaemfu ol u h AsmawGuo dk m txl; jyK a0zefavh&cdS yhJ gw,f? 'Dae h um&efrhJ uAsm[m q&m'*kew f m&m pwifcw hJ hJ um&efrhJ uAsmawGeJ h vk;H 0 rwlygb;l ? 'gayrJh um&efrvGwv f yfru _ dk tOD;qk;H ckex f u G f vmol[m q&mwm&mygy?J wuUov kd f ausmif;om;or*~r*~Zif; pmtkyrf mS pwifa&;cJw h myg? ausmaf tmif/ jroef;/ =unfvif/ yckuLU om;awG ESpyf wfvnf r*~Zif;/ t,f'w D mvky=f uwJh (1949)avmufuxifygw,f? usaemhpf mwrf; wckxrJ mS awmh ol@uAsmxJu “rsujf rif um&ef”qkw d mukd usaemfazmfjy a0zefz;l ygw,f? (wu,f awmh a&S;tqkad wGvJ vky=f uwm &Scd zhJ ;l ygw,f?) Oyrm? yifv,f ‘0’ okd /h avS ‘u’ av;eJq h ydk gpdk ?h ‘0’eJ ‘h u’[m rsujf rift& um&efrdayrJh toHrjidygbl;? “rm,m”uAsm pmtkyfxGufawmh “rm,m&Jh rm,m” 50

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


51

pmwrf;ukd usaemf a&;ygw,f? q&mwm&m&Jh um&efcpH pfawGudk avhvm wifjy wmyg? q&mwm&mu “cifAsm;vkyw f mrsK;d awGudk wuUov kd u f vky&f r,fAs”vkd h ajymygw,f? q&mwm&mu 'Dacwf[m uAsmukd toHxGufjyD; &GwfqkdwJhacwf r[kwf awmhb;l vkd h uAsmrSmtoHtwGuf um&efnzd‡ dk h odyrf vkd awmhb;l vkd h qkv d [ dk ef&ydS gw,f? usaemfu &k&mS ;pwJh t aemufEidk if aH wGrmS uAsm&Gwq f ydk v JG yk =f uykH awGudk axmuf jyjy;D vlxek hJ uAsmq&m jyefaygi;f xkyaf &;twGuf uAsm&Gwf yGaJ wG vky&f r,f? uAsm[m toHaumif;& r,fvdk h wifjyzl; ygw,f? aemufwckuawmh pmaytajccH odyrf &Sv d J pma&;vkd &h ygw,f? ausmif;*EW0if pmjrnf;avmufeJ hvJ uAsm pyfEkdifygw,fqkdwJh “oabm”ukd ajymjyD;/ q&mwm&mu “rkq;dk pkid o f if”qkw d hJ aqmif;yg;ukd a&;ygw,f? usaemfuawmh pmaytajccH raumif;bJ pma&;&if tk;d eif;cGuef if; jzpfwwf w,f? t&ifval wG bmvkyx f m;ovJ rodawmh udk,fu wyifwyef; tm;xkwfae&wwfw,f? q&m rif;ok0%f ajymovkd “pk-wkjyK”tpOftwkid ;f eufeuf&id_ ;f &_id ;f vky&f r,fvdk h ,lqygw,f? pmayrSm “twwfynmeJ h tEk ynm” jy\emtxd a&mufoGm;cJhygw,f? usaemfu rkqdk;vkyfr,fh vl[mav; twwftajccHudk t&ifoif&OD; r,f? awmxJa&mufrS av;wifenf; oifaevkd rh &bl;? rkq;dk ukd “pkdif”u oifwm[m wu,ftrJvkdufrS “oif” wm? oifcef;pm ay;oGm;wm? av;ypfwmrSawmh av;n‡dK h enf;pwmawG/ av;r/ av;wif/ av;csdef pwmawGukd trJvu dk zf @kd awmxJudk r0ifcif (pkid ef J rh awG ch if oifryS gvdk qifajcwufygw,f? 'Dawmh olu jrefrmhpmoif&kd;xJrSm bmawGygovJvkd har;ygw,f? Akdvfae0if; trdef@eJ@ jrefrm pmoif&kd;awG uarmufur jzpfcJhykHawG ajymjyawmhrS oif&kd; tajccH rvkHavmufykHukd oabmayguo f mG ;ygw,f? q&m wm&m&Jh tjrifu tekynm zefw;D csipf dw&f w dS hJ vli,fawG vufweG @f oGm;rSm pk;d vkd yh gy?J 'gvJ ol t h jrifeJ o h l uk, d fh tjrifeJ u h , dk rf eS af ewmygyv J dk h xifygw,f? q&mrif ; ok 0 %f t d r f r S m q&mtjid r f ; pm;roG m ;cif (1968)ck E S p f x J r S m “uAsm0yfa&Smh”0g“uAsm tvkyf pcef;” qkdwm vkyfzl;w,f? aemufawmh q&mhtdrf ‘oajynK’d qkw d mukd ta=umif;jyKjy;D oajy nKd uAsm tvkypf cef; vkhd ac:wJt h cg ac:ygw,f? t'Duae “acwfay:tm&kH cH pm;yk”H “um&ef”“&pforf” qdw k mawG jy\em=u;D oGm; ygw,f? aemufyidk ;f rSm q&mwm&mu “armifprG ;f &nf”odhk tdwzf iG ahf y;pm qkw d ma&;ygw,f? usaemhf oli,fcsi;f =unf atmifeJ u h awmh tara':trm arG;ae o h mG ;&if; r,fZ,fyif wef;rSm wcg/ acwfay:uAsm ta=umif;ukd aqG;aEG;a&;om; jzpf=ujyefygw,f? tJ'gawG aygi;f jy;D aemufawmh pmtkyf xkwjf zpfygw,f? (2000)jynfEh pS rf mS “r,fZ,f&eH o h if;ysH h ar$;&D” qkw d hJ emrnfeJ x h w k yf gw,f? =unfatmifemrnf xJch iG rhf &ygb;l ? usaemfuvJ a&S;a[mif;eJh acwfopf uAsmya'oawGudk wwfor# avhvma&;om;jy;D “uAsm&Jh rm,m”qkw d phJ mtkyf wtkyf xkwzf dk h toihjf yifxm;qJ jynfyxGuv f mvkd h rxkwEf idk af wmhygy?J tJ'D wke;f uawmh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

51


52

q&mwm&mtjyif armifomEk;d / jrZifpolwdk v h J a&;ygw,f?

(11) &eforl &Sd rdwaf qG&dS q&mwm&m tcktcg a=uG;a=umfaewmu “&efolr&Sd/ rdwfaqG&Sd/ rkef;olr&Sd/ cspo f &l ”dS qkw d mygy?J *EN/D rif'v J m;/ a':atmifqef;pk=unfwdk &h hJ jird ;f csr;f a&;pOf/ t=urf;r zufa&; “t[d Ho”vrf;pOfeJ h wlw,fxifygw,f? “&efolukd rdwfaqGzJG ha&;” wabmw&m;ygy?J ol w h oufwm b0tawG t h =uKH &vmwJh tawG;tjrifyg? wku d pf w d f oef ae=uwJh vli,fwcsK@d u r=uKu d =f uygb;l ? 'gu tvGe=f u;D us,w f hJ '\ew&yfyg? tus,w f 0ifh usr;f zGJ jh y;D ajym& rSmygvdk h usaemft h aeeJ h q&mwm&mukd vSr;f jy;D arwWm &yf cHxm;ygw,f? cktcg jynfwiG ;f rSm q&m}u;D r_id ;f &Jh wynfh om;/ orD;vJjzpf/ ocifatmifqef;/ ocifA[de;f wkd &h hJ &Jabmf/&b J ufvJ jzpfcb hJ ;l ol qkv d dk h q&mwm&meJ h tb OD;tke;f jrifh wkd yh J useyf gawmhw,f? wpf&mwef; uyfaeygjy?D wOD;pD&hJ arG;ae ah wG usi;f y&if rsK;d qufumG [r_awG usO;f oGm;ap& r,fv@dk xifygw,f? usaemfvJ ta0;uvSr;f jy;D q&mwkhd ukd uAsmeJ h pme@JtjrJ uefawmhvsuyf g? use;f rmjy;D touf &Sn=f uygapaomf?

armifprG ;f &nf (tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwfa0aom trsdK;om;vGwfajrmufa&; +idrf;csrf;a&;pmqdk q&m}uD; '*kefwm&m (89) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwf " tvif;opfcspfol " pmtkyfrS jyefvnf&,laz: jyygonf?)

52

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


53

vGefcJhwJh tESpfoHk;q,fausmfu rdk;}udKrkefwdkif;

&Jabmf zk;d oHacsmif;

usaemf'u D pd u P kd &ifxrJ mS òrx H m;&wm ESpaf ygi;f 30 ausmyf g+y?D òrx H m;&w,fv@kd qdk uwnf;u pdwfroufomeJ@/ rwwfomvdk@ qdkwJht"dy`g,fawG wGJvsufyg&Sdaew,fvdk@ atmufarhygw,f? tckawmhajymvd@k &+y/D ajymzd@k aumif;+yv D @kd ,lqvd@k q&m'*kew f m&m&J@arG;ae@rSm q&mhu*kd % k ðf ywJt h aeeJ@ tjzpf rSew f cku±kd iS ;f jywmjzpfygw,f? 'guq kd &mod&&if em;vnf; em;vnfEikd rf ,f/ pdwv f nf;csr;f omr,fv@kd xifygw,f? tjzpfreS q f w dk ikd ;f ae&mra±G;/ tcsed rf a±G;ajym aevd@k rjzpfygb;l ? tzufzuf axmuf xm;&/ csichf sed f &wm awG trsm;}u;D ±Syd gw,f? txl;ojzifh Edik if aH &;eJ@qufpyfwhJ ordik ;f qdik &f m awGrmS jzpfygw,f? usaemfajymcsiw f mu “rd;k }uKd rek w f ikd ;f ”udpyP g? 1974 ckEpS x f rJ mS xGuw f hJ 'Dpmtkyf ta=umif;udk tck aemufyikd ;f vlawG zwfz;l / =um; zl;=uovm; usaemftao tcsmr odyg? 'gayrJh wcsed w f ek ;f uawmh rkew f ikd ;f wckazmf xkwzf @kd }uKd ;pm;cJw h hJ 'Dpmtkyf wtkyaf y:cJzh ;l ygw,f? yg0ifa&;om; olawGu q,fa,mufausmyf gw,f? usaemfemrnfawG rajymawmhyg? 'DtxJrmS tJ'w D ek ;f u pmayavmurSm em rnf&+y;D wJv h t l ifrwefenf;+y;D Edik if aH &; e,fy,fuvd@k qd&k r,fh vlawGursm;ygw,f? usaemfe@J &if;ES;D wJh udu k ;kd u|e;f jyef trsm;tjym;yg=uygw,f? 'Dpmtkyx f u J aqmif;yg;awG[m tJ'w D ek ;f u em rnf}u;D wJh pma&;q&mawG/ txl;ojzifh vuf0EJ , $ w f hJ pma&;q&mawG&@J vuf&mawGukd a0zefwu kd cf u kd x f m;wm jzpfyg w,f? ta0zefc&H olawGxrJ mS (uavmifemrnf&if; eJ@yJ a&;cGiðhf yyg) '*kew f m&m/ Aef;armf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

53


54

wifatmif/ *sme,f ausmrf rav;/ jroef;wif/h jrZif polawGyg0ifygw,f? pm tkyaf wGukd Edik if aH &; ±_axmifo h ufoufuae a0zef wdu k cf u kd f wmvd@k ajym&if&rvm;ygy?J a&;olawGxrJ mS udu k ;kd u|e;f jyef/ usaemfe@J tifrwef&if;ES;D olawGygwmrd@k olw@kd pmtkyfudk jyifqifpOfrSmyJ tJ'DtxJu &Jabmf 2a,muf/ 3a,muf rEWav;udkvm+yD; 'Dupd u P saemfuakd jymjy+y;D t}u^H m%fawmif;wm rsKd ;vkyf ygw,f? aemuf+y;D usaemfu h v kd nf; ygw&D @J (ArmjynfueG f jrLepfygw&D @J ) oabmxm;od&&ifaumif;rSmyJ qdw k mrsKd ;ajym ygw,f? tJ'w D ek ;f u usaemfw@kd [m yJc;l ±d;k rA[dek @J a&m/ ta±S@ajrmufppfa'oeJ@yg tquftoG,±f dS ygw,f? 'gayrJh ajratmufvyk if ef;xH;k pH twdik ;f olw@kd udu k saemfrh mS tquf toG,±f adS =umif; ajymrjyvdu k yf g? ud, k phf w d x f rJ mS wrsKd ;}u;D vdk cHpm;&wmuwa=umif;/ pmrlawGukd zwf&ao; wm r [kwv f @kd u wa=umif; usaemfh oabmxm;udk rwifrusyJ ajymjyvdu k yf gw,f? 'gayrJh 'Dupd u P akd wmh ygwu D kd twwf Edik q f ;kH tjrefq;kH enf;eJ@ owif;yd@k oabmxm;ar;cJyh gw,f? tjrefqHk;qdkayrJh qufom;v$wf ajym&wmrdk@ odyfawmh rjrefygbl;? 4/5 vavmuf =umw,fxifygw,f? olw@kd [m rEWav;tjyif ysO;f rem;/ jrif;+cH pwJah e&mawGuykd g vlcq JG if;oGm;+y;D 'Dupd u P ±kd iS ;f jy=uygw,f? axmufcrH J awmif;wJo h abmeJ@ wlygw,f? 'gayrJh e,f awGu olw@kd udq k ef@usiaf =umif;/ oabmrwla=umif;yJ ajym vdu k =f uygw,f? ygwu D usaemfw@kd qDukd 'D[m rvkyo f ifah =umifh rqdik ;f rwG ta=umif;jyefygw,f? ol@acwfol@ tcgeJ@a&;cJh wmawGudk (Oyrm '*kefwm&m&J@‘ar’)udk aemufydkif;acwf aywHe@J wdik ;f wmrsKd ; rjzpfoihaf =umif;/ aemuf+y;D 'Dvt l m; vH;k [m &efoal wG r[kwaf =umif;/ 'ga=umifw h m;Edik &f ifwm; zd@k vnf; ajymygw,f? 'Dvedk @J 'Doabmxm;udo k o d cd si;f usaemf &efuek u f q kd if;oGm;ygw,f? tJ'D tacgu[ f m us aemf udu k ;kd u|e;f u xGuv f m+y;D wJah emuf aemufqHk;t}udrf &efukefudkoGm;wmyJjzpfygw,f? wu,fawmh usaemf [m ygwDeJ@ tquftoG,±f adS e+yrD @kd &efuek u f t kd &rf;roGm;yg? aemuf+y;D tJ'w D ek ;f u vlxv k y_ ±f mS ;r_awG vnf; w+crd ;f +crd f jzpfaewmrd@k usaemfvv kd t l aeeJ@ v_y±f mS ;r_rsm;&if axmuf vSr;f a&;u tm±HkpdkufrSmpdk;&ygw,f? 'gayrJh 'DudpPuawmh ta&;}uD;wJhtjyif usaemfeJ@vnf; vly*k Kd~ vcf si;f &if;ES;D wmrd@k usaemfu h ykd q J if;oGm;zd@k wm0efay;=uygw,f? 'gayrJh usaemf [dkudka&mufawmh pmtkyfu ±dkuf +yD;/ csKyf+yD;aeyg+yD? usaemf aemufusomG ;ygw,f? usaemfu ygw&D @J oabmxm; 'Dv±kd adS =umif; ajymjyvd@k &wJv h al wGukd ajymjyawmh olw@kd idik o f mG ;=uygw,f? 'Dvekd @J tJ'D pmrlawG [m pmtkyt f jzpfukd a&muf±dS oGm;ygw,f? 'gayrJh pmtkyf qdik af wG ay:awmhra&mufvu kd &f ygb;l ? pmaypdppfa&;u cGihf rðyvd@k yg? 'Dvekd @J pmtkyf q,f*%ef;avmufuo kd m wd;k wd;k wdww f w d jf zef@vdu k &f ygw,f? pmayavmurSm }u;D }u;D rm;rm; *,uf±u kd w f m rawG@cJ&h ygb;l ? vuf0o J rm;awG avm urSmyJ 54

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


55

usaemftck 'gudak &;aewm[m rd;k }udKrkewf ikd ;f pm tkyuf kd ArmjynfueG jf rLepfygwD&@J !$e=f um;csufe@J/ 'grSr[kwf oabmxm;eJ@a&;=u/ xkw=f uwmvd@k tJ'wD ek ;f u w csdK@u xifjrif,ql aecJ=h uwmawG ±Szd ;l vd@k 'Dvrkd [kwwf hJ ta=umif; ajz±Si ;f wm jzpfygw,f? tJ'wD ek ;f ua&; olawGukd tjypfwifwm r[kwyf gbl;? 'Dae@tcgrSm olw@kd (wcsdK@ uG,f vGeyf g+yD) b,fvkd pOf;pm;w,f qdwk mudk usaemfw@kd odae=u wmyg? olw@kde@J olw@kda0zefcwhJ hJ pma&;q&m}uD;rsm;&J@ aemuf ydik ;f qufqaH &;awGuvkd nf; usaemfw@kd odae=uygw,f? ajymp&mqdpk &mjzpfcw hJ m rSwrf ad eygw,f? usaemfxd awG@ &oavmufq&kd if 'Dpmtkyx f u J t,ltqawGukd axmufcw H v hJ t l ifrwefukd enf;ygw,f? jyif;jyif;xefxef qef@usio f el @J / bmrSrajymcsiv f @kd rajymol omrsm;ygw,f? aocsmwmwckuawmh tJ'pD mtky[ f m pmay avmutwGuaf &m vuf0EJ ikd if aH &; orm;awG twGuyf g bmrStusKd ; rðycJw h mtrSeyf gy?J nD!w G af &;xuf aoG;uGJ r_uo kd m jzpfapcJyh gw,f? 'Dpmtkyyf g t,ltqawG[m b,frmS jrpfzsm; cHv@kd b,fvt kd ajctae atmufrmS a&;=uw,fqw kd m usaemfow d ,fv@kd qd&k if rrSm;bl;xifygw,f? awG;ac:r_ eJ@vky[ f ef[m w±kwfjynf,Ofaus;r_awmfvSefa&;rSm jrpf zsm;cHwmyg? aemuf+yD; tJ'gawGudk Armjynf vufawG@ tajctaeeJ@ aygi;f pyfw,fv@kd ajymcsi=f uwmjzpfygw,f? axmift h oD;oD;u wke@f jyefcsuaf wGukd od&wJt h wGuf a&; olawG[m r=umrDrmS yJ olw@kd rSm;a=umif; oabmayguf oGm;=uwmudkvnf; usaemfowd&aeygw,f? 'DvdkeJ@pm tkyfjzpf+yD;vdk@ rsm;r=umcifrSmyJ tJ'w D ek ;f u yg0ifco hJ al wG[m tJ'v D yk if ef;udk pHxm;jyefajym=uwm r=um;&awmhygb;l ? usaemftck 'guakd &;aewm[m rd;k }uKd rek w f ikd ;f pm tkyu f kd ArmjynfueG jf rLepfygw&D @J !$e=f um;csuef @J / 'grrS [kwf oabmxm;eJ@a&;=u/ xkw=f uwmvd@k tJ'w D ek ;f u w csKd @u xifjrif,lq aecJh=uwmawG ±Sdzl;vdk@ 'Dvdkr[kwfwJh ta=umif; ajz±Sif;wm jzpfygw,f? tJ'w D ek ;f ua&; olawGukd tjypfwifwm r[kwyf gb;l ? 'Dae@tcgrmS olw@kd (wcsKd @ uG,f vGeyf g+y)D b,fvdk pOf;pm;w,f qdkwmudk usaemfwdk@ odae=u wmyg? olwdk@eJ@ olwdk@a0zefcJhwJh pma&;q&m}u;D rsm;&J@ aemuf ydik ;f qufqaH &;awGuv kd nf; usaemfw@kd odae=uygw,f? tck jyef=unhfvdkufawmh vGefcJhwJhESpfaygif; 3-40u ewfaeudkif;awG[m ewfaeudik ;f jzpf+rjJ zpf ae=uygw,f? 'g wu,fo h rdik ;f yg?

&Jabmf zk;d oHacsmif; (tvif;tdrfr*~Zif;rS xkwfa0aom trsdK;om;vGwfajrmufa&; +idrf;csrf;a&;pmqdk q&m}uD; '*kefwm&m (89) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwf " tvif;opfcspfol " pmtkyfrS jyefvnf&,laz: jyygonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

55


56

zufqpffawmfvSefa&;ESihf ocifA[def;

atmifjrihf O ;D (r[m0dZ…m) zufqpfawmfveS af &;vd@k qdv k u kd &f if Adv k cf sKyaf tmifqef;ta=umif;/ &Jabmfo;kH usyd f wdk@ta=umif;/ Armhwyfrawmf ta=umif;/ wkdufyGJrsm;ta=umif; tp&Sdonhfwdk@udkom a&;om;cJ=h u/ ajymqdck =hJ uygw,f? jynfov l x l t k aeeJ@ zuf qpfw@kd udk awmfveS v f pkd w d &f v dS m atmif/ zufqpfwdk@&JŒ twGif;o¶kyfeJ@ olwdk@&JŒ tusihfp¶dkufawGudk jynfolvlxk em;vnfvmatmif/ awmfvSefa&;oabmw&m;udk od&Sdvmatmif a[majymydk@csr_/ pepfwuspnf;¶H;k wwfr/_ awmf vSew f wfrw _ @kd udk aqmif&u G cf =hJ uwJh Edik if aH &;acgi;f aqmifawG&ŒJ ta=umif;awGudk a&;om;azmfjyr_[m tifrwef enf;yg;aeygw,f? wu,fawmh ppfa&;qdw k m Ekid if aH &;vufatmufcyH gy?J ppfa&;udOk ;D aqmifomG ;wm Edik if aH &; ygy?J 1945 ckEpS rf mS jynfov l x l w k &yfv;kH yg0ifqifEcJ$ w hJ hJ zufqpfawmfveS af &;}u;D rSm jynfov l x l u k kd zufqpf qef@usiaf &; oabmw&m;awGukd em;vnfvmatmif/ pepfwusawmfveS w f wf vmatmif Edik if aH &;enf;t& pnf;¶H;k yd@k csvrf;nGejf ycJw h hJ ocifA[de;f &JŒ v_y&f mS ;aqmif&u G rf _ rsm;udk azmfjyvdu k yf gw,f? ocifA[de;f udk ppfuikd ;f c¶dik f tif;0+rKd ŒrSm jrefrmouU&mZf 1279 ckEpS f 0gqv kd qef; 9 &uf Ak'[ < ;l ae@ wGif tb yGpJ m;}u;D OD;rSi/f trdyu JG awmf a':a':OD;wd@k rS zGm;jrifcyhJ gw,f? i,f p Of t cgu tif ; 0+rd K Œrl v wef ; ausmif ; rS av;wef ; atmif j rif c J h + yD ; rEœ a v;+rd K Œ trsK;d om;txufwef;ausmif;uae t*Fvyd jf refrm q,fwef;pmar;yGu J kd t*Fvyd /f jrefrmpm/ 56

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


57

&mZ0if bmom&yfrsm;eJ@ *k%x f ;l qGwcf ;l atmifjrifcyhJ gw,f? txufwef; ausmif;om; b0uwnf;u ausmif;om;rsm;&JŒ cspf=unfav;pm;r_udkcH&+yD; ay:aygufvmorSs ausmif;om;ta&;awmfyrkH sm;rSm a&SŒ wef;uae rm;rm;rwfrwf yg0ifvyk af qmifcyhJ gw,f? q,fwef;atmifjrif+yD;wJhaemuf rEœav;+rdKŒ pdkufysKd;a&; aumvdyfody`Hausmif;udk ajymif;a&$Œ+y;D ynmoif=um;cJw h ,f? tdik af tpmar;yGrJ mS jrefrmwEdik if v H ;kH yxr&+y;D ygVd bmom *k%x f ;l qGwcf ;l cJyh gw,f? tdik af t txufwef;ynmrsm;udk oif=um;aepOf rEœav;+rKd Œ pdu k yf sK;d a&; aum vdyaf usmif;om;rsm;or*~ OuUÏtjzpf a&G;cs,w f ifajrmS ufjcif; cHc&hJ ygw,f? jrefrmouU&mZf 1298 ck E S p f r S m ud k A [d e f ; wa,muf &ef u k e f w uU o d k v f u d k a&muf & S d c J h y gw,f ? bDatatmufwef;ynmudk oif=um;aepOf &efuek w f uUov kd f ausmif;om;or*~ OuUÏtjzpf a&G;aumufwifajrmS ufjcif; cHc&hJ cJyh gw,f? jrefrmouU&mZf 1300 jynhEf pS rf mS txufjrefrmEdik if H a&eHajrrSm vlwef;pm;wku d yf JG toG i f u l ; ajymif ; +yD ; a&eH a jr tvk y f o rm;oyd w f } uD ; jzpf y G m ;cJ h w ,f ? &ef u k e f u d k csDwufta&;qdkatmifyGJcHEdkifa&;twGuf udkA[def; acgif;aqmif wJh ausmif;om;awGu 0ifa&mufun l cD yhJ gw,f? tJ'v D dk yg0ifaqmif&u G cf w hJ t hJ wGuf udAk [de;f u rauG;+rKd Œ a&eH ajr tvkyform;oydwfwyfom;rsm;udk w&m;a[maepOf “jrif;cGmwcsufayguf&if rD;[kef;[kef; awmufap& r,f” vdk@ &J&Jawmufpum; ajym=um;cJhygw,f? udkA[def; ajymcJw h t hJ wdik ;f ygy/J 1300 jynhf ta&;awmfy}kH u;D ay: ayguv f m+y;D oydwrf ;D [m wEdik if v H ;kH rD;[ke;f [ke;f awmufomG ;wJt h xd jyef@yGm;oGm;cJ&h ygw,f? 1300 jynh f ta&;awmf y H k } uD ; +yD ; qH k ; oG m ;wJ h t cg ArmEk d i f i H v H k ; qd k i f & m ausmif;om;or*~ nDvmcH}u;D wckukd usi;f ycJ=h uw,f? tJ'D nDvmcH}u;D u udAk [de;f udk ArmEdik if v H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm; or*~OuUÏtjzpf a&G;aumufwif ajrmS ufcw hJ ,f? 'gayrJh ajymif;vJvmwJh urBm@Edik if aH &;/ jrefrmhEikd if aH &; tajctaewd@k a=umihf bDattxufwef; pmar;yG J u d k rajzqd k E d k i f a wmh b J 'd k @ Armtpnf ; t¶H k ; twG i f ; od k @ 0if a &muf c J h + yD ; ociftrnfudkcH,lum ocifA[def; jzpfvmcJhw,f? 'kwd,urBmppf}uD;jzpfvmwJhtcg ajratmuf awmfvSefa&;vkyfief;rsm;udk acgif;aqmif+yD; jynfol@ ta&;awmfyHkpmwrf;/ rD;yGm;pmapmif/ ArmhawmfveS rf p_ mwrf;rsm;udk vSsKŒd 0Suaf &;om;xkwaf 0cJw hJ ,f? rsm;r=umrDe,fcsJŒtpdk;&&JŒ zrf;qD;r_udkcHcJh&+yD; rEœav;axmif yGihfoGm;awmhrS ocifA[def;vnf; vGwfajrmufvm cJh&w,f? axmifrSvGwfajrmufvm+yD;wJhaemufrSm ocif[def;[m zufq pfq ef@ usifa&;vkyfief;awGu dk qufvuf vkyfu dkifcJhygw,f? ocifA[de;f [m w zufuvnf; *syefacwf Armtpd;k &tzG@J 0ifEikd if aH &;0ef}u;D ocifE&k ŒJ vuf atmufrmS 'kw, d twGi;f 0eftjzpf aqmif&u G cf w hJ ,f? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

57


58

*syefacwfumvwGif &efuek +f rKd Œ *Gwv W pf&yfuu G &f dS 'k@d Arm qif;&Jom;tpnf;t¶H;k ÏmecsKy¶f ;kH onf zufqpfpepf qef@usiaf &;vkyif ef;rsm;udk aqmif&u G &f ef taumif;qH;k ae&m XmewckygyJ? wdk@Armqif;&Jom; tpnf;t¶Hk;qkdwm ocifudk,fawmfrd_if;/ ocifjr acgif;aqmifaom wdk@Armtpnf;t¶Hk;/ ocifxGef;tkyf/ ocifApdef acgif;aqmifaom wkdk@Armtpnf;t¶Hk;ESihf a'gufwmbarmf acgifaqmifaom qif;&Jom;0Hom EktzGJ@wdk@ yl;aygi;f zG@J pnf;xm;wJh tzG@J ygy?J *syefacwf. wckwnf;aom w&m;0if Ekid if aH &;tzG@J tpnf;qdk &ifrrSm;ygb;l ? 'd@k Arm qif;&Jom;tpnf;t¶H;k XmecsKyo f @kd ocifA[de;f onf r=umc%vmavh&+Sd y;D zufqpfqef@usiaf &;vkyif ef; rsm;udk aqmif&u G &f ef }uKd ;yrf;tm;xkwcf w hJ ,f? ocifjrtdrrf S tjyef wnwGif 'd@k Armqif;&Jom; tpnf;t¶H;k Xme csKyo f @kd a&mufvmcJ+h y;D zufqpfw@kd . '%fudk vlawG rcHr&yfEdkifjzpfae=ua=umif;/ ta&SŒ¶dk;r&Sd u&ifvlxkrSm zuf qpfwdk@. nSO;f yef;EdyS pf ufru _ kd tvl;tvdrfh cHae&a=umif;/ wyfrawmfwiG ;f Yvnf; wdik ;f toD;oD;wGif zufqpf qef@usifa&; pdwf"mwfrsm;/ awmfvSefvdkaom pdwf"mwfrsm; aygufuGJvkqJqJ jzpfae=ua=umif; vl}uD;awGu vnf; tJ'Dtajctaeudk od&SdcJh=u+yD; tcsif;csif; ndES i_d ;f vd@k &wefoavmuf &cJ+h y;D jzpfa=umif;/ awmifiel ,fu t ajctaeudo k cd siaf =umif; vma&mufar;jref;cJ+h y;D awmifib l ufukd qif;zd@k pDpOfcw hJ ,f? awmif i l b uf o d k @ rqif ; rD ocif A [d e f ; [m ol @ &J Œ ZeD ; onf r cif } uD ; eJ @ ocifAode;f wifw@kd udk ac:,l+y;D uGr;f jcu H ek ;f +rKd Œe,f tif*vH;k &Gmuav;od@k oGm;a&mufcw hJ ,f? tJ'D&Gmuav;rSm ocifpdk;eJ@ tjcm;&Jabmfrsm;udk awG@qHkcJh+yD; &ufaygif; 20 ausmf oabmw&m;a&;&moifwef; wufc=hJ uw,f? &efuek jf yefa&muf+y;D 15 &ufcef@t=um olae xdik af om ocifEak etdrrf S olw@kd vif r,m;ESpaf ,muf[m zufqpfawmfveS af &;twGuf awmifiel ,fbufukd xGucf =hJ uw,f? yJc;l +rKd Œ pHjywyf&if;rSm 1944 ckEpS f =o*kwv f 4 &ufae@uae 7 &ufae@txd usif;ycJhwJh tpnf; ta0;u zufqpfwdkufzsufa&; jynfol@vGwfvyfa&; tzGJ@csKyfudk zG@J pnf;cJw h ,f? tJ't D zG@J csKy}f u;D u zufqpfawmfveS af &; eD;uyfvmcsed rf mS zufqpfw@kd udk awmfveS f wdu k cf u kd &f eftwGuf awmfveS af &;ppfwikd ;f rsm;udk owfrw S +f y;D wkid ;f tvku d f ppfa&;/ Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;udk a&G;cs,o f wfrw S cf w hJ hJ tcg wdik ;f (1) jynf/ om,m0wD/ [oFmw ta&S Œ twG u f ppf a &;acgif ; aqmif t jzpf Ad k v f csKyf a tmif q ef ; ud k owf r S w f c J h + yD ; Edik if aH &;acgi;f aqmiftjzpf a&G;cs,o f wfrw S &f mrSm Adv k cf sKyaf tmifqef;eJ@ tvdu k f zufq;kH tjzpf ocifA[de;f udk a&G;cs,o f wfrw S cf w hJ ,f? ocifA[def;wdk@ vifr,m; zufqpfawmfvSefa&;twGuf awmifilbufodk@ vSsKŒd 0Suq f if;vmcJt h csed u f 1944 ckEpS f =o*kwv f qef;ydik ;f jzpfygw,f? ocifA[de;f wd@k 58

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


59

*syefacwfumvwGif &efukef+rdKŒ *GwWvpf&yfuGuf&dS 'kd@Arm qif;&Jom;tpnf;t¶Hk; ÏmecsKyf¶Hk;onf zufqpfpepf qef@usifa&;vkyfief;rsm;udk aqmif&Guf&ef taumif;qH;k ae&m XmewckygyJ? wdk@Armqif;&Jom;t pnf;t¶H;k qkwd m ocifu,kd af wmfri_d ;f / ocifjr acgif;aqmifaom wdk@Armtpnf;t¶Hk;/ ocifxGef;tkyf/ ocifApdef acgif;aqmifaom wk@kdArmtpnf;t¶H;k ESifh a'gufwmbarmf acgifaqmifaom qif;&Jom;0HomEktzGJ@wdk@ yl;aygif;zGJ@pnf;xm;wJh tzGJ@ygyJ? *syefacwf. wckwnf;aom w&m;0if Ekid fiHa&;zGJ@tpnf;qdk&if rrSm;ygbl;? vifr,m;[m udx k eG ;f vdi_ /f roef;jriht f rnfEiS fh udak &mifazsmufae cJ=h uw,f? armfv+rKd irf S a&mufvmaom ukefonfvifr,m;toGifESihf zufqpfawmfvSefa&;twGuf awmifil e,fw0du k w f iG f v_y&f mS ;aqmif&u G cf =hJ uw,f? zufqpfw@kd . zdEySd rf a_ tmufrmS rsupf u d ef;/ em;uef; jzpfaewJh vli,fv&l , G af wGukd rsupf yd iG /fh em;yGifh jzpfapcJw h ,f? zufqpfvufatmuf rS vGwfajrmufzdk@twGufxGuf&yfvrf;udk &apcJhw,f? zufqpfawmfvSefa&;twGuf tawG;tac:ajrmfjrifa&; oabmw&m;opf/ w&m;rSerf sm;udk tajccH +y;D pnf;¶H;k Edik cf w hJ ,f? tJ't D wGuf oifwef;rsm;udk r&yfrem;yd@k cscw hJ ,f? oifwef;rsm;rSm ocifA[de;f yd@k cscw hJ hJ bm om&yfawGuawmh ........ - vGyv f yfa&;a=unmpmwrf; 1 ESifh 2 - awmfveS &f ef pdik ;f jyif=upd@k - u&if-ArmaoG;pnf;a&; - ppf. enf;opfrsm; - vSsKŒd 0Suaf &;udk rnfo@kd usio fh ;kH rnfenf; paom pmwrf;rsm;jzpf=uw,f? ocifA[de;f [m ausmif;om;acgi;f aqmifwa,muf/ tvkyo f rm;acgi;f aqmif wa,muf jzpfcJhw,f? 'ga=umihfrdk@ ol@rSm ppfa&;tawG@t=uHK vHk;0r&Sdvdk@ ppfa&;udk acgif;aqmifEdkifvdrhfr,fvdk@ ol@&JŒvkyfazmfudkifbufrsm;u vHk;0 rxifcJh=ubl;? 'gayrJh ocifA[de;f yd@k cswhJ “ppf. enf;opfrsm;” oabmw&m;[m t&if;&Sipf pfa&;eJ@ ajzmihaf jzmihf }u;D qef@usiaf ewJh jynfo@l ppftajccHoabmw&m;rsm;/ ajymufusm; ppfqifa&;enf;rsm; jzpf=uw,f? t&ifwkef; u r=um;bl;/ rodbl;=uwJh ppf&JŒoabmw&m;opfrsm;/ enf;ynmopfrsm; jzpf=uw,f? zufqpfawmfveS af &;umvtwGi;f &&Scd w hJ hJ jynfo@l ppfy&JG ŒJ atmify&JG v'frsm;[m ocifA[de;f yd@k cscw hJ hJ “ppf. enf; opfrsm;” &JŒ tusK;d qufrsm;yJ jzpf=uw,f? ocifA[de;f &JŒ ¶kyyf ikd ;f qdik &f m zG@J pnf;yH[ k m rif;om;[ef EkEek ,fe,fyif jzpfw,f? wu,hv f ufawG@rSmawmh ocifA[de;f [m rif;om;r[kwaf wmhbJ =urf;wrf;wJph pfa&;udk Edik Ef ikd ef if;eif; acgi;f aqmif r_ay;Edik pf rG ;f &Sw d hJ ppfa&;acgi;f aqmifwa,muf jzpfcw hJ ,f? tJ't D csuu f kd awmificl ¶dik f ajymuf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

59


60

usm;wdu fk yf rJG sm;u oufaojycJw h ,f? ocifA[def;&JŒ aemufxyfatmifjrifr_wckuawmh oludkwkdif jyKpka&;om; +yD; oif = um;yd k @ cscJ h w J h “u&if - Arm aoG ; pnf ; a&;” pmwrf ; ygyJ ? 'D p mwrf ; uawmh ordkif;0ifpmwrf;wapmifyJ jzpf w,f? tJ'Dpmwrf;a=umihf ta&SŒ¶dk;rrSm u&if-Arm nD n G w f a &;omru vl r sKd ; pH k n D n G w f a &; tif t m;aumif ; cJ h w,f ? tJ ' D t csuf u d k ta&SŒ¶d;k rrSm&Sw d hJ u&ifvrl sK;d t=u;D tuJrsm;/ vlxrk sm;u aumif;pGmod&edS m;vnfc=hJ uw,f? yJcl;¶dk;rrSm u&if-Arm cspf=unfa&;[m ocifA[def;&JŒ }udK;yrf;r_a=umihf cdkifjrJcJhw,f? ocifA[def;&JŒ cspf=unfa&; acgif;aqmifr_ oabmw&m;udk=um;&¶HkeJ@ u&ifvlxku ocifA[de;f udk av;pm;cJ=h uw,f? vlu, kd w f ikd af wG@wJh tcg cspcf ifEpS o f uf=uw,f? tcsKŒd u xl;xl;uJuu J kd cspcf ifc=hJ uw,f? ocif A [d e f ; [m zuf q pf a wmf v S e f a &; tif t m;pk r sm;ud k awmf v S e f a &; oabmw&m;rsm;oif=um;ay;cJw h ,f? tJ'D oabmw&m;[m vlxu k kd csKyu f ikd rf w d meJ@trSs awmfvSefwJh tiftm;pk}uD;w&yf jzpfay:vmcJh&w,f? txufyg oabmw&m;udk ,H=k unfouf0ifwhJ ocifA[de;f taeeJ@ zufqpfawmfveS af &; oabmw&m;rsm;udk awmificl ¶dik w f ckv;kH ae&mtES@H tjym; r&yfrem;yd@k cscw hJ ,f? pdu k yf sK;d a&; anmifyifom&Gm/ ppfawmif; urf;yg;&Sd arGwiG ;f &Gm/ yJc;l ¶d;k r us;D rEd;k acsmif;zsm;pcef;/ qifycsy&f mG / =uLtif;&Gm/ ppfawmif; urf;yg;&Sd o&ufawm&Gm/ bGm;atpk&mG / bkrw R ;D awmifajc&Sd ajrmufiu kd ek ;f &Gm tp&Sw d &hJ mG rsm; [m ocifA[def; oabmw&m;ydk@cs&mae&mrsm; jzpfcJh=uw,f? ocifA[def;pcef;rSm qifycsy&f mG ;teD; awmifajcwGi&f cdS w hJ ,f? tJ'aD e&m[m ajymufusm;wyfrsm; &JŒ A[dXk mecsKyyf J jzpfygw,f? tJ'aD e&mup+y;D zufqpfrsm;udk tvpf0ifp;D zd@k pDpOfcw hJ ,f? tJ'aD e&muae+y;D zufqpfqufo, G af &;vrf;jzpfwhJ um;vrf;rsm;/ rD;&xm;vrf;rsm;udk jzwfawmuf ypf&ef trde@f ay;cJw h ,f? tJ'aD e&muae+y;D awmfveS af &;vkyif ef;rsm;udk nGe=f um;cJw h ,f? 1945 ckepf rwfv 6 &ufae@nrSm Adv k rf LS ;Axl;[m jzL;+rKd Œe,f =uLtif;&GmrSm ocifA[def;eJ@ vSsKdŒ0Suf awG@qHkcJh w,f? zufqpfawmfvSefa&;udk qifE$JrnhfqJqJrSm Adv k rf LS ;Axl;[m ocifA[de;f udk cufcufccJ J vma&mufawG@qHk cJ+h y;D awmfveS af &;udprP sm;udk tao;pdwf aqG;aEG;cJ=h uw,f? txufArmjynf wdik ;f rSL;wOD;jzpfwhJ Adv k rf LS ;Axl; taeeJ@ ocifA[de;f udk TrSstxd wefz;kd xm;av;pm;+y;D vma&mufawG@qHjk cif;yJ jzpfw,f? tJ'v D kd awG@qHk+yD; 2 &uft=um rwfv 8 &ufae@rSpwif+yD; AdkvfrSL;Axl;acgif;aqmifwJh ArmhwyfrawmftaeeJ@ zufqpf*syefw@kd udk pwifawmfveS af &; pmapmifawG[m tquf rjywfxu G cf =hJ uw,f? zufqpfawmfvSefa&;rSm tao;pdwfvkyfief;rsm;udk a&;cJhw,f? u&if-Arm aoG;pnf;a&; vkyif ef;rsm;udv k nf; a&;om;cJw h ,f? tJ'pD mwrf;[m ArmvlrsK;d rsm;tay:rSm 60

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


61

wif&SdaewJh u&ifvlrsKd;rsm;&JŒoHo,udk &Sif;apcJhw,f? tdEdN,EdkifiHrS ocifodef;az (ode;f azjrih)f avxD;eJ@csay;wJh pmtkyrf sm;teuf “jyifopfjynf vGwv f yfa&;wdu k yf ”JG udk bmomjyef c J h w ,f ? pmtk y f b momjyef y H k r S m ol u t*F v d y f p m tk y f u d k = unh f + yD ; Armvkad wmufavSsmufzwfomG ;cJh w,f? armifjrihf qdw k hJ &Jabmfu vufa&;wdek @J a&;cJw h ,f? za,mif;puULay:rSm pm&Snjf yefa&;+y;D pmul;pufe@J vSncfh w hJ ,f? tJ'v D ekd @J yJ Armjyefpmtkyrf sm; jzpfvmcJh=uw,f? vDeifa&; “tpdk;ESihf awmfvSefa&;” pmtkyfudk bm omjyef+yD; oabmw&m;a&;tajccH&adS om &Jabmfrsm;udk oifwef;ay;cJw h ,f? ocifA[def;[m tvkyfrsm;udk r&yfrem;vkyfudkifcJhw,f? ppfa&;ppf&mrsm;;udk tcsed w f ikd ;f pDraH ejcif;/ pmwrf;rsm;udk tqufrjywfa&;aejcif;/ Edik if aH &;rSm ocifoef;xGe;f eJ@ tqufrjywftjrJwdkifyifaejcif;/ awmfvSefa&;udpPt&yf &yfudk tjcm;ae&ma'orSm&SdwJh &Jabmfrsm;eJ@ tqufrjywf qufo, G af ejcif; pwJw h ck+y;D wck xyfaewJh tvkyf awG=um;rSm epfjrKycf w hJ ,f? tvkyaf wG[m ol@ud, k o f l cHEidk &f nf&o dS nfxuf tqaygi;f rsm;pGm zdp;D cJw h ,f? tpm; taomufraumif;/ tm;&Sad om aumif;rGeaf om tpm;tpmrsm;udv k nf; rpm;&/ ttdyftaevnf; rrSefcJhbl;? rdk;&GmwJhtcgrSm aexdkifwJh wJtdrfu rvHkwJhtwGuf xxdik af e&aygi;f rsm;aecJw h ,f? ocifA[de;f &JŒ tom;rSm 0g xdeaf ecJw h ,f? ol@ab;em;rSm ol@cspZf eD;r&S?d umbdik af oewfwvufom &Scd w hJ ,f? tJ'D umbkid af oewf[m ol@ tazmf jzpfaew,f? awmf v S e f a &;oabmw&m;[m zuf q pf a wmf v S e f a &;twG u f “tm;” wckqkdwmudk ,Hk=unfwJh ocifA[def;[m “*sL;&if;tm;acsycsuf” “vk'GpfjzL;0g;buf” tp&Sad om usr;f rsm;udk xef;wyif+rKd Œe,f o&ufwef;/ *Gtikd f ta&SŒ bufrmS &Sw d hJ ,mwJrsm;rSm bmomjyefcw hJ ,f? tJ'u D sr;f rsm;udk tajcjyK&if; jynfo@l ppfoabmw&m;udk ocifA[de;f u toufygyg xlaxmifay;cJw h ,f? jrefrmha&ajreJ@ udu k n f w D hJ ajymufusm;ppf. enf;opfrsm; udv k nf; jyK pkcw hJ ,f? (1) tiftm;}u;D aom &efou l kd acsre_ ;f &mwGif jynfo@l ajymufusm; rygvsS if r+y;D Ekid af cs (2) ajymufusm;ppfonf vlxrk sm;.ppfjzpfonf? (3) jynfo@l ajymufusm;.ppfukd qifEEJ$ ikd &f ef jrefrmEdik if w H iG f aus;vufukd tajccH&efvo kd nf? (4) wdwu d sustm;jzihf v,form;xkEiS fh vlrsK;d pkrsm;udk tajccHI azmfxw k &f efvo kd nf? (5) ajymufusm;ppfwzJG ufrr_ &Sb d J Armhwyfrawmfu atmifyrJG qifEidk ?f (6) jynfov l x l u k kd ppftjrift& pnf;¶H;k avhusiw fh u kd yf o JG iG ;f &rnf? (7) jynfoludk vufeufwyfqif&J&rnf? (&efol@vufeuf 'dk@vufeuf/ wdkuf&Jol vufeufuikd af p&rnf?) (8) wdu k yf t JG wGi;f wyfupkd nf;¶H;k zG@J pnf;? (wyfcpJG nf;¶H;k Edik o f l cGrJ LS ; jzpfonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

61


62

(9) jynfov l x l . k pGr;f &nfukd cseG ;f zGiafh y;&rnf? (10) *syefzufqpfacsr_ef;a&; ajymufusm;ppfyGJudk vlxkyGJawmftjzpf qifE$JvSsif rkcsatmif&rnf? txufazmfjyyg ta=umif;t&mwd@k [m ajymufusm;ppf&ŒJ enf;opfrsm;jzpf=uw,f? tJ'eD nf;opfrsm;udk ocifA [de;f u jyKpyk @kd csay;cJw h ,f? t&ifO;D qH;k pnf;¶H;k a&;rSL;rsm;udk oabmw&m;a&;t&; tajccHI oifwef;rsm; yd@k cschJ w,f? zufqpf*syefw@kd [m tjriftm; jzihf tiftm;}uD;rm;w,f? 'gayrJh zufqpfwdk@&JŒ 'Drdkua&pDuif;rJhaom vuQ %m/ vlxkqef@usifaom vuQ%mwdk@a=umihf zufqpfwdk@udk vlxku axmufcHr_r&Sdbl;? raxmufc¶H rkH sS ru tH=k uG qef@usirf nfrmS rvG{J uefjzpfw,f? vlxu k kd zufqpfp;kd rd;k vmcsed f =umanmif;vmwmeJ@trSs wae@wjcm; jyif;xef vm&rnfrmS a&SmifvrJ$ &aomtcsuyf J jzpfw,f? jrefrmwdik ;f &if;om;jynforl sm; pnf;¶H;k =ur,f/ Ed;k =um;x=u=G u r,fq&kd if zufqpfw@dk [m vlxek @J uif;uGm+y;D txD;usejf zpfvmEdik w f ,f? 'ga=umihf vlx&k ŒJ acsre_ ;f jcif;udk cH&Edik f w,f? zufqpfw@kd &JŒ pd;k rd;k r_ atmufrmS vlxw k u dk yf rJG sK;d udk qifE$J&efrSm rjzpfEdkifbl;? vlxkwdkufyGJenf;udk usihfoHk;ygu acsr_ef;cH&rnfomjzpfw,f? zufqpfvufatmufuae vGwaf jrmuf&efenf;vrf;rSm jynfov l x l u k pnf;¶H;k x=u+G y;D vufeifuikd yf ek u f efaomenf;/ ajymufusm;ppfqifaom enf;uomvSsif wckwnf;aom enf;vrf;jzpfw,f? txufazmfjyyg oabmw&m;udk oifwef;rsm;rSm tav;xm;yd@k cschJ w,f? pnf;¶H;k a&;rSL;rsm;u tJ'D awmfveS af &;oabmw&m;udk cH,rl w d meJ@ ,H=k unfcsuf jyif;jyvm=uw,f? tm;wuf vm=uw,f? tJ'Dvdk ,Hk=unftm;wufvmwmeJ@trSs c¶dik t f wGi;f +rKd Œe,facgi;f aqmifrsm;udk oabmw&m;a&; oifwef;rsm; qufvufy@kd cscw hJ ,f? awmfvSefa&;umvrSm awmfvSefa&;oifwef;wdkif;[m vSsKdŒ0Sufa&; tajccH ay:rSm zGiv fh pS cf =hJ u&w,f? tJ't D cgwek ;f u vSsKŒd 0Suaf &;usio fh ;kH &efrmS xdyw f ef;vkt d yfcsuyf J jzpfw,f? zufqpf *syefrsm;/ ppfyv k yd f (uifay) rsm;/ zufqpfw@kd .vufyg;ap Armazmufjyef a&;orm;wk@d [m olw@kd tkypf ;kd r_ukd t wdu k t f cHjyKr,hf tiftm;pkrsm;udk azmfxw k zf @kd ae@rtm; nrtm; vdu k v f aH xmufvrS ;f vsu&f cdS w hJ ,f? wae&m&mrS vSsKŒd 0Surf _ aygu=f um;oGm;+yq D &kd if wEG , f i if w pif y g ES d y f u G y f c H & wwf w ,f ? 'ga=umih f vS s Kd Œ 0S u f x d r f ; od r f ; r_ [ m t ouf w rS s ta&;}uD ; w,f ? ocif A [d e f ; u vS s Kd Œ 0S u f a &;xd e f ; od r f ; r_ e J @ ywf o uf + yD ; tawG@t=uKH rsm;udk tajccHvsuf pm;wrf;wckjyK pkcw hJ ,f? “vSsKŒd 0Suaf &;udk rnfo@kd usio fh ;kH rnfenf;” pmwrf;[m zufqpf*syefawmfveS af &;rSm t vGet f a&;ygwhJ vSsKŒd 0Suv f ufpw JG ck jzpfcw hJ ,f? awmificl ¶dik af wmfveS af &;ÏmecsKy[ f m ocifA[de;f eJ@ cGcJ mG r&cJb h ;l ? ocifA[de;f &Sd 62

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


63

wJah e&m[m c¶dik Xf mcsKyjf zpf+y;D c¶dik Ïf mecsKyq f &kd if ocifA[de;f &Srd jS zpfw,f? awmfveS af &; twGuf jyifqifptcsed rf mS jzL;+rKd Œe,f ppfawmif;urf;yg; rSm&Sw d hJ urf;em;bef;avmif;&GmrSm v,f,mOD;}u;D armifEHS OD;pHajz/ a':oef;nGe@f ZeD;armifEw HS @kd aexdik cf =hJ uw,f? olw@kd tdr[ f m ESpx f yfwu kd cf jH zpf+y;D olw@kd rSm om;wd@k rSm om;orD;r&S=d ubl;? tJ't D rd rf mS ocifA[de;f wd@k vifr,m;[m udx k eG ;f vdi_ /f roef;jriht f rnfe@J vSsKŒd 0Suaf exdik cf =hJ uw,f? oabmw&m;a&;pmwrf;rsm;udk tJ't D rd }f u;D &JŒ t ay:xyfrmS vufEySd pf uf¶u kd +f y;D pmul;pufe@J rlymG ;cJ=h uw,f? vufEydS pf uf¶u dk &f if vufEydS pf ufou H kd &GmwGi;f ab; tdrrf sm;u =um;Edik w f ,f? tJ'ga=umihf vufEydS pf uf¶u dk o f rH =um;&atmif vufEydS pf ufukd arG@&may:rSm wif¶u kd &f w,f? arG@&may:rSmwif¶u kd v f @kd toHtenf;i,f wd;k oGm;cJw h ,f? wcsed w f nf;rSm tdraf y:u vufEydS pf uf¶u kd w f m eJ@ tdraf tmufu paumtwGi;f rSm yJaphawGukd ykvif;eJ@ vSrd afh y;&w,f? yJaphukd ykvif;eJ@ vSrd w fh t hJ oHe@J vufEydS f pufoH a&moGm;+y;D vufEydS pf ufoH aysmufomG ;cJw h ,f? tJ'v D kd vufEydS pf uf¶u kd af ewke;f rSm yJukd ykvif;eJ@vSrd afh y;& wJh tvkyu f acGs;'D;'D;usatmif yifyef;vSygonf? tJ'w D m0efukd OD;pHajz&JŒZeD; roef;nGe@f u rarmryef; tjrw J rf; xrf;aqmifcw hJ ,f? 'g[m zufqpfawmfveS af &;rSm jynfov l x l &k ŒJ us&mwm0efukd ausyeG pf mG xrf;aqmifvu kd w f hJ om"uygy?J awmificl ¶dik u f kd ocifA[de;f a&muf&v dS mcJ+h y;D oabmw&m;t&/ vufawG@t& ud, k zf &d ifzd acgi;f aqmifEikd jf cif; a=umihf zufqpfqef@usiaf &;oabmw&m;[m vlxt k wGi;f eufeuf¶i_d ;f ¶di_ ;f pdr0fh ifysŒH ES@H vmcJw h ,f? awmfveS af &; tiftm;opfw&yf jzpfay:wd;k yGm;vm cJw h ,f? vli,fv&l , G rf sm;/ trsK;d orD;rsm;twGi;f rS acgi;f aqmifrsm;udk arG; xkwEf ikd cf w hJ ,f? zufqpfqef@usiaf &;vkyif ef;wdik ;f [m yke;f vSsK;d uG,v f sS K;d vkyu f ikd &f jcif;/ tcsed u f v dk I k vkyu f idk &f jcif;wd@k a=umihf Edik if aH &;oifwef;ukd wae@vSsif 12 em&Dtxd tcsed , f o l if=um;cJ&h w,f? oifwef;ae&mudv k nf; zufqpfov l sS Kw d @kd &JŒtEœ&m,fa=umihf wae&mrSm 10 &uf 15 &uf tvGeq f ;kH zGi+fh y;D wmeJ@ wae&m+y;D wae&m a&$Œ ajymif;zGiv fh pS cf =hJ uw,f? tJ'ga=umihf oifwef;ae&mtopfrsm;ukd }uKd wif+y;D tpDtpOfwus jyifqifxm;=u& w,f? wae@vSsif 12 em&Dv;kH vH;k Edik if aH &;avhvm&jcif;[m rvG,u f v l b S ;l / yifyef;vGe;f vSw,f? use;f rma&;udk vnf; xdcdkufapw,f? 'gha=umihfoifwef;wufaepOfumvtwGif; wae@udkESpf}udrf taqmufttHt k wGi;f rSm use;f rma&;avhusirfh u _ kd jyKvyk =f u&w,f? ocifA[de;f a&muf&cdS +hJ y;D oabmw&m;a&;oifwef; tESH@tjym; ay;pGrf;Edkifr_a=umihf EdkifiHa&;oifwef;wuf+yD; a&m*ga0'emzdp;D jcif;udk cHaecJ&h w,f? ocif A [d e f ; [m awmif i l c ¶d k i f ppf a &;wm0ef c H j zpf o vk d aZ,s0wD / jzL;/ unGwu f iG ;f e,frsm;&JŒ wdu k cf u kd af &; wm0efcv H nf; jzpfcw hJ ,f? zufqpfw@kd udk awmfveS w f u kd f cdkuf&mrSm xif&Sm;wJh wdkufyGJrsm;uawmh uGif;acsmif;0 wkdufyGJ/ &Srf;ukef;wdkufyGJ/ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

63


64

,if;wdu k pf rd w fh u kd yf /JG a&td;k pifwu kd yf /JG qifycsyw f u kd yf rJG sm;yJ jzpf=uw,f? awmifial jymufusm; wd@k . atmifyu JG kd atmufygpm&if;Z,m;t&=unh&f if odomxif&mS ;ygw,f? wdu k yf u JG mv-{+yv D 2 &ufae@rS =o*kwv f 14 &ufae@txd? &efot l ustqH;k 7159 a,muf &efo'l %f&m& 2773 a,muf oH@k yef; 538 a,muf rdrb d ufrS usq;kH 67 a,muf '%f&m& 65 a,muf odr;f qnf;&rdaom vufeufrsm; tajrmuf 2 vufEiS fh tajrmufqefrsm; t*Fvyd /f *syef/ *smreDvufeufrsK;d pHk 2900 vuf? 0dik , f mvufpuf wpH/k w,fvzD ek ;f ud&, d mrsm;/ rSeaf jymif;ESifh aq;ypPn;f rsm;/ ppfjrif;rsm; qifrsm; ponfw@kd udk odr;f ydu k &f cdS =hJ uw,f? zufqpfawmfveS af &;rSm awmifial jymufusm;rsm;&JŒtcef;u¾[m tvGet f a&; yga=umif; ordik ;f u oufaocH aeygw,f? tJ'v D kd zufqpfawmfveS af &;rSm awmifial jymuf usm;wd@k &JŒ atmifyt JG vDvD qifEikd jf cif;[m....... (1) trsK;d om;pnf;vH;k nDnw G rf u _ kd txGwt f xdyaf &mufatmifjriS w fh ifEidk cf jhJ cif; (2) vlx. k tpGr;f tpudk azmfxw k Ef ikd cf jhJ cif; wd@k a=umihjf zpfygw,f? vlx}k u;D pnf;¶H;k vmrdonfEiS t fh rSs zufqpfwu kd zf suaf &;udk rdrw d @kd rvkyrf jzpfaom tvkyftjzpf oabmayguf vmum vlxku zufqpfwdk@udk udk,hftpGrf;udk,hftpeJ@ awmfveS cf =hJ ujcif; jzpfw,f? vlxak wmfveS af &;}u;D wck jzpfcw hJ ,f? vlxu k pkd nf;¶H;k / vlx&k ŒJ pGr;f &nfujkd riS w fh if/ vlxak tmifyu JG &kd ,l tp&Sw d hJ vlxek @J ywfoufwhJ v_y&f mS ;r_/ vlxek @J ywfoufwhJ atmifjrifrw _ @kd udk awmificl ¶kid rf mS &,lEikd cf jhJ cif;[m zufqpfawmfveS af &;eJ@ ywfoufwhJ oabmw&m;awGukd vlxu k toufpeG @f vkyu f ikd v f matmuf aqmif&u G cf w hJ hJ ocifA[def;&JŒ aqmif&Gufcsufa=umihf qdk&if vHk;0rrSm;Edkifygbl;? bmha=umihfvJqdkawmh ordik ;f uvufcaH evd@k ygy?J

atmifjrihf O ;D (r[m0dZ…m) (&eH@opf / 2012 rwfvrS)

64

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


65

zufqpf*syefawmfvSefa&;ol&Jaumif;/ AdkvfrSL;}uD;Axl; (c&pf 1916 - 1945)

oef;0if;v_di f wyfrawmfzcif}uD;ESifh jrefrmhvGwfvyfa&;Adokum AdkvfcsKyfatmifqef;u “Adv k Af xl;onf emrnfEiS v hf u dk af tmif xl;rnfo h jl zpfonf? tu,fI olom qufvuf touf&iS af eao;ygrl ol@twGuf a&SŒwufvrf;rsm;pGm&So d nf[k uGsEyfk , f =kH unfro d nf?olonf tusio hf u d mQ &S. d ? Om%f&. dS ? owW&d . dS ? 0D&, d &S. d ? ol@udk aumif;pGmajrawmifajrmS ufay;vSsif olonf jrefrmEdkifiHwGifomru urBmwv$m;wGifyg ausmf=um;Edkifaom ppfacgif;aqmif/ ppfo&l jJ zpfEikd . f ? olonf Edik if aH &;bufwiG f rsm;pGmtawGŒt}uKH r&Sad o; vifu h pm; ol@wGif EdkifiHa&;oaE<^mOf&Sdonf[k uGsEkfyf,lqonf? tu,fI tcGifhta&;aumif;pGm&ygrl Edik if aH &;wGiv f nf; pGr;f pGr;f wrHjzpfvmEdik o f nf[k uGsEyfk x f if.? TrSs tvm;tvm&Sad om Adv k Af xl;onf uGsEyfk w f @kd ESit hf wl r&Sad wmh+y?D ol o nf urB m tES H @ tjym;wG i f ta&;ygt&mvnf ; a&muf v k q J j zpf a om tvkyform;vlwef;pm;rS ay:xGufvmcJhonf? olonf oluJhodk@ tcGifhta&;r&Sdaom tvm;tvmr&Sdol trsm;tjym;ay:xGufapEdkifaom vGwfvyfa&;udk tvdk&SdcJhonf? &So d nft h wdik ;f vnf; vkyI f pGe@f cJo h nf? 0hcH o hJ nf? od@k aomf olum; a&wdrw f iG f epfc&hJ onf? tu,fIom ol@tpGrf;owWdrsm;udk r[mrdwfwyfrsm;onf aocsmpGmawGŒ }uHKygu t*Fvyd pf pfwyfwiG f ol&owWt d wGuf tjrifq h ;kH 0dw&kd , d ua&mhpf (Victoria Cross) ac: qkwq H yd u f kd &rnfrmS rvG[ J k xifrad wmhonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

65


66

trSwf (3) t*FvdyfwyfrrSL; AdkvfcsKyf}uD;rpfqmrDajymjycsuft&qdkvSsif Adv k Af xl;.emrnfukd vef'efa* ZufwiG f cs;D usL;azmfjyrnf[ak jymcJo h nf?TrSspeG @f pm;wku d cf u kd f cJah om Adv k Af xl;onf wku d cf u kd &f mwGif bmrSsrxdcu kd b f J iSuzf sm;a&m *gEiS u hf sq;kH &onfrmS a&wdrw f iG ef pfjcif;omjzpfawmhonf” [lI ajymqdck o hJ nf? Adv k rf LS ;}u;D Axl;udk 1916ckEpS f (jrefrmouU&mZf 1278 ckEpS )f Y xm;0,fc¶dik /f (,ck weoFm&Dwikd ;f a'o}u;D ) avmif;vH+k rKd Œe,f/ av;oGe;f cH aus;&GmwGif tz &Gmol}u;D OD;bxGe;f (jrefrmhp, G pf u kH sr;f twGJ (7) pmrsuEf mS (334) wGiaf zmfjyxm;aom Adv k rf LS ;}u;D Axl;twˆKyw ` YdW 4if;.zciftrnfukd OD;zd;k xGe;f [k rSm;,Gi;f pGmazmfjyxm;onf?) ESihf trd a':pdejf r&ifw@kd rSzmG ;jrif onfh wwd, ajrmufom;jzpfonf? ol@txufwGif tpfudk zdk;pkESifh udkayg'ifwdk@&SdI atmufwiG f nDr rcif=unfEiS rhf pdeyf w kd @kd &So d nf? i,fpOfu av;oGe;f cH&mG ESihf v,fuiG ;f }u;D wpfuiG ;f jcm;onfh ppf+r&J mG bke;f }u;D ausmif;Y pwifynmqnf;yl;onf? jrefrmpmtajccHtenf;i,f&&Sv d m+y;D rS xm;0,f+rKd Œ&Sd qef;cs&D yf aqGrsK;d tdrYf aeum tpd;k &txufwef;ausmif;wGif qufvuf+y;D t*Fvyd -f jrefrm (7) wef;txd ynmoif=um;cJo h nf? tvkyv f yk cf sipf w d f ay:ayguv f mI ausmif;rSxu G f vku d o f nf? rdbESiahf qGrsK;d o*F[rsm;u ausmif;qufae&ef azsmif;zsaomfvnf; vufrcHc?hJ [d E N m ;owW K wG i f ; od k @ oG m ;a&muf I tvk y f & S m azG & m rd b rsm;ES i f h c if r if & if ; ES D ; onf h [dEmN ;owWKwiG ;f tdAk mpD,mcsKyf OD;vGe;f yif. tultnDjzifh tvky&f cJo h nf? xdt k vkyrf mS a&pkyfpuf}uD; udk qDxdk;&onfhtvkyfjzpf+yD; wpfae@vSsif wpfq,fhESpfyJ&onf? xdkrS wpfae@wpfusypf m; pufarmif;orm;b0jzifh 1 ESpcf ef@vkyf udik +f y;D aemuf ¶d;k om;ajzmifrh wfI vH@k v0D&, d &Spd mG }uKd ;pm;vkyu f ikd cf jhJ cif;a=umifh rdik ;f tdAk mpD,mb0od@k wd;k jriS chf ef@tyfjcif;cHchJ &onf? aygi;f oif;qufqrH a_ umif;jcif;/ acgi;f aqmifra_ umif;jcif;wd@k a=umifh tvkyo f rm; aygi;f . cspcf if&if;ES;D jcif;udck &H um tvkyo f rm;pm=unfw h u dk rf LS ;wm0efukd xrf;aqmifvm &onf? udAk xl;onf e*g;eDtoif;0ifwpfO;D vnf; jzpfco hJ nf? rdbrsm;ESihf cifrif&if;ES;D pG&J o dS nfh [dEmN ;rdik ;f tdAk mpDcsKyf OD;vGe;f yif/ a':pdecf s,w f @kd . orD; rtke;f wif (Adv k rf LS ;}u;D Axl;. ZeD;a':tke;f wif (78) ESpo f nf xm;0,f+rKd Œ cH0k if;'yf&yf/ ydawmufa&$0gvrf;aetdrYf (27-7-92) &ufae@wGif uG,v f eG o f mG ;cJo h nf?) ESihf wpfpwpfp cspcf ifrv d mcJ=h uonf? ESpzf ufaomrdbrsm;uvnf; auseyfoabmwl=uojzifh xm;0,f+rKd Œ cHk0if;'yf&yf/ OD;vGef;yif/ a':pdefcs,fwdk@.tdrfY xdrf;jrm;vufxyfay;cJhonf? om;}uD; armifaz0if; (AdkvfrSL;jrifhxl;-ppftpdk;&.nSOf;yrf;ESdyfpufr_a=umifhppf a=uma&;pcef;wGif aoqH;k cJ&h ol)/ om;i,farmifped 0f if; (OD;pef;xl;/ 'k-tkycf sKyaf &;t&m&S/d a&eH-uG,v f eG )f ESihf 66

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


67

orD; rcif0if; (a': rdrad v;) [lI om;orD;oH;k a,muf xGe;f um;cJo h nf? e,f c sJ Œ t&if ; &S i f v uf a tmuf Y qif ; &J y if y ef ; pG m vk y f u d k i f v m=uaom ypPnf;rJhtvkyform;rsm;. 'kuQb0tawGŒt}uHKudk cHpm;rd aomtcg rcHr&yfEdkifojzifh ZeD;.armif rdik ;f tdAk pD , D m udpk ed v f if; (1958 ckEpS f xm;0,fjrLeDpyD ,fOuUX OD;pdev f if;) ESit hf wl [dEmN ; owWKwiG ;f tvkyo f rm;tpnf;t¶k;H udk 1940 jynfEh pS w f iG f zGŒJ pnf;wnfaxmifvu dk f onf? tvkyform;b0epfemr_rsm;udk azmfxkwf +yD; tcGifhta&;wdk;wufcHpm;a&; wku d yf 0JG ifco hJ nf? ,if;tcsed Yf e,fcsŒJ t*Fvyd rf sm; tm%mjyif;xefpOfjzpfI wdu k yf aJG tmifjrifr_ r&onf h t jyif tvk y f o rm;rsm;rS m yd k r d k z d E S d y f r _ u d k c H = u&onf ? ud k A xl ; ES i f h t wl a,muQrOD;vGe;f yifEiS hf a,mufzudpk ed v f if;wd@k tvkyf jzKwcf v H u dk &f onf? od@k aomf 1942 ckepS /f e,fcsŒJ awmfveS af &;wku d yf t JG wGuf tvkyo f rm;rsm;. ESv;kH om;wGif wefz;kd rjzwfEikd f aom awmfveS af &;pdw"f mwfrsm; pwifoaE<wnfaponft h jrwfuu kd m; &&Sv d u kd af yonf? xd@k aemuf OD;vGe;f yif/ udpk ed v f if;wd@k ESit hf wl zGwv f ufw¶kd mG / "vdacsmif;¶GmESihf azmif;awm&Gmrsm;wGif opfukefonftvkyfudk vkyf udkif&if; owWKwGif;e,fajra'oY e,fcsŒJ qef@usirf p_ nf;¶k;H a&;udk aqmif&v G su&f o dS nf? 1942 ckEpS /f Zefe0g&v D wGif Adv k rf LS ;}u;D vufsmOD;pD;aom Armhvw G v f yfa&;wyfr awmfonf *syefwyfrsm;ESit hf wl ,d;k ',m; (xdik ;f )rS jzwfI xm;0,f+rKd Œe,f arwWm&Gmudk azmuf+y;D jrefrmjynftwGi;f od@k pwif0ifa&mufvmonf? xdt k csed w f iG f udAk xl;wd@k onf Armhvw G v f yfa&;wyfrawmfukd awmifo;kH vH;k &GmrS qD;}uKd =uI OD;vGe;f yif taxGaxGwm0efct H jzpf owWKwiG ;f e,fajra'oY wyfom;/ &dumQ / vufeufpak qmif;a&;wm0efukd Adv k ^f m%ESihf wGzJ ufwm0ef,al qmif&u G o f nf? udpk ed v f if;u ,d k ; ',m;jynf bG e f w D ; pcef ; od k @ vuf e uf r sm;o,f , l y d k @ aqmif & ef wm0ef c H t jzpf oGm;a&mufaqmif&u G &f onf? udAk xl;onf rdr. d csppf mG aom owWKwiG ;f tvkyo f rm;rsm;ESihf twl Adv k Af vwyfwiG f 0ifa&mufvu kd . f ? xm;0,f+rKd Œudk bDtikd af twyfu vH;k 0odr;f ydu k v f u dk +f y;D aemuf a&SŒod@k ppfa=umif; cs&D mwGif udAk xl;onf wyfom; (15) a,mufukd tkycf sKy&f aom omrefwyf=uyfuav; &mxl;jzifh wm0ef,al qmif&u G &f onf? jrefrmEdik if t H wGi;f Y t*Fvyd ef ,fcsŒJ wd@k xGucf mG oGm;+y;D aemuf 1942ckEpS /f Zlvikd v f (26) &uf a e@wG i f Armh v G w f v yf a &;wyf r awmf (bD / tk d i f / at) ud k z suf o d r f ; um ArmhumuG,fa&;wyfrawmf (bD/ 'D/ at) udk zGJŒpnf;vkdufonf? topfzGJŒpnf;aom Armh u muG , f a&;wyf r awmf w G i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tm; Ad k v f r S L ;}uD ; &mxl ; jzif h aoemywdcef@tyfI Adv k rf LS ;atmif/ Adv k rf LS ;&efEikd /f Adv k rf LS ;aZ,sw@kd tm; wyf&if;rsm;udOk ;D pD; ap+y;D vSsif wyf&if; (3) &if; zGŒJ cJo h nf? xdt k cgwiG f Adv k Af xl;onf Adv k rf LS ;&efEikd Of ;D pD;onfh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

67


68

ysO;f rem;+rKd Œ&Sd ajcvsiw f yf&if; trSw (f 2) wyfcJG (3) wGif Adv k }f u;D &mxl;jzifh wyfcrJG LS ;tjzpf wm0efay;cef@tyfjcif;cH&avonf? ArmhumuG,af &;wyfrawmfukd wjznf;jznf; wd;k csŒJ zGŒJ pnf;cJ&h m pufrv _ ufrw _ yf&if; trSwf (1) udk ysO;f rem;+rKd ŒwGizf ŒJG cJo h nf? Adv k f Axl;udk xdw k yfwiG f ajymif;a&$Œxrf;aqmifapI 1943 ckeSpf ESpfOD;ydkif;avmufwGif xdkwyfrSmyif wyf&if;rSL;tjzpf wm0efay;tyfum Adv k rf LS ;tqift h wef;od@k wd;k wufcef@xm;cH&onf? uome,f/ tif;awmfe,fw0du k Yf +Aw d o d sS avxD;wyfom;rsm; v_y¶f mS ;vmaom tcg/ tifzm;od@k csw D uf&ef vrf;yef;tquftoG,rf sm; vdt k yfaomtcsed w f iG f Adv k rf LS ;Axl;. pufrv _ ufr_ wyf&if;trSwf (1) onfvrf;yef;azmufvyk &f efvnf;aumif;/ avxD;wyfrsm;ESihf &ifqikd &f efvnf;aumif; ajrmufyikd ;f ppfajrod@k xGuv f m&onf? tae txdik t f pm;taomuf qif;&Jjcif;/ aq;0g;&duQmnHhzsif;jcif;a=umifh &Jabmfrsm; emrusef;jzpfum 'kuQtrsKd;rsKd;ESifh &if q d k i f = u&onf ? Ad k v f r S L ;Axl ; ud k , f w d k i f v nf ; iS u f z sm;a&m*gpG J u yf c J h & avonf ? qufo, G af &;r&&Srd w _ @kd a=umifh 1943 ckepS f =o*kwv f (1) &ufae@wGif *syefu jrefrmEdik if t H m; ta,mifaqmifvw G v f yfa&;ay;vku d o f nfuykd if Adv k rf LS ;Axl;wd@k rodvu dk [ f k qdo k nf? 1944 ckEpS f arvwGif Armhwyfrawmf (*syefay;aom vGwv f yfa&;&+y;D aemuf ArmhumuG,af &;wyfrawmfukd ajymif;xm;aom trnf) udk ppfwikd ;f rsm;cGjJ cm;owfrw S u f m Adv k rf LS ;Axl;udk wkid ;f rSL;tjzpfcef@tyf+y;D vSsif rEWav;od@k ajymif;a&$ŒapcJo h nf? rEWav;wkid ;f ppfe,fonf awmifib l ufwiG f ysO;f rem;txd ajrmufbufwiG f wrl;/ uav;0e,ftxd us,o f nf? wdik ;f twGi;f wGif ajcvsiw f yf &if; trSwf (1)/ (3)/ (4) ESihf (5)/ pufrv _ ufr_ wyf&if; (1)/ tajrmufwyfESifh pufaoewf}uD;wyfrsm;&Sdonf? AdkvfrSL;Axl;onf rEWav;wdik ;f rSL;tjzpf tqufjywfaeaom wyf&if;rsm;qDo@kd &dumQ / aq;0g;rsm; yd@k ay;.? wpfae@aomf tr&yl&+rKd Œ vlxt k pnf;ta0;wpfct k wGuf zdw=f um;jcif;cH&ojzifh tazmft&m&Sd ESpaf ,mufEiS t hf wl um;wpfp;D jzifh xGuo f mG ;=u.? tpnf;ta0;udp+P y;D I n (9) em&DcGJcef@wGif jyefvmcJh.? 4if;wdk@.um;aemufrS *syefppft&m&Sd um;wpfpD;onf armif;ESiI f vm.? um;onf a&SŒudak usmw f uf&ef um;[Ge;f udk tqufrjywfw;D I vm.? AdkvfrSL;Axl;u um;armif;onfh&Jabmftm; a¶Smifay;vkduf&efajym.? odk@aomfvrf;rSm vrf;usO;f jzpfI rwufEikd o f nfukd um;ay:&S*d syeft&m&Su d *syefpum;jzifh qJa&;wdik ;f xGm.? od k @ ES i f h quf v uf a rmif ; vm&m vrf ; us,f o d k @ a&muf o nf E S i f h *syef u m;onf a&SŒodk@ausmfrwufbJ 4if;wdk@um;a&SŒrS &yf vkdufjcif;jzifh um;ESpfpif;vHk;&yfoGm;ap.? AdkvfrSL;Axl;onf um;ay:rSqif;vkduf.? um;ay:rS *syeft&m&Sdonfvnf; a'goESifh pwifpum;ajym&mrS *syeft&m&Sdonf rdrd"m;udkqGJcGswfrnftjyKwGif AdkvfrSL;Axl;onf rdr"d m;udk tjrefqx JG w k I f *syef.OD;acgi;f wnfw h nfo h @kd ckwv f u dk af vonf? 68

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


69

xdo k @kd "m;csi;f ,SO+f yKd iaf &;ESiyhf wfoufI tjcm;olwpfO;D wpfa,mufomqkyd gu wyfrawmft&m&S}d u;D rsm; tvky¶f y_ pf &m? ,ckru l m; *syefw@kd av;pm;aom Adv k rf LS ;Axl; jzpfaejcif;/ Adv k rf LS ;Axl;tultnDuv kd nf; *syefw@kd rsm;pGmtvd&k adS ejcif;/ Adv k rf LS ;Axl;onf vrf;r usvsS if rnfonft h cgrsS rcHa=umif;udk ,cifajrmufyikd ;f ppfajrjyifrS tjzpftysuf ud k v nf ; *syef w d k @ od & S d a ejcif ; / Ad k v f r S L ;Axl ; ud k , f w k d i f rw&m;onf u d k r vk y f [ l I *syef w d k @ em;vnf j cif ; / ,ck u d p P r S m rd r d w d k @ *syef t &m&S d u yif v S s if rl ; ,pf & rf ; um; qJa&;wkid ;f xGmjcif; ponf wd@k a=umifh Adv k rf LS ;Axl;rSm rnfonft h a&;tjypfay;jcif;rSrcH&bJ tr_+y;D jywfcahJ vonf? Adv k rf LS ;Axl;onf trnfEiS v hf u dk af tmif xl;jcm;onf? wae@aomf Armjynfwpfjynf vH;k zufqpf*syefw@kd . &ufpufr/_ rrSswr_/ t oem;tnSmwmuif;rJrh a_ =umifh pm;aomuf aexdkifr_usyfwnf;um ukefaps;E_ef;jrifhrm;ojzifh ‘igwnfwJhbk&m; vif;wyifem;em;’ [lbdouJhodk@ rsufpdudkpHkrSdwfI cwfrqdwfaecJhaom ¶kyfao;r[m Armtpdk;&onf tyd&k mS ;yg;p&dwx f w k af y;&ef pDr&H awmh.? xdkpOftcgu AdkvfrSL;Axl;onf tydkp&dwf*syefaiGpuULawmfawmfrsm;rsm; &avonf? rdr¶d ;Hk rS aiGpm&if;t&m&Su d aiGpuULtxky}f u;D udk pm;yGw J iG w f ifxm;onfukd pl;pdu k =f unfah e.? “wcsKŒd awmhvJ om;r,m;qD jyefy@kd =uwmyJ? igvt J rd u f kd wpfacgurf rS jyefrb d ;l ? ‘^mwumeOPo*Fa[m’ aqGrsKd;wdk@tm; axmufyHh&rnf vdk@ bk&m;a[ma'oemeJ@tnD om;r,m;qD aiGa=u;awmhaxmufyHhoifhwmyJ? 'gayr,fh ig,cktvkyfvkyfaewm[m r*Fvmw&m;awmfEiS hf tnD om;auGs;r_/ r,m;auGs;r_/ aqGrsK;d rsm; axmufyrhH t _ wGuf r[kwb f ;l ? igppfx0J ifwm wdik ;f jynftwGuyf ?J olw@kd udk axmufychH siv f @kd r[kwb f ;l ? olw@kd udk [dpk OfuaxmufychH +hJ y?D auGs;arG;jyKpck +hJ y?D tck igt h zd@k 'DaiGawGukd ige@J qif;&Jazmfqif;&Jbuf tvkyv f yk zf ufjzpfwhJ ig&h ŒJ &JabmfawGuo kd m axmufyo hH ifw h ,f” [kq;kH jzwfum ppfajrjyifY trsK;d rsK;d yifyef;cJo h nf&h aJ bmfrsm; t yef;ajyap&ef yGv J rf;obifjyKvyk af ysm&f i$ af &;twGuf toHk;cscJhavonf? AdkvfrSL;Axl;u tpOfojzifh &Jabmfrsm;tm; owd&tm;udk; ovdk &Jabmfw@kd uvnf; Adv k rf LS ;Axl;tm; av;pm;,H=k unftm;xm;cJah yonf? vlrsKd;taejzifh *syefvlrsKd;rsm;rSm cspfcifzG,f&maumif;vSonf? odk@&mwGif olw@kd usio hf ;kH aomzufqpf0g'rSmrl tvGeq f ;kd &Gm;vSonf? aemufq;kH zufqpf'%furkd cHEikd f awmhojzifh Adv k cf sKyt f rSL;&Sad om wyfrawmft&m&Srd sm;/ ArmEdik if &H dS zufqpfuakd wmfveS v f kd aom tpnf;t¶kH;rsm;/ toif;tyif;rsm;. tpnf;ta0;qHk;jzwfcsuft& *syefudk awmfvSef&efa&G;cs,fjcif; e,fcGJjcm;owfrSwfcef@xm; &mwGif wdkif;rSL;AdkvfrSL;Axl;rSm rlvrdrdpDpOfxm;&Sd+yD;jzpfaom txufjrefrmjynfwkdif;udkyif wm0efcHacgif;aqmiftjzpf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

69


70

a¶G;cs,fap v$wfjcif; cH&avonf? AdkvfrSL;Axl;onf txufjrefrmjynfwdkif;rSL;tjzpf vufa&G;pOf&aJ bmfrsm;udk acgi;f aqmifum ajymif;a&$Œ oGm;avonf? 1945 ck E S p f / Zef e 0g&D v twG i f ; wG i f *syef u d k a wmf v S e f & ef &ef u k e f + rd K Œ Y vSsKd Œ0Supf mG usi;f yaomaqG;aEG;yGo J @kd Adv k cf sKyaf tmifqef;OD;pD; onfh awmfveS af &;aumfrwD tzGŒJ 0ifw@kd ESit hf wl Adv k rf LS ;Axl; wufa&mufco hJ nf? 1945 ck ESpOf ;D ydik ;f wGif r[mrdww f yfw@kd onf jrefrmEdik if aH jrmufyikd ;f od@k 0ifa&mufum rEWav;+rKd Œod@k OD;wnfcsw D uf=uonf? Adv k rf LS ;Axl;onf Edik if pH nf;¶k;H a&;/ ppfa&;tcGio hf mr_ wd@k udk a&SŒ¶_I rdrv d ufatmuf&dS ppfuikd ;f / rEWav;/ oDaygrw S yfrsm;jzifh 1945 ck/ rwfv (8) &ufae@ *syeftm; pwifawmfvSefwdkufcdkufonf? xdktcsdefwGif atmufjrefrmEdkifiH&Sd Armhwyfrawmfonf *syefuakd wmfveS &f ef tao;pdwpf pD Ofcsurf sm; r+y;D jywfao;? TwGif AdkvfrSL;Axl;onf ol.wyfrsm; *syefwdk@tm;awmfvSefjcif;a=umifh usefwyfrsm; 'kuQ awG Œ rnf u d k o d & S d o jzif h *syef u d k awmf v S e f w d k u f c d k u f a &;twG u f a=unmcsuf w G i f Adv k cf sKyaf tmifqef;ESihf tquftoG,jf zwfum rdr. d wyfukd ArmhawmfveS af &;wyfrawmf trnfjzifh zufqpfqef@usifa&; jynfol@vGwfvyfa&;tzGJŒ }uD;ESifh yl;wGJaqmif&Gufvsuf Adv k cf sKyaf tmifqef;udk &efot l jzpf a=unmvsu&f adS =umif; y&d,m,fjzifh azmfjya=unm xm;avonf? Adv k rf LS ;Axl; xkwjf yefco hJ nfah =unmcsurf mS .... “&Jabmfwdk@ .... igwdk@ wpfawGonf igwdk@ wkdif;jynfvGwfvyfa&;twGu f igwd@k .toufukd yrmrxm;bJ wyfrawmfom;yDyD wm0ef xrf;aqmifc=hJ ua=umif; trsm; od=uonf? zufqpf*syefawGonf igwdk@vlrsKd;rsm;tm; trsKd;rsKd;nSOf;qJowfjzwf+yD; igwd k @ ud k v G w f v yf a &;ray;bJ uG s ef o abmuf b 0od k @ yd k @ aqmif c J h = ua=umif ; / barmfEiS ahf tmifqef;trSL;jyKonfh ¶kyaf o;tpd;k &&JŒppfwyfonf *syefawG&ŒJ nSO;f yef; ESyd pf uf r_ukd umuG,af y; Edik v f rd rhf nf[k igwd@k ,=kH unftm;xm;cJ=h uaomfvnf; ,cktxd olw@kd onf rnfonfu h muG,rf u _ rkd sS jyKvkyrf ay;Edik cf o hJ jzifh igwd@k onf Ttwdik ;f acgif;iHŒk I cHraeEdik f awmhay? xd@k a=umifh 1945 ckEpS f rwfv 8 &ufae@rpS I ighvufatmuf&dS ppfuikd ;f / rEWav;/ oDayg paome,frsm;&Sd wyfrsm;onf zuf qpfwdkufzsufa&; jynfol@vGwfvyfa&; tzGJŒ csKyf}uD;ESifhyl;aygif;vsuf zufq pf*syefwdk@ tm; pwifwdku fcdku f+ yDjzpfa=umif; a=unmvdu k o f nf? &Jabmfwdk@.... zufqpf*syefv¶l ikd ;f rsm;tm; awGŒ&mocsKid ;f "m;rqdik ;f bJ okwo f if=uavmh? AdkvfrSL;Axl; jrefrmhawmfvSefa&;wyfrawmf 70

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


71

txufjrefrmjynf odk@&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhum; em;vnfr_ &&Sd+yD;jzpfonf? xdkodk@ y&d,m,fjzifh a=unmcsuaf =umifv h nf; atmufjrefrmEdik if &H dS wyftoD;oD;onf 1945 ck/ rwf v (27) &uf a e@wG i f *syef a wmf v S e f a &; tpD t pOf r sm;ud k atmif j rif p G m qufvufvyk af qmifEikd jf cif; jzpfonf? rEWav;+rKd ŒESihf rEWav;e,ftwGif r[mrdwrf sm;ra&mufrD Adv k rf LS ;Axl;wyfrsm;onf *syefrsm;udk &Si;f vif;xm;Edik cf o hJ nf? Adv k rf LS ; Axl;wd@k zGŒJ pnf;xm;aom ajymufusm;wyfrsm; tultnDjzifh r[mrdwfwyfrsm;vnf; atmifjrifpGmcsDwufI *syefwyfrsm;udk acsr_ef; Edik cf o hJ nf? ar+rKd Œ (,ck jyifO;D vGi)f udk r[mrdwrf sm; odr;f ydu k f &mwGif ArmhrsK;d cspaf jymufusm; rsm;. tultnDjzifh odr;f ydu k Ef ikd cf ahJ =umif; r[mrdww f @kd . owif;xkwjf yefcsurf sm;ay:wGif azmfjyxm;onfukd awGŒ&onf? txufjrefrmjynfwikd ;f wGi;f Adv k rf LS ;Axl;pwifawmf vSecf ahJ om rwfv 8 &ufae@rS 15 &ufae@txd wku d yf aJG ygi;f 37 yGJ wku d cf &hJ onf? wdu k &f aom &efot l iftm;rSm 8100 cef@ &So d nf? &efo@l bufrS tustqH;k rSm 428 a,muf ('kAv kd rf LS ;}u;D wOD;tygt0if) 31 a,muf '%f&m&cJhonf? ppfoHk@yef; 12 a,muf zrf;qD; rdcJhonf? AdkvfrSL;Axl;. xl;cGsefpGmaqmif&Gufr_ a=umifh 1945 ckESpf/ arv (1) &ufae@yg jynfol@vGwfvyfa&;wyfrawmf (ArmhrsKd; cspf w yf r awmf ) trd e f @ jzif h Ad k v f r S L ;Axl ; ud k Ad k v f r S L ;tqif h r S Ad k v f r S L ;}uD ; tqif h o d k @ ESpq f ifw h ;kd wufay;vku d af vonf? xdt k rde@f udk Adv k cf sKyaf tmifqef;ud, k w f idk f vufrw S af &; xd;k I rEWav;wdik ;f wyfrLS ; Adv k rf LS ;Axl;tm; ol&owW&d jdS cif;/ xl;jcm;pGm acgi;f aqmifEikd jf cif; wd@k twGuf Adv k rf LS ;tqift h wef;rS Adv k rf LS ;}u;D tqift h wef;od@k ESpq f ifw h ;kd ay;vdu k o f nf[k azmfjyxm;onf? rEWav;+rdKŒudk r[mrdwfwdk@ jyefvnfodrf;ydkuf+yD;aemuf AdkvfrSL;}uD;Axl;onf ausmufqnfrw S pfqifh &Sr;f jynfawmifyikd ;f atmifyef; +rKd Œod@k csw D ufco hJ nf? xdt k csed u f rd;k Owkvnf;jzpfI &moDOwkrmS =urf;wrf;vSojzifh c&D;yrf;vlyrf;jzpfc&hJ aom Adv k rf LS ;}u;D Axl;ESihf wuG &Jabmfw@kd onf use;f rma&;csKd ŒwJI h zsm;em=u.? Adv k rf LS ;}u;D Axl;onfvnf; tif;awmf/ uav;0ppfa=umif;Y wkdufyGJ0if&if; pGJuyfaom iSufzsm;a&m*gjyefay:vmawmhonf? iSuzf sm;a&m*gukd &So d rSsaq;0g;wd@k jzifh tpGr;f ukeu f pk m;ygaomfvnf; emvefrxl awmhbJ 1945 ckEpS /f ZGev f (2) &uf n (8) em&D (10) rdepftcsed w f iG f &Sr;f jynfawmifyikd ;f atmifyef;+rKd Œ e,f/ jrif;=um;'d;k &GmteD; w,fv;l pcef;Y (29) ESpt f &G,w f iG f uG,v f eG t f edpaP &mufomG ;&Sm avawmhonf? ruG,v f eG cf iftcsed u f av;rSmyif pcef;&S&d aJ bmf rsm;udk Adv k t f mVm0uwyf&rdS nfh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

71


72

ae&mudak r;I “tmVm0uudk jyefac:/ ppfuq kd ufwu dk =f u” [lI aemufq;kH trde@f ay;cJah o; onf? w,fv;l pcef;rSm atmifyef;+rKd Œe,f jrif;=um;'d;k &GmteD; tdraf jc (7) tdrcf ef@om&Sad om &Gmodr&f mG i,fuav;om jzpfavonf? awmif}uKd t=Hk um; ppfrsuEf mS wd@k Yom tcsed u f ek cf &hJ aom Adv k rf LS ;}u;D Axl;onf uG,v f eG cf sed t f xd ol@tm; Adv k rf LS ;}u;D tqifo h @kd wd;k jriS *hf % k jf yKaom Adv k cf sKyaf tmifqef;. trde@f pmudk rzwfvu dk &f acs? Adv k rf LS ;}u;D Axl;um; Armhvw G v f yfa&;twGi;f 0ifa&mufonfh ae@rSpI ZeD;ESio hf m;orD;rsm;xHo@kd wpfcgwpfacguf oGm;a&muf=unf¶h &_ ef tcsed rf &avmuf atmif wkid ;f jynfEiS v hf rl sK;d twGuf wm0efrsm;udk }uKd ;yrf;aqmif&u G cf ahJ om tmZmenf yk*Kd~ v}f u;D wpfO;D om jzpfavonf? Adv k rf LS ;}u;D Axl;.yHo k ¾mefrmS t&yf&n S &f n S /f ar;cGsecf sG e/f rsuv f ;kH jyL;jyL;/ rsuu f iG ;f csKid chf sKid /hf E_wcf rf;ar$;rwdrk &Snf qHyifpw k zf mG ;zGm;[l.? atmifyef;+rKd Œ (uavmESihf 5 rdik u f mG a0;onf) wGif Adv k rf LS ;}u;D Axl;ESihf &Jabmfrsm; twGuf ausmufwidk w f pfck pdu k x f x l m;onf? tqdyk gausmufwikd w f iG f “jrefrmEdik if aH wmf &Srf;jynfawmifydkif; zufqpf*syefawmfvSefwdkufcdkufa&;wGif OD;pD;cJhI 1307 ckESpf/ e,kef vqkwf (8) &ufae@ n (8) em&D (10) rdepftcsdef w,fvl;pcef;wGifusqHk;&Smaom Adv k rf LS ;}u;D ume,fAxl;ESihf &JabmfEpS q f ,fh ajcmufa,muf” [k ur`n;f xd;k xm;.? Adv k rf LS ;}u;D Axl;tm;*k%jf yKcs;D usL;aomtaejzifh wyfrawmfrv S nf; ‘Axl;wyf+rKd Œ’ [laom trnfjzifh wyfpcef;+rKd Œwpfcu k kd &yfapmuf (avmufaqmuf) +rKd Œajrmufbuf wpfrikd cf ef@tuGmwGif 1953 ckEpS Yf wnfxm;avonf? rnfo@dk qdak p....zufqpf*syefw@kd udk yxrOD;qH;k wdu k cf u kd cf ahJ om Adv k rf LS ;}u;D Axl;. trnfonf xm0pOfxeG ;f vif;awmufajymifaernfrmS rvG{J uefyifwnf;?

oef;0if;v_di f {+yD 19/ 2012 pmudk; (1) jrefrmhpG,fpHkusrf;/ twGJ(7)/ pm-334/ 337? (2) ody`Hpdk;&if/ ArmhawmfvSefa&;tmZmenf AdkvfrSL;}uD;Axl;/ &efukef/ ,Hk=unfcsufpmay/ y}udrf 1969? (3) wifwif0if; ‘Armhom;aumif; AdkvfrSL;Axl;’ aiGwm&Dr*~Zif; trSwf 57 (1969/ rwfv) pm 15-19? (4) AkdvfrSL;Axl;. ay;pmrsm; jr0wDr*~Zif; (1970/ rwf) (rdk;rcrD'D,mrS)

72

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


73

ArmhtrsKd;orD;tmZmenf ta': a':jr&D ....................

zdk;oH(vlxk) vl w a,muf u d k awG @ uwnf ; u cif o G m ;&w,f q d k w J h vl r sKd ; awG x J r S m ta':a': jr&D[m xdyq f ;kH u ygygw,f? cif =uwmrS ol@xuf touf}u;D olawG/ ol@atmuf tyH}k u;D i,foal wG/ &G,w f al wG vlt&G,&f , G f tpm;pm;u cspf cif=uwmyg? ta=umif;uawmh olu vlawGudk t+rJwef;wlvdk oabmxm;/ &Jabmf&Jbufvdk oabmxm;+yD; &Sif;&Sif; bGi;f bGi;f eJ@ [uf[ufyufyuf}u;D qufqaH jymqdak vh &Sv d @kd yg? ole@J &G,w f l (&if;ES;D ol)/ ol@ atmuf i,folawGeJ@ pum;ajym&if olu ol@ udk, fol “udk, f” vdk@ ac:a0: oH;k E_e;f avh&ydS gw,f? ‘tefwu D av’/ ‘ta':uav’/ ‘iguav’ qdw k hJ toH;k tE_e;f rsK;d udk ol@yg;pyfu =um;&cJrsS yg? ud, k afh tmuf i,foal wGe@J ajym&ifawmifrS 'Dvydk J ajym ygw,f? vlxw k u kd u f kd wHcg;r&Sd "m;r&Sd 0ifxu G f vnfywfae=uolawGxrJ mS tifrwef tm0dZm‰ ef;¶$iw f /hJ [moajrmufwhJ vlwcsKŒd &Syd gw,f? Oyrmtm;jzifh OD;av;usm;b+ird ;f yg? olu, dk w f ikd u f vlxw k u kd o f m;vdk jzpfaewJh OD;av;usm; b+ird ;f [m tazhpm;yG/J tarhpm;yG/J t,f'w D mpm;yGJ pwmawGukd wae&m+y;D wae&m ajymif;xdik +f y;D ol@rSmygvmwJh yHjk yifawG/ [moawGukd ajymjyavh &Syd gw,f? 'ga=umifh ola&muf&m ae&mrSm wa0ga0g &,foaH wG t+r=J um;& avh &Syd gw,f? ol@vdyk J ajymprSwjf yK&wJh aemufwOD;uawmh a':jr&Dyg? oluawmh pmyGw J um oGm;avhr&Syd gb;l ? tarh pm;yGrJ mS yJ txdik rf sm;ygw,f? aemuf usaemfw@kd nDtpfukd armifErS awGe@J pum;ajymygw,f? olu usaemfw@kd udk oli,fcsi;f vdk w&if;wES;D }u;D ajymwmrsK;d udk usaemfw@kd u odyo f abmuswmyg? wcgwav olajymwJh [mo udk oabmrayguyf J jzpfaeoluo kd u l “[- 'Daumif}u;D tckrS a=u;pnf¶u kd af e+y”D vd@k ajymwwfygw,f? tJ'gbm udk qdv k w kd mvJ em;rvnfvdk@ ar;=unhfawmhrS olu “bkef;}uD;ausmif;rSm a=u;pnf¶dkuf&if acG;awGu tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

73


74

tlw,f av? 'ga=umifh 'Daumif}uD; tlaew,f/ tla=umifa=umif jzpfaew,fvdk@ ud k , f u ajymvd k u f w m” vd k @ xyf & S i f ; jyyg w,f ? ol [ mo/ ol @ tm0d Z … m ef ; awG u tJ'v D jkd refrmqH+y;D vlxv k uQ%mvnf; aqmifygw,f? ta':a': jr&D &JŒ vlyHku ydefydefyg;yg;/ rsufESm0dkif;0dkif;? ta0;=unhfrsufrSef t+rJwyfxm;&ygw,f;? 'gayrJhol pum; ajymyHku wu,fhudk a'gif;wnfarmif;wnfyg? wcgawmh/ 1959-60 avmufrSm/ rEWav;rSm yxp tpnf;ta0; }uD; usif;ywkef; a&mufcsvmygw,f? wnf+reJ @J oef@&Si;f uG+J y;D vd@k 1960ckEpS f a&G;aumufyt JG wGuf tm;pk ae=ucsdef/ OD;Ek odyfay:jyLvmjzpfaecsed yf g? 85 vrf;eJ@ 32 vrf;axmift h em;/ rvGex f u J (aemifrmS yxptrwf jzpfvmwJ)h ref;nGe@f OD;armifuav;&J @ wdu k af y:rSm OD;Ek wnf;aeawmh rEœ a v; a¶$ q d k i f w ef ; u trsKd ; orD ; awG u “azazEk ” / “azazEk ” qd k + yD ; 0wf } uD ; 0wfi,fjyKpak ewmudk usaemfu, fkd w f ikd f awG@zl;ygw,f? tJ't D csed rf mS yxpu tiftm;jy wJhoabmeJ@ bk&m;}uD; 45 wmrSm r¾yf}uD;xdk;+yD; tpnf;ta0;}uD; usif;yygw,f? tJ't D pnf; ta0;}u;D qDukd yxpaxmufco H al wGu tdraf wmf&mbk&m;uae vrf;avSsmuf csw D ufqENjy=uygw,f? yxptzG@J &JŒ txufArm jynfrmS tiftm;jywJyh }JG u;D rd@k xbDt0g0wf trsK;d orD;awG trsm;}u;D ygygw,f? aps;csKx d u J trsK;d orD;awG trsm; }u;D yg ygw,f? tJ'D vlwef;}u;D vlxw k u kd af &SŒujzwfawmh usaemfw@kd u xGu=f unh=f uygw,f? vltyk }f u;D xJu vufo;D vufarmif;wef;+y;D a=u;G a=umfow H ikd af ewJh trsK;d orD;wa,mufu usaemfw@kd bufvn S fh jyKH ;jywm jrif vdu k &f vd@k usaemfw@kd tm;vH;k a=umifomG ;ygw,f? aemuf usaemfh taru “rjr&D ygvm;” vd@k qdv k u dk +f y;D tm;vH;k w0g;0g;&D=u &ygw,f? jzpfyu kH tJ'w D ek ;f u vlawG[m wnf+rJ zqyv eJ@ 1958 ckEpS rf mS tm%modr;f wJh Adv k af e0if;/ Adv k af rmifarmif/ Adv k af tmif}u;D pwJh qd&k , S v f pfppfAv kd af wGukd odyrf ek ;f =uawmh yxpudk yHk+yD; axmufcH=u/ rJay;=uygw,f? 'Dvdk tcgrSm EdkifiHa&; tjrif=uG,fwJh ta':a': jr&D&JŒ EdkifiHa&;ydk;u +idrf+idrf raeawmhygbl;? (qdk&S,fvpfygwDeJ@ qdk&S,f vpf ppfAv kd af wG&ŒJ '%fukd olvnf; todq;kH wa,mufr[kwv f m;?) tJ'D tpnf;ta0;}u;D u jyefvmwJt h cgrmS a':jr&Du tarhukd 'Dvkd ajymjyygw,f? “a':trm&,f/ olwdk@u a=uG;a=umfoHrwdkif bmrwdkifeJ@ tokbydk@ovdk qdwq f w d }f u;D avSsmufvm=uwm/ usru 'Dvakd wmh rjzpfacsb;l qd+k y;D a=u;G a=umfow H ikd f vdu k af wmh olw@kd u- ‘[m olu wdik w f wfw,fa[h/ ol@aemufu vdu k af tmf=u&atmif’ qd+k y;D tm;vH;k ygvm=uwm? wdik w f wfwmayg/h uGejf rLepfy”J qd+k y;D w[m;[m; &Dygawmhw,f? pHusw/hJ ol@udo k o d w l ikd ;f rarhEikd w f /hJ csp&f wJh &Do}H u;D yg? em;axmif olrsm;vnf; vdu k &f &D wJh &DoyH g? tJ'Dwkef;u oleJ@twl vlxkwdkufudk vmavh&Sdolu ausmufqnfuyJjzpfwJh 74

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


75

a':oef;oef;yg? a':oef;oef;[m Armjynfu GefjrLepfygwD/ rEœav;c¶dkifaumfrwD/ ,l*sDwm0efcHtjzpf awmxJuae vkyfudkifaewkef; tzrf;cHvdkuf& ol jzpfygw,f? a':oef;oef;u a&S@aeqdkayrJh pum;ajym tifrwefwdk;+yD; ta': a': jr&Duawmh toHtifrwef atmifygw,f? aemuf+y;D ol@&JŒ[efaqmifru _ if;wJh w0g;0g; &Do}H u;D uvnf; ol@tajymawGxu J ae cke-f ckex f u G f vmwwfygw,f? ta':a': jr&D udk ol@jzwfoef;r_ tawG@t}uHKawG ajymcdkif;&if olu=uGm;oH/ vufraxmif[ef vHk;0rygyJ rajymy avmufwJh udpPygqdkwJh oabmrsKd;avmufeJ@ pdw&f n S v f uf&n S f ajymjywwfygw,f? 'gayrJh ol@xH;k pHtwdik ;f [mo awGuawmh ygp+ryJ g? tJ'w D ek ;f u usaemfw@kd armifErS awGtwGuf ol[m acwfopfordik ;f zwfpmtkyw f tkyf vdk jzpfaewmudk rSwrf ad eygw,f? ol rEœav;udak &muf&if rjzpfrae oGm;jzpfatmifomG ;wJh aemufwae&mu usaemhf OD;av; Adv k v f aS zeJ@ ta': a':wifwifw@kd &JŒ tdryf g? usaemhf OD;av;eJ@ ta':u oleJ@ tyifyrf;tqif;&J cHazmf cHzufawGqdkawmh t&if;ESD;qHk; taygi;f tazmfpm&if;xJ ygwmayg?h 'gu ol&ED ikd w f hJ tcsed af wGyg? olr&DEikd w f hJ tcsed af wGta=umif;udak wmh txl;a&;zd@k rvd k b l ; xif y gw,f ? Armjynf rS m wd k i f ; jynf v G w f v yf a &;twG u f trsKd ; orD ; awG vH;k yrf;cJ=h u&mrSm ol[m tyifyrf;tqif;&J tcHcq hJ ;kH wa,muf jzpfw,fv@kd ajym&if rvGeb f ;l xifygw,f? taemuf¶dk;rudk jzwf+yD; tdENd,txd ajcvsifoGm;w,fqdkwm trsKd; orD;wa,muftzd@k tJ'w D ek ;f uawmh awG;awmif rawG;0Hph &myg? 'Dvekd @J vGwv f yfa&;[m tvG,w f ul&cJw h m r[kwaf =umif; taumif;qH;k oufaojywJh om"uawGukd olw@kd vdk trsK;d aumif;om; orD;awGu jyocJyh gw,f? ol@ta=umif;a&;wJh aqmif;yg;wyk'fxJrSm ol[m ArmtrsKd;orD;awGxJrSm yxrqH;k a&ikyo f abFmpD;olv@kd a&; xm;wm zwf&ygw,f? jyefpOf;pm;vdu k af wmh ol[m yxrqH;k wifruygb;l / tcktxdq&kd if a&ikyo f abFmpD;zl; wJh aemufq;kH trsK;d orD;vnf; jzpf + rJ jzpf a eygw,f ? wavmu vl x k u d k p d e f 0 if ; u Armjynf u trsKd ; orD ; awG vGwfvyfa&;twGuf pGef@pGef@pm;pm;vkyf=uwJh ta=umif;udkzwf&awmh usaemfu ta':a': jr&Duykd J wef;owd& rdygw,f? wygwnf;rSm Armjynfvkd rvGwaf jrmufao;wJh EdkifiHwckrSm trsKd;orD;awG[m awmfvSefa&; vkyfief; awG/ EdkifiHa&;vkyfief;awGrSm trsKd;om;awGeJ@ wef;wl&ifaygifwef;vkyf&if trsKd;orD;vGwfvyfr_eJ@ trsKd;om;awG&JŒ todtrSwjf yK av;pm;r_ukd cHpm;&w,fqw kd mudv k nf; w&m;wckvykd J owdxm;rdygw,f? ol@crsm ajray:udk jyefa&mufwt hJ cgrmS om;ESpaf ,mufe@J rkq;kd rtjzpfb0twGuf tawmfudk vHk;yrf;&ygw,f? 'gayrJh olwdk@ ausmufqnfu Auy awmjyefawG pk+yD; ‘jynfv;kH Edik ’f qdw k hJ txufwef;ausmif; wausmif;udzk iG fh vdu k af wmhrS tvkyt f udik &f +y;D tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

75


76

tqifajyoGm;wmyg? olwdk@&JŒ jynfvHk;Edkifausmif;[m rqvtpdk;&&JŒ “jynfolydkif” odr;f jcif;udk cHvu kd &f ayrJh ausmufqnf+rKd Œ&JŒ ordik ;f rSm csex f m;vd@k r&wJh ud, k yf ikd af usmif; wausmif; jzpfomG ;cJyh gw,f? ole@J twl c&D;=urf;avSsmufco hJ al wGxrJ mS orwjzpfojl zpf/ 0ef}u;D jzpfou l jzpf/ txl;t&m&Sd jzpfou l jzpf/ aumif;pm;olawG &Sad yrJh olu ol@aea&; xdik af &;twGuf wcgrS tultnD rawmif;cJyh gb;l ? ol@&ifxu J zdEydS w f hJ tpd;k &awGtay: emusn;f csuu f kd bmeJ@rS vJrypfcyhJ gb?l 'Dvekd @J ol@om; udpk ;kd ode;f udk usaemfe@J wESpx f J rEœav; wuUodkvfudk ydk@EdkifcJhygw,f? aemufrSm usaemhf ESr rwif0if;atmuf enf;enf;i,fwJh ol@orD;cifapm0if;udv k nf; wuUov kd f yd@k Edik cf yhJ gw,f? ta':a': jr&De@J ywfoufv@kd aemufq;kH ajymcsiw f t hJ csuw f ckuawmh ol[m jynfolvlxkudk b,fawmhrS opPmr azmufbl;qdkwmygyJ? ol[m tajctaea=umifh vufeufudkifawmfvSefa&;eJ@ uif;uGmoGm;cJhayrJh ajray:vlxk v_yf&Sm;r_awGxJrSm rjywfyg0ifcyhJ gw,f? 1963 ckEpS rf mS Adv k af e0if;u aphpyfaqG;aEG;yGq J w kd mudk vkyaf wmh rEœav; rSm (7) c¶dik f +ird ;f csr;f a&;qENjyyG}J u;D 0ScJ s;D usi;f yygw,f? tJ'w D ek ;f u usaemfvnf; ydpk wma&;/ ydpk wmuyf vdu k yf g ae&muae qENjyyG}J u;D rSm *spu f m;trd;k ay:uae vdu k v f v H Œ_H aqmifwm vnf ; vk y f c J h y gw,f ? 'D v d k e J @ ausmuf q nf ppf a =umif ; ud k qD ; }ud K wJ h t cgrS m awmh ta':a': jr&Dukd a=u;G a=umfo[ H pfaewm awG@&jyefygw,f? usaemf axmifuxGufvmwJhtcgrSm ol[m ausmufqnfuae wul;wu vmawG@ygw,f? rsu&f nfawGe@J usaemfu h kd jyKH ;jyKH ;}u;D =unh&f if; “igah umif}u;D ” qd+k y;D usaemh&f ŒJ axmifwiG ;f &yfwnfcsurf sm;udk cs;D usL;ygw,f? 'Dvkd eJ@ usaemf vufeufuikd af wmfveS af &;xJ a&mufaewkef; &Spfav;vHk; ta&;tcif;}uD; ay:xGufvmawmh touf 70 &Sd+yDjzpfwJh ta':a': jr&Dwa,muf qENjyyGJawGxJrSm a=uG;a=umfoHawGudk xufxufoefoef wdik af ejyef+yv D @kd =um;&ygw,f? wu,fawmh ol[m uG,v f eG w f t hJ xd jynfo@l bufu &yfwnfco hJ l jzpfygw,f? 'gxufru ol@rdcifygwD tay: vnf; opPmrysufcJhol jzpfygw,f? ta': a': jr&D &JŒ pdw"f mwfe@J vky[ f efawG[m Armjynfom;awG/ trsK;d orD; awGtwGuf wHceG o f zG,f xm0& wvlvv l iG yfh saH erSm jzpfygw,f?

zdk;oH(vlxk) (rm,mbavmh*frS ul;,lwifqufygonf?)

76

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


77

1900 rS 2010 txd pdwfydkif;qdkif&m ynm&yfESifhtwl uJGaeaom ordkif;EdkifiHa&; oHk;oyfcsuf atmifxGef;

1900ckEpS t f xd jAw d o d #e,fcs@J u jrefrm Edik if (H ArmEdik if )H wckv;kH udk tjy;D tydik f ol. aer0ifuv kd ekd t D ifyg,matmuf oGwo f iG ;f vdu k jf y;D aemuf(15)ESpaf usmrf # vufeufuikd f qef@usifa&;udkvnf; atmifjrifpGm Edkifeif;acsr_ef;vdkufjyD;onfhtcsdefjzpfonf? 1885jrefrmEdik if o H m;tm;vH;k pdwu f kd vSnphf m;/ upm;cHvu kd &f aom bmrSrodvu kd &f bJ wwd, t*Fvyd -f jrefrm ppfyrJG mS jy;D qH;k vdu k jf y;D jzpfonf? xdktcsdefu jAdwdo#wdk@. r[mAsL[mESifh enf;AsL[mwdk@ESifhtwl 'GefwGJ,SOfI jrefrmEdkifiHom;tm;vHk;. pdwfudk vSnfhpm;upm;oGm;apcJhjcif;rSm usGrf;usifaom twwfynm&yf wckuo hJ @kd yif jzpfonf? xdyk nm&yfrmS jAw d o d #/ taemufyikd ;f / tar&du/ China/ tD*spf ppfusr;f rsm;wGif rawG@&SE d ikd af y? r[mAsL[m. tm;enf;csurf sm;udk tm;jznfx h m;aom t*~r[mAsL[mudv k nf; usGrf;usifydkifEdkifpGm toHk;csoGm;Edkifayonf? jrefrmwdk@. rsdK;cspfpdwf"gwfESifhtwl &Sifoefxufjrufvmaom ordkif;qdkif&maemufcH crf;em;r_udk udkifqGJI jAdwdo#udk ckcw H ek @f jyefcjhJ cif;. pdww f @kd rSmvnf; twGi;f ESihf tjyifpw d /f rodpw d /f odpw d w f @kd . aphaqmfrw _ @kd aygif;pnf;xm;jcif;jzpfayonf? od@k aomf ppfa&;ESihf pdwyf ikd ;f qdik &f mudk ydrk u kd srG ;f usiaf om jAw d o d #w@kd u urBmtES@H usrG ;f usipf mG vdrmR yg;eyfpmG e,fcs@J jcif; twwfynmESit hf wl aygi;f pnf;I jrefrmEdik if u H kd upm;ovdjk zifh tEdik , f o l mG ;jcif; jzpfaeaomfvnf; ESp(f 100)ausmf Edik if u H kd tkypf ;kd cJah om jAw d o d #ukd bma}umifh ,ae@umvtxd jrefrmwcsKd @u aus;Zl;wif vufcw H rf;wae& oenf;? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

77


78

jAw d o d #w@kd u tqDtESp/f tpdik t f cJtm;vH;k udk xkw, f /l pkw, f o l mG ;Edik af omfvnf; olwdk@. pdwfyJhwifoHu jrefrmwdk@ ESvHk;om;ay:wGif xifusefcJhaoma}umifh jzpfonf? vdak eaom t&mwcsKd @udk jznfq h nf;ay;jcif;ESihf r&Sad o;aom t&mrsm;udk &S/d odatmifvyk af y; vdu k af om pdw. f qENukd zGi[ hf csvu kd jf cif;yif jzpfonf? ,ae@umvtxd touft&G,af &mufaeaom bd;k bGm;rsm;wcsKd @. pum;t& jAdwdo# acwfa&mufaeaom bfkd;bGm;rsm;wcsdK@. pum;t& jAdwdo#acwfavmuf at;csr;f r_rsKd ;/ pD;yGm;&Smaumif;r_rsKd ;udk jyefrawG@Edik af wmh[k qd}k uavonf? jAw d o d #w@kd . r[mAsL[mESihf twlygvmaom v,f,majrESihf twd;k udprP sm;rSmvnf; jrefrmwcsKd @wd@k . aus;vufyjkH yifwpfco k zG,f bma}umifu h secf &hJ oenf;? od@k aomf tawG;tac: wyfqifr_ jrifrh m;vmaom jrefrmwd@k u 1903ckEpS w f iG f vdrmR yg;eyfaom udpw P ckjzifh vufwek @f jyef ajz&Si;f vdu k o f nf? bmoma&;xH;k wrf;pOfvm wckukd jAw d o d #w@kd . twGi;f pdwx f aJ &mufomG ;atmif pl;ceJ ypfvu kd af om jrm;wpif;wckom jzpfayr,fh 'Djzpf&yf[m tEkenf;tm;jzifh yxrqH;k wke@f jyefr_ wckjzpfayonf? &&Sad om tcGit hf ajctaewckrS rSeu f efaom awmfveS af &; vGwaf jrmufrw _ ckukd pwifvu kd jf cif;yif jzpfayonf? xdt k w k jf rpf. toD;tyGiu hf m; aemuf(48) ESp}f umaomtcg jrefrmwrsKd ;om;vH;k . tjrifpdwf yDwd vGwfvyfr_ wckjzpfvmjyD; taysmfusL;rdaom EdkifiHom;wOD;rSmvnf; vGwv f yfaom Edik if . H tcsKyo f m; (yxrqH;k ) jzpfvmcJah yonf? jAw d o d #w@kd . ordik ;f ppfy/JG EdkifiHa&;/ vGwfvyfr_/ 'Drdkua&pD/ emcHr_wdk@rSm xdkacwfumvu vlom;wcsdK@tzdk@ txif}uD;Edkifavmufaom vl@twwfynmudk rSefuefpGm&_jrifEdkifv#if xdkjAdwdo#wdk@. twwfynm&yfrSm cGJjcrf;pdwfjzmwwfjyD; onfh aemufwGif ydkrdkus,f0ef;us,fjyef@aom vGwaf jrmufa&; pnf;0ef;wckvkd zefw;D Edik af yrnf? Owk(3)yg; orr#wI edrw d x f eG ;f &m t&yfukd bma=umifh jAw d o d # Edik cf w hJ mvJ? aqGpOfrsKd ;quf r[mqDw@kd tjyif r[kwEf ikd af y? uaemifrif;om;/ a,mtwGi;f 0efO;D zd;k v_id f wd@k u oufaownf&adS eojzifh ynm&yf csKd @wJrh a_ =umifrh qdEk ikd af y? xdyk nm&yfp;D qif;r_jzifh jrefrmvufeufw@kd . aoewftygt0if &Sad eojzifh &ifqikd /f ,SOjf yKd iEf ikd af om tajctaewGif &Sad eaomfvnf; ppfw&k if upm;uGuw f iG f ta&G@rsm;oGm;aomtcg jzpfwwfonfh tajctae rdsK;wckom jzpfayonf? aemufydkif;wGif jAdwdo#wdk@u tiftm;oHk;I pdwf"gwfppfqifa&; ynm&yfjzifh jrefrmwdk@. pdwfusef;okawoe atmifyGJESifh twl vSnfhzsm;oGm;ayonf? t"du pdwv f n S phf m;r_jzifh atmifjrifomG ;jcif;rSm yGrJ 0ifcifuyif tcsut f vuf pkpnf;aumif;rGejf cif; a=umifyh if jzpfonf? 78

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


79

odk@aomf jrefrmwdk@uvnf; 1906 bmoma&; tzGJ@ESifhtwl bmoma&; y&0k%t f wGi;f Y aemufxyfpw d "f gwu f pm;r_wckukd zefw;D Edik jf cif;rSm omref trsKd ;bmom omoem[k ac:qdEk ikd af omfvnf; twGi;f pdwrf S jzpfay:vmaom tZ…swt W &Sed t f [kew f ck. awmufyr_ jzpfonf? xdkpdwftajctaet&uyif jAdwdo#. pHtdrfawmfudk vljzifh pwifwu kd v f u kd jf cif;jzpfayonf? xdv k w l @kd . jcpf&monf toGm;pl;pl;jzpfa=umif; pdwt f ompD;&xm;aom jAw d o d #w@kd od e m;vnf o jzif h ol w d k @ . pd w f t ay:pD ; xyf r H & atmif jrLS q G , f r _ topf w d k @ jzif h xyfrjH zm;a,mif; vmayonf/ xdt k csed t f cgu jAw d o d #w@kd onf pdwu f kd yHo k iG ;f apjcif;jzifh pdwt f vsif zG@J enf;jzifh yHzk suaf eaom jrefrmvlrsKd ;wd@k . pdwu f kd tom;us yHrk eS &f moDpuf0ef; jzpfap&ef pdwyf nmt&vnf;aumif;/ ppfvufeuf/ aiGt&vnf;aumif; vkyaf qmifcahJ y onf// wbufu jyef=unfv h #if jrefrmwd@k onf bmoma&;. jzm;a,mif;aoG;aqmifaom vrf;a=umif;twGi;f od@k tjrv J v kd kd a&muf&w dS wfa=umif;udk jAw d o d #w@kd em;vnfvmaomtcg jrefrmEdkifiHudk 1906 rS 1948txd xyfrHtkyfcsKyfcGifh &&ef enf;vrf;rsm;awG@&SdcJhjcif; jzpfayonf/ 1910 ckEpS f 0ef;usiaf &mufvmaomtcg tdE, Nd rS *EN}D u;D vrf;pOfjzifh jrefrmEdik if w H iG f 0HomEkpw d "f gwf &Sio f efxufjrufa&;udk taumiftxnfazmfonft h aejzifh Edik if jH cm;ypPn;f roH;k a&; qef@usirf u _ kd qufvufvyk af qmifc&hJ m jrefrmwd@k . twGi;f pdwEf iS hf tjyifpw d /f todpw d Ef iS hf rodpw d f yl;aygi;f aqmif&u G rf _ jzpfayonf? jAw d o d #ukd rke;f wD;aom twGi;f pdwrf S Edik if jH cm;jzpf ypPn;f udk zsuq f ;D aom tjyif pdw/f e,fcs@J tm%m&Sipf epfukd rke;f wD;aom todpw d Ef iS hf awmfveS v f akd om rodpw d w f @kd . bGm;ceJ ay:vmaom pdwv f y_ &f mS ;r_w@kd . pdwyf ikd ;f qHpk nf;r_ wpfcyk if jzpfonf? pdw. f tqifjh zifh wnfaqmufxm;aom e,fcs@J qef@usiaf &; pdw"f gw. f w[kex f ;kd ay:aygufvmr_wckyifjzpfonf? wjznf;jznf;ESifh avmifaeaom zGJrD;. tqufrjywf xd;k xGi;f odjrifEikd af om pdwEf iS hf &kyf 2ck aygi;f pnf;r_yif jzpfygonf? Todk@jzifh e,fcsJ@onfvnf; jrefrmwdk@. pdwfudk ukpm;=unfhvm&mrS e,fcsJ@ ppfwyf. pdw"f gwpf pfqifa&; Xmeu jrefrmwd@k tm; vSnjhf zm; pdwv f rf;a=umif;wckay:od@k yHo k iG ;f a&muf&adS p&ef vkyaf qmifvm=uygonf? vltiftm;/ vufeuftiftm;/ vdrfvnfvSnfhjzm;r_ t&mY omvGefaeaomf e,fcsJ@u twGif;ESifhtjyifpdwf tompD;&olu jrefrmEdkifiHudk qufvuf tkyfcsKyfcJhjcif; jzpfayonf? jrefrmESihf t*Fvyd w f @kd . pdw"f gwpf pfqifa&; tm;jyKd irf _ yGw J iG f jrefrmwd@k . e*dk tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

79


80

twGif;pdwf. tukefjrifhwufvmaeovdk jAdwdo#wdk@. vrf;a=umif;rS oif,lEdkifaom rod&w dS &m; wd@k jzifh pdwt f m;jriS w hf ufvm&m jrefrmwd@k . pdwEf iS hf qufpyfaeaom vlrw _ &m;/ ,Ofaus;r_w&m;rsm; jrifrh m;vm=uayonf/ e,fcs@J udk txif}u;D pdwrf w S qifh twk,v l pkd w d /f xdk@aemuf e,fcsJ@udk z,fxkwfI jrefrmvGwfvyfa&; jyef&vdkaom jrifhrm;pdwfrsm; jzpfay:vmayonf? e*dkvftwGif;pdwftukef &mZ0ifordkif;wGif&Sdaom pdwf"gwfjrifhrm;vmr_wdk@jzifh yHkpHwus wnfaqmufvmEdkifae? jrefrmwdk@. jrifhrm;pdwf"gwfrsdK;u jAdwdo#wdk@tm; wkev f y_ af paom ordik ;f wGi/f ordik ;f 0if yxrausmif;om; oydw}f u;D jzpfay:vmapcJah yonf? wOD ; wa,muf OD ; aqmif r _ j zif h vl o m;tm;vH k ; pd w f j rif h r m;vmEd k i f o vd k vltyk pf }k u;D . pdwq f aJG qmif&maemufo@kd vlwOD;csi;f pDrS vlpv k al 0; pdw"f gw}f u;D u v_y&f mS ;r_ }u;D rm;aom twke@f tjyefrsm; awG@Edik af yonf? e*dx k u J &Sad eaom ikyv f #Kd ; ADZESihf rcHcsipf w d f rmew&m;udk xdcu kd v f maomtcg pdwjf rifrh m;r_ 'Da& t[kef }u;D vmum jrefrmwd@k tzd@k e,fcs@J qef@usiaf &;pdwf 'Dvi_d ;f jzifh trsdK;om;wdk@/ trsdK;om;ausmif;/ trsdK;om; 0HomEktoif;rsm;/ EdkifiHa&;tzGJ@/ ygwD ukrR%D toif;rsm;jzifh jAw d o d # e,fcs@J udk qefusiv f m=uayonf? e,fcsJ@ csay;aom vrf;a=umif;jzpfap/ e,fcsJ@ yvufazmif;[kyifac:ac:/ ta=umif;w&m;rS wjznf;jznf; uif;vGwv f m? vrf;rxufwiG f pdw"f gwpf pfqifa&; jrifrh m;r_ t&Sed t f [kef wufvmum e,fcs@J udk pdwt f m;jyKd iyf JG qufEcJ$ o hJ nf? rnfonfeh nf;vrf;[kyifac:ac: rnfo@kd vkyaf qmifry_ if jzpfjzpf pdwt f &if;cHjzifh vlrsdK;. *k%foduQmw&m;udk wnfaqmufxm;jyD;aemuf vGwfvyfr_udk todpdwfrS yHkazmfjyD;aiGa=u;/ ydkifqdkifr_ csdK@wJhjcif;rS ydkrdk vGwfajrmufvdkpdwfrsm; jzpfyGm;vm=ujcif; jzpfayonf? rmew&m;ESit hf wW. }u;D rm;aom rodpw d /f twGi;f pdwu f kd c0gc%csxm;jy;D aemuf tjyif o d p d w f j zif h v l r sd K ;. &mZ0if u d k azmf a qmif c J h & m e,f c sJ @ tpd k ; & w&yf v H k ; tvGew f ek v f y_ o f mG ;aom q&mpH v,form;awmfveS af &; ay:aygucf ahJ yonf? vufeufudkifpGJ qef@usifr_a=umifh awmfvSefa&;[k owfrSwfjyD;aemuf urBmh awmfveS af &;/ jrefrmhawmfveS af &; ordik ;f 0ifcjhJ y;D awmfveS af &; trsKd ;rsKd ;Y aysmufusm;awmf vSefa&; t&yftjzpf oaE<wnfEdkifcJhayonf? tvGef tHh=op&maumif;avmufatmif jrefrmvlrsKd ;wd@k . pdwyf ifjzpfayonf? 1885 rS 1900 txd jird o f ufomG ;aom vufeufuikd f awmfveS af &;pdwu f kd 1903 wGif jyefvnf wnfaqmufjy;D aemufwiG f aemif(11)ESpt f =umwGif wyfrawmf vufeufuikd f wyfz@JG jzpfvm&m &&mvufeufjzifh jyefcck aH om 1885pdw/f rS zdEydS rf _ rw&m;jcif;udk jyefcck aH om 80

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


81

1930pd w f (2)ck a ygif ; v'f . tajzum; ord k i f ; wG i f u sef c J h r nf h &J a bmf ( 3)usd y f . pdw"f gwt f iftm; urBmuodaom wyfrawmfAo d u k m Adv k cf sKy. f pdw"f gwrf mS urBmwke[ f ;D / urBmu tH=oapaom twGi;f ESihf tjyifpw d f rodEiS hf odpw d (f 4)ck aygi;f pyfjcif; jzpfayonf? Adv k cf sKyrf mS T4-ck pdwjf zifh aygi;f pyfjy;D vGwv f yfa&; &,lc&hJ m tajccHpw d u f kd ausmif;om;or*~Y tkwjf rpfcsay;cJah yonf? &efuek w f uUov kd f ausmif;om;or*~~tzG@J rS wqifh ul;pufvmaom pdwrf mS 'd@k Arm tpnf;t&H;k . pdwjf zifh aygi;f Ior*~p~ w d /f 'd@k Armpdwf (2)ckaygif;&vm'frSm AdkvfcsKyftygt0if or*~acgif;aqmifrsm;u ArmhxGuf&yf*kd%f;/ jynfo@l ta&;awmfyykH gw/D ArmjynfueG jf rLepfygw/D &Jabmfo;kH usyd /f Armhwyfrawmfjzpfap&ef rcHcsifpdwftukefwdk@jzifh aygif;pyf zGJ@pnf;cJhjcif; jzpfayonf? tHh=op&maumif;vSaom pdww f w H m;ESihf pdwt f xyfxyfjzpf&m e,fcs@J rSm e*d&k o dS w l @kd . pdwrf sm;yif jyKd vo J mG ;ravmufyif wkev f y_ I f =uufo;D jzef;jzef; xoGm;cJah yonf? pdwt f m;jyKd iyf JG (2)ck wGif e,fcs@J ESihf jrefrmwd@k Y jrefrmwd@k pdwt f m; tompD;&oGm; csdefwGif 0dnmOftdk / 0dnmOfa[mif;wdk@. pdwfcGeftm;yHk&dyfudk azmfaqmifI jrefrmwdk@u jAw d o d #e,fcs@J wd@k . pdwu f kd aemufqw k o f rd if ,f jyKd vI J *syefwyfEiS t hf wl jrefrmEdik if u H kd jyeford ;f ydu k v f mrd=uayonf? ordik ;f u o,faqmifvmaom twGi;f oaE<pw d /f vlrsKd ;ESihf &mZ0ift& &SdvmEdkifaom pdwf/ vufawG@yuwd w&m;wdk@jzifh wnfaqmufxm;aom vGwv f yfpw d u f kd vGwaf jrmufa&; v_y&f mS ;r_ pdww f nfaqmufjy;D e,fcs@J aer0if tifyg,m wyf}u;D wckv;kH odrif ,f ndK;i,fpmG jzifh aemufqw k af y; vdu k &f ayonf? tvGew f &mrS pdw"f gwjf rifrh m;aom *syefw@kd rSm jrefrmEdik if u H kd odr;f ydu k jf y;D onfh aemufwiG f pwifawG@}uKH cJ&h onfrmS jrefrmwd@k . b0ESihf vlaer_ pepfukd em;rvnfcjhJ cif; a=umifo h mjzpfygonf?jrefrmwd@k onf 1885 ckEpS af emufyikd ;f wGif jAw d o d #e,fcs@J udk twGi;f pdwf tukefjzifh qef@usifaom yxr vGwfajrmufa&; vGwfvyfa&; pdwftajccH tkwfjrpf oGe;f avmif;cJjh cif; jzpfayonf? &Scd ;kd jy\emjzifh tufuo JG mG ;aom tajccHtw k jf rpfukd jyefvnfzmax;cJjh y;D aemuf zdeyfjy\em// jrefrmwd@k . xdv k w G af jrmufa&; pdw"f gw. f tkwjf rpftom;uscahJ yonf? xdt k w k jf rpfay: aemufxyfwqifh qufwnfaqmufvu kd af omtcg 0HomEkpw d f "gwf &Sio f efxufjrufa&; tkwjf rpfu vGwv f yfa&; oaE<umv ydrk kd &&Sad pygonf/ yxrausmif;om;oydwEf iS t hf wl vGwv f yfa&; tkwjf rpfpmcsKyrf mS trsKd ;om;a&; e,fcs@J qef@usiaf &; awmfveS af &;wd@k ESihf twl }u;D rm;crf;em; us,0f ef;vSaom vGwv f yfa&; tkwjf rpfrmS vGwv f yfa&; ausmufwikd }f u;D od@k OD;wnfvmcJah yonf? 1930'd@k Arm tpnf;t&H;k ausmif;om; or*~w@kd ay:xGe;f vmjcif;uyif vGwaf jrmufa&;twGuf vlxk vltiftm;e,f edrw d f ta&twGuf t&nftcsi;f awmfveS af &;ESihf vGwaf jrmufa&; oDt&kd D xyfqifx h uf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

81


82

vGwfajrmufa&; ausmufwdkif vGwfvyfa&; oaE<rSm ydk&ifhusufjyD; tkwfjrpfcdkifrmr_ ydrk v kd mcJah yonf? ordik ;f opfwck pdw"f gwaf &;&m tm;jyKd iyf JG wckwiG f 'kw, d ausmif;om;oydw/f wwd, ausmif;om;oydwf/ wuo/ Auowdk@rS 'dk@Arm tpnf;t&Hk;qDodk@ oGm;onf OD;wnfvrf; pdw"f gwyf sKd ;cif;udk vGwaf jrmufa&; a&avmif;oGejf y;D vGwv f yfa&; yef;yGiaf p&ef 0dnmOf/ pdwf(2)ckaygif;jyD; tm;jzifh wGef;wufapcJh&m aemufydkif;wGif vGwfvyfa&; oajycufrsm; pwifyiG ahf pcJyh gonf/ 'kwd,/ wwd, ausmif;om;oydwfESifh (1300 )jynfh ta&;awmfyHk}uD;rSm vGwv f yfa&; tkwjf rpfukd ydrk ckd ikd rf mapaom jrefrmwd@k pdw0f n d mOf (2)ckaygi;f &vm'ftajzyif jzpfonf/ twGi;f pdwrf S &Sio f efvmcJh vGwv f yfa&; tjyif pdwaf =umifh tiftm;}u;D rm;cJjh y;D rodpw d f vH@_ aqmfrj_ zifh odpw d t f &Sed &f vmcJjh y;D aemufwiG f 0dnmOf.tm; ydrk kd aumif;vmcJjh y;D aemuf cdik rf mpdwjf zifh 1300jynfh ta&;awmfy}kH u;D u tvkyo f rm; v,form; ausmif;om; vli,fxk w&yfv;kH . 0dnmOf toif;qDo@kd pdwt f jrifrh m;qH;k t&yfjzifh aygi;f pnf;r_ &,lEikd cf hJ jcif;jzpfayonf? xdkpdwft&Sdef 0dnmOfwGef;tm;jzifh jAdwdo#wdk@. pdwf"gwfppfqifa&;Xme}uD; jyKd vo J mG ;jy;D aemufwiG f zHw k uf cvkwyf suf pEN,m; tdu k o hJ @kd e,fcs@J udv k nf; pdw"f gwrf sm; t&nfaysmaf pjy;D ESv;kH ckeo f rH sm; ydrk &kd ifu h suv f mapcJah yonf? v$r;f rd;k ap t,ltqwckjzifh vGwaf jrmufa&;twGuf vGwv f yfa&;ausmufwikd f }u;D udk pwif oaE<wnf wnfaqmufvmcJah om 1885-1948 ta&mufwiG f vGwv f yf a&; aea&mifjcnfudk jrefrmwdk@ ESvHk;om;ESifh OD;aESmufu vufcHapaom vGwfvyfa&; ewforD; rD;&SL; wefaqmiftopfudk pwif xGef;nSdap&ef jrefrmhwyfrawmf BIA pwifay:xGef;vmcJhayonf? BIA taeESifh ar#mfvifhcsuf a&mifjcnfoef;vmaom jrefrmwdk@u 4if;wdk@ a&S;&mZ0ifxHk;wrf; tpOftvmESifhtwl a&S;jrefrmwdk@tm;rmefowWd/ AswWd ESvHk;&nf vuf&;kH &nfukd jyefazmfaqmifjcif;jzifh [kwo f nfjzpfap/ r[kwo f nfjzpfap/ rSeo f nfjzpfap/ rrSeo f nfjzpfap tppfjzpfonfjzpfap/ twkjzpfonfjzpfap vGwaf jrmufa&;/ vGwv f yfa&;ae@ wae@awmh jzpfay:vmawmhygonf? avajyavnSi;f udk apmifah eaom jrefrmwd@k rSm ydrk kd qd;k &Gm;vSaom aveD=urf;udk rxifrSwfbJ &kwfw&uf }uHKvdkuf&aom tcgzufqpf. twGif;o&kyfudk rodpdwf/ twGi;f pdww f @kd jzifh acwWajzazsmufEikd v f u kd yf gonf? xdktcg ,cifcsxm;aom tkwfjrpfudk emusnf;jcif;/ emusifjcif;/ oHo,/ 82

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


83

r,H=k unfjcif;/ pdwt f wGi;f yH&k yd w f @kd jzifh jyefvnfwnfaqmufvm&ayonf? ydrk kd aumif;rGeaf om vGwaf jrmufa&; vGwv f yfa&;/ awmfveS af &; pdw0f n d mOfw@kd jzifh ,dik ef @J oGm;aom rodpw d . f pdww f w H m;rsm;/ odpw d . f avSum;xpf/ tjyifpw d . f ajcvSr;f rsm;/ twGi;f pdw. f wHcg;rsm;udk wckjy;D wck wxpfjy;D wxpf/ wvSr;f jy;D wvSr;f / wcsyjf y;D wcsyf wnfaqmufvu kd =f u&av onf? tm;vH;k xJwiG f ydrk kd &d;k om;/ ydrk kd xl;c|eaf om Adv k cf sKyaf tmifqef;eSihf ygwt D zG@J tpnf; rsm;. u|r;f usiv f rd mR r_jzifh ydy&d &d /d y&d,m,f =u, G 0f pGmjzifh v#Kd @0Suaf om rsuv f ;kH / ESv;kH om;/ =u@H =u@HcH aH om pdwEf iS hf OD;aESmufw@kd jzifh urBmausmcf ahJ om jrefrmzufqpf*syefawmfveS af &;}u;D atmifjrifco hJ nf? xdt k a=umif; tm;vH;k udk qpfxak om vuf/ u|r;f usiaf om yef;ykq&mESihf csrw S cf ahJ om Policy maker rSm a=umufp&m aumif;vSayonf? tH=h op&m aumif;vSay onf? tom;rusao;aom tom;raoao;aom awmfveS af &;pdwu f kd ydrk kd &$e;f vJh awmufajymifvmatmif tqDrwifbJ a&ay:rxdk;bJ ywf0ef;usif/ ordkif;/ &mZ0ifESifh vufawG@ cHpm;r_jrifuiG ;f wd@k jzifh tH=h op&m aumif;avmufatmif tm;vH;k qGaJ qmif,o l mG ; Edik o f nf? xdpk w d t f m;rmefrS zufqpftyk cf sKk yaf &;umv/ zufqpf*syefawmfveS af &;umv/ zufqpf*syef jy;D qH;k jy;D aemuf vGwv f yfa&; v_y&f mS ;r_ tqifo h @kd a&mufvmayonf? e*dAk ZD a=umifyh ifqq kd kd ordik ;f tpOftvma=umifh yifqq kd kd tuGt J jyrJ sm; &Scd o hJ nf qdak omfjim;vnf; vGwv f yfa&;udk &atmif,El ikd cf ahJ yonf? ordik ;f xJwiG f &,lEikd af omolum; Adou k mjzpfvmonfukd awG@&ovdk vlx. k pdwEf v S ;kH om;udk qGaJ qmif,o l mG ;Edik o f u l ydrk kd ae&m ,lEikd o f nfukd awG@&jy;D acgi;f aqmif/ xdrk w S qifh trsKd ;om;acgi;f aqmif jzpfvmonfukd awG@&ayonf? tcsdK@u twGif;pdwfjzifh owfrSwfjyD; tjyifpdwfjzifh a&G;cs,fjcif;/ tcsdK@u tjyifpw d w f ckxjJ zifh a&G;cs,jf cif;/ tcsKd @u odpw d jf zifh tajzxkwjf cif;/ tcsKkd @u rodpw d jf zifh yHak zmfjcif;rsm; &So d nft h euf vGwv f yfa&;ESihf vGwv f yfa7;Adou k mwd@k rSm ESpu f mvrsm;pGm t"Ge@f &Snw f nfwef@cJah vonf? tar&duef Edik if q H v kd #if a*sm0h g&iS w f ef/ tdE, Nd qdv k #if r[EWr*EDN a&&_/ China qdv k #if armfpw D ek ;f / AD,uferfqv kd #if [dck srd if;/ tJ'grsKd ;rsm;pGmxJwiG f Adv k cf sKyu f awmh b,forl S rjiif;Edik af tmif tawmfq;kH xJwiG f yg0ifc&hJ m tm;vH;k . ordik ;f q&mrsm;. pdwEf v S ;kH om; 0dnmOfw@kd u vufccH &hJ ayonf? xdt k cg yH&k yd u f kd jyefyakH zmfcv hJ #if yH&k yd q f rD S tppfw&m;/ trSe. f pum;oHw@kd jzifh wqifhjcif; wnfaqmufvmcJhaom vGwfvyfa&;/ vGwfajrmufa&; tkwfjrpfwdk@rSm tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

83


84

oajycufjzifh OD;nGwfjyD;aemuf yef;ykvufjzifh xkqpf&mrSm ESvHk;ckefoH&yfjyD;aemufwGif xdkcdkifrmaom tkwfjrpfrSm tem;prsm; zGmvef=uJI tprsm;pGmxGufum a'gow&m;/ rmew&m;/ txif } uD ; r_ w &m;/ wyf r uf r _ w &m;/ vd k c sif r _ w &m;wd k @ jzif h rod p d w f . twGi;f o他mefukd odpw d rf S taumiftxnfazmfvu kd af omtcg twGi;f pdw. f ,dpk ;D r_ukd tjyifpw d u f taumiftxnf azmfvu kd af omtcg oHo, tusKd ;qufrsm;ydrk kd ta&mif awmufjy;D aemuf vufqEJG w _ q f ufjy;D onfah emufwiG f topfyikd &f iS rf sm;onf awmufacguf jcif;jzifh vufeufpu JG ikd u f m jynfwiG ;f ppfukd pwifvu kd af yonf? pdwu f odaeaom tajzwck&ydS gonf? 0efccH siv f nf; &ygonf? 0efrcHcsiv f nf; &ygonf?}udK;pm;aom olwdkif;onf tm;vHk; ratmifjrifyg? ywf0ef;usif/ rsdK;&dk;ADZ/ b0tawG@t}uKH / ynm/ onm/ twGi;f ikyv f #Kd ;ADZ/ &mZ0if. ordik ;f tajz qH;k jzwfcsuf wd@k uom tqH;k tjzwfay;jcif;udk jynfwiG ;f ppfEiS hf umv&Sn=f umpGm jzwfoef;vmaom tcgwGif tajztjzpf vGwfvyfa&; Adokum/ trsdK;om;acgif;aqmif AdkvfcsKyfwOD;xJ yH&k yd u f secf o hJ nf? a*sm0h g&iS ef @J tDA&m[ifvifueG ;f vdrk sKd ; jzpfrvmcJo h nfukd jrefrmwd@k tm;vH;k em;vnf v d k u f = u&ayonf ? ,ae@umvu tajzay:vmcJ h a yonf ? Tonf r S m jrefrmpum;vdk taumiftxnfjy&v#if umv/ a'o/ ESihf 'vHrsm;a=umifo h m jzpfayonf? Ttajz. &vm'f. pdwrf sm; *sKH ;*sKkH ;usjcif;/ jird o f ufaompdwEf iS hf ywf0ef;usiu f kd rwnfaqmufEikd jf cif;/ jynfph rkH j_ zifh vdt k ifqENukd rzefw;D Edik jf cif;a=umifh rnfonfb h ufu rnfodk@ yifq dkaprl EdkifiHom;wOD;. pdwfxJwGif vGwfvyfa&;ydkjrJp dwfjzifh ppfyGJu dk qifEEJ$ ikd af omfvnf; jynfwiG ;f ppfa=umifh ppfuekd musijf cif;/ emusn;f jcif;/ vGwv f yfa&;tay: oHo,0ifvmjcif;/ EdkifiHa&; upm;uGufrsm;udk &GH@rkef;vmjcif;/ tm%mESifh ae&mudk trnfrazmfvakd om a0'em/ a'\emwd@k jzifh r=unfch siaf wmhjcif;rsm; jzpfvmjy;D Edik if o H m;ESihf Edik if aH &;rSm wjznf;jznf; tvSr;f a0;ovdk jrifomG ;&ayonf? Edik if o H m;onf awmfveS af &;orm;/ Edik if aH &;orm;/ tpd;k &tzG@J 0ifr[kwo f nfukd 4if;awmfveS af &;orm;/ Edik if aH &;orm;/ tpd;k &tzG@J 0ifrsm; od&&dS ef vdo k uJo h @kd Edik if o H m;wd@k . twGi;f pdwf tajctae/ tjyifpw d . f azmfjyr_/ odpw d . f zGi[ hf r_/ rodpw d f t&Sw d &m;udk aumif ; pG m u|rf ; usif e m;vnf & ayrnf ? od k @ r[k w f y gu xd k u J h o d k @ tajzrsd K ;jzif h aoG ; pG e f ; &vm'f u d k o m &&S d a yrnf ? Tonf oabmrayguf c J h a om awmf v S e f a &;/ Edik if aH &;orm;/ tpd;k &pmzG@J a=umifh tmZmenfae@ESihf jynfwiG ;f ppfjzpfay:cJ&h jcif; jzpfayonf? acwfpepfEiS hf vlxw k @kd vlaer_b0jzpfpOfrsm; twGi;f Y vlw@kd pdw/f twGi;f tvS w&m;ESihf vlxw k @kd . b0ordik ;f tm;vH;k wGif yg0ifaer_rsm;udk vlxu k tqH;k tjzwfay;=u& ayonf? vlxkESifh jynfwGif;ppf jy\emtay:a0zefoHk;oyf&mwGif rodpdwf. twW 84

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


85

tm;jydKifr_rsm; yg0ifcJhayonf?jrefrmESifh urBmordkif;ynm&Sifrsm;u a0zefoHk;oyfr_rsm; uG J v J G r _ r sm; &S d a eaomf v nf ; tppf t rS e f o abmxm; csH K iH k o H k ; oyf r =unf h j cif ; ES i f h r,H=k unf=ujcif;/ txif}u;D r_wcsKd @ yg0ifjcif; pdwEf iS hf OD;aESmufukd ESv;kH tay: wxyfxu J s atmif rjyKvyk Ef ikd jf cif;a=umifyh if jzpfonf? e,fcs@J atmufrS pdwo f rd if ,faeaom jrefrmrsm;udk BIA u pdwt f a&mifwif ay;vdu k o f vdk zufqpfaumif pdw&f y_ af xG;pdwf =uufo;D jzef;jzef;xaeaom jrefrmrsm;udk awmfvSefa&;ae@u ta&mifawmufatmif jyKvkyfay;ovdk jzpfoGm;ygonf? odk@aomf vGwfvyfa&;ESifhtwl 'GefwGJvmaom jynfwGif;ppfrD;u yGJjyD;rD;aor[kwfbJ yGJrjyD;cif rD;aoovdjk zpfjy;D pdwaf vSum;xpf wnfaqmufrw _ csKd @ jyKd usovdk jzpfomG ;ygonf? jynfwiG ;f ppf t&Sed af vsmv h maomtcg jrefrmwd@k . ESv;kH om;xufwiG f uGjJ ym;r_/ cGjJ cm;r_/ jcm;em;r_/ taoG;tom;/ tom;ta&mif/ vlrsKd ;/ ud;k uG,b f mom ,H=k unfay:t"du ydkaomtcsufudk rodpdwfESifh twGif;pdwfu vufrcHawmhacs? odpdwfESifh tjyifpdwf wcsKd @w0ufom useyf gawmhonf? ygvrD ef 'Dru kd a&pDacwf zqyv tpd;k &vufatmufwiG jf refrmwd@k . tjyifpw d rf S ydrk , kd =kH unfr&_ v dS mjcif;ESihf e,fcs@J acwf tarGaumif;wcsKd @ay: vufccH ahJ omfvnf; e,fcs@J ESihf zufqpfudk tvdkr&Sdawmhjcif;/ jidrf;csrf;r_udk ydkrdkvdkvm;aom twGif;pdwfrsm; ydkrdkodom xif&mS ;vmayonf? vlwOD;csi;f pdwq f ufqaH &; tqifajyr_EiS hf &yfwnfr_ tajctae ydrk o kd mvGef aumif;rGeaf omb0udk wufveS ;f vdrk r_ sm; wqifq h ifch si;f wqufqufcsi;f wnfaqmuf&ef pqiftajccHcJhayonf? jynfwGif;ppfESifh 0g'a&;&m t,ltqa&;&m tm;jydKifr_rsm; r&SdcJhaomfvnf; t"duusaom vlxu k ol@bmomol b0twGuf pdwu f kd cdik rf mvmatmif ,kom;ayom; usatmif/ tom;usatmif wnfaqmuf&if;ESifhyif tm;jydKifr_ESifh yÉdyuQ toGifudk pdwf0ifpm;aomfvnf; &yfwnfr_ESifh b0udk jyefawG;prf;=unfhawmh tjyifpdwfESifh twGi;f pdwx f w J iG f xd(k 2)ck ae&mwus wvSnphf x D m;jy;D toH;k jyKomG ;ayonf? a&S;&d;k tpOftvmudk twGi;f pdww f iG f cdak tmif;xm;&Sjd y;D b0&yfwnfrt _ wGuf tjyifpw d rf S taumiftxnfay:um odpw d u f OD;aqmifjy;D rodpw d u f aumuf&;kd rD;wvSn@f / zGrJ ;D wzHk jzwfausmcf ahJ om jrefrmwd@k . pdw/f ESv;kH om;ESihf OD;aESmufrmS tvGet f =Hh op&m aumif;avmufatmifyif ya'o&mZfacwf/ jAdwdo#acwf/ e,fcsJ@acwf/ zufqpfacwf/ jynfwiG ;f ppfrsm;udk rvdck siaf omfvnf; 0rf;enf;0rf;omjzifh atmifjrifpmG jzwfausmEf ikd cf o hJ nf? *d% k ;f tkypf (k 2)ckEiS t hf xuf uGjJ cif;onf a&S;&d;k tpOftvmr[kwyf g? xH;k wrf;tpOf tvm r[kwfyg? tb,fa=umifhqdkaomf taemf&xm;/ bk&ifaemif/ tavmif;bk&m;/ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

85


86

Adv k cf sKyaf tmifqef;/ yifvpkH mcsKy/f 1947 tajccHOya'/ vGwv f yfa&;ae@wd@k u oufaojycJh ygonf? 'gayr,fh......od@k aomf zqyv tkypf k (2)pku aemufxyfwcg tjyifpw d Ef iS hf rodpw d jf y\em jzpfvmygonf? }uKd wif pDpOfxm;jcif;/ ray;vdjk cif;/ txifao;jcif;/ r,H=k unfjcif;/ tiftm;ay: rlwnfonf[k qdkaomf tcsuftvufrsm;pGm &SdEdkifaomfvn;f wu,fjzpf&yfrSefudk pOf;pm;=unfv h #if odpw d . f tm;jyKd irf /_ rodpw d . f oHo,/ tjyifpw d . f vdck sirf E_ iS hf twGi;f pdwf jyefray;csipf w d af =umifh jzpfonf? avmuwGif obm0w&m;/ vlEiS hf urBm}u;D wGif vlom;tm;vH;k . vGwv f yfr_ tcGifhta&;rsm; &Sdygonf? tm;vHk;u taumiftxnf vGwfvyfpGm azmfaqmifEdkifcGifh &Syd gonf? r&ao;v#iv f nf;aumif;/ &aev#iv f nf;aumif; rdrb d momrdrd wm0ef,=l u& ayrnf? yJhwifoHrsm;tay:wGifvnf; vufcH&ayrnf? odk@ r[kwfygu tawG;ESifh tvkyw f iG v f nf;aumif;/ tajymESihf vrf;a=umif;wGiv f nf;aumif;/ r[yfpyfjcif;/ rnDr#jcif; rsm;jzpfomG ;Edik af yonf? zqyvuGJvdk@ ocifoef;xGef;/ ocifpdk; xkwfvdk@ jynfwGif;ppfjzpf&wm? jynfwiG ;f ppfa=umifh wyfrawmftiftm;}u;D vm&wm / zqyvuGv J @kd (oef@&Si;f / wnfjr)J a=umifh ppftm%m&Sifpepf ay:vm&wm[k ordkif;tcsuftvufrsm;t&[k qdkEdkifaomfvnf/ wu,fwrf; rdrw d @kd bmom ordik ;f ESihf ,SOaf om Edik if aH &;orm;/ awmfveS af &;orm;rsm; jyefpOf;pm;qef;ppfv#if enf;AsL[mESifh r[mAsL[mtrsm;&yfwcsdK@a=umifhvnf;aumif;/ 4if;trSm;udk jyefvnf xde;f ausmif;Edik af om t*~r[mAsL[m rcsrw S jf cif;a=umifv h nf;aumif;/ wcsdK@ae&mrsm;wGif ESvHk;om;ESihf qufpyfrpOf;pm;jcif;a=umifhvnf;aumif;/ OD;aESmuf. tajzrSm rodpdwf. &kwfw&uf ay:vmr_tay: t&if;cHjcif;udk tjyifpdwf rod&Sdjcif;/ rqHk;jzwfEdkifjcif;a=umifh vnf;aumif; }udKwifpDrHcef@cGJxm;aom ta=umif;t&mESifh &kww f &uf jzpfay:vmr_ukd ruGjJ ym;jcif;ESihf rcGjJ cm;em;wwfjcif;wd@k a=umifh jzpfygonf? Edik if {H &d,m tus,t f 0ef;/ Edik if o H m; Oya'/ vufeufuikd f tzG@J tpnf;wd@k rSm wdkif;jynfEdkifiHwck. t"du vdktyfcsufjzpfonf[k qdkaomfvnf; tjyeftvSeftrSDjyK tusKd ;jyK&adS e=uayonf? uGi;f qufvjkd zpfae&ayrnf? uGi;f qufjzpfomG ;v#if jy\emESihf yÉdyuQ toGif aqmif=uayonf? xdyk ÉdyuQ toGiaf qmifrr_ w S qifh tm;jyKd irf r_ sm;/ vGeq f rJG r_ sm;ESihf jy\emrsm;/ ppfyrJG sm; jzpfvmaom tEdik &f aom tkypf u k v$r;f rd;k oGm;onf? TonfrmS tpOftvmvdyk ifjzpf&m urBmo h rdik ;f tprS ,ae@txd oufaownf &Sad eayonf? vlrsKd ;/ bmompum;/ Edik if /H ,Ofaus;r_ wcsKd @rSm aysmufu, G o f mG ;&jcif;rSm 86

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


87

Toabmaqmifaeayonf? zqyvacwf. ed*;kH ygvrD efacwf. Zmwford ;f ydik ;f ESit hf wl awmfveS af &;aumifpD ES i f h zqyvygwD ay:xG e f ; vmjcif ; rS m Toabmrsd K ;yif jzpf o nf ? tm%monf aoewfajymif;0wGif wnfonf[k qdEk ikd af omfvnf; (10)*%ef; rjynfah om urBmEh ikd if w H csKd @ wGio f mjzpfaeI ToDt&kd rD mS tjynft h 0rrSeEf ikd af wmhacs? vlenf;pk Edik if aH &; oabmaqmifjcif;rS vlrsm;pk Edik if aH &;oabmwd@k ajymif;vJvm jcif;rSm rqvygw. D xl;jcm;aom oauFw w&yfyifjzpfayonf? tjyifpw d w f @kd tm;vH;k tom;xJusatmif azmfaqmifEikd rf nf[k ,H=k unfr_ ydo k pd w d w f @kd jzifh xdak cwfu xdv k w l @kd rSm xdpk epfukd wnfaqmufc=hJ ujcif;jzpfonf? xdyk pkH u H kd wcsKd @u vufrcHjiif;y,faom qENjzifh yHak zmfc=hJ u&m tvSw&m;wcsKd @ESihf uif;vGwfaom rodpdwf. Ed_;aqmfr_a=umifh aoG;ESifh rsuf&nfrsm; pGef;xif;cJhaom jzpf&yfrsm;pGmudk xdkacwfu awG@cJh&jyD; xdkyHkpHrsdK;udk tcsdef=umvmaomtcgwGifvnf; pum;vH;k owfrw S cf suf wcsKd @jzifh ajymqdv k m=uonf? xdt k cg tjyifpw d jf zifh owfrw S af om pum;vH;k rsm;=um;wGif tjyeftvSef pGypf rJG E_ iS hf yÉdyuQ rsm; t&Sed jf yif;xefvmwwf=uayonf? xdt k cgrsKd ;wGif tkypf rk sm;=um; jy\emESihf xdt k yk pf rk sm;=um;wGif rajz&Si;f Edik af om t,ltq qufpyfrr_ sm; awG@vm&ayonf? rqy ygwD. twGif;jy\em wcsdK@ tm;jydKifyGJvGefqGJr_wcsdK@/ rodpdwfESifh twGi;f pdw. f wnfaqmufxm;aom yH&k yd u f kd tppftrSejf zpfatmif }uKd ;pm;r_w@kd a=umifh vly*k Kd~ vw f OD;udk A[dt k m%m qkyu f ikd rf o _ zG, k f wGe;f yd@k vdu k o f vdyk if jzpfonf? xdv k yl *k Kd vu f ol@bmomol }upH nfjcif;rsm; &Sad eaomfvnf; wGe;f yd@k cH&r_tay:wGif rcHcsijf cif;/ odpw d . f twWvu kd kd ydrk akd y:vGiaf tmif vkyv f jkd cif;rsm;a=umifh tm%m&Si[ f k pum;vH;k owfrw S cf sut f ay: Adv k cf sKy}f u;D ae0if; (OD;ae0if;) usa&mufomG ;cJ&h ayonf? }udKwifpDrHr_rsm;ESifh upOfuvsm; jzpfpOfrS yHkrSefoDtdk&Drsm; jzpfoGm;jcif;a=umifh rqvygwDESifh vlxkrSm wjznf;jznf;uif;uGmvmjyD;aemuf qdk&S,fvpfpepfESifh acwfudk vlxu k ydrk pkd v JG ef;jcif; av#myh g;? jy;D aemufwiG f vlxt k =um;wGif jrifae&aom w&m;r0ifvrf;rS ypPnf;topfrsm;a=umifh r,Hk=unfr_rsm; ydkrdkxif&Sm;vm=uonf? xdktcsdefrsdK;wGif oabmaumif;onfjzpfap/ raumif;aom tZ|wWa=umifhjzpfap EdkifiHom;tm;vHk; tusKd ;twGuf =unfo h nfqv kd #if jzpfap/ Edik if aH wmfrsuEf mS twGuf =unfjh cif;a=umifh jzpfap/ yk*~dKvfa&;a=umifhjzpfap/ vuf&Sdjrifae&aom odpdwfrsm;. awmif;qdkr_ a=umifhjzpfap/ ajymif;vJrv _ akd om tjyifpw d af =umifjh zpfap/ .....ESihf rmetay: tajccJah om rodpw d f a=umifhjzpfap/ txif=uD;r_ESifh aocsmaom tcsuftvuf r&&Sdjcif;udk aocsmpGm rpHpk rf;jcif;a=umifh twGi;f pdw. f trSm;trSeaf =umifjh zpfap/ aiGpuUL(2)=urd f w&m;r0ifa=ujim tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

87


88

tkycf sKyfo[l qk vkd #if e,fcsJ@acwfu bk&ifc/H zufqpfacwfu t"dywd/ aemuf bk&ifcH/ vGwfvyfa&;&jyD;aemuf 0ef}uD;csKyf/ orRw/ aemufawmfveS fa&; aumifpaD cwfu OuUX/ orRw ponfjzifh &SdjyD; vlxku tkyfcsKyfcHtaeESi hf &S?d xdtk csdeuf tkycf sKyfaeol. tawG; / pdwfEiS fhtkyfcsKyfcH.tawG;ESi fh pdwfwdk@rmS qef@usifbuf oabmaqmifaeovdk wxyfwnf;oGm;usaeonfrsm;vnf; &Sdaeygonf? vdu k af omtcgwiG f cdik rf maom ygw}D u;D wckonf avsmeh nf;yg;Edik o f nfh tajctaew&yfo@kd OD;wnfaprnfh vlxv k y_ &f mS ;r_toGio f 他mef aqmifaom vlxv k y_ &f mS ;r_}u;D wck us,pf mG jzpfay:vmayawmhonf? tkycf sKyo f [ l q k v kd #if e,fcs@J acwfu bk&ifc/H zufqpfacwfu t"dywd/ aemuf bk&ifc/H vGwv f yfa&;&jy;D aemuf 0ef}u;D csKy/f orRw/ aemufawmfveS af &; aumifpaD cwfu OuUX/ orRw ponfjzifh &Sjd y;D vlxu k tkycf sKycf t H aeESihf &S?d xdt k csed u f tkycf sKyaf eol. tawG; / pdwEf iS t hf yk cf sKycf . H tawG;ESihf pdww f @kd rSm qef@usib f uf oabmaqmifaeovdk wxyfwnf;oGm;usaeonfrsm;vnf; &Sad eygonf? bk&ifcHu ol. tjyifpdwfESifh odpdwfwGif vlrsdK;}uD;pdwf0ifaeEdkifaomfvnf; twGif;pdwfESifh rodpdwfwdk@wGif vlom;pmempdwfrsm; jzpfay:vmEdkifonf[k wcgw&H ,l q &ayrnf ? ol . tif y g,mus,f 0 ef ; r_ E S i f h pd w f ' D v d _ i f ; t&S d e f w xyf w nf ; . wom;wnf;oGm;usaeygu olonf tjrifq h ;kH {u&mZfb@JG udk cH,v l jkd y;D ajymif;jyeftcsKd ;us aeygu arwWmESihf u&k%mw&m;rsm; jzpfay:vmEdik af yonf? yxrjzpfay:vmaom odpw d u f kd 'kw, d odpw d &f ikd ;f u rv$r;f rd;k Edik af wmhacs? wwd, odpw d u f ol. 'kw, d odpw d af &mufcge;D e,fpyfukd jyefvnfu,fwifEikd f jy;D onfah emufwiG f ol. yxrarwWmpdw, f Ofu tEdik &f &So d mG ;Edik af yonf? tjrifpw d Ef iS hf odpw d t f ay: ol. tvkyEf iS hf rsuEf mS xm; taetxm;/ tajymtqdk qufqrH w _ @kd jzifh ol. vufatmufcikd ;f apr_tay: oHo,enf;pGmjzifh jzwfausmEf ikd cf jhJ y;D jAw d o d #onf jrefrmEdik if u H kd ESp(f 1852-1948)txd tkycf sKyo f mG ;avonf? zufqpf*syefacwfwGif.....tay:rSaeI cdkif;apaeaom *syefAdkvfcsKyf}uD;/ bk&ifcw H @kd rSm jAw d o d #w@kd avmuf u|r;f usirf _ tm;enf;I tifyg,mrSm tvGef oufwrf;wdk awmif;cJh&ayonf? odpdwfESifh rodpdwf&_yfaxG;aejcif;/ tjyifpdwfESifh twGif;pdwf wom;xJrusjcif;/ ESv;kH om;ESihf OD;aESmufukd rqH;k jzwf cGjJ cm;wwfjcif;rsm;a=umifh w&Sed x f ;kd wufvmfaomfvnf; w[kex f ;kd jyKwu f sI tqd;k 0g;qH;k / tEkjrLAH;k '%fjzifh ppf&;_H cJ&h ayonf? jrefrmwd@k . ESv;kH om;/ pdw/f OD;aESmufukd okawoejyK vkyaf qmifr_ r&Sjd cif;a=umifv h nf;aumif; tm;enf;jcif;a=umifh vnf;aumif;/ a0zefydkif;jcm; cGJjcrf;pdwfjzmpdppfr_ enf;yg;jcif;a=umifh 88

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


89

vnf;aumif;/ txif}u;D r_veG u f jJ cif;a}umifh vnf;aumif;/ tjyif;xefq;kH oHr%dpw d "f mwf jzifh cdkif}unfpGmwnfaqmufxm;aomfvnf; tcsdefESifh ae&mtay: tvSrf;rrSDEdkifaom tawG;pOftcsKd ah }umifh zufqpfawmfveS af &;ESihf twl qkwcf mG xGuaf jy;cJ&h ayonf? zqyvacwfwiG f +Aw d o d #e,fcsJ h zufqpf*syef awmfveS q f ef u h siaf &;ESit hf wl yg0ifcahJ omolrsm;u wdik ;f jynftm%m&&Sv d u dk af omtcgwiG f olwkd o h nf jrefrmwdk {h ?f tawG; twGif;pdwfESifhrodpdwfudk em;vnfcJhaomfvnf; ,Ofaus;r_pdwf "avhxHk;wrf;pdwf tpOftvmpdwfwcsdKhudkazmufzsufrdI(24) ESpfeD;yg; oufwrf;jzifh ed*Hk;csKyfcJh&onf? yxrpdwf.vd_if;udk &Hzef&Hcg &dkufcwfaom 'kwd,pdwfudk aumif;pGm rcsKyfxdef;Edkifjcif; wwd,pdwjf zifh jyKjyifrzmax;Edik jf cif;a}umifh zqyvESpjf crf;uGv J mum ed*;kH csKycf &hJ ayonf? t*~r[mAsL[m r&Sjd cif;vnf;ygayonf? awmfveS af &;aumifpaD cwfwiG f vlxrk mS vGwv f yfr/_ +ird ;f csr;f jcif;ESihf tom;rus ao;cif +ird ;f csr;f r_wcsKd @azmfaqmifay;Edik jf cif;a}umifh vnf;aumif;/ urBm'Da&vdi_ ;f vH;k &du k cf wf r_EiS hf twl wGyJ gaom0g'yHpk u H kd vufqifu h rf;jcif;a}umifh vnf;aumif;/ trnfemrwckukd toHk;csjcif;a=umifh vlxk. twGif;pdwf/ rodpdwfudk qGJac:,l odrf;usHL;cGifh/odpdwfESifh tjyifpw d u f kd yHpk t H om;usatmif zefw;D jy;D aemuf OD;aESmufawmfveS af &; ESv;kH om;yH&k yd w f rk sm; xnfo h iG ;f jcif;jzifh awmfveS af &;aumifpu D rqvygwu D kd tm%mv$aJ y;vdu k af yonf/ rqvygwDacwfwav#mufvHk;wGif rqvygwD.0g'jzef@csDa&;XmeESifh rl0g'u vlxt k m;vH;k udk Edik if aH &; pnf;0ef;xJ qGaJ c:oGi;f vdu k af yonf? zqyvacwfu vlxw k csKd @om EdkifiHa&;vkyfaomfvnf; rqvacwfwGif qdkufum;eif;ol q&mutp aps;onftqHk; Edik if aH &; e,fy,fxaJ &muf&o dS mG ;jy;D aemufwiG f vlx. k twGi;f pdwEf iS hf rodpw d w f @kd wGif..... rqvygwD twG i f ; tjyif jy\emES i f h vl x k u tk y f c sKyf r _ t ay:wG i f od p d w f E S i f h qef@usif&aomfvnf; tjyifpdwfrSm }uD;rm;pGm rzGifhxkwfEdkifI rqvygwDoufwrf;rSm (26)ESpf=um&SnfcJh&ovdkyif jzpfonf? trSeftwdkif; a&wGufv#ifvnf; olonfyif (14)ES p f o uf w rf ; (1974-88)txd y if jzpf a vonf ? tcsd e f E S i f h owf r S w f c suf u tkyfcsKyfr_tay:tajzay;xm;ovdkyif jzpfae&mvlxk. rodpdwfESifh twGif;pdwfu r,Hrk &Jjzpfvmaomfvnf; yGit hf efxu G rf _ atmifx h m;jcif;a=umifh 1988wGif tH=h op&maumif; avmufatmif ta&;awmfy}kH u;D wck jzpfvmayonf? OD;ae0if;. vlrsKd ;. tusiphf &du k t f ay:wGif toH;k csIvnf;aumif;/ ol&aJ umif; ud;k uG,rf a_ =umifv h nf;aumif; ae&m,ljy;D aemuf twGi;f ESihf tjyifpw d rf sm;. apwemESihf twWukd yxrydik ;f wGif rSeu f efpmG oH;k Edik af omfvnf; umvtwdik ;f twmwckwiG f txif}u;D r_ vGeu f aJ om rodpw d u f kd rSeu f efpmG toH;k rcsEikd o f jzifh emrnfq;kd jzifh jzwfausmcf &hJ jcif;jzpfay onf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

89


90

vlxk. twGi ;f pdwrf S ay:aygufvmcJah om qef@usifawmfveS vf wG vf yfvpkd wd of nf tom;usatmif txdik uf satmif tajccHtwk jf rpfukd pepfwus rwnfaqmufxm;Edik fjcif;/ xdkodk@ wnfaqmufEdki f&ef tcGi fhta&;ray;Edki fjcif;/ tcGi fhta&;&atmif r,lwwfjcif;/ tawG@t}uHK tm;enf;jcif;a=umifh tm%m&Si fwOD;[k owfrwS fcH&olEiS fh jyKwfusjyD; ygwDwck trnfajymif;vJjcif; tusdK;tjrwfom &vdkufayonf? rqvacwf vlxkrSmavnf; jrefrmwdk@. xHk;wrf;pOfvmvdk jzpfaejyD;aemuf acwftqufquf ta=umufw&m;wd@k udk vufqifu h rf;rsKd ;qufw@kd jzifh o,faqmifjy;D onfh aemufwiG f yHjk yifr[kwb f J odpw d ef iS hf tjyifpw d u f usKd ;EGv H mcJ=h uayonf? obm0w&m;. tvS n f h t ajymif ; wck a y:wG i f v nf ; aumif ; / uH = urR m . qH;k jzwfcsuw f &m;ay:wGiv f nf;aumif;/ &yfwnf,=kH unfrr_ mS vnf; vlx. k twGi;f pdww f iG f avsmyh g;vmjy;D aemuf oHo, tusKd ;qufw@kd jzifh 4if;wd@k rSm rodpw d t f wGi;f awmfveS q f ef@ usipf w d rf sm; avSum;xpfozG,f jzpfvmcJ=h uavonf? awmfveS af &;aumifpeD iS hf rqvygwu D kd vufrcHvakd om tkypf u k yxravSum; xpfukd vnf;aumif;/ qefjy\emt&if;cHjy;D aemuf psmyem tcrf;tem;ESihf &mjynfu h pd u P 'kw, d avSum;xpfuv kd nf;aumif;/ aiGpuULudp}P u;D u wwd, avSum;xpfuv kd nf;aumif;/ rwfv(13)pufr_wuUodkvfausmif;om;wdk@u pwkwˆavSum;xpfudk vnf;aumif;/ ajreDuek ;f udpP ..... avSum;xpfuv kd nf;aumif;/ (41)rsuEf mS qXravSum;xpfukd vnf; aumif; =o*kwv f (3)&uf bk&m;&ifjyifu owWr avSum;xpfukd vnf;aumif; tqifq h ifh wnfaqmufjy;D aemuf &uf(40)=um.....ta&;awmfyHk}uD; ay:aygufcJh&ayonf/ vlx. k twGi;f pdwrf S ay:ayguv f mcJah om qef@usiaf wmfveS v f w G v f yfvpkd w d o f nf tom;usatmif txdik u f satmif tajccHtw k jf rpfukd pepfwus rwnfaqmufxm;Edik jf cif;/ xdkodk@ wnfaqmufEdkif&ef tcGifhta&;ray;Edkifjcif;/ tcGifhta&;&atmif r,lwwfjcif;/ tawG@t}uKH tm;enf;jcif;a=umifh tm%m&Siw f OD;[k owfrw S cf &H olEiS hf jyKwu f sjy;D ygww D ck trnfajymif;vJjcif; tusKd ;tjrwfom &vdu k af yonf? pkpnf;pk&;kH csKyu f ikd rf _ r&Sjd cif;a=umifv h nf; yg0ifrnf[k qdEk ikd af omf q&mrsm;I om;aojcif;ESifh c&D;aESmifhaES;jcif;rsm;u yg0ifcJhayonf? txif}u;D wwfaom vlrsKd ;. twGi;f pdwu f awmfveS af &; wcsKd @ESihf Edik if aH &; v_y&f mS ;r_wcsKd @wGif tm;enf;oGm;&jy;D jzpfonf? urBmu odoGm;atmifvnf; (2007) a&$0ga&mif awmfvSefa&;wGifvnf; ratmifjrifEikd cf ahJ y? &kww f &ufjzpfomG ;aomfvnf; urBmod acgi;f aqmifwOD; &Sad eaomfvnf; A[d. k pDrcH ef@cGJ pepfwus v_y&f mS ;r_ r[kwI f rodpw d Ef iS hf twGi;f pdwrf mS a&maxG;uke=f u 90

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


91

ayonf? xdk@a=umifh 1350 jynfh(8)av;vHk; ta&;awmfyHk}uD;onf rvdkvm;tyfaom ,Hk=unfr_ESihf aESmifhaES;aeaom tvkyfwcsdK@jzifh vlxk. oHo,pdwfudk vSnfhpm;um toH;k csjy;D tm%modr;f vdu k af yonf? xd@k a=umifh 1350jynfh (8)av;vH;k ta&;awmfy}kH u;D onf tm;enf;aom tawG@t}uKH EiS hf jrefrmwd@k . wOD;csi;f txif}u;D r_pw d Ef iS hf bmoma&; ausmif;awmfrsm;u oif=um;aom r[m pdw"f gwjf zifh csed @J oGm;&ayonf? urBmaygif;pHku yg0ifqifE$JcJhaomfvnf; tkyfcskKyfr_ twwfynm/ r[mAsL[m/ enf;AsL[m tm;enf;r_ vnf;yg0ifonf? Todk@ (8)av;vHk;rSm yg&DuGefjrL; yHkpHwckjzifh ordkif;wckjzifhom usef&pfjyD; rqvvufatmufrS ppfzdeyfatmufom a&mufoGm;ayonf?tm%modrf;jyD;aemuf tjyifpw d Ef iS hf odpw d w f [kwx f ;kd wufaeaom vlxrk S &kww f &uf odpw d Ef iS hf twGi;f pdwu f jyefI olw@kd ESv;kH om;xJu trSew f &m;twGuf jyefcck cH =hJ uaomfvnf; aoG;ESihf usnq f rH sm; a=umifh odpw d u f ajyav#mah y;cJ&h ayonf? &kwfw&uf jzpfay:vmaom tajctaew&yfudk &jyD;vsufESifh rwlEdkifatmif tajctaew&yfukd (2)bufpvH;k a=umifh rSepf mG rwnfEikd cf o hJ jzifh rvdv k m;tyfaom oHo, tusKd ;qufEiS t hf wl vufawG@b0. jzpf&yfaemufqufwrJG sm; jzpfay:vmcJah yonf? wu,fI oydwpf cef;rsm;ESihf awG@qHv k #if ajyvnfEikd af tmif jyKjcif;jzifv h nf; aumif;/ OD;Ek tpdk;&todtrSwfjyKv#if ajyvnfEdkifjcif;jzifhvnf;aumif/ awG@qHkjcif;jzifh ydrk q kd ;kd &Gm;Edik jf zif;jzifah omfvnf;aumif;/ awG@qHv k #iv f nf; rajyvnfEikd b f J ydrk akd csmifyw d af om tcuftcJrsm; &Sv d mEdik jf cif;a=umifv h nf;aumif; xGuaf yguw f ckukd zefw;D &m (2)bufpvH;k rS &H;_ edro hf mG ;cJah yonf? (8)av;vHk; ta&;awmfyHk}uD; avsmhusoGm;jyD; wyfrawmfonfvnf; vlxk. twGi;f tjyif/ odpw d f rodpw d w f iG f oHo, rke;f wD;r_ tmCmwrsm; jzpfay:cJjh cif;ESihf urBmwGif ppftm%m&Sit f pd;k &tjzpf odumQ usc&hJ ayonf? rvdv k m;tyfaom ajz&Si;f r_rsm;ESit hf wl rvdv k m;tyfaom tajz&&SEd ikd rf eS ;f odvsuf ESiyhf if (1990)a&G;aumufy0JG ifjzif;/ 1993 trsKd ;om;nDvmcHusi;f yjcif;jzifh xyfr(H 2)zufpvH;k rS &H;_ edrchf &hJ jyefonf? (2008)zG@J pnf;yHk tajccH Oya' ay:aygujf cif;onf wbufrS &H;_ edrjhf cif;jzpfjy;D xdv k rf; a=umif;udk urBmu aocsmpGm odjcif;jzifh vuf&dS tkycf sKyo f l tzG@J tpnf;u xyfr&H ;_H edro hf mG ; jyefonf? TonfrmS tkycf sKyt f zG@J tpnf;. odpw d Ef iS hf tjyifpw d u f kd vlxEk iS hf qef@usib f uf tiftm;pkw@kd . odpw d Ef iS hf twGi;f pdwf a&maxG;r_a=umifyh ifjzpfonf? vlx. k odpw d Ef iS hf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

91


92

(8)av;vH;k ta&;awmfy}kH uD; avsmhusoGm;jyD; wyfrawmfonfvnf; vlx. k twGi ;f tjyif/ odpdwf rodpdwfwGi f oHo, rke;f wD;r_ tmCmwrsm; jzpfay:cJjh cif;ESi fh urBmwGi f ppftm%m&Siftpdk;&tjzpf oduQmuscJh&ayonf? rvdkvm;tyfaom ajz&Si f;r_rsm;ESi fhtwl rvdkvm;tyfaom tajz&&SdEdkifreS f;odvsufEiS yhf if (1990)a&G;aumufyGJ0ifjzif;/ 1993 trsdK;om;nDvmcHusif;yjcif;jzifh xyfrH(2)zufpvHk;rS &H_;edrfhcJh&jyefonf? tjyifpw d f tkycf sKyt f zG@J tpnf; rodpw d Ef iS hf twGi;f pdwf rv$r;f rd;k Edik I f ESp(f 22)=umatmif vkycf jhJ cif;wGif wHwm;/ qnf/ vrf;rsm;ESihf aps;uGupf ;D yGm;a&; ajymif;vJro _ m tzwfwifI (2)bufpvHk;rS urBmwGif jrefrm[k qdk&Edkifatmifyif atmifjrifpGm raqmif&GufEdkifjyD; wbufu rsm;pGmypfcwfjcif;/ axmifcsjcif;ESihf wbufowf tompD;&atmif aqmif&u G jf cif;/ tjcm;wbufrS urBmudk odatmif v_yf&Sm;r_udk aqmif&Gufaeaomfvnf; eD;vsufESifh a0;aeatmif vkyaf e&ovdk jzpfjy;D wcgw&H tvGet f u|H zefw;D wwfra_ =umifh rajyvnfjy;D (2)bufpvH;k rS t&H;_ ESihf yif (2010)a&G;aumify}JG u;D udk jzwfoef;&ayawmhrnf? Todk@jzpf&jcif;rSm vl/ vlom;/vlxk / EdkifiHawmf/ EdkifiHom;/ tvkyf/ wm0ef/ ponfrsm;udk (2)bufpvH;k rS pdw/f rodpw d /f tjyifpw d /f twGi;f pdwf aocsmpGm pdww f @kd jzifh rjzwfoef;Edik jf cif;a=umifv h nf;aumif;/ vlwOD;csi;f twW/ rme / vlom;wd@k . OD;aESmuf/ ESvHk;om;wdk@udk xyfrH cGJjcrf;pdwfjzmEdkifaom pdwWaA' tm;enf;jcif;a=umifhvnf;aumif; jzpfc&hJ ayonf? rd;k onf tpOfr&Gmyg? xdu k o hJ @kd yif pmar;yGaJ jzqdak om ausmif;om;wdik ;f pmar;yGJ ratmifEdkifyg? xdkuJhodk@yif uH=urRm. zefwD;r_rSm vlom;wdkif;/ EdkifiHom;wdkif;twGuf tompD;r&Edik af y? tcsed u f kd rawmifEh ikd jf cif;a=umifv h nf;aumif;/ aocsmpGm sniper ESifh Silencer (pEdu k yf gEiS hf qdu k v f ifum/ wyfI rypfEikd jf cif;a=umifv h nf;aumif; vuf&dS ,ae@ umv jrefrmEdik if t H ajctae a&muf&cdS &hJ ayonf? Tod@k yif t&H;_ jzifh (2)bufpvH;k rS jzwfoef;jy;D aemufrmS yif Tumv ausmv f eG jf y;D tajctaeESifh xdkjy\emrsm;udk ajz&Sif;&eftwGuf vl. pdwf/ yxrpdwf/ 'kwd,pdwf/ wwd,pdw/f twGi;f pdw/f tjyifpw d /f odpw d /f rodpw d /f OD;aESm;uf/ ESv;kH om;/ twW/ rme/ oHo, pdww f @kd ay: tajccHI rnfo@kd ajz&Si;f &Edik af =umif;udk ordik ;f tcsut f vuf r[kwaf om pdw&f a_ xmifrh S xdt k &mrsm;rnfo@kd wnfaqmufrnf/ rnfo@kd toH;k csrnfukd xyfraH &;om; ygOD;rnf?

atmifxGef;

92

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


93

tzrf;tqD; 1978 vlxk a':trm

OD ; vS u d k axmif a jymif ; ac:oG m ;awmh usru axmif 0 if p m &ef u k e f vdu k rf awG@Edik b f ;l ayg?h usrrSm uav; (5) a,mufe@J owif;pmu &ufrysuf xGuEf ikd af tmif vkyaf e&ao;w,f? tJ'w D ek ;f u tck om;ti,fq;kH aumif +ird ;f csr;f (nDyak v;) u Ed@k pd@k &Sad o;wmuvm;? pum;pyfrv d @kd ajym&OD;r,f? OD;vS (3) ESpaf usmf &efuek af xmifxrJ mS tcsKyt f aESmif cHae&+y;D axmifu vGwv f mawmh usru uav;awG ac:+y;D av,mOfuiG ;f oGm;}uKd w,f? OD;vS u ol@zrf;oGm;wke;f u (2) ESpo f m; &Sad o;wJh ti,fq;kH aumif (5) ESpf (6) ESpfom;udk aumufcsDawmh 'Daumifu ol@tazudk rrSwfrdvdk@ tdk@wdk@tef;wef;eJ@ =unhaf ew,f? 'ga=umihf usru 'Daumif 1990 jynhEf pS u f axmif (10)ESpf tcsc&H awm ol@udk ajymif;csKyfxm;wJh o&ufaxmif udk ola&mufawmh ol@uav; (3) a,mufpvHk; ac:ac:oGm;+y;D oH;k v wcg/ ESpv f wcg oGm;awG@cJw h ,f? oGm;& wmu rdik f (350) avmuf um;c&D;/ ol@orD; ESpfa,mufpvHk;u um;awmufwwfvdk@ atmifvHrSm wntdyf+yD;rS trl;ajy=uw,f? u&dux rsm;vdkufyHkrsm; rajymygeJ@awmh? 'gayrJh taz xGufvm&if tazuvnf; rrSwrf /d u av;awGuvnf; rrSwrf ed @J / olw@kd taz jzpfwek ;f u jzpfwmrsKd ; jzpfrmS pd;k vd@k tm;vH;k ac:oGm;wmyJ? atmifvu H yxp trwfa[mif; OD;oef;jrihw f @kd wdu k rf mS wntdyf+yD; eHeufvif; o&ufudk armfawmfeJ@ ul;awmhrS uav;ESpf a,mufu trl;ajy=uw,f? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

93


94

uav;awGu olw@kd tazudk rrSwrf b d ;l qdw k hJ &ifxrk em tjzpfrsKd ; =uKH &rSmpd;k vd@k 'kucQ +H y;D ac:ac:oGm;wmav? yOPrt}udrfuawmh OD;vStzdk@ r=umvdkufygbl;/ awmfygao;w,f/ vlu aeraumif;bJeJ@ ac:oGm;wmrdk@? wae@rSm OD;vS olodyfaeraumif;bl;? vluvnf; rl;aemufaemufaemufe@J aew,fv@kd ajymvd@k orD; q&m0efukd tac: v$w+f y;D eiht f az prf;oyf=unhpf rf;/ aeraumif;bl; ajymw,fv@kd ajymawmh orD;u tpHk prf;oyfygw,f? +y;D awmh taz qD;csKx d aevd@k jzpfwm/ tazhukd tifqv l if xd;k ay;rS jzpfawmhr,fv@kd ajymygw,f? OD;vSrmS qD;csKd a&m *g &Syd gw,f? 'gayrJh tpm;udk *¶kpu kd pf m;+y;D aq;rSerf eS af omufwmeJ@yJ ol@orD;u qD;csdKudk xdef;xm;ay;ygw,f? tifqlvif ae@wdkif; xdk;ay;&avmufatmif qd;k rvmygb;l ? tJ'Dae@u ol@orD;u wvavmuf tifqlvif ae@ wdkif; xdk;ay;OD;r,fvdk@ ajymawmh tifqv l if xd;k &r,f qdw k mu qD;csKd orm; tzd@k aemufq;kH tqih/f ae@wdik ;f w ae@ (2) }urd f xd;k &rSm/ usru pdwq f if;&Jvu kd w f m? tJ'v D kd orD;u ajym+y;D jyefomG ;vd@k rS r=umao;bl;/ tdraf &SŒrSm {nho f nfa&mufw,f ajymvd@k xGuaf wG@awmh ol&,f/ usr&,f/ om;bdkndK&,f vdkufcJhygOD; qdk+yD; vmzrf;jyefvdk@ om;trd om;tzoHk;a,mufpvHk; vdu k o f mG ;=u&wmyg? tJ'aD e@u 1978 pufwifbm (22) &ufae@yg? tdrfrSm rsufpdoli,f em;oli,feJ@ usef&pf&SmwJh orD;ysKd rwif0if;av; twGuv f nf; t+ro J wd&+y;D pdwq f if;&Jrd w,f? Ed@k ayr,hf b,fou l seu f sef ruseu f sef olw@kd vmac:&if vdu k &f wmyJ r[kwv f m;? ac:oGm;+y;D usrwd@k udk rEœav; tusO;f axmif}u;D xJ xnhfxm;wmyg? olwdk@ om;tzu wGJzufaxmifrSmwJh? usru trsdK;orD; wGJzuf axmifrmS yg? ud, k t f zrf;cHae&wmxuf OD;vStwGuf usrrSm ylvu kd &f wm? olaeraumif;vd@k aq;ae@wdik ;f xd;k uk&r,hq f q J u J kd odaeawmh ud, k t fh wGux f uf ol@twGuf ylwmayg?h usrrSm OD;vS aewdik ;f tifqv l if xd;k &r,fv@kd orD;ajymjywJh toHcsn;f =um;ae+y;D olw@kd u OD;vSukd tifqv l if vnf; ae@wdik ;f xd;k ay;rSm r[kwb f ;l qd+k y;D pdwq f if;&J&wm ae@wdkif;yg? OD;vSu (28) &ufeJ@ tdrfjyefa&mufoGm;yg owJh? om;u (7) vausmfeJ@ tdrjf yefa&mufygw,f? usr 'Dvkd usecf w hJ mudk OD;vSu “a':trmu usaemf oGm;&m qd&k if ae&mwum vdu k cf siw f wfw,f? [dx k J oGm;wmudak wmifrS rjzpfrae vdu k v f mcJah o;w,f? ck usaemf jyef xGufvmawmh ol rvdkufEdkifcJhjyefbl;” vdk@ rdwfqGawGeJ@ awG@&if [mopum;av;eJ@ ajymwwfowJ?h usruawmh [dx k J usr use&f pfcw hJ ek ;f u 4-5-6 vavmufaeawmh 0g'gruav; wa,mufu “rae@u &uf tm;&vd@k usr +rKd ŒxJxu G af wmh OD;av;vSukd awG@cJw h ,f” vd@k 94

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


95

tJ'aD e@u 1978 pufwifbm (22) &ufae@yg? tdrrf mS rsufpdoli,f em;oli,feJ@ usef&pf&mS wJh orD;ysKd rwif0if;av; twGufvnf; t+rJowd&+yD; pdwqf if;&Jrd w,f? Edk@ayr,hf b,folusefusef rusefusef olwdk@ vmac:&if vdkuf&wmyJ r[kwfvm;? ac:oGm;+yD; usrwd@kukd rEœav; tusOf;axmif}uD;xJ xnhxf m;wmyg? olw@kd om;tzu wGzJ ufaxmifrmS wJh? usru trsdK;orD; wGJzuf axmifrmS yg? ud,k tf zrf;cHae&wmxuf OD;vStwGuf usrrSm ylvdkuf&wm? olaeraumif;vdk@ aq;ae@wdki f;xdk; uk&r,hfqJqJudk odaeawmh udk,hftwGufxuf ol@twGuf ylwmaygh? usrudk wdk;wdk;uav; vmajymygw,f? usru 0rf; omtm;& “[kwfvm;/ b,frSm awG@cJw h mvJ/ rif;udk odovm;/ bmajymvdu k v f ”J vd@k ar;awmh “OD;av;wd@k wdu k f a&SŒu usr nae (3) em&Davmuf jzwfomG ;cJw h myg? wdu k w f cH g;}u;D ydwx f m;ygw,f? tJ't D xJ OD;av; vrf; avSsmuf&if; ykw;D pdyaf ewmudk jrifcw hJ myg” wJ?h ae@cif;}u;D wdu k w f cH g;}u;D ydw+f y;D vrf;avSsmuf ykw;D pdyaf eowJh qd+k y;D usrrSm rsu&f nf0cJ &hJ w,f? 'Dtcsed f 'Dae&mrsKd ;rSm ol ykw;D pdyaf vh &Sw d mrS r[kwyf gbu J vm;/ {uEœ ol usr rvGwaf o;vd@k omaygh qd+k y;D pdwrf aumif;&wmyg? 'g[m ol@tzd@k aemufq;kH t}urd yf gy?J 'gayrJh OD;vSu om;r,m; tay: tvGef oHa,mZOf}u;D &Smolr@kd om;a&m r,m;a&m awmfawmfe@J rjyefvm=uawmh olu, kd w f ikd f aecJh&wm xuf ydk+yD; pdwfqif;&J &Smvdrhfr,f? ol@rdef;r 'Dvdk cH&rSmudk olwoufvHk; ylyefczhJ ;l ayr,hf wcgrS ud, k af wG@ r=uKH cJ&h bl;? 'DwcgrS ud, k af wG@=uKH &&Smwmuvm;? usrqDudk wywfw}udrf axmif0ifpm pm;p&mawG tdrfuydk@ydk@ay;aeygw,f? vlcsi;f awmh b,foel @J rS rawG@&bl;? b,fou l yd@k ovJawmh rodb;l ? bmowif;rS usrudk todray;ygb;l ? usr tzrf;cH&wm wESp/f wveJ@ w&uf&adS wmh 23/ 10/ 79 ae@u usrudk axmifxv J mac:w,f? usru vdu k o f mG ;wmh tjyifrmS OD;vS&,f orD;t}u;D u arG;wJh ajr;OD;rav;udk csDxm;+yD; &yfae=uwmawG@vdk@ a=omf olwdk@ axmif0ifpmawG@cGihf&vdk@ vm=uwm xifyg&ŒJ vd@k atmufarh+y;D olw@kd ac:wJh axmif¶;kH cef;xJ vdu k o f mG ;&w,f? +y;D awmhrS 'gvw $ w f mwJah v? tJ'aD wmh usr tdrjf yefa&mufw,f? tdraf &mufawmhrS wa,mufwnf; xm;cJ&h wJh orD;av;eJ@ usr nDr a':wifwif u vm+y;D aeay;&SmowJ?h axmifxrJ mS ae&wke;f uawmh tJ'o D wif;rsK;d bmrSr=um;cJ&h bl;? olr&SdbJ usr wa,mufwnf; aecJh&wmu awmh t}udrf}udrftcgcgrdk@ usrrSm usio fh m;&oavmuf &ae+yv D @kd ajym&if &Edik rf vm; rajymwwfygb;l ? 'gayrJh usr r&Sb d J ol tdrrf mS ae&wJh qif;&Juakd wmh olu 1978-79 rSmrS cH&zl;wmuvm;? 'ga=umihf xifyg&ŒJ ? olrqH;k cif 3-4 v tvdrk mS ole@J usr at;at;aq;aq; c%wjzKwf em;&csed rf mS olu bmajymovJ qdkawmh/ “aojcif;ao&if ig rif;t&ifaocsifw,f” wJh? usru “t&ifao&wJh vlu uHaumif;wmaygh” vdk@ jyefajymawmh/ olu “igu rif;r&Sd&if tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

95


96

raewwfb;l ” wJ?h olwdk@u wu,fawmh usrudk zrf;csifvdk@ zrf;wmaerSmyg? ¡'Dta=umif;eJ@ ywfouf+y;D wwd,om; jzpfol armif cspcf if (ac:) (OD;) zd;k oHacsmif;u uavmiftrnf 'zd;k oH (vlx)k ' eJ@ 'usaemf ra&;Edik cf w hJ hJ udpw P &yf' vd@k acgi;f pOf wyf+y;D aqmif;yg;wyk'f a&;cJyh gw,f?¢ om;i,fuawmh 'g yxrt}urd af yg?h aemuf (11) ESp=f umrS 1990 rSm 'kw, d t}urd f tzrf;cH&+y;D (10) ESpf csvu kd w f ,fav? tJ'aD wmh ol@tazu r&Sad wmhb;l ? &S&d if pdwq f if;&J&mS rSm? tif;pderf mS (1) ESpx f m;+y;D awmh o&ufaxmifukd a¶$Œxm;w,f? tif;pdefwkef;uawmh axmif0ifpmudk ol@rdef;r 0if;0if;yJ oGm;ygw,f? usr rvdu k yf gb;l ? bmvd@k vJ qdak wmh tif;pdeaf xmifrmS tusO;f om;awGukd ay;wJh axmif 0ifpm awG@&wJh yHpk u H qd;k ¶Gm;vGe;f vd@k ? oHqefcg tjrih}f u;D (2) csyf umxm;w,f? wcsyef @J wcsyu f (3) ay avmuf jcm;xm;w,f? oHqefcg wcsyaf emufu tusO;f om;awG/ rsuEf mS csi;f qdik f wcsyfaemufu awG@csifwJh vlawG tm;vHk; wef;pD ae=u&w,f? awG@awmh qdkawmh w+yKd uef uf rsuEf mS csi;f qHk pum;ajym=uwm toHawG u a0ga0ge@J pum;vH;k uGaJ tmif =um;=u&JŒvm; rodygb;l ? tJ'g (10) rdepfavmuf a0ga0gjzpf+y;D jyef=u qdak wmh jyef=u&wm? tJ'gukd tif;pdeaf xmif wcgomG ;wke;f u jrifczhJ ;l w,f? ¶d;k ¶d;k tusO;f om;awGukd 'Dvkd tawG@cHapwmvm;/ Edik if aH &; tusO;f om;awGvnf; 'DypkH yH v J m; rodcb hJ ;l ? Ed@k ayr,hf 'DypkH rH sKd ; qd&k if igo h m; rawG@&&ifvnf; aeayap/ igrawG@bl; qd+k y;D wESpv f ;kH aewmyg? aemuf ol@udk o&uf axmif ajymif;oGm;+yD =um;awmh o&ufawmh tif;pdeu f yHpk rH sKd ; [kwrf ,frxifb;l qd+k y;D ajr;awGuakd c:um o &ufaxmifukd oGm;awG@wmyg? xifwt hJ wdik ;f ygy/J o&ufaxmifuawmh vlawGtrsm;}u;D eJ@ w+yKd iw f nf; rawG@cJ&h ygb;l ? ole@J ud, k ef @J axmufvrS ;f a&;eJ@ awG@&wmyg? usr rEWav; axmif}u;D xJrmS tcsKycf &H wke;f uawmh axmif0ifpm ypPn;f awmh rSerf eS &f yg&ŒJ / vlcsi;f awG@cGiafh wmh wcgrS r&cJyh gb;l ?

vlxk a':trm (Ludu vlxk}uD;yGm;a&; azhpfbGcfrS ull;,lwifqufygonf?)

96

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


97

ausmif;om;0wW&m;

AkdvfcsKyfatmifqef; t*Fvyd pf ma&;q&m}u;D &Sw d pf yD;,m;u ‘urBmtvk;H pko H nf ZmwfcrHk sS omwnf;’ [k rde@f jru G zf ;l .? xku d rBmZh mwfcw Hk iG f vltrsK;d rsK;d / t&G,t f rsK;d rsK;d / twef;tpm;trsK;d rsK;d wk@d onf ukd,f@tcef;ukd ukd,fukdifI ZmwfEdkifatmif cif;oGm;&avonf? okd@jzpf&m vlwkdif;vlwkdif;rSm od=um;wwfaomtcsdef t&G,frSpI aoonfxdatmif rdrd. tvky0f wW&m;tjzpf&. dS ? xk0d wW&m;ukd ausyeG rf o S mvSsif avmuY vljzpfusK;d eyfayrnf? urBm.aemufacwf tarGcHjzpfaom usGefawmfwkd@ausmif;om;wkd@rSmvnf; txl;ojzifh touf 16 ESpf / 17 ESprf S txufo@dk &Sad om ausmif;om;rsm;rSmvnf; tqkyd g0wW&m;Oya'rS ruif;vGw=f uacs? ,if;jzpfvsS if ausmif;om;0wW&m;onf tb,fenf;? tjrif u s,f u s,f =unf h a vh & S d a omol w k d @ onf ausmif ; om;qk d o nf r S m twef;pmusuI f pmar;yGaJ tmif&rHk sS [laom trsm;t,ltq wdr;f jcif;tjzpfudk od&=dS uav +y?D xkt d ,ltqum; acwfatmufusonfh t,ltqrSsom jzpfayonf? ynma&;ukd usGrf;usifaom urBmhynm&Sdwkd@onf avmua&; / "rRa&; jy\emt&yf&yfw@dk ukd pdppfa0zef ajz&Si;f wwfaomynmrS pmtkypf mayukd tHI&aom trSwo f nm ESp&f yfudk cGjJ cm;xm;avonf? pmar;yGu J adk tmifjrifoo l nf avmuppfyw JG iG f vnf; atmifjrifEidk o f nfh t&nftcsi;f &So d nf[k rkcsqufquf rqko d macs? Tok@d vSsif pmar;yGt J a=umif;oepfudk azmfxw k v f m=uonf? An Examination of E»amination pmar;yG J r sm;. tusKd ; -tjypf ppfaq;csufqkdaom pmtkyfwGif Ttcsufukd &Sif;vif;jyxm;ay.? pmar;yGJwpfck. tajzpm&Gurf sm;ukd pmppfol trsK;d rsK;d ppfaq;&m tajzwpfcw k nf;ukyd if trSwaf y;ykcH si;f tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

97


98

rwlonfudk awG@&ayonf? wpfzef pmppfow l pfO;D wnf; 4if;wpfEpS u f zsucf ahJ omtajzukd aemufxyf ppfaq;aomtcg yxr trSwfay;ykHESifh aemufwpfcg trSwfay;ykHcsif; uGmjcm;onfukd awG@&avonf? urBmausmf jyZmwfa&;q&m bm;ewfa&Smuvnf; xdyu f saom ausmif;om;onf avmuwGif atmufq;Hk xpfa&mufwwfonf[k rde@f qkzd ;l .? TwGif urBmausmpf ma&;q&m. ta&;tom;ukd 4if;a&;om;ojzifh ,k=H unf&rnf [k rqkv d ?dk ok@d &mwGif 4if;um; ta=umif;rJh ra&;om;&m? ,if;ok@d jzpf&um; usEG ykf w f @dk onf urBm&mZ0ifomru taxmuftxm;rsm;ukd =unfrh nfqv dk sS if urBmxdyw f ef;usa&muf aomyk*Kd~ vw f @dk onf pmar;yGrJ sm;wGif xdyw f ef;usocl sn;f r[kwaf y? Oyrm tenf;i,fxw k jf y&aomf ,ckacwf xdyw f ef;orm;rsm;wGif [pfwvm/ rl q k d v k d e D o nf ausmif ; rS y if aumif ; pG m raecJ h = u&ay? r[wW r *EN D o nf v nf ; aumvdyaf usmif;wGif a&mufz;l ¶krH sS om&SI d ausmif;om;tjzpfaepOftcgu xl;xl;cseG cf seG f r&Sdacs? y¾pf *s0g[mvmae¶l;onfvnf; t*Fvefjynf&Sd emrnfausmfausmif;ESifh wuUokdvfwkd@rS atmifjrifvifhupm; ausmif;om;tjzpf rsm;pGmrxl;csGefvSacs? bDat *k%fxl;wef;wGif 'kwd,wef;rSsom &avonf? okd@&mwGif xkdtcgu 4if;txuf yxr&cJholwpfOD;rSm &efukefwGif ygarmuQwpfOD;tjzpf 4if;uJhokd@ ausmf=um;jcif;r&Sdacs? t*Fvyd pf ma&;q&m}u;D rsm;jzpf=uaom 0k;d vfprpf/ qm0gvwmpaumh paom yk*Kd~ vrf sm;rSm vnf; ausmif;aepOfu xl;cseG jf cif; r&Sad y? qm0gvwmpaumhrmS rl vl@iEGm; [kyif q&m. ta0zefc&H avonf? Tum; O'g[¶k%fu kd tusOf;rSs o¶kyfay:atmif jyvkdu fjcif;aywnf;? Tokd@ jzpf& jcif;. ta=umif;t&if;ukdppf&vSsif vlwpfOD;wpfa,muf. wefzkd;ukd rnfrSs&Sdonf[kcsdefq&ef owfrw S x f m;aomenf;vrf; r&Sad oma=umifh jzpfavonf? pifppfaomfum; ausmif;wGif wpfcgrSsraezl;I pmwpfvkH;rSs roifzl;olyif ynm&SdjzpfEkdif.? Tum;jzpfEkdifonfhta=umif;ukd usGEkfyfqkdjcif; jzpfayonf? ,ck urBmay:&So d nfh pmtkyt f m;vk;H onf t&if;ppfvsS if avmuta=umif;ukd trsK;d rsK;d rSwo f m; csurf sm;omjzpfayonf? xkrd w S o f m;csurf sm;ukd a&;olrsm;. tmabmf/ 4if;wk@d a&;&m a'o/ a&;onfhtcsdefumv ponfwkd@ukd=unfhI a0zef+yD;vSsif avmutvkyf0wW&m;wGif ok;H pGw J wfro S m pmwwftrSejf zpfayonf? tu,fI pmrwwfoo l nf avmutrSwo f m;aumif;rGeI f ae&mcswwfygvsS if pmwwfae&ef rvkad cs? xk@d a=umifyh if rlqv dk edk u D 4if;.twˆKyw ` w dW iG f uíEykf zf wfcahJ om t}u;D qk;H aompmtkyu f m;/ uíEykf af ecJah om avmu}u;D yifwnf;[k a&;xm;.? xku d o hJ @dk pmtkypf mayrS ausmv f eG af omynmukd tb,fo@dk &tHeh nf;? xkyd nmppfu&dk &ef vGwv f yfpmG awG;awmajymqkd aqG;aEG;vkyu f idk v f adk ompdwf 98

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


99

xkd vGwfvyfpGm awG;awm ajymqkd aqG;aEG;vkyfukdivf adk om pdw&f &dS rnfq&dk mwGi f usGEfkyfwkd@onf rdrdxif&m awG;awmajymqkd vkyuf idk fjcif;r[kwaf y? avmu&Sd vltaygif;wk@donf a&wGi ;f wpfwiG f;&Sd zm;oli,fuJhokd@ aeIrjzpfay? wpfO D;ESiwhf pfO ;D ul;vl;qufq&H avonf? ,ckacwftcgwGi f Tok@du;l vl;qufqjH cif;rSm ykdrkdIyif us,fjyef@vmavonf? arG;&efvkd.? Ttcsufukd ynma&;usGrf;usifol yk*~dKvfwkd@u (Academic Freedom) ynmoif=um;a&; vGwv f yfciG [ hf k ac:=u.? Ttcsuu f m; urBm&h mZ0ifudk wpfrsK;d wpfrnf ajymif;vGaJ ponfh &Daeqef ESihf &Dazmifar;&Si;f ac: acwfopf0g' avmu"mwfynm jyef@yGm;&m ta=umif;t&if;wnf;? Ttcsuu f m; usEG ykf w f @dk . a*gwr bk&m;ocif a[m=um;aom umvrokweW f oabmt&yifwnf;? xkd vGwv f yfpmG awG;awm ajymqkd aqG;aEG;vkyu f idk v f adk om pdw&f &dS rnfq&dk mwGif usG E f k y f w k d @ onf rd r d x if & m awG ; awmajymqk d vk y f u k d i f j cif ; r[k w f a y? avmu&S d vltaygif;wkd@onf a&wGif;wpfwGif;&Sd zm;oli,fuJhokd@ aeIrjzpfay? wpfOD;ESifhwpfOD; ul;vl;qufqH&avonf? ,ckacwftcgwGif Tokd@ul;vl;qufqHjcif;rSm ykdrkdIyif us,f j yef @ vmavonf ? ,ck twk d i f ; wk d i f ; tjynf j ynf w G i f =uH K awG @ ae&aom &Sm;yg;a&;acwfonf xkdOya'ukd vGefqefI ukd,fbuf ukd,fhoabmukdomjrifaom 0g'a=umifjh zpfaom urBmppf}u;D . yJw h ifojH zpfavonf? xkdokd@jzpf&m vlwkdif;vlwkdif; wpfOD;ESifhwpfOD; taygif;toif; or*~&SdrSom trsK;d rsK;d aom t,ltq trSwt f om;wk@d ukd awG@jrifo&d &dS I ykrd dk tjrifus,v f mEkid o f nf? ok@d tjrifus,rf S wpfO;D ukw d pfO;D temcHwwfjcif;/ apmifr ulnjD cif;/ tajymtqkd taetxkid f jyKjyifvmjcif; ponfjzifh avmuY vlvyk w f wfonfh t&nftcsi;f rsm; &Ekid af vonf? xk@d a=umifh xku d ;l vl;qufqaH &; tjrifoefatmif ausmif;rsm;/ wuUov dk rf sm;wGif ausmif;tdyf/ ausmif;pm; xm;jcif;/ toif;tyif;rsm; axmifjcif; ponfwkd@ jyKvkyf=u&av onf? ok@d &mwGif taygi;f toif;or*~ twGuf jyKvyk &f mwGif vGwv f yfpmG rajym&/ rqk&d / rvky&f / raqG;aEG;&vSsif rsupf yd w d x f m;onfEiS hf wljyefonf? ok@d jzpf&m ESpzf ufEpS cf supf rHk S ynma&;tppf rnfavonf? wpfzef ,ae@jzpfaom ausmif;om;rsm;onf eufjzef jynf}u;D om;rsm;jzpf=u.[k qk¶d ;dk pum;&S. d ? ok@d jzpf&m jynf}u;D om;wk@d . t*FgvuQ%mwk@d ESin hf aD tmif tkycf sKyef nf;/ rdrt d cGit hf a&;twGuf wku d cf u dk ef nf;/ pum;ajymenf;/ pnf;urf;ao0yfenf;/ uk, d v f uf usef;rma&; ponfjzifh enf;rsKd;pkHatmif toif;tyif;rsm;/ upm;enf;rsm;ukd xGif=u.? Tokd@rSsru ,cktcg wpfEkdifiHESifhwpfEkdifiHrSm cGJpdwfIrjzpfEdkif? w¶kwfjynf/ pydefjynf/ ygvufpwkid ;f jynfwiG f tjzpftysurf sm;onf Twkid ;f jynfuv dk nf;aumif;/ urBm, h Ofaus;jcif; tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

99


100

vlwidk ;f vlwidk ;f wpfO D;ESiwhf pfO ;D taygif;toif; or*~&drS oS m trsKd;rsKd;aom t,ltq trSwftom;wkd@ukd awG@ jrifod&d&S I ykdrkd tjrifus,fvmEkid of nf? ok@dtjrifus,frS wpfO ;D ukwd pfO ;D temcHwwfjcif;/ apmifr ulnjD cif;/ tajymtqkd taetxkdi f jyKjyifvmjcif; ponfjzifh avmuY vlvyk wf wfonfh t&nftcsif;rsm; &Ekdi favonf? ukv d nf;aumif;/ rnfo@dk rnfyHk xdcu dk rf nf[k odEidk af tmif urBmt h ajctaeukd rdr&d & od&ef vk. d ? Tonfukdum; t=urf;rSs ausmif;om;rsm;jyKvkyf&rnfh 0wW&m;rsm;jzpf=u.? xkd@a=umifh urBm&Sd ausmif;om;taygif;wkd@onf v_yfv_yf&G&GjzpfI ppfrufwm;jrpfa&;/ tvkyfvufrJhyaysmufa&;/ ta=umif;pepfrsm; &SmazGae=u./ tajcrxl;jcm;vSaom pydejf ynf ESihf w¶kwjf ynfw@dk wGif ausmif;om;wk@d rSm uk, d x f v d ufa&muf wku d cf u dk af e=u&.? xk@d a=umifh tcsed Ef iS t hf cgtavsmufvnf; ausmif;om;. 0wW&m;vnf; uGv J m.? Tjyqk+d y;D aom ausmif;om;0wW&m;tm;vk;H ukd odjrifonfEiS t hf nD aemifaomf Armjynfudk zefw;D rnfh ausmif;om;rsm;onf ,cktcg vlrsm;uJo h @dk rnDrnGw/f rvkyw f wfrukid w f wf rjzpf&atmif usGEkfyfwkd@onf ,cktcg EkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*~toif;}uD;ukd txift&Sm; wnfaxmifxm;.? xkt d oif;ok@d 0ifa&muf tm;ay;&efrmS ausmif;om;wkid ;f / wkid ;f jynfcsppf w d &f adS om olwidk ;f wk@d . wm0ef0wW&m;yifwnf;? ?

AkdvfcsKyfatmifqef; (AkdvfcsKyfatmifqef; ausmif;om;b0wGif a&;om;cJhaom aqmif;yg;) 'Dv_dif;pmapmif twGJ 1/ trSwf 13 t*Fgae@ 10/ 4/ 2012 wGifygaom aqmif;yg;tm; ul;,lazmfjyygonf?

100

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


101

q&m}uD;ocifudk,fawmfrSkdif;&JΠa'gif;0g'eJ ha'gif;tvH

armifpGrf;&nf

rdwaf qGrsm; cifAsm;...... 'Dwywf usaemfajymrSmuawmh q&m}u;D ocifu, kd af wmfrid_ ;f &JŒ “a'gi;f 0g'” eJ@ “a'gi;f tvH” ta=umif; jzpfygw,f? q&m}u;D [m “a'gi;f ÉDum” qdw k hJ usr;f wapmifjyKp+k y;D jrefrmwd@k &JŒ a'gi;f wqdyo f auFw ta=umif;udk jrefrmhtrsK;d om; edik if aH &;oabmw&m; t jzpf jyKpak &;om;zl;ygw,f? ÉDumqdw k m “tzGiu hf sr;f ” vd@k t"dyg` ,&f ygw,f? a'gi;f ÉDumudk 1919 ckepS f “0Homek” ac:wJh trsK;d om; v_y&f mS ;r_}u;D v_id ;f xcsed rf mS a&;cJw h myg? q&m}u;D u tJo h vdk tzGihfÉDumusr;f aygi;f 'gZifavmufa&;cJ&h mrSm a'gi;f ÉDum[m txif &Sm;qH;k jzpf+y;D trsK;d om;ausmif;awGrmS vJ ausmif;oH;k zwfpmtkyw f tkyt f jzpf jyXmef;cJw h hJ usr;f wapmif vJjzpfygw,f? (jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&; v_y&f mS ;r_acwfumv twGi;f rSm q&m}u;D ud, k w f ikd f wdu k w f eG ;f csut f & rEWav;}u;D yGm;a&; (vlx)k wdu k u f q&m}u;D &JŒpmtkyt f csKŒd udk jyefvnfyekH ydS f xkwaf 0&mrSm a'gi;f ÉDumvJ yg0ifcyhJ gw,f) a'gif;qdkwm jrefrmwdk@&JŒ a&S;tpOftvmt& aerif;}uD;&JŒtxdrf;trSwftjzpf oauFwjyKcJh+yD;udkvdkeDacwf trsKd;om;v_yf&Sm;r_rSm yxrqHk;eJ@ tjrifhrm;qHk;v$ifhxlcJhwJh 0Homekvy_ &f mS ;r_tvHawmfvnf;jzpfcyhJ gw,f? (0Homekqw kd m ygVpd um;? 0Hoš tek š &uQw d ] trsK;d š tpOf š apmifah &Smufa&;w&m;vd@k t"dyg` ,&f ygw,f? tzsm;qGw+f y;D “0Homek” vd@k ac:¶k;d &Scd yhJ gw,f) 0HomekacwfrmS a'gi;f yk0g a'gi;f tvHawGuvJ txl;acwfxcsed jf zpfyg w,f? tJ'h aD cwfu a'gi;f wHqyd u f “ua'gi;f ” jzpfygw,f? (jrefrmbk&ifawG pwifo;kH pGcJ w hJ hJ aiG'*Fg;rSmvJ a'gi;f wHqyd cf wfcyhJ gw,f? 'gah =umifh tJ'h aD cwfu aw;uAsmwyk'rf mS “ ckacwfwiG f tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

101


102

ckumv a'gi;f &Srd S vlvrd mR a'gi;f ryg vlysKd ayguw f @kd uJra&mufyg” vd@k pyfqckd =hJ uzl;ygw,f? usaemfw@kd acwfrmS oDcsi;f a&;=uawmh “*k%f *k%f *k%/f *k%q f w kd m aiGuakd c:w,f? aiGuo kd m a&vdo k ;kH &if vkyo f rSs wifw h ,f” vd@k zG@J qd=k uwJh oabm jzpfygw,f) ocifatmifqef;wd@k &JŒ'kw, d aumvdyo f ydwaf cwfrmS udv k ekd q D ef@usiaf &;wdu k yf JG 'Da& jrifo h xufjrifv h mwJt h wGuf acwfe@J tnD “cGyaf 'gi;f ” tvHukd ajymif;vJvi$ x hf v l mcJh ygw,f? &Spfav;vHk;ta&;awmfyHkrSmawmh ocifatmifqefk;&JŒorD;eJ@ ausmif;om;vli,f xk}u;D u cGyaf 'gi;f tvHukd vufqifu h rf;,l v$ix hf cl yhJ gw,f? 'gah =umifh cGyaf 'gi;f tvH[m 0Homekacwfu 'Dae@acwftxd eSpaf ygi;f 100 eD;yg; wvlvv l iG ahf eqJ jzpfygw,f? q&m}uD ; &J Œ wpf ' gZif r S s &S d w J h É D u mawG u d k usaemf w d k @ ausmif ; q&mawG ausmif;om;awG&ŒJ xH;k pHe@J tnD “ Adv k f a'gi;f bGKd i;f aumuf acG; arsmuf jrif; =um/ pHek o H meSihf qGm&yf *VKef olyek f *k%jf yK ÉDumpk” vd@k twdak umuf vuFmpyf+y;D rSwo f m;xm;cJzh ;l ygw,f? a'gi;f ÉDum/ Adv k fÉu D m/ bGKd i;f aumufÉDum/ acG;ÉDum/ arsmufÉDum/ *VKeyf sH 'DyeDÉu D m pojzifh xif&mS ;ygw,f? (tJ'h gawGxu J bGKd i;f aumuf ÉDumqdw k m yxrwuUov kd f oydwaf rSmufyJG wke;f u “oydwaf rSmuf” qdw k hJ a0g[m& ray:ao;vd@k t*Fvyd pf um;eJ@ bGKd i;f aumuf (Boycott) ud k ,l + yD ; oH k ; pG J c J h w myg? acG ;ÉDu mqd k w m ol @ wynf h e d k i f i H a &;acgif ; aqmif a wG u d k t*Fvyd t f pd;k &ypfay;wJh ig;axmifpm; trwf&mxl;udk acG;awG trJ¶;dk vkovdk vk=u udu k =f u cJ=uyHu k kd ¶_ŒH csa&;om;cJw h myg/ tJo h vdk tzGiu hf sr;f tus,cf sŒJ wJu h sr;f awGukd ÉDumeJ@ tm;r&&if 'DyeD/ *¾d pojzifh usr;f awG qufvufjyKpak vh&ydS gw,f) tJ'h D ÉDumusr;f awG[m t*Fvyd f tpd;k &udk wdu k yf 0JG ifwhJ ordik ;f pOf usr;f awGygy?J oydwaf rSmufwmutp olyek x f wmtxd v_ŒH aqmftm;ay;wJh usr;f awG jzpfygw,f? ('gah =umifv h J t*Fvyd t f pd;k &u q&m}u;D ocifu, kd af wmfrid_ ;f udk olw@kd &JŒ “&efoal wmf eHygwf 1” tjzpf pm&if;wifcw hJ m jzpfygw,f?) *VKeyf sH 'DyeD ÉDumqd&k if awmifov l ,form; olyek x f r_}u;D jzpfwhJ q&mpHoyl ek }f u;D udk *k%jf yKz@JG qdak &;om;xm;wJu h sr;f jzpfygw,f? acwfynm wwfqw kd EhJ idk if aH &;orm;awGu *VKeo f yl ek x f r_ukd axmufct H m;ay;zd@k ta&;rSmawGa0aepOf q&m}uD;u “&*kpH cspfp&m wynfhwdk@rSm vOKHt&[H opPmuwdawGeJ@/ *VKefo&%H *p?mrd=uayawmh” vd@k “o&%*ko H ;kH yg;eJ@ csw d q f ufa&;zG@J xm;wJh av;csK;d }u;D eJ@ tpcs+D y;D pmwapmif aywzG@J tjzpf *k%jf yKtm;ay;cJyh gw,f? 'Dvakd &;zGyJ rkH sK;d [mvJ }u;D us,cf rf;em; vGef;vdk@ q&m}uD;rdk@om a&;&J a&;edkifpGrf;aywum;vdk@ awG;awmtHh=o&ygw,f? ckvdk usaemfw@kd rsuaf rSmufacwfrmS jrefrmjynfoal wG cGyaf 'gi;f tvH wvlvl v$ix hf al ewmudk q&m}uD;om ouf&Sdxif&Sm;&Sd+yD; jrifawG@&&if “a=omif;²²t&[HopPm uwdawGeJ@ a'gi;f tvHuo kd m *p?mrd=uayawmh” vd@k a&;zG@J tH;k rSm rkcsygyv J @kd awG;awmaerdygw,f? q&m}uD;ocifudk,fawmfr_dif;&JŒÉDumawG 'DyeDawG/ *¾dawGrSm av;csdK;}uD; 102

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


103

uAsmwvSnfh tzGifhpum;ajywvSnfheJ@ a,m*D& aoh}uD;u wynfhrawGeJ@ tcsDtcs pum;ajym[efe@J a&;om;avh&ydS gw,f? a'gif;ÉDumrSmawmh *sDpDbDatac: “Ak'<bmom uvsm%,k0” toif;}uD; (1906) udk pwifwnfaxmifow l OD;jzpfwhJ OD;bazeJ@ OD;yk/ OD;xGe;f &Sed w f @kd 0Homekacgi;f aqmif oH;k OD; bdvyfuo kd mG ;a&muf+y;D jrefrmedik if t H yk cf sKyaf &;udk wd;k wufaumif;rGeaf tmifjyKjyifz@kd yxrqH;k t}urd f oGm;a&mufta&;qdw k mudk *k%jf yKz@JG qdw k hJ av;csK;d }u;D yg&ydS gw,f? “az yk &Sed f t*Fvefeef;ajroGm;wd@k udjk zifh oajy ekcsed f wif&ef yef;awGuvJ rsm;vdu k yf gbo d eJ@” vd@k pojzifh zGJ@ qdkxm;ygw,f? “taygif;b0if csrf;apzdk@ taumif;wrif rSef;rSef;+yD;/ a'gif;tqifqef;awGeJ@ yk0gtvHxl” vdk@ zGJ@qdkum a'gif;tvHudk pwifv$ifhxlvdkuf+yD; “aumif;twdwef @J a=umif;edrw d af xG&mapm vdu k af wmh aomif;xdyf a&$jrefrmwa=umrSmjzifh a'gi;f y&dwaf wmfa=umifh aumif;[dwaf Z,smaom” vd@k atmifqyk xemjyKcyhJ gw,f? tJo h vdk az yk &Sed f t*FvefomG ;wmudk jynfov l x l }k u;D u &efuek f *sLAvDa[mrSm vlxkqENjyyGJ}uD; jyKvkyfaxmufcHcJh=uygw,f? acwfopftrsKd;om;a&;v_yf&Sm;r_ordkif;rSm *sLAvDa[m vlxq k ENjyyG}J u;D [m yxrqH;k eJ@ t}u;D rm;qH;k qENjyyG}J u;D tjzpf armfueG ;f wif &pfygw,f? 'DyGJ}uD;ta=umif;udk q&m}uD;u av;csKd;uAsm}uD;eJ@*k%fjyKzGJ@qdkwJhtcg “jynfay:r[DwGifrjzifh tnDaemfa0rnf a0rnfeJ@ 'Darmfua&pD a&GnDyGJwGifrS r&tae/ jrefrmhajruvJ cJrnfvdk@ tajcqifw,faemfuG,f E$J=uavtif” vdk@ a&;zGJ@xm;wm awG@&awmh 1919 ckepS rf mS edik if aH &;v_y&f mS ;r_@awGtwGi;f q&m}u;D pwifa&mufvmuwnf;u “'Darmfua&pD” ta&;udk a'gi;f tvHvi$ x hf +l y;D wdu k yf 0JG ifcw hJ myguvm;vd@k tm;&0rf;om tH=h o*k%, f rl yd gw,f? aemufxyf+y;D ÉDumawG 'DyeDawG qufvufa&;om; jyKpw k t hJ cg/ “aeaomif; axmif ta&mifrndK;ovdyk ajyaumif;atmif aqmifrud;k &,fv@kd a&$a'gi;f awmifuavmif wrsK;d &,fe@J awmif¶;dk rSm q&mjrrJ ayg”h vd@k tm;cJwu kd yf 0JG ifcyhJ u kH akd z:xkw&f if; wdu k yf 0JG if uavmifuv kd J “a&$a'gi;f awmifuavmif” vd@k bG@J trnfwyfum armfueG ;f wifcyhJ gw,f? ckvkd jrefrmjynfrmS a'gi;f tvHwvlvl v$ix hf +l y;D 'Dru kd a&pDta&;awmfy}kH u;D &JŒtqifo h pfwck atmifyGJcHaewmrsKd;udk q&m}uD; ouf&Sdxif&Sm; jrifcGifh=uHKvdkuf&if “a=omif;²²t&[H opPmuwdawGeJ@ a'gif;tvH *p>mrd=uav+yDwum;” O'gef;usL;rSm rkcsrvGJygbl;vdk@ awG;awm&if; rsufarSmufacwf 'dk@Arm uavmif&SifawGvJ a&$a'gif;awmifuavmifudk qufvuf+y;D pG+J rpJ mG udik af qmifEidk =f uygapaom qkawmif;yxem tr$e;f eJ@ q&mpGr;f &JŒArm tvGr;f pmudk 'DrmS yJ ed*;Hk csKyv f u kd yf g&apcifAsm?

armifpGrf;&nf

(AGDtkdat ouf}uD;pum;tpDtpOfrS)

(rdk;rcrD'D,mrS)

ar 16/ 2012 tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

103


104

udkaX;}uG,fajymwJh jrefrmΠEdkifiHa&;tajymif;vJrsm; ...............

&_r0atmif(jrpfrc) awGŒqHkar;jref;onf {+yD 26 /2012 ckEpS f 2007 ckEpS w f iG f jyefvnfzrf;cH&+y;D axmif(65)ESpcf jJG ypf'%fcsrw S cf cH @J &aomfvnf; 2012 Zefe0g&v D wGif v$w+f ird ;f csr;f omcGiEhf iS hf jyefvnfvw $ af jrmufvmo (l 88) rsKd ;quf ausmif;om;acgif;aqmif wOD;jzpfaom udkaÏ;ºuG,Ef iS @f awGŒqH+k y;D vuf&dS jzpfysuaf eonf@ jrefrm@Edik if aH &;tajymif;tvJrsm;tay: awGŒqHak r;jref;jzpfygonf? ar;? ? EdkifiHwumu pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_awG avsmhcsvdkufwJhtay:rSm tpfu&kd ŒJ tjrifav;udk ajymjyay;ygO;D ? ajz? ? uíefawmfw@kd utck jrefrmEdik if &H ŒJ Edik if aH &;jyKjyKiaf jymif;vJru _ o kd mG ;wJah e&m rSm pD;yGm;a&;jyKjyif ajymif;vJry_ g/ wygwnf; oGm;rSmjzpfygw,f/Eikd if w H umeJ@ uíefawmfw@kd &if;&if;ES;D ES;D qufqzH @kd yd+k y;D awmhvt kd yfygw,f/ 'gayr,fh uíefawmfw@kd wpfcyk pJ ;kd &dryf gw,f? ,cif ppftpd;k & vufxufwek ;f u txl;tcGihf a&;cH&aewJv h al wGaygah v? c&kdeDawGtwGuf jzpfwJhpD;yGm;a&;rsdK; uíefawmfwdk@rjzpfapcsifygbl;/ wdkif;jynf twGuw f u,fukd vlxt k wGuf wu,ftusK;d &Srd ,fh pD;yGm;a&;qufqrH r_ sKd ; uíefawmfw@kd jzpfapcsiyf gw,f? +y;D awmhaemufwckuvlxu k t kd ajcjyKwhJ pD;yGm;a&;rsKd ;jzpfapcsiyf gw,f? Edik if jH cm;uaewdu k &f u kd &f if;ES;D jryS Ef rHS a_ wG0ifwt hJ cgrmS usawmfqrD mS owWK/a&eH/ opfpojzifh resource awG=uD;yJ xkwf,lr,fh pD;yGm; a&;rsdK; uíefawmfw@kd rjzpfapcsiyf gb;l / jrefrmEdik if &H ŒJ xkwu f ek af wGukd wu,fvufcEH ikd w f hJ pD;yGm;a&;rsKd ; jrefrmEdik if &H ŒJ zG@H +zKd ;r_ukd wu,fyyhH ;kd Edik w f hJ pD;yGm;a&;rsKd ; jzpfapcsiyf gw,f? uíefawmfw@kd EU eJ@vnf; qufqrH mS yg US eJ@vnf; qufq& H ygr,f? aemuf Edik if w H umtodik ;f 0dik ;f tm;vH;k eJ@ pD;yGm;a&;t& yd+k y;D awmh&if;ES;D qufqzH @kd vdt k yfygw,f/ ckeu uíefawmfajymcJo h vdk tcGix hf ;l cHvw l ef;pm;awGyJ tusKd ; &Sad pr,fh pD;yGm;a&;zGiv hf pS rf r_ sKd ;uíefawmwd@k rvdck siyf gb;l / jrefrmEdik if u H uíefawmfw@kd Edik if w H um&JŒ 104

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


105

e,fy,frmS ESpEf pS q f ,fausmf uif;uGmcJw h ,/f 'g[mvJuíefawmfw@kd jrefrmEdik if &H ŒJ tkycf sKyyf kH awG vl@tcGiahf &;csKd ;azmufra_ wG +y;D awmh ppfwyf&ŒJ tm%modr;f r_ 'D[ma=umifu h íefawmfw@kd Edik if w H umeJ@ qufqaH &;ysuf jym;cJ&h wmyg/ 'gayr,fh 'Dae@'Dtcsed rf mS Edik if [ H m tcef;u¾ opfwpf&yfukd oGm;aeygw,f/ wu,fjh yKjyif ajymif;vJa&;ud&k atmifqv kd @kd &S&d if pD;yGm;zG@H +zKd ; wd;k wufr_ vdt k yfygw,f? ar;? ? EdkifiHjcm;&if;ESD;jrSyfESHr_awGvm&ifwdkif;jynf&JŒtao;pm;vkyfief;awG aysmufomG ;Edik yf govm;? tJ't D ay:rSmb,fvjkd rifygovJ? ajz? EdkifiHjcm;&if;ESD;jrSyfESHr_awGvm&ifb%fpepfawGjyKjyifajymif;vJ&r,f/ aiGa=u;pepfawG jyKjyif ajymif;vJ&r,f/ +yD;awmh &S,f,maps;uGufawG ay:vmatmif aiG&if;aiGE;DS aps;uGuaf wG ay:vmatmif wu,fw h cH g;zGix hf m;wJq h w kd meJ@rvHak vmufao;bl;/ wu,fupkd rG ;f &nfjynf0h wJh pGr;f aqmifEikd rf j_ ynf0h wJh yGiv hf if;wJh aps;uGupf ;D yGm;jzpfatmif uíefawmfw@kd vky&f r,f/ tao;pm;eJ@tvwfpm;pD;yGm;a&; vkyif ef;awG txl;jyK&r,fh v,f,mu¾vd[ k m k mrsKd ;awG ukr% R =D u;D awGuyJ vuf0g;=u;D tky+f y;D oGm;r,fh pD;yGm;a&;rsK;d rsKd ;awG om;ig;u¾vd[ r[kwyf J tao;pm;eJ@tvwfpm; uíefawmfw@kd wdik ;f &if;om; vlrsKd ;pkawGyg yg0if+y;D aqmif&u G f vd@k &r,fh &ydik cf iG @f &S&d r,fh vkyif ef;vd[ k mrsKd ;awG tJ't D ajcaersKd ;jzpfatmif enf;ynm tm;jzifh 0ifaiGtm;jzifh wu,fukd cdik rf mwJah y:vpDwpf&yfukd csrw S +f y;D aqmif&u G o f ifw h ,f/ t&rf;ta&;=u;D wJt h csuf 'Dar;cGe;f u odyu f akd umif;ygw,f uíefawmfw@kd vlxk wpf&yfv;kH twGut f usKd ;&Srd ,fh pD;yGm;a&;yHpk rH sKd ;jzpfz@kd qd&k if aumif;rGew f hJ &if;ES;D jryS Ef rHS a_ wG a&mufz@kd zdwaf c:&ygvrd /hf aemufwcsu&f ydS gw,f aumif;rGew f &hJ if;ES;D jryS Ef rHS u _ kd b,fvt kd pDtrH csrvJ/ vlxq k u D kd wdu k &f u kd af &mufEikd af tmif b,fvv kd yk rf vJ/ aps;uGu&f ŒJ tqH;k tjzwfukd uíefawmfwdk@b,fvdkcef@rSef;rvJ qdkvkdwmuuíefawmfwdk@ aps;uGuf pD;yGm;a&;qdkwm uíefawmfw@kd Edik if H wckxrJ [kwb f ;l / urBm@+yKd iyf x JG u J kd uíefawmfw@kd 0ifwm urBm@aps;uGux f J uíefawmfw@kd [m awmf&if wwf&ifaumif;&if uGseaf wmfw@kd Edik v f rd rhf ,f/ nH&h if uíefawmfw@kd &_;H vdrrhf ,f ? 'gaps;uGuf tajzjzpfw,f/ tJ=uawmhtpdk;&&JŒay:vpDu t&rf;ta&;=uD;ygw,f / ta&;=uD;wJh pD;yGm;a&;ay:vpDukd csrw S Ef ikd zf @kd v$waf wmfrmS vJ ta&;=u;D ovdw k ikd ;f jynf&ŒJ tkycf sKyaf &;udk ,lxm;wJh tpd;k &uvnf; ta&;=u;D w,f? ar;? ?v$waf wmfxu J kd a&mufapcsiv f @kd NLD udrk aJ y;cJw h jhJ ynfoal wGukd tpfukd taeeJ@ bmrsm;ajymcsiyf gv?J ajz? ? tckusG eaf wmfw@kd u =um;jzwfa&G;aumufyu JG kd ae&m (44) ae&mrSm NLDeJ@a':atmifqef;pk=unfu 0ifa&muf+yD;awmh,SOf+ydKifcJhw,f (43)ae&mtEdkif& tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

105


106

oGm;w,f v$waf wmfwpf&yfv;kH eJ@ qd&k if 'g[m 5 &mcdik Ef e_ ;f yJ&w dS ,/f rJqENrt J a&twGuf tm;jzifh 5 &mcdik Ef e_ ;f yJ&w dS ,f? wdik ;f jynfrmS wu,fjh yKjyif ajymif;vJa&;awG trsm;=u;D vdt k yfygw,f/ +y;D awmh uíefawmfw@kd u 2008 zG@J pnf;yHk tajccHOya'u'Dru kd a&pDe@J rudu k n f w D t hJ a=umif;t&mawG trsm;=u;D ygaeao;w,f 'gawGukd jyKjyifajymif;qdw k hJ ae&mrSm Edik if aH &; pD;yGm;a&; jyKjyifajymif; vJra_ wG ESpcf u k kd wG+J y;D oGm;&rSm/ 'Dwpfpv kH ;kH Edik zf @kd qdw k hJ NLD rSm a':atmifqef;pk=unfrmS yJ wm0ef&w dS mr[kwyf gb;l / wpfrsKd ;om;vH;k rSm wm0ef&ydS gw,f/ 'Duae@ wdik ;f jynf&ŒJ tkycf sKyaf &; tm%mudk wm0ef,x l m;wJh OD;ode;f pdet f pd;k &rSmvJ wm0ef&o dS vdk 'Duae@ jrefrmhEikd if aH &; rSmywfoufaewJhwyfrawmfrSmvJ wm0ef&Sdygw,f/ 'g[mwpfrsdK;om;vHk;eJ@ oufqdkifwJh udpyP g/ jrefrmEdik if &H ŒJ atmifjrifrt _ wGuyf g tJ'u D sawmh tckNLD [mbmjzpfv@kd a&G;aumuf yG0J ifco hJ vJ a&G;aumufy0JG ifwm[m uíefawmfw@kd Edik if aH &;t& b,favmufxd yl;aygi;f aqmif&u G rf &_ rdS vJ/ wdik ;f jynfe@J vlrsKd ;twGuf b,favmufxad umif;rGew f hJ tvm;vmawG udb k ,favmufxd uíefawmfw@kd yl;aygi;f aqmif &GuEf ikd rf vJqw kd hJ &nf&, G cf suef @J 0ifc=hJ uwmyg/ 'Dv0kd ifcw hJ ahJ e&mrSm v$waf wmfxu J kd 0ifz@kd vdycf w J nf;wnf; tajcaeayg/h t'J gu tckrSpwmr[kwfygbl;/ uíefawmfwdk@EdkifiHa&;ygwDrSwfyHkwifa&; Oya'qdkwm NLD ubmjzpfv@kd vufccH v hJ u kd o f vJqakd wmh zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'udk umuG,af pmifh a&Smufyg qdkwJhtcsuftpm; av;pm;vdkufemygrnfqdkwJh tcsufudk jyifay;cJhvdk@ NLD [mygwDtjzpfjyefvnf zGJ@pnf;+yD;awmh a&G;aumufyGJ0ifcJhwmyJ/ 'DZ,m;4 rSmyg0ifwJh jynfoŒl v$waf wmf ud, k pf m;vS,af wG[m v$waf wmfx0J ifv@kd &S&d if usr;f opPmused q f &kd ygw,f/ tJ'Dvkd usrf;opPmusdefqdkwJhae&mrSm 2008zGJŒpnf;tkyfcsKyf yHktajccHOya'udk jyKjyifajymif;vJzdk@vdktyfwm tckvuf&Sdtpdk;&vJodw,f/ jynfolw&yfvHk;vJodw,f tJ'gub kd ,fvrkd jS yKjyifajymif;vd@k r&atmifukd xde;f odr;f apmifah &Smufygrnfqw kd phJ um;udk NLD u vufrcHcsib f ;l / 'gayr,fv h @kd 'g[mvJwu,fh wdik ;f jynftwGuf qdv k @kd &S&d if 'Dae@ v$waf wmfxrJ mS &SdaewJh v$wfawmfOuUX tygt0if udk,fpm;vS,fawGa&m 'Dae@wdkif;jynf&JŒtkyfcsKyfa&; tm%mudk,lxm;wJh =uHhcdkifzGH@+zdK;a&; udk,fpm;vS,fawGa&m[m 'Dtcsufavmufudk jynfox l x l &k ŒJ qENt&udk jyKjyifz@kd vdt k yfw,fv@kd uíefawmfw@kd &Si;f &Si;f yJjrifygw,f ? ar;? ?yk'rf 125/ Z,m; 4 udak &m tpfu f &kd ŒJ tjrifav;udk ajymjyay;yg&iS ?hf ajz? ? 'Djynfo@l v$waf wmfu, dk pf m;vS,af wG[m v$waf wmfxaJ &mufv@kd &S&d if usrf;opPm usdefqdkr_ vkyf&ygvdrfhr,f? tJ'Dusrf;opPmusdefqdkwJhae&mrSm 'Dpum;&yf[m 'Dpum;&yfuo kd ;kH rS tm;vH;k [m v$waf wmfxJ 0ifwahJ e&mrSm Edik if t H usKd ;udk bmtaumif;qH;k vkyEf ikd rf ,fqw kd hJ Edik if aH &;pdwaf pwemtrSeef @J tJ'[ D mrSm 'D2008 zG@J pnf;yHk tajccHOya'udk 106

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


107

vH;k 0umuG,af pmifah &Smufygr,f qdv k @kd &S&d if 'DtajccHOya'[m vH;k 0jyKjyifajymif;vJv@kd r&wJh Oya' jzpfomG ;ygvrd rhf ,f/ ck%u ajymovdk uíefawmfw@kd 5 &mcdik Ef e_ ;f yJ&w dS hJ wu,fjh yKjyif ajymif;vJz@kd vdt k yfwt hJ csuaf wGrmS 5 &mcdik Ef e_ ;f eJ@bmrSmvkyv f @kd r&ygb;l olwifu, kd w f if rJc=GJur,f qdv k @kd &S&d ifvJ a':atmifqef;pk=unfe@J NLD ygwu D &_;H rSmyg jzpfoifjh zpfxu kd w f [ hJ mudk wif&ifvJ &_;H rSmyg/ 'gayr,fv h @kd wdik ;f jynfrmS wu,fh a':atmifqef;pk=unfe@J twl zGŒH +zKd ;wd;k wufa&;eJ@ 'Drdkua&pDazmfaqmifa&;udk 'Dtpdk;&u vufwGJ+yD;awmhoGm;rvm; /EdkifiHwumuvnf; vdkvm;aew,f jynfoluvJvdkvm;aew,f 'Dxufydk+yD;awmhav;eufwJh awGŒqHkr_rsdK; nSEd id_ ;f r_awG tajz&Smr_awG trsm;=u;D vky&f ygO;D r,f/ 'g[mtpyJ &Syd gao;w,f/ 'Dtcsuu f kd owdrrlrv d @kd vm;qdw k m[m NLD [m 2010 wke;f u a&G;aumufyu JG kd 0ifa&mufr,SO+f yKd if cJw h m=unf&h ifoEd ikd yf gw,f /tck=um;jzwfa&G;aumufy=JG urS Edik if aH &;ygwD rSwyf w kH ifciG Ohf ya' udjk yifay;w,f/ [kw+f yD 'gujkd yifay;w,fqv kd @dk &S&d if v$waf wmf ud, k pf m;vS,af wG usr;f opPmqdk ae&mrSm jyifay;zd@k udpu P vJ ody+f y;D cJ,Of;wJu h pd rP [kwb f ;l ? ar;? ?yk'rf (125) Z,m;4udjk yifz@kd vlxq k ENc, H yl v JG yk zf @kd vdt k yfr,fvŒkd xifygovm;? ajz? ? 'Dtcsuu f vlxq k ENc, H yl JG txdomG ;p&mrvdw k t hJ csuyf g/ +y;D awmh usr;f opPused q f jkd cif;qdw k m wu,fajym&&if v$waf wmfOuUXeJ@yJ qdik w f u hJ pd yP g/ 'DorRweJ@vJ roufqikd yf gb;l ? v$waf wmf ud, k pf m;vS,af wGuvnf; qEN&rdS ,f / v$waf wmfOuUX ud, k w f ikd f uvJqEN&Sdr,fqdk&if vlxkuvJqEN&Sdr,fqdk&if 'DvdkjzpfoifhjzpfxdkufwJh tcsufudk bmta=umif;a=umifh rjyifyeJ @J aeEdik &f rvJ? ar;? ? NLD v$waf wmfxaJ &mufz@kd b,favmuf=umr,fxifygovJ? ajz? ? uíefawmf taumif;bufuyJ jrifygw,f 'Dupd u P ody+f y;D awmh tcsed f qG&J r,fh udprP [kwyf gb;l tckq&kd if v$waf wmfoufwrf;wck'v D w $ af wmfu r=umcifav; wif+y;D rSmyg aemufw=urd q f ykd gawmh Zlvikd af vmufrmS wufEikd af tmif wu,fwef;qd&k if 'Dtck paewJv h w $ af wmfwef;udk 0ifoifw h ,fv@kd uíefawmfx f ifw,f/ 'goyd cf , J Of;wJu h pd rP [kwb f ;l ? ar;? ? 88 rsKd ;qufausmif;om;awGe@J twlww l +GJ y;D rawG@&wm bma=umifyh gv?J ajz? ? 88 rsKd ;qufausmif;om;awGu twlwyl g/ bmrSujJG ym;r_r&Syd gb;l / uíefawmfw@kd vli,fb0u 88 xJuaygh pkpnf;+y;D awmh vkycf =hJ uwJo h al wGyg/ c&D;pOfawGrmS rawG@&bl; bmnmqdkwJhudpPuawmh tvkyfcGJ+yD;vkyfaewJhoabmygyJ/ uíefawmfwdk@ oD;jcm;cG+J y;D vkypf &mbmrS r&Syd gb;l /'D (88)tpDpOfawGukd uuíefawmfw@kd vlo&d iS =f um;yJ xkwjf yefrmS yg/ +y;D awmh oD;jcm;cG+J y;D ygwaD xmifzŒkd 'grsKd ;awGr&Syd gb;l / uíefawmfwdk@ @vkyfoifhvkyfxdkufwmawGudk vkyfr,f/ twlwuGqHk;jzwfr,f tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

107


108

'Dvykd pkH eH @J oGm;rSmyg / uGjJ ym;+y;D vkyaf qmifz@kd r&Syd gb;l uíefawmfw@kd a&G;cs,w f v hJ rf;a=umif;udv k J wu,fxw k jf yefz@kd vdt k yfwhJ tcsed =f u&ifawmh uíefawmfw@kd jynfow l &yfv;kH udk &Si;f &Si;f vif;vif;wdwyd yyJ xkwjf yefomG ;rSmyg? ar;? ? tudk qufvkyfr,fh tpDtpOfawGrSm a':atmifqef;pk=unfeJ@ b,favmufxd yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd &Syd govJ? ajz? ?a':atmifqef;pk=unfu Edik if w H umueJ@ jynfow l pf&yfv;kH u vufcw H hJ acgif;aqmifyg/ jrefrmh EdkifiHa&; tcef;u¾rSm jyKjyifp&mawGtrsm;=uD;&Sdygao;w,f/ wdkif;&if;om;a&;awG uíefawmfwdk@ wpfrsdK;om;vHk; jyefvnf pnf;vHk;nDnGwfa&;awG jyefvnfoifjh rwfEikd zf @kd trsm;=u;D vdak o;w,f +y;D awmhwikd ;f jynf&ŒJ zGŒH +zKd ;r_twGut f rsm;=u;D vdt k yfygao;w,f / 'DEikd if aH &;jyomem pD;yGm;a&;jyomemtmvH;k a':atmifqef;pk=unfukd f m;+y;D trsKd ;om;jyefvnf oifjh rwfa&; twGuf qHck suw f cktaeeJ@ uíefawmfw@kd qHck sux uíefawmfw@kd xm;xm;ygw,f/ tJ't D wGuf a':atmifqef;pk=unfukd a&SŒquf +y;D awmh [efcsun f n D v D yk o f mG ;zd@k uíefawmfw@kd trsm;}u;D &Sad eygw,f ? ar;? ? ucsijf ynfe,frmS &Sw d hJ jynfov l x l t k wGuf wckcak jymay;ygO;D &Si?hf ajz? ? ucsifjynfe,frS r[kwfygbl;/ EdkifiHrSmwu,f+idrf;csrf;a&;&atmif trsm;=uD;vkyfp&m usefygao;w,f /ucsifjynfe,fuawmh ppfab;'%foifhoGm;awmh ppfab;'%fc&H wJo h al wG ppfab;'kuaQ &mufwo hJ al wG trsm;}u;D &Sad ew,f/ tJ'u D pd aP wGu tavmw=u;D uíefawmfw@kd aqmif&u G zf @kd vdyk gw,f/ 'g[m+ird ;f csr;f a&;udpyP g/ 'De,fajrrSma&G;aumufyrJG vkyEf ikd b f ;l qdx k u J wdik ;f jynfrmS +ird ;f csr;f a&;r&Sb d ;l qdw k m oufaojyaewmyJ uíefawmfw@kd wu,f+h ird ;f csr;f a&;/ xm0&+ird ;f csr;f a&; wu,f&Edik af tmif Ekid if aH &; t&aqG;aEG;r_aw t G rsm;=u;D vdt k yfw,f tpd;k &taeeJ@a&m wu,f+ird ;f csr;f a&;udk azmfaqmifcsiw f hJ pdwq f ENe@J aqmif&u G zf @kd vdt k yfygw,f? tckqdk&ifucsifwifrubl; wjcm;wdkif;&if;om; e,fajrawG tm;vHk;uvJ typftcwf&yfpaJ &;tqifyh J &Syd gao;w,f / 'Dtajcaeuae wu,fppfreS w f +hJ ird ;f csr;f a&; azmfaqmifEikd w f hJ trsKd ;om;jyefvnf oifjh rwfa&;nDvmcHwckukd azmfaqmifEikd cf rhJ ,fq&kd if taumif;qH;k jzpfygvrd rhf ,f/ tJ'gu tpd;k ua&m 'Dru kd a&pDtiftm;pkawGa&m wdik ;f &if;om; tif;tm;pk awGa&m ygoifh ygxu kd o f al wG tm;vH;k ajz&Si;f Edik w f hJ Edik if aH &;t&ajz&Si;f Edik w f hJ tajcaersKd ;wdik ;f jynf &JŒtem*wftwGuf cdik rf mwJ+h ird ;f csr;f a&;udk vdt k yfaeygw,f? ckvkd ajzqdak y;cJŒwJŒ udak Ï;ºuG,u f kd jrpfrc rD', D mu aus;Zl;wifygw,f?

&_r0atmif(jrpfrc) (jrpfrc rD'D,mrS) 108

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

awGŒqHkar;jref;onf


109

uqkefvjynhf Ak'<ae h (okd hr[kwf) oAŠnK&JŒ ESpf 2600 jynhf

awmifwef;omoemjyK q&mawmf t&Si fokcrdEN (p0fqkcrf; wef@,ef;) 'DEpS f omoemawmf 2555 ukeq f ;kH vk@d 2556 tul; uqkev f jynhaf e@[m bk&m;&Sif oAŠnKw^m%fawmf &cJhwJh ESpfaygif; 2600 jynhfESpf jzpfygw,f? Ak'<bmom0ifwkdif; uqkefvjynhf Ak'<ae@ ta=umif;ukd odap&eftwGuf 'Daqmif;yg;ukd a&;+yD; bk&m;&Sifukd ylaZmfouUm& jyKvu dk &f ygw,f? uqkefvjynhfae@[m Ak'<bmomwkd@&JŒ ae@xl;ae@jrwf}uD;wpfae@jzpfw,f? bma=umihv f q J adk wmh (1) bk&m;tavmif;awmf &aohoak r"m[m 'Db'NurBmrS av;qlajrmuf a*gwrbk&m;pifppf jzpfvrd rfh ,fv@dk 'DyuF&mjrwfpmG bk&m;xH ed,wAsm'dwcf , H w l ahJ e@[m uqkev f jynhaf e@jzpf w,f? (2) a*gwrbk&m;tavmif;awmf od'w < rˆ if;om;av; arG;zGm;vmcJw h ahJ e@vJ r[mouU&mZf 68 ck/ uqkev f jynhaf e@jzpfw,f? (3) a*gwrbk&m;tavmif; aAm"dyifatmufrmS bk&m;jzpfwahJ e@vJ r[mouU&mZf (103) ck uqkev f jynhaf e@jzpfw,f? (4) a*gwrbk&m; y&deASd mŠ efpw H hJ ae@[mvJ r[mouU&mZf 148 ck uqkev f jynhaf e@jzpfjyef w,f? 'ga=umihf uqkev f jynhaf e@[m Ak'b < mom0ifawGtwGuf tifrwef xl;jrwfwhJ ae@wpfae@yg? uqkefv[m jrefrmv 12 &moDrSm 'kwd,vjzpf+yD; +Ad\&moDESihfwlonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

109


110

yk*aH cwfausmufpmrSm uqkev f ukd “ukqek ”f vk@d ta&;rsm;w,f? aemufyidk ;f rSm “uk” rS “u”ok@d ajymif;vJvmw,fv@dk qkw d ,f? (uku)&JŒ t"dyg` ,u f awmh “a&” jzpfum “qke”f awmh oGef;avmif;w,fvkd@ t"dy`g,f&Sdvkd@ uqkefvukd “a&oGef;v” (okd@r[kwf) “a&avmif;v” vk@d qkEd idk yf gw,f? ygVpd mayrSm uqkev f ukd “a0omc” Vesaka vk@d ac:+y;D tJ'D a0omc uae ygXyf suu f m “a0ocf” Vesak jzpfvmw,f? oD[t dk oHxu G u f awmh a0qwfcf vk@d xGu+f y;D taemufEidk if o H m;rsm;uvnf; oD[o dk u H dk trSjD yKum uqkev f jynhaf e@ukd a0qwfcaf '; Vesak Day vk d @ ac:=uw,f ? xk d i f ; Ak ' < b momawG u awmh uqk e f v jynh f a e@uk d “0dqmcyl;csm;” (0domcylZm) vk@d ac:owJ?h

jynfaxmifpk jrefrmEkid fiHawmfeJ@ uqkefvjynhf Ak'<ae@ uqkev f jynhaf e@[m Ak'b < mom0ifw@dk &JŒ txGwt f jrwfae@jzpfv@dk jynfaxmifpk jrefrmEkid if rH mS tpk;d &&H;k ydw&f uftjzpf owfrw S x f m;ygw,f? uqkeaf nmifa&oGe;f yJaG wmftjzpf xif&mS ;wJh bmoma&;yJu G dk qifEw J$ ,f? uqkev f &moD[m aet&Sed f tjyif;txefq;kH jzpfv@dk a&awG cef;acsmufavh&w dS ,f? bk&m;yGiafh wmfrw l hJ aAm"dyifudk &nfrw S u f m aAm"dyiftyGm; awmfrsm;ukd waysmfwyg; a&pifoGef;avmif;=uvkd@ “uqkefv anmifa&oGef;yJG” vkd@ ac:vm=uw,f? Ak'<bmom0ifrsm;twGuf aAm"dyif[m bk&m;&Siftm; ukd,fpm;jyKwJh y&dabm*apwDawmfjzpfv@dk aAm"dyifudk a&avmif;ay;jcif;[m aAm"dyif ykrd &dk iS o f efapzk@d bk&m;omoemawmf qufvuf t"Ge@f &Snaf pzk@d az:n$e;f ygw,f? Ak'<bmom0if jrefrmvlrsKd;wkd@[m uqkefvjynhfae@rSm oHCmawmfrsm;tm; t&k%fqGrf;/ ae@qGrf;avmif;vSLjcif;/ oDvcH,ljcif;/ y&dwfw&m;awmf w&m;awmfrsm; em=um;jcif;/ bm0emw&m; yGm;rsm;jcif; pwmawG jyKvyk =f uygw,f? Zd0w d 'ge ig;v$wyf /GJ iSuv f w $ yf /GJ wd&p>mefab;rJv h w $ yf aGJ wGuv dk nf; waysmw f yg; usi;f y=uw,f?

xkdi f;Ekdi fiH uqkefvjynhf Ak'<ae@ xkid ;f Ekid if [ H m Ak'b < momEkid if aH wmfjzpfv@dk uqkev f jynhaf e@ukd &H;k ydw&f uftjzpf owfrSwfxm;w,f? bk&iftkyfcsKyfwJh EkdifiHjzpfvkd@ bk&ifeJ@wuG bk&ihfaqGawmfrsKd;awmf tygt0if t&m&St d &mcHrsm;tm;vH;k uqkev f jynhaf e@ tcrf;tem;jzpfwhJ “0dqmcyl;csm;” ukd wjynfv f ;kH yg0ifqifE=J$ uw,f? uqkev f jynhaf e@rSm omoemhtvHawmfrsm;onf xkid ;f Ekid if H wpf0rS ;f vH;k rSm wvlvv l i$ x fh =l uw,f? (xkid ;f Ekid if o H moemhtvH[m jrefrmeJ@ oD&v d uFmEkid if v H dk a&mifjcnfawmf ajcmufo, G f r[kwb f J t&[wW"Z ouFe;f a&mifay: wGif "rRp=um puf0idk ;f yHk wyfxm;jcif;jzpfw,f?)? uqkev f jynhaf e@rSm xkid ;f Ak'b < mom0if;rsm;[m eHeufyidk ;f rSm oHCmawmfrsm;tm; qGr;f avmif;vSL=uw,f? bk&m;ausmif;uefrsm;ukd oef@&Si;f a&;rsm; jyKvyk u f m ukov dk , f =l u+y;D 110

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


111

ae@vnfyidk ;f tcsed f bke;f }u;D ausmif; "rRomvmZ&yfrmS w&m;em,l=uw,f? wcsKŒd uawmh bm0emw&m;rsm; yGm;rsm;tm;xkw=f uw,f? nOD;ykid ;f rSmpkaygi;f +y;D vlwpfO;D vsif za,mif;wkid f wpfwkdif/ tar$;wkdifoHk;wkdif xGef;ndSum yef;wpfyGihfeJ@twl apwDawmftm; vusmf&pf oH;k ywfywfum ylaZmf=uw,f? apwDawmfudk vSnyfh wfpOf bk&m;*k%af wmf w&m;*k%af wmfe@J oHCmh*% k af wmfrsm;ukd &Gwzf wfo&Z…sm,f=uw,f? oHCmawmfrsm;xH w&m;em,l=uw,f?

xkid ;f Edik if H uqkev f jynhf Ak'a< e@ usi;f yyHk xkid ;f Ekid if &H ŒJ xif&mS ;wJh uqkev f jynhAf 'k a< e@ usi;f ywJh ae&muawmh ecGe;f yxkr&f dS Ak'r< eG ;f xk;d bk&m;yJ jzpfw,f? tJ'aD e&mrSm xkid ;f bk&ifrif;jrwf (ok@d r[kw)f aqGawmfrsK;d awmf rsm;u Ak'b < mom0if vlxu k dk OD;aqmif+y;D “0dqmcyl;csm;” (0domcylZm) yJu G dk ESppf Ofusi;f y w,f? xif&mS ;wJh xkid ;f Edik if w H uUov dk af wGrmS vJ 0dqmcyl;csm; tcrf;tem;rsm; usi;f y=uw,f? tjynfjynf qkid &f m Ak'b < mom tpnf;ta0;rsm;ukv d nf; usi;f ycJ=h uw,f?

oD&dvuFmEkdi fiH ESihf uqkefvjynhf Ak'<ae@ oD&v d uFmEkid if o H m;rsm;uawmh uqkev f jynhf Ak'a< e@ukd “a0qwf ] Vesak” vk@d ac:um &H;k ydw&f uftjzpf owfrw S x f m;w,f? uqkev f jynhaf e@[m txl;jcm;qH;k ae@tjzpf owfrw S u f m yJaG wmfudk (7) &ufcef@ usi;f yw,f? tpnfum;qH;k ae@uawmh uqkev f qef; (14) &uf/ vjynhfae@eJ@ vjynhfausmf wpf&ufae@yg? Ak'<bmom0iftdrfwkdif; omoemh tvHawmfukd v$ihfxlxm;=uw,f? xif&Sm;wJh apwDawmf/ ausmif;awmfeJ@ vrf;qHk vrf;cGawGrmS rD;pifjrih}f u;D aqmufvyk u f m bk&m;&Si&f ŒJ aq;a&; yef;csyD akH wmf ywfywfvnfe@J Zmwuaq;yef ; csD y H k a wmf a wG u k d vS s yf p pf r D ; rsm; tvS q if u m rk d ; vif ; ayguf xGef;ndSylaZmf=uw,f? tqkdtuyJGrsm; r&Sdayr,hf tvGefpnfum;w,f? a&mifpHkrD;yHk; tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

111


112

tvS+yKd iyf rGJ sm; usi;f ywJh ae&mrSmqk&d if yJv G my&dowfrsm; }uw d }f uw d w f ;dk pnfum;vSw,f? te,fe,ft&yf&yfrS Ak'<bmom0ifrsm; (txl;ojzihf &Gmol&Gmom;rsm;)[m ukv d b H +dk rKd Œ (ok@d r[kw)f +rKd Œ }u;D rsm;rS rD;xGe;f yJu G dk vma&muf=unh&f =_ uw,f? armfawmfum;/ qkid u f ,f/ pufb;D pD;+y;D vnfywf =uwJo h al wG/ vrf;avSsmufvnfywf=uwJh olawG wpfnvH;k pnfum;wm awGŒ&w,f? &Gmuae vm=uwJh vrf;avSsmufwo hJ al wG[m rsm;aomtm;jzihf zdeyfrpD;=uay? tcsKŒd aom apwem&Sirf sm;u rdrt d rd af &SŒrSm a&at;/ tcsKad &rsm;eJ@vnf; aumif;/ tcsKdŒuawmh r¾myfaqmufum xrif;/ [if;rsm; pwk'o d mtvSLrsm; jyKvyk +f y;D ukov dk , f =l uw,f? tcsKŒd tdrrf mS pyDum t}u;D }u;D eJ@ Ak'0< ifocD si;f awG zGi/fh wcsKŒd uawmh oD[kd&kd;&mAHkwD;um uckef aysmfjrL;ae=uwmukdawGŒ &w,f? yJGawmfu mvtwGif; ,mOfa=umydwfqkd@r_awG rsm;pGm jzpfay:w,f? xif&Sm;wJh vrf;qHk vrf;cGeJ@ orkdif;0if uvsm%D, ausmif;awmf}u;D / um&kw k &W apwDawmf}u;D / uEœ+D rKd Œ pG,af wmfausmif;wk@d uawmh tvGef pnfum;wm awGŒ&w,f? oD&v d uFmAk'b < mom0ifrsm;[m aAm"danmifyifudk y&dabm*apwDtjzpf vGepf mG =unf n d K =uw,f ? ae@pOf ae@wk d i f ; aAm"d y if u k d a&avmif ; yl a Zmf = uw,f ? bke;f }u;D ausmif;wkid ;f rSm aAm"dyif&&dS w,f? uqkev f jynhf Ak'a< e@ reufyidk ;f rSm oD&v d uFm Ak'<bmom0if uav;vl}uD;rsm;[m 0wfpifjzL0wf+yD; bkef;}uD;ausmif;ukd oGm;=uw,f? wH j ruf p nf ; vS n f ; jcif ; / aAm"d y if t m; yl a Zmf j cif ; / oD v cH , l j cif ; / y&d w f & G w f j cif ; / bm0emyGm;jcif;rsm; jyKvyk =f uw,f? (oD&v d uFmAk'b < mom0if uav;vli,fawG y&dw}f u;D 11 okwu f dk &=uw,f?)

uqkefvjynhfae@ukd tjynfjynfqkdi f&m &Hk;ydwf&uf tjzpf owfrwS jf cif; uqkev f jynhaf e@[m Ak'b < mom0ifw@dk &JŒ txGwt f jrwfae@jzpfw,f? 'ga=umihf 1998 ck/ Ek0d ifbmv 5 &ufrS 14 &uftxd oD&v d uFmEdik if /H ukv d b H +dk rKd ŒawmfrmS usi;f ycJw h hJ tjynfjynfqkdif&m Ak'<bmom uGefz&ihfrSm uqkefvjynhfae@ukd urBmh&Hk;ydwf&uf tjzpf owfrSwfEkdif&eftwGuf ndSE_dif;aqG;aEG; cJh=uw,f? tJ'Dtpnf;ta0;uae 1999 ck pufwifbmvrS oD&v d uFmEkid if H Ekid if jH cm;a&;0ef}u;D vuf&rS ef;uwd*rf [m tJ't D qku d dk ukvor*~o@dk wifoiG ;f cJw h ,f? 54 }udrfajrSmuf ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrSm tJ'Dtqkdukd jrefrmEkdifiH tygt0if tm&Swkduf&Sd Ak'<bmomEkdifiHrsm; awmiftm&StzJGŒ0ifEdkifiHrsm;/ &k&Sm;ekdifiH/ tar&duefjynfaxmifpek @J tjcm;Ekid if rH sm; pkpak ygi;f 34 Ekid if u H axmufc=H uw,f? 'ga=umihf 1999 'DZifbm 13 &uf tpnf;ta0;qHk;jzwfcsuf trSwf 174 eJ@ urBmhukvor*~rS “uqkev f jynhf Ak'a< e@” ukd tjynfjynfqidk &f m &H;k ydw&f uf Vesak Universal Holiday tjzpf owfrw S af y;cJw h ,f? 112

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


113

urBmuh vk or*~q;kH jzwfcsufuawmh “a*gwrAk'b < &k m;&Si&f ŒJ omoemawmfonf urBmay:rSm oufwrf;&Sn=f umwJh bmomwpfcjk zpfwhJ tjyif bk&m;&Si&f ŒJ tqH;k trawmf[m ESpaf ygi;f 2500 ausmu f mvwkid f atmif vlom;wkd@tay: um,okc/ pdwWokceJ@ +idrf;csrf;a&;ukd aqmif&Gufay;cJh+yD; aemif t em*wf r S m vnf ; urB m h v l o m;wk d @ tay: aumif ; usKd ; rsm; quf v uf ouf a &muf a ernf j zpf a =umif ; / ok d @ jzpf I uk v or*~ A [k d X mecsKyf e J @ urB m ay:&S d ukvor*~XmetoD;oD;wkd@rS uqkefvjynhf Ak'<ae@ (a0qwfa';)ukd tjynfjynfqkdif&m &hkH;ydwf&uftjzpf owfrSwf&rnf? TqHk;jzwfcsuft& a0qwfa'; usif;y&mwGif ukvor*~&HyHkaiGukd oHk;pJGcGihfr&Sd? ESpfpOfESpfwkdif; uqkefvjynhfae@onf rnfonhfv (t*Fvyd v f )wGif usa&mufrnfudk ukvor*~ XmecsKyEf iS fh tjcm;aom ukvor*~Xmewk@d u wkid yf ifnEdS id_ ;f um qH;k jzwfomG ;&rnf” vk@d qH;k jzwfcyhJ gw,f? xl;jcm;vSwhJ Ak'b < mom0ifw@dk &JŒ uqkev f jynhaf e@ukd urBmu h v k or*~u tjynf jynfqidk &f m &H;k ydw&f uftjzpf owfrw S af y;cJah v+y?D uqkev f jynhaf e@[m bk&m;&Sif tqlql yGiafh wmfrw l ahJ e@vnf;jzpfw,f? avmurSm bk&m;&Sif yGix fh eG ;f ay:ayguv f mjcif;[m avmuaumif;usK;d twGuyf jJ zpfw,f? bk&m;&Si&f ŒJ tqH;k trawmf[m avmuom;wkid ;f twGuf jzpfw,f? avmuom;wk@d [m bk&m;&Si&f ŒJ tqH;k trtwkid ;f vku d ef m usio fh ;kH ygu um,okc pdwo W ck eJ@ jynhpf =kH u+y;D +ird ;f csr;f a&;tppf jzpfwhJ oEœo d ck edAmŠ efudk rv${J uef a&muf&ayrnf? bk&m;&Sif tqH;k trjzpfwhJ “raumif;r_a&Smif/ aumif;r_aqmif/ pdwu f jdk zLatmif xm;” “Ak'w < idk ;f om/ rde@f cJw h m/ oH;k jzmTpum;” twkid ;f vku d ef musio fh ;kH Ekid =f u+y;D +ird ;f csr;f a&; tppfjzpfwhJ oEdo dœ ck ukd &&SEd idk =f uygap?

awmifwef;omoemjyK q&mawmf t&SifokcrdEN (p0fqkcrf; wef@,ef;) Ref: - The Sunday Times/ Sunday/ (12/9/1999) & (21/5/2000) Colombo˜ Sri Lanka - Essay on the Thailand˜ Copyright 1991˜ Thanapol Vittayakarn Co/Ltd

- jrefrmh pG,fpHkusrf; twJG 1/ 8/ uqkefvjynhfae@/ aAm"dyif? (armuQynma&; r*~Zif;rSul;,laz: jyygonf?)

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

113


114

ausmif;xkdifomoemjyKenf; ........................

t&Si f0D&ol

rsuaf rSmufacwfomoemY omoemjyK &[ef;awmfrsm;. omoema&;aqmif &Gucf suf wenf;tm;jzihf omoemjyKenf;AsL[m (6) rsK;d &Syd gonf? ?wk@d rSm..... (1) w&m;a[momoemjyKenf; (2) w&m;jyomoemjyKenf; (3) pmcsomoemjyKenf; (4) oifwef;yd@k csomoemjyKenf; (5) pma&; (usr;f jyK) omoemjyKenf; (6) toif;tzGŒJ wnfaxmif omoemjyKenf; wk@d jzpfygonf?

(1) w&m;a[momoemjyKenf; jrwfpmG bk&m;rSpI w&m;a[momoemjyKco hJ nfrmS ,ckqv dk sS if ESpaf ygi;f 2600 eD;yg;&Syd g+y?D jrwfpmG bk&m;onf rd*'g0ek af wmY yOP0*~w D @dk tm; w&m;OD;a[mI omoemjyK cJyh gonf? &Sio f m&dyw k &W monfyif &Sirf [mt\ZdxrH S w&m;em&I aomwmyefwnfchJ ygonf? omoemxGe;f um;jyef@yGm;a&; omoemwnfwe@fcidk jf raJ &;wk@d twGuf w&m;a[mjcif; onf rsm;pGmaus;Zl;jyKygonf? omoemruG,af o;bJ wnf&adS eOD;rnfh umvwpfavSsmuf w&m;a[momoemjyKjcif;onf rjzpfrae &SdaeOD;rnfh omoemjyKvkyfief; jzpfygonf? &Sit f &[HxaH wmfrw S &m;em&I taemf&xm Ak'b < mom0ifjzpfonft fh csed rf pS I jrefrm jynfY w&m;a[momoemjyKenf; wGiu f s,v f mcJyh gonf? v,fwq D &mawmf/ teD;pcef;q&mawmf/ xl;}u;D q&mawmf/ rif;uGe;f q&mawmf/ oDw*lq&mawmf/ jrp=umF q&mawmf/ 0g;cif;uke;f q&mawmf ponfw@dk rSm w&m;a[momoemjyK&mY xif&mS ;aom q&mawmf}u;D rsm;jzpfyg onf? 114

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


115

(2) w&m;jyomoemjyKenf; jrwfpmG bk&m; a[majymn$ejf yonfh enf;emrsm;udk vufawG@usi=hf uH }uKd ;ukwf tm;xkwaf wmfr=l u&mrS t+rKd uw f &m;t&omudck pH m;=u&+y;D rdrw d @dk &&Scd pH m;zl;onfh w&m;xl;/ w&m;jrwfrsm;udk jyefvnfy@kd cs&if; omoemjyKonfeh nf;onf w&m;jy omoemjyKenf;jzpf ygonf? jrwfpGmbk&m;onf y&dwfowfav;yg;tm; qkdif&mqkdif&m a0ae,swkd@ESifh oifhawmfrnfh urRÏmef;w&m;udk a[majymydk@csjyo n$ef=um;cJhygonf? &[ef;yk*~Kdvf vly*k Kd~ vrf sm;u urRXmef;enf;rsm;udek m,l+y;D ud, k w f idk u f si=hf uyH mG ; rsm; tm;xkw=f u&if;rS w&m;xl; w&m;jrwfrsm; &&SdcJh=uygonf? xkd@okd@ w&m;jyomoemjyKenf;onfvnf; jrwfpmG bk&m;&Si. f omoemjyKenf;jzpfI jrwfpmG bk&m;omoemwnf&adS eorSs umvywfv;Hk wnf&adS eOD;rnfh omoemjyKenf;AsL[mwpfck jzpfygonf? jrefrmEkdifiHY urRÏmef;&dyfomrsm;wnfaxmif+yD; w&m;jyomoemjyKcJhonfh q&mawmf}uD;rsm;/ vuf&Sdvnf; w&m;jyaeonfh q&mawmf}uD;rsm; rsm;pGm&Sdygonf? v,fwDq&mawmf/ a0blq&mawmf/ pGef;vGef;q&mawmf/ r[mpnfq&mawmf/ rkd;ukwf q&mawmf/ rk;d nSi;f q&mawmf/ oJtif;*lq&mawmf/ uopf0idk q f &mawmf/ awmfu;l q&m awmf/ a&$awmifuek ;f q&mawmf/ csr;f ajrh q&mawmf/ o'<r&R o H q D &mawmf/ a&$Orifq&m awmf/ zm;atmufq&mawmf ponfw@dk rSm urRÏmef;&dyo f mrsm; wnfaxmifziG v hf pS I f w&m;jy omoemjyK&mY xif&mS ;aom q&mawmf=urD sm;jzpfygonf?

(3) pmcsomoemjyKenf; pmcsomoemjyKvyk if ef;onfvnf; jrwfpmG bk&m;vufxufuyif wnf&cdS o hJ nfh H wfI wynfrh sm;udk pmayyk@d csomoemjyK omomemjyKenf;AsL[m jzpfygonf? ydÉuwfo;Hk ykw &mY aygÏv d rax&f}u;D rSm xif&mS ;ygonf? jrefrmjynfYvnf; yk*aH cwf usr;f wwftausmf q&mawmf}u;D rsm;rStp yckuLU acwf usr;f jyKtausmq f &mawmf}u;D rsm;/ pHuif;q&mawmf/ rpkd;&drf q&mawmf/ jrawmifq&mawmf/ 0dok'<g&kHq&mawmf/ rkd;aumif;q&mawmf/ cifruefq&mawmf/ awmiforefq&mawmf/ a*G;csKq d &mawmf/ bk&m;}u;D q&mawmf/ awmif+rKd Œ r[m*E<m¶kq H &mawmf/ "rRu d m&mrq&mawmf/ xD;vif;q&mawmf/ eENaD oem&mrq&mawmf/ qDbefeDq&mawmf/ rif;uGef;q&mawmfponfwkd@rSm pmoifwkduf}uD;rsm;wnfaxmifI pmayydk@cs+yD; omoemjyK&mY xif&Sm;aom q&mawmf}uD;rsm; jzpfygonf?

(4) oifwef;ydk@csomoemjyKenf; a&S;acwf a&S;tcgu ,Ofaus;r_oifwef;/ tbd"rRmoifwef;/ y&dwyf Ïmef;oifwef; ponfjzifh 0dZ…mynm&yfqkdif&m bmoma&;oifwef;rsm; r&Sdao;yg? &Sdp&mvnf;rvkdyg? &Sv d sS iv f nf; atmifjrifrnfr[kwyf g/ ta=umif;rSm a&S;q&mawmf}u;D rsm;onf jrefrmEkid if . H ynma&;udk csKyu f ikd x f ed ;f odr;f xm;aoma=umifh jzpfygonf? Ak'b < mom0ifuav;rsm;rSeo f rSs tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

115


116

bk&m;&Scd ;dk trsKd ;rsKd ;/ tjyifatmifjcif;/ twGi;f atmifjcif; tygt0if q,fapmifwv JG my&dw}f u;D rsm; avmueDww d @dk rSpI o'Ng/ o+*Kõ [pf onfw@dk udk roifrae& oif=um;&aoma=umifh vly*k Kd~ vw f idk ;f eD;yg; bmoma&;tajccH&=dS uygonf? tbd"rRmwwfo=d u ygonf? xk@d a=umifh ,Ofaus;r_oifwef;[lIvnf;aumif;/ tbd""Rmoifwef;[lIvnf;aumif; oD;jcm;yk@d csp&m rvdak wmhyg? vGwv f yfa&;&+y;D aemufyikd ;f umvY acwfynmwwf c&pf,mefomoemjyK ausmif;rsm; ay:ayguv f m&mrSpI acwfrv D akd om rdbrsm;u &[ef;awmfrsm; t&dyt f m0go xJrS uav;rsm;udkqGJxkwfac:,loGm;&mrS wpfppjzifh bu (bkef;}uD; ausmif;oif) ynma&;rsm; qkH;&_H;vmcJhjcif;jzpfygonf? rsuaf rSmufacwfYum; omoemjyK&[ef;awmfrsm;onf bG@J wHqyd yf nma&;aemuf tylwjyif;vku d af e =uI uav;rsm;. bmom,Ofaus;r_jzpfonfh Ak'p< may0dZm… ynma&;udk vspv f sL¶_vmcJ=h uygonf? xkt d cg uav;rsm;. &ifxEJ v S ;Hk om;xJY bk&m;wnfay;&ef tvd@k iSg bmomw&m;udk vufqifu h rf; ay;&eftvd@k iSm/ tajccH,Ofaus;r_oifwef;rsm;rStp tbd "rRmoifwef;rsm;txd oifwef;rsm;ay:aygufvm&jcif;jzpfygonf? xkd@tjyif &[ef;awmfrsm; omoemjyK&mY taxmuftuljzpfatmif ausmif;xkid b f ek ;f }u;D oifwef; ausmif;rsm;/ y&d,wWw d uUov dk }f u;D rsm;vnf; wnfaxmifziG v hf pS v f mcJ=h uygonf?

(5) pma&; (usrf;jyK) omoemjyKenf; oD[Vdk af cwf t&Sirf [mAk'a< Cmo. jrwfpmG bk&m;a[mawmfro l nfh ydÉuwfo;Hk ykH ygVad wmfrsm;udk zGiq hf o dk nfu h sr;f rsm;jzpfaom tÏuxmusr;f rsm;rSpwifI pma&;om;jcif;/ usrf;jyKjcif;/ omoemjyKenf;ynmrsm; xGef;um;vmcJhonfrSm ,ae@wdkifatmifyif jzpfygonf? pmoif/ pmcs/ pmzwfy&dwo f wfrsm; todtvdrmR wk;d yGm;&ef tvd@k iSmpma&; om;jcif;/ usr;f jyKjcif; omoemjyKvyk if ef;rsm;onfvnf; trSew f u,fvt dk yfonfeh nf;ynm jzpfygonf? &Sirf [moDv0Ho/ &Sirf [m&Ïom&/ rif;bl;t&Sif OD;=obmo/ q&mawmf OD;Ak"/f v,fwq D &mawmf/ refvnfq&mawmf/ anmifuefq&mawmf/ awmif+rKd Œ r[m*E<m¶kq H &m awmf/ rif;uGe;f q&mawmf/ awmifwef;q&mawmf ponfw@dk rSm pmayusr;f *efa&;om;jyKp&k if; omoemjyK&mY xif&mS ;aom q&mawm}u;D rsm; jzpfygonf?

(6) toif;tzGJŒ wnfaxmifomoemjyKenf; acwf.awmif;qkrd _ acwf.vkt d yfcsuf t& acwfEiS v hf u dk af vsmnDaxG&adS tmif omoemjyKvkd=uolrsm;onf toif;tzGJŒrsm;wnfaxmifI omoemjyKvmcJh=uygonf? vlra_ &;udt k ajccHonft h oif;rsm;/ bmoma&;udt k ajccHonft h oif;rsm;/ use;f rm;a&;udk tajccHonht f oif;rsm; ponfjzifh rsm;pGm&Syd gonf? ,cktcgY ESpw f pf&m ausm+f yD jzpfaom omoemjyKtoif;}u;D rsm;jzpfonfh rif;uGe;f bk;d bGm;&dyo f m/ 0kid t f rfbaD ttoif;/ rvGef qefvt _ oif;/ y&d,wWo d moe[dw (ouso[ D ) toif;wk@d rSm toif;tzGŒJ rsm;wnfaxmif 116

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


117

rsufarSmufacwfYum; omoemjyK&[ef;awmfrsm;onf bG@JwqH yd yf nma&;aemuf tylwjyif;vkud af e =uI uav;rsm;. bmom,Ofaus;r_jzpfonfh Ak'p< may0dZm… ynma&;udk vspfvsL¶_vmcJ=h uygonf? xktd cg uav;rsm;. &ifxJEvS kH;om;xJY bk&m;wnfay;&ef tvdk@igS bmomw&m;udk vufqifhurf; ay;&eftvdk@imS / tajccH,Ofaus;r_oifwef;rsm;rStp tbd "rRmoifwef;rsm;txd oifwef;rsm;ay:aygufvm&jcif;jzpfygonf? xkd@tjyif &[ef;awmfrsm; omoemjyK&mY taxmuftuljzpfatmif ausmif;xkdi fbkef;}uD; oifwef; ausmif;rsm;/ y&d,wWwd uUovdk }f uD;rsm;vnf; wnfaxmifziG vhf pS vf mcJ=h uygonf? I omoemjyK&mY xif;&Sm;aomtoif;}uD;rsm;/ omoemhrdcif}uD;rsm; jzpf=uygonf? ,ckacwfwGifvnf; oDw*laq;¶kH/ 0g;csufaq;¶kH/ ZD0 dw'ge oHC mhaq;&kH}uD;rsm;/ jA[Rp&dk t f oif;/ a&$jynf[ed ;f uk okv d jf zpfaq;cef;ESihf aoG;vSLtoif;rsm;/ oef@&Si;f a&;toif; rsm;onfvnf; acwf.awmif;qkdr_udk jznfhqnf;onfhtaejzifh ay: aygufvmaom omoemjyKtoif;rsm;jzpf=uygonf? xdkomoemjyKenf; (6) rsKd;wGif tenf;qkH; ESp fckokH;cku dkvkyfaqmif& if; bufpaHk tmifjrifonfq h &mawmf}u;D rsm; vnf;&Syd gonf? (1) v,fwq D &mawmfb&k m;}u;D onf pmoifwu dk zf iG v hf pS I f pmcs./ atmifjrif.? w&m;a[m./ atmifjrif.? w&m;jy./ atmif jrif.? pma&; (usr;f jyK) ./ atmifjrif.? ok;H vl@&Siyf if ckEpS af e@bk&m;&Scd ;dk rSpI aw;xyfrsm; tv,f/ 'DyeDusr;f rsm;tqk;H q&m;awmf }u;D jyKpck o hJ rSs xif;&Sm;onfu h sr;f rsm;yifjzpfygonf? t*Fvyd af cwfY q&mawmf. t&G,rf a&G; vl w ef ; pm;ra&G ; zwf ¶ _ E k d i f a om pmayrsm;.aus;Zl ; a=umif h Ak ' < b mom0if w k d i f ; bmoma&;tajccH & cJ h = uygonf ? uk d ; uG , f r _ tqif h t wef ; jrif h r m;cJ h y gonf ? c&pf ,mefomoemjyKq&mwk@d q&mawmf}u;D udk wk;d rayguyf g? ,ckcsdefxd v,fwDwkduf[lI rkH&GmrSmxif&Sm;pGm&SdjyD; v,fwDq&mawmf tqufquftyk cf sKyv f sS uf y&d,wWo d moemxGe;f um; jyef@yGm;atmif aqmif&u G v f sS u&f dS ygonf? yÉdywWdbufrSmvnf; v,fwD 0dy\emonf ,ae@xufwkdif r¶kd;Ekdifonfh 0dy\em&_enf;tjzpf trsm;pkuvufcaH eygonf? v,fwD OD;y'kr/ v,fwD OD;0dvmo/ v,fwD OD;aum0d'/ v,fwD y¾dwOD;armif}uD;ponfjzifh bufpkHxl;cGsefxufjrufaom omoemjyKol&Jaumif;rsm;rSm v,fwD q&mawmfbk&m;}uD;. vuf¶kH;wynfh&if;rsm; jzpf=uygonf? (2) yxrrpkd;&drfq&mawmf}uD; b'NEWol&d,mbd0Ho (t*~gbd"Z) onfvnf; xl;cGsefaomq&mawmf}uD;jzpfygonf? q&mawmf}uD; onf rpkd;&drfwkduf}uD;ESpfwkdufudk wnfaxmifEidk cf yhJ gonf? pmoifom;wk@d ntcgusr;f rsm; avhvm&mwGif vG,u f al tmif tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

117


118

yÏmef ; ES p f csuf p k a vh v menf ; ud k wD x G i f q ef ; opf c J h y gonf ? jrwf p G m bk & m;. oAŠnKw^m%fawmf}u;D ESio hf m tH0ifciG u f s udu k n f rD &_ v dS aS om odrahf rGŒeufecJ ufco J nfh yÏmef;w&m;awmfudk vlomref &[ef;omrefwkd@ avhvmzkd@rvG,fulvSyg? wdydÉdu pmar;yGJrsm;wGifvnf; ESpfykHatmif+yD;rS tbd"rRmyÏmef;ykdif;a&mufvSsif tcufawG@aejyD; wpfaeavh xpfaeavh&=dS uygonf? tm'durRdu wdydÉdu"& rif;uGef;q&mawmf}uD;onfyif yÏmef;usrf;rsm; tm*kHaqmif&efcufcJaeI rpkd;&dfrfq&mawmf}uD;xH enf;cHcJh&ygonf? rpkd;&drf yÏmef;ESpf csupf ek nf;jzifh avhvmonft h cgwiG f yÏmef;w&m;onf tvGev f , G u f v l eG ;f onf[x k if& a=umif; rif;uGe;f q&mawmf}u;D u rde@f zl;yg onf? rpk;d &drq f &mawmf}u;D . yÏmef;avhvm enf;onf TrSsxdatmif aygufajrmufcJhygonf? rpkd;&drfq&mawmf}uD;onf v,fwD q&mawmf rif;uGef;q&mawmfwkd@uJhodk@ e,fvSnfhw&m;ra[maomfvnf; bmoma&; tcrf;tem;rsm;Y q&mawmf=o0g'ay;cJo h nfh tqk;H trrsm;rSm r[m*E<m¶kq H &mawmf. eHeufcif;=o0g'w&m;rsm;uJo h @kd yif b0udak jymif;vJapcJyh gonf? csr;f ajrah pcJyh gonf? xk@d tjyif q&mawmfonf pmoifom;oHCmxktwGuf tvkyaf wGtrsm}u;D vkyo f mG ;cJyh gonf? rEWav;-y&d,wWo d moem[dw t oif; }u;D u wpfEpS w f pf}urd f usi;f yonfh edum,fpmar;yG/J rk;d ukw+f rKd Œ edum,fpmar;yGEJ iS fh te,fe,ft&yf&yfY edum,fpmar;yGrJ sm;ukd wnfaxmifum edum,fomoemjyKEkdifcJhygonf? q&mawmf}uD;.wynfhrsm;onfvnf; q&mawmf}uD;enf;wl pGrf;aqmifEkdif cJh=uygonf? y&d,wWdbufrSa&m yÉdywWdbufrSmyg xl;cGsex f if&mS ;vSonfh q&mawmftrsm;pkrmS q&mawmf}u;D . wynh}f u;D rsm;jzpf ygonf? rpk;d &drw f u dk rf sm;rS q&mawmf}u;D rsm;tjyif armfvjrKd i+f rKd Œ t*~gb"d Z awmifav;vk;H q&mawmf }u;D ESihf ausmufqnf+rKd Œ a0blq&mawmf}u;D wk@d rSm xif&mS ;aomwynh}f u;D rsm;jzpfygonf? xk@d tjyif y&d,wWo d moemudk t"Ge@f &Snf xde;f odr;f Ekid &f eftwGuf ausmif;xkid f em,u t&nftcsi;f owfrw S rf u _ vnf; pHwifxu dk v f yS gonf? toufou d mQ awmfrsm;ESihf vkyfouforBmrsm;udk OD;pm;ay;ra&G;cs,fyg? aqGrsKd;nmwd[lIvnf; ausmom;&ifom; rcGJjcm;yg? pGrf;Ekdifolrsm;udkom a&G;jc,fowfrSwfawmfrlygonf? y&d,wWdomoe[dw (ouso[ D ) "rRmp&d, (tbd0o H ) bGŒJ &yk*K~ v d rf sm;uko d mvSsif ausmif;xkid ef m,utjzpf a&G;jc,fowfrSwf awmfrlygonf? rpkd;&drfwkduf}uD;rsm;&Sdrnfonfh &[ef;awmfrsm;rqkd tbd0o H bGŒJ &u tvkt d avsmuf (atmfwrdk ufwpf) jzifh wku d w f mtkycf sKyaf &;tzGŒJ em,u pmcspm&if;0if ausmif;xdik af usmif;ykid f yk*Kd~ vjf zpfciG &hf ydS gonf? xk@d a=umifv h nf; rpk;d &drw f u dk }f u;D rsm;Y tbd0o H bGŒJ & pmcstausmf tyg; (30) ausmw f @dk jzifh y&d,wWo d moemudk wnfjird cf ef@ nm; ,ae@xdwidk f pGr;f aqmifEidk =f ujcif;jzpf ygonf? (3) bmomËDum usr;f jyKtausmf awmif+rKd Œr[m*E<m&kq H &mawmf}u;D onfvnf; 118

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


119

pmoifwu dk zf iG o hf nf/ atmifjrifonf? usr;f rsm; jyKpo k nf/ atmifjrifonf? pma&;onf/ atmifjrifonf? {&mrpmoifwu dk }f u;D tjzpfatmifjrifcI hJ "rRuxdursm;uJo h @kd enfvn S hf w&m;ra[maomfvnf; q&mawmf. eHeufcif;=o0g'rsm;rSm &[ef;yk*Kd~ vf vly*k Kd~ vrf sm; twGu f b0wpfckvkH; tusdK ;&SdcJhonfh w&m;awmfrsm;tjzpf atmifjrifcJhygonf? r[m*E<m&kq H &mawmfrsm; tqufquftyk cf sKyf aqmif&u G v f sS u&f jdS y;D y&d,wW0d o d m&'*k%f ESifhjynhfpkHaom usrf;wwftausmftarmf wynhf}uD;i,frsm; rsm;pGmay:xGef;cJhygonf? &[ef;yk*~dKvfrsm;twGuf bmomËDum usrf;aygif;rsm;pGmudk jyKpkI atmifjrifcJhovkd vlyk*~dKvfrsm;twGufvnf; &wemh*k%f&nf/ udk,fhusifhtbd"rRmbmomaoG;/ bk&m;Oy a'awmf}u;D / wpfb0oHo&m/ tem*wfomoem/ o+*Kõ [b f momËDum ponfu h sr;f rsm;udk a&;om;jyKpk&mYvnf; atmifjrifcJhygonf? aewwf xkdifwwf omoemjyKwwfatmif EkdifiHwumu av;pm;tm;usavmufatmif ausmif;wkduf}uD;udk acwfrDcrf;em;pGm wnfaxmifcJhygonf? xl;csGefxufjrufaom wynfh}uD;rsm;ESifh r[m*E<m&kHwkdufcGJrsm;rSm &m*%ef;ru axmif*%ef;rSsxd &Syd gonf? xkt d xJwiG f urBmat; r[m*E<m&kw H yd dÉu"& q&mawmf OD;okr*FvmvuFm&vnf; wpfyg;tygt0if jzpfygonf? awmif+rKd Œ r[m *E<m&kq H &mawmf}u;D . omoemjyKenf; enf;pepf/ tkycf sKyzf ŒJG pnf; onfyh pHk /H jyKpo k nfu h sr;f rsm;ESiafh &;om;onfph mayrsm;a=umifh ESpq f ,f&mpk jrefrmhtxl;cGseq f ;Hk *Eˆ0ifpm&if;0if pma&;q&mtjzpf armfuGef;twifcH&ygonf? udk,fusifhtbd"rRm/ &wemh*% k &f nf/ o+*Kõ [b f momËDumwk@d rSm vly*k Kd~ vf ynm&Srd sm; tESpo f ufq;Hk usr;f pmtkyf rsm;jzpfygonf? ,ckcsed x f v d nf; t}urd }f urd f &ku d Ef ydS f xkwaf 0ae&onhf acwftqufquf ynm&Srd sm; vufcaH ernfph mtkyrf sm; jzpfygonf? f nfh (4) rif;uGe;f wdydÉu"& q&mawmfb&k m;}u;D onfvnf; bufpHk xl;cseG o q&mawmf/ pG,pf &Hk q&mawmf jzpfygonf? rif;uGe;f rk;d rdwu f ek ;f ajr wdydÉu avmif;vsmrsm; arG;xkwo f nfh wdydÉu pmoifwu dk f }u;D ESihf &efuek f pum;0gwyd Éd u pmoifwu dk }f u;D rsm;ukd wnfaxmifcyhJ gonf? q&mawmfb&k m;}u;D r&Sad wmhonfh ,ae@xdwidk f ydÉuwftmZmenf rsm; ay:xGef;vSsuf&Sdygonf? qÏwdydÉu q&mawmf b'NEW0g,mrdENrS tp b'NEW oDvuQEm< bd0o H / b'NE0W o H ygvmvuFm&ponfjzifh ydÉuok;H ykH tm*kaH qmif q&mawmfrsm;/ a&;ajzatmif q&mawmfrsm; ay:xGe;f vSsu&f ydS gonf? xk@jd yif rif;uGe;f q&mawmf}u;D onf &efukefrEWav; y&d,wWdwuUokdvf }uD;rsm;twGuf wpfEkdifiHvkH; vkdufvHtvSLcHay;&if; w&m;a[m omoemjyKcJhygonf? q&mawmf}uD;. wdydÉu a[mpOfw&m;rsm;rSm ygVšd teufšjrefrmvkd zGiq hf cdk surf sm;jzifh tqift h wef;jrifv h yS gonf? ,ckxw d idk f &[ef;ynm&Sd vlynm&Srd sm; vufuikd x f m;& uk;d um;ae&onfh ckid cf ef@aom usr;f }u;D rsm; ozG,jf zpfygonf? qÏo*Fg,em txdrf ;f trSwt f jzpf xkwaf 0&ef omoemhOaoSsmif q&mawmf}u;D tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

119


120

. awmif;yefwu dk w f eG ;f r_t& a&;om;jyKpak om r[mAk'0< if 6-wGJ 8-tky?f usr;f }u;D rsm;rSm omrefy*k Kd~ vrf sm; awmfwef&Hk usr;f *efE@HS pyfo;l rsm;. ynmt&nf tcsi;f ZGv J @Hk v 0D&, d jzifh ra&;om;Ekid o f nfh usr;f }u;D rsm;jzpfygonf? &[ef;ynm&Sd vlynm&Srd sm; vufuikd o f ;Hk pGI J tm;ud k ; tm;xm;jyK&onf h *Eˆ 0 if a jrmuf cd k i f r maom usrf ; }uD ; rsm;jzpf y gonf ? v,fwDq&mawmf}uD; uJhokd@yif aw;xyf uAsmrsm; a&;pyf&mrSmvnf; usGrf;usif ajymifajrmufvSygonf? q&mawmf}uD; i,fpOfrSpI pyfqkda&;om;cJhaom wdydÉu umAsrmvm vuFmpmtky}f u;D rSmvnf; 0goem&Sirf sm; tm;xm;&onfh pmtky}f u;D jzpfygonf? wkdif;ESihf jynfe,f a'o}uD;rsm;&Sd ausmif;xkdifbkef;}uD;oifwef;ausmif;rsm; EkdifiHawmf y&d,wWo d moemhwuUov kd }f u;D rsm; wdydÉu ausmif;awmf}u;D rsm; onf q&mawmf}u;D . aus;Zl;w&m;rsm;jzpfygonf? (5) awmifpeG ;f "rR'w l t&Siyf nmaZmw q&mawmf}u;D qkv d sS if pmoifwu dk zf iG +hf y;D pmcsonf? ESppf Ofe;D yg; xkpd moifwu dk rf S tausmt f armfrsm; xGuo f nf? atmifcsuaf umif; onf/ &dyfomzGifhI w&m;jyonf? ESpfpOfa,m*DOD;a& avsmhonfr&Sd wkd;jrJwkd;onf? pma&;usr;f jyKonf? q&mawmfjyKpak om w&m;pmtkyrf sm;rSm y&d,wfusr;f *efE@HS pyfaom pmcstausmf q&mawmfrsm;uawmif cs;D usL;th=H o&onf? w&m;a[monf? te,fe,f t&yf&yfrS w&m;yGrJ sm;udk tcsed t f cgay;wkid ;f =uaG &mufcs;D jriS o hf nf? w&m;em y&dowfrsm;rSm ukd,fawGŒw&m;rsm;/ omrefvlwkd@ vufvSrf;rrDEkdifaom odrfarGŒcufcJeufeJaom w&m;awmfrsm;udek m&I yif&h usK;d eyfonf? Tod@k vSsif awmifpeG ;f "rR'w l t&Siyf nmaZmw q&mawmf}uD;onf pmcs/ pma&;/ w&m;a[m/ w&m;jy&if;jzifh omoemjyK awmfrl&m bufpaHk tmifjrifonfq h &mawmf}u;D jzpfcahJ yonf? bufpx Hk ;l cGseo f nfw h ynfrh sm;udv k nf; arG;xkwfay;EkdifcJhayonf? "rR'lw t&SifaqudEN/ "rR'lw t&Sifynd\&/ "rR'lw t&Sifynmom&wkd@rSm q&mawmfenf;wl bufpkHxl;cGsefonfh omoemjyK ol&Jaumif; &[ef;awmfrsm;jzpfygonf? (6) uGsEkfyfonf jrefrmjynf&Sd xif&Sm;ausmf=um;onfhq&mawmf}uD;rsm;ukd o¶kyfcGJ=unfhrdygonf? oHCmxk. av;pm;=unfndKr_ cH,l&aom q&mawmf}uD;rsm;/ vlx. k av;pm;=unfnKd ru _ kd cH,&l aom q&mawmf}u;D rsm;/ oHCmxka&m vlxyk grusef &[ef;&Sifvl yk*~dKvftm;vkH;. av;pm;=unfndKr_udkcH,l&aom q&mawmf}uD;rsm;[lI okH;rsdK;okH;pm;awG@&ygonf? pmcsoufoufjzifh y&d,wWdom oemjyKawmfrlcJhaom q&mawmf}uD;rsm;rSm oHCmxk.av;pm;=unfndKr_udk cH,lcJh&ygonf? vlxktwGuf w&m;a[m w&m;jy oufoufjzifh yÉdywWo d moemjyKawmfrcl ahJ om q&mawmf}u;D rsm;rSm vlx. k av;pm;=unfnKd ru _ kd cH,cl &hJ ygonf? oHCmxka&m vlxt k wGuyf g omoemjyK awmfrlcJhaom q&mawmf}uD;rsm;rSm &[ef;&Sifvl jynfoltm;vkH;. wrf;wrf;ww 120

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


121

vGrf;woojzifh yg;pyfzsm;rS rcsEkdifavmufatmif/ ESvkH;onf;pdkifwGif ckdifckdifrmrm pGJjrJaeavmufatmif ,kH=unfav;pm; tm;xm;ukd;uG,fr_udk cH,lcJh&ygonf? Oyrmv,fwq D &mawmf/ rif;uGe;f wdydÉuq&mawmf/ awmif+rKd Œr[m*E<m&kq H &mawmf/ "rR'w l t&Siyf nmaZmwq&mawmfw@dk jzpfygonf? jrwfb&k m;. omoemonf oHCmrsm; pHpm;&eftwGuo f m r[kwyf g? vly*k Kd~ vrf sm; twGufvnf; jzpfygonf? vlyk*~dKvfrsm;twGufom r[kwfyg? oHCmrsm;twGufvnf; jzpfygonf? vlom;wdik ;f ouf&o dS wW0gwidk ;f cHpm;Ekid cf iG hf &So d nfh omoemjzpfygonf? arG;uif;p uav;i,frsm;rSpI aorif;.cHwiG ;f 0&Sd vl}u;D rsm;txd cHpm;ykid cf iG &hf ydS gonf? xd@k a=umifh f armf q&mawmfrsm;onf oHCmxk t&nftcsi;f &Sad om pGr;f Ekid af om ydÉuwf tausmt twGufa&m vlxktwGufyg tvkyfvkyfoifhvSygonf? omoemjyK&[ef;awmfrsm; arG;xkwaf y;zk@d vko d vkd vlom;wkid ;f todtvdrmR &Sad tmif b0aeenf;xkid ef nf;odatmif aewwfxidk w f wf oGm;wwfvmwwf jyKral qmif&u G w f wf ajymqkq d ufqw H wf ESv;Hk oGi;f wwf taewwf taojrwfatmif omoemjyKz@dk vnf; vkt d yfvyS gonf? ,ae@ oHCmtrsm;pkonf 'umaygrsm;&eftwGuf 'um&SmazGa&;vkyif ef;rsm; vkyaf qmifI omoemjyKae=uygonf? pifppf q&m 'umawmfpyfrr_ mS ckid jf raJ omo'<gw&m; r&Sv d yS g? tay:,Hawmfpyfr_ o'<gtwkomjzpfygonf? “'umu vSLrnf q&mu ,lrnf” qko d nfh twkid ;f twmonf o'<gw&m;ay:rSm tajccHaeygonf? xkt d cg q&mu 'umrSm tjrifrawmfwm&SdvSsifyif rqkH;r&J rajym&Jawmhyg? qkH;ryJhjyifvkdufvSsif 'umbufrS o'<gw&m;ysuo f mG ;rSm pd;k &drv f mygonf? xk@d a=umifh 'umrsm;udk tvdv k u dk &f if; q&ma&m 'umyg wjznf;jznf;jzifh ysupf ;D vmwwfygonf? 'umbufr=S unfv h sS iv f nf; q&mudk =unfnKd vsS if vSLrnf? t=unf ndKysuv f sS if vSLrnfr[kwaf wmhyg? ta=umif;rSm q&m 'umawmfpyfr_ o'<gw&m;jzifh wnfaqmufxm;aoma=umifh jzpfygonf? ,ae@ oHCmtrsm;pkonf wynfah ygrsm;&eftwGuf wynfyh sK;d axmifa&;vkyif ef; rsm;udk rodusKd ;uGsjH yKvsS uf &Syd gonf? q&m w ynfah wmfpyfro _ nf arwWm apwem u&k%m rk'w d m =oZmwk@d jzifh wnfaqmufxm;aoma=umifh ckid jf ryJ gonf? qly}l urd ;f armif; &kjH zifv h nf; t=unfnKd rysuyf g/ &ku d Ef u S q f ;Hk rvSsiv f nf; t=unfnKd rysuyf g? wu,fo h '<gw&m;tppf jzpfygonf? tay:,H =unfnKd rr_ [kwyf g? twGi;f usus xJx0J if0if cspaf =umuf&adk or_ jzpfygonf? xk@d a=umifh odumQ &S&d dS bke;f uH}u;D vdk vmbfrsm;vkad om oHCmrsm;onf wynfrh sm; jyKpkysdK;axmifoifhvSygonf? q&m'um qufqaH &;ESihf q&mwynfq h ufqaH &;uGm[r_ukd OyrmjyKygO;D rnf? ausmif;xkid b f ek ;f }u;D wpfyg;onf taetxdik af umif;.? qufqaH &;awmf.? =unfnKd z, G f aqmif.? xk@d a=umifh &yf&mG u av;pm;=unfnKd .? axmufyv hH LS 'ge;f =u.? wpfae@wGif tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

121


122

ausmif;'umrdom;pku qGrf;csKdifhvm,l&mwGif q&mbkef;}uD; npmpm;aeonfudk awGŒoGm;=u.? ausmif;'umrsm; t=unf ndKysufum woufvkH; qGrf;rydk@awmhyg? q&m'umawmfpyfrr_ mS 'umhtay:wGif q&murSaD e&ojzifh tcsed rf a&G; t=unfnKd ysuf Ekid yf gonf? tcsed rf a&G; qufqaH &;+yKd uEJG idk yf gonf? xk@d a=umifyh if ausmif;aqmufjy;D umrS a&pufrcsEidk af wmhbJ ypfxm;cH&onfh bke;f }u;D rsm; ausmif;aqmufjy;D umrS yEMut f w k jf rpfyg rusef jyefzsu, f o l mG ;=uonf'h umrsm;jzifh q&m'umjyKu d rJG r_ sm; awG;jrifae &jcif; jzpfygonf? ausmif;xkdifbkef;}uD;wpfyg;onf taetxkdifaumif;.? omoemtwGuf tvkyv f yk . f ? &yf&mG usK;d aqmif&u G . f ? ok@d aomf xkb d ek ;f }u;D rSm vlrq _ ufqaH &;rwwfyg? tayguq f ;dk vSyg.? xko d @dk tajymqk;d aomfvnf; oabm&k;d udo k ad e=uI wynfrh sm;u av; pm;&kad o=uygonf? wpfae@ xkb d ek ;f }u;D npmpm;aepOf wynfah usmif;'um rdom;pkrsm;ESihf yufyif;awGŒygonf? xkdtcg ausmif; 'umESifh ausmif;tru uav;rsm;udkyxkwfum bk e f ; }uD ; pm;+yD ; onf r sm;ud k aq;a=umoef @ &S i f ; ay;cJ h y gonf ? aemif t cgrsm;wG i f q&mbke;f }u;D Aku d q f mvSsif tvG,w f ulpm;Ekid o f nfh tpmtm[m&rsm;/ q&mbke;f }u;D }uKd uf wwfaom tpmtm[m&rsm; yk@d vSL xm;ygawmhonf? q&mwynfah wmfpyfro _ nf ckid jf raJ om o'<gw&m;jzifh csaD ESmifxm;jcif;jzpfa=umif; oufaojzpfygonf? arwWm u&k%m rk'w d mwk@d jzifh tjyeftvSef av;pm;=unfnKd cspcf ifae=uI q&mbke;f }u;D rSm;uGurf sm;udk tjypfrjrifyg? a=omf ² ² ² olvJ qm&Smayrnfu;kd qko d nfh ud, k cf si;f pmw&m; ude;f 0yfaeygonf? q&mawmf}u;D wpfyg;onf i,fpOftcg wynfah usmif;om;rsm;udk pmayoif=um; yd@k csay;awmfrcl +hJ y;D xdq k &mawmf oufawmf}u;D &ifv h monft h cg xkq d &mawmf.wynfh wpfa,mufonf tpk;d t&tzGŒJ wGif xdyw f ef;t&m&S}d u;D wpfa,muf jzpfaeonfukd awGŒ& av.? xkdt&m&Sd}uD;u rdrdq&mukdaus;Zl;qyfvkdI q&mta=umif;pkH;prf;onfhtcg xkq d &mawmf}u;D rSm &[ef;odumQ ysupf ;D ae ay+y?D &yfo&d mG od tukev f ;Hk odae=uygonf? ok@d wkid f xkw d ynf}h u;D rSm t=unfnKd rysuyf g? ausmif;aqmufvLS onf/ um; 0,f vSLonf? use;f rma&;twGuf apmihaf &SmufcyhJ gonf? q&mwynfafh wmfpyfro _ nf b,fozl suzf suf rysuEf idk o f nfh o'<gw&m;tay: rlwnfaeonfukd q&mawmf}u;D u oufaojyoGm;jcif; jzpfyg.? xk@d a=umifh tem*wf omoemhwm0efukd yck;H ajymif;xrf;aqmif=urnfh nDi,f oHCmrsm;udrk mS =um;vko d nfrmS twdr;f tapmif;rcH onfh 'um§r &SmazGa&;vkyif ef;rsm;jzifh omoemjyKjcif;udak &Smif=uOfjy;D ckid jf raJ omo'<gw&m;jzifh omoemudk wu,f=unfnKd rnfh tppftrSefo'<gw&m;rsm;wkd;yGm;atmif wynfhrsm;udkjyKpkysdK;axmifay;zkd@ jzpfygonf? tusKd ;tjrwf}u;D ovdk t&if;tES;D vnf; }u;D rm;ygonf? &,lvv dk sS if ay;qyf&rnf jzpfygonf? ukd,fusifh oduQmjrifhrm;&rnf/ pdwf&if;aumif;&rnf/ oabmxm;}uD;&rnf? 122

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


123

xkd@a=umifh tem*wfomoemhwm0efukd yck;H ajymif;xrf;aqmif=urnfh nDi,foCH mrsm;udrk mS =um;vkod nfrSm twdrf;tapmif;rcHonfh 'um§r &SmazGa&;vkyif ef; rsm;jzifh omoemjyKjcif;udak &Smif=uOfjyD; ckid jf rJaomo'<gw&m;jzifh omoemudk wu,f=unfndKrnfh tppftrSeof '<gw&m;rsm;wk;d yGm;atmif wynfhrsm;udkjyKpkysdK;axmifay;zkd@ jzpfygonf? tusdK;tjrwf}uD;ovdk t&if;tES;D vnf; }uD;rm;ygonf? &,lvkdvsS if ay;qyf&rnf jzpfygonf? apwemaumif;jzifh tvkyfrsm;rsm; vkyf&rnf? T onfrSm q&mbufrS ay;qyf&rnfh t&if;tES;D rsm; jzpfyg.? xkt d &if;tES;D rsm;rS bke;f uH}u;D jcif; vmbfrsm;jcif;/ xifay:ausm=f um; jcif;/ =oZm}uD;jcif;/ yg&rDjynfhI edAŠmefa&mufonfh wkdifatmif aumif;usKd;cHpm;&jcif;ponfh toD;tyGifh tusdK; tjrwfrsm; jzpfxGef;vmrnf jzpfyg.? a&S;q&m;awmf}uD;rsm;onf Tenf;jzifh =oZmwnfaqmufcyhJ g.? omoemjyKawmfrcl yhJ g.? tyifrysKd ;bJ tnGe@f rcsKd ;=uyg/ a&wGif;rwl;bJ a&=unf raomufcJh=uyg/ r&if;ESD;bJ roD;ryGifhcsif=uyg/ Tonfudk nDaemiftrsm; owdxm;bk@d vdyk g.? rdrdonf omoemOaoSsmifrax&f}uD;rsm;udk tuJcwfavhvm=unfhzl;yg.? *%m"dywd q&mawmf}u;D wpfyg;uajymonfrmS “ig wk@d *k% d ;f u 'umOD;a&omrsm;wm/ oHCmOD;a&tenf;om;” [k jzpf.? wjcm;*kd%f;rS oHCmhOaoSsmif q&mawmf}uD; wpfyg;uvnf; “igw@dk *d% k ;f u oHCmomrsm;uswm/ 'umusawmh olw@dk udrk rDb;l As”[k =o0g' ay;onfukd awG@&ygonf? vlxt k usKd ;jyK vkyif ef;rsm; aqmif&iG &f if; omoemjyKvsS if vlxkarwWmcHpm;&rSm jzpfjyD; oHCmtusdK;jyKvkyfief;rsm;vkyfaqmif&if; omoemjyKvSsif oHCmxk. arwWmukd cHpm;&rnfjzpfygonf? vlxak &m oHCmxkygrusef omoemawmf wpf&yfv;Hk twGuf tvkyv f yk yf grl vlxak rwWma&m oHCmxk. arwWmygc, H &l rSm jzpfygonf? rnfonf*h % kd ;f yifjzpfapumrl tvkyrf vkyv f sS if r}u;D yGm;Ekid yf g? jrwfpmG bk&m;onf oHCmxka&m vlxktwGufygrusef tvkyfvkyfcJh onf? omoemjyKcJhonf? tyifyef;cH/ tqif;&Jc/H tepfemcHco hJ nfukd rarh=ubk@d vkyd g.?

t&Si f0D&ol arv 9/ 2012 (Tpmrludk rEWav;tkd;bkdaxmifY aepOf 2/ 3/ 2005 (1366 ck/ wykd@wGJvqkwf 7 &uf) ckESpfua&;om;cJhjcif;jzpfa=umif; od&ygonf?)

(rdk;rcrD'D,mrS) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

123


124

atmifyJG&Sifwdk h atmifyJGqifzdk h

"rRab&D t&Si f0&D d, (awmifpGef;) jrwfpGmbk&m;&Sif bk&m;tjzpfa&mufawmfrl+yD;p yxr0gudk rd*'g0kefawmrSm 0gqd k 0 guyf a wmf r l + yD ; w&m;"rR r sm;a[m=um;awmf r l c J h w m 0gwG i f ; oH k ; vjynf h a wmh yOP0*~iD g;OD;tr_;jyKwhJ wynf&h [EWmaygi;f ajcmufusd yf (60) &&daS wmfryl gw,f? oDwif;uGswfvjynfhae@rSm &[EWmajcmufudsyfwkd@ tcsif;csif; zdwfrEWujyKwJh "y0g&%myJG " qifE$J=uygw,f? y0g&%myJGq dkwm wpfOD; eJ@ wpfOD; tjrifrawmf/ t=um;rawmfwJhudpPwkd@/ trsm;uoHo,jzpfp&m ajymqdk/ jyKrl/ aexdkifr_wkd@awGŒcJh&if tcsi;f csi;f ajymqdq k ;kH r=uzd@k zdw=f um;wJyh yGJ gy?J zdw=f um;olu ¶d;k om;pGmzdw=f um;ovdk qH;k roluvnf; u¶k%ma&SŒxm;+y;D tusK;d vdv k m;wJph w d ef @J ajym qdq k ;kH ray;zd@k tcsi;f csi;f uwdu0wfjyKwo hJ abmaqmifygw,f? teSpcf sKyu f awmh ¶k;d om;r_ukd ¶k;d om;r_e@J zdw=f um;wJh yJyG gy?J tcsif;csif;zdwf=um;=uvdk@+yD;wJhtcg jrwfpGmbk&m;&Sifu -"cspfom;wkd@... igbk&m;&Sif[m udavomausmhuGif;tm;vHk;u vGwfajrmuf atmifjrifawmfrl+yD;ovdk oifcspo f m;wk@d vnf; ausmu h iG ;f tm;vH;k u vGwaf jrmufatmifjrif+y;D wJh atmify&GJ iS rf sm;jzpf =u+y?D atmifyGJ &Siw f @dk atmifyq GJ if=u&atmif t&yfa'otoD;oD;udk c&D;wpfa=umif; wpfyg;pD vSnfhvnf=u&r,f? 'Dc&D;[m atmifyJGqif&rnfh c&D;jzpfwJhtwdkif; ta&;t}uD;qHk; yxrtcsuu f ud, k af &;ud, k w f m ud, k u f sK;d qdw k mudk vH;k 0riJu h u G f rawmifw h yJ avmuudk oem;apmifah &Smufz@kd eJ@ avmutm;vH;k &JŒ tusK;d pD;yGm;udk aqmif&u G zf @kd qdw k hJ &nf&, G cf suf xm;&r,f? 124

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


125

aemuf w pf c suf u vl w d k i f ; twG u f ud k , f u sif h w &m; cd k i f r mr_ (tp)/ pdwf"mwf&ifhusufwnf+idrfr_ (tv,f)/ todynmjrifh rm;wdk; wufr_ (tqHk;) qdkwJh aumif;jcif;oHk;jzmeJ@ +yD;jynfhpHkwJhw&m;udk a[m=uyg? w&m;a[mwJhtcg olwpfyg;u jznfph u G pf &m/ y,fzsuf jiif;qefp&mr&daS tmif cdik rf mwdusz@kd twGuf teuft"dym` ,fe@J vnf; jynfph o kH vdk igb&k m;&Siaf [mn$ecf w hJ hJ tqdt k rde@f taxmuf txm;ygVrd sm;vnf; tcdik t f rm jynfph =kH uygap? aemufq;kH tav;teufowdjyK&rnft h csuu f awmh cGsw, f iG ;f csurf &dS +y;D jynfph w kH hJ tusijhf rwf&ŒJ pif=u,fr/_ +ird ;f csr;f r_ukd xif&mS ; jy=uyg"vd@k wdu k w f eG ;f rde@f =um;awmfryl gw,f? t&yfa'otoD;oD;qDukd omoemjyKc&D;xGu=f uzd@k apv$ww f u kd w f eG ;f awmfrw l mygy?J &&dSedkifwJh tusKd;aus;Zl;eJ@ jzpfay:vmedkifwJhtEW&m,frsm;/ jy\emrsm;udk }uKd wifojd rifawmf rleikd pf rG ;f wJh bk&m;&Si&f ŒJ omoemjyKc&D;n$e=f o0g'awmf[m taygut f =um; r&daS vmufatmifukd aphpyfaocsmvSygw,f? 'Dn$ef=um;csufxJrSm oabmaygufzdk@vdktyfwJhtcsufuawmh "tusifhjrwf&JŒ pif=u,f+ird ;f csr;f r_ukd xif&mS ;jy=u’’ qdw k t hJ csuyf gy?J wpfO;D wpfa,muf&ŒJ twGi;f pdw"f mwfukd xif&mS ;jyzd@k qdw k m ol&h hJ um,uH 0pDurH sm;eJ@yJ jyoedik rf mS jzpfv@kd twGi;f pdw"f mwf pif=u,f +ird ;f csr;f ovdk tjyifu odomjrifomwJh um,uH 0pDurH sm;vnf; "pif=u,f+ird ;f csr;f &r,f/ &ifu h suw f nf+ird &f r,f/ ,Ofaus;odrf arGŒ&r,f’’vd@k qdv k w kd o hJ abmygy?J jrwfpGmbk&m;&Sif&Jh 'Dn$ef=um;csufrsm;[m atmifyJG&Sifrsm;yDyD oduQm&dS&dS atmif y J G q if e d k i f a &;twG u f jcG i f ; csuf r &d S vd k u f e m&rnf h tcsuf r sm;jzpf y gw,f ? 'Dtcsurf sm;xJu wpfcck u k ykd jJ zpfjzpf ta&;rxm; rav;rpm;vkycf &hJ if atmify&GJ iS jf zpfaomf vnf; atmifyJG rqifedkifbJ t&SufwuJGtusKd;eJ =uHK&+yD; atmifyJGtjyifa&mufoGm;&wJh om"uawG yÉduwfawmfrmS xif&mS ;&dyS gw,f? erlem wpfck udk xkwjf y&r,fq&kd ifawmh .... jrwfpGmbk&m;&Sif apwd,wdkif;udk a'opm&D=uGawmfrlwJhtcg b'N0wduqdkwJh &Gm}uD;udka&mufygw,f? EGm;ausmif;om;/ qdwf ausmif;om;awGeJ@ v,form;awGu jrwfpmG bk&m;&Siu f kd ta0;uaevSr;f jrifwt hJ cg ajy;oGm;=u+y;D jrwfpmG bk&m;&Siu f kd "t&Sif bk&m; o&ufyifqyd b f ufuakd wmh roGm;yge@J bk&m;/ tJ'rD mS &aoh&ŒJ ausmif;ocFr;f em;u e*g;}u;D [m wefc;kd vnf;}u;D tqdyv f nf; tvGejf yif;xef vSsijf refygw,f? tJ'eD *g;=u;D u t&Sib f &k m;udk ESyd pf ufygvrd rhf ,f" qd+k y;D avSsmufxm;=uygw,f? oH;k }urd w f ikd w f ikd f avSsmufxm; wm;jrpf=uayr,fh bk&m;&Siu f awmh pum;wke@f rjyefbJ =uo G mG ;jrJ =uo G mG ;ygw,f? jrwfpmG bk&m;&Sif b'N0wduudk a&muf&o Sd w D if;oH;k aepOfrmS yJ avmuDpsmeftbd nmOfu&kd &dx S m;wJh t&Sio f m*wrax&fu o&ufyifqyd rf mS &dw S hJ &aoh&ŒJ ausmif;ocFr;f &d&S mudo k mG ;+y;D e*g;}u;D udk awaZm"mwftajccHwhJ psmeftbdnmOfwefc;kd eJ@ ESrd ef if;atmifjrif tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

125


126

vdu k yf gw,f? jrwf p G m bk & m;&S i f u c&D ; pOf t wd k i f ; aumorB D j ynf u d k =uG a wmf r l w J h t cg aemufygoC H mrsm;xJrmS t&Sio f m*wrax&fvnf; ygygw,f? aumorBu D akd &mufwt hJ cg rSmawmh e*g;}u;D udk edrS ef if;atmifjrifawmfrw l hJ t&Sio f m*w&JŒ *k%o f wif;u [d;k av; wausmf ysŒH ES@H +y;D w+rKd ŒvH;k ajymrqH;k edik w f hJ owif;xl;}u;D wpfck jzpfaeygawmhw,f? +rKd Œol +rdKŒom;awG[m jrwfpGmbk&m;udk zl;ajrmfuef awmh +yD;wmeJ@ t&Sifom*wem;rSmyJ 0dkif;0dkif;vnfae=uygawmhw,f? tJ'DaemufygoHCmawGxJrSm ae&mwum ayghysufysuf &$wfaemuf aemufvkyfavh&dSwJh qAŠ*~Dq dkwJh &[ef;ajcmufyg;wkd@ vnf; ygygw,f? +rKd Œol+rKd Œom;awGu t&Sio f m*wudk *k%jf yKcsi=f uvGe;f vd@k "t &Sijf rwfw@dk rSm &vnf; &cJ/ t&Sijf rwfw@dk vnf; eSpo f ufr,fh b,fvt kd pm;taomufrsm;eJ@ pDpOfyal Zmf&ygrvJ" vd@k avSsmufxm;=u wJt h cg qAŠ*&D~ [ef;rsm;u cdak jcaxmufvekd jD ref;wJh pdr&f nft&ufrsm;eJ@ pDpOfyal Zmfz@kd t=uaH y;vdu k =f uygw,f? tJ't D cdserf mS &[ef; awmfrsm;twGuf "t&ufaopm raomuf&" qdw k o hJ u d mQ yk'u f rynwf&ao;ygb;l ? 'geJ@yJ aemufwpfae@rSmawmh tdrfaygufaphvdkvdk cdkajceDt&ufawGpDpOf=u+yD; t&Sifom*wudk qufu yfylaZmf=uygw,f? avmuD tbdnmOfavmufom&&dS+yD; wu,fw&m;te,fxikd f wnf=unfru _ rkd &ao;wJh t&Sio f m*wvnf; cs;D usK;axmrem =obmoH =um;rSmepfarsm+y;D tdraf yguaf phu *k%jf yKyal ZmfwhJ cdak jceDt&ufawGukd wpftrd f wufqif;aomufvu kd w f m aemufq;kH +rKd Œu txGurf mS awmh +rKd ŒwHcg;teD;rSmyJ uGsr;f xd;k arSmuf ckef ypfvo J mG ;ygawmhw,f? jrwfpGmbk&m;&SifeJ@ &[ef;trsm;wkd@+rdKŒxJu jyef=uGvmcdsefrSm t&Sifom*wudk awGŒ&awmh jrwfpmG bk&m;&Si&f ŒJ rde@f =um;csut f & & [ef;rsm;u t&Sio f m*wudk wJaG c:=u w,f? ausmif;xJa&mufwt hJ cg t&Sio f m*wudk bk&m;&d&S mOD;acgi;f jyK+y;D vJt S yd af paeygw,f? 'gayr,fh t&Sio f m*wuawmh trl;rajyao;wJt h wGuf [d[ k 'kd 'D D vl;vdrS &hf if; bk&m;&Si&f &Sd m bufajcypf+y;D tdyaf eygawmhw,f? jrwfpmG bk&m;&Siu f &[ef;wk@d udk “cspo f m;wk@d … t&ifu om*w[m jrwfpmG bk&m;udk ody+f y;D ¶dak oav;pm;ayr,fh tckawmh 'Dvkd r[kwaf wmhb;l r[kwv f m;? t&ifu om*w[m o&ufyifqyd u f tqdyjf yif;xefvw S hJ e*g;}u;D udak wmif tedik , f cl w hJ hJ atmifyGJ &Si}f u;D jzpfcahJ yr,fh tcktcgrmS awmh ol@ud, k af y: wufaewJw h aD umif udak wmif z,f&mS ;edik af o;&JŒvm;? 'g[m t&ufaopm aomufpm;wJt h wGuf yifu, kd pf w d f aysmufomG ;wmyJ? om*w[m yif u d k , f p d w f a ysmuf o G m ;wJ h t wG u f atmif y J G & S i f t jzpf u ae atmifyt GJ jyifa&mufomG ;&+y?D 'g[m r=unfnKd ao;ol awGukd =unfnKd apzd@k rqdx k m;eSihf =unfnKd +y;D olawGuykd if t=unfnKd ysuo f mG ;apwJh udpjP zpfw,f? ao&nfao&ufqw kd m 126

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


127

&[ef; awmfrsm;eSifh vm;vm;rSroifhavSsmf rtyfpyfwJhudpPvnf;jzpfw,f? 'ga=umifh "&[ef;awmfrsm; aot&ufuakd omufo;kH &if ygpw d f tmywfoifah p"vd@k odumQ yk'u f ykd nwf awmfrv l u kd yf gw,f? t&Sio f m*wrax&f atmify&GJ t hJ jyifuakd &mufomG ;&jcif;&JŒta=umif;&if;rsm;udk pd p pf = unf h r ,f q d k & if jrwf A k ' < n $ e f = um;wJ h t wd k i f ; "ud k , f u sKd ; ud k vH k ; 0riJ h u G u f & " qdkwmeJ@qef@usif+yD; udk,fusKd;iJhuGufcJhwm&,f/ "aumif;jcif;oHk;jzmeJ@jynfhpHkwJh w&m;udk a[m=um;yg"qdw k meJ@qef@usi+f y;D w&m;ra[mbJ wefc;kd ÁÁ'<yd g'u f kd jycJw h m&,f/ (trSeu f awmh wefc;kd ÁÁ'<yd g'q f w kd m txif}u;D r_uo kd mjzpfap+y;D todw;kd r_urkd jzpfapedik w f t hJ wGuf tod^m%fenf;yg;wJyh wf0ef;usirf mS tqef;w=u,ft=hH ozG,rf sm;udjk yjcif;[m tod^m%fukd ydk+yD;uef;oGm;apwwfvdk@ rSm;,Gif;wHk@jyefr_rsm;udk &&dSwwfw,fqdkwm t&Sifom*w owdrxm;rdwmyg) "tusifhjrwf&JŒ pif=u,f +idrf;csrf;r_udk xif&Sm;jy=u" qdkwmeJ@ qef@usib f uftusijhf rwfukd txiftjrifao;apwJh um,uHtrSm;/ 0pDut H rSm;awGukd usL; vGerf cd w hJ m&,fqw kd hJ cGsw, f iG ;f csurf sm;udk awGŒ jrif&rSmjzpfygw,f? 'Djzpf&yfrmS jrwfpmG bk&m;&Si[ f m +rKd ŒwHcg;0rSm jrifraumif;/ ¶_raumif;jzpfaewJh wynfu h kd ausmif;txdo,faqmifap+y;D 'Djzpf&yf&hJ tusK;d tjypfrsm;udk wynfo h m;tm;vH;k a&Smif=uOfapvmatmif qH;k rawmfrw l m&,f? 'DtjzpfrsK;d oHCmhtzJŒG tpnf;xJrmS aemufxyf rjzpfay:ap&atmif odumQ yk'yf nwfawmfrcl w hJ m&,fuawmh acgi;f aqmifaumif;wk@d twGuf tm;ustwk,pl &m pHerlemaumif; wpfck jzpfygw,f? jrwfAk'<&Jh n$ef=um;csufrsm;twdkif; twdtusvdkufemusifhoHk;cJhwJhtwGuf atmify&GJ iS yf yD D atmifyaGJ wG tvDvq D ifc&hJ wJh om"u taeeJ@awmh jrwfpmG bk&m;&Si&f ŒJ yxrqHk;omoemjyKapv$wfwJh wynfh&[EWt&Sifjrwfrsm;xJu &mZ+*dK[f0ef;usifudk omoemjyK=uG awmfrlwJh t&Sift\Zdrax&fjrwfeJ@ aemiftcg omoemawmfrSm tjrwfq;kH wynf}h u;D (t*~om0u) jzpfvm=ur,fh om&dy=k wmy&dAZkd w f @dk awGŒqHyk u kH vnf; xif&mS ;ygw,f? rao&m t+rd K uf w &m;ud k vS n f h v nf & S m azG a ewJ h om&d y k = wmy&d A d k Z f [ m &mZ+*Kd [+f rKd ŒxJrmS qGr;f cH=uaG wmfrw l hJ t&Sit f \Zdrax&f jrwf&hJ puQKpwJh ÁÁajENtm;vHk; at;csr;f wnf+ird w f hJ oGm;vmv_y&f mS ;yHek @J =unfvifat;csr;f vSwhJ rsuef mS awmfukd jrifvu kd ¶f ekH @J "rao&m t+rdK ufw&m;jrwf rkcs&&dSydkifq dkifwJh yk*~dK vfjzpf& r,f " vdk@ odvdku f& +yD; t&Sijf rwfaemufukd vdu k yf gz;l jrifawGŒqHyk gw,f? w&m;jrwfuekd m,lwt hJ cg *gxmxuf0uf (tuQ&m q,fah jcmufv;kH ) rSs em=um;&¶Hek @J aomwmyefjzpfomG ;ygw,f? tJ ' D a emuf r S m awmh w&m;&S m zwf j zpf w J h arm*~ v mef y &d A d k Z f u d k y gac:+yD ; omoemabmif0ifa&mufwt hJ cgrmS t*~om0uqdw k hJ vusmf &H/ vuf0&J H tjrwfq;kH wynfh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

127


128

}u;D rsm jzpfomG ;=uygw,f? omoemhx;kH pHt& bk&m;&Sirf mS wynfah ygi;f b,favmufrsm;aeae t*~ om0ujzpfwhJ vusm&f /H vuf0&J w H @dk &d+S y;D rSom wynfo h C H m&JŒt*Fg&yf jynfph ykH gw,f? ckawmh t&Sit f \Zdrax&fjrwf&ŒJ rSeu f efwhJ omoemjyKra_ =umifh wynfo h C H mt*Fg&yf jynfhpHkoGm;yg+yD? 'ga=umifh t&Sift\Zdrax&fjrwf&Jh ÁÁajENoduQm &ifhusufwnf+idrf at;csr;f pGm oGm;vmvkyu f ikd af jymqdrk r_ sm;[m bk&m;&Si&f o hJ moemawmfrmS wynfo h m0u t*Fg&yfukd jynfph akH pavmufatmiftxd atmifyaGJ wGqifeikd cf yhJ gw,f? tJ'Dvdk wynfht*Fg&yf jynfhpHkoGm;vdk@vnf; tJ'Dr[mouU&mZf 103 ck/ wydk@wJGvjynfhae@rSm yxrOD;qHk; om0upHknDpnf;a0;yJG}uD;udk usif;yjyKvkyfedkifcJhygw,f? tJ'Dtpnf;ta0;}uD;rSmyJ aemiftcg jrwfpGmbk&m;&Sifwkd@&JŒ tqHk;tr tESpfcsKyftjzpfeJ@ xif&mS ;wnf wef@rnfh ...... oAŠygy\ tu&%H ] raumif;r_a&Smif ukov\ Oyor`'g] aumif;r_aqmif opdwW y&da,m'yeH ] jzLatmifpw d u f x kd m; {wHAAH 'k 'k g< e omoeH ] 'Do;Hk yg;[m bk&m;&Siw f idk ;f &JŒJ qH;Hk rpum; ²²pwJh =o0g'ygwad rmufudk a[mn$ejf yawmfryl gw,f? 'DtqH;k troH;k ck[m omoemawmf t&Sncf ef@+y;D wnfwchH ikd jf rJ &jcif;&JŒ t"duajcaxmufo;kH acsmif;qd&k ifvnf; rrSm;ygb;l ? 'Dvkd omoemhtajccH}u;D ay:xGe;f +y;D omoempOfquf wnfwjhH yef@yGm;vmonf txd atmifyJGtqifhqifhawGudk qifjref;edkifcJhjcif;[m t&Sift\Zdrax&fjrwfu bk & m;&S i f & J Œ tqH k ; trtwd k i f ; vd k u f e m+yD ; tusif h j rwf & J h pif = u,f a t;csrf ; r_ u d k xif&Sm;jycJhvdk@ qdkwmuawmh txl;ajymp&mvdkr,frxifawmhygbl;? "teSpfom& wdk;wufjrifhrm;a&;rSm toGifo¾mef[mvnf; ta&;}uD;w,f" qdkwJh tcsufudkvnf; t&Sijf rwfu xif&mS ;jyvdu k w f myg? bk&m;&Sif&Jh omoemjyKvrf;n$efcsufrsm;eJ@ wynfhaumif;wkd@&JŒaumif;rGefwJh vdu k ef musio hf ;kH r_rsm;[m atmifyt GJ qifq h ifh qifv=kd uwJh atmify&GJ iS w f ikd ;f tav;xm; vdu k ef mp&mvrf;n$ef tjrKaw&wemrsm;jzpfw,fv@kd om xyfqift h oday;vdu k yf g&ap? atmify&GJ iS w f @dk atmifyq GJ ifeikd =f uygapaomf....... ?

"rRab&D t&Si f0&D d, (awmifpGef;) {+yD 12/ 2012 (rdk;rcrD'D,mrS ul;,laz: jyygonf?)

128

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


129

oHCmtwkta,mifEiS yhf wfoufaom od@k r[kwf oHCmta&;udpEP iS yhf wfouf aom bmoma&;udpP&yfrsm;udk ajz&Sif;&eftwGuf EdkifiHawmfoHCmhr[mem,urSpI &yfuGufoHCmhem,uwdkifatmif omoemnpfEGrf;r_umuG,fa&;tzJGŒtpnf;wdk@udk vGecf ahJ om (15) ESpaf usmrf pS I tpd;k &rS oD;oef@xyfrzH ŒGJ pnf;xm;jy;D jzpfonf? omoema&;ESihf ravSsmn f D oHCmtwk pum;wpfcGef; qGrf;wpfvkyf aom jypf r _ r sm;usL;vG e f a eonf h &[ef;twk &[ef;ta,mifaqmifrsm; ud k a wG Œ &S d y gu Ak ' < b momrS r [k w f tjcm;aom rnfonfhbmom0ifrqdk rnfonfh yk*Kd~ vrf rS qdk eD;pyfaom &yf uGuf od@k r[kwf &Jpcef;od@k oGm;a&muf wdik w f ef;tr_ziG Ehf ikd o f nf? oufqikd &f m XmerS eD;pyf&moHCmhem,utzJŒG od@k ta=umif;=um;I csufcsif; ta&;,l aqmif&u G Ef ikd o f nf? xdt k r_ziG chf suu f kd ta&;,l a qmif & G u f r _ r &S d a om oufqdkif&mXmeudk w&m;pGJEdkifonf? (oHCmh0ed pd , P vufppGJ mtkyrf S aumuf Ekycf su)f txufyg omoemnpfErG ;f r_rS umuG,af pmifah &Smufa&; tzJŒG 0if rsm;&Sad eonfukd trsm;uod&+dS y;D jzpfyg vSsuf ,ae@ azhpfbGwfcfay: wGif OD;Ekdi f0if; (vef'ef) taumifch w f k taumifch af ,mifrsm; jzifh rqDrqdik t f a=umif;wdu k q f ikd rf r_ &Syd gyJ trsm;jynfol tm&krH sm;vGo J mG ;ap&ef a&;om; aeonfukd awGŒ&S&d ygw,f? xdo k moemumuG,af pmifah &Smufa&;ponfh Oya'wGif aps;rsm;Y &[ef;oHCmESihf oDv&Sifrsm; 0ifa&muftvSLcHjcif;rjyK&[kyg&Sdavonf/ xdkOya'xkyfjyef&jcif; jy,k*fwGif aps;twGi;f wd@k Y ae@pOfrjywf &[ef;/ oDv&Sipf onfh t0wfrsm;0wfqifI tvGeyf ift&kyf qd;k t=unf;wefpmG jyKvyk af e=uaomvlvrd rf sm;.aqmif&u G yf w Hk @kd udk q&mawmf=u;D rsm;tm; wifjyI oabmwlnrD c_ , H +l y;D xkwf jyef&jcif;jzpfco hJ nf? od@k aomf trSew f u,f Oya'udk azmfaqmifaomtcg jy\emrsm;rSm ...... tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

129


130

jy\em (1) &[ef;wpfyg;onf oydwv f , G v f sS uf aps;twGi;f od=k uv G mjy;D qdik w f qdik . f a&S@Y &yfawmfrlI qGrf;csKdifhtm;,lvdkufpOf aps;wm0ef&Sd vlrsm;u qGrf;csKdifhoufaojzifh vufyl;vuf=uyf zrf;qD;cJhavonf? &mESifhcsDaomvlrsm;u 0dkiftkHIt=unfhcH&jcif; ar;jref;cH&jcif; wd@k jzpfjy;D oHCmawmfrsm;aps;¶k;H od@k a&muf&v dS maomtcg xd&k [ef;i,fonf wdik ;f tqifh pmoifwu kd q f &mawmft}kd u;D .ausmif;rS jzpfIaeavonf?

jy\em (2) &[ef; (3) yg;ESifh ausmif;om;i,fav; (2) a,mufonf jzwfydkif;rsm;jzifh aps;twGi;f od@k 0ifvmI qdik w f qdik w f iG x f ikd af epOf aps; wm0ef&rdS sm;u aps&;Hk od@k ac:aqmif oGm;cJah vonf? xdjk zpf&yfwiG f 'um'umrrsm;u 4if;wd@k vpOfaxmufyv hH LS 'ge;f ae=uaom q&mawmfrsm;jzpfa=umif;ajymygaomfvnf; vufrcHay? wdik ;f OuUXq&mawmf ausmif;wdu k f odk@ a&mufrSomvSsif rdbrJhausmif; wdkufrS q&mawmf=uD;udk,fawmfwdkifjzpfaejyD; rdbrJah usmif;om;rsm;twGuf ausmif;aqmufaeaom vpOfaumufcaH iGaumuf,jl cif;jzpf onfukd awG@&onf?f

jy\em (3) oDv&Siq f &mav;rsm;onf ta0;zdwf teD;zdw[ f ak c:aom OD;ykoaf e@rjzpfcif (2) &ufwmumvY &ufowWwywfp m tvSL cH xGu fI pm;aomuf& avonf? xd k o d k @ tvS L cH x G u f & mwG i f aps;=uD ; rsm;wG i f vS n f v nf t vS L cH j cif ; u aiG 0 wˆ K ES i f h pm;aomufzG,fwdk@ ydkrdkItqifajy=uavonf? xdk@a=umifh aps;twGif;Y q&mav;rsm; wef;pDvn S v hf nf&w G zf wfI tvSLcHpOf (10) yg;ausmaf om q&mav;rsm; twlwuGtzrf;cH &avawmhonf? q&mav;rsm;rSm rde;f uav;rsm;jzpfonft h avSsmuf pdwu f rkd xdr;f Edik af wmhyJ aps;twGi;f rSmyif usLusLygatmif ik=d uygawmhonf? xdq k &mav;rsm;onf pmoifwu kd f tppfrjS zpf=ujy;D xdt k xJrS q&mav; (2)yg;onf "rRmp&d,wef;oif=um;aeaom q&mav; rsm;jzpf=uonf? (txufyg jy\em (3) &yfvkH;.rSwfwrf;rsm; rEWav;wdkif; OuUXjzpfcJhaom jrawmifq&mawmf.xHY ar;jref;Edik o f nf) txufygjy\emrsm;wGif xkwfjyefxm;aom&nf&G,fcsufESifh Oya'uwck aqmif&GufvdkufaomOya'0efxrf;rsm;u wjcm;jzpfaeonfudk awG@&ayawmhonf? Tae&mwGif vkyx f ;Hk vkyef nf;rsm;oif=um;jcif;ESihf vGuaf wGŒvkyaf qmifrr_ sm;qdik &f m taumif t xnfazmf&mwGif aemufydkif;Y tpdk;&udk,fwdkifu rlv&nf&G,fcsufOya'rsm;udk vd&k mod@k qGI J vkyaf qmifvmavonf? Oyrm oufsmoD[ tpd;k &"rRmp&d, apwd,*F% wdyÉd u"& ponf atmifjrifxm;jy;D aom &[ef;awmfrsm;onf oHCmawmftwk[k rnfo@kd rSs 130

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


131

oufsmoD[ tpdk;&"rRmp&d, apwd,*F% wdyÉd u"& ponf atmifjrifxm;jyD;aom &[ef;awmfrsm;onf oHCmawmftwk[k rnfo@kdrsS rac:qdxk ukd af y? jy\emw&yfjzpfygu 0denf;awmft&omqk;H jzwf&ayrnf? yv†i af y: Y ikwwf wk uf av;xdik If w&m; a[mjcif;onf w&m;tqk;H Y om"komac:qdIk jyefomG ;=uonfukd awGŒ&ayvdrrhf nf? " 'dk@ta&;" atmfI jyD;oGm;aom w&m;yJ[G Il jrefrmhordik f;wGi f ,ae@txdr&Scd ahJ jc? rac:qdx k u kd af y? jy\emw&yfjzpfygu 0denf;awmft&omqk;H jzwf&ayrnf? yv†iaf y: Y ik w f w k w f u av;xd k i f I w&m; a[mjcif ; onf w&m;tqk H ; Y om"k o mac:qd k I jyefoGm;=uonfudk awGŒ&ayvdrfhrnf? "'dk@ta&;" atmfI jyD;oGm;aom w&m;yJG[lI jrefrmhordkif;wGif ,ae@txdr&SdcJhajc? odk@aomf axmufvSrf;a&;rsm;u enf;rsdK;pkHokH;I ausmif;twGi;f eH&YH a':atmifqef;pk=unf ydpk wmuyfxm;rdI tzrf;cH&aom&[ef;awmf yif&cdS o hJ nf? xd&k [ef;udk tr_ppfpOfY tr_ppfppfAv kd rf S uwk;H eJ@ pk=unfyu Hk bmqdik v f J [kar;.? &[ef;awmfrS trsK;d om;acgi;f aqmif Adv k cf sKyaf tmifqef;.orD;jzpfaoma=umif[ h k jyefajz./ rif;u 'Dyu Hk =kd unfjh y;D r,m;w¶l;ae wmr[kwzf ;l vm;[k jyefar;./ (ud, k af wGŒ axmifxGuf&[ef;tm; tifwmAsL;) tzrf;cH&jcif;ta=umif;&if;rSm xdk&[ef;i,fonf Edik if aH &;ESiahf xmifusaeaom emrnf=u;D yk*Kd~ v. f tdrYf ae@pOfqrG ;f cH=ujG cif;a=umifjh zpfonf? (TuJhodk@aom tvGefrdkuf&dkif;onfh tar;tajzu¾rsm;udk ydkrdkodvdkvSsif 2007 oHCmawmfrsm;ta&;Y tzrf;cHcJh&aom &[ef;awmfrsm;udkar;=unfEdkifonf) (,ae@ azhpfbGwfcfay:wGif bkefawmf=uD;ausmif;wausmif;Y a':atmifqef;pk=unf.ydkpwm=uD; csw d x f m;onfukd awGŒ&onf?) txufygta=umif;t&mwd@k udw k ifjy&jcif;rSm ppftm%m&Sirf sm;u Oya'jzpfay: ap&efaqmif&u G pf OfEiS hf Oya'jzpfay: jy;D tok;H csyHk wd@k udk vltrsm; od&edS mvnfap&efjzpfjy;D wdik w f ef;ol&ydS gu omoemnpfErG ;f r_umuG,af &;qdik &f m tzJŒG tpnf;rsm;onf vufaES; rnfr[kwaf =umif;udv k nf; azmfjyjcif;jzpfonf? taumifch t f wkrsm;ESiyhf wfoufIajym&vSsif rqDrqdik b f mta=umif;rSsr&Syd gbJ oHCmwkta&;udk oD;oef@azmfxw k v f ŒH_ aqmfvmwmudafk wG@&ygw,f? wu,fawmh oHCmtwkta,mifta&;ESiyhf wfoufI trSew f u,f omoemudk pif=u,foef@&Si;f apvdak om qEN&v dS sS if oufqikd &f m oHCmtzJŒG tpnf;rsm;/ tm%mydik f tzJŒG tpnf;rsm;ESihf ud, k w f ikd w f u kd ¶f u dk q f ufo, G I f aqmif&u G Ef ikd yf gw,f? pmwrf;jyKpI k vnf; EdkifiHawmfodk@ wifoGif;cGifh&Sdygw,f? odk@r[kwfygyJ tifwmeufazhpfbGwfcfay: Y Like jydKifyJGusif;yjyD; rdrd."mwfykH/ v_yf&Sm;r_ rSwfwrf;rsm; ponf azmfjyr_r&SdyJ Ak'<bmomudk oduQmusap&efajymqdkae=uaomolwdk@onf rnfuJhodk@aom bmom0ifrsm; tzJGŒ tpnf;rsm;jzpf=urnfukd &Si;f vif;pGmoabmayguef m;vnfEikd af yonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

131


132

taumifhcftwkjzifhwifxm;aom ydk@pfwckudkzwf&ygw,f? xdkydk@pfydkif&Sifu "t&if&ufawGrmS ¶k[ d if*smta=umif;yd@k pfukd awGŒuwnf; u uk, d t hf jrifuakd &;csicf w hJ myg" vdk@ azmfjyxm;jyD; xdka&;ol. qdkufxJudk0if=unfhvdkufawmh "ta=umif;uawmh vG w f v G w f v yf v yf tjrif j cif ; / tawG ; tac: jcif ; / A[k o k w jcif ; tjyef t vS e f aqG;aEG;wJholawGcsnf; pkpnf;xm;wJh taumifhcfowfowfjzpfcsifvdk@yg? (aemuf+yD; tjrif j cif ; rwl v d k @ tzJ h c H x d & &if v nf ; uG s ef r rsuf E S m rawG Œ &zl ; qd k a wmh enf;enf;rsuEf mS yloufomr,fxifv@kd yg [J[)J " vd@k a&om;xm;wmawGŒ&ygw,f? 'Dawmh pOf;pm;=unf&h atmif yxrajymoGm;wJt h csurf mS &d[ k if*smudpyP gvmyg w,f? txufygy@kd pfuakd &;ol. ta&;tom;udk =unfv h sS if tjcm;ta=umif;t&mawGrmS a&;ae=u pma&;wwfow l OD;jzpfw,fqw kd m xif&mS ;ygw,f? xku d o hJ @kd pma&;wwfow l OD;u &d[ k if*smudprP mS trsm;olig trsK;d om;a&;twGuf wdik ;f cspjf ynfcspyf *k Kd~ vrf sm; yd@k pftjyKd iw f ifjy;D wdu k yf 0GJ ifae=uwJt h csed rf mS ra&;yJEiS hf a&;csiaf ewmyg[al ompum;onf &d[ k if*smta&;rSm yg0ifaeaomrsKd ;csprf sm;pGmudk qJ, G o l rd ;f oGi;f vdu k jf cif;yifjzpfygw,f? oHCm ta&;yd@k pfrmS rqDrqdkif ¶dk[if*smudp Pu dkxnfhoGif;azmfjyjcif;rSmvnf; &dk[if*smtm; ukvm;[k xifoGm;rSmpdk;ojzifh tokH;csvdkufjcif; yifjzpfygw,f? tvGefyif oHo,0ifbG,fjzpf.? (t"dyg` ,rf &Sad ompum;udk xnfo h iG ;f ajymjcif;onf t"dyg` ,rf ahJ omtvkyu f kd jyK vkyaf om oljzpf.) [k pdwyf nmpmtkyrf sm;wGif azmfjyxm;onf? qdv k o kd nfrmS vdrn f maomolonf vdrn f maomta=umif;udk xnfah jymI zk;H uG,w f wf.? wzef *¶kzu f ikd o f rl sm;ESiyhf wfoufjy;D "ta=umif;uawmh vGwfvGwfvyfvyf tjrifjcif;/ tawG; tac: jcif;/ A[kokwjcif; tjyeftvSef aqG;aEG;wJo h al wGcsn;f pkpnf;xm;wJh taumifh owfowfjzpfcsiv f @kd yg" [k *¶kzu f ikd o f rl sm;udk ESyaf =umif;ay; ajymxm;onfukd awG&av./ rnfonf&h ;kd om;onfh aqmif;yg;&Sirf S *&kzyf ikd &f iS u f kd rsuEf mS vkyI f 0ifa&mufvm jcif;r&Syd g? pma&;olu, kd w f ikd yf if rSeo f nf[x k ifaom ta=umif;t&mudk jywfom;pGma&;I atmufajcYyif aumfyu D ;l xm;onfr[kwaf =umif; odomxif&mS ;ap&ef rdr. d trnfuykd g xnfo h iG ;f azmfjyavh&ydS gonf? xdo k . l taumifx h w J iG f (aemuf+y;D tjrifjcif;rwlv@kd tzJch x H d &&ifvnf; uGserf rsuEf mS rawGŒ&zl;qdak wmh enf;enf;rsuEf mS yl oufomr,fxifv@kd yg [J[)J [ka&;om;xm;onfrmS rdrw d m 0efr,l&aJ om rdru d , kd u f ykd ifr,k=H unfaom udpw P &yfukd a&;jy;D igu h kd eifw@kd odwmrSwv f @kd [laomtawG;jzifh *&kzt f zGŒJ 0ifo;Hk aomif; avmufw@kd tm; apmfum;vdu k o f nf[o k m awG;rd./? rnfonft h aumifjh zifah &;apumrl rdrad jymaompum;udk rdrw d m0ef,&l ygrnf? uGsefrrsufESmrawGŒ&zl;qdkawmh enf;enf;rsufESmyl oufomr,fxifvdk@yg [J[J) [k ok;H vdu k jf cif;onf rlvuwnf;u ta,mif aqmifI a&;vdu k yf gonf[k rdr. d rodpw d jf zifh 132

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


133

rnfodkqkdap.... Ak'<bmom0ifrsm;od&Sdap&ef ajym=um;vdkonfrSm.... a[mif;EGr;f aomo uFe;f uav;0wf/ tdak eaom oydwtf a[mif;av;udkydkuf/ eDwm&J qGrf;xrif;av;ay:rSm yJjyKwfuav;jzL;/ b,ma=umfav;wckudkudkufjyD; pm;zdk@ vkyfaeaom ud&k ifi,fav;rsm;. qGrf;vkyf/ xrif;vkyaf v;rsm;u kd rdr. d qifjcifrahJ jymvduk af om pum; av;wcGe;f a=umifh trsm;u xifa,mifxifrmS ;jzpfapjyD; vufxJu qGrf;vkyfuav;udk oif.ajcaxmufjzifh uefxwk vf ukd of vdak wmh rjzpf=uygapESi?hf 0efcaH ejcif;omjzpfygonf? ?taumifch yf ikd &f iS o f nf rlvuwnf;u tjcm; taumifjh zif&h adS ejy;D ,ckoC H mta&;udpaP y:rS oHCmawGtm; odumQ usap&ef&nf&u G cf sujf zifh 0ifa&mufvmjcif; jzpfonf[k em; vnf&ygonf? tb,fa=umifq h akd omf xdo k o l nf a&;csi&f ma&;rnfu h pd u P kd *&kzyf ikd &f iS rf S rodap&efEiS hf tjcm;olrsm;rodEikd af p&ef wjcm;ol.zdw=f um;csuu f rkd ,lyJ rdryd ikd f tjcm;taumifhcfjzifh jyefvnfrzdwf=um;yJ udk,f[mudk,f *&kzfudk*GsKdif;I0ifvmonf[k od&onf? xd@k a=umifh 4if;taumifch yf ikd &f iS u f kd r&d;k om;aompdw"f gwjf zifh *&kzt f wGi;f 0ifvm ol[k em;vnfEikd o f nf? Ak'b < momudk apmfum;aeaom bmomjcm;qd'k w f ckwiG f Ak'b < moma&;ta=umif; udk awmfawmfav;avhvmI vd&k mqGx J w k af &;om;Edik pf rG ;f &Sd onfuakd wGŒ&onf? xdek nf;wl ,ae@jrefrmEdik if w H iG f jzpfxeG ;f aeaom 'Dru kd a&pDvrf;a=umif;rsm;udk jy\emrsm;ay:ayguf apI ysupf ;D apvdak omqENrsm;a=umifh od@k r[kwf jynfojl ynfom;rsm; tm&kaH jymif;vGo J mG ; ap&ef vSsKŒd 0Suv f y_ &f mS ;aeaom tzJŒG tpnf;w&yf. tvGeyf g;ESypf mG upm;aeonfh upm; uGu[ f jk rifygonf? rnf o d k q k d a p.... Ak ' < b mom0if r sm;od & S d a p&ef ajym=um;vd k o nf r S m .... a[mif;EGrf;aomouFef;uav;0wf/ tdkaeaom oydwft a[mif;av;udkydkuf/ eDwm&J qGr;f xrif;av;ay:rSm yJjyKwu f av;jzL;/ b,ma=umfav;wckuu kd u kd jf y;D pm;zd@k vkyaf eaom ud&k ifi,fav;rsm;. qGr;f vky/f xrif;vkyaf v;rsm;u kd rdr. d qifjcifrahJ jymvdu k af om pum; av;wcGef;a=umifh trsm;u xifa,mifxifrSm;jzpfapjyD; vufxJu qGrf;vkyfuav;udk oif.ajcaxmufjzifh uefxw k v f u kd o f vdak wmh rjzpf=uygapESi?hf

OD;Ekdi f0if; (vef'ef) rwfv 22 / 2012 rl&if;-http://www.facebook.com/profile/php/id]100001188094541 (rdkrcrD'D,mrS ul;,laz: jyygonf?) tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

133


134

'Duae h ArmawG Armpm a}uapzdk h O\mq&mtdk

'Dwcgawmh q&mtd&k @J “ ya*; ” qdw k hJ a0g[m& ta=umif;udk &Si;f vif;az: jy ay;oGm;rSm jzpfygw,f? ya*; qdw k ahJ 0g[m& t"dyg` ,[ f m jrefrmbmompum;r[kw/f ygVo d uf ygVyd surf q S if;oufvmaom pum;jzpfonfukd usaemfw@kd uk, d w f ikd yf if rodcw hJ m trSeyf g? ya*; qdw k ahJ 0g[m&udak wmhjzifh usaemfw@kd jrefrmvlrsKd ; tm;vH;k vdv k kd vG,v f ifw h ul ESpEf pS +f cKd u+f cKd uu f o kd ;kH pGaJ ecJ=h urSm uawmhjzifh aocsmygw,f? 'Dawmh usaemfw@kd ud, k w f ikd f a&vdo k ;kH pGaJ ewJh pum;vH;k udak wmjzifah ocsmpGm wdwu d sus od&x dS m;Edik =f uap&eftwGuf O\mq&mtdk &J@ “ ya*; ” a0g[m& &Si;f vif;xm;yHu k kd wifjyvdu k yf gonfcifAsm;?

“ ya*;” [laom a0g[m& ya*;[laom a0g[m&onf jrefrmbmompum;r[kw/f ygVo d uf ygVyd supf um; jzpfayonf? ofk@aomf jrefrmwdk@onf “ ya*; ” [laoma0g[m&udk vdkvdkcsifcsif ESpEf pS +f cKd u+f cKd uf vufcu H sio hf ;kH =uojzifh tvGew f iG u f s,af yonf? “ ya*; ”onf“ xdyw f if ”[laompum;ESihf qifqifw. l ? “ xdyw f if ” [laom a0g[m&onf rif;oH;k pd;k oH;k pum; jzpfI “ ya*; ” udkrlum; vlwef;pm;ra&G; oHk;pGJEdkifayonf? OD;ay:OD; av#mufx;kH ESm( 117) wGif “w&m;cH bd;k awmfb&k m;udk xdyw f if0ikd ;f / w&m;vdrk sm;jzpf=uonfh yk*Kd~ vrf sm;udx k yd w f if=u/ xdyw f ifp/k xdyw f ify/k xdyw f ifaqG” [k 134

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


135

ya*;[laom a0g[m&onf jrefrmbmompum;r[kw/f ygVdouf ygVdysufpum; jzpfayonf? of@kaomf jrefrmwdk@onf “ ya*; ” [laoma0g[m&udk vdkvdkcsifcsif ESpfEpS f+cdKuf+cdKuf vufcHusifhoHk;=uojzifh tvGewf iG uf s,fayonf? “ ya*; ”onf“ xdywf if ”[laompum;ESi fh qifqifw. l ? “ xdywf if ” [laom a0g[m&onf rif;oH;k pd;k oH;k pum; jzpfI “ ya*; ” udkrlum; vlwfe;pm;ra&G; oHk;pGJEdkiaf yonf? az:jyxm;ygonf? trsdK;orD;rsm;. trnfrsm;udkvnf; xdyfwifr}uD;/ xdyfwifrav;/ pojzifh rSnahf c:=uavonf? xdx k yd w f iftoH;k udk tonfom;rsm;u &mZ*d% k ;f oifrh nf a=umufI f a&Smif=uayonf? xdyw f if. tqifu h m; jrifrh m;vS.? pmayyg&*lb@JG & v,fwq D &mawmf bk&m;}u;D . Ak'0< iftusO;f csKy/f vuFmwGi“f oH;k vl@&Siyf if useG ;f xdyw f if aomif;cGipf }umF 0Vm” [k pyfqckd yhJ gonf? “ ya*; ” a0g[m&udrk u l m; vlwef;pm;ra&G; ac:a0: a&;om; oH;k pGEJ ikd =f uayonf? “ ya*; ” . toH;k udk t,lawmfr*Fvmu atmufygtwdik ;f az: jycJyh gayonf? “rdwv Dˆ muefw;l bd@k / Om%fjrL;wJh wd@k Oao#mif/ bke;f a&mifveG @f a&;? &ef}u;D atmif/ ukef;abmifae0ef;rdk@/ a0&$ef;&m 0ifwifhw,f/ ajcmufqifhya*; ” [laom wabmifudk &&SdcJhyga=umif; ---- y --- ? qdkonfrSm TrdwˆDvmuef}uD;udk qnfzdk@jyKpkawmfrl rnf [ l a om re\o[*k % f O m%or` , k w f E S i f h ,S O f a wmf r l I a&$ E S v H k ; awmf Y t}uaH wmfjzpfymG ; ormouFyw ` &m; &awmfral om igw@kd Oao#mif bke;f a&mifueG @f onfh jynf}u;D &efatmif/ uke;f abmifae!Ge@f rif;onf aemufaESmif;pOfvm urBmuyfwnfjzpfap &nfv#u/f a&;pDvwHah om r[m&mZ0ifawmf}u;D rsm;wGif pmwifa&;om;aomf xl;jcm;&$e;f a0 jzpf a wmf r l r nf h uk e f ; abmif o rwqXrif ; aumif ; tavmif ; rS e f p pf "rR & mZf r S L ; apm&ef;il;yifwnf;[k qdyk gonf? “ ya*; ” qd k a ompum;rS m r*"yk ' f y suf I “*” tuQ & maemuf w G i f jrefrm0doZ…eED pS v f ;kH a&mufap+y;D v#if ac:qdak om pum;jzpfygonf? pifppfru l m; “ ya*; ” [laom 0doZ…eD ryg {um&efomy"gejzpfI usr;f *eftvdk jrefrmqdv k #if “umuxmya*p tb,fqb kd , G f &St d ehH nf; ” [lI teufvmaoma=umifh TtuQ&mY&dumQ yd@k avSorm; awmom;wd@k qdI k vmonfrmS uAsmjzpfI“umuxm” [laomygXu f kd rxnfo h iG ;f omojzifh “ ya*; ” [lonfuo kd m uAsmtqH;k Y [lusKH ;oH;k pGaJ om pum;jzpfygonf? xdpk um;0,f t"dyg` ,u f q kd akd omf rif;rifh Oao#mif uke;f abmif orBed x f w G &f mZdef wd@k wGif b0&Sirf if;w&m;}u;D onf wGmydef trSL; tm[dew f umwd@k . t!$e@f tzl;pifppf tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

135


136

trsdK;orD;rsm;. trnfrsm;udkvnf; xdyfwifr}uD;/ xdywf ifrav;/ pojzifh rSnfhac: =uavonf? xdkxdyfwiftoH;k udk tonfom;rsm;u &mZ*d% k ;f oifrh nf a=umufIf a&Smif=uayonf? xdywf if. tqifuh m; jrifrh m;vS.? pmayyg&*lb@JG& v,fwqD &mawmf bk&m;}uD;. Ak'<0iftusOf;csKyf/ vuFmwGi f“ oHk;vl@&iS yf if usGe;f xdywf if aomif;cGi fp}uFm0Vm” [k pyfqckd yhJ gonf? jzpfawmfrI l tjcm;wyg;aom rif;wd@k uJo h @kd tjypfr&Sd orm"dt&if;cHaom avmukw&W mvrf; avmuDjirf;wd@k wwfprG ;f tmom xHak wmfr&l mrSm bk&m;tavmif;rif;aumif;wd@k "rRwm tpOfEiS hf nD!w G af wmfrv l aS oma=umifh tb,frmS qdb k , G &f efwpd&adS wmhtehH nf;? jrefrmh,w k ydW nmt,lawmfr*Fvm pmrsuEf mS 112 rS 114 ? t,lawmfr*Fvm =um;cJ&h aom uAsm. aemufq;kH yd'k /f “ ajcmufqifyh a*; ” [laom pum;. t"dym` ,fukd O\mq&mtdu k xyfqifh &Si;f vif;ygO;D tH?h “ ya*; ” .t"dy`m,fudk t,lawmfr*Fvmu tjynfhtpHk &Sif;+yD;jzpfonf? ajcmufqifhudkrlum; xif&Sm;atmif r&Sif;cJhITodk@ rSwf,l=uyg? ajcmufqifhonf uk e f ; abmif q uf r if ; rsm;wG i f bd k ; awmf O D ; 0d k i f ; onf qXrajrmuf rif ; jzpf o nf ? ,if;ajcmufqifu h m; (1) tavmif;rif;w&m;}u;D - OD;atmifaZ,s? (2) om;awmf}u;D - aemifawmf}u;D rif;? (3) nDawmf - tif;0qifjzLrif;? (4) om;awmf - ipOfu h rl if;? (5) abmif;um;pm;armifarmif (tavmif;rif;w&m;}u;D .ajr;) (6) tr&yl& yxr+rKd @wnfeef;wnf bd;k awmfO;D 0dik ;f ? (tavmif;rif;w&m;}u;D .om;) bd;k awmfO;D 0dik ;f onf uke;f abmifquf qXrajrmufrif;jzpfI wHabmifuAsmu “ ajcmufqifyh a*; ”[k pyfqx kd m;onf [lv?kd

O\mq&mtdk (jrefrmwdkif;(rf) twGJ (1)/ trSwf (12) wGif azmfjy+yD;I ul;,laz: jyygonf?)

136

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


137

0wˆKwdk Adkif;&yfpf armifpdk;csdef

(u) rd;aecef;xJrS ESi xf wk cf &H aom vlom;uav;i,f Adik ;f &yfpf pl;pdu k =f unfah eaom jyLwif;ayguf rSeo f m;jyifay:wGif rESi;f azG;udk jrifae&onf? w&Gmwnf;ae cspo f il ,fcsi;f rESi;f azG; / rD;aecef;xJrh S olr.&l;rwwf idak =u;G oHrsm;onf rsupf ad &S@em;wGi&f adS eaom rSeo f m;jyifay:rS pdr, hf x kd u G u f svmaecJo h nf? om;OD;udak rG;zGm; pOf&ek ;f uef tm;xkw&f onfh olr. &kyyf v kH m$ rsm;rSmvnf; xdrk eS o f m;jyifay:rSm tpDt&D ay:xGufvmqJjzpfaeonf? t&yfvufonf a': }uD;jr a': }uD;aiGwdk@rSm rESif;azG; om;OD;&wemzGm;jrifa&;twGuf ac|;oHw&J$&J$ESifh vHk;yef;aeyHkudk jrifae&qJ? uav;u rdcif0rf;rS u|wx f u G v f mpOf xrDww kd kd ac|;oHw&J&$ $J a':}u;D jrrSm [,f.... ueJ xdwjf ym wkev f y_ o f mG ;onf? uav;i,fwpfa,muf. yHkrSefidka=uG;oHESifhvHk;0rwl? tzdk;tdkwpfa,muf. tmacgix f rhJ S wke&f aD jcuf jcm;bG,&f m toHrsK;d ? rsuv f ;kH wzufrmS jyLus,af e+y;D rsuv f ;kH wzufrSm ydwfaeonf? csKdifh0ifaeonf? ESmwef[lIxifxif&Sm;&Sm;r&Sd? ESmwefonf ydjym;aeum ESmacgi;f aygurf mS t0us,v f eG ;f aejyefonf? uav;.ido k rH mS yHrk eS rf [kwf ouJhodk@ &kyfo¾mefrSmvnf; yHkrSefr[kwf? vufacsmif;ajcacsmif;rsm;rSm wdkwkwfyl;uyf aeonf? bmwckrv S . l yHyk ef;o¾mefr[kw?f t&yfvufonf a':}u;D jru ol@rdwaf qG a':}u;D aiGukd tem;wd;k uyf+y;D ajymvdu k o f nf? aumufcsurf mS ajrudo k rd w hf ek af pcJo h nf? tJ'g bDv;l uav; ? xdwjf ymv_ycf wfomG ;onfxuf a=uuf&@HG xdwv f ef@rSKu ydu k o J mG ;onf? xdck %rSmyJ Adik ;f &yfpyf ;kd r$m; rsm; udu k jf zwfzsupf ;D jcif;cHxm;&onf? vlbv D u l kd ajrwGi;f eufxw hJ iG f jrKS yEf aHS jrzd@k ypf&ef pDpOf=u&awmhonf? usruav;udk usr=unfyh g&ap? usrudjk y=uyg? wpmpmawmif;qdak eaom tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

137


138

rESi;f azG;udk 0dik ;f 0ef; ajzmifzh s=u&onf? vlr[kwo f jzifh rarG;tyfa=umif; em;cs=u&onf? 'DowW0g[m }u;D jyif;vm&if vlom;pm; vdrrhf ,f[k a[mude;f xkwu f m ajzodrahf pcJo h nf? uav;.a=umufrufz, G &f m atmf[pforH mS ydI k yifus,f avmifjrnf[;D vmcJo h nf? rsuv f ;kH wzufrmS ydI k jyL;us,v f m / yg;pyfaygurf mS vnf; us,o f nfxufus,f 0ef;vmcJo h nf? rsuEf mS ESihf ud, k t f *Fg tpdwt f ydik ;f rsm;onf rdcif.0rf;=um;wdik rf mS uwnf;u trnfrod aom t&mwckck yd;k r$m;waumifu zJ&h @GJ udu k jf zwf pm;aomuf cHc&hJ onfh &kyyf v kH m$ jzpfaeonf? udx k eG ;f vlonf ZeD;onf rESi;f azG;udk wvSn=hf unfv h u kd f tjzpfq f ;kd vSonfu h av; i,fukd wvSn=hf unfv h u kd f t&Siv f wfvwfuav;udk nwGi;f csi;f ajrjrKS yo f +*Kd vf zd@k uvnf; *a,muf*,uf tdrrf ufxJ a&muf&adS eouJo h @kd ajcrudik rf d vufrudik rf d ajcmufajcmuf jcm;jcm; jzpfaeonf? aemufawmh uav;ido k EH iS w hf o l nfh wke[ f o D =H u;D rsm; xGuaf y:vmcJ&h m a=umufp&m yg;pyfayguu f kd t0wfpjzifh vH;k axG;ydwq f @kd vdu k &f awmhonf? aq;ynm / aq;&HEk iS hf tvSr;f uGma0;aom aus;vufa'owGif uav;twGuf q&m0efr&Sad y? vlpifrrSo D nfh vlom;EG,f vlbv D u l av;udk nwGi;f csi;f yif &GmESirhf eD;ra0; uef;oif;qkw H ckwiG f usi;f wl;I jrKS yEf o HS j*KF vf vdu k &f onf?

(c) ZD0aA'.ed,mrrsm;udk azsmufzsufypfcahJ om &ufx&dAk ikd ;f &yfpf wcsKd@aom Adkif;&yfpfonf vl.cEWmudk,fta&jym;udk zsufqD;&Hkjzifh r+yD;ao;yJ vl.tpmtdrjf yeG v f rf;a=umif; / tl / tqkwf / om;tdrf ponfh twGi;f ud, k t f *Fgtpdwt f ydik ;f rsm;. wpfo#L; tom;r#if rsm;udyk g wdu k cf u kd zf supf ;D ypf=uonf? vl@tzJ@G tpnf;udk tEW&m,f ajcmufurBm;xJ qJcG saecJo h nfrmS xdk Adik ;f &yfpaf =umifh jzpfay:vmonf? ud, k cf t H m;usqif; onfh ul;pufa&m*gyifjzpfonf? Adik ;f &yfpyf ;kd rSm vufonf jzpfonf? &ufx&dk Adik ;f &yfpyf ;kd [k ac:wGicf o hJ nf? uyfyg;yd;k rsm;onf ZD0aA'rsm;. ed,mrrsm;tm;vH;k udk azsmufzsujf zpfonf? xdyk ;kd onf ud, k cf t H m;usqif;a&m*g ( AIDS - Acquired Immuno Deficiency Syndrome) udjk zpfap&Ho k mru uifqma&m*guykd g jzpfay:aponf? ,cktxdawmh Adik ;f &yfpyf ;kd trsK;d tpm;aygi;f waxmifavmufukd awG@&Scd +hJ y;D od&+dS y;D jzpfonf? olw@kd onf xm&bk&m;ocif. zefqif;rSKu&kd efjyKaeonfh &eforl sm;jzpfae onf? urBm}u;D jzpfay:vmuwnf;u aojcif;w&m;. jrLr_eu f av;rsm;jzpfaom xdAk ikd ;f &yfpyf ;kd rsm;a=umifh aoausysupf ;D cJ&h aom owW0grsm; tyifrsm;.ta&twGuo f nf ordik ;f wGi&f cdS hJ aom uyfq;kd }u;D rsm; ppfy}GJ u;D rsm; tm;vH;k a=umifh aoausysuf pD;&aom ta&twGux f uf tqaygif;rsm;pGmydkonf? Adik ;f &yfpf okaooepmwrf;. pmrsuEf mS wpf&moH;k q,f&dS xdpk myd'k u f kd ESpaf =umhxyf zwf+y;D onfEiS hf wckcu k kd zsuu f eJ owd&vdu k o f nf? zwfvufp pmtkyu f kd pm;yJaG y:wGif arSmufv#uf csxm;vdu k o f nf? oef;aX;aZmf / at;at;aomif;ESihf olw@kd . &ifaoG;i,f 138

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


139

rESi;f qDu pdwt f awG;0d!mOf xJrS xGuaf y:vmcJ+h y;D rsuv f ;kH tdrx f J 0ifa&mufvmcJo h nf? pmrsuEf mS ay:rS pmyk'rf sm;udk quf+y;D rzwfEikd af wmh / rGe;f =uyfvpS mG &yfqikd ;f xm;cJ&h onf? !d@k rdi_ ;f rJarSmifonfh wdrw f u kd rf sm;jzifh qif,ifjc,foxm;onfh rd;k aumif;uifonf ajrod@k tdwGJ usvmcJo h nf? xd;k xd;k axmifaxmif opfyifrsm;t=um;u vSr;f jrifae&aom aumif;uifonf opfyifrsm;. xdyzf sm;ay:wGif wifaeonf? 0&ke;f oH;k um; aqmif;avu rSefjywif;rsm;udk ajy;&dkufaeavonf? xdkwdkufcwf avat;rsm;u Adkif;&yfpfawGudk o,faqmifvmcJrh jS zifh / olonfwc%wGif touf&KS z@kd a=umufomG ; onf? ol@cEWmud, k f v_ycf wfomG ;onftxd touf&LS ae&rS wke@f ueJ&yfvu kd o f nf? aEG.vufuse&f u G 0f grsm;u wa0ha0h w0J0J a=uq G if;usvmum rSejf yLwif;udk ajy;&du k af eavonf? &Guaf =urG sm;rSm yd;k vd;k yufvuf vefusum rSejf yL;wif;ajc&if;tkwef &H H wGif pkyx kH yfaeayvdrrhf nf? Adik ;f &yfpf yd;k a=umifh vlw@kd onfvnf; xdo k @kd aom&Guaf =u0G ga&$ rsm;ES,f wjyKwjf yKwaf =uv G ifah oqH;k cJ=h u&+y;D wJv h m;? Adkif;&yfpfwdk@. yHko他mefEiS hf olw@kd .tvkyaf wG &nfreS ;f csuaf wGuvnf; trsK;d rsK;d uJo G nf? ul;pufa&m*g trsK;d tpm;[lor#. ajcmufq,f&mcdik Ef e_ ;f ausmw f @kd onf xdAk ikd ;f &yfpf yd;k rsm;a=umifh ay:aygu&f jcif; jzpfonf? Adik ;f &yfpf yd;k wd@k onf vl.ud, k v f uft*FgreS o f r#ukd 0ifa&mufwikd cf u kd =f uonf? olw@kd vkyif ef;awGuvnf; trsK;d rsKd ;uJjG ym;onf? Oyrm;tm;jzifh a=umufp&mtaumif;qH;k Adik ;f &yfpf yd;k rsm;teuf wckrmS jzwf+y;D om; pdew f ;kH yHo k 他mef&o dS nf? ygpDvdkem Adkif;&yfpf ydk;jzpfonf? t&kyfqdk;aom uifqmqefonfh tom;rm}uD;rsm;ES,f =uu G Ef @kd rsm;jzpf&jcif;twGuf olw@kd wGiw f m0ef&o dS nf? tr#iu f av; ajcufacsmif;&So d nf? t,f'ED kd Adik ;f &yfpyf ;kd rSm touf&LS vrf;a=umif;wGif jzpfymG ;onfh ul;pufa&m*grsm;. vufonf jzpfonf? rSeu f u l u G yf &Hk o dS nfh ydv k , D Akd ikd ;f &yfprf mS ydv k , D akd &m*g. w&m;cHjzpfonf? Adik ;f &yfpf yd;k qdik &f m okawoerSww f rf;pmtkyf pmrsuEf mS 130 ay:wGif tm&Hpk ;l pdu k f zwf=um;jcif; usnq f &H xm;onf &kyw f &ufrmS yif &yfqikd ;f oGm;onf? a&S@qufrzwfEikd af wm?h ? xdpk mrsuEf mS 130 xJrh S Adik ;f &yfpf yd;k rsm;onf azmufxu G v f mcJo h nf? csmueJvn S u hf m jyLwif;aygufrSefom;jyifay:odk@ rsufESmv$Jxm;vdkufaomfvnf; rSefom;jyifay:wGif Adik ;f &yfpyf ;kd rsm;udk awG@ae&avonf? a&Smifv@kd yifr&Edik af wmh tpdr;f &ifh ppfabmif;bD0wf Adkif;&yfpfydk;rsm; jzpfaeonf? olwdk@.cg;ywfrsm;wGif atmfwdkypPwdkaoewfrsm; udk,fpD ud, k if cS sw d q f ufxm;onf? vl@tzJ@G tpnf;cEWmud, k x f &hJ dS ESv;kH aoG;a=umrsm; tiftm;}u;D rm;aom vlx=k uu G o f m; tpdik t f cJrsm;xJwiG f todOm%fynmrsm; xkwv f yk &f mOD;aESuEf iS hf tm&Hka=um rsm;xJhwGif ESpfaygif;rsm;pGmpD;0ifum zsufpD;udkufjzwfaecJhonfhAdkif;&yfpf rsm;jzpfonf? vla&mifaqmifonfh ta&mifaqmifAdkif;&yfpf rsm;vm;? vlpifppfuae b0ajymif;oGm;onfh Adik ;f &yfpyf ;kd rsm;avvm;? xdEk pS cf rk mS a0cJ&G cufvpS mG a&m,Suaf eonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

139


140

t,f'ED t kd rsK;d tpm; Adik ;f &yfpf ppfAv kd cf sKyaf wG ygyv D ekd mAdik ;f &yfppf pfAv kd cf sKyf rsm; xd@k aemuf &ufx&dkAdkif;&yfpf ppfAdkvfcsKyfrsm; / xdk@tjyif ydkvD,dkAdkif;&yfpf trsKd;tpm;ppfAdkvfcsKyfrsm; rnfo@kd yif Adik ;f &yfpt f rsK;d tpm; uGjJ ym;jcm;em;ygap El;uvD,yfru kd cf &dpk ukwjf zifh &SmazG&efrvdk waumifcsif; udk xifxif&Sm;&Sm;awG@Edkifonf? tm%mudk usm;uefumuG,fay;onfh aoewfub kd &k m;tjzpf ud, k cf ENm wGif csw d q f yGJ al Zmfxm;yHrk mS twlwyl gy?J trsK;d tpm;awGxo kd @kd uJjG ym;ygap? vkyif ef;aqmifwm&nfreS ;f csurf sm; uJv G =GJ uygap wdik ;f jynfobm 0t&if;tjrpfrsm; vlw@kd .aoG;om;rsm;udk udu k jf zwfrsK0d g; pm;aomufaeonfh ta=umif;t&mrSm twlwl yifjzpfonf? vlom;tm;vH;k . &kyb f 0udk aoG;pkwjf c,fv, S f tEdkifusifhcJhor# vlom;tjzpfrS avsmusedrfh qif;oGm;ap+yD; b0aygif;rsm;pGmudkvnf; wcsed w f nf;wjyKd iw f nf; ysupf ;D usKd ;yJo h mG ;aponfh pGr;f &nf*% k f t*Fgrsm;rSm qHcsnw f r#irf #yif jcm;em;csurf &Sd wxyfwnf;jzpfae=uonf? vl@tzJ@G tpnf;udk udu k jf zwfzsuf pD;ypfaeonfh Adik ;f &yfpaf wGygvm;? ,cktcgtcsed , f +l y;D ukpm;&rnfh pdw"f gwcf EWm / pdw"f gwb f 0 usKd ;aus ysupf ;D r_rsm; onf jynfwdk@jzifh ykwfaqG;aeonfh temyqkwf=uD;rsm;ozG,f jzpfay:v#uf&Sdonf? remvd0k efwrkd KS jzifh 'lem0JpaJG eaom pdw"f gwf a=umufw&m;atmufwiG f t!Ge;f r,lEikd af wmh onfh wefz;kd rJph w d "f gwrf sm;udk arG;zGm;ay;onfh vufonfrmS vlw@kd .toufxuf ypPwkd aoewfukd cspaf om abmif;bD0wfAikd ;f &yfprf sm;yif jzpfonf? ,cktcgval &mifaqmifAikd ;f &yfpf wpkonf armifu h suo f a&acgi;f aygi;f ESihf wdu k yf t kH usu FD 0kd wf qifaeav=u+yaD um? wdik ;f jynfukd tEW&m,ftay;qH;k / 'kuEQ aHG wmEGt H ikd f EGyH ifv,frsm;udk zefw;D Edik q f ;kH aom Adik ;f &yfpf ppfAv kd cf sKyrf sm; jzpfaecJo h nfrmS q,fpEk pS if g;ck ESpif g;q,fyif ausmv f eG cf +hJ yD r[kwf oavm? vla&mifaqmifAdkif;&yfpfrsm;jzpfIvm;rod El;uvD;,yfpf rdkufc&dkpukwfjzifh txyfxyf&SmazGygrS awG@&Sd&aomuyfyg;ydk;Adkif;&yfpfrsm; zsufpD;jrdK0g;pm;aomufypfcJhonfh oef;aX;aZmfEiS ahf t;at;aomif;wd@k udk ppfabmifb0D wfAikd ;f &yfprf sm;onf ru,fwifEikd cf ahJ y? bma=umifhrsm;ygvdrfh? Adkif;&yfpfcsif;wlae=uIyif jzpfonf? ppfAdkif;&yfpfrsm;onfum; vlxu k ,fwifa&;orm;rsm;r[kwaf y? r[kwaf &;csr[kw?f yg;wifreS o f m;jyifay:wGif vlx&k yk yf v kH m$ rsm; ppfabmif;bD0wf wdu k yf 0kH wf Adik ;f &yfppf pfAv kd rf sm; &kyyf rkH sm;rsm;rSm puULrSeaf jymif;vSno hf uJo h @kd w&dy&f yd u f al jymif;oGm;cJ&h mrS oef;aX;aZmfEiS ahf t;at;aomif; wd@k ay:xGuv f mcJo h nf? aus;vufynmrJh tvkyo f rm; oef;aX;aZmf ? tvky&f mS azG;a&;u um;armif; onf h u m;'&d k i f b m jzpf v mcJ h o nf h oef ; aX;;aZmf / &G m cspf o l at;at;aomif ; ES i f h tdraf xmifjyKco hJ nf? ig;ESpt f =umwGif a&S@qifah emufqifh aoqH;k oGm;cJ=h uonf? e,fpyfa'o 140

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


141

ppfabmif;bD0wf Adki f;&yfpfuyfyg;ydk;wdk@. vufrvS Gwfajrmuf&ef vGwfajrmufa&; wduk yf rGJ sm;rSm vl@tzJG@tpnf;wnf&d&S m ajrjyifwESwH vsm;wGi f xGuaf y:vmcJoh nf? ppfAikd f;&yfpfwdk@ zdEdyS ftkyfpdk;tEdkiuf sif&h m ajrwvufrwGi f vGwvf yfa&;v_y&f mS ;r_rsm; txyfxyfay:xGe;f cJoh nf[k xyfIqdk&rSmjzpfonf? rS oef;aX;aZmf ,laqmifvmcJo h nfh ud, k cf pH rG ;f tm;usa&m*gu ol@udo k mru ZeD;onf at;at;aomif;udkyg aorif;xHac:aqmifoGm;cJhonf? ajcmufuyfyed v f +D y;D t&d;k ay:ta&wifaeonfh pdwaf jcmufjcm;zG,&f m ol@&kyyf v kH m$ vlaoaumif tavmif;udk zsmjzifv h yd yf wfum ocFsKid ;f ok\efo@kd qJcG sc&hJ onfh jrifuiG ;f rsm; onf rsupf ad &S@u jyLwif;ayguf rSeo f m;jyifay:wGif txifom;ay:vmaecJ+h y?D usrwd@k rsK;d &d;k xJwiG f tckvakd &m*grsK;d r&Scd hJ r}uKH cyhJ gb;l OD;av;&,f 'Da&m*guu kd o k zd@k aq;r&Sad o;bl;wJ?h aorif;u b,fawmhvmac:rSmvJ? jrefjrefvmac:yg? jrefjrefvu kd yf g&ap? aq;ukz@kd a&mif;csp&mvnf;r&Sd / tdrv f nf;r&Sd / bmr#r&Sw d t hJ wGuf aorif;udk wpfae@q,fcg ac:aerdw,f? tarhvuf (tzGm;vuf) wGif orD;av;rd;k ESi;f qDukd 0uGut f yfEx HS m;cJu h m Adik ;f &yfpaf orif;Edik if o H @kd xGucf mG vmcJ=h u+y;D onfah emuf rd;k ESi;f qDukd Adik ;f &yfprf sm;u vma&muf udkufjzwfzsufqD;avrvm;? xdkoHo, tarmonf aorif;xufydkIqdk;&Gm;vSygonf? jynfyod@k ola&muf&v dS mcJ+h y;D onfah emuf rd;k ESi;f qD ESiahf 0;uGmvmcJo h nf/ orD;uav; rd;k ESi;f qD use;f rmygap? b,fvrkd sm;&Sio f efaeygvrd hf ? Adik ;f &yfpaf wG&@J vufuaevGwaf jrmufygap? cwfwmu ppfabmif;bD0wf Adik ;f &yfprf sm;onf oef;aX;aZmfuo hJ @kd axmifaomif; tode;f toef; b0awGukd ru,fEikd ?f wdik ;f jynfuv kd nf; ru,fwifEikd ?f

(*) ppfqifa&; 53 atmifyJGEiS hf crf;em;onfh jynfo@lvw$ af wmfatmifyJG ZD0.v#Kd @0Sucf suw f @kd udk em;vdv k #if uvmyfpnf;ZD0ynm&yfukd em;vnfz@kd vdo k nf? uvmyfpnf; ZD0aA'ynm&yf. oufwrf;onf bmr#r=umao;? t&G,af &mufpr#om &Sad o;onf? tvGeaf o;i,fonfh Adik ;f &yfpyf ;kd rsm;udk awG@&S&d ef&mS azGay;onfh uvmyfpnf; qdik &f m okawoe atmifjrifa&;twGuf urBmajronf ESpaf ygi;f 2000 r#apmifq h ikd ;f cJ&h onf? uvmyfpnf;qdik &f m okaooevkyif ef;onf (20) &mpk tv,fyikd ;f wGirf S }u;D rm;aom atmifjrifrKS rsm;udk &&Sv d mcJjh cif;jzpfonf? ppfabmif;bD0wf Adik ;f &yfpu f yfyg;yd;k wd@k . vufrv S w G af jrmuf&ef vGwaf jrmufa&; wdkufyJGrsm;rSm vl@tzJG@tpnf;wnf&Sd&m ajrjyifwESHwvsm;wGif xGufay:vmcJhonf? ppfAdkif;&yfpfwdk@ zdESdyftkyfpdk;tEdkifusifh&m ajrwvufrwGif vGwfvyfa&;v_yf&Sm;r_rsm; k yf rGJ sm;onfum; ppfAikd ;f &yfpf txyfxyfay:xGe;f cJo h nf[k xyfIqd&k rSmjzpfonf? yÉdyuQ wdu tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

141


142

wd@k tm; wdu k zf suaf &; ywZD0aq;0g;rsm;yifjzpfonf? ygarmuQ rGew f ed ;f eD;,m;onf 1975 ESpu f mvuwnf;u vlom;wd@k udk pGu J yfwu kd zf suaf eonfh &ufx&dAk ikd ;f &yfprf sm;udk avhvm&ef XmecJw G ckziG chf o hJ nf? txl;ojzifh &ufx&dAk ikd ;f &yfprf sm;onf uifqm a&m*gukd zefw;D onfh vufonfrsm;yifjzpfonf? 1982 w0du k w f iG f tar&duefa q;odyyH` nm&Sif a'guw f m a&mbwfumvdu k attdik 'f t D ufpf ( ud, k cf t H m;usqif;onfah &m*g ) udjk zpfay:aponfh &ufx&dAk ikd ;f &yfpf yd;k udk &SmawG@cJ+h y;D 2vt=umwGif jyifopfoyd y`yH nm&Sirf sm;uvnf; xdw k &m;cHukd vdu k v f &H mS azGco hJ nf? Adik ;f &yfppf pftyk pf k tm%modr;f ,lonfh 1962 rwfv (2) &ufaemufyikd ;f wGif Adik ;f &yfppf pftm%m&Sipf epfukd wpxufwp / wxpf+y;D wxpf tkwjf rpfcsco hJ nf? jynfwiG ;f ppf awmfveS af &; aoewfou H onf ppftyk pf x k o H @kd OD;wnfomG ;cJo h nf? ppfabmif;bD0wf Adik ;f &yfpu f yfyg;a&m*gy;kd rsm;. tajccsp ppftm%m&Sif pepf tkwjf rpfukd 62 Zlvikd f 6-7 &ufwiG f pwifw;l azmf awmfveS +f zKd zsuo f rl sm;rSm ArmEdik if v H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm;or*~ / wuUov kd af usmif;om;rsm;or*~rS awmfveS af omausmif;om;rsm;jzpfonf? wd;k wufaom ausmif;om;rsm; od@k r[kwf ppfabmif;bD0wf Adik ;f &yfpyf ;kd r$m;rsm;udk a&S@OD;wdu k zf suaf &;orm; rsm; olw@kd .toufaoG; ay;qyfrKS pGe@f vGwaf wmfveS rf KS onf aus;Zl;}u;D rm;vSonfwum;? ygarmuQreG w f eD ;D ,m; a'guw f ma&mbwfumvdk ppfqifa&; prf;oyfaq;0g;rsm;jzifh &ifzakd rm vspmG tm;wif;aq;0g;ukoay;cJ=h uonf? tusw d af A'yg&*l a'guw f mqrfb&d'k g; ESihf ud, k cf t H m;pGr;f tm; aA'ynm&Sif rdu k u f ,fa*gv h , f uf / xd@k aemuf xd@k aemuf 62 ckEpS f Zlvikd f (7) ausmif;om;vlxo k &l aJ umif;rsm;. *k%af us;Zl;rsm;onf aemufxyfEpS af ygi;f ig;q,f (50) twGif; Adkif;&yfpfESifh ppfAdkif;&yfpfwdkufzsuf a&;twGuf pdwf"gwftrGefjzifh cif;ay;cJah om vrf;rsm;jzpfonf? olwdk@vrf;twdkif; uyfyg;ydk;r$m;Adkif;&yfpfESifh ppfAdkif;&yfpfwdkufzsufa&;twGuf ud, k u f sKd ;pGe@f orm; ,H=k unfcsuo f rm; vlxv k w G af jrmufa&;twGuf bk&m;tavmif;ozG,f jzpfaom ol&aJ umif;rsm;onf qufvufwu kd yf 0GJ ifco hJ nf? aq;0g;rsm;pGm prf;oyfxw k v f yk +f y;D ukoay;aepOfrSmyJ tprf;oyfcH,kefrsm; =uGufjzLrsm;ESifhvlemt&mtaxmif;wdk@onf uk&mewWad q;r&Sd ao;qH;k c=u hJ onf? ppftm%m&Sif Adkif;&yfpfrsm;udk wdkufzsuf&mwGifum; prf;oyfaq;0g;rvdkawmh vufeufuikd f ckcpH pfEiS hf awmfveS af &;ppfwu kd yf rGJ sm; / vlxw k u kd yf rGJ sm;onf xufjrufaom ywZD0aq;0g;rsm;jzpfcJh=uonf? pGef@v$wfay;qyf toufaoG;wdk@jzifh azmfpyfxm;onfh ppfAikd ;f &yfpf wdu k zf suaf &; aq;0g;rsm;jzpfonf? wdu k yf 0GJ if ol&aJ umif;vlxk taxmif taomif;wd@k toufaoG;ay;vSLcJ=h u&onf r[kwv f m;? xdpk ed af c:rSKukd &ifqikd &f mrSm emZDtusO;f pcef;wckwiG f emZDw@kd . =urf;=uKy&f ufpuf 142

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


143

rSKudk awG@cJh &olwdk@. cHEdkif&nfrsKd; ZJGeyJrsKd; &Sdzdk@vdkonf? Adkif;&yfpfydk;udk acszsufonfh aq;0g;rsm;udk xkwv f yk &f ef =uKd ;yrf;rSK[o l r#onf rsm;pGmatmifjrifjcif; r&Scd =hJ uay? 1984 atmufwdkbm (12) wGif a'gufwmqrfv&dk;'g;u awG@&Sdcsufrsmt& ql&mrif;onf attdik 'f t D ufpf Adik ;f &yfpf pJu G yfaeaom aoG;jzLOrsm;udk umuG,Ef ikd pf rG ;f &Sad =umif; awG@&onf[k a=ujimcJo h nf? xl;qef;onfh a=umufrufz, G af &m*gukd yxrqH;k pwifawG@&Scd o hJ nfh u,fvzD ;kd eD;,m;rS ud, k cf t H m; aA'ynm&Sif rdu k u f ,fa*gv h , d uf onfvnf; qrf;b&d;k 'g;uJo h @kd yif xdak &m*gukd ukornfah q; udk pdwt f m;xufoefpmG &SmazGaecJo h nf? ZD0aA'ynm&Sif a'guw f mzm;rif;u TuJo h @kd ajymqd[ k pfa=u;G onf? 'Dbv D ;l obuf Adkif;&yfpf awGudk ESdrfeif;ypfukzdk@twGuf usaemfwdk@wawG tpGrf;ukef =udK;pm; tm;xkwzf @kd tcsed af &muf+y;D ?tJ't D csed [ f m ,ckusa&mufae+y?D ul;pufjyef@yGm;uyfa&m*g}uD;. om;aumifrsm;jzpfaom wpfaomif;r#&Sdaom tar&duefw@kd ur oabmxm; trsK;d rsK;d jzifh wke@f jyef=uonf? atZufwD aq;0g;jzifh prf;oyf ukorSK tay:odk@wkef@jyefcsuf? owif;pmrsm;u xdkprf;oyfrSKrsm;udk &yfqdkifvdkuf+yD; atZufau ( ud, k cf t H m; pGr;f tm;usa&m*gukd ukoonfah q; ) udk vlemrsm;pGmtm; tjref qH;k jzef@a0ay;&ef awmif;qdak &;om;vm=uawmhonf? bkwt f zJ@G onf rnfonft h pku trsm;qH;k taotaysmuf &So d nfukd E_id ;f ,SO=f unfh onf? aool (20) teuf (19) a,mufrmS yvmpDz;kd aq;0g;&&Scd =hJ uolrsm;jzpf+y;D atZufwD aq;0g;&&So d rl mS wpfO;D wnf; om&Scd o hJ nf? atZufwu D kd prf;oyfonfh ppfqifa&; 53 ? aemufq;kH atZufwD aq;jzifh prf;oyfuo k =unf&h ef vlem 281 a,mufukd twnfjyK a&G;cs,fcJhjcif;jzpfonf? olwdk@onf ylaumif;uav;rsm;jzpfonf? xdkprf;oyfr_onf taotaysmufenf;ojzihf aemufq;kH wGif bkwt f zJ@G u xdpk rf;oyfrr_ sm;udk &yfqikd ;f vdu k f &ef 1986 pufwifbmwGif a=umfjimvdu k o f nf? vlemrsm;aoaeonfukd vufyu kd =f unfh raeawmh ? Adik ;f &yfpu f kd tHww k u kd cf u kd &f eftwGuf atZufwaD q;udk ay;&efq;kH jzwfvu kd f =uonf? olpl;pdkuf=unfhaeonfh jyLwif;aygufrSefom;ydwfum;ay:wGif attdkif'Dtufpf a&m*gwu kd zf suaf &; &kyyf v kH m$ rsm;udk awG@ae&onf? wzsuzf suu f ;l ajymif;vSnyhf wfaeonfh &kyfyHkv$mrsm; Adkuf&yfpfwdkufcdkufa&; ppfqifa&;rSL;rsm; jzpfcJh=uonfh rmwD;vf'g;u&if;/ a'guw f ma*gv h , d u f / a'guw f mAdb k m'if; / a'guw f m zm;rif; / a'guw f mqrfb&d;k 'g;/ a'guw f m&db k aD 0gi;f / a'guw f m /aq;odyyH` nm&Siw f @kd onf ydwu f m;csyaf y:wGif ausmif;om; acgi;f aqmif / tvkyo f rm;acgi;f aqmifrsm;ESihf a&m,Suaf y:xGuv f m cJo h nfukd awG@ae& onf? Armjynf 74-75-76 wdu k yf aGJ cgiaf qmifrsm; xd@k aemuf 1987 rwfv (13) pufr_ tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

143


144

wuUov kd f ausmif;om;v_y&f mS ;rSK / rwfv 16 wHwm;eDvy_ &f mS ;r_wu kd yf GJ / 1988 ZGef (21) ajreDuek ;f ausmif;om;vlxw k u kd yf GJ / 88 =o*kwv f 8 ta&;awmfy}kH u;D / ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f a&; / 'Dru kd a&pD wdu k yf x GJ rJ S w&dy&f yd af y:xGuv f maeonfh vlxw k u kd yf 'GJ aD &vdi_ ;f opfrsm; xd@k aemuf 2006 / 2007 awmfveS af &;vdi_ ;f vdyrf sm;? ppfAikd ;f &yfpf wdu k zf suaf &; vlxw k u kd yf &GJ yk yf u kH m;csyrf sm;onf ol@a&S@urSeo f m;jyifay:wGif tquf rjywf jrKyaf jcay:ajc w&dy&f yd w f zsyzf syu f ;l ajymif;oGm;aeonf? vGecf o hJ nfn h u uGejf yLlwmzefom;jyifay:rS 88 rsKd ;qufausmif;om;acgi;f aqmifrsm;udk awG@&S&d onfh jrifuiG ;f twdik ;f ,ckvnf; jywif;ayguf rSeo f m; um;csyaf y:wGif nutwdik ;f yJ jyefjrifae&jyefonf? rif;udEk ikd f / udu k }kd u;D / *sirf D / eDvmode;f / aX;ยบuG,/f t&Si*f rB&D ? 2012 ZEM0g&v D (12) wGif tusO;f axmifrS vGwaf jrmuf &&Scd hJ / (13) &ufae@jrifuiG ;f xJw h iG f Edik if aH &;tusO;f om;ol&aJ umif; rif;udEk ikd f axmifuvGwf ajrmufvmpOf a[majymyJw G ckjzpfomG ;onf? a[majymyJrG mS r_ odraf rG@aomwdu k yf GJ / pnf;um;pnf;&H;k aom wdu k yf jGJ zpfomG ;onf? ppfAu kd &f yfpf wdu k zf suaf &; wdu k yf jGJ zpfomG ;cJo h nf? usaemfw@kd vlxt k m;vH;k &J@ &ydik cf iG jhf zpfwhJ 'Dru kd a&pDukd tjynft h 0&&Srd mS jzpfw,f wckruset f & ,lEikd zf @kd usaemfw@kd tm;vH;k }uKd ;yrf;=u&rSmyJ? a&S@quf+y;D awmh }uKd ;yrf;tm;xkwf =u&vdrrhf ,f? 'Dru kd a&pDtwGuf pdw"f gwaf wGjyif;jyaeor#/ }uKd ;yrf;v_y&f mS ;aeor# usaemfw@kd atmify&GJ &Srd mS jzpfw,f? 'Dru kd a&pD udk t&,l=u&r,fr[kwv f m;? t&,l=ur,f / t&,l=ur,f tJ'[ D if;vif;jyifajruGuv f yfonf jynfo@l v$waf wmfjzpfomG ;onf? vlx=k um;em ppfaq;yJjG zpf oGm;onf? wu,f vlxpk w d "f gwjf zifh wnfaqmufvu kd o f nf? crf;em;0ifx h ,f onfh v$wfawmf ? ppfAdkuf &yfpftvdkus vuf!_d;axmif / acgif;!Sdyf ( ykwfoif!dk ) v$waf wmfr[kw/f ppfAu kd &f yfpf wdu k zf suaf &; vlrb _ 0odyyH` nm&Siaf 'guw f mrif;udEk ikd o f nf xdu k o hJ @kd yif vlxu k kd wyfveS @f vdu k o f nf? rif;udkEdkifESifhol.&Jabmfrsm;onf ppfAkduf&yfpfuyfyg;ydk;rsm;udk wdkufzsufa&; wdu k pf pfr;_ rsm; jzpfc=hJ uonfr[kwv f m;? Adu k &f yfpw f u kd zf suaf &; a'guw f mrdu k u f ,fa*gv h , d uf ae&mwGif ppfabmif;bD0wf Adu k &f yfpf wdu k zf suaf &; vlxak cgi;f aqmifa'guw f m rif;udEk ikd f 0ifa&mufae&m,lvu kd o f nf? rif;udEk ikd . f &ifcek o f EH iS hf vlx&k ifcek o f w H @kd onf ol.&ifbwf wGi;f od@k taqmwvif pD0ifvmcJah vovm;? vlxak &S@wGif a&mufaeaom vlx0k ikd ;f &Humrd;k xm;onfh vlx&k ifjyifvw $ af wmfxrhJ S rif;udEk ikd Ef iS hf wxyfwnf;wom;wnf; &ifcek w f uf=uG aecJhavonf? abmif;bD0wfppfAu kd &f yfpf axmufvrS ;f a&;rsm;uvlxak cgi;f aqmif rif;udEk ikd t f eD; odk@ csOf;eif; 0ifa&mufvmae=uonf? rif;udkEdkifudk axmifxJhjyefydk@zdk@ zrf;qD;ESdyfpufzdk@ 144

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


145

(13) &ufae@ jrifuiG ;f xJwh iG f Edik if aH &;tusOf;om;ol&aJ umif; rif;udEk ikd f axmifuvGwf ajrmufvmpOf a[majymyJGwckjzpfoGm;onf? a[majymyJrG mS r_ odrfarG@aomwdkufyJG / pnf;um;pnf;&Hk;aom wdkufyJGjzpfoGm;onf? ppfAdki;f &yfpf wduk zf sufa&; wduk yf jGJ zpfomG ;cJoh nf? usaemfwdk@vlxktm;vHk;&J@ &ydkicf iG fhjzpfwJh 'Drdkua&pDudk tjynfht0&&SdrmS jzpfw,f wckruseft& ,lEikd fzdk@ usaemfwdk@tm;vHk;}udK;yrf;=u&rSmyJ? a&S@quf+yD;awmh }udK;yrf;tm;xkwf =u&vdrfhr,f? 'Drdkua&pDtwGuf pdwf"gwfawGjyif;jyaeor#/ }udK;yrf;v_yf&mS ;aeor# usaemfwdk@ atmifyJG&&SdrmS jzpfw,f? 'Drdkua&pD udk t&,l=u&r,fr[kwfvm;? t&,l=ur,f / t&,l=ur,f ppfAdkif;&yfpfaxmufvSrf;a&;awG 0dkif;tHka&mufvmcJhavovm;? xdktjriftm&Hka=umifh ol.a'go&efcek o f rH mS ydjk refvm / ยบuGuo f m;rsm;rSm awmifhยบuGvy_ &f mS ;vmcJo h nf? [if;vif;jyifxw hJ iG f ajrmufwufvmonfh ol.vufxw J iG f opfom;ukvm;xdik f wvH;k ygvmcJh +y;D xdu k v k m;xdik o f nf acgi;f ay:od@k ajrmS ufwufomG ;onf? jywif;rSeo f m;jyif ay:rSm t&dyfxifaeaom ppfaxmufvSrf;a&;udk ukvm;xdkifjzifh ypf&dkufuJG&efjzpfonf? xdpk Ofc%rSm tcef;xJrh S ajy;xGuv f maeaom ol.orD;i,f aty&,fu azaz/ azaz [k pl;pl;epfepfvrS ;f atmfonf? xdak emufuv k m;xdik u f kd vSr;f qJx G m;vdu k o f nf? orD;av; aty&,f.aemufwiG f uyfvsuyf gvmaom ol@rdwaf qG udo k mat;xGe;f u ud0k ifarmfO;D owdxm;tH;k rSaygAh sm bmawGjzpfaewmvJAsm[k vSr;f owday;&if; ol@teD;od@k csO;f eif; a&muf&v dS mcJo h nf? ud0k if;armfO;D onf awmwGi;f vufeufuikd f awmfveS af &;orm; olyek jf zpfcphJ Ofu &&SdcJhaom iSufzsm;a&m*g Adkif;&yfpfonf ol.OD;aESmufxJhodk@ 0ifa&mufzsufqD;cJhonf? oluxdo k @kd tzsuq f ;D cH&+y;D aemuf a0'emonf jzpfvmcJo h ?l ppfAu kd &f yfpu f kd awG@v#iaf wG@ovdk &ifqikd &f v#if &ifqikd &f ovdk ta&cGcH mG vdo k nfh jyif;xefonfh pdwt f pJt G vef;vGef a0'em&Si?f ?

armifpdk;csdef ZEM0g&D 20 / 2012

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

145


146

bmomjyef tcef;quf Tpmtkyfonf pma&;q&mr karen connelly . rl&if;pmtkyw f tkyjf zpf+yD; pmzwfolrsm; tm; tvGeftrif; zwfapcsifaom qENa=umifh }uKd;pm; wifjyvkdufygonf? Tpmtkyftm; zwfapjcif;jzifh jref rmEkdifiHtwGif; tkyfcsKyfrif;rlaeaom ppftpkd;&. vuf xufwGif jrefrmEkdifiHom;wkd@ rnfa&G@ rnfr#xdvl@tcGifh ta&; qkH;&_H;ae+yD; jrefrmEkdifiHwGif;&Sd tusOf;axmif rsm;twGif; rnfuJhokd hzdpD;ESdyfpuf rnfuJhokd qif;&J'kuQcH&I ppftpkd;&. vlrqefr_rsm;ukd uGufuGufuGif;uGif; odjrif&rnf jzpfygonf? tcef;quftjzpf azmfjyoGm;ygrnf?

tvif ; td r f r **~~ Z if ; ,cifvrStquf

tdrfajrSmifavSmiftdrf tcef; ( 51)

wa,mufe@J wa,muf oHwikd jf cm;aeayr,fh rsuv f ;kH awGe@J pum;ajymae=uw,f? Free Elsalvador av;[m xrif;yk*u H kd oHwikd =f um;xJ xd;k xnfah y;vdu k &f if; rsuv f ;kH awGu yk*jH ym;uwqifh awZ&J@rsuEf mS awZ&J@ apmif&,f/ zsmqDo@kd wqifjh cif; ajymif;oGm;w,f? aw;qdkiSufu.... “ nDav; -- rif;rae@nu ,lvmay;wJv h ufaqmiftwGuf odyaf us;Zl;wifw,f ” 'gayrJh awZ pum;[m aumifav;twGuf ody+f y;D r&if;ES;D awmhb;l ? wpdr;f qef vm+y?D aumifav;[m t&ifvkd r+yKH ;Edik af wmhyg /bmudjk yefajym&rvnf; qdw k mudk rodawmhbJ oHwikd rf mS wG,u f yfaewJh oHacs;awGukd ol@&J@ vufoaJ v;eJ@ uky+f y;D oef@&Si;f a&;vkyaf ew,f? awZ? ? rif;bmjzpfv@kd tJ'[ D mawGukd igq h D ,lvmwmvnf;...... Free Elsalvador av;[m awZ qGc J suu f kd a&S@aewa,mufvkd ...... 'Dabmvfyif[m udkawZypPnf;trSefbJ / udkawZqDu aysmufoGm;wmudk 146

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


147

useG af wmf aumuf&vd@k jyefvmay;wmbJ? xyf+y;D wd;k wd;k av;eJ@...... cifAsm;vnf; tm;vdk@ pma&;csif&if &wmayg@ ? tJ'g xm;vdu k yf gawmh / tJ'aD bmvfyifukd rif; b,fub,fvkd &wmvnf;..... aumifav;[m yifo h ufwcsuf &_u d v f u kd &f if;...... cifAsm;ESyd pf ufc&H wJ@ae@u cifAsm;wdu k f tacgi;f tjyifbufrmS awG@wmbJ? awZ aumifav;udk tH=h opGmpdu k =f unf&h if; yg;pyfyw d zf @kd arhomG ;vdu k w f ,f?r,H=k unf Edik af vmufwhJ tH=h opGmawGukd aumifav; &J&0J 0hH hH }uKd ;pm;+y;D ol@udk umuG,af y;wmudk &ifxJ u t&rf;aus;Zl;wifomG ;w,f? pdwx f u J 0rf;omvd@k x+y;D ckeaf ygucf siv f mw,f? wu,f qd&k if Free Elsalvador av;[m cav;wa,mufbq J w kd m awZ arhomG ;wmjzpfw,f? axmifxrJ mS cav;wa,mufukd b,forl S pdwrf 0ifpm;bl; ? aumifav;[m rsufvHk;udkarS;xm;+yD; +yHK;+yHK;uav;eJ@...... "wu,fawmh usGefawmf[m bmrStoHk;ruswJh cav;bJqdk+yD; usGefawmhudk axmifr;lS vlawGu txifao;wm / aemuf+y;D abmvfyifupd rP mS useG af wmfe@J vH;k 0rywfouf bl;qdw k m/ axmifr;lS udv k al csmu useG af wmfpmrwwfawmh bmrSa&;p&mudprP &Sb d ;l qd+k y;D toH;k r0ifwhJ cav;wa,mufvkd ab;z,fxm;awmh udak wZ uHaumif;oGm;wmayg@/ 'gayr,fh tJ'g rae@utxdbJ ......" aumifav;rsuEf mS trlt&m yHpk aH jymif;oGm;+y;D ...... "uíefawmf&h @J wJav;udk olzsuq f ;D +y;D ypPn;f awG tukev f ;kH v$iyhf pfvu kd +f yD ?tm;vH;k eD;eD; ysupf ;D oGm;w,f? b,favmufawmif&mS ovJq&kd if uíefawmfaewJh ae&mav;udk wGi;f awG wl;+y;D abmvfyifb,frmS jrKS yx f m;ovJ &Smw,f? 'gayrJh olw@kd bmrSrawG@awmh uíefawmfhweJ @J ypPn;f awGukd wppDzsuq f ;D ypfvu kd w f ,f?" aumifav;[m atmifEikd o f &l @J t+yKH ;eJ@..... “ olw@kd abmvfyifukd &Smvd@k rawG@cJh bl;..... ” "axmifxJu *dka'gifxJrSm ypPnf;awGtrsdK;pHk&Sdw,f ? wcgwav pm;p&m vuf b uf o k w f txk w f / o&uf o D ; oeyf t xk w f / wcgwav ol w d k @ pmtk y f a wG abmvfyifawGvnf; arh+y;D ypfxm;wm&Sw d ,f? rae@u tudk tdyaf ewJh tcsed rf mS uíefawmf avScg;eJ@ tudw k @kd taqmifukd cd;k wufw,f? +y;D awmhrS tud@k apmif&@J atmufrmS a&;p&m pmtkyu f kd xJx h m;vdu k w f ,f/" aumifav; 'DavmufowWd &Sv d mw,f? ol@rSm pdwcf s,=kH unfp&m vlawG&v dS @kd jzpf r,f? [kww f ,f -aumifav;rSmaxmifr;lS udpk pfEikd /f wef;pD; udu k sm;}u;D / oHacsmif;acguw f hJ OD;qGmrdw@kd [m ol@&J@ rdwaf qGawGbJ ? awZ pdwx f rJ mS aumifav;[m ol@udv k nf; ,H=k unfpw d cf sr,fv@kd xifxm;w,f? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

147


148

axmifxrJ mS wa,mufuw kd a,muf pdwcf s,=kH unf&w,fqw kd m odyu f aH umif;wJt h jzpfb?J aumifav;&ifxrJ mS rGe;f jynfv h mw,f? rsu&f nfawGa=umifjh zpfw,f ? [kww f ,f..... awZudk cG&J rSm udk a=umufv@kd aumifav;idak erdw,f? “ nDav; ” awZu aumifav;udak c:vdu k w f ,f? awZ[m oHwikd =f um;u vufwzufxw k +f y;D aumifav;udk xdawG@csiv f @kd wrf;wrdw,f? “ vmygtek ;f ..... ig@tem;udk ” wd;k wd;k ajymvdu k w f ,f/ awZ tem;u vSn+hf y;D xGuaf jy;oGm;w,f ? idak ewJh rsu&f nfawGukd +rKd csvu kd w f ,f/ pdwx f rJ mS vnf; ig ol@udk wu,f pdwcf sv@kd &rvm;.?....qd+k y;D pOf;pm;aerdw,f ? 'gayr,fah wZu aemufae@rSm aumifav; udak wG@awmh ..... “ nDav; .....ig[m rif;udk ,H=k unfpw d cf sw,f / ig@&J@nDi,fukd pdwcf sovdk rif;udv k nf; ,H=k unfpw d cf sw,f ?” 'Dvakd jymvdu k af wmh Free Elsalvador av;[m tH=h o+y;D “ tpfu@kd rSm wu,f nDwa,muf&w dS ,f ” “ [kwv f m; ” vd@k ar;vdu k w f ,f? “ [kww f ,f - nDti,fwa,mufawmh&w dS ,f / 'gayr,fh rif;avmufri,fb;l ” aumifav;uvnf;..... “ uíefawmf cav;r[kwyf gb;l ” [kwyf gw,f rif;ri,fygb;l uGm vd@k ajym&if; awZ [m ol@nDerH nf[m ..... “ atmifrif; ” qdw k m ajymjyvdu k w f ,f ? “ 'gq&kd if udak wZ nDvnf; &efuek rf mS &Sw d ,fayg@ ” “ r[kwb f ;l - jrefrmjynf e,fpyfrmS ausmif;om;wyf&if;rSm ” &Sw d ,f? aumifav;[m “ e,fpyfqw kd m bmvnf; vd@k ar;vdu k w f ,f ” “ e,fpyf[m ,d;k ',m;eJ@ Armjynfe@J jcm;xm;wJh rsO;f wa=umif;vdrk sKd ; jzpfw,f” aumifav;u “ ,d;k ',m;qd&k if uíefawmf aumif;aumif;odw,f/ ,dk;',m; axmifusorm;awG 'DaxmifxrJ mS &Sw d t hJ cg uíefawmfhukd rke@f awG aus;G zl;w,f ” ? [kww f ,f/ tckigw@kd aewJah xmif}u;D eJ@ tjyifbufukd jcm;xm;wJh tkwx f &H }u;D [m e,fpyfbjJ zpfw,f? aumifav;u “ 'gqkd udak wZnD atmifrif;[mvnf; axmifusaewmayg@ [drk mS ” ar;cGe;f xkwv f u kd af wmh .... “ awZ? ? igv h rkd [kwb f ;l olu awmfveS af &;orm; vkyaf ewm vGwv f w G v f yf vyfae&w,f/” aumifav;u =um;bl;wJah wmfveS af &;eJ@ ywfoufwm.... “ 'gqkd Adv k cf sKyaf tmifqef;vdak yg@aemf ” 148

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


149

“ rif;Adv k cf sKyaf tmifqef;udk odom;bJ / .... “ [kww f ,f - wef;pD; OD;usm;}u;D u t+rw J rf; ajymajymaeawmh odaewmbJ/ OD;usm;}u;D tcef;xJrmS Adv k cf sKyaf tmifqef; "gwyf &kH w dS ,f? Adv k cf sKyaf tmifqef;[m awmf vSeaf &; orm;aumif;jzpf+y;D *syefe@J t*Fvyd u f kd awmfveS cf b hJ ;l w,f? OD;usm;}u;D ajymvd@k omod&wm? *syefw@kd t*Fvyd w f @kd qdw k m aumifav;rjrifb;l ao;bl;/ OD;usm;}u;D ajymor# qd&k &if tJ'v D al wG[m awmfawmf&ikd ;f w,f qdb k /J 'gayr,fh Adv k cf sKyaf tmifqef;[m olw@kd udk Armjynfu t+y;D tydik f armif;xkwEf ikd cf w hJ ,f? 'gq&kd if udak wZnDuakd tmifrif; vnf; *syefawG t*Fvyd af wGukd awmfveS af ewm ayg@aemf ? A[kow k r&Sad o;wJh aumifav;udk awZ[m pdwrf aumif;pGm =unfv h u kd rf w d ,f? “ r[kwb f ;l .... atmifrif;u jrefrmppfom;awGukd wdu k af ewm ” ajymomajymwm atmifrif;[m tcktcsdefrSm ao+yDvm;/ &Sifaeao;vm; vnf;olrodb;l ? “ uíefawmfw@kd jrefrmppfom;awGukd bmvd@k udak tmifrif;u wdu k af e&wmvnf;/ Armtcsi;f csi;f bJ r[kwv f m; ” “ [kww f ,f - Armwyfrawmfe@J wyfrawmfbufu acgi;f aqmifawGub kd J ” jynfwiG ;f ppfqw kd mudk aumifav;em;vnfatmif awZ r&Si;f jywwfawmhyg/ ppfom;trsm;pk[m ,kwrf movdk olw@kd &J@ acgi;f aqmifawG[mvnf; ,kwrf m=uw,f? “ rif;....'DaxmifxrJ mS &Sw d hJ Edik if aH &;tusO;f om;awG odw,fr[kwv f m;....” aumifav;u.... ” olw@kd [m pmaumif;aumif;wwfw,f ? ” “[kww f ,f aumif;aumif;ajymwwfw,f / 'gah =umifh olw@kd [m 'Dwikd ;f jynf&@J acgif;aqmifawGudk ajymif;ypfzdk@}udK;pm;ae=uwmayg@ ? 'gha=umifh EdkifiHa&;orm;awGudk wyfrawmfu r}uKd ub f ;l / 'gah =umifh olw@kd udk axmifxJ xnfx h m;=uwm?axmifaygi;f rsm; pGmaom EdkifiHa&;orm;awG[m axmifxJrSm raebJ e,fpyfrSmae+yD; jrefrmppfwyfudk jyefwu kd af e=uw,f ? 'Dtpd;k &[m wyfrawmfu vlawGe@J zG@J xm;=uw,f/ “ e0w ” qdw k mayg@ ?“ aumifav;u “ atmf ” tH=h ooGm;w,f ? “ tJ't D pd;k &udk oabmrwlbJ qef@usiw f hJ olawGukd olw@kd u ESyd pf uf=uw,f” “axmifr;_ udv k al csmvdak yg@aemf ” “ [kww f ,f axmifr;_ vlacsmawG trsm;}u;D &Sw d ,f ” aumifav;[m odcsiw f phJ w d ef @J .... “ bmjzpfv@kd 'Dvrkd aumif;wmvkyaf ewmudk oabmusae=uovnf; ” tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

149


150

“ olw@kd [m a=umufae=uw,f / olw@kd &J@ypPn;f awGukd tm%mawGukd vufvw G f oGm;rSm pd;k &dr=f uw,f? vlxak wGqu D taumif;pm;awGtm;vH;k olw@kd cd;k xm;vd@k vlx[ k m pdwt f &rf;qd;k aewm olw@kd odw,f ” “ ajymif;vJrS jzpfr,f/” 'gayr,ft h cktpd;k &u rajymif;vnf; / t&ifw;kH uyHpk eH @J bJ aecsiaf ew,f ? rif;odatmifajym&&if Ak'b < &k m; a[mbl;w,f / t&m&mwdik ;f [m ajymif;vJw,f/ &moDOwk vdb k J ? rd;k &GmwJ&h moD ukeo f mG ;+yD qdak yr,fh 'Dn rd;k &Gmw,fr[kwv f m; /+y;D &ifa&mufvmr,f aqmif;&moD vmawmhr,f / +y;D &ifvnf; wcgjyefyv l mtke;f r,f / aemuf+yD; rdk;&moD jyefvmtkef;r,f? 'DvdkeJ@bJ ylvdkuf rdk;&Gmvdkuf at;vdkufeJ@ t+rw J rf;ajymif;vnf; aew,f? 'g[m tm;vH;k twlwb l J / vlawG&,f wd&p>mefawG&,f / oD;ESyH ifawG&,f tm;vH;k ajymif;=uw,f? vlawG[m ae@wdik ;f awG@ae&vd@k odwrf odayr,fh wae@eJ@ wae@ tdv k m+y;D wjznf;jznf;eJ@ aowJv h al wG jzpfomG ;=uw,f? b,fawmhrS b,ft&mrS r+rb J ;l / ajymif;vJae w,fav ? 'g@a=umifh igw@kd u Oyu<mudk em;vnfatmif vky&f r,f ? 'Dvt kd csed rf mS 0g'g}u;D vrf;av#mufvmwJh ajcoHu=kd um;&+y;D udak wZudk a&csKd ;zd@k vmac:wmjzpfr,f? aumifav;u awZqDu ao;tdk;udk ,lvdkufw,f? 0g'gtjrifrSm aumifav; awZ tcef;u ao;td;k vm,lw,fayg@ ? awZu wd;k wd;k av;.... “ nDav;” vd@k ac:vdu k w f ,f/ aumifav;aemufjyefvn S t hf =unfrh mS .... “ bmbJvyk v f yk f b,fbo J mG ;oGm; owd0&d , d &Szd @kd t+rrJ arhe@J aemf....” aumifav;&J@ jyefay;vdu k w f hJ t+yKH ;udk awZ b,fawmhrS arhr&yg.... ?

bmomjyef armifarmifvwf (c) Roland Hardy

qufvufaz: jyygrnf?

150

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


151

bmomjyef tcef;quf a'gufwmbarmf .

&kef;xGufcJh&aomjrefrmjynf Ba Maw BREAK THROUGH IN BURMA Memoirs Of a Revolution 1939 - 1946

oef;0if;vSkdif (jyefqdkonf) rl&if;pma&;q&m a'gufwmbarmf. (Breakthrough in Burma) vuf&mjzpfonf?a'gufwmbarmfonf udkvdkeD acwfynmwwf 0wfvHka&S@aewpfOD;jzpf+yD;/ jrefrmEdkifiH.udkvdkeDacwf 0ef}uD;csKyfa[mif;wpfOD;/ zufqpf*syefacwf t"dywdtm%m&SifwpfOD;/ twdkuftcH EdkifiHa&;orm;wpfOD; jzpfcJhbl;olwa,mufjzpfum/ oljzwfoef;}uHKawG@cJh&aom jrefrmjynf. EdkifiHa&;jzpfpOfudk tajccHI a&;om;xm;aom pmtkyfjzpfonf? pma&;q&m oef;0if;v_difrS bmomjyefI a&;om;xm;onfudk tvif;tdrfrStcef;quftjzpf az:jyvdkufygonf? acwfwpfacwf/ EdkifiHwpfEdkifiH. EdkifiHa&;ordkif; jzpfpOfudk acgif;aqmifwpfa,muf jzpfcJhol. a&;om;csufudk avhvmod&SdEdkif&ef wifjyvdkufygonf? tvif;tdrfr*~Zif;

,cifvrStquf

tm&Sacgi;f aqmifrsm;rSm vnf;/ rdrw d @kd jywif;aygurf sm;rS vSr;f ar#m=f u!fu h m/ rdrw d @kd ar#mv f ifch suEf iS hf tdrrf ufw@kd twGuf tvSr;f turf;udk &SmazGae&m/ tqdyk g owif;pum;rS ,if;wd@k twGuf vufiif;tusKd ; jzpfvmawmh onf? taemufwdkif; awmfvSefa&;rsm;. &dkufcwfr_a=umifh/ tm&SEdkifiHrsm;Y 0&ke;f oke;f um; tajctaersm; jzpfco hJ nf[k qdo k nfrmS rrSerf uefyg? trSet f m;jzifh awmfveS af &; owif;pum;rsm;rSm tm&Svx l u k kd trSeyf if v_y&f mS ;apcJjh cif; jzpfonf? txl;ojzihf Edik if aH &;tod&o dS w l @kd t=um;/ ydI k v_yv f y_ &f &G G jzpfco hJ nfrmS txl;ajymp&m rvdyk g? xdt k cg &J&ifw h uf=uaG om acgi;f aqmifw@kd u rdrw d @kd jynfow l @kd udv k nf; tvm;wl enf;vrf;jzifh vGwaf jrmufz@kd ar#mrf eS ;f vm=uonf? Tr#ru tcsKd @Edik if H rsm;Y awmfveS af &; . atmifjrifrr_ mS tHrcef;atmifjrifco hJ !fh tavsmuf/ urBmEh ikd if H trsm;pkrmS vnf; rdrw d @kd uJo h @kd vGwaf jrmufru _ kd awmif;waea=umif;/ awmfveS af &;rsm;u oufaojyaejcif;vnf; tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

151


152

jzpfonf? wpfenf;tm;jzifh o&Jr&Jp;D I/ acgi;f yHjk zwf tjrwfxw k af eo!f/h udv k ekd D urBm a[mif;udk zsuo f rd ;f vdjk cif; jzpfonf? t&yf&yf twdwef rd w d rf sm;t&/ tm&SY awmfveS af &; }u;D wpf&yf trSew f u,f a&muf&v dS mawmhrnfqo kd !fh vuQ%mvnf;jzpfonf? tdik 'f , D mopfw@kd um; wjznf;jznf; jy!fEh @HS vmaeonf? }uKH awG@&aom tajc taersm;t& tcsed t f cgtvdu k f yHpk t H rsKd ;rsKd ; ay:xGuv f m=uonf? od@k wdik f tm;vH;k . tESpo f m&um;/ awmfveS af jymif;vJypfr!fh OD;wnfcsujf zpfonf? trSet f m;jzifh awmfveS f a&; tdkif'D,mopfwdk@udk vufcHcJh=uo!fh tm&Sacgif;aqmif trsm;pkrSm/ tqdkyg tdik 'f , D mrsm;onf *smreDjzpfonf? tDwvDjzpfonf? *syefjzpfonf? jzLonf? rnf;onf? 0gonf pojzifh *&kpu kd cf =hJ uonf r[kwyf g? udv k ekd t D yk cf sKyaf &;udk qef@usi+f y;D rdrw d @kd twGuf tem*wfukd zefw;D ay;Edik o f nf[al om/ uwdu0wf &So d nfqv kd #iyf if aumif;pGm vufcEH ikd +f yD jzpfonf? xdpk Ofu vltenf;i,fom ,if;wd@k . tusKd ;/ tjypfukd av;av; eufeuf pOf;pm;cJ=h uonf? rnfo@kd jzpfap Edik if aH &; tdik 'f t D v kd *kd so D pfw@kd um;/ ppf}uKd acwf tm&So@kd pdr0hf ifjryS Ef HS vm+yD jzpfovd/k tem*wf tm&Svx l k awmfveS af &;rsm;twGuf toifjh yifae+yD jzpfonf? qdck o hJ vdk jrefrmEdik if . H tajctae t&yf&yfrmS vnf;/ tm&SEikd if rH sm;ESihf reD;&d;k pGJ jzpfonf? Oyrm Edik if jH cm;om;wd@k . tjrwfxw k /f ukwaf oG;pkyrf r_ sm;rSm ae&mwdik ;f wGif &Sad eonf? tay:qH;k wGif +Aw d o d #yikd f ukr% ` w D @kd u ae&m,lxm;+y;D / tdE, Nd ESihf w&kwpf ;D yGm; a&; vkyif ef;rsm;u tv,ftvwfae&m wGif &Sad eonf? atmifajcodr;f tvkyrf sm;rSmrl tdE, Nd pma&;/ pmcsED iS hf ulvw D @kd vufxJ a&mufae+y;D jrefrmtrsKd ;om;/ trsKd ;orD;wd@k twGuf ae&m r&So d avmufyif jzpfonf? jrefrmwd@k . &ydik cf iG rhf sm; jzpfygvsu/f w&m;vufvw $ f qH;k &_;H epfemae=u&onf? 1930 jy!fEh pS f urBmph ;D yGm;a&; qkwu f yf}u;D ESihf twl/ jrefrmwd@k . pD;yGm;a&;rSmvnf; tvl;tvJ cHc&hJ onf? &v'ftm;jzif/h awmifov l ,form; ykeu f efr}_ u;D ay:ayguv f mcJ+h y;D / tqH;k Y r&_rvS acsre_ ;f cH vdu k &f onf? od@k wdik f urBmppf}u;D ESpcf t k =um;/ a&;qGjJ yXmef;cJo h !fh zG@J pnf;tkycf sKyyf kH ESpcf ak =umihv f nf; jrefrmwd@k todE;kd =um; vm=uonf? pD;yGm;a&; tajctaewd@k udk quf&v#i/f pyg;aps;E_e;f rsm;rSm vH;k 0jyKwu f somG ; o!ft h wGuf jrefrmwd@k . pD;yGm;a&; tajccHrsm; +yKd vo J mG ;onf? Edik if t H 0Sr;f tvkyv f ufrhJ rsm; pkyHkvmonf? txl;ojzihf/ +rdK@jy ynmwwfvil ,frsm;twGuf ydI k txdemcJo h vd/k 4if;wd@k &ifwiG ;f Yvnf; awmfveS af &; rD;prsm; wpfaiG@aiG@awmufvsuf &So d nf? Tr# pD;yGm;a&; usyw f nf;r_rsm;ESihf &ifqikd af e&o!fw h ikd f iSm;&rf;c/ tcGe/f twd;k E_e;f ponfw@kd um; acgicf ikd af eqJ jzpfonf? t*Fvyd f tm%mydik rf sm;uvnf; jrefrmEdik if YH bmr# rjzpfovd/k tcGet f wkwrf sm;udk aumuf+rJ aumufaeqJ jzpfonf? Tr#ru tajctaeESihf tH0ifciG f 152

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


153

us r&Sdawmhonf? Oya'a[mif; tjrif;rsm;jzifh EdkifiHjcm;om;wdk@. tusdK;pD;yGm; wdk@udk tumtuG,af y;vsu&f o dS nf? od@k wdik f tcGihf tvrf;rJah eaom/ jrefrmawmifol v,form; rsm;ESihf tjcm;vlrsm;twGurf l tqdyk g Oya'u rnfo@kd r# tumtuG,rf ay;cJah cs? xdOk ya' a=umifyh if atmuf jrefrmEdik if &H dS v,f,mpdu k yf sKd ;ajr tawmfrsm;rsm;rSm/ Edik if jH cm;om; aiGacs;olrsm; vuftwGi;f xd;k qyfvu kd =f u&onf? od@k jzpfo!fw h ikd f w&m;r#wr_ r&S?d wpfzufapmif;eif; jzpfaeo!fh tqdyk g Oya'wd@k udk jyifqifz@kd &m udv k ekd D tpd;k &bufrS pdw0f ifpm;jcif;r&S?d pifppf jrefrmEdik if YH usi0fh wfOya'[lI r&Sad wmh[yk if xifrw S &f onf? tkyfcsKyfa&; e,fy,fudk =u!fhrnfqdkv#ifvnf;/ qdkcJhovdk twkta,mif zG@J pnf;tkycf sKyyf rkH sm; atmufY/ r!fo h nf tpd;k &r# wnf+ird pf mG aqmif&u G Ef ikd cf o hJ nf[I l r&Syd g? trSew f u,f tkycf sKyaf &; tm%mrSm/ vufwpfqyk pf m udv k ekd AD sL&du k &ufw@kd vufxJ Yom &Sad eo!ft h wGu/f tcsed , f I l tav;t euf ajz&Si;f &r!fh jy\emrsm;ud/k rnfo!fh tpd;k &r# atmufajcodr;f aqmif&u G Ef ikd cf o hJ nf r[kwyf g? 4if;wd@k . wpfcw k nf;aom wm0efrSm/ EdkifiHjcm;om;wdk@. tusdK;pD;yGm;udk umuG,fzdk@om jzpfonf? Tonfw@kd um;/ awmfveS af &; tdik 'f , D mopfrsm; pdr0hf ifvmaepOf/ wdik ;f jynf. tajctaerSef yif jzpfawmhonf? rsm;r=umrDyif tqdyk g tdik 'f , D mopfw@kd onfvnf;/ Edik if aH &; ,H=k unfrr_ sm;tjzpf xif&mS ;vmum/ jrefrmjynfY qd&k , S v f pfrsKd ;aphukd OD;pGm pdu k yf sKd ; vmcJo h nf? 1936 ckEpS w f iG f qif;&Jom; ygwu D / qd&k , S v f pf tajccH tdik 'f , D mopfrsm; a&mpyfxm;o!f/h yxrOD;qH;k ay:vpDukd a=unmcJh ovd/k wpfcsed w f nf;vdv k kd od@k wnf; r[kwf aemifEpS Yf yif qd&k , S v f pf tkypf rk sm; [dw k pfp/ onfwpfp xGuaf y:vmcJo h nf? vuf0pJ mtkyt f oif;u +Aw d o d # trsKd ;tpm;/ azbD,ef qd&k , S v f pf 0g'udk rdwq f ufay;cJ+h y;D / e*g;eD pmtkyt f oif;uvnf;/ tvm;wl tdik 'f , D mwd@k udk jzef@a0vmcJo h nf? od@k jzihf qd&k , S v f pf pmay avhvma&;tzG@J i,fuav;rsm;/ tv#Kd v#Kd ay:ayguv f movdk rwf(pf) 0g'vnf; wjznf;jznf; tajcwnfvmcJo h nf? rwf(pf) 0g' avhvmaom tkypf ik ,ftwGi;f ocifoef;xGef;ESifh ocifpdk;wdk@rSm xif&Sm;+yD;/ ppfrjzpfrD tqdkyg tkyfpkrSm tdEdN, uGejf rLepfygwED iS hf tquftoG,f &&Scd +hJ y;D / aemufyikd ;f jrefrmjynfY uGejf rLepf vufeufuikd f awmfveS af &;}u;D txd ,if;wd@k ESpOf ;D u OD;aqmifc=hJ uonf? od@k jzifh tm&SEikd if t H rsm;pkrmS / awmfveS af &;}u;D wpfct k wGuf tjyif;txef yHak zmf aeovkd jrefrmjynfonfvnf;/ tvm;wl tajctaeopfqD a&S@&_vsu&f adS eonf? t,l0g' topfwdkum; pdwfv_yf&Sm;p&m aumif;vSonf? txl;ojzihf udkvdkeD tkyfcsKyfa&; yHpk aH [mif;rS vGwaf jrmufz@kd vrf;p &Smaeolrsm; twGurf l qdzk , G rf &S?d yk*v ~ u d wyfz@JG rsm; wln0D wfprkH sm;/ vufo;D vufarmif; wef;vsu/f a=u;G a=umforH sm;ESi/f h ,if;wd@k . tv,fwiG f jynfov l x l k vGwaf jrmufa&;twGu/f rm;rm;rwfrwf &yfaeaom =oZmwdurU }u;D rm;o!fh tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

153


154

acgi;f aqmif po!fh yH&k yd rf sm;rSm/ pdwv f y_ &f mS ;p&mrsm; jzpfonf? [pfwvm/ rlqv kd eD /D rlpwm;zmurf;rJ(vJ) yg&mS / um;(vf)rwf(cf)/ vDeif/ pwmvif po!fh trnfemr rsm; jzpfvmonf? od@k &So d nfwikd f ,if;wd@k . Edik if aH &; tawG;ac:wd@k udk twdtus em;vnfI awmhr[kw?f ususee avhvmoabmaygux f m;ol tenf;i,frS wpfyg;/ vlrsm;pkrmS udv k ekd D tkycf sKyaf &;udk qef@usiaf om t,ltq wpfcck k ay:wGi/f pdwcf pH m;r_rsm;jzifh xx=u=G uG &Sad ejcif; jzpfonf? xdpk Ofu zufqpf0g'onfvnf; t&_;H ray:ao;ovd/k taemufr[mrdww f @kd vnf; atmifyrJG &ao;acs? trSet f m;jzifh ppf+y;D csed Yf zufqpfpepfukd rke;f wD;aeonf[k qdak om/ zufqpf qef@usiaf &;orm;wd@k . tajymtqdrk sm;rSm rSeu f efr_ r&Syd g? ,if;wd@k . w&m;0if rSeu f efr_ wpfcck k &,lz@kd twGu/f twdwt f a=umif;w&m;wd@k ud/k ,d;k r,fz@JG &SmazGxm;aom ay:vpDwpfco k m jzpfygonf? xdpk Ofu ,ck zufqpf qef@usiahf &; orm;qdo k l trsm;pkrmS / zufqpf a=u;G a=umforH sm; atmf[pfcv hJ /kd zufqpfypkH jH zifh tav;jyK cJo h rl sm;om jzpfawmhonf? trSet f m;jzifzh ufqpfypkH H tav;jyKjcif;ESihf uGejf rLepfw/l wHpOfw@kd rSm awmfveS af &; oauFw rsm; jzpfo!ft h avsmuf/ wuf=uaG om Edik if aH &;ygwrD sm;u/ yHpk w H pfrsKd ;rsKd ;ESihf twk,cl hJ=ujcif; jzpfonf? uGejf rLepf a=unmpmwrf;ESihf [pfwvm. rde;f uef@ (mein _ m=uovdk ak mpf) wd@k rSm Edik if aH &; oif&;kd rsm;ozG,f wufwuf=uG=uG avhvm zwf&v *syefjynfrS wifoiG ;f vmo!f/h qGe, f ufqif. pmayrsm;ESihf qifzed ;f t,l0g' wd@k udv k nf;/ jrefrmbmomjyefqIkd tajrmuftjrm; xkwaf 0cJ=h uonf? “'gw@kd jynf/ 'gw@kd ajr ”tp&So d !f/h xdpk Ofu ay:jyLvmtjzpfq;kH / Edik if aH &;oDcsi;f rSm/ ,cktcg trsKd ;om; oDcsi;f jzpfvmcJah omf vnf;/ wpfcsed u f tqdyk g oDcsi;f jzifh ygw}D u;D wpfcu k kd pnf;&H;k um/ zufqpf [efyefjzifh G af eaom Edik if aH &; udv k ekd t D pd;k &udk tmcHc=hJ uonf? od@k jzihf ppf}uKd acwftwGi;f / qlyu tawG;tac:rsm;rSm wpfcEk iS w hf pfck a&m,Suu f m u|Eyfk w f @kd jrefrmjynf Edik if aH &;ud/k v_y&f rf;ypfr!fh &_yaf xG;o!f/h oAŠ&e@H aygi;f pHk tajctaewpfck arG;zGm;vmawmhonf? ppf&yd /f ppfaiG@rsm; oef;vmcsed Yf / tajymif;tvJrsm;rSmvnf; ydI k odomvm onf? vlxk qENjyyGrJ sm; &J&aJ wmuf rde@f cGe;f rsm;/ Edik if aH &; wyfr}u;D rsm;ESit fh wl tH=k urG _ rD;!Ge@f / rD;v#rH sm; wpfjynfv;kH ul;pufvmonf? ppf}u;D jzpfvmo!ft h cg wpfEpS t f wGi;f Yyif/ qdck yhJ g tdik 'f , D mtopfrsm;u awmfveS af &;wm0efw@kd ud/k a&S@wef;u xrf;aqmif& r!ft h oif;tzG@J }u;D wpfcEk iS hf au'gw@kd udk tcsed rf D xkwv f yk af y;vdu k o f vd/k ,if;wd@k aemufY vdu k yf gr!fh vlxw k pf&yfv;kH rSmvnf;/ toih&f adS e+yD jzpfonf? TY toif;tzG@J }u;D twGi;f yg0ifvm=uolw@kd rSm vuf0jJ zpfap/ vuf,mjzpfap/ uGejf rLepfjzpfap/ trsKd ;om;a&;0g'D jzpfap/ od@k wnf;r[kwf a&maxG;aeaom umvtwGi;f / a&ma,mifygvmolrsm; jzpfap/ jy\emr[kwyf g? atmufajcodr;f ajymif;vJawmfveS v f akd om/ xdo k w l @kd . oabmwlnD 154

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


155

r_rmS wnfqu J v kd ekd D tkycf sKyaf &; pepfu/kd tjcm;awmfveS af om Edik if rH sm;vd/k jrefrmhajray:rS armif;xkwzf @kd om jzpfygonf? jrefrmwd@k . Ekid if aH &;aemufcH tcif;tusi;f udk rodv#i/f jrefrmhEh ikd if aH &; wd;k wufjzpf xGe;f r_ukd vnf; aumif;pGm em;vnf Edik rf nfr[kwyf g? od@k twGuf u|Eyfk t f aejzifh jy!fjh y!fph pkH kH azmfjyzd@k &m/ twdwf ta=umif;t&mwd@k udk tenf;i,f jyefaumuf&ygrnf? ,ae@ em;vnfxm;=uovdk / jrefrmh Edik if aH &;rSm yxrurBm@ppf rwdik rf /D ESpt f enf; i,ftwGi;f 0kid /f trf/ bD/ at ac: Ak'b < mom uvsm%,k0toif;rSm/ c&pf,mefw@kd . 0kid /f trf/ pD/ at ac: c&pf,mef uvsm%,k0 toif;}u;D udk erlem,lxm;jcif; jzpfonf? od@k twGuf toif;}u;D . rlv&nf&, G f csurf mS bmoma&;ESihf oufqikd af e+y;D / aemufyikd ;f jzpfay:vmo!fh tusyftwnf; tajctaersm;ESifh twl tjcm;v_yf& Sm;r_rsm; yg0ifvmcJo h nf? xdrk w S qifh +rdK@}uD;rsm;wGif 0dkif/ trf/ bD/ at toif;cGJrsm; tESH@tjym; zG@J pnf;vm=uonf? rsm;r=umrDrmS yif jzpf&yfw@kd u &kwjf cnf; ajymif;vJvmaeovd/k ppf}uKd acwf jrefrmjynf Ekid if aH &; tusyt f wnf;rsm;rSm/ toif;}u;D . jy\emrsm; jzpfvmonf? tqdkyg tajctaeatmufYyif/ toif;0if;rsm; tqrwef us,fjyef@vmovdk/ t&Sed Ef iS t fh m;vnf; ydak umif;vm onf? TtajctaeY toif;}u;D rSm/ &mE_e;f jy!fh trsdK;om;v_yf&Sm;r_toGif ajymif;vJvm+yD;/ &[ef;/ oHCmrsm;u OD;aqmifI/ +rKd @&GmtES@H v_y&f mS ;vmonf? jzpfay:vmaom vuQ%mopfrsm;ESit fh nD toif;}u;D . trnfukd *sD/ pD/ bD/ at(General Council of Buddhist Association) ac: jrefrmEdik if v H ;kH qdik &f m jrefrmtoif;csKy}f u;D [k ajymif;vJvu kd o f vd/k toif;0ifrsm;uvnf; olw@kd ud, k f olw@kd “0HomEk” [lI *k%, f 0l if=h umG ;pGm trnfay;cJ=h uonf? tvm;wl &[ef;/ oHCmawmfrsm;uvnf; oHCmhtpnf;t&H;k rsm; zG@J pnf;vm =u+y;D / a&OD; q&mawmf/ bm;rJh q&mawmf/ oufyef; q&mawmf tp&So d !fh =oZm t&Sed t f 0g}u;D o!f/h q&mawmf}u;D rsm;u OD;aqmifvm=uonf? yxrydik ;f wGif oHCmh tzG@J tpnf;rsm;ESihf t&yfom;tzG@J tpnf;wd@k rSm teD;uyf qufo, G v f y_ &f mS ;cJ+h y;D / aemufyikd ;f rS oHCmhtzG@J tzG@J tpnf;. OD;aqmifru _ kd cH,v l mcJ=h uonf? vlxEk ikd if aH &; v_y&f mS ;r_ wpfcv k ;kH taeESiq hf yk u f ikd x f m;o!f/h Edik if aH &;,H=k unfrr_ mS bmoma&;ESihf vlrsKd ;a&; t,l0g' wd@k a&mpyfaeonf? tqdyk g tqifYh Edik if aH &;tjrifrmS &d;k &Si;f ovd/k cHpm;r_Yom tajccH xm;onf? vlxk Edik if aH &;tpY vlxak =u;G a=umforH sm;onfyif &d;k &Si;f vSonf? vlrsKd ;a&;/ bmom pum;/ bmomw&m; ponfw@kd jzihf aygi;f pyfxm;onf? od@k wdik f tqdyk g pum;vH;k rsm;onfyif/ jynfov l x l }k u;D wpf&yfv;kH udk tH=k uaG pzd@k / vHak vmufo!fh pGaJ qmifr_ &Sad e+y;D / xkrd w S qifh jrefrmwd@k . Edik if aH &; ajymif;vJ jzpfxeG ;f r_rsm; wGzJ ufvmcJo h nf? tajctaeopfonf ,if;. yH&k yd w f @kd udk tvsit f jref xkwv f yk v f su&f o dS nf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

155


156

,if;wd@k teuf xif&mS ;aom &kyyf v kH m$ wpfcrk mS / q&mawmf OD;OwWr jzpfonf? q&mawmf. &Jwif;vSo!fh pdefac:oHrSm a&S@ur}uHKzl;aom vlrsdK;a&;/ bmoma&; pnf;&Hk;r_wdk@udk tjcm;vlrsm;xuf azmfaqmifEidk cf o hJ nf? q&mawmf. }urd ;f 0g;oHw@kd ud/k tkwaf tmfaomif;eif; pka0; em;axmifum vufqifu h rf; jzef@a0cJ=h uonf? q&mawmfonf trSeyf if }u;D rm;aom l @kd . ESv;kH om;wd@k udk v_y&f rf;ypfvu kd o f !fh rke;f wdik ;f tiftm;pk}u;D . a&S@ajy;jzpf.? jynfow vnf; jzpf.? tjcm; tkypf w k pfprk mS &efuek w f uUov kd rf S xkwv f yk af y;vdu k o f !f/h ynmwwf vli,frsm; jzpfonf? ,ifw@kd Y olw@kd ud, k w f ikd f awG@&Sx d m;aom enf;vrf;opfrsm; &Sx d m;=u .? tqdyk g tkypf Yk OD;bazrSm xif&mS ;+y;D 0g&ifEh ikd if aH &;orm;}u;D wpfO;D vnf; jzpf.? vufawG@qefovdk jrefrmjynf Edik if H a&; rd;k oufrek ;f wdik ;f rsm;=um;Y 'layemay cHov l nf; jzpfonf? 4if;tjyif OD;yk/ OD;odef;armif/ q&m trfat armif}uD;/ ,l/ trf/ trf tkef;cdkif tp&So d w l @kd rSm jrefrmjynf Edik if aH &; tapmydik ;f uvnf; ta&;ygo!fh tcef;rsm;u yg0ifco hJ rl sm; jzpfonf? jrefrmhordkif;Y ordkif;wGifo!fh jzpf&yfwpfckudk OD;aqmif zefwD;cJholrSm OD;odef;armif jzpfonf? yxrurBmppf}uD; +yD;prSmyif/ zdeyfrpD;a&; v_yf&Sm;r_}uD;udk pwifco hJ nf? xdt k csed rf wdik rf t D xd taemufEikd if o H m;rsm;rSm/ jrefrmwd@k . bk&m;ykx;kd ESifh tjcm; txGwt f jrwfxm;&mae&mrsm;od@k vma&muf vnfywfo!ft h cg / jrefrmwd@k . "avh xH;k wrf;wd@k ud/k tvsO;f *&krpdu k yf J zdeyfp;D ae=uonf? tqdyk g tjyKtrlrmS / jrefrmwd@k twGuf bmoma&;t& apmfum;aeovdk Edik if aH &;t&vnf; rnfo@kd r# onf;cHp&m ta=umif; r&Sad y? od@k jzihf wpfjynfv;kH twdik ;f twmtm;jzifh zdeyfrpD;& v_y&f mS ;r_}u;D pwifvmcJo h nf? xdt k csed Yf yxrurBmppf}u;D u/ t*Fvyd w f @kd udk wpfpw kH pf&m oif=um;vdu k yf &kH onf? urBm}u;D onf trSeyf if ajymif;vJaea=umif;/ od@k twGuf rdrw d @kd bufrS wpfxpf avsmah y;zd@k qH;k jzwfc=hJ uonf? &v'ftm;jzifjh refrmwd@k bmoma&;qdik &f mae&mrsm;wGi/f rnfo!fh ajc0wfwefqm r# r0wf&[laom jrefrmwd@k . awmif;qdrk u _ kd vdu k af vsmcJo h nf? ordik ;f t&/ tqdyk g atmifyrJG mS vlxq k ef@usirf j_ zif/h OD;qH;k &vdu k o f !fh atmifyJG jzpfovdk/ trsdK;om; Edk;=um;r_udkvnf; jriS w hf ifay;vdu k o f !fh t&Sed t f [keyf if jzpfonf? Edik if aH &; acgiaf qmifopfw@kd uvnf;/ &&Sv d u kd o f !fh atmifyu JG kd t&Sed t f [kef tysurf cHy/J trsdK;om; ynma&;e,fy,fY xda&mufpGm toHk;cscJh=u+yD; trsdK;om;ausmif;rsm; wnfaxmifc=hJ uonf? xdrk w S pfqifh trsKd ;om; pdw"f mwfopfw@kd udk zefw;D ay;Edik cf o hJ nf? tqdyk g atmifjrifrr_ sm;rSm jrefrmhEikd if aH &; ordik ;f twGuf tjyKoabmaqmifo!fh wd;k wufr_ 156

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


157

rsm; jzpfo!ft h wGuf 4if;wd@k udk tenf;i,f azmfjy&aomf--? aemufxyf rsKd ;qufopfukd OD;aqmiforl mS OD;xGe;f &Sed f jzpfonf? pGaJ qmifr&_ adS om Oy"d &Sdovdk rsdK;cspfvli,fwpfOD;vnf; jzpfonf? wuUodkvfrS xGuf+yD;aemuf/ Edik if aH &;avmuxJ a&mufvmcJh onf? jrefrm ynmwwfrsm;taeESihf jrefrmhwefz;kd wd@k udk jyefvnf wefz;kd xm;I/ jrefrmqefqef 0wfpm; qif,ifoihaf =umif; v_@H aqmfco hJ nf? ol. pnf;&H;k v_y&f mS ;r_rmS &d;k pif;aomfvnf;/ tcsed t f cgEiS hf udu k n f o D vdk &J0iho f !fh pdeaf c:r_vnf; jzpfonf? wpfenf;tm;jzifh 0HomEk pdw"f mwfukd wyfveS @f E_;d aqmfvu kd jf cif; jzpfovd/k xdu k mvu jrefrmwd@k twGuf onf;ajc }uKd uv f nf; jzpfonf? tqdyk g v_y&f mS ;r_Y OD;xGe;f &Sed f tjyif/ tjcm; xif&Sm;olrSm OD;zdk;usm; jzpfonf? ynma&;qdik &f m v_y&f mS ;r_opfEiS hf ywfoufI/ qufvuf azmfjyOD;tH?h 1920 ckEpS f 'DZifbmv wGif jzpfymG ;cJah om/ ,leAD mpwD ausmif;om;oydwrf mS txif&mS ;qH;k ESihf ta&;ygq;kH tjzpfysu}f u;D wpfck jzpfonf? tqdyk g oydwaf =umihf Edik if aH &;tawG;tjrifrsm; ajymif;vJcJh=u+y;D / trsKd ;om;a&; todrsm; jrifw h ufvmcJo h nf? OD;qH;k t}urd f pepfwus pkpnf;vdu k o f !f/h vlxk v_y&f mS ;r_}u;D wpfck jzpfovdk tusKd ;quftm;jzih/f trsKd ;om; ynma&; pepfopf}u;D ay:xGe;f vmcJo h nf? ud, k yf ikd af usmif;rsm; axmifum/ t&m&m ud, k w f ikd v f yk &f o!ft h wGuf tvGew f &m cufco J !fw h ikd /f atmifjrifpmG aqmif&u G f Edik cf =hJ u onf? udv k ekd q D ef@usiaf &; trsKd ;om;vGwaf jrmufa&; tawG;tac:topfw@kd udk pl;prf;&Sm azGae aom vli,frsm;twGu/f trsKd ;om;ausmif;rSm A[kXd mersm; jzpfvmonf? u|epf w d f udk arG;xkwaf y;aeo!f/h u|eyf nma&; pepfwpfct k jzpf udv k ekd D ynma&;udk qefusio hf !f/h a=uG;a=umfoHrsm;rSmvnf; trsdK;om;ausmif;rsm;rS tpjyKvmcJo h nf? rsm;r=umrDrmS yif tqdyk g ausmif;rsm;. a=u;G a=umforH sm;ESihf tnD/ trsKd ;om;ausmif;om;rsm;rSm/ trsKd ;om; v_y&f mS ;twGi;f tvH;k t&if;ESihf yg0ifvmawmhonf? ausmif;om;oydwrf S ay:xGuv f maom wefz;kd rjzwfEikd o f !fh tjcm;&v'fwckrmS trsKd ;om;ae@ jzpfonf? 1920 jy!fEh pS f 'DZifbmv (5) &ufae@ ausmif;om;oydwf pwif o!fah e@ud/k xdt k csed rf pS I trsKd ;om;ae@tjzpf owfrw S v f mcJo h nf? wenf;tm;jzifh tqd k y gae@&uf u d k u|Ek f y f w d k @ . trsd K ;om;0g' &if h u suf v mo!f h a e@tjzpf todtrSwfjyKEikd yf gonf? 1934 ckEpS Yf ynma&;0ef}u;D tjzpf u|Eyfk f wm0ef,l &o!ft h cg/ ESppf Of wefaqmifrek ;f vjy!fah usm(f 10) &ufae@ud/k trsKd ;om;ae@tjzpf jrefrmjynfausmif; rsm; tm;vH;k / w&m;0ifausmif;ydw&f uftjzpf owfrw S cf +hJ y;D / 1938 ckEpS f Edik if aH wmf0ef}f u;D csKyt f jzpf aqmif&u G f &o!ft h cgYvnf;/ trsm;jynfol &H;k ydw&f uftjzpf a=unmay;cJh ygonf? od@k jyif trsKd ;om;ae@rSm twdwt f a=umif;t&mwd@k ESihf csw d q f ufaeo!f/h ae@wpf ae@tjzpf ,ae@wdik f wnf&adS eawmhonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

157


158

aemufq;kH taeESihf ajymvdo k nfrmS *s/D pD/ bD/ at. txifu& yk*Kd~ vrf sm; jzpf o!f/h OD;cspf v_id /f OD;yk/ OD;pd;k odr;f / om,m0wD OD;ykEiS hf tjcm;yk*Kd~ vrf sm;wd@k ta=umif; jzpfonf? tqdyk g yk*Kd~ v}f u;D rsm;rSm xdpk Ofu trSeyf if vlxk ol&aJ umif;rsm; jzpfonf? vlxk ol&J aumif;rsm;yDy/D olw@kd wGiv f nf; u|Eyfk w f @kd vdk trSm;uif;onfawmh r[kw?f od@k wdik f olw@kd Y &Sm;rS &Sm;aom acgi;f aqmift&nftaoG;wd@k ydik q f ikd x f m;=uonf? olw@kd &if;wGi;f Y awmfveS af &; rD;awmufrsm;/ awmufavmifaeovdk vlxt k ay:vnf; ul;pufjyef@yGm;Edik f o!fh t&nftcsi;f &S=d uonf? xkv d w l @kd onf jrefrmjynfwpfeH wpfvsm;/ &[ef;oHCmESihf t&yfom;wd@k udk aumif;pGm pnf;&H;k Edik cf =hJ uovd/k vlxk Edik if aH &; v_y&f mS ;r_}u;D wpfcu k v kd nf; OD;qH;k tpjyK zefw;D cJ=h uonf? olw@kd onfum; 0HomEk ppfppfrsm; jzpfawmhonf? xd@k aemuf ra&SmifrvGo J mo!fh tuGt J +yrJ sm; xif&mS ;vmawmhonf? yk*Kd~ vaf &; v$r;f rd;k r_ rsm;ESit hf wl tzG@J tpnf;}u;D um; avsm&h &J J jzpfvmonf? jynforl sm;omru/ &[ef; oHCmrsm;t=um; Yyif/ tajcwif tjiif;yGm;r_rsm;ESihf *d% k ;f u%rsm; uG+J yv J monf? aemufq;kH Y OD;aqmifow l @kd . yÉdyuQrmS vlo&d iS =f um;jzpfvm+y;D / toif;}u;D vnf; xufjcrf; uGaJ wmhonf? acgi;f aqmifow l @kd . trnfEiS t hf wl *s/D pD/ bD/ at toif;tzG@J rsm; t+yKd i;f +yKd i;f ay:xGuv f m+y;D / acgi;f aqmiftrnfu toif;. Edik if aH &; ,H=k unfru _ kd ud, k pf m;jyKvm =uonf? rnfo@kd &Sad p toif;0ifrsm;um;/ 0HomEkrsm; tjzpf qufvuf todtrSwfjyKchJ =uovdk / r#a0 ,lxm;o!fh toif;}u;D . trnfuvnf;/ toif;0if wd@k udk ta&;}uKH vm o!fh tajctaewd@k wGif pkpnf;ay;o!fh aESmif}uKd ;wpfcv k kd wnf&cdS o hJ nf? ordik ;f wGio f !fh tuGt J +yrJ mS / &[ef;rsm; OD;aqmifo!fh 0HomEkw@kd ESihf +Aw d o d # ynmwwfrsm; OD;aqmifo!f/h zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccHru l kd vufco H !fh tkypf w k @kd =um; jzpfymG ;cJo h nf? hJ !f/h zG@J pnf;tkycf sKyyf kH 1920 jy!fEh pS f tapmydik ;f wGi/f jrefrmjynftwGuf cGihjf yKco rlopfEiS hf ywfoufI jy\emrSm txGwt f xdyf a&mufvmonf? +Aw d o d # ynmwwf tkyfpku/ +Adwdo# tpdk;& ay;or#udk vufcH+yD;/ wjznf;jznf; jyKjyifajymif;vJoGm;zdk@ vdv k m;onf? wpfae@ wpfvH yk*H b,fra&G@ qdo k !fh a&S;xH;k udk ESv;kH rlxm;=uonf? od@k wdik f 0HomEkrsm;u jiif;qef=uonf? olawmif;pm; ay:vpD[k oabmxm;=uonf? 0HomEk D pfukd rsm;tzd@k tuke&f v#i&f / r&v#if r,l/ wpfjynfv;kH twdik ;f twmESihf Oya'jyK aumifpo oydwaf rSmufz@kd qH;k jzwfxm;=uonf? od@k jzifh tdE, dN uJo h @kd jrefrmjynfwiG v f nf; Edifk if aH &; vrf;a=umif;opf wpfck ay:xGuv f mawmhonf? tdE, dN . vufawG@ Edik if aH &;t&/ tqdyk g vrf;a=umif;Y aumif;onfvnf; &So d nf? qd;k onfvnf; &So d nf? aumif;o!ft h csurf mS Oya'jyK v$waf wmfwiG f avmavmq,f tumtuG,f &Sad eovd/k wpfzufuvnf; vlxk v_y&f mS ;r_twGuf ususee pnf;&H;k Edik o f nf qdo k !ft h csuu f / Edik if aH &;tiftm;pkrsm; tqifajyoGm;+y;D +Aw d o d # tpd;k & 0HomEkrsm;ESihf tv,ftvwf oabmxm;&So d l ynmwwf 158

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


159

rsm; t=um;/ oH;k yGiq hf ikd f yÉdyuQ jzpfvmonf? ydI k qd;k onfrmS 0HomEk*% kd ;f rsm;rSm Oya'jyK v$waf wmf / jyify a&mufaejcif; jzpfonf? }u;D rm;aom vlxak emufct H m;jzifh *s/D pD/ bD/ atu Oya'jyK v$waf wmfukd oydwf arSmuf vdu k o f !ft h wGuf tkycf sKyaf &; ,EW&m;rSm tawmfyif tajc,dik o f mG ;onf? xd@k twl *sD/ pD/ bD/ at bufrSmvnf; jyif;jyif;xefxef txdemcJhonf? tdENd, trsdK;om; v_y&f mS ;r_vrf;a=umif; vdu k cf o hJ rl sm; taeESihf tqdyk g Edik if rH S ppf}udKacwf OD;qHk; zGJ@pnf;yHk tajccH csrw S +f y;D aemuf/ jzpfay:vmo!fh tajctae wd@k udk rSwrf w S &f & &Sw d wf=uonf? jrefrmjynfwiG v f nf; tvm;wl jzpfonf? *s/D pD/ bD/ at OD;aqmifaom oydww f u kd yf JG aemufwiG f tcGerf ay;a&;/ Edik if jH cm;jzpf ypPn;f wd@k udk oydwaf rSmufjcif;onf/ tm%mzDqef a&; vlxv k y_ &f mS ;r_rsm; qufwu kd f jzpfvmonf? od@k twGuf t*Fvyd f tpd;k &u 0HomEkw@kd tay: Oya'rsm; ydkIwif;usyfcJhonf? 1930 jy!fEh pS f tapmydik ;f a&mufvmcsed Yf / tajctaerSm tawmf qd;k 0g;vm onf? EdkifiHa&; tHk=uGr_rsm; qufwdkuf jzpfvmovdk/ urBm@pD;yGm; ysufuyf}uD;a=umihf/ txl;ojzifh v,form;rsm; ajrrJ/h ,mrJb h 0 a&mufc=hJ u+y;D / aemufq;kH wGif a=uuG0J rf;enf; p&mtaumif;qH;k / awmifov l ,form; ta&;awmfy}kH u;D jzpfymG ;vmawmhonf? TonfY vnf; t*Fvyd w f @kd u Oya' csKd ;azmufr_ tjzpfom oabmxm;+y;D tjypfay;zd@k om qH;k jzwfchJ =uonf? a&;qGx J m;o!fh Oya'wd@k xu/f ydI k wm0ef&o dS !fh usi0fh wfOya'udu k m;/ rnforl # rpOf;pm;=u? Tod@k jyif;xefaom Oya'rsm;onfvnf; rnforl # ar;cGe;f rxkw=f u? jy\emrSm Oya'vm;/ Edik if aH &;vm;/ pD;yGm;a&;vm; po!fh tajzrSeu f v kd nf; rnforl # rpOfpm;=u? rsuu f ef; wap> ra=umufyrm/ wH@k jyef@r_jzifo h m t*Fvyd w f @kd zufu vufpm;acs cJ=h uonf? aemufq;kH wGif v,form; acgi;f aqmif}u;D q&mpHEiS hf taygi;f tyg wd@k udo k m }uKd ;rde@f ay; taoowfvu kd af wmhonf? q&mpHEiS fh ol. &Jabmf &Jrufw@kd rSm OD;pdk;odrf;/ *sD/ pD/ bD/ at tzGJ@0ifrsm; jzpf+yD;/ ra&S;raESmif;rSmyif tjcm; *sD/ pD/ bD/ at tzG@J om;rsm;vnf; 4if;wd@k ESihf yl;aygi;f cJ=h uonf? u|Eyfk f ud, k w f ikd o f nfyif xdpk Ofu a&S@aewpfO;D taeESihf q&mpHEiS hf tjcm; xdyw f ef;acgi;f aqmifw@kd tr_ukd OD;aqmifO;D &Guf aqmif&u G cf o hJ jzif/h OD;pd;k odr;f *s/D pD/ bD/ at tzG@J om; wpfa,muf[k ajymEdik o f nf? v,form;wd@k trSew f u,f &ifqikd af e&aom 'ku/Q okurQ sm;ESifh v,form; olyek }f u;D jzpfay:vm&o!fh ta=umif;&if;udk u|Eyfk =f um;odco hJ !ft h avsmuf/ tpd;k &udk ajymzd@k }uKd ;pm;cJo h !fw h ikd f ratmifjrifcahJ y? tpd;k &u Oya'[laom 0wf&u kH kd +cKH vsuf wGiw f iG o f m “bl;”cHae+y;D / &Gmol/ &Gmom;wd@k tay: wd;k Iom ta&;,laeawmhonf? od@k wdik f &Gmol/ &Gmom;wd@k um; t*Fvyd w f @kd Oya'udk rod? tcsed rf D tcGef twkwf ray;Edik =f uo!ft h wGu/f &So d r# ypPn;f awG xd;k ay;vdu k &f o!ft h jzpfom/ olw@kd odonf? tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

159


160

v,form; olyek rf sm;ESihf eD;pyfoal wGukd &ufaygi;f rsm;pGm }uKd ;wkwI f aeylxv J eS ;f xm; wmudk odonf? t*Fvyd Of ya'um; ykeu f efaom awmifov l ,form;wd@k udk tjypfay;I/ awmifov l ,form; olyek }f u;D udk &ufpufpmG ESrd ef if;cJo h w l @kd udk qkvmbfawG ay;cJo h nf? jypfrE_ iS hf jypf'%fukd csed x f ;dk pOf;pm;&m wGirf S jy\em. ta=umif;w&m;udk x!fw h u G jf cif; r&S?d od@k wdik f a=uuGzJ , G f tqdyk g jzpf&yfrsm;rSm/ vlrsKd ;wpfrsKd ;u 4if;wd@k . tusKd ;pD;yGm; tvd@k iSm tjcm; vlrsKd ;wpfrsKd ;tay: jyXmef;xm;onf? Oya'[laom trnfatmufY trSew f u,f jzpfcahJ yonf? 1937 ckEpS f zG@J pnf;tkycf sKyyf kH tajccH Oya'opfjzif/h u|Eyfk f eif;&if;0ef ( 0ef}u;D csKy)f jzpfvmo!ft h cg axmifwiG ;f &Sad eao;aom v,form; olyek w f @kd udk v$waf y;jcif;jzifh tenf;i,fr# aqmif&u G af y;Edik cf o hJ nf? trSet f m;jzifh v,form;wd@k udk b0opf/ tdr, f mopfw@kd wnfaqmufEikd zf @kd twGuf epfema=u;ay;zd@k txd u|Eyfk b f ufrS aqmif&u G v f o kd !fw h ikd /f tajccHOya't& tm%m&Sad eo!fh bk&ifcu H u|Eyfk f t}ut H pnf wd@k udk aESmif, h u S cf o hJ nf? awmifov l ,form; olyek }f u;D jzpfymG ;+y;D / r=umrDrmS yif &efuek f+rKd @wGif tvGef w&m &kyyf suf q f if;ysuf Edik v f o S !f/h vlrsKd ;a&; t"du&k%;f jzpfymG ;+y;D / tjcm;+rKd @ }u;D rsm;qD ys@H ES@H cJo h nf? jy\em. rlvtprSm pD;yGm;a&;ESihf qdik o f nf? &efuek f+rKd @ oabFmusi;f wGif jrefrm tvkyo f rm;wd@k udk xkwyf ,f+y;D / tdE, dN rS ac:,lxm;o!fh tvkyo f rm;wd@k udk aps;aygaygEiS hf cdik ;f apcJo h !ft h wGu/f jrefrmtvkyo f rm;wd@k rausrcsr;f ESihf ayguu f v JG mjcif; jzpfonf? t"du&k%;f twGi;f tdE, dN ulvrD sm;ESihf rdom;pk tajrmuftjrm; towfcv H u kd f &+y;D / +y;D qH;k cJah omfvnf; tusKd ;tjrwf rsurf suu f av; &vdu k o f rl mS +Aw d o d #w@kd jzpfonf? trSet f m;jzifh vlrsKd ;a&; t"du&k%;f rsm; jzpfymG ;&jcif;. ta=umif;w&m;rSmvnf; awmifol v,form; olyek }f u;D txd wGe;f yd@k vku d o f !fh tajctaersm;ESihf tvm;wl jzpfonf? xd@k aemuf ppfrjzpfrD wpfEpS ef eD ;D Yyif/ aemufxyf t"du&k%;f wpfck jzpfvmjyef onf? Twpf }urd rf mS vlrsKd ;a&;/ bmoma&;ESihf Edik if aH &; ta=umif;w&m; aygi;f pHv k mo!fh twGu/f ,cif wpf}urd x f uf rsm;pGm =urf;wrf;vSovdk us,jf yef@onf? tpPvmrf bmom0if wpfck a&;om;o!fh/ a0zefpm wpfckrS pwif+yD;/ Ak'<bmom0ifESihf rGwfpvifwdk@t=um; yÉdyuQr;D yGm; pwifco hJ nf? awmufr!frh ;D cJ w&J&J jzpfaeo!fh Edik if aH &; tajctaeatmuf wGif rD;awmufr;D v#}H u;D jzpfvmawmhonf? od@k wdik f t*Fvyd f tpd;k &twGurf l tuGuaf umif; jzpfonf? tpd;k &yHpk u H kd olw@kd tvk&d o dS vdk zG@J pnf;a&;twGuf t"du &k%;f udk vufyu kd =f u!fh aeonf? olw@kd tvku d s atmifjrifpmG aqmif&u G Ef ikd cf yhJ gonf? o!fah emuf ppf}u;D jzpfvmo!ft h cg 4if;wefz;kd udk olw@kd jyefay;cJ&h onf? oef;0if;vd_i f qufvufaz: jyygrnf? 160

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


161

zdwfac:tyfygonf EdkifiHa&;/ vlr_a&;/ pD;yGm;a&; tawG;tjrifaqmif;yg;rsm; a0zefa&;aqmif;yg;rsm; uAsm/ 0wKˆ wd/k umwGe;f / yef;csrD smudk

rnforl qdk vGwv f yfpmG ay;yd@k Eikd yf gonf? pmrlrsm;udk (15) &ufae@ aemufq;kH xm;+yD; ay;yd@k =uyg&ef arwWm&yfct H yfygonf? tvif;tdrfr*~Zif;

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

161


162

tvif;tdrf r*~Zif;tm; ulnDaxmufyHhay;aom (1) (2) (3) (4) (5) (6)

bdb k o kd uf &Jrif;0if; ausmx f eG ;f Edik f cdik Of ;D i,f pdik ;f yef;armif ud=k unfpef;

wdk htm; tvif;tdrfr*~Zif; &Jabmfrsm;rS rSwfwrf;wif *k%fjyKtyfygonf

162

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


163

tvif;tdrf wm0efcH

pmtkyfcsKyfvkyfa&;

&J+idr;f

aX;0if; / at;aZmfjrifh 0if;Edkif (yef;yJwef;)

ta0;&muf t,f'Dwm aZmfaZmfatmif (t*Fvef) ABFSU (88)rsKd;quf

t,f'Dwm

yef;csDo&kyfazmf xDvm+idrf; ausmv f if;xGÉaf tmifcif

rsKd;jrifhatmif / ausmfrkd;Ekdif tHharmf

tr_aqmift,f'Dwm Anm;b&kdif,efuif; / xGef;+idrf; atmifaZ,smndK / rcdik =f unf0if;

&H;k tzGJ h cifarmifaZmf / =unfwkd; aeatmifausmf / [efaZmf0if; jrihfudk / r0if;oE Wmatmif rvJhvJh0if;udk / 0if;Edkif(Lin Po Yin)

L-NOORA

pmpDpm&dkuf

b¾ma&;

ausmfxGÉf0if; / pnfoljrifh aZmfrsKd; / [def;rif; jynf+zdK;&J

rif;rif;odef; / xGef;xGef;0if; jrwfausmfol / atmifrsdK;rif;

jynfwGif;jynfy jzef hcsda&; ausmfcdkif0if; / jr0if;pd;k atmif=unf / ausmfjrifhxGef; / wifEdkif / jrihfOD; / wifrif;Edkif tm;opfrGef / ELEJAH

/ owif; ESifh rD'D,m aZmfaZmfEdkif / at;okduf &Jjrifhatmif / rsdK;apm rsdK;ausmfodef; / ausmfrsdK;xGef;

Web Site

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)

163


164

tvi tviff;tdrf odk hqufoG,f&ef POST 169-0075 TOKYO TO, SHINJUKU-KU TAKADANOBABA,3-7-10 303,HIGARI BLD TEL - FAX 03 - 6313 - 4178 Japan. TEL 080-5070-0080 090-1842-9888 090-6528-9292 090-7198-4763 090-8486-2161 e-mail - aalinneain@yahoo.com web - http://alineain.net/ http://luminarymagazine.wordpress.com/ http://alinneain.blogspot.com/

164

tvif;tdrfr*~if;twGJ(5)trSwf(11)


1

1

Luminary MagazineVolume 5,No.10


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.